eqspertis azri · 2016-09-30 · zveli qartuli tu ucxouri gamonatqvamebi: datvi rom moge - reva,...

14

Upload: others

Post on 25-Jan-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles
Page 2: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

eqspertis azri

giorgi TargamaZe

informaciuli omi saqarTvelos winaaRmdeg

ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÉÓÀ ÃÀ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÀÈÀ ÊÅËÄÅÉÓ ×ÏÍÃÉGEORGIAN FOUNDATION FOR STRATEGIC AND INTERNATIONAL STUDIES

2014

32

Page 3: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

publikacia daibeWda amerikis SeerTebuli Statebis saelCos finansuri mxardaWeriT.

redaqtori: rusudan margiSvili

teqnikuri redaqtori: artem meliq-nubarovi

saavtoro uflebebi daculia da ekuTvnis saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis kvlevis fonds. werilobiTi nebarTvis gareSe wignis arc erTi nawili ar SeiZleba gadaibeWdos nebismieri,

maT Soris, eleqtronuli an meqanikuri formiT.

© saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobaTa kvlevis fondi 2014 weli

ISSN 1512-4835 ISBN 978-9941-0-7231-4

Page 4: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

Sesavali

rogori mondomebiTac ar unda SevarbiloT da Se-varCioT sityvebi _ saqarTvelo ruseTTan saomar mdgo-mareobaSi imyofeba. qveynis 20 procentis okupacia da aneq-isia vinmesTvis SesaZloa gayinuli konfliqtis definicias ufro imsaxurebdes, vidre cxeli omisa... marTlac, SeiZleba zarbaznebi ar quxdnen, okupaciis xazTan yaCaRobebisa da eT-nikuri qarTvelebisken gasrolili kalaSnikovis xma araTu evropul dedaqalaqebamde, TviT Tbilisamdec ki rTulad aRwevdes, magram maincadamainc quxilsa da omis gansazRvre-baze Tu midgeba saqme, quxs da Tanac rogor! _ sakmarisia, saqarTveloSi Tavisuflad mauwyebeli rusuli televiziebis Sinaarsobrivi monitoringi awarmooT da Tqven sainforma-cio-fsiqologiuri omis klasikas ixilavT. liberaluri de-mokratiis mSenebeli qveynisa da misi erT-erTi sakvanZo prin-cipis _ Ria da SeuzRudavi sainformacio sivrcis primatis _ gaTvaliswinebiT arCevani rTuli gasakeTebelia: am movlenas Tavisi saxeli davarqvaT da ise moviqceT, rogorc saomar mdgomareobaSi myofi qveyana unda iqceodes Tu movimaragoT `popkorni~, mSvidad ganvagrZoT ekranis yureba da davelo-doT, rogor gadaviqceviT agresiuli informaciuli omis morig msxverplad?!

informaciuli omis mniSvnelobis zrda postmodernul epoqaSi

ganaTlebuli sazogadoebisaTvis siaxles aRar war-moadgens is faqti, rom postmodernul msoflioSi omis war-moebis koncefcia Tvisebrivad Seicvala. tradiciuli da in-dustriuli sazogadoebebisgan gansxvavebiT, informaciul epoqaSi ukve mniSvnelovania icode ara mxolod raketebis, tankebis, jariskacebis, sabrZolo TviTmfrinavebisa da xomaldebis raodenoba, aramed flobde monacemebs mocemul qveyanaSi msoflio Tu adgilobrivi mediis samizne audito-riebis specifikis Sesaxeb, maT Soris sazogadoebrivi ganwyo-bebisa da sazogadoebrivi azris Semqmnelebis vinaobisa da damokidebulebebis Sesaxeb.

informaciuli omi SeiZleba gagebul iqnes, rogorc Setevebis seria mowinaaRmdege qveynis samoqalaqo mosaxleo-

3

Page 5: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

basa da samxedro pirebze, dezinformaciisa da propagandis gamoyenebiT, konkretuli politikuri da samxedro miznebis misaRwevad. mniSvnelovania informaciuli omis gaazreba far-To konteqstiT, romelic Tavisi SinaarsiT SeiZleba `rbili omis“ (soft war) saxeobadac ganixilebodes. informaciuli omebi uaRresad mWidrod ukavSirdeba fsiqologiur omebs, romlis mizanic mosaxleobis rwmenasa da RirebulebaTa sistemaze, aseve emociebsa da gansjaze sxvadasxva iaraRisa da meqaniz-mis gamoyenebiT zemoqmedebiskenaa mimarTuli. amrigad, Cven vsaubrobT sainformacio-fsiqologiur omebze, romlebic tradiciuli sabrZolo moqmedebis damatebiTi komponenti gaxda postmodernul geopolitikaSi.

informaciuli omis paradigmul magaliTad iqca ruse-Tis federaciis mier ukrainis winaaRmdeg warmoebuli opera-ciebis mTeli kompleqsi. miuxedavad imisa, rom miznis misaR-wevad saWiro gaxda samxedro Zalisa da SeiaraRebis CarTva, moedani wlebis ganmavlobaSi aqtiurad mzaddeboda finans-uri, ekonomikuri da informaciul-fsiqologiuri teqnolo-giebisa da susti da korumpirebuli mTavrobis komponentis gamoyenebiT.

CvenTvis tragikul magaliTs warmoadgens ruseT-saqa-rTvelos 2008 wlis omi, romlis aqtiur fazamde, sabrZolo moqmedebebis dReebSic da Semdegac, kremlis propaganda in-tensiurad muSaobda `qarTveli faSistebis mier ganadgure-buli aTasobiT osis“ miTis Seqmnaze, romelsac Tavis mxriv mohyva farTomasStabiani samxedro intervencia da `geno-cidSi“ dadanaSaulebis kvaldakval separatistuli respub-likebis damoukideblobis aRiareba.

samxedro SeiaraRebis gamoyenebiT warmoebul saomar moqmedebebs Tu savaWro-ekonomikur sanqciebs qveynisa da mo-saxleobisTvis uzarmazari zarali moaqvs, magram kidev ufro saziano da saSiSia, Tuki im brZolaSi marcxdebi, romelsac adamianebis gonebisa da rwmenisTvis omi, anu informaciul-fsiqologiuri omi hqvia. Sedegad, racionaluri azrovnebis dakargvis gamo, mters SeiZleba saerTod ar dasWirdes far-TomasStabiani samxedro moqmedebebis ganxorcieleba an mowi-naaRmdege imdenad dezorientirebuli da demoralizebuli aRmoCndes, rom misi sabrZolo suliskveTeba da qmedunari-anoba angariSSic ar iyos Casagdebi.

4

Page 6: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

ruseTis mier saqarTvelos winaaRmdeg warmoebuli in-formaciuli omis miznebi da resursebi

kremlis mier saqarTvelos winaaRmdeg warmoebul in-formaciul oms ramdenime mizani aqvs:

1. saqarTvelos mosaxleobis, saxelisuflebo struqturebis, armiis demoralizeba da dezorientireba.

2. Tavad ruseTis mosaxleobisTvis saqarTvelos, rogorc amerikis marionetis saxis Seqmna imperialistur dasavleT-Tan mebrZoli rusuli saxelmwifos ideis gamosakvebad.

3. saerTaSoriso sazogadoebrivi azris dezorientireba, masze mniSvnelovanwilad damokidebuli demokratiebis saqarTvelosadmi solidarobis muxtis Sesasusteblad.

rogorc inglisur enaze mauwyebel rusul mediaze, aseve saqarTvelos sainformacio da sazogadoebriv sivrceze dakvirveba cxadyofs, rom am miznebis misaRwevad aqtiurad da sakmaod efeqturad gamoiyeneba informaciuli omis war-moebisTvis saWiro Sesabamisi iaraRi _ adamianuri resursebi, sakomunikacio ena, ideologiuri konteqsti, romelsac mra-valmxrivi ganStoeba aqvs, erTi SexedviT, iracionaluri sar-wmunoebrivi faqtoriT dawyebuli da sakmaod racionaluri _ socialuri keTildReobis perspeqtiviT damTavrebuli. Tumca mivyveT Tanmimdevrulad.

informaciuli omis warmoebis iaraRi

saerTaSoriso organizaciebis (IRI, NDI) mier qveynis masStabiT Catarebuli sociologiuri kvlevebiT dgindeba, rom saqarTveloSi aris erT-erTi yvelaze teledamokidebu-li sazogadoeba (2014 wlis seqtembris kvleviT gamokiTxulTa 95% informaciis miRebis ZiriTad wyarod televizias asax-elebs). amdenad, miuxedavad axali mediisa da teqnologiebis swrafi ganviTarebisa, televizia rCeba rogorc informaci-is gavrcelebis yvelaze xelmisawvdom, aseve informaciul-fsiqologiuri omis warmoebis yvelaze efeqtur saSualebad.

pirdapiri saxelmwifo kontrolis qveS myofi rusuli telearxebi yovelgvari SezRudvisa da teqnikuri proble-mis gareSe mauwyebloben saqarTvelos mTel teritoriaze moqmedi sakabelo qselebis meSveobiT (zogan ki, magaliTad,

5

Page 7: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

axalqalaqSi, ori rusuli arxi saeTero sixSiriTac uprob-lemod gadaicema). es imas niSnavs, rom putinuri propagandis mTavar saxed qceuli dimitri kisiliovis sakvirao gadace-ma ,,Вести Недели“-s naxva Tbilissa Tu marneulSi mcxovreb mayurebels iseve martivad SeuZlia, rogorc saqarTvelos sazogadoebrivi televiziis sainformacio gamoSvebisa.

Tu gaviTvaliswinebT wamyvani rusuli arxebis tele-warmoebis masStabebs, SesaZleblobebsa da xarisxs, aseve mwarmoebelTa profesiul kvalifikacias, rac am SemTxvevaSi, Jurnalistikis Zireuli principebis sawinaaRmdegod realo-bisgan gansxvavebuli da propagandistuli daniSnulebis masa-lebis momzadebaSi gamoixateba, `РТР~, `НТВ~ da sxva arxebi mniSvnelovan konkurencias uweven qarTul mauwyeblebs. xolo eTnikuri umciresobebiT mWidrod dasaxlebul regionebSi, samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTlSi, informaciis miRebis ukonkurento wyaros warmoadgenen (aRarafers vambobT oku-pirebul regionebze, sadac rusuli mauwyebloba ukve wlebis ganmavlobaSi dominantia). mokled rom vTqvaT, informaci-uli omis warmoebis mTavar iaraRs _ samTavrobo kontrolis qveS myof rusul telemauwyeblebs _ saqarTvelos araoku-pirebul teritoriebzec sruli kartblanSi aqvT micemuli, rasac sakmaod efeqturad iyeneben.

Tanamedrove omebis warmoebis am sruliad arakon-spirirebuli iaraRisadmi loialuri damokidebulebis gamo rusulma propagandistulma manqanam, konkretulad ki ,,РИА Новости“-s memkvidre saerTaSoriso sainformacio saagentom ,,Россия Сегодня“-m ufro Sors wasvla ganizraxa da Tbilis-Si Tavisi struqturuli danayofis oficialuri gaxsnac gadawyvita, rac sisruleSi moiyvana kidec da radiomauwye-blobac daiwyo. marTalia, sazogadoebis nawilis mier atexi-li aJiotaJis Semdeg, ramdenime dReSi, mauwyebloba SeCerda, magram ara raime oficialuri gadawyvetilebis safuZvelze, aramed sruliad gaurkveveli iribi zewolis Sedegad. es faq-ti metyvelebs imaze, rom saqarTvelos xelisufleba an saer-Tod ver afasebs informaciul-propagandistul oms, rogorc safrTxes, an Tu afasebs, mis gasaneitraleblad dRemde ar gaaCnia raime Camoyalibebuli strategia.

niSandoblivia qarTuli satelevizio arxebis erT nawilSi mkafiod gamoxatuli antidasavluri ganwyobebis dominireba, romlis pozitiur alternativadac, ukeTes SemTxvevaSi, neitraliteti da umetesad ruseTis gavlenis

6

Page 8: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

sivrceSi ama Tu im formiT integrireba sruliad Riad da farTod ganixileba. ra Tqma unda, sityvisa da gamoxatvis Ta-visufleba saqarTveloSi konstituciiTa da kanonmdeblobiT garantirebuli erT-erTi umTavresi Rirebulebaa da am faqtis aRniSvna moqmed televiziebSi azris gamoxatvaze cenzuris dawesebis mowodebisTvis ar dagvWirvebia, magram tendencia udavod sagulisxmoa ori mizezis gamo: 1. fsiqologiuri gan-wyobis kuTxiT _ jer kidev sul cota xnis win sajaro sa-diskusio sivrceSi okupanti saxelmwifos mimarT simpaTiebis gamoxatva uaRresad iSviaTi iyo da am subieqtis marginal-izacias iwvevda da 2. saqarTveloSi satelevizio bazarze ar-sebuli maRali konkurenciis pirobebSi TiTqmis SeuZlebelia axali moTamaSeebisTvis finansuri rentabelobis miRweva da, rogorc wesi, sabiujeto deficitis Sevseba sxva legaluri Tu faruli wyaroebidan xdeba. xolo Tu ras ukveTavs is, vinc ixdis, rTuli amosacnobi araa, Tu antidasavlurobis propagandis ostaturad orkestrirebul melodias kargad davugdebT yurs.

informaciuli omis kidev ufro aSkara magaliTs war-moadgens TbilisSi gamomavali, adgilobrivi sazomiT arcTu mcire tiraJiani gazeTebis nawili. dasavluri sazogadoebisa da dasavluri institutebis adre naxsenebi kritika uferu-lad mogeCvenebaT, Tu ramdenime nomris saTaurebsa da maTSi gamoyenebul siZulvilis enas gaecnobiT. rusuli informaci-ul-propagandistuli iaraRidan gamomavali denTis suni bevr alternativas ar dagitovebT imis misaxvedrad, Tu saboloo jamSi ra mizans emsaxureba mediis aRniSnuli segmenti.

es aqtivoba mxolod tradiciuli mediiT ar Semoifar-gleba. iaraRad aseve aqtiurad gamoiyeneba internetgverde-bi, `trolerebisa“ da „damoukidebeli“ blogerebis aqtiuri jgufebi, romlebic cdiloben sasurveli mimarTuleba mis-cen internetsivrceSi gaCaRebul diskusiebs qveynis orien-taciisa Tu sxva mniSvnelovani Temebis Sesaxeb.

sazogadoebrivi azris Semqmnelebi

Tuki aqamde informaciuli omis warmoebis teqnikur resursze gavamaxvileT yuradReba, axla droa vaxsenoT is adamianuri resursi, romlis meSveobiTac zemoT CamoTvlili iaraRis gamoyenebiT Setyobinebis, mesijis, auditoriamde, sazogadoebamde mitana xdeba. am funqciis gansaxorcieleblad

7

Page 9: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

SerCeuli pirovnebebi, ra Tqma unda, garkveul moTxovnebs unda akmayofilebdnen imisTvis, rom sazogadoebrivi azris formirebaze moaxdinon gavlena: maT unda icnobdnen, unda hqondeT auditoriasTan urTierTobis sabaziso unar-Cveve-bi da gamocdileba, maT mimarT unda iyos pozitiuri gan-wyoba. amitomac moulodneli ar iqneba, Tu aRvniSnavT, rom es adamianebi ZiriTadad arian e.w. inteligenciis (elitis) warmomadgenlebi _ msaxiobebi, reJisorebi, momRerlebi da sxvebi, romelTaTvisac rusuli SemoqmedebiTi sivrce, eno-brivi barieris Tu finansuri warmatebulobis TvalsazrisiT, rbilad rom vTqvaT, ufro metad momxibvlelia, vidre ev-ropuli da amerikuli garemo, romelSic sruliad ucxod da arakonkurentulad grZnoben Tavs. rac Seexeba RirebulebiT momentebs, am profesiebis mqone adamianebi imtomac arian an iyvnen warmatebulni TavianT sferoebSi, rom maRal doneze floben artistizmisa da cnebebiT Jongliorobis profesiul unar-Cvevebs. erTi sityviT, mTavria pasuxi kiTxvaze _ risT-vis? Torem rogor? _ es ostatobis sakiTxia.

informaciul omSi, am tipis elitebis garda, adami-anuri resursis TvalsazrisiT arsebobs kategoria gavle-niani jgufisa, romlis nawilsac pirdapiri komerciuli interesi akavSirebs rusul bazarsa da momxmarebelTan. fi-nansuri interesebis matarebeli es jgufebi gansakuTrebiT avtoritetulni arian adgilobriv doneebze, radgan isini saqarTvelos uaRresad deficitur SromiT bazarze erT-erT mTavar damsaqmeblebs warmoadgenen.

informaciul-fsiqologiuri omis frontze morigi marcxisa da xelisuflebis da sazogadoebis wayruebis mware magaliTia sportis erovnuli nakrebebis, gansakuTrebiT ki, qarTveli gulSematkivrebis bolo wlebis siamayis, yvelaze warmatebuli ragbis erovnuli nakrebis generalur sponso-rad rusuli imperializmis erT-erTi mTavari simbolos VTB bankis gamocxadeba. msoflio arenebze saqarTvelo amarcxebs ruseTis nakrebs, magram gamarjvebulis mkerds ruseTis Zlierebis simbolo „amSvenebs~?!

komunikaciis ena

informaciul omSi iaraRTan da adamianur resursebT-an erTad erT-erTi gadamwyveti faqtoria komunikaciis ena. am mxriv ruseTi mniSvnelovan upiratesobas flobs, ramde-

8

Page 10: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

nadac qveynis mosaxleobis absoluturi umravlesobisTvis qarTulis, an umciresobebSi _ mSobliuri enis, Semdeg Ziri-Tad salaparako enas warmoadgens rusuli. inglisurenovani mediaresursebze mosaxleobis didi nawilis wvdoma Tundac am mizezis gamoa minimaluri, rac, Tavis mxriv, noyier niadags qmnis dasavluri civilizaciis Sesaxeb gamrudebuli warmod-genis Camosayalibebeli propagandisTvis. rusul informaci-ul monstrTan uTanasworo dapirispirebaSi qarTuli media faqtobrivad erTi erTze rCeba. eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul regionebSi ki, qarTuli enis arcdonis maRali maCveneblis gamo, rusuli propagandis manqanas konkurentic ki ar hyavs.

informaciuli omis narativebi

aq ki mivadeqiT informaciuli omis im mTavar kompo-nents, romlis cirkulirebisTvisac iqmneba da gamoiyene-ba Sesabamisi iaraRebi, cnobadi figurebis avtoriteti Tu sakomunikacio arxebi da ena. esaa Sinaarsi, kontenti, uxeS kontrastebze agebuli narativebis mTeli asxma, romelsac informaciuli omisa Tu adamianebis gonebasa da ganwyobaze nadirobis ideologiuri RerZi SeiZleba vuwodoT.

sazogadoebis sxvadasxva jgufis interesisa da ge-movnebis mixedviT `meniu~ mravalferovania:

• erTmorwmune ruseTi da marTlmadideblobis mteri, se-qtanti dasavleTi;

• tradiciuli Rirebulebebis damcveli putini da garyvni-li evropa, romelic TviT ojaxis institutsac ki anadgurebs;

• Raribi saqarTvelosTvis ase mniSvnelovani, nacnobi da xelmisawvdomi rusuli bazari da mkacri regulaciebisa da standartebis gamo miuwvdomeli evroamerikuli daxlebi;

• ruseTTan yofnis dros qarTuli kino da mTlianad kul-tura yvaoda, axla ki erTi xeiriani filmic ver gadag-viRia;

• Tbilisis `dinamo~ udides warmatebas aRwevda, axla ki qarTuli fexeburTis xsenebisas qarTvelebis umetesobas xasiaTi ufuWdeba;

9

Page 11: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

da rac mTavaria

• omebSi gancdili marcxebis, regionaluri arastabiluro-bisa da daucvelobis SegrZnebis fonze Zlieri da lelos bolomde gamtani putini (romelsac, rogorc bolo xans misi qarTveli adeptebi xSirad imeoreben, `qarTvelebi Zalian uyvars“) da ususuri, SeSfoTebiT Semofarglu-li, fufunebaSi mcxovrebi dasavleTi, romelic rusul daTvTan saomar dapirispirebaze ar wava, isedac atkive-bul Tavs, saqarTvelos natoSi miRebiT, kidev ufro ar daimZimebs.

am ganwyobebis kvaldakval ukve TavisiT mogvdis TavSi Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge-reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles tyavi gaaZreso da a.S.

samizneebi

es yvelaferi, romelTagan zogi sakmaod saxalisoa da zogi ki sastikad tragikuli, sazogadoebis sxvadasxva fenasa da jgufzea gaTvlili, Tumca ZiriTadi samizne, zemoqmedebis obieqti, adgilobrivi sazogadoebis sakmaod didi nawilia, romelic sabWour sistemaSi daibada, gaizarda da, Sesabam-isad, ar aris miCveuli miwodebuli informaciis kritikul analizs da advilad eqceva propagandistuli zemoqmedebis qveS. amave dros maT did nawils aqvs qvecnobieri mzadyofna am propagandis realobad aRqmisa, ramdenadac qveynis da-moukideblobisa da dasavleTTan daaxloebis urTulesi da tkiviliT savse 23-wliani monakveTis gaTvaliswinebiT ad-vilia `uzrunvel, mSvidobian, stabilur“, ukidegano sabWour sivrcesa da resursebze xelmisawvdomobis mqone warsulis mimarT nostalgiuri grZnobebis gaRviveba, miT umetes, war-sulSi yvelaferi ukeTesad geCveneba, Tundac imis gamo, rom maSin ufro axalgazrda iyavi.

aRsaniSnavia, rom informaciuli omis samizneebSi aris yvelaze mowyvladi jgufebi eTnikuri umciresobebis sax-iT. Tu qarTulis an inglisuris mcodneTaTvis problemas ar warmoadgens rusuli propagandis manqanis alternatiul mediaze orientireba, qarTuli saxelmwifo am etapze TiTq-mis arafers akeTebs umciresobebis informaciuli uzrun-velyofisTvis (Tu ar CavTvliT sazogadoebrivi mauwyeblis

10

Page 12: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

meore arxze 10-wuTian sainformacio gamoSvebebs sxvadasxva enaze, romelTa reitingic ukiduresad dabalia).

seriozuli problemaa rusul sainformacio-propa-gandistul manqanasTan konkurencia saerTaSoriso mediaSi. kremls aqac konkretuli gegma aqvs, romelic, arcTu Cveni uneburi xelSewyobis gareSe, warmatebiT xorcieldeba: 1. saqarTvelo-ruseTis konfliqtis Tematikis neitralizaciis politika _ dRis wesrigidan moxsna an Tematurad ukana plan-ze gadatana; 2. paralelurad Tanmimdevruli sainformacio muSaoba istoriuli da Tanamedrove faqtebis falsifikaciiT, agresori da patara erebis Semaviwrovebeli saqarTvelosa da maTi gadamrCeneli ruseTis miTis dasanergad.

rekomendaciebi

qvemoT CamovTvliT saWiro gadawyvetilebebs, romelTa miReba da aRsruleba sagrZnoblad Secvlis informaciuli dapirispirebis frontze arsebul dRevandel disbalanss:

• saWiroa saTanadod Sefasdes Tanamedrove omebis warmoe-baSi informaciul-fsiqologiuri operaciebis mniSvnelo-ba da roli;

• aucilebelia Ria da daufaravi msjeloba aRniSnul safrTxeebze da qveynis winaaRmdeg mimdinare informaci-uli omis mimarT kritikuli sazogadoebrivi azris mom-wifeba; gaTviTcnobiereba imisa, rom es safrTxe sruliad realuri da mimdinarea;

• saswrafod unda moxdes amis asaxva erovnuli usafrTxoe-bis koncefciasa da misgan gamomdinare yvela dokumentSi.

amasTan, unda iqnes gamoyenebuli negatiur-represi-uli meTodi:

• rusuli saxelmwifo telekompaniebisa da saxelmwifo me-diaresursebTan afelirebuli sainformacio saSuale-bebis mauwyeblobis SezRudva saqarTvelos teritoriaze.

pozitiur-konstruqciuli meTodebi

• erovnul mauwyeblebTan aqtiuri da koordinirebuli muSaoba, raTa maT eTerSi moxdes dasavleTze negatiur kliSeebad Camoyalibebuli miTebis Canacvleba realuri

11

Page 13: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

informaciiTa da ubralo adamianebisaTvis saintereso da gasagebi eniTa da formiT moTxrobili istoriebiT.

• saWiroa ruseTis imperiuli politikis saqarTveloze zemoqmedebis Sedegebis kidev erTxel gaazreba, Sefaseba da sazogadoebisTvis miwodeba. es unda iyos artikuli-rebuli ara isteriuli da politizirebuli adamianebis (angaJirebuli politikosebis), aramed akademiuri sazoga-doebis warmomadgenlebis mier, dokumenturi da maRali damajereblobis mqone formatebis aqtiuri gamoyenebiT.

• dasavleTTan integraciis ekonomikuri da socialuri Sedegebis mokle- da saSualovadiani efeqtebis mudmivad warmoCena.

• evroatlantikuri integraciis ideisadmi saqarTvelos politikuri klasis ZiriTadi nawilis erTgulebis demon-strireba.

• qarTuli sazogadoebis konsolidacia ideis da ara poli-tikosebis garSemo, rac aseve mniSvnelovan efeqts moax-dens saerTaSoriso asparezze, warmoaCens ra Cveni mra-valeTnikuri da Wreli politikuri organizmis mqone eris evroatlantikuri Rirebulebebis mimarT simpaTiasa da evrokavSirsa da natoSi gawevrianebis gaunelebel en-Tuziazms.

• qarTuli saxelmwifos ideisadmi erTgulebis da dasavlu-ri Rirebulebebisa da institutebis upiratesobis warmo-saCeni permanentuli kampaniebis warmoeba cnobili adami-anebis monawileobiT.

• eTnikuri umciresobebis qarTul sainformacio sivrceSi CarTvisa da integrirebis mizniT qarTuli enis swavlebis saxelmwifo programis erT-erT mTavar prioritetad qce-va, misi praqtikuli realizaciis maqsimaluri xelSewyoba.

• eTnikuri umciresobebis warmomadgeneli axalgazrda Ju-rnalistebis intensiuri da kvalificiuri momzadeba, cen-tralur mediasaSualebebSi staJireba da maTi resursebi-sa da SesaZleblobebis aqtiuri gamoyeneba. es, erTi mxriv, qveynis mosaxleobis umravlesobas aRWuravs saWiro, obi-eqtiuri da amave dros ara marto negatiuri informaciiT Cvens arcTu mcirericxovan TanamoqalaqeTa cxovrebis wesze, maT problemebsa Tu miRwevebze, rac gaucxoebis

12

Page 14: eqspertis azri · 2016-09-30 · Zveli qarTuli Tu ucxouri gamonaTqvamebi: daTvi rom moge - reva, babaia dauZaxeo, aqlemebis WidilSi kozaki gaiWylitao; sanam petre movidoda, pavles

masStabebs etapobrivad Seamcirebs, meore mxriv ki, eqneba aranakleb mniSvnelovani efeqti _ Tavad eTnikuri umci-resobebis adgilobriv Temebs gauCndebaT maTive jgufebis warmomadgeneli Jurnalitebis mier maTzeve momzadebuli masalebis gacnobisa da erTian saxelmwifoebriv sainfor-macio sivrceSi gaaqtiurebis mniSvnelovani motivacia.

• manamde da dauyovnebliv ki aucilebelia eTnikuri umci-resobebis umravlesobisTvis xelmisawvdom sakomunikacio enaze momuSave mediaresursebis funqcionirebis xelSewy-oba, raTa rusuli saxelmwifo propagandis akrZalvis an, miT umetes, misi funqcionirebis pirobebSi adgilobriv mosaxleobas hqondes alternatiul, misTvis gasageb enaze molaparake aqtualur mediaze wvdomisa da informaciuli SimSilis dakmayofilebis SesaZlebloba.

daskvna

statiis pirvel nawilSi saqarTvelos winaaRmdeg war-moebuli informaciuli omis magaliTze Cven aRvwereT, Tu rogor xdeba liberaluri demokratiisa da Ria sazogadoe-bis siZlieris gamoyeneba missave dasasusteblad da ramdenad aucilebelia informaciuli omis damangreveli Zalis aRqma, analizi da organizebuli winaaRmdegobis gaweva.

CamoTvlili nabijebis gadadgmas sWirdeba riskebiT datvirTuli realobisa da mowinaaRmdegis ukve moqmedebaSi moyvanili gegmis swori da obieqturi Sefaseba; unda iyos gacxadebuli politikuri neba _ daupirispirde mas ara mx-olod Seni surviliT, aramed konstituciuri da erovnuli valdebulebiT.

saWiroa kompleqsuri da kalendaruli gegma, romlis ganxorcielebaSi aqtiurad iqneba CarTuli ara marto sax-elisuflebo, aramed samoqalaqo da akademiuri resursi da, ra Tqma unda, finansebi, romelic arc imdenad mcirea, rom gvecotaos, magram saerTaSoriso donori organizaciebis dainteresebisa da erovnuli enTuziazmis gaTvaliswinebiT mizeria imasTan SedarebiT, ra ziansac iRebs da momavalSi miiRebs saqarTvelos saxelmwifo da Cveni momavali, Tu am informaciul Semotevas gonivrulad, gabedulad da energi-ulad ar vupasuxeT.

13