``qartuli genia rokvit ganfenili~qartuli genia rokvit...

16
$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj!3127!xfmj gamodis 1992 wlis ianvridan gbtj!3!mbsj rpsfpmphjb!`!rpsfphsbgjb!`!tb{phbepfcb saqarTvelos saqarTvelos qoreografia qoreografia saqarTvelos saqarTvelos qoreografia qoreografia cekva ,,qarTulis~ cekva ,,qarTulis~ Sesaxeb Sesaxeb `qarTuli genia rokviT ganfenili~ `qarTuli genia rokviT ganfenili~ hw/!4 redaqtoris gverdi gasrulda ese ambavi... marTlacda gasrulda morigi 2016 weli qris- tes aqeT periodidan da kacobriobis modgmis istoriaSi damkvidrebuli maRalzneobrivi wesis mixedviT yove- li mokvdavi adamiani, maT Soris erTi rigiTi gazeTis redaqtoric, movalea mkiTxvel sazogadoebas, mTels qveya- nasa da, saerTod, yoveli keTili ne- bis adamians guliTadad miulocos axali wlis mobrZaneba, usurvos si- keTe, sixaruli, siyvaruliT gulsav- seoba da bedniereba. mec, Tqveni mona-morCili, udi- desi siamovnebiT verTgulob, mivdev da vasruleb aRniSnul wess. amasTan saerTo milocvis obieqtTa Soris yo- velgvari mikerZoebisa da qvena grZ- nobebis gareSe gamovyof CemTvis da yvela CvenTaganisaTvis metad mniS- vnelovan erovnuli qoreokulturu- li memkvidreobis msaxurTa Taobebs, Cveni kavSiris regionaluri struq- turebis warmomadgenlebs, Rirseul ojaxebs, Cvens Svilebs, mozard axal- gazrdobas, momReral-mocekvaveebs, maT aRmzrdel-pedagogebs, musikos- akompaniatorebs da raRa Tqma unda, mSobelTa, mzrunvelTa uzarmazar warmomadgenlobas... milocva milocvad, zeimi zeimad, zeaweuli sazeimo toni sufrisTvis salaRobod gadavinaxoT da, miuxeda- vad sadResaswaulo ganwyobisa, Tun- dac ramdenime wuTiT saqmiskenac mo- vixedoT, anu imazec visaubroT, risi gakeTeba SevZeliT, ris gakeTebas va- pirebT da ra safrTxeebs, jerac ga- dasalaxav barierebs gvimzadebs awmyo Tu momavali. me, rogorc erT rigiT mokvdavs, yvelafer amisTanebze masStaburi pasuxis gacema, cxadia, ar SemiZlia, Tumca verc imas vaxerxeb didi vaJas Segonebas ar gavyve: 2 gv საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი ა გაზეთ საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი ა გაზეთ „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარეაქციო კოეგია „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარეაქციო კოეგია გუითაა გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას. გუითაა გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას. ხვავრიეი, მშვიობიანი ა ფეხბენიერი ყოფიიყოს ხვავრიეი, მშვიობიანი ა ფეხბენიერი ყოფიიყოს ეს წეიწაი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ეს წეიწაი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ა ყვეა კეთიი ნების აამიანისათვის. ა ყვეა კეთიი ნების აამიანისათვის. სამშობო გვიცოცხოს ა გაგვიძიეროს უფამა! სამშობო გვიცოცხოს ა გაგვიძიეროს უფამა! საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი ა გაზეთ საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი ა გაზეთ „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარეაქციო კოეგია „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარეაქციო კოეგია გუითაა გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას. გუითაა გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას. ხვავრიეი, მშვიობიანი ა ფეხბენიერი ყოფიიყოს ხვავრიეი, მშვიობიანი ა ფეხბენიერი ყოფიიყოს ეს წეიწაი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ეს წეიწაი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ა ყვეა კეთიი ნების აამიანისათვის. ა ყვეა კეთიი ნების აამიანისათვის. სამშობო გვიცოცხოს ა გაგვიძიეროს უფამა! სამშობო გვიცოცხოს ა გაგვიძიეროს უფამა! sacekvao folkloris sacekvao folkloris damuSavebis ZiriTadi damuSavebis ZiriTadi principebi principebi hw/7 varskvlavosani xelovani varskvlavosani xelovani avTandil TaTaraZis xsovnis saRamo hw/!9 hw/!21 gamoCndeba gza, sanam uremi gadabrundeba?! bravo omar! nacionaluri nacionaluri samosis saxli samosis saxli aleko xidaSeli da ansambli ,,ohoi, nana~ საახალწლო ტრადიციები საახალწლო ტრადიციები საქართველოში საქართველოში qarTulad cekvis Sesaxeb... hw/!8 hw/!: hw/!22 hw/!27 hw/!23 hw/ hw/!21 !21

Upload: others

Post on 19-Jan-2020

49 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj!3127!xfmjgamodis 1992 wlis ianvridan

gbtj!3!mbsjrpsfpmphjb!`!rpsfphsbgjb!`!tb{phbepfcb

saqarTvelos saqarTvelos

qoreografia qoreografia

saqarTvelos saqarTvelos

qoreografia qoreografia

cekva , , qarTulis~ cekva , , qarTulis~

SesaxebSesaxeb

`qarTuli genia rokviT ganfenili~`qarTuli genia rokviT ganfenili~

hw/!4

redaqtoris gverdi

gasrulda ese ambavi...

marTlacda

gasrulda morigi 2016 weli qris-

tes aqeT periodidan da kacobriobis

modgmis istoriaSi damkvidrebuli

maRalzneobrivi wesis mixedviT yove-

li mokvdavi adamiani, maT Soris erTi

rigiTi gazeTis redaqtoric, movalea

mkiTxvel sazogadoebas, mTels qveya-

nasa da, saerTod, yoveli keTili ne-

bis adamians guliTadad miulocos

axali wlis mobrZaneba, usurvos si-

keTe, sixaruli, siyvaruliT gulsav-

seoba da bedniereba.

mec, Tqveni mona-morCili, udi-

desi siamovnebiT verTgulob, mivdev

da vasruleb aRniSnul wess. amasTan

saerTo milocvis obieqtTa Soris yo-

velgvari mikerZoebisa da qvena grZ-

nobebis gareSe gamovyof CemTvis da

yvela CvenTaganisaTvis metad mniS-

vnelovan erovnuli qoreokulturu-

li memkvidreobis msaxurTa Taobebs,

Cveni kavSiris regionaluri struq-

turebis warmomadgenlebs, Rirseul

ojaxebs, Cvens Svilebs, mozard axal-

gazrdobas, momReral-mocekvaveebs,

maT aRmzrdel-pedagogebs, musikos-

akompaniatorebs da raRa Tqma unda,

mSobelTa, mzrunvelTa uzarmazar

warmomadgenlobas...

milocva milocvad, zeimi zeimad,

zeaweuli sazeimo toni sufrisTvis

salaRobod gadavinaxoT da, miuxeda-

vad sadResaswaulo ganwyobisa, Tun-

dac ramdenime wuTiT saqmiskenac mo-

vixedoT, anu imazec visaubroT, risi

gakeTeba SevZeliT, ris gakeTebas va-

pirebT da ra safrTxeebs, jerac ga-

dasalaxav barierebs gvimzadebs awmyo

Tu momavali.

me, rogorc erT rigiT mokvdavs,

yvelafer amisTanebze masStaburi

pasuxis gacema, cxadia, ar SemiZlia,

Tumca verc imas vaxerxeb didi vaJas

Segonebas ar gavyve:

2 gv›

საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი �ა გაზეთ საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი �ა გაზეთ

„საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარე�აქციო კოეგია „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარე�აქციო კოეგია

გუითა�ა� გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას.გუითა�ა� გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას.

ხვავრიეი, მ შვი�ობიანი �ა ფეხბე�ნიერი ყოფიიყოს ხვავრიეი, მ შვი�ობიანი �ა ფეხბე�ნიერი ყოფიიყოს

ეს წეიწა�ი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ეს წეიწა�ი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა

�ა ყვეა კეთიი ნების ა�ამიანისათვის.�ა ყვეა კეთიი ნების ა�ამიანისათვის.

სამ შობო გვიცოცხოს �ა გაგვიძიეროს უფამა!სამ შობო გვიცოცხოს �ა გაგვიძიეროს უფამა!

საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი �ა გაზეთ საქართვეოს ქორეოგრაფთა კავშირი �ა გაზეთ

„საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარე�აქციო კოეგია „საქართვეოს ქორეოგრაფიის“ სარე�აქციო კოეგია

გუითა�ა� გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას.გუითა�ა� გიოცავთ ახაი 2017 წის მობრძანებას.

ხვავრიეი, მ შვი�ობიანი �ა ფეხბე�ნიერი ყოფიიყოს ხვავრიეი, მ შვი�ობიანი �ა ფეხბე�ნიერი ყოფიიყოს

ეს წეიწა�ი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა ეს წეიწა�ი თითოეუი თქვენთაგანის, თქვენი ოჯახებისა

�ა ყვეა კეთიი ნების ა�ამიანისათვის.�ა ყვეა კეთიი ნების ა�ამიანისათვის.

სამ შობო გვიცოცხოს �ა გაგვიძიეროს უფამა!სამ შობო გვიცოცხოს �ა გაგვიძიეროს უფამა!

sacekvao folkloris sacekvao folkloris

damuSavebis ZiriTadi damuSavebis ZiriTadi

principebiprincipebihw/7

varskvlavosani xelovanivarskvlavosani xelovani

avTandil TaTaraZis xsovnis saRamo

hw/!9

hw/!21

gamoCndeba gza, sanam uremi

gadabrundeba?!

bravo omar!

nacionaluri nacionaluri

samosis saxlisamosis saxli

aleko xidaSeli da ansambli ,,ohoi, nana~

საახალწლო ტრადიციები საახალწლო ტრადიციები საქართველოშისაქართველოში

qarTulad cekvis

Sesaxeb...

hw/!8 hw/!:

hw/!22

hw/!27hw/!23

hw/hw/!21!21

Page 2: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

2$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

`eh, mec damRa-`eh, mec damRa-

la, damamxo mar-la, damamxo mar-

to fiqrma da to fiqrma da

grZnobama,grZnobama,

ara mogvca-ra lamazis si-ara mogvca-ra lamazis si-

tyvebiT amayobama.tyvebiT amayobama.

aRar ayefda arwivi, vefxvi aRar ayefda arwivi, vefxvi

ar ibrZvis totiTaar ibrZvis totiTa

erTxel saqmezec vifi-erTxel saqmezec vifi-

qroT, darbaiselno, modiTa~.qroT, darbaiselno, modiTa~.

(`qebaTa-qeba~)

Tanamedrove samyaroSi, re-

alurad arsebul qveynebs,

erebsa Tu eTnosebs, yvelas

Tav-Tavisi safiqrali amo-

Zravebs. did qveynebs sxva sa-

tkivari Tu `muclis gvrema~

stanjavT, patarebs kidev Ta-

vis gadarCenis problemebi

awuxebT. es monaxazi mxolod

garegnuli garsia saerTo sat-

kivarisa, romlis SigniT aTasi

Sre, danaleqi da elementi

fiqsirdeba, romelic Tavis

rigs elodeba, an kidev WeSma-

ritebis moments ucdis.

amgvar movlenaTa rigSi

calkeuli erebis, maT Soris

qarTveli xalxis mier Seqmni-

li kulturuli memkvidreoba,

romelic, iqneb bevradac ki

aRemateba Tundac e.w. didi

qveynebis xalxTa namoRvawevs,

magram sadamde SeinarCunebs

igi am simaRles sakiTxavi

swored es aris. msoflio po-

litikuri realobebi, globa-

lizaciis masStabebi da aTas-

nairi Teoriuli Tu saganma-

naTleblo-politologiuri

doqtrinebi cocxal sasunTq

sivrces ar utovebs eTnokul-

turul sivrces.

xom TiTqosda, erTi pata-

ra cxovrebiseuli segmenti _

qarTuli folkloruli cekva,

misi warsuli, dRevandeloba

da momavalia Tundac Cveni

saerTo gazeTis fiqris sagani.

es xom marTlac asea da, kacma

rom Tqvas, sxva globalur-

epoqalur Tu saxelmwifoe-

briv zemasStabur probleme-

bze fiqriT Tavi TiTqos arc

ki unda SeviwuxoT, magram,

rogorc erTi Cveneburi, eqs-

portze gagzavnili gazulu-

qebuli politikosi ityoda _

`nuras ukacravad!~. ukanaskne-

li aTwleulebis globaluri

masStabis msoflio-poli-

tikurma procesebma, bolos

ki 2016 wlis, albaT yvelaze

mniSvnelovanma movlenam,

Soreuli amerikis saprezi-

dento arCevnebis saxiT rom

warmoCinda, arc Cven dagv-

tova auforiaqebeli, radgan

sayovelTao Stormi, cunami

da ryevebi gamoiwvia. Tvalsa

da xels Sua fermkrTaldeba

samyaros arsebobis dRemde

kultivirebuli libertaria-

nul-demokratiuli, isedac

usaxo da ugvani modeli, ro-

melsac ager ukve TiTqmis

naxevari saukunis manZilze

gansakuTrebuli mondomebiT

nergavdnen mTels msoflioSi,

maT Soris saqarTveloSic da,

romelmac, ukve realobad gvi-

qcia sruliad gapirutyvebu-

li, urcxvi da saxewaSlili e.w.

`cnobadi saxeebis~ ufarToesi

galerea da maTi cxovrebis we-

sis propagandaze damaSvrali

televiziebis sakmaod farTe

speqtri, gasaocari masStabis

postkulturuli viTomxelo-

vnebis sivrce, degradirebuli

saswavlo-aRmzrdelobiTi sis-

tema, nihilizmiT Sepyrobili

Taobebis konveieri, narkoma-

niis arnaxuli ayvaveba da a.S.

_ viTom vaWarbebT? ara

mgonia!

yovelgvari trabaxisa Tu

yalbi Tavmdablobis gareSe

minda ganvacxado _ gazeT `sa-

qarTvelos qoreografiis~

sxvadasxva nomerSi gamoqvey-

nebul werilebSi vakeTeb-

diT prognozs, rom erovnul

qoreokulturas (saerTod

folklors) mTavari sirTu-

leebi jer kidev wina aqvs,

anu mas xval da zeg ufro da

ufro gauWirdeba-meTqi. ra-

tom? imitom, rom globaluri

da maxinji teqnokratiuli

yofis pirobebSi, postkul-

turul sivrceSi, tradiciul

RirebulebaTa sabazro ekono-

mikis principebze gadaxurda-

vebis procesSi zneobas, ero-

vnul faseulobebs, warsuli-

sadmi grZnoba-pativs aRarc

wona aqvs, aRarc dafaseba da

aRarc misi saWiroebis gancda

aqvs bevrTagan Zalian bevrs.

saxelisuflebo struqturebs

miT ufro!

me Sorsa var imgvari ilu-

ziisagan, rom megonos TiTqos

Cems nawerebs usaSvelod be-

vri mkiTxveli hyavdes, magram

aseTTa ricxvi qoreosivrceSi

Tundac 2-3 aTeulsac, rom

aWarbebdes, an kidev masze

naklebic ki iyos, swored maT

winaSe var valdebuli ganv-

marto _ ratom vfiqrob, rom

saqme arc Tu kargad midis.

amgvari pozicia aucilebels

xdis moviZioT sabuTebis da

argumentebis CamonaTvali,

romliTac zemoaRniSnuli

daskvnis gakeTeba-gamagreba

iqneboda SesaZlebeli.

vinmes SeuZlia pasuxi gas-

ces kiTxvaze ra kavSiri arse-

bobs sadReisod deklarire-

bul globalur-demokratiul

msoflio wesrigsa da `kom-

bles~ Soris?

mkiTxvels vTxov nu gaici-

nebs da Tu Rimilisagan an aR-

SfoTebisagan Tavs mainc ver

Seikavebs, gzadagza garkveuli

gaazrebebi aucileblad dauS-

vas.

ggoniaT SemTxveviTi iyo is

frazebi, romelic ganaTle-

bisa da mecnierebis ministrma

warmoTqva `kombles~ misamar-

TiT?

CaTvaleT, rom is, rac mi-

nistris bageTagan `kombles~

Sesaxeb iTqva, mTels folk-

lorul memkvidreobaze,

mTels Cvens saerTo isto-

riul mexsierebaze, `vefxis-

tyaosanze~, didgoris, xresi-

lisa Tu giorgi brwyinvales

mier `mTielTa Camowolis~

winaaRmdeg warmoebul brZo-

lebze da bevr, Zalian bevr

erovnuli TvalsazrisiT Ri-

rebul saqmeebzec vrceldeba.

vazviadebT? ara da ara!

ramdenime magaliTs mo-

viyvanT da Tavad gansajeT.

2016 weliwadi iuneskom rus-

Tavelis wlad gamoacxada.

Cvens xelisuflebas ki, viRa-

cis SiSiT Tu saameblad es mo-

vlena, saerTodac arc SeuniS-

navs (arada stalinis Tu bre-

Jnevis dros amCnevdnen!).

wregadasulma, zRvarga-

dasulma libertarianelebma

karga xnis win aixires _ saqar-

Tvelos istoriis saxelmZRva-

neloebidan amoviRoTo iseTi

frazebi, rogoricaa: `yizil-

baSebma aaoxres...~, `Turq-

seljukebma gaanadgures...~,

`aRa-mahmad xanis jarebma ga-

dawves...~ `TurqeTma miitaca

teritoriebi...~ da a.S. Tu

mainca da mainc aseTi frazebi

gindaT gamoiyenoT igi ruse-

Tis mimarT ixmareTo.

aseTi magaliTebis moyvana

usasrulod SeiZleba. axla

folklors miadgnen da mis

10-15 saukunovani istoriis

mqone variantebSi Sarli eb-

dos, elton jonis cxovrebis

filosofiis Tu hari poteris

ideologiis Cawnexvas apire-

ben. yvelaze saintereso is

aris, rom gulwrfelad hgo-

niaT dRevandeli msoflio-

saTvis damaxasiaTebeli si-

sastike, genderul balansTan

dakavSirebuli sruliad gau-

gebari moTxovnebi, erTsqe-

sianTa qorwinebis axirebebi,

aTasnairi fobiebi TiTqosda

`kombles~, `nacarqeqias~ da

sxva maTi msgavsi zRapar-Tq-

muleba-legendebis brali an

kidev keWnaoba-farikaobis

tradiciaTa ukufenis Sedegi

iyos.

Cvens potenciur mkiTxvels

SesaniSnavad moexseneba, rom

ukanaskneli periodis media-

sivrceSi ministrisa da `kom-

bles~ Tema aTasnairi gakil-

vis sagnad iqca, problemis

pedagogiur aspeqtebze amje-

rad arafers vityviT, radgan

igi safuZvlianad gaaanaliza

Cvenma pativcemulma kolegam

da megobarma zurab cucqi-

riZem (gaz. `literaturuli

saqarTvelo~, 9.12.2016). Cven

mxolod sakiTxis folklo-

rul aspeqtebs SevexebiT da

rogorc Cans, am mimarTule-

biT saubars sxva gagrZelebe-

bic mohyveba. saqme isaa, rom

ministrma, ubralod da pirda-

pir gaaxmovana Tema, romelic

gacilebiT ufro meti siRr-

miTaa warmoCenili dRevandel

libertarianul dasavlur

azrovnebaSi. misi arsi marti-

vad ase SeiZleba gamoixatos:

`zurgi vaqcioT, daviviwyoT

warsuli, raTa winsvla ufro

swrafi iyos~. vin icis ramdeni

e.w. toppolitikosis gamos-

vlaSi gaJRerebula azri, rom

mozardebis cnobierebidan

unda amovglijoT tradiciu-

li religiuri gaazrebebiT

da istoriuli faqtebiT `dam-

Zimebuli~ monakveTebi. ager

naxeTo, amboben isini, rogor

win wavida amerika (viTom tra-

diciebis moyvaruli iaponia

ukan-ukan midiodes!). es imitom

moxda, rom `amerika Tanabari

SesaZleblobebis qveyanaa~, aq

yvelas yvelafris ufleba aqvs

kanonis darRvevis gamoklebiT

da Sedegic saxezeao. evropa-

mac zustad igives gameoreba

moindoma da aikviata egali-

tarizmi, anu erTmaneTTan ga-

Tanabrebuli politikur-eko-

nomikuri Tu samarTlebrivi

qceva-moqmedebis potenciis

matarebeli adamianuri sazo-

gadoebis Camoyalibeba. aseTma

ganzraxvam TavisTavad moi-

Txova sakanonmdeblo bazis

arnaxuli viTomhumanizacia,

saxelmwifoTa sasazRvro WiS-

krebis moRiaveba, eTnosebisa

Tu erebis gaugonari aRre-

va. amas daerTo xelovnurad

organizebuli globaluri

Tu lokaluri konfliqtebi,

omebi, Setakebebi, mafiozuri

klanebis brZolebi da moxda

is, rac mosalodneli iyo.

erT dRes, ufro zustad di-

liT, gamoRviZebulma evropam

aRmoaCina, rom osvald Spen-

gleris mier naqadagevi idea

`evropis daisis~ Sesaxeb rea-

lobad qceula.

xSirad mifiqria, msoflios

TiTqmis umetesi qveynis poli-

tikuri elita an erTmaneTis

naTesavia, an erTi umaRlesi

saswavleblidanaa gamosuli an

erTi-meores ejibrebian aTas-

nairi sisulelis gamogoneba-

CadenaSi, oRond yvelafer amas

progresis interesebiT xsnian.

rogor davijero, rom Tundac

evropis wamyvan qveynebSi ar

arsebobs, ar muSaobs mZlavri

samecniero-analitikuri cen-

trebi, futurologiuri pro-

gnozirebis laboratoriebi,

romlebic utyuar analizebs

miawodebda wamyvan politiko-

sebs gadawyvetilebaTa miRe-

bis dros?

darwmunebuli var, amgvari

ram usaTuod iqneba, magram

Cveni ubedurebisa ar iyos,

aseTebs, rogorc Cans, arc iq

usmenen. jer kidev sul cota

xnis win, evropis wamyvan saxel-

mwifoTa liderebi, qalbaton

merkelis xelmZRvanelobiT,

sityvas ar daZravdnen sanam

`mulitikulturuli~ sazoga-

doebrivi mowyobis ideas ar

Seaqebdnen. sagulisxmoa, rom

swored am konceftualuri

saxelmwifoebrivi modelis

fetiSizaciis procesSi bevrma

saxelmwifom farTod gauRo

kari aRmosavleTidan sakuTari

surviliTa Tu iZulebiT da-

Zruli araqristianuli aRmsa-

reblobis xalxebs. aRniSnuli

qveynebis liderebs gulwrfe-

lad egonaT, rom gadmosaxle-

bulebs multikulturul

msoflmxedvelobriv sivrceSi

`moxarSavdnen~, magram sul

mokle xanSi aRmoCnda, rom

stumrebs aranairi survili ar

hqoniaT SeecvalaT cxovrebis,

yofisa da azrovnebis wesi.

bunebrivia, yvelafer imas,

rac am sivrceSi moxda da

xdeba Zalian seriozuli fi-

losofiur-fsiqologiuri,

socialuri Tu politikur-sa-

marTlebrivi aspeqtebi gaaCnia

da maTi danaxva-analizi ioli

saqme ar aris, Tumca, rogorc

zemoT vTqviT, visac amis ana-

lizi SeuZlia, maT mosmeniTac

aravin usmens. ise ki, kacma

rom Tqvas, ra didi kvleva-

Zieba da misnoba Wirdeba imis

gamocnobas, rom uaRresad

Zneli dasalagebeli iqneboda

saxelmwifoebrivi yofa iq, sa-

dac erTmaneTs xvdeba, Tanac

yoveldRiurobas asazrdoebs

XXI saukunisa da lamis Sua-

saukuneobrivi patriarqaluri

yofis ganmsazRvreli ideebi?

ai, problemis simwvave swo-

red aqaa da amadac gaaCnda

e.w. evroatlantikuri nihi-

lizmi istoriis, religiuri

moralis da, saerTod tradi-

ciuli zneobriobis mimarT. es

yvelaferi ki Cvenma evropaSi

sertifikatmiRebulma axal-

gazrdebma kargad gaiTavises,

zogi ram gazeTSi amokiTxu-

lic miamates, teleekranebzec

raRac-raRaceebi dainaxes da

axla araferi erovnuli aRar

moswonT.

amitomac airia monasteri.

vin erTsqesianTa qorwinebas

moiTxovs, vin narkomaniis le-

galizebis sakuTar gegmebs

gvTavazobs, vin saskolo Tu

umaRlesi ganaTlebis refor-

mirebis ocobeda Teoriebs

afrqvevs, vin kidev axal-axali

viTom yvelaze progresuli

partiebis Seqmnis ideebs qada-

gebs da a.S.

procesebi ise Sors wavida,

rom axlad arCeuli parla-

mentis pirvelsave sxdomaze

lamis erTmaneTi Caqoles. am

mxriv gansakuTrebiT opozi-

cia aqtiurobs. gaavebul-gaS-

magebuli daoben imis Taobaze,

ris gamoc lamis TiToeuli

maTgani cixeSi unda ijdes da

sasjels ixdides. gana am saxe

da zneobadakarguli xalxis,

saqveynod moyrantale Tu ku-

luarebSi maT ukan msxdomi

personebis damsaxureba ar

aris is faqti, rom ukanas-

kneli 25-30 weliwadi maincaa,

rac qveyanaSi mxolod ngre-

va-qaosis Jini mZvinvarebs. ra

gziT, ra saSualebiT unda ga-

dawydes socialuri proble-

mebi, gamyardes laris kursi

da amoisunTqos qveyanam maSin,

rodesac verc erT qalaqsa da

sofelSi sawarmo-dawesebu-

lebebi aRar funqcionirebs,

daiSala da gaiyida yvelafe-

ri. Tu sadme raime gamokrTa,

mas ukve ucxoeli patroni da

mewile hyavs. erTaderTi rac

CvenSi kidev keTdeba, esaa cen-

traluri gza-magistralebi,

Tumca kacma ar icis vin dgas

amis ukan da visTvisaa es yve-

laferi samomavlod gamiz-

nuli.

saqme iqamde mivida, rom

rogorc ukve iTqva saqirqilo

da gasakicxi gaxda erovnulo-

bis fenomeni, zogierTi sabo-

lood gamoTayvanebuli poli-

tikani ki iqamde mivida, rom

narkomaniis legalizebasa da

aRniSnul sfe-

roSi sruli

‹1 gv

3 gv›

Page 3: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

3$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

TavaSvebulobis

Teziss apiarebs.

SeiZleba darw-

munebiT iTqvas, rom swored

aseTTa rigidanaa yvela vinc

evroatlantikuri multikul-

turalizmis, egalitarizmis,

vizaliberalizaciis, ̀natos~-a

da misi institutebis xibli-

dan ver gamovida, verc vera-

fers miaRwia da axla saku-

Tar istorias, samSoblosa da

tradiciebs miadga. aseTTa

ricxvi, samwuxarod sakmaod

STambeWdavia. maTgan zogier-

Ti parlamentis tribunidan

gvmoZRvravs, zogi yovlad

ugvani e.w. arasamTavroboebis

piriT RaRadebs, zogi kidev,

rogorc mTavrobis oficia-

luri warmomadgeneli iZu-

lebulia (Tumca yovelTvis

ara!) yvelafers Tavisi saxeli

daarqvas.

mkiTxveli, albaT dameTan-

xmeba, rom xSiria SemTxveva,

rodesac adamiani Tavis marT-

lebis procesSi ufro Rrma

gaurkvevlobaSi Sedis. meo, _

brZana ganaTlebis ministrma

gazeT `kviris palitrisaTvis~

micemul interviuSi (28.XI _

4.XII.2016), _ iseT kombleze

vocnebob, romelic cxvris

dakargvis SemTxvevaSi kom-

bliT ki ar moagvarebs saqmes,

aramed mgels daelaparakeba _

daanebe am Cem cxvrebs Tavi da

Tu gSia, modi CemTan saxlSi

da gaWmevo. es aris 21-e sauku-

nis midgoma, `komble~ iqneba,

`nacarqeqia~ Tu `rwyili da

WianWvela~, ganviTareba auci-

lebeliao, _ brZanebs pativce-

muli ministri. es ukve Cixia,

radgan aq folkloris `waki-

Txvis~ wesi da misi Seqmnis is-

toriul-adamianuri logikis

niSan-wyalic ki aRar ikiTxeba.

rac Seexeba folkloruli

memkvidreobis `ganviTarebis~

ideas am mimarTulebiT ukve

esTetikur-kulturologiur

gaazrebaTa sawyisi etapic ki

waSlilia. miuxedavad yove-

live amisa, erTi azri mec ga-

miCnda _ ra iqneba, rom CvenSi

sakmaod fesvgadgmuli mom-

werlo-mopoeto gildiis we-

vrTagan, vinmem es Tema aita-

cos da Seqmnas axali ̀ komble~,

romelic `ubanSi~ daiCivlebs

da `Zmebs~ Soris gaarCevs mta-

cebeli mglis saqmes. iq rome-

lime koloriti kombles al-

baT etyvis: `raia, bijo, midi

da deebazre im mgels. iqneba

Sia da movides ager CvenTan,

salafavsac doudgamT da `wa-

malsac~ mivawodebT. aba, xom

ar `davwvavT~, simon! komblec

midis mgelTan da miaqvs ubnis

danabarebi. mgeli darcxve-

nilia, _ Sevcdi Zmao, sulma

wamZlia. bazari araa, Cemi

deda... eg ambebi aRar ganmeor-

deba da a.S. viTom cudi ideaa?

karze xom XXI saukune dgas,

gamowvevebic axalia, folk-

loric `gasaviTarebelia~. aba,

rad gvinda amdeni umaRles-

damTavrebuli, amdeni mwerali

da amdeni mkvlevari?

ise ki, kacma rom Tqvas,

samyaros sruli demokrati-

zaciis Tu liberalizaciis

idea TavisTavad, iqneb cudic

arc iyos! amis ganxorcieleba

ioli iqneboda Tu ki deda-

miwaze mudmivad erTi da igive

ukvdavi Taoba icxovrebda da

yoveli dRis gasvlis Semdeg

yvelaferi, rac guSin moxda,

cnobierebis velidan, ubra-

lod waiSleboda. mogexse-

nebaT es ganuxorcielebeli

ideaa da realurad adamiani

isaa, vinc guSin iyo Tundac

Tavisi winaprebis saxiT, sai-

danac mas koleqtiuri arac-

nobieric mosdevs. amiT ivseba

misi dRevandeloba cxovrebi-

seul movlenebTan kavSirSi da

gadadis saxvalio qmedebebSi.

ki batono, ar gvinda Zalado-

ba, magram ra uyos kacobrio-

bam Suamdinarul miTologias

da mis gamomxatvel kulturas,

ras uSvrebiT egviptur pira-

midebs, homerosis eposs, Seqs-

pirs, rusTavels, tolstois,

dostoevskis... romeli erTi

CamovTvaloT? es uzarmazari

esTetikuri samyaro skolaSi

Tu umaRles saswavlebelSi

imitomaa Setanili, rom axal-

gazrdobam omi, brZola, Sxami

da samsala Seiyvaros? aba,

maswavlebeli, pedagogi, le-

qtori, ansamblis xelmZRva-

neli Tu lotbari risTvisaa

saWiro, Tu aqcenti sworad

ar dasva, Savsa da TeTrze ar

miuTiTa, silamazis aRqma ar

aswavla? aba TaobaTa memkvi-

dreobis logika sadRaa? amaze

saubari unda gviwevdes dRes

adamianebs?

faqtia da amas win veRaravin

aRudgeba _ sadReisod folk-

lori aRar iqmneba (anekdotebs

Tu ar CavTvliT!). Tanamedro-

ve epoqa ukve profesionalTa

saasparezo sivrcea. am mo-

vlenas ki Tavisi sirTuleebi

axlavs. dRes mozard Taobas-

Tan, erovnuli sacekvao kul-

turiT dainteresebul axal-

gazrdobasTan Rrma folklo-

ruli codniT, pedagogiur-

fsiqologiuri informaciiTa

da SemoqmedebiTi ideebiT da-

tvirTuli adamianebi unda mu-

Saobdnen. am rangis specialis-

tebi ki, rogorc wesi cidan

ar cviva. maT gamozrda, mom-

zadeba da swori dakvalianeba

esaWiroebaT. saqarTvelos qo-

reografTa kavSiri Tavis pra-

qtikul saqmianobaSi swored am

mimarTulebiTac gegmavs aqti-

vobis gaZlierebas. erTi aseTi

mimarTulebaa Cveni gazeTis

dRevandel nomerSi daanonse-

buli idea `qarTulad cekvis~

konkurs-festivalis Semoqme-

debiTi modelis Camoyalibebi-

sa misTvis tradiciuli saxis

micemis Taobaze.

imedi gvaqvs, axali idea

yvela qarTveli qoreografis

mxardaWeras moipovebs, amiT

Cven yvelani, erToblivi Za-

lisxmeviT xels SevuwyobT

axali etapis damkvidrebas

erovnuli qoreokulturuli

saqmianobis sferoSi.

kidev erTxel gilocavT

axali 2017 wlis mobrZanebas.

fexbednieri da xvavrieli yo-

filiyos es weliwadi. mSvido-

biani da sikeTiT savse dRee-

bi ar mogiSaloT TiToeul

TqvenTagans, Tqvens ojaxebs

da axloblebs, Cven Zvirfas

axalgzardobas!

samSoblo gvicocxlos da

gagviZlieros ufalma!

oleg alaviZe, profesori

‹2 gv

4 gv›

cekva ,,qarTulis~ Sesaxeb

xalxuri qoreografiuli

xelovnebis umdidres sagan-

ZurSi, romelic qarTveli

xalxis mravalsaukunovani

kulturuli ganviTarebis

Sedegad Seiqmna, cekva `qar-

Tuls~ erT-erTi gamorCeuli

adgili uWiravs. ufro metic,

SeiZleba Tamamad iTqvas, rom

es aris erovnuli sacekvao

xelovnebis, gansakuTrebuli

satrfialo qoreografiuli

lirikis WeSmariti gvirgvini,

romlis mxatvruli forma da

Sinaarsi Tavisi mTlianobis

meoxebiT srulfasovan war-

modgenas gviqmnis qarTveli

xalxis zneobriv saxeze, mis

raindul bunebasa da esTe-

tikur idealebze.

qoreografiuli xelovne-

bis mkvlevarTa Soris, ro-

gorc CvenSi, aseve qveynis

gareT, Znelad moipoveba spe-

cialisti, romelsac garkveu-

li Tvalsazrisi da Sexedule-

bebi ar hqondes gamoTqmuli

cekva qarTulis warmoSobis,

misi raobisa da xasiaTis Se-

saxeb. am mxriv aRsaniSnavia:

diubua de monperes, platon

ioselianis, grigol orbelia-

nis, rafiel erisTavis, akaki

wereTlis, riCard vilbrexa-

mis, grigol robaqiZis, lili

gvaramaZis, konstantine man-

jgalaZis, zaur laziSvilis,

uCa dvaliSvilis, besik sva-

niZis da sxvaTa mosazrebebi

Tu calkeuli Sexedulebebi.

aq CamoTvlili da maTTan er-

Tad sxva avtorebic uaRre-

sad maRal Sefasebas aZleven

cekva `qarTuls~, aRweren mis

formasa da Sinaarss, calk-

eul elementebsa Tu Sesru-

lebis maneris Taviseburebebs.

amasTanave sagulisxmoa, rom

zogi avtorTagani aRniSnul

cekvas moixseniebs `lekuris~

saxelwodebiT. samwuxarod,

cekva `qarTulisadmi~ amgvar-

ma midgomam garkveul dros

erTgvari tradiciis saxec ki

SeiZina da uamravi gaugebro-

bis saTaved iqca.

specialur samecniero li-

teraturaSi, praqtikos qo-

reografTa gamosvlebSi aR-

niSnuli sakiTxis irgvliv be-

vri iTqva da daiwera, magram

miuxedavad amisa, es sakiTxi

aqtualuria sadReisodac,

gansakuTrebiT qoreografiu-

li xelovnebis istorikosTa-

Tvis.

avTandil TaTaraZis sa-

marTliani SeniSvnisa ar iyos,

Tavis droze momxdarma am

gaugebrobam eWvis qveS daayena

cekva `qarTulis~ TviTmyofa-

dobis sakiTxi. rac aramarto

profesiuli movaleoba, ara-

med Sinagani sulieri moTxo-

vnilebac aris.

qarTuli xalxuri qoreo-

grafiuli xelovnebis bediT

dainteresebuli adamianebisa-

Tvis cnobili faqtia, rom XIX

s-is presis furclebze, gamo-

Cenil adamianTa gamonaTqva-

mebsa Tu mogonebebSi, aqedan

mokidebuli ki ufro gviani

xanis CanawerebSic, mimoqce-

vaSi Sevida sacekvao xelovne-

basTan dakavSirebuli termini

`lekuri~. umeteswilad igi

wyvilTa cekvis aRmniSvnel

sityvad damkvidrda da amis

gamo bunebrivad daukavSir-

da, CvenSi sadReisod kargad

cnobil qoreografiul Sede-

vrs `qarTuls~. sadReisod

dadgenilad iTvleba, rom

`qarTuls~ zogjer marto qa-

liSvilebi cekvavdnen, rasac

adasturebs XIX s-is litera-

turuli Canawerebi, mixeil

lermontovisa da grigol ga-

garinis Canaxatebi (`lekuri~,

`mocekvave qarTveli qalebi~).

arsebobs `qarTulis~ maso-

brivi variantebic (`salxino~,

`sadarbazo~, `davluri~), ma-

gram WeSmarit srulyofile-

bas da esTetikur simaRles

am cekvam swored qarTlsa da

kaxeTSi dadasturebul qal-

vaJis wyvilad cekvis variant-

Si miaRwia.

saTanado gamokvlevebiT

dadasturebulia, rom Taname-

drove `qarTulis~ sinonimad

gamoyenebuli termini `leku-

ri~ qarTuli presis furcle-

bze, wignebis, gamokvlevebis

gverdebze, aseve Cveulebriv

saubarSi fexs ikidebs XIX s-is

pirveli naxevridan.

udidesi qarTveli leqsiko-

grafi sulxan-saba orbeliani

cekvis aRmniSvnel aseT ter-

mins ar icnobs da Tavis `si-

tyvis kona~-Si, sityva `leku-

ri~ Seaqvs rogorc xmlis aR-

mniSvneli termini (`lekuri

_ xmali~), aseTia realuri

viTareba XVIII s-is CaTvliT.

Cvenamde moRweul uZveles

werilobiT wyaroebSi, romle-

bic aRniSnul sakiTxs exeba,

qarTuli cekvis saxelwodebe-

bis, an kidev sacekvao moZrao-

bebis aRmniSvnel terminTagan

SemorCenilia: sama, SuSpari,

Znoba, rokva, koWa, buqna, fe-

rxisa, ferxuli, mwobri da

sxva mravali, magram arc erTi

Zegli, arc erTi Canaweri Tu

zepiri wyaro XIX saukunemde

miniSnebiTac ki ar icnobs sa-

cekvao termin `lekurs~. igi,

rogorc ukve iTqva, mxolod

XIX saukuneSi Cndeba. es ga-

remoeba, bunebrivia, SemTxve-

viTi ar aris da amdenad lo-

gikurad Cndeba kiTxva: dRe-

vandeli cekva qarTuli Crdi-

lokavkasieli lekebis mieraa

Seqmnili da Semdeg iqidanaa

gadmotanili, Tu aq arsebul

xalxur, tradiciul sacekvao

nomers ewoda mogvianebiT

es saxeli? aRniSnuli kiTxva

karga xania seriozuli msje-

lobis sagania qarTul samec-

niero wreebSi, moZiebuli ma-

salebis analizi ki aCvenebs,

rom Tavad problema sakmaod

bevr gaugebrobasa da pirobi-

TobasTan aris dakavSirebu-

li. saqme is aris, rom mkvle-

var-mecnierTa wreebSi TviT

mTeli CrdiloeT kavkasiisa

da, bolos, ruseTis masStabi-

Tac garkveuli ar aris cekva

`lekuris~ lokalizaciis sa-

kiTxi missave samSoblo qveya-

nasTan _ daRestnis lekebis

kulturasTan mimarTebaSic

ki. specialuri literatu-

ruli analizi mowmobs, rom

`lekuri~ anu `lezginka~ XIX

s-is rusul eTnografiul da

istoriul CanawerebSi dainer-

ga, rogorc kavkasiis xalxebis

sacekvao xelovnebis aRmniS-

vneli zogadi termini. es ga-

remoeba mogvianebiT aisaxa

akademiur samecniero gamo-

cemebSic: magaliTad: `большая Советская энциклопедия gvamc-

nobs, rom... ~У народов кавказа (кабардинцев, чеченцев, аварцев и др. свои разновидности лезгинок... Ислолняется мужчинами село, а также в паре женщиной. Лезгинка танец – сoревнование, демонстри-рующей ловкость, виртуозность, неутамимость танцоров. Четкие движение ног (на пальцах, на ко-ленях, мелкие движения ступени) координируется с разными пори-вистыми движениями рук и кор-пуса. Сольную Лезгинку часто танцуют с кинджадами. ~

amrigad, naTelia, rom ter-

mini `lezginka~ kavkasiis xa-

lxTa cekvebis, ufro zustad

wyvilTa Cqartempiani cekve-

bis zogadi saxelwodebaa da

mas konkretuli warmoSobis

adgili arsebiTad ar gaaCnia.

aRniSnul garemoebas yura-

dReba miaqcia avTandil TaTa-

raZem, romlis

azriTac amgva-

Page 4: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

4$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

ri pirobiTobis

da uzustobis

daSvebiT `... mi-

viReT imdeni lekuri (ufro

swored jer `lezginka~ da

Semdeg misi Targmani _ `leku-

ri~), ramdeni tomic saxlobda

kavkasiaSi, maT Soris `Авар-ская Лезгинка~ _ `avarielTa

lekuri~, `Наурская лезгинка~ _ `naurebis lekuri~, `Чеченская лезгинка~ _ `CeCnuri lekuri~,

`Черкеская лезгинка~ _ `Cer-

qezuli lekuri~, `Осетинская лезгинка~ _ `osuri lekuri~,

aseve `Грузинская лезгинка~ _ da

misi qarTuli Targmani `qar-

Tuli lekuri~ da sxva. TviT

lekebis cekvis sxvebisagan ga-

morCevis mizniT qarTvelebi

termin `lekTa lekursac~ ki

iyenebdnen, rac imaze miuTi-

Tebs, rom termini `lezginka~

(`lekuri~) uSualod lekTa

cekvebis kerZo saxelwodebad

ki ar aris miCneuli, aramed

yvela kavkasielis cekvis zo-

gadi mniSvnelobis terminia,

romelmac imis garkvevis mi-

zniT, Tu romel kavkasiel

xalxs an toms ekuTvnis esa

Tu is cekva, moiTxova zogad

terminTan erTad am xalxebis

(tomebis) saxelwodebis mi-

niSneba~. es faqti, vfiqrobT,

naTlad miuTiTebs erT gare-

moebaze. termini ̀ lezginka~ da

Sesabamisad `lekuric~, mTeli

seriuli CamonaTvali ar aris

profesiuli mocekvaveebis, an

Tundac xelovnebaTmcodneTa

da eTnografTa mier Seqmnili.

igi moyvarul mogzaurTa, an

kidev kavkasiis samxedro avan-

turebis monawile adamianebis

mier Serqmeuli saxeli unda

iyos da kargad gamoxatavs

rusul sinamdvileSi arsebu-

li realobis saxeldebis fsi-

qologiur moments. am termi-

nis damkvidrebis istoriac,

albaT, naTeli unda iyos.

unda iTqvas, rom ter-

min `lekuris~ Semosvlasa da

damkvidrebas nebsiT Tu une-

blieT xeli Seuwyo XIX s-is

qarTuli inteligenciis pozi-

ciamac, romelTac gansxvave-

biT profesional qoreograf-

moRvaweTagan ar gasCeniaT

ukmarisobisa da protestis

grZnoba, aRniSnuli cnebis ga-

moyenebasTan dakavSirebiT. es

albaT arcaa gasakvirveli im

saerTo rusofiluri kultu-

ruli tendenciebis gamo, ro-

melic saerTod axasiaTebda

XIX s-is qarTuli inteligen-

ciis garkveul nawils. naTqva-

mis sailustraciod davimow-

mebT lili gvaramaZis wignSi

`qarTuli xalxuri qoreo-

grafia~ moyvanil ramdenime

mosazrebas, romelic axlosaa

Cveni kvlevis TemasTan. gazeT

`kavkasiaSi~ 1847 wels gamo-

qveynebul werilSi rafiel

erisTavi werda: `qarTveli

qalebi, mowveulni mTeli ma-

zridan, cekvavdnen lekurs.

kaxeli qali turfaa, roca igi

lekurs cekvavs. rogor co-

cxlad, narnarad, nazi Rimi-

liT da Tavis msubuqi dakvriT

iwvevs igi Tavis amxanags. aseT

lekurs ver icekveben Tqveni

Tbiliselebi. aqaurebi ufro

axlos arian lekebTan, gad-

moiRes maTgan cekva, gaau-

mjobeses igi saucxood~. r.

erisTavis zemoTqmuls exmia-

neba qarTveli istorikosis p.

ioselianis azric: `simReriani

ferxulebi da lekuri-daRes-

tnis terfsiqoris cekva _

mTis Tavisuflebis SvilTa mC-

qefare cxovrebis simboloa~.

qarTvelTagan `lekuris~

codnasa da mis Sesrulebaze

saubroben grigol orbeliani,

n. baraTaSvilis megobari k.

mamaciSvili, kavkasiis mTavar-

marTebeli grafi voroncovi,

akaki wereTeli (`Cemi Tavga-

dasavali~), mogzauri riCard

vilbfrexami da sxva.

sagulisxmoa, rom aRniSnul

problemas Tavidanve sruliad

sxva TvaliT Sexedes profe-

sionalma mocekvaveebma da

qoreografebma. dokumentebi

adasturebs, rom qarTuli

qoreografiuli skolis fu-

Zemdebeli aleqsi aleqsiZe

(sonRulaSvili) Turme imTa-

viTve winaaRmdegi iyo termin

`lekuris~ xmarebisa da mis

nacvlad `qarTuls~ iyenebda.

igi Turme ase uxsnida Tavis

moswavleebs: ar aris swori,

rom Cvens cekvas, `lekurs~

vuwodebT da ai ratom: `...le-

kebs, rogorc mahmadis sarw-

munoebis ers, akrZaluli aqvT

istoriulad, rom qali vaJs

sCveneboda, ris gamoc cekvis

Seqmnac SeuZlebelia qalTan.

lekebSi da CeCnebSi ufro

rTulia cekva. cekvaven vaJebi,

romelsac hqvia daRistnuri~.

`daRistnuri~ cekvis sirTu-

leSi a. aleqsiZe, l. gvaramaZis

varaudiT vaJTa cekvebisaTvis

damaxasiaTebel teqnikuro-

bas gulisxmobs, rac sruliad

miuRebelia qal-vaJTa duetis

sinarnarisa da plastikuro-

bisTvis. a. aleqsiZis azriT,

yvelam icis, rom cekva `da-

vluri~ qarTulia `...amas amt-

kicebs sidarbaisle, sidinje,

misi Sinaarsi, isic viciT, rom

`davluris~ dasasruli `leku-

ria~, maSasadame, Tu Tavi Cve-

nia, boloc Cvenia, am cekvas

hqvia ̀ qarTuli~, rogorc ̀ qis-

turs~, `CeCnurs~, `moxevurs~

da sxvebs, ise am cekvasac hqvia

`qarTuli da ara `lekuri~.

amrigad, a. aleqsiZe xazgas-

miT miuTiTebs, rom Cveni cekva

`qarTulia~, igi sxva xalxebis

cekvebis msgavsad (`qisturi~,

`CeCnuri~ da a.S.) erovnulo-

bis niSniT gamodis da amitom

gansxvavebulia `lekurisa-

gan~. a. aleqsiZis mier zemoT

gamoTqmul mosazrebas mxars

sxva masalac umagrebs. sama-

galiTod moviyvanT qarTveli

mkvlevaris Teimuraz beriZis

wigns `mxatvari vano xojabe-

govi~. mis SesavalSi vkiTxu-

lobT: `wigni eZRvneba me-19

saukunis dasasrulisa da

me-20 saukunis dasawyisis qa-

laqis ukanaskneli mohikanis,

TviTnaswavli mxatvris _ vano

xojabegovis cxovrebasa da

Semoqmedebas.~

avtoris SefasebiT esaa mxa-

tvari _ `eTnografi~, romel-

mac fanqriT asaxa da ukvda-

vyo Zveli Tbilisis mkvidrTa

sayofacxovrebo scenebi (`yee-

noba~, `muStikrivi~, `qarTuli

Widaoba~, `mamlebis kinklao-

ba~, `yoCebis Widili~, cekva

`qarTuli~ da sxva) da tipaJe-

bi (`medudukeebi~, `meqelexe-

ni~, `yasabi~, `kinto~ da sxva~).

aqve dabeWdil suraTebs So-

ris erT-erTs gamovyofT, sa-

dac wyvilis _ qalisa da mama-

kacis cekvaa gadmocemuli da

eWvic aravis gvepareba, rom

esaa cekva `qarTuli~. qalis

xelebis mdgomareoba ikiTxeba

Semdegnairad: marcxena xeli

ganmklavSia, odnav idayvSi

moxrili, marjvena xeliT

qali cdilobs mamakacisgan

saxis dafarvas. qalis Tva-

lebi gamokveTilia, Tumca Za-

lian frTxili, magram aSkarad

cdilobs mamakaci misi mxedve-

lobis areSi moaqcios. qalis

moZraoba aSkarad dinamiuria,

mainc ikiTxeba, vaJis mimarT

frTxili da faqizi mzera.

mamakaci maRal ergcerebze

Semdgara, saidanac qarTveli

raindisTvis damaxasiaTebeli

SemarTeba da didi TavdaWeri-

loba, morideba ikiTxeba. Tavi

mTlianad qaliskenaa mimarTu-

li, riTac mis mimarT liriz-

misa da Tavdadebis gamoxatu-

lebas gadmoscems. xelebi me-2

poziciaSia anu marcxena xeli

idayvSi mkveTrad moxrilia,

xolo marjvena xeli gangaS-

lilia, rac mkafiod damaxa-

siaTebelia cekva `qarTulis-

Tvis~ da saerTod, eWvgare-

Sea, rom suraTi Seqmnilia im

mxatvris mier, romelic an

cekvavda TviTon, an kargad

icnobda cekvis xasiaTs, tra-

diciebs, istoriasa da saer-

Tod, kargad icnobda cekva

`qarTulis~ Semsruleblebs.

me, piradad, xSirad mo-

mismenia daviT javriSvilisa

da iliko suxiSvilisgan, ra

Tqma unda, cal-calke, rom

maT pirvelebma daayenes sa-

kiTxi saqarTvelos mecniere-

baTa akademiaSi, rom `lekurs~

Secvloda saxeli da mas cekva

`qarTuli~ darqmeoda.

aqve minda moviSvelio 1913

wlis 14 ianvars qalaq baTumSi

gamarTuli ̀ qarTuli saRamos~

sakoncerto programis afiSa.

aRniSnul afiSaze vkiTxulo-

bT, rom me-3 ganyofilebaSi

Sesruldeba cekva evropuli,

qarTuli-lekuri da sxva. aq

aSkarad ikiTxeba, rom ukve

meoce saukunis dasawyisSic

ki, icodnen, rom `lekuri~

pirvel rigSi qarTulia, ra-

zedac gvamcnoben koncertis

organizatorebi. mkafiod da

gasagebad, rogorc zemoTaa

aRniSnuli, miuTiTeben me-3

ganyofilebaSi sxva cekvebTan

erTad `qarTuli-lekuris~

Sesrulebas.

aRniSnuli faqti ar SeiZle-

ba, rom ar scodnodaT daviT

javriSvilsa da iliko suxiS-

vils, iseve, rogorc mxatvar

vano xojabegovis naxati cekva

`qarTuli~ da aqedan gamomdi-

nare unda vivaraudoT, rom

orTavem _ daviT javriSvilma

da iliko suxiSvilmac, amo-

saval wertilad gamoiyenes

Cvens mier moyvanili ori ma-

galiTi da maT, Tumca mogvia-

nebiT, magram mainc, mimarTes

mecnierebaTa akademias, raTa

cekva `qarTuls~ dabrunebo-

da Tavisi pirvandeli saxeli

`qarTuli~ da aramc da aramc

ar rqmeoda cekva `lekuri~,

rogorc yovlad miuRebeli

da gaumarTlebeli.

aqedan gamomdinare, Cven

daskvniTi saxiT vambobT, rom

misi saxeli iyo da rCeba yvela

qarTvelisaTvis misaRebi da

sanukvari _ cekva `qarTuli~.

amasTan dakavSirebiT bu-

nebrivad wamoiWra sakiTxi,

kerZod, termini `qarTuli~,

manamde arsebobda Tu swored

amgvari gaugebrobebis Tavidan

asacileblad Seiqmna swored

im dros, rodesac ucxoelma

`mogzaurebma~ termini `lez-

ginka-lekuri~ daamkvidres?

samwuxarod, Cven ar ga-

gvaCnia saTanado dokumen-

turi masala, rac saSuale-

bas mogvcemda gvemtkicebina,

rom saxelwodeba `qarTuli~

gasul saukuneebSi swored

im sacekvao kompoziciis

saxelwodeba iyo, rogorc es

sadReisodaa miRebuli da ga-

vrcelebuli. ufro savarau-

doa, es terminic gvian gaCe-

niliyo. amasTan dakavSirebiT

aRniSnul sakiTxze kompozi-

ciisaTvis saxelis mikuTvneba,

misTvis raRacis darqmeva,

xSirad sakmaod pirobiTi pro-

cesia. swored ase pirobiTad

Searqves rusma mogzaurebma,

Tu kavkasiur-samxedro-poli-

tikuri avanturis monawilee-

bma ̀ lezginka~ yvelaferi imas,

rac cekvis saxiT ixiles kavka-

siaSi. mogvianebiT es saxelwo-

deba saerTo gaxda umeteswi-

lad wyvilTa cekvebisaTvis,

sadac SejibrebiTi elemente-

bi iyo wina planze wamoweuli.

rogorc Cans, wyvilTa cekvis

gamo miekuTvna es saxeli ma-

Sindel qal-vaJTa sacekvao

kompozicias, romelsac Cven

dRes `qarTulis~ saxeliT vi-

cnobT. sxvaTa Soris TviT es

saxelwodebac iseTive zogadi

da konkretulobisagan da-

clilia, rogorc `lezginka~,

Tumca igi kargad gvixsnis

erT faqts: savaraudoa, rom

vinc am sacekvao nomrisaTvis

saxelwodeba `qarTuli~ Sear-

Cia da daamkvidra, fsiqolo-

giuri TvalsazrisiT swored

`lekuris~ saxelwodebisadmi

protestis grZnoba amoqme-

debda. igi kargad xedavda,

rom qal-vaJis qarTuli cekva

Tavisi arsiT, teqstobrivi

masaliT, lirikuli paTosiTa

da saTqmelis mizandasaxulo-

biT sruliad sxva iyo, vidre

`lekuri~ da amitom gansxva-

vebisaTvis rom xazi gaesva

da amave dros tradiciul

saxelwodebas dapirispirebo-

da, mas `qarTuli~ uwoda. mere

da mere is termini imdenad

damkvidrda adamianTa cxo-

vrebaSi, rom dRes `qarTulis~

xsenebaze, usaTuod qal-vaJis

wyvilisaTvis Seqmnili li-

rikul-satrfialo cekva gvax-

sendeba da mas warmovidgenT

kidec. esaa garkveuli tra-

diciis Sedegi, Torem aravin

kamaTobs imis Taobaze, rom

aseTive `qarTulia~ yvela is

saxasiaTo, sabrZolo, spor-

tuli, saritualo Tu sxva

saxis sacekvao kompoziciebi,

romelic Cveni qveynis sxva-

dasxva kuTxeSia fiqsirebul-

Semonaxuli da sruldeba

profesiuli da samoyvarulo,

aseve sabavSvo qoreografiu-

li ansamblebis mier.

unda iTqvas, rom saxelwo-

deba `qarTulis~ warmoSobas-

Tan dakavSirebuli zemoxsene-

buli fsiqologiuri reaqciis

Sinaarsi ufro damajerebeli

gaxdeba Tu gavixsenebT, rom

CvenSi dafiqsirebulia TviT

`lekuris~ qarTuli sityvieri

Zirebis axsnis tendenciac.

magaliTad, specialistTa

garkveulma jgufma scada

daesabuTebina, rom `leku-

ris~ warmoSobis mizezi lekTa

sacekvao folklori ki ar

aris, aramed xmali lekuri,

romelic wyvilTa cekvis ga-

nuyreli atributi iyo. meo-

reni fiqroben, rom iqneb am

cekvis SinaarsSi lekTa mier

qarTveli qalebis motacebis,

an ufro zogadad adamianTa

motacebis e.w. `lekianobis~

anareklia. kerZod xalxur

mTqmelTa naambobis mixedviT

`lekuri~ TiTqosda sinamdvi-

leSi `legluri~ unda iyos.

kompozitor grigol koke-

laZes Tavis naSromSi `zogi

ram qarTul cekvaze~ mohyavs

kompozitor grigol svaniZis

mier qarTlSi, sof. tezerSi

giorgi ioraSvilisagan Cawe-

rili cnoba, romlis mixedvi-

Tac, erT dros sofel tezer-

Si vinme levana (lego) cixis-

TaviSvils ucxovria. igi ucxo

mxridan mosuli

yofila da ise 5 gv›

‹3 gv

Page 5: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

5$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

kargad cekva-

vda, rom Turme,

mis pativsacemad

im cekvas, romelsac TviTon

asrulebda `leguri~ uwo-

des. mere sofelSi viRacas

uTqvams es cekva `leguri~ ki

ara lekuria, radgan swored

lekebi cekvaveno aseTnairad.

meore mTqmelis, dito ZimaS-

vilis mowmobiT ki, am cekvis

saxelwodeba Zvelad `sadar-

bazoc~ yofila, oRond sabo-

lood `sadarbazoc~ da `le-

guric~, ̀ lekurs~ Seucvlia da

is gavrcelebula. bunebrivia,

yvela am versias Teoriulad

arsebobis ufleba aqvs, ma-

gram, mainc vfiqrobT, rom: 1)

xmali, Tundac lekuri cekva

qarTulisaTvis sruliadac

ar aris is elementi, romelic

saxelis warmoSobis safuZve-

li SeiZleboda gamxdariyo; 2)

avT. TaTaraZis samarTliani

SeniSvniT, Tu lekianobis kva-

li, ufro zustad lekTa mier

qarTveli qalis gatacebis

ambavi rom edos `qarTuls~

safuZvlad, maSin ki marto

qal-vaJis cekvas daerqmeoda.

sinamdvileSi ki `lekurad~

iwodeboda cekva `qarTuli~,

aseve ori vaJisa da ori qalis

SesrulebiT da maTTan er-

Tad, kavkasiis xalxebis yvela

cekva; 3) verc `leguri~ ga-

modgeba cekvis saxelwodebis

warmomSob fuZe-sityvad, rad-

gan es termini sof. tezers

gareT arsad dasturdeba. mas

arc erTi Zveli wyaro, avto-

ri Tu mogzauri ar icnobs.

igi xelovnuri gamonagonia da

amdenad sicocxlisuunaroa.

da bolos, erTi arsebiTi

sakiTxic: batonma avTandil

TaTaraZem Tavis gamokvle-

vaSi gamoTqva varaudi, rom

SesaZlebelia `lekuris~ an

`qarTulis~ adrindeli Sesa-

tyvisi saxelwodeba `cekva~

yofiliyo, xolo raki cekva

`qarTulma~ uaRresad farTo

gavrcelebas miaRwia mTels

saqarTveloSi, igi Semdeg

cekvis zogad saxelwodebad

iqca e.i. termini `rokva~ ter-

min `cekviT~ Seicvala, cekva

`qarTuli~ ki dasaxelebis ga-

reSe darCa, ris Semdegac XIX

saukuneSi Crdilo kavkasii-

dan Semosuli terminis `gru-

zinskaia lezginkas~ Targmani,

`qarTuli lekuri~, Semdeg

ki `lekuri~ damkvidrda, ro-

gorc adrindeli cekvis, xolo

dRevandeli cekva `qarTu-

lis~ saxelwodeba~. amitomaa,

rom kavkasiel xalxebs Soris

mxolod qarTvelebi uwode-

ben sakuTar cekvas `lekurs~,

danarCeni xalxebi ki TavianT

cekvas sakuTar enaze arsebu-

li saxelwodebiT ixsenieben~.

pativcemuli mkvlevaris amgva-

ri daskvnisaTvis safuZveli

gaxda is faqti, rom sulxan-

saba orbeliani cekvebis aRm-

niSvnel zogad terminad `ro-

kvas~ miiCnevs. misi azriT, ro-

kvas miekuTvneba: sama, cekva da

misTanani, `rokva _ ars sama,

cekua, buqna, koWa, ferxuli,

rgaulaT wyoba da raodenica

ebanTa da fandurTa mier iqm-

nebian~. faqtia, rom `cekva~

rokvebis erT-erTi saxea.

didi leqsikografi miuTi-

Tebs, rom `cekva aris fexis

TiTebiT rokva~. aqedan ki ga-

modis, rom cekvad iwodeboda

fexis TiTebiT Sesrulebuli

rokva da ara sxva ram. avT.

TaTaraZe afiqsirebs, rom si-

tyva `cekva~ dResac kaxeTSi

qal-vaJis cekvas aRniSnavs. i.

zurabiSvilis SexedulebiT ki

igi cekvaSi gasmebis kombina-

ciis aRmniSvnelia. aWaraSi ga-

vrcelebuli gamoTqma `cekva

daukari~ niSnavs Wunirze qar-

Tulis melodiis aJRerebas.

Cvenis mxriv davamatebiT, rom

xalxSi gavrcelebul gamoTq-

ma `miucekva~, `micekveba~, `ga-

moicekva~ da sxva misTanani,

arsebiTad adgilze gasmebis

SesrulebiT partnioris ga-

mowvevas gulisxmobs. amgvari

faqtebi avT. TaTaraZes aZle-

vs iseTi varaudis gamoTqmis

saSualebas, romelzedac ze-

moT iyo saubari.

ver gamovricxavT, rom

`lekuris~ anu `qarTulis~

adrindeli saxelwodeba

`cekva~ yofiliyo. verc imas

gamovricxavT, rom igi Ta-

visi popularobis mizeziT

termin `rokvas~ Semcvlelic

gamxdariyo, magram saeWvoa, am

mizeziT cekva `qarTuli~ da-

saxelebis gareSe darCeniliyo

da amitom mas mogvianebiT

`lekuri~ moarges. daeWvebis

sababs is garemoeba qmnis, rom

Cven danamdvilebiT ar viciT

hqonda Tu ara dRevandel

`qarTuls~ Tavisi konkretu-

li saxelwodeba manamde, sanam

mas `lekuri~ Seerqmeoda. is

faqti, rom aseTi cekva pra-

qtikulad arsebobda, eWvs

ar iwvevs, radgan qal-vaJTa

wyvilis cekvebi saqarTvelos

sxvadasxva kuTxeSi jer kidev

warmarTobis xanis sacekvao

folkloridan dasturdeba.

arc is unda dagvaviwydes,

rom satrfialo tradiciebis

mqone qveyana, rogoric saqar-

Tveloa gamonaklisi, bunebri-

via, ver iqneba. rac Seexeba mis

saxelwodebas, Tu es ukanaskne-

li iyo `cekva~, rogorc amas

avT. TaTaraZe varaudobda,

xolo Semdeg raki aRniSnulma

terminma ufro farTo mniS-

vneloba SeiZina, saWiro gaxda

raRac axali saxelis mofiqre-

ba, maSin gana ufro logikuri

ar iqneboda, rom qal-vaJis

lirikuli cekvisaTvis `satr-

fialo~, `saqorwilo~, `paema-

ni~ an raRac misi msgavsi moZe-

bniliyo? `qarTuli~ imdenad

zogadi cnebaa, rom misi Semo-

tana da damkvidreba aSkarad

raRac didad Semawuxebeli ga-

remoebis ukusagdebad, raRac

Rrmad erovnulis xazgasas-

melad dasWirda am terminis

Semomtans. problema swored

is iyo, rom `lekuri~ wyvilTa

cekvebis aRmniSvnel cnebad

damkvidrda. radgan `cekva

fexis TiTebiT rokvaa~ (saba),

xolo `lekuric~ ZiriTadad

igive saxis moZraobebs Seicavs

swored maT Soris daisva to-

lobis niSani. rus mogzaurebs

uTuod sxva qarTuli cekvac

eqnebodaT nanaxi, magram maT

azrad ar mosvliaT `xoru-

mis~, `ferxulebis~ an sxva

maT msgavsTaTvis ewodebinaT

`lekuri~. bunebrivia, ara-

profesional mogzaurebsa da

publicistebs `fexis TiTebiT

rokviT~ Sesrulebuli qarTu-

li cekva `lekuris~ msgavsad,

masTan miaxloebulad moeCve-

naT da saxelic analogiuri

Searqves. amdenad `lezginka~

_ `qarTulTan~ mimaTebaSi

araprofesionalTa Tu ru-

sofilTa mogonili terminia.

swored mis sawinaaRmdegod

garedan Tavsmoxveuli agre-

siuli saxelwodebis ukugde-

bis Sinaganma aucileblobam

ubiZga qarTul sinamdviles

gamoeyenebina erovnuli Si-

naarsiT datvirTuli termini,

sacekvao moZraobaTa garkveu-

li kompleqsis aRsaniSnavad

da sxvaTagan gamosarCevad.

sxva SemTxvevaSi cekvis aRm-

niSvneli termini `qarTuli~

albaT saerTod ar gaCndebo-

da, iseve, rogorc Cveni musi-

kaluri folkloris patron

xalxs, ar gvaqvs konkretuli

simRera `qarTuli~, magram sa-

bednierod es aranair uxerxu-

lobas ar qmnis.

dasasruls, gvinda xazgas-

miT aRvniSnoT, rom Cven Sorsa

varT azrisagan, TiTqos `qar-

Tulis~ Sesaxeb yvelaferi

ukve naTqvamia. dro win midis,

mecnieruli azric viTardeba

da, albaT, momavalSi qarTuli

kulturis mkvlevarTa axali

Taoba kidev bevr saintereso

detals daafiqsirebs, axle-

burad gaiazrebs cekva `qar-

Tulis~ adgilsa da rols qar-

Tul folklorul Tu sasceno

qoreografiul xelovnebaSi.

cekva `qarTuli~qarTveli xalxis mier Seqm-

nili erovnuli qoreografiu-

li kultura oboli marga-

litebis is salaroa, romlis

mdidar ganZs dro da Jami ve-

rafers aklebs. Tanamedrove

qarTuli scenis moamageni

umeteswilad warmatebiT, zo-

gjer warumatebladac, xarja-

ven am uZvirfases saganZurs,

magram xalxuri tradiciis

mZlavri energiiT moqneuli

jadosnuri joxis meoxebiT

salaro, mainc, mudam savsea.

aq davanebul mdidar memkvi-

dreobaSi, marTlac rom obo-

li margalitis brwyinvalebiT

elvarebs cekva `qarTuli~.

mis Sesaxeb bevri dawerila,

bevric Tqmula, Tumca ara

bolomde da ara yvelaferi.

amaSi gasakvirveli araferia,

radgan xelovnebis WeSmariti

Sedevris Sesaxeb warmodgena-

Ta sityvieri gacxadeba vera-

sodes iqneba sruli da verc

Sedevris sidiades miswvdeba

bolomde.

SeiZleba Tamamad iTqvas,

rom cekva `qarTuli~ aris

erovnuli sacekvao xelo-

vnebis, gansakuTrebiT satr-

fialo qoreografiuli li-

rikis Semamkobeli gvirgvini,

romlis formisa da Sinaarsis

mTlianoba srulfasovan war-

modgenas gviqmnis qarTveli

xalxis zneobriv saxeze, mis

raindul bunebasa da esTe-

tikur idealebze.

cekvaSi aSkarad Cans qar-

Tveli qalis zneobrivi ke-

TilSobileba, kdemamosileba

da Tavisuflebis SegrZnebas-

Tan wilnayari, jansaRi ro-

mantizmiT aRtyinebuli qar-

Tveli kacis siamaye.

cekva xazs usvams, rom ada-

miani zneobrivi simaRlidan

unda uyurebdes da akontro-

lebdes sakuTar qmedebas,

gasaqani ar unda misces mo-

zRvavebul grZnobas, TavSeka-

vebiTa da mokrZalebiT unda

moipovos aRiareba, siyvaruli

da dafaseba.

marTals brZanebda batoni

avT. TaTaraZe _ `SeiZleba

Tamamad iTqvas, rom cekva

`qarTuli~ erT-erTi xalxuri

cekvaa, romelsac ar gaaCnia

kuTxurobis niSani~. igi zoga-

dqarTulia, zogaderovnulia,

imitom, rom TaobaTa mier

saukuneebis ganmavlobaSi iqm-

neboda sruliad qarTvelTa-

gan, TviTonac ixveweboda da

axalgazrdobis sulier samya-

rosac aerTianebda.

cekva `qarTuli~ ori um-

Tavresi nawilisagan Sedgeba.

pirveli nawili esaa e.w. `da-

vla~, romelsac mxolod vaJi

asrulebs. musikaluri Sesa-

vliT Seqmnili romantikuli

molodinis fonze qarTul

CacmulobaSi moxdenilad Cam-

jdari vaJi sacekvao moednis

marjvena mxridan Semodis, Ri-

milnarev amay mzeras moavlebs

scenas da qalTa wrisaken mo-

ridebuli mzeriT wres Semou-

vlis. igi rCeuls eZebs, ipovis

kidevac mas, narnari svliT

miuaxlovdeba, bolo oriod

nabijis moSorebiT odnav yo-

vns akeTebs, gasmas asrulebs

da cekvaSi mewyviled mipati-

Jebis niSnad qalis win Tavs

moidreks.

tradiciul erovnul sa-

mosSi gamowyobili qalic

Sinaganad mzadaa miwvevisa-

Tvis da gasafrenad gamzade-

buli TiTqos am niSans elo-

debao, srialiT iwyebs wris

Semovlas. gaxarebuli vaJi

ukan misdevs, marcxena mxares

amomdgari, odnav ukan mdgomi

da Tanac saocrad frTxili,

raTa uneblied ar Seexos qa-

lis tansacmels. cekva gaxur-

da, sasiyvarulo dueti Zalas

ikrebs, vaJi Tamamdeba. unda

win gaiWras da TvalebSi Caxe-

dos qals. damorcxvebuli

qali ukusvlas iwyebs da mi-

marTulebas icvlis, TiTqos

vaJis Tvalebidan da gadamRo-

bi moZraobidan Tavdaxsnis

gzisTvis Sesaferisi momen-

tis dadgomas ucdis. es droc

male dgeba _ qali marcxniv

brundeba da swrafi svliT

wris gavlas iwyebs. vaJic myi-

sierad brundeba marcxniv da

mihyveba mas. qali Rimilnare-

vi mzeriT gadaxedavs vaJs da

isev icvlis moZraobis mimar-

Tulebas, cdilobs gadaWras

sacekvao moednis centri da

mayurebels miuaxlovdes.

vaJi isev iRebs qalis gamowve-

vas, icvlis mimarTulebas da

mihyveba qals. axla es uka-

naskneli Cerdeba da iwyebs

ukusvlas, Tanac nel-nela

brundeba marcxniv. vaJic

Cerdeba, isic ukusvliT mo-

Zraobas iwyebs da odnav nela

brundeba marjvniv. amis mere

qal-vaJi saxiT erTmaneTisa-

ken mimarTulni aRmoCndebian

da aseTsave mdgomareobaSi

ukusvliT miemarTebian sce-

nis kuTxeebisaken. qali im ad-

gilamde midis, saidanac cekva

daiwyo da Cerdeba. vaJi gas-

mebis urTules kombinacias

asrulebs da nel-nela uaxlo-

vdeba qals, Semdeg marjvena

mxriT mobrundeba, gverdze

gasmas akeTebs, oriod nabi-

jiT ganze gadgeba da Tavis

daxvriT kvlav mouxmobs qals

sacekvaod. es ukanaskneli

gamowvevas iRebs da iwyebs

svlas vaJTan erTad. wris ga-

vlis Semdeg vaJi qals Sor-

deba, marcxniv brundeba da

jiqur gaswevs qalTan piris-

pir Sesaxvedrad. qali mixvde-

ba vaJis ganzraxvas da kvlav

sawyisi weritilisaken iwyebs

ukusvlas. vaJi odnav ukan

ixevs da Cerdeba. qali cekvas

agrZelebs, igi nel-nela

uaxlovdeba odnav ganawyene-

bul vaJs. vaJi gaxarebulia da

adgilze gasmas akeTebs, qali

moridebiT asrulebs marcxniv

bruns. Semdeg adgilze wres

Semoxazavs da ase miiwevs va-

Jisaken. vaJi terfula gasmas

akeTebs da Semxvedri moZrao-

biT uaxlovdeba qals. isini

Seiyrebian da pirispir mdgom-

ni SeTanxmebulad ixeven ukan.

Semdeg iwyeben wris Semovlas

da kvlav erTmaneTs uaxlo-

vdebian, Seyrisas marcxniv Se-

brundebian da sxvadasxva mi-

marTulebiT moZraoben.

amas mosdevs qalis uka-

naskneli cda mklavebidan

dausxltes vaJs. igi swrafad

Sebrundeba marcxniv da ener-

giulad miiwevs win, jer mar-

cxena, Semdeg marjvena mimar-

TulebiT, bolos ki moednis

siRrmes miaSurebs da mayu-

rebels uaxlovdeba. vaJic

energiulad mihyveba mas. es

ukve safinalo akordia. qal-

ma aRiara vaJis siCauqe, misi

gonebamaxviloba, simarde da

yovelive amiT moxibluli

nazad xris Tavs. usazRvrod

bednieri da amayi vaJic aseve

mowiwebiT daxris Tavs qalis

winaSe.

lirikuli grZnobebiT savse

poeturi novela mTavrdeba.

siyvarulma izeima, simardem,

kdemamosilebam da gonierebam

gaimarjva. WeSmaritma xelo-

vnebam saocrebiT aRsavse Ta-

visi saTqmeli Tqva.

rezo WaniSvili, profesori

‹4 gv

Page 6: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

6$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

tradiciuli xalxuri

cekvis Seswavlis, Senaxvisa da

Tanamedrove qoreografiul

kulturaSi misi organuli

CarTvis problema kvlavac

inarCunebs maRal sazogadoe-

briv yuradRebas. aRniSnuli

sakiTxi aqtiurad ganixileba

profesiul wreebSic.

miuxedavad amisa, specia-

listebs jer kidev ar Seumu-

SavebiaT erTiani mosazreba

problemis gadasawyvetad.

samwuxarod, dRes xalxur

Semoqmedebas televizia da

sxva sainformacio saSuale-

bebi sakmaris yuradRebas ar

uTmoben. saqarTvelos folk-

loris saxelmwifo centrs am

problemis gamosasworeblad

gadadgmuli aqvs mniSvnelo-

vani nabijebi.

Tanamedrove adamianebis

mier kidev ufro fasdeba

folkloris waruSleli Ri-

rebuleba, radganac sulier

kulturas aqvs memkvidreobis

Segroveba-Tavmoyris xasiaTi.

Soreul warsulSi xalxis mier

Seqmnili nawarmoebi dRemde

ar kargavs Tavis mxatvrul

Rirebulebas da mniSvnelo-

bas. xalxis midrekileba WeSma-

riti xalxuri xelovnebisadmi

mwvavdeba harmoniisa da ubra-

loebis deficitiT, Tavisi in-

dividualobis standartebis

saukuneebSi Senaxvis swrafviT.

folklori eris mxatvrul-is-

toriuli mexsierebis naTeli

gamoxatulebaa, asaxavs xalxis

gamocdilebas socialuri eko-

logiis saWiro faqtoriT.

qoreografiuli xelo-

vnebisaTvis folklors aqvs

didi mniSvneloba, folklo-

ri gamomsaxveli saSualebe-

bis uSreti wyaroa, romelic

mudmivad kvebavs xelovanis

fantazias.

xalxis sacekvao xelovne-

bis simdidris gacnoba yovel-

Tvis warmoadgenda adamianis

esTetikuri aRzrdis efeq-

tur saSualebas, exmareboda

momavali Taobis patriotul

aRzrdas.

aRniSnuli garemoebebis ga-

TvaliswinebiT kidev erTxel

xazgasmiT unda iTqvas, rom

sacekvao folkloris simdi-

drisa da tradiciebis Senaxva-

SenarCuneba, aseve Tanamedro-

ve qoreografiul kulturaSi

maTi organuli CarTva war-

moadgens mniSvnelovan praq-

tikul da Teoriul amocanas

xalxuri cekvis mimarTule-

biT momuSave yvela qoreo-

grafisaTvis.

specialistebi qoreogra-

fiuli folkloruli tradi-

ciebis arsebobis or formas

gamoyofen:

* bunebrivi garemo;

* sasceno xelovneba.

bunebriv garemoSi folk-

loruli tradiciebis srul-

fasovani funqcionirebisa-

Tvis aucilebelia Sesabamisi

yofiTi garemos arseboba da

am sivrceSi adekvaturi mxa-

tvruli saqmianobis gaSla.

samwuxarod, XIX saukunis

dasawyisidan, intensiuri saxe

SeiZina Zveli sacekvao for-

mebis xalxis yofidan gasvlis

procesma, Seaviwrova axali

realoba, daiwyo entropiis

procesi. es yvelaferi ki

moxda sacekvao folkloris

saxovani wyobis sazogadoe-

bis mxatvrul cnobierebasTan

Seusabamobis mizeziT.

zogierT folklorist-

mkvlevarTa azriT, momdevno

XX saukunem, moitana Zireuli

cvlilebebi xalxis cxovrebis

wessa da azrovnebaSi, ramac

kidev ufro daaCqara es pro-

cesi. miuxedavad amisa, qo-

reografiuli folklori zo-

gierT geografiul arealSi

jer kidev cocxalia, magram

folkloruli tradiciebis

srulyofili reproduqcire-

bisa da funqcionirebisaTvis

bunebrivi pirobebi didwi-

lad ukve aRar arsebobs. ami-

tomac folklori dRes ukve

aRar aris xalxis esTetiuri

da Semoqmedebis moTxovnile-

bis farTod gavrcelebuli

forma.

cxovreba dRes folklo-

ruli sacekvao tradiciebis

Senaxva-gadarCenis sxva sasi-

cocxlo formebs gvkarnaxobs,

_ esaa sxvadasxva ansamblTa

sasceno xelovnebis praqtika.

maTi moRvaweobis produqti

ar aris folklori am sityvis

kanonikuri gagebiT, magram es

aris folkloruli tradi-

ciebis Senaxvis erT-erTi yve-

laze efeqturi gza.

am mimarTulebiT momuSave

ansamblebi pirobiTad SeiZ-

leba ase davyoT:

1. folklorul-eTnogra-

fiuli;

2. xalxuri-sasceno.

es mimarTulebebi Tavis

mxriv, pirobiTad, ramdenime

jgufad iyofa:

pirveli _ ansamblebi,

romlebic pirobiTad iwode-

bian eTnografiulebad, ro-

melTa monawileebi asruleben

im geografiuli adgilis av-

Tentikur folklors, sadac

TviTon cxovroben. aseTi an-

samblebis Semadgenloba, ro-

gorc wesi asakiania e.i. xnieri

xalxia. maT mier Sesrulebu-

li folkloruli nawarmoebi

ar eqvemdebareba damuSavebas,

mxolod msubuqad ukeTdeba

retuSireba, riTac adaptir-

deba axal pirobebTan, xor-

cieldeba interpretacia

dRevandeli mayureblisaTvis

(amoRebulia xangrZliobebi

da ganmeorebebi, gaTvaliswi-

nebulia scenis sivrce-Tavi-

sufali are).

mTian regionebSi folk-

loris bunebriv garemoSi,

funqcionirebis niSnebi ume-

tesad SenarCunebulia: cekvis

sinkretuli kavSiri simRe-

rasTan, saTamaSo qmedebasTan

da yofis atributikasTan.

cekvas aqvs gamoyenebiTi fu-

nqcia. maT mier demonstri-

rebul xalxuri Semoqmedebis

nawarmoebs, sayuradRebo is-

toriul-eTnografiuli mniS-

vneloba aqvs.

meore jgufi _ e.w. folk-

loruli ansamblebi, romle-

bic ewevian ama Tu im mxaris

folkloris rekonstruqcias,

cocxali tradiciis, an ar-

sebuli masalebis aRdgenas _

xelaxla Seqmnis gziT. aseTi

ansamblebis Semadgenloba

upiratesad axalgazrdulia.

xelmZRvaneli kvalificiuri

specialistia.

aseTi ansamblebis mier

folkloris rekonstruq-

cias SeiZleba ewodos avTen-

tikuri, miuxedavad imisa, rom

isini garkveuli saxiT axdenen

xalxuri Semoqmedebis struq-

turisa da poetikis modifi-

cirebas. maSinac ki, rodesac

monawileebi cdiloben mis

aRdgenas maqsimaluri sizus-

tiT, is aucileblad-gardau-

vlad transformirdeba, an im

pirobebSi gadava, romelic

aqamde ar iyo misTvis bune-

brivi da, Sesabamisad, xalxis

mier aRiqmeba sxva msoflmxed-

velobiT. monawileebi cdilo-

ben SeinarCunon meti xarisxi.

rac folklorul Sesrule-

bas ganasxvavebs tradiciuli

yofiTi garemos realobebi-

sagan. amaSia pirveli jgufis

ansamblebTan maTi msgavseba.

Tavisi saqmianobidan ga-

momdinare am ansamblebs mniS-

vnelovani wvlili SeaqvT

folkloruli tradiciebis

Senaxvis saqmeSi. gansakuTre-

biT faseulia is, rom es an-

samblebi eyrdnobian axalga-

zrdobas da maTi meSveobiT

rekonstruqcias ukeTeben ara

marto calkeul folklorul

nimuSebs, aramed TviT tradi-

ciebis Seqmnis meqanizmsac da

amgvarad uxangrZliveben si-

cocxles TviT tradiciebs.

mesame da meoTxe jgufSi er-

Tiandebian _ xalxuri sasceno

qoreografiis sferoSi momu-

Save TviTmoqmedi da profe-

siuli ansamblebi, romelTa

moRvaweoba agebulia folk-

loruli wyaroebis mxatvrul

damuSavebaze, mis ganviTare-

basa da stilizaciaze.

am situaciaSi mxatvruli

damuSavebisaTvis damaxasiaTe-

belia sacekvao folkloris

konkretuli nawarmoebis Zi-

riTadi saxis SenarCuneba, misi

aRiareba da scenis kanonebis

Sesabamisad gardaqmna. aq ga-

moiyeneba ara marto pirveli

sasceno retuSirebis xerxebi,

rogorc wina jgufebSi, ara-

med folkloruli nimuSebis

ufro Rrma saxecvlilebebi.

yofidan scenaze gadasvli-

sas bevri ram icvleba masSi:

1. ikargeba sadResaswaulo

atmosfero, SemTxveviToba,

romelic yovelTvis ibadeba,

rodesac xalxi ikribeba er-

Tad, datvirTuli samuSao

dRis Semdeg;

2. irRveva uSualo kavSiri

mayurebelTan _ xelovnebis

mwarmoebelTa da momxmare-

belTa Soris;

3. qreba improvizireba da

mocekvavisa da mayureblisa-

Tvis boZebuli Semoqmedebisa

da siaxlis SegrZnebis unari;

4. ikargeba simRerebTan, Sai-

rebTan, Teatralur TamaSeb-

Tan, sityvier reprizebTan da

dialogebTan qoreografiis

Serwymuloba;

5. Semsruleblis indivi-

dualurobidan gamomdinare,

yovel jerze nivelirdeba mo-

cekvavis gansakuTrebuli kav-

Siri musikosebTan...

dakargulis Taviseburi

,,kompensaciaa~, scenis moTxo-

vnebis Sesabamisad folklo-

ruli saxis konkretizacia,

romelic cekvis sasceno da-

muSavebis dros warmoiSoba.

aseT SemTxvevebSi gamoiyeneba

Semdegi xerxebi:

gamomsaxveli saSualebebis

gaZliereba (naxazis garTule-

ba, leqsikis teqnizacia, di-

namikis gaZliereba, saSemsru-

leblo manerisTvis didi eqs-

presiis micema);

* axali dramaturgiis Se-

muSaveba;

* sareJisoro xerxebis far-

Tod danergva, folkloris

momijnave sferoebis arapir-

dapiri wyaroebidan masale-

biT gamdidreba da a.S.

Sesatyvis mxatvrul damu-

Savebas ganicdis cekvis mu-

sikac: met-naklebad xalxuri

melodia harmonizebuli,

oranJirebulia, axali into-

naciebiT ivseba da a.S.

folkloris damuSavebis

erT-erT yvelaze rTul me-

Tods xalxuri cakvis sti-

lizeba warmoadgens. aseTi

nimuSi, rogorc wesi, folk-

loruli wyaroebis motivebze

Seqmnili saavtoro nawarmoe-

bia. es meTodi gulisxmobs

qoreografis mier folklo-

ruli tradiciebis mTeli si-

mdidris SesaniSnavad codnas,

sagnis kvlevis _ stilizaciis

arsSi wvdomas, mis umcires

atomebad-Sreebad dayofis xe-

rxebis codnas. bevri cekvebia

aseTi, sxvadasxva qoreogra-

febis mier dadgmuli qarTul

xalxur sasceno qoreografia-

Si, sadac amosaval wertilad

aRebulia ara avTentikurobis

niSani, aramed SemkreblobiTi

saxe. aq sayuradReboa Semdegi

xerxebis gamoyeneba:

1. xalxuri cekvis sinTezi

leqsikis sxva (klasikuri, yo-

fiTi, sportuli cekva, Tavi-

sufali plastika da a.S.) for-

mebTan;

2. poeturi pirobiTobis xe-

rxebis (metafora, simbolo,

alegoria) gamoyeneba;

3. cekvis simfoniuroba

ganzogadebuli saxeebiT, kon-

trastulobiT, ZiriTadi da

gverdiTi Temebis simfoniuri

ganviTarebiT.

ansamblebis mexuTe jgufs,

romelic iyenebs folklors

Tavis Semoqmedebis amosaval

wertilad, warmoadgens Tea-

traluri-sabaleto dasi.

folkloristebs Soris ga-

vrcelebulia mosazreba, rom

folklori unda imyofebodes

xelSeuxebel mdgomareobaSi

da nebismieri misi axali war-

monaqmni miuRebelia.

praqtika gvaCvenebs, rom

tradicia aRorZindeba iq,

sadac esmiT is ara rogorc

warsulis ganmeorebad, ara-

med rogorc ganviTarebad,

gamdidrebad da axali azriT

Sevsebad. aqedan gamomdinare,

Cven SegviZlia tradiciul

formebs mivceT sxvagvari

arsebobis saSualeba da Se-

vinaxoT isini rogorc ero-

vnuli _ nacionaluri kul-

turis elementi. CavrToT

isini Tanamedrove mxatvrul

kulturaSi, vaqcioT mimdi-

nare plastikuri azrovnebis

organul nawilad. es yvela-

feri xalxuri cekvis rogorc

erovnuli simdidris Senaxvis

mTavari amocanaa. saqme folk-

loris ara idealizaciasa da

absoluturobaSi, yofaSi mis

eTnografiul rekonstru-

qciaSi ki ar aris, aramed

folkloruli tradiciebis

Tanamedrove mxatvrul Semo-

qmedebaSi gadatana, misi area-

lis gafarToveba da gaRrma-

vebaa, es unda iyos sasceno

xelovnebaSi qoreografebisa

da folkloris Tayvanismce-

melTa moRvaweobis ZiriTadi

ganmsazRvreli orientiri.

qoreografma pirvel rig-

Si yuradReba unda miaqcios

tradiciebsa da novatorobis

mimarTebas, romelic uzrun-

velyofs formebis mudmiv di-

namiurobas da maT maradiul

ganaxlebas. sacekvao folk-

loris Sinagani potenciuri

energiis Seufasebloba, axal

formebTan misi sinTezirebis

done, scenaze erTi da igive

xerxebisa da ferebis ganmeo-

reba (imisac ki rac xalxis ku-

Tvnilebaa), iwvevs gayinva-Se-

Cerebas da ganmeorebiTobas.

STanTqavs mayureblidan gad-

mosul, garemomcveli sinamd-

vilis impulsebs, energias.

sacekvao folk-

lori yovel-

sacekvao folkloris damuSavebis ZiriTadi principebisacekvao folkloris damuSavebis ZiriTadi principebi

7 gv›

Page 7: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

7$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

Tvis axlad rCeba

da mas sxvadasxva

cvlilebis po-

tenciali gaaCnia.

marTebulia gavixsenoT xa-

lxuri qoreografiis metris

igor moiseevis sityvebi: ,,sa-

cekvao folklors unda gavu-

frTxildeT imitom, rom es

mravali Taobis, mTeli eris

SemoqmedebiTi memkvidreobaa,

magram roca saubaria saTuT

damokidebulebaze, me su-

lac ar maqvs mxedvelobaSi

sacekvao folkloris deta-

luri fiqsireba, TiToeuli

figuris protokolireba.

cekvisadmi aseTi damokidebu-

lebebiT miviRebT mxolod ga-

regan naxazs da absoluturad

SeuZlebeli gaxdeba xalxis

Sinagan cxovrebaSi Cawvdoma.

cxovreba xom ar gayinula:

cxovrebaSi yvelaferi icvle-

ba da maT Soris plastikac~.

didi maestros es miTiTeba

udavod angariSgasawevia, Tu-

mca sapirispiro magaliTebis

moyvanac SeiZleba. kerZod,

samwuxarod, sasceno _ xalxu-

ri qoreografiis praqtikaSi

Zalian xSirad aSkarad Cndeba

tradiciebidan mowyvetisa

da maTi daviwyebis didi sa-

SiSroeba.

xSirad sasceno nawarmoebis

pirvelwyaros warmoadgens

ara folkloruli originali,

aramed baletmaisteris mier

Seqmnili dadgma, scenaze vr-

celdeba ,,meoradi~ da ,,me-

sameuli~ sacekvao formebi,

sadac dakargulia TviTmyo-

fadoba da folkloruli pir-

velwyaros originaloba.

folkloris mxatvruli

transformaciis xerxebis Ca-

moyalibebuli stereotipi,

damuSavebidan stilizaciamde,

dramaturgiuli svlebis, kom-

poziciuri wyobebis, naxaze-

bis, leqsikisa da triukebis

araerTgzis ganmeoreba erTma-

neTis msgavss xdis ara marto

erTi xalxis cekvas, aramed

sxvadasxva erovnebis xalxTa

cekvebsac.

qoreografi axali da mis-

Tvis saWiro informaciis

mudmiv ZiebaSi unda iyos. am

mxriv kargi saSualebaa eleq-

tronuli katalogis gamoye-

neba.

xalxuri cekvis festivale-

bisa da konkursebis analizis

mixedviT, specialistebi aR-

niSnaven, rom qoreografebi

naklebad iyeneben fiqsire-

bul pirvelwyaroebs. dRes

sruliad daumuSavebelia

XIX saukunis bolosa da XX

saukunis dasawyisis qalaquri

yofiTi cekvis Sreebi, romel-

Tac scenuri interpretaciis

ganxorcielebis didi SesaZ-

leblobebi aqvT.

Tanamedrove sasceno cekve-

bis analizi aCvenebs, rom

SezRudulia scenaze gamoye-

nebuli gamomsaxveli saSuale-

bebis palitra. amasTan erTad

naTelia isic, rom ZiriTadi

problema SemsruleblobaSia

_ naklebad gvxvdeba solo im-

provizaciuli cekva. dakar-

gulia uamravi individualu-

ri saSemsruleblo stili.

naklebad gamoiyeneba zogi

xalxuri cekvisaTvis damaxa-

siaTebeli polifonia da

poliritmia. rogorc wesi,

scenaze ZiriTadad wesrigis,

sisworis, unisonurobis de-

monstrireba Cans.

dRes Tanamedrove qoreo-

grafiisa da misi xerxebis

gavleniT, xalxuri sasceno

cekva nel-nela mdidrdeba

axali ferebiT, romelic ar

ewinaaRmdegeba folklorul

tradiciebs. amjerad move-

ridebiT Tanamedrove qoreo-

grafiis ama Tu im stilis war-

moSobis istoriis Rrmad gan-

xilvas, SevniSnavT mxolod,

rom bevri mimarTuleba war-

moiSoboda, rogorc akademiu-

ri cekvis, klasikuri baletis

sapirwone da alternativa.

maTi Semqmnelebi gamodiodnen

tanis bunebrivi mdgomareobi-

dan, yofiTi plastikidan, or-

ganulobidan da ara pozebis

dadgmulobidan.

zogierTi ansamblis Semoq-

medebiTi moRvaweobis analizi

gvaCvenebs, rom qoreografis

fantaziis amosaval wertils

namdvili folklori ki ara,

ukve viRacis mier folklo-

ris safuZvelze SeTxzuli

sasceno nawarmoebi warmoad-

gens. ris gamoc, baletmais-

terisaTvis folkloruli

pirvelwyaro ucnobi rCeba.

pirvelis fundamentze meore

Txzulebis Seqmna, meore amo-

savali wertili xdeba mesamis,

meoTxis da a.S. Seqmnis dros.

bunebrivia, rom mza sasceno

nawarmoebze dayrdnobisas

baletmaisteri metwilad

imeorebs sxvis Canafiqrs da

gadawyvetebs. amiT igi kidev

ufro Sordeba isedac ucnob

folklorul pirvelwyaros.

qoreografi, romelic

iwyebs xalxur cekvaze muSao-

bas im ganzraxviT, rom Tavis

koleqtivs rogorme moargos

profesiuli ansamblis ro-

melime nomeri, saerTod did

riskze midis, is ver ipovis

masSi avTentikuri folklo-

ris elementebs.

nomris gamartiveba da

dayvana sust Semsruleblamde,

xSirad aclis mas arss, rCeba

mxolod `SiSveli damuSave-

bis~ sqema. folklorul tra-

diciebTan mimarTebaSi aseTi

gza yalbia, vinaidan mas is

srul dakargvamde mihyavs.

folkloruli nimuSi, ro-

gorc namdvili xelovnebis

yovelgvari nawarmoebi, Ta-

visi struqturis mxriv mra-

valSriania, is moicavs rig

SesaZleblobebs sxvadasxva

wakiTxvisa da traqtatebisa-

Tvis. swored es ganapirobebs

mis sicocxlisunarianobas

mravali wlis ganmavlobaSi

da esTetikuri siamovnebis mi-

Rebis SesaZleblobas. amitom

sxvadasxva baletmaisterTa

qoreografiuli interpre-

taciebi ar unda ganmeordes

meores mier.

fiqsirebuli folkloru-

li pirvelwyaros arsebobis

SemTxvevaSi qoreografebs ar

unda SeeSindeT misgan Sors

gasvla da folkloruli ele-

mentebis saestrado-sasceno

formebTan sinTezireba.

Tu moyvarulTa ansamblebi

iwyeben dadgmebis sesxebas

profesional Tanamemamule-

Tagan, irRveva memkvidreo-

biTi nakadis uwyvetoba da iS-

leba tradiciebTan kavSiri.

igor moiseevi werda, rom

folkloruli cekvis Seswa-

vla da Semdeg argamoiyeneba

scenaze, mas drois uSedegod

kargvad miaCnia. misi azriT

Tanamedrove xalxur-sasceno

qoreografias SeuZlia SeiZi-

nos da Seinaxos Tavisi saxe

mxolod sacekvao folklorze

fundamenturi dayrdnobiT.

uCa dvaliSvili,profesori

‹6 gv

Cvens xalxs, Cvens qveyanas,

problemebi yovelTvis Tavze

sayreli hqonda da aqvs. rome-

li erTi CamovTvaloT, me Sen

getyvi, xalxze mzrunveli xe-

lisufali gvyolodes odesme

an axla gvyavdes. Tqvenc ar

momikvdeT, CvenTvis da qvey-

nisTvis vis scalia, mTavaria

maT qonebas, maT ojaxebs, maT

axloblebs ar daakldes ara-

feri, TviTon moirgon Coxa-

saviT xalxica da qveyanac.

xalxsa da qveyanas ra? meti

sadardebeli ara aqvT Cven

ra mogviva, Tundac mdinarem,

tbam an zRvam dagvaxrCos ise,

rogorc bankis valebma. sa-

qarTveloSi yoveli mexuTe

Tu ara meSvide ipoTekaria

da myvlefav bankirTa lukmad

arian qceulni, amerikaniza-

cia, gaTurqeba vfiqrob ar

agvcdeba, meti raRa ubedure-

ba unda dagvemarTos, xelisu-

falT vekiTxebi vin mixedavs

xalxs, qveyanas, gaubedure-

bul, daqceul, specialurad

gaCanagebul soflis meur-

neobas, ekonomikas, ganaTle-

bas, kulturas, avTentikur

xalxur Semoqmedebas. ras gavs

ganaTlebis done, ras uSvre-

biT am sacodav pedagogebs,

ra gamocdomania agitydaT,

vis cdiT, maT, vinc uzarma-

zari armia Taobebisa aRuzar-

des samSoblos? unarebiT da

aTasi gaugebrobebiT urevT

tvins drouli da saSualo

asakis pedagogebs. sasaciloa

yovelive es, satirali rom ar

iyos. erTaderTi kaci vis mi-

marTac sazogadoeba madlie-

rebas gamoxatavs gaxlavT jan-

mrTelobis ministri batoni

daviT sergienko. danarCenebi

ras akeTebT? vekiTxebi ganaT-

lebis da mecnierebis yofil

da axlandel ministrebs, ra

dagiSavaT qarTulma xalxur-

ma cekvam, simReram, rom ga-

moapanRureT qoreografebi

da lotbarebi skolebidan?

maT xom saxelmwifo kuTvnil

xelfass uxdida da isinic ke-

Tilsindisierad asrulebdnen

TavianT movaleobebs. ratom

unda iyos qoreografi, lot-

bari, musikos-akompaniatori

mSoblis jibeze miCerebuli,

rodis eqnebaT maT saSualeba

rom kuTvnili kapikebi auna-

zRaurdeT? ra pasuxs gagv-

cems kulturis ministri, ise

rogorc ganaTlebis ministri,

ratom ar afinansebT sabavSvo

qoreografias, ratom ar gaqvT

oficialuri qoreografiuli

ganyofilebebi Tqvendami da-

qvemdebarebul saministroeb-

Si? ratom ar atarebT semi-

narebs, treningebs, erTkvi-

rians, orkvirians, erTTvians?

es yovelive iyo da arsebobda.

dargebs, romelsac ar gaaCnia

masobrioba, is dargebi mkvdar

dargebad iTvleba. namdvilad

mosawonia axlandeli spor-

tis ministris, baton tariel

xeCikaSvilis da sxvadasxva

sportuli federaciebis xel-

mZRvanelTa erToblivi Za-

lisxmeva, raTa erTad yofniT,

gverdSi dgomiT akeTon saSvi-

liSvilo saqme, raTa sportis

saxeobebi gaxdes masobrivi,

rac garkveuli drois Semdeg

mogvcems Sedegs. sabavSvo qo-

reografiaSi ki ra xdeba? me

aravis saqmeSi ar verevi da

arc aravisze maqvs garTule-

ba, magram miTxariT, ra qnan im

adamianebma, vinc mTeli Tavi-

si Segnebuli cxovreba miuZR-

vnes qarTul qoreografia-

Si moRvaweobas, muSaobdnen

klubebSi, skolebSi, kultu-

ris saxlebSi, qoreografiul

studiebSi, romlebic ganaxe-

vrebulia mTeli saqarTvelos

masStabiT. nebismier dargs Tu

avtoritets da imijs Sevu-

laxavT, ar davafinansebT da

wavarTmevT materialur-teq-

nikur bazebs, yvela is dargi

dasustdeba da Semdeg sru-

liad gaqreba. Tu ar iqneba ma-

sobrioba, ar iqneba Sedegi, ar

iqnebian talantebi. amas sWir-

deba saxelmwifoebrivi mzru-

nveloba da saxelisuflebo

neba. Cemis azriT ganaTlebisa

da kulturis saministroebma

unda gamonaxon materialur-

teqnikuri da rac mTavaria,

finansuri saSualebebi. maT

amis saSualeba gaaCniaT, ro-

gorc saxelmwifo biujeti-

dan, aseve spec. saxsrebidan,

rac saSualebas miscems sko-

lebs, baga-baRebs, kulturis

saxlebs, folkloris cen-

trebs saxelfaso ganakveTiT

uzrunvelyon qoreografebi,

lotbarebi, musikos-akompa-

niatorebi, rac gamoaTavisu-

flebs isedac siduxWireSi

myof Cvens mosaxleobas zed-

meti xarjebisagan, xolo ma-

sobrioba rogor Sedegebs iZ-

leva, es damtkicebulia mTels

msoflioSi. sagangaSo zarebi

unda davarisxoT da yvela

saSualeba unda gamonaxos

saxelmwifom, raTa soflidan,

raionebidan, axalgazrdebisa

da specialistebis migracia

Sewydes. xelSewyobiT, dain-

teresebiT, dafinansebiT da

materialur-teqnikuri baze-

bis mopovebiT. amis saSualeba

saqarTvelos biujets gaaCnia.

arada batonebo, Tqveni anu

xelisufalis dainteresebiT,

TanadgomiT uamravi problema

moixsneba, Tu iqneba samuSao

adgilebi arcerTi WkuaTmyo-

feli ar miatovebs sakuTar

keras. Tu eqnebaT normaluri

ganaTlebis miRebis saSualeba

sxvadasxva seqciebsa da wreeb-

Si Svilebisa da SviliSvilebis

tarebis saSualeba, da es sa-

Sualeba saxelmwifom unda ga-

monaxos. es sakiTxebi misafu-

CeCebeli da gverdze gadasa-

debi namdvilad ar aris. mas

siRrmiseulad da gamowvlil-

viT unda Seswavla da aucile-

blad mixvdebiT misi dadebi-

Tad gadawyvetis aucileblo-

baSi. iqneb daZraT yinuli da

arCevnebis Semdeg arCeulma

ganaTlebisa da kulturis mi-

nistrebma yurad iRoT Cveni

Txovna da ifiqroT sabavSvo

qoreografiis xelSewyobaze.

rogor da ranairad am saki-

Txebis naTelis mofenaSi yve-

la gverdiT dagidgebiT ga-

nurCevlad rangisa, wodebisa

da asakisa. vitovebT imeds,

Cveni Txovna-survilebi ar

darCeba ,,xmad mRaRadeblisa

udabnosa Sina~.

iuri toraZe, Tavmjdomaris moadgile,

qoreografi, saqarTvelos

qoreografiis amagdari

gamoCndeba gza, sanam uremi gadabrundeba?!

Page 8: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

8$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

qarTul sabavSvo da axal-

gazrdul qoreografiaSi uka-

naskneli 50-60 wlis manZilze

ara erTi Rirseuli adamiani,

qoreograf-pedagogi da aR-

mzrdel-maswavlebeli (am si-

tyvebis saukeTeso gagebiT)

moRvaweobda da dResac war-

matebiT saqmianobs.

maT mTeli epoqa Seqmnes

qoreopedagogikaSi, aRzardes

niWier-SemsrulebelTa Tao-

bebi da damdgmel-qoreogra-

febi.

aseTi RirsebiTa Tu maRali

pirovnuli TvisebebiT Sem-

kul moRvaweebs sadReisod

mniSvnelovani cxovrebiseuli

etapi udgaT. yvela maTgani

ukve siWarmagis asaksaa mi-

Rweuli da Sesabamisad, saiu-

bileo samkalsac imkis. aseT

gamoCenil msaxiob-mocekva-

veTa da qoreografTa Soris

erT-erT mowinave poziciaze

dgas qarTul qoreokultura-

Si kargad cnobili pirovneba,

mravali RirsebiTa da saxel-

mwifo jildoTi dafasebuli

adamiani aleqsandre (robert)

daraxveliZe.

mimdinare 2016 wels, baton

aleqsandres dabadebidan 85

weli Seusrulda. igi gasuli

saukunis 40-iani wlebidan xan

msaxiob-mocekvavis, xan ki-

dev damdgmel qoreografis

rangSi emsaxureba misTvis

saficrad qceul erovnul

kulturas. ubralo Camo-

Tvlac ki gaWirdeba batoni

aleqsandres mier Camoyali-

bebuli ansamblebis siisa,

aseve uaRresad Znelia ganisa-

zRvros ricxobrivi odenoba

mis mier dadgmuli cekvebisa.

arc is faqtia umniSvnelo,

rom batoni aleqsandre Tvi-

Tonvea avtori mTeli rigi

sabavSvo cekvebisa, romlebic

araerTxel daidga sxvadasxva

sakoncerto darbazebis sce-

naze.

batoni aleqsandre, rogorc

maZiebeli da bunebiT Semoqme-

di kaci avtoria araerTi leq-

sisa, sxartulisa da maxvil-

gonivruli gamonaTqvamisa,

romelic friad sainteresos

xdis mis gverdiT yofnas Tun-

dac yofiT garemoSi, ojaxur

Tu samegobro wreSi.

aleqsandre daraxveliZis

Semoqmedeba, damsaxureba da

Rvawli SeumCneveli ar darCe-

nia arc qveynis xelisuflebas

da arc im maspinZel Semoq-

medebiT organizaciebs, ro-

melTa miwveviTac Rirseulma

Semoqmedma TiTqmis naxevari

msoflio Semoiara.

droni mefobeno, uTqvams

brZens! marTalicaa, droTa,

weliwadis, TveTa da dReTa

msvlelobas veravin gaaCe-

rebs. dae, idinos samyarom

Tavis gziT, Cven ki mokvdave-

bma, yoveldRiuri sazrunavis

Rirseulad aRmsareblebma,

vcadoT ar dagvaviwydes, ar

gamogveparos, an kidev ar wa-

vuyuradoT im saqmes, romelic

CvenTvis gangebas dauvale-

bia da romelsac Rirseulad

aRasruleben batoni aleqsan-

dre daraxveliZis tol-fardi

pirovnebebi.

saqarTvelos qoreograf-

Ta kavSiris xelmZRvaneloba,

gamgeoba, kolegebi, mxardam-

Werni da aRzrdilebi guliTa-

dad ulocaven baton aleqsan-

dre daraxveliZes dabadebis

85-e wlisTavs, usurveben ja-

nis simrTeles, did adamianur

bednierebas da SemoqmedebiT-

pedagogiur warmatebebs.

Tanamedrove qarTul qo-

reografiaSi ganviTarebis

saintereso etapi dgas. iqmne-

ba ansamblebi, asparezze gamo-

dis qoreografTa axal-axali

Taobebi, tardeba saintereso

RonisZiebebi Tu Sexvedrebi,

rasac Tavisi wonadi wvlili

Seaqvs mozardi Taobis zneo-

briv-esTetikuri da fizikuri

aRzrdis saxelmwifoebrivad

mniSvnelovan saqmeSi.

gansakuTrebuli aRniSvnis

Rirsia is garemoeba, rom axal-

gazrdobasTan, mozardebTan

aqtiur SemoqmedebiT da saaR-

mzrdelo saqmianobas eweva

qoreografTa ufrosi Taoba,

romelTa codna-gamocdileba

da avtoriteti gadamwyvet

rols asrulebs ara marto

mozardebis, aramed TviT qo-

reografTa Taobebis aRzrda-

Camoyalibebis saqmeSi.

Cvenda sabednierod, qar-

Tuli realoba, misi calk-

euli regioni, mdidaria ase-

Ti adamianebiT. swored maTi

damsaxurebaa, is faqti, rom

miuxedavad urbanuli garemos

moZalebisa, romelic Tvise-

brivad axal realobas amkvi-

drebs da nel-nela gvaSorebs

winaparTa mier datovebul

kulturul memkvidreobasTan,

mis masazrdoebel fesvebTan,

mozardi Taoba ar kargavs

folkloruli xelovnebis

siyvarulsa da pativiscemas.

aseTi warmatebuli adamia-

nebis, pedagog-aRmzrdelebis

rigSi dgas qalaq WiaTuraSi

moRvawe xelovani, qoreogra-

fi da RirsebiT gamorCeuli

pirovneba batoni rezo Wio-

kaZe.

mimdinare wels, am uaRre-

sad saintereso da kolori-

tul pirovnebas dabadebidan

eqvsi aTeuli weli Seusrul-

da. xSirad gaigoneb, es xom

siWarmagis, dabrZenebuli

yofis asakia da, Sesabamisad,

mTavari saqmeebi jer kidev

winaao. marTalicaa! axalga-

zrdoba didi da ulevi si-

mdidrea, cxovrebis grZel

Saraze gamosul axalgazrdas

eCveneba, rom dro nela ga-

dis, amitom saCqaro araferia,

Tumca gaivlis cota xani da

dakvirvebuli kaci umal igrZ-

nobs, rom Turme ufro metis

gakeTeba SeiZleboda da rom

dros gafrTxileba unda.

kargia, rom baton rezos

arc ukan moxedvis eSinia da

samomavlod gasakeTebelsac

jansaRi TvaliT, fxizeli go-

nebiTa da energiiT uyurebs.

mokled, erTi Tvalis gada-

vlebiT CavxedoT mis biogra-

fias.

rezo WiokaZe daibada 1956

wels WiaTuraSi. saSualo sko-

laSi swavlis paralelurad

Cairicxa metalurgTa kul-

turis sasaxlesTan arsebul

axladgaxsnil qarTuli xa-

lxuri cekvis studiaSi.

pedagogebic gamocdili da

ukve saxeliani hyavda: lali

CxeiZe, akaki cercvaZe, gela

kapanaZe, iuri endelaZe. sko-

lis rvawledis damTavrebis

Semdeg misaRebi gamocdebi

Caabara Tbilisis sergo zaqa-

riaZis saxelobis kultsagan-

manaTleblo saswavlebelSi

qoreografiul ganyofileba-

ze, sadac leqciebs ukiTxavd-

nen gamoCenili mecnier-mkvle-

varebi da qoreografebi: jano

bagrationi, anton CixlaZe,

lili gvaramaZe da sxvebi...

swavlis paralelurad

cekvavda saxelmwifo qoreo-

grafiul ansamblSi, romelic

axla ,,erisionis~ saxels ata-

rebs da kulturis saminis-

tros ansambl ,,aragvelebSi~,

romelsac gamoCenili qoreo-

grafi zaur asaTiani xelmZR-

vanelobda.

1975 wels rezo WiokaZe

mSobliur qalaqs daubrun-

da da muSaoba daiwyo meta-

lurgTa kulturis sasaxleSi

qoreograf-pedagogad. para-

lelurad dainiSna kulturis

sasaxlis samxatvro xelmZR-

vanelad; sxvadasxva wlebSi

gaxldaT soflebis _ pere-

visisa da wirqvalis kultu-

ris saxlebis direqtoric.

datvirTuli samuSao reJimis

miuxedavad, baton rezos ar

miutovebia sacekvao kariera.

saxelovan ansamblebTan er-

Tad moiara msoflios mrava-

li qveyana, aris sakavSiro da

respublikuri festivalebis

mravalgzis laureati, miniWe-

buli aqvs ,,cekva aWarulis

ubadlo Semsruleblis~ ti-

tuli.

2013 wels, kulturis sa-

ministros gankargulebiT

WiaTuraSi dainiSna qarTuli

kulturisa da folkloris

ganviTarebis koordinatorad

sazogadoebriv sawyisebze.

batonma rezom, 18 wlis man-

Zilze, mravali axalgazrda

aziara cekvis siyvaruls, ro-

melTa Sorisac araerTi dRes

ukve cnobili qoreografia.

rezo WiokaZe Cveuli pro-

fesionalizmiT, SemarTebiTa

da pasuxismgeblobiT agrZe-

lebs saqmianobas da kvlavac

erTgulad dgas qarTuli qo-

reografiuli xelovnebis gan-

viTarebis sadarajoze.

gazeT ,,saqarTvelos qo-

reografiis~ redaqcia, saqar-

Tvelos qoreografTa kavSiri

da kolegebi guliTadad vu-

locavT baton rezo WiokaZes

dabadebis Rirseul saiubileo

me-60 wels, vusurvebT did

adamianur bednierebas, janmr-

Tel sicocxles, gamarjvebeb-

sa da axal-axal SemoqmedebiT

warmatebebs.

ama wlis 4 ivniss, mSobliur

qalaq senakSi, akaki xoravas

saxelobis saxelmwifo dra-

matuli Teatris win gaixsna

saqarTvelos damsaxurebu-

li artistis, `suxiSvilebis~

legendaruli ansamblis saxe-

lovani solistis Salva (jamu)

garuCavas saxelobiTi vars-

kvlavi.

saqarTvelos xalxuri cek-

vis saxelmwifo akademiuri an-

sambli sul axali daarsebuli

iyo, rodesac jamu garuCava iq

mocekvave-msaxiobad Cairicxa

(1949 w.) da ansamblTan erTad

triumfiT Semoiara msoflios

mravali qveyana. maT warmate-

bebze werdnen msoflio presis

furclebze, xotbas asxamdnen

qarTvel mocekvaveTa osta-

tobas.

1959 wels, amerikis Seer-

Tebul StatebSi gaimarTa

festivali, romelSic monawi-

leobdnen sabWoTa kavSirSi

Semavali qveynebi. saqarTve-

los `suxiSvilebis~ ansambli

warmoadgenda. los-anJelesSi

gamarTuli koncertis meore

dRes, `los-anJeles-taimsma~

pirvel gverdze gamoaqveyna

cal cerze Semdgari TeTr-

Coxosani jamu garuCavas su-

raTi warweriT: `es erTi mo-

cekvave vaJi aRemateba mTel

rusul festivals~.

jamu garuCava, baton omar

mxeiZesTan erTad WeSmari-

tad iTvleba `suxiSvilebis~

legendaruli ansamblis co-

cxal Semoqmed mematianed.

baton jamus damTavrebuli

aqvs Tbilisis iv. javaxiSvilis

saxelobis saxelmwifo univer-

sitetis istoriis fakulteti.

sxvadasxva dros muSaobda sa-

qarTvelos kinomatografiis

saxelmwifo komitetis sammar-

Tvelos ufrosis moadgiled,

kinoTeatrebis _ `spartakisa~

da `gazafxulis~ direqtorad,

kinoTeatr `rusTavelis~ di-

reqtoris moadgiled.

1961 wels mieniWa saqarTve-

los damsaxurebuli artistis

wodeba; 1990 wels dajildo-

vda Rirsebis ordeniT, misi

saxelobisaa senakis bavSvTa

qoreografiuli ansambli `ku-

Cxi bedineri~; baton jamus

damsaxurebulad mieniWa sapa-

tio senakelis wodeba.

jamu garuCava aramarto

ubadlo xelovani, aramed Se-

saniSnavi qarTuli ojaxis Ta-

vkacia.

saqarTvelos qoreografTa

kavSiris, gazeT `saqarTvelos

qoreografiis~ redaqciis,

veteran qoreografTa fon-

disa da xelovnebis WeSmarit

TayvanismcemelTa saxeliT

vulocavT mxcovan mocekva-

ves personaluri varskvlavis

gaxsnas, vusurvebT didxans

sicocxles, janmrTelobas da

naTeli dReebis simravles.

varskvlavosani xelovanivarskvlavosani xelovani

aleqsandre daraxveliZe - 85

rezo WiokaZe - 60

Page 9: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

9$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

Cemo mamuka! im lamaz da bednier dRes, roca

Seni ansamblis `fesvebis~ solo koncerti

vnaxe, Zalian gavixare da Jruanteli da Svebis

gemrieli cremlebic ar momklebia... madloba

Cemo kolegav!

imdRevandeli Cemi janmrTlobis gauarese-

bis gamo darbazidan scenaze ver amovedi da

ver mogiloceT Tqven, bavSvebsa da maT mSo-

blebs aseTi warmateba da, amitom, gadavwyvite

am patara weriliT mogeferoT yvelas.

Tqvenma solo koncertma erTxel kidev

warmoaCina Cveni mravalsaukunovani qveyana -

rogorc erTiani, mtkice, jiSiTa da niWiT ga-

morCeuli, umSvenieresi, patara, magram - didi

saqarTvelo.

vijeqi darbazSi, vuyurebdi koncerts da

TavSi erTmaneTs cvlidnen frazebi: `kidevac

daizrdebian algeTs lekvebi mglisani~, `deda

naxe, mama naxe~, `kokasa Sigan raca sdgas~,

`lekvi lomisa sworia~, ̀ vardze vardi amodis~,

`is urCevnia mamulsa~, `vaJkacsa guli rkinisa~

da... ra vici, mTlad moviare fiqrebSi poeziis

samyaro.

madloba minda movaxseno Sens yvela mo-

cekvaves, madloba maT mSoblebsa da axlo-

blebs, qomagebs, vinc gverdSi gidgas am Zneli

da urTulesi saqmis warmatebiT warmoCenaSi.

im saRamos, koncertis dasrulebis Semdeg,

qarTuli qoreografiis saukeTeso saxeebma sa-

jarod dagafases da mogiloces es didi war-

mateba. axla mec minda giTxra: Seni Taobidan

5-6 qoreografs mainc gamovyofdi, romlebic

Cemgan simpaTias imsaxureben da romelTac,

axla Segnebulad ar davasaxeleb, magram Senze

ki maqvs gansakuTrebuli azri da sxvas albaT

guli ar daswydeba, Tuki am werilidan mogax-

seneb: Sen gansakuTrebuli xar Seni ganaTle-

biT, inteleqtiT da kacobiT.

win Cemo umcroso megobaro! `sanTel-sakme-

veli Tavis gzas ar dakargavso!~

axla es patara leqsic minda mogiZRvna, ro-

melic eqspromtad davwere Tqveni solo kon-

certis msvlelobisas.

fesvebifesvebi

qoreograf mamuka cercvaZes

dro gagrZeldeba, kaci kacs Secvlis,dro gagrZeldeba, kaci kacs Secvlis,

kvlavac ifrenen caSi marTveni,kvlavac ifrenen caSi marTveni,

Cven ver wagvSlian, CvenTan ars RmerTi,Cven ver wagvSlian, CvenTan ars RmerTi,

samSoblosaTvis vcocxlobT qarTvelni!samSoblosaTvis vcocxlobT qarTvelni!

Senma bavSvebma gvauwyes cekviT,Senma bavSvebma gvauwyes cekviT,

rom ar gamxmara fesvi imerTa,rom ar gamxmara fesvi imerTa,

Cveni Taobis erTmuStad SekvriTCveni Taobis erTmuStad SekvriT

rom saqarTvelo aRorZindeba!rom saqarTvelo aRorZindeba!

rezo beraZe – raWveli

ansambl `iverielebis~

samxatvro xelmZRvaneli,

saq. qoreografTa kavSiris

mrCevelTa sabWos wevri

qarTuli folkloruli

kultura, sascenod saCvene-

beli sacekvao Tu sasimRero

xelovneba, Tavis momxibvle-

lobas, esTetikur simaRlesa

da masStabebs dakargavda,

naconaluri atributikis,

Cacmulobisa da garegnulad

gamomxatveli niSan-

samkaulebis gareSe.

bednierebaa, rom

qarTvelma xalxma,

SemoqmedebiTi saq-

mianobiT dakavebul-

ma inteligenciis

saukeTeso nawilma,

udidesi Sroma-mo-

wadinebis fasad Sei-

narCuna erovnuli

nacionaluri kos-

tumi da misi Semqm-

neli specialiste-

bis araerTi Taoba.

sasiamovnoa, rom

aseTi tipis specia-

listebis gaerTia-

nebiT, maTi amqruli erTobiT,

kvlavac grZeldeba tradicii-

sadmi pativiscema-erTgulebis

gamomxatveli saqmianoba.

swored amis gamoxatulebaa

is faqti, rom cota xnis win,

TbilisSi, daviT aRmaSeneblis

95-Si dafuZnda „nacionaluri

samosis saxli“, baCana Wantu-

rias xelmZRvanelobiT.

darwmunebulni varT, rom

axladCamoyalibebuli dawe-

sebuleba warmatebiT iTa-

namSromlebs qveynis masS-

tabiT moqmed folklorul

koleqtivebTan da daexmareba

maT qarTuli folkloruli

kulturis wardgenis saqmeSi.

ansambli ,,fesvebi“nacionaluri samosis saxlinacionaluri samosis saxli

qarTuli cekvis saxeli da

dideba waruxocel-mouSleli

simaRlea. igi erTis mxriv,

eris mentalur wyobas, mis

istoriul mexsierebas, xolo

meores mxriv, calkeul, uaR-

resad gamoCenil pirovnebaTa

fenomenalur mignebebs, gamo-

cdilebasa da miRwevebs eyrd-

noba.

,,fenomeni~ Zveli berZnuli

enidan Semosul-damkvidre-

buli cneba-terminia da imaze

mianiSnebs, rac realur yofas

(noumens) moevlineba, rogorc

araCveulebrivi, rogorc iS-

viaTi da yvelasagan gamor-

Ceuli.

qarTul sacekvao

xelovnebaSi amgvari

fenomenis rols asru-

lebda da asrulebs

gamoCenili mocekva-

ve-xelovani, uamravi

wodeba-regaliebis

mflobeli, RirsebiTa

da SemoqmedebiTi Se-

marTebiT dajildoe-

buli pirovneba fri-

don sulaberiZe.

xuT aTeul weliwa-

dze metia batoni fri-

doni siyvaruliT, mondome-

biT da udidesi erTgulebiT

emsaxureba qarTul sacekvao

kulturas. am xnis manZilze,

man mTeli skola Seqmna da rac

gansakuTrebiT mniSvnelova-

nia, iseTi sasimaRlo niSnule-

bi moxaza sacekvao-saSemsru-

leblo xelovnebaSi, romlis

daZlevas, gameorebas Tu ga-

daWarbebas, SeiZleba Taobebis

mowadinebac ar eyos.

fridon sulaberiZis, ro-

gorc xelovanis, rogorc qo-

reografis mudmivi fiqrisa

da wuxilis sagans tradicia,

stilisa da formis mTliano-

ba, Cveuli sacekvao kultu-

ris aRdgena-ganviTareba, av-

Tentikurobis sasimaRlo niS-

nulebis dacva warmoadgens.

igi ara marto wuxs da ara

marto fiqrobs aRniSnul sa-

kiTxebze, aramed realuradac

axorcielebs Canafiqrs Tavis

yoveldRiur praqtikul saq-

mianobaSi. swored amis Sedegia

is didi warmatebebi, romelic

misi xelmZRvanelobiT moR-

vawe ansambl ,,rusTavs~ aqvs

mopovebuli.

gazeT ,,saqarTvelos qoreo-

grafiis~ redaqcia guliTa-

dad ulocavs baton fridons

sasceno da qoreografiul-

pedagogiuri saqmianobis 75-e

wlisTavs, usurvebs janmrTe-

lobas, sikeTes, sixarulsa da

axal-axal SemoqmedebiT war-

matebebs.

fridon sulaberiZis fenomenifridon sulaberiZis fenomeni

gazeT ,,saqarTvelos qoreografiis~ redaqcia,

gazeTis gamocemis saqmeSi Setanili garkveuli

wvlilisTvis, madlobas uxdis qoreografiul

ansambl ,,ohoi nanas~ xelmZRvanels aleqsandre

xidaSels, ansambl ,,aisis~ xelmZRvanels inga ta-

baRuas, ansambl ,,stefanwmindas~ xelmZRvanels

guram buCukurs, ansambl ,,erTsulovnebas~ xel-

mZRvanelebs daviT belTaZesa da vasil zambaxi-

Zes; ansambl ,,imedis~ xelmZRvanels gela xur-

ciZes; ansambl ,,didgoris~ xelmZRvanels mari

JRents; ansambl ,,ubisis~ xelmZRvanels eliso

lursmanaSvils, ansambl ,,kolxas~ xelmZRvanels

kaxa Citaias, ansambl `taZris~ xelmZRvanels goCa

gabaSvilsa da ansambl `faris~ xelmZRvanels

laSa msxviliZes. gazeTi `saqarTvelos qoreo-

grafia~ winaswar ulocavs maT damdeg Soba-axal

wels da usurvebs winsvlas da warmatebebs.

qarTuli sacekvao xelovne-

ba mraval gamoCenil da Rirse-

biT dajildoebul pirovnebas

icnobs. maT mxrebze Taobebis

mier Seqmnili gamocdileba

da axalgazrdobis aRzrdis

sferoSi gaweuli saqmianobis

tvirTi, aseve siaxleTa dam-

kvidrebis mdidari gamocdi-

lebaa dayrdnobili.

aseT pirovnebebs Soris

aris zaur papiaSvili, rome-

lic TiTqmis oTx aTeul wel-

ze metia emsaxureba erovnul

sacekvao kulturas. zaur

papiaSvili wlebis manZilze

`suxiSvilebis~ saxelovani

ansamblis solisti iyo. amis

Semdeg, kerZod 1991 wlidan,

TviTonve qmnis saqarTvelos

erovnuli gvardiis ansambl

„mamuls“ da dRemde sakuTar

aRsazrdelebTan erTad er-

Tgulad emsaxureba misTvis

sayvarel saqmes. zaur papiaS-

vils, rogorc mocekvavesa da

qoreografs lamis naxevari

msoflio aqvs Semovlili. igi

warmatebiT gamodioda sxva-

dasxva qveynis pirvelxarisxo-

van scenebze, aZlevda maste-

rklasebs da zrdida maRali

SemoqmedebiTi aqtivobiT ga-

morCeul mocekvaveTa Tu qo-

reografTa Taobebs. mis mier

aRzrdili msaxiob-mocekva-

veebi dRemde warmatebiT ga-

modian qveynis masStabiT mo-

qmed ansamblebSi, anda warma-

tebuli qoreografebi arian

saqarTvelosa da CrdiloeT

kavkasiis respublikebis ukve

saxelmoxveWil koleqtivebSi.

baton zaurs Tavisi Semo-

qmedebiTi saqmianobisaTvis,

saswavlo-pedagogiur da saaR-

mzrdelo muSaobaSi miRweuli

warmatebebisaTvis, aseve qo-

reografiuli xelovnebis gan-

viTarebaSi Setanili wvlili-

saTvis miRebuli aqvs uamravi

saxelmwifoebrivi jildo da

qoreografTa kavSiris mier

dawesebuli wodebebi, orde-

nebi da medlebi.

aRniSnuli procesis da-

magvirgvinebeli RonisZieba

iqneba mimdinare wlis bolo-

saTvis, q. TbilisSi, samRere-

Tis quCaze mdebare skverSi

qarTvel qoreografTa didi

ojaxis mier, erovnuli sa-

cekvao kulturis sadideblad

da zaur papiaSvilis damsaxu-

rebis aRsaniSnavad simboluri

monumentis gaxsnisadmi miZR-

vnili ceremoniali.

gazeT „saqarTvelos qo-

reografiis“ redaqcia ulo-

cavs baton zaurs dabadebi-

dan 65-e wlisTavs, usurvebs

janmrTelobas da axal-axal

SemoqmedebiT warmatebebs.

zaur (cacqura) papiaSvili - 65

madloba

Page 10: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

10$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

ama wlis 13 oqtombers, sa-

mebis didi sakaTedro taZris

sakonferencio darbazSi, sa-

qarTvelos qoreografTa ka-

vSiris organizebiT Catarda

gamoCenili qoreografis,

qoreologis, xelovnebis

damsaxurebuli moRvawisa da

didi pedagogis avTandil Ta-

TaraZis xsovnis saRamo.

saRamos eswrebodnen bato-

ni avTandilis STamomavlebi,

kolegebi, saxelmwifo ansam-

blebis Zveli da axali Tao-

bis mocekvaveebi, studentebi

da misi udidesi niWis Tayva-

nismcemlebi...

saRamoze bevri Tbili da

lamazi sityva iTqva. damswre

sazogadoebas sityviT mimar-

Ta saqarTvelos qoreograf-

Ta kavSiris Tavmjdomarem,

profesorma rezo WaniSvil-

ma, romelmac gansakuTrebu-

lad aRniSna am SesaniSnavi

pirovnebis Rvawli qarTuli

qoreografiuli xelovnebis

ganviTarebis saqmeSi.

avTandil TaTaraZe Tbi-

lad gaixsenes misma uaxloes-

ma megobrebma da namowafa-

rebma: saukunis mocekvavem

da ansambl ,,rusTavis~ samxa-

tvro xelmZRvanelma fridon

sulaberiZem, saqarTvelos

saxalxo artistma da legen-

darulma mocekvavem omar

mxeiZem, filologma da xe-

lovnebis istoriis mkvle-

varma rusudan failoZem, ro-

melmac wigni miuZRvna baton

avTandils. saq. SoTa rus-

Tavelis Teatrisa da kinos

saxelmwifo universitetis

qoreografiuli kaTedris

gamgem, profesorma uCa dva-

liSvilma..

xsovnis saRamo SesaniS-

navad Sesrulebuli saga-

loblebiT friad gaalamaza

qarTuli folkloris moswa-

vleTa sasaxlis vaJTa an-

samblma ,,erqvanma~, romlis

xelmZRvaneli kaxaber Sa-

qiSvili gaxlavT. saboloo

jamSi, didi xelovanisadmi

miZRvnilma saRamom, sainte-

reso SemoqmedebiT viTare-

baSi Caiara.

avTandil TaTaraZis xsovnis saRamo

29 oqtombers, qarTuli

qoreografiis erovnuli cen-

tris organizebiT, q. vanis

levan gersamias saxelobis

kulturis sasaxleSi Catar-

da respublikuri festivali

,,qarTuli cekvis zeimi qvemo

imereTSi~, romelic mieZRvna

erovnuli qoreografiuli

kulturis didi ojaxis we-

vris, saxalxo moRvawisa da

damsaxurebuli xelovanis

grilion tuRuSis xsovnas.

RonisZiebis dasawyisSi, q.

vanis centrSi gaimarTa gran-

diozuli aRlumi.

gansakuTrebiT aRsaniSnavia

is faqti, rom ornawiliani,

kargad organizebuli sakon-

certo programis garda, swo-

red erovnuli centris or-

ganizebiT, zemoT aRniSnuli

sasaxlis fasadze gaixsna ba-

toni grilionis memorialuri

dafa. gaxsnis ceremonials

eswrebodnen da damswre sa-

zogadoebas miesalmnen warmo-

madgenlebi qarTuli qoreo-

grafiis erovnuli centridan

da saqarTvelos qoreografTa

kavSiridan, aseve - cnobili

sazogado moRvaweni: saqar-

Tvelos saxalxo artisti,

saukunis mocekvave omar mxei-

Ze; pedagogikis mecnierebaTa

doqtori, profesori oleg

alaviZe; SoTa rusTavelis

Teatrisa da kinos saxelm-

wifo universitetis qoreo-

grafiuli mimarTulebis li-

deri, folkloris erovnuli

premiis laureati, profesori

uCa dvaliSvili, vanis muni-

cipalitetis kulturis sam-

saxuris warmomadgenlebi da

batoni grilionis ojaxis we-

vrebi...

orive RonisZieba marTlac

rom didi warmatebiT Catar-

da, rac, upirveles yovlisa,

erovnuli centris mTeli Se-

madgenlobisa da misi mxar-

damWeri organizaciebis didi

Sromis Sedegia.

qarTuli qoreografiis

erovnuli centri madlobas

uxdis q. vanis municipalite-

tis kulturis samsaxurisa da

kulturis saxlis TanamSro-

melTa mTel Semadgenlobas

TanadgomisTvis. erovnuli

centri imedovnebs, rom aseTi

tipis RonisZiebebis Catareba

tradiciad iqceva, rac namd-

vilad Seuwyobs xels qarTuli

qoreografiuli xelovnebisa

da gamoCenil xelovanTa kidev

ufro warmoCena-dafasebis sa-

qmes.

ama wlis 29 seqtembers, q.

TbilisSi, saqarTvelos qo-

reografTa kavSirisa da

qarTuli qoreografiis ero-

vnuli centris organizebiT

gaixsna, saqarTvelos saxa-

lxo artistis, `suxiSvilebis~

legendaruli ansamblis saxe-

lovani mocekvavis qalbaton

guliko sixaruliZis memoria-

luri dafa.

RonisZiebas eswrebodnen

zemoT aRniSnuli organiza-

ciebis warmomadgenlebi, qal-

batoni gulikos ojaxis we-

vrebi da uaxloesi megobrebi,

cnobili sazogado moRvaweebi

da ansambl ,,suxiSvilebis~

oqros Taobis mocekvaveebi.

damswre sazogadoebas mie-

salmnen saq. qoreografTa ka-

vSiris Tavmjdomare rezo Wa-

niSvili, ,,saukunis mocekvave~

fridon sulaberiZe, legen-

daruli omar mxeiZe, cnobili

mocekvaveebi, ,,suxiSvilebis~

yofili solistebi, Tengiz

uTmeliZe da givi sixaruli-

Ze...

RonisZiebam maRal Semoqme-

debiT atmosferoSi Caiara.

20 noembers, Tbilisis did

sakoncerto darbazSi gaimar-

Ta saukunis mocekvavis, sa-

qarTvelos saxalxo artistis,

erovnuli premiis laureatis,

`qarTuli kulturisa~ da

`saqarTvelos qoreografiis

raindis~, CoxosanTa sazoga-

doebis uxucesTa sabWos Rir-

seuli wevris, saqarTvelos

qoreografTa kavSiris sapa-

tio Tavmjdomaris, Tbilisisa

da baTumis sapatio moqalaqis

omar mxeiZisadmi miZRvnili

ukve tradiciadqceuli kon-

certi, romlis organizato-

rebi iyvnen q. Tbilisis meria

da saqarTvelos qoreografTa

kavSiri, xolo mxardamWerebi

ki folkloruli festiva-

lebis evropuli asociacia

- EAFF, gazeTi `saqarTvelos

qoreografia~, saqarTvelos

veteran qoreografTa fondi,

qarTuli qoreografiis ero-

vnuli centri da saqarTvelos

maswavlebelTa kvalifikaciis

amaRlebisa da profesiuli

ganviTarebis instituti.

RonisZiebaSi monawileobd-

nen dedaqalaqidan da qvey-

nis sxvadasxva regionebidan

Camosuli sabavSvo da axal-

gazrduli qoreografiuli

koleqtivebi, maT Soris omar

mxeiZis saxelobis studiebTan

arsebuli ukve garkveuli dam-

saxurebis mqone ansamblebi.

organyofilebiani Ronis-

Zieba marTlac rom maRal do-

neze Catarda. dasasruls sa-

qarTvelos qoreografTa kav-

Siris gamgeobis iniciativiT,

qoreografiuli xelovnebis

ganviTarebis saqmeSi Setanili

didi wvlilisa da sacekvao xe-

lovnebis sferoSi xangrZlivi

praqtikuli da Teoriuli

moRvaweobisaTvis gamoCenili

qoreografebi dajildovdnen

`saqarTvelos qoreografiis

brwyinvalebisa~ da `saqar-

Tvelos qoreografiis amagda-

ris ordenebiT~, xolo monawi-

le ansamblebi - omar mxeiZis

gamosaxulebiani specialuri

prizebiTa da diplomebiT.

grilion tuRuSis xsovnas guliko sixaruliZe

bravo omar!bravo omar!

Page 11: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

11$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

- Cemi warsuli rom xelaxla

iwyebodes, arafers Sevcvlidi.

amis safuZveli Cemi Seulaxavi

biografiaa, magram tkivilic

bevri mqonda - mouSuSebelia

mamaCemis lavrenti xidaSelis

naadrevi wasvla amqveynidan.

deda - ariza minaZe ojaxis

burjia, metad keTili da Tbi-

li adamiani. meuRle rusudan

faRava yovelmxriv samagali-

To pirovnebaa. RmerTma ma-

Cuqa sami tyupi vaJi - luka,

nika da saba. ase daiwyo CemTan

saubari aleko xidaSelma, ro-

melzec am sagazeTo werilis

dawera gadavwyvite.

igi qobuleTis raionis

sofel buknarSi aRizarda.

mezoblebi, Tanasoflele-

bi yovelTvis kargi TvaliT

uyurebdnen, eferebodnen am

daudgromel, mizandasaxul

axalgazrdas. amgvarma buneba-

xasiaTma sworedac gansazRvra

misi cxovrebis kredo.

ager ukve 22 welia, aleko

xidaSeli mouRlelad emsaxu-

reba qarTul cekvas, uRala-

tod da daumadleblad ake-

Tebs saqmes. axalisebs axalga-

zrdebs.

misi pirveli qoreografi

cnobili xelovani rezo zoi-

Zea, romelmac mTeli Tavi-

si cxovreba qarTul cekvas

moaxmara. cekvavda sxvadasxva

prestiJul ansamblSi.

marTlac, Tvaldasatane-

beli mocekvave iyo. aWaris

saxelmwifo ansamblSic iwve-

vdnen. baTumis saqalaqo an-

sambl `salaRoboSi~ gamoir-

Ceoda Cinebuli artistizmiT.

sadadgmo-qoreografiul Se-

moqmedebaSic Rirseulad iR-

vawa. bunebrivia, aseTi xelo-

vanisgan bevri ram iswavla da

Seisisxlxorca.

1990 wels aleko xidaSeli

baTumis kulturul-sagan-

manaTleblo saswavlebelSi

Cairicxa. mondomebiT eufle-

boda qarTul cekvebs. imxanad

misi maswavleblebi iyvnen el-

guja mamalaZe da am werilis

avtoric.

axalgazrda, niWieri moswa-

vle STambeWdavad gamodioda

sapasuxismgeblo koncer-

tebze. cekvavda sxvaTagan

gansxvavebuli stiliT. yo-

velTvis eZebda imas, rac Za-

lian uxdeboda da Svenoda. me-

tad ixdenda `gandaganis~ saxa-

siaTo solo-nawilebs, svanur

`Sinavorgilis~, `mTiulurs~.

gasakviri ar unda iyos,

rom saxelmwifo gamocdaze

mxned, uSiSrad warsdga. misi

sadiplomo naSromi - `xorumi~

udavod pasuxobda saerTo

moTxovnebs, risTvisac daim-

saxura maRali Sefaseba. saga-

mocdo komisiis mowoneba.

...SemarTebiT, sruliad da-

moukideblad daiwyo Semoqme-

debiTi saqmianoba. Caqvis pir-

vel skolaSi Seudga mindobil

saqmes. maSin am saswavlo dawe-

sebulebas xelmZRvanelobda

gamocdili pirovneba guram

nakaSiZe... misive daxmarebiT

SearCia tanadi, saxieri gogo-

biWebi, romlebsac cekvis dau-

flebisTvis xelsayreli gare-

mo Seuqmna. rva TveSi moswa-

vleTa mSoblebs, pedagogiur

koleqtivs, kolegebs aCvena

Tavisi naSrom-najafi, moawyo

Sidasaskolo koncerti. sakon-

certo saRamos eswreboda

gamoCenili qarTveli poeti

zurab gorgilaZe. manve urCia

qoreografsa da direqcias,

rom skolis ansamblisaTvis

`ohoi, nana~ daerqmiaT.

sayovelTaodaa cnobili,

rom cekva `ohoi, nana~ xixa-

Ziridan modis da Taobidan

Taobas gadaecema. ar ikargeba,

ibadeba misi axal-axali saxa-

siaTo-iumoristuli garda-

saxvani. igi aucileblad unda

ganviTardes. rogorc aleko

xidaSeli miiCnevs, es cekva-

TamaSoba axleburad unda ga-

momzeurdes.

SeuZlebelia, ar daveTan-

xmoT niWmomadlebul qoreo-

grafs, aleko xidaSels, rom

`ohoi, nana~, romelic tra-

diciulad umusikod, SeZaxi-

lebis (`ohoi, nana~) fonze

sruldeba, aucileblad ipo-

vis axal sicocxles, xorcs

Seisxams xalxuri musikiTac.

Tundac im mSvenieri hangebiT,

Tavis droze edem surmaniZem

(`qoCaxela~) rom Camoarakraka

Wibonze... miznis misaRwevad

saSualebebi yovelTvis moiZe-

bneba. qarTvel qoreografebs,

aWaris sacekvao xelovnebis

mesveurebs gvevaleba axlebu-

rad, mignebulad warmovaCinoT

qarTuli cekvis tradiciuli

saxe. SevmatoT mas gamom-

saxveli komponentebi. metad,

sayuradReboa aleko xidaSe-

lis dakvirvebani, mignebebi,

profesionaluri intuicia.

igi dananebiT ambobs, rom yve-

lasaTvis sanatrel gandagans

zogierTebi uxeSad SeuCndnen,

gamostaces Tavisi uberebeli

simSvene. gulwrfelad vuer-

Tdebi mis mosazrebebs. miT

ufro, rom aseve fiqrobda

cekvis korife, didi enver xa-

baZe, romlis Sesaxeb madliani

leqsi Camoqsova sofel bukna-

ris mkvidrma, cnobilma poet-

ma jemal qaTamaZem:

visac Seni `gandagana~ an

`xorumi~ unaxavs,

vinc ar unda iyos igi,

cekvis gaxdis unaxavs,

Sen am cekviT vis Rimili,

vis cremlebi adine,

amitomac saqarTvelos

guli moinadire.

marTlac asea. xalxis gu-

lis monadireba mxolod gan-

sakuTrebuli niWiT, dauRala-

vi SromiT, namdvili qarTuli

suliskveTebiTaa SesaZlebe-

li.

aleko xidaSelma bolo xa-

nebSi saukeTeso `xorum-ganda-

ganis~ kompozicia daamuSava,

iseTi, yvelas suls rom ea-

meba, guls rom gaasxivosnebs.

azriani gamomsaxvelobiT te-

vad cekvas `aWaruli siuita~

uwoda. scenaze gamoafina sru-

liad cincxali sacekvao Zvir-

faseulobani. miseul `aWarul

siuitas~ fexze mdgomi xalxi

mquxare taSs ukravda. saerTo

aRtacebas aWaris ganaTlebis,

kulturisa da sportis sami-

nistro da didi olimpiadis

Jiuric SeuerTda (Jiuris Ta-

vmjdomare naTia sirabiZe, sapa-

tio wevri omar mxeiZe; Jiuris

Tavmjdomareebi: rezo WaniSvi-

li, zaur laziSvili; wevrebi:

gogi CaCava, geno WeliZe, merab

doliZe, madona TevzaZe).

diax, Caqvis pirveli sajaro

skolis mocekvaveebma xelo-

vnebis moyvarulebs aCvenes,

Tu ra SeuZlia namdvil niWie-

rebas, dauokebel Sromasa da

garjas. yovelive es maZieblo-

bis, nayofieri Semoqmedebis

motanilia, rasac unda davar-

qvaT aRiareba.

aRsaniSnavia, rom aleko xi-

daSeli TandaTan, SesamCnevad

iRrmavebda, aviTarebda Tavis

SesaZleblobebs. amgvari mid-

gomebiT araerT warmatebas

miaRwia. misma `ohoi, nanam~

zemoT xsenebul olimpiadaze

orjer moipova `gran-pri~.

analogiuri gamarjvebebi Cve-

ni da Cveni qveynis gareTac

moipova. saamisod xatovnad

dadga osuri `simdi~, `raWuli

siuita~, afxazuri `SaraTini~,

`mTiuluri~, `ferxuli-far-

ca~ da sxva.

mizandasaxulma qoreo-

grafma foTis kolxur-lazu-

ri cekvebis safestivalo kon-

kurszec imarjva - Seudarebe-

li SesrulebiT, iliko suxiS-

vilisa da jano bagrationis

saxelobis prizebs daeufla.

prizebi `ohoi, nanas~ qoreo-

grafs aleko xidaSels da

skolis direqtors tariel

qaTamaZes gadasca saxelovanma

fridon sulaberiZem.

vfiqrobT, rom bevris mTq-

melia saqarTvelos qoreo-

grafTa kavSiris Tavmjdoma-

ris, profesor rezo WaniSvi-

lis naazrevi: ̀ ansambli ̀ ohoi,

nana~ ar aris marto Caqvis an

baTumis mSveneba. misi scenuri

Zalisxmeva Tamamad wvdeba de-

daqalaqur aRiarebasac~.

aleko xidaSeli metad war-

matebuli Semoqmedia. SemTxve-

viTi araa, rom qoreografTa

kavSirma daajildova saqar-

Tvelos qoreografiis brwyin-

valebis ordeniT. xolo ̀ ohoi,

nanas~ mieniWa `bavSvTa sanimu-

So saxalxo ansamblis~ wodeba.

`ohoi, nanas~ miRwevebSi

mniSvnelovania Caqvis pirveli

sajaro skolis direqtoris

tariel qaTamaZis wvlili. igi

yovelmxriv uwyobs xels an-

samblis winsvlas. saqarTve-

los qoreografTa kavSirma

batoni tarieli daajildova

saqarTvelos qoreografiis

amagdaris ordeniT.

...naTqvamia, ra aris kacis

cxovreba, Tu ara saqme ke-

Tili. `saqme keTilisTvis~,

qarTuli cekvisa da momavali

TaobisaTvis iRvwis aleko xi-

daSeli. mas kargad gaegeba,

rom adamiani, miT ufro xe-

lovani, unda gaixarjos, Rir-

seulad gaxarjuli sicocxle,

dRegrZeli sicocxlea.

zaur laziSvili,saqarTvelos qoreografTa

kavSiris Tavmjdomaris

moadgile, Rirsebis ordenis

kavaleri, saqarTvelos

qoreografiis raindi

aleko xidaSeli da ansambli ,,ohoi, nana~yovelTvis eZebda imas , rac sxvebisgan ganasxvavebdayovelTvis eZebda imas , rac sxvebisgan ganasxvavebda

28-29-30 oqtombers, saqar-

Tvelos qoreografTa kavSiris

organizebiT Catarda folklo-

ris tradiciuli saerTaSoriso

sabavSvo da axalgazrduli

festivali ,,Semodgomis rit-

mebi - 2016~.

festivalis farglebSi masS-

taburi RonisZiebebi gaimarTa

mcxeTaSi, yvarelsa da TelavSi.

dagegmil koncertebSi monawi-

leobdnen rogorc saqarTve-

los masStabiT moqmedi saba-

vSvo, mozardTa da axalgazr-

duli qoreografiuli koleq-

tivebi, aseve sazRvargareTis

qveynebidan CamobrZanebuli

qoreografiuli ansamblebi.

kargad organizebuli sakon-

certo programisa da sauke-

Teso gamomsvlelebis garda,

gansakuTrebiT aRsaniSnavi iyo

grandiozuli aRlumi q. mcxe-

TaSi.

monawile ansamblebsa da mis

wevrebs gadaecaT fasiani pri-

zebi da specialuri diplo-

mebi.

festivalis monawileebma

mcxeTidan qalaq yvarelSi,

yvarlis tbasTan gadainacvles.

daskvniTi, grandiozuli Ro-

nisZieba gaimarTa qalaq Tela-

vSi. saboloo jamSi festivali

Catarda maRal doneze - sa-

zeimo da amavdroulad saqmian

viTarebaSi. festivalis orga-

nizatorebi imedovneben, rom

aseTi tipis RonisZiebebi kidev

ufro Seuwyoben xels qarTuli

qoreografiuli xelovnebis

ganviTarebis saqmes.

`Semodgomis ritmebi – 2016~`Semodgomis ritmebi – 2016~

Page 12: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

12$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

qarTulad cekvis Sesaxeb...

saqarTvelos qoreografTa kavSiri, 2016 wlis martis TveSi, Cveni saer-saqarTvelos qoreografTa kavSiri, 2016 wlis martis TveSi, Cveni saer-

To profesiuli yrilobis mier miRebuli da samoqmedo programad qceuli To profesiuli yrilobis mier miRebuli da samoqmedo programad qceuli

,,erovnuli qoreografiuli kulturis strategiis~ farglebSi, Tbilisis re-,,erovnuli qoreografiuli kulturis strategiis~ farglebSi, Tbilisis re-

gionaluri (saqalaqo) organizaciis (xelmZRvaneli kaxaber markoiSvili) ini-gionaluri (saqalaqo) organizaciis (xelmZRvaneli kaxaber markoiSvili) ini-

ciativiT ambiciur proeqts iwyebs. proeqtis devizia ,,vicekvoT qarTulad~.ciativiT ambiciur proeqts iwyebs. proeqtis devizia ,,vicekvoT qarTulad~.

rogorc profesionalebs, kargad gvesmis, rom Cvens saerTo saqmeSi Ziri-rogorc profesionalebs, kargad gvesmis, rom Cvens saerTo saqmeSi Ziri-

Tadi da umTavresi, sazogadod, cekvaa. aqedan gamomdinare mzada varT mivi-Tadi da umTavresi, sazogadod, cekvaa. aqedan gamomdinare mzada varT mivi-

RoT xelovnebis am dargis nebismieri interpretaciuli modeli da saTanadod RoT xelovnebis am dargis nebismieri interpretaciuli modeli da saTanadod

davafasoT misi esTetikuri, kulturologiur-RirebulebiTi Tu pedagogiur-davafasoT misi esTetikuri, kulturologiur-RirebulebiTi Tu pedagogiur-

saaRmzrdelo mxareebi. miuxedavad amisa, rodesac vxedavT, rom epoqis mier saaRmzrdelo mxareebi. miuxedavad amisa, rodesac vxedavT, rom epoqis mier

motanili realobebi, ybadaRebuli globalur-libertarianuli azrovnebis motanili realobebi, ybadaRebuli globalur-libertarianuli azrovnebis

wesi, Tu postmodernuli gaazrebebi, siaxleebisadmi gauazrebeli ltolvis wesi, Tu postmodernuli gaazrebebi, siaxleebisadmi gauazrebeli ltolvis

ukontrolo miswrafebebi aSkarad utevs da arad agdebs erovnulobiT ga-ukontrolo miswrafebebi aSkarad utevs da arad agdebs erovnulobiT ga-

morCeul faseulobebs, iZulebulni varT gansakuTrebuli aqcenti swored morCeul faseulobebs, iZulebulni varT gansakuTrebuli aqcenti swored

tradiciul folklorul memkvidreobaze, ,,qarTulad cekvis~ mimarTulebaze tradiciul folklorul memkvidreobaze, ,,qarTulad cekvis~ mimarTulebaze

gavakeToT.gavakeToT.

Cvens mier aRniSnuli mimarTulebiT moniSnul gza-savalsa da dagegmil Cvens mier aRniSnuli mimarTulebiT moniSnul gza-savalsa da dagegmil

qmedebebs ramdenime ZiriTadi aspeqti eqneba. es aris: sakiTxis mecnierul-qmedebebs ramdenime ZiriTadi aspeqti eqneba. es aris: sakiTxis mecnierul-

Teoriuli gaazrebis amocanebi da, raRa Tqma unda, praqtikuli saxis sas-Teoriuli gaazrebis amocanebi da, raRa Tqma unda, praqtikuli saxis sas-

ceno-sakoncerto aqtivobebi, romelTa analizis saerTo Sedegebi Semdeg ceno-sakoncerto aqtivobebi, romelTa analizis saerTo Sedegebi Semdeg

saTanado asaxvas hpovebs saswavlo, sarepeticio da pedagogiur-saaRmzrdelo saTanado asaxvas hpovebs saswavlo, sarepeticio da pedagogiur-saaRmzrdelo

muSaobaSi.muSaobaSi.

mimdinare etapze Cven ukve vdgamT garkveul praqtikul nabijebs. kerZod, mimdinare etapze Cven ukve vdgamT garkveul praqtikul nabijebs. kerZod,

gazeTis winamdebare nomerSi vbeWdavT ,,qarTulad cekvis~ Teoriuli as-gazeTis winamdebare nomerSi vbeWdavT ,,qarTulad cekvis~ Teoriuli as-

peqtebisadmi miZRvnil publikacias, xolo dekembris bolosaTvis vgegmavT peqtebisadmi miZRvnil publikacias, xolo dekembris bolosaTvis vgegmavT

ordRian qoreografiul festivals (sabavSvo da axalgazrduli ansamblebis ordRian qoreografiul festivals (sabavSvo da axalgazrduli ansamblebis

monawileobiT), romelic iqneba erTgvari winaswari miznobrivi daTvalie-monawileobiT), romelic iqneba erTgvari winaswari miznobrivi daTvalie-

reba yovelive imisa, Tu ra realuri saresurso baza arsebobs saimisod, rom reba yovelive imisa, Tu ra realuri saresurso baza arsebobs saimisod, rom

momavalSi es yvelaferi farTo masStabis sakonkurso aqtivobad Camoyalib-momavalSi es yvelaferi farTo masStabis sakonkurso aqtivobad Camoyalib-

des.des.

bunebrivia, gazeTis momdevno nomrebSi kvlav gagrZeldeba Teoriuli ma-bunebrivia, gazeTis momdevno nomrebSi kvlav gagrZeldeba Teoriuli ma-

salebis gamoqveyneba da mowinave mignebebisa Tu gamocdilebis moZieba-salebis gamoqveyneba da mowinave mignebebisa Tu gamocdilebis moZieba-

ganzogadeba.ganzogadeba.

ase rom, win didi saqmeebia. maTi mogvareba ki yvelam erTad unda ase rom, win didi saqmeebia. maTi mogvareba ki yvelam erTad unda

viTaoT. did erovnul saqmes Sesabamisi erovnuli energia da SemarTeba viTaoT. did erovnul saqmes Sesabamisi erovnuli energia da SemarTeba

esaWiroeba. es yvelaferi ki Cvens kolega qoreografebs arasodes akldaT.esaWiroeba. es yvelaferi ki Cvens kolega qoreografebs arasodes akldaT.

gazeTis redaqcia, kavSiris xelmZRvanelobasTan erTad imeds gamoTqvams, gazeTis redaqcia, kavSiris xelmZRvanelobasTan erTad imeds gamoTqvams,

rom arsebuli tradicia kvlavac Rirseulad gagrZeldeba.rom arsebuli tradicia kvlavac Rirseulad gagrZeldeba.

problema, romlis Sesaxe-

bac winamdebare werilSi gvin-

da visaubroT, CvenSi arasodes

gamxdara sagangebo Teoriul-

mecnieruli ganxilvis sagani,

TumcaRa mis Sesaxeb msje-

loben calkeul Sexvedrebis

dros, araformalur viTare-

basa Tu publikaciebSi.

saqme, mocemul SemTxve-

vaSi, exeba qarTuli sacekvao

folkloris ragvarobis da

misTvis damaxasiaTebel sa-

Semsruleblo stilur Tavi-

seburebebs, rac, bunebrivia,

mudam iqcevda da kvlavac iq-

cevs specialistTa yuradRe-

bas. gansakuTrebuli simwvave

aRniSnul sakiTxs SesZina cno-

bilma qarTvelma mweralma gr.

robaqiZem, romelmac rokviT

ganfenili erovnulobis ni-

San-maxasiaTeblebisadmi miZR-

vnil Tavis genialur werilSi,

erTi aseTi debulebac gamo-

Tqva: `qarTul cekvas qarTve-

lis msgavsad veravin icekvebs,

rassa ar eyofa~-o. da Semdeg:

`qarTuli baleti aris baleti

`jiSis~, baleti `rasis~...

mxatvruli sityvis miste-

riasa da esTetikuri warmo-

saxvis siRrmiseul Sreebs na-

ziarevi Semoqmedis es, erTis

SexedviT, sakmaod ucnauri

gamonaTqvami, saqarTveloSi

friad popularulia. mas xSi-

rad imeoreben qoreografiu-

li kulturis sferoSi dasa-

qmebuli adamianebi da maTTan

erTad axlebic. amasTan, Ti-

Tqmis arasodes xdeba moxmo-

bil frazaSi nagulisxmevi Si-

naarsis cnobieri ganxilva.

marTlacda razea aq sauba-

ri? viTom namdvilad arsebobs

`qarTulad~ cekvis iseTi xel-

Sesaxebi niSnebi, romelic mas

sxvaTagan gamoarCevs, mxolod

mis ̀ qarTulobaze~ miuTiTebs,

Tu didi mwerlis es fraza

mxolod poeturi metaforaa

da meti araferi?

darwmunebuli var, eg-

zaltirebul msjelobasa da

daskvna-Sefasebebs daCveuli

adamianebi, romelTac wesad

ar aqvT sakuTari naTqvamis

sabuTianobaze fiqri, umal

SesZaxeben – ra Tqma unda

arsebobso, xolo mecnieru-

li argumentaciebis moyva-

ruli mkiTxveli Tavs, albaT,

iWvneulad gadaaqnevs, radgan

aprioruladve icis _ amgvari

debulebis dasabuTeba arc

mTlad ioli saqmea.

miuxedavad aRniSnulisa,

imdenad momxibvleli da mim-

zidvelia gr. robaqiZis mier

Camoyalibebuli Tvalsazrisi,

imdenad seriozuli saazro-

vno sivrceebisaken gvibiZgebs

igi, rom Cndeba dauokebeli

cduneba vcadoT, gaverkveT

ra xelCasaWidi Teoriuli

sabuTebiT SeiZleba gamagr-

des didi mwerlis alRo da

migneba. SemoqmedebiTi azro-

vnebis istoriuli praqtika

xom karga xania gvaswavlis _

genialuri TvaliTa da intui-

ciiT gamorCeuli adamiane-

bis xilva-Sefasebebi, zogjer

marTlac gazviadebul-hiper-

bolizebulia, magram aramc

da aramc usafuZvlo da uar-

sayofeli.

amTaviTve unda iTqvas, rom

Cvenamde moRweuli qarTuli

sacekvao folkloruli xe-

lovnebis ZiriTadi damaxasia-

Tebeli Taviseburebebi, ro-

melTa konkretuli gamovlena

upirvelesad saSemsruleblo

stilis niuansebSi xdeba, mT-

lianad da savsebiT exmaureba

xalxis koleqtiuri mexsiere-

bis siRrmiseul Sreebs. ami-

tomac igi mxolod zogadqar-

Tul kulturul konteqstSi

SeiZleba iqnes ganxiluli. es

ki imas niSnavs, rom xalxuri

sacekvao xelovneba ar unda

movwyvitoT eTnofsiqolo-

giur Zirebs, erovnuli xa-

siaTis formirebis filoge-

nezur-ontogenezur mimarTe-

bebs. es, cxadia, metismetad

didi Temaa da, Sesabamisad,

sxva sivrcesa Tu resursebs

moiTxovs. amis droc dadgeba,

amjerad ki mxolod sakiTxis

dasmiTa da zogadi daskvnebiT

unda SemovifargloT. kul-

turis istoriis mkvlevarTa

Soris bevria iseTi, vinc mii-

Cnevs, rom kacobriobis, Cveni

TvalTaxedvisaTvis misawvdo-

mi sivrce, ukanaskneli xuTi

aTaswleulis manZilze yalib-

deboda gafantul lokalur

civilizaciaTa (zogad qar-

Tuli realoba swored erTi

imaTTagania) saxiT. maT Soris,

cxadia, garkveuli kontaqtebi

arsebobda, rac urTierTSe-

Rwevasa da urTierTgamdidre-

basac uzrunvelyofda, magram

umTavresi mainc is Sida viTa-

reba iyo, romelic TiToeuli

kulturis arealSi sufevda

da rac saboloo jamSi, mis-

save konkretul, sxvisagan ga-

morCeul saxes ayalibebda.

cnobili germaneli filo-

sofosi karl iaspersi fi-

qrobda, rom civilizaciaTa

lokaluri tipebi, Caketili

saxiT umTavresad Zv.w. aR-is

VIII s-mde viTardeboda. amis

mere, kerZod VIII-II s-s So-

ris dgeba e.w. istoriis `cen-

triseuli~ (centraluri) dro,

romlis Semdegac kacobriobas

universaluri, erTiani ganvi-

Tarebis SesaZlebloba mieca.

iaspersis azriT, kacobriobis

ganviTareba TiToeuli lo-

kaluri civilizaciis SigniT

arqauli kulturiT iwyeba.

mkiTxveli uTuod dagveTanx-

meba, rom cnobili mkvlevaris

amgvar daskvnaSi gansakuTre-

buli, TiTqos, araferia.

marTlacda, ra aris axali

imaSi, rom vaRiaroT _ yoveli

kultura Tu kulturul-is-

toriuli ganviTarebis pro-

cesi saerTod, swored rom

uZvelesi anu arqauli plas-

tidan iwyeba? iaspersis mixed-

viT sakiTxis mTeli siRrme

imaSia, rom arqauli etapi

umniSvnelovanesi aRmoCnda

ara mxolod istoriul-qro-

nologiuri, aramed, swored,

Sinaarsobrivi TvalsazrisiT.

am etapze moxda kulturis

tipis formireba, misi umTa-

vresi niuansebis ara marto

Camoyalibeba, aramed eTnikur

maxasiaTeblad qceva da ukve

yovel momdevno safexurze

nebismieri kulturis tipis

Sefaseba, misi Taviseburebebis

Secnoba, mxolod im realiebis

gaTvaliswinebiTaa SesaZle-

beli, romelic swored ganvi-

Tarebis arqauli etapisaTvis

iyo damaxasiaTebeli. eWvgare-

Sea, rom uZvelesi etapidanve

moyolebuli kulturis tipi

Tavis namdvil saxes mxolod

im SemTxvevaSi inarCunebs Tu

mas maradiulad mosdevs Ta-

visi `arqe~, `pirvelsawyisi~,

gnebavT `pirvelsafuZveli~,

anu is umTavresi, rac man

sawyis etapzeve SeiZina da

mxolod misTvis iyo damaxa-

siaTebeli. Tu es debuleba,

zogadad, sworia, maSin bune-

brivia, daisvas kiTxva: icvlis

Tu ara Tavis namdvil saxes

kulturuli pirvelsawyisi

saukuneebis ganmavlobaSi

Tundac sxva kulturebis pir-

velsawyisebTan Sexvedrisas?

istoriuli gamocdilebis

analizi sakmaris safuZvels

iZleva saimisod, rom aRniS-

nul kiTxvas dadebiTad vu-

pasuxoT. cxadia, icvlis, igi

mdidrdeba, zogjer piriqiT

_ Raribdeba kidevac, riTac

saboloo jamSi transforma-

cias ganicdis da amiT axali

tipis kulturis Camoyalibe-

bas uwyobs xels. miuxedavad

amisa, pirvelsawyisebi, anu

kulturis `arqe~, xalxis ko-

leqtiur mexsierebaSi, raRac

Seucnobeli meqanizmis wyalo-

biT mainc ileqeba, riTac ara

marto Tavs inaxavs, aramed

momdevno Taobebis sakuTre-

bac xdeba. mxolod im SemTxve-

vaSi Tu kulturis ragvarobis

ganmsazRvreli `arqe~ anu misi

gulisguli imdenad Seicvala

da gadasxvaferda, rom saku-

Tar sawyisTan damakavSirebe-

li ZiriTadi niSnebi dakarga,

maSin kulturis tipic gamoi-

cvleba, igi, ubralod, sxvad

iqceva. Znelad dasajerebelia,

rom TviT aseT SemTxvevaSic

ki eTnikuri mexsierebis mata-

rebeli `arqetipuli matrica~

da misi Sesatyvisi azrovnebis

wesi mTlianad qrebodes da

ikargebodes. ufro logikuri

iqneboda gvefiqra, rom aseT

dros, es ukanaskneli, rogorc

daviwyebuli, rogorc gande-

vnili fenomeni, erTgvarad,

mTvlemare mdgomareobaSi ga-

dadis aracnobieris sferoSi

da misi gaaqtiureba mxolod

maSin SeiZleba moxdes Tu ki

saamisod aucilebeli saWiro

pirobebi Seiqmneba.

kulturis `arqe~, razedac

iaspersi saubrobda, yvelaze

sruliad da ukeT Tavs iCens

wes-CveulebebSi, miTebSi,

legendebSi, tradiciebSi,

cekva-TamaSebSi, simRerebSi

da, saerTod, folklorSi. es

debuleba, vfiqrobT, sruliad

naTeli da gasagebia, magram

sakmaod Znelia pasuxi gaeces

kiTxvas _ rogor, ra gziT ga-

dadis kulturis `arqe~, misi

pirvelsawyisi yovel kon-

kretul momdevno adamianze,

Taobidan TaobaSi, anu ra fa-

qtorebi apirobeben qceva-mo-

qmedebis im models, romelze-

dac gr. robaqiZe saubrobda?

am kiTxvaze pasuxis gasacemad

Cven aucileblad dagvWirdeba

mivmarToT zigmund froidis

fsiqoanalizis meTodsa da

karl gustav iungis anali-

zuri fsiqologiis erT mniS-

vnelovan mignebas, romelsac

`koleqtiuri aracnobieris~

fenomeni hqvia.

zigmund froidi miiCnevda,

rom adamianis fsiqika da, Se-

sabamisad, adamianur qceva-

moqmedebaTa mTeli speqtri

ar amoiwureba cnobierebiT.

ufro metic, es ukanaskneli

fsiqikis, rogorc aisbergis

mxolod mcire, Tanac zeda,

xiluli nawilia. fsiqikis da-

narCeni moculoba CaZirulia

aracnobieris siRrmeebSi. aq

Tavmoyrilia da inaxeba wina-

parTa gamocdilebaSi dagro-

vili memkvidreoba, cxovrebis

calkeul etapze miRebuli

STabeWdilebebi, codnebi, da-

viwyebuli ambebi, cnobiere-

bidan gandevnili usiamovno

gancdebi Tu

sxva maTi msga- 13 gv›

pativcemulo kolegebo!

Page 13: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

13$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

vsi movlenebi.

isini TiTqosda

ar Canan, ar ga-

nicdebian, magram sinamdvi-

leSi Tavs mainc ar gvanebeben

da Tavis Wkuaze gvatareben.

aracnobieri fenomenebi Tavs

iCens sizmrebSi, calkeul mo-

qmedebebSi, wamocdenil fra-

zebSi, sityvebSi, gauazrebel,

intuitur survilebSi da, rac

gansakuTrebiT sainteresoa,

SemoqmedebiT aRtyinebaSi,

mxatvrul mignebebSi, aRma-

frenaSi, emociur-esTetikur

gancdebSi.

froidis moswavle, xolo

Semdgom misive oponenti karl

gustav iungic miiCnevda, rom

fsiqika marTlac aris cno-

bieric da aracnobieric.

ukanaskneli bevrad metia da

mniSvnelobiTac aWarbebs pir-

vels.

aracnobieri, Tavis mxriv,

orgvaria _ piradi, pirovnu-

li da koleqtiuri. pirovnu-

li aracnobieri konkretuli

individis cxovrebiseuli

istoriiT, misi gamocdile-

biT monagari sakuTrebaa. igi

pirovnebis biografiis Rer-

Zia, romelSic ganivTebulia

pirovnuli moTxovnilebebi,

kompleqsebi, fobiebi... arac-

nobieris es tipi cnobierebis

Tanamdevia da mis zeda Sres

warmoadgens. aq Tavmoyrilia

is azrebi, romelic ubralod

dagvaviwyda. aqvea elementa-

ruli adamianuri survile-

bi, mtkivneuli gancdebi da

a.S. rac Seexeba koleqtiur

aracnobiers, igi pirovnul-

Tan SedarebiT bevrad ufro

rTuli, siRrmiseuli da Se-

sabamisad, saintereso movle-

naa. es ukanaskneli saTaves

kacobriobis, eris, eTnosis

uZvelesi mexsierebidan iRebs

da saukuneebis manZilze plas-

tebad lagdeba fsiqikis siRr-

miseul SreebSi. igi ar ukav-

Sirdeba adamianis pirad cxo-

vrebas, radgan Tandayolilia.

yvelaze saintereso ki isaa,

rom koleqtiuri aracnobieri

kulturuli warmoSobis fe-

nomenia, igi kacobriobis gari-

JraJze koleqtiur fsiqikur

gamocdilebaSi Camoyalibda

da winaparTa es gamocdileba

tvinis struqturebSi e.w. `ko-

leqtiuri arqetipebis~ saxiT

aRibeWda. amieridan igi Tao-

bidan Taobas ara kulturis,

aramed biologiuri gziT ga-

daecema.

koleqtiuri aracnobieris

umTavresi saSeni masala, ro-

gorc vxedavT, aris arqetipi,

igive pirvelsawyisi, Zveli

kvali iungis mixedviT es aris

`...Cveni winaprebis goneba, xe-

rxi, romliTac isini fiqrobd-

nen da grZnobdnen, saSualeba,

romliTac isini wvdebod-

nen cxovrebisa da samyaros,

RmerTebs _ adamianebs~. kole-

qtiuri `arqetipuli matrica~

samudamod ileqeba cnobiere-

baSi da misi saSualebiT ada-

miani isevea mijaWvuli wina-

parTa sulierebas, rogorc

Cveni sxeulis agebuleba ZuZu-

mwovarTa saerTo anatomiur

struqturebs. swored amis

gamo arqetipuli cnobierebis

warmomqmneli matrica saxes

aZlevs adamianTa azrovnebis

tips, SemoqmedebiT fantazias,

qcevis modelebs, zne-Cveule-

baTa xasiaTs da a.S.

iungis azriT pirovneba, Za-

lian martivi movlena iqnebo-

da Tu ki misi arseba mxolod

individualuri aracnobieriT

iqneboda Semofargluli. zo-

gadadamianuri niSnis matare-

bel universaliad igi amito-

mac ganixileba, rom masSi usa-

Tuod aris zepirovnuli, uni-

versalur-sakacobrio plasti,

anu koleqtiuri aracnobieri

adamianis aracnobieri fsiqika

cnobierebis ubralo `dana-

mati~ an `sanagve yuTi~ ro-

dia. mas Tavisi avtonomiuri

fsiqikuri sistema aqvs, ri-

Tac cnobierebas calmxrivi

gadaxrebisagan icavs, aqvs

Tavisi, simboloebiT gajere-

buli Sinaarsi da win uswrebs

cnobier procesebs.

`arqetipi~ iungis mixedviT

aris forma Sinaarsis gareSe.

es imaSi vlindeba, rom arqe-

tipuli matrica organizebas

ukeTebs fsiqikur procesebs,

mimarTavs mas garkveuli gziT,

msgavsad mdinaris mSrali ka-

lapotisa, romelic mxolod

konfiguraciaa da mdinared im

SemTxvevaSi iqceva, rodesac

didi wvimis movardnis mere

wyliT aivseba. arqetipmac

swored mdinaris kalapotiviT

unda momarTos individis qce-

va-moqmedeba, oRond rogori

SinaarsiT daitvirTeba igi

yovel konkretul jerze, es

ukve mocemuli epoqis, drois,

socialuri gamocdilebis,

codnis Sesatyvis situaciazea

damokidebuli. amrigad, arqe-

tipi gansazRvravs mimarTebis

saerTo formas, romelSic

unda Caidos gancda-reaqcie-

bis garkveuli tipi. es ukanas-

kneli ki yvela xalxs mxolod

misTvis niSandoblivi formiT

uyalibdeba saukuneebis man-

Zilze. magaliTad, imis gamo

rom adamianTa yovel Taobas

aucileblad yavs deda, ukle-

bliv yvela axalSobils, im-

TaviTve, Tan dahyveba dedis

aRqmis, misi gancdis an kidev

dediseul alersze reagire-

bis midrekileba. es Tvisebebi

arc mere ikargeba, oRond yve-

la xalxs dedisadmi pativis-

cemis raRac iseTi niuansebi

gamorCevs, romelic mxolod

misTvisaa niSandoblivi da

amdenad, sxvas ar axasiaTebs.

is, rac aq dedis fenomenTan

damokidebulebaSi iTqva, Ta-

vis gamovlenas mimarTebis

sxva obieqtebSic poulobs da

ase yalibdeba xasiaTis eTno-

suri tipi mTeli Tavisi mra-

valferovnebiT.

Tu yovelive zemoaRniS-

nuls garkveulwilad Seva-

jamebT, vnaxavT, rom froidi

aracnobiers calkeuli ada-

mian-individis fsiqikis ele-

mentad miiCnevda. iungi ki

misgan gansxvavebiT saubrobs

ori tipis aracnobierze. erTi

maTgani individualur-perso-

naluria, meore ki koleqtiu-

ri. personaluri aracnobieri

individualuri gamocdilebis

safuZvelzea gamomuSavebuli.

masSi is elementebi Sedis,

romelic cnobierebaSi iyo,

magram daikarga maTi gande-

vnisa Tu daTrgunvis gamo.

amis garda aracnobieri sxva

formiTac gvxvdeba. kerZod

esaa ara piradi gamocdilebiT

mopovebuli, aramed adamianis

tvinis biologiur substratSi

memkvidreobis gziT Cadebuli

gamocdileba. maT Sorisaa sim-

boloebi, gancdebi da asocia-

ciebi, romelic saukuneebis

win gamomuSavda istoriuli

tradiciebis wiaRSi da `ko-

leqtiur aracnobierad~ iqca.

arqetipebi, rogorc wesi swo-

red `koleqtiur aracnobier-

Sia~ Senaxul-gadarCenili. es

ukanaskneli iungis mixedviT

miTologiuri saxeebis cen-

tria da qmnis koleqtiuri

ideebis dafarul Sinaarss.

gansakuTrebiT saintereso aq

is garemoebaa, rom `arqetipe-

bi koleqtiuri aracnobieris~

sferoSi damuSavebis Semdeg

individualur aracnobierSi

swored biologiuri gziT ga-

dadis, rogorc warsulis mo-

gonebebi, rogorc erTgvari

`kompleqsebi~, romelic mar-

Talia mTvlemare mdgomareo-

baSi imyofeba, magram rogorc

ki Sesabamis energetikul

muxts SeiZens (Cvens SemTxve-

vaSi ganwyobis Sesabamisi si-

tuacia, lxini, scena, musika-

luri ritmi da a.S.), imwamsve

gaangrevs cnobierebis zRu-

des da garkveuli tipis moq-

medebebad iSleba.

aRniSnul sakiTxebze msje-

lobisas iungi ixsenebs cno-

bili germaneli mwerlisa da

dramaturgis g. hauptmanis si-

tyvebs _ `poezia sityvebis sa-

SualebiT aRviZebs pirvelyo-

fili samyaros eqos~ da amaze

dayrdnobiT igi svams kiTxvas:

`romeli pirvelsaxe unda

igulisxmebodes xelovnebis

safuZvelSi?“ kiTxvis pasuxi

ki aseTia. mxatvruli qmnileba

amodis ara poetis (xelova-

nis) piradi aracnobieridan,

aramed aracnobieri miTolo-

giis sferodan da esaa swored

`koleqtiuri aracnobieri~,

romelic Cvens tvins Cvengan

damoukideblad mosdevs Tan.

iungis azriT ar arsebobs

TanSobili ideebi, magram ar-

sebobs maTi gaCenis TanSobi-

li SesaZleblobebi. isini ga-

vlenas axdenen nebismier fan-

taziaze. siZnele imaSia, rom

am SesaZleblobaTa danaxva

da aRwera ar xerxdeba, Tumca

maTi daxasiaTeba mainc Sesa-

Zlebelia, oRond mas Semdeg,

rodesac isini gamovlinde-

ba konkretuli mxatvruli

formiT. ufro zustad, ukve

dasrulebuli nawarmoebis

gacnobis Semdeg Cven SesaZle-

bloba gveZleva aRvadginoT

pirvelyofili saxis uZvele-

si originali. es pirvelsaxe,

anu arqetipi, iungis mixedviT

aris miTologiuri figura

(procesis, adamianis, demo-

nis...), romelic aiZulebs da

warmoSobs imave tipobriv gan-

cdebs, romelic Cvens Soreul

winaprebs ganucdiaT. am dros

xdeba arqetipuri situaciis

aRmoceneba, romelic Searxevs

CvenSi manamde arsebul ra-

Rac uxilav sims da aaJRerebs

mas iseTnairadve, rogorc es

winaprebs ukeTebiaT, im wina-

prebs, romlebic mijaWvuli

iyvnen konkretul miwas, kon-

kretul garemos, konkretuli

adamianebis xsovnas da sxv.

arqetipis zemoqmedebis Zala

bevrad ufro Zlieria, vidre

individualuri xma, swored

amis gamo, bunebriv situacia-

Si igi usaTuod aRmocendeba

da warmoSobs ideebs, rome-

lic gvakavSirebs warsulTan,

gvinarCunebs uwyvetobas, mT-

lianobas, fesvis SegrZnebas,

gvicavs awmyos calmxrivi ze-

moqmedebisagan.

aRniSnul sakiTxebze Teo-

riulma msjelobam SeiZleba

Zalian Sors wagviyvanos. es

rom ar moxdes, amitom sjobs,

uSualod mivubrundeT xelo-

vnebaSi, upirveles yovlisa

ki sacekvao xelovnebaSi da

mis sascenod saCveneblad

gankuTvnil variantebSi ar-

qetipuli cnobierebiT gansa-

zRvruli niSnebis qoreogra-

fiul-reJisoruli gaazrebis

sakiTxebs.

zemoT ukve aRiniSna, rom

koleqtiur aracnobierSi Ca-

moyalibebuli `arqetipuli

matricebi~ saukuneebis ganma-

vlobaSi adamianis cnobiere-

bis struqturul elemente-

bad iqca da isini biologiuri

gziT gadaecema yovel momde-

vno Taobas. aqedan ki gamodis,

rom yoveli momdevno adamiani

manamde arsebulTa, upirve-

les yovlisa ki garkveuli,

eTnikuri erTeulis, Tavis

uSores da uaxloes winaparTa

erTgvar krebiT models war-

moadgens. aseTi krebiToba

yvelgan da yovelTvis iCens

Tavs, gansakuTrebuli ZaliT

ki igi swored xelovnebaSi

vlindeba. `xelovani _ kole-

qtiuri adamiania~ _ miiCnevs

iungi. rogorc Cans, swored

es garemoeba unda iyos imis

mizezi, rom konkretuli eT-

nosis, erovnebis, rasis warmo-

madgenlebSi damokidebul eb-

is, mimarTebebis, Rirebulebi-

Ti orientaciebis daaxloebiT

erTnairi formebi aRmocende-

ba da yalibdeba. es yvelaferi

ki Tavs iCens xelovnebis kon-

kretul nimuSebSi, xelovanis

saqmianobaSi, misdami mimarTe-

bis sazogadoebriv xasiaTSi.

Tu es yvelaferi marTlac

asea, maSin gasagebi da misaRe-

bi xdeba. qarTveli Semsrule-

blis mier `qarTulad~ cevis

gr. robaqiZiseuli Sefaseba

rassobriobasTan misi mimar-

Tebis konteqstSi. `daqadnad

nu CamomarTmevT, _ werda gr.

robaqiZe, _ vTqvaT: Cemwin ga-

mouSves sarokavad `qarTuli-

sa~ ori CemTvis ucnobi mro-

kavi, miTxres mxolod: erTi

imaTSi qarTvelia... pirvel

gaelvebaSive gamovicnob, ro-

melia qarTveli~.

bunebrivia, Cven Sorsa varT

im azrisagan, rom vamtkicoT

TiTqosda cekvis xasiaTi, an

sascenod misi gaazrebis sti-

luri nairgvaroba mxolod da

mxolod arqetipuli identi-

fikaciis problemas warmoad-

gendes. cxadia ara, radgan

xelovneba sazogadod rTuli

movlenaa da masSi genetikuri,

siRrmiseuli Sreebidan wamo-

suli informaciebis gverdiT

Zalumad xmianobs epoqis so-

cialuri konteqsti, drois

mier motanili realobebi,

sxva kulturebSi gaxmiane-

buli ideebi, esTetikur-mso-

flmxedvelobrivi poziciebi

da sxva maTi msgavsi, romelic

axal midgomebs, axal xedvebsa

da pasuxismgeblobas warmo-

Sobs.

yovelive amis gaTvaliswi-

nebiT sakmao sisavsiT ikveTeba

qoreografis, rogorc cekvis

reJisoris problemac. mas xom

Zalian kargad unda esmodes

siRrme Tu sirTule im saki-

Txebisa, romelic missave sa-

moqmedo sivrceSi iyris Tavs.

garda amisa, qoreografs Ta-

visufali arCevanis saSuale-

bac aqvs. mas SeuZlia gaiTva-

liswinos an ar gaiTvaliswi-

nos problemis siRrmiseuli

aspeqtebi da cekvis dadgmis

dros im cnobieri mosazrebe-

biT ixelmZRvanelos, romelic

mas, rogorc individs gaaCnia.

magaliTad, qoreografs

SeuZlia, arqetipis im saerTo

formaSi, romelic, vTqvaT,

qalis an mamakacis Sesaxeb ar-

sebobs ama Tu im xalxSi, cod-

na-gamocdilebis simwiris an

kidev msoflmxedvelobrivi

axirebebis gamo forma-Sinaar-

sis iseTi momentebi Cados,

romelic ucxoa konkretuli

eTnosis tradiciisaTvis. aseT

SemTxvevaSi, rogorc wesi,

vRebulobT mxatvrul pro-

duqts, romelic Tavisi sa-

Semsruleblo parametrebiT

TiTqosda urigo ar aris, ma-

gram usaxuria, radgan mowyve-

tilia fesvebs, siRrmiseul

Sreebs da mxolod dRevandel

realobaSi arsebobs uwarsu-

lod da umomavlod. am tipis

xelovneba, rogorc wesi, mas-

kulturaa da mas perspeqtiva

ar aqvs.

dasasruls, albaT upriani

iqneboda gamogveyo da Camo-

gveTvala is konkretuli, ar-

qetipuli safuZvlidan momdi-

nare niSan-maxasiaTeblebi,

romliTac daRdasmulia qar-

Tuli sacekvao xelovneba da

romelic gr. robaqiZiseul

WvretaSi rassobriobis indi-

katorebad aRiqmeba. aseTebad,

upirveles yovlisa, unda mi-

viCnioT:

a) warmodgena qalis Se-

saxeb. igi `didi dedas~ arqe-

tipidan wamosuli poetur-

m et aforuli

simbolo-xatia. 14 gv›

‹12 gv

Page 14: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

14$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

qali sicocxlis

sawyisia, sinazis

gansaxierebaa ,

trfoba-siyvarulis pativis-

cemis obieqti, ojaxuri keris

Semnaxveli, mudam SemarTuli

da dedobrivi valis uSurve-

lad aRmsrulebelia. qarTul

sacekvao folklorSi, uiS-

viaTesi gamonaklisis garda

(es is SemTxvevebia, rodesac

garkveuli saweso Tu reli-

giuri mosazrebis gamo qali

cekvaSi ar monawileobs) qali

_ deda, qali _ satrfo war-

modgenilia mxolod dadebiT

konteqstSi. dauSvebelia da

verc versad SexvdebiT uxams

siSiSvles, zedmet erotiulo-

bas, wregadasul aqtivobas...

yvelgan xazgasmulia Rirsebis

grZnobasTan Sezavebuli su-

liereba, saTnoeba, idumali

sikekluce, amaRlebuli grZ-

nobebi, kdemamosileba, Ta-

vdaWeriloba da misTanani.

amgvar warmodgenaTa kvi-

tensencias, misi gamovline-

bis yvelaze maRal rangobriv

maCvenebels xatavs cekva `qar-

Tuli~ da misi ganumeorebeli

mxatvrul-saxeobrivi samyaro.

amave rangisaa, agreTve `fa-

rikaobaSi~ atexili saomari

grigalis, qalis xelidan man-

dilis CagdebiT SeCerebuli

`mSvenieri wamis~ esTetika.

`qalTa kadri dasSi _ wers gr.

robaqiZe, _ TiToeuli kenari,

javari, sinaziT tvifruli,

mwyavraSic,rokva-gogmani,

gogman-sriali, sriali-corva,

corva-curvili, gedis cur-

vili, yvelgan erTad: gedebi,

TeTri gedebi. xan frontalu-

rad gamwkrivebulni haero-

vnebiT, xan maraod gaSlilni,

romelic ares cisartyelad

efineba. ra gogoebia! dailo-

cos Tqveni dedeuli!~

b) warmodgena mamakacis Se-

saxeb. es ukanaskneli qarTul

qoreofolklorSi `Zleva-

mosilis~ arqetips efuZneba.

kaci mamaa, sicocxlis Semoq-

media, gmiria, Zlieria, ojaxis

Tavia, marCenalia, `mtris

gambrunebeli~ da `mamulze

TvaldaWerilia~ (g. leoniZe),

RmerT-kacia, WirTa momT-

meni, cxensa zeda da mxedro-

basa Sina kadnieria, mkvircxl-

mswraflia, salaSqroT, Sin

axovania, amayi, laRi, saxelis

maZiebelia, saunjeTa ara mmes-

veli, gonieri, swavlis moyva-

re, mZlavrTagan aramorCilia,

RmerTisa da mefis erTgulia

(vaxuSti batoniSvili), qalis

pativismcemelia. es Tvisebebi

gamokveTilad Cans samxedro-

patriotul cekvebSi, fe-

rxulebSi, Sejibris xasiaTis

mqone soloebSi, satrfialo

poetur sacekvao nomrebSi...

isev gr. robaqiZiseul xilvas

unda mivmarTo: `axla vaJebi:

TiToeul yofis Suagulidan

gamosxmuli, kvrivi, nakvTie-

ri, yovel nakveTSi mzis Wavli

xalasi. asxepili viT askili,

daxvewili, Smagi, xandaxan

Slegi, Zalayrili, acecxle-

buli... xltoma, avardna, mo-

vardna, Sevardna, xedvaSi

Tvalciani Sevardnisa, rokva:

ritmuli denis elvari, cqafi

wamaxul ferxTa. warmousaxa-

vi, iTqmis: zebunebrivi, amave

dros mTeli taniT TiTqos

uZravi. TiTqos, radgan lxe-

niT avsili. ise rom amas erTi

cvaric ar daeces (mTavari

stili rokvaSi) moSvilduli

yoveli sasxleti _ ra biWe-

bia! dailocos Cveni mamuli!~

g) warmodgenebi mamakacisa

da qalis urTierTobis Se-

saxeb: urTierTpativiscemaze,

ndoma-ndobasa da aRiareba-mi-

zidvaze agebuli urTierToba,

raindoba da sinaze, vaJkacuri

sawyisis, feTqebadi tempera-

mentis impulsuroba da misi

damabalansebeli qaluri simS-

vide-sinaze, momentaluri gar-

dasaxva, maRali, mexTatexis

registridan satrfialo li-

rikaSi myisieri gadasvlis tra-

dicia. SoriT trfoba-alva,

qalisadmi garkveuli distan-

ciis SenarCunebis aucileblo-

ba, siyvaruli, imedi, rwmena da

molodini, `sagmiro saqmeTa

Cveneba“, jansaRi optimizmi,

msubuqi iumori da silaRe.

es yvelaferi erTad da

calk-calke naCvenebia, Cawnu-

lia da gamsWvalavs yvela im

qarTul cekvas, sadac qal-

vaJTa wyvilebi, jgufebi mo-

nawileoben, erTmaneTs eji-

brebian, erTurTs elodebian,

erTmaneTis gverdiT yofnis

gamo laRoben da xaroben. isev

da isev cakva `qarTuli~ rad

Rirs: qalTan axlos misvla

dauSvebelia, cekvisas Coxis

kalTac ki ar ixsneba (rac imas

niSnavs, rom vaJs ufleba ar

aqvs Seasrulos mkveTri da

uxeSi moZraoba, mobruneba,

sakuTari wadilisamebr Secva-

los svlis mimarTuleba Tu

taqtis grZlioba da a.S.). ama-

vdroulad yuradRebis area-

lidan ar unda gauSvas qalis

arc erTi moZraoba, yvela-

ferSi unda Candes, rom sce-

naze raindi dgas da moZrao-

bebs, Jestikulacias qalis

yuradRebis misaqcevad asru-

lebs. Tavis mxriv qalis roli

Tu qceva-moqmedebebic mi-

zanmimarTuli da gaTvlilia.

igi Rirsebis grZnobis sruli

gancdiT moZraobs, odnav Se-

samCnev kekluc saTamaSo-ga-

momwvev, ufro zustad yura-

dRebamisaqcev Jestikulacias

mimarTavs. amiT misi trfobiT

gulanTebul rainds mosvene-

ba-modunebis saSualebas ar

aZlevs. erTgvar gamocdasac

uwyobs da Tavsac iwonebs...

d) warmodgenebi ciur mna-

TobTa, keris angelozis

mfarvel RvTaebaTa, qristian

wmindanTa, winaparTa saxelo-

vani saqmeebis, sakuTari qvey-

nis istoriuli warsulisadmi,

pativisgebis, gardacvlilTa

dafasebis, sicocxlis movle-

nebi mamulisaTvis sabrZolve-

lad uwyveti samzadisis grZ-

nobis gamomuSavebis aucile-

blobis Sesaxeb.

aRniSnuli plasti uwyvet

zolad gasdevs qarTul qo-

reofolklors _ miTopoe-

turi saxismetyvelebiT aR-

beWdil cekvebs, religiur-

saweso misteriebs, sportuli

Sinaarsis mqone koWa-fundru-

kebs, muSaiTobas, qalaqur be-

rikaoba yeenobas da a.S.

swored amis Sedegia qar-

Tuli xasiaTisaTvis niSan-

doblivi `maradi mxedroba~,

`mxedrobasa Sina kadniereba~,

`cecxlSi gamomcxvari pu-

ris~ (p. ioseliani) xmianoba,

xaliburi foladis simtki-

ce-silbile, didbunebovneba,

stumarTmoyvareoba, siuxvis

dauridebeli gacema `saun-

jeTa ara mmesvel~-oba, uRa-

latoba, ojaxis moyvareoba,

miwismoyvareoba, sxvisi sixa-

ruliT gaxareba, saweso zneTa

bavSvobidanve swavla (`cota

iyo xuTi wlisa, aswavlidnen

gmirTa zneTa~ (`Sahnavaziani~),

musikoba-memRereoba, qorwil-

Zeobis Tu dakrZalvis wesTa

Teatralur saxilvelamde

ayvana (glovis mgosnoba) da

sxva mravali.

qarTuli cekvisaTvis damaxa-

siaTebeli stiluri niuansebi-

dan gansakuTrebiT aRsaniSna-

via: improvizaciuli azrovne-

bis maRali done, karnavalu-

roba, TamaSebrivi kulturis

siWarbe, poeturoba, sasceno

gardasaxvisaTvis aucilebeli

saxismetyvelebis uxvi arse-

nali da qoreografiuli bele-

tristikis nakleboba.

qarTul cekvaSi (gan-

sakuTrebiT mis sasceno va-

riantebSi) TiToeuli Semsru-

lebeli fizikuri da sulieri

daWimulobis zRvarze mu-

Saobs, mas ufleba ar aqvs

modundes, moeSvas, naxevari

guliT imuSaobs da amiT di-

sonansi Seitanos scenaze war-

modgenili maRali registris

saxilvel-saxiobis saerTo

mdinarebaSi.

darwmunebuli varT amgvar

niSan-maxasiaTebelTa Camo-

Tvla kidev mravlad SeiZleba

da es unda gakeTdes kide-

vac. amasTan umTavresi mainc

imis aRniSvnaa, rom rodesac

zemoTCamoTvlil sacekvao

leqsikas Tu misi gamoxatvis

formebs qoreografi sakuTar

interpretacias ukeTebs da am

dros mizanmimarTulad gadis

arqetipiT nakarnaxevi veqto-

ris CarCoebidan, igi nebsiT

Tu uneblied angrevs kultu-

ris eTnikuri tipis CarCoebs

da arev-dareva Seaqvs mis Si-

naarsSi. magaliTad, CvenSi am

bolo dros wesad qceul qa-

lis funqciis aratradiciul

gagebas, romelic cekvaSi mis

zedmetad gaaqtiurebaSi da

sacekvao moZraobebiT mama-

kacTan gajibrebaSi gamoixa-

ta, pirdapirproporciulad

mosdevs an kidev piriqiT win

uswrebs SexedulebaTa siste-

mis gadafaseba. qalTa xorumi,

svanur cerze qalTa cekva,

mecxvare qalis cnebis dam-

kvidrebas, `scenaze uiaraRo

Coxosnis Semoyvanas~ da sxva

amgvars, rasac TavisTavad

didi Sinaarsobrivi sazrisi

ar aqvs, aucileblad mosdevs

kacis funqciis daqveiTeba da

mis Sesaxeb arsebul Sexedule-

baTa ukana planze gadasvla,

rac aratradiciuli da arati-

piuria Cveni istoriuli mex-

sierebisaTvis. swored amitom

aRiqvams aseT cekvas mtkivneu-

lad dabrZenebuli mayurebe-

li, ufro Semwynareblurad ki

e.w. Tineijeri. es dasafiqre-

beli movlenaa da nebismier

qoreografiul koleqtivs Tu

sakuTriv qoreografs did pa-

suxismgeblobas akisrebs aR-

niSnul konteqstSi.

SeiZleboda zogierT iseT

sxva maxasiaTebelzec migveTi-

Tebina, romelic Tanamedrove

qarTul qoreografiul xelo-

vnebaSi ukve xelSesaxeb saxes

iZens da Tavis mxriv kul-

turis tipis civilizaciad

qcevis gardauval, magram im

avismomaswavebel tendenciaze

miuTiTebs, romlis Sesaxebac

sakmaod xatovnad da naTlad

miuTiTa jer kidev osvald

Spenglerma Tavis cnobil

`evropis daisSi~. globali-

zaciisa da liberalur fa-

seulobaTa masobrivi gavr-

celebis epoqaSi kulturis

civilizaciad qcevis etapi

sul sxva masStabis gamowve-

vebs warmoSobs, magram es ukve

sxva saubris Temaa da amaze

sxva dros...

oleg alaviZe,profesori

‹13 gv

mraval axal wels!mraval axal wels!

vazebian gzas,vazebian gzas,

mtevnebian vels,mtevnebian vels,

mraval axal wels,mraval axal wels,

mraval axal wels!mraval axal wels!

mSvidoba da mzemSvidoba da mze

Tqvens marjvena xelsTqvens marjvena xels

unaTebdes rTvelsunaTebdes rTvels

mraval axal wels!mraval axal wels!

maS, mSvenier casmaS, mSvenier cas

da qveyanas vrcelsda qveyanas vrcels

vusurvebdi kvlavvusurvebdi kvlav

mraval axal wels!mraval axal wels!

es welic gaqraes welic gaqraes welic gaqraes welic gaqra, ukvalod gaqra, ukvalod gaqra

da ara mxolod CemTvis - yvelasTvis.da ara mxolod CemTvis - yvelasTvis.

mec unda guli mwydebodes, magrammec unda guli mwydebodes, magram

molodiniT var savse yelamdis.molodiniT var savse yelamdis.

da mixaria, rom gaqra isic, da mixaria, rom gaqra isic,

rogorc gadaRlil xsovnaSi Wori,rogorc gadaRlil xsovnaSi Wori,

anda varskvlavi rom qreba dRisiT,anda varskvlavi rom qreba dRisiT,

gadayvarebul qaliviT Sori.gadayvarebul qaliviT Sori.

garemoculi TovliT da qariT,garemoculi TovliT da qariT,

Tavis bunagSi cxovrobs qalaqi,Tavis bunagSi cxovrobs qalaqi,

ixureba da iReba kari,ixureba da iReba kari,

safexurebze xmeba talasafexurebze xmeba talaxi.xi.

weli ki gaqra, viT wvimis wveTi,weli ki gaqra, viT wvimis wveTi,

rogorc uTvalav landebSi landi,rogorc uTvalav landebSi landi,

rogorc RrublebSi mwvervalis wveri,rogorc RrublebSi mwvervalis wveri,

rogorc gaqurdul taZridan xati.rogorc gaqurdul taZridan xati.

ketaven kafes, gamodis kino,ketaven kafes, gamodis kino,

gaCerebebze grovdeba xalxigaCerebebze grovdeba xalxi

da uneburad fiqrobs da cdilobsda uneburad fiqrobs da cdilobs

damalos mkacri nakvTebi saxis.damalos mkacri nakvTebi saxis.

quCebSi daZrwis Tovli da qari,quCebSi daZrwis Tovli da qari,

daRlili yalbi cremliT da ficiT,daRlili yalbi cremliT da ficiT,

da yvela Cqarobs, rom beber mTvaresda yvela Cqarobs, rom beber mTvares

miujaxunos karebi cxvirwin.miujaxunos karebi cxvirwin.

imedisa da ocnebis msgavsi imedisa da ocnebis msgavsi

fanjrebze bzinavs naZvis totebifanjrebze bzinavs naZvis totebi

da saaxalwlo vnebebiT savse,da saaxalwlo vnebebiT savse,

kideT erTi wliT giaxlovdebi.kideT erTi wliT giaxlovdebi.

Page 15: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

15$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127 saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

gilocav!gilocav!gilocav!gilocav!

gilocav!gilocav!

axal wels gilocav.axal wels gilocav.

Sen - Sen -

visac samSoblo giyvars...visac samSoblo giyvars...

gela xar!gela xar!

Tina xar!Tina xar!

SoTa xar! SoTa xar!

cira xar! cira xar!

es sulerTia - es sulerTia -

vin xar.vin xar.

axali welia...axali welia...

Tovlic gvesalmeba...Tovlic gvesalmeba...

Tovlic gvesalmeba cidan...Tovlic gvesalmeba cidan...

- cremlebi?!- cremlebi?!

- cremlebze - bodiSi!- cremlebze - bodiSi!

- Rimili?!- Rimili?!

- Rimili -- Rimili -

ramdenic ginda...ramdenic ginda...

bavSvebo!bavSvebo!

TqvensaviTTqvensaviT

mec viyav moswavle...mec viyav moswavle...

me dResac ar vswavlob gana?!me dResac ar vswavlob gana?!

amitom erTmaneTs,amitom erTmaneTs,

amitom erTmaneTsamitom erTmaneTs

vusurvoT xuTebze swavla...vusurvoT xuTebze swavla...

giyvardes samSoblo,giyvardes samSoblo,

simarTle gviyvardes,simarTle gviyvardes,

gviyvardes, gviyvardes,

gviyvardes wigni...gviyvardes wigni...

rac unda isurvo,rac unda isurvo,

rac unda inatro, -rac unda inatro, -

esaa yvelaze didi. esaa yvelaze didi.

noe Jordanias saflavis epitafia noe Jordanias saflavis epitafialevili – parizi – safrangeTilevili – parizi – safrangeTi

saqarTveloSi dabrunebas vinc ar eloda,saqarTveloSi dabrunebas vinc ar eloda,

miwa mihqonda, miwa tkbili, miwa maradi...miwa mihqonda, miwa tkbili, miwa maradi...

Sen muWa-muWa gagitanes saqarTvelodan,Sen muWa-muWa gagitanes saqarTvelodan,

qarTulo miwav, da amitomac dapataravdi!qarTulo miwav, da amitomac dapataravdi!

var saqarTvelos beddamwvari Wirisufali,var saqarTvelos beddamwvari Wirisufali,

qveynis naTeli momavaliT msurs gavixaro,qveynis naTeli momavaliT msurs gavixaro,

Tu saqarTvelo ar menaxos Tavisufali,Tu saqarTvelo ar menaxos Tavisufali,

de mtvrad qceuli me menaxos mTeli de mtvrad qceuli me menaxos mTeli

samyaro!...samyaro!...

simon bereJiani (TayaiSvili)simon bereJiani (TayaiSvili)

bevrma Tqvenganma isto-

riisa da geografiis gakveTi-

lebidan usaTuod icis, rom

saqarTvelo evropisa da aziis

kontinentebis gadakveTaze

arsebuli regionis _ kavkasiis

SuagulSi mdebareobs.

CrdiloeTis mxridan mas

kavkasionis qedi esazRvreba,

xolo samxreTidan da aRmosa-

vleTidan saqarTvelos mezo-

blebi arian TurqeTi, azer-

baijani da somxeTi. dasavleT

nawilSi ki sazRvris rols Savi

zRva asrulebs.

saqarTvelos mTels teri-

toriaze gvxvdeba dablobebi,

zegani, mTiswineTi, cad azi-

duli mTebi, velebi, mdinaree-

bi, xevebi, gorakebi, kldovani

masivebi da a.S. es imas niSnavs,

rom saqarTvelos buneba mra-

valferovania, rac Tavisebur

gavlenas axdenda da dResac

axdens aq mcxovrebi xalxebis

xasiaTze, maT azrovnebaze,

religiur Sexedulebebze, si-

mRerebsa da cekvebze.

saqarTvelos teritoria-

ze cocxali arseba-adamiani

daaxloebiT 2 milionze meti

xnis win gaCnda. amas adastu-

rebs, Tundac, dRevandeli

dmanisis teritoriaze mec-

nierTa mier mikvleuli adamia-

nis naSTebi, romelic 1.7 mln.

wlis winandelia. igi uZvelesi

gamodga mTels evraziis kon-

tinentze napovn analogiur

masalebs Soris.

mas Semdeg bevri ram Sei-

cvala da bevrma wyalmac

Caiara. saukuneebis manZilze

mTeli saqarTvelos terito-

ria nel-nela Seivso xalxiT,

mere Camoyalibda tomobrivi

gaerTianebebi, warmoiSva pir-

veli saxelmwifo erTeulebi

da bolos ki erTiani qarTuli

saxelmwifo. igi dasaxlebuli

iyo erTian fuZeze aRmoce-

nebuli monaTesave xalxebiT,

romelTa metyvelebaSi, wes-

CveulebebSi, religiur war-

modgenebSi, cekva-simReris

nimuSebSi bevri ram saerTo da

bevric gansxvavebuli niSnebi

gamoikveTa.

Zvelad adamianebi ugzoo-

bisa Tu uamindobis gamo ise

swrafad ver gadaadgildebod-

nen, rogorc es dRes xdeba.

amitom calkeul dasaxlebeb-

Si, sofelsa Tu qalaqSi, xalxs

aqtiuri kavSiri Tavis uSualo

mezobel, monaTesave xalxTan

hqonda. es kavSirebi xSirad

erTi xevis mdinaris gayolebis,

mTis kalTebis ori mxaris, ba-

ris dasasrulis iqiT aRar vr-

celdeboda. aseTi situaciis

gamo erTian fuZeze aRmoce-

nebuli qveyana _ saqarTvelo,

TavisTavad daiyo kuTxeebad,

sadroSoebad, saTavadoebad,

samefo-samTavroebad, bolos

ki raionebad, regionebad da

dRes municipalitetebad.

miuxedavad amgvari dayo-

fisa, xalxebs Soris kavSiri

ar Sewyvetila, radgan yvelas

esaWiroeboda savaWro gzebi,

mimosvla, erTmaneTTan sasi-

cocxlod aucilebeli nivTe-

bis gacvla-mopoveba, sursaTis

momarageba da rac mTavaria,

Semoseul mtrebTan brZolaSi

Tanadgoma.

iyo SemTxvevebi, rodesac

samefo dinastiis ZalisxmeviT

xalxebi erT saxelmwifo er-

Teulad ikvreboda, iyo iseTi

SemTxvevebic, rodesac samefo

mTlianobas romelime urCi

feodalis mowadinebiT raRac

nawili gamoeyofoda.

amas mosdevda Sejaxebebi,

brZolebi, samSvidobo molapa-

rakebebi da yvelaferi kvlav

Tavis Zvel kalapots ubrun-

deboda.

saqarTvelos istoriul te-

ritoriaze mcxovrebi xalxe-

bis, maT Soris erTi saerTo

winapridan wamosuli xalxis

naTesaoba da sulieri erToba

upirveles yovlisa xelovne-

bis nimuSebSi Cans.

monaTesave xalxis musika-

luri hangebi, zRapar-legen-

debi, sacekvao moZraobebi,

cxovrebis wesi da sxva amgvari

erTmaneTis msgavsia formiT,

SinaarsiT, Sesrulebis sti-

liTa da xasiaTiT. naTqvamis

WeSmaritebaSi iolad davrw-

mundebiT Tu gavaanalizebT,

Tundac Cvenamde moRweul

cekvebs.

saqarTvelos yvela kuTxe-

Si Zalian uyvarT sabrZolo,

monadiruli Tu religiuri

Sinaarsis ferxulebi. TviT

Cvens mezobel xalxebsac ki,

visi bedic Cvensas Zalian hga-

vda, azrad ar mosvliaT sar-

Tulebiani ferxulebis aseTi

farTo arCevanis Seqmna.

gansakuTrebulia qarTul

cekvebSi qalisadmi damokide-

bulebis sakiTxi. iSviaTi gamo-

naklisis garda, qali TiTqmis

yvela cekvaSi monawileobs

(sarTulebiani ferxuli am

mxriv swored gamonaklisia).

Tumca versad ipovi zedmet

siTamames, upativcemulobas,

uxamsobasa da TviT elementa-

rul uyuradRebobasac ki.

erTmaneTs Zalian hgavs,

agreTve saqarTvelos sxva-

dasxva kuTxeSi Seqmnili xa-

lxur zRapar-legendebze

dafuZnebuli cekvebi.

Zalian didi msgavsebaa qa-

laqur folklorSi, wyvilTa

da solo cekvebSi. bunebrivia,

aseve erTmaneTs hgavs fari-

kaoba-keWnaobani, SromiTi Si-

naarsis mqone da mxedrul-sa-

mamaco cekvebi.

TiTqmis erTnairia saqar-

Tvelos sxvadasxva kuTxis mo-

cekvave-msaxiobTa Cacmuloba,

aRkazmuloba, cekvebis musi-

kaluri Tanxleba-gaformeba,

cekvis mimdinareobis tempi,

ritmuli saTvalavi da a.S. es

yvelaferi, bevr sxva niuans-

Tan erTad metyvelebs, rom

istoriulad kaspiisa da Sav

zRvas Sua, anu rogorc mema-

tiane ambobs ,,nikofsiidan da-

rubandamde da ovseTiT ara-

gawamde~ cxovrobs erTiani

saerTo winapris STamomavali

qarTveli da qarTvelT mo-

naTesave xalxi. sasiamovnoa,

rom aRniSnuli debuleba das-

turdeba folkloruli xelo-

vnebis nimuSebiT, musikaluri

hangebiTa da cekvebiT.

es yvelaferi erTad aRe-

buli, Cveni kanonieri siamayis

safuZvelia da amitomac, mo-

valeni varT saTuTad movepy-

roT dRemde mosul folklo-

rul memkvidreobas.

saqarTvelos istoriuli kuTxeebi

saukuneebis ganmavlobaSi

uZvelesi qarTuli saxelmwi-

fo gaerTianebebi kolxeTi da

iberia nel-nela daiSala cal-

keul nawilebad. maTi gamaer-

Tianebeli qarTuli saxelmwi-

fo ki jer kidev ar arsebobda.

amitomac, Cveni qveynis teri-

toriaze mcxovrebi monaTesa-

ve xalxebi, imis mixedviT Tu

vin sad iyo gansaxlebuli, ro-

gorc wina TemaSi iTqva, ayali-

beben sakuTari mmarTvelobis

mqone istoriul kuTxeebs.

marTalia, es kuTxeebi

erTmaneTisagan gamoyofilia

mTebiT, qedebiT, xevebiTa da

mdinareebiT, Tumc isini ka-

vSir-urTierTobebs, salapa-

rako enas, tradiciebsa da re-

ligiur warmodgenebs mainc ar

kargaven da amiT erTianobasac

inarCuneben.

saqarTvelos kuTxeebis

nawili dasavleT saqarTve-

loSi mdebareobda, nawilic

aRmosavleTSi, xolo sxva da-

narCeni _ samxreT da samxreT-

dasavleT saqarTveloSi.

aRmosavleT saqarTveloSi

Camoyalibda Semdegi istoriu-

li kuTxeebi:

_ Sida qarTli; qvemo qarT-

li; kaxeTi;

_ mTiuleTi;

_ fSavi;

_ xevsureTi; xevi.

dasavleT saqarTveloSi

mdebareobda:

_ imereTi;

_ guria;

_ samegrelo;

_ afxazeTi;

_ leCxumi;

_ raWa;

_ aWara;

_ svaneTi.

aqve unda iTqvas, rom aWa-

ris istoriuli teritoriebis

didi nawili samxreT-dasavle-

TiTaa ganlagebuli da aqedan

kravs Cveni qveynis mTliano-

bas. unda gvaxsovdes isic, rom

istoriuli Znelbedobis gamo,

aWaris mxaris sakmaod didi

nawili dReisaTvis TurqeTis

teritoriazea darCenili. ase-

Tive bedi ergo aRmosavleT

saqarTvelos yvelaze Soreul

aziur nawils _ istoriul

saingilos, romelic azerbai-

janis sakuTrebad iqca.

axla droa samxreT saqar-

Tvelos kuTxeebic gavixsenoT.

esenia: samcxe da javaxeTi.

Cven aq saqarTvelos isto-

riuli kuTxeebi imitom Camo-

vTvaleT, rom gveTqva: sauku-

neebis manZilze, TiToeul

kuTxeSi, Zalian saintereso

da mravalferovani xelovne-

ba, maT Soris cekva-simRere-

bic Seiqmna. maTze dakvirveba

naTlad aCvenebs Tu ramdenad

mWidro iyo kavSir-urTierTo-

bebi monaTesave xalxebs So-

ris.

saqarTvelos kuTxeebSi Se-

qmnili cekvebi da simRerebi

dResac sruldeba scenaze da

msmenel-mayurebels did sia-

movnebasac aniWebs.

saqarTvelo, qarTvelebi da qarTvelTa mier Seqmnili cekvebisaqarTvelo, qarTvelebi da qarTvelTa mier Seqmnili cekvebi

sabavSvo gverdi

Page 16: ``qarTuli genia rokviT ganfenili~qarTuli genia rokviT ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/191378/1/Saqartvelos_Qoreografia_2016_N15.pdfra cxovrebiseuli segmenti _ qarTuli folkloruli

16$26!)72*-!opfncfsj.eflfncfsj-!3127saqarTvelos saqarTvelos

qoreografiaqoreografia

redaqtori:

oleg alaviZe

pasuxismgebeli mdivani:

manana uSikiSvili

Tanadamfinansebeli _

qarTuli qoreografiis

erovnuli centri:

zaza mJavanaZe

mis: Tbilisi, c. dadianis q.#26

tel.: 599 90 75 65

- saqarTvelos qoreografia;

www.qor.ge

saredaqcio sabWo:

rezo balanCivaZe

rezo WaniSvili,

iuri toraZe,

Tengiz uTmeliZe,

uCa dvaliSvili,

zaur laziSvili,

murman gamisonia.

saavtoro uflebebi daculia, masalebis

gada beWdva redaqciasTan SeuTanxmeblad

dauSvebelia, avtorTa azri SesaZloa ar

emTxveodes redaqciisas. avtorebi Tavad ageben

pasuxs faqtebis, cifrebisa Tu citatebis

sizusteze. masalebs xuT nabeWd Tabaxze

mets nu SemogvTavazebT. Semosuli masalebi

avtorebs ukan ar ubrundebaT.

saqarTvelos saqarTvelos qoreografiaqoreografia

ISSN 2346-8041

საახალწლო ტრადიციები საქართველოშისაახალწლო ტრადიციები საქართველოში

axali weli axali sicocxlis, bu-

nebis ZalTa simboluri gamoRviZebis,

xvavrieli cxovrebisa da imedebis mo-

brZanebis maniSnebeli fenomenia. ada-

mianebs, mas Semdeg rac welTaRricxva

da dro-Jamis kalendriT aRricxvis

tradicia daamkvidres, imedi gauCndaT

da es Cveuleba dRemde ar miviwyebiaT,

rom axali wlis mobrZanebis Semdeg

„Zvels“, ukve momxdars, gansakuTrebu-

lad arasasiamovno ambebs daiviwyebd-

nen, warsulSi datovebdnen da misgan

samudamod gaTavisufldebodnen. swo-

red amis gamoa, rom saaxalwlod yve-

la erTnairad cdilobs dro ojaxSi,

samegobro-sanaTesao da samezoblo

wreSi, yvelaze saukeTeso znis, gune-

ba-ganwyobisa da nebis mqone adamianTa

garemocvaSi gaataros.

adamianebs Zveladac sjerodaT da

axlac swamT, rom yovel ojaxs saaxa-

lwlod „kargi fexis“ mqone Rirseul-

ma adamianma unda „ukvlios“, misken

savali gza-bilikebi gakvalos, lo-

cva-kurTxeva iwinaswarmetyvelos da

damxvdurni kargi bediT Tu survile-

biT damuxtos. „kargi fexis“ Sesaxeb

saxalxo warmodgena CvenSi imdenad

fesvgamdgaria, rom nebismier dros,

ucxo ojaxSi, iq pirvelad moxvedrili

dResac aucileblad warmoTqvams: „ke-

Tili iyos Cemi fexi Tqvens ojaxSio“.

esec erTgvari „mekvleoba“ da mis Se-

saxeb arsebuli warmodgena-tradiciis

gamoxatulebaa.

axali wlis dResaswau-

li Tavisi arsiT yvelaze

masobrivi, metic sayo-

velTaoa. igi yvela ojax-

Si, yovelgvar Sekrebasa

da gaerTianebaSi aRi-

niSneba. yoveli adamia-

ni cdilobs, Tu ki amis

fizikuri SesaZlebloba

arsebobs, 12 saaTisTvis

sakuTar WerqveS Sexvdes

axali wlis mobrZane-

bas, dailocos, sxvebic

dalocos da isurvos,

rom cxovreba ukeTesi

da ukeTesi gamxdariyos,

mSvidobas SfoTi daejabnos, qorwi-

lebi momravldes da Rirsebas, zneo-

briobas, sikeTis keTebas meti gasaqani

hqondes.

amis Semdeg an kidev meore da momde-

vno dReebSi, iwyeba samezoblo, sana-

Tesao, samegobro wreebSi mimosvla,

erTmaneTisaTvis sakuTari keTili

survilebis gadacemisa Tu milocva-

migebebis mizniT. aRniSnuli Cveva, ro-

gorc wesi, TiTqmis sayovelTaoa da

mas yvela xalxi erTgulad misdevs.

amasTan aris rigi Cveulebebisa, rome-

lic mxolod mocemul eTnoss, calk-

eul kuTxesa Tu jgufebs axasiaTebs.

Zvelad saqarTveloSi saaxalwlo

zeimi sxvadasxva dros aRiniSneboda.

iyo periodi, rodesac axali wlis

aTvla agvistodan, mere ki seqtem-

bridan, ufro mogvianebiT martidan

iwyeboda. gavida dro, icvleboda

dro-Jamis moTxovnebi da evropuli

sivrcidan Semosuli wesebis gavleniT,

axali wlis pirvel dRed CvenSic pir-

veli ianvari damkvidrda. aRsaniSnavia

is faqti, rom kalendrisa da aRmsare-

blobis wesis nairgvarobis gamo saqar-

Tvelos masStabiT (sxva qveynebs rom

droebiT Tavi davaneboT) dRemde ar

moSlila Zveli da axali stiliT am

dResaswaulis aRniSvnis tradicia.

saqarTveloSi, sxva qveynebisa Tu

xalxebis wes-CveulebaTa Camoyali-

bebis meqanizmze seriozul gavlenas

axdenda bunebriv-geografiuli gare-

mo, aq arsebuli konkretuli cxovre-

bis wesi, meurneobis tipi da winaparTa

mier naanderZevi tradiciebi. mTis

regionebSi (TuSeTi, fSav-xevsureTi,

svaneTi, mTis raWa...) anu im kuTxeebSi,

sadac meurneobis wamyvan tips mecxo-

veleoba warmoadgenda, axali wlis mo-

brZaneba garkveulwilad gansxvavebu-

lad xdeboda, vidre baris mevenaxeoba,

memarcvleoba-mexileobiT dakavebul

dasaxlebul soflebSi. es bunebrivi-

caa, radgan gansxvavebuli iyo, marTa-

lia monaTesave, magram sxvadasxva mi-

Topoetur samyaros dauflebuli ada-

mianebis azrovnebis wesi. miuxedavad

amisa, bevri ram mainc saerTo iyo da

es kargad Cans saaxalwlo samzadisis

an kidev misi aRniSvnis wesebSi.

axali wlis aRniSvnis

aucilebeli atributebi

Zvel saqarTveloSi iyo

sagangebo samzadisi, ga-

morCeulad gemrieli

tradiciuli kerZe-

bis momzadeba, ojaxis

ufrosis mier sagange-

bod momzadebuli xon-

CiT dilis sinaTlis

SemosvlisTanave mTeli

ezos, sadgom-samzadis,

beRel-marnis, qox-bo-

selis da sxva msgavsi

nagebobebis Semovla, ve-

nax-zvrisaTvis Tvalis

gadavleba, jalabobisa-

Tvis nugbaris miwode-

ba-milocva, mere mekvlis mobrZaneba,

misTvis pativiT daxvedra da saTana-

do locva-kurTxevis miReba, cecxlis

danTeba da keris garsSemovla, CiCi-

lak-naZvis xis morTva-mofereba, sa-

Cuqrebis gacema-miReba, Rvinis zomie-

rad xmeva, aray-ludis dagemovneba,

ukve momzadebuli nairgvari kerZebis

mirTmeva, regionis, mSobliuri kuTxi-

sa Tu soflis tradiciisaTvis damaxa-

siaTebeli sufrianoba, Tofis srola

da amiT Zveli tkivilebis, Zveli usia-

movno gancdebis gaZeveba, tkbileulis

dagemovneba, simRera, leqsi, cekva da

sxva TamaSobani.

Cveni qveynis sxvadasxva kuTxeSi

bevri am tradiciebidan jer kidev

SemorCenil-Semonaxulia, Tumca maT

SinaarsSi sadReisod farTod SeiWra

Tanamedrove yofa da epoqis gamomxa-

tveli atributika. xalxic TandaTan

icvleba, tele da radio gadacemebma,

presis masalebma saxe ucvala soflis

yofas. farTo masStabebs iZens urbanu-

li da saqalaqo cxovrebis wesisaTvis

damaxasiaTebeli Cvevebi. gansakuTre-

biT cudia movlenaTa imgvari ganviTa-

reba, rodesac warmoudgeneli masSta-

biT carieldeba soflebi, paralelu-

rad ivseba qalaqebi, xolo mosaxleo-

bis udidesi nawili ucxo qveynebis

gzas gaudga. es yvelaferi, bunebrivia,

uaryofiTad moqmedebs tradiciebze,

saxalxo zeimebze, folkloruli mem-

kvidreobis SenarCunebis saqmeze.

imedi viqonioT, rom axali 2017

wlis mobrZanebiT, bevri ram ukeTeso-

bisaken Seicvleba, saqarTvelos mTasa

da bars Zveli sicocxle daubrunde-

ba, kvlavac gagrZeldeba mekvleoba,

stumar-maspinZloba, gaizrdeba xvavi,

baraqa da aRdgeba is xalasi ganwyobi-

leba, romelic odiTganve Tan axlda

axali wlis mobrZanebas.

axali weli axal gegmebs,

imedebsa da molodins ukav-

Sirdeba. Sesabamisad, yvela

cdilobs, rom axal wels yve-

laferi saukeTeso da dade-

biTi daibedos. astrologebis

prognoziT, es weli warmatebis

momtani iqneba da sazogadoebis

saaxalwlo ganwyobas namdvilad

gaamarTlebs. Tumca, adamianebs,

romlebic mSromelebi ar arian,

TviTmoTxovna da TviTkriti-

ka ar gaaCniaT, realurad ver

gaumarTlebT. es im adamianebis

welia, vinc 2017 wlamde muxl-

Cauxrelad Sromobda da isini,

swored axla miiReben am Sromis

Sedegs.

zogadad mamali socialuri

tipaJia. mas martooba ar uyvars.

amitom, sasurvelia, axal wels

ojaxis wevrebTan da axlo mego-

brebTan Tu SevxvdebiT, foier-

verkebisa da xmauriani musikis

fonze.

sufra sasurvelia wiTel da

narinjisfer ferebSi gavawyoT.

mivceT Cvens fantazias farTo

gasaqani da garemo maqsimalurad

brWyviala gavxadoT. sasurvelia

bevri aqsesuaris gamoyeneba da,

rac mTavaria, wiTeli feri! kar-

gi iqneba Tu naZvis xes movrTavT

wiTeli da narinjisferi saTama-

SoebiT da Tavze mamlis figuras

movaTavsebT.

es yvelaferi, rasakvirvelia,

kargi ganwyobisaTvis!

gilocavT axal, 2017 wels! es

weli bednieri da warmatebuli

yofiliyos TiToeuli Cvenganisa

da sruliad saqarTvelosTvis!

rogor SevxvdeT cecxlovani mamlis wels!rogor SevxvdeT cecxlovani mamlis wels!