การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป...

17
Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 45 Research and Featured Article บ ท ค ว า ม วิ จั ย แ ล ะ วิ ช า ก า ร การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส�าเร็จรูป ส�าหรับการด�าเนินการด้านความปลอดภัย เกี่ยวกับการเก็บรักษาสารเคมีและวัตถุอันตราย สุภ ค ภูภูม ตน วท.ม. (สุขศาสตรอุตสาหกรรมและความปลอดภ ย) คณะสาธารณะสุขศาสตร มหาว ทยาล ยมห ดล ผลการศกษาพบวา ผูมหนาท รบผดชอบในการ ปฏ งานประจ�าสถานท เก บร กษาสารเคม และว ตถุอ นตราย มระดบความพงพอใจดานตรงความตองการของผูใชงาน ดานการท�างานไดตามฟงกชนงานของระบบและความงาย ตอการใชงานของระบบอยูในระดบพงพอใจ สวนในดาน การรกษาความปลอดภยของขอมูลในระบบระดบความ พงพอในระดบตรงตามขอก� าหนด ท งน ความพงพอใจใน ภาพรวมพบวา ม ระด บความพ งพอใจ 2.73 (81.9%) โปรแกรมประยุกตน สามารถชวยใหผูมหนาท บผ ดชอบในการปฏ งานประจ� าสถานท เก บร กษาสารเคม และวตถุอนตรายสามารถปฏบตตามคูมอการเกบรกษา สารเคมและวตถุอนตรายไดอยางถูกตองและครบถวนตาม ประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เร อง คูม อการเก บร กษา สารเคม และว ตถุอ นตราย พ.ศ. 2550 ค�ำส�ำคญ : โปรแกรมประยุกต/คูมอการเกบรกษา สารเคม และว ตถุอ นตราย พ.ศ. 2550/ความพ งพอใจ/คล นคา บทค ดยอ การวจยคร งน เปนการพฒนาโปรแกรมประยุกต ส�าเรจรูปส�าหรบการด�าเนนการดานความปลอดภยเก ยวกบ การเกบรกษาสารเคมและวตถุอนตราย เพอชวยใหผูท มหนาท รบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานท เกบรกษา สารเคมและวตถุอนตรายไดปฏบตตามประกาศกรมโรงงาน อุตสาหกรรมเร อง คูมอการเกบรกษาสารเคมและวตถุ อนตราย พ.ศ. 2550 ไดอยางถูกตองและครบถวน โดย ท� าการศ กษาขอก� าหนดในทุกประเด นห วขอของรายละเอ ยด งโครงสรางสถานท เกบรกษาท เหมาะสม การจ�าแนก ประเภทสารเคมและวตถุอนตรายส�าหรบการเกบรกษา มาตรการปองกน ขอก�าหนดพเศษ และการเกบรกษานอก อาคาร รวมถงการจดท�ารายงานดานความปลอดภยในการ เกบรกษาวตถุอนตรายอกดวย จงไดเลอกพฒนาโปรแกรม ส�าเรจรูปดวยไมโครซอฟต เอกเซล และภาษาวชวลเบสก ออกแบบใหเปนโปรแกรมท สามารถตรวจสอบความถูกตอง ใหครบถวนเปนไปตามกฎหมายและไดรบขอคดเหนของ ผูเช ยวชาญ ท งนไดสอบถามความพงพอใจในการใช โปรแกรมประยุกต โดยผู บผ ดชอบในการปฏ งานประจ� สถานท เก บร กษาสารเคม และว ตถุอ นตราย 70 ทาน

Upload: others

Post on 17-Jan-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 45

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

การพฒนาโปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบการด�าเนนการดานความปลอดภย

เกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายสภค ภภมรตน วท.ม. (สขศาสตรอตสาหกรรมและความปลอดภย)

คณะสาธารณะสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

ผลการศกษาพบวา ผ มหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายมระดบความพงพอใจดานตรงความตองการของผใชงาน ดานการท�างานไดตามฟงกชนงานของระบบและความงายตอการใชงานของระบบอยในระดบพงพอใจ สวนในดาน การรกษาความปลอดภยของขอมลในระบบระดบความ พงพอในระดบตรงตามขอก�าหนด ทงน ความพงพอใจในภาพรวมพบวา มระดบความพงพอใจ 2.73 (81.9%)

โปรแกรมประยกตนสามารถชวยใหผ มหนาท รบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคม และวตถอนตรายสามารถปฏบตตามค มอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายไดอยางถกตองและครบถวนตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

ค�ำส�ำคญ : โปรแกรมประยกต/คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550/ความพงพอใจ/คลงสนคา

บทคดยอการวจยครงนเปนการพฒนาโปรแกรมประยกต

ส�าเรจรปส�าหรบการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบ การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย เพอชวยใหผ ทมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายไดปฏบตตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรอง ค มอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 ไดอยางถกตองและครบถวน โดยท�าการศกษาขอก�าหนดในทกประเดนหวขอของรายละเอยดทงโครงสรางสถานทเกบรกษาทเหมาะสม การจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายส�าหรบการเกบรกษา มาตรการปองกน ขอก�าหนดพเศษ และการเกบรกษานอกอาคาร รวมถงการจดท�ารายงานดานความปลอดภยในการเกบรกษาวตถอนตรายอกดวย จงไดเลอกพฒนาโปรแกรมส�าเรจรปดวยไมโครซอฟต เอกเซล และภาษาวชวลเบสก ออกแบบใหเปนโปรแกรมทสามารถตรวจสอบความถกตองใหครบถวนเปนไปตามกฎหมายและไดรบขอคดเหนของ ผ เชยวชาญ ทงนไดสอบถามความพงพอใจในการใชโปรแกรมประยกต โดยผรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย 70 ทาน

Page 2: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

46 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

AbstractThis research is development of the

application program to facilitate the responsible person to implement of chemicals and hazardous substances safe storage with accuracy and completeness according to Notif i fication of according to Notifif i fication of Department of Industrial Work entitled Chemical and Hazardous Substance Storage Manual B.E. 2550. All requirements of warehouse structure and component of building, preventive measure, and chemical and hazardous substance storage categories, special requirement and outside building storage are fulfif ifilled including safety report for storage hazardous substance. This application program was developed by using Microsoft Excel 2010 and Visual Basic for Applications (VBA) which could evaluate accuracy and completeness of all requirements with evaluation satisfaction level of the 70 responsible persons for storage of chemical and hazardous substance.

The result of this research on satisfaction level of application program were satisf ified with functional requirement, functional test and usability test, and meet requirements for security test. The overall of satisfaction for program was satisfaction with 2.73 (81.9%).

This application program could aid the responsible person for storage of chemical and hazardous substance to implement of chemicals and hazardous substances safe storage accuracy and completeness according to Notifif ification of DIW entitled Chemical and Hazardous Substance Storage Manual B.E. 2550.

Keywords : Application program/Notif ifification of DIW entitled Chemical and Hazardous Substance Storage Manual B.E. 2550/Satisfaction/Warehouse

1. บทน�ำในปจจบนการน�าสารเคมและวตถอนตรายมาใชใน

ประเทศไทยมจ�านวนเพมมากขน ไมเพยงแตการน�าสารเคมและวตถอนตรายเหลานมาใชอยางปลอดภยแลว การจดเกบรกษาอยางปลอดภย จงมความส�าคญเชนกน กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม จงมประกาศกรม เรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 (กระทรวงอตสาหกรรม, 2550) ภายใตพระราชบญญต วตถอนตราย พ.ศ. 2535 (กระทรวงอตสาหกรรม, 2535) เพอเปนแนวทางปฏบตใหผ ประกอบกจการโรงงานและ ผ ประกอบการวตถอนตรายไดเกบรกษาสารเคมและ วตถอนตรายไดอยางปลอดภย โดยก�าหนด 10 ลกษณะของสถานทเกบรกษาฯ แบงประเภทการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายเปน 23 ประเภท มมาตรการการปองกน 13 หวขอ รวมทง 4 ขอก�าหนดพเศษ และ 9 หวขอส�าหรบการเกบรกษานอกอาคาร โดยก�าหนดใหผประกอบการโรงงาน และผประกอบการวตถอนตรายทเกยวของตองด�าเนนการตามคมอการเกบรกษาฯ ทงน กรมโรงงานอตสาหกรรมไดจดท�าบทเรยนการเรยนรทางอเลกทรอนกส (e-Learning) หลกสตรความปลอดภยการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย อนเปนเครองมอใหบคลากรเฉพาะปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาวตถอนตรายทเขาขายไดศกษาและเขาใจ เพอด�าเนนการใหสถานทเกบรกษาวตถอนตรายใหเกดความปลอดภย รวมทงตองจดท�ารายงานความปลอดภยการเกบรกษาวตถอนตรายเปนประจ�าทกป

การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายตองมองคความรทงเรองของการจ�าแนกประเภทสารเคมตามการขนสง (UN Transportation) (UNECE, 2015) และการจ�าแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมทเปนระบบเดยวกนทวโลก Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) หรอระบบสากล GHS (UNECE, 2015) รวมทงรายละเอยดของเอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet; SDS) ของสารเคมและวตถอนตราย เพอน�ามาจ�าแนกประเภทส�าหรบการจดเกบ โดยพจารณาสมบตความเปนอนตรายหลกของสารทตองพจารณาเปนอนดบตน ๆ ไดแก การตดไฟ การระเบด และการออกซไดซ เนองจากการเกบรกษาสารฯ ในอตสาหกรรม มการจดเกบในปรมาณมาก และหลากหลายประเภท หากจดเกบไมเหมาะสมอาจสงผลใหเกดระเบด หรอเพลงไหม ซงจะสงผลกระทบทอนตราย ดงนน การด�าเนนการใหสถานทเกบรกษาเกดความปลอดภยนนจงจ�าเปนตองจดการอยาง

Page 3: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 47

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

ถกตองและครบถวนตามแนวทางคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ทงน ผประกอบการจงจ�าเปนตองรวบรวมสารเคมทมอยทงหมดน�ามาจ�าแนกประเภทของสารเคมตาม การจดเกบ เพอวเคราะหหาโครงสรางของสถานทเกบรกษาทสามารถปองกนการเกดอนตราย หรอแขงแรงเพยงพอกบอนตรายทจะเกดขน อกทงน�ามาก�าหนดมาตรการตาง ๆ ทผ ดแลสถานทเกบรกษาจะตองด�าเนนการ ตรวจตรา ตรวจสอบ อยางสม�าเสมอ ซงพบวา ขอก�าหนดทเกยวของในคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย มขอก�าหนด 443 ขอ ผรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายจ�าเปนจะตองท�าความเขาใจ และปฏบตตามใหครบถวน

การวจยในครงนเปนการพฒนาโปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย โดยการน�าเทคโนโลยทางดานสารสนเทศ (Information Technology; IT) พฒนาโปรแกรมจากไมโครซอฟต เอกเซลซงเปนทคนเคยและใชกนอยางแพรหลาย เพอชวยการรวบรวมขอมลสารเคมทจดเกบทงหมด ประมวลผลเพอจ�าแนกประเภทสารเคมและ วตถอนตรายตามการจดเกบได รวมทงวเคราะหมาตรการ ขอก�าหนดตามกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของ เพอประเมน สถานทเกบรกษาใหถกตองตามขอก�าหนดของกฎหมายไดอยางมประสทธภาพและจดท�ารายงานได ซงจะท�าใหผ ประกอบการและผรบผดชอบในการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายสามารถปฏบตใหถกตองและครบถวนตามขอก�าหนด โดยมวตถประสงคหลกดงตอไปน

1.1 เพอรวบรวมขอก�าหนดในการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและ วตถอนตรายอย างครบถ วนตามค มอการเกบรกษา สารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 และพฒนาโปรแกรมประยกตส�าเรจรปทมขอก�าหนดครอบคลม และครบถวนตามกฎหมายก�าหนด

1.2 เพอใหผมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายมเครองมอ ชวยวเคราะห แนวทางในการปฏบตใหความถกตองและ ครบถวน ตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

1.3 เพอประเมนความพงพอใจของผมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทไดทดลองใชโปรแกรมส�าเรจรป

2. วธกำรด�ำเนนกำรวจยการวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-

Experimental Design) เพอพฒนาโปรแกรมประยกตส�าเรจรปในการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 โดยใชการทดสอบประเภท One Group Posttest เพอประเมนระดบความพงพอใจในการใชโปรแกรมประยกตส�าเรจรปจากผรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย หรอเจาหนาทความปลอดภยระดบวชาชพทยนยอมเขารวมท�าการวจย จ�านวน 70 ทาน

โดยน�าขนตอนการพฒนาตามวงจรการพฒนาระบบ (Software Development Life Cycle; SDLC) (Wikipedia, 2016) ดงตอไปน

2.1 วำงแผน (Planning) โดยท�าการศกษาขอก�าหนดกฎหมายของคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย โดยไดรบความคดเหนจากผเชยวชาญของกรมโรงงานอตสาหกรรม และอาจารยประจ�าภาควชาอาชวอนามยและความปลอดภย ซงไดรวบรวมขอก�าหนดแบงออกเปนแตละหวขอไดทงสน 443 ขอก�าหนด

Page 4: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

48 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

ตำรำงท 1 รายละเอยดขอก�าหนดในคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

หวขอในคมอกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย พ.ศ. 2550 จ�ำนวนหวขอ

ผนงอาคารและก�าแพงกนไฟ 3

พน 4

ประตและทางออกฉกเฉน 8

หลงคา 5

ระบบระบายอากาศ 2

ระบบไฟฟา แสงสวางฉกเฉน และอปกรณไฟฟา 6

การปองกนฟาผา 3

ระบบเตอนภย 3

การระงบอคคภย 11

ระบบกกเกบน�าทผานการดบเพลง 3

การจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายในการจดเกบ 23

วธการจดเกบสารเคมและวตถอนตราย 289

การจดเกบสารปรมาณนอยในสถานทเกบรกษา 23

มาตรการปองกน 62

ขอก�าหนดพเศษ 4

การเกบรกษานอกอาคาร 9

รวม 443

2.2 กำรวเครำะห (Analyses) น�ารายละเอยดขอก�าหนดทงหมดมาพจารณาหาความตองการของผ ใชงานโปรแกรมทเหมาะสมในการใชงาน ผวจยจงเลอกใชไมโครซอฟต เอกเซล (Wikipedia, 2015) ป 2010 ในการพฒนาโปรแกรมน เนองจากมการใชอยางแพรหลายและมการตดตงอยในทกเครองของคอมพวเตอร โดยจดท�าโปรแกรมใหเปนหวขอและรายละเอยดแบบตรวจสอบการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายอยางครบถวนทกขอก�าหนดของกฎหมาย ซงประกอบไปดวย 5 เมนหลก (ภาพท 1) ซงแตละเมน ดงตอไปน

2.2.1 ขอมลของสถานประกอบการ 1) รายละเอยดของสถานประกอบ

กจการ 2) สถานทเกบรกษาสารเคมและวตถ

อนตรายประกอบไปดวย ขอก�าหนดของโครงสรางอาคาร ทง 10 หวขอ พรอมดวยจดท�าเปนรายละเอยด เพอประเมนความสอดคลองของสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายกบคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทประกาศบงคบใช (ภาพท 2)

Page 5: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 49

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

ขอมลของสถำนประกอบกำร

มำตรกำรปองกน

ขอมลสำรเคมและวตถอนตรำยกำรจ�ำแนกประเภทสำรเคมและวตถอนตรำยในกำรเกบรกษำ

รำยงำนควำมปลอดภยกำรจดเกบรกษำวตถอนตรำย

โปรแกรมประยกตส�ำเรจรปในกำรด�ำเนนกำรดำนควำมปลอดภย

ในกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย

ภำพท 1 เมนหลกของโปรแกรมประยกตส�าเรจรปฯ

สถำนทเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย

อำคำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย มกำรกอสรำงและตดตงโครงสรำงตำง ๆ ใหมควำมปลอดภย ดงน

ภำพท 2 รายละเอยดหวขอสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

ผนงอาคารและ

ก�าแพงกนไฟ

ระบบไฟฟา แสงสวาง

และอปกรณไฟฟา

พน

การปองกนฟาผา

ประตและ

ทางออกฉกเฉน

ระบบเตอนภย

หลงคา

การระงบอคคภย

ระบบอากาศ

ระบบกกเกบน�า

ทผานการดบเพลง

Page 6: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

50 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

2.2.2 การจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย

ตารางการจ�าแนกประเภทสารเคม และวตถอนตรายตามการจดเกบแบงเปน 23 ประเภท (ตารางท 2) และสารเคมและวตถอนตรายทน�ามาจดเกบ

สถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายนน จะตองถกจ�าแนกเปนประเภทใดประเภทหนงโดยพจารณาตามแผนภม วธการพจารณาจดเกบสารเคมและวตถอนตราย โดยจะพจารณาจากล�าดบความส�าคญ (ตารางท 3)

ตำรำงท 2 การจ�าแนกประเภทสารตามการจดเกบ ตำรำงท 3 การเรยงล�าดบความส�าคญในการจ�าแนก

กำรจ�ำแนกประเภทสำรเคมและวตถอนตรำยตำมกำรจดเกบ เรยงล�ำดบควำมส�ำคญในกำรจ�ำแนกประเภท

1 วตถระเบด 1 สารตดเชอ (6.2)

2A กาซอด กาซเหลว หรอกาซทละลายภายใตความดน 2 วสดกมมนตรงส (7)

2B ภาชนะบรรจขนาดเลกทบรรจกาซภายใตความดน

(กระปองสเปรย)

3 วตถระเบด (1)

3A ของเหลวไวไฟ (จดวาบไฟ ≤ 60°C) 4 กาซอด กาซเหลว และกาซทละลาย

ภายใตความดน (2A)

3B ของเหลวไวไฟ (จดวาบไฟ > 60-93º°C)

มคณสมบตไมเขากนกบน�า

กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก

(กระปองสเปรย) (2B)

4.1A ของแขงไวไฟทมคณสมบตการระเบด 5 สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง (4.2)

4.1B ของแขงไวไฟทไมมคณสมบตการระเบด

สามารถลกตดไฟไดงาย

6 สารใหกาซไวไฟเมอสมผสน�า (4.3)

4.2 สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง 7 สารเฟอรออกไซดอนทรย (5.2)

4.3 สารใหกาซไวไฟเมอสมผสกบน�า 8 สารออกซไดซ (5.1A)

5.1A สารออกซไดซทมความไวในการท�าปฏกรยามาก สารออกซไดซ (5.1B)

5.1B สารออกซไดซทมความไวปานกลางในการท�าปฏกรยา สารออกซไดซ (5.1C)

5.1C สาร Ammonium nitrate และสารผสมทม

Ammonium nitrate เปนสวนประกอบ

9 ของแขงไวไฟ (4.1A)

5.2 สารเฟอรออกไซดอนทรย ของแขงไวไฟ (4.1B)

6.1A สารตดไฟมคณสมบตความเปนพษ 10 ของเหลวไวไฟ (3A)

6.1B สารไมตดไฟมคณสมบตความเปนพษ ของเหลวไวไฟ (3B)

6.2 สารตดเชอ 11 สารตดไฟทเปนสารพษ (6.1A)

7 วสดกมมนตรงส 12 สารไมตดไฟทมเปนสารพษ (6.1B)

8A สารตดไฟทมคณสมบตการกดกรอน 13 สารตดไฟทเปนสารกดกรอน (8A)

8B สารไมตดไฟทมคณสมบตการกดกรอน 14 สารไมตดไฟทเปนสารกดกรอน (8B)

10 ของเหลวตดไฟทไมจดอยในประเภท 3A หรอ 3B 15 ของเหลวตดไฟทไมไดอยในกลม 3A หรอ 3B (10)

11 ของแขงตดไฟทไมไดจดอยในประเภท 4.1B 16 ของแขงตดไฟ (11)

12 ของเหลวทไมตดไฟ 17 ของเหลวไมตดไฟ (12)

13 ของแขงทไมตดไฟ 18 ของแขงไมตดไฟ (13)

Page 7: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 51

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

การจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายตามการจดเกบจ�าเปนจะตองน�าขอมลในเอกสารขอมลความปลอดภยตามระบบสากล GHS ประกอบดวย 16 หวขอ ดงตอไปน

1) ขอมลเกยวกบสารเคม หรอสารผสม และบรษทผผลตและ/หรอจ�าหนาย

2) ขอมลระบความเปนอนตราย 3) องคประกอบและขอมลเกยวกบสวนผสม 4) มาตรการปฐมพยาบาล 5) มาตรการผจญเพลง 6) มาตรการจดการเมอมการหกและรวไหลของ

สารโดยอบตเหต 7) การขนถายเคลอนยาย การใชงานและการ

จดเกบ

8) การควบคมการรบสมผสและการปองกนสวนบคคล

9) คณสมบตทางกายภาพและทางเคม10) ความเสถยรและการเกดปฏกรยา11) ขอมลดานพษวทยา12) ขอมลผลกระทบตอระบบนเวศน13) ขอพจารณาในการก�าจด14) ขอมลส�าหรบการขนสง15) ขอมลเกยวกบกฎขอบงคบ16) ขอมลอนน�ามาพจารณาตามเงอนไขในการการจ�าแนกประเภท

สารเคมและวตถอนตรายเพอการเกบรกษาตามล�าดบความส�าคญ (ตารางท 4)

ตำรำงท 4 วธการพจารณาจดเกบสารเคมและวตถอนตราย

ค�ำถำมหวขอใน

SDS ทน�ำมำพจำรณำ

เงอนไขทน�ำมำพจำรณำในหวขอ SDS คำประเภทกำรเกบรกษำ

สารตดเชอ ?14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก)

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 6.2 6.2

สารกมมนตรงส ?14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก)

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 7 7

วตถระเบด ?14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก)

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 1.1 หรอ 1.2 หรอ 1.3 หรอ 1.4 หรอ 1.5 หรอ 1.6

1

กาซอด กาซเหลว กาซภายใตความดน ?

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง) - หมายเลขสหประชาชาต

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 2.1 หรอ 2.2 หรอ 2.3 และมหมายเลขสหประชาชาต คอ ทไมใช 1950 หรอ 2370

2A

กาซภายใตความดนในภาชนะ

บรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) ?

1 14

- ชนดของบรรจภณฑ - หมายเลขสหประชาชาต

ชนดของบรรจภณฑคอ กระปองสเปรย และมหมายเลขสหประชาชาตคอ UN 1950 หรอ 2370

2B

สารทมความเสยงตอการลกไหม

ไดเอง ?

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 4.2 4.2

สารทใหกาซไวไฟเมอสมผสน�า ?

14 และ 5

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง) - สารดบเพลงทไมเหมาะสม

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 4.3 และสารดบเพลงทไมเหมาะสมคอ “น�า”

4.3

สารอนทรยเพอรออกไซด ?

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 5.2 5.2

Page 8: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

52 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

ตำรำงท 4 (ตอ)

ค�ำถำมหวขอใน

SDS ทน�ำมำพจำรณำ

เงอนไขทน�ำมำพจำรณำในหวขอ SDS คำประเภทกำรเกบรกษำ

สารออกซไดซทมความไวในการท�าปฏกรยามาก ?

14หรอ

- หมายเลขสหประชาชาต 1445, 1447, 1449, 1450, 1452, 1453, 1455, 1461, 1462, 1470, 1471, 1472, 1475, 1479, 1481, 1483, 1484, 1485, 1489, 1491, 1494, 1495, 1496, 1502, 1504, 1506, 1508, 1510, 1513, 1745, 1746, 1748, 1873, 2015, 2466, 2495, 2547, 2723, 2741, 2880, 3085, 3087, 3098, 3099, 3212

5.1A

3 - หมายเลข CAS ขององคประกอบ 7790-21-8(POTASSIUM METAPERIODATE)

5.1A

7790-28-5 (SODIUM METAPERIODATE) 5.1A

10450-60-9 (PERIODINE ACID) 5.1A

สารออกซไดซทมความไวปานกลางในการท�าปฏกรยา

?

14หรอ

- หมายเลขสหประชาชาต 1438, 1446, 1448, 1454, 1456, 1457, 1458, 1459, 1463, 1469, 1473, 1476, 1477, 1479, 1482, 1486, 1487, 1488, 1490, 1498, 1199, 1500, 1503, 1509, 1515, 1516, 1796, 1802, 1826, 2014, 2032, 2427, 2428, 2429, 2469, 2573, 2626, 2627, 2719, 2721, 2722, 2726, 2976, 2381, 3084, 3085, 3086, 3087, 3093, 3098, 3099, 3122, 3139, 3210, 3211, 3213, 3214, 3218, 3219, 3247, 1451, 1465, 1466, 1474, 1477, 1479, 1482, 1492, 1493, 1505, 1507, 1514, 1872, 2014, 2208, 2464, 2465, 2467, 2468, 2627, 2720, 2724, 2725, 2727, 2728, 3085, 3087, 3098, 3099, 3139, 3210, 3211, 3213, 3214, 3215, 3216, 3217, 3218, 3219

5.1B

3หรอ

- หมายเลข CAS ขององคประกอบ 14977-61-8 (CHROMYL CHLหรอIDE) 5.1B

7758-05-6 (POTASSIUM IODATE) 5.1B

7681-55-2 (SODIUM IODATE) 5.1B

10332-33-9 (SODIUM PERB หรอ ATE - MONOHYDRATE)

5.1B

7789-80-2 (CALCIUM IODATE) 5.1B

12029-98-0 (IODINE PENTOXIDE) 5.1B

3 สวนผสมทเปนอนตราย IODINE ACID 5.1B

สารออกซไดซ แอมโมเนยม

ไนเตรต และสารผสม ?

3 สารผสมทม Ammonium nitrate (หมายเลข CAS : 6484-52-2) เปนสวนผสม

ค�าตอบ “ใช” 5.1C

ของแขงไวไฟทมคณสมบตระเบด ?

2 หรอ

- การจ�าแนกประเภทสารเดยวหรอสารผสมตามระบบ GHS สารเดยวและสารผสมทท�าปฏกรยาไดเอง (ชนด A หรอ B)

4.1A

14 - หมายเลขสหประชาชาต 1310, 1320, 1321, 1322, 1336, 1337, 1344, 1347, 1348, 1349, 1354, 1355, 1356, 1357, 1517, 1571, 2555, 2556, 2557, 2852, 2907, 3317, 3319, 3344, 3364, 3365, 3366, 3367, 3368, 3369, 3370, 3376, 3380, 3474

4.1A

Page 9: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 53

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

ค�ำถำมหวขอใน

SDS ทน�ำมำพจำรณำ

เงอนไขทน�ำมำพจำรณำในหวขอ SDS คำประเภทกำรเกบรกษำ

ของแขงไวไฟ ?

2หรอ

- การจ�าแนกประเภทสารเดยวหรอสารผสมตามระบบ GHS สารเดยวและสารผสมทท�าปฏกรยาไดเอง (ชนด C หรอ D หรอ E หรอ F หรอ G)

4.1B

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 4.1 ทไมใชประเภท 4.1A

4.1B

ของเหลวไวไฟจดวาบไฟ≤ 60°C ?

9 - ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า

ของเหลว และจดวาบไฟ ≤ 60°C และละลายในน�า

3A

ของเหลวไวไฟ จดวาบไฟ 60-93°C และไมละลายในน�า ?

9 - ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า

ของเหลว และจดวาบไฟ 60-93°C และไมละลายน�า

3B

สารพษ ?

9 และ - ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของเหลว จดวาบไฟ 60-93°C ละลายในน�า หรอจดวาบไฟ > 93°C ไมละลายน�าของแขงตดไฟ

6.1A

2 - การจ�าแนกประเภทสารเดยวหรอสารผสมตามระบบ GHS ความเปนพษเฉยบพลน (กลม 1 หรอ 2 หรอ 3)

และ14

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 6.1

9และ

- ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของเหลวจดวาบไฟ 60-93°C ละลายในน�า หรอ จดวาบไฟ > 93°C ไมละลายน�าของแขงไมตดไฟ

6.1B

2 - การจ�าแนกประเภทสารเดยวหรอสารผสมตามระบบ GHS ความเปนพษเฉยบพลน (กลม 1 หรอ 2 หรอ 3)

และ14

- ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 6.1

สารกดกรอน ?ตดไฟ ?

9และ

- ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของเหลวจดวาบไฟ 60-93°C ละลายในน�า หรอจดวาบไฟ > 93°C ไมละลายน�าของแขงตดไฟ

8A

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 8

9และ

- ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของเหลวจดวาบไฟ 60-93°C ละลายในน�า หรอจดวาบไฟ > 93°C ไมละลายน�าของแขงไมตดไฟ

8B

14 - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงหลก) - ประเภทความเปนอนตรายส�าหรบการขนสง (ความเสยงรอง)

ความเสยงหลก หรอความเสยงรองคอ 8

ของเหลว?ตดไฟ ?

9 - ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า

ของเหลวจดวาบไฟ 60-93°C ละลายในน�า หรอ จดวาบไฟ > 93°C ไมละลายน�า

10

9 - ลกษณะของสาร- จดวาบไฟ- การละลายในน�า

ของเหลวจดวาบไฟ > 93° °C ละลายน�า

12

9 - ลกษณะของสาร- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของแขงตดไฟ

11

9 - ลกษณะของสาร- คณสมบตการตดไฟของแขง

ของแขงไมตดไฟ

13

ตำรำงท 4 (ตอ)

Page 10: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

54 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

ค�ำถำมหวขอใน

SDS ทน�ำมำพจำรณำ

เงอนไขทน�ำมำพจำรณำในหวขอ SDS คำประเภทกำรเกบรกษำ

จบ สารเคมและวตถอนตรายทกตวจะถกจ�าแนกประเภทตามการจดเกบอยางนอย 1 ประเภท

2.2.3 ขอมลสารเคมและวตถอนตราย ระบบจะท�าการบนทกรายละเอยดขอมล

ของสารเคมและวตถอนตรายทไดกรอกขอมลลงไป เพอ เกบไวเปนฐานขอมลในการน�าไปวเคราะห และรวบรวม จดท�ารายงานตอไป

2.2.4 มาตรการปองกน รวบรวมหวข อของมาตรการในการ

ปองกน ขอก�าหนดพเศษ และการเกบรกษานอกอาคาร ของสารเคมและวตถอนตรายตามการจดเกบแตละประเภท โดยท�าเปนแบบรายการตรวจสอบ

2.2.5 รายงานความปลอดภยการจดเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

โปรแกรมจดท�ารายงานใหเปนไปตามแบบ บฉ. 4 ทกรมโรงงานอตสาหกรรมก�าหนด โดยระบบ

ตำรำงท 4 (ตอ)

จะท�าการดงขอมลทไดระบลงในหวขอตามเมนหลกไดอยางครบถวน

2.3 กำรออกแบบและน�ำไปใช หรอกำรเขยนโคด (Design and Implementation or Coding) โดยการรวบรวมขอก�าหนดตาง ๆ ทเกยวของกบค มอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย น�ามาปรบเปนสตรโดยใชฟงกชนทมอยในไมโครซอฟต เอกเซล และใชวชวลเบสก (Visual Basic Application; VBA) (Microsoft, 2009) มาจดท�ารปแบบส�าหรบการกรอกขอมลสารเคมเพอประมวลผลไดอยางอตโนมต (ภาพท 3) การดงขอมลเกบไวในขอมลสารเคม รวมทงการตรวจสอบความถกตองในการกรอกขอมล (ภาพท 4) และประมวลผลขอมลตาง ๆ น�าไปจดท�าเปนรายงานตอไป

ภำพท 3 การออกแบบโปรแกรม ดวย VBA เพอประมวลผลการจ�าแนกประเภทสารเคมตามการจดเกบ

Page 11: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 55

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

ภำพท 4 ตวอยางขอความแสดงเตอน เมอกรอกขอมลไมถกตองและครบถวน

2.4 กำรรวบรวม และทดสอบ (Integration and Test) เมอไดท�าการทดลองใชงานของโปรแกรมเรยบรอยแลว จดท�าคมอในการใชโปรแกรมฯ แลวจงน�าโปรแกรมนตรวจสอบความถกตองและครบถวน โดยผเชยวชาญ 3 ทาน โดยทดลองใชและประเมนผลลงในแบบความคดเหนของ ผเชยวชาญ ซงประกอบดวยนกวทยาศาสตรช�านาญการของกรมโรงงานอตสาหกรรม อาจารยประจ�าภาควชาอาชวอนามยและความปลอดภย และอาจารยประจ�าภาควชาคอมพวเตอร และน�าขอแนะน�ามาปรบปรงโปรแกรมใหถกตองและครบถวนตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

2.5 กำรประยกตใชโปรแกรม (Implementation) น�าโปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายมาประยกตใช โดยผรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย หรอ เจาหนาทความปลอดภยระดบวชาชพทยนยอมเขารวมท�าการวจย จ�านวน 70 ทาน ทดลองใชและทดสอบความพงพอใจ 4 ดานคอ ตรงตามความตองการของผใช การท�างานไดตามฟงกชนงานของระบบ ความงายตอการใชงานระบบ และการรกษาความปลอดภยของขอมลในระบบ และวเคราะหขอมลเชงสถต ดวย 3 สเกลคอ ต�า ปานกลาง และด โดยผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก และมเกณฑในการใหคะแนนดงน

ด ใหคะแนน 3 คะแนนปานกลาง ใหคะแนน 2 คะแนนต�า ใหคะแนน 1 คะแนนการแปลผลระดบความพงพอใจ ดงนชวงคะแนนเฉลย (รอยละ) ระดบความพงพอใจ< 2.2 (< 60) ต�า (ไมพงพอใจ)2.2-2.4 (60-74) ปานกลาง (พงพอใจปานกลาง)≥ 2.5 (≥≥ 75) ด (พงพอใจ) 2.6 กำรบ�ำรงรกษำ (Maintenance) โปรแกรมน

จ�าเปนตองปรบปรงเมอรายละเอยดในคมอการเกบรกษา สารเคมและวตถอนตรายมการเปลยนแปลงไป

3. ผลกำรวจยผลการวจยตามวตถประสงคของการวจยทตงไว 3

หวขอ ปรากฏผลดงน3.1 ผลการรวบรวมขอก�าหนดในการด�าเนนการ

ดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 มทงสน 443 (ตารางท 5) ขอก�าหนดซงโปรแกรมประยกตนไดมหวขอ ซงโปรแกรมประยกตส�าเรจรปทออกแบบไวมขอก�าหนดครอบคลม และครบถวน และมการเพมเตมรายละเอยดเพอใหเกดความเขาใจและวเคราะหแตละหวขอไดอยางละเอยดมากยงขนทงสน 481 หวขอ ผลการประเมนทศนคตและความคดเหนของผเขยนตอ โปรแกรมฯ แสดงไวในตารางท 6

Page 12: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

56 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

ตำรำงท 5 รายละเอยดขอก�าหนดในคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

หวขอในคมอกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย พ.ศ. 2550 จ�ำนวนหวขอ จ�ำนวนหวขอในโปรแกรม

ผนงอาคารและก�าแพงกนไฟ 3 5

พน 4 5

ประตและทางออกฉกเฉน 8 12

หลงคา 5 9

ระบบระบายอากาศ 2 4

ระบบไฟฟา แสงสวางฉกเฉน และอปกรณไฟฟา 6 7

การปองกนฟาผา 3 3

ระบบเตอนภย 3 6

การระงบอคคภย 11 17

ระบบกกเกบน�าทผานการดบเพลง 3 3

การจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายในการจดเกบ 23 23

วธการจดเกบสารเคมและวตถอนตราย 289 289

การจดเกบสารปรมาณนอยในสถานทเกบรกษา 23 23

มาตรการปองกน 62 62

ขอก�าหนดพเศษ 4 4

การเกบรกษานอกอาคาร 9 9

รวม 443 481

3.2 เพอใหผมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายมเครองมอชวยวเคราะห แนวทางในการปฏบตใหความถกตองและ

ครบถวน ตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

ตำรำงท 6 ผลการประเมนทศนคตและความคดเหนของผเชยวชาญตอโปรแกรมฯ

ทศนคตและควำมคดเหนตอโปรแกรมฯ ด ปำนกลำง ต�ำ

1. ความถกตองของขอมลจากการประเมนของโปรแกรม

สอดคลองกบกฎหมายและหลกวชาการ

2 1 0

2. ความเหมาะสมของการเลอกใชเครองมอการพฒนาโปรแกรม 3 0 0

3. ความยาก-งายในการใชโปรแกรม 3 0 0

4. ประโยชนของโปรแกรมทพฒนากบการด�าเนนการตามกฎหมาย 3 0 0

5. ความสะดวกในการเปลยนแปลงเพมเตมขอมล 3 0 0

Page 13: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 57

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

3.3 ผลการประเมนความพงพอใจของผมหนาท รบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคม

และวตถอนตรายทได ทดลองใช โปรแกรมส�าเรจรป ดงตารางท 7

ตำรำงท 7 ผลการประเมนแบบสอบถามความพงพอใจในการใชโปรแกรมประยกตส�าเรจรปในการด�าเนนการดานความ ปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถำม จ�ำนวน

(70)

%

ระดบกำรศกษำ

ระดบประกาศนยบตรวชาชพขนสง (ปวส.) 1 1.43

ระดบปรญญาตร 58 82.86

ระดบปรญญาโท 11 15.71

อำยงำน

นอยวา 3 ป 25 36.76

3-5 ป 16 23.53

มากกวา 5 ป 27 39.71

ต�ำแหนงงำนในปจจบน

บคลากรเฉพาะประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย 26 37.14

บคลากรเฉพาะประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

และเจาหนาทความปลอดภยระดบวชาชพ

9 12.86

เจาหนาทความปลอดภยระดบวชาชพ 25 35.71

ผบรหาร 10 14.29

ทำนเคยศกษำคมอกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย (e-Learning) ของกรมโรงงำนฯ หรอไม

เคย 58 84.06

ไมเคย 11 15.94

ทำนไดผำนกำรทดสอบควำมร หลกสตรควำมปลอดภยกำรเกบรกษำวตถอนตรำยทกรมโรงงำนอตสำหกรรมก�ำหนด

ผาน 43 61.43

ไมผาน 10 14.29

ยงไมไดรบผล 2 2.86

ไมเกยวของ 15 21.43

Page 14: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

58 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

สวนท 2 ควำมพงพอใจเกยวกบกำรใชโปรแกรมประยกต

ในกำรด�ำเนนกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย

ชวงคะแนนเฉลย

(รอยละ)

ระดบ

ควำมพงพอใจ

ดำนกำรตรงตำมควำมตองกำรของผใช

1 โปรแกรมฯ ชวยใหเกดความเขาใจและด�าเนนการดานความปลอดภย

ในการจดเกบสารเคมและวตถอนตรายไดงายและรวดเรวขน

2.83

(84.9%)ด

2 โปรแกรมฯ ชวยใหจ�าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายส�าหรบการเกบรกษาตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมฯ ไดอยางสะดวกและรวดเรวมากขน

2.78

(83.2%)ด

3 โปรแกรมฯ มหวขอการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบสารเคมและ

วตถอนตรายครบถวนตรงตามทกฎหมายก�าหนด

2.93

(87.9%)ด

4 โปรแกรมฯ ชวยใหน�าขอก�าหนดไปปฏบตไดชดเจน สะดวกและงายมากขน 2.83

(84.9%)ด

5 โปรแกรมชวยจดการระบบฐานขอมลจดเกบขอมลความปลอดภยของสารเคม

และวตถอนตรายทงหมดทจดเกบ

2.73

(81.9%)ด

6 โปรแกรมฯ ชวยท�าใหทราบแนวทางในการด�าเนนการดานความปลอดภยใน

การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายดขนใหเปนไปตามแนวทางทกฎหมาย

ก�าหนดอยางครบถวน

2.82

(84.5%) ด

7 โปรแกรมฯ พฒนาไดตรงตามความตองการของผใชไดครบถวน 2.53

(75.9%)ด

8 ทานคดวาโปรแกรมนมประโยชนในการน�าไปใชไดจรง 2.80

(84%)ด

9 ทานคดวาโปรแกรมฯ น สามารถน�าไปใชกบบคคลทวไปทมไดศกษาคมอ

การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายอยางละเอยดได

2.50

(75%)ด

ดำนกำรท�ำงำนไดตำมฟงกชนงำนของระบบ

1 มระบบปอนขอมลครบถวน 2.58

(77.2%)ด

2 มระบบฐานขอมล และคนหาไดงายและสะดวก 2.58

(77.2%)ด

3 มระบบแปลผลขอมลเปนรายงานสรปอยางชดเจน 2.65

(79.3%)ด

ดำนกำรรกษำควำมปลอดภยของขอมลในระบบ

1 โปรแกรมฯ มระบบการปองกนความผดพลาดของขอมลไดอยางเพยงพอ 2.32

(63.2%)ปานกลาง

ตำรำงท 7 (ตอ)

Page 15: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 59

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

2.58

(77.2%)

2.56

(76.8%)

2.6

(78%)

2.7

(81%)

2.73

(81.9%)

2.73

(81.9%)

สวนท 2 ควำมพงพอใจเกยวกบกำรใชโปรแกรมประยกต

ในกำรด�ำเนนกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย

ชวงคะแนนเฉลย

(รอยละ)

ระดบ

ควำมพงพอใจ

ดำนควำมงำยตอกำรใชงำนระบบ

1 ความสะดวกในการปอนขอมลลงในโปรแกรม ด

2 ความสะดวกในการเปลยนแปลงขอมลและเพมเตมด

3 เอกสารคมอประกอบการใชโปรแกรมฯ อธบายไดชดเจนเพยงพอ เขาใจงายด

4 การแสดงผลของโปรแกรมเขาใจงาย ด

5 ความสะดวกในการเรยกใชโปรแกรมฯด

6 ความพงพอใจในภาพรวมของโปรแกรมด

4. อภปรำยผล4.1 สรปผลกำรวจยตำมวตถประสงคของกำรวจย

ทตงไว 4.1.1 โปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบการ

ด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคม และวตถอนตรายมความถกตองและครบถวนตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 โดยไดรบความคดเหนของผเชยวชาญพบวา ความถกตองของขอมลจากการประเมนของโปรแกรมสอดคลองกบกฎหมาย และหลกวชาการ ความเหมาะสมของการเลอกใชเครองมอการพฒนาโปรแกรม ความยาก-งายในการใชโปรแกรม และประโยชนของโปรแกรมทพฒนากบการด�าเนนการตามกฎหมาย ความสะดวกในการเปลยนแปลงเพมเตมขอมล อยในระดบคะแนนด

4.1.2 แบบสอบถามความพงพอใจแบงเปน 2 สวนคอ สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามพบวา รอยละ 82.86 มระดบการศกษาระดบปรญญาตร และมความรบผดชอบในการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย เปนบคลากรเฉพาะ และหนาทความปลอดภยระดบวชาชพ โดยผตอบแบบสอบถาม รอยละ 84.06 ไดศกษาบทเรยนการเรยนรทางอเลกทรอนกส

ตำรำงท 7 (ตอ)

(e-Learning) หลกสตรความปลอดภยการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ซงเปนผทมความรเกยวกบการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบรกษาวตถอนตราย และสวนท 2 ความพงพอใจเกยวกบการใชโปรแกรมประยกตในการด�าเนนการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทง 3 ดาน อยในระดบพงพอใจ แสดงวา โปรแกรมประยกตฯ ตรงตามความตองการของผใชงาน สามารถท�างานไดตามฟงกชน งานของระบบ และมความงายตอการใชงานระบบ ซงมดานการรกษาความปลอดภยของขอมลในระบบอยในระดบ ปานกลาง (พงพอใจปานกลาง) ควรมการปรบปรงเรองการตรวจสอบความถกตองของการกรอกขอมลใหครบถวน สวนความพงพอใจในภาพรวมของโปรแกรม รอยละ 81.9 อยในระดบความพงพอใจ

4.2 สรปผลจำกกำรศกษำกฎหมำยทเกยวของกบกำรเกบรกษำสำรเคมและวตถอนตรำย

4.2.1 ค มอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ก�าหนดบงคบใชเฉพาะผประกอบกจการวตถอนตรายทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบ ตาม พระราชบญญตวตถอนตราย แตมไดมประกาศบงคบใชส�าหรบผประกอบการสารเคม ตามพระราชบญญตโรงงาน เนองจากมสารเคมทจดเกบหลายประเภทเชนกน

Page 16: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

60 Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017

ปท 10 ฉบบท 35 ประจำ�เดอนมกร�คม-เมษ�ยน 2560

4.2.2 รายละเอยดของค มอการเกบรกษา สารเคมและวตถอนตรายพบวา ยงมหวขอทจ�าเปนตองมเกณฑในการตดสนใจทชดเจน ดงน

1) โครงสรางอาคารคลงสนคา มขอก�าหนดใหปฏบตตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายทเกยวของ ซงพบวา ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2537 เกยวของกบอาคารทมความกวางและยาวมากกวา 30 เมตร ตองมการกนก�าแพงกนไฟทก ๆ 30 เมตร เพอปองกนการลกลามของไฟ ซงมความแตกตางจากคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

2) เกณฑการจ�าแนกประเภทการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย อางองหลกเกณฑการจ�าแนกประเภทตามการขนสงของสนคาอนตราย โดยพจารณาสมบตการตดไฟเปนหลกพบวา มประเดนความไมชดเจนในการจ�าแนกส�าหรบประเภทการจดเกบ 4.1A ของแขงไวไฟทมคณสมบตระเบด และประเภทการจดเกบ 4.1B ของแขงไวไฟ

3) เกณฑในการพจารณาของแขงตดไฟ ไมมการก�าหนดนยามทชดเจน ท�าใหตองใชการตดสนใจโดยพนฐานความรของผท�าการจ�าแนกฯ

4.3 ขอจ�ำกดของกำรศกษำ 4.3.1 โปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบงาน

วจยนใชไมโครซอฟต เอกเซล และวชวลเบสก (VBA) ซงใชไดดกบไมโครซอฟต เอกเซล เวอรชน 2010 ขนไป ซงจากแบบสอบถามความพงพอใจ ควรมการปรบปรงเรองความงายตอการใชงานมากขน

4.3.2 โปรแกรมประยกตนสามารถท�างานไดดวยไมโครซอฟต เอกเซล เวอรชน 2010 ขนไปเทานน บางฟงกชนการใชงานไมสามารถใชกบไมโครซอฟต เอกเซล เวอรชนทต�ากวา

4.3.3 การกรอกขอมลส�าหรบหองเกบสารเคมไดสงสด 8 หองเทานน ซงหากมหองมากกวาน จ�าเปนจะตองเขาไปกรอกขอมลในไฟลใหม และจ�ากดเฉพาะอาคารคลงสนคาเดยวเทานน หากมหลายอาคารจ�าเปนจะตองกรอกขอมลอกไฟลหนง ไมสามารถรวมได

5. สรปและขอเสนอแนะโปรแกรมประยกตส�าเรจรปส�าหรบการด�าเนนการ

ดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายน ไดบรรลตามวตถประสงคในการวจยทง 3 หวขอ โดยพฒนาโปรแกรมประยกตส�าเรจรปทชวยในการวเคราะห

แนวทางการด�าเนนการดานความปลอดภยเกยวกบการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ใหครบถวนตามคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 และชวยใหผมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย น�าไปปฏบตใหมความถกตองและครบถวน และไดประเมนความพงพอใจของ ผมหนาทรบผดชอบในการปฏบตงานประจ�าสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทไดทดลองใชโปรแกรมส�าเรจรป ซงจากการวจยในครงนพบวา มขอเสนอแนะทพบจากการศกษาดงตอไปน

นยามในการจ�าแนกประเภทสารเคมตามการเกบรกษายงไมชดเจนส�าหรบการน�าไปปฏบต ซงบางหวขอยงจ�าเปนตองใชการตดสนใจของผรบผดชอบในการจ�าแนกประเภทตามการจดเกบ อาจจะมการประกาศเพมเตมเรองแนวทางในการจ�าแนกประเภทใหชดเจนมากขน

การปฏบตตามกฎหมายไมบงคบใชส�าหรบ ผประกอบกจการโรงงาน ทมการจดเกบสารเคม จงควรมการพจารณาประกาศบงคบใชส�าหรบผประกอบกจการโรงงานใหปฏบตตามแนวทางดานความปลอดภยในการเกบรกษาสารเคม

โปรแกรมประยกตนควรพฒนาเพอใหผ ทม หนาทรบผดชอบในการด�าเนนการดานความปลอดภยในการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทไมมความรเรองสารเคม ใหสามารถปฏบตตามกฎหมายได

โปรแกรมประยกตนสามารถน�ามาประยกตเปนแบบตรวจสอบส�าหรบเจาหนาทเพอตรวจสอบคลงสนคากอนการพจารณาอนมต

6. กตตกรรมประกำศวทยานพนธฉบบนส�าเรจลงไดดวยความชวยเหลอ

จากทานอาจารยทปรกษาหลก รศ. ดร.วทยา อยสข รวมทง ศ. ดร.พรพมล กองทพย และ รศ.ดสต สจรารตน ทานคณะทปรกษา ทเปนผใหค�าแนะน�าและสนบสนนใหงานวจยชนน จนส�าเรจลลวงไปไดดวยด และในโอกาสนตองขอขอบพระคณขอแนะน�าของทานผเชยวชาญ ทตรวจสอบโปรแกรมส�าเรจรปนใหสามารถใชงานไดจรงถกหลกวชาการ และถกตองตามกฎหมาย คณนงคราญ สจรตกตตกล รศ. ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ และ ผศ. ดร.เพญศร วจฉละญาณ และผยนยอมในการท�าวจยทกทานทใหความสนใจและ เสยสละเวลาท�าการทดลองและตอบแบบสอบถามความ พงพอใจอยางละเอยดและครบถวน

Page 17: การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ส าเร็จรูป ส าหรับการด าเนินการด้าน ...www.วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ.com...5

Journal of Safety and Health : Vol. 10 No. 35 January-April 2017 61

Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

ขอขอบพระคณผทใหความร และโอกาสในเรอง การจดเกบสารเคมแกนายประกต หาญอทธกล นางนตยา ศรสรนทร และคณพงศนรนทร เพชรช เปนพ ๆ ททมเททงกายใจในการถายทอดความรและประสบการณตาง ๆ ใหแกผท�าวจยใหมแนวคดในการจดท�าวจยชนน ใหส�าเรจลลวงไปอยางมนคงและถกตอง

ส�าคญทสดคอก�าลงใจจากครอบครว ญาต พนอง และเพอน ๆ ทเปนทงแรงกายและแรงใจ ในการผลกดนใหมก�าลงใจด�าเนนการวจยจนส�าเรจไดจนวนน

เอกสำรอำงองกระทรวงอตสาหกรรม. (2535). พระราชบญญตวตถ

อนตราย พ.ศ. 2535.. (2550). ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550.

Microsoft. (2009). Getting Started with VBA in Excel 2010. Retrieved December 11, 2015, from: https://msdn.microsoft.com/en-us/library/ offif ice/ee814737(v=offif ice.14).aspx#odc_Office14_ta_GettingStartedWithVBAInExcel2010_Why UseVBAInExcel2010

UNECE. (2015). Globally Harmonized System of Classifif ication and Labelling of Chemicals (GHS). Retrieved August 15, 2015, from: http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/ghs_welcome_e.html. (2015). Recommendations on the Transport of Dangerous Goods, Model Regulations (Rev.19). Retrieved July 1, 2015, from: http://www.unece.org/index.php?id=40533&L=0

Wikipedia. (2015). Excel 2010. Retrieved May 2, 2015, from: https://en.wikipedia.org/wiki/ Microsoft_Excel. (2016). Systems development life cycle. Retrieved March 15, 2016, from: https://en.wikipedia.org/wiki/Systems_development_life_cycle