g. cubinasvilis saxelobis qartuli mxelovnebis istoriisa da zeglta … · 2018-05-09 · g....

41
g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris 2011 wels ganxorcielebuli saqmianobis angariSi 2011 wels Sesrulda g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebidan 70 weli. am saiubileo TariRTan dakavSirebiT g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centrma 2011 weli saiubileo wlad dasaxa: institutis 70 wlisTavs mieZRva centris mier organizebuli ori saerTaSoriso konferencia da Tbilisis samxatvro akademiasTan erTad moywobili studentTa samecniero konferencia; momzadda Jurnalis `saqarTvelos siZveleni~ saiubileo gamocema. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebis dRes _ 1 aprils evropis saxlSi gaimarTa saiubileo saRamo da centris mier gamocemuli wignebis prezentacia (vrclad ix. qvemoT). 1

Upload: others

Post on 01-Feb-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

2011 wels ganxorcielebuli saqmianobis

angariSi

2011 wels Sesrulda g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis

institutis daarsebidan 70 weli. am saiubileo TariRTan dakavSirebiT g.

CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis

erovnuli kvlevis centrma 2011 weli saiubileo wlad dasaxa: institutis

70 wlisTavs mieZRva centris mier organizebuli ori saerTaSoriso

konferencia da Tbilisis samxatvro akademiasTan erTad moywobili

studentTa samecniero konferencia; momzadda Jurnalis `saqarTvelos

siZveleni~ saiubileo gamocema. qarTuli xelovnebis istoriis

institutis daarsebis dRes _ 1 aprils evropis saxlSi gaimarTa

saiubileo saRamo da centris mier gamocemuli wignebis prezentacia

(vrclad ix. qvemoT).

1

Page 2: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

preambula

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centri daarsda 2005 wels saqarTvelos prezidentis 12 dekembris gankargulebiT, g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutisa da s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis gaerTianebis safuZvelze.

2008 wlis 24 seqtembers damtkicda g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris wesdeba, romelSic gansazRvrulia centris struqtura, mizenebi da funqciebi:

saqarTvelos kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) mecnieruli kvleva, misi popularizacia, kulturuli memkvidreobis ZeglTa sakonservacio programebis SemuSaveba da ganxorcilebuuli proeqtebis eqspertiza; sainventarizacio–saaRricxvo saqmianoba; Zeglebis fotofiqsacia; saganmanaTleblo saqmianoba; sazogadoebis informireba; sakonservacio da kvleviTi meTodologiis SemuSaveba; saxelmwifos daxmareba kulturuli memkvidreobis sferoSi politikis SemuSavebaSi, kerZod:

• fundamenturi da gamoyenebiTi xasiaTis kvlevebi kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis istoriis sferoebSi;

• kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis popularizacia (samecniero da popularuli gamocemebi, gamofenebi, veb-gverdebi, turistul-sainformacio gamocemebi; media produqcia da sxv.);

• kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi saxelmwifo politikis formirebisa da srulyofisaTvis mecnierulad dasabuTebuli Teoriul-meTodologiuri da praqtikuli rekomendaciebis SemuSaveba;

• kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) obieqtebis fiqsacia da inventarizacia (moZravi da uZravi Zeglebis pasportebis Sedgena), kulturuli memkvidreobis Sesaxeb informaciisa da dokumentaciis digitalizacia, dakompleqteba da arqivireba;

• xelovnebis nawarmoebTa faseulobebis (obieqtebis) eqspertiza maTi kulturuli Rirebulebebis dadgenis mizniT;

• kulturuli memkvidreobis obieqtebis (rogorc moZravi, aseve uZravi) sarestavracio-sakonservacio proeqtebisa da maTi ganxorcielebis samuSaoebis eqspertiza da monitoringi.

• saswavlo da saganmanaTleblo procesebSi monawileoba (saSualo skola, umaRlesi saswavleblebi, samagistro kursebi);

2

Page 3: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebebis fotofiqsacia, dokumentireba, arqivireba da sxv.

• saerTaSoriso da adgilobrivi samecniero Sekrebebis mowyoba da monawileoba saqarTveloSi da sazRvargareT;

• g. CubinaSvilis centrTan arsebuli s. qobulaZis sax. ZeglTa fiqsaciis foto-laboratoria awarmoebs saqarTvelos kulturuli memkvidreobis ZeglTa, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa fotofiqsaciasa da digitalizacias. laboratoriaSi inaxeba saqarTvelos kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa unikaluri foto-asaxulobani (slaidebi, digitaluri gamosaxulebani).

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris samecniero muSaobas wesdebis Sesabamisad warmarTavs 2008 wlis noemberSi arCeuli samecniero sabWo 11 kacis SemadgenlobiT. samecniero sabWos Tavmjdomarea xelovnebaTmcodneobis doqtori, prof. dimitri TumaniSvili; Tavmjdomaris moadgile xelovnebaTmcodneobis doqtori mzia janjalia; samecniero sabWos swavluli mdivani xelovnebaTmcodneobis doqtori qeTevan miqelaZe. centris direqtoria xelovnebaTmcodneobis doqtori mariam didebuliZe, direqtoris moadgile _ iuristi levan zedgeniZe.

g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris struqtura:

samecniero nawili _ ori ganyofileba:

Zveli xelovnebis ganyofileba

axali da Tanamedrove xelovnebis ganyofileba;

arqivisa da biblioTekis seqtori;

ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufi.

s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fiqsaciis laboratoria.

2011 wels centrSi muSaobda 79 TanamSromeli. maT Soris 60 mecnieri TanamSromeli, aqedan 7 mTavari mecnieri TanamSromeli, 33 ufrosi mecnieri TanamSromeli, 20 mecnieri TanamSromeli; maT Soris 9 axalgazrda mecnieri. 2011 wels centrSi staJirebas gadioda 10 axalgazrda mecnieri. 2011 wles centrma miiRo ori mecnieri TanamSromeli sazogadoebriv sawyisebze.

3

Page 4: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis

erovnuli kvlevis centrSi 2011 wels ganxorcielda gegmiT

gaTvaliswinebuli Semdegi saqmianoba

1. samecniero kvleva

1.1. winaqristianuli xanis xelovneba; 1.2. Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba; 1.3. Sua saukuneebis qarTuli qvisa da liTonis qandakeba; 1.4. Sua saukuneebis qaTuli kedlis mxatvroba; 1.5. Sua saukuneebis qarTuli xelnaweri wignis dasuraTeba; 1.6. Sua saukuneebis qarTuli saxviTi xelovnebis ikonografia; 1.7. patronaJi, kulti da xelovneba; 1.8. xelovnebis nawarmoebTa korpusebis Sedgena; 1.9. axali da Tanamedrove saxviTi xelovnebis ganviTarebis istoria; 1.10. qarTuli scenografia; 1.11. axali arqiteqturis ganviTarebis istoria; 1.12. saarqivo masalis damuSaveba da kvleva

kerZod, damuSavda Semdegi Temebi:

1.1. winaqristianuli xanis xelovneba

• urartuli sartylebi saqarTveloSi, nino gomelauri

saqarTveloSi urartuli brinjaos sartylebis ramodenime nimuSia aRmoCenili: sami egzemplari Tlias (Sida qarTli) samarovanSi; sami fragmentulad SemorCenili cali _ kaxeTSi (xirsa), Sida qarTlsa (mcxeTijvari) da afxazeTSi (paluri). kaxeTisa da Sida qarTlis sartyelTa fragmentebi meoradi moxmarebisaTvis adrevea gadakeTebuli. stilisturi analizi mowmobs, rom es sartylebi urartuli centrebidanaa importirebuli. Tlias sartylebi erT tipologiur jgufs ganekuTvneba da stilis ganviTarebis sam safexurs warmoadgens. savaraudod isini momTabareTa mieraa Semotanili, romlebic kavkasiis samxreTi ferdobebis gavliT winaaziasa da Crdilo kavkasias Soris moZraobdnen. Tlias samarovanis sartyelTa meore jgufi ki urartuli nimuSebis gavleniT adgilzea damzadebuli. mxatvruli analizisa da samarxTa inventaris gaTvaliswinebiT saqarTveloSi aRmoCenili urartuli sartylebi da maTi minabaZebi Zv.w. VII-VI ss. TariRdeba. maTgan urartudan Semotanili calebis TariRi Zv.w. VII s I naxevriT ganisazRvreba, minabaZebisa ki Zv.w. VII s II nax. - Zv.w. VI s-iT.

• spiraluri ornamentebis genezisi da mxatvruli interpretaciebi winaqristianul qarTul xelovnebaSi (mtkvar-araqsis da TrialeTis kultura), mariam gabaSvili

spiraluri ornamenti saqarTveloSi aRmoCenil mraval artefaqtze gvxvdeba. mtkvar-araqsisa da TrialeTis kulturaSi (Zv. w. IV-II aTaswleulebi) arsebuli spiraluri ornamentis motivTa adgilobrivi warmomavloba maTi mxatvruli analiziT dasturdeba. mxatvruli intepretaciebis kvlevis Sedegad vlindeba lokaluri Taviseburebebi. mtkvar-araqsisa da TrialeTis kulturis artefaqtebis spiraluri ornamentis mxatvruli motivebi garkveul msgavsebas

4

Page 5: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

amJRavnebs saqarTvelos farglebs gareT aRmoCenil sxvadasxva sazogadoebaTa kuTvnil nimuSebTan, kerZod, anatoliur da egeosur kulturul sivrceSi am motivTa da mxatvruli azrovnebis erTianobis sakiTxebi naTeli xdeba.

1.2. Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba

• adreuli Sua saukuneebis arqiteqtura saqarTveloSi (zogadi kursi inglisur enaze, Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), daviT

xoStaria

Tema orwliania da miznad isaxavs adreuli Sua saukuneebis qarTuli arqiteqturis zogadi kursis momzadebas inglisur enaze. 2011 wels mimdinareobda winaswari samuSaoebi _ SemuSavda wignis koncepcia, ganisazRvra struqtura, damuSavda qarTuli da ucxoenovani samecniero literatura da saarqivo masala, momzadda wignis grafikuli da fotosailustracio masala.

• asurel mamaTa samSeneblo saqmianobis Taviseburebebi (breTis mama

pirosi), Tamaz sanikiZe

breTis eklesia mozrdili darbazuli tipis nagebobaa minaSenebiT. monasteri breTSi VI s-Si asurel mamaTagan erT-erTis, pirosis mieraa daarsebuli. am drois unda iyos ufro gviandel nagebobaSi Crd. egvterad CarTuli mcire zomis calnaviani eklesia. eklesiis fasadebze kargad Cans, rom nageboba bevrjel yofila SekeTebuli. magram misi Tavdapirveli struqtura ar aris darRveuli. nagebobas romelime konkretuli epoqis mkafiod gamoxatuli niSanTvsiebebi ar aqvs, magram gegmarebis, ZiriTadi darbazisa da minaSenebis urTierTmimarTebis, kedlebis wyobis da sxva zodagi maxasiaTeblebis uaxloes paralelebs VIII-X ss. ZeglebSi (saro, tamala, uriaTubani, SaloSeTi) vxedavT da breTis mama pirosic am droiT SeiZleba daTariRdes.

• xujabi da misi adgili XII_XIV saukuneebis arqiteqturaSi, qeTevan abaSiZe dadiani

xujabis eklesiis Sedareba XII s. da XIII s-is pirveli naxevris, XIII s-is bolosa

da XIV s-is qarTul xuroTmoZRvrul ZeglebTan naTlad warmaCens mis

mxatvrul Taviseburebebsa da adgils qarTuli xuroTmoZRvrebis evoluciaSi,

misi aSenebis TariRs. xujabis taZari organulad ewereba Sua saukuneebis

qarTuli xuroTmoZRvrebis ganviTarebis saerTo suraTSi. es taZari Tavisi

sivrciT-moculobiTi gadawyvetis, mxatvruli Canafiqrisa da dekoraciuli

morTulobis TiTqmis yvela niSniT amJRavnebs kavSirs `beTania-qvaTaxevis~

jgufTan da qronologiurad damabolovebel adgils ikavebs masSi. amasTanave

calkeuli niSnebiT igi axal gzebsac saxavs XIII-XIV ss-is `safara-zarzamis~

jgufis Zeglebisaken. amdenad igi Sualeduri Zeglia am or jgufs Soris.

• xobis monastris xuroTmoZRvreba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), irine elizbaraSvili

kvlevis am etapze mimdinareobs xobis taZris Sesaxeb arsebuli saarqivo-bibliografiuli masalis moZieba da damuSaveba. eklesiis adgilze Seswavlis safuZvelze zustdeba taZris aRSenebis TariRi, mimdinareobs saaRmSeneblo fenebis gamijvna-Seswavla da azomviTi samuSaoebi. Zeglis gaxsnis da azomvis procesSi wamoiWra mniSvnelovani sakiTxebi xobis RvTismSoblis miZinebis taZris aRSenebis istoriis, qronologiisa da arqiteqturuli tipis saxecvlasTan dakavSirebiT.

5

Page 6: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• rionispira soflebis xuroTmoZRvruli memkvidreobis axladgamovlenili nimuSebi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), manana

suramelaSvili, cicino CaCxunaSvili

rionis qvemo welis, istoriuli qvemo leCxumisa da imereTis (cagerisa da wyaltubos raionebi) soflebsa da midamoebSi savele dazverviTi eqspediciis dros mravali maRalmxatvruli nimuSi gamovlinda; maTTan erTad aRinusxa qristianuli xuroTmoZRvrebisa da saTavdacvo nagebobebis sayuradRebo nimuSebi. wliuri Temis farglebSi Catarda gamorCeuli sacxovrebeli saxlebis da karmidamoebis gaRrmavebuli kvleva, rac gansakuTrebul mniSvnelobas iZens, imis gamo, rom aRniSnuli teritoria eqceva namoxvanis hidroeleqtrosadgurebis kaskadis arealSi.

• svaneTis Sverilafsidiani eklesiebi, giorgi pataSuri svaneTis Sverilafsidiani eklesiebi ZiriTadad erTmaneTis msgavsia. samwaxnagian afsidis wibos xSir SemTxvevaSi “gadatexili” pilastri, zogjer ki lilvebis kona auyveba. aris srulebiT sada Sverilebic da ori SemTxvevaa rodesac afsidi xuTwaxnaga SverilSi Tavsdeba. am tipis eklesiebi saxuravis mowyobis principis mixedviT SeiZleba or nawilad davyoT. pirvel jgufSi aris eklesiebi, romelTac Sverili afsidis da navis gadaxurva damoukidebeli aqvT da garedan afsidi nagebobis tanTan SedarebiT dabalia, xolo eklesiaTa meore jgufi aerTianebs iseT nagebobebs, romelbsac erTiani saxuravi aqvs, anu dasavleTis kedlis frontoniani gasrulebis sapirispirod, aRmosavleTiT frontoni ar keTdeba da saxuravic pirdapir gadadis afsidze. eklesiis fasadebs sada zedapirebi aqvT, romelic aRmosavleTiT gacilebiT mZlavr moculobaSi gadaizrdeba. svanuri saeklesio xuroTmoZRvreba mWidro kavSirSia danarCeni saqarTvelos xuroTmoZRvrebasTan, Tumca amavdroulad adgilobriv tradiciebze damyarebuli mkafio individualurobiT xasiaTdeba.

• arqeologiurad gamovlenili adreqristianuli xanis eklesiebi saqarTveloSi da maTi identificireba werilobiTi wyaroebis mixedviT, gia WaniSvili

Tema aris nawili sadisertacio naSromisa `qarTuli saeklesio arqiteqturis warmoSobisa da ganviTarebis sawyisi etapis istoria werilobiTi da arqeologiuri wyaroebis mixedviT~. naSromis am nawilSi ZiriTadad ganxilulia samTavros `feriscvalebis~ da nekresis e.w. `mcire~ eklesiis Sesaxeb arsebuli werilobiTi wyaroebi da arqeologiuri gaTxrebis Sedegad gamovlenili faqtobrivi monacemebi. Tu samTavros amJamindeli feriscvalebis gumbaTiani eklesiis qveS gamovlenili adreuli eklesiis naSTebi SesaZloa mirian mefis xanas ganekuTvnebodes, nekresis `mcire~ eklesiis ageba mefe Trdatis epoqaSi saeWvod Cans. arqeologiurad dasabuTda, rom es samlocvelo `saflavs zeda eklesias~ warmoadgens da sagangebod aris mSeneblobis Tanadroul samarxebze agebuli. es nageboba istoriuli konteqstidan gamomdinarec V s-ze adrindeli ar unda iyos.

• darbazis xuroTmoZRvrebis raobisaTvis, samson leJava mesxeTsa da javaxeTSi SemorCenili e.w. darbazovani msoflio kulturuli

memkvidreobis mniSvnelovani Semadgenelia. qarTlis dedaboZian darbazTagan

gansxvavebiT, mesxur-javaxuri darbazovani upiratesobas aniWebs gvirgvinis

dominanturobas. damaxasiaTebelia ufro mZafri, vidre qarTlis nimuSebSi,

kontrasti garegani saxis mokrZalebulobasa da Sida sivrcis sixalvaTesa da

mravlismomcvelobas Soris. oduri saTavsi sxva tipisaa _ mxolod or mxaresaa

Sekibuli da masSi dominanturia buxari _ xandaxan faqizi ornamentaciiT. metad

saintereso struqtura aqvs bosels, romelic mravalfunqciuri iyo,

konstruqciaTa maxvilgonivrulobiT gamoirCeoda da periodulad sazeimo

Sesakreblad (qorwili, zeoba, naTloba) transformirdeboda. mTlianad, erTvari

6

Page 7: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

"labirinTisebri" gegmarebiT erTi mxriv da dedaboZis "araimitaciur-

teqtonikuri", zemomimarTuli dinamikiT _ meore mxriv, darbazul

xuroTmoZRvrebaSi egeosur samyarosTan mimarTeba vlindeba, rac SeniSnulia

specialur literaturaSi, magram am etapze gaRrmavebul kvlevas iTxovs.

muSaobis am oeriodSi gamovlinda ramdenime aTeuli ucnobi Zegli. • Sua saukuneebis qarTvel xuroTmoZRvarTa da mSenebelTa anotirebuli

nusxa, naTia nacvliSvili naSromis mizania warmoCenil iqnas Sua saukuneebis saqarTveloSi moRvawe arqiteqtorebi da mSenebeli ostatebi. nusxaSi Sevida SeZlebisdagvarad sruli informacia dResdReobiT cnobili yvela xuroTmoZRvris, mSenebeli ostatisa da mSeneblobis zedamxedvelis Sesaxeb, romlebic moRvaweobdnen saqarTveloSi IV saukunidan XVIII saukunis bolomde. nusxa momzadda sxvadasxva saxis werilobiT wyaroTa (matianeebi, hagiografiuli Txzulebebi, SenobaTa warwerebi) cnobebisa da arsebuli samecniero literaturis damuSavebis safuZvelze. momzadebuli nusxa mTlianad Seva wignSi ,,xuroTmoZRvrebi da mSenebeli ostatebi Sua saukuneebis saqarTveloSi”, romelic gamova 2012 wels.

• qarTuli xelovnebis saxviTi enisaTvis (qarTuli da bizantiuri taZrebis

Sedareba), asmaT oqropiriZe

Temis mizania SeZlebisdagvarad warmoCndes, Tu ra gansxvavebaa qarTul da berZnul (bizantiur) xurTmoZRvruli azrovnebis wesebs Soris. amosaval wertilad aRebulia ori, SeiZleba iTqvas, yvelaze gamorCeuli da amasTan tipiuri Zegli _ mcxeTis jvari da konstantinopolis aia sofia. miuxedavad imisa, rom maTi, rogorc marTlmadidebluri taZris semantika sazogadoa, orive taZari atarebs imgvar mxatvrul ganumeoreblobas, sadac Cans ara marto Semoqmedisa da epoqis niSnebi, aramed erovnuli formadqmnis specifika, damokidebuleba bunebisadmi (bunebis gaazreba, landSaftis da stiqiaTa asaxva) da a.S. rac gviCvenebs amasTanave qristianuli xelovnebis erT Zireul Tvisebas _ kanonikurobisa da ganumeoreblobis Tanaarsebobas

1.3. Sua saukuneebis qarTuli qvisa

da liTonis qandakeba

• Sua saukuneebis saoqromWedlo saxelosnoebi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2010-2012 ww.), leila xuskivaZe, Temur sayvareliZe

Sesrulda Temis erTi nawili _ `gelaTis saoqromWedlo saxelosno~. gelaTSi saoqromWedlo saxelosnos arseboba adrindeli droidan aris savaraudebeli. am saxelosnos unda miekuTvnebodes mTeli rigi maRalmxatvruli Zeglebisa da maT Soris xaxulis karedi xatic. am ZeglTa dakavSirebas erT samxatvro saxelosnosTan, pirvel rigSi, ornamenti gansazRvravs. esaa garkveuli struqturis motivi _ foToli, moqceuli koncentrul wreSi. es im ZeglTa jgufia, romelic iZleva saSualebas Tvali gavadevnoT XII saukunis dasawyisidan dawyebul process barokuli tendenciebis gaZlierebiT, maTSi dekoratiul moments mniSvnelovani adgili uWiravs, rasac xels uwyobs kidev damatebiTi morTulobac (feradi qvebi, sevadi, iuveliruli nawarmi, tixruli minanqrebi). gelaTSi saoqromWedlo saxelosnos tradiciebma mogvianodac iCina

7

Page 8: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

Tavi (mag., XVI s.). XVI saukunis oqromWedlobis ZeglTa karga mozrdili rigi gelaTTanaa dakavSirebuli. maTi warmomavloba saqtitoro warwerebiT aris damowmebuli. warwerebSi zogan TariRicaa aRniSnuli, moxseniebulia zogjer Semsrulebeli ostatic. es jvar-xatebi mkveTrad gamorCeulia amave epoqis "kaxuri Wedurobisgan"; da isic xerxdeba, gelaTis es, sxvadasxva xarisxis da mravalsaxovnebis, mTeli nawarmi sxvadasxva jgufebad davacalkevoT.

• `memkvidreobiTobis~ problema Sua saukuneebis xelovnebaSi _ adreqristianuli reliefebis magaliTze, kiti maCabeli

naSromSi ganxilulia Sua saukuneebis qarTul saeklesio arqiteqturaSi winare saukuneebis reliefebis gamoyenebis praqtika. am movlenas, wminda praqtikuli, konstruqciuli mniSvnelobis garda, Rrma ideologiuri da religiuri safuZvlebi hqonda. saeklesio mSeneblobaSi adreuli Sua saukuneebis qvajvaraTa gamoyenebis analizma gviCvena, rom saqarTveloSi Spolia-s gamoyeneba zustad imave principebsa da miznebs emsaxureboda, romlebic gvianantikuri xanisa da Sua saukuneebis evropul samSeneblo praqtikaSia dadasturebuli. oRondac, am movlenas aq Tavisi specifika hqonda. qveynis politikuri da sulieri ganviTarebis istoriis Taviseburebebidan gamomdinare es problema gamokvleulia bizantiasa da dasavleT evropaSi arsebul viTarebasTan kavSirSi. "memkvidreobiTobis" problema Seswavlilia, ZiriTadad, qvemo qarTlis masalebis mixedviT.

• Sida qarTlis eklesiaTa (yanCaeTis kabeni, wirqoli, qurTa) xuroTmoZRvruli keramika, Tamar xundaZe

naSromSi mocemulia wirqolis, qurTas da yanCaeTis kabenis eklesiebSi aRmoCenili keramikuli filebis reliefuri gamosaxulebebis aRwera-identifikacia da Tematikis mixedviT dajgufeba. keramikuli filebis kompoziciebisa Tu calkeul gamosaxulebaTa ikonografiuli da mxatvrul-stilisturi analizis safuZvelze maTi Sesrulebis savaraudo periodi VIII-IX ss-iT ganisazRvra. yuradReba eTmoba taZarSi reliefurgamosaxulebiani keramikuli filebis adgilisa da funqciis sakiTxis garkvevas, rogorc Tavdapirveli, ise meoradi (yanCaeTis kabeni) gamoyenebis SemTxvevaSi.

• brdaZoris didi qvasveti, Tamar dadiani brdaZoris didi qvasvetis (xelovnebis saxelmwifo muzeumi) bazisi (110×110×110m) da sveti (600×42v42m) SemorCenili. bazisis mTavari gverdi bolnur jvars ukavia, danarCeni gverdebi ki astraluri niSnebiTa da CuqurTmebiTaa dafaruli. sakuTriv svetis piriT waxnagze siuJeturi kompoziciebia – “abraamis msxverplSewirva”, cxenis gamosaxuleba, saqtitoro kompozicia, iSviaTi siuJeti, romelic damatebiT kvlevas iTxovs da Cveni winaswaruli varaudiT, ifTaxis qaliSvilis istorias SeiZleba warmoadgendes, “danieli lomTa xaroSi”, gveleSapis mlaxvreli wminda mxedari, “Soba” da “mogvTa Tayvaniscema.” figuruli reliefebi Zlier dazianebulia. waxnagi aseve sazeimo jvrebiTa da ornamentuli CanarTebiT aris Semkuli. qvasvetis ZiriTad ikonografiul Canafiqrs qristes msxverplis mauwyebel ZvelaRTqmiseul siuJetebiT ganmtkicebuli xsnisa da sulis ukvdavebis Tema warmoadgens. bibliuri scenebisa da ornamentuli kompoziciebis Seswavlisa da analizis safuZvelze reliefebi VI-VII saukuneTa mijniT TariRdeba.

8

Page 9: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

1.4. Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba

• wevis wm. giorgis eklesiis moxatuloba, iuza xuskivaZe wevis wm. giorgis eklesia dReisaTvis Tumc samnavian bazilikad warmogvidgeba, magram Tavidan igi erTaderT navad, darbazul sivrced yofila moazrebuli. nagebobas ramdenjerme ganucdia cvlileba. Tavdapirveli darbazuli eklesia XIII-XIV ss-Ta mijnaze unda iyos agebuli. mcireodeni daxanebiT (SesaZloa XIV s-is pirvelsave naxevarSi) masze samxreTidan minaSeni miudgamT. xolo 1863 wels berZen ostatebs nagebobis SemorCenili nawili axal samnavian bazilikaSi mouqceviaT. taZari samjer aris moxatuli _ savaraudod, XIII s-is gasuls, momdevnod, sul raRac aTeuli wlebis Semdgom periodSi da XVI s-is pirvel aTeul wlebSi, rodesac darbazuli tipis taZrebis kedlis mxatvrobaSi xalxuri nakadi mZlavrobs.

• jayelTa moxatulobebis interpretaciisaTvis (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2013 ww.), mzia janjalia

kvleva emyareba Wules wm. giorgisa da safaris wm. sabasa da RmrTismSoblis eklesiaTa moxatulobebis sakonservacio samuSaoTa Sedegad gamovlenili axali monacemebisa da arsebuli istoriuli wyaroebis analizs. naSromis mizania moxatulobaTa Semadgeneli nawilebis Sesrulebis TariRebis dazusteba da moxatulobaTa daxasiaTeba Tanadrouli qarTuli da bizantiuri kedlis mxatvrobis tendenciaTa konteqstSi.

• daviTgarejis TeTri udabnos monastris moxatuloba, marine bulia

TeTri udabnos monastris mTavar taZarSi mxatvroba mxolod sakurTxevels amkobs da Zalze iSviaTi gamosaxulebebisganaa Sedgenili (konqSi – golgoTis gandidebuli jvari; qveda registrSi mirqmis xatisebri, fragmentulad SemorCenili scena). moxatulobis Sesaxeb zogadi cnobebi gamoqveynebuli aqvs z. sxirtlaZes. mecnieri mas VII, araugvianes VIII saukunis dasawyisiT aTariRebs. kvlevisas ganimarta moxatulobis Sinaarobrivi Tavisebureba da dadgenil iqna misi ikonografiuli programis savaraudo literaturuli pirvelwyaro (evsuqi ierusalimelis mirqmisadmi miZRvnili homilia, am siuJetisadmi miZRvnili sagaloblebi). scenaTa ikonografiuli redaqciebisa da moxatulobis stiluri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, moxatuloba axleburad daTariRda (IX s-is Sua xanidan _ Xs-is dasawyisamde). es TariRi, rogorc arqiteqturis, ise warweraTa paleografiis kvlevamac daadastura. gamoiTqva varaudi am iSviaTi, saqarTvelosaTvis ucxo ikonografiuli Temebis garejSi moxvedris gzebis Sesaxebac.

• mefeTa portretebi XIII-XIV ss. kedlis mxatvrobaSi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2013 ww.), qeTevan miqelaZe

XIII-XIV saukuneebis qarTul kedlis mxatvrobaSi mefeTa ramdenime portretia Semonaxuli (demetre Tavdadebulis portreti daviTgarejis xarebis eklesiaSi, daviT narinis ori portreti gelaTis RmrTismSblis taZaris saxr.-aRm. egvterSi, aqvea kidev erTi mefis gamosaxulebac, romlis identifikacia dRemde sakamaToa; daviT narinisa da daviT ulus portretebi ruispiris wm. Sios taZarSi, bagrat V-isa gelaTis RmrTismSoblis taZris karibWeSi); 2011 wels damuSavda am mefeefTan dakavSirebuli istoriuli ywaroebi; maTi portretebis Sesaxeb arsebuli samecniero literatura; daisaxa samomavlo kvlevis problematika, kerZod ikonografiul redaqciaTa Taviseburebani, tradicia da

9

Page 10: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

siaxle, romelic am epoqis portretul xelovnebaSi vlindeba; mefeTa da warCinebul pirTa portretebis msgavseba-gansxvavebani da sxva.

• hadiSis macxovris eklesiis moxatuloba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), marine yenia

naSromSi ganxilulia zemo svaneTSi SemorCenili Tamaris epoqis erT-erTi saintereso freskuli ansamblis, hadiSis macxovris eklesiis moxatuloba. mxatvrobis ikonografiuli Taviseburebani, programis agebis specifikuroba da maTi mimarTeba, erTis mxriv, XII saukunis svaneTis moxatulobebSi ansamblis sa-erTo ideuri gadawyvetis principebTan, xolo meore mxriv, JamuSis macxovris eklesiis Tanadroul moxatulobasTan avlens saerTo niSnebs. ganxilulia agreTve moxatulobis saqtitoro porterti.

• ikvis wm. giorgis eklesiis moxatuloba (2010 wels dawyebuli samuSaos gagrZeleba), ekaterine gedevaniSvili

naSromSi ganxilulia ikvis taZris moxatulobis wm. giorgis ciklis Taviseburebani. gamovlenia am ciklis qarTuli ikonografiuli maxasiaTeblebi. ikonografiuli da stilisturi analizis safuZvelze dazustda moxatulobis TariRi (XII saukunis dasawyisi). sagangebodaa ganxiluli moxatulobis meore fenac, XIII saukuneSi Sesrulebuli dasavleT mklavis freskebi.

• daviT-garejis 40 mowamis eklesia-martiriumis sakurTxevlis moxatuloba, TinaTin xoStaria (wlis ganmavlobaSi Tema Seicvala axali TemiT bobnevis XVII saukunis darbazuli eklesiis moxatuloba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.)

bobnevis calnaviani eklesiis moxatuloba am tipis eklesiaTa damaxasiaTebel ikonografiuli programas misdevs. taZarSi arsebuli warwerebiT irkveva, rom eklesia da misi moxatuloba XVII s-is poet ioseb tfilelis (saakaZis) xarjiTa da TaosnobiT yofila agebuli. misi portreti qveda registrSia warmodgenili. 2011 wels Sesrulda savele samuSao, moxatulobis fotofiqsacia da sqematuri Canaxatebi.

• varZiis mTavari taZris koloriti da feradovani gadawyveta, ani

kldiaSvili

varZiis mTavari taZris moxatulobis koloriti Tamaris epoqis Zeglebs Soris gamorCeuli da metad Taviseburia. TavSekavebuli, ZiriTadad lurjisa da muqSindisfris sxvadasxva tonalobaze agebuli koloriti mdidrul, mxatvrobis marTlac rom samefo JReradobas ganapirobebs. feradovani gama mravalferovania da xan sxvadasxva ferebis tonalur Sexamebazea agebuli, xanac _ kontrastebze. Tumca gasaocari mTlianobiT gamoirCeva. saerTo gamaSi lurj fonze ganawilebuli feradovani laqebiT metad cocxali da mravalferovani ritmi iqmneba. feri xSirad azrobrivi maxvilis rolsac asrulebs. mTlianobaSi mxatvrobis koloriti JReradi, mdidari da mTliania, rac mxatvrobis mTlianobis STabeWdilebis SeqmnaSi gansakuTrebul rols asrulebs.

1.5. Sua saukuneebis qarTuli xelnaweri

wignis dasuraTeba

• mefeTa gamosaxulebebi qarTul istoriul sabuTebSi, eTer ediSeraSvili

naSromSi ganxilulia xelnawerTa erovnul centrSi daculi sabuTebi mefeTa portretebiT: Qd 7118 _ sasisxlo sigeli, micemuli giorgi VIII-is mier giorgi

10

Page 11: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

JurulisaTvis, 1460; Qd 9021 – giorgi VIII-is mier mRvdelmonazon iovane oralelisZe-kvitaSvilisaTvis micemuli sasisxlo sigeli, 1463; Qd 6937 – imereTis mefe bagrat III-is mier meRvineTuxuces biZisTval da maxarebel girgilaZisaTvis micemuli sasisxlo sigeli, 1520; Qd 1317 _ imereTis mefe bagratis III-is mier aznauriSvil jakva SergilaZisaTvis micemuli sasisxlo sigeli, 1554; Ad 1837 _ arCil II-is wyalobis sigeli sveticxovlisadmi, XVII s.; Hd 9457 _ saTarxnos wigni micemuli Sahnavaz xanisa da misi Zmis giorgis mier karis dekanoz iesesaTvis, 1712; Hd 1529 _ ymebis Sewirulobis wigni micemuli solomon imerTa mefis mier jruWis monastrisaTvis, 1804; Hd 1329 _ yma-mamulis wyalobis wigni micemuli solomon mefis mier jruWis monastrisaTvis, 1809. istoriul sabuTebSi warmodgenili donatorebi stilur-ikonografiuli TvalsazrisiT Sua saukuneebis qarTul saero portrets emsgavebian _ zogi monumenturi mxatvrobis qtitorebs mogvagoneben, zogi _ Weduri xatebisas. stilis mxriv aris profesiuli da araprofesiuli nakadis nimuSebi, zogierTSi (mag., solomon mefis sigeli) ikveTeba e.w. Tbilisuri portretis ganviTarebisken warmarTuli gza.

• “H fondis XVI-XVII-XVIII saukuneebis religiuri xasiaTis xelnawerTa miniaturebis mxatvruli tendenciebi, nuca ciciSvili

Tema miznad isaxavda H fondis XVI_XVII_XVIII saukuneebis religiuri xasiaTis xelnawerTa miniaturebis aRweras da maT klasifikacias mxatvrul-stiluri da ikonografiuli maxasiaTeblebis mixedviT. ganxilul iqna 19 nimuSi: cnobili yanCaeTis Jamn-gulani (H 1452) da naklebad cnobili nimuSebi. masalis kvlevis Sedegad gamoikveTa TiToeuli saukunisTvis damaxasiaTebeli mxatvruli tendenciebi da gamovlinda axali monacemebi; moxda zogi nimuSebis gadaTariReba, gamoCnda stilur-ikonografiuli kavSirebi calkeul miniaturebs Soris da sxv.

1.6. Sua saukuneebis qarTuli saxviTi xelovnebis ikonografia

• “uflis didebis” kompozicia Sua saukuneebis qarTul skulpturaSi, ekaterine kvaWataZe

uflis didebis kompozicia (Maiestas Domini) Sua saukunebis qristianul xelovnebaSi Zalze gavrcelebulia, gansakuTrebiT adreSuasaukuneebis xanaSi. am siuJetebs (macxovris, ise RmrTismSoblis didebis kompoziciebs) swored, am dros yvelaze ufro xSirad vxvdebiT; Tumca, mas qarTul xelovnebaSi gviani Sua saukuneebis CaTvliTac gaedevneba Tvali. CvenSi uflis didebis kompoziciis mravalferovani ikonografiuli redaqciebic Seiqmna. triumfalur-Teofaniuri xasiaTidan gamomdinare es scenebi ZiriTadad, eklesiis sakraluri nawilebSi: sakurTxevlis konqi, gumbaTi, arqitravi, timpani da sxva gamoisaxeba. saqarTveloSi triumfis ideiT ganmsWvaluli adreqristianuli xanis (V-VII ss.) qarTul skulpturaSi uflis didebis amsaxvel kompoziciebs, aseve sxvadasxva redaqciiT, vxvdebiT eklesiis Sesasvlelebis Tavze, stelebsa da kankelebze (xandisis stela, qvemo bolnisis eklesiis Sesasavlelis arqitravze, brdaZoris stela, martvilis taZris

11

Page 12: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

reliefi, nikorwmindis (XI s.) reliefi, sveticxovlis (XI s.) das. fasadze, ananuris (XVII s.), sagarejos petre-pavles eklsesiaSi (XVIII s.) da sxv.)

1.7. patronaJi, kulti da xelovneba

• Sua saukuneebis qarTuli xatebis politikur-ideologiuri aspeqtebi, nino WiWinaZe

naSromis mizani iyo xatis religiuri, politikuri da ideologiur mxareTa kvleva saTanado bizantiuri da qarTuli werilobiTi wyaroebisa da dokumentebis gamoyenebiT. Seswavlilia Sua saukuneebis qarTuli xatebis ideologiur-politikuri aspeqtebi. yuradReba gamaxvilda mmarTvelTa da maRal aristokratiul wreebTan dakavSirebul saeklesio xelovnebis qmnilebaTa ideuri sazrisis garkvevaze. saswaulmoqmedi xatebis pirebi da qristianul siwmindeebTan dakavSirebuli ferweruli da Weduri xatebi ganxilulia Tanadroul sazogadoebriv-sulier da kulturul-politikur konteqstSi; dadginda maTi mniSvneloba da roli konkretul istoriul periodebSi. kvlevam daadastura, rom bizantiis msgavsad, CvenSic gansakuTrebiT Tayvansacemi xatebi da maTi kulti gadajaWvuli iyo mmarTvelTa, didebulTa da saeklesio ierarqTa ZalauflebasTan da politikur mizanswrafvebTan.

1.8. xelovnebis nawarmoebTa korpusebis

Sedegena

• zemo svaneTSi daculi Sua saukuneebis qarTuli Weduri xelovnebis ZeglTa korpusi (mTavarangelozTa gamosaxulebebi sakurTxevlis

winamdebare jvrebze), dawyebuli samuSaos gagrZeleba, rusudan yenia 2011 wels Sesrulda zemo svaneTSi daculi sakurTxevliswinamdebare jvrebze gamosaxuli mTavarnagelozTa gamosaxulebebis aRwera, ikonografiuli da mxatvruli analizi.

12

Page 13: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

1.9. axali da Tanamedrove saxviTi

xelovnebis ganviTarebis istoria

• uaxlesi drois (XX s-is) qarTuli mxatvrobis evoluciis Taviseburebani, giorgi xoStaria

XIX s-is miwurulidan saqarTvelo iTvisebs evropuli xelovnebis miRwevebs pirdapir, Tu ruseTis gavliT es ar gamoricxavs originalobas, xarisxs, individualurobas. Tu sawyis etapze yvelaze mkafiod es g. gabaSvilTan Cans (individualobis xarisxi ar aris maRali, Tumca garkveul profesiul-akademiur done aRiniSneba), 90_iani w-is miwurulidan XX s-is 20-ian w-mde qarTveli mxatvrebi firosmanaSvilidan, kakabaZe-gudiaSvilamde aCveneben maRal mxatvrul dones, romelic savsebiT Seefereba modernizmis standartebs. XX s-is 30-iani w-dan situacia icvleba xelovnuri CareviT. totalitaruli reJimis ideologizirebuli presi politikuri batonobis amocanebs swiravda mxatvrul individualurobas. XX s-is 50-iani w-is bolodan isev politikuri koniunqturis cvalebadobis Sedegad iwyeba liberalizaciis periodi da individualobis da enobrivi specifikis gamovlenis SedarebiT meti saSualeba iqmneba. 80-iani wlebisTvis isev evropidan modis axali, faqtiurad postmodernuli talRa. etapebis es Tanamimdevroba, gansakuTrebuli davis sagani ar unda iyos. meore etapze, 20-30 wlebSi, rom Cavardnas aqvs adgili aseve TiTqmis udao faqtad SeiZleba miviCnioT. magram ufro detaluri ganxilvisas vxvdebiT garkveul paradoqsebs. qandakebaSi 30-40-ian wlebSi muSaobs uaRresad niWieri moqandake n. kandelaki, xolo saukeTeso monumenti 1952 w-s Sesrulebuli g. korZaxias maiakovskia. ferweraSi yalbi nakadis gverdiT vxedavT maRali donis namuSevrebs (q. maRalaSvili (30-ian da 40-iani ww-is I naxevarSi, al. baJbeuq-meliqovi, al. cimakuriZes, v. Serpilovi). amgvari rezultati xelovanTa profesiuli patiosnebis Sedegia, roca isini ideologiuri presis Sedegad uars amboben XX saukunisTvis damaxasiaTebeli mkveTrad pirobiT wyobaze, kerZod proporciuli sistemis moSlaze, magram aRweven mxatvrul dones ganzogadebis da mxatvruli enis gamovlenis xarjze.

• pirveli profesionali fermwerebi (gigo gabaSvili), dali lebaniZe naSromSi ganxilulia gigo gabaSvilis ferweruli tiloebi. namuSevarTa mxatvruli analizis safuZvelze gamovlenilia mxatvris Taviseburebani, misi mniSvneloba da roli XIX-XX ss-is qarTul saxviT xelovnebis CamoyalibebaSi.

• qarTuli plakatis xelovnebis sawyisebi (XIX s-is bolo - 1930-iani ww.), mariam gaCeCilaZe

plakatis xelovnebis pirveli nimuSebi saqarTveloSi XIX saukunis bolodan fiqsirdeba. am periodSi ZiriTadad Teatris warmodgenebis sareklamod gansazRvruli afiSebi gvxvdeba, romlebic mxolod SriftiTaa `gaformebuli~ da im drois TiTqmis yvela kulturuli RonisZiebis Sesaxeb `avrcelebs informacias~. pirveli dasuraTebuli afiSa-plakati sacirki warmodgenisaTvis, 1863 w-iT TariRdeba da qarTuli grafikuli xelovnebis fuZemdeblis, TviTnaswavli mxatvris grigol tatiSvilis mieraa Seqmnili. 1921 wlidan politikuri plakatebis nimuSebic Cndeba, magram miuxedavad maTze darTuli qarTuli warwerebisa, maTSi arsebuli uamravi teqstobrivi Secdoma gvafiqrebinebs, rom es revoluciuri plakatebi ucxo qveynis mxatvrebis mieraa

13

Page 14: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

Sesrulebuli, rac aSkarad dasturdeba stilisturi msgavsebiTac, rodesac maT Sedarebas am periodis rusuli plakatis nimuSebTan vaxdenT. naSromze muSaobisas moxerxda masalis nawilobriv mopoveba da arsebuli literaturis Targmna-damuSaveba (o. saveleva, plakatis istoria. 2006; d. Jukovi, pop-arti plakatis xelovnebaSi. 2005; v. tolstoi, rusuli avangardis kinoplakatebi; plakatis xelovneba sabWoTa ruseTSi (1918-1932 ww.); d. zinovievi, agitaciur plakatSi asaxuli meoce saukunis istoria. 2004; da a.S.)

• qarTuli qandakeba 1930-1950-ian wlebSi (Tema gardamavalia), nana mircxulava

moZiebuli da damuSavebulia masala 1930–1950 ww. qandakebaSi moRvawe ori Taobis warmomadgenelis – Tamar abakeliasa da iakob nikolaZis Semoqmedebis Sesaxeb. T. abakelia sabWoTa epoqaSi Camoyalibda rogorc Semomqmedi da Tavisi drois suliskveTebis utyuari gamomxatveli gaxda. iakob nikolaZis moRvaweoba sabWoTa periodSi naklebadaa Seswavlili. am periodSi igi ar SeuSinda SemoqmedebiTi identurobis dakargvas da misTvis aradamaxasiaTebel stilSi, TematikaSi, JanrSi gaagrZela muSaoba Tavidanve gacnobierebuli mizniT, rom misi Semoqmedeba yofiliyo Tanamedrovec da erovnulic. am periodSi Seqmnili zogierTi namuSevris mxatvrul-formaluri gaazreba gansazRvravs maT unikalur xasiaTs.

• 1950-iani wlebis qarTuli ferwera (Tema gardamavalia), liana anTelava 2011 wels Sesrulda sakvlevi Temis erTi aspeqtis _ istoriul-socialuris _ gaazrebis mimarTulebiT. am gamokvlevaSi ZiriTadia sakiTxTa axleburi dayeneba. sirTule sakiTxisadmi poziciur damokidebulebaSia, romelic, rogorc wesi, stereotipebze, gavrcelebul azrze mibmulobaSi vlindeba. naSromSi zogadkulturuli meTodebis gamoyenebiT amisgan ganTavisuflebis mcdelobaa ganxorcielebuli. sabWoTa epoqis socio-kulturuli analizisaTvis ZiriTadad 2000 w-is Semdgom gamoqveynebuli literaturaa (rusuli da dasavluri) gamoyenebuli. qarTuli socio-kulturuli sivrcis aRwera-gaazrebis mcdeloba ganxorcielebulia zogadad mTeli sabWoTa sivrcis qarTul sinamdvilesTan analitikuri Sedareba-analogiis gziT. rusul kulturul sivrceSi movlena, romelic kvlevis ZiriTad sagans warmoadgens, шестидесятники-s saxeldebiTaa cnobili. naSromSi sagangebo msjelobis sagania ramdenad marTebulia saqarTveloSi damkvidrebuli termini-“ormocdaaTianelebi” da ra mniSvneloba aqvs adgilobriv qarTul kulturul tradicias qarTuli sabWoTa xelovnebis esTetikuri fenomenis formirebaSi.

• anotirebuli bibliografiis Sedgena axali da Tanamedrove qarTuli xelovnebis sakiTxebze - perioduli gamocemebis mixedviT (Jurnali `sabWoTa xelovnebis~ damuSaveba), nino WinWarauli

2011 wels gagrZelda Jurnalis `sabWoTa xelovneba~ - damuSaveba. Sedga 1978, 1984, 1985, 1989, 1991 wlebis gamocemebSi saxviTi xelovnebis statiebis sruli bibliografia;íromelsac erTvis saZiebeli, romelSic calkeuli statiebi dargebis mixedviTaa gadawyobili da Semdegi TanmimdevrobiT lagdeba: arqiteqtura, mxatvroba, qandakeba, Teatris mxatvroba, gamoyenebiTi xelovneba, kulturuli memkvidreoba/arqeologia, sagamofeno recenziebi, ucxoeTis xelovneba, axali wignebi, personebi/iubileebi da kultura/Teoria. aseve, Sesrulda mcire samecniero kvleva Tanamedrove qarTul mxatvrobaSi uaxloes warsulSi gamokveTil sruliad axali mxatvruli fenomenis _ neominiaturuli Sesaxeb. Seswavlil iqna am mimarTulebiT momuSave aTamde mxatvris Semoqmedeba.

• Tbilisuri skola. gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi (minanqrisa da spilos Zvlis nakeTobebi) (XIX s. 1870-ian wlebamde), maia ciciSvili

XIX saukunis qarTuli portretuli miniatura warmoadgens „tfilisuri portretuli mxatvrobis“ nawils. amJamad cnobilia samoc portretamde. isini Seqmnilia XIX s-is 20-70-ian wlebSi. am skolis ferweruli nawarmoebebis msgavsad,

14

Page 15: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

aqac cnobili qarTuli Tavadaznaurobis garkveuli nawilia gamosaxuli. miniaturuli portretebis umetesoba Sesrulebulia qaRaldze an muyaoze fanqriT, tuSiTa da aqvareliT. portretebis SedarebiT mcire nawili (daaxloebiT 15-20 nimuSi) faifurisa da spilos Zvlisgan Seqmnil gulsakid medalionebs warmoadgens, riTac kidev ufro metadaa gamokveTili maTi memorialuri xasiaTi da daniSnuleba. yvela portreti Sesrulebulia „tfilisuri portretuli skolisaTvis“ niSandoblivi maxasiaTeblebis gaziarebiT. faifurisa da spilos Zvlis medalionebze TiToeuli piri umeteswilad mkerdamdea daxatuli, aqcentirebulia saxe da ufro metad yuradReba morTulobasa da aqsesuarebs eqceva.

• saqarTveloSi moRvawe evropeli (rusi, poloneli, italieli) mxatvrebi (XIX-XX ss.), nino WoRoSvili

axali da Tanamedrove qarTuli xelovnebis ganviTarebisTvis mniSvnelovania saqarTveloSi mcxovrebi ucxoeli mxatvrebis moRvaweoba. XIX s-is saqarTvelos xelovnebas adgilobriv mxatvrebTan erTad ucxoelebic qmnidnen. maTi ricxvi saukunis pirvelive wlebSi Zlier gaizarda. aq xSirad Camodiodnen evropeli da rusi mogzaurebi, maT Soris mecnierebi da mxatvrebi. ucxoel xelovanTa namuSevrebi mxatvrul RirebulebasTan erTad, Zalze saintereso istoriul dokumentebs warmoadgenen. mniSvnelovania maTi roli XX s-is pirvel mesamedSic. am periodSic saqarTveloSi mravali rusi da veropeli mxatvari cxovrobda da moRvaweobda. maTi umetesoba aqtiurad monawileobda adgilobriv mxatvrul cxovrebaSi, xolo 1910-ian wlebSi TbilisSi damkvidrebulma axalgazrda xelovanebma, axali Taobis qarTvel mxatvrebTan erTad, modernistuli xelovnebis ganviTarebas Seuwyves xeli.

• eqspresionistuli tendenciebi qarTul mxatvrobaSi (Salva qiqoZe, mixeil Wiaureli; saJurnalo-sagazeTo grafika XX s-is 30-ian wlebamde), cisia kilaZe

1920-ian wlebSi zogierTi qarTveli mxatvris SemoqmedebaSi Tavs iCens eqspresionistuli niSnebi, samyaros dramatuli aRqma, rac msoflioSi imJamad gavrcelebuli tendenciebis gamoZaxilia. am mxriv Zalze sainteresoa S. qiqoZis, m. Wiaurelis, i. gamrekelis, v. sidamon-erisTavis Semoqmedeba. ra Tqma unda, eqspresionizmis uSualo zegavlena am mxatvrebTan ar ikiTxeba, radgan yoveli maTganis mxatvroba mkafio individualuri xedviT gamoirCeva. Tumca zogierTi namuSevari msgavsebas amJRavnebs Crdilour eqspresionizmTan. mag., S. qiqoZis avtoportretebi garkveul msgavsebas avlens evropuli eqspresionizmis nimuSebTan. misi avtoportretebis magaliTze aSkaraa erovnuli niadagis Zieba, dasavleTevropuli mxatvrobis gamocdilebis gaziareba da individulauri xedva.

• mose da irakli ToiZeebis mxatvroba qimerionSi, Tea tabataZe mose da irakli ToiZeebis moxatuloba yofili artistuli kafe “qimerionis” mTavari darbazis mimdebare ramdenime gverdiTi sivrcis _ saTavsos _ kedlebs moicavs. es namuSevrebi savaraudod 1920-21 wlebSia Sesrulebuli. DdRes am moxatulobis mxolod nawilia SemorCenili. freskebi sayuradReboa mose da irakli ToiZeebis SemoqmedebasTan da aseve Tavad “qimerionis” moxatulobasTan mimarTebiT; “qimerionTan” mimarTebiT aRsaniSnavia moxatulobis Tematika, romelic, zogadad, romantikul-poeturi xasiaTiT gamoirCeva. aq aris erTgvarad poetizebuli eTnografiuli elementebi, qarTuli legendis motivebi, iseve rogorc “cisferyanwelebTan” dakavSirebuli motivebi. kompoziciaTa xasiaTi ufro dekortiul-ornamentulia, naklebad sruqturuli, umetesad moCarCoebis gareSE uwyvetad gadadis erTi kedlidan meoreze. mose da irakli ToiZeebTan, iseve, rogorc qimerionis sxva mxatvrebTan vlindeba kavSiri maTive dazgur mxatvrobasTan.

15

Page 16: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• Zveli Tbilisis Tematika qarTvel grafikosTa SemoqmedebaSi (k. kvesi, d. kakabaZe, n. CerniSkovi, b. bebuTova-gabunia, d. gvelesiani), marine meZmariaSvili (Tema gardamavalia)

2011 wlis manZilze Segrovda dokumenturi da mxatvruli masala, damuSavda samecniero statiebi, monografiebi da im periodis presa. masalis sistematizaciis Sedegad gamoikveTa sami ZiriTadi Janri: peizaJi, portreti, siuJeturi da Janruli xasiaTis kompoziciebi. Sesrulebis manera meryeobs sxvadasxva mxatvarTan akademizmidan avangardul Ziebamde. 1920–iani wlebis bolomde namuSevrebi sruldeboda fanqriT an tuSiT da mxolod 1927-1929 wlebidan qarTul grafikaSi SeimCneva interesi specifiuri masalebis mimarT - am droidan Cven vxvdebiT linograviuras, oforts da liTografias.

• Tbilisuri avangardi 1910-1920-ian wlebSi - kultura/xelovneba da misi mniSvnelovani warmomadgenlebi (daviT kakabaZe, lado gudiaSvili, Salva qiqoZe, beno gordeziani, irakli gamrekeli, kirile da ilia zdaneviCebi da sxvebi), mzia CixraZe

naSromSi ganxilulia Tbilisuri avangardi istoriul-kulturul da politikur-socialur WrilSi, misi mrvalerovnuli, mravalSreobrivi da inteleqtualuri xasiaTi. gamoiyo is Semoqmedni, romelTac didwilad gansazRvres qarTuli avangardis saxe, Tumca zogierTi maTgani cxadad gamoxatul avangardistebad ver moiazreba, magram maTi SemoqmdebiTi Ziebebi aaxloebs maT avangarTan. aRsaniSnavia am ukanasknelTa avangardul wreebTan socialur/kulturuli erTobac da erTiani qarTul/Tbilisuri kulturuli garemos Seqmnisas am SemoqmedTa monawileoba, kulturuli procesebis avangardSi yofna da maTi warmarTva.

• sivrcis problema qarTul-tfilisur modernizmSi. nana yifiani naSromi miznad isaxavs qarTul-tfilisuri 1910-1920-iani wlebis modernizmis Tavisebureba SeZlebisdagvarad gamoavlinos masSi sivricis mniSvnelobis kvleviT: Tu ratomaa sivrce aseTi mniSvnelovani qarTuli modernizmisTvis, ra saxis sivrce ainteresebs mas, rogor ukavSirdeba misi sivrciTi azrovneba tradicias. naSroSmi gaanalizebulia qarTvel modernisTa Semoqmedeba, ufro ki maTi calkeuli, yvelaze mniSvnelovani mxatvruli nawarmoebebi, im periodis publikaciebi da mwerlebisa da poetebis naazrevi. sivrciTi azrovnebis Tavisebureba gamovlenilia dasavleT evropis vizualur masalasTan Sedarebis gziTac da im periodis mniSvnelovani Teoriuli naazrevebis analiziTac.

1.10. qarTuli scenografia

• XIX-XX saukuneTa mijnis Teatris mxatvroba (Jurnal-gazeTebis damuSaveba: `droeba~, `cnobis furceli~, `saxalxo gazeTi~, `Teatri da cxovreba~, `iveria~ .... XIX-is 80-iani wlebidan 1920 wlamde), (Temaze muSaoba gansazRvulia 2010-2012 ww.), elene TumaniSvili

XIX-XX saukuneTa mijnis Teatris mxatvrobis Sesaswavlad damuSavda perioduli gamocemebi (Jurnal-gazeTebi: dmuSaveba: `droeba~, `cnobis furceli~, `saxalxo gazeTi~, `Teatri da cxovreba~, `iveria~.... XIX-is 80-iani wlebidan 1920 wlamde).

16

Page 17: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• Teatris mxatvroba 1930-ani wlebSi (Tamar abakelia, irina Stembergi, mixeil SaviSvili, aleqsandra TevzaZe), mariana oklei

XX s-is 20-30-iani wlebis qarTuli Teatri da scenografia srulad asaxavs amave epoqis xelovnebis sxva dargebis tendenciebs, epoqis damaxasiaTebel stilistur mravalferovnebas. Teatralurma mxatvrobam ara marto gamoiyena XX s-is dasawyisis avangarduli Teatris principebi, aramed erovnuli JReradoba mianiWa maT. 1920-iani w-is avangarduli mimarTulebis mravalmxrivi gamoyeneba jer kidev 1930-iani wlebis I naxevarSi met-naklebad SesaZlebeli iyo. amave xanis II naxevridan TeatrSi moRvawe mxatvrebi Zlieri ideologiuri wnexis qveS aRmoCndnen. scenuri sivrcis mimarT gaCnda SedarebiT `martivi~ damokidebuleba. Tu 1920-iani wlebis mxatvrebi scenis mTel garemos iTvisebdnen, sadac lakonuri, abstraqtul-geometriuli konstruqciebi msaxiobebs gansakuTrebul ritms, mizanscenaTa kontrastul Sepirispirebisa da fsiqologiuri msaxvelebis gadawyvetas sTavazobdnen, 1930-iani wlebis bolodan isini iZulebulni iyvnen scena TxrobiT-literaturul donemde daeyvanaT, realisturi pano-suraTebi scenis fonad warmoedginaT. kvlevisTvis SerCeuli mxatvrebi orive am periodisaTvis damaxasiaTebel niSnebs amJRavneben.

• XX s-is 30-ani wlebis qarTuli Teatris erTi ucnobi mxatvris Semoqmedeba (l. bazankuri), Tamar belaSvili

XX s-is pirveli aTwleulebi mravalmxriv saintereso periodia qarTuli Teatris istoriaSi. sayuradReboa saqarTvelos regionebis TeatrebSi moRvawe mxatvrebis Semoqmedebac. naSromi eZRvneba l. bazankuris Semoqmedebas, romelic ZiriTadad baTumis TeatrSi moRvaweobda. gamokvleulia saqarTvelos Teatris, musikis, kinosa da qoreografiis muzeumSi daculi l. bazankuris mier Sesrulebuli dekoraciebisa da kostumebis eskizebi speqtaklebisaTvis: `wm. iorgeris dResaswauli~ da `7 dRe~ (1929-1930 ww.). dekoraciebis eskizebSi ikveTeba mxatvris interesi scenis sivrcis geometrizirebuli da imavdroulad lakonuri formebiT konstruirebisaken. imave speqtaklebisaTvis Seqmnili kostumebi ki _ kvlavindeburad istoriuli realizmiT xasiaTdeba.

1.11. axali arqiteqturis ganviTarebis istoria

• XIX saukunis Tbilisis saero arqiteqtura, (gardamavali Tema) maia mania 2011 wels Sesrulda savele samuSao Tbilisis udidesi da erT-erTi uZvelesi samosaxlo ubnis – kalas ramdenime mikroubanze. paralelurad dakvirveba grZeldeba (TvaliT da grafikuli analizis, saarqivo fotoebis Tanamedrove mdgomareobasTan SedarebiTa da SejerebiT gziT) Tbilisis uZvelesi ubnis – sakuTriv Tbilisis erT-erT urbanul monakveTze. yovelive es emsaxureba Tbilisis Zveli ubnebis urbanuli Taviseburebebis, ubnebis sivrciTi agebulebis specifikis da calkeuli sacxovrebeli saxlebis tipilogiuri mravalferovnebis da siZvelis gamovlenas. radgan Tbilisis arqiteqturis kvleva amouwuravia da erTbaSad ver moxerxdeba, amitom miznadaa dasaxuli calkeuli urbanuli monakveTebis kvlevis sagnad gadaqceva, rac SemdgomSi erT dokumentur masalad Seikvreba, aRniSnuli masala ki safuZvlad daedeba Teoriul naSroms Tbilisis arqiteqturis Sesaxeb.

• saqarTvelos XIX s-is miwurulisa da XX saukunis 1910-ian wlebis arqiteqtura (Tema gardamavalia), Tamaz gersamia

17

Page 18: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

2011 wels ganxorcielda im specialuri literaturis damuSaveba, romelic exeba Tbilisis XIX-XX ss-Ta mijnis arqiteqturis ganviTarebasa da istorias. damuSavda saqarTvelos erovnuli biblioTekasa da saqarTvelos centraluri istoriuli arqivis biblioTekaSi 1890–iani wlebis dasawyisidan 1920–iani wlebis CaTvliT daculi presa (qarTul da rusul enebze); mopovebul iqna garkveuli cnobebi Tbilisis im Senoba–nagebobaTa mSeneblobis Sesaxeb, romlebic istoriul–arqiteqturul interess warmoadgens. mogrovda saqarTvelos centraluri istoriuli arqivisa da Tbilisis saqalaqo arqivis fondebSi daculi grafikuli masala. Catarebuli muSaobis Sedegad SeirCa im periodisaTvis yvelaze damaxasiaTebeli da yvelaze mniSvnelovani Senoba–nagebobaTa nimuSebi. Segrovda maTi Tavdapirveli proeqtebi.

• XX saukunis 20-50-iani wlebis gamoCenili arqiteqtorebi saqarTveloSi (m. qurdiani, n. qurdiani, n. severovi, m. kalaSnikovi, n. neprincevi, v. uruSaZe, m. SaviSvili, m. qoCakiZe, z. mindoraSvili, i. Cxenkeli, a. kalgini, g. ter-meliqovi, m. melia), lali andronikaSvili

naSromSi warmodgenilia sabWoTa perioSi moRvawe gamoCenili qarTveli da saqarTveloSi moRvawe rusi arqiteqtorebis (g. kalaSnikovi, n. severovi, m. melia, z. qurdiani, m. neprincevi, a. kalgini, g. ter-mikelovi, m. momonoSvili da sxv.) biografiebi da maTi ZiriTadi namuSevrebis aRweriloba. gamokvleulia TiTeuli avtoris xelweris Tavisebureba, individualoba, romelic esoden rTulad misaRwevi iyo unificirebuli stilis farglebSi. yuradReba gamaxvilebulia erTiani sabWoTa stilis farglebSi qarTuli arqiteqturis Taviseburebis _ erovnuli motivebis gamoyenebis mcdelobaze da gamotanilia daskvnebi zogadad qarTuli arqiteqturis istoriisaTvis XX s-is 30-60-iani wlebis monumenturi arqiteqturis mniSvnelobaze.

1. 12. saarqivo masalis damuSaveba da kvleva

• g. CubinaSvilis `qarTuli arqiteqturis gzebis~ komentirebuli Targmani, dimitri TumaniSvili

g. CubinaSvilis 1936 wlis moxseneba `qarTuli arqiteqturis gzebi~ udavod qarTuli xelovnebaTmcodneobis klasikuri naSromTagania _ istoriuladac mniSvnelovani da dRevandlamde aqtualuri. amasTanave, misi qarTuli versia moZvelebulia _ metismetad sityavsityviTic da terminologiuradac, dRevandeli TvalsazrisiT, gaumarTavi, Sesabamisad _ Zneli sakiTxavi da gasagebi. naSromis amocana iyo `qarTuli aqriteqturis gzebi~ SeZlebisdagvarad a) srulad da zedmiwevniT gadmomeca rogorc g. CubinaSvilis azri, aseve misi azrovnebis wesic, argumentaciis Taviseburebani da a.S. b) Txroba gamWvirvale da erTmniSvnelovani yofiliyo, ar darCeniliyo risame gaukuRmarTebiT gagebis SesaZlebloba _ rac araerTxel momxdara, samwuxarod. TiTqmis 80 wlis Semdeg, cxadia, zogi ram ganmartebas da axsnas saWiroebs _ dazustda (maT Soris Tavad g. CubinaSvilis mier) zogi monacemi, amas garda, komentirebas moiTxovs zogierTi termini da Sefasebac. Sesabamisad, Targmans daerTo Sesabamisi SeniSvnebi da mTargmnelis boloTqma.

2. ZeglTa aRweriloba da samecniero informacia

centris ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufis mier

ganxorcielda Semdegi samuSao:

18

Page 19: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• centrisa da saerTaSoriso dokumentaciis kompania IDC-s Soris gaformebuli kontraqtiT gaTvaliswinebul samuSaoebi. momzadda masalebi inglisurenovani krebulis "qarTuli arqiteqtura" (Zveli qarTuli xuroTmoZRvrebis ZeglTa dokumentirebuli foto-saarqivo koleqcia mikrofilmebze 47000 fotosuraTiT) megzuris bibliografiisa da vizualuri dokumentaciisaTvis, romelic unda ganTavsdes aRniSnuli krebulis gamomcemlis, holandiuri kompaniis - BRILL IDC-is veb-gverdze;

• momzadda rvatomeulSi Semavali 2000 xuroTmoZRvruli Zeglis anbanuri, tipologiuri, qronologiuri, funqciuri da geografiuli saxelebis saZieblebi internetis qselSi gansaTavseblad;

• momzadda masala samecniero-sacnobaro enciklopediuri gamocemis

“saqarTvelos istoriisa da kulturis ZeglTa aRwerilobis me-3 wignSi

(wigni gamoicema qarTuli enciklopediis, ir. abaSiZis saxelobis mTavar

samecniero redaqciasTan TanamSromlobiT 2012 wlis bolos) Semavali

xuroTmoZRvruli da kedlis mxatvrobis ZeglTa samecniero

aRwerilobebisTvis (daaxl. 100 statia);

• muSaoba mimdinareobda da momaval welsac gagrZeldeba programuli

uzrunvelyofiT aRWurvil digitalur gzamkvlevze (inglisur enaze) _

“qarTuli arqiteqtura _ aRmosavleT saqarTvelo”. gzamkvlevSi

mimoxilulia aRmosavleT saqarTvelos 11 istoriuli mxaris (kaxeTi,

erwo-TianeTi, xevi, xevsureTi, mTiuleTi, fSavi, TuSeTi, Sida qarTlis

centr. nawili, Sida qarTlis mTianeTi, qvemo qarTli) da Tbilisis

teritoriaze ganlagebuli aTasze meti xuroTmoZRvruli Zegli, saTanado

teqstobrivi da vizualuri masalis TanxlebiT (daaxl. 15000 foto da

naxazi).

• gamoica albomi _ `oTxTa eklesia”, seriidan “qarTuli nivTieri

kulturis Zeglebi sazRvargareT”.

3. arqivisa da biblioTekis seqtori

3. 1. centris arqivis TanamSromelTa mier damuSavda:

• l. rCeuliSvilis arqivi (afxazeTis arqiteqturuli Zeglebi), neli kobaxiZe;

• rusudan mefisaSvilis arqivi (eredvis eklesiis naxazebi), neli kobaxiZe;

• c. CaCxunaSvilis mier arqivisTvis gadmocemuli masala: bodbis wm. ninos da wm. giorgis taZrebis, ioane bodbelis sasaxlis da mcxeTis wm. jvris monastris – proeqtebi, anazomebi, fotoebi, angariSisa da fotoebis eleqtronuli versia. moxda maTi sistematizacia da katalogizacia, neli kobaxiZe;

• 1974-1979 wlebSi italieli mecnierebis (alpago novelos masala) mier qarTuli xelovnebisadmi miZRvnili simpoziumisaTvis gadaRebuli qarTuli arqiteqturis Zeglebis naxazebis fotoaslebis mixedviT gakeTda Semdegi regionebis: Sida qarTlis, qvemo qarTlis, kaxeTis, samcxe-javaxeTis, aWaris da zemo svaneTis cnobili arqiteqturuli Zeglebis saaRricxvo baraTebi. ganxorcielda maTi sistematizacia, katalogizacia (gardamavali samuSao); neli kobaxiZe, baadur kupreiSvili;

19

Page 20: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• XX-XXI ss. arqiteqtor-restavratorTa Sesaxeb biografiuli cnobaris Sedgena (gardamavali samuSao), xaTuna WurRulia

3. 2. biblioTeka

centris biblioTekaSi mimdinareobs gadarCenili wignebis (daaxloebiT 10 000 egzemplari) damuSaveba, gawmenda, daxarisxeba (gardamavali samuSao), aseve axali wignebis registracia. aseve axali wignebis registracia. Semsrulebeli: dali muxaZe biblioTekis TanamSromlebma gaiares treningebi ilias universitetsa da erovnul arqivSi.

3.3. centris veb-gverdi

mimdinareobs centris veb-gverdis mudmivi ganaxleba da axali masaliT Sevseba (xaTuna WurRulia, aza lobJaniZe); www. gch-centre.ge

4. sergo qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fiqsaciis laboratoriis saqmianoba

2011 wlis ganmavlobaSi laboratoriis TanamSromlebis mier, wliuri gegmis Sesabamisad xorcieldeboda arqivSi dacul foto-masalaze arsebuli, moZvelebuli formatis sakartoTeko baraTebis Canacvleba axali formis baraTebiT, da agreTve slaidebis digitalizaciis procesi. damzadebulia 540 erTeuli sakarToteko baraTi; daskanerda da kompiuterul monacemTa bazaSi Sevida 599 slaidi laboratoriis slaidoTekidan. Sesrulda mesxeT-javaxeTis tradiciuli sacxovrebeli saxlebis fotofiqsacia.

momzadda sailustracio masala mravali sxvadasxva gamocemisTvis, maT Soris didi moculobis samuSao Sesrulda aSS-Si dagegmili gamocemisTvis

20

Page 21: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

`saqarTvelo~, albomebisTvis: elene axvlediani, avTo varazi, gigo gabaSvili da sxv.

5. saqarTvelos kulturuli memkvidreobis popularizacia

5.1. gamofenebi/prezentaciebi/gamocemebi

• 12 ianvari _ saqarTvelos kulturis saministroSi

gaimarTa centris mier gamocemuli wignis _ `qarTuli qristianuli xelovneba~ meore gamocemis prezentacia;

• 1 aprili _ evropis saxlSi gaimarTa qarTuli xelovnebis istoriis institutis 70 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo saRamo da centris mier gamocemuli wignebis prezentacia; saRamoze damswre sazogadoebam 80 weli miuloca baton Teimuraz sayvareliZes, institutis direqtoris 2000-2006 wlebSi.

21

Page 22: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• 8 ivnisi _ Tbilisis istoriis muzeumi (qarvasla) _ arqiteqtor mixeil kalaSnikovis 125 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo gamofena. organizatorebi: g. CubinaSvilis centri, saqarTvelos erovnuli muzeumi, saqarTvelos arqiteqtorTa kavSiri, kulturul-saganmanaTleblo kavSiri ‘ruski klub’;

• 9 oqtomberi _ rusTavelis Teatris samejliso darbazi _ gamofena ‘SALVE’ _ Zveli Tbilisis sadarbazoebi~. gamofenis organizatorebi: centris mecnieri TanamSromlebi _ Tamaz gersamia, marina meZmariaSvili, cisia kilaZe. gamofena daafinansa qalaqis meriam da Tbilisis kulturuli RonisZiebebis centrma. gamofena Catarda `Tbilisobis~ farglebSi;

• maisi, berlini (germania) _ Teatraluri mxatvrobis gamofena, saqarTvelos kulturisa da ZeglTa saministros dakveTa, gamofenis kuratori _ m. oklei;

• maisi-ivnisi, gamofena bustrofedoni, g. leoniZis literaturis muzeumis sagamofeno darbazi, organizatori n. yifiani;

• noemberi _ Teatraluri mxatvrobis gamofena TbilisSi, rusTavelis

Teatris foieSi, dakavSirebuli natos delegaciis vizitTan

saqarTveloSi, saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros

dakveTa, gamofenis kuratori _ m. oklei;

22

Page 23: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• 7 noemberi _ saqarTvelos sapatriarqoSi gaimarTa xelovnebaTmcodneobis

doqtoris centris TanamSromlis leonide ServaSiZis 100 wlisTavisadmi

miZRvnili saiubileo saRamo. organizatorebi: g. CubinaSvilis centri,

saqarTvelos sapatriarqosTan arsebuli axalgazrdobis sulieri da

inteleqtualuri centri, jerarldikis centri, saqarTvelos

TavadaznaurTa darbazi.

• noemberi _ gamofena An American in Tbilisi – Trisha Donnelly, Wade Guyton, Elisabeth Kley, (sami saerTaSoriso mxatvris gamofena), Tbilisis erovnuli galerea, organizatori nana yifiani;

• 21 dekemberi, evropis saxli _ gamofena _ `qarTuli Teatraluri mxatvroba _ dro da sivrce~. evropis saxlis dafinansebiTa da xelSewyobiT, kuratori m. oklei;

• 7 noembers samebis sakaTedro tazris sakonferencio darbazSi saqarTvelos sapatriarqom da g. cubinasvilis centrma gamarTes saRamo mizRvnili centris TanamSromlis leonide ServasiZis 100 wlistavisadmi. mogonebebiT gamovidnen saqarTvelos patriarqi ilia II, centris TanamSromlebi kiti macabeli, mariam didebuliZe; istorikosi gia anCabaZe

5. 2. 2011 wlis gamocemebi

2011 wels centrma gamosca Semdegi wignebi

23

Page 24: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• walenjixa, macxovris taZris moxatulobebi (i. lorTqifaniZe, m. janjalia);

• Sua saukuneebis qarTuli xatwera (n. WiWinaZe);

• oTxTa eklesia (T. dvali, n. andRulaZe),

• vaJa-fSavela, saiubileo albomi

5. 3. centris TanamSromelTa mier gamocemuli wignebi

• d. xoStaria, Tbilisis Zveli sastumroebi, gamomcemloba `artanuji~.

• m. gaCeCilaZe, T. belaSvili, giorgi roiniSvili. albomi.

• m. meZmariaSvili, Zveli Tbilisis sadarbazoebi, bukleti;

• m. CixraZe, naxatis ganvitarebis Taviseburebebi Tanamedrove qarTul xelovnebaSi;

• T. tabataZe, artistuli kafe qimerioni da misi moxatuloba. tfilisi, 1919 weli

• modernistuli diskursi evropis periferiaze: qarTuli modernizmi kulturaTa gzajvaredinze. `teqstbuqi~ (oTxtomeuli) inglisur enaze Semdgeneli da Tanaavtori m. CixraZe;

• n. yifiani, Lost in Art History; David Kakabadze, berlinis istoriis muzeumis saerTaSoriso gamofenis Critic & Crisis, wigni-katalogi.

5.4. 2011 wels centrma gamosca Jurnali `saqarTvelos siZveleni~, # 14

JurnalSi gamoqveynda centris TanamSromelTa naSromebi:

• m. gabaSvili, zoomorful gamosaxulebaTa ikonografiuli tipis Sesaxeb;

• T. dadiani, brdaZoris didi qvasveti;

• T. xundaZe, bzis wminda giorgis eklesiis reliefebi;

• g. pataSuri, g. laRiaSvili, wminda kvirikesa da ivlitas taZari nasoflar draneTTan;

• e. gedevaniSvili, ikvis wm. giorgis eklesiis `gankiTxvis dRis~ ikonografiuli Taviseburebani;

• e. kvaWataZe, Tekenebis `Svlis~ eklesiis safasado skulptura;

24

Page 25: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• m. mania, avlevis Sesaxvevis Zveli saxli da misi mikroubani;

• n. WinWarauli, TergdaleulTa epoqis ucnobi peiaJebi (romanoz gvelesianis grafikuli Canaxatebi);

• x. WurRulia, g. JRenti, leonide (leo) ServaSiZe;

• l. xuskivaZe, nini yauxCiSvili.

2011 wels centrma gamosacemad moamzada Jurnal `saqarTvelos siZveleni~ # 15, romelic eZRvneba g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebidan 70 wlisTavs.

5. 5. 2011 wels centrma moamzada eleqtronuli Jurnali `Ars Georgica``, seria

B (www. georgianart.ge), romelSic Sevida centris TanamSromelTa statiebi:

• T. belaSvili, eqspresionistul-konstruqtivistuli Ziebebi XXs.-is

pirveli aTwleulebis qarTul scenografiaSi;

• m. gaCeCilaZe, gogi roiniSvili (dabadebidan 90 weli);

• m. gaCeCilaZe, avTandil (avTo) popiaSvili;

• e. TumaniSvili, Canafiqridan realizaciamde mixeil TumaniSvilis

speqtaklebis mxatvruli gadawyvetis principi;

• m. ciciSvili, giorgi gabaSvilis ucnobi mxatvroba; • l. andronikaSvili, Tbilisuri saxli (TabukaSvilis q. # 51);

• n. WinWarauli, wignis miniaturuli mxatvroba: metamorfoza par excellence? (Tanamedrove qarTuli miniaturuli mxatvroba: tradicia da identoba);

• m. oklei, qarTuli Teatralur-dekoraciuli xelovneba dasavleT evropul scenografiasTan mimarTebaSi;

• m. ciciSvili, nino qsnis erisTavis asulis portreti;

• m. meZmariaSvili, peizaJuri Janris ganviTarebis axali tendenciebi 1930-

iani wlebis qarTul grafikaSi.

5. 6. samecniero da popularul gamocemebSi gamoqveynebuli centris TanamSromelTa naSromebi

Jurnali _ ACADEMIA, 2/2011

• d. TumaniSvili, uaxlesi qarTuli xelovnebis SeswavlisaTvis;

• m. didebuliZe, daviT kakabaZis `bretani~ da Soreuli aRmosavleTis xelovneba;

• c. kilaZe, Salva qiqoZis avtoportreti `udrood daRupuli megobris mosagoneblad~;

• n. nacvliSvili, Tbilisis kaTolikuri Temis istoriidan (sololakis sasaflao);

• m. liluaSvili, wm. miqael mTavarangelozis eklesia TbilisSi;

• T. xundaZe, Sua saukuneebis (V-XI ss.) qarTuli saqtitoro teliefis ikonografiuli variaciebi;

• c. CaCxunaSvili, kidev erTxel mcxeTis wminda jvris mcire taZris Sesaxeb;

• m. suramelaSvili, siZvelis SenarCunebis tradicia Tbilisis urbanul memkvidreobaSi da dRevandeli danakargebi.

25

Page 26: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

Jurnali _ Zveli xelovneba dRes

• s. leJava, darbazuli sacxovreblebi mesxeT-javaxeTSi;

• d. TumaniSvili, sad iwyeba da sad mTavrdeba Zveli Tbilisi.

krebuli _ xelovneba saqarTvelos sazogadoebriv sivrceSi _ saqarTvelos goeTes instituti, Tbilisi, 2011 w. („Kunst im Öffentlichen Raum von Georgien“, “Raum für Raum – Kunst im Öffentlichen Raum in Georgien“, Goethe-Institut Georgien , Tbilissi, 2011,)

• n. WoRoSvili, sivrce sivrcisTvisTvis _ xelovneba saqarTvelos sajaro

sivrceSi.

Jurnali _ Русский клуб. N 4, 2011

• T. gersamia,“ Ясная и любимая душой цель “; • m. meZmariaSvili, giorgi CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis

institutis iubile.

Jurnali - `inteleqtuali~, # 17, 2011 (International Scientific Journal,,Intellectual”)

• n. mircxulava, Soc. realizm in Georgian art

Jurnali `speqtri~, 2011, #1

• a. oqropiriZe, xaxulis samxreT sarkmlis morTulobisaTvis

5. 7. ucxoeTSi dabeWdili da dasabeWdad gadacemuli naSromebi

• e. gedevaniSvili, The Depiction of the Ecumenical Councils at Gelati Monastery: Interrelationship between Image and Text, krebulSi "Bild und Text im Mittelalter” Boehlau 2011;

• m. CixraZe, `Tbilisi poetebis qalaqi~, samecniero Jurnali _ Modernism-Modernity. Johns Hopkins University Press;

• T. tabataZe, Some Peculiaritis of Tbilisi Modernist Artistic Cafe Kimerioni. About Conceptual Content of Kimerioni Wall Paintings, samecniero Jurnali _ Modernism-Modernity. Johns Hopkins University Pres;

• T. gersamia, enciklopedia “ Allgemeines Kunstlerlexikon “, K.G.Saur Verlag. Munchen, Leipzig, 5 statia;

• l. andronikaSvili, `qarTuli xuroTmoZRvreba~, "Architectura Georgiana" narkvevi italiur-qarTuli gamocemisaTvis - "Al Oriente", 2011 Milano

26

Page 27: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

5. 8. 2011 wels centris TanamSromelTa mier gamosacemad momzadebuli da dasastambad gadacemuli naSromebi:

wignebi

• daviTgarejis monastrebi. sabereebi (avtorTa jgufi)

• arqiteqtorebi da mSenebeli ostatebi Sua saukuneebis saqarTveloSi (avtorTa jgufi)

• ananuri (avtorTa jgufi);

• m. gaCeCilaZe, sergo qobulaZe. albomi • m. ciciSvili, gigo gabaSvili, albomi.

periodika

krebuli `dmanisi~

• k. maCabeli, qarTlis skulpturuli saxelosnos istoriisaTvis;

krebuli `javaxeTis qristianuli Zeglebi~

• k. maCabeli, javaxeTis qvajvarebi;

krebuli xobis monasteri

• n. WiWinaZe, xobis monastris saganZuri

krebuli _ modernulobis istoria da Teoria (ilias universitetis krebuli)

• e. gedavaniSvili, msoflio saeklesio krebaTa asaxulobani gelaTis

taZris moxatulobaSi da saqarTvelos imJamindeli politikuri

orientacia.

Jurnali - `qarTvelologia~

• T. sanikiZe, gergetis sameba

almanaxi _ `mwignobari-2011~

• m. gaCeCilaZe, gogi wereTeli

27

Page 28: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

6. samecniero konferenciebi

6. 1. centris mier organizebuli konfereneciebi

2011 wels g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebis 70 wliTavs mieZRvna centris mier organizebuli ori saerTaSoriso samecniero konferencia da erTi studenturi samecniero konferencia:

• 29 seqtemberi _ 1 oqtomberi, Tbilisi, saerTaSoriso konferencia _ `figura da ornamenti: esTetika, xelovneba da arqiteqtura kavkasiis

regionSi, 400-1650~ (Figure and Ornament: Aesthetics, Art and Architecture in the Caucasus Region 400 to 1650). organizatorebi g. CubinaSvilis centri,

florenciis maqs plankis instituti da bazelis universiteti

rusTavelis fondisa da bazelis nebayoflobiTi akademiuri

sazogadoebis finansuri mxardaWeriT.

konferenciaSi monawileoba miiRo 10 qarTvelma da 20 ucxoelma mecnierma evropis sxvadsxva samecniero centrebidan. konferenciaze moxsenebebi waikiTxes centris TanamSromlebma:

• l. xuskivaZe, The Issue of Cultural Correlation (Ornament in the Repoissé Art); • n. WiWinaZe, Framing the Sacred: Repoussé Revetment of Medieval Georgian Icons; • k. maCabeli, Ornement-Figure-Symbols (Early Medieval Georgian Reliefs); • d. xoStaria (Tanavtori m. bogiSi), Palmettes with Concentric Ribs. Study of an

Ornament in Medieval Georgian Art and Beyond; • T. xundaZe, (Tanaavtori a. SanSiaSvili), Figure and Ornament Confirming Georgian

Diplomatic and Missionary Activities in the North Caucasus ; • e. gedevaniSvili, Representation of the Saints Making the Limitless Sacral Space; • e. kvaWataZe, Seljuk Ornament in Georgian and Armenian Architectural Sculpture ; • i. giviaSvili, Meeting of Two Traditions: sculptures of Georgian Church in Armenian Ani, daibeWda konferenciis Tezisebi

28

Page 29: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• 27-28 oqtomberi, Tbilisi, saerTaSoriso konferencia `mexsiereba, xelovneba da xelovnebis istoria identurobis ZiebaSi~; organizatorebi: g. CubinaSvilis centri, saqarTvelos kulturis saministros, aSS saelCos

da saqarTvelosSi goeTes institutis mxardaWeriT

konferenciaSi monaw

ileoba miiRo 32 mecnierma, maT Soris amerikelma da rusma mecnierebma

moxsenebebi waikiTxes centris TanamSromlebma

• c. kilaZe, avtoportrti Salva qiqiZis SemoqmedebaSi;

• T. belaSvili, eqspresionistul-konstruqtivistuli Ziebebi XXs.-is

pirveli aTwleulebis qarTul scenografiaSi;

• e. TumaniSvili, mxatvruli gadawyvetis principi m. TumaniSvilis

mosazrebaTa mixedviT;

• m. mania, cixisubani – Zveli Tbilisis dakarguli faseuloba

• m. ciciSvili, giorgi gabaSvilis ucnobi mxatvroba • n. WinWarauli, wignis miniaturuli mxatvroba: metamorfoza par

excellence?”(Tanamedrove qarTuli miniaturuli mxatvroba: tradicia da

identoba) • m. oklei, XX saukunis qarTuli scenografia: tradicia da novatoroba

• l. anTelava, mcxeTis jvris mxatvrul-xatovani metyveleba da simboluri

semantika

• s. leJava, a. oqropiriZe, abstraqtuli elementis saxviTi

transformaciisaTvis qarTul xelovnebaSi);

• n. yifiani, `damSvidobebis xelovnebisTvis~ - qarTuli modernizmis

kvlevis mimarTulebeba;

• g. xoStaria, qarTuli saxviTi xelovnebis ganviTarebis Taviseburebebi XX

saukuneSi.

daibeWda konferenciis Tezisebi

• 16-17 dekemberi, Tbilisi _ studentTa samecniero konferencia. organizatorebi: g. CubinaSvilis centri da Tbilisis saxelmwifo

samxatvro akademia.

29

Page 30: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

konferenciaSi monawileoba miiRes a.quTaTelaZis sax. Tbilisis samxatvro

akademiis, i.javaxiSvilis sax. Tbilisis

saxelmwifo universitetis, Tbilisis

sasuliero akademiisa da Teatrisa da kinos

universitetis studentebma da magistrantebma.

sxva konferenciebi:

• 19 aprili, Tbilisi _ mrgavili magida Temaze _ `Zveli Tbilisis identuroba da suli~ (britaneTis sabWos, goeTes intitutis, saqarTvelos ICOMOS-is da xelovnebis saerTaSoriso centris _ Istoriale mier erTi wlis manZilze Catarebuli seminarebis, konferenciebisa da gamofenebis Semajamebeli sxdoama). mrgavli magidis muSaobaSi monawilebdnen centris direqtori, mariam didebuliZe, centris mecnieri TanamSromlebi _ maia manaia da manana suramelaSvili;

• 2-5 maisi _ Tbilisis ekonomikuri ganviTarebis forumi. konferencia Catarda Tbilisis meriisa da sakrebulos TaosnobiT da msoflio bankis finansuri mxardaWeriT. konferenciis muSaobaSi monawileoba miiRes centris direqtorma, mariam didebuliZem da centris TanamSromlebma cicino CaCxunaSvilma, manana suramelaSvilma, marine gaCeCilaZem;

• 5-8 maisi, zalcburgi _ saerTaSoriso konferencia mieZRvna struqturis rRvevisa da qalaqebis saxecvlilebis sakiTxs, SCUPAD-is mier gamarTuli urbanuli dagegmarebisa da ganviTarebis 43-e yovelwliuri kongresi

• m. mania, Tbilisis urbanuli da arqiteturuli memkvidreoba – dacvis mdgomareoba

• 16 ivnisi, Tbilisi _ saerTaSoriso seminari _ `Zveli Tbilisis mdgradi ganviTareba: gamowvevebi da SesaZleblobebi~ (organizatori saqarTvelos

kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagento da norvegiis

kulturuli memkvidreobis direqtorati (Riksantikvaren)

• m. didebuliZe, Zveli Tbilisis axali sicocxle

• 2011 w. 20 ivnisi, Tbilisi _ samecniero konferencia `mixeil TumaniSvili _ Teatris Teoretikosi” (gaimarTa rusTavelis TeatrSi)

• e. TumaniSvili, Canafiqridan realizaciamde, mxatvruli gadawyvetis principi m. TumaniSvilis mosazrebaTa mixedviT.

• 22-27 agvisto _ bizantinistTa XXII saerTaSoriso kongresi, sofia,

bulgareTi (22nd International Congress of Bizantine Stuidies)

30

Page 31: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

moxsenebebi waikiTxes NMNPF

• l. xuskivaZe, GgelaTis mozaika;GEG

• m. didebuliZe, mwvaleblobis winaaRmdeg mimarTuli saRvTismetyvelo

kamaTebis gavlena yincvisis wm. nikolozis taZris moxatulobaze;

• 21 seqtemberi, Tbilisi, arqiteqturisa da qalaqmSeneblobis istorikosTa pirveli qarTul-iaponuri seminari, organizatorebi: g. CubinaSvilis

centri da tokios teqnologiis instituti

• n. nacvliSvili, kaTolikuri eklesiebi saqarTveloSi

• i. mania, Tbilisis qarvaslebi

• 20-22 seqtemberi, Tbilisi, saerTaSoriso konferencia _ `sazogadoeba da istoriuli garemo~ organizatorebi saqarTvelos ICOMOS, norvegiis kulturuli memkvidreobis direqtorati (Riksantikvaren), xelovnebis

saerTaSoriso centri _ ISTORIALI, konferenciis partniori saqarTvelos

parlamentis erovnuli biblioTeka, britaneTis sabWo, g. CubinaSvilis

centri

• m. suramelaSvili, turis gaZRola Tbilisis istoriul ubnebSi

konferenciaze centris direqtorma gadasca cnobil urbanists iuka

iukiletos (ICCROM, italia) misi wignis `xuroTmoZRvrebis konservaciis

istoria~ qarTuli Targmanis eleqtronuli versia, romelic centris

TanamSromlebma moamzades.

• 20-24 seqtemberi, saerTaSoriso konferencia _`ucxoeTis

qarTuli memkvidreoba~ (xelnawerTa erovnuli centri)

31

Page 32: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

m. didebuliZe, Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvrobis Zeglebi tao-klarjeTSi da maTi gadaudebeli konservaciis aqtualuri sakiTxebi;

• T. xundaZe, mefeTa gamosaxulebani tao-klarjeTis xuroTmoZRvrul qandakebaSi;

• n. WiWinaZe, sinas mTis wm. ekaterines monastris qarTuli ferweruli xatebis mxatvruli sistemebi.

• 15-18 seqtemberi, "qvevris Rvinis I saerTaSoriso simpoziumi" alaverdis eparqiisa da meRvineTa asociaciis erToblivi RonisZieba.

• a. oqropiriZe, vazi _ sicocxlis xe

• 24 oqtomberi, saerTaSoriso konferencia _ vizualuri kultura da

religiuri impulsebi (Visual Culture and Religious Impuls), Tbilisis

saxelmwifo samxatvro akademia

• n. WinWarauli, levan margianis miniaturuli opusebi: identobis ZiebaSi

• 12-14 ianvari, seminari - KHI ASM workshop II, berlinis saxelmwifo muzeumi,

islamuxri xelovnebis muzeumi, berlini, germania

• giviaSvili, Art, Space and Mobility in the Early Christian and Early Islamic Worlds: The Georgian Perspective

• 21 dekemberi _ samecniero konferencia `saqarTvelos

kulturuli memkvidreoba okupirebul teritoriebze _ afxazeTi~, organizatorebi: soxumis saxelmwifo

universiteti, afxazeTis axalgazrda fsiqoloqTa

asocoacia da istoriis da eTnologiis instituti.

• c. CaCxunaSvili, afxazeTis saeklesio arqiteqtura.

• seqtemberi, turini (italia) _ saerTaSoriso konferencia _ Geoitalia 2011 - VIII Forum Italiano di Scienze della Terra

32

Page 33: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• m. janjalia (Tanaavtori), Research and Education for the Conservation of Cultural Heritage in Georgia

• 5-6 dekemberi, kievi _ saerTaSoriso konferencia "Tempus and Erasmus Mundus – Opportunities for the Eastern Partnership"

monawileoba miiRo n. WoRoSvilma, (http://tempus-erasmusmundus.kiev.teamwork.fr)

• florenciis romualdo del biankos saerTaSoriso fondis mier mowyobili festivalis “Degree and Profession”. seminaris xelmZRvaneli a. kldiaSvili

• 15-16 marti, florencia, saerTaSoriso konferencia _ “Domes in the World” • l. mamalaZe, The Dome in the Georgian Christian Architecture (The Artistic

Expression and Symbolic Semantics of the Dome of the Holy Cross Church in Mtskheta.

7. mivlinebebi da eqspediciebi

2011 wels centris TanamSromlebi sistematiurad dadiodnen samecniero eqspediciebsa da mivlinebebSi rogorc saqarTveloSi ise mis farglebs gareT (TurqeTi (tao-klarjeTi), bulgareTi, germania da sxva). qarTul-iaponuri proeqtis farglebSi moewyo qarTvel da iaponel mecnierTa erToblivi eqspedicia saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi.

8. saerTaSoriso urTierTobebi da proeqtebi

• 30 seqtemberi _ gaformda urTierTanamSromlobis memorandumi g. CubinaSvilis centrs, florenciis maqs plankis institutsa da bazelis iniversitets Soris;

• saerTaSoriso proeqtma _ `OLKAS egeosidan Sav zRvamde _ Sua saukuneebis navsadgurebi aRmosavleTis sazRvao gzebze~ (proeqtSi monawileobs saberZneTis, bulgareTis, rumineTis, TurqeTis, ukrainis samecniero dawesebulebebi da g. CubinaSvilis centri) 2011 wels gaimarjva Savi zRvis auzis sazRvrispira TanamSromlobis programis (Black See CBC) farglebSi Catarebul pirvel konkursSi. 23 maiss mTavrobis kancelariis SenobaSi gaimarTa aRniSnul programaSi gamarjvebulTa dajildoeba. saxelmwifo ministrma g. baramiZem sigeli gadasca centris dirqtors m. didebuliZes;

33

Page 34: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• qvis arqiteqturis saerTaSoriso jildo _ 2011; 24 seqtembers q. veronaSi (italia) gamarTul 46-e ‘Marmomaac’-is marmarilos, qvisa da teqnologiebis saerTaSoriso gamofenaze qvis arqiteqturis saerTaSoriso jildo-2011 gadaeca proeqts _ `svanuri koSkebi _ saqarTvelo~, romlis momzadebaSi monawileoba miiRo centris mecnier TanamSromilma giorgi pataSurma. mis mier momzadebuli masala Setanilia gamarjvebuli proeqtebis krebulSi _ ‘Glocal Stone’.

mimdinare proeqtebi

• tokios teqnologiis institutisa da g. CubinaSvilis centris erToblivi proeqti _ `xuroTmoZvruli teqnologiebis urTierTqmedeba da Sefaseba qristianuli da islamuri kulturebis regionebSi~; proeqtis

xelmZRvanelebi arian iaponeli mecnieri Siro

sasano da centri mecnierTanamSromeil daviT

xoStaria. proeqtis mizania Sua saukuneebis

qarTuli saeklesio arqiteqturis Seswavla sainJinro-konstruqciuli

TvalsazrisiT. 2011 wlis 6-20 seqtembers Catarda proeqtis meore etapis

samuSaoebi (centris mxridan proeqtSi monawileoben d. xoStaria

(xelmZRvaneli), n. nacvliSvili, g. pataSuri, m. gabaSvili, m. liluaSvili,

i. mania, e. ediSeraSvili). Catarda savele samuSaoebi, romlis mizani iyo

nagebobaTa azomva, sinjebis aReba, fotofiqsacia da fotogrametriuli

analizi. qarTul-iaponurma jgufma imuSava quTaisSi, gelaTSi, martvilSi,

ubisaSi, kacxSi, qoreTSi, nikorwmindaSi, timoTesubanSi, wundaSi, zeda

varZiaSi, wromSi, samTavisSi, urbnisSi, yincvisSi, samwevrissa da atenSi.

proeqtis farglebSi moewyo seminari.

• 2011 wels oSkis taZari ZeglTa msoflio fondis (World Monument Fund) 2012 wlis sazedamxedvelo ZeglTa siaSi Seitanes. ix. fondis specialuri saiti _ www.wmf.org/project/oshki. oSkis taZarze ganacxadi moamzades da msoflio fondSi waradgines centris Zveli xelovnebis ganyofilebis gamgeb daTo xoStariam da centris asocirebulma TanamSromlebma

34

Page 35: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

irine giviSvilma da markus bogiSma. proeqtis spikeria g. CubinaSvilis centris asocirebuli TanamSromeli – irine giviaSvili. am sakiTxTan dakavSirebiT centrSi 12 oqtombers gaimarTa pres-konferencia.

9. saxelmwifo da sxva saxis grantebSi monawileoba

9.1. rusTavelis fondi. qarTvelologiis, humanitaruli da socialuri mecnierebis fondis mier dafinansebuli proeqtebi:

• `arqiteqtorebi da mSenebeli ostatebi Sua saukuneebis saqarTveloSi~, (xelmZRvaneli: d. xoStaria, monawileebi: d. TumaniSvili, n. nacvliSvili,

g. pataSuri). proeqti dasrulda 2011 wlis dekemberSi. 2012 wlis

dasawyisSi gamova am kvlevis Sedegad dawerili wigni;

• `arqiteqturis restavracia saqarTveloSi~ (i. elizbaraSvili, m.

suramelaSvili, c. CaCxunaSvili, x. WurRulia). proeqti dasrulda;

• qarTuli mxatvroba _ ganviTarebis istoria“ (XVIII s-is II naxevridan dRemde) mimdinare proeqti (m. ciciSvili, n. WoRoSvili)

9. 2. sxva grantebi/proeqtebi

• germanuli akademiuri gacvliTi samsaxuri - kvleviTi stipendia

berlinis humboldtis universitetSi, cisia kilaZe;

• 2011-2012 ww. fulbraitis miwveul mecnierTa programa. aSS-s ganaTlebisa da kulturis saxelmwifo departamentis biuros granti (The Fulbright Visiting Scholar Program (U.S. Department of State’s Bureau of Educational and Cultural Affairs). Visiting Scholar at Parsons School of Design and Art History), mzia CixraZe, miwveuli mkvlevarebi.

• qalaq duSeTis istoriuli birTvis uZravi Zeglebis dafarviTi inventarizacia (i. elizbaraSvili, m. mania, m. suramelaSvili, c. CaCxunaSvili), proeqti dafinansebulia saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagentos mier;

• “daviTgarejis safrTxis qveS myofi Sua saukuneebis qvabovani

monastrebis interdisciplinaruli Seswavla” (Swiss National Science Foundaition), monawileobs m. bulia;

• saqarTvelos ICOMOS proeqti _ `beTlemis ubnis revitalizacia. IV eta-pi~. donori: norvegiis sagareo saqmeTa saministro, norvegiis kultu-ruli memkvidreobis direqtorati (monawileobs m. yenia);

• mesxur-javaxuri darbazovanis inventarizacia. kulturuli memkvidreobis erovnuli saagentos proeqti, samson leJava

10. centris TanamSromelTa mier 2011 wels ganxorcielebuli saganmanaTleblo, saeqsperto da sazogadoebrivi saqmianoba

10.1. saganmanaTleblo saqmianoba 35

Page 36: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

10.1.1. disertaciebisa da diplomebis xelmZRvaneloba, oponireba

centris TanamSromlebi xelmZRvanelobas uweven sadisertacio da samagistro naSromebs, arian disertaciebis oponentebi da recenzentebi.

10.1.2. saganmanaTleblo programebSi monawileoba

centris TanamSromlebi monawileobas iReben saganmanaTleblo programebisa da sasawvlo saxelmZRvaneloebis SedgenaSi. m. didebuliZem moamzada mokle kursi (reader) `bizantiuri mxatvrobis istoria~ Tbilisis sasuliero akademiis studentebisTvis. l. mamalaZem Seadgina sakiTxavebi (readers): «italiuri renesansis xelovneba», «modernizmi da postmodernizmi» Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiisTvis. ganaTlebisa da mecnierebis saministros miwveviT xelovnebis sakonkurso saxelmZRvaneloTa SefasebaSi monawileobas iRebdnen m. bulia da i. elizbaraSvili. daido xelSekruleba a. quTaTelaZis sax. Tbilisis sax.samxatvro akademiasa da centrs Soris samagistro da sadoqtoro kulrsebis erToblivad Catarebis Taobaze.

10.1.3. sajaro leqciebi

centris TanamSromlebi kiTxuloben sajarao leqciebs

2011 wels ramdenime sajaro leqcia waikiTxa i. giviaSvilma:

• Art in Medieval Georgia: Scholarship and Cultural Identity, Talks on Research and Methodology in the History of Art, xelovnebisa da arqiteqturis istoriis fakulteti, triniti koleji, dublinis universiteti, irlandia;

• Oshki Monastery Church as the Reflection of Political and Cultural History of Georgia; Late Antique and Byzantine Studies Seminar, oqsfordis universiteti, didi britaneTi;

• Oshki Monastery Church as the reflection of Political and Cultural History of Georgia; Centre for Hellenic Studies Seminar, kings koleji, londonis universiteti, didi britaneTi.

• samebis taZarTan arsebul axalgazrdobis sulieri ganviTarebis centrSi sajaro leqciebs kiTxulobda q. abaSiZe

10.2. centri TanamSromelTa pedagogiuri moRvaweoba

centris TanamSromlebi aqtiurad ewevian pedagogiur moRvaweobas sxvadasxva umaRles sawavleblebSi

• Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiaSi xelovnebis istoriisa da restavraciis fakulteteze: d. TumaniSvili, T. xundaZe, m. yenia, m. janjalia, l. anTelava, a. kldiaSvili, T. belaSvili, m. mania, e. kvaWataZe, i. elizbaraSili, c. kilaZe, s. leJava, T. tabataZe, T. gersamia

• iv. javaxiSvilis sax. saxelmwifo universitetSi humanitarul fakultetze: m. ciciSvili, n. WoRoSvili, g. xoStaria;

36

Page 37: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

• ilias saxelmwifo universitetSi mecnierebaTa da xelovnebis fakulteti (mimarTuleba _ humanitaruli/xelovnebis istoria): n. WiWinaZe, m. gabaSvili, n. yifiani, m. oklei;

• sasuliero akademiaSi: d. TumaniSvili, m. didebuliZe, a. oqropiriZe, q. abaSiZ;e

• soxumis universitetSi: a. oqropiriZe;

• saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universiteti: g. WaniSvili;

• saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakulteti: T. sanikiZe;

• 2011 wlis Semodgomis semestrSi niu orkis kolumbiis universitetSi magistrebsa da doqtoranetebs leqciebs (`qarTuli modernizmi kulturaTa gzajvaredinze) ukiTxavda m. CixraZe.

10.3. centris TanamSromelTa saeqsperto saqmianoba

centri TanamSromlebi arian sxvadasxva samcniero-meTodologiuri sabWos wevrebi:

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis saagentosTan arsebuli kedlis mxatvrobis konservacia-restavraciis samecniero-meTodologiuri sabWo _ m. didebuliZe, l. xuskivaZe, q. miqelaZe, m. janjalia, m. bulia.

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis saagentosTan arsebuli xuroTmoZRvrebis konservacia-restavraciis samecniero-meTodologiuri sabWo _ i. elizbaraSvili, c. CaCxunaSvili;

• saqarTvelos sapatriarqos saeklesio xuroTmoZRvrebis, xelovnebisa da restavraciis centrTan arsebuli samecniero-meTodologiuri sabWo _ m. didebuliZe, g. WaniSvili;

• saqarTvelos kulturis da ZeglTa dacvis saministrosTan arsebuli moZravi Zeglebis saeqsperto komisia _ d. lebaniZe, m. ciciSvili;

• Tbilisis meriisa da saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros samecniero-meToduri sabWo _ m. didebuliZe, T. gersamia;

• saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros erovnuli saswavlo gegemebisa da Sefasebis centris saxelmZRvaneloTa Sefasebis komisia _ n. WoRoSvili

• ICOMOS ARSAH saerTaSoriso samecniero komitetis wevri _ i. elizbaraSvili;

• ICOMOS International -is wevri _ i. elizbaraSvili, c. CaCunaSvili.

11. kulturuli memkvidreobis reabilitacia-resatavraciis sferoSi ganxorcielebuli saqmianoba centris

37

Page 38: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

saqmianobis erT-erTi mTavari mimarTulieba ZeglTa dacvasTan dakavSirebuli sakiTxebia. centris TanamSromlebi mudmivad monawileoben sakonservacio-sarestavracio proeqtebSi. 2011 wels monawileoba miiRes Semdeg proeqtebSi:

• qalaq duSeTis istoriuli birTvis urbanuli memkvidreobis dafarviTi inventarizacia (m. suramelaSvili, i. elizbaraSvili, m. mania, c. CaCxunaSvili);

• daviT aRmaSeneblis prospeqtis reabilitaciis proeqtis farglebSi Zeglis

statusis mqone Senobis istoriul-arqiteqturuli kvleva (T. gersamia, n. nacvliSvili, m. liloaSvili, d. xoStaria da sxvebi);

• Tbilisis istoriul nawilSi mimdinare axalmSenelobisa da istoriuli Zeglebis reabilitaciis programis farglebSi SenobaTa (aRmaSeneblis q. 29, avlabris q. #5 axvledianis 3(2), WonqaZis 11, kostavas 40, Tamar mefis 23, SavTelis 3) SenobaTa istoriul-arqiteqturuli kvleva (l. andronikaSvili);

• TelavSi, erekle mefis moedani #11 kvleva Zeglis rekonstruqciis proeqtisaTvis; foTi, sastumro `kolxeTi~-s rekonstruqciis proeqtis kvleviTi nawili (l. andronikaSvili)

• Rebis e.w. `duroiani koSki~ saxelovnebaTmcodneo kvleva (i. elizbaraSvili);

• nikorwmindis taZris kedlis mxatvrobis konservacia (saqarTvelos kulturuli memkvidreobis erovnuli saagento) m. janjalia

• zemo krixis taZris moxatulobis winasaproeqto Sefaseba (saqarTvelos kulturuli memkvidreobis erovnuli saagento), m. janjalia.

• manglisis taZris moxatulobis winasaproeqto Sefaseba (saqarTvelos kulturuli memkvidreobis erovnuli saagento), m. janjalia

centris TanamSromlebi axorcieleben restavrirebuli Zeglebis monitorings. 2011 wels ganxorcielda monitoringi saCxerisa da WiaTuris raionebSi kulturuli memkvidreobis gadarCenis fondis mier Catarebul samuSaoebze: mRvimevSi, savaneSi, ivanwmindaSi da navarZeTSi; momzadda Sesabamisi angariSi (i. elizbaraSvili, m. suramelaSvili, c. CaCxunaSvili). mzaddeba angariSi mcxeTis wm. jvris monasterSi Catarebuli sareabilitacio samuSaoebis Sesaxeb.

12. sazogadoebis informireba

centri aqtiurad aris CarTuli sazogadoebriv cxovrebaSi. centris TanamSromlebi monawileoben satelevizio da radiogadacemebSi kulturuli memkvidreobis popularizaciis mizniT da ZeglTa dacvis sakiTxebTan dakavSirebiT. sapatriarqos televiziasTan da radiosTan TanamSromloben asmaT oqropiriZe, qeTevan abaSiZe, mariam didebuliZe; a. oqroperiZe: scenari dokumenturi filmisa "osana maRalTa Sina". m. didebuliZe, gadacemebi `saRvTismetyvelo saubrebi – xatis Teologia~, `yincvisis moxatuloba~.

centris TanamSromlebi aqtiurad monawileobdnen saqarTvelos kulurul memkvidreobasTan dakavSirebuli saWirboroto sakiTxebis ganxilvaSi televiziiT da presiT, gansakuTrebiT iseTi Temebze, rogoricaa sazRvargareT arsebuli qarTuli Zeglebi (tao-klarjeti, wminda miwa); okupirebul teritoriebze qarTuli kulturis ZeglTa mdgomareoba (afxazeTi, samaCablo); Zveli Tbilisis reabilitaciis prpograma, mestiis muzeumis saganZuris mdgomareoba da sxv.

38

Page 39: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

mudmivad mimdinareobs centris veb-gverdis axali masaliT Sevseba da ganaxleba. www.gch-centre.ge problemebi 2011 wels centrma kvlav ver moaxerxa Tavis axal SenobaSi (aTonelis q. # 9) gadasvla, vinaidan Senoba iTxovs seriozul rebilitacias. Tbilisis meriam Seitana Senobis saremonto samuSaoebi 2012 wlis Tebervlis gegmaSi. miuxedavad Senobis arasaTanado mdgomareobisa, mainc metnaklebad mowesrigda ramdenime oTaxi, sadac droebiT ganTavsda centris biblioTekis is nawili, romelic gadaurCa 1991 wlis xanZars da TiTqmis 20 weli tomrebSi iyo Cawyobili. miuxedavad imisa, rom bolo wlebSi sagrZnoblad gaizarda saxelmwifos mxridan g. CubinaSvilis centris saqmianobis dafinanseba, es mainc ar aris sakmairisi g. CubinaSvilis centris mTeli potencialis asamoqmedeblad da misi saqmianobis farTo gaSlisTvis. kvlav aris gareSe wyaroebidan Tanxebis moZiebis saWiroeba eqspediciebisTvis (gansakuTrebiT sazRvargareT arsebuli saqarTvelos kulturuli memkvidreobis Zeglebze), konferneciebis mosawyobad, saerTaSoriso TavyrilobebSi monawileobisTvis, centris TanamSromlebis mier momzadebuli wignebis gamosacemad, centris biblioTekisTvis axali wignebis da perioduli gamocemebis SesaZenad da sxv.. centrs aucileblad esaWiroeba axali, Tanac ufro moculobiTi satransporto saSuelebebi jgufuri eqspediciebis mowyobisTvis, rasac ver uzrunvelyofs erTaderTi da isic Zveli NIVA. jerac problemas warmoadgens centris mier gamocemuli beWdviTi produqciis sazRvargareT _ mniSvnelovan samecniero centrebsa da dargis wamyvan mecnierebTan gagzavna, rac aucilebelia Cveni xelovnebis da Cveni samecniero miRwevebis popularizaciisTvis. garkveuli sirTuleebi iqmneboda g. CubinaSvilis centris saqmianobis farTo gaSuqebis mxriv tele-mediasa da beWdur presaSi, vinaidan centrs ar gaaCnia sazogadoebis informirebis calke ganyofileba an specialisti. miuxedavad imisa, rom centrma 2011 wels sagrZnoblad gazarda axalgazrda mecnierTa (maT soris staJiorTa) konrigenti, isev problemad rCeba axalgazrda mecnierTa mozidva, ufro sworad, maTi saTanado dafinanseba. es ki aucilebeli pirobaa dargis Semdgomi ganviTarebis.

39

Page 40: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

daskvna

2011 weli centrisTvis iyo saiubileo weli _ Sesrulda g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebidan 70 wlisTavi. am TariRs mieZRvna centris mier organizirebuli ori saerTaSori samecniero konferencia da samxatvro akademiasTan erTad _ studenturi samecniero konferencia.

2011 wels centrma Seasrula saxelmwifos (kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros) winaSe aRebuli valdebulebebi rogorc samecniero kvlevis, aseve kulturuli memkvidreobis popularizaciisa da dacvis mimarTulebiT.

2011 wels centris mecnier TanamSromelTa mier damuSavda 50 wliuri Tema.

centris TanamSromlTa monawileobiT gamoica 8 wigni; 5 wigni mzaddeba gamosacemad.

2011 wels daibeWda centris perioduli gamocemis `saqarTvelos siZvelenis~ erTi nomeri (#14). dasabeWdad momzadda Jurnalis `saqarTvelos siZveleni~ # 15

2011 wels centrma moamzada internet-Jurnali _ `Ars Georgica' seria B.

2011 wlis ganmavlobaSi centris mecnier TanamSromlebma dabeWdes 35 samecniero statia samamulo periodul gamocemebSi da krebulebSi; 5 samecniero statia ucxoeTis periodikaSi da samecniero krebulebSi.

centris TanamSromlebi aqtiurad monawileobdnen samecniero TavyrilobebSi rogorc qveynis SigniT (29 mecnier-TanamSromeli), aseve sazRvargareT (9 mecnier-TanamSromeli).

2011 wels centris mecnier TanamSromelTa mier mopovebul iqna samecniero grantebi: adgilobrivi fondebidan – 6, xolo ucxouridan – 3.

centri agrZelebda TanamSromlobas florenciis maqs plankis xelovnebis institutTan da bazelis universitetTan; tokios teqnologiis institutTan da Tesalonikis bizantiuri da postbizantiuri Zeglebis evropul centrTan.

centris mecnier TanamSromlebi (29 mecnieri) aqtiurad arian Cabmuli saganmanaTleblo saqmianobaSi Tbilisis ramdenime umaRles saswavlebelSi.

mniSvnelovani samuSaoebi ganaxorciela s. qobulaZis ZeglTa fiqsaciis laboratoriam: ganaxlda da Seavso foto-arqivi, damzadda 540 sakarToteko baraTi, daskanerda 599 slaidi.

2011 wels saerTaSoriso proeqtSi _ `OLKAS egeosidan Sav zRvamde _ Sua saukuneebis navsadgurebi aRmosavleTis sazRvao gzebze~ monawileobisTvis centrma miiRo saqarTvelos mTavrobis jildo. q. veronaSi (italia) gamarTul 46-e ‘Marmomacc’-is: marmarilos, qvisa da teqnologiebis saerTaSoriso gamofenaze proeqts _ `svanuri koSkebi _

40

Page 41: g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa … · 2018-05-09 · g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris

saqarTvelo~, romlis momzadebaSic monawileoba miiRo centris TanamSromelma _ g. pataSurma, gadaeca qvis arqiteqturis saerTaSoriso jildo - 2011 2011 wels centris TanamSromelTa mier momzadebuli dokumentaciisa da ganacxadis safuZvelze oSkis taZari ZeglTa msoflio fondis (World Monument Fund) 2012 wlis sazedamxedvelo ZeglTa siaSi Seitanes (ix. fondis specialuri saiti _ www.wmf.org/project/oshki).

2011 wlis ganmavlovaSi cenris TanamSromlebi awyobdnen rogorc erTdRian gasvlebs Zeglebze, ise xangrZliv samecniero eqspediciebs saqarTvelos saxvadasxva regionebSi, monawileoba miiRes tao-klarjeTis eqspediciaSi.

2011 wels centris TanamSromelTa monawileboT moewyo ramdenime gamofena, rogorc TbilisSi, ise evropis qalaqebSi.

2011 wlis ganmavlobaSi g. CubinaSvilis centri aqtiurad TanamSromlobda sxva samecniero dawesebulebebTan, rogorc saqarTveloSi, aseve sazRvargareT; aqtiuri TanamSromloba mimdinareobs saqarTvelos sapatriarqosTan, dargSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebTan da sxva.

2011 wels Tbilisis sakrebulos dadgenilebiT, Zvel TbilisSi, qvemo kalas ubanSi xodaSenis quCas ewoda akademikos vaxtang beriZis saxeli.

2010 wlis muSaobis angariSebi da samecniero Temebi inaxeba g. CubinaSvilis centrSi.

samecniero sabWos Tavmjdomare d. TumaniSvili

direqtori m. didebuliZe

Tbilisi,

1 Tebervali 2012 w.

41