prevenciis erovnuli meqanizmis angarisi - · pdf filebrzolis samoqmedo gegma ... tematuri...

prevenciis erovnuli

meqanizmis angariSi

2014 weli

gamocemulia evrokavSiris xelSewyobiT.winamdebare gamocemaSi gamoTqmul mosazrebebze srulad aris pasuxismgebeli avtori da is ar asaxavs evrokavSiris Sexedulebebs.

3prevenciis erovnuli meqanizmis angariSi

sarCevi

1. prevenciis erovnuli meqanizmis mier ganxorcielebuli

saqmianobis mimoxilva 5

2. mdgomareoba sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi 13

3. mdgomareoba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros

daqvemdebarebaSi arsebul organoebSi 204

4. migrantTa dacva arasaTanado mopyrobisgan 222

5. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebrivi

mdgomareoba penitenciur dawesebulebebSi,

aranebayoflobiTi/iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnalobis

dawesebulebaSi 231

6. bavSvTa uflebrivi mdgomareoba mcire saojaxo

tipis saxlebSi 254

4 prevenciis erovnuli meqanizmis angariSi


1. prevenciis erovnuli meqanizmis mier

ganxorcielebuli saqmianobis mimoxilva

1.1. prevenciuli vizitebi

2014 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis specialuri prevenciuli jgufis wevrebma saqarTvelos sasjelaRsrulebis dawesebulebeb-Si ganaxorcieles 24 gegmuri da 364 aragegmuri viziti, moinaxules 3 040 patimari. Sinagan saqmeTa saministros droebiTi moTavsebis izolatorebsa da policiis ganyofilebebSi ganxorcielda 28 geg-muri viziti. fsiqiatriul dawesebulebebSi ganxorcielda 3 gegmu-ri viziti. mcire saojaxo tipis bavSvTa saxlebSi ganxorcielda 44 gegmiuri viziti. aseve pirvelad moxda migrantTa dabrunebis er-Toblivi operaciis monitoringi (Tbilisi - parizi - varSava - Tbili-si) da patimarTa gadasayvanad gankuTvnili satransporto saSuale-bebis Semowmeba.

aRsaniSnavia, rom 2014 wlis 1 oqtombridan saxlaxo damcvelis apara-tis prevenciis da monitoringis departamenti aRar ganixilavs indi-vidualur gancxadebebs/saCivrebs da is mxolod prevenciul moni-toringzea orientirebuli, rac srul SesabamisobaSia gaeros wamebis prevenciis qvekomitetis gaidlainebTan. Tavisuflebis aRkveTisa da SezRudvis adgilebidan miRebul individualur gancxadebebs ganix-ilavs saxalxo damcvelis aparatis sisxlis samarTlis marTlmsaju-lebis departamenti.

1.2. komunikacia dainteresebul mxareebTan

mandatidan gamomdinare saqarTvelos prevenciis erovnuli meqa-nizmi did yuradRebas uTmobs dainteresebul mxareebTan komunika-cias. rogorc mdgomareobis Seswavlisa da rekomendaciebis SemuSave-bis procesSi, aseve am rekomendaciebis Sesrulebis advokatireba da Sesrulebis mimdinareobaze Tvalyuris devneba SeuZlebelia samo-qalaqo sazogadoebasTan, saerTaSoriso organizaciebTan, xelisu-flebis Sesabamis organoebTan da sxva dainteresebul mxareebTan dialogis gareSe. am mimarTulebiT, 2014 wlis ganmavlobaSi ganxor-cielda araerTi mniSvnelovani aqtivoba.

1.2.1. dialogi xelisuflebis organoebTan

saangariSo periodis ganmavlobaSi prevenciis erovnul meqanizms aq-tiuri komunikacia da dialogi hqonda xelisuflebis organoebTan. Sexvedrebi imarTeboda rogorc individualur reJimSi, aseve sxva-


dasxva samuSao jgufis farglebSi. amasTan, saxlaxo damcvelis sapar-lamento angariSSi mocemuli rekomendaciebis ganxilva/Sesrulebis ukeTesi kontrolis mizniT, saqarTvelos parlamentma 2013 wels miiRo gadawyvetileba dadgenilebaSi aesaxa saxalxo damcvelis re-komendaciebi da Sesabamisi uwyebebisTvis moeTxova rekomendaciebis Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb informacia. Sesabamisad, saqarT-velos parlamenti wlis ganmavlobaSi warmoadgenda rekomendaciebis avtorebsa da adresatebs Soris dialogis adgils. dialogis proce-sis sailustraciod SesaZlebelia gamoiyos ramdenime Sexvedra:

• prevenciis erovnuli meqanizmis warmomadgenlebi araerTx-el Sexvdnen sasjelaRsrulebis da probaciis ministrs, ministris moadgileebs, sasjelaRsrulebis da samedicino departamentis warmomadgenlebs. Sexvedrebze ixileboda sasjelaRsrulebis sistemaSi arsebuli konkretuli prob-lemebi da maTi gadaWris savaraudo gzebi.

• prevenciis erovnuli meqanizmi monawileobda penitenciuri sistemis reformis samuSao jgufis SexvedrebSi, sadac ganx-iluli iyo patimrobis kodeqsSi Sesatani cvlilebebis paketi da penitenciuri sistemis reformis ganaxlebuli samoqmedo gegma.

• wlis ganmavlobaSi prevenciis erovnuli meqanizmis warmo-madgeneli araerTxel monawileobda evrokavSirisa da evros-abWos erToblivi proeqtis - ~adamianis uflebebi cixeebsa da daxuruli tipis sxva dawesebulebebSi~ (Human Rights in Prisons and Other Closed Institutions) - mmarTveli sabWos SexvedrebSi. es Sexvedrebi warmoadgenda gacemuli rekomendaciebis advoka-tirebis karg SesaZleblobas.

• 17-18 maiss prevenciis erovnuli meqanizmis warmomadgenleb-ma aqtiuri monawileoba miiRes samuSao SexvedraSi, romelic saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros organizebiT daba gudaurSi gaimarTa. Sexvedraze ganxiluli iyo ministris brZanebis proeqtebi, romelic Seexeboda spe-cialuri saSualebebis gamoyenebas da eleqtronul meTvaly-ureobas. igive sakiTxebze 19 maiss kvlav gaimarTa Sexvedra sasjelaRsrulebisa da probaciis saministroSi.

• 18 ivliss Sinagan saqmeTa saministroSi gaimarTa Sexvedra saministros warmomadgenlebTan. saubari Seexo saministro-sa da saxalxo damcvelis aparatis urTierTobas da saxalxo damcvelis rwmunebulebisaTvis saqmianobisaTvis dabrkole-bebis Seqmnis prevenciis sakiTxs.


• prevenciis erovnuli meqanizmi aqtiurad iyo CarTuli wame-basTan brZolis uwyebaTaSorisi sabWos farglebSi Seqmnili samuSao jufis saqmianobaSi. gaimarTa araerTi Sexvedra da aqtiuri diskusiis Sedegad SemuSavda wamebis winaaRmdeg brZolis samoqmedo gegma (2015-2016);

• gaimarTa araerTi Sexvedra adamianis uflebaTa dacvis sam-Tavrobo samoqmedo gegmis Sesrulebis mimdinareobasTan dakavSirebiT. prevenciis erovnulma meqanizmma warmoadgina mosazrebebi samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli amocanebis SesrulebasTan dakavSirebiT.

1.2.2. dialogi diplomatiur korpusTan da saerTaSoriso

organizaciebTan

prevenciis erovnul meqanizms 2014 wlis ganmavlobaSi aqtiuri ko-munikacia hqonda diplomatiur korpusTan da saerTaSoriso or-ganizaciebTan. araerTi Sexvedra gaimarTa amerikis SeerTebuli Statebis saelCos adamianis uflebaTa oficerTan. Sexvedrebze xde-boda Tavisuflebis aRkveTis/SezRudvis adgilebSi adamianis ufle-baTa dacvis mdgomareobis Sesaxeb informaciis urTierTgacvla. prevenciis erovnuli meqanizmi aseve TanamSromlobda wiTeli jvris saerTaSoriso komitetTan. 2014 wlis ganmavlobaSi Sedga ramdenime mniSvnelovani Sexvedra, maT Soris:

• Sexvedra evropis sabWos adamianis uflebaTa komisarTan, nils muJnieksTan.

• Sexvedra evropis sabWos eqspert jeims merdokTan. Sexvedra-ze saubari Seexo Sss droebiTi moTavsebis izolatorebSi ar-sebul problemebs da maTi gadaWris gzebs.

• Sexvedra wamebis prevenciis evropuli komitetis wevrebTan, sadac moxda maTi informireba Tavisuflebis aRkveTisa da SezRudvis adgilebSi adamianis uflebaTa dacvis mdgomare-obis Sesaxeb.

• oficialuri vizitis farglebSi gaimarTa ramdenime maRali donis Sexvedra q. strasburgSi. evropis sabWos warmomadgen-lebs miewoda informacia daxurul dawesebulebebSi adamian-is uflebaTa dacvis mdgomareobis Sesaxeb.

• wlis ganmavlobaSi prevenciis erovnuli meqanizmi aqti-urad TanamSromlobda da periodulad marTavda Sexvedrebs


gaeros ltolvilTa umaRlesi komisariatis warmomadgen-lebTan ZiriTadad Tavisuflebis aRkveTis adgilebSi ucx-oelTa uflebrivi mdgomareobis Sesaxeb.

• prevenciis erovnul meqanizms aqtiuri komunikacia hqon-da gaeros ganviTarebis programis warmomadgenlebTan. gaeros ganviTarebis programis mxardaWeriT SemuSavda sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi vizitis gaidlainebi.

• prevenciis erovnuli meqanizms komunikacia hqonda gaeros wamebis prevenciis qvekomitetTan daxurul dawesebulebebSi adamianis uflebaTa mdgomareobisa da prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis Sesaxeb.

1.2.3. sazogadoebasTan urTierToba

sazogadoebis informireba Tavisuflebis aRkveTisa da SezRudvis adgilebSi adamianis uflebaTa dacvis mdgomareobis Sesaxeb pre-venciis erovnuli meqanizmis erT-erT mTavar prioritets warmoad-gens. sazogadoebisaTvis aRniSnuli informaciis miwodeba xdeba vizitis Semdgomi, specialuri da wliuri angariSebis gamoqveynebiT, aseve sxvadasxva RonisZiebebis organizebiTa da mniSvnelovan sakiTx-ebze sakuTari poziciis mediis saSualebiT gaJRerebis gziT.

2014 wlis ivnisSi prevenciis erovnulma meqanizmma sazogadoebas warudgina saqmianobis angariSi da specialuri angariSi, romelic Seexeba SSm pirTa mdgomareobas sasjelaRsrulebis dawesebulebeb-Si, droebiTi moTavsebis izolatorebsa da fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi. aRsaniSnavia, rom amgvari kvleva pirvelad ganx-orcielda da misi Sedegebi aRiarebul iqna dainteresebuli mxaree-bis mier.

garda amisa, 2014 wlis 10 dekembers saqarTvelos saxalxo damcvelma saqarTveloSi adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis mdgo-mareobis Sesaxeb angariSis prezentacia gamarTa da adamianis ufle-baTa saerTaSoriso dRisadmi miZRvnil oficialur miRebas umaspinZ-la.

2014 wlis 1 oqtombridan, mas Semdeg, rac saxalxo damcvelis pre-venciis da monitoringis departamenti gadavida mxolod proaqti-ul saqmianobaze, pirvelad prevenciis erovnulma meqanizma daiwyo daxuruli dawesebulebebis vizitis Semdgomi angariSis momzadeba,


xelisuflebis Sesabamisi organoebisTvis gagzavna da gamoqveyneba. 2014 wlis 1 oqtombris Semdgom momzadda 5 vizitis Semdgomi angariSi, romlebic xelmisawvdomia saxalxo damcvelis aparatis veb-gverdze.

prevenciis erovnuli meqanizmi regularulad avrcelebda sajaro gancxadebebs Tavisuflebis aRkveTisa da SezRudvis adgilebSi ganx-orcielebuli vizitebis Sedegebis, kanonmdeblobaSi Sesatani cvl-ilebebis Sesaxeb winadadebebisa da sxvadasxva RonisZiebebis Sesax-eb. sajaro gancxadebebSi gaJRerebul sakiTxTa Soris aRsaniSnavia saxalxo damcvelis pozicia sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi specialuri saSualebebis gamoyenebis Sesaxeb kanonproeqtTan daka-vSirebiT; penitenciuri sistemaSi dinamikuri usafrTxoebis koncef-ciis praqtikaSi danergvis saWiroebis Taobaze; specialuri preven-ciuli jgufis wevrisTvis foto gadaRebis uflebamosilebis mini-Webis aucileblobis Sesaxeb; sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi suicidis prevenciis sakiTxTan dakavSirebiT.

prevenciis erovnuli meqanizmis warmomadgenlebma monawileoba miiRes aTobiT tele da radio gadacemaSi, aseve gamoqveynda araerTi interviu beWdviT da internet mediaSi.

1.2.4. saerTaSoriso RonisZiebebSi monawileoba

prevenciis erovnuli meqanizmis warmomadgenlebma monawileoba miiRes ramdenime saerTaSoriso RonisZiebaSi, maT Soris, 27 Teber-vals, q. kiSiniovSi gamarTul, regionul konferenciaSi saxelwodeb-iT `sasjelaRsrulebis sistemaSi arasaTanado mopyrobasTan brZo-lis efeqtianobis gazrda~; 10-11 aprils, q. venaSi, wamebis prevenciis sakiTxTan dakavSirebiT Sveicariis saxelmwifos mier organizebuli or RonisZiebaSi;1 13-14 noembers, q. lvovSi gamarTul aRmosavleT evropis prevenciis erovnuli meqanizmebis konferenciaSi; 27-28 no-embers, q. brnoSi organizebul saerTaSoriso RonisZiebaSi - `erTad kargi mmarTvelobisken~.

saxalxo damcvelis aparatis prevenciisa da monitoringis departa-mentis ufrosi 2014 wlis 10 seqtembers, q. JenevaSi, adamianis ufleba-Ta sabWos 27-e sesiaze sityviT gamovida da gaaJRera saxalxo damcv-elis pozicia saqarTveloSi damoukidebeli sagamoZiebo meqanizmis Camoyalibebisa da prevenciis erovnuli meqanizmis gaZlierebis saW-iroebis Taobaze.

1 „Pre-meeting of National Preventive Mechanisms on Police and the Prevention of Tor-ture”, “Supplementary Human Dimension Meeting on the Prevention of Torture”.


1.2.5. urTierToba arasamTavrobo da donor

organizaciebTan

2014 wels prevenciis erovnuli meqanizmi aqtiurad TanamSromlobda araerT arasamTavrobo organizaciasTan, maT Soris, `fond Ria sazo-gadoeba saqarTvelosTan~, `cixis saerTaSoriso reformisTan~ (PRI), `adamianis uflebaTa centrTan~ da `socialuri kvlevisa da analizis instituTan~. prevenciis erovnuli meqanizmis sxvadasxva aqtivobas wlis ganmavlobaSi finansurad mxars uWerda evrokavSiri da `fondi Ria sazogadoeba saqarTvelo~.

prevecniis erovnul meqanizms hqonda aqtiuri komunikacia `wame-bis prevenciis asociaciasTan~ (APT). saqarTvelos saxalxo damcvels stumrobdnen profesori endriu qoili da baronesa vivien sterni (In-ternational Centre for Prison Studies). Sexvedraze detalurad iyo saubari saqa-rTvelos sasjelaRsrulebis sistemis winaSe mdgar gamowvevebze.

1.2.6. komunikacia kolegebTan

saqarTvelos prevenciis erovnuli meqanizmi gansakuTrebul yur-adRebas aqcevda sxvadasxva qveynis prevenciis erovnuli meqanizmis warmomadgenlebTan komunikacias da gamocdilebis gaziarebas. pre-venciis erovnuli meqanizmebis evropuli qselis meSveobiT, ele-qtronuli fostiT xdeboba gamocdilebis gaziareba sxvadasxva sakiTxTan mimarTebiT. garda amisa, wlis ganmavlobaSi prevenciis erovnuli meqanizmis saswavlo vizitebi ganxorcielda espaneTSi da serbeTSi, xolo Tavis mxriv, saqarTvelos prevenciis erovnul-ma meqanizmma umaspinZla da sakuTari gamocdileba gauziara Cex da ukrainel kolegebs.

1.3. samuSao meTodologiis gadasinjva da

TanamSromelTa swavleba

1.3.7. sakonsultacio sabWo

saqarTvelos saxalxo damcvelis gadawyvetilebiT, 2014 wlis dekem-bridan prevenciis erovnul meqanizms sakonsultacio sabWo hyavs. sakonsultacio sabWos Seqmnis mizania wamebisa da sxva arasaTana-do mopyrobis prevenciis kuTxiT prevenciis erovnuli meqanizmis efeqtiani saqmianobis xelSewyoba. sabWos wevrebi saxalxo damcvels warudgenen sakuTar mosazrebebs prevenciis erovnuli meqanizmis mier gansaxorcielebeli aqtivobebis gegmis, samuSao meTodologiis,


Tematuri kvlevebis, prevenciis erovnuli meqanizmis wevrebis pro-fesiuli swavlebis da prevenciis erovnuli meqanizmis sxvadasxva strategiuli dokumentebis Sesaxeb, aseve meqanizmis saqmianobisaT-vis mniSvnelovan nebismier sxva sakiTxebze. sabWos mowveuli wevrebi xels Seuwyoben prevenciis erovnul meqanizms akademiur wreebTan, donor organizaciebTan da sxva dainteresebul mxareebTan komunik-aciis gaZlierebaSi. aRsaniSnavia, rom amgvari sakonsultacio sabWo sxvadasxva qveynebSi mniSvnelovnad uwyobs xels prevenciis erovnu-li meqanizmis saqmianobis gaZlierebas da dainteresebuli, profesi-uli wreebis warmomadgenelTa CarTulobas.

1.3.8. samuSao meTodologia

2014 wels prevenciis erovnuli meqanizmi intensiurad muSaobda mon-itoringis instrumentebis gadasinjvisa da ganaxlebis mizniT. ganax-lda mcire saojaxo tipis bavSvTa saxlebis, cal-calke qalTa, aras-rulwlovanTa da srulwlovan mamakacTa sasjelaRsrulebis dawese-bulebebis monitoringis instrumentebi. qalTa sasjelaRsrulebis dawesebulebis monitoringis instrumenti SemuSavda gaeros qal-Ta organizaciis (UN Women) daxmarebiT, arasrulwlovanTa sas-jelaRsrulebis dawesebulebis monitoringis instrumentis Seqm-na SesaZlebeli gaxda `cixis saerTaSoriso reformisa~ da gaeros bavSvTa fondis (UNICEF) mxardaWeriT. srulwlovan mamakacTa sas-jelaRsrulebis dawesebulebebis monitoringis instrumentis ga-naxlebis procesSi, romelsac finansurad mxars uWerda gaeros gan-viTarebis programa, monawileobda gaeros wamebis prevenciis qve-komitetis wevri mari amosi.

1.3.9. TanamSromelTa swavleba

2014 wlis TebervalSi, gaeros wamebis prevenciis qvekomitetis wev-ris monawileobiT Catarda or dRiani samuSao Sexvedra/treningi specialuri prevenciuli jgufis wevrebisaTvis2. ivnisSi sam dRian samuSao Sexvedraze, romelsac xelmZRvanelobda gaeros wamebis pre-venciis qvekomitetis wevri mari amosi, ganxiluli iyo srulwlovan mamakacTa sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi vizitis gaidlainebi. RonisZiebis farglebSi ganxorcielda monitoringis instrumentis pilotireba sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi.

2 სპეციალური პრევენციული ჯგუფი შედგება სახალხო დამცველის აპარატის პრევენციის ეროვნული მექანიზმის თანამშრომლებისა და ჯგუფის მულტიდისციპლინური დაკომპლექტების პრინციპის შესაბამისად შერჩეული, მოწვეული წევრებისაგან.


ivnisSi ganxorcielda prevenciis erovnuli meqanizmis saswavlo viziti q. madridSi. gamocdilebis gaziarebis mizniT Sedga samuSao Sexvedra espanel kolegebTan, aseve Catarda erToblivi saswavlo viziti madridis policiis erT-erT ganyofilebaSi. 10-16 agvistos ganxorcielda saswavlo viziti serbeTSi. vizitis farglebSi Sevx-vdiT serbeTis saxalxo damcvelis ofisis warmomadgenlebs, aseve gvqonda Sexvedrebi serbeTis iusticiis da jandacvis saministro-ebSi. movinaxuleT sasjelaRsrulebis, fsiqiatriuli da socialu-ri mzrunvelobis dawesebulebebi, aseve zemunis policiis sammarT-velo. bolo ori dRe daeTmo samuSao Sexvedras serbeTis, CexeTis, makedoniisa da poloneTis prevenciis erovnuli meqanizmis wevrebis monawileobiT.

2014 wlis ganmavlobaSi, specialuri prevenciuli jgufis wevre-bisaTvis or etapad Catarda fsiqiatriuli dawesebulebebis mon-itoringis Sesaxeb xuT dRiani treningi, romelsac uZRvebodnen wamebis prevenciis evropuli komitetis wevri mikola gnatovski da amave komitetis eqsperti, doqtori klaiv miu. seqtemberSi organi-zaciis - `SeiaraRebuli Zalebis demokratiuli kontroli~ (DCAF) - organizebiT saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis prevenciis da monitoringis departamentis TanamSromlebs CautardaT 3 dRiani treningi usafrTxoebis seqtoris monitoringis Sesaxeb. garda ami-sa, specialuri prevenciuli jgufis wevrebs CautardaT treningi arasrulwlovanTa sasjelaRsrulebis dawesebulebis monitoringis Sesaxeb, romelic organizebuli iyo `cixis saerTaSoriso reformis~ (PRI) mier.


2. mdgomareoba sasjelaRsrulebis

dawesebulebebSi

2.1. zogadi mimoxilva

2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis sistemaSi ramdenime pozitiuri cvlileba moxda. kerZod, patimrobis kodeqsSi Sevida cvlilebebi, romelTa Tanaxmadac, usafrTxoebis riskis mixedviT, ganisazRvra oTxi tipis dawesebuleba, sadac patimrebs aqvT difer-encirebuli uflebrivi mdgomareoba. SeiZleba iTqvas, miuxedavad ramdenime sadavo debulebisa, ganxorcielebuli cvlilebebis Se-degad, zogadad, patimarTa uflebrivi mdgomareoba sakanonmdeblo doneze gaumjobesda.

aqve aRsaniSnavia, rom saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaci-is saministrom moamzada kanonproeqti `patimrobis kodeqsSi cvli-lebebis Setanis Sesaxeb~3 rac waredgina saqarTvelos parlaments. aRniSnul kanonproeqtTan dakavSirebiT, 2015 wlis 28 ianvars, saqa-rTvelos saxalxo damcvelma saqarTvelos parlaments winadadebiT mimarTa.

saqarTvelos saxalxo damcveli miesalma sasjelaRsrulebis siste-maSi dagegmil instituciur reformas. Tumca, saxalxo damcvel-ma winadadebaSi yuradReba gaamaxvila kanonproeqtis iseT arsebiT sakiTxebze, rogoricaa pirobiT vadamde gaTavisuflebis meqanizmis srulyofa, patimarTa ganTavsebis/gadayvanis wesebis daxvewa, gan-sakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi myofi msjavrdebulisTvis administraciuli patimrobis maRali vadis Sem-cireba da sxva.

amasTan, saxalxo damcvelis winadadebis umTavres sakiTxs, saqarT-velos saxalxo damcvelisTvis/specialuri prevenciuli jgufis wevrisTvis, penitenciur dawesebulebaSi fotogadaRebis ufleba-mosilebis miniWebis iniciativa warmoadgenda. aRniSnuli sakiTxis irgvliv, saqarTvelos parlamentis iniciativiT, Seiqmna samuSao jgufi, sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros warmomadgen-lebisa da saxalxo damcvelis aparatis monawileobiT.

sagulisxmoa, rom saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrom gaiTvaliswina saqarTvelos saxalxo damcvelis inicia-tiva da gansaxilvel kanonis proeqts daemata Sesabamisi debuleba, romelic saqarTvelos saxalxo damcvels/specialuri prevenciuli

3 იხ. კანონპროექტის სრული ტექსტი განმარტებით ბარათთან ერთად, ხელმისაწვდომია:<http://www.parliament.ge/ge/law/7805> [ბოლოს ნანახია 11.02.2015].


jgufis wevrs aniWebs sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi fotoga-daRebis ganxorcielebis uflebamosilebas, ministris brZanebiT dadgenili wesiT. normis formulirebis mixedviT, aRniSnuli wesi, saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrma, saqarTve-los saxalxo damcvelTan SeTanxmebiT, unda SeimuSavos da gamosces ara ugvianes 2016 wlis 1 agvistosa. saqarTvelos saxalxo damcvelis/specialuri prevenciuli jgufis wevrisTvis penitenciur dawese-bulebaSi fotogadaRebis uflebamosilebis ganmsazRvreli debule-bebi 2016 wlis 1 seqtembridan amoqmeddeba.

saangariSo periodSi garemontda da gaixsna sasjelaRsrulebis cen-traluri saavadmyofo, ramac garkveulwilad gaaumjobesa samedi-cino momsaxurebis xelmisawvdomobis kuTxiT arsebuli mdgomareo-ba. aseve garemontda sasjelaRsrulebis departamentis N16 dawese-buleba.

saxalxo damcveli miesalmeba sasjelaRsrulebis departamentis re-Jimis oficrebis swavlebis eqvsTviani programis dawyebas. migvaCnia, rom sasjelaRsrulebis departamentis TanamSromlebis grZelvadi-ani profesiuli swavleba gadamwyvetia adamianis uflebaTa dacvisa da kanonis uzenaesobis principis safuZvelze sasjelaRsrulebis dawesebulebebis saTanado marTvis uzrunvelsayofad. aseve pozi-tiurad unda Sefasdes reformis SemoTavazebuli iniciativa, rome-lic asaxavs dinamikuri usafrTxoebis koncefcias da gansakuTre-bul yuradRebas uTmobs sareabilitacio programebis gaZlierebas.

miuxedavad zemoT xsenebuli pozitiuri siaxleebisa, sas-jelaRsrulebis sistemaSi, saangariSo periodSi dafiqsirda ramden-ime negatiuri movlena. sakmaod didi debatebi gamoiwvia patimrobis kodeqsSi specialuri saSualebebis gamoyenebis Sesaxeb cvlilebaTa proeqtma. saboloo jamSi, aRniSnuli kanonproeqti garkveuli cvl-ilebebiT miiRes.

saangariSo periodSi patimarTa mimarT arasaTanado mopyrobis Sesax-eb SetyobinebaTa raodenobam imata. Sesabamisad, 2013 welTan Sedare-biT, gaizarda efeqturi gamoZiebis uzrunvelyofis Sesaxeb saxalxo damcvelis winadadebaTa raodenoba. 2014 wels gamoZiebis dawyebis moTxovniT saxalxo damcvelis mier gaigzavna 21 winadadeba (2013 wels - 9 winadadeba). samwuxarod, arcerT SemTxvevaSi pasuxismgebel pirTa mimarT sisxlis samarTlebrivi devna ar dawyebula da saxalxo damcvels ar aqvs detaluri informacia gamoZiebis mimdinareobis Sesaxeb. arsebiTi xarvezebi gamovlinda sagamoZiebo organos mier mtkicebulebaTa mopovebis kuTxiT, aseve problemuria arasaTanado mopyrobis savaraudo msxverplTa dacva, vinaidan isini, xSir SemTx-


vevaSi, imave dawesebulebaSi rCebian, sadac, savaraudod, maT mimarT arasaTanado mopyrobis faqtebi dafiqsirda. saxalxo damcvelis Se-fasebiT, aSkarad ikveTeba arasaTanado mopyrobis gamoZiebasTan da-kavSirebuli sistemuri problema da, amdenad, damoukidebeli da mi-ukerZoebeli, efeqturi gamoZiebis uzrunvelyofis mizniT aucile-belia damoukidebeli sagamoZiebo meqanizmis Seqmna.

garda zemoaRniSnulisa, mniSvnelovania gaZlierdes arasaTanado mopyrobis prevenciis TvalsazrisiT patimrebis fizikuri xelSeux-eblobis winaaRmdeg mimarTuli realuri da imwuTieri riskebis adek-vaturi Sefaseba da Sesabamisi zomebis miReba. unda Seiqmnas iseTi garemo, sadac wameba da arasaTanado mopyroba naklebad mosalod-nelia. es gulisxmobs wamebisa da araadamianuri mopyrobis Zireuli mizezebis aRmofxvras. aRniSnulTan dakavSirebiT, aucilebelia, saerTaSoriso standartebis Sesabamisad gaumjobesdes arasaTana-do mopyrobis faqtebis dokumentirebis praqtika, moxdes adamianis RirsebasTan Tavsebadi patimrobis pirobebis uzrunvelyofa da usa-frTxoebis RonisZiebebis proporciuli gamoyeneba.

aqve aRsaniSnavia, rom arasaTanado mopyrobis prevenciis mizniT, aucilebelia prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis mxardaW-era, misi funqciebis ganmtkiceba, prevenciis erovnuli meqanizmi-saTvis fotogadaRebis, patimrebis mopyrobasTan dakavSirebuli saidumlo informaciis wvdoma (maT Soris operatiul informaciaze) da saTvalTvalo kamerebis Canawerebis gacnobis uflebis miniWebas-Tan dakavSirebiT sakanonmdeblo regulaciebis gadaxedva; amJamad arsebuli TanamSromlobisa da rekomendaciebze reagirebis forma-tis Semdgomi gaZliereba.

SeuZlebelia arasaTanado efeqturi prevencia patimrobisa da Tav-isuflebis aRkveTis dawesebulebebSi adekvaturi wesrigisa da us-afrTxoebis uzrunvelyofis gareSe. ganxorcielebulma monitor-ingma cxadyo, rom problemuria wesrigisa da usafrTxoebasTan da-kavSirebuli zogierTi aspeqtebi, kerZod ki, dawesebulebis TanamS-romlebsa da patimrebs Soris arsebuli konfliqturi urTierToba, rasac agreTve emateba konkretul viTarebaSi sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa araadekvaturi moqmedeba an umoqmedoba, arasaTanado reagireba saCivrebze da servisebis Sesaxeb patimar-Ta naklebi informireba. arasakmarisia TanamSromelTa codnisa da kvalifikaciis done. aRniSnulis fonze xSiria patimarTa SimSilobi-sa da TviTdazianebis miyenebis SemTxvevebi. mniSvnelovan problemas warmoadgens patimarTa Soris Zaladobis maRali riskfaqtorebis ar-seboba da cixis kriminaluri subkulturis gavlena. aqedan gamomdin-are, aucilebelia saerTaSoriso standartebis Sesabamisi wesrigisa


da usafrTxoebis sistemis danergva, rac gulisxmobs usafrTxoebis uzrunvelyofis dinamikuri koncefciis praqtikulad ganxorciele-bas da mis farglebSi incidentebisa da sagangebo situaciebis marT-vis winaswari gegmis Camoyalibebas.

samwuxarod, patimarTa erTi dawesebulebidan meore dawesebulebaSi xSiri gadayvanis mzardi tendencia 2014 welsac SenarCunda. saxalxo damcvelis aparati moklebulia SesaZleblobas, Seiswavlos gaday-vanis Sesaxeb gadawyvetilebis dasabuTebuloba, radgan, rogorc sasjelaRsrulebis departamenti oficialurad ganmartavs, gad-awyvetilebas safuZvlad udevs sasjelaRsrulebis dawesebulebis direqtoris saidumlo werili, romelic Seicavs operatiul in-formacias, xolo, am tipis informaciis wvdomaze saxalxo damcvels daSveba ar aqvs. sagulisxmoa, rom saangariSo periodSi, xSir SemTx-vevaSi, patimrebi gadahyavdaT aRmosavleT saqarTveloSi mdebare sasjelaRsrulebis dawesebulebebidan dasavleT saqarTveloSi mde-bare sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi da piriqiT. Sedegad, patim-rebs uCndebaT ojaxsa da advokatTan kontaqtis SenarCunebis prob-lema da ganicdian axal garemosTan adaptaciiT gamowveul damatebiT stresi.

patimrebis transportirebasTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom maT gadasayvanad gankuTvnili satransporto saSualebebis Semowme-bis Sedegad specialuri prevenciuli jgufi mivida Semdeg daskvnam-de: transportirebis pirobebi aradamakmayofilebelia, rac did diskomforts uqmnis patimrebs. amasTan, aRmoCnda, rom `mersedesis~ markis avtomanqanaSi calke aris gamoyofili mcire zomis metalis kabina (daaxloebiT 0,3 kv.m. farTis). kabinaSi aris siviwrove, uhaer-oba da sruli sibnele. am kabinas umetesad qali patimrebisa da seq-sualuri umciresobis warmomadgenlebis gadasayvanad iyeneben. spe-cialuri prevenciuli jgufis SefasebiT, aRniSnul kabinaSi patim-ris moTavseba warmoadgens damamcirebel mopyrobas da aucilebelia moxdes am kabinis demontaJi.

didi yuradReba unda daeTmos patimrobis saTanado pirobebis uzrun-velyofas. ganvlil wlebTan SedarebiT rig sasjelaRsrulebis dawe-sebulebebSi gaumjobesebulia fizikuri garemo da sanitariul-hi-gienuri mdgomareoba. miuxedavad amisa, sasjelaRsrulebis dawese-bulebebSi arsebuli pirobebi jer kidev mniSvnelovan gaumjobesebas saWiroebs. problemebs Soris aRsaniSnavia: dawesebulebebis ZiriTad sacxovrebel, sakarantino da samartoo saknebSi saTanado xelovnu-ri ventilaciis uzrunvelyofa; arasakmarisi bunebrivi ganaTeba-ven-tilacia; daxurul dawesebulebebSi patimarTa sufTa haerze yofnis xangrZlivoba da varjiSis SesaZlebloba; dawesebulebebis saseirno


ezoebSi saWiro inventarisa da pirobebis ararseboba; xangrZlivi paemnis infrastruqturis ararseboba.

saangariSo periodSi disciplinaruli saxdelebis gamoyenebis SemTx-vevaTa raodenoba 2013 welTan SedarebiT gaormagda. saxalxo damcv-elis mier gacemuli rekomendacia, SemuSavebuli yofiliyo disci-plinuri saxdelebis gamoyenebis saxelmZRvanelo principebi, ar Sesrulebula. xSiria disciplinuri saxdelis saxiT patimarTa sam-artoo sakanSi moTavsebis SemTxvevebi da ikveTeba disciplinuri sax-delebis araproporciuli gamoyenebis praqtika.

pozitiurad unda Sefasdes penitenciuri jandacvis reforma. dadeb-iTad unda aRiniSnos, penitenciuri jandacvis gazrdili dafinanseba, ramac SesaZlebeli gaxada samedicino personalisaTvis xelfasebis gazrda da pirveladi jandacvis xelmisawvdomoba yvela dawesebule-baSi. misasalmebelia sasjelaRsrulebis centraluri saavadmyofosa gaxsna da tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centris ga-naxleba. daiwyo C hepatitis prevenciis, diagnostikisa da mkurnalo-bis programa. aRniSnuli pozitiuri cvlilebebis miuxedavad, peni-tenciuri jandacvis sistemaSi araerTi arsebiTi saxis problema rCe-ba. problemas warmoadgens drouli da adekvaturi samedicino mom-saxureba da eqim-konsultantebis viziti saTanado periodulobiT. aucilebelia gatardes Sesabamisi zomebi, raTa patimrebs Seuferxe-blad miuwvdebodeT xeli daniSnul medikamentebze. samwuxaroa, rom saangariSo periodSi penitenciuri jandacvis samoqalaqo jandacvas-Tan sruli integraciis mizniT arsebiTi nabijebi ar gadadgmula. Sesabamisad, ar aris srulad daculi momsaxurebis ekvivalentobis principi. penitenciuri jandacvis sistemisTvis kvlav gansakuTre-bul gamowvevad rCeba suicidis prevencia, wamaldamokidebulebisa da fsiqotropuli medikamentebis Warbi moxmarebis problema, aseve fsiqikuri aSlilobis mqone patimrebisaTvis drouli da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebis aRmoCena. samwuxarod, saangariSo period-Si gardacvalebis SemTxvevaTa raodenobam 2013 welTan SedarebiT imata. 2014 wels 27 patimari gardaicvala. aseve gaizarda suicid-is SemTxvevaTa raodenoba. dafiqsirda suicids 7 faqti. patimar-Ta gardacvalebis SemTxvevebis analizi warmoSobs gonivrul eWvs gaweuli samedicino momsaxurebis adekvaturobasTan mimarTebiT. saxalxo damcvels aucileblad miaCnia sasjelaRsrulebis sistemaSi miwodebuli samedicino momsaxurebis xarisxis kontrolis uzrunve-lyofa da suicidis prevenciisken mimarTuli Zalisxmevis gaZliere-ba.

saxalxo damcvelis SefasebiT, aucilebelia, gaZlierdes patimrebis kontaqti gare samyarosTan. miuxedavad saxalxo damcvelis rekomen-


daciisa, rom xanmokle paemani ganxorcielebuliyo minis gamyofi barieris gareSe, xanmokle paemani kvlav minis gamyof bariers miR-ma mimdinareobs. mniSvnelovania, yvela sasjelaRsrulebis dawese-bulebebSi moewyos xangrZlivi paemnisTvis saWiro infrastruqtura. am TvalsazrisiT gansakuTrebul problemas warmoadgens qalTa da daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebi.

aucilebelia, gansakuTrebuli yuradReba daeTmos qalTa da aras-rulwlovan patimarTa specifikur saWiroebebs. sasjelaRsrulebis sistemaSi arsebuli mdgomareoba detalurad aris mimoxiluli qve-moT, Sesabamis qveTavebSi.

2.2. wamebis, araadamianuri da Rirsebis

Semlaxavi mopyrobisa da sasjelis prevencia

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi

samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso paqtis me-7 muxlis Tanaxmad, `aravin ar unda ganicdides wamebas an sastik, araadamianur an misi Rirsebis damamcirebel mopyrobasa Tu sas-jels~.4

samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso paqtis me-10 muxlis Tanaxmad, yvela TavisuflebaaRkveTil pirs aqvs ufle-ba, rom humanurad moeqcnen da pativi scen mis adamianis pirovnebi-saTvis damaxasiaTebel Rirsebas. gaeros adamianis uflebaTa komite-tis ganmartebiT, `adamianis Rirsebis pativiscema warmoadgens saer-TaSoriso samarTlis normas, romlisganac dauSvebelia yovelgvari gadaxveva~.5

adamianis uflebaTa saerTaSoriso samarTali gansakuTrebul mniS-vnelobas aniWebs TavisuflebaSezRuduli piris uflebriv mdgo-mareobas Sesabamis dawesebulebaSi. saxelmwifos mxridan yvela sa-Tanado zoma unda iqnes miRebuli, raTa ar moxdes adamianis mimarT ufro meti tanjvis miyeneba, rac sasjels isedac Tan axlavs. am val-debulebis Seusrulebloba ki iwvevs adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-3 muxliT daculi sferos darRvevas.6

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo konvenciis me-3 muxl-Tan dakavSirebiT xSirad usvams xazs, rom me-3 muxli warmoadgens demokratiuli sazogadoebis erT-erT fundamentur Rirebulebas.

4 საერთაშორისო პაქტი სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ, მუხლი 7.5 General Comment No 29, States of emergency (Article 4), CCPR/C/21/Rev.1/Add.11, 31

August 2001, para.13a.6 კუდლა პოლონეთის წინააღმდეგ (KUDLA v. POLAND) (no. 30210/96), ასევე ვალაშინასი

ლიტვის წინააღმდეგ (Valašinas v. Lithuania), no. 44558/98, § 102, ECHR 2001-VIII.


Sesabamisad, saxelmwifos ekisreba valdebuleba darwmundes, rom Ti-Toeuli piri dapatimrebulia im pirobebSi, romlebic uzrunvelyofs misi Rirsebis pativiscemas, rom sasjelis aRsrulebis RonisZiebis pirobebi mas ar agdebs sasowarkveTilebaSi, romelic aWarbebs pa-timrobisaTvis damaxasiaTebel tanjvis xarisxs da rom dapatimre-bis praqtikuli moTxovnebis gaTvaliswinebiT, misi janmrTeloba da keTildReoba saTanadod aris uzrunvelyofili.7

sagulisxmoa, rom adamianis uflebaTa samarTali ufro maRali stan-dartiT icavs TavisuflebaaRkveTili piris uflebebs, vidre sxva pirebisas. evropuli sasamarTlos standartiT, marTalia, arasaTana-do mopyrobam unda miaRwios `simZimis minimums~, rom moeqces kon-venciis me-3 muxlis WrilSi, magram TavisuflebaaRkveTili pirebis mimarT fizikuri Zalis gamoyeneba, romelic ar aris mkacrad aucile-beli patimarTa saqcielidan gamomdinare, laxavs adamianis Rirsebas da TavisTavad xvdeba me-3 muxlis moqmedebis sferoSi.8

adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciiTa da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos prec-edentuli samarTliT dadgenili standartebis mixedviT, wamebisa da arasaTanado mopyrobis akrZalvis da sicocxlis uflebis uz-runvelyofis mizniT, saxelmwifos akisria ara mxolod negatiuri valdebuleba (ar daarRvios piris ufleba), aramed pozitiuri val-debulebac (daicvas piris ufleba). gansakuTrebiT mniSvnelovania daxurul dawesebulebebSi moTavsebuli pirebis dacva wamebis, arasa-Tanado da damamcirebeli mopyrobisa Tu sasjelisgan, iseve rogorc maTi sicocxlis uflebis dacva. patimrebi imyofebian saxelmwifos eqskluziur kontrolqveS da aqedan gamomdinare, xelisuflebis Sesabamis organoebs uCndebaT valdebuleba, patimris fizikuri xe-lSeuxeblobis winaaRmdeg mimarTuli realuri da imwuTieri riske-bis prevenciis mizniT miiRon yvela gonivruli zoma, Tu maT ician an unda scodnodaT aseTi riskis arsebobis Sesaxeb.9

saxelmwifos mier nakisri pozitiuri valdebuleba – daicvas pirebi wamebisa da sxva arasaTanado mopyrobisagan – TavisTavad gulisxmobs swored iseTi prevenciuli RonisZiebebis gatarebas, romelic xels Seuwyobs adamianebis arasaTanado mopyrobisgan dacvas. aRniSnuli prevenciuli RonisZiebebis gatarebis aucilebloba saerTaSoriso standartebis saxiT mocemulia rogorc adamianis uflebaTa Sesaxeb

7 დავითიანი საქართველოს წინააღმდეგ (CASE OF DAVTYAN v. GEORGIA) (no 73241/01).8 ტეკინი თურქეთის წინააღმდეგ (CASE OF TEKİN v. TURKEY) (no 22035/10).9 იხილეთ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებები: Pantea v.

Romania (პანტეა რუმინეთის წინააღმდეგ), no. 33343/96, §190, ECHR 2003‑VI და Premininy v. Russia (პრემინინი რუსეთის წინააღმდეგ), no. 44973/04, §84, 10 February 2011.


saerTaSoriso xelSekrulebebSi, aseve adamianis uflebaTa evropu-li sasamarTlos gadawyvetilebebSi, wamebis prevenciis evropuli komitetisa da gaeros wamebis sawinaaRmdego komitetis araerT anga-riSSi. wamebis prevencia aris globaluri strategia, romelic miznad isaxavs arsebiTad Seamciros riskebi da Seqmnas is garemo, romelSic wameba da arasaTanado mopyroba naklebad mosalodnelia.

adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis pirveli muxliT gaTvaliswinebuli zogadi valdebuleba saxelmwifosgan moiTxovs efeqtiani gamoZiebis warmoebas, im SemTx-vevaSic, rodesac arasaTanado mopyroba ganxorcielda kerZo pir-Ta mxridan.10 adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos midgomiT, konvenciis pirveli muxlis Sesabamisad, maRal xelSemkvrel mxareebs warmoeSobaT valdebuleba, Tavisi iurisdiqciis qveS daicvan nebi-smieri uflebebi da Tavisuflebebi, rac konvenciis mesame muxlis mniSvnelobidan gamomdinare, saxelmwifos avaldebulebs, misi iu-risdiqciis qveS myofi pirebi ar daeqvemdebaron arasaTanado mopy-robas aseve kerZo pirTa mxridan.11

am mxriv, sagulisxmoa sasjelaRsrulebis departamentis N14 dawe-sebulebaSi msjavrdebul g.f.-s sicocxlis mospobis gaxmaurebuli faqti, kerZod:

2014 wlis 4 marts sasjelaRsrulebis departamentis N14 dawese-bulebaSi patimrebs Soris momxdari urTierTdapirispirebis Sede-gad gardaicvala msjavrdebuli g.f.

saqarTvelos mTavari prokuraturidan mowodebuli informaci-is Tanaxmad12, 2014 wlis 4 marts, daaxloebiT 02:20 saaTze sas-jelaRsrulebis departamentis N14 dawesebulebis meeqvse sare-Jimo korpusis N322 sakanSi ganTavsebul msjavrdebulebs – S.S.-s, l.m.-s da g.s.-s warmoeSvaT konfliqti Tanasaknel g.f.-sTan, rac Semdgom fizikur dapirispirebaSi gadaizarda. S.S.-m, g.s.-m da l.m.-m erToblivad SeZles g.f.-s iatakze waqceva, ris Semdegac am ukanask-nelma dakarga goneba da TavdamsxmelTa mogerieba veRar SeZlo. na-cvlad imisa, rom SeewyvitaT Zaladoba, S.S, g.s. da l.m ganagrZobdnen g.f.-s mimarT Zaladobas, kerZod, gulmkerdis, kisrisa da saxis areSi xelebiTa da fexebiT scemdnen, da ugono mdgomareobaSi myof g.f.-s. saknis betonis iatakze Tavs artymevinebdnen. S.S.-s, l.m.-s da g.s.-s mxridan g.f.-s mimarT ZaladobiT gamowveul xmaursa da ginebis xmaze,

10 მ. და სხვები იტალიისა და ბულგარეთის წინააღმდეგ (M. and Others v. Italy and Bulgaria), განჩინება, 2012 წლის 31 ივლისი, პარ. 99.

11 დენის ვასილევი რუსეთის წინააღმდეგ (Denis Vasilyev v. Russia), განჩინება, 2009 წლის 17 დეკემბერი, პარ. 98.

12 2014 წლის 12 აპრილის N13/23626 წერილი.


sasjelaRsrulebis departamentis N14 dawesebulebis TanamSrom-lebi Sevidnen sakanSi da ugono mdgomareobaSi myofi g.f. ganarides moZalade patimrebs. g.f. dawesebulebis samedicino nawilSi gadai-yvanes, Tumca N14 dawesebulebis samedicino personalis, aseve adg-ilze gamoZaxebuli saswrafo-samedicino daxmarebis brigadis mier gaweuli daxmarebis miuxedavad, g.f. gardaicvala.

sasamarTlo-samedicino eqspertizis daskvnis Tanaxmad, g.f.-s gar-dacvalebis mizezia qala-tvinis blagvi travmis Sedegad ganviTare-buli Tavis tvinis mkveTrad gamoxatuli SeSupeba, Reros dislokaci-iT da CaWedviT.

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sas-jelaRsrulebis departamentis mier mowodebuli informaciis Ta-naxmad13, msjavrdebuli g.f. 2013 wlis 30 maiss sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebidan gadaiyvanes N14 dawesebulebaSi, imave dRes gadaiyvanes meeqvse sareJimo korpusis N221 sakanSi. 2013 wlis 28 ivniss is gadaiyvanes N334 sakanSi. vinaidan N322 sakanSi misi bavSvobis megobari imyofeboda, msjavrdebulma iTxova aRniSnul sakanSi gadayvana, rac administraciis mxridan dakmayofilda da is 2014 wlis 20 ianvars sacxovreblad N322 sakanSi gadaiyvanes. N14 dawesebulebaSi misi gadayvanis mizezi is iyo, rom quTaisis saapela-cio sasamarTlom sasjelis mosaxdelad ganusazRvra Tavisuflebis aRkveTa 8 wliT, 7 TviT da 15 dRiT.

msjavrdebuli S.S. sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomaris brZanebis safuZvelze, 2014 wlis 12 Tebervals sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebidan gadaiyvanes N14 dawesebulebaSi, da imave dRes ganaTavses amave dawesebulebis meeqvse korpusis N338 sakanSi, xolo 2014 wlis 14 Tebervals gadaiyvanes N322 sakanSi.

msjavrdebuli l.m. sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomar-is brZanebis safuZvelze, 2014 wlis 12 Tebervals sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebidan gadaiyvanes N14 dawesebulebaSi, da imave dRes ganaTavses meeqvse korpusis N429 sakanSi, xolo 2014 wlis 14 Tebervals gadaiyvanes N322 sakanSi.

msjavrdebuli g.s. sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomaris brZanebis safuZvelze, 2014 wlis 27 Tebervals sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebidan gadaiyvanes N14 dawesebulebaSi, da imave dRes ganaTavses meeqvse korpusis N322 sakanSi.

aRsaniSnavia, rom S.S.-s, l.m.-s da g.s.-s N14 dawesebulebaSi gaday-vanis Taobaze brZanebebis gamocemas safuZvlad daedo N6 dawese-

13 2014 წლის 7 მაისის MCLA 1 14 00207345 წერილი.


bulebis direqtoris saidumlo werilebi, romlis mowodebaze sas-jelaRsrulebis departamentma uari ganacxada im motiviT, rom is aris grifiT `saidumlo~ da `operatiul-samZebro saqmianobis Sesax-eb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad, saqarTvelos saxalxo damcveli ar aris uflebamosili gaecnos aRniSnul informacias. Sesabamisad, CvenTvis ucnobia, Tu ra garemoebebi gaxda S.S.-s, l.m.-s da g.s.-s N14 dawesebulebaSi gadayvanis mizezi.

aRniSnuli saqmis garemoebebis Sesaxeb saqarTvelos saxalxo damcv-elis aparatma saqarTvelos mTavar prokuraturas damatebiT dausva Semdegi kiTxvebi:

1. saqmeze ra sagamoZiebo moqmedebebi Catarda, aseve sas-jelaRsrulebis departamentis ramdeni TanamSromeli dai-kiTxa;

2. aqedan ra sagamoZiebo moqmedebebi Caatara sasjelaRsrulebis da probaciis saministros sagamoZiebo departamentma;

3. gamoZiebiT dadgenili faqtobrivi garemoebebis mixedviT, in-cidentamde hqonda Tu ara konfliqturi urTierToba g.f.-s TanasaknelebTan da cnobili iyo Tu ara aRniSnulis Sesaxeb N14 dawesebulebis administraciisTvis;

4. 2014 wlis 4 marts ra gaxda g.f.-s TanasaknelebTan dapirisp-irebis mizezi;

5. dazianebebis miRebidan ramden xanSi gadaiyvanes g.f. dawese-bulebis saeqimo-samedicino punqtSi da ra samedicino dax-mareba gaewia (gTxovT, aRweroT konkretuli samedicino ma-nipulaciebi, zusti drois miTiTebiT);

6. incidentis Sesaxeb informaciis miRebis Semdeg dawese-bulebis administraciam rodis gamoiZaxa saswrafo samedi-cino daxmarebis brigada da rodis mivida is gamoZaxebis adg-ilze (gTxovT, miuTiToT gamoZaxebis da brigadis adgilze gamocxadebis zusti dro);

7. gamoZiebis dros gamoikveTa Tu ara N14 dawesebulebis TanamS-romlebis an samedicino personalis mier movaleobis Seus-ruleblobis an arajerovani Sesrulebis niSnebi da Semowmda Tu ara aRniSnuli versia gamoZiebis mier.

miTiTebul kiTxvebTan dakavSirebiT, saqarTvelos mTavari prokura-turidan gvecnoba14, rom saqmeze Catarda SemTxvevis adgilis daTva-liereba, nimuSebis aReba, gvamis daTvaliereba da mowmeTa dakiTxva.

14 2014 წლის 23 ივნისის N13/39576 წერილი.


daikiTxa N14 dawesebulebis 12 TanamSromeli. aRniSnuli sagamoZie-bo moqmedebebidan SemTxvevis adgilis daTvaliereba, nimuSis aReba, gvamis daTvaliereba da sami piris dakiTxva nawarmoebia saqarTve-los sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sagamoZiebo de-partamentis mier. saqmis masalebis mixedviT, momxdar incidentamde g.f.-s TanasaknelebTan konfliqturi urTierToba ar hqonia, xolo 2014 wlis marts momxdari dapirispirebis zusti mizezi gamoZiebam ver daadgina. g.f.-s samedicino daxmareba adgilze eqimma gauwia. ker-Zod, gaukeTda tkivilgamayuCebeli da SeZlebisdagvarad gausufTa-vda sasunTqi gzebi. aRniSnulis Semdeg msjavrdebuli dawesebulebis samedicino punqtSi umokles droSi gadaiyvanes, sadac gaesinja wne-va, damatebiT gaukeTda tkivilgamayuCebeli saSualeba, sisxldenis SemaCerebeli, sagule saSualebebi. wnevis vardnis paralelurad mas ukeTdeboda adrenalini da deqsametazoni. sxivis arteriaze pul-saciis gaqrobis Semdeg, xangrZlivi periodis ganmavlobaSi ukeTde-boda gulis masaJi da xelovnuri sunTqva. saqmis masalebis mixedviT, saswrafo-samedicino daxmarebis brigada gamoiZaxes 02:38 saaTze, romelic N14 dawesebulebaSi mivida 02:59 saaTze.

aRsaniSnavia, rom aRniSnul saqmeze Tavdapirveli sagamoZiebo moq-medebebi Catarebulia sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sagamoZiebo departamentis mier, romelic ver CaiTvleba damoukideb-el da miukerZoebel sagamoZiebo organod. amasTan, saqarTvelos sax-alxo damcvels ar miuRia pasuxi mTel rig mniSvnelovan kiTxvebze, kerZod, saxalxo damcvelisTvis ucnobia, ra gaxda msjavrdebulebis sasjelaRsrulebis N6 dawesebulebidan sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi gadayvanis mizezi da miiRes Tu ara usafrTxoebis yve-la gonivruli zoma g.f.-s sicocxlis mospobis Tavidan asacileblad, aseve, xom ar ikveTeba sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromlebis sisxlis samarTlebrivi pasuxismgebloba. aqve aRsaniSnavia, rom 2014 wlis 12 aprilis N13/23626 weriliT saqarTvelos mTavarma prokura-turam saxalxo damcvels acnoba, rom sisxlis samarTlebrivi devna daiwyo mxolod sami msjavrdebulis mimarT 117-e muxlis me-5-me-8 nawilebiT. yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, aucilebelia g.f.-s sicocxlis mospobis saqmeze Catardes damoukidebeli da mi-ukerZoebeli gamoZieba da yvela damnaSave piri daisajos saTanadod.

prevenciis erovnuli meqanizmis mier Tavisuflebis aRkveTis dawe-sebulebebSi ganxorcielebuli vizitebis Sedegad gamoikveTa is problemebi, romlebic mniSvnelovania prevenciis efeqturi ganxor-cielebisaTvis. sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi wamebisa da ara-adamianuri mopyrobis prevenciisaTvis mniSvnelovania Semdegi risk-faqtorebis gaTvaliswineba:


• arasaTanado mopyrobis faqtebis dokumentireba da Sesabami-si organoebisaTvis Setyobineba

• msxverplTa samarTlebrivi dacviT uzrunvelyofa (advoka-tis xelmisawvdomoba)

• msxverplTa dacva ganmeorebiTi arasaTanado mopyrobisagan

• patimroba standartebis Seusabamo pirobebSi

• treningebi

• saTvalTvalo kameris mniSvneloba

2.2.1. rasaTanado mopyrobis faqtebis dokumentireba da

Sesabamisi organoebisTvis Setyobineba

wamebis prevenciis erT-erT mniSvnelovan standarts swored arasa-Tanado mopyrobis savaraudo faqtebis dokumentireba da saTanado organoebisTvis Setyobineba warmoadgens. arasaTanado mopyrobis savaraudo msxverplTa sxeulze arsebuli dazianebebis da maTi pre-tenziebis drouli da meToduri dokumentireba, xolo SemdgomSi Sesabamisi organoebisTvis Setyobineba gadamwyvetia aseTi faqtebis efeqtiani gamoZiebis uzrunvelsayofad, rac Tavis mxriv, momavalSi arasaTanado mopyrobis faqtebis prevencias emsaxureba. arasaTanado mopyrobis savaraudo faqtebis dokumentirebis mxriv gansakuTrebu-li roli sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi momuSave samedicino personals ekisreba. amasTan, aRsaniSnavia, rom arasaTanado mopyro-bis prevenciisTvis aranakleb mniSvnelovania, sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi piris Sesaxlebisas droulad moxdes misi samedicino Semowmeba, raTa gadamowmdes, xom ar daeqvemdebara igi wamebas an sxva arasaTanado mopyrobas dakavebis momentidan sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi Sesaxlebamde.15

wamebis prevenciis evropuli komitetis rekomendaciis Tanaxmad, daxurul dawesebulebaSi piris samedicino Semowmebisas Sedgenili dokumentacia unda Seicavdes:

• Semowmebuli piris mier miwodebul yvela informacias, rome-lic saWiroa samedicino SemowmebisTvis (maT Soris, mis mier sakuTari janmrTelobis mdgomareobis aRweras da arasaTana-do mopyrobasTan dakavSirebul yvela gancxadebas);

• samedicino gamokvlevaze dafuZnebuli obieqturi samedici-no daskvnebis srul aRweras;

• eqimis daskvnebs zemoaRniSnul punqtebTan mimarTebiT, rome-

15 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის 23-ე ზოგადი მოხსენება, 2013 წ. პარ. 71, 73.


lic unda mianiSnebdes piris mier gamoTqmuli pretenziebis obieqtur samedicino daskvnebTan Sesabamisobis xarisxze.

miTiTebuli Canawerebi aseve unda Seicavdes informacias yvela damatebiTi gamokvlevis, gakeTebuli daskvnebis da gaweuli samed-icino daxmarebis Sesaxeb. sxeulis dazianebis dokumentirebisTvis unda arsebobdes amisaTvis gankuTvnili specialuri formebi, rome-lic saSualebas iZleva anatomiuri ilustraciebis meSveobiT dafiq-sirdes informacia dazianebis Sesaxeb. amasTan, sasurveli iqneboda dazianebebis dafiqsireba fotogadaRebis meTodiT.16

wamebis prevenciis mizniT, sxeulze arsebuli dazianebebis fotogra-firebis meTodiT dafiqsirebis aucileblobaze miuTiTebs wamebisa da sxva sastiki, araadamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobisa da dasjis efeqturi gamoZiebisa da dokumentirebis saxelmZRvanelo – `stambolis protokoli~.17

eqims, romelic amowmebs dakavebul pirs, unda SeeZlos dazianebis Zaladobis gziT miyenebis albaTobis dadgena, Tundac amis Sesaxeb pa-cienti ar miuTiTebdes. mas aseve unda SeeZlos Zaladobis fsiqikuri da fsiqologiuri mtkicebulebis dokumentireba da piris mier ara-saTanado mopyrobis Sesaxeb monaTxrobisa da Semowmebis Sedegebis Sesabamisobis xarisxis dadgena.18 eqims am mizniT SeuZlia gamoiyenos Semdegi Canawerebi: `ar Seesabameba~, `Seesabameba~, `Seesabameba maRa-li albaTobiT~ da `damaxasiaTebelia (tipuria)~.19 dokumentirebis miznebisaTvis eqimi unda iyenebdes Sesabamis standartul samedi-cino cnobas.20

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi patimrebis dazianebebis aRw-era ar xdeba `stambolis protokolis~ Sesabamisad. warmoebs `bral-debulTa/msjavrdebulTa travmebis aRricxvis Jurnali~, romelSic samedicino personalis mier aRiricxeba patimris sxeulze aRmoCeni-li dazianebebi. JurnalSi unda mieTiTos patimris saxeli da gvari, dazianebis aRmoCenis dro, dazianebis lokalizacia da xasiaTi, da-zianebis warmomavloba, eqimis xelmowera da patimris xelmowera. xdeba dazianebis mokle aRwera da dazianebis warmomavlobis Sesax-eb informacia Sedis grafebSi – `TviTdazianeba~, `sayofacxovrebo travma~, sxva piris mier~. eqimi ar axdens dazianebis xasiaTisa da misi warmomavlobis Sesaxeb patimris mier mowodebuli informaciis Sesa-bamisobis Sefasebas.

16 იქვე, პარ. 74.17 სტამბოლის პროტოკოლი, პარ. 105.18 იქვე პარ. 122.19 იქვე პარ. 187.20 იქვე პარ. 125.


dazianebis aRmoCenis Semdeg patimrisTvis gaweuli samedicino dax-marebis Sesaxeb dokumentacia ivseba saerTo wesiT da inaxeba patim-ris samedicino istoriaSi. aRsaniSnavia, rom fotografirebis meTo-diT dazianebis dokumentirebis praqtika sasjelaRsrulebis dawese-bulebebSi ar arsebobs.

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sas-jelaRsrulebis departamentis mier mowodebuli informaciis Ta-naxmad, 2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis departamentis patimrobis dawesebulebebSi sxeulis dazianebiT Sesaxlebulia 1040 braldebuli, romelTagan 136 braldebulma dazianeba miiRo dakave-bisas, 853 braldebulma – dakavebamde, 48 braldebulma – dakavebis Sem-deg, 3 braldebulma dazianebis warmoSobis mizezi ar daasaxela. amave informaciis Tanaxmad, 2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi sxeulis dazianeba miiRo 3169 patimarma, romelTa-gan 2261 dazianeba miRebulia TviTdazianebiT, 755 – sayofacxovrebo travmiT, 53 – ar akonkretebs da 100 – sxva piris mier.

2014 wlis ganmavlobaSi prevenciis erovnuli meqanizmis mier sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxorcielebuli Semowmebis Se-degebiT irkveva, rom samedicino personalis mier saTanadod ar xde-ba patimrebis sxeulze arsebuli dazianebebis dokumentireba. ker-Zod, xSir SemTxvevebSi ar aris miTiTebuli dazianebis aRmoCenis dro da warmomavloba, ar fiqsirdeba eqimis da patimris xelmowera.

saangariSo periodSi prevenciis erovnuli meqanizmis mier dafiq-sirda SemTxvevebi, rodesac samedicino personalis mier saerTod ar moxda patimris sxeulze arsebuli dazianebebis dokumentireba, rac calsaxad, SeusabamobaSi modis arasaTanado mopyrobis prevenciis standartebTan. saubaria saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier warmoebul saqmeebze:

s.q.-s mier saqarTvelos saxalxo damcvelisTvis mimarTuli axs-na-ganmartebis Tanaxmad, 2014 wlis 14 ianvars N15 dawesebulebaSi mas sityvieri da fizikuri Seuracxyofa miayenes sasjelaRsrulebis departamentis TanamSromlebma. saxalxo damcvelis rwmunebulebTan Sexvedrisas msjavrdebuls saxis areSi aSkara dazianeba aReniSnebo-da (naxeTqi Wriloba marxena warbis areSi). aRniSnulidan gamomdin-are, saqarTvelos saxalxo damcvelma gamoZiebis dawyebis Sesaxeb winadadebiT mimarTa saqarTvelos mTavar prokurors. saqarTvelos mTavari prokuraturidan miRebuli informaciis Tanaxmad, msjavr-debulma s.q.-m dakiTxvisas ar daadastura sasjelaRsrulebis depar-tamentis TanamSromlebis mxridan mis mimarT sityvieri da fizikuri Seuracxyofis faqti, Tumca aRniSna, rom saxis areSi dazianeba miiRo


N15 dawesebulebaSi, sakanSi waqcevis Sedegad. aRsaniSnavia, rom saqa-rTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebis mier miTiTebuli saqmis Seswavlis farglebSi, N15 dawesebulebaSi ver iqna aRmoCenili s.q.-s mier dazianebis miRebis damadasturebeli raime dokumenti. amasTan, rogorc saxalxo damcvelis aparatisTvis mTavari prokuraturidan miwodebuli informaciidan irkveva, msgavsi dokumenti verc gamoZie-bam moipova. amdenad, aSkaraa, rom s.q.-s sxeulze arsebuli dazianebis dafiqsireba N15 dawesebulebaSi ar momxdara.

o.g.-s gadmocemiT, 2014 wlis 3 seqtembers dawesebulebis samedicino nawilSi yofnisas mouvida Selaparakeba amave dawesebulebis eqimTan, ra drosac eqimma mas miayena araerTi sityvieri Seuracxyofa. patim-ris TqmiT, xmaurze oTaxSi Secvivdnen amave dawesebulebis sxva Ta-namSromlebi, romlebmac mas cema dauwyes. o.g.-s saxalxo damcvelis rwmunebulebTan Sexvedrisas aReniSneboda sxvadasxva saxis daziane-bebi, kerZod, marcxena Tvalis areSi SeSupeba da silurje, Sublze Sesiebuli are da mcire nakawrebi. aRsaniSnavia, rom zemoaRniSnul faqts adgili hqonda 3 seqtembers, Tumca msjavrdebulis sxeu-lis dazianebebi ar iyo aRnusxuli Sesabamis – dazianebebis aRricx-vis – JurnalSi; dazianebebis miTiTeba moxda mxolod 4 seqtembers, saxalxo damcvelis rwmunebulis TandaswrebiT, mis mier aRniSnuli faqtis aRmoCenisas. aseve, 2014 wlis 6 seqtembers saxalxo damcvelis rwmunebulebis N17 dawesebulebaSi vizitisas cnobili gaxda msjavr-debul o.g.-s mier suicidis mcdelobis faqtis Taobaze. patimars kisris areSi, mTel sigrZeze aReniSneboda mowiTalo molurjo saxis dazianeba, Tumca braldebulTa/msjavrdebulTa travmebis aRricx-vis Jurnalis Semowmebisas gairkva, rom arc es dazianeba iyo dafiq-sirebuli.

2014 wlis 12 noembers saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebule-bi imyofebodnen sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawesebule-baSi, ra drosac gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi Camaval kibeze gaigones yvirilisa da Cxubis xma. Sesabamisad, scades epovaT oTaxi, saidanac ismoda xmauri. derefanSi, sanitaruli zonis (saSxape) oTaxTan, SeiniSneboda axlad mowmendili sisxlis kvali da Sesabamisi laqa. dawesebulebis TanamSromlebi iyvnen aRelvebulebi, ismoda xmamaRali gadaZaxilebi TanamSromlebs Soris. amasTan, SeimC-neoda gaRizianeba saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebis mimarT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebi dainteresd-nen sisxlis kvalis warmoSobisa da xmauris mizeziT, razec sas-jelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebis direqtoris moadgilem ganacxada, rom gonivruli miRebisa da ganTavsebis gany-


ofilebaSi gadayvanili hyavdaT patimrebi (mTvral mdgomareobaSi), romlebic mas da mis TanamSromlebs ayenebdnen sityvier Seuracxyo-fas. saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebma moiTxoves pa-timrebis dauyovnebliv naxva, ramac dawesebulebis administraciis zemoaRniSnuli TanamSromlebis aSkara da daufaravi ukmayofileba gamoiwvia. Tumca, saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebis kategoriuli moTxovnis Sedegad, rwmunebulebi Sevidnen saSxape oTaxSi, sadac sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebis TanamSromlebs dakavebuli hyavdaT patimrebi m.u. da m.f.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebis saSxape oTaxSi Sesv-lis momentSi orive piri, sveli tansacmliT, iyo iatakze. m.u.-s Sekru-li xel-fexi erTmaneTze specialuri jaWviT hqonda mibmuli (borki-li erTian konstruqcias warmoadgenda). orive patimars garegnulad aReniSneboda Zaladobis kvali, maT Soris, saxeze. m.u.-s Sublis areSi hqonda nakveTi Wriloba, saidanac mosdioda sisxli, aseve, sxva mrav-lobiTi dazianeba, xolo m.f.-s marjvena TvalSi aReniSneboda sisxl-Caqceva.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebma patimarTa mdgo-mareobasTan da dazianebebis warmoSobis mizezTan dakavSirebiT ganmarteba mosTxoves sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawese-bulebis direqtoris moadgileebs. maTi TqmiT, patimrebma daziane-bebi miiRes waqcevis Sedegad.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebma moiTxoves ax-sna-ganmarteba, Tu ratom iyvnen moTavsebuli patimrebi saSxape oTaxSi, sveli tansacmliT da xel-fexSekrul mdgomareobaSi. sas-jelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebis direqtoris moadgilis TqmiT, mocemul etapze aRniSnuli pirebis sxva patim-rebTan erTad samartoo saknebSi ganTavseba ar SeiZleboda, xolo pa-timrebis svel mdgomareobaSi iatakze yofna ganmarta maTive daude-vrobiT. amasTan, dawesebulebis direqtoris moadgilis da usafrTx-oebis ganyofilebis ufrosis gancxadebiT, patimrebis moTavseba deeskalaciis zonaSi moiTxovda Sesabamisi dokumentaciis gaforme-bas, amavdroulad, iyvnen svelebi, sisxlianebi da dasvridnen saknebs, da swored am mizeziT moaTavses saSxape oTaxSi.

saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebma moiTxoves patim-rebis dazianebebis aRwera da Sesabamis JurnalSi dafiqsireba. rw-munebulebma daafiqsires, rom dawesebulebis eqimi ganicdida zewo-las dawesebulebis administraciis mxridan, ris gamoc dazianebebis JurnalSi gakeTebul CanawerebSi detalurad ar aisaxa patimrebis garegnuli dazianebebi. kerZod, patimrebis garegnuli daTvalier-


ebis dros eqimis oTaxSi imyofeboda dawesebulebis direqtoris moadgile, romelic eqims aZlevda miTiTebas, rom patimris sxeulze arsebuli aSkara dazianeba ar daefiqsirebina saTanado dokumenta-ciaSi.

daxurul dawesebulebaSi piris Sesaxlebisas misi samedicino Semow-meba konfidencialurad unda moxdes. gadamwyveti mniSvneloba eni-Weba imas, rom SesaZlo arasaTanado mopyrobis Sesaxeb piri gamoi-kiTxos mxolod eqimis mier, dawesebulebis TanamSromlebis daswre-bis gareSe.21

saangariSo periodSi prevenciis erovnuli meqanizmis mier Semowme-ba Catarda sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi. Semowmebis mimdinareobisas specialuri prevenciuli jgufis wevrebi akvirdebodnen dawesebulebaSi patimrebis miRebis process. aRmoCn-da, rom N3 dawesebulebaSi patimrebis miRebis praqtika srul Seus-abamobaSi iyo konfidencialurad samedicino Semowmebis standart-Tan. qali patimris sxeulis vizualur daTvalierebas eqimis nacvlad dawesebulebis TanamSromeli axorcielebda, romelic amave dros atarebda mis Cxrekas da morige eqims swored igi awvdida informacias patimris sxeulze arsebuli dazianebebis Sesaxeb. mamakaci patimris Semowmebas ki, eqimi atarebda dawesebulebis TanamSromlebis Tandas-wrebiT. isini amave dros paralelurad atarebdnen Cxrekas da ufro metic, am process eswrebodnen sabadrago samsaxuris is TanamSrom-lebi, romlebmac aRniSnuli patimari miiyvanes dawesebulebaSi. aR-saniSnavia, rom miTiTebuli vizualuri daTvalierebis Semdeg eqimi avsebda samedicino dokumentacias, ra drosac esaubreboda patimars, Tumca am processac eswrebodnen dawesebulebis TanamSromlebi.

rogorc zemoT aRiniSna, arasaTanado mopyrobis prevenciisTvis gan-sakuTrebuli roli akisria im samedicino personals, romlis mova-leobaSic Sedis patimris sxeulze arsebuli dazianebebis dokumen-tireba. am mxriv gadamwyveti mniSvneloba eniWeba patimarsa da eqims Soris ndobis arsebobas, raTa srulyofilad moxdes arasaTanado mopyrobis savaraudo faqtebis dokumentireba, rac maT Soris konfi-dencialuri komunikaciis gareSe warmoudgenelia.

prevenciis erovnuli meqanizmis azriT, dawesebulebaSi Sesaxlebi-sas patimrebis samedicino Semowmeba msgavsi praqtikiT ver uzrun-velyofs arasaTanado mopyrobis faqtebis gamovlenas misi pre-venciis mizniT. miTiTebul daskvnas aseve amyarebs saqarTvelos sas-jelaRsrulebisa da probaciis saministros mier mowodebuli infor-macia, romlis mixedviT, 2014 wlis ganmavlobaSi N3 dawesebulebaSi

21 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის 23-ე ზოგადი მოხსენება, 2013წ. პარ. 75.


Sesaxlebuli braldebulebidan sxeulze dazianeba aReniSneboda 43 braldebuls da maTgan mxolod oTxma miuTiTa dazianebis warmomav-lobis Sesaxeb, xolo danarCenebma Tavi Seikaves dazianebis warmomav-lobis Sesaxeb eqimisTvis raime informaciis miwodebisgan.

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos saxalxo damcvelis 2013 wlis sapar-lamento wliur angariSSi saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da pro-baciis ministrs mieca Semdegi rekomendacia: `stambolis oqmis~ Sesa-bamisad SemuSavdes da dainergos dazianebebis aRricxvis axali for-ma, romelSic SesaZlebeli gaxdeba sxeulis dazianebis Sesaxeb ufro detaluri informaciis Setana. samwuxarod, aRniSnuli rekomendacia dRemde ar Sesrulebula, Tumca misasalmebelia is faqti, rom saqa-rTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros informaci-iT, miTiTebuli rekomendacia gaziarebulia da dawyebulia daziane-bebis aRricxvis axali formebis SemuSaveba.

wamebis prevenciis mizniT dazianebebis dokumentirebaze aranakleb mniSvnelovania arasaTanado mopyrobis savaraudo faqtebis Sesaxeb Sesabamisi organoebisTvis dauyovnebliv Setyobineba. aseTi mopyro-bis niSnebis aRmoCenis SemTxvevaSi Sesabamisi organoebisTvis Setyo-bineba da SemdgomSi gamoZiebis warmoeba savaldebuloa rogorc erovnuli kanonmdeblobiT, aseve saerTaSoriso standartebiT.

sasjelaRsrulebis sistemaSi momuSave eqimma unda gaiTvaliswinos pacientis saukeTeso interesebi da axsovdes konfidencialurobis dacvis valdebuleba. magram, amave dros, eqims uCndeba moraluri safuZveli arasaTanado mopyrobis gamoaSkaravebis sasargeblod. im SemTxvevaSi, Tu patimari Tanaxmaa arasaTanado mopyrobis Sesaxeb in-formaciis gamJRavnebaze, eqimi valdebulic ki aris, gadaugzavnos es informacia Sesabamis sagamoZiebo organos. Tu patimari uars acxa-debs ama Tu im informaciis gamJRavnebaze, eqimma unda awon-dawonos, ra ufro mniSvnelovania, potenciuri safrTxe mocemuli pacien-tisTvis, Tu miRebuli informaciis gamJRavnebiT miRebuli sargebe-li yvela patimrisaTvis, agreTve sazogadoebisTvis, romelic daint-eresebulia, rom arasaTanado mopyrobis praqtika aRmoifxvras.22

saangariSo periodSi prevenciis erovnuli meqanizmis mier Catare-buli Semowmebis Sedegad dadginda, rom sasjelaRsrulebis dawese-bulebaSi Seyvanis dros patimris sxeulze arsebuli dazianebebis Sesaxeb Setyobineba igzavneba saqarTvelos prokuraturaSi, xolo dawesebulebaSi yofnis dros patimris sxeulis dazianebis SemTxveva-Si – saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sag-amoZiebo departamentSi.

22 სტამბოლის პროტოკოლი, პარ. 72.


specialurma prevenciulma jgufma sasjelaRsrulebis departa-mentis N3 dawesebulebaSi Semowmebis Catarebisas aRmoaCina, rom or SemTxvevaSi dazianebis Sesaxeb informacia ar miewoda sas-jelaRsrulebisa da probaciis saministros sagamoZiebo departa-ments da es maSin, roca dazianebis yvela sxva SemTxvevaSi Sesabamisi Setyobineba gadagzavnili iyo.

2.2.2. arasaTanado mopyrobis savaraudo msxverplTa

samarTlebrivi dacviT uzrunvelyofa

gaeros `wamebis sawinaaRmdego konvenciis~ me-14 muxlis pirveli pun-qtis Tanaxmad, `yoveli monawile saxelmwifo Tavis samarTlebriv sistemaSi uzrunvelyofs, rom wamebis msxverpli iRebdes anazRaure-bas da mas hqondes samarTlebrivi sanqciiT ganmtkicebuli samar-Tliani da adekvaturi kompensaciis, maT Soris, rac SeiZleba sruli reabilitaciisaTvis saWiro saxsrebis miRebis ufleba~.

gaeros wamebis sawinaaRmdego komiteti xazs usvams, rom konvenciis monawile saxelmwifoebma unda uzrunvelyon wamebis msxverplTa da maTi ojaxis wevrebis saTanado informireba maTi uflebrivi mdgo-mareobis aRdgenis gzebisa da procedurebis Sesaxeb. amisaTvis, aR-niSnuli procedurebi unda iyos gamWvirvale. garda amisa, monawile saxelmwifoebi unda exmarebodnen uflebis subieqtebs, raTa maT naklebi dabrkolebebi SeeqmnaT uflebrivi mdgomareobis aRdgenis procesSi monawileobisas. am procesSi monawileobaSi wamebis msx-verplebs ar unda SeeqmnaT dabrkoleba maTi finansuri mdgomare-obis gamo. wamebis sawinaaRmdego komiteti rekomendacias aZlevs konvenciis monawile saxelmwifoebs, Seqmnan wamebis msxverplTa uflebrivi mdgomareobis aRdgenis iseTi meqanizmi, romelic iqneba advilad xelmisawvdomi. wamebis msxverplTaTvis yovelTvis xelmis-awvdomi unda iyos sasamarTlo, rogorc maTi uflebrivi mdgomare-obis aRdgenis saSualeba, miuxedavad imisa, arsebobs Tu ara sxva sa-Sualebebi. konvenciis monawile saxelmwifoebma unda uzrunvelyon saTanado samarTlebrivi daxmarebiT is pirebi, romlebsac finansu-ri mdgomarebis gamo ar SeuZliaT damoukideblad daicvan sakuTari uflebebi.23

TavisuflebaSezRuduli pirebisTvis advokatis xelmisawvdomo-ba warmoadgens fundamentur samarTlebriv garantias arasaTanado mopyrobis winaaRmdeg. advokatze xelmisawvdomobis uzrunvelyofas gadamwyveti efeqtis moxdena SeuZlia im pirebze, romlebmac Sesa-

23 გაეროს წამების საწინააღმდეგო კომიტეტის მე-3 ზოგადი მოხსენება, 2012 წ. პარ. 29 და 30.


Zloa arasaTanado mopyroba ganaxorcielon TavisuflebaSezRudul pirTa mimarT. damatebiT, arasaTanado mopyrobis ganxorcielebis SemTxvevaSi, advokats SeuZlia mimarTos saTanado zomebs.24

saqarTveloSi saxelmwifos xarjze iuridiuli daxmarebis sakiTxi regulirdeba `iuridiuli daxmarebis Sesaxeb~ saqarTvelos kano-niT. aRniSnuli kanonis mixedviT, saxelmwifos xarjze iuridiul daxmarebas uzrunvelyofs ssip iuridiuli daxmarebis samsaxuri. iuridiuli daxmarebiT sargebloba, rogorc wesi, SeuZliaT mxolod gadaxdisuunaro pirebs, garda kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli sxva SemTxvevebisa. ssip iuridiuli daxmarebis samsaxuris mandati Tavisuflebis aRkveTisa da SezRudvis adgilebSi wamebis msxver-plTaTvis ufaso saadvokato momsaxurebis gawevas ar iTvaliswinebs. aRniSnulidan gamomdinare, im pirebisTvis, romlebic Tavisuflebis aRkveTis periodSi SesaZloa daeqvemdebarnen arasaTanado mopyro-bas, kanonmdeblobiT yvela SemTxvevaSi ar aris uzrunvelyofili iseTi fundamenturi samarTlebrivi garantia, rogoric aris advoka-tis xelmisawvdomoba.

wamebis msxverplTa uflebrivi mdgomareobis aRdgenis procesSi maTi CarTulobisTvis, aucilebelia, isini uzrunvelyofili iqnen kvalificiuri iuridiuli daxmarebiT, rac moicavs samarTlebrivi dokumentebis Sedgenas, warmomadgenlobas sasamarTloSi da samar-Taldamcav organoebSi. mniSvnelovania, rom aRniSnuli pirebi iu-ridiuli daxmarebiT uzrunvelyofili iqnen im momentidan, rodesac warmoeSvebaT pretenzia maT mimarT ganxorcielebuli arasaTanado mopyrobis Sesaxeb.

wamebis msxverplTaTvis efeqturi iuridiuli daxmarebis (maT Soris, dacvis efeqturi ganxorcielebisTvis saWiro aucilebeli xarjebis gaTvaliswinebiT) uzrunvelyofis gaumjobeseba, ufaso iuridiuli daxmarebis samsaxuris finansuri da teqnikuri mxardaWeris gziT, gaTvaliswinebulia rogorc erT-erTi Sesasrulebeli RonisZie-ba saqarTvelos mTavrobis 2014 wlis 9 ivlisis N445 dadgenilebiT damtkicebul saqarTvelos adamianis uflebebis dacvis samTavrobo 2014-2015 wlebis samoqmedo gegmaSi. samwuxarod, unda aRiniSnos, rom miTiTebuli RonisZieba dRemde Sesrulebuli ar aris.

2.2.3. msxverplTa dacva ganmeorebiTi arasaTanado

mopyrobisagan

gaeros wamebis sawinaaRmdego konvenciis me-13 muxlis Tanaxmad,

24 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის 23-ე ზოგადი მოხსენება, 2013 წ. პარ. 18.


`yoveli monawile saxelmwifo nebismieri pirisaTvis, romelic amt-kicebs, rom igi awames am saxelmwifos iurisdiqciaSi Semaval nebi-smier teritoriaze, uzrunvelyofs am saxelmwifos kompetenturi xelisuflebis winaaRmdeg saCivris wardgenis da maT mier aseTi sa-Civris swrafad da miukerZoeblad ganxilvis uflebas. miiReba zome-bi saCivris an nebismieri mowmis Cvenebebis gamo momCivnis da mowmeTa nebismieri formis uxeSi mopyrobisagan an daSinebisagan dasacavad~.

wamebis prevenciis komiteti arasaTanado mopyrobis faqtebis efeq-tiani gamoZiebis erT-erT umTavres kriteriumad adgens, rom ga-moZiebis periodSi arasaTanado mopyrobis SesaZlo msxverpli ara-viTar SemTxvevaSi ar unda imyofebodes im pirTa zedamxedvelobis qveS, romlebmac savaraudod ganaxorcieles mis mimarT arasaTanado mopyroba.25

saqmeSi `popovi ruseTis winaaRmdeg~ adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo aRniSnavs, rom `arasaTanado mopyrobis faqtis efeq-tiani gamoZiebisTvis Zalian didi mniSvneloba aqvs imas, rom ganmcxa-deblebs Tavisuflad SeeZloT monawileobis miReba gamoZiebis pro-cesSi, raime saxis zewolis gareSe, romelic miznad isaxavs saCivris Secvlas an ukan gamotanas [...] am konteqstSi zewola moicavs aramx-olod pirdapir iZulebas an aSkara daSinebis faqtebs, aseve gulisx-mobs arasaTanado, arapirdapir qmedebebs an kontaqtebs, romelTa mi-zans warmoadgens momCivanTa gadarwmuneba an maTTvis dabrkolebebis Seqmna, raTa ar gamoiyenon konvenciiT uzrunvelyofili samarTle-brivi dacvis saSualeba~.26

saqarTvelos, rogorc demokratiuli saxelmwifos, erT-erT um-Tavres mizans warmoadgens, Tavidan aicilos, aRkveTos da efeqtianad gamoiZios arasaTanado mopyrobis yvela faqti, rac amavdroulad saqarTvelos mier ratificirebuli saerTaSoriso xelSekrulebebis Sesabamisad, misi saerTaSoriso valdebulebaa. am valdebulebis Ses-rulebis mizniT, aucilebelia saxelmwifoSi arsebobdes efeqtiani meqanizmebi arasaTanado mopyrobis msxverplTa dasacavad. arasa-Tanado mopyrobis msxverplebi, agreTve maTi ojaxis wevrebi, uz-runvelyofili unda iyvnen damatebiTi garantiebiT da dacviT nebi-smieri Zaladobis, Zaladobis muqaris an raime sxva formis daSinebi-sagan, romelic SeiZleba warmoiSvas gamoZiebis dawyebis momentidan sasamarTlo procesis dasrulebamde.

25 წამების პრევენციის კომიტეტის მოხსენება ალბანეთში 2005 წლის 23 მაისიდან 3 ივნისამდე განხორციელებულ ვიზიტთან დაკავშირებით CPT/Inf(2006) 24, პუნქტი 52. იხილეთ ასევე წამების პრევენციის კომიტეტის 2007 წლის 13 მაისს გაკეთებული საჯარო განცხადების I დანართი რუსეთის ფედერაციის ჩეჩნეთის რესპუბლიკასთან დაკავშირებით CPT/Inf (2007) 17, პუნქტი 53.

26 Popov v. Russia, judgment of 13 July, 2006, application no. 26853/04 §246.


2014 wlis ganmavlobaSi prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis Sedegad gamoikveTa, rom arasaTanado mopyrobis savaraudo msxver-plTa dacva ganmeorebiTi zewolisa da daSinebisgan mniSvnelovan problemas warmoadgens. saangariSo periodSi dafiqsirda SemTx-vevebi, rodesac msjavrdebulebi saxalxo damcvelis rwmunebulebs awvdidnen informacias sasjelaRsrulebis departamentis TanamS-romlebis mxridan maT mimarT ganxorcielebuli arasaTanado mopy-robis faqtebis Sesaxeb, Tumca sagamoZiebo organoebis warmomad-genlebTan uaryofdnen miTiTebul faqtebs. saxalxo damcvelis rwmunebulebTan ganmeorebiTi Sexvedrebisas aRniSnuli patimrebi acxadebdnen, rom isini daaSines im pirebma, romlebmac ganaxorcie-les arasaTanado mopyroba da aRniSnulis gamo uars acxadebdnen raime saxis reagirebaze. miTiTebuli patimrebis ganmartebiT, Tavs ar grZnobdnen usafrTxod da daculad ganmeorebiTi zewolisagan, vinaidan isini ar gadahyavdaT sxva dawesebulebaSi da kvlavac imy-ofebodnen im moxeleebis kontrolis qveS, romlebmac ganaxorcie-les arasaTanado mopyroba.

prevenciis erovnuli meqanizmis azriT, Tavisuflebis aRkveTis adg-ilebSi arasaTanado mopyrobis msxverplTa ganmeorebiTi zewolis-agan dacvis garantia da meqanizmebi saqarTvelos kanonmdeblobaSi saTanadod ar aris asaxuli. kerZod, im SemTxvevaSi, Tu patimris sa-Civris safuZvelze daiwyeba samsaxurebrivi Semowmeba, `sajaro sam-saxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 91-e muxlis Tanaxmad, Sesa-Zloa arasaTanado mopyrobis savaraudo Camdeni moxele CamoSordes samsaxurs. Tumca, im SemTxvevaSi, Tu daiwyeba gamoZieba, saqarTve-los sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 159-162 muxlebis Sesa-bamisad, moxele mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba CamoSordes samsax-urs, Tu mas scnoben braldebulad. amasTan, kanonmdeblobaSi ar aris raime imperatiuli norma, romelic daavaldebulebs saxelmwifos xe-lisuflebis Sesabamis organos, TavisuflebaaRkveTili arasaTanado mopyrobis savaraudo msxverpli gadaiyvanos sxva dawesebulebaSi.

misasalmebelia is garemoeba, rom saqarTvelos mTavrobis 2014 wlis 7 maisis N341 dadgenilebiT Seqmnili adamianTa wamebis, arahumanu-ri, sastiki an pativisa da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis an dasjis winaaRmdeg mimarTuli RonisZiebebis ganmaxorcielebeli sauwye-baTaSoriso sakoordinacio sabWos saqmianobis farglebSi momzadda sakanonmdeblo cvlilebaTa paketi, romelic iTvaliswinebs wame-bis winaaRmdeg brZolaSi mosamarTlis rolis gazrdas, kerZod, Se-moTavazebuli cvlilebis mixedviT:

• Tu sasamarTlo sxdomis/ganxilvis nebismier stadiaze mo-samarTles gauCnda varaudi, rom braldebulis/msjavrdebu-


lis mimarT ganxorcielebulia wameba, damamcirebeli an araa-damianuri mopyroba, igi uflebamosilia, gamoZiebis dawyebis moTxovniT mimarTos Sesabamis gamoZiebis organos

• mosamarTle uflebamosilia, sasjelaRsrulebis departa-ments ganCinebiT daavalos sasamarTlosaTvis patimris/ms-javrdebulis janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb infor-maciis wardgena. ganCinebaSi SesaZloa mieTiTos informaciis wardgenis perioduloba

• Tu patimris/msjavrdebulis datovebam patimrobis/Tavi-suflebis aRkveTis imave dawesebulebaSi SesaZloa safrTxe Seuqmnas patimris/msjavrdebulis sicocxles an janmrTelo-bas anda arsebobs varaudi, maT Soris, am muxlis meore nawilis Sesabamisad miRebuli informacia, rom patimris/msjavrdebu-lis mimarT ganxorcielda an SesaZloa ganxorcieldes wame-ba, damamcirebeli an araadamianuri mopyroba, mosamarTle uflebamosilia, ganCinebiT daavalos sasjelaRsrulebis departaments patimris/msjavrdebulis patimrobis/Tavisu-flebis aRkveTis sxva dawesebulebaSi gadayvana

2.2.3.1. patimroba standartebis Seusabamo pirobebSi

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentuli samar-Tlis mixedviT, garda aqtiuri qmedebebisa, konvenciis me-3 muxlis darRveva SeiZleba gamowveuli iyos patimrobis pirobebiTac. adami-anis uflebaTa evropulma sasamarTlom saqmeSi, doguzi saberZneTis winaaRmdeg (Dougoz v. Greece), Camoayaliba is pirobebi/kriteriumebi, romelSic patimari unda iyos moTavsebuli, maT Soris, sakanSi unda iyos asatani temperatura da ara Zalian cxeli an Zalian civi; saZine-beli saSualebebi unda iyos Sesabamisi; sanitariuli mdgomareoba unda akmayofilebdes standartebs.

adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom saqmeSi, ramiSvili da koxreiZe saqarTvelos winaaRmdeg (Ramishvili and Kokhreidze v. Georgia), ganmarta, rom `konvenciis me-3 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uzrunvelyos, rom pirovnebam sasjeli moixados adamianuri Rirse-bis pativiscemis pirobebSi, sasjelis aRsrulebam ar gamoiwvios gansacdeli an tanjva, romlis intensivobac gadaaWarbebs patimro-bis Tanmdev, gardauval tanjvas~.

ganCinebaSi, saqmeze, modarka moldaveTis winaaRmdeg (Modârcă v. Mol-dova), adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom ganmarta, rom sx-vadasxva arasaTanado sacxovrebeli pirobebis erToblivma efeqtma


gamoiwvia momCivnis adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa evropuli konvenciis me-3 muxliT garantirebuli uflebis darRveva (araadamianuri da damamcirebeli mopyrobis akrZalva).

saqmeSi, iqsi TurqeTis winaaRmdeg, adamianis uflebaTa evropul-ma sasamarTlom daaskvna, rom mopasuxe mTavrobam ver warmoadgina argumentebi, Tu ratom ar eZleoda momCivans sufTa haerze yofnis SesaZlebloba. saqmis garemoebebis ganxilvis Semdeg sasamarTlom daadgina, rom momCivnis mimarT adgili hqonda araadamianur da dama-mcirebel mopyrobas.27

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi arsebuli problemebi fizikuri garemos kuTxiT mimoxilulia winamdebare angariSis Sesabamis TavSi. aRsaniSnavia, rom saangariSo periodSi saxalxo damcvelis aparat-ma gamoavlina SemTxvevebi, rodesac patimrebi sxvadasxva mizeziT moTavsebulebi iyvnen sxva patimrebisgan gancalkevebiT, pirobebi ki, romlebSic isini imyofebodnen, ar Seesabameboda dadgenil standar-tebs, damamcirebeli da maTi Rirsebis Semlaxavi iyo. ase magaliTad:

2014 wlis 22 ianvars saqarTvelos saxalxo damcvelis rwmunebulebi sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebaSi Sexvdnen da gaesaubrnen sxva patimrebisgan izolirebul braldebulebs. aseve, Seamowmes maTi sacxovrebeli da sxva pirobebi.

braldebulebTan gasaubrebisa da maTi sacxovrebeli saknebis daT-valierebis dros gairkva, rom isini moTavsebulni iyvnen pirvel sarTulze arsebul saknebSi, romlebic miwis zedapiris donidan nax-evrad qveviT mdebareobda. saknebis kedlebi axlad SeRebili iyo, ris gamoc iyo nestiani, xolo iatakze dagebuli qvis filebi samSeneblo mtvriT iyo dasvrili. saknebSi iyo TiTo fanjara, zomiT 70X70 sm, ro-melSic CamontaJebuli iyo gisosebis sami rigi. amasTan, imis gamo, rom fanjrebis win, ezoSi amoSenebuli iyo kedeli, sakanSi ar iyo uzrun-velyofili sakmarisi bunebrivi ganaTeba. braldebulebi acxadebd-nen, rom fanjrebi mudmivad gamoRebuli hqondaT, vinaidan daxurvis SemTxvevaSi uWirdaT fanjris gaReba masze saxeluris ararsebobis gamo . misi daxurvisgan Tavs imitomac ikavebdnen, rom sakanSi ar iyo sakmarisi ventilacia. aRniSnulis gamo, nestiani kedlebis pirobeb-Si, CarTuli gaTbobis sistemis miuxedavad, saknebSi iyo dabali tem-peratura. saknis sapirfareSos kari Sesasvlels mxolod naxevrad faravda da saknisgan srulad izolirebuli ar iyo. sapirfareSo-Si aseve ar iyo damontaJebuli Camrecxi avzi. sakanSi damontaJebu-li iyo saventilacio milebi, Tumca ventilacia CarTuli ar iyo da

27 X თურქეთის წინააღმდეგ (X. v. Turkey,) judgment of 9 October, 2012, application no. 24626/09, §§ 42-45.


braldebulTa ganmartebiT, arc arasdros yofila CarTuli.

braldebulebma saubris dros ganacxades, rom zemoaRniSnuli pirobebis gamo, awuxebdaT uhaeroba, N6 dawesebulebaSi moTavsebis dRidan (2013 wlis 28 noembridan) ar yofilan uzrunvelyofilni gas-eirnebis uflebiT da saknebSi imyofebodnen martoebi, sxva pirebisgan izolirebulad. yovelive es uaryofiTad moqmedebda maT fsiqikur mdgomareobaze, rac gamoixateboda uZilobaSi, SfoTvaSi da advilad gaRizianebaSi. zogierT maTgans miyenebuli hqonda TviTdazianeba, ris mizezadac arasaTanado pirobebSi moTavsebas asaxelebdnen.

sasjelaRsrulebis dawesebulebis administracia miTiTebuli bral-debulebis izolirebis mizezad usafrTxoebis miznebs asaxelebda. radgan maTi patimrobis pirobebi ar Seesabameboda dadgenil stand-artebs, saqarTvelos saxalxo damcvelma 2014 wlis 28 ianvars, saqa-rTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs, maTi dadgeni-li standartebis Sesabamis sacxovrebel pirobebSi moTavsebis N03-2/3953 rekomendaciiT mimarTa.

specialurma prevenciulma jgufma 2014 wlis 23-24 oqtombers sas-jelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi ganxorcielebuli monitoringis dros, aseve arasaTanado mopyrobad Seafasa dawesebulebis samar-too saknebSi moTavsebul patimarTa mdgomareoba. Semowmebis dros samartoo saknebSi SeuZlebeli iyo sanitariul-higienuri pirobebis dacva, idga autaneli suni, patimrebs ar hqondaT leibi da TeTreu-li28, uwevdaT narze wola29, sicivisagan dasacavad erT-erT patimars tanze, tansacmlis qveS tualetis qaRaldi hqonda Semoxveuli. sam-artoo sakanSi moTavsebuli patimrebi arc sufTa haerze gahyavdaT.30

gansakuTrebiT mZime sayofacxovrebo pirobebia sasjelaRsrulebis N7 dawesebulebaSi, razec saxalxo damcvelma araerTi rekomendaci-iT mimarTa saqarTvelos sasjelaRsrulebis da probaciis ministrs.

28 სამარტოო საკანში მოთავსებული პატიმრების ლეიბითა და თეთრეულით უზრუნველყოფის საკითხთან დაკავშირებით მონიტორინგის ჯგუფის წევრები გაესაუბრნენ დაწესებულების იურისტს, რომელმაც განმარტა, რომ სამარტოო საკანში მოთავსებული პატიმრების ლეიბითა და თეთრეულით უზრუნველყოფა კანონმდებლობით მკაფიოდ არ იყო განსაზღვრული.

29 აღსანიშნავია, რომ ვიზიტის მიმდინარეობისას სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულებაში გეგმიურ მონიტორინგს ატარებდა სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის მონიტორინგის სამმართველო, რომელსაც პრევენციის ეროვნული მექანიზმის მონიტორინგის ჯგუფმა მიაწოდა ინფორმაცია სამარტოო საკნებში ადამიანის ღირსებასთან შეუსაბამო პირობების შესახებ და მოსთხოვა დაუყოვნებლივი რეაგირება. მონიტორინგის სამმართველოს წარმომადგენლებს ასევე მიეწოდათ ინფორმაცია დაწესებულებაში ჯგუფის მიერ გამოვლენილი სხვა პრობლემების შესახებ.

30 პატიმრობის პირობები არ უნდა იყოს ადამიანის ღირსებასთან შეუსაბამო. ადამიანის ჯანმრთელობა და კეთილდღეობა ადეკვატურად უნდა იყოს უზრუნველყოფილი (Valašinas v. Lithuania, no.44558/98, § 102, ECHR 2001‑VIII).


aRniSnul problemebze detaluradaa saubari saxalxo damcvelis 2013 wlis saparlamento angariSSi, Tumca dawesebulebaSi arsebuli arsebiTi saxis problemebi dRemde ar mogvarebula.31

2.2.3.2. sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa swavleba

profesiuli saswavlo programebisa da treiningebis SemuSaveba sa-jaro moxeleebisaTvis aris umniSvnelovanesi strategia wamebisa da araadamianuri mopyrobis prevenciisaTvis.32

Sesabamisad, aucilebelia maTTvis sxvadasxva intervalebiT, Sesa-bamisi treiningebisa da kursebis organizeba. gansakuTrebiT aRsani-Snavia, treningebis Catareba cixeebis incidentebis efeqtian preven-ciaze da Sesabamisi adamianis uflebebze dafuZnebul midgomebze.

gaeros konvenciis wamebisa da sxva sastiki, araadamianuri an Rirse-bis Semlaxveli mopyrobis da dasjis winaaRmdeg konvenciis mixed-viT, `yoveli monawile saxelmwifo valdebulia uzrunvelyos, rom saswavlo masalebi da informacia, romlebic exeba wamebis akrZalvas, srulad iqnes Setanili samarTaldamcavi organoebis personalis, samoqalaqo an samxedro, samedicino personalis, saxelmwifo Tanam-debobis pirTa da sxva pirTa momzadebis programebSi.~ es gulisxmobs saxelmwifos valdebulebas, SeimuSavos iseTi programa, romelsac eqneba adamianis uflebebze dafuZnebuli miznobrivi meTodologia .

agreTve mniSvnelovania treningebis gziT miRebuli codnis praqti-kaSi gamoyeneba. am TvalsazrisiT arsebuli saerTaSoriso praqtika aCvenebs, rom bevr cixeSi saswavlo programebi ar Seesabameba adamian-is uflebebze dafuZnebul midgomasa da procedurebs da aklia praq-tikuli gamoyeneba. sasjelaRsrulebis dawesebulebis TanamSrom-lebi damkvidrebuli praqtikis Sesabamisad muSaobas amjobineben.33 imisaTvis, rom SenarCundes treningebis mdgradoba da misi praqti-kuloba, aucilebelia iseTi meqanizmis SemuSaveba, romelic uzrun-velyofs treningebis Sefasebas. treningis efeqtianoba SeiZleba Se-fasdes sxvadasxvagvarad da warmoadgens mniSvnelovan maCvenebels

31 უფრო დეტალურად იხილეთ წინამდებარე ანგარიშის თავი: ფიზიკური გარემო, სანიტარიულ-ჰიგიენური მდგომარეობა სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში.

32 Human Rights Committee general comment No. 20: „Enforcement personnel, medical personnel, police officers and any person involved in the custody or treatment of any individual subjected to any form of arrest, detention or imprisonment must receive appropriate instruction and training. States Parties should inform the Committee of the instruction and training given and the way in which the prohibition of article 7 forms an integral part of the operational rules and ethical standards to be followed by such persons“ (para. 10).

33 United Nations Prison Incident Management Handbook, 2013, p. 23.


imisa, gaumjobesda Tu ara faqtobrivi Sesruleba.

treiningis Sefaseba SeiZleba Seicavdes Semdeg komponentebs: monaw-ileTa kmayofileba da CarTuloba, swavlis praqtikaSi gamoyenebis survili, codnis Semowmeba testirebis Sedegad, maT Soris simu-laciuri magaliTebisa da operaciuli scenaris gamoyeneba. 34

sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa saTanado kvali-fikacia da gamocdileba kvlavac warmoadgens saqarTvelos sas-jelaRsrulebis sistemis erT-erT mTavar gamowvevas. am Tvalsaz-risiT sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxorcielda Semdegi aqtivobebi:

ssip sasjelaRsrulebisa da probaciis sasawavlo centrisTvis damtkicda UNDP-is programa, romelic saswavlo centris Sesa-Zleblobebis gazrdas iTvaliswinebs.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saswavlo centrma evropis sabWos daxmarebiT SeimuSava 6-Tviani trening programa reJimis axali Ta-namSromlebisaTvis. miRweuli pozitiuri Sedegebis safuZvelze, gadawyda aRniSnuli programis 2015 wels gagrZeleba. zemoaRniSnul saswavlo modulze dayrdnobiT, SemuSavda moqmed TanamSromelTa gadamzadebis erTiani programa, romlis implementaciac 2015 wlidan daiwyeba. grZeldeba treiningebi sasjelaRsrulebis dawesebulebis xelmZRvanel pirTaTvis (menejerTaTvis), romlis prioritetebs ada-mianis uflebaTa dacva da wamebisa da arasaTanado mopyrobis preven-cia warmoadgens.

mniSvnelovania, rom treningebi mimarTuli iyos sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi adamianis uflebebis dacvisa da wamebisa da arasa-Tanado mopyrobis prevenciis meqanizmebTan dakavSirebiT. agreTve, treningebis programis Sedgenisas gaTvaliswinebuli unda iyos maTi saTanado sixSire da Tematikis aqtualuroba, aseve gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromel-Ta multidisciplinuri principiT gundur muSaobasTan dakavSire-bul sakiTxebs.

2.2.3.3. saTvalTvalo kamerebis mniSvneloba

sasjelaRsrulebis dawesebuleba unda moicavdes usafrTxoebis ramdenime komponents, maT Soris mniSvnelovania fizikuri usafrTx-oebis elementi. es gulisxmobs, Senobis fizikur mdgradobas da iseT

34 Andrew Coyle, „A human Rights Approach to prison management“ International Centre for Prison Studies, (2009).


damatebiTi usafrTxoebis sistemebsac, rogoricaa video-kontro-li.35 mniSvnelovania, rom msjavrdebulTa video kontroli ganxor-cieldes ise, rom daculi iyos video kontrols daqvemdebarebuli pirebis uflebebi da maTi cxovrebis xelSeuxeblobis darRvevasTan dakavSirebuli riskebi da safrTxeebi. Sesabamisad, aRniSnuli kon-troli unda ganxorcieldes mxolod kanoniT konkretulad gansaz-Rvrul saerTo sargeblobis adgilebSi.

video-kontrolis arseboba saerTo sargeblobis adgilebSi, gulisx-mobs eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobas ara-privatul saja-ro sivrceebSi. kerZod ki, sapatimros misaRebSi, derefnebSi, saseir-no ezoebSi da a.S. braldebulTa/msjavrdebulTa eleqtronuli meT-valyureoba da kontroli ar SeiZleba ganxorcieldes dawesebule-baSi arsebul saerTo sargeblobis saSxapeebSi, sapirfareSoebSi da xangrZlivi paemnebisTvis gankuTvnil oTaxebSi, garda saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiTa da saqarTvelos kanoniT gaT-valiswinebuli SemTxvevebisa. wamebisa da araadamianuri an Rirsebis Semlaxveli mopyrobisa Tu dasjis sawinaaRmdego evropuli komite-ti (CPT) sxvadasxva qveynebSi ganxorcielebuli vizitebis Sedegebis Sesaxeb angariSebSi calsaxad aRniSnavs, rom cixeebSi meTvalyureo-bisa da kontrolis ganxorcielebis procesSi patimrebis piradi cx-ovrebis xelSeuxeblobis ufleba daculi unda iyos sapirfareSoebi-Ta da saSxapeebiT sargeblobis dros36.

videokontroliT meTvalyureoba warmoadgens umniSvnelovanes el-ements cixis usafrTxoebis uzrunvelsayofad da aZlierebs saerTo sargeblobis adgilebze sajaro kontrolsa da monitoringsac. vid-eokontrolis ufleba saerTo sargeblobis adgilebSi daregulire-bulia saqarTvelos kanonmdeblobiT. patimrobis Sesaxeb saqarTve-los kanonis mixedviT, administracias aqvs ufleba gamoiyenos audio, vizualuri da eleqtronuli kontrolis teqnikuri saSualebebi.37 aRniSnulis mizania, dawesebulebidan gaqcevis, sxva danaSaulisa da samarTaldarRvevaTa Tavidan acileba, agreTve yofaqcevis Sesaxeb informaciis miReba.

35 Andrew Coyle, „A human Rights Approach to prison management“ International Centre for Prison Studies (2009).

36 Report to the Hungarian Government on the visit to Hungary carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 24 March to 2 April 2009, available at: http://www.cpt.coe.int/documents/hun/2010-16-inf-eng.pdf [last visit on 23.03.2015].

37 საქართველოს პატიმრობის კოდექსის მე-54 მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, ,,ადმინისტრაციას უფლება აქვს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით გამოიყენოს აუდიო-ვიზუალური, ელექტრონული ან კონტროლის სხვა ტექნიკური საშუალებები“.


prevenciis erovnuli meqanizmis mier sxvadasxva sasjelaRsrulebis dawesebulebis monitoringisas gamoikveTa is problemebi, romelic Tan axlavs saTanado videokontrolis ararsebobas saerTo sarge-blobis adgilebSi. kerZod, ki aRniSnulis saWiroeba kidev erTx-el dadasturda 2014 wlis 12 noembers N8 dawesebulebis vizitisas, rodesac saxalxo damcvelis rwmunebulebma gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi arsebul saSxapeSi xelfexSekruli pa-timrebi ipoves, romelTac sxeulze Zaladobis kvali aReniSnebo-daT. udavoa, rom gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofileba im momentisaTvis saTvalTvalo kamerebiT rom yofiliyo aRWurvili, SesaZlebeli gaxdeboda gamoZiebisaTvis gadamwyveti mniSvnelobis mtkicebulebis, videoCanaweris mopoveba, riTac, sul mcire, dadgin-deboda ra garemoebebSi da vin miiyvana patimrebi gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebis saSxapeSi.38 CPT-im Tavis erT-erT anga-riSSi TurqeTTan mimarTebaSi aRniSna, rom saerTo derefnebSi vid-eo-kontrolis ararsebobam SeuZlebeli gaxada sxvadasxva koleqti-uri cemisa da Zaladobis faqtebis dafiqsireba, riTac xeli SeuSala arasaTanado mopyrobis prevencias.39

damatebiT aRsaniSnavia, rom gonivruli miRebisa da ganTavsebis gany-ofilebaSi Tavsdebian dawesebulebaSi axlad Semoyvanili patimrebi, xolo dawesebulebis ZiriTad sacxovrebel saknebSi ukve ganTavse-buli patimrebis gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi gadayvanis SesaZleblobas kanonmdebloba ar iTvaliswinebs. vinaidan erTxel ukve moxda, arsebobs riski, rom am ganyofilebaSi patimrebs momavalSic gadmoiyvanen ZiriTadi sacxovrebeli saknebidan. amasTan, es ganyofileba fizikurad mdebareobs Senobis im nawilSi, sadac xde-boda e.w. `karantinis daSla~ da amdenad, am danaSaulebrivi praqtikis prevenciis mizniT aucilebelia am nawilze mudmivi, srulyofili videomeTvalyureobis ganxorcieleba da Canawerebis gonivruli va-diT Senaxva-Semowmeba. miuxedavad imisa, rom ar aris Camoyalibebuli erTiani standarti Canawerebis Senaxvis vadasTan dakavSirebiT, Cvens mier Seswavlili praqtika mowmobs, rom Canawerebi unda inaxebodes gonivruli vadiT (sul mcire, 10 dRiT).

damatebiT aRsaniSnavia, rom N14 dawesebulebaSi vizitisas gamovlin-da, rom dawesebulebis teritoriaze ar aris damontaJebuli saT-

38 საქართველოს სახალხო დამცველის 2014 წლის ანგარიში სასჯელაღსრულების N8 დაწესებულებაში ვიზიტის შესახებ, გვ. 8, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://www.ombudsman.ge/uploads/other/2/2196.pdf [ბოლოს ნანახია 23.03.2015].

39 Report to the Turkish Government on the visit to Turkey carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 21 to 28 June 2012 available at: http://www.cpt.coe.int/documents/tur/2013-27-inf-eng.htm [ბოლოს ნანახია 23.03.2015].


valTvalo kamerebi.40 mniSnelovania aRiniSnos, rom aRniSnuli xels SeuSlis saerTo sargeblobis adgilebSi momxdari sxvadasxva inci-dentebis dafiqsirebas, mis gamoZiebasa da droul prevencias.

rekomendaciebi

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• `stambolis protokolis~ Sesabamisad SemuSavdes da dainer-gos dazianebebis aRricxvis axali forma, romelSic SesaZle-beli gaxdeba sxeulis dazianebis Sesaxeb ufro detaluri in-formaciis Setana

• sasjelaRsrulebis dawesebulebaTa samedicino personals Cautardes arasaTanado mopyrobis dokumentirebis Sesaxeb intensiuri swavleba;

• miiRos yvela gonivruli zoma, maT Soris, Sesabamisi swav-lebisa da instruqciebis micemis gziT, raTa samedicino per-sonalis da patimrebis gasaubreba warimarTos sruli konfi-dencialobis dacviT

• eqimis mier arasaTanado mopyrobis niSnebis aRmoCenis SemTx-vevaSi aucileblad ecnobos sagamoZiebo organos

• kanonqvemdebare normatiuli aqtis gamocemis an arsebulSi cvlilebis Setanis gziT dawesdes valdebuleba, rom arasa-Tanado mopyrobis savaraudo msxverpli dauyovnebliv ga-daiyvanon im dawesebulebidan, romelSic igi savaraudod daeqvemdebara arasaTanado mopyrobas

• miiRos yvela gonivruli zoma, maT Soris, Sesabamisi swavlebi-sa da instruqciebis micemis gziT, raTa sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi myofi yvela patimari uzrunvelyon stand-artebis Sesabamisi patimrobis pirobebiT

• patimrobis kodeqsis 54-e muxlis moTxovnaTa dacviT, uzrun-velyos sasjelaRsrulebis dawesebulebebis videomeTvaly-ureobis sistemiT aRWurva

• Sesabamisi brZanebiT gansazRvros videomeTvalyureobis sistemis mier ganxorcielebuli Canawerebis Senaxvis go-nivruli vada da uzrunvelyos prevenciis erovnuli meqa-nizmis wevrebis daubrkolebeli daSveba aseT Canawerebze

40 საქართველოს სახალხო დამცველის 2014 წლის ანგარიში სასჯელაღსრულების N14 დაწესებულებაში ვიზიტის შესახებ, გვ. 3, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

http://www.ombudsman.ge/uploads/other/2/2196.pdf [ბოლოს ნანახია 23.03.2015].


saqarTvelos parlaments:

• saqarTvelos kanonSi iuridiuli daxmarebis Sesaxeb~ Sevides cvlileba im mizniT, rom arasaTanado mopyrobis savaraudo msxverpli yvela SemTxvevaSi uzrunvelyofili iyos saxelm-wifos xarjze saTanado samarTlebrivi daxmarebiT

• saqarTvelos kanonmdeblobaSi Sevides cvlileba im mizniT, rom arasaTanado mopyrobaSi mxilebuli moxelis Tanamdebo-bidan CamoSoreba SesaZlebeli iyos miuxedavad imisa, scnes Tu ara igi braldebulad

• saqarTvelos kanonmdeblobaSi Sevides cvlileba im mizniT, rom savaldebulo gaxdes arasaTanado mopyrobis msxver-plTa gadayvana im dawesebulebidan, romelSic savaraudod maTze ganxorcielda arasaTanado mopyroba da gatardes yve-la aucilebeli RonisZieba maTi usafrTxoebis dasacavad.


2.3. wesrigi da usafrTxoeba patimrobisa da

Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi

2.3.1. zogadi mimoxilva

evropuli cixis wesebis Sesabamisad, ,,cixeSi wesrigis SenarCune-ba unda moxdes usafrTxoebis, uSiSroebisa da disciplinis moTx-ovnebis gaTvaliswinebiT, amave dros uzrunvelyofili unda iyos adamianis Rirsebisa da pativis Sesabamisi sacxovrebeli pirobebi da SeTavazebul iqnes sxvadasxva RonisZiebiT datvirTuli programa’’.41 aRniSnuli ganawesi moiTxovs, iseTi wesrigisa da usafrTxoebis sistemis danergvas, romelic SeinarCunebs balanss usafrTxoebasa da im programebs Soris, romlebic Seqmnilia patimrebis sazogadoe-baSi reintegraciisaTvis. es gulisxmobs cixeebis efeqturi marTvi-saTvis aucilebeli sxvadasxva komponentis gaTvaliswinebas.

usafrTxoeba moicavs patimarTa Soris Zaladobis, xanZris da sxva sagangebo situaciebis prevencias, patimarTa da dawesebulebaSi momuSave personalisaTvis usafrTxo samuSao garemos uzrunvely-ofas, aseve suicidisa da TviTdazianebis prevencias. zemoTqmuli miznebisaTvis, SesaZlebelia usafrTxoebis komponentebis Semdegi klasifikacia. fizikuri usafrTxoeba, gulisxmobs Senoba-nagebobis fizikuri usafrTxoebis sakiTxebs. maT Soris Senobis kedels, fanja-ras, kars da a.S. proceduruli usafrTxoeba exeba im meTodebsa da procedurebs, romelic aris Camoyalibebuli cixis usafrTxoebi-saTvis. saubaria gaqcevis Tavidan acilebisa da wesrigis damyarebi-saTvis aucilebel arsebul wesebze.42 usafrTxoebis uzrunvelyofis erT-erT yvelaze karg saSualebas e.w. dinamikuri usafrTxoebis kon-cefcia warmoadgens.

dinamikuri usafrTxoebis koncefcia iTvaliswinebs dawesebulebis personalsa da patimarTa Soris pozitiuri urTierTobis uzrunve-lyofas samarTliani mopyrobis pirobebSi, aseve resocializaciisa da sazogadoebaSi samomavlo integraciisken mimarTuli aqtivobebis arsebobas. cixeSi incidentebis marTvis gaeros saxelmZRvanelos Ta-naxmad, sasjelaRsrulebis dawesebulebis personals gaazrebuli unda hqondes, rom patimrebTan humanuri da samarTliani mopyroba xels uwyobs dawesebulebaSi marTlwesrigisa da usafrTxoebis Sen-

41 ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტი, „ევროპული ციხის წესები,“ წესი N49, მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია Rec (2006)2, მიღებულია მინისტრთა კომიტეტის მიერ 2006 წლის 11 იანვარს.

42 ენდრიუ კოილე, „ციხეების შესწავლის საერთაშორისო ცენტრი“ „ციხის მართვა ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებული მიდგომით“ 2009, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

http://www.prisonstudies.org/ [ბოლოს ნანახია 15.02.2015].


arCunebas.43

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi wesrigisa da usafrTxoebis dacvis uzrunvelsayofad aucilebeli pirobaa sasjelaRsrulebis dawesebulebis TanamSromlebsa da patimrebs Soris pozitiuri urT-ierToba. imisaTvis, rom aseTi pozitiuri urTierToba arsebobdes, mniSvnelovania patimrebs gaazrebuli hqondeT, rom dawesebulebaSi arsebuli wesebi da procedurebi usafrTxo da adamianuri garemos Sesaqmnelad aris dawesebuli. patimrebi unda grZnobdnen, rom maT moepyrobian samarTlianad da daicaven maT uflebebs.

miuxedavad imisa, rom dawesebulebis TanamSromlebsa da patimrebs Soris pozitiuri urTierTobis pirobebSi dawesebulebaSi wesrigisa da usafrTxoebis uzrunvelyofa warmoadgens amosaval wertils, zo-gierT SemTxvevaSi, praqtikaSi aucilebelia Zalisa da iZulebis sxva RonisZiebebis gamoyeneba. patimarTa kontroli aseve moicavs stati-kuri usafrTxoebis elementebs, rogoricaa usafrTxoebis saTanado infrastruqtura da aRWurviloba, aseve incidentebis marTva da saW-iroebis SemTxvevaSi Zalis gamoyeneba.44

aqve mniSvnelovania aRiniSnos, rom gaeros samarTaldamcav organo-Ta qcevis kodeqsis mixedviT, samarTaldamcavi organoebis warmomad-genlebs Zalis gamoyeneba SeuZliaT mxolod ukiduresi aucileblo-bis SemTxvevaSi da im zomiT, rac aucilebelia maTi movaleobis Ses-asruleblad.45 es gulisxmobs imas, rom damatebiTi usafrToxebis zomas unda mimarTon ukidures SemTxvevaSi. Zalisa Tu iZulebis sxva RonisZiebis gamoyeneba unda ganxorcieldes mxolod adekvaturi procedurebisa da praqtikaSi arsebuli saukeTeso magaliTis gamoy-enebiT.

prevenciis erovnuli meqanizmis mier sasjelaRsrulebis dawese-bulebebSi ganxorcielebuli vizitis dros dadginda, rom dawese-bulebis TanamSromlebsa da patimrebs Soris zogadad konfliqturi, daZabuli da arakeTilganwyobili urTierTobaa am konfliqtur da daZabul urTierTobas qmnis ramdenime faqtori, maT Soris, patim-rebs Soris usamarTlobis gancda, moTxovnebze da saCivrebze ara-saTanado reagireba, dawesebulebebSi arsebuli aradamakmayofile-beli patimrobis pirobebi, zogierT SemTxvevaSi standartebis Seu-

43 United Nations Prison Incident Management Handbook, 2013, p. 21-22, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.un.org/en/peacekeeping/publications/cljas/handbook_pim.pdf [ბოლოს ნანახია 22.03.2015].

44 Ibid. p. 13.45 UN General Assembly, Code of conduct for law enforcement officials, 5 February 1980, A/

RES/34/169, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.refworld.org/docid/48abd572e.html [ბოლოს ნანახია 09.03.2015].


sabamo fizikuri garemo, umetes SemTxvevaSi ki resocializaciis da reabilitaciis aqtivobebis nakleboba, dawesebulebis TanamSromel-Ta codnisa da kvalifikaciis dabali done, fsiqikuri janmrTelo-bis, wamaldamokidebulebisa da fsiqotropuli medikamentebis Warbi moxmarebis SemTxvevebis araadekvaturi marTva, samedicino momsax-urebis miwodebasTan dakavSirebuli problemebi, sasjelaRsrulebis sistemaSi xelmisawvdomi servisebisa da am servisebis miRebis proce-duris Sesaxeb patimarTa informirebulobis dabali done da a.S.

sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi xSiria patimarTa SimSilobis SemTxvevebi. rogorc am SemTxvevebis analizma cxadyo, patimarTa SimSiloba, rogorc protestis ukiduresi forma, zogierT SemTx-vevaSi, dakavSirebulia sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa moqmedebasTan an umoqmedobasTan. aseve protestis ukidures formas warmoadgens patimarTa TviTdazianeba, rac aseve, zog SemTxvevaSi, ukavSirdeba sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa qmedebebs an umoqmedobas.

mniSvnelovan problemas warmoadgens aseve sasjelaRsrulebis dawe-sebulebebis patimarTa Soris Zaladobis maRali riskfaqtorebis ar-seboba. aRniSnul riskebs kidev ufro aZlierebs sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi cixis kriminaluri subkulturis gavlenis arsebo-ba aTwleulebis ganmavlobaSi, ris TandaTanobiT aRmosafxvreladac aucilebelia kompleqsuri midgomis Camoyalibeba, maT Soris, qvemoT CamoTvlili RonisZiebebis gatareba.

zemoTqmulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi adamianis uflebebis, wesrigisa da usafrTxoebis dacvis uzrunvelyofa moiTxovs kompleqsur da sistemur midgomas. am procesSi mniSvnelovania Semdegi organizaciuli aspeqtebis46 gaT-valiswineba:

• saTanado normatiuli baza (regulaciebi);

• angariSvaldebuleba (angariSgebis meqanizmi);

• TanamSromelTa operaciuli SesaZleblobebi da kompeten-cia (TanamSromelTa da patimarTa raodenobis Tanafardoba, organizaciuli struqtura, TanamSromelTa unar-Cvevebi da gamocdilebis done, TanamSromelTa eTikis kodeqsi, dawese-bulebis Sinaganawesi da disciplinuri samarTalwarmoebis procedura);

• dinamikuri usafrTxoebis elementebi (TanamSromelTa urT-ierToba patimrebTan, dakvirveba, informaciis Segroveba

46 Ibid. p. 15.


da TiToeuli patimris pirovnuli Tvisebebis codna, kon-fliqtebis marTva, mediacia da a.S.)

• incidentebis da sagangebo situaciebis marTvis winaswari ge-gma.

aRniSnuli organizaciuli aspeqtebi ufro detalurad mimoxiluli iqneba qvemoT, Sesabamis qveTavebSi.

2.3.2. angariSvaldebuleba

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi adamianis uflebebis, wesri-gisa da usafrTxoebis dacvis miznis misaRwevad mniSvnelovania sas-jelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa angariSvaldebulebis uzrunvelyofa. saerTaSoriso standartebi da normebi uTiTeben angariSvaldebulobis meqanizmis aucileblobaze, rogorc zogad wesze.47 Sesabamisad, mTavrobebs eZlevaT diskrecia TviTon SeimuSa-on angariSvaldebulebis konkretuli standartebi. mniSvnelovania, rom aRniSnuli standartebi gamoiyenon dawesebulebebis efeqturi marTvisaTvis da igi SesabamisobaSi iyos gaeros patimrebTan mopyro-bis minimalur standartul wesebTan.

aRniSnulis uzrunvelsayofad unda Seiqmnas imgvari samarTlebrivi regulireba, romelic SesaZlebels gaxdis Sida da gare monitoringis safuZvelze organoebis mier winaswar gansazRvruli indikatorebisa da sxva maCveneblebze dayrdnobiT rogorc sasjelaRsrulebis dawe-sebulebis administraciis, aseve TiToeuli TanamSromlis mier fun-qciebis Sesrulebisa da dawesebulebaSi wesrigis SenarCunebis Sesa-Zleblobis Sefasebas. amgvari CarCos Seqmna gazrdis dawesebulebis gamWvirvalobas, angariSvaldebulebas da sandoobas.48

marTalia, sasjelaRsrulebis dawesebulebebi sasjelaRsrulebis departaments da sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros periodulad ugzavnian angariSebs sxvadasxva mniSvnelovan sakiTx-ebze, SemuSavebuli ar aris sasjelaRsrulebis dawesebulebis admin-istraciis mier funqciebis Sesrulebis Sefasebis sistema, romelic Tavis TavSi moicavs winaswar gansazRvrul indikatorebs.

rac Seexeba sasjelaRsrulebis dawesebulebis TanamSromelTa indi-

47 ციხის ლიდერთა სახელმძღვანელო, „ძირითადი სასწავლო პროგრამა და ინსტრუმენტები ციხეების მმართველთათვის დაფუძნებული საერთაშორისო სტანდარტებზე და ნორმებზე“. გაეროს დანაშაულისა და ნარკოტიკების წინააღმდეგ ოფისი, ნიუ იორკი, 2010 წელი, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.unodc.org/ [ბოლოს ნანახია 22.03.2015].



vidualuri angariSvaldebulebis sakiTxs, uSualo zedamxedvelTan angariSvaldebulebis garda, TanamSromlis mier Cadenil SesaZlo ga-dacdomas Seiswavlis sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros generaluri inspeqcia.

sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa mier funqciebis je-rovnad Sesrulebisa da angariSvaldebulebis uzrunvelsayofad aucilebelia mkafio samuSao aRwerilobebis, standartuli saopera-cio proceduris, eTikis kodeqsisa da incidentebis marTvis saxelmZ-Rvanelo wesebis SemuSaveba. samwuxarod, amgvari saxelmZRvanelo dokumentebis erTobliobis ararsebobisa da TanamSromelTa dabali kvalifikaciis pirobebSi, sasjelaRsrulebis sistemis TanamSrom-lebs uWirT swori gadawyvetilebis droulad miReba. aseT viTareba-Si izrdeba Zalis gadametebisa da arasaTanado mopyrobis riskebi.

umniSvnelovanesia mkafiod Camoyalibebuli eTikis kodeqsis Seqmna, romelic, sxva mraval profesiul sakiTxTan erTad, moicavs TanamS-romlis imgvari qcevis wesebs, romlebic dadebiTad aisaxeba dawe-sebulebaSi arsebul garemoze; kanonmdeblobis da sxva normatiuli aqtebis, arsebuli saxelmZRvaneloebis da zemdgomi pirebis kanon-ieri brZanebis Sesabamisad TanamSromlis mier movaleobaTa kompe-tenturad da gulmodgined Sesrulebas; kolegialur damokidebule-bas sxva TanamSromlebTan; patimarTa Rirsebis pativiscemas; konfi-dencialurobis dacvas da sazogadoebasTan maRali profesiuli standartiT urTierTobas.

2.3.3. TanamSromelTa swavleba

gaeros patimrebTan mopyrobis minimalur standartul wesebidan ga-momdinare sasjelaRsrulebis personals unda hqondes adekvaturi ganaTleba da inteleqti49. garda amisa, mniSvnelovan moTxovnas war-moadgens personalis mier codnis Semdgomi gaRrmaveba. Sesabamisad, aucilebelia maTTvis, sxvadasxva intervaliT, Sesabamisi treninge-bisa da kursebis organizeba. gansakuTrebiT aRsaniSnavia, treninge-bis Catareba adamianis uflebebis midgomebze da masze dafuZnebul cixis marTvis meTodebze.

sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa saTanado kvali-fikacia da gamocdileba kvlavac warmoadgens saqarTvelos sas-jelaRsrulebis sistemis erT-erT mTavar gamowvevas. 2014 wlis gan-mavlobaSi sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromlebisTvis Catar-

49 გაეროს პატიმრებთან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები, 47-1, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.ohchr.org/EN/ [ბოლოს ნანახია 02.03.2015].


da sxvadasxva treningi. adamianis uflebebis, wesrigisa da usafrTx-oebis dacvasTan met-naklebad dakavSirebuli treningebis Sesaxeb informacia50 mocemulia qvemoT, cxrilSi.

N treningis Tematika

sami

nist

ro

sT

anam

Sr

oml

ebi

sasj

elaR

sru

leb

isd

epar

tam

ent

is

Tan

amS

ro

mleb

i

sasj

elaR

sru

leb

is

daw

eseb

ul

ebis

T

anam

Sr

oml

ebi

1. cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba. 10 67 0

2.

sabadrago samsaxuris TanamSromelTa momzadeba da cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba.

1 38 0

3.

pirveldawyebiTi sabaziso swavleba patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebis TanamSromelTaTvis (reJimi).

0 0 120

4. jgufuri muSaobis meTodebi (I etapi) 0 0 16

5. bulingi. bulingis prevencia (I I etapi) 0 0 19

6. artTerapia (I I I etapi) 0 0 18

7.

sasicocxlo unarebis gaumjobeseba, proforientacia da dasaqmebisaTvis momzadeba (IV etapi).

0 0 17

8.individualuri muSaobis proeqciuli da diagnostikuri meTodebi (V etapi).

0 0 0

50 მონაცემები აღებულია სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სასწავლო ცენტრის ოფიციალური ვებგვერდიდან http://pptc.ge/cms/site_images/pdf/angarisi/PPTC%20Report%202014%20GEO.pdf [ბოლოს ნანახია 21.03.2015].


9.

riskebisa da saWiroebebis Sefasebisa da sasjelis individualuri dagegmvis meTodologiisa da Sesabamisi instrumentebis praqtikuli gamoyeneba sasjelaRsrulebis sistemaSi.

0 4 20

10. sakanonmdeblo siaxleebi 0 126 319

11. taqtikuri momzadeba TOT 0 0 12

12.

sasjelaRsrulebis dawesebulebis samarTlebrivi reJimis ganyofilebis TanamSromelTa momzadebis grZelvadiani saswavlo kursi.

0 0 25

13. trening-seminari `gonivruli miReba-ganTavseba~ 1 0 23

14.

fsiqikuri aSliloba patimrebSi: adreuli gamovlena da profilaqtika; Carevis, zrunvis da mkurnalobis meTodebi.

0 0 21

15.

gaerTianebuli erebis organizaciis wesebi qal patimarTa mopyrobisa da msjavrdebul qalTa arasapatimro RonisZiebebis Sesaxeb (bangkokis wesebi).

0 0 40

16.usafrTxoebis samsaxuris TanamSromelTa momzadebis specialuri saswavlo programa.

0 0 16

17. Zaladobrivi qcevisa da damokidebulebebis modifikacia. 0 0 10

cxrilSi mocemuli monacemebis analizi cxadyofs, rom rogorc treningebis monawileTa raodenoba, aseve treningebis Tematika srulyofilad ver asaxavs sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ada-mianis uflebebis, wesrigis da usafrTxoebis dacvis uzrunvelyofis mizniT TanamSromelTa codnisa da unar-Cvevebis amaRlebis kuTxiT arsebul saWiroebebs. amavdroulad, misasalmebelia patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi samarTlebrivi reJimis ganyofilebis TanamSromelTa momzadebis grZelvadiani (6 Tviani) saswavlo kursis SemoReba, romelic 5 etapisagan Sedgeba da moicavs


Teoriul nawils da saswavlo praqtikas.51 aseve Zalian mniSvnelova-nia sabaziso saswavlo programis Semdgomi gaZliereba da swavlebis Sedegebis mdgradobis SenarCuneba. sasjelaRsrulebisa da probaci-is saswavlo centrSi sistemis axlad daniSnuli TanamSromlebisaT-vis danergilia treningi sabaziso saswavlo programis mixedviT. pir-veldawyebiTi sabaziso momzadebis kursi moicavs Teoriul, praqti-kul, taqtikur da fizikur momzadebas.52

mniSvnelovania, treningebis programis Sedgenisas gaTvaliswinebuli iyos treningebis saTanado sixSire da Tematikis aqtualuroba, aseve gansakuTrebuli yuradReba daeTmos sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa multidisciplinuri principiT gundur muSaobasTan dakavSirebul sakiTxebs.

treningebis gziT miRebuli codna praqtikaSi unda iyos gamoyenebu-li. rogorc saerTaSoriso gamocdileba aCvenebs, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi saswavlo programebis farglebSi miRebuli cod-nis praqtikaSi danergva problemuria, vinaidan sasjelaRsrulebis dawesebulebis TanamSromlebi damkvidrebuli praqtikis Sesabamisad muSaobas amjobineben.53 treningis Sedegebis mdgradobis SesanarCune-blad aucilebelia treningis Sedegebis Sefasebisa da praqtikaSi gam-oyenebis superviziis efeqturi meqanizmis SemuSaveba. treningis efeq-turoba SesaZlebelia Sefasdes sxvadasxva gziT, maT Soris, treningis monawileTa kmayofilebisa da miRebuli codnis praqtikaSi gamoyenebis survilis/mzaobis SefasebiT, testebis saSualebiT situaciuri anal-izisa da gamosavlis moZebnis unaris SemowmebiT, xelmZRvaneli pire-bis mier zedamxedvelobiT, Tu ramdenad gaZlierda treningis monaw-ilis unar-Cvevebi, aseve treningis monawilis mier miRebuli codnis praqtikaSi efeqturad gamoyenebis Sesaxeb informaciis ukugebiT.

2.3.4. msjavrdebulTa klasifikacia

aucilebelia msjavrdebulTa klasifikacia ganxorcieldes ise, rom procesma uzrunvelyos TiToeuli msjavrdebulis riskebisa da saWiroebebis zusti analizi. es aucilebelia imisTvis, raTa TanamS-romlebs gauadvildeT msjavrdebulTa qcevis marTva da kontroli. agreTve mniSvnelovania, rom efeqturi klasifikaciis sistema pa-

51 გრძელვადიანი სასწავლო კურსის შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://pptc.ge/?action=page&p_id=127&lang=geo [ბოლოს ნანახია 14.02.2015].

52 საბაზისო სასწავლო პროგრამის შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://pptc.ge/?action=page&p_id=130&lang=geo [ბოლოს ნანახია 14.02.2015].



suxobdes Semdeg moTxovnebs, rogoricaa saimedooba, sizuste da Ta-nasworuflebianoba.

2014 wlis 16 aprils patimrobis kodeqsSi ganxorcielebuli cvli-lebebis Sedegad ganisazRvra Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebis Semdegi tipebi: dabali riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebuleba, naxevrad Ria tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebuleba, daxuru-li tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebuleba da gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebuleba. sasjelaRsrulebis sistemaSi funqcionirebs aseve arasrulwlovanTa sareabilitacio dawesebuleba da qalTa specialuri dawesebuleba.54

patimrobis kodeqsis 46-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, Tavisu-flebis aRkveTis tips, am kodeqsis Sesabamisi normebis gaTvalis-winebiT, gansazRvravs departamentis Tavmjdomare. amave muxlis me-4 punqtis Sesabamisad ki sasjelis Semdgomi moxdis mizniT msjavrdebu-li, departamentis Tavmjdomaris gadawyvetilebiT, SeiZleba gadaiy-vanon imave an sxva tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi mis mier dawesebulebis debulebis sistematuri darRvevis gamo, avadmy-ofobis gamo, an/da riskis faqtoris gaTvaliswinebiT usafrTxoebis uzrunvelsayofad, dawesebulebis reorganizaciisas, likvidaci-isas an gadatvirTulobisas, an im garemoebis arsebobisas, romelic gaTvaliswinebulia am kodeqsis 58-e muxlis pirveli nawiliT, an sxva mniSvnelovani, dasabuTebuli garemoebis arsebobisas an/da msjavr-debulis Tanxmobis SemTxvevaSi. msjavrdebulis riskebis Sefasebas da periodul gadafasebas uzrunvelyofs multidisciplinuri gun-di. riskis saxeebi, riskis Sefasebis kriteriumebi, riskis Sefasebisa da gadafasebis wesi, msjavrdebulis imave an sxva tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi gadayvanis wesi da pirobebi, agreTve mul-tidisciplinuri gundis Semadgenloba da uflebamosileba ganisaz-Rvreba ministris brZanebiT.

zemoaRniSnuli brZanebis proeqti momzadebulia sasjelaRsrulebi-sa da probaciis saministros mier. brZanebis proeqtis Tanaxmad, unda Seiqmnas monacemTa pirveladi damuSavebis jgufebi55 da multidis-ciplinuri gundi. brZanebis proeqtis Sesabamisad, multidiscipli-nurma gundma da monacemTa pirveladi damuSavebis jgufebma, aseve sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomarem, msjavrdebulTa riskebis Sesabamis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi gadanaw-ileba unda daasrulon ara ugvianes 2017 wlis pirveli ianvrisa.

brZanebis proeqtSi saSiSroebis riski Semdegnairad aris ganmartebu-

54 პატიმრობის კოდექსი, მუხ. 10. 55 ერთი ჯგუფი არაუმეტეს 700 მსჯავრდებულზე.


li. msjavrdebulis saSiSroebis riski warmoadgens dawesebulebis, garSemomyofTa, sazogadoebis, saxelmwifos an/da samarTaldamcve-li organoebis usafrTxoebidan momdinare savaraudo saSiSroebas, misi pirovnuli Tvisebebis, danaSaulis Cadenis motivis, damdgari marTlsawinaaRmdego Sedegis, dawesebulebaSi gamovlenili qcevisa da kriminalur samyarosTan damokidebulebis gaTvaliswinebiT. sa-SiSroebis riskis saxeebia dabali, saSualo, standartuli da maRali. saSiSroebis dabali riskis mqone msjavrdebuli ganTavsdeba dabali riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi. saSiSroebis maRali riskis mqone msjavrdebulebi ganTavsdebian daxuruli tipis dawe-sebulebaSi, standartuli riskis mqone msjavrdebulebi sasjels ixdian naxevrad Ria tipis dawesebulebaSi, xolo saSiSroebis maRa-li riskis mqone msjavrdebulebi - gansakuTrebuli riskis Tavisu-flebis aRkveTis dawesebulebaSi.

brZanebis proeqtis Tanaxmad, monacemTa damuSavebis jgufebSi Se-dian: dawesebulebis usafrTxoebis ganyofilebis 1 warmomadgene-li, dawesebulebis samarTlebrivi reJimis 1 warmomadgeneli, dawe-sebulebis specialuri aRricxvis ganyofilebis 1 warmomadgeneli, dawesebulebis socialuri ganyofilebis 1 warmomadgeneli da dawe-sebulebis fsiqologi. jgufis mier damuSavebuli informacia (Sevse-buli kiTxvari) egzavneba dawesebulebis direqtors, romelic 5 dRis vadaSi mimarTavs multidisciplinur gunds.

multidisciplinuri gundi aris msjavrdebulTa saSiSroebis riskis saxis ganmsazRvreli departamentis Tavmjdomaris saTaTbiro or-gano, romelSic Sedian departamentis Sesabamisi struqturuli qve-danayofebis xelmZRvaneli Tanamdebobis (ufrosi an moadgile) pire-bi, romlebsac aqvT saTanado ganaTleba da profesiuli gamocdile-ba, agreTve saqmiani da moraluri Tvisebebi da SeuZliaT Seasrulon multidisciplinuri gundis wevris funqciebi. multidisciplinuri gundi Sedgeba 5 wevrisagan. multidisciplinuri gundis Semadgen-lobaSi Sedian: departamentis socialuri uzrunvelyofis sammarT-velos warmomadgeneli, usafrTxoebis mTavari sammarTvelos ori warmomadgeneli (samarTlebrivi reJimis sammarTvelo da operati-uli sammarTvelo), specialuri aRricxvis sammarTvelos warmomad-geneli da departamentis fsiqologi. multidisciplinuri gundi ms-javrdebulis saSiSroebis riskis saxis gansazRvris Sesaxeb saboloo gadawyvetilebas ugzavnis departamentis Tavmjdomares da mimar-Tavs rekomendaciiT msjavrdebulis Sesabamisi tipis dawesebulebaSi gadayvanis Sesaxeb.

aRsaniSnavia, rom dawesebulebis administracia valdebulia msjavr-debuls acnobos multidisciplinuri gundis mier misi saSiSroebis


riskis Sefasebis procesis dawyebis Sesaxeb. amasTan, msjavrdebuls ufleba aqvs, werilobiTi moTxovnis SemTxvevaSi, gaecnos multidis-ciplinuri gundisaTvis mis Sesaxeb gagzavnil dokumentacias, garda am brZanebis me-8 muxlis me-2 punqtiT gaTvaliswinebuli informaci-isa da saqmis ganxilvis nebismier etapze warudginos damatebiTi do-kumentacia, romelic, misi azriT, xels Seuwyobs misTvis sasurveli gadawyvetilebis miRebas.

saqarTvelos saxalxo damcveli miesalmeba aRniSnul iniciativas da calsaxad wingadadgmul nabijad afasebs msjavrdebulTa riskebis Sefasebis da perioduli gadafasebis sistemis SemoRebas. amasTan, misasalmebelia, saSiSroebis riskis saxis gansazRvris Sesaxeb mul-tidisciplinuri gundis an/da msjavrdebulis gadayvanis Sesaxeb de-partamentis Tavmjdomaris gadawyvetilebebis, gasaCivrebis uflebis brZanebiT ganmtkiceba. msjavrdebulis gadayvanis gadawyvetilebis gasaCivrebis uflebiT uzrunvelyofa, wlebis ganmavlobaSi warmoad-gens saxalxo damcvelis araerTi rekomendaciis sagans.56

miuxedavad aRniSnuli progresisa, saxalxo damcvelis azriT, brZanebis proeqtis rigi normebi bundovani da samarTlebrivi xarvezis matarebelia. am mxriv gansakuTrebiT sagulisxmoa brZanebis proeqtis danarTi 2, romelic msjavrdebulTa saSiSroebis riskis saxeebis Sefasebis kriteriumebs gansazRvravs. saxalxo damcveli miiCnevs, rom aRniSnuli kriteriumebi bundovani da arasakmarisia, rac maTi sxvadasxvagvari interpretaciis da praqtikaSi arasworad gamoyenebis safrTxes qmnis. kerZod, danarTi 2–Si formulirebuli kriteriumebi tovebs STabeWdilebas, rom maT safuZvelze riskebis Sefasebisas yuradReba calsaxad sasjelis simZimeze gamaxvildeba.

sagulisxmoa, rom warmodgenili brZanebis proeqti iTvaliswinebs iseT debulebebs, romlebic saSiSroebis riskebis Sefasebis proce-duris gaumarTlebeli gaWianurebis SesaZleblobas qmnian.

saxalxo damcveli miiCnevs, rom msjavrdebuls winaswar unda ganem-artos misi uflebebi saSiSroebis riskis gansazRvrisas. amasTan, msjavrdebuls winaswar unda gaecnos msjavrdebulTa saSiSroebis riskis saxeebis Sefasebis kriteriumebi. agreTve, aucilebelia, aR-niSnuli procedurebis ganxorcielebis Sesaxeb Sedges Sesabamisi aqti, romelsac xels moawers msjavrdebuli. aRniSnuli, msjavr-debulis mier misi uflebebis efeqturad gamoyenebis garantiaa da awesebs adamianis uflebaTa dacvis ufro maRal standarts.

amasTan, saxalxo damcvelma winadadebaSi yuradReba gaamaxvila iseT

56 საქართველოს სახალხო დამცველის 2013 წლის საპარლამენტო ანგარიში, გვ. 63.


arsebiT sakiTxebze, rogoricaa monacemTa pirveladi damuSave-bis jgufisa da multidisciplinuri gundis SemadgenlobaSi eqimis monawileobis aucilebloba. aseve, msjavrdebulis gancxadebis sa-fuZvelze erTi sasjelaRsrulebis dawesebulebidan meore dawese-bulebaSi gadayvanis SesaZleblobis uzrunvelyofa.

aRsaniSnavia, rom saxalxo damcvelma Tavis winadadebaSi moaxdina brZanebis proeqtis sxva problemuri sakiTxebis identificirebac, romlebic Semdgom daxvewas saWiroebs. winadadeba wardgenil iqna mimdinare wlis 20 marts, Sesabamisad am etapze ucnobia saxalxo damcvelis SeniSvnebis gaTvaliswinebis mdgomareoba.

2.3.5. patimarTa ganTavseba

evropuli cixis wesebis Sesabamisad, patimrebis ganTavseba unda mox-des SeZlebisdagvarad axlos maT saxlebTan an socialuri reabil-itaciis adgilebTan.57 agreTve mniSvnelovania, rom erTi dawese-bulebidan meoreSi gadayvanisas patimrebTan Catardes konsultacia. garda amisa, wamebis prevenciis evropuli komitetis rekomendaciis Tanaxmad, patimrebs unda hqondeT SesaZlebloba SeinarCunon kon-taqti gare samyarosTan, aRniSnulis SezRudva unda efuZnebodes mxolod usafrToxebis arsebiT da aSkara riskebs.58 adamianis ufle-baTa evropuli sasamarTlos precedentuli samarTlis Sesabamisad, miuxedavad imisa, rom konvencia ar adgens patimris uflebas, Tvi-Ton airCios sasjelaRsrulebis dawesebuleba, mniSvnelovania, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebis siSore ar uqmnides ojaxis wev-rebs vizitebis ganxorcielebis dabrkolebas. Sesabamisad, zogierT SemTxvevaSi aseTi dabrkolebis arseboba SesaZlebelia CaiTvalos, rogorc ojaxur cxovrebaSi Careva.59 saubaria, iseT SemTxvevebze, rodesac sapatimros siSores agreTve emateba gaumarTavi satrans-porto sistema, ojaxis wevrebis jamrTelobis mdgomareoba da dam-Rleli mgzavroba bavSvebisaTvis. aRniSnulidan gamomdinare, dawe-sebulebidan gadayvana unda moxdes patimarTan konsultaciis Sede-gad zemoaRniSnuli faqtorebis gaTvaliswinebiT.

monitoringis Sedegad gamoikveTa, rom saangariSo periodi gamoir-Ceoda sasjelaRsrulebis erTi dawesebulebidan meore dawese-bulebaSi patimarTa xSiri gadayvanis praqtikiT. xSir SemTxveva-Si patimrebi gadahyavdaT aRmosavleT saqarTveloSi mdebare sas-

57 ევროპული ციხის წესები. 17.1.58 Standards of the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or

Degrading Treatment or Punishment (CPT/Inf/E (2002) 1 - Rev. 2013).59 იხილეთ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებები (see Ospina

Vargas v. Italy, Vintman v. Ukraine , Messina v. Italy).


jelaRsrulebis dawesebulebebidan dasavleT saqarTveloSi mdebare sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi da piriqiT. Sedegad, patimrebs uCndebaT ojaxTan da advokatTan kontaqtis SenarCunebis proble-ma da ganicdian axal garemosTan adaptaciiT gamowveul damatebiT stress. aseve, magaliTad, sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi (ba-Tumi) aRmosavleT saqarTvelodan gadmoyvanili braldebulebi sa-samarTlomde Sori manZilis gamo uars acxadeben sasamarTlo sxdom-aze daswrebaze.

xSir SemTxvevaSi, sasjelaRsrulebis erTi dawesebulebidan meo-re dawesebulebaSi gadayvanis safuZvlebi patimrisaTvis ucnobia. amasTan, sasjelaRsrulebis departamenti arc saxalxo damcvelis aparats awvdis informacias patimris gadayvanis safuZvelTan daka-vSirebiT. sasjelaRsrulebis departamentis werilSi, rogorc wesi, Sablonurad aris miTiTebuli, rom patimris erTi dawesebulebidan meore dawesebulebaSi gadayvana ganxorcielda sasjelaRsrulebis dawesebulebis direqtoris saidumlo werilis safuZvelze. ada-mianis uflebaTa evropuli sasamarTlo ganmartavs, rom patimris erTi dawesebulebidan meore dawesebulebaSi gadayvanis Sesaxeb gad-awyvetileba dasabuTebuli unda iyos da emsaxurebodes legitimur mizans. dausabuTebeli gadawyvetilebis safuZvelze xSiri gadayvana erTi dawesebulebidan meore dawesebulebaSi, konkretuli garemoe-bebis gaTvaliswinebiT, SeiZleba gaxdes adamianis uflebaTa dacvis evropuli konvenciis me-3 muxlis darRvevis mizezi.60

saxalxo damcvelma 2013 wlis saparlamento angariSSi rekomenda-cia gauwia sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmare-bis sakiTxTa saministros patimris sasjelaRsrulebis erTi dawese-bulebidan meore dawesebulebaSi gadayvanisas moxdes patimrisaTvis gadayvanis safuZvlisa da mizezebis gacnoba da Sedges Sesabamisi aqti; aseve patimrebs ganemartoT, rom maT aqvT gadayvanis Sesaxeb brZanebis gasaCivrebis ufleba. aRniSnuli rekomendacia gaiziara saqarTvelos parlamentma dadgenilebiT `2013 wels saqarTveloSi adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis mdgomareobis Sesax-eb saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSis Taobaze~. samwuxarod, sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros mier es rekomendacia Sesrulebuli ar aris. sadavo praqtika ar Secvlila.

saxalxo damcvelis 2013 wlis saparlamento angariSSi xazgasmulia, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi braldebulebi da msjavr-

60 იხ. ხიდერი საფრანგეთის წინააღმდეგ (Khider v. France), განჩინება, 2009 წლის 9 ივლისი.


debulebi erTmaneTisgan izolirebuli ar arian.61 iqve miTiTebulia, rom arasrulwlovani patimrebi da srulwlovani patimrebic erT-maneTisgan ar arian izolirebuli62. aRniSnuli ori problema dResac arsebobs sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi. Sesabamisad, sax-alxo damcvelis rekomendacia Sesrulebuli ar aris.

N 6 dawesebulebaSi Catarebuli monitoringis dros gairkva, rom am dawesebulebaSi myof msjavrdebulebs, ganurCevlad maTTvis gan-sazRvruli Tavisuflebis aRkveTis moxdis reJimisa, saknis gareT yofnis SesaZlebloba eZlevaT erTiani wesiT, dReSi erTi saaTiT ga-seirnebis uflebiT. amdenad, msjavrdebulebi, romlebic sasjels ixdian naxevrad Ria reJimis pirobebSi, sakuTari nebiT, Tavisuflad ver gadaadgildebian dawesebulebaSi amisaTvis gamoyofil spe-cialur teritoriaze, miuxedavad imisa, rom maTTvis dRis ganrigiT yoveldRiurad gansazRvrulia Tavisufali dro 6 saaTis da 30 wuTis xangrZlivobiT. Sesabamisad, aRniSnuli msjavrdebulebi N6 dawese-bulebaSi ar arian uzrunvelyofili maTTvis garantirebuli Tavisu-flebis iseTi xarisxiT, rac dadgenilia saqarTvelos kanonmdeblo-biT.

saxalxo damcvelis SefasebiT, zemoT miTiTebuli problema ga-mowveulia N6 dawesebulebis infrastruqturuli gaumarTaobiT. am dawesebulebaSi SeuZlebelia sasjelis moxda erTdroulad daxuru-li da naxevrad Ria reJimis pirobebSi.

2.3.6. usafrTxoebis RonisZiebebi, incidentebis da sagangebo

situaciebis marTva

2.3.6.1. gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofileba

2014 wlis 2 dekembers cvlileba Sevida sasjelaRsrulebis, probaci-isa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 30 maisis N97 brZanebaSi, romliTac ganisazRvra gonivruli miRebisa da gan-Tavsebis ganyofilebaSi patimris moTavsebis samarTlebrivi safuZ-vlebi. gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi calke aris gamoyofili deeskalaciis oTaxi. cvlilebis Tanaxmad, Tu mosacdel

61 მაგალითად მოყვანილია სასჯელაღსრულების N7 დაწესებულება. გვ. 62, ანგარიში ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://www.ombudsman.ge/uploads/other/1/1563.pdf [ბოლოს ნანახია 15.02.2015].

62 არასრულწლოვანი პატიმრების სრულწლოვანი პატიმრებისაგან სრული იზოლირების შესახებ რეკომენდაცია შეიტანეს საქართველოს პარლამენტის დადგენილებაში „2013 წელს საქართველოში ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის მდგომარეობის შესახებ საქართველოს სახალხო დამცველის ანგარიშის თაობაზე“.


sakanSi ganTavsebuli braldebuli/msjavrdebuli safrTxes uqmnis sakuTar an sxvis sicocxles an/da janmrTelobas, dawesebulebis ad-ministraciam igi SeiZleba ganaTavsos dawesebulebis saTanadod aR-Wurvil deeskalaciis oTaxSi samedicino personalis uwyveti xelmi-sawvdomobis da dawesebulebaSi usafrTxoebis uzrunvelyofaze pa-suxismgebeli piris 24 saaTiani vizualuri saSualebiT meTvalyure-obis pirobebSi. deeskalaciis oTaxi aRWurvili unda iyos usafrTxo leibiT, saTvalTvalo kameriT, romlis xedvis are ar moicavs tuale-tis niJaras, distanciurad marTvadi, dazianebisadmi medegi Ria ti-pis tualetiT, onkaniT, ganaTebiT da saTanado ventilaciiT. deeska-laciis oTaxSi piris mimarT saWiroebis SemTxvevaSi SesaZlebelia ga-moyenebul iqnas fizikuri SezRudvis zomebi da saqarTvelos kanon-mdeblobiT dadgenili specialuri saSualebebi. fizikuri SezRudva unda moxdes gonivruli vadiT, am muxlis pirvel punqtSi mocemuli kriteriumebis amowurvamde. deeskalaciis oTaxSi piris ganTavsebi-sTanave dgeba saTanado dokumenti da gonivruli SualedebiT keT-deba Sesabamisi Canawerebi piris mdgomareobis Sesaxeb. braldebuli/msjavrdebuli deeskalaciis oTaxSi ganTavsdeba ganTavsebis krite-riumebis amowurvamde.

patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebis debulebaSi ar aris gansazRvruli, Tu konkretulad vin iRebs gadawyvetile-bas piris deeskalaciis oTaxSi moTavsebis Sesaxeb da rogoria dasabuTebis standarti. debulebaSi miTiTebulia, rom piris deeska-laciis oTaxSi ganTavsebisTanave dgeba saTanado dokumenti, Tum-ca gaurkvevelia, am SemTxvevaSi saubaria oqmis Tu gadawyvetilebis (gankargulebis) Sedgenaze. amasTan, deeskalaciis oTaxSi braldebu-lis/msjavrdebulis moTavsebis maqsimaluri vada gansazRvruli ar aris. debulebis Tanaxmad, braldebuli/msjavrdebuli gonivru-li miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi SeiZleba moTavsdes ara umetes 15 dRisa, Tumca debulebaSi pirdapir ar aris miTiTebuli, rom deeskalaciis oTaxSi braldebuli/msjavrdebuli ganTavsdeba ganTavsebis kriteriumebis amowurvamde ara umetes 15 dRisa. Sesabam-isad, gaurkvevelia, ra xdeba im SemTxvevaSi, Tu gonivruli miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi ganTavsebis 15 dRiani vadis amowur-vis Semdeg deeskalaciis oTaxSi ganTavsebis kriteriumebi jer kidev amowuruli ar aris.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, migvaCnia, rom gonivru-li miRebisa da ganTavsebis ganyofilebaSi deeskalaciis oTaxSi gan-Tavseba unda ganxorcieldes mxolod mkafio samarTlebrivi reg-ulirebis farglebSi am RonisZiebis ukanono, TviTneburi da arapro-porciuli gamoyenebisgan dacvis Sesabamisi garantiebis arsebobis pirobebi.


2.3.6.2. eleqtronuli meTvalyureoba

2014 wlis 19 dekembers saqarTvelos saxalxo damcvelma `vizualu-ri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis ganxorcielebis, Canawerebis Senaxvis, waSlisa da ganadgurebis we-sis gansazRvris Taobaze~ sasjelaRsrulebisa da probaciis minis-tris brZanebis proeqtTan dakavSirebiT saministros winadadebiT mimarTa. saxalxo damcveli miesalma sasjelaRsrulebis da proba-ciis saministros iniciativas, daregulirdes patimrobisa da Tavi-suflebis aRkveTis dawesebulebebSi vizualuri an/da eleqtronu-li saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis sakiTxi. miuxedavad dadebiTi Sefasebisa, saxalxo damcvelma moiTxova warmodgenili brZanebis proeqtis rigi debulebebis srulyofa da evropul stand-artebTan daaxloeba.

vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis ganxorcielebis, Canawerebis Senaxvis, waSlisa da ganad-gurebis wesis Sesaxeb ministris brZanebis proeqtis me–3 muxlis me–5 punqtis mixedviT, braldebulTa/msjavrdebulTa eleqtronuli meT-valyureoba da kontroli ar SeiZleba ganxorcieldes dawesebuleba-Si arsebul saerTo sargeblobis saSxapeebSi da xangrZlivi paemnebi-sTvis gankuTvnil oTaxebSi, garda saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiTa da saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebuli SemTx-vevebisa. migvaCnia, rom aRniSnul CamonaTvals unda daematos sakanSi arsebuli da saerTo sargeblobis sapirfareSoebi. wamebisa prevenci-is evropuli komiteti (CPT) sxvadasxva qveyanaSi ganxorcielebuli vizitebis Sedegebis Sesaxeb angariSebSi calsaxad aRniSnavs, rom cixeebSi meTvalyureobisa da kontrolis ganxorcielebis procesSi patimrebis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba daculi unda iyos sapirfareSoebiTa da saSxapeebiT sargeblobis dros63.

wamebis prevenciis evropuli komiteti (CPT) did mniSvnelobas ani-Webs vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis Taobaze miRebuli gadawyvetilebis dasabuTebulobas da miuTiTebs, rom saTanado dasabuTebis gareSe aRniSnuli RonisZiebis gamoyeneba SeiZleba CaiTvalos patimris piradi cxovrebis xelSeux-eblobis uflebis darRvevad. warmodgenili proeqtis me–4 muxlis mixedviT, meTvalyureobisa da kontrolis ganxorcielebis Taoba-ze gadawyvetilebas iRebs dawesebulebis direqtori, ris Taobazec gamoscems Sesabamis brZanebas. marTalia, me–3 muxlSi miTiTebulia, rom miRebuli gadawyvetileba unda iyos dasabuTebuli da miznis

63 http://www.cpt.coe.int/documents/hun/2010-16-inf-eng.pdf იხილეთ გვ. 19, პარ. 31, ასევე, http://www.cpt.coe.int/documents/ita/2013-32-inf-eng.pdf გვ. 30, პარ. 60 [ბოლოს ნანახია 22.03.2015]


proporciuli, Tumca mizanSewonilad migvaCnia me–4 muxlis ganvr-coba da miTiTeba imaze, rom yovel konkretul SemTxvevaSi aucile-belia brZanebaSi mieTiTos im faqtebisa da garemoebebis erToblio-ba, romlebmac ganapiroba aRniSnuli RonisZiebis ganxorcielebis aucilebloba. garda amisa, brZanebaSi dasabuTebuli unda iyos, Tu ratom araa efeqturi sxva saSualebebis gamoyeneba mocemul SemTx-vevaSi. yvela individualur saqmeSi riski unda Sefasdes detalu-rad da miRebul brZanebaSi naTlad unda Candes vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis ganxor-cielebis ualternativoba. aRniSnuli mniSvnelovania imdenad, ram-denadac monitoringis Sedegebi cxadyofs, rom damkvidrebuli praq-tikiT eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobis Sesaxeb brZaneba Seicavs mwir informacias da Sablonuri xasiaTisaa.

vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis Taobaze gadawyvetilebis miRebis Semdeg, warmodgenili proeqtis mixedviT, administracia valdebulia gaafrTxilos bral-debuli/msjavrdebuli aRniSnulis Taobaze, garda kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa. am mizniT dgeba oqmi, romelsac xels awers braldebuli/msjavrdebuli. migvaCnia, rom umjobesi iqneba Tu oqmze xelmowerasTan erTad, braldebuls/msjavrdebuls Cabardeba oqmis aslic. Sesabamisad, vfiqrobT, rom aRniSnulis Tao-baze Canaweri unda daematos brZanebis proeqtis me–5 muxls.

proeqtis me–8 muxli faqtiurad imeorebs patimrobis kodeqsis Ses-abamis muxls da aRniSnavs, rom administracia uflebamosilia kode-qsis 54–e muxlis me–6 punqtiT gaTvaliswinebuli pirebis Sexvedras daakvirdes vizualurad, teqnikuri saSualebebiT distanciuri da-kvirvebisa da Caweris pirobebSi, magram mosmenis gareSe. migvaCnia, rom saxalxo damcvelis/specialuri prevenciis jgufis wevrebTan mimarTebiT aRniSnuli debuleba unda Seicvalos rogorc mocemu-li brZanebis proeqtSi, aseve patimrobis Sesaxeb kodeqsSi, vinaidan aRniSnuli debulebebi calsaxad ewinaaRmdegeba saqarTvelos sax-alxo damcvelis Sesaxeb organuli kanonis me–19 muxlis me–3 punqts, romlis mixedviTac `saqarTvelos saxalxo damcvelis/specialuri prevenciuli jgufis wevris Sexvedra dakavebulebTan, patimroba-Si myof an sxvagvarad TavisuflebaSezRudul pirebTan da msjavr-debulebTan, agreTve fsiqiatriul dawesebulebebSi, moxucTa Tav-Sesafrebsa da bavSvTa saxlebSi moTavsebul pirebTan konfidencial-uria. raime saxis miyuradeba an TvalTvali dauSvebelia.~

Semdegi sakiTxi, romelsac mniSvnelovani yuradReba eTmoba wamebis prevenciis evropuli komitetis (CPT) angariSebSi, aris vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis


Taobaze gadawyvetilebis perioduli gadasinjvis aucilebloba. Tumca, warmodgenili brZanebis proeqti ar iTvaliswinebs aRniSnul valdebulebas. Sesabamisad, saxalxo damcvelis azriT, aucilebelia gaiweros aseTi gadasinjvis valdebuleba, gadasinjvaze uflebamosi-li piri da drois gonivruli periodi, romlis ganmavlobaSic unda moxdes miRebuli gadawyvetilebis gadasinjva.

saxalxo damcvelis eqvsi arsebiTi SeniSvnidan, gaTvaliswinebul iqna mxolod ori arsebiTi SeniSvna. aqedan erTi vizualuri an/da ele-qtronuli saSualebiT meTvalyureobisa da kontrolis Taobaze gad-awyvetilebis perioduli gadasinjvis SesaZleblobas iTvaliswinebs, xolo meore ki, sxva adgilebTan erTad, gamoricxavs eleqtronuli meTvalyureobis ganxorcielebas saerTo sargeblobis sapirfare-SoebSi. amasTan, saministros mier gaTvaliswinebul iqna teqnikuri xasiaTis SeniSvna da brZanebis me–5 muxls daemata Canaweri, romelic iTvaliswinebs vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvaly-ureobisa da kontrolis Taobaze gadawyvetilebis miRebis Sesaxeb gafrTxilebis Taobaze Semdgari oqmis aslis braldebuls/msjavr-debulisTvis gadacemis valdebulebas.

2014 wlis 23 oqtombers sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi vizitis mimdinareobisas monitoringis jgufma daaTvaliera e.w. `an-tivandaluri sakani~64 (№229). sakani carielia, iatakze devs mxolod leibi, romelzec uwevs patimars daZineba. sakanSi moTavsebuli iyo erTi patimari, romelic plastmasis boTlidan leibze da iatakze asxamda wyals da Semdgom iwva svel leibze. amgvarad patimari mis mimarT arasaTanado mopyrobas aprotestebda. patimris gancxadeb-iT, igi am sakanSi moaTavses erTi Tvisa da TerTmeti dRis win. dawe-sebulebis administraciis warmomadgenlebma monitoringis jgufs ver miawodes informacia, Tu rogor apirebdnen aRniSnul patimar-Tan dakavSirebuli problemis Semdgom mogvarebas, maT mxolod ga-nacxades, rom patimari miekuTvneboda e.w. `problemuri patimrebis~ kategorias da swored amitom iyo moTavsebuli e.w. `antivandalur sakanSi~. dawesebulebis direqtoris gadawyvetilebiT formalurad mis mimarT xorcieldeboda eleqtronuli saSualebiT meTvalyureo-ba, romlis maqsimaluri vadac kanonmdeblobiT dadgenili ar aris, xolo faqtobrivad ki mis mimarT damatebiT gamoyenebuli iyo usa-frTxoebis RonisZieba - sxva patimrebisgan gancalkeveba (usafrTxo adgilze gadayvana65), razec Sesabamisi gadawyvetileba ar arsebobda. usafrTxoebis RonisZiebis saxiT samartoo sakanSi moTavsebis SemTx-vevaSi samartoo sakanSi yofnis vada ar unda aRematebodes 24 saaTs,

64 ასე უწოდებენ სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულების თანამშრომლები N229 საკანს. 65 პატიმრობის დაწესებულების დებულების 59-ე მუხლი - ბრალდებულის გადაყვანა

უსაფრთხო ადგილზე.


xolo usafrTxo adgilze gadayvanis SemTxvevaSi - 60 dRes. vinaidan patimris mimarT formalurad ar iyo usafrTxoebis RonisZiebebi ga-moyenebuli, gaurkveveli iyo, ramdeni xani SeiZleboda yofiliyo igi moTavsebuli e.w. `antivandalur sakanSi~.

saangariSo periodSi sakanSi marto moTavsebisa da eleqtronuli saSualebiT xangrZlivi vadiT meTvalyureobis problemasTan da-kavSirebiT, prevenciis erovnuli meqanizmis mier Seswavlili iqna msjavrdebul k.g.-s saqme. msjavrdebuli k.g. 2013 wlis 17 noembri-dan imyofeba sxva msjavrdebulebisgan gancalkevebiT, rac sas-jelaRsrulebis N 7 dawesebulebis direqtoris ganmartebiT, em-saxureba misive usafrTxoebis dacvis mizans, Tumca aRsaniSnavia, rom xsenebuli RonisZieba ar aris gamoyenebuli saqarTvelos sas-jelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 30 maisis N 97 brZanebiT damtkicebuli Tavisu-flebis aRkveTis dawesebulebis debulebis 69-e muxliT gaTvalis-winebuli moTxovnebis dacviT. amdenad, msjavrdebuli ar aris uz-runvelyofili im samarTlebrivi dacvis garantiebiT, romelic gam-oricxavs xangrZlivi izolirebiT misi uflebebis darRvevas.

amasTan, uaRresad mniSvnelovania adamianis uflebaTa saerTaSori-so samarTlis midgoma, romlis Tanaxmad, saxelmwifos ekisreba val-debuleba, periodulad gadasinjos msjavrdebulis usafrTxoebis mizniT gamoyenebuli RonisZiebis saWiroeba da proporciuloba. `ev-ropuli cixis wesebis~ 50.5-e muxlis Tanaxmad, `saWiro uSiSroebis done unda gadaisinjos regularuli intervalebiT piris patimrobis mTeli vadis ganmavlobaSi.~

saqmeSi ramirez sanCesi safrangeTis winaaRmdeg adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom ganmarta, rom msjavrdebulis izolacia ar SeiZleba ganusazRvreli vadiT. ufro metic, gadamwyveti mniSvne-loba eniWeba imas, rom msjavrdebuls SesaZlebloba hqondes, damou-kidebeli sasamarTlo xelisuflebis mier gadaisinjos gamoyenebuli RonisZiebis saxe da safuZvlebi. amave saqmeSi sasamarTlom daadgina konvenciis me-13 muxlis darRveva, vinaidan msjavrdebuls ar mieca gamoyenebuli RonisZiebis gasaCivrebis SesaZlebloba.66

saqmeSi piCoviCi poloneTis winaaRmdeg sasamarTlom daadgina kon-venciis me-3 da me-8 muxlebis darRveva, vinaidan xangrZlivi izoli-rebis pirobebSi, msjavrdebuls ar hqonda sakmarisi SesaZlebloba, monawileoba mieRo socialur aqtivobebSi sxva msjavrdebulebTan erTad. amasTan, sasamarTlom aRniSna, rom piris xangrZlivi izoli-reba Sesabamisi fizikuri da gonebrivi aqtivobebis gareSe azianebs

66 რამირეს სანჩესი საფრანგეთის წინააღმდეგ (Ramirez Sanchez v. France), no. 59450/00, § 145, 152.


mis fsiqikur da socialur mdgomareobas.67

adamianis uflebaTa evropul sasamarTlo araerT ganCinebaSi usvams xazs, rom konvenciis me-3 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uz-runvelyos piris mier sasjelis moxda adamianis Rirsebis pativisce-mis pirobebSi, rom sasjelis aRsrulebam ar gamoiwvios gansacdeli da tanjva, romlis intensivobac gadaaWarbebs patimrobis Tanmdev, gardauval tanjvas da rom patimrobis praqtikuli moTxovnebidan gamomdinare, pirovnebis janmrTeloba saTanadod unda iqnas uzrun-velyofili.68 sasamarTlo aseve aRniSnavs, rom patimrobaSi yofnis pirobebis Sefasebisas gasaTvaliswinebelia maTi kumulatiuri efeq-ti, iseve rogorc momCivnis konkretuli braldebebi.69

msjavrdebul k.g.-s N 7 dawesebulebaSi yofnis periodSi mniS-vnelovnad SezRuduli aqvs socialuri moTxovnilebebis dakmayo-filebis SesaZlebloba. man araerTxel miuTiTa, rom Tavs ar grZnobs usafrTxod. mas sakanSi ar aqvs televizori. izolirebis periodSi daekisra araerTi disciplinuri RonisZieba, romelic mas uzRudavs gare samyarosTan kontaqts. amasTan, aRsaniSnavia, rom disciplinuri saxdelebis dakisrebis safuZvlad, umetes SemTxvevaSi, miTiTebulia kontaqti sxva patimrebTan, gadaZaxilis saxiT, rac TavisTavad war-moadgens misi, rogorc socialuri individis bunebriv moTxovnile-bas. k. g.-s xangrZlivi izolirebis uaryofiTi efeqti aSkarad igrZno-boda saxalxo damcvelis rwmunebulebis masTan Sexvedris dros.

msjavrdebul k.g.-s mimarT izolirebis RonisZiebis gamoyeneba mox-da saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesis da proceduris gverdis avliT, rac TavisTavad warmoadgens misi uflebebis ukanono SezRudvas. amasTan, gaurkvevelia, Tu ra vadiT moqmedebs aRniSnuli RonisZieba da konkretulad ra garemoebebis dadgomis Semdeg aRar iarsebebs misi gamoyenebis saWiroeba. aseve, ratom aris SeuZlebeli N7 dawesebulebis direqtoris mier miTiTebuli miznis – k.g.-s usa-frTxoebis uzrunvelyofis miznis miRweva, im msjavrdebulebTan moTavsebis an sxva dawesebulebaSi gadayvanis SemTxvevaSi, sadac sa-frTxe ar Seeqmneba mis sicocxles da janmrTelobas. saqmis Seswav-lis Sedegebis gaTvaliswinebiT, saqarTvelos saxalxo damcvelma rekomendaciiT mimarTa sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs, Tumca msjavrdebuli kvlavac marto rCeba sakanSi eleqtronuli sa-Sualebi meTvalyureobis pirobebSi.

67 პიჩოვიჩი პოლონეთის წინააღმდეგ (Piechowicz v. Poland), no. 20071/07, § 173.68 ვალაშინასი ლიტვის წინააღმდეგ (Valašinas v. Lithuania), no. 44558/98, § 102, ECHR

2001-VIII; ასევე კუდლა პოლონეთის წინააღმდეგ (Kudła v. Poland) [GC], no. 30210/96, § 94, ECHR 2000-XI.

69 დუგოზი საბერძნეთის წინააღმდეგ (Dougoz v. Greece), no. 40907/98, § 46, ECHR 2001‑II.


2.3.6.3. specialuri saSualebebis gamoyeneba

adamianis uflebaTa evropul sasamarTlos, iseve, rogorc wamebis prevenciis evropul komitets (CPT) specialuri midgoma da stan-dartebi aqvT dadgenil specialur saSualebebTan dakavSirebiT, romelTa gamoyenebac nebadarTulia samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebis mier sazogadoebrivi wesrigis dacvis uzrunvel-sayofad. specialuri saSualebebis gamoyenebis Sesaxeb inicirebu-li sakanonmdeblo cvlilebis ganxilvis procesSi saqarTvelos sax-alxo damcvelma warmoadgina detaluri SeniSvnebi SemoTavazebul kanonproeqtTan mimarTebiT, romelTa absoluturi umravlesobac gaziarebuli da asaxulia patimrobis kodeqsSi. qvemoT mocemulia is SeniSvnebi, romelic ar iyo gaziarebuli da romelTa asaxvac patim-robis kodeqssa da Sesabamis kanonqvemdebare normatiul aqtSi saqa-rTvelos saxalxo damcvels aucileblad miaCnia.

cremlsadeni da wiwakis gazi

patimrobis kodeqsSi Seitanes cvlileba, romlis mixedviTac patim-robis kodeqss daemata 571 muxlis `d~ da `e~ qvepunqtebi, romelic iTvaliswinebs cremlsadeni da wiwakis gazis gamoyenebas braldebu-lis/msjavrdebulis winaaRmdeg.

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos damokidebuleba samar-Taldamcavi organoebis warmomadgenlebis mier aRniSnuli saxeobis gazis gamoyenebasTan dakavSirebiT calsaxaa. kerZod, sasamarTlos mier dadgenili standartebis Tanaxmad, daxurul sivrceSi aseTi nivTierebebis gamoyeneba dauSvebelia. im SemTxvevebSic ki, rodesac gazis gamoyeneba Ria sivrceSi xdeba, sasamarTlo iziarebs wamebis prevenciis evropuli komitetis mosazrebas, rom aucilebelia mkaf-iod gansazRvruli damatebiTi garantiebis arseboba.

saqmeSi ali gunesi TurqeTis70 winaaRmdeg, wiwakis da cremlsade-ni gazis gamoyenebasTan dakavSirebiT, sasamarTlom aRniSna, rom am potenciurad janmrTelobisTvis saSiSi nivTierebebis gamoyenebam SeiZleba gamoiwvios respiratoruli problemebi, gulisreva, sasun-Tqi gzebis, cremlsadeni milebisa da Tvalebis gaRizianeba, spazmebi, tkivili gul–mkerdis areSi, dermatiti da alergia; xolo, didi doz-iT misma gamoyenebam sasunTqi an gadamamuSavebeli gzebis qsovilebis kvdoma, filtvebis SeSupeba an Sinagani sisxldena. miuxedavad imisa, rom `qimiuri iaraRis ganviTarebis, warmoebis, momaragebis da gamoy-enebis akrZalvisa da misi ganadgurebis Sesaxeb~71 konvenciis Tanax-

70 ალი გიუნეში თურქეთის წინააღმდეგ (ALİ GÜNEŞ v. TURKEY), no. 9829/07.71 Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of

Chemical Weapons and on their Destruction, მიღებულია 1993 წლის 13 იანვარს.


mad, cremlsadeni gazi qimiur iaraRad ar iTvleba da misi gamoyeneba nebadarTulia samarTaldacvi organoebis mier, sasamarTlom gaiz-iara wamebis prevenciis evropuli komitetis mosazreba da ganacxada, rom ar SeiZleba im pirTa mimarT gazis gamoyenebis gamarTleba, rom-lebic ukve imyofebian samarTaldamcavebis kontrolis qveS.

miTiTebul saqmeSi sasamarTlom Seafasa gazis gamoyeneba konvenciis me–3 muxlTan SesabamisobaSi da aRniSna, rom momCivanisaTvis saxeSi gazis Sesxureba maSin, rodesac is samarTaldamcavebis kontrolis qveS iyo, warmoadgenda araadamianur da Rirsebis Semlaxav mopyro-bas.72 sagulisxmoa, rom yvelaze rTul situaciebSic ki, rogoricaa terorizmTan da organizebul danaSaulTan brZola, konvencia abso-luturad krZalavs wamebas, araadamianur da damamcirebel mopyro-bas da dasjas, imisda miuxedavad, Tu rogor iqceva dazaralebuli73. konvencia ar uSvebs aranair gamonakliss da ar iZleva me-3 muxlidan gadaxvevis saSualebas sagangebo situaciaSic ki, rodesac safrTxe emuqreba eris cxovrebas.74

wiwakis gazis gamoyenebasTan dakavSirebiT aseve mniSvnelovania wame-bis prevenciis evropuli komitetis midgoma, romelic Camoyalibebu-lia komitetis angariSSi CexeTTan dakavSirebiT. komitetma aRniSna, rom dauSvebelia gazis gamoyeneba daxurul sivrceSi. im SemTxveva-Sic ki, Tu gazis gamoyeneba xdeba Ria sivrceSi, aucilebelia mkaf-iod gansazRvruli damatebiTi garantebis arseboba, maT Soris, sa-medicino daxmarebaze dauyovneblivi wvdomis ufleba. garda amisa, komitetis mosazrebiT, dauSvebelia aseTi tipis gazis arseboba sas-jelaRsrulebis dawesebulebis TanamSromelTa standartul aRWur-vilobaSi.75

aRniSnul angariSSi komitetma rekomendacia gauwia xelisuflebas, SeemuSavebina wiwakis gazis gamoyenebasTan dakavSirebuli detaluri regulacia. komitetma aseve xazi gausva aRniSnul regulaciaSi wi-wakis gazis gamoyenebaze uflebamosili personalis kvalifikaciis, treningis da unarebis Sesaxeb informaciis arsebobis aucileblo-bas.76

aRniSnulTan mimarTebiT dadebiTad unda Sefasdes kanonmdeblobis mier wiwakis gazis daxurul sivrceSi gamoyenebis akrZalva, Tumca kvlav problemad rCeba is faqti, rom cremlsadeni gazis daxurul sivrceSi gamoyeneba akrZaluli ar aris.

72 ალი გიუნეში თურქეთის წინააღმდეგ, პარ. 37-43.73 ლაბიტა იტალიის წინააღმდეგ (Labita v. Italy), no. 26772/95, პარ. 119.74 იქვე, პარ. 119.75 წამების აკრძალვის ევროპული კომიტეტის ანგარიში ჩეხეთის მთავრობისთვის, CPT/Inf

(2009) 8, N46.76 იქვე.


xelborkili

wamebis prevenciis evropulma komitetma Tavis angariSSi ruseTTan dakavSirebiT rekomendacia gauwia mTavrobas, Seewyvita xelbork-ilebis rutinuli gamoyenebis praqtika da es zoma gamoeyenebinaT mx-olod gansakuTrebul SemTxvevebSi, individualuri riskisa da saW-iroebebis Sefasebis safuZvelze, Sesabamisad momzadebuli person-alis mier.77 komiteti rekomendacias uwevs wevr saxelmwifoebs, rom patimari imyofebodes mudmivi da adekvaturi zedamxedvelobis qveS, rodesac fizikuri Sekavebis instrumentebis gamoyenebaa aucilebe-li.78

angariSSi ruseTTan dakavSirebiT, komitetma xelborkilebis sakiTx-ze damatebiT ganmarta, rom Tu dakavebuli pirovneba aRelvebulad an Zaladobrivad iqceva, xelborkilis gamoyeneba SesaZloa gamarTle-buli iyos. Tumca pirovneba ar unda iyos mijaWvuli kedelze an myar sagnebze, aramed igi unda imyofebodes mudmivi zedamxedvelobis qveS saTanado garemoSi. xolo, Tu piris aRelvebam gaauaresa misi janmrT-elobis mdgomareoba, samarTaldamcavebma unda moiTxovon samedici-no daxmareba da daicvan eqimis miTiTebebi. 79

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkicebuli `pa-timrobisa da Tavisuflebis aRkveTis aRsrulebis sistemis organoe-bis SeiaraRebaSi arsebul specialur saSualebaTa saxeebis, maTi Sen-axvis, tarebisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialu-ri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansazRvris wesis~ me-6 muxlis Tanaxmad, dauSvebelia braldebulis/msjavrdebulis xe-lborkiliT myar zedapirze mimagreba, garda im ukiduresi SemTxvevi-sa, rodesac sxva saSualebebiT SeuZlebelia kanoniT gansazRvruli legitimuri miznis miRweva. am muxlis formulirebidan gamomdinare, xelborkiliT patimris myar zedapirze mimagreba srulad akrZal-uli ar aris, rac warmoadgens aRniSnuli wesis arsebiT xarvezs da unda gamoswordes.

aseve, ganisazRvros, rom xelborkilis gamoyeneba myar zedapirze mimagrebiT dauSvebelia da rom xelborkilis gamoyenebis SemTxveva-Si unda ganxorcieldes Sesabamisi zedamxedveloba.

77 წამების წინააღმდეგ ევროპული კომიტეტის ანგარიში რუსეთის მთავრობისთვის, CPT/Inf(2013)41, §111, გვ. 52.

78 წამების წინააღმდეგ ევროპული კომიტეტის ანგარიში ბოსნია-ჰერცოგოვინას მთავრობისთვის, CPT/Inf(2009)25, N77, გვ. 36.

79 წამების წინააღმდეგ ევროპული კომიტეტის ანგარიში რუსეთის მთავრობისთვის, CPT/Inf(2013)41, N52, გვ. 29.


araletaluri iaraRi

kanonSi ar aris mocemuli araletaluri iaraRis ganmarteba da sax-eobebi, rac TavisTavad, kanonis sicxadesTan da gansazRvrulobas-Tan dakavSirebiT, seriozul problemebs qmnis, aqve samarTlianoba moiTxovs aRiniSnos, rom saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da pro-baciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkice-buli `patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis aRsrulebis sistemis organoebis SeiaraRebaSi arsebul specialur saSualebaTa saxeebis, maTi Senaxvis, tarebisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialuri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansaz-Rvris wesis me-2 muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, araletalur iaraRad CaiTvleba rezinis tyvia, saRebavis sasroli, sasroli bade da kvam-lmdeni. miuxedavad amisa, saqarTvelos saxalxo damcveli miiCnevs, rom aucilebelia kanonSi araletaluri iaraRis mkafio ganmartebis gansazRvra. garda amisa, im safrTxeebis gaTvaliswinebiT, rac Sei-Zleba Sedegad mohyves zogadad aRniSnuli tipis iaraRis gamoyene-bas, aucilebelia kanoniT mkafiod ganisazRvros, rom misi gamoyeneba SeiZleba mxolod maSin da im zomiT, rodesac ukiduresad aucilebe-lia usafrTxoebisa da wesrigis SenarCuneba.80

damawynarebeli perangi, damawynarebeli skami,

damawynarebeli sawoli

gaeros patimarTa mopyrobis standartuli minimaluri wesebis 33–e punqtis Tanaxmad, dauSvebelia damawynarebeli perangis, rogorc dasjis saSualebis gamoyeneba. patimrobis kodeqsis 571-e muxlis me-2 nawilis `b~ qvepunqti uSvebs patimris mimarT damawynarebeli perangis, damawynarebeli skamis da sawolis gamoyenebas. aRniSnuli saSualebis gamoyeneba unda moxdes eqimis meTvalyureobis qveS.

aRsaniSnavia, rom prevenciis erovnuli meqanizmisTvis cnobili gax-da sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi, 2014 wlis 20 seqtembers braldebul l. q.-s mimarT damawynarebeli sawolis gamoyenebis Sesax-eb. SemTxvevis Seswavlis Sedegad dadginda, rom damawynarebeli sawo-li gamoyenebul iqna saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkicebuli `pa-timrobisa da Tavisuflebis aRkveTis aRsrulebis sistemis organoe-bis SeiaraRebaSi arsebul specialur saSualebaTa saxeebis, maTi Sen-axvis, tarebisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialu-ri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansazRvris wesiT~ dadgenili debulebebis darRveviT. kerZod, sasjelaRsrulebis dawesebulebis direqtors ar Seudgenia da sasjelaRsrulebis da

80 იქვე N72, გვ. 38.


probaciis ministrisTvis, aseve sasjelaRsrulebis departamentis TavmjdomarisTvis ar gaugzavnia specialuri saSualebis gamoyenebis Sesaxeb angariSi, rogorc es gansazRvrulia zemoaRniSnuli wesis me-18 muxliT.

damawynarebeli sawolis gamoyenebis Sesaxeb Sedga oqmi, sadac spe-cialuri saSualebis gamoyenebis dasabuTebis grafaSi miTiTebulia Semdegi: `l.q. cdilobda ziani mieyenebina sakuTari TavisTvis, garSe-mo myofTaTvis. romlis moqmedeba gamoxatulad agresiulia da usa-frTxoebis ukiduresobidan gamomdinare gamoyenebuli iqna damawyn-arebeli sawoli radgan sxva saSualebebi araefeqturia.~ aRniSnuli Canaweri ar Seicavs konkretul msjelobas, Tu ratom iqna miCneuli sxva saSualebebi araefeqturad. amasTan, gaurkvevelia, Tu vin miiRo gadawyvetileba damawynarebeli sawolis gamoyenebis Sesaxeb. saqa-rTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkicebuli `patimrobisa da Tavisu-flebis aRkveTis aRsrulebis sistemis organoebis SeiaraRebaSi ar-sebul specialur saSualebaTa saxeebis, maTi Senaxvis, tarebisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialuri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansazRvris wesis~ me-13 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, aseTi gadawyvetilebis miReba ufleba aqvs dawese-bulebis direqtors an misi aryofnis SemTxvevaSi, mis mier saamisod uflebamosil pirs.

aqve aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebidan miRe-bul werils darTuli aqvs dawesebulebis mTavari eqimis mier Sedge-nili cnoba janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb, sadac mocemulia Semdegi Canaweri: `patimari l.q., romelic imyofeba eleqtronuli dakvirvebis qveS, aris agznebuli, aJitirebuli, midrekili TviTda-zianebisken. saWiroebda mkacr kontrols, romelTanac 2015 wlis 20 seqtembers 20 saaTsa da 15 wuTidan 22 saaTsa da 10 wuTamde gamoy-enebuli iqna usafrTxoebis mizniT specialuri saSualebebidan sawo-li, ris fonzec aRniSnuli pacienti morige eqimis gadmocemiT, damS-vidda da Semowmebis momentSi sxeulze dazianebis kvali ar aReniS-neboda.~ aRniSnuli cnobidan gamomdinareobs, rom mTavari eqimi eyrdnoba morige eqimis monaTxrobs da gaurkvevelia, ganaxorciela Tu ara man pacientis samedicino Semowmeba, aseve ucnobia, imyofe-boda Tu ara braldebuli l.q. eqimis mudmivi meTvalyureobis qveS specialuri saSualebis gamoyenebis dros. cnoba daTariRebulia 2014 wlis 20 seqtembriT, Tumca ucnobia cnobis Sedgenis zusti dro. amasTan, Sedgenili ar yofila saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N 145 brZanebiT damt-kicebuli, specialuri saSualebis gamoyenebis Semdgom samedicino Semowmebis aqti.


yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, braldebul l.q.-s mimarT damawynarebeli sawoli gamoyenebul iqna saqarTvelos sas-jelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkicebuli `patimrobisa da Tavisuflebis aRkve-Tis aRsrulebis sistemis organoebis SeiaraRebaSi arsebul spe-cialur saSualebaTa saxeebis, maTi Senaxvis, tarebisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialuri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansazRvris wesis~ moTxovnaTa arsebiTi dar-RveviT. miuxedavad amisa, sasjelaRsrulebisa da probaciis saminis-tros generalur inspeqciaSi aRniSnul SemTxvevasTan dakavSirebiT samsaxurebrivi Semowmeba daiwyo mxolod mas Semdeg, rac am SemTx-veviT saxalxo damcvelis aparati dainteresda.81

rekomendacia sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• Seiqmnas imgvari samarTlebrivi regulireba, romelic Sesa-Zlebels gaxdis organoebis mier Sida da gare monitoringis winaswar gansazRvruli indikatorebsa da sxva maCvenebleb-ze dayrdnobiT, rogorc sasjelaRsrulebis dawesebulebis administraciis, aseve TiToeuli TanamSromlis mier fun-qciebis Sesrulebis da dawesebulebaSi wesrigis SenarCunebis SesaZleblobis Sefasebas

• uzrunvelyos sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromel-Ta mier funqciebis jerovnad Sesrulebis da angariSval-debulebis uzrunvelsayofad aucilebeli mkafio samuSao aRwerilobebis, standartuli saoperacio proceduris, eTikis kodeqsisa da incidentebis marTvis saxelmZRvanelo wesebis SemuSaveba

• sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi adamianis uflebebis, wesrigisa da usafrTxoebis dacvis uzrunvelyofis mizniT TanamSromelTa codnisa da unar-Cvevebis amaRlebis kuTx-

81 სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს გენერალური ინსპექციიდან მიღებული 2015 წლის 12 მარტის წერილის თანახმად, სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს გენერალურ ინსპექციაში შევიდა სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის თავმჯდომარის 2015 წლის 5 მარტის წერილი, რომელსაც თან ერთვოდა სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის თავმჯდომარის სახელზე სახალხო დამცველის აპარატის პრევენციის და მონიტორინგის დეპარტამენტის უფროსის 2015 წლის 23 თებერვლის მიმართვა სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულებაში ბრალდებულ ლ.ქ.-ს მიმართ 2014 წლის 20 სექტემბერს სპეციალური საშუალების გამოყენების შესახებ. აღნიშნული წერილების შესაბამისად, სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის გენერალურ ინსპექციაში დაიწყო სამსახურებრივი შემოწმება სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულების დირექტორის მიერ სპეციალური საშუალებების გამოყენების შესახებ ანგარიშის სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრისა და სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის თავმჯდომარისათვის არგაგზავნის ფაქტთან დაკავშირებით.


iT arsebuli saWiroebebis Sefasebis Sedegad SemuSavdes Se-sabamisi saswavlo programebi da uzrunvelyofili iyos Ta-namSromelTa saTanado monawileoba

• gaizardos patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawe-sebulebebSi samarTlebrivi reJimis ganyofilebis TanamS-romelTa momzadebis grZelvadian (6 Tvian) saswavlo kursSi monawileTa raodenoba

• saswavlo programebis SemuSavebisas gansakuTrebuli yur-adReba daeTmos sasjelaRsrulebis sistemis TanamSromelTa multidisciplinuri principiT gundur muSaobasTan dakav-Sirebul sakiTxebs

• uzrunvelyos treningis Sedegebis efeqturobisa da mdgra-dobis Sefasebis, aseve miRebuli codnisa da SeZenili un-ar-Cvevebis praqtikaSi gamoyenebis superviziis efeqturi meqanizmis SemuSaveba. uzrunvelyos `msjavrdebulis riskis saxeebis, riskis Sefasebis kriteriumebis, riskis Sefardebi-sa da gadafasebis wesis, msjavrdebulis imave an sxva tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi gadayvanis wesisa da pirobebis, agreTve multidisciplinuri gundis Semad-genlobisa da uflebamosilebis Sesaxeb debulebis damt-kicebis Taobaze~ brZanebis proeqtSi arsebuli xarvezebis gamosworeba adamianis uflebaTa dacvis saerTaSoriso stan-dartebTan SesabamisobaSi moyvanis mizniT

• msjavrdebulebi, romlebsac sasjelis moxda gansazRvruli aqvT naxevrad Ria tipis dawesebulebaSi, maqsimalurad mokle vadebSi gadaiyvanon Sesabamis naxevrad Ria tipis dawesebule-bebSi, sadac isini uzrunvelyofilebi iqnebian iseTi Tavisu-flebis xarisxiT, rac maTTvis garantirebulia saqarTvelos kanonmdeblobiT

• vinaidan N6 dawesebulebas ar aqvs Sesabamisi infras-truqturuli SesaZleblobebi zemoaRniSnuli uflebis real-izaciisaTvis, momavalSi is patimarebi romelTac sasjelis moxda gansazRvruli aqvT naxevrad Ria tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, ar moaTavson sasjelaRsrulebis N6 dawesebulebaSi

• vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureo-bisa da kontrolis ganxorcielebis, Canawerebis Senaxvis, waSlisa da ganadgurebis wesis Sesaxeb ministris brZaneba Cam-oyalibdes imgvarad, rom moicavdes, romlebmac ganapiroba


vizualuri an/da eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobi-sa da kontrolis ganxorcielebis aucilebloba da ualter-nativoba

• Sevides cvlileba vizualuri an/da eleqtronuli sa-SualebiT meTvalyureobisa da kontrolis ganxorcielebis, Canawerebis Senaxvis, waSlisa da ganadgurebis wesis Sesaxeb ministris brZanebaSi da gakeTdes Canaweri, romlis Tanaxmad, saqarTvelos saxalxo damcvelis/specialuri prevenciuli jgufis wevris Sexvedra msjavrdebulTan/braldebulTan konfidencialuria da raime saxis miyuradeba an TvalTvali dauSvebelia

• Sevides Sesabamisi cvlileba saqarTvelos sasjelaRsrulebi-sa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT damtkicebuli `patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis aRsrulebis sistemis organoebis SeiaraRebaSi ar-sebul specialur saSualebaTa saxeebis, maTi Senaxvis, tare-bisa da gamoyenebis wesis da pirobebis, agreTve specialuri saSualebebis gamoyenebis uflebis mqone piris gansazRvris wesSi~ da ganisazRvros dauSveblad xelborkilis gamoyeneba myar zedapirze mimagrebiT, xolo xelborkilis gamoyenebis SemTxvevaSi ganxorcieldes Sesabamisi zedamxedveloba

• uzrunvelyos braldebul l.q.-s mimarT damawynarebeli perangis gamoyenebis SemTxvevis srulyofili Seswavla da miiRos Sesabamisi zomebi pasuxismgebeli pirebis mimarT

• uzrunvelyos specialuri saSualebebis gamoyenebisas kanon-mdeblobisa da kanonqvemdebare normatiuli aqtebis moTxov-naTa ganuxreli dacva, maT Soris, uflebamosil TanamSromel-Ta intensiuri swavlebis organizebiTa da TanamSromelTa angariSvaldebulebis gazrdiT

winadadeba saqarTvelos parlaments:

• Sevides cvlileba patimrobis kodeqsSi da gakeTdes Canaweri, romlis Tanaxmad, saqarTvelos saxalxo damcvelis/special-uri prevenciuli jgufis wevris Sexvedra msjavrdebulTan/braldebulTan konfidencialuria da raime saxis miyuradeba an TvalTvali dauSvebelia

• ganxorcieldes Sesabamisi cvlileba patimrobis kodeqsis 571-e muxlSi, raTa calsaxad aikrZalos cremlsadeni gazis daxurul sivrceSi gamoyeneba

• patimrobis kodeqsis 571-e muxlSi mkafiod ganimartos, Tu


ra igulisxmeba araletalur iaraRSi da ganisazRvros, rom misi gamoyeneba SeiZleba mxolod maSin da im zomiT, rodesac ukiduresad aucilebelia usafrTxoebisa da wesrigis Sesan-arCuneblad


2.4. patimrobis pirobebi

2.4.1. fizikuri garemo, sanitariul-higienuri mdgomareoba

cixis evropuli wesebis Tanaxmad, `patimrebisaTvis uzrunvelyo-fili sacxovrebeli, gansakuTrebiT ki, saZinebeli, unda pasuxobdes adamianis Rirsebis pativiscemas da maqsimaluri SesaZleblobis far-glebSi, aseve ganmartoebis moTxovnebs. amasTan, daculi unda iyos janmrTelobisa da higienis moTxovnebi, jerovani yuradReba unda daeTmos klimatur pirobebsa da gansakuTrebiT farTis odenobis, haeris moculobas, ganaTebasa da ventilaciis pirobebs~82. ,,yvela Se-nobaSi, sadac patimrebi cxovroben, muSaoben an ikribebian: fanjrebi unda iyos sakmarisad didi, raTa saSualeba mieceT patimrebs, ikiTx-on an imuSaon bunebrivi ganaTebis normalur pirobebSi, aseve iZle-odes sufTa haeris moZraobis SesaZleblobas, garda im SemTxvevisa, roca arsebobs haeris kondicirebis jerovani sistema; xelovnuri ganaTeba unda akmayofilebdes miRebul teqnikur standartebs; unda arsebobdes signalizaciis sistema, romelic saSualebas miscems pa-timrebs, dauyovnebliv daukavSirdnen personals83.~ adamianis ufle-baTa evropuli sasamarTlos precedentuli samarTlis mixedviT, arasaTanado da araadamianuri mopyrobis garda, evrokonvenciis me-3 muxlis darRveva SesaZloa gamoiwvios im garemomac, romelSic piri imyofeba. cixis evropuli wesebis erT-erTi ZiriTadi principis mixedviT, `adamianis uflebebis Semlaxavi cixis pirobebis arseboba ar SeiZleba gamarTlebul iqnes resursebis naklebobiT84.~

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo araerT ganCinebaSi usvams xazs, rom konvenciis me-3 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uzrun-velyos, rom pirma sasjeli adamianis Rirsebis pativiscemis pirobeb-Si moixados, rom sasjelis aRsrulebam ar gamoiwvios gansacdeli da tanjva, romlis intensivobac gadaaWarbebs patimrobis Tanmdev, gardauval tanjvas da rom patimrobis praqtikuli moTxovnebidan gamomdinare, pirovnebis janmrTeloba saTanadod unda iqnas uzrun-velyofili.85 sasamarTlo aseve aRniSnavs, rom patimrobaSi yofnis pirobebis Sefasebisas gasaTvaliswinebelia maTi kumulatiuri efeq-ti, iseve rogorc momCivnis konkretuli braldebebi.86

ganvlil wlebTan SedarebiT rig sasjelaRsrulebis dawesebule-

82 18.1-წესი.83 18.2- წესი.84 წესი 4.85 Valašinas v. Lithuania, no. 44558/98, § 102, ECHR 2001-VIII; ასევე Kudła v. Poland [GC], no.

30210/96, § 94, ECHR 2000-XI; 86 იხ. Dougoz v. Greece, no. 40907/98, § 46, ECHR 2001-II.


bebSi gaumjobesebulia fizikuri garemo da sanitariul-higienu-ri mdgomareoba. miuxedavad amisa, sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi arsebuli pirobebi jer kidev mniSvnelovan gaumjobesebas da saerTaSoriso standartebTan SesabamisobaSi moyvanas saWiroebs. saxelmwifo valdebulia arsebuli sirTuleebis miuxedavad drou-lad aRmofxvras naklovanebebi da Seqmnas patimrebisaTvis saTanado pirobebi.

2.4.1.1. sasjelaRsrulebis N7 dawesebuleba

mZime sayofacxovrebo pirobebia sasjelaRsrulebis N7 dawesebule-baSi, razec saxalxo damcvelma araerTi rekomendaciiT87 mimarTa saqarTvelos sasjelaRsrulebis da probaciis ministrs. aRniSnul problemebze detaluradaa saubari saxalxo damcvelis 2013 wlis saparlamento angariSSi, Tumca dawesebulebaSi arsebuli arsebiTi saxis problemebi dRemde ar mogvarebula.

sasjelaRsrulebis N7 dawesebulebaSi aris 25 sakani. aqedan 12 sakani oradgiliania, 5 sakani gankuTvnilia 4 patimrisTvis, xolo danarCeni 8 sakani gaTvlilia rva-rva patimarze. mTlianobaSi, dawesebulebaSi 108 patimris adgilia.

oradgiliani saknis farTi Seadgens daaxloebiT 7 kvadratul metrs, oTx adgilianis - 9 kvadratul metrs, xolo rva adgilianis - 14,5 kvadratul metrs. oradgilian sakanSi erTi patimrisTvis gankuTvni-li farTi Seadgens 3,5 kvadratul metrs, oTx adgilian sakanSi - 2,25 kvadratul metrs, xolo rva adgilian sakanSi - 1,8 kvadratul metrs.

2015 wlis 25 martis mdgomareobiT, rva adgilian N9 da N25 saknebSi moTavsebuli iyo 7 patimari, N7 sakanSi - 6 patimari, N2 sakanSi - 5 pa-timari, N16 sakanSi - 4 patimari. rac Seexeba oTxadgilian saknebs, N10 da N17 saknebSi moTavsebuli iyo 4 patimari, N24 sakanSi - 3 patimari. oradgiliani saknebidan N12 da N19 sakanSi moTavsebuli iyo 2 pati-mari. 15 patimari saknebSi cal-calke iyo moTavsebuli.

monitoringis zemoaRniSnuli Sedegebidan SeiZleba gakeTdes daskvna, rom N9 da N25 saknebSi, sadac moTavsebulia 7 patimari, erTi adamian-isTvis gankuTvnili farTi Seadgens daaxloebiT 2 kvadratul metrs, rac ewinaaRmdegeba patimrobis kodeqsiT dadgenil standarts.88 rac

87 30/07/2013 N03‑3/513; 16/12/2013 N894/03‑5; 19/02/2014 N03/458.88 პატიმრობის კოდექსის მე-15 მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, 1 მსჯავრდებულზე

საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ყველა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 4კვ. მეტრზე ნაკლები. ამავე მუხლის მესამე ნაწილის შესაბამისად, 1 ბრალდებულზე საცხოვრებელი ფართობის ნორმა პატიმრობის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 3კვ. მეტრზე ნაკლები.


Seexeba N7, N2 da N16 saknebSi, sadac moTavsebulia Sesabamisad, eqvsi, xuTi da oTxi patimari, erTi patimrisaTvis gankuTvnili farTi 2,4 kvadratuli metridan 3,6 kvadratul metramde meryeobs. N10 da N17 saknebSi, sadac moTavsebulia oTxi patimari da aseve N25 sakanSi, sad-ac ganTavsebulia 3 patimari, erTi patimrisTvis gankuTvnili farTi 2,25 kvadratuli metridan 3 kvadratul metramde meryeobs.

aq aRsaniSnavia is faqti, rom zemoT mocemuli gaangariSebis dros ar aris gamoklebuli sapirfareSos farTi da farTi, romelic sawols da magidas ukavia. tualetis farTi saknebSi meryeobs 0,4 (0,63X0,69) kvadratuli metridan 0,5 (0,62X0,78) kvadratul metramde, sawolis erTi rigis mier dakavebuli farTi Seadgens daaxloebiT 1,3 kvadrat-uli metrs. Sesabamisad, rva adgilian sakanSi mTlian farTs unda gamoakldes 5,2 (1,3X4) kvadratuli metri, aseve sapirfareSos da ma-gidis farTi, jamSi daaxloebiT 1 kvadratuli metri, rac Seadgens daaxloebiT 8,3 kvadratul metrs. aSkaraa, rom 8 adgilian sakanSi Tundac 4 patimris moTavsebis SemTxvevaSi siviwrovea. igive SeiZleba iTqvas oTxadgilian saknebze.

sayofacxovrebo pirobebis, adamianis uflebaTa dacvis evropu-li konvenciis me-3 muxlis WrilSi Sefasebisas, adamianis ufleba-Ta evropuli sasamarTlo, garda piradi sacxovrebeli farTisa, damatebiT mxedvelobaSi iRebs fizikuri garemos sxva aspeqtebs, ro-goricaa sufTa haerze fizikuri varjiSis SesaZlebloba, bunebrivi ganaTeba, bunebrivi da xelovnuri ventilacia, saTanado gaTboba, sa-pirfareSoSi ganmartoebis SesaZlebloba, sanitaruli da higienuri pirobebi.89 sasamarTlom, saqmeSi peersi saberZneTis winaaRmdeg, 7 kvadratuli metris farTobi or patimarze miiCnia adamianis ufle-baTa dacvis evropuli konvenciis me-3 muxlis darRvevis damadas-turebel faqtorad, rasac, sasamarTlos ganmartebiT, Tan erTvoda ventilaciis da dRis ganaTebis nakleboba.90

sasjelaRsrulebis N7 dawesebulebaSi arsebul saknebs aqvs mcire zomis fanjrebi (75X43 sm), isinic dafarulia ramdenime fena gisos-iT. ris gamoc haeri da mzis sxivi fanjridan saknebSi faqtobrivad ver aRwevs. dawesebulebis saventilacio sistema ver uzrunvelyofs sufTa haeris sakmaris moZraobas, nestian saknebSi arasakmarisi ga-naTeba da gaTbobaa.

saqarTvelos patimrobis kodeqsis me-15 muxlis me-4 nawilis Sesabam-isad, braldebulis/msjavrdebulis sacxovrebels unda hqondes fan-

89 იხ. Vlasov v. Russia, no. 78146/01, § 84, 12 June 2008; ასევე Trepashkin v. Russia, no. 36898/03, § 94, 19 July 2007.

90 Peers v. Greece, judgment of 19 April, 2001, application no. 28524/95, § 70-72.


jara, romelic uzrunvelyofs bunebriv ganaTebasa da ventilacias. braldebuli/msjavrdebuli uzrunvelyofili unda iyos gaTbobi-Tac.

1955 wels JenevaSi miRebuli `patimrebTan mopyrobis minimaluri standartuli wesebis~ me-10 da me-11 wesebis mixedviT, yvela adgili, romliTac sargebloben patimrebi, gansakuTrebiT yvela saZinebeli oTaxi, srulad unda pasuxobdes sanitarul moTxovnebs. amasTan, sa-Tanado yuradReba unda mieqces klimatur pirobebs, gansakuTrebiT am oTaxebis simaRles, minimalur farTobs, ganaTebas da ventila-cias, fanjrebi unda iyos sakmarisi zomis imisaTvis, rom patimrebs SeeZloT kiTxva da muSaoba dRis Suqze, da ise unda iyos konstruire-buli, rom uzrunvelyos sufTa haeris miwodeba imisda miuxedavad, arsebobs Tu ara ventilaciis xelovnuri sistema.

aqve aRsaniSnavia, rom gasul wlebSi sasjelaRsrulebis N7 dawese-bulebaSi igegmeboda axali fanjrebis damontaJeba, romlebic day-enebis Semdeg aRar unda gaRebuliyo da saknebi mxolod xelovnuri gziT unda ganiavebuliyo.

2013 wlis 16 dekembers saxalxo damcvelma rekomendaciiT mimar-Ta sasjelaRsrulebis da probaciis ministrs. rekomendaciaSi xaz-gasmuli iyo is faqti, rom im SemTxvevaSic ki, Tu uzrunvelyofili iqneboda xelovnuri ventilaciis sistema, is ver Caanacvlebda bune-brivi gziT sakanSi haeris moZraobis saWiroebas. Sesabamisad, saxalxo damcveli mimarTavda N7 dawesebulebaSi saqarTvelos kanonmdeblo-biTa da saerTaSoriso standartebiT gaTvaliswinebuli fanjrebis dayenebis rekomendaciiT, romelic saknebis ganaTebasTan erTad uz-runvelyofda bunebriv ventilacias.

zemoaRniSnuli xelovnuri sistemis da fanjrebis dayenebis procesi SeaCeres, Tumca sxva mravali problema dRemde mougvarebeli rCeba.

wamebis prevenciis evropuli komitetis moxsenebebSi, romlebic ex-eboda saqarTveloSi ganxorcielebul vizitebs, gansakuTrebuli yuradReba eTmoba sasjelaRsrulebis dawesebulebebis saknebis fan-jrebs, romlebzec afarebuli rkinis gisosebi da Jaluzebi zRudavs dRis sinaTlisa da sufTa haeris Semosvlas sakanSi.91 komiteti mou-wodebda saqarTvelos xelisuflebas, dauyovnebliv mieRo zomebi

91 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის 2002 წლის 25 ივლისს გამოქვეყნებული მოხსენება საქართველოში 2001 წლის 6-18 მაისს განხორციელებული ვიზიტის შემდეგ. იხ. ბმული: http://www.refworld.org/docid/415c2d784.html

წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის მოხსენება საქართველოში 2003 წლის 28 ნოემბრიდან და 2004 წლის 7-14 ნოემბერს განხორციელებული ვიზიტების შესახებ. იხ. ბმული: http://www.cpt.coe.int/documents/geo/2005-12-inf-eng.pdfhttp://www.cpt.coe.int/documents/geo/2005-12-inf-eng.pdf


imisaTvis, raTa dawesebulebebSi yofiliyo bunebrivi ganaTeba da adekvaturi ventilacia. wamebis prevenciis evropuli komiteti Ta-vis moxsenebebSi did yuradRebas uTmobs patimrebisTvis bunebrivi ganaTebisa da sufTa haeris xelmisawvdomobas da miiCnevs, rom usa-frTxoebis mizniTac ki ar unda SeezRudoT patimrebs bunebrivi ga-naTebisa da sufTa haeris xelmisawvdomoba.92

adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom saqarTvelos winaaRm-deg saqmeebSi araerTxel miuTiTa wamebis prevenciis evropuli komitetis angariSebSi moyvanil faqtebze, romlis mixedviTac, sas-jelaRsrulebis dawesebulebebis fanjrebze gakeTebuli rkinis gisosebi xels uSlida sufTa haerisa da dRis sinaTlis sakanSi Ses-vlas. ar arsebobda ventilaciis sistema, romliTac anazRaurdeboda haeris ukmarisoba. sasamarTlom aRniSnuli faqti miiCnia adamianis uflebaTa dacvis evropuli konvenciis me-3 muxlis darRvevad.93 ada-mianis uflebaTa evropulma sasamarTlom daadgina Semdegi:

sasamarTlo, aseve, aRniSnavs, rom mocemul sapyrobileSi, fanjrebs gakeTebuli hqonda rkinis gisosebi, romlebic xels uSlida sufTa haerisa da dRis sinaTlis sakanSi Sesvlas. ar arsebobda ventilaciis sistema, romliTac anazRaurdeboda haeris ukmarisoba [...] sasamarT-los SexedulebiT, mis xelT arsebuli mtkicebulebebi mas saSuale-bas aZlevs, `yovelgvar gonivrul eWvs miRma~ miiCnios, rom momCivani namdvilad imyofeboda mis mier saCivarSi gaprotestebul patimro-bis pirobebSi. kerZod, mas awuxebda sakuTari sawolis uqonloba, haeris mudmivi ukmarisoba da sibinZure... amitom, momCivnis mimarT adgili aqvs konvenciis me-3 muxlis darRvevas.94

sasjelaRsrulebis N7 dawesebulebas ar gaaCnia grZelvadiani paemnebisTvis gankuTvnili infrastruqtura, ris gamoc patimrebs ar aqvT SesaZlebloba isargeblon grZelvadiani paemniT.

sasjelaRsrulebis N7 dawesebulebaSi myofi patimrebi ukmayo-filebas gamoTqvamen saseirno ezos mdebareobisa da mowyobis gamo. saseirno ezoebi mcire zomisaa da mdebareobs iseT adgilas, sadac haeri faqtobrivad ar moZraobs. monitoringis Sedegad gairkva, rom saseirnod gamoyofili farTi Seadgens 13 kvadratul metrs (4,2X3,1).

92 Extract from the 11th General Report [CPT/Inf (2001) 16], გვ.25, პარაგრაფი: 30 იხ. ბმული: http://www.cpt.coe.int/en/documents/eng-standards-scr.pdf.

93 „ალიევი საქართველოს წინააღმდეგ“, საჩივარი N522/04, 2009 წლის 13 იანვარი; „რამიშვილი და კოხრეიძე საქართველოს წინააღმდეგ“, განაცხადი N1704/6, 2009 წლის 27 იანვარი; „ღავთაძე საქართველოს წინააღმდეგ“, საჩივარი N23204/07, 2009 წლის 3 მარტი; „გორგილაძე საქართველოს წინააღმდეგ“, საჩივარი N4313/04, 2009 წლის 20 ოქტომბერი.

94 ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, საქმე „ალიევი საქართველოს წინააღმდეგ“, საჩივარი N522/04, 2009 წლის 13 იანვარი, პარაგრაფები: 82, 83, 84.


aseTi saseirno farTi sul oTxia dawesebulebaSi. saseirno farTi Se-mosazRvrulia daaxloebiT sami metris simaRlis kedlebiT da gadax-urulia gisosebiTa da metalis badiT. aRniSnulis gamo da damatebiT imis gaTvaliswinebiTac, rom saseirno farTi moqceulia Senobebs So-ris, mzis sxivebi da sufTa haeri iq saTanadod ver aRwevs.

amasTan, gasaTvaliswinebelia, rom N7 sasjelaRsrulebis dawese-buleba warmoadgens patimrobis da daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebas da iq moTavsebuli patimrebi, sargebloben dReSi erTi saaTiT sufTa haerze gaseirnebis uflebiT. aRsaniSnavia, rom N7 dawesebulebaSi sasjels ixdian pirebi, romlebsac warsulSi araerTxel aqvT gadatanili filtvebis tuberkulozi. aseT pirobeb-Si cxovreba xels uwyobs maTi janmrTelobis mdgomareobis damZime-bas da zrdis momavalSi tuberkuloziT ganmeorebiT daavadebis risks.

ganCinebaSi saqmeze ananievi ruseTis winaaRmdeg, adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo aRniSnavs, rom saTanado sanitariuli da hi-gienuri saSualebebis xelmisawvdomoba aucilebelia patimris pira-di Rirsebis gancdis SesanarCuneblad.95

sasamarTlo ganCinebaSi saqmeze kudla poloneTis winaaRmdeg, cal-saxad ganmartavs, rom `konvenciis me-3 muxli saxelmwifos akisrebs valdebulebas daicvas TavisuflebaaRkveTili piris fizikuri jan-mrTeloba.~96

patimrobis kodeqsis me-14 muxlis `a.a~ qvepunqtis Tanaxmad, bral-debulsa da msjavrdebuls ufleba aqvs, uzrunvelyofili iyos pi-radi higieniT. amave kanonis 21-e muxlis Tanaxmad, `braldebuls/ms-javrdebuls unda hqondes SesaZlebloba, daikmayofilos bunebrivi fiziologiuri moTxovnebi da daicvas piradi higiena pativisa da Rirsebis Seulaxavad.~

N7 dawesebulebaSi saknebSi arsebuli sapirfareSoebi mcire zomisaa, ar arsebobs ventilaciis sistema da arc Camrecxi avzebia dayenebu-li. marTalia, sapirfareSo izolirebulia saknis danarCeni farTis-gan, magram, sapirfareSos karis zeda nawilSi darCenili Ria sivr-cidan, ventilaciis sistemis ararsebobis pirobebSi, arasasiamovno suni sakanSi aRwevs.

patimarTa ganmartebiT, sapirfareSoSi arasakmarisi farTis gamo maT gaZnelebuli aqvT bunebrivi moTxovnilebebis dakmayofileba. sapir-

95 Ananyev and Others v. Russia, judgment of 10 January 2012, application nos.42525/07 and 60800/08, §156.

96 Kudła v. Poland [GC], no. 30210/96, §94, ECHR 2000 XI.


fareSos farTobi meryeobs 0,4 (0,63X0,69) kvadratuli metridan 0,5 (0,62X0,78) kvadratul metramde. patimrebi acxadeben, rom zogierT maTgans, misi fizikuri monacemebidan gamomdinare, tualetSi arsebu-li siviwrovis gamo ar SeuZlia normalur pirobebSi daikmayofilos bunebrivi moTxovnilebebi. xSirad patimrebs uwevT sapirfareSos karis gaReba da bunebrivi moTxovnilebebis amgvar damamcirebel mdgomareobaSi dakmayofileba. aqve aRsaniSnavia, rom sapirfareSos karebis pirdapir ganlagebulia sawolebi da ganmartoeba praqtiku-lad SeuZlebelia. aRniSnul sakiTxze araadamianuri da damamcire-beli mopyrobis konteqstSi araerT saqmeze aqvs namsjeli adamianis uflebaTa evropul sasamarTlos.97


sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebis sacxovrebel saknebSi arsebu-li farTi umravles SemTxvevaSi ar Seesabameba saqarTvelos patim-robis kodeqsis me-15 muxlis me-2 da me-3 nawilebis Sesabamisad dad-genil moTxovnebs98. aRsaniSnavia, rom wamebis prevenciis evropulma komitetma, 2012 wels ganxorcielebuli vizitis Semdgom, saqarTve-los mTavrobas sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi mravaladgil-ian saknebSi moTavsebuli TiToeuli patimris 4 kvadratuli metris sididis piradi farTiT uzrunvelyofis da zedmeti sawolebis ga-tanis rekomendaciiT mimarTa 99. aRniSnuli moTxovna srulyofilad dRemde ar Sesrulebula, Tu ar CavTvliT N8 dawesebulebis aras-rulwlovanTa sapatimro ganyofilebas, sadac saknebi gaTvlilia oTx patimarze da Seesabameba zemoaRniSnul moTxovnebs.

N8 dawesebulebis sacxovrebel saknebSi arasakmarisad funqcioni-rebs xelovnuri saventilacio sistema. aRsaniSnavia, rom dawese-bulebas ar gaaCnia xangrZlivi paemnebis infrastruqtura.

N8 dawesebulebaSi 2014 wlis noemberSi gaixsna gonivruli miRebi-sa da ganTavsebis ganyofileba, sadac patimrebs Tavdapirvelad aT-avseben. aRniSnul saknebSi bunebrivi ganaTeba arasakmarisia. verc saknebSi arsebuli saventilacio sistema uzrunvelyofs saTanado

97 იხ. Inter alia რამიშვილი და კოხრეიძე საქართველოს წინააღმდეგ, 2009 წლის 27 იანვრის განჩინება, განაცხადის N1704/06, §86; Aleksandr Makarov v. Russia, judgment of 12 March 2009, application no. 15217/07, § 97.

98 საქართველოს პატიმრობის კოდექსის მე-15 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, „1 მსჯავრდებულზე საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ყველა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 4 კვ. მეტრზე ნაკლები“. ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, „1 ბრალდებულზე საცხოვრებელი ფართობის ნორმა პატიმრობის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 3 კვ. მეტრზე ნაკლები“;

99 2012 წლის 19-23 ნოემბერს საქართველოში განხორციელებული ვიზიტის შესახებ ანგარიში, CPT/Inf (2013) 18, პარ. 33.


ventilacias. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli ganyofileba axali garemontebulia, zogierT sakanSi Werze da kedlebze nestis kvali SeiniSneba.

moSimSile patimrebisaTvis gankuTvnil N2 sareJimo korpusis N105 saknis Werze aseve SeiniSneba nesti. kedlebi Camoqerclil mdgo-mareobaSia. amave sakanSi da N2 sareJimo korpusis N223 sakanSi ar aris sakmarisi bunebrivi ganaTeba da ventilacia. moSimSile patim-rebis gadmocemiT, isini umetesad ar sargebloben haerze gaseirnebis uflebiT, vinaidan maT saseirnod gasvlas sTavazoben dilis 7 an 8 saaTze.

N8 dawesebulebis saseirno ezoebi ganTavsebulia korpusebis bolo sarTulze. saseirno ezoebi sakans waagavs, romelsac zemodan gada-farebuli aqvs metalis bade. saseirno ezoebSi ar aris Sesabamisi in-ventari, skamebi da zogadad damTrgunveli garemoa.100 patimrebs ar aqvT saTanado fizikuri datvirTvis SesaZlebloba.

saSxape oTaxebSi aris gasaxdeli da erTmaneTisgan tixriT gamoyofi-li 6 Sxapi. saSxapeebSi dazianebulia metlaxi. onkani da xelsabani ni-Jara gasaxdel oTaxebSi ar funqcionirebs. saSxape oTaxebSi ar aris damontaJebuli sapnis da sxva higienuri nivTebis dasadebi Taroebi. gasaxdeli oTaxebis umetes nawilSi ar aris skami.

sagamoZiebo oTaxebi ganTavsebulia administraciuli korpusis or sarTulze. aRniSnul oTaxebSi garda sagamoZiebo struqturebis war-momadgenlebisa, patimrebs xvdebian advokatebi, sasuliero pirebi, saerTaSoriso organizaciebis da saxalxo damcvelis warmomadgen-lebi, visTanac saubris konfidencialuroba kanoniT aris garantire-buli. sul 36 sagamoZiebo oTaxia, aqedan saTvalTvalo kamera damon-taJebulia 35 sagamoZiebo oTaxSi. darCenil erT oTaxSi saTvalTva-lo kamera ar aris, aq ZiriTadad saerTaSoriso organizaciebis war-momadgenlebi esaubrebian patimrebs.

sagamoZiebo oTaxebSi gaTbobis sistema ar arsebobs. oTaxebs ar gaaCnia fanjara, arc centraluri saventilacio sistema. oTaxebis eleqtroenergiiT naTdeba. TiToeul oTaxSi damontaJebulia kondi-cioneri, rac umravles SemTxvevaSi SeferxebiT, zogSi ki saerTod ar funqcionirebs. samwuxarod, zemoaRniSnuli problema N8 dawese-bulebis gaxsnis dRidan dgas.

100 სასეირნო ეზოებთან დაკავშირებული პრობლემები აღნიშნულია წამების პრევენციის ევროპულიკომიტეტის 2010 წელს საქართველოში განხორციელებული ვიზიტის შესახებ ანგარიშში, პარ. 81, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.cpt.coe.int/documents/geo/2010-27-infeng.htm [ბოლოს ნანახია 28.12.2014].


N8 dawesebulebis sagamoZiebo oTaxebSi mimdinare vizitis dros TiTqmis yvela kari Riaa. vizitze myofi pirebi zamTarSi sicivis da uhaerobis gamo aReben sagamoZiebo oTaxebis karebs (gaTboba mxolod derefanSia), zafxulis periodSi, ki maRali temperaturis gamo. zaf-xulSi sagamoZiebo oTaxebSi gaZleba kidev ufro autaneli xdeba.

aRsaniSnavia, rom sagamoZiebo oTaxebSi karebis gaRebis Semdeg sa-frTxis qveS dgeba saubris konfidencialurobis sakiTxi. am dros SesaZlebelia saubris Sinaarsi cnobili gaxdes gverdze oTaxebSi myofi pirebisTvis da sasjelaRsrulebis dawesebulebis TanamSrom-lebisTvis, romlebic iqve axlos morigeoben da derefanSi sistemat-urad moZraoben. aRniSnulis gamo, zogierTi patimari uars acxadebs konfidencialur sakiTxebze saubarze, miTumetes, rom sagamoZiebo oTaxebSi ayenia saTvalTvalo kamerebi, rac interviuirebis dros ise-dac uaryofiTad moqmedebs patimarTa fsiqologiaze da garkveul-wilad, zRudavs kidec maT.

2.4.1.3. qalTa N5 dawesebuleba

sasjelaRsrulebis N5 dawesebuleba gankuTvnilia qal patimarTa ganTavsebisTvis. dawesebulebaSi arsebul saknebSi fanjrebi arasak-marisad iReba, sustad muSaobs xelovnuri saventilacio sistemac. aRniSnuli problemis gamo, zafxulis periodSi sacxovrebel sakneb-Si cxela da dawesebulebis administracia problemis droebiT mos-agvareblad, sacxovrebel saknebSi fanjrebis demontaJs axdens. zam-Tris sezonis dadgomisas fanjrebi kvlav Zvel adgilas montaJdeba.

patimrobis kodeqsi SesaZleblobas aZlevs yvela msjavrdebuls paemnebis meSveobiT sistemuri kontaqti iqonios ojaxTan da axlo naTesavebTan, aRniSnuli Sexvedrebi xels uwyobs msjavrdebulis resocializacias da sazogadoebaSi integracias.

amJamad dawesebulebaSi funqcionirebs paemnisTvis gankuTvnili 16 kabina. aRniSnuli kabinebis gaswvriv gamyofi SuSis meore mxares, ufunqcio 16 kabinaa. kabinebis SuaSi damontaJebulia gamyofi mina. patimrebs paemanze mosul pirebTan Sexvedra wlebis ganmavlobaSi minis gamyofi bariers miRma uwevdaT, rac cudi praqtika iyo da minis barieris gauqmeba udavod wingadadgmuli nabijia. amJamad vawydeb-iT paemnebis oTaxebis farTis problemas, rac Tavis mxriv konfiden-cialuri saubris xelisSemSlel garemoebas qmnis. kerZod, paemanze mosul pirebs patimrebTan Sexvedra faqtobrivad kabinebis gaswvriv arsebul derefanSi uwevT, vinaidan gamyofi SuSis aqeT darCenili ga-datixruli kabinis zoma mxolod 1 kvadratuli metria.


qalTa dawesebulebaSi oTxi sagamoZiebo oTaxia, sadac mimdinare-obs videomeTvalyureoba. or sagamoZiebo oTaxSi xelovnuri saven-tilacio sistema saerTod ar arsebobs. am ori sagamoZiebo oTaxidan erT-erTSi xanmokle paemnebic iniSneba. zafxulis periodSi Sexve-draze myofi pirebi maRali temperaturis gamo iZulebulebi arian gaaRon sagamoZiebo oTaxis kari, ramac SesaZlebelia, daarRvios sau-bris konfidencialuroba.

N5 dawesebulebis sacxovrebel korpusebs gaaCnia saerTo sargeblo-bis saSxape oTaxebi. A, B, C korpusebis abazanebSi moxmarebuli wya-li ar gadis sakanalizacio sistemaSi da gubdeba saabazano oTaxebSi. arasakmarisad funqcionirebs ventilaciac, kedelebi da iataki ki moZvelebulia da saWiroebs saremonto samuSaoebis Catarebas.

dedaTa da bavSvTa ganyofilebaSi moZvelebulia inventari, xelovnu-ri ventilacia ki saerTod ar funqcionirebs.

2.4.1.4. arasrulwlovanTa N11 dawesebuleba

sasjelaRsrulebis N11 dawesebulebaSi sacxovrebeli saknebi naTde-ba rogorc bunebrivi, ise xelovnuri gziT. saknebi niavdeba bunebrivi gziT, Tumca sasurvelia, aseve funqcionirebdes xelovnuri saventi-lacio sistema. gaTboba centraluria. yvela sacxovrebel sakans aqvs individualuri sapirfareSo da Sxapi. zogierT sakanSi sapirfareSos kedlidan Jonavs wyali, ris gamoc aris nesti.

arasrulwlovanTa sacxovrebel korpusSi aseve mowyobilia saer-To sargeblobis saSxape oTaxi. aRniSnul oTaxSi aris 8 Sxapi. saSx-ape oTaxSi sakmarisia rogorc bunebrivi, ise xelovnuri ganaTeba, Tumca ar funqcionirebs xelovnuri saventilacio sistema. gaTboba centraluria. saSxape oTaxis kuTxeSi Camocvenilia baTqaSi da saW-iroebs saremonto samuSaoebs.

dawesebulebaSi arsebuli xanmokle paemnis erTi oTaxi amavdroulad asrulebs sagamoZiebo oTaxis funqciasac. oTaxSi dgas ramdenime magida da SesaZlebelia ramdenime patimari erTdroulad xvdebodes mnaxvels, rac arRvevs saubris konfidencialurobas. arasrulwlo-vans aqvs saSualeba barieris gareSe, pirispir Sexvdes ojaxis wevrebs, rac misasalmebelia. oTaxi Tbeba centraluri gaTbobis sistemis meS-veobiT. ar funqcionirebs xelovnuri saventilacio sistema.

dawesebulebaSi aseve gamoyofilia xangrZlivi paemnis ori oTaxi, romelic izolirebulia sxva Senobebisgan. xangrZlivi paemnis ori oTaxidan funqcionirebs mxolod erTi keTilmowyobili oTaxi, xolo meore oTaxi saWiroebs garkveul saremonto samuSaoebs.


dawesebulebaSi aseve funqcionirebs video paemnis erTi oTaxi, rome-lic garemontebulia da aRWurvilia Sesabamisi inventariT.


sasjelaRsrulebis N12 dawesebulebaSi wlebis ganmavlobaSi arse-bobda infrastruqturuli problemebi, razec saxalxo damcveli de-talurad miuTiTebda 2013 wlis saparlamento angariSSi. dadebiT-ad unda aRiniSnos, rom am dawesebulebaSi ukve funqcionirebs cen-traluri gaTbobis sistema, maT Soris sagamoZiebo oTaxebSi da sxva damxmare farTSi. moewyo xangrZlivi paemnisTvis gankuTvnili infra-struqtura. aSenda axali sacxovrebeli korpusi. Tumca dawesebule-baSi dRemde ar arsebobs centraluri saventilacio sistema.


sasjelaRsrulebis N9 dawesebulebaSi ganTavsebulni arian rogorc braldebulebi, aseve msjavrdebulebi. saknebi naTdeba rogorc bune-brivi, ise xelovnuri gziT. sacxovrebeli saknebi niavdeba fanjre-bis meSveobiT, Tumca saWiroa damontaJdes xelovnuri saventila-cio sistema. dawesebulebaSi funqcionirebs centraluri gaTbobis sistema. dawesebulebaSi ar arsebobs xangrZlivi paemnisTvis gankuT-vnili infrastruqtura.


sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi saknebi gankuTvnilia 2 (10 m2), 4 (15 m2) da 6 (19.5 m2) patimris ganTavsebisTvis. monitoringis jgufis mier daTvalierebuli 4 da 6 sawoliani saknebi srulad ar iyo Sevse-buli. amgvarad, TiToeuli patimari uzrunvelyofilia 4 kvadratu-li metriT.

saknebSi bunebrivi ganaTeba da ventilacia aradamakmayofilebelia, xelovnuri ganaTeba normaluria. xelovnuri saventilacio siste-ma gamarTulad ar funqcionirebs. saknebSi centraluri gaTbobaa. saknebSi aris oriarusiani rkinis sawolebi, individualuri karade-bi, magida da skamebi; umravles saknebSi patimrebs aqvT televizori. saknebSi aris calke gamoyofili sanitariul-higienuri kvanZi, sadac aseve SesaZlebelia Sxapis miReba. dawesebulebaSi wyalmomaragebis problemebia. sacxovrebel saknebSi sanitariul-higienuri mdgo-mareoba damakmayofilebelia. dawesebulebaSi ar aris sportuli aq-tivobebis ganxorcielebisaTvis Sesabamisi pirobebi.



gasul wels sasjelaRsrulebis N6 dawesebulebaSi ar funqcionireb-da xelovnuri saventilacio sistema, xolo saknebSi arsebuli fan-jrebi ver uzrunvelyofda bunebriv ventilacias. aRniSnul prob-lemasTan dakavSirebiT saqarTvelos saxalxo damcvelma 2013 wlis saparlamento angariSSi rekomendaciiT mimarTa saqarTvelos sas-jelaRsrulebisa da probaciis ministrs. amJamad N6 dawesebulebaSi mimdinareobs saremonto samuSaoebi.


N14 dawesebulebis N6 korpusis saknebSi myofi patimrebis umravle-soba ar aris uzrunvelyofili 4 kvadratuli metris farTiT. sakneb-Si aris sakmarisi bunebrivi da xelovnuri ganaTeba. funqcionirebs gaTbobis centraluri sistema. sakanSi dgas oriarusiani rkinis sa-wolebi, individualuri karadebi, magida da skamebi. umetes saknebSi aqvT televizorebi. saknebi arasakmarisad niavdeba.

msjavrdebulebi SeuzRudavad sargebloben saerTo saSxapiT. saSxape ar aris gadatixruli, onkanebs Soris manZili Seadgens erT metrs. saSxapiT sargebloba erTdroulad SeuZlia 6 patimars. kanalizaciis sistema saTanadod ver uzrunvelyofs moxmarebuli wylis gamtaro-bas, ris gamoc saSxapeSi gubdeba wyali. saSxapeSi ar funqcionirebs ventilacia.

saeqimo-samedicino punqti uzrunvelyofilia sakmarisi bunebrivi da xelovnuri ganaTebiT. saknebi centraluri sistemiT Tbeba. saeqi-mo-samedicino punqtSi ar arsebobs saventilacio sistema, aseve ar aris onkani da sapirfareSo. aRniSnulis gamo, patimrebs uwevT dere-fanSi ganlagebuli sapirfareSosa da pirsabanis gamoyeneba. kedlebis mdgomareoba damakmayofilebelia. saeqimo-samedicino punqtis saSx-ape da samrecxao moTavsebulia erT sivrceSi. erTmaneTis gverdze ganTavsebulia ori Sxapi, romelic ar aris erTmaneTisagan tixriT gamoyofili.

samedicino nawilSi samanipulacio oTaxis sanitaruli mdgomareo-ba ar aris damakmayofilebeli. amasTan, oTaxi mimRebi oTaxisgan mx-olod fardiT aris izolirebuli.

sakarantino nawili Sedgeba 2 saknisgan, romelic gankuTvnilia 28 da 38 patimris mosaTavseblad. sakanSi betonis iatakia, dgas oriaru-siani sawolebi da individualuri karadebi; TiToeul sakanSi aris 3 fanjara, sadac Signidan damontaJebulia rkinis bade, xolo gare-


dan gisosebi, rac zRudavs saknebSi bunebrivi ganaTebis SeRwevas da aferxebs haeris moZraobas; saknebSi xelovnuri ganaTeba ar aris da-makmayofilebeli. ar aris xelovnuri ventilacia; saknebSi aris gaT-bobis sistema. TiToeul sakanSi izolirebulia sanitariul-higienu-ri kvanZi. samartoo saknebsa da sakarantino ganyofilebas gaaCnia sakuTari saseirno ezo, romelic naxevrad gadaxurulia da SemoRo-bilia rkinis boZebze Sekiduli rkinis badiT. patimrebis gancxadeb-iT, maT yoveldRiurad, sakvebis miRebis Semdeg, saSualeba aqvT erTi saaTis ganmavlobaSi imyofebodnen sufTa haerze.

dawesebulebis sameurneo samsaxurSi Caricxul msjavrdebulTa sacx-ovrebeli korpusi N5 orsarTuliania. orive sarTulze ganlagebu-lia sacxovrebeli saknebi. sacxovrebel oTaxebSi msjavrdebulebis araTanabrad ganawilebis gamo, pirveli sarTulis sacxovrebeli saknebi gadatvirTulia. aRniSnuli saknebi saWiroebs remonts.

dawesebulebis samzareuloSi mimdinareobs saremonto samuSaoe-bi. aRsaniSnavia, rom prevenciis erovnuli meqanizmis monitoringis jgufis mier 2014 wlis TebervalSi ganxorcielebuli vizitis dros adgilze gaica rekomendacia samzareuloSi arsebuli cudi pirobebi-sa da aradamakmayofilebeli sanitariuli mdgomareobis aRmofx-vris mizniT saremonto samuSaoebis Catarebis Sesaxeb. misasalmebe-lia, rom daiwyo aRniSnuli rekomendaciis Sesruleba da prevenciis erovnuli meqanizmi imedovnebs, rom saremonto samuSaoebi srulyo-filad, gonivrul vadaSi Catardeba.

sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi patimrebs dilidan saRamom-de SeuZliaT imyofebodnen saknis gareT, sufTa haerze. miuxedavad amisa, monitoringis jgufis SefasebiT, N6 korpusis ezo mcire zomis gamo ver uzrunvelyofs patimarTa rekreacias. ezoSi ar aris varji-SisaTvis saWiro pirobebi. patimrebs xeli arc sportul moedanze mi-uwvdebaT.


sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi sxvadasxva tipis saknebia. TiToeuli sakani 10 (30.4m2), 12 (32m2), 18 (47m2) da 24 (55m2) patimarzea gaTvlili. sacxovrebeli saknebis farTi umravles SemTxvevaSi ar Seesabameba saqarTvelos patimrobis kodeqsis me-15 muxlis me-2 nawi-lis Sesabamisad dadgenil moTxovnas101.

101 საქართველოს პატიმრობის კოდექსის მე-15 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, „ერთ მსჯავრდებულზე საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ყველა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 4 კვ. მეტრზე ნაკლები“.


sacxovrebeli korpusebis saknebs aqvs ori gisosebiani fanjara. N17 dawesebulebis sacxovrebeli saknebi saremontoa. saknebSi sakmari-si bunebrivi da xelovnuri ganaTebaa. sacxovrebel korpusebSi aris gaTbobis centraluri sistema. sacxovrebel korpusSi arsebuli sa-pirfareSoebi patara zomisaa, izolirebuli, Weri da kedlebi nesti-ania, ar aris wylis rezervuari.

dawesebulebaSi ori sakarantino sakania, sadac, arsebuli farTis da sawolebis gaTvaliswinebiT saknis srulad datvirTvis SemTxveva-Si ukiduresi siviwrovea. kerZod, srulad Sevsebis SemTxvevaSi, Ti-Toeul sakarantino sakanze modis 24 da 32 msjavrdebuli, rac ver uzrunvelyofs infeqciis kontrolis mizans da SesaZloa sakaranti-no sakanSi moTavsebul msjavrdebulTa Soris infeqciis gavrceleba mohyves.

naxevrad Ria tipis sacxovrebeli korpusebis patimrebs 07:00-21:00 saaTebSi SeuZliaT isargeblon gaseirnebis uflebiT, telefoniT, dakavdnen sportuli aqtivobebiT. daxuruli tipis sacxovrebel korpusSi ganTavsebul msjavrdebuls SeuZliaT dRis ganmavlobaSi isargeblon 1 saaTiani gaseirnebis uflebiT.

naxevrad Ria tipis sacxovrebeli korpusebis saseirno ezoebSi aris magidebi, skamebi, sportuli moednebi da varjiSisTvis saWiro inven-tari. saseirno ezoebSi aris saerTo tipis sapirfareSo da xelsaba-ni. sportuli da dasasvenebeli inventari ar aris daxuruli tipis sareJimo korpusis saseirno ezoSi. specialuri prevenciuli jgufis vizitis dros I da II sareJimo korpusebis saseirno ezoSi arsebuli sakanalizacio sistema dazianebuli iyo da ezoSi idga wylis gube.

monitoringis jgufma daaTvaliera dawesebulebis sareJimo korpuse-bis saSxape oTaxebi. saSxape oTaxebSi ar aris gaTboba, ar funqcioni-rebs centraluri saventilacio sistema. saSxapeebSi dazianebulia metlaxi. gaumarTavia wylis gamwovi sistema, rac iwvevs wylis dagu-bebas da sinestes.

dawesebulebis daxuruli tipis sareJimo korpusis saSxapeebi ar aris izolirebuli. saSxape oTaxSi ar aris xelovnuri da bunebrivi venti-lacia.

N17 dawesebulebis administraciis Senobis pirvel sarTulze aris sagamoZiebo oTaxebi. aRniSnul oTaxebSi garda sagamoZiebo orga-nos warmomadgenlebisa, patimrebs xvdebian advokatebi, sasuliero pirebi, saerTaSoriso organizaciebis da saxalxo damcvelis war-momadgenlebi, visTanac saubris konfidencialuroba kanoniT aris garantirebuli. sul 4 sagamoZiebo oTaxia, yvela oTaxSi damonta-


Jebulia saTvalTvalo kamera. patimarTa umravlesoba miiCnevs, rom sagamoZiebo oTaxebSi arsebuli saTvalTvalo kamerebis saSualebiT mimdinareobs maTi saubris audio-video Cawera, rac uaryofiTad mo-qmedebs patimarTa gaxsnilobaze da saubris dros garkveulwilad zRudavs maT.

sagamoZiebo oTaxebSi ar aris xelovnuri ventilacia. yvela oTaxs aqvs erTi metalo-plastmasis fanjara, romelic uzrunvelyofs sakmarisi bunebrivi ventilaciiT. sagamoZiebo oTaxebi uzrunvely-ofilia centraluri gaTbobis sistemiT, sakmarisi bunebrivi da xe-lovnuri ganaTebiT.


sasjelaRsrulebis N15 dawesebulebis saknebis farTobia 12 m2; 13 m2; 17 m2;; 18 m2, da isini 6 patimarzea gaTvlili. ZiriTad sacxovrebel saknebSi arsebuli farTi ar Seesabameba saqarTvelos patimrobis ko-deqsis me-15 muxlis me-2 nawilis Sesabamisad dadgenil moTxovnas102.

saknebSi arsebuli bunebrivi ganaTeba ar aris sakmarisi, amitom mud-mivad CarTulia xelovnuri ganaTeba. sacxovrebel korpusebSi arse-buli centraluri gaTbobis sistema saTanadod ver uzrunvelyofs sacxovrebeli saknebis gaTbobas, amitom msjavrdebulebs uwevT eleqtrogamaTboblebis SeZena, rac damatebiT xarjebTan aris daka-vSirebuli.

sakarantino da samartoo saknebi ganlagebulia daxuruli tipis sacxovrebel korpusSi. sul 14 samartoo sakania, romelTagan samSi damontaJebulia videoTvali. saknebis farTobi 10 m2-s Seadgens. yve-la sakanSi aris erTi gisosebiani fanjara, romelic ver uzrunvely-ofs saTanado bunebriv ganaTebasa da ventilacias.

dawesebulebaSi 5 sakarantino sakania, TiToeulis farTobi 22 m2-ia. yvela sakanSi dgas 5 oriarusiani sawoli. saknebis sanitariul-hi-gienuri mdgomareoba aradamakmayofilebelia. yvela sakans aqvs 1 fan-jara, romelic sakmarisad ver uzrunvelyofs bunebriv ventilacias. aRsaniSnavia, rom saknis srulad datvirTvis SemTxvevaSi warmoiqmne-ba ukiduresi siviwrove. ramdenime msjavrdebulis erT sakarantino sakanSi moTavseba, ver uzrunvelyofs infeqciis kontrolis mizans da SesaZloa sakarantino sakanSi moTavsebul msjavrdebulTa Soris infeqciis gavrceleba gamoiwvios.

102 საქართველოს პატიმრობის კოდექსის მე-15 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, „ერთ მსჯავრდებულზე საცხოვრებელი ფართობის ნორმა ყველა ტიპის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში არ უნდა იყოს 4 კვ. მეტრზე ნაკლები“.


ZiriTadi sacxovrebeli korpusis saseirno ezoSi aris sportuli moedani. ezoSi aris gadaxuruli (200 m2) adgili, sadac aris sportuli inventari. daxuruli tipis korpuss aqvs 4 saseirno ezo. TiToeuli ezos farTi aris 10 m2. saseirno ezoebSi damontaJebulia saTvalTva-lo kamerebi. ezoebi ar aris gadaxuruli, mouwesrigebelia saniaRvre sistema.

sacxovrebeli korpusis pirvel sarTulze aris 4 saSxape oTaxi, ro-melTagan erTi ar funqcionirebs, xolo erTSi monitoringis dros mimdinareobda remonti. sul aris tixriT gamoyofili 80 saSxape ka-bina. saSxape oTaxebSi ar aris xelovnuri da bunebrivi ventilacia. saSxapeebis sanitariul-higienuri mdgomareoba aradamakmayofile-belia. saSxape oTaxebi saWiroebs remonts. daxuruli tipis korpusSi aris 2 saSxape oTaxi. saSxapeebi ar aris izolirebuli. Sxapis miReba patimrebs SeuZliaT kviraSi orjer.

N15 dawesebulebis administraciis Senobis pirvel sarTulze aris ori sagamoZiebo oTaxi. aRniSnul oTaxebSi garda sagamoZiebo orga-nos warmomadgenlebisa, patimrebs xvdebian advokatebi, sasuliero pirebi, saerTaSoriso organizaciebis da saxalxo damcvelis warmo-madgenlebi, visTanac saubris konfidencialuroba kanoniT aris ga-rantirebuli. yvela sagamoZiebo oTaxSi damontaJebulia saTvalTva-lo kamera. patimarTa umravlesoba miiCnevs, rom sagamoZiebo oTaxeb-Si damontaJebuli saTvalTvalo kamerebis saSualebiT mimdinareobs maTi saubris audio-video Cawera, rac uaryofiTad moqmedebs pati-marTa gaxsnilobaze da saubris dros garkveulwilad zRudavs maT.

sagamoZiebo oTaxebSi ar aris xelovnuri ventilacia. yvela oTaxs aqvs erTi metalo-plastmasis fanjara, romelic uzrunvelyofs sakmarisi bunebrivi ventilaciiT. sagamoZiebo oTaxebi uzrunvely-ofilia centraluri gaTbobis sistemiT, sakmarisi bunebrivi da xe-lovnuri ganaTebiT.


sacxovrebel saknebSi erTi patimrisTvis gankuTvnili sivrce 4 kvadratul metrze naklebia. saknebSi bunebrivi da xelovnuri ga-naTeba damakmayofilebelia. funqcionirebs centraluri gaTbobis sistema. gaumarTavia saventilacio sistema. sapirfareSoSi muSaobs gamwovi mowyobiloba. saknebSi dgas oriarusiani sawolebi, individ-ualuri karadebi, magida da skamebi. patimrebs sakanSi aqvT televi-zorebi. sakanSi aris calke gamoyofili sanitariul-higienuri kvan-Zi. dawesebulebaSi problemas warmoadgens qali patimrebis piradi higienis dacvis saSualebebis xelmisawvdomoba.


N2 dawesebulebis sakarantino nawilSi ganlagebulia 8 sakani da saSxape. funqcionirebs centraluri gaTbobis sistema. arasakmari-sia xelovnuri ventilacia. aRniSnul saknebSi pirobebi zogadad da-makmayofilebelia, Tumca erTi patimrisTvis gankuTvnili sivrce 4 kvadratul metrze naklebia. saknebSi bunebrivi da xelovnuri ga-naTeba damakmayofilebelia, dgas oriarusiani sawolebi, individ-ualuri karadebi, magida da skamebi. sakanSi aris calke gamoyofili sanitariul-higienuri kvanZi.

samartoo saknebSi arsebuli sacxovrebeli pirobebi, garda D kor-pusSi arsebuli samartoo saknebisa, aradamakmayofilebelia. D kor-pusSi arsebuli samartoo saknebi gamoiyeneba mxolod amave korpusSi mcxovrebi patimrebis mosaTavseblad.

rekomendaciebi sasjelaRsrulebisa da probaciis

ministrs:

• gauqmdes sasjelaRsrulebis N7 dawesebuleba

• miiRos yvela saWiro zoma N3 dawesebulebis uwyveti wyalmo-maragebis uzrunvelsayofad

• N5, N9 dawesebulebebSi Seiqmnas xangrZlivi paemnisTvis gan-kuTvnili infrastruqtura

• N2, N8103, N14, N15, N17 dawesebulebebSi myofi TiToeuli pa-timari uzrunvelyon 4 kvadratuli metris farTiT

• N3, N8 dawesebulebebis sacxovrebeli saknebidan gaitanon zedmeti sawolebi

• N2, N3, N5, N8 dawesebulebebSi uzrunvelyon saTanado venti-lacia

• N5 dawesebulebaSi sagamoZiebo oTaxebSi damontaJdes cen-traluri saventilacio sistema

• N14, N15 da N17 dawesebulebebis ZiriTad sacxovrebel saknebSi, aseve samartoo da sakarantino saknebSi uzrunvely-on saTanado bunebrivi da xelovnuri ventilacia

• N6, N9, N11, N12 dawesebulebebSi rogorc sacxovrebel, aseve samartoo da sakarantino saknebSi, sagamoZiebo oTaxebsa da saSxape oTaxebSi uzrunvelyon saTanado xelovnuri venti-lacia

103 N8 დაწესებულების შემთხვევაში, იგულისხმება მრავალადგილიანი საკნები


• N8 dawesebulebis sagamoZiebo oTaxebSi damontaJdes gaTbo-bis sistema da SekeTdes arsebuli kondicionerebi. sagamoZie-bo oTaxebSi damontaJdes centraluri saventilacio sistema

• N11 dawesebulebaSi xangrZlivi paemnisaTvis gankuTvnil oTaxSi Catardes Sesabamisi saremonto samuSaoebi

• N11 dawesebulebaSi sacxovrebel saknebSi aRmoifxvras sin-estis gamomwvevi mizezi da saTanadod garemontdes

• bolo sarTulze arsebul saknebSi wylis Cadinebis Tavidan asacileblad SekeTdes N8 dawesebulebis sareJimo korpuse-bis saxuravebi

• N8 dawesebulebaSi myof patimrebs mieceT SesaZlebloba, is-argeblon sufTa haerze yofnis uflebiT dRis ganrigiT gaT-valiswinebul dros

• N8 dawesebulebis teritoriaze, miwis zedapiris doneze moewyos saseirno ezo. saseirno ezoSi uzrunvelyon skamebis, savarjiSo da sxva saWiro inventaris damontaJeba

• N3, N14 dawesebulebebSi saseirno ezos mosawyobad saTanado farTi gamoiyos, ezo ki imgvarad moewyos, rom SesaZlebeli gaxdes fizikuri varjiSi, uzrunvelyos sportuli moednis xelmisawvdomoba

• N5 dawesebulebis dedaTa da bavSvTa ganyofilebaSi ganaxl-des moZvelebuli inventari

• N5 dawesebulebaSi paemanze myofi pirebisTvis uzrunvelyon konfidencialuri garemo saTanado farTiT

• N17 dawesebulebaSi mowesrigdes sakanalizacio sistema mTe-li dawesebulebis teritoriaze

• N5, N15 da N17 dawesebulebebis saSxapeebSi mowesrigdes saka-nalizacio da saventilacio sistemebi

• N8 dawesebulebaSi garemontdes saSxape oTaxebi da aRiWur-vos saTanado inventariT

• N14 dawesebulebaSi da N17 dawesebulebis daxuruli tipis sacxovrebel korpusSi privatulobis uzrunvelsayofad, saSxape gadaitixros

• N14 dawesebulebaSi, sameurneo nawilSi Caricxuli patimre-bisTvis gankuTvnil N5 korpusSi maqsimalurad SemWidrove-bul vadebSi Catardes saremonto samuSaoebi, amasTan, aR-niSnuli patimrebi ganTavsdnen Sesabamis pirobebSi


• N14 dawesebulebis samedicino nawilSi arsebuli samanipu-lacio oTaxi saTanadod gancalkevdes mimRebi oTaxisagan da daculi iqnas saTanado sanitariul-higienuri pirobebi

• N2 dawesebulebaSi qali patimrebi uzrunvelyon piradi hi-gienis dacvisTvis saWiro yvela saSualebiT

• N2, N3, N5, N6, N9, N11, N12, N14, N15, N17, N18 da N19 dawe-sebulebebSi gamoiyos oTaxi, sadac saqarTvelos saxalxo damcvelis/specialuri prevenciuli jgufis wevrs nebismi-er dros eqneba saSualeba Sexvdes patimars yovelgvari mi-yuradebisa da TvalTvalis gareSe.

2.4.2. dRis ganrigi da sareabilitacio aqtivobebi

saxalxo damcvelma Tavis araerT angariSSi aRniSna, rom sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi arsebuli pirobebi unda uzrun-velyofdes patimris resocializaciasa da reintegracias sazoga-doebaSi. msjavrdebulma sasjelis moxdis periodSi unda miiRos an gaaRrmavos misTvis sasurveli da xelmisawvdomi ganaTleba da un-ar-Cvevebi, mieces saSualeba monawileobdes sportul, saxelovnebo, inteleqtualur, Tu sxva saxis RonisZiebebSi. es yovelive aucile-belia, raTa msjavrdebuli sasjelis moxdis Semdgom sazogadoebas daubrundes, rogorc srulfasovani adamiani.

resocializaciis procesi kompleqsur midgomas moiTxovs, rac gulisxmobs kargad gaazrebuli samoqmedo gegmis SemuSavebas, rome-lic zogadi xasiaTis RonisZiebebis gatarebasTan erTad, individua-lur midgomasac iTvaliswinebs. resocializaciis ZiriTadi saSuale-bebi, romelTa gamoyenebac xdeba daniSnuli sasjelis, Cadenili dan-aSaulis, damnaSavis pirovnebis, misi fsiqologiuri mdgomareobisa da qcevis gaTvaliswinebiT, esenia sasjelis moxda dadgenili wesis Sesabamisad, sareabilitacio programebi, msjavrdebulTa dasaqmeba, zogadi da profesiuli ganaTlebis miReba da sazogadoebasTan urT-ierToba.

fizikuri da fsiqikuri janmrTelobis SenarCunebis mizniT yvela dawesebulebaSi patimrebi uzrunvelyofilni unda iyvnen dasvenebi-sa da kulturuli saqmianobis SesaZleblobiT.104 evropuli cixis we-sebis Tanaxmad, yoveli sasjelaRsrulebis dawesebuleba unda cdi-lobdes, rom patimrebi uzrunvelyos saganmanaTleblo programebis xelmisawvdomobiT, romlebic iqneba SeZlebisdagvarad mravalmxrivi da upasuxebs patimarTa individualur saWiroebebs maTi miswrafe-bebis gaTvaliswinebiT.105

104 პატიმრებთან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები, წესი 78.105 ევროპული ციხის წესები, წესი 28.1.


2014 wlis manZilze sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxor-cielda da am etapzec xorcieldeba sxvadasxva saxis profesiuli da saxelobo kursebi. msjavrdebulTa resocializaciisaTvis sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi Catarda sxvadasxva saxis RonisZie-bebi, kerZod, leqsebis krebulTa prezentacia, speqtaklebi, kinoCven-ebebi, poeziis saRamoebi da sxva saxis RonisZiebebi.

aqve unda aRiniSnos, rom sareabilitacio programebi ganxorcielda sasjelaRsrulebis departamentis N2, N 5, N8, N11, N12, N14, N15, N17 dawesebulebebSi, patimrebs saSualeba hqondaT mieRoT monawileoba kulturul RonisZiebebSi, dauflebodnen zogad/profesiul ganaT-lebas da SeeswavlaT sxvadasxva xelobebi. am kuTxiT yvelaze kargi magaliTia sasjelaRsrulebis N5 da N11 dawesebuleba.

N5 dawesebuleba N11 dawesebuleba

N dasaxeleba

mona

wil

eTa

od

eno

ba

dasaxeleba

mona

wil

eTa

od

eno

ba

1gitaraze dakvris Semswavleli kursi

17kompiuteris saofise programebi

22

2 stilisti 42 ` biblio- Terapia ~ 9

3 vizaJisti 13 fsiqo-ganaTleba 3

4 qargva 38 arT-Terapia 12

5 mebaReoba 24efeqturi komunikaciis treningi

19

6 sanerge meurneoba 12qceva da pasuxismgebloba, socialuri unarebi da pozitiuri qcevis kultura

7

7`mcire biznesis warmoeba~

23 tren. `sasicocxlo unarebi~ 6

8tyavis aqsesuarebis specialisti

18EQUIP”-socialuri unarebis aTviseba da sxva

20

9 gobeleni 17 xeze kveTa 46

10sastumros menejmenti

21xeze kveTa, xis mxatvruli damuSavebisa da dizainis Semswavleli kursi

19

11qarTuli enis Semsw. kursi eTnikuri umciresobisTvis

16treningi jansaRi cxovrebis wesi

11


12 kosmetologia 40 xatvis Semswavleli wre 14

13kompiuteris saofise programebi

30CV, samotivacio werilis wera da gasaubrebisTvis momzadeba

12

14 Wra-kerva 29gitaraze dakvris Semswavleli wre

16

15 masaJi 16 `debatebis jgufi~ 9

16Teqisa da batikis Semswavleli kursi

19 minanqari 20

17bangkokis wesebis Sesaxeb treningi

41mcire biznesis Semswavleli wre

18

18samoqalaqo ganaTlebis treningi

33cxovrebiseuli faseulobebis Semswavleli kursi

24

19emociuri agresiisa da stresis marTva

8 fexburTis wre 40

20bavSvis ganviTareba da masTan dakavS. sakiTxebi

5 ragbis wre 35

21cxovrebis jansaRi wesi

20 hip-hopis Semswavleli wre 4

saangariSo periodSi sasjelaRsrulebis departamentis N3, N7, N9, N18 dawesebulebebSi sareabilitacio programebi saerTod ar ganx-orcielebula. miuxedavad imisa, rom N18 da N19 dawesebulebebi106 warmoadgens samkurnalo dawesebulebebs107 iq arsebul calkeul gan-yofilebebSi patimrebi Tavsdebian xangrZlivi droiT, amdenad, mniS-vnelovania am dawesebulebebSi garkveuli aqtivobebis danergva.

2014 wlis oqtomberSi, sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawe-sebulebaSi ganxorcielebuli monitoringis dros, dadginda, rom dawesebulebaSi praqtikulad ar xorcieldeba fsiqo-socialuri sareabilitacio aqtivobebi. amgvar aqtivobaTa gansaxorcieleblad dawesebulebaSi ar arsebobs sakmarisi resursi. miuxedavad resurse-bis simwirisa, dawesebulebis fsiqologi cdilobs ganaxorcielos garkveuli aqtivobebi. fsiqologis gasaubreba patimarTan ZiriT-adad mimdinareobs erT-erT sagamoZiebo oTaxSi, sadac ar arsebobs Sesabamisi Terapiuli garemo. dawesebulebaSi praqtikulad SeuZle-belia jgufuri Terapiis Catareba. monitoringis jgufis SefasebiT,

106 N19 ტუბერკულოზით დაავადებულ პატიმართა სამკურნალო დაწესებულებაში წლის მანძილზე ჩატარდა ლიტერატურული კონკურსი, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო სამმა მსჯავრდებულმა, ასევე განხორციელდა პროექტი „პატიმრის წერილი ბავშვებს“, რომელშიც ჩართული იყო მხოლოდ 2 მსჯავრდებული.

107 N18 დაწესებულება – მსჯავრდებულთა და ბრალდებულთა სამკურნალო დაწესებულება, ხოლო N19 დაწესებულება ტუბერკულოზის სამკურნალო და სარეაბილიტაციო ცენტრი.


sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi patimrebs ar gaaCniaT Sesa-Zlebloba dakavdnen raime Rirebuli, maTTvis saintereso aqtivo-biT, rac uaryofiTad aisaxeba maT janmrTelobasa da keTildReo-baze. amasTan, amgvari mdgomareoba dawesebulebaSi qmnis arajansaR, stresul garemos, rac uaryofiTad aisaxeba patimrebsa da dawese-bulebis TanamSromlebs Soris arsebul urTierTobaze, aseve dawese-bulebaSi wesrigisa da usafrTxoebis dacvis uzrunvelyofaze.108

marTalia, saangariSo periodSi sasjelaRsrulebis N6 dawesebule-baSi mimdinareobda kompleqsuri saremonto samuSaoebi, Tumca iq sasjels mainc ixdida patimrebis garkveuli raodenoba. miuxedavad amisa, dawesebulebaSi mxolod 1 SemecnebiTi-saganmanaTlebo pro-grama - `qristianul Tematikaze saubrebi~ - ganxorcielda, romelic gagrZelda 2 Tve da CarTuli iyo 10 patimari. qvemoT, cxrilSi moce-mulia sxvadasxva dawesebulebebSi ganxorcielebuli aqtivobebis da am aqtivobebSi CarTuli patimrebis raodenoba.

Nreabilitacia/resocializacia dawesebulebebis mixedviT

N2 N8 N12 N14 N15 N17

1.proeqti `vikiTxoT wigni patriarqis kurTxeviT~

10 0 0 0 0 0

2.inteleqtualuri TamaSi `ra? sad? rodis?~

34 14 12 0 0 0

3. etaloni 0 11 14 0 0 0

4.proeqti `mzadeba TavisuflebisTvis~

25 80 36 0 35 45

5.proeqti `emociuri agresiisa da stresis marTva~

0 0 8 0 0 10

6.programa `fsiqologiuri saubrebi gisosebs miRma~

7 0 0 0 0 0

7.kompiuteruli programebis Semswavleli kursebi

10 0 60 0 0 0

8.konkursi `logo Cemi, mowoneba Seni~

6 0 0 0 0 0

9. programa `jansaRi cxovrebis wesi~ 0 0 18 0 0 20

10. `art-Terapia~ arasrulw. 0 0 0 0 0

108 სახალხო დამცველის ანგარიში სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულებაში ვიზიტის შესახებ, http://www.ombudsman.ge/ge/reports/specialuri-angarishebi/angarishi-sasdjelag-srulebis-n3-dawesebulebashi-vizitis-shesaxeb.page


11.wignis dRisadmi miZRvnili RonisZieba

24 0 0 0 0 0

12.proeqti `samoqalaqo ganaTlebis programa~

0 0 11 0 58 0

13. inglisuri enis Semswavleli kursi 30 0 0 0 0 0

14. biznesis mwarmoeblis kursi 0 0 0 18 29 34

15. xeze kveTis Semswavleli kursi 12 0 0 0 0 30

16. xatweris Semswavleli kursi 3 0 0 0 0 0

17. qargvis Semswavleli kursi 5 0 0 0 0 0

18. Terapia 0 0 0 29 0 0

19. poeziis saRamo 0 8 0 0 0 0

20.`ojaxuri tipis mcire sastumros menejmenti~

0 0 12 0 0 0

21.kompiuteruli programebis Semswavleli kursi

0 21 60 60 0 0

22. eleqtroobis Semswavleli kursi 0 0 0 0 34 0

23. minanqris Semswavleli kursi 0 0 0 0 0 26

24. sanerge meurneoba 0 0 0 0 0 23

25.sastumros saqmis mwarmoeblis Semswavleli kursi

0 0 0 0 17 0

26. fsiqo-socialuri programebi 0 0 0 379 0 0

garda cxrilebSi moyvanili sxvadasxva sareabilitacio aqtivobebi-sa, sasjelaRsrulebis N2, N5, N8, N11, N12, N14, N15, N17 dawesebule-bebSi Catarda ramdenime kulturuli/sportuli RonisZieba, maT Soris wignis dRisadmi miZRvnili RonisZieba; mwerlebTan da sxva cnobil adamianebTan Sexvedra; filmebis Cveneba; turniri Wadrak-Si, fexburTSi, SaSSi, magidis CogburTSi. udavod misasalmebelia aRniSnuli programebisa da sxvadasxva RonisZiebebis arseboba sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi, Tumca aucilebelia es programe-


bi da RonisZiebebi sistematiur xasiaTs atarebdes da mravlad iyos warmodgenili gansakuTrebiT daxuruli tipis dawesebulebebSi.

2013 wels saparlamento angariSSi saxalxo damcvelma rekomendaciiT mimarTa sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs, uzrunveleyo sasjelaRsrulebis departamentis N6, N7 da N8 dawesebulebebSi ms-javrdebulTa resocializaciis sxvadasxva programebis danergva da ganxorcieleba. aRsaniSnavia, rom es rekomendacia mxolod N8 dawe-sebulebis SemTxvevaSi Sesrulda da isic nawilobriv.

cxrilSi mocemuli monacemebis analizi cxadyofs, rom sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi sxvadasxva aqtivobebSi msjavr-debulTa CarTuloba aradamakmayofilebelia. aseve unda aRiniSnos, rom Tavis mxriv SeTavazebuli aqtivobebic ar aris mravalferovani. mniSvnelovania, msjavrdebulTa gamokiTxvis gziT moxdes maTTvis saintereso aqtivobebis identificireba da SemdgomSi am aqtivobebis SeTavazeba, aseve am aqtivobebSi meti CarTulobis uzrunvelsayofad ufro xSirad unda iqnas gamoyenebuli waxalisebis formebi.

2.4.3. reJimi, disciplinuri pasuxismgebloba, waxaliseba

2.4.3.1. disciplinuri saxdelebi

evropuli cixis wesebis Tanaxmad, disciplinuri sasjeli gamoy-enebul unda iqnes, rogorc ukiduresi saSualeba.109 cixis adminis-traciam mediaciis yvela SesaZleblobas unda mimarTos, raTa moag-varos sakamaTo sakiTxebi patimrebTan da patimrebs Soris.110 nebi-smieri sasjelis simkacre unda iyos Cadenili danaSaulis proporci-uli.111 dasjis TvalsazrisiT akrZalulia koleqtiuri da fizikuri dasja, romelic iTvaliswinebs bnel sakanSi piris moTavsebas, aseve akrZalulia araadamianuri da Rirsebis Semlaxavi sxva saxdelebi.112 mniSvnelovania, rom disciplinuri saxdeli ar unda moicavdes ojax-Tan kontaqtis srulad akrZalvas.113

disciplinuri saxdelebis gamoyeneba unda ganxorcieldes kanonis uzenaesobis principebidan gamomdinare da gaeros patimarTa mopyro-bis minimalur wesebTan SesabamisobaSi. mniSnelovania ganisazRvros

109 ციხის ევროპული წესები. წესი 56.1.110 იქვე, წესი 56.2.111 იქვე, წესი 60.2.112 იქვე, წესი 60.3.113 იქვე, წესი 60.4.


is qmedebebi, romlebic iwveven disciplinur pasuxismgeblobas.114

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos kanonmdebloba ar gansazRvravs, Tu romeli disciplinuri saxdeli unda daekisros damrRvevs yov-el konkretul SemTxvevaSi, rac dawesebulebis xelmZRvanel pirebs sakmaod farTo diskrecias aZlevs disciplinuri saxdelis SerCevis procesSi da zrdis saxdelebis araproporciulad gamoyenebis risks. monitoringis Sedegebma aCvena, rom disciplinuri saxdelebis dakis-rebisas, dawesebulebis administracia yvelaze xSirad iyenebs pati-marTa samartoo sakanSi moTavsebas, amitom mniSvnelovania ganisaz-Rvros, Tu romeli disciplinuri saxdeli unda daekisros damrRvevs konkretuli moculobis disciplinuri darRvevis Cadenis SemTxveva-Si, raTa Cadenili disciplinuri darRveva iyos Sesabamisi saxdelis proporciuli.

2014 wels, 2013 welTan SedarebiT, disciplinuri saxdelebis gam-oyenebis SemTxvevebi gaormagda. 2013 wels disciplinuri saxdeli gamoyenebuli iyo 1 408 SemTxvevaSi, xolo 2014 wels - 2 972 SemTx-vevaSi. 2013 wlis saparlamento angariSSi saxalxo damcvelma sas-jelaRsrulebisa da probaciis minitrs mimarTa rekomendaciiT SeemuSavebinaT disciplinuri saxdelebis gamoyenebis saxelmZR-vanelo principebi, raTa SesaZlebeli yofiliyo disciplinuri sax-delebis erTgvarovani gamoyeneba sasjelaRsrulebis yvela dawe-sebulebaSi. samwuxarod, saxalxo damcvelis es rekomendacia ar Sesrulda. dResdReobiT, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi pa-timris disciplinuri pasuxismgeblobis safuZvlad yvelaze metad gamoiyeneba Semdegi darRvevebi: xmauri, gadaZaxili, TanamSromlisa Tu sxva msjavrdebulis sityvieri Seuracxyofa, TanamSromlis moTx-ovnisadmi daumorCilebloba, siiT Semowmebisas dagvianeba an arga-mocxadeba, teritoriis danagvianeba. sasjelaRsrulebis N8 dawese-bulebaSi disciplinuri darRvevebisTvis gamoyenebuli sxvadasxva saxdelebis analizisas gamoikveTa, rom dawesebulebis direqtori erTi da igive disciplinuri gadacdomisTvis iyenebs sxvadasxva saxis disciplinur saxdels. ase magaliTad, xmaurisTvis patimars dawese-bulebis direqtoris Sexedulebisamebr ekisreboda qvemoT, cxrilSi mocemuli nebismieri saxdeli.

114 პატიმართა მოპყრობის მინამალური სტანდარტული წესები, წესი 29 .


Tve

ebi

sayv

edu

ri

tel

eviz

or

is

Camo

rT

meva

paem

nis

Sez

Ru

dva

maR

azii

s S

ezR

ud

va

aman

aTis

Sez

Ru

dva

tel

efo

nis

Sez

Ru

dva

sama

rt

oo

sak

ani

ianvari 14 0 0 15 0 8 25Tebervali 11 0 0 8 0 12 32

marti 10 0 3 20 1 14 44

aprili 6 0 8 5 0 16 22maisi 14 0 0 11 1 9 40ivnisi 17 0 13 25 19 10 42

ivlisi 7 0 5 12 2 30 51agvisto 10 0 5 18 36 52 62

seqtemberi 12 0 4 26 24 58 70oqtomberi 10 43 4 17 37 99 71noemberi 9 8 6 28 25 80 49

dekemberi 8 26 1 3 32 51 57

sul 128 77 49 188 177 439 565

amave dawesebulebaSi disciplinuri saxdelis saxiT televizoris CamorTmeva 2014 wlis 1 ianvridan 28 noembramde gamoyenebul iqna mx-olod oqtombrisa da noembris TveSi. im pirobebSi, rodesac sakanSi patimrebs gaaCniaT erTi televizori, migvaCnia, rom disciplinu-ri saxdelis saxiT televizoris CamorTmevam SesaZloa koleqtiuri dasjis forma miiRos, Tu disciplinur saxdeldadebuli piris Ta-namesakneebs garkveuli xani ar miecemaT SesaZlebloba SeiZinon da iqonion televizori, xolo Tu Tanamesakneebi SeiZenen televizors, maSin disciplinuri saxdelis saxiT televizoris CamorTmevas azri ekargeba, Sesabamisad, azri ekargeba aseTi saxdelis gamoyenebasac. am saxdelis gamoyeneba115 SesaZloa gansakuTrebiT mZimed aisaxos gan-calkevebuli (sakanSi marto moTavsebuli) patimrebis keTildReo-baze. daxurul dawesebulebaSi sareabilitacio, sportuli da kul-turuli aqtivobebis simwiris pirobebSi televizori erT-erT Zir-iTad TavSesaqcevs da amavdroulad informaciis ZiriTad wyaros wa-moadgens patimrebisaTvis. amdenad, unda gadaixedos am saxdelis ga-moyenebis axlad damkvidrebuli praqtika. aseve mniSnvelovania, rom disciplinuri saxdelebis gamoyenebisas dawesebulebis direqtorma maqsimalurad Seikavos Tavi im saxdelis gamoyenebisgan, romelic zRudavs kavSirs ojaxis wevrebTan.

115 პატიმრობის კოდექსის 82-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის თანახმად, შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას 6 თვემდე ვადით.


televizoris qonasTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom Tavisu-flebis aRkveTis dawesebulebis debulebis Tanaxmad is moiazreba, rogorc waxalisebis forma.116 braldebulTa SemTxvevaSi, televizo-riT sargebloba braldebuls SeuZlia administraciis nebarTviT.117 migvaCnia, rom televizoriT sargebloba ar unda iyos damokidebu-li administraciis keTil nebaze. yvela braldebuls/msjavrdebuls unda hqondes televizoriT yovelgvari winaswari nebarTvis gareSe sargeblobis ufleba da dawesebulebis direqtors mxolod gansa-kuTrebul SemTxvevebSi, winaswar mkafiod gansazRvruli safuZv-lebis arsebobisas, dasabuTebuli gadawyvetilebiT unda SeeZlos aRniSnuli uflebis garkveuli vadiT SezRudva.

sasjelaRsrulebis dawesebulebebidan miRebuli monacemebis Tanax-mad, braldebulis/msjavrdebulis mimarT yvelaze metad gamoyene-bad disciplinur saxdels samartoo sakanSi moTavseba warmoadgens. sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebidan miRebuli statistikuri monacemebis Tanaxmad, disciplinuri saxdelis gamoyenebis 124 SemTx-vevidan patimarTa mimarT 120 SemTxvevaSi samartoo sakanSi moTavse-ba, rac ewinaaRmdegeba patimrobis kodeqsis 88-e muxlis pirvel naw-ils, romlis Tanaxmadac, samartoo sakanSi moTavseba, rogorc disci-plinuri saxdeli, gamoiyeneba mxolod gansakuTrebul SemTxvevaSi.

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi samartoo sakanSi moTavsebis praqtika mocemulia qvemoT, cxrilSi.

dawesebuleba samartoo sakanSi moTavseba

sxva saxdelebi sul

N2 127 (60,5 %) 83 (39,5%) 210

N3 55 (67,1 %) 27 (32,9 %) 82

N5 3 (5,4 %) 52 (94,6 %) 55

N6 37 (60,6 %) 24 (39,4 %) 61

N7 0 145 (100 %) 145

N8 565 (34,8 %) 1058 (65,2 %) 1623

N9 0 3 (100 %) 3

N11 0 5 (100 %) 5

N12 5 (41,6 %) 7 (58,4 %) 12

N14 120 (96,8 %) 4 (3,2 %) 124

N15 119 (47,6 %) 131 (52,4 %) 250

116 თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულების 74-ე მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტი.117 პატიმრობის დაწესებულების დებულების 21-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი.


N17 74 (23,6 %) 239 (76,4 %) 313

N18 0 48 (100 %) 48

N19 27 (65,8) 14 (34,2 %) 41

sul 1132 (38,1 %) 1840 (61,9 %) 2972

wlis manZilze sasjelaRsrulebis N7 da N9 dawesebulebebSi samar-too sakani ar funqcionirebda da Sesabamisad disciplinuri saxiT samartoo sakanSi moTavseba arc erT patimars ar dakisrebia. samar-too sakani, dawesebulebis specifikidan gamomdinare, ar aris N11 da N18 dawesebulebebSi. cxrilSi mocemuli maCveneblebis analizi cxadyofs, rom disciplinuri saxdelebis gamoyenebis SemTxveva-Ta mTlian maCvenebelSi samartoo sakanSi moTavsebis SemTxvevaTa xvedriTi wili yvelaze maRalia sasjelaRsrulebis N14, N3, N19, N6, da N2 dawesebulebebSi. amasTan, aRniSnul dawesebulebebSi samartoo sakanSi moTavsebis SemTxvevaTa xvedriTi wili 60% aRemateba, xolo N14 dawesebulebis SemTxvevaSi ki 96,8 % Seadgens.

saqarTvelos patimrobis kodeqsis 88-e muxlis meore nawilis Ta-naxmad, samartoo sakanSi moTavsebuls ekrZaleba xanmokle da xan-grZlivi paemnebi, satelefono saubari, kvebis produqtebis SeZena, rac Sesabamisad, praqtikaSic xorcieldeba. wamebis sawinaaRmdego evropulma komitetma saqarTvelos xelisuflebas misca rekomenda-cia, `gaataros zomebi, rom patimris disciplinur sakanSi moTavseba ar akargvinebdes mas ojaxTan urTierTobis saSualebas. nebismieri akrZalva ojaxTan kontaqtisa, rogorc sasjelis forma, unda daiS-vebodes mxolod maSin, roca amgvar kontaqtebs danaSauli ukavSir-deba.~118 aRniSnulTan dakavSirebiT, 2012 wels saxalxo damcvelma saqarTvelos parlaments patimrobis kodeqsSi Sesabamisi cvlile-bebis Setanis winadadebiT mimarTa, xolo 2013 wels, saparlamento angariSSic xazgasmiT aRniSna, rom aucilebeli iyo am muxlis Secv-la, Tumca, patimrobis kodeqsis 88-e muxlSi am dromde cvlileba ar ganxorcielebula.

sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi ganxorcielebuli vizitis dros monitoringis jgufma miiRo informacia samartoo saknebSi eqimis xelmisawvdomobis problemasTan dakavSirebiT. ase magaliT-ad, erT-erT samartoo sakanSi moTavsebul msjavrdebuls discipli-nuri saxdelis saxiT Sefardebuli hqonda 3 dRiT samartoo sakanSi moTavseba. msjavrdebuls hqonda janmrTelobis, maT Soris, fsiqiku-ri janmrTelobis problemebi. fsiqikur problemebTan dakavSirebiT

118 წამების საწინააღმდეგო ევროპული კომიტეტის მოხსენება 2010 წლის 5-15 თებერვალს საქართველოში განხორციელებული ვიზიტის შესახებ, პარ. 115. იხ. ბმული:

http://www.cpt.coe.int/documents/geo/2010-27-inf-eng.htm [ბოლოს ნანახია 12.03.2014].


msjavrdebuls daniSnuli hqonda medikamentebi- `diazepami~ da `tiz-ercini~. msjavrdebulis ganmartebiT, is didi xani eloda samedici-no personalis mier aRniSnuli medikamentebis miwodebas, ris gamoc, protestis niSnad saknis karze daiwyo braxuni, rac SemdgomSi gaxda misi disciplinuri pasuxismgeblobis safuZveli. msjavrdebulis gancxadebiT, samartoo sakanSi masTan eqimi ar misula.119

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo Tavis ganCinebaSi saqmeze kudla poloneTis winaaRmdeg (Kudla v. Poland) ganmartavs, rom `kon-venciis me-3 muxli saxelmwifos akisrebs valdebulebas daicvas Tav-isuflebaaRkveTili piris fizikuri janmrTeloba.~ sasamarTlos ar-aerTi ganCinebis miTiTebiT, `Sesabamisma organoebma unda uzrunve-lyon, rom diagnozi da mkurnaloba iyos drouli da zusti da samedi-cino personalis mier gaweuli zedamxedveloba iyos regularuli da sistematiuri xasiaTis da moicavdes srul Terapiul strategias~120.

2007 stambulis gancxadebis Sesabamisad, samartoo saknis gamoyenebis Sesaxeb121 misi gamoyeneba srulad unda aikrZalos fsiqikuri janmrT-elobis problemis mqone patimrebTan. samwuxarod, fsiqikuri janmr-Telobis problemebis mqone patimarTa samartoo sakanSi moTavsebis faqti gamovlinda sasjelaRsrulebis departamentis N3, N14 da N17 dawesebulebebSi. ganxorcielebuli monitoringebis Sedegad, dadg-inda, rom dawesebulebis xelmZRvaneli pirebi naklebad TanamSrom-loben da iTvaliswineben samedicino personalis rekomendaciebs ama Tu im patimris samartoo sakanSi moTavsebis sakiTxis gansazRvris procesSi. aRniSnuli ki didi riskis qveS ayenebs fsiqikuri proble-mebisa Tu suiciduri patimris sicocxlesa da janmrTelobas. qar-Tuli kanonmdeblobis Tanaxmad, `administracia valdebulia samedi-cino personals acnobos samartoo sakanSi piris moTavsebis Sesaxeb. samartoo sakanSi piri unda iyos samedicino personalis yoveldRiu-ri, gansakuTrebuli meTvalyureobis qveS. aucileblobis SemTxveva-Si samartoo sakanSi yofnis xangrZlivoba SeiZleba Semcirdes eqimis daskvnis safuZvelze.~ 122

saangariSo periodSi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi patimre-bis mimarT sul gamoyenebul iqna 2 972 disciplinuri saxdeli, aqedan

119 იხილეთ სახალხო დამცველის ანგარიში სასჯელაღსრულების N14 დაწესებულებაში ვიზიტის შესახებ, იხ. ბმული: http://www.ombudsman.ge/ge/reports/specialuri-angarishebi/angarishi-sasdjelagsrulebis-n14-dawesebulebashi-vizitis-shesaxeb-2014-wlis-19-20-oqtomberi.page .

120 Inter alia ჯაში საქართველოს წინააღმდეგ (Jashi v. Georgia), 2013 წლის 8 იანვრის განჩინება, პარ. 61.

121 International Psychological Trauma Symposium (2007), The Istanbul Statement on the use and effects of solitary confinement.

122 პატიმრობის კოდექსი, 88-ე მუხლი, ნაწილი 6.


gankarguleba disciplinuri saxdelis dakisrebis Sesaxeb mxolod samma msjavrdebulma gaasaCivra.123 sayuradReboa is faqti, rom wlis manZilze sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxorcielebuli monitoringis Sedegad dadginda, rom patimrebi disciplinuri sax-delis dakisrebis Sesaxeb brZanebis gasaCivrebisgan Tavs ikaveben im mizeziT, rom maTi ganmartebiT – azri ar aqvs gasaCivrebas.

2014 wlis noembris TveSi, sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi ganxorcielebuli vizitis farglebSi monitoringis jgufma daaT-valiera amave dawesebulebis samartoo saknebi da gaesaubra iq moTavsebul patimrebs. aRsaniSnavia is faqti, rom samartoo sakanSi moTavsebul msjavrdebulebs ar hqondaT piradi higienis nivTebi, aRniSnuli nivTebi maT mxolod monitoringis jgufis wevrebis mier dawesebulebis pasuxismgebel TanamSromelTan gasaubrebis Semdeg gadaecaT. aqve unda aRniSnos, rom samartoo sakanSi moTavsebul pa-timarTa cnobiT, maT ar usargebliaT arc Sxapis miRebisa da sufTa haerze yofnis uflebiT. dawesebulebis pasuxismgebeli TanamSrom-lis ganmartebiT, samartoo sakanSi moTavsebuli patimrebi iSviaTad sargebloben Sxapis miRebisa da sufTa haerze yofnis uflebiT, Tum-ca ver wamoadgina raime saxis dokumenti, romelic samartoo sakanSi moTavsebul patimarTa mier aRniSnuli uflebebiT sargeblobas an am uflebebiT sargeblobaze patimarTa mier uaris Tqmis faqts daadas-turebda.

analogiurad, 2014 wlis oqtomberSi sasjelaRsrulebis departa-mentis N3 dawesebulebaSi ganxorcielebuli vizitis dros, moni-toringis jgufma daadgina, rom samartoo sakanSi moTavsebuli pa-timrebi ar gahyavT sufTa haerze, xeli ar miuwvdebaT samedicino servisebze, xolo samartoo sakanSi cudi pirobebia. samartoo sakan-Si (sul 4 sakani, farTobi: 7 m2, 6.3 m2, 5.8 m2 da 6 m2) betonis iatakze da-montaJebulia patara magida da skami, kedelzea damagrebuli sawoli; sapirfareSo izolirebuli ar aris; saknebSi aris erTi mcire zomis sarkmeli, romlebic ar iReba; saknebSi ar xdeba haeris bunebrivi da xelovnuri ventilacia, Semowmebis dros sakanSi ar modioda wyali, idga gausaZlisi suni. patimrebs ar aZlevdnen leibsa da TeTreuls da uwevdaT sawolis myar zedapirze wola.124 amave dawesebulebis iuris-tis ganmartebiT, kanonmdeblobiT125 zustad ar aris gansazRvruli,

123 სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის N6, N8 და N9 დაწესებულებები.124 იქვე, ანგარიში სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულებაში ვიზიტის შესახებ, იხ. ბმული:

http://www.ombudsman.ge/ge/reports/specialuri-angarishebi/angarishi-sasdjelagsrulebis-n3-dawesebulebashi-vizitis-shesaxeb.page.

125 საქართველოს კანონი, პატიმრობის კოდექსი, მუხლი 88, ნაწილი 4: „სამარტოო საკანი უნდა იყოს განათებული და ვენტილაციით უზრუნველყოფილი; ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს სკამი და საწოლი. მას უფლება აქვს, მოთხოვნის შემთხვევაში მიიღოს საკითხავი მასალა“.


ekuTvnis Tu ara samartoo sakanSi moTavsebul patimars leibi da TeTreuli. zemoaRniSnuli orive SemTxvevaSi dairRva saqarTvelos patimrobis kodeqsis 21-e 126 da 22-e 127 muxlebiT gaTvaliswinebuli uflebebi128.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sasjelaRsrulebis departamentis dawesebulebebidan miRebuli informaciis Tanaxmad, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi 2014 wlis 1 ianvridan 31 de-kembris CaTvliT, administraciuli patimroba Seefarda 4 msjavr-debuls, aqedan 3 msjavrdebuls N7 dawesebulebaSi, xolo erTs - N15 dawesebulebaSi. oTxive SemTxvevaSi administraciuli patimrobis vada 10 dRes Seadgenda. zemoaRniSnuli SemTxvevebidan saapelacio sasamarTlosaTvis saCivriT arcerT patimars ar miumarTavs. aqve unda aRiniSnos, rom 2013 wels administraciuli patimrobis mxolod 1 SemTxveva dafiqsirda.

2014 wlis bolos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros mier SemuSavebuli, patimrobis kodeqsSi Sesatani cvlilebebis Tanax-mad, izrdeba administraciuli patimrobis Sefardebis safuZvelTa CamonaTvali. gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawese-bulebaSi myofi msjavrdebulebisTvis 90 dRe-Ramemde vadiT admin-istraciuli patimrobis Sefardeba SesaZlebeli xdeba Semdegi saxis disciplinuri darRvevebis dros: 1) dawesebulebis mosamsaxurisa da sxva uflebamosili pirisaTvis maT mier samsaxurebrivi movaleo-bebis Sesrulebisas daumorCilebloba an sxvagvari winaaRmdegobis gaweva; 2) ganzraxi qmedebis Cadena, romelic safrTxes uqmnis sxva piris sicocxles an/da janmrTelobas, agreTve sxva piris Rirsebisa da xelSeuxeblobis Selaxva; 3) nebismieri saxis informaciis ukanono formiT miwodeba saknidan sakanSi an dawesebulebis gareT.

126 პატიმრობის კოდექსი, 21-ე მუხლი: 1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, დაიკმაყოფილოს ბუნებრივი ფიზიოლოგიური მოთხოვნები და დაიცვას პირადი ჰიგიენა პატივისა და ღირსების შეულახავად; 2. როგორც წესი, ბრალდებული/მსჯავრდებული უზრუნველყოფილი უნდა იყოს შხაპის კვირაში ორჯერ მიღების შესაძლებლობით, ასევე საპარიკმახერო მომსახურებით არანაკლებ თვეში ერთხელ. ადმინისტრაციას ეკრძალება მოსთხოვოს ბრალდებულს/მსჯავრდებულს თმის მთლიანი გადაპარსვა, თუ არ არსებობს ექიმის მოთხოვნა ან ჰიგიენური აუცილებლობა.

127 პატიმრობის კოდექსი, 22-ე მუხლი, 3 ნაწილი: ბრალდებულს/მსჯავრდებულს პირად სარგებლობაში უნდა ჰქონდეს საწოლი და თეთრეული, რომელიც მას უნდა გადაეცეს სუფთა და დაუზიანებელი. ადმინისტრაციამ უნდა უზრუნველყოს თეთრეულის სისუფთავე.

128 პატიმრობის კოდექსი, 21-ე მუხლი: 1. ბრალდებულს/მსჯავრდებულს უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, დაიკმაყოფილოს ბუნებრივი ფიზიოლოგიური მოთხოვნები და დაიცვას პირადი ჰიგიენა პატივისა და ღირსების შეულახავად; 2. როგორც წესი, ბრალდებული/მსჯავრდებული უზრუნველყოფილი უნდა იყოს შხაპის კვირაში ორჯერ მიღების შესაძლებლობით, ასევე საპარიკმახერო მომსახურებით არანაკლებ თვეში ერთხელ. ადმინისტრაციას ეკრძალება მოსთხოვოს ბრალდებულს/მსჯავრდებულს თმის მთლიანი გადაპარსვა, თუ არ არსებობს ექიმის მოთხოვნა ან ჰიგიენური აუცილებლობა.


aRsaniSnavia, rom zemoT aRniSnuli sami saxis disciplinuri dar-Rvevis CadenisaTvis ufro dabali riskis dawesebulebebSi moTavse-bul msjavrdebuls SeiZleba Seefardos maqsimum 14 dRemde129 sam-artoo sakanSi moTavseba130, xolo administraciuli patimroba 60 dRe-Ramemde vadiT SesaZlebelia gamoyenebul iqnas mxolod im SemTxvevaSi, Tu es msjavrdebuli disciplinuri saxdelis moqmedebis vadaSi ganmeorebiT Caidens disciplinur darRvevas. aSkaraa, erTi da igive qmedebisTvis arsebiTad gansxvavebuli saxdelebis SemoRe-bis mizezs msjavrdebulis gansakuTrebuli riskis patimris sta-tusi warmoadgens. amasTan, gaugebaria, Tu ratom ar SeiZleba sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi wesrigisa da usafrTxoebis dacvis mizani gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebule-baSi miRweul iqnas patimrobis kodeqsis me-80 muxliT gaTvalis-winebuli saxdelebis gamoyenebiT. gaurkvevelia, Tu ratom SeiZleba iyos administraciuli patimroba ufro efeqtiani maSin, rodesac misi aRsruleba xdeba praqtikulad ganaCeniT dadgenili sasjelis vadis amowurvis Semdeg, xolo sxva disciplinuri saxdelebis aRsruleba dauyovnebliv. aSkaraa, rom Tvisobrivad erTi da igive qmedebisTvis SesaZlebeli xdeba aSkarad araproporciuli saxdelebis gamoyeneba. amasTan, sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros ar warmoud-genia dasabuTebuli da mtkicebulebebze dafuZnebuli pozicia, Tu ratom iqneba administraciuli patimroba gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi wesrigis dacvis sxva dis-ciplinur saxdelebze ufro efeqtiani saSualeba. Sesabamisad, Se-moTavazebuli cvlilebis miReba gaumarTlebelia.

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos praqtikis Tanaxmad, ad-ministraciuli patimrobis Sefardebis samarTalwarmoeba adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis me-6 muxlis miznebisaTvis warmoadgens sisxlis samarTlis bral-debis saqmes.131 Sesabamisad, piri, romlis mimarTac mimdinareobs samarTalwarmoeba administraciuli patimrobis Sefardebis Sesaxeb, sargeblobs evropuli konvenciis me-6 muxlis me-3 punqtiT dadgeni-

129 შემოთავაზებული ცვლილებით სამარტოო საკანში მოთავსების ვადა 20 დღიდან 14 დღემდე მცირდება, რაც მისასალმებელია.

130 პატიმრობის კოდექსის 88-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, სამარტოო საკანში მოთავსება, როგორც დისციპლინური სახდელი, გამოიყენება მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში.

131 Ezeh and Connors v. the United Kingdom, Campbell and Fell v. the United Kingdom.


li minimaluri uflebebiT132. sxva uflebaTa Soris, mas unda hqondes sakmarisi dro da saSualeba sakuTari dacvis mosamzadeblad. bral-debulisaTvis dacvis mosamzadeblad sakmarisi drois micemis moTx-ovna warmoadgens naCqarevi sasamarTlo ganxilvisagan dacvis ga-rantias.133 drois sakmarisobis gansazRvrisas mxedvelobaSi miiReba saqmis arsi da sirTule. sasamarTlo sxdomis dros gamovlenili ax-ali garemoebis gamo braldebuls unda mieces damatebiTi dro, raTa man SeZlos sakuTari poziciis Sesabamisi cvlileba.134 amisaTvis ki mniSvnelovania braldebuls hqondes sasamarTlo sxdomis gadadebis moTxovnis ufleba135, aseve zogierT SemTxvevaSi, marTlmsajulebis interesebidan gamomdinare, sasamarTlom sakuTari iniciativiT unda gadados sxdoma.136

patimrobis kodeqsis 90-e muxlis Tanaxmad, administraciuli patim-robis Sefardebis Sesaxeb gankarguleba gamocemidan 24 saaTis ganmav-lobaSi waredgineba uflebamosil sasamarTlos dawesebulebis adg-ilmdebareobis mixedviT, romelic (erTi mosamarTle) Ria sasamarTlo sxdomaze ganixilavs gankargulebas misi wardgenidan 48 saaTis ganmav-lobaSi. saqmis ganxilvis Semdeg dasabuTebuli gadawyvetileba dauy-ovnebliv unda iqnas gamotanili. aSkaraa, rom patimrobis kodeqsiT dadgenili proceduris Tanaxmad, msjavrdebuls maqsimum 72 saaTi aqvs, raTa saWiroebis SemTxvevaSi, daukavSirdes advokats, SeimuSaos dacvis strategia, moipovos mtkicebulebebi da sasamarTlos warudg-inos sakuTari pozicia. amasTan, SeuZlebelia sasamarTlosaTvis mimarTvidan 48 saaTiani vadis gasvlis Semdgom sasamarTlo sxdomis gadadeba, vinaidan sasamarTlom gadawyvetileba, nebismier SemTxveva-Si, 48 saaTSi unda miiRos. yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, pa-timrobis kodeqsiT dadgenili procedura ar Seesabameba samarTliani sasamarTlo ganxilvis moTxovnebs da unda gadaixedos.

132 მე-6 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, ყოველ ბრალდებულს აქვს სულ მცირე შემდეგი უფლებები: a. მისთვის გასაგებ ენაზე დაუყოვნებლივ და დაწვრილებით გააცნონ წარმოდგენილი ბრალდების არსი და საფუძველი; b. ჰქონდეს საკმარისი დრო და საშუალებანი საკუთარი დაცვის მოსამზადებლად; c. დაიცვას თავი პირადად ან მის მიერ არჩეული დამცველის მეშვეობით ან, თუ მას არ გააჩნია საკმარისი საშუალება იურიდიული მომსახურების ასანაზღაურებლად, უფასოდ ისარგებლოს ისეთი მომსახურებით ხაზინის ხარჯზე, როდესაც ამას მოითხოვს მართლმსაჯულების ინტერესები; d. თვითონ დაკითხოს ან დააკითხვინოს მისი ბრალდების მოწმეები და, გამოაძახებინოს და დააკითხვინოს მისი დაცვის მოწმეები ბრალდების მოწმეების თანაბარ პირობებში; e. ისარგებლოს თარჯიმნის უფასო დახმარებით, თუ მას არ შეუძლია სასამართლოში გამოყენებული ენა ან ილაპარაკოს ამ ენაზე.

133 Kröcher and Möller v. Switzerland (dec), Bonzi v. Switzerland (dec), OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos v. Russia, § 540.

134 Miminoshvili v. Russia, § 141, Płlissier and Sassi v. France [GC], § 62, G.B. v. France, §§ 60-62.

135 Galstyan v. Armenia, § 85, Campbell and Fell v. the United Kingdom, § 98. 136 Sadak and Others v. Turkey (no. 1), § 57, Sakhnovskiy v. Russia [GC], §§ 103 and 106.


da bolos, Tu administraciuli patimroba, rogorc sasjelis zoma darCeba patimrobis kodeqsSi, aucilebelia gadaixedos patimrobis maqsimaluri vada. mniSvnelovania ganisazRvros administraciuli patimrobis erTiani standarti. administraciul samarTaldarRve-vaTa kodeqsSi 2014 wels ganxorcielebuli cvlilebebis Tanaxmad, administraciuli patimrobis vada 90 dRidan Semcirda 15 dRemde, rac udavod pozitiur cvlilebad unda Sefasdes. migvaCnia, rom ig-ive standarti unda gavrceldes patimrobis kodeqsiT dadgenil ad-ministraciuli patimrobis vadazec da patimrobaSi myofi pirebis mimarTac maqsimum 15 dRiani administraciuli patimroba unda iqnas gamoyenebuli.

2.4.3.2. patimarTa waxaliseba

patimris sxvadasxva sareabilitacio aqtivobaSi monawileobis Semd-gom, socialuri muSaki adgens pataks misi dadebiTi qcevis Sesaxeb da awvdis dawesebulebis direqtors, romelic iRebs gadawyvetilebas, Tu ra waxalisebis forma gamoiyenos patimris mimarT. Sesabamisi gad-awyvetileba inaxeba msjavrdebulis pirad saqmeSi. waxalisebis saxiT SesaZlebelia gamocxaddes madloba, daematos moklevadiani da gr-Zelvadiani paemani, moexsnas sayveduri an sxva disciplinuri saxdeli da a.S. wlis ganmavlobaSi patimarTa waxalisebis Sesaxeb statistiku-ri monacemebi mocemulia qvemoT, cxrilSi.

dawesebulebebi N2 N3 N5 N6 N7 N8 N9 N11 N12 N14 N15 N17 N19 sul

waxalisebis

SemTxvevebi209 127 129 85 5 351 16 60 15 90 267 383 41 1778

zemoaRniSnul cxrilSi mocemuli statistikuri monacemebidan naT-lad Cans, rom 2014 wels sasjelaRsrulebis N18 dawesebulebaSi arc erTi patimris mimarT ar gamouyenebiaT waxalisebis raime forma, xolo N7 dawesebulebaSi 12 Tvis manZilze mxolod 5 SemTxvevaSi iqna gamoyenebuli waxaliseba.

aqve unda aRiniSnos, rom patimarTa xSiri waxaliseba Seasustebs dawesebulebaSi cixis subkulturis gavlenas da xels Seuwyobs maT resocializacias, amitomac mniSvnelovania, rom sasjelaRsrulebis N6, N7, N9, N11, N12, N14, N19 dawesebulebebSi gaZlierdes patimarTa waxalisebis politika.


2.4.3.3. patimarTa dasaqmeba

evropuli cixis wesebis Tanaxmad, `sasjelaRsrulebis dawesebule-baSi patimris muSaoba unda aRiqmebodes, rogorc cixis reJimis pozitiuri elementi da arasdros ar unda iqnes sasjelis saxiT ga-moyenebuli.~137 `cixis xelmZRvaneloba unda cdilobdes sasargeblo xasiaTis sakmarisi samuSaoTi patimrebis uzrunvelyofas.~138 `patim-risaTvis gankuTvnili samuSao unda iyos SeZlebisdagvarad imgvari, rom unarCunebdes an anviTarebdes patimris mier gaTavisuflebis Semdgom Tavis rCenis unars.~139

patimarTa dasaqmebis 3 wlis monacemebi

2012 weli 2013 weli 2014 weli

102 patimari 506 patimari 804 patimari

rogorc zemoaRniSnuli statistikuri monacemebi aCvenebs, sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi 2013 da 2014 wlebSi 2012 welTan SedarebiT, dasaqmebul patimarTa raodenoba arsebiTad aris gazr-dili, rac misasalmebelia da aucilebelia am dadebiTi tendenciis Semdgomi gaZliereba.

sasjelaRsrulebis departamentis N11 (arasrulwlovanTa) da N18 (samkurnalo) dawesebulebebSi TavianTi specifikidan gamomdinare, patimrebis dasaqmeba wlis manZilze ar ganxorcielebula. 2014 wels patimarTa dasaqmebis statistikuri monacemebi Semdegnairad gamoi-yureba:

dawesebulebebi N2 N3 N5 N6 N7 N8 N9 N12 N14 N15 N17 N19 jami

dasaqmebulTa odenoba

112 28 31 51 4 192 10 37 99 68 138 34 804

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi dasaqmebuli msjavrdebule-bi ZiriTadad asufTavebdnen, alagebdnen, recxavdnen TeTreuls, arigebdnen produqtsa da sakvebs da axorcielebdnen sxva maTze da-kisrebul movaleobebs, raSic iRebdnen Sromis anazRaurebas.

137 ციხის ევროპული წესები. წესი 26.1.138 იქვე, 26.2–ე წესი.139 ციხის ევროპული წესები. წესი 26.3.


rekomendacia saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da

probaciis ministrs:

• SemuSavdes disciplinuri saxdelebis gamoyenebis saxelmZR-vanelo principebi, raTa SesaZlebeli gaxdes disciplinuri saxdelebis erTgvarovani gamoyeneba sasjelaRsrulebis yve-la dawesebulebaSi

• disciplinuri sasjeli gamoyenebul iqnas, rogoc ukiduresi RonisZieba

• SemuSavdes da yvela dawesebulebaSi dainergos Jurnalis forma, sadac aRiricxeba samartoo sakanSi moTavsebuli pa-timris mier misTvis kanoniT miniWebuli uflebebiT sarge-bloba (Sxapis miReba, gaseirneba, higienis nivTebis gadacema)

• miiRos yvela saWiro zoma, raTa ar moxdes fsiqikuri janmrT-elobis mqone patimris samartoo sakanSi moTavseba

• miiRos saTanado zomebi, raTa samartoo sakanSi moTavsebuli patimris eqimis mier monaxuleba xdebodes patimrobis kodeq-sis 88-e muxlis me-6 punqtis Sesabamisad

• miiRos yvela saWiro zoma sasjelaRsrulebis yvela dawese-bulebaSi mravalferovani sareabilitacio aqtivobebis gan-saxorcieleblad, maqsimalurad Seuwyos xeli dawesebulebis socialur ganyofilebas dagegmos da patimrebis saTana-do monawileobiT Caataros sxvadasxva RonisZiebebi. aseTi RonisZiebebis dagegmvisas gaTvaliswinebul iqnas patimarTa interesis sferoebi, aseve sxvadasxva aqtivobebSi meti Car-Tulobis uzrunvelsayofad ufro xSirad iqnas gamoyenebu-li waxalisebis formebi

• gaizardos sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi dasaqmebul patimarTa raodenoba


• administraciuli patimrobis maqsimaluri vada Semcirdes 15 dRemde

• ganxorcieldes Sesabamisi cvlilebebi patimrobis kodeqsSi da administraciuli patimrobis Sefardebis samarTalwar-moebis procesSi patimari uzrunvelyofil iqnas samarTliani sasamarTlo ganxilvis yvela garantiiT


2.5. sasjelaRsrulebis jandacvis sistema

janmrTelobis ufleba aris inkluziuri ufleba140 da Tavis TavSi moicavs usafrTxo sasmel wyals da adekvatur sanitarul pirobebs, uvnebel sursaTs, adekvatur kvebas da sacxovrebel pirobebs, jansaR samuSao da garemo pirobebs, janmrTelobasTan dakavSirebul ganaT-lebisa da informaciis xelmisawvdomobas, genderul Tanasworobas.

janmrTelobis ufleba aseve moicavs piris uflebas ar daeqvemde-baros samedicino manipulacias misi Tanxmobis gareSe, wamebas an sxva sastik, araadamianur, damamcirebel mopyrobasa an dasjas. janmrT-elobis uflebis Sinaarsidan gamomdinare, pirs unda miuwvdebodes xeli janmrTelobis dacvis sistemaze; daavadebaTa prevenciaze, mkurnalobasa da kontrolze; medikamentebze; reproduqciul jan-mrTelobaze; jandacvis ZiriTad momsaxurebaze (Tanabrad da drou-lad); janmrTelobasTan dakavSirebul informaciasa da ganaTlebaze. jandacvis sistemis servisebi unda iyos xelmisawvdomi, misaRebi da xarisxiani.141

janmrTelobis uflebis realizebisaTvis gansakuTrebuli mniSvne-loba eniWeba prevenciul jandacvas, romelic gulisxmobs janmrT-elobis xelSewyobas da zogadi sacxovrebeli pirobebis gaumjobese-bas; kvebis, sanitaruli pirobebis, gonebrivi da fizikuri aqtivobis, cixeSi miznobrivi prevenciuli RonisZiebebis gatarebas konkretu-li paTologiebis kuTxiT, rogoricaa infeqciuri daavadebebi, fsiqi-kuri janmrTeloba, wamalze damokidebuleba da Zaladoba.

2014 wels ganxorcielebuli monitoringis farglebSi gansakuTrebu-li yuradReba eTmoboda sasjelaRsrulebis jandacvis sistemis fun-qcionirebis efeqturobas da arsebul gamowvevebs. monitoringis mim-dinareobisas gamoikiTxnen patimrebi da sasjelaRsrulebis dawese-bulebaTa samedicino personali, aseve Semowmda sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi saeqimo-samedicino punqtSi arsebuli mdgomareoba da sasjelaRsrulebis samkurnalo dawesebulebebis infrastruqtu-ra.

kvlevis miznebisaTvis gamoyenebuli iyo saqarTvelos sas-jelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis saministros samedicino departamentisa da calkeuli sasjelaRsrulebis dawese-bulebis mier mowodebuli statistikuri angariSebi da informacia.

140 Right to Health, Fact Sheet No. 31, Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights and World Health Organization, available at http://www.ohchr.org/Documents/Publications/Factsheet31.pdf [last visit on 31.05.2014].

141 General comment N° 14 (2000) on the right to health, adopted by the Committee on Economic, Social and Cultural Rights.


qvemoT mocemuli analizi emyareba erovnul kanonmdeblobasa da kanonqvemdebare normatiul aqtebs, aseve saerTaSoriso savaldebu-lo da sarekomendacio xasiaTis standartebs, kerZod:

• gaeros konvencia wamebisa da sxva sastiki araadamianuri, Rirsebis Semlaxavi mopyrobisa da dasjis winaaRmdeg (1997);

• aRniSnuli konvenciis damatebiTi oqmi (2006);

• evropis konvencia wamebisa da araadamianuri an/da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis an dasjis aRmofxvris Sesaxeb (1987);

• stambolis protokoli - gaeros wamebisa da sxva sastiki araa-damianuri Rirsebis Semlaxavi mopyrobisa da dasjis efeqtu-ri gamoZiebisa da dokumentirebis saxelmZRvanelo principe-bi (United Nations; New York and Geneva, 2001 - 2004);

• adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos principebi da precedentebi;

• evrosabWos wamebis prevenciis komitetis (CPT) me-3 general-uri angariSi - jandacva cixeebSi;

• gaeros patimrobis minimaluri standartebi (1955);

• gaeros nebismieri formiT dakavebulTa an patimrobaSi myof pirTa dacvis principTa erToblioba (1989);

• evropuli cixis wesebi (2006);

• evropis sabWos ministrTa komitetis rekomendacia № R (87) 3 (1987);

• evropis sabWos ministrTa komitetis rekomendacia №(98)7 ministrTa komitetis mimarTva monawile qveynebisaTvis cix-eebSi samedicino samsaxuris organizaciuli da eTikuri as-peqtebis Sesaxeb (strasburgi 1998, 20 aprili);

• fsiqikuri janmrTelobis gaumjobeseba cixeebSi, SeTanxmebu-li ganacxadi, msoflio jandacvis organizacia evropis re-gionuli ganyofileba (haaga, niderlandebi, 18 – 21 noemberi, 1998 w.);

• gaeros saerTaSoriso samedicino eTikis principebi (1982);

• msoflio eqimTa asociaciis tokios deklaracia (1975), ham-burgis deklaracia (1997), Jenevis deklaracia (1948), maltis deklaracia (1991, 2006), helsinkis rezolucia (2003, 2007);

• wamebasTan brZolis saerTaSoriso instrumentebi da meqa-nizmebi – wamebasTan dakavSirebuli samarTlebrivi dokumen-


tebisa da standartebis krebuli (2007 wlis 4 ivlisis mdgo-mareobiT, wamebis msxverplTa reabilitaciis saerTaSoriso sabWo (IRCT);

• jandacva cixeSi, msoflio jandacvis organizaciis saxelmZ-Rvanelo cixeebSi jandacvis aucilebeli standartebis Ses-axeb;

• madridis rekomendacia, janmrTelobis dacva cixeebSi, ro-gorc sazogadoebrivi jandacvis aucilebeli nawili (msof-lio jandacvis organizacia, 2010).

sasjelaRsrulebis jandacvis sistemaSi gatarebuli reformebi da arsebuli gamowvevebi mimoxiluli iqneba qvemoT, Sesabamis TavebSi.

2.5.1. saqarTvelos penitenciuri jandacvis dafinanseba,

organizaciuli aspeqtebi da ganxorcielebuli

reformebi

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciis Tanaxmad, sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sa-medicino departamentSi pirveladi jandacvis, specializebuli samedicino daxmarebis, samedicino saqmianobis regulirebis, jan-dacvis ekonomikisa da samedicino lojistikis procesebis samarTa-vad cal-calke sammarTveloebi funqcionireben.

2014 wels dasrulda penitenciuri jandacvis 18 Tviani samoqmedo gegmis ganxorcieleba, romelic evrokavSirisa da evrosabWos warmo-madgenlebma pozitiurad Seafases. evrosabWos eqspertebis CarTu-lobiT SemuSavda 2014-2017 wlis penitenciuri jandacvis ganviTare-bis strategia, romlis farglebSic sasjelaRsrulebisa da probaci-is saministrodan gamoTxovili informaciis Tanaxmad, ganxorcielda Semdegi aqtivobebi:

• 60 procentiT gaizarda samedicino personalis anazRaureba (magaliTad, eqimis xelfasi 750-dan 1200 laramde, xolo eqT-nis xelfasi 350-dan 750 laramde);

• pirveladi jandacvis modeli dainerga kidev erT dawese-bulebaSi da axla xelmisawvdomia yvela dawesebulebaSi. pjd/ambulatoriul doneze ganxorcielda 214 567 konsultacia;

• dainerga eleqtronuli samedicino istoria (P-HER) da Seiqm-na saavadmyofoebSi gadayvanisTvis gankuTvnili eleqtronu-li rigi;


• 2014 wels SemuSavda da damtkicda patimrobisa da Tavi-suflebis aRkveTis dawesebulebebidan saerTo profilis saavadmyofoSi, sasjelaRsrulebis departamentis tu-berkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrsa da braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebuleba-Si daavadebul msjavrdebulTa gadayvanis axali wesi;

• gaixsna sasjelaRsrulebis centraluri saavadmyofo. 2014 wels sasjelaRsrulebis centralur saavadmyofoSi (bral-debulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi) 1122 referali ganxorcielda

• msjavrdebulebi saWiroebis SemTxvevaSi samedicino momsax-urebas iReben samoqalaqo seqtorSi. 2014 wels samoqalaqo seqtoris klinikebSi ganTavsda 3658 referali.

• Seiqmna da damtkicda penitenciuri jandacvis medikamen-tebis standarti. medikamentebze danaxarji 2013 wlidan 2014 -wlamde gaizarda samjer: 64 laridan 184 laramde;

• wamaldamokidebuli patimrebisTvis xelmisawvdomia metadonis detoqsikaciis programa, narkologis konsulta-cia da mkurnaloba, detoqsikacia da specializebuli dax-mareba sasjelaRsrulebis centralur saavadmyofosa da samoqalaqo seqtoris klinikebSi, nebayoflobiTi konsul-tireba da testireba infeqciebze. amJamad mimdinareobs muSaoba metadoniT grZelvadiani CanacvlebiTi Terapiis dawyebaze;

• ganaxlda tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centri da gaixsna specialuri ganyofileba braldebulebi-sTvis;

• daiwyo C hepatitis prevenciis, diagnostikisa da mkurnalo-bis programa, romlis farglebSic 2014 wels 8711 bral-debuls/msjavrdebuls Cautarda skriningi. 2014 wels 180 pa-cientma daasrula C hepatitis mkurnalobis kursi;

• 2014 wels ganaxlda patimarTa kvebis standarti, romelic iTvaliswinebs 12 miznobriv racions sxvadasxva fizikuri aq-tivobis, kategoriisa da janmrTelobis mdgomareobis mqone patimrebisTvis;

• daiwyo suicidis prevenciis programis ganxorcieleba. pro-grama sasjelaRsrulebis 6 dawesebulebaSi xorcieldeba;

• ganaxlda stomatologiuri infrastruqtura. sas-jelaRsrulebis centralur saavadmyofoSi gaixsna axali stomatologiuri kabineti. sasjelaRsrulebis yvela dawe-sebulebaSi Catarda monitoringi da gamovlinda saWiroebebi,


romlis safuZvelzec daigegma sterilizatorebis Sesyidva yvela stomatologiuri kabinetisTvis;

• 2014 wlis dekembris TveSi sasjelaRsrulebis N5 dawese-bulebaSi ganxorcielda ZuZus, saSvilosnos yelis kibosa da swori nawlavis kibos skriningi riskjgufebis gamosavlenad;

• SSm patimrebisTvis sasjelaRsrulebis centralur saavadmy-ofoSi gaixsna 57 adgiliani xangrZlivi movlis ganyofileba.

aRsaniSnavia penitenciuri jandacvis dafinansebis arsebiTi zrda. penitenciuri jandacvis biujeti 2014 wlisaTvis 15 466 000 lariT ganisazRvra, xolo sakaso Sesrulebam 13 300 800 lari Seadgina. peni-tenciuri biujetis amgvari zrda misasalmebelia, Tumca resursebis optimaluri gamoyenebis mizniT aucilebelia ganxorcielebuli aq-tivobebis xarjTefeqtianobis Sefaseba da momavali wlis biujetis dagegmvis dros gaTvaliswineba.

2.5.2. samedicino infrastruqtura

2.5.2.1. samkurnalo dawesebulebebis infrastruqtura

2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis samedicino infrastruq-turis ganaxlebis mizniT ganxorcielda garkveuli aqtivobebi. gan-sakuTrebiT unda aRiniSnos sasjelaRsrulebis N18 braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi ganxorcielebuli saremonto samuSaoebi. saremonto samuSaoebis Catarebis Semdgom, dawesebuleba eqspluataciaSi Sevida 2014 wlis 1 ivliss. dawese-bulebaSi pacientTa ganTavsebis limitia 158 pacienti (158 sawoli). sawolebis raodenoba ganyofilebebis mixedviT mocemulia qvemoT, cxrilSi:

N ganyofilebebSi patimarTa limiti sawolebis mixedviT

1. mimRebi ganyofileba 9

2. Terapiuli ganyofileba 9

3. xangrZlivi movlis ganyofileba 53

4. narkologiuri ganyofileba 11

5. fsiqiatriuli ganyofileba 21

6. infeqciuri ganyofileba 10

7. tuberkulozis ganyofileba 8

8. qirurgiuli ganyofileba 21

9. kritikuli medicinis ganyofileba 16


braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis diag-nostikur blokSi funqcionirebs rentgenografia, eqoskopia, endo-skopia (gastroskopia, kolonoskopia, bronqoskopia), elastografia (fibroskani), Sokis darbazi, laboratoria (klinikuri, baqteri-ologiuri, bioqimiuri). dawesebulebaSi aseve aris sasterilizacio, stomatologiuri kabineti da observaciis oTaxi.

samkurnalo dawesebuleba awarmoebs zogadi profilis Terapiuli, nevrologiuri, kardiologiuri, endokrinologiuri, fsiqiatri-uli, infeqciuri, fTiziatriuli, dermato-venerologiuri, qirur-giuli, onkologiuri, travmatologiuri, urologiuri, otorino-laringologiuri, ofTalmologiuri, reanimaciuli da sxva profi-lis avadmyofTa sadReRamiso momsaxurebas.

monitoringis ganxorcielebisas specialurma prevenciulma jgufma daaTvaliera dawesebuleba. nulovani sarTulis farTi aris 746 kv.m. masSi ganTavsebulia afTiaqi, gvamis dayovnebis oTaxi, sakonferen-cio darbazi, qimiuri da baqteriologiuri laboratoriebi, saster-ilizacio, biblioTeka, arqivi. pirveli sarTulis farTi Seadgens 672 kv. metrs. masSi ganTavsebulia administracia, mimRebi ganyofileba (5 palata 9 sawolze), sanitariuli gamtari, saTabaSire manipulaciis oTaxi, Sokis kabineti, diagnostikuri bloki: rentgeni, eqoskopia, en-doskopia, spirometria. meore sarTulis farTi Seadgens 699 kv. metrs. aRniSnul sarTulze ganTavsebulia tuberkulozis mkurnalobisa da infeqciuri ganyofilebebi (7 palata 18 sawolze), fsiqiatriuli gan-yofileba (8 palata 21 sawolze) da stomatologiuri kabineti. mesa-me sarTulis farTi Seadgens 726 kv. metrs. aRniSnul sarTulze gan-Tavsebulia Terapiuli (3 palata 9 sawolze) da xangrZlivi movlis (21 palata 53 sawolze) ganyofilebebi. amave sarTulze aris ganTavsebu-li sareabilitacio kabineti, romelic uzrunvelyofilia sxvadasxva saxis trenaJorebiT. monitorignis ganxorcielebisas sareabilita-cio kabineti ar funqcionirebda. meoTxe sarTulis farTi Seadgens 738 kv. metrs. aRniSnul sarTulze ganTavsebulia kritikuli medi-cinis ganyofileba (5 palata 16 sawolze), qirurgiuli ganyofileba (7 palata 21 sawolze) da saoperacio bloki. klinikas aqvs ori saop-eracio: gegmiuri da urgentuli. palatebis da kabinetebis sanitar-iul-higienuri mdgomareoba zogadad damakmayofilebelia, Tumca saventilacio sistemebi ar aris damontaJebuli saoperacioebsa da rentgenis kabinetSi.

monitoringis Catarebis dros dawesebuleba uzrunvelyofili iyo Semdegi saxis samedicino teqnikiT: ekg 3 arxiani 1 cali, uvC-80 1 cali, eleqtro-stimulatori mioritmi 1 cali, glukometri 5 cali, wnevis aparati fonendoskopiT 36 cali. eleqtrokardiografi 3 arxiani 3


cali. eqoskopiis aparati 1 cali, kolonskopi 1 cali, gastroskopi 1 cali, bronqoskopi 1 cali, kardiomonitori 1 cali, eleqtrodana 5 cali, defibrilatori 3 cali, xelovnuri sunTqvis aparati 5 cali, eleqtroxerxi 3 cali, rentgenis aparati 2 cali, rentgenis apara-ti stomatologiuri 1 cali, kompresori 1 cali, 2 cali saoperacio magida, saoperacio ganaTeba 2 cali, eleqtroqirurgiuli aparati 2 cali, etli 45 cali, regulirebadi yavarjeni - 42 cali.

fsiqiatriul ganyofilebaSi aris saizolacio oTaxi, sadac dgas spe-cialuri sawoli dasafiqsirebeli qamrebiT, aris sanitaruli kvanZi. Tu pacienti uars acxadebs medikamentebis da sakvebis miRebaze, ar emorCileba stacionaris wesebs, dgeba Sesabamisi oqmi. vizitis pir-vel dRes ganyofilebaSi eleqtronuli saSualebiT meTvalyureoba 5 sakanSi iyo SesaZlebeli, Tumca sasjelaRsrulebis departamentis gadawyvetilebiT fsiqiatriuli ganyofilebis yvela palataSi mim-dinareobda saTvalTvalo kamerebis damontaJeba.

2.5.2.2. sasjelaRsrulebis N19 tuberkulozis samkurnalo da

sareabilitacio centri

dawesebulebaSi patimarTa ganTavsebis limiti 698 patimars Sead-gens. specialuri prevenciuli jgufis vizitis dros dawesebule-baSi moTavsebuli iyo 168 patimari. dawesebulebis direqtoris ganmartebiT, erTi msjavrdebuli gadayvanili iyo `akad. b. naneiSvi-lis saxelobis fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi~.

dawesebulebaSi samkurnalod moTavsebuli patimrebi ganTavsebule-bi arian pirvel da meore (ZiriTad) korpusebSi; pirvel korpusSi gan-Tavsebuli arian tuberkulozis multirezistentuli, mgb (+) for-miT daavadebuli msjavrdebulebi. am sacxovrebel korpusSi aris 18 palata, sadac, 2014 wlis 11-12 dekembris mdgomareobiT, moTavsebu-li iyo 8 patimari. dawesebulebis meore korpusi oTxsarTuliania, I sarTulze ganTavsebulia mTavari eqimis da statistikosis kabinete-bi, aseve wamlebis samarago da laboratoria. II da IV sarTulebze sx-vadasxva fligelSi ganTavsebulebi arian tuberkulozis sensitiuri da rezistentuli formis mqone patimrebi. III sarTulis erT fligelSi gamoyofilia palatebi, sadac ganTavsebulebi arian dawesebulebaSi axlad Seyvanili patimrebi, romlebic gadian pirvelad gamokvlevebs.

tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi SesaZlebe-lia rentgenografiis da eqoskopiis, aseve laboratoriuli gamokv-levebis Catareba. funqcionirebs stomatologiuri kabineti, mcire samanipulacio da sasterilizacio oTaxebi.


2.5.2.3. sasjelaRsrulebis dawesebulebebis samedicino

infrastruqtura

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi samedicino momsaxurebas axor-cielebs pirveladi jandacvis 37 gundi. sasjelaRsrulebisa da pro-baciis samedicino departamentidan miRebuli informaciis Tanaxmad, pirveladi jandacvis gundis aRWurvilobaSi Sedis defibrilatori, saswori/simaRlis sazomi, kardiografi, glukometri, wnevis aparati, negatoskopi. dawesebulebebSi funqcionirebs stomatologiuri da mcire samanipulacio kabinetebi.

sasjelaRsrulebis dawesebulebebis saeqimo-samedicino punqtebSi samedicino momsaxureba mimdinareobs yofil saknebSi, rac garkveul-wilad zRudavs miwodebuli momsaxurebis xarisxs. arsebobs proble-mebi eqimis kabinetebSi kedlebis zedapirsa da iatakis safarTan da-kavSirebiT. aucilebelia yvela im kabinetSi, sadac mimdinareobs di-agnostikuri gamokvlevebi an mcire Carevebi, iataki dafaruli iyos antistatikuri linoleumiT. arsebobs ventilaciis problemebic. yovelive zemoaRniSnuli ki zrdis nozokomiuri infeqciis risks. problemuria aseve sasjelaRsrulebis sistemaSi arsebuli samedi-cino aRWurvilobis xarisxi da maTi teqnikuri Senaxva.

rekomendaciebi sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• uzrunvelyos braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi arsebul saoperaciosa da rentgenis kabinet-Si saTanado saventilacio sistemis damontaJeba da dawese-bulebis saventilacio sistemis gamarTuli muSaoba

• gadaixedos sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomar-is gadawyvetileba braldebulTa da msjavrdebulTa samkur-nalo dawesebulebaSi arsebul fsiqiatriul ganyofilebaSi yvela palataSi saTvalTvalo kameris damontaJebis Sesax-eb da daicvan pacientTa piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba

• uzrunvelyos sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi saeqi-mo-samedicino punqtebis qveyanaSi moqmed standartebTan Se-sabamisoba, maT Soris, am punqtebis saTanado aRWurviTa da sa-medicino aRWurvilobis kontroliT, saventilacio sistemis mowesrigebiT da antistatikuri linoleumis dagebiT


2.5.3. medikamentebis xelmisawvdomoba

warmatebuli mkurnalobis aucilebel pirobas pacientisaTvis saW-iro medikamentebis droulad miwodeba warmoadgens. patimrobis ko-deqsis 24-e muxlis Sesabamisad, braldebuls/msjavrdebuls ufleba aqvs, isargeblos saWiro samedicino momsaxurebiT. braldebuli-saTvis/msjavrdebulisaTvis, saWiroebis SemTxvevaSi, xelmisawvdomi unda iyos patimrobis/Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi ne-badarTuli samkurnalo saSualebebi. moTxovnis SemTxvevaSi bral-debuls/msjavrdebuls aqvs patimrobis/Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebis mier SeZenilze meti Rirebulebis an analogiuri Tvisebebis mqone samkurnalo saSualebis sakuTari saxsrebiT SeZenis ufleba.

monitoringis Sedegad gairkva, rom patimrebi zemoaRniSnuli uflebiT ver sargebloben, vinaidan afTiaqi, sadac patimrebs Seu-ZliaT medikamentebis yidva, aris mxolod N15 dawesebulebaSi142. sxva dawesebulebebSi afTiaqi ar funqcionirebs. amasTan, patimris mier ojaxis wevrebisagan medikamentebis miRebis uflebas Sesabamisi nor-matiuli aqtebi ar gansazRvravs.

kvlav problemuria daniSnuli medikamentebis Canacvlebis sakiTxi. gasagebia, rom penitenciuri jandacvis sistemis bazisuri medikamen-tebis nusxis SemuSavebiT sasjelaRsrulebisa da probaciis samin-istrom gansazRvra im medikamentebis CamonaTvali, romelTa saku-Tari xarjebiT miwodebis valdebulebas is iRebs. amavdroulad, sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2011 wlis 30 maisis brZanebiT daregulirda sagamonakliso SemTxveva, ra drosac pati-mars saministros xarjze SeiZleba miewodos medikamenti, romelic ba-zisuri medikamentebis nusxaSi ar aris Setanili. aRiSnuli regulaci-is Tanaxmad, gamonaklisis saxiT, aucilebeli samedicino saWiroebis SemTxvevaSi, dawesebulebis mTavari eqimis werilobiTi mimarTvis sa-fuZvelze, romelsac Tan unda erTvodes pacientis forma № IV- 100/a da mkurnali eqimis mier gacemuli recepti, saministros samedici-no departamentis ufrosis TanxmobiT, msjavrdebuli SesaZlebelia uzrunvelyofil iqnes im medikamentebiT, romlebic miTiTebuli ar aris penitenciuri sistemis jandacvis bazisuri medikamentebis nusx-aSi, magram gaTvaliswinebulia saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier damtkicebuli an aRiarebuli klinikuri praqtikis erovnuli rekomendaciis (gaidlainis) da klini-kuri mdgomareobis marTvis saxelmwifo standartiT (protokoliT). Sesabamis dawesebulebas amgvari proceduriT daniSnuli medikamen-

142 2014 დეკემბრის მდგომარეობით აფთიაქი არ ფუნქციონირებდა N2, N3, N5, N6, N7, N8, N9, N11, N12, N14, N17, N18, N19 დაწესებულებებში.


tebiT uzrunvelyofs saministro.143sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi medikamentebis danaxarjebi mocemulia qvemoT, cxrilSi.

dawesebuleba danaxarji

N2 214552,074

N3 47124

N5 84475,86

N6 112333,09

N7 19184,24

N8 267371,29

N9 17184,21

N11 7505,244

N12 50662,53

N14 473277,2

N15 265582,59

N17 307660,81

N18 182628,86

N19 201146,81

sul 2250688,808

rogorc monitoringma aCvena, sasjelaRsrulebis samedicino per-sonali patimrebs uniSnavs im generikmedikamentebs, romelic xelmi-sawvdomia dawesebulebaSi saxelmwifos xarjze, ris gamoc patimrebs ezRudebaT brenduli saxelwodebis medikamentebis sakuTari xar-jiT/TanxiT SeZenis ufleba. mniSvnelovania, rom patimrebs hqondeT SesaZlebloba eqimTan SeTanxmebiT, Sesabamisi daniSnulebis safuZ-velze, SeiZinon Tavdapirvelad daniSnuli generikmedikamentis Ses-abamisi brenduli saxelwodebis medikamenti dawesebulebis afTiaqSi an afTiaqis ararsebobis SemTxvevaSi miiRon ojaxis wevrebisagan.

sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi ganxorcielebuli vizitis dros dokumentaciis Seswavlisa da msjavrdebulebTan gasaubre-bis Sedegad dadginda, rig SemTxvevebSi pacienti ver iRebs eqimis mier mkurnalobis kompleqsuri kursis farglebSi daniSnul ZiriT-ad medikamentebs. rig SemTxvevebSi, xdeba daniSnuli medikamentebis Canacvleba sxva medikamentebiT, rasac mwvaved ganicdian paciente-bi da rac xSirad eqimsa da pacients Soris daZabuli urTierTobis mizezi xdeba.

143 პატიმრობის დაწესებულების დებულების 28-ე მუხლის მე-8 პუნქტი, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დებულების 29-ე მუხლის მე-8 პუნქტი.



• miiRos Sesabamisi zomebi, raTa patimrebs Seuferxeblad miuwvdebodeT xeli daniSnul ZiriTad medikamentebze, amasTan, eqimebi daniSnulebis gacemisas ar SeizRudon sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi arsebuli medikamentebiT da, patimris moTxovnis SemTxvevaSi, eqimTan SeTanxmebiT, daubrkoleblad iyos xelmisawvdomi brenduli saxel-wodebis medikamentebi patimris xarjze. dawesebulebebSi af-Tiaqebis ararsebobis pirobebSi mkafiod ganisazRvros sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi medikamentebis amanaTiT Segzavnis maregulirebeli wesi

2.5.4. samedicino momsaxurebis xelmisawvdomoba da xarisxi

2.5.4.1. eqimis xelmisawvdomoba

admianis uflebaTa evropuli sasamarTlo Tavis ganCinebaSi saqmeze: kudla poloneTis winaaRmdeg ganmartavs, rom konvenciis me-3 muxli saxelmwifos akisrebs valdebulebas daicvas TavisuflebaaRkveTi-li piris fizikuri janmrTeloba.~ sasamarTlo Tavis araerT ganCine-baSi uTiTebs, rom `Sesabamisma organoebma unda uzrunvelyon, rom diagnozi da mkurnaloba iyos drouli da zusti da samedicino per-sonalis mier gaweuli zedamxedveloba iyos regularuli da siste-matiuri xasiaTis da moicavdes srul Terapiul strategias~.144

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino depar-tamentidan mowodebuli informaciis Tanaxmad, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi muSaobs 37 pirveladi jandacvis gundi, romelic dakompleqtebulia ojaxis eqimebiT. 2014 wlis ganmavlobaSi dawese-bulebaSi momuSave ojaxis eqimebma 214 567-jer gauwies patimrebs kon-sultacia (2013 wels - 224 363 konsultacia). mowveuli eqim-konsul-tantebis mier gaweul konsultaciaTa raodenoba ki 30 726 Seadgens (2013 wels 33 929 konsultacia). statistikuri monacemebis analizi cxadyofs, rom 2014 wels ojaxis eqimebisa da eqim-konsultantebis mier Catarebuli konsultaciebis raodenoba 2013 wlis amave maCvene-belTan SedarebiT Semcirebulia, Tumca ar aRiniSneba mniSvnelovani kleba. amasTan, gasaTvaliswinebelia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli statistikuri monacemebis Ta-naxmad, avadobis maCvenebeli 2013 welTan SedarebiT gazrdilia. ava-dobis maCvenebeli mocemulia qvemoT, cxrilSi.

144 Inter alia ჯაში საქართველოს წინააღმდეგ, 2013 წლის 8 იანვრის განჩინება, პარ. 61.


N daavadebebi2014 weli

2013 weli

sxvaoba

1. gul-sisxlZarRvTa sistemis daavadebebi 1650 859 791

2. sasunTqi sistemis daavadebebi 5037 1536 3501

3. saWmlis momnelebeli sistemis daavadebebi 2721 1708 1013

4. Sard-sasqeso sistemis daavadebebi 6181 1180 5001

5. nervuli sistemis daavadebebi 1726 958 768

6. fsiqikuri daavadebebi 2023 1998 25

7. endokrinuli sistemis daavadebebi 431 182 249

8. hematilogiuri daavadebebi 53 19 34

9. grZnobaTa organoebis daavadebebi 1316 1349 - 33

10. infeqciuri daavadebebi 442 168 274

11. tuberkulozi 136 294 -158

12. aiv infeqcia/Sidsi -axlad gamovlenili 34 7 27

13.Zval-saxsrovani sistemisa da SemaerTebeli qsovilis daavadebebi

1121 416 705

14. kanisa da veneriuli daavadebebi 525 285 240

15. TviTdazianeba da travmebi 3086 3051 35

16. stomatologiuri daavadebebi 15860 15857 3

17. mwvave qirurgiuli daavadebebi 377 230 147

18. onkologiuri daavadebebi 37 40 - 3

sul:

42756

sul:

30137

sul:

12619

rac Seexeba sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi StatiT gaTvalis-winebuli eqimebis da eqTnebis raodenobas, gasul welTan SedarebiT, sasjelaRsrulebisa da probaciis samedicino departamentidan miRe-buli informaciis analizi cxadyofs, rom, rogorc ojaxis eqimebis, aseve eqTnebis raodenoba 2014 wels 2013 welTan SedarebiT Semcire-


bulia.145 imis gaTvaliswinebiT, rom 2013 wlis dekembris mdgomare-obiT sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi patimarTa raodenoba Seadgenda 9093, xolo 2014 wlis dekemberSi - 10372 patimars, maTi ra-odenobisa da avadobis maCveneblis zrdis paralelurad eqimebis da eqTnebis raodenobis Semcireba specialuri prevenciuli jgufis Se-fasebiT mizanSeuwonelia. aqve aRsaniSnavia, rom wina welTan Sedare-biT, eqimebis raodenobis Semcirebis fonze, eqimebis mier Catare-buli konsultaciebis raodenoba 4,4 % aris Semcirebuli. eqimebisa da eqTnebis raodenoba dawesebulebebis mixedviT ixileT qvemoT, cx-rilSi.

N dawesebuleba eqimi eqTanisxva damxmare

personali

1. N2 dawesebuleba 12 13 1












13 N17 dawesebuleba 9 15 2

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentidan mowodebuli informaciis Tanaxmad, 2014 wels dawesebule-bebSi StatiT gaTvaliswinebuli eqimebisa da eqTnebis raodenobisa da patimrebis raodenobis Tanafardoba dawesebulebebis mixedviT mocemulia qvemoT, cxrilSi:

145 2013 წელს სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში მუშაობდა 119 ექიმი, ხოლო 2014 წელს - 103. ამასთან, 2013 წელს ექთნების რაოდენობა შეადგენდა 169-ს, ხოლო 2014 წელს - 136-ს.


NsasjelaRsrulebis

dawesebuleba

patimrebisa da eqimebis raodenobis

Tanafardoba

eqTnebisa da patimrebis raodenobis

Tanafardoba

1. N2 dawesebuleba 137 116












zemoT, cxrilSi moyvanili cifrebi gamoTvlilia TiToeul dawese-bulebaSi 2014 wlis dekembris mdgomareobiT myofi patimrebis ra-odenobis saStato ganrigiT gaTvaliwinebuli eqimebisa da eqTnebis raodenobasTan SefardebiT. cxrilis Sedgenisas ar aris gaTvalis-winebuli eqimebisa da eqTnebis morigeobis grafiki, miuxedavad amisa, TvalSisacemia eqTnebis arasakmarisi raodenoba sasjelaRsrulebis N2, N8, N14, N15 da N17 dawesebulebebSi.

2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxor-cielebuli vizitebis Sedegad dadginda, rom zogierT dawesebule-baSi arsebobs dRisa da Ramis saaTebSi dawesebulebaSi saStato gan-rigiT gaTvaliswinebuli eqimebis xelmisawvdomobasTan dakavSire-buli problemebi. gadatvirTulobaze da mZime samuSao pirobebze saubrobs aseve sasjelaRsrulebis dawesebulebis samedicino per-sonali. ase magaliTad, rogorc sasjelaRsrulebis N17 dawesebule-baSi dRis saaTebSi momuSave ojaxis erT eqimze, aseve Ramis saaTeb-Si morige ojaxis erT eqimze 400 msjavrdebulze meti modis, xolo erT eqTanze - 200 msjavrdebulze meti. sasjelaRsrulebis N8 dawe-sebulebaSi pirveladi jandacvis erT eqimze modis 300 patimramde. aSkarad arasakmarisia eqTnebis raodenoba, dRis cvlis erT eqTanze modis 300 patimramde, xolo Ramis cvlis erT eqTanze - 430 patimram-de. sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi dRis manZilze muSaobs 3 pirveladi jandacvis eqimi, 3 eqTani da 1 morige eqimi. Ramis saaTebSi


da SabaT-kviras dawesebulebaSi imyofeba 1 morige eqimi da 1 morige eqTani. dRis cvlis erT eqimsa da erT eqTanze modis Sesabamisad 250 da 340 patimarze meti, xolo Ramis cvlis eqimsa da eqTanze - 1000 pa-timarze meti.

sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi mZimea eqimebis, gansakuTre-biT ki eqTnebis samuSao pirobebi. mTeli dRis ganmavlobaSi mTel dawesebulebas emsaxureba pirveladi jandacvis mxolod erTi eqimi da eqTani. aseT viTarebaSi SeuZlebeli xdeba eqimis mier pacientTa srulfasovani momsaxureba samedicino nawilSi, patimarTa ZiriTad sacxovrebel saknebSi da amasTan, samedicino dokumentaciis srul-fasovnad warmoeba.

sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi problemuria stomatologiu-ri momsaxureba. eqim stomatologs ar hyavs asistenti da xSir SemTx-vevaSi, yoveldRe uwevs 25-30 pacientisaTvis momsaxurebis gaweva. garkveuli SeferxebiT mimdinareobs orTopediuli momsaxureba.

sasjelaRsrulebis N2 da N3 dawesebulebaSi vizitis mimdinareo-bisas, monitoringis jgufma gamoavlina patimarTaTvis samedicino momsaxurebis gawevis axlad damkvidrebuli praqtika, romlis mixed-viTac imisaTvis, rom patimarma miiRos saWiro samedicino momsaxure-ba, igi wers gancxadebas samedicino momsaxurebis saWiroebis Sesaxeb da gadascems dawesebulebis morige kontroliors. am ukanasknels dRis ganmavlobaSi Segrovebuli gancxadebebi miaqvs kancelaria-Si, saidanac gancxadebebi, registraciis Semdgom, egzavneba dawe-sebulebis eqims. mxolod gadaudebel SemTxvevaSi miaqvs morige kontroliors gancxadeba kancelariaSi dauyovnebliv, Tumca aqac gaugebaria, rogor unda moaxdinos samedicino ganaTlebis armqone morige kontroliorma SemTxvevis gadaudeblobis gansazRvra. zemoT aRwerili procedura qmnis damatebiT bariers samedicino momsax-urebis miwodebis procesSi, amasTan arRvevs konfidencialurobis princips da igi dauyovnebliv unda aRmoifxvras.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentidan mowodebuli informaciis Tanaxmad, 2014 wlis ganmavloba-Si eqim-konsultantebs hqondaT 30726 konsultacia. amasTan, yov-elTviurad Catarebuli konsultaciebis raodenoba 2000-dan 3500 meryeobs. qvemoT, magaliTis saxiT, mocemulia eqim-konsultantebis drouli xelmisawvdomobis kuTxiT, sasjelaRsrulebis ramdenime dawesebulebaSi specialuri prevenciuli jgufis mier ganxorciele-buli vizitebis dros gamovlenili problemuri SemTxvevebi.

rogorc sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganxorcielebulma monitoringma aCvena, problemuria dawesebulebaSi mowveul eqim-kon-


sultantTa vizitebis regularuloba da sixSire. ase magaliTad, N3 dawesebulebaSi eqoskopists bolo viziti hqonda mimdinare wlis 1 oqtombers, 23-24 oqtombris mdgomareobiT 12 patimari eloda eqoskopistis momdevno vizits, urologi dawesebulebas stumrobda 14 agvistos, elodeboda 10 patimari, rentgenologi dawesebulebaSi imyofeboda 16 seqtembers, momdevno vizits eloda 34 patimari, pro-qtologis bolo viziti TariRdeba 8 seqtemberiT, momdevno vizits ki eloda 2 patimari.

sasjelaRsrulebis N2 dawesebulebaSi erT-erT pacients marcxena wvivis Zvalze 2 Tve ekeTa elizarovis aparati damsxvreuli Zvlebis fiqsirebisaTvis. miuxedavad imisa, rom samedicino dokumentaciaSi arsebuli 2014 wlis 1 seqtembriT daTariRebuli Canaweris Tanaxmad, rekomendirebuli iyo 1 Tvis Semdeg travmatologis konsultacia, pacientisTvis konsultacia 2 Tvis Semdegac ar iyo gaweuli. amave pacients erTi kviris win Catarebuli hqonda rentgenografiuli gamokvleva, Tumca gamokvlevis Sedegebis Sesaxeb is informirebuli ar iyo.

sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi Semowmebisas dadginda, rom eqim-konsultantebTan konsultaciaze Cawerili patimrebis molod-inis dro sakmaod xangrZlivia, rac ar Seesabameba samedicino momsax-urebis droulad miwodebis standarts. ase magaliTad:

• erT-erTi pacienti acxadebda, rom 5 Tvea iTxovs endokri-nologis konsultacias, Tumca uSedegod. dawesebulebaSi ar xorcieldeba endokrinologis viziti.

• pacienti, romelic moTavsebuli iyo samedicino nawilSi op-eraciis Semdgom Wrilobis gaxsnis gamo, ori kviris ganmav-lobaSi eloda qirurgis konsultacias.

• pacienti Cawerilia specialistTan konsultaciaze 2014 wlis 6 seqtembers, magram konsultaciis Sesaxeb eqimis Canaweri specialur JurnalSi saerTod ar iZebneba.

• pacienti, romelsac awuxebs hemoroiduli daavadeba, Cawer-ilia Sesabamis specialistTan konsultaciaze 2014 wlis 16 seqtembers, magram konsultaciis Sesaxeb Canaweri am SemTx-vevaSic ar fiqsirdeba.

• kidev ori pacienti iyo Cawerili Sesabamisi profilis eqimTan konsultaciaze 2014 wlis 17 seqtembers, magram konsultaci-is Catarebis faqti kvlav ver dgindeba.

• erT-erTi patimari, romelsac aqvs problemebi fsiqikuri janmrTelobis mxriv, acxadebda, rom ramdenime Tvea uSede-god elodeba fsiqiatris konsultacias. fsiqiatrTan bolo


konsultacia samedicino baraTSi TariRdeba 2014 wlis 27 martiT. vinaidan fsiqiatrTan konsultaciaze Caweris for-maSi aRniSnuli patimris saxeli da gvari mocemuli ar iyo, monitoringis jgufis wevrebma, patimris TanxmobiT, pirve-ladi jandacvis eqims sTxoves informaciis mowodeba. eqimma ganacxada, rom daaviwyda patimris Cawera konsultaciaze da meore dResve gamoasworebda am xarvezs.

sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi Catarebuli Semowmebis Sede-gad dadginda, rom 2014 wlis 16 oqtombers fsiqiatrTan konsulta-cia gaiara 40 patimarma, 9 oqtombers - 32 patimarma, xolo 2 oqtomb-ers - 38 pacientma. erT dReSi am raodenobis pacientTa konsultire-bis faqti warmoSobs gonivrul eWvs konsultaciis moculobasa da xarisxTan mimarTebiT.

rogorc 2014 wlis dekemberSi sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi specialuri prevenciuli jgufis vizitis dros patimrebsa da samed-icino personalTan gasaubrebis Sedegad dadginda, dawesebulebaSi problemuria nevrologis konsultaciis droulad uzrunvelyofa. gairkva, rom aRmosavleT saqarTveloSi mdebare sasjelaRsrulebis dawesebulebebs mxolod erTi nevrologi emsaxureba. miuxedavad imisa, rom sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi erT-erT yvelaze xSirad gavrcelebul daavadebaTa kategorias saWmlis momnelebeli sistemis daavadebebi warmoadgens, problemuria gastroenterol-ogis konsultaciis drouloba. aseve aRsaniSnavia, rom rig SemTx-vevebSi ar aris uzrunvelyofili otorinolaringologis drouli konsultacia.

sasjelaRsrulebis N8 dawesebulebaSi kvlav did gamowvevad rCe-ba fsiqikuri janmrTeloba. fsiqiatrisadmi mimarTvianoba sakmaod maRalia. samedicino personalis mier warmodgenili yovelTviuri angariSebidan irkveva, rom fsiqiatris mier Catarebul konsultaci-aTa raodenoba yovelTviurad 140-185 patimramde meryeobs. fsiqia-tris momsaxurebis mxriv garkveuli Seferxeba iyo seqtembris Tve-Si, ris gamoc mxolod 68 patimris konsultireba moxerxda. samedi-cino personalis ganmartebiT, konsultaciaze Caweril patimarTa sias fsiqiatrs pirveladi jandacvis eqimebi gadascemen, romlebic rig SemTxvevaSi am siaSi ar weren zogierT patimars, miuxedavad maTi moTxovnisa, vinaidan Tvlian, rom am patimrebis mxridan adgili aqvs simulacias. migvaCnia, rom dawesebulebaSi arsebuli arajansaRi dam-Trgunveli garemos gaTvaliswinebiT, maqsimalurad unda iyos uz-runvelyofili fsiqiatris xelmisawvdomoba, raTa moxdes fsiqikuri problemebis drouli identificireba da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebis drouli miwodeba.


sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi 2014 wlis dekemberSi Catarebuli Semowmebis Sedegad dadginda, rom viwro specializaciis eqim-konsultantebTan konsultaciaze Cawerili patimrebis molod-inis dro sakmaod xangrZlivia, rac ar Seesabameba samedicino momsax-ureobis droulad miwodebis standartebs. ase magaliTad:

• msjavrdebul g.b-s 2013 wlis 1 marts gasinjvis furcelSi forma N200-5/a qirurgis mier dafiqsirebulia, rom esaW-iroeba muclis Rrus eqoskopia da kolonoskopia, gamokvleva ar iyo Catarebuli.

• msjavrdebul v.b-s, 2014 wlis 29 oqtombers Catarebuli kon-sultaciis Tanaxmad, esaWiroeba nevropaTologis konsulta-cia, rac ar iyo Sesrulebuli.

• msjavrdebul d.t-s, eqimis 2014 wlis 8 ivlisis rekomendaciis Tanaxmad, esaWiroeba welis segmentis magnitur-rezonansu-li tomografia. pacienti daregistrirebulia Sesabamis ba-zaSi, Tumca gamokvleva ar Catarebia.

• msjavrdebuli T.g. 6 Tvis ganmavlobaSi uSedegod iTxovda nevropaTologis konsultacias.

sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi gamokiTxuli msjavr-debulebi gamoTqvamdnen ukmayofilebas gastroenterologis iS-viaTi vizitis gamo. maTi gancxadebiT 3-4 Tvis ganmavlobaSi uwevT lodini, vidre CautardebaT gastroenterologis konsultacia. sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi kuW-nawlavis daavadebaTa prev-alentobis gaTvaliswinebiT, gastroenterologis vizitebs Soris xangZlivi dayovneba uaryofiTad aisaxeba msjavrdebulTa janmrTe-lobis mdgomareobaze.

2.5.4.2. samedicino referali

pirveladi jandacvis rgoli (sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi) Tavad gansazRvravs specializebuli samedicino momsaxurebis saW-iroebas da iTxovs pacientis gadamisamarTebas, registrireba xdeba programulad; registraciis momentidan saministros samedicino departamenti amuSavebs moTxovnas. romlis safuZvelzec, sakmarisi dasabuTebisa da erovnul (da saWiroebisas saerTaSoriso) saxelmZ-Rvanelo wesebTan Sesabamisobis SemTxvevaSi xdeba moTxovnis dadas-tureba da SemTxvevas eniWeba rigiTi nomeri.

dadasturebis momentidan rigiTi nomris mixedviT xdeba SeTanxmeba samedicino momsaxurebis mimwodebelTan da xorcieldeba pacientis referali. moTxovnaze uaris SemTxvevaSi, uari aRiricxeba sistemaSi da pirveladi jandacvis rgols ecnobeba uaris mizezebi.


eleqtronuli rigiT sargebloben mxolod gegmiuri pacientebi. gadaudebeli SemTxvevebi molodinis reJims ar eqvemdebareba. aR-mosavleT da dasavleT saqarTvelos farglebSi eleqtronuli rigi gamijnulia da damoukideblad regulirdeba. damoukideblad reg-ulirdeba aseve stacionaruli da ambulatoriuli referalic.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentis warmomadgenelTa ganmartebiT, gegmiuri referalis ganxor-cielebaze Semaferxebel gavlenas axdens patimarTa mxridan TviT-dazianebis, SimSilobisa da mkurnalobis TviTneburad Sewyvetis faqtebi. aseve masze gavlenas axdens samoqalaqo saavadmyofoebis gamtarianoba patimrebTan mimarTebiT. sasjelaRsrulebisa da pro-baciis saministrodan miRebuli informaciis Tanaxmad, patimrebis samedicino momsaxureba xorcieldeba samoqalaqo seqtoris 51 kon-traqtor dawesebulebaSi. amasTan, patimrebs emsaxureba tuberku-lozis samkurnalo da sareabilitacio centri (N19 dawesebuleba) da braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebuleba (N18 dawesebuleba). unda aRiniSnos, rom braldebulTa da msjavrdebul-Ta samkurnalo dawesebulebis saremonto samuSaoebis gamo droebiT-ma daxurvam samedicino momsaxurebis droulad xelmisawvdomobis mxriv garkveuli problemebi Seqmna, Tumca ganaxlebuli saxiT misi gaxsna dadebiTad unda aisaxos penitenciuri jandacvis sistemis SesaZleblobebze. sasjelaRsrulebis aRniSnul samkurnalo dawese-bulebebis Sesabamis ganyofilebebSi samedicino personalis Semad-genloba mocemulia qvemoT, cxrilebSi.

N18 dawesebuleba

ganyofileba

rao

den

oba

ganyofileba

rao

den

oba

mTavari eqimi 1 mimRebi

mTavari eqimis moadgile 1 ganyofilebis ufrosi eqimi 1

xangrZlivi movlis ganyofileba

eqimi (morige) 4

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqTani 7

eqimi Terapevti 1 radiologiis ganyofileba

eqimi 3 eqimi rentgenologi 1

eqimi (morige) 1 eqimi endoskopisti 1


eqimi kardiologi 1 rentgen-laboranti 4

eqimi nevropaTologi 1 eqTani 1

eqimi epidemiologi 1 laboratoria

eqimi endokrinologi 1 laboratoriis ufrosi 1

eqimi dermato-venerologi 1 eqimi laboranti 6

ufrosi eqTani 1 laboranti 4

eqTani 8 Terapiis ganyofileba

eqTnis asistenti 5 ganyofilebis ufrosi eqimi 1

fsiqiatriuli ganyofileba

eqimi (morige) 4

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqimi Terapevti 1

eqimi fsiqiatri 4 ufrosi eqTani 1

fsiqologi 1 eqTani 5

eqTani 4kritikuli medicinis ganyofileba

sanitari 4 ganyofilebis ufrosi eqimi 1

tuberkulozisa da infeqciuri daavadebebis ganyofileba

eqTani (morige) 1

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqTani 3

eqimi fTiziatri 1 qirurgiuli ganyofileba

eqimi infeqcionisti 3 ganyofilebis ufrosi eqimi 1

eqTani 4 zogadi qirurgi 4

stomatologiuri ganyofileba

qirurgi proqtologi 1

eqimi nevropaTologi 1 qirurgi urologi 1

eqimi stomatologi 1 qirurgi travmatologi 1

eqTani 1 eqimi otorinolaringologi

anesTeziologiuri ganyofileba

eqTani 14

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqTnis asistenti 5

anesTeziis eqTani 3 sterilizaciis bloki

eqTani (morige) 1 eqTani 4

eqTani 1


N19 dawesebuleba

ganyofileba

rao

den

oba

ganyofileba

rao

den

oba

mTavari eqimi 1 stacionaruli ganyofileba

ufrosi eqTani 1 ganyofilebis ufrosi eqimi 1

eqTani 3 eqimi 9

eqimi rentgenologi 1 eqTani 9

rentgen-laboranti 1 eqTnis asistenti 2

eqimi stomatologi 1intensiuri Terapiis ganyofileba

rezistentuli tuberkulozis ganyofileba

ganyofilebis ufrosi eqimi 1

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqimi 4

eqimi 1 eqTani 8

eqTani 17 laboratoria

sensitiuri tuberkulozis ambulatoriuli ganyofileba

laboratoriis ufrosi 1

ganyofilebis ufrosi eqimi 1 eqimi laboranti 3

eqimi 6 laboranti 3

eqTani 8

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciis Tanaxmad, 2014 wlis ganmavlobaSi braldebulTa da msjavr-debulTa samkurnalo dawesebulebaSi 1122, xolo samoqalaqo seqto-ris samkurnalo dawesebulebaSi 3658 referali ganxorcielda.

2013 wlis saparlamento angariSSi mimoxiluli iyo samedicino re-feralis maregulirebeli eleqtronuli bazis funqcionirebis sakiTxi. xazi gaesva im garemoebas, rom aRniSnuli bazis funqcioni-rebis specifika ar iyo daregulirebuli Sesabamisi normatiuli aq-tiT, xolo sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 10 martis N38 brZaneba moZvelebuli iyo. Sesabamisad, saqarTvelos saxalxo damcvelma gasca rekomenda-


cia aRniSnuli brZanebis gauqmebisa da samedicino referalis mareg-ulirebeli axali wesis damtkicebis Sesaxeb.

dadebiTad unda aRiniSnos is faqti, rom sasjelaRsrulebis, pro-baciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris N38 brZaneba gauqmda sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 10 apr-ilis N55 brZanebiT. aRsaniSnavia, rom N55 brZanebiT damtkicebuli `saerTo profilis saavadmyofoSi, braldebulTa da msjavrdebul-Ta samkurnalo dawesebulebasa da tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi braldebulTa/msjavrdebulTa gadayvanis wesis~ pirveli muxlis me-2, me-3 da me-4 punqtebis Tanaxmad, pacien-tis samkurnalo dawesebulebasa da centrSi gadayvanis Sesaxeb sa-medicino departamentis rekomendacia miiReba dawesebulebis eqimis dasabuTebuli Suamdgomlobis safuZvelze, romelic registrirde-ba Sesabamis samedicino momsaxurebis eleqtronul programaSi (Sem-dgomSi - samedicino programa). eqimi Suamdgomlobis Sesaxeb infor-macias werilobiT warudgens dawesebulebis direqtors. samedicino departamenti Suamdgomlobas ganixilavs gonivrul vadaSi saqarT-velos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier damtkicebuli an aRiarebuli klinikuri praqtikis erovnuli rekomendaciebis (gaidlainebis) da klinikuri mdgomareobis marTvis saxelmwifo standartebis (protokolebis) aseve, saWiroebisas, saer-TaSoriso saxelmZRvanelo dokumentebis gamoyenebiT. Suamdgomlo-bis dakmayofilebis SemTxvevaSi, Tu pacients esaWiroeba gegmuri sa-medicino momsaxureba, samedicino programaSi eniWeba rigiTi nomeri da misi samkurnalo dawesebulebaSi/centrSi gadayvanis Sesaxeb re-komendacia, gadayvanamde aranakleb erTi dRiT adre, egzavneba dawe-sebulebis direqtorsa da mTavar eqims.

aRniSnuli muxlis me-5 punqti adgens rigiTobis gansazRvris safuZ-vlebs. kerZod, samedicino departamenti rigiTobas gansazRvravs teritoriuli principis gaTvaliswinebiT, ambulatoriuli da sta-cionaruli momsaxurebis Sesabamisad. samwuxaroa, rom ar iqna gazi-arebuli saqarTvelos saxalxo damcvelis rekomendacia samedicino referalis sistemis Semdgomi daxvewis Sesaxeb, raTa maqsimalurad Tavidan yofiliyo acilebuli samedicino momsaxurebis miwodebis dayovneba. SeTavazebuli iyo eleqtronuli rigis Semdgomi dif-erenciacia daavadebebis mwvave da qronikuli xasiaTis, daavadebis mimdinareobis dinamikis, pacientis janmrTelobis mdgomareobaze maTi zegavlenisa da sxva faqtorebis gaTvaliswinebiT. Sesabamisad, migvaCnia, rom aucilebelia samedicino referalis eleqtronuli ba-zis Semdgomi daxvewa, vinaidan rigiTi nomris gansazRvrisas mxedve-lobaSi ar miiReba pacientis individualuri saWiroebebi da rigiTo-


ba damokidebulia ara klinikur faqtorebze, aramed iseT faqtore-bze, rogoricaa samedicino momsaxurebis momlodine pacientTa ra-odenoba da samedicino dawesebulebis gamtarianoba.

gegmiuri samedicino referalis ganxorcielebis wesis erT-erT um-Tavres naklad SeiZleba miviCnioT is faqti, rom is ar iTvaliswinebs SemTxvevas, rodesac momsaxurebis momlodine pacientis janmrTelo-bis mdgomareoba, klinikuri suraTi TandaTan uaresdeba, Tumca jer kidev ar arsebobs `janmrTelobis dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos kan-onis me-3 muxlis `t1~ punqtis Sesabamisad gadaudebeli samedicino daxmarebis gawevis saWiroeba. aqve gasaTvaliswinebelia, rom zogi-erTi daavadeba swrafad viTardeba, xolo sicocxlisaTvis safrTx-is Seqmnis SemTxvevaSi gadaudebeli samedicino daxmareba SeiZleba dagvianebuli iyos. samedicino referalis ganxorcielebis wesi ar iTvaliswinebs aseTi daavadebiT daavadebuli pacients rigiTobis gansazRvrisas upiratesobis miniWebis SesaZleblobas.

2013 wlis saparlamento angariSSi aseve xazgasmuli iyo is garemoe-ba, rom samedicino referalis ganxorcieleba da samedicino mom-saxurebis miReba damokidebulia dawesebulebis direqtoris da sas-jelaRsrulebis departamentis Tavmjdomaris, arasamedicino per-sonalis, nebaze, rac samedicino momsaxurebis miwodebis procesSi potenciur xarvezad iyo miCneuli. saqarTvelos saxalxo damcvelma gasca rekomendacia, rom aRniSnuli wesi gauqmebuliyo da samedi-cino referalis ganxorcielebis Sesaxeb gadawyvetileba mieRo mx-olod sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentis ufross patimris gadayvanis usafrTxoebasTan daka-vSirebiT sasjelaRsrulebis departamentis TavmjdomaresTan kon-sultaciis Semdgom. samwuxarod, N55 brZanebiT damtkicebuli wesi sasjelaRsrulebis samkurnalo dawesebulebebSi gadayvanis Sesax-eb gadawyvetilebis miRebis uflebamosilebas sasjelaRsrulebis dawesebulebis direqtors, xolo samoqalaqo seqtoris samedicino dawesebulebaSi gadayvanis SemTxvevaSi - sasjelaRsrulebis depar-tamentis Tavmjdomares aniWebs. rogorc sasjelaRsrulebis dawe-sebulebis direqtori, aseve sasjelaRsrulebis departamentis Tav-mjdomare uflebamosilebi arian uari Tqvan patimris gadayvanaze. amasTan, wesSi miTiTebuli ar aris, uaris SemTxvevaSi, ra damatebiTi RonisZiebebis miReba aris aucilebeli, rom patimari uzrunvelyon drouli da adekvaturi samedicino momsaxurebiT. migvaCnia, rom aR-niSnuli xarvezebi unda aRmoifxvras samedicino referalis mareg-ulirebel wesSi Sesabamisi cvlilebebis Setanis gziT.

2013 wlis saparlamento angariSSi samedicino referalTan dakav-SirebiT gacemuli erT-erTi rekomendaciis Tanaxmad, samoqalaqo


seqtoris samedicino dawesebulebaSi ambulatoriuli momsaxurebis mizniT gadayvanili patimris arasruli gamokvlevis an drois mokle monakveTSi (Semdgom dReebSi) damatebiTi gamokvlevebis Catarebis saWiroebis SemTxvevaSi am patimaris gadayvana unda ganxorcieldes riggareSe. migvaCnia, rom mniSvnelovania aRniSnuli sakiTxis asaxva sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris N55 brZanebaSi, raTa ar-sebobdes riggareSe gadayvanis samarTlebrivi safuZvlebi.

2.5.4.3. samedicino momsaxurebis ekvivalentoba da xarisxi

evropuli cixis wesebis Tanaxmad, sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi samedicino momsaxureba organizebuli unda iyos saerTo, erovnul jandacvasTan mWidro kavSiris pirobebSi, amasTan, samedi-cino momsaxureba unda iyos integrirebuli da Seesabamebodes jan-dacvis erovnul politikas. patimrebi unda sargeblobdnen qveya-naSi xelmisawvdomi jandacvis servisebiT. dauSvebelia patimrebis diskriminacia maTi samarTlebrivi statusis safuZvelze. patimre-bisaTvis xelmisawvdomi unda iyos qveyanaSi arsebuli yvela saWiro samedicino, qirurgiuli da fsiqiatriuli momsaxureba.146

samwuxarod, 2014 wels ar gadadgmula penitenciuri jandacvis samo-qalaqo jandacvasTan sruli integraciisken mimarTuli arsebiTi nabijebi. Sesabamisad, jandacvis es ori seqtori garkveulwilad da-moukideblad viTardeba. penitenciur jandacvaSi jerjerobiT sru-lad ar aris danergili samoqalaqo jandacvis seqtorSi arsebuli standartebi. marTalia, penitenciur jandacvis organizebisas ga-saTvaliswinebelia sasjelaRsrulebis sistemaSi arsebuli specifi-kuri gamowvevebi da siZneleebi, miuxedavad amisa, mniSvnelovania maqsimalurad SemWidroebul vadebSi moxdes samoqalaqo jandacvis seqtorSi moqmedi ZiriTadi, sabaziso standartebis implementa-cia, raTa TandaTanobiT uzrunvelyofil iqnas sasjelaRsrulebis jandacvis servisebis ekvivalentoba. aucilebelia dainergos sa-medicino momsaxurebis xarisxis kontrolis efeqturi meqanizmi. monitoringis Sedegad gamovlenil ramdenime ZiriTad, problemur sakiTxze qvemoT iqneba saubari.

saqarTvelos jandacvis ministris 2012 wlis 12 seqtembris N01-63/n brZaneba `stacionarul samedicino dawesebulebaSi samedicino mom-saxurebis xarisxis gaumjobesebisa da pacientTa usafrTxoebis uz-runvelyofis Sefasebis Sida sistemis funqcionirebis Sesaxeb~ areg-ulirebs xarisxis uzrunvelyofis Sida erTeulis Seqmnas staciona-rul dawesebulebebSi da pacientze orientirebuli, xarisxiani da efeqturi momsaxurebis uzrunvelyofas.

146 ევროპული ციხის წესები, წესი 40.1-40.5.


xarisxis samsaxuri axorcielebs iseTi prioritetuli sferoebis monitorings, rogoricaa nebarTva; fizikuri infrastruqturisa da samedicino aRWurvilobis saTanado funqcionireba, personalis kvalifikacia; sanitaruli, higienuri da epidemiologiuri meTvaly-ureobis reJimi; erovnuli rekomendaciebis (gaidlainebis) da stan-dartebis (protokolebis) institucionalizacia; nozokomiuri in-feqciebis kontroli; samedicino dokumentaciis warmoeba statis-tikisa da referirebis marTvis CaTvliT. samwuxarod, zemoaRniSnu-li brZanebiT dadgenili moTxovnebi sasjelaRsrulebis sistemaSi jer ar sruldeba.

samedicino Carevebis klasifikaciis gansazRvrisa da pirveladi jan-mrTelobis dacvis dawesebulebebis minimaluri moTxovnebis damt-kicebis Sesaxeb~ jandacvis ministris 2013 wlis 19 ivnisis N01-25/n brZaneba pirveladi jandacvis dawesebulebebisaTvis awesebs ZiriT-ad moTxovnebs. unda aRiniSnos, rom am brZanebiT gaTvaliswinebuli moTxovnebi vrceldeba da savaldebuloa mxolod pirveladi jan-dacvis dawesebulebebisaTvis, romlebic jandacvis sayovelTao daz-Rvevis programas axorcieleben, Tumca am brZanebiT gansazRvruli zogierTi standartis danergva penitenciuri jandacvis sistemaSi win gadadgmuli nabiji iqneboda penitenciuri jandacvis servise-bis ekvivalentobis uzrunvelyofis procesSi. brZanebiT dadgenili moTxovnebidan kanonmdeblobis Sesabamisad SeiZleba gamoiyos civi jaWvis uzrunvelyofis, basri sagnebisa da gamoyenebuli Spricebis mosagroveblad usafrTxo yuTebisa da saTanado konteinerebis, dez-infeqciisa da sterilizaciis (mravaljeradi gamoyenebis samedici-no iaraRebis, sagnebisa da masalebisaTvis) saTanado reJimiT gamoy-enebisa da dadgenili wesis Sesabamisad aRricxvis, aseve samedicino da statistikuri dokumentaciis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT warmoebis moTxovnebi.

`maRali riskis Semcveli samedicino saqmianobis teqnikuri regla-mentis damtkicebis Taobaze~ saqarTvelos mTavrobis 2014 wlis 13 Tebervlis N359 dadgenileba aregulirebs maRali riskis Semcvel sa-medicino saqmianobas. amgvari samedicino saqmianoba, romelic aseve xorcieldeba sasjelaRsrulebis sistemaSi, dakavSirebulia iseT infeqciur daavadebebTan, rogoricaa tuberkulozi, hepatiti da aiv infeqcia/Sidsi. monitoringis Sedegebi cxadyofs, rom aRniSnu-li dadgenilebis moTxovnebi sasjelaRsrulebis sistemaSi srulad daculi ar aris. problemebi arsebobs samedicino narCenebis saTana-do utilizaciasTan, dezinfeqciisa da sterilizaciis procesis kontrolTan, gamokvlevebisa da samanipulacio oTaxebis saTanado saventilacio sistemiT aRWurvasTan dakavSirebiT.


penitenciuri jandacvis servisebis ekvivalentobis Sefasebisas um-niSvnelovanesia ganixilon, Tu ramdenad aris xelmisawvdomi patim-risaTvis drouli samedicino gamokvleva da adekvaturi mkurnalo-ba, rac aseve moicavs medikamentozur mkurnalobas.

`janmrTelobis dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-3 muxlis `t1~ punqtis Sesabamisad, gadaudebeli samedicino daxmareba gulisx-mobs samedicino daxmarebas, romlis gareSec gardauvalia pacientis sikvdili, dainvalideba an janmrTelobis mdgomareobis seriozuli gauareseba. `samedicino Carevebis klasifikaciis gansazRvrisa da pirveladi janmrTelobis dacvis dawesebulebebis minimaluri moTx-ovnebis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2013 wlis 19 ivnisis N01-25/n brZanebiT damtkicebuli samedicino intervenciebis klasifikacia moicavs 4 saxis intervencias. kerZod, gadaudebeli (kritikuli) intervencia warmoadgens sicocxlis, organos an kiduris gadasarCenad mimarTul intervencias erTdrouli reanimaciiT da, Cveulebriv, Careva iwye-ba gadawyvetilebis miRebidan ramdenime wuTSi. saswrafo-dauyovne-beli intervencia gulisxmobs mwvaved dawyebuli an/da klinikurad gauaresebuli, sicocxlisTvis saSiSi mdgomareobebis dros ganxor-cielebul intervencias. es mdgomareobebi dakavSirebulia sicocx-lis, organos an kiduris dakargvis safrTxesTan, xolo intervencie-bi moicavs motexilobebis fiqsacias, tkivilis marTvas da sxva mZime simptomebis kupirebas. Cveulebriv, intervenciis gadawyvetileba unda iyos miRebuli araugvianes 24 saaTisa, mas Semdgom, rac pir-veli rigis SemanarCunebeli mkurnaloba dasrulebulia. saswrafo dayovnebuli intervencia aris adreuli intervencia pacientis sta-biluri mdgomareobis pirobebSi, rodesac pacientis sicocxles, ro-melime organos an kidurs gadaudebeli safrTxe ar emuqreba, Tumca intervencia dasagegmia ramdenime dReSi (2-5 dRe). gegmiuri interven-cia igegmeba pacientisTvis, eqimisTvis da samedicino dawesebulebi-sTvis mosaxerxebel dros. zemoT, Sesabamis qveTavSi mimoxiluli iyo samedicino referalis maregulirebeli wesi, aseve dawesebuleba-Si eqim konsultantebis mier momsaxurebis gawevis sakiTxi. samwux-arod, aRniSnuli brZanebiT dadgenili standarti, rig SemTxvevaSi ar sruldeba da, Sesabamisad, yvela SemTxvevaSi ar aris uzrunvelyo-fili drouli samedicino momsaxureba. amdenad mniSvnelovania, rom sasjelaRsrulebis samedicino personalma samedicino interven-ciebis dagegmvisas ixelmZRvanelos zemoaRniSnuli brZanebiT.

miuxedavad imisa, rom penitenciuri jandacvis organizebis kuTxiT arsebiTi progresi aRiniSneba, kvlavac mravlad aris xarvezebi sas-jelaRsrulebis sistemaSi samedicino momsaxurebis miwodebis pro-


cesSi. rig SemTxvevebSi ar aris daculi samedicino momsaxurebis miwodebis uwyvetoba. ase magaliTad, gardacvlil d.g.-s samedicino dokumentaciaSi ar iZebneba qirurgis mier Catarebuli konsultaci-is furceli, aseve dawesebulebaSi arsebul medikamentebis brunvis amsaxvel dokumentaciaSi ar moiZebna gardacvlili pacientisTvis moTxovnili da gacemuli medikamentebis Sesaxeb Canaweri. saWiro sa-medicino dokumentacia sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebis sa-medicino personals dagvianebiT miewoda msjavrdebul c.a.-s SemTx-vevaSi.

g.k.-s pirad saqmeSi ar aRmoCnda samedicino baraTi, ris gamoc paci-entis janmrTelobis mdgomareobis kontrolisa da Sefasebis mizniT samedicino personalis mier pacientis dawesebulebaSi Sesvlis dRi-dan Seiqmna axali samedicino baraTi. x. r.-s samedicino dokumenta-ciaSi ar aris dafiqsirebuli xerxemlis svetis rendgenografiiis pasuxi.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentis samedicino saqmianobis regulirebis sammarTvelos warmomad-genlebis mier sasjelaRsrulebis N12 dawesebulebaSi Catarebuli Semowmebis Sedegad dadginda, rom samedicino Canawerebi rig SemTx-vevebSi Sesrulebulia imgvarad, rom wakiTxva SeuZlebelia; pacien-tis zogadi monacemebis cxrili Sevsebulia arasrulad; imunizaciis cxrili saerTod ar aris Sevsebuli; ar aris miTiTebuli Catarebuli konsultaciis TariRi, aseve eqim-konsultantebis saxelebi da gva-rebi. analogiuri xarvezebi iyo gamovlenili specialuri prevenci-uli jgufis mier sasjelaRsrulebis sxva dawesebulebebSic.

sasjelaRsrulebis N18 dawesebulebaSi dafiqsirda samedicino per-sonalis mier pacientTa miRebisa da gaweris registraciis Jurnalsa da stacionarul baraTebze numeraciis TviTneburi Casworeba.

monitoringis jgufma gamoavlina SemTxevebi, rodesac pacientebs ar utardebaT mkurnaloba daniSnulebis mixedviT. ase magaliT-ad, sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi erT-erT patimars spe-cialistis mier daniSnuli hqonda mkurnaloba eleqtroforeziT, Tumca dawesebulebaSi aparatis arqonis gamo aRniSnuli mkurnalo-ba pacients ver Cautarda. aseve erT-erT patimars, romelsac sas-jelaRsrulebis sistemaSi jer kidev 2012 wels, `aversis~ klinikaSi Catarebuli gamokvlevebis Sedegad daudginda qvemo kidurebis ven-ebis okluzia da mieca angiologiuri operaciis Catarebis rekomen-dacia, ar Catarebia operacia da uWirs gadaadgileba.

medikamentebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa warmatebu-li mkurnalobis erT-erT aucilebel pirobas warmoadgens. sas-


jelaRsrulebis dawesebulebebSi patimarTa generik medikamen-tebiT momarageba zogadad damakmayofilebelia, magram patimrebi, garda sasjelaRsrulebis N15 dawesebulebaSi myofebisa afTiaqis ararsebobis gamo ver iZenen e.w. brendul medikamentebs. Sesabamisad, migvaCnia, rom medikamentebis xelmisawvdomobis mxriv ekvivalento-bis principi daculi ar aris.

niSandoblivia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino saqmianobis regulirebis sammarTvelos mier Catarebuli SemowmebiT dadginda garkveuli xarvezebi medikamentebis miwodebis procesSi. ase magaliTad, e.m.-s SeferxebiT miewoda daniSnuli bren-duli saxelwodebis medikamenti. n.m.-s ar miewodeboda dapatimrebam-de daniSnuli neirolepsiuri medikamenti; gaica rekomendacia samed-icino departamentis mier aRniSnuli medikamentis SeZenisa da patim-risaTvis miwodebis Sesaxeb.

g.n-s postoperaciuli mkurnalobis mizniT miewodeboda Semdegi saxis medikamentebi: nukleoforte; solkoserili; mildronati; nei-romidini; omega. xolo preparati gangleroni ar Sedis bazisuri me-dikamentebis nusxaSi, miuxedavad amisa, samedicino departamentis lojistikis sammarTvelom aRniSnuli medikamentis Sesasyidad Ses-abamisi procedurebis dacviT scada SeZena, magram im momentisaTvis aRniSnuli medikamenti ar iyo arcerTi kontraqtori farmacevtuli kompaniis bazaSi. ganglerons am momentisaTvis ar aqvs farmacevtul bazarze registraciis kodi, Sesabamisad, samedicino departamentma ver uzrunvelyo pacienti gangleroniT. g.n.-s SeeTavaza, aRniSnuli medikamenti SeeZina sakuTari xarjiT. msjavrdebul z.x.-s SemTx-vevaSi, arsebuli dokumentaciis SemowmebiT ver dadasturda msjavr-debulisaTvis garkveuli medikamentebis miwodebis faqti. v.c.-s sa-medicino dokumentaciaSi ar devs daniSnulebis furceli, romliTac dasturdeba postoperaciuli daniSnulebis Sesruleba.

samarTlianoba moiTxovs aRiniSnos, rom sasjelaRsrulebisa da pro-baciis saministros samedicino saqmianobis regulirebis sammarTve-lo Tavad cdilobs gamoavlinos samedicino momsaxurebis miwodebis xarvezebi, rac aseve 2013 wlis saparlamento angariSSi erT-erT re-komendaciad iyo mocemuli. miuxedavad amisa, xarisxis kontrolisa da uzrunvelyofis sistema am procesis Tanamedrove gagebiT jer kidev srulad ar moqmedebs penitenciuri jandacvis sistemaSi. mniS-vnelovania, gaZlierdes samoqalaqo jandacvis sistemaSi moqmedi standartebis penitenciuri jandacvis sistemaSi implementaciis kontrolis meqanizmi, dainergos statistikuri monacemebis Seg-rovebisa da analizis efeqturi sistema, penitenciuri jandacvis samoqmedo gegmis SemuSavebis procesSi ufro meti yuradReba daeT-


mos statistikuri monacemebis analizis Sedegebs, moxdes Sesyidve-bis procesis efeqtiani marTva da xarjTefeqtianobis analizi. pen-itenciuri jandacvis servisebis xarisxis Sefasebisas gamoyenebuli unda iyos winaswar gansazRvruli, validuri indikatorebi.

rekomendaciebi

sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• drouli da adekvaturi samedicino momsaxurebis miwodebis mizniT sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi uzrunve-lyos eqimebisa da eqTnebis sakmarisi raodenoba

• drouli da adekvaturi samedicino momsaxurebis miwodebis mizniT uzrunvelyos sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi eqim-konsultantebis viziti saTanado periodulobiT, aseve uzrunvelyos nevrologis, gastroenterologis da fsiqia-tris drouli momsaxureba

• drouli samedicino momsaxurebis uzrunvelyofis mizniT samedicino referalis maregulirebel eleqtronul bazaSi rigiTobis gansazRvrisas gaTvaliswinebul iqnas daavadebis xasiaTi da daavadebis mimdinareobis dinamika. aRniSnuli aisaxos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 10 aprilis N55 brZanebaSi

• ganxorcieldes cvlileba sasjelaRsrulebisa da probaci-is ministris 2014 wlis 10 aprilis N55 brZanebaSi, romlis safuZvelzec mxolod sasjelaRsrulebisa da probaciis sa-medicino departamentis ufrosi, gadayvanis usafrTxoebas-Tan dakavSirebiT sasjelaRsrulebis departamentis Tavmj-domaresTan konsultaciis Semdgom, miiRebs gadawyvetilebas sasjelaRsrulebis samkurnalo dawesebulebebSi da samoqa-laqo seqtoris samedicino dawesebulebaSi gadayvanis Sesaxeb

• ganxorcieldes cvlileba sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 10 aprilis N55 brZanebaSi da ganisazRv-ros, rom samoqalaqo seqtoris samedicino dawesebulebaSi ambulatoriuli momsaxurebis mizniT gadayvanili patimris arasruli gamokvlevis an drois mokle monakveTSi (Semdgom dReebSi) damatebiTi gamokvlevebis Catarebis saWiroebis SemTxvevaSi am patimaris gadayvana ganxorcieldes riggareSe

• gaataros yvela saWiro zoma, raTa gaZlierdes samoqalaqo jandacvis sistemaSi moqmedi standartebis penitenciuri jandacvis sistemaSi implementaciis kontrolis meqanizmi,


dainergos statistikuri monacemebis Segrovebisa da anal-izis efeqturi sistema, penitenciuri jandacvis samoqmedo gegmis SemuSavebis procesSi ufro meti yuradReba daeTmos statistikuri monacemebis analizis Sedegebs, moxdes Sesyid-vebis procesis efeqturi marTva da xarjTefeqtianobis anal-izi. penitenciuri jandacvis servisebis xarisxis Sefasebisas gamoiyenon winaswar gansazRvruli, validuri indikatorebi

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrsa da saqa-rTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministrs:

• urTierTTanamSromlobis gziT SeimuSaon penitenciuri jan-dacvis erovnuli jandacvis sistemaSi sruli integraciis ge-gma

2.5.5. eqimis damoukidebloba da kompetencia,

konfidencialuroba da patimris informireba

evropis sabWos ministrTa komitetis №(98) 7 rekomendaciis Tanax-mad, eqimebi, romlebic muSaoben sasjelaRsrulebis dawesebulebeb-Si valdebulebi arian patimrebs gauwion imave standartis samed-icino momsaxureba, rogorsac isini uweven pacientebs TemSi. eqimis nebismieri klinikuri gadawyvetileba da Sefaseba unda emyarebodes mxolod samedicino Cvenebas. jandacvis personali, sakuTari kvali-fikaciisa da kompetenciis farglebSi, unda moqmedebdes sruli da-moukideblobis pirobebSi.147 eqimi ar unda monawileobdes iseT saqmi-anobaSi, romlis mizansac ar warmoadgens patimris janmrTelobis dacva.148

2014 wlis ganmavlobaSi ganxorcielebuli monitoringis Sedegad dadginda, rom sasjelaRsrulebis sistemaSi arsebobs eqimis damou-kideblobasa da kompetenciasTan dakavSirebuli problemebi. ase mag-aliTad, sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi monitoringis jgufi Seeswro SemTxvevas, rodesac erT-erTi patimari acxadebda, rom mas gadaylapuli hqonda 4-5 santimetri sigrZis wvetiani metalis xrax-nebi. morige eqimi damoukideblad ver Rebulobda rentgenologis an eqoskopistis gamoZaxebis gadawyvetilebas, raTa momxdariyo meta-lis sagnis mdebareobis naxva traqtSi da gansazRvruliyo janmrTe-lobis dazianebis riski. morige eqimi cdilobda mTavar eqimTan da-kavSirebas, romelic im droisaTvis dawesebulebaSi ar imyofeboda.

147 ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია №(98) 7 მინისტრთა კომიტეტის მიმართვა მონაწილე ქვეყნებისათვის ციხეებში სამედიცინო სამსახურის ორგანიზაციული და ეთიკური ასპექტების შესახებ (სტრასბურგი 1998, 20 აპრილი), პარ. 19-20.

148 გაეროს საერთაშორისო სამედიცინო ეთიკის პრინციპები (1982), მე-3 პრინციპი ხელმისაწვდომია მხოლოდ ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.un.org/documents/ga/res/37/a37r194.htm [ბოლოს ნანახია 18.03.2015].


vinaidan patimris janmrTelobas imwuTierad safrTxe emuqreboda, monitoringis jgufma patimris TanxmobiT SemTxvevis Sesaxeb dawe-sebulebis direqtoris moadgilis miawoda informacia. mxolod amis Semdgom moxerxda mTavar eqimTan dakavSireba da rentgenologis gamoZaxebaze nebarTvis miReba. monitoringis jgufs Seeqmna STabe-Wdileba, rom dawesebulebis eqimebi damoukideblad ver iReben gad-awyvetilebas konkretul SemTxvevebSi, rac maT damoukideblobasa da kompetencias eWvqveS ayenebs.

samkurnalo dawesebulebaSi referalis ganxorcielebisas samedici-no personali damokidebulia sasjelaRsrulebis dawesebulebis di-reqtoris an sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomaris neba-ze, vinaidan am ukanasknelT aqvT ufleba uari ganacxadon pacientis samkurnalo dawesebulebaSi gadayvanaze. mniSvnelovania, rom samed-icino momsaxurebis miwodebis procesSi arasamedicino personalis amgvari Carevis SesaZlebloba aRmoifxvras sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 10 aprilis N55 brZanebaSi Sesabamisi cvlilebis SetaniT.

2014 wlis ganmavlobaSi ganxorcielebuli monitoringis Sedegad ga-moikveTa rutinuli praqtika, rodesac disciplinuri saxdelis sax-iT samartoo sakanSi moTavsebuli piris mimarT saxdelis aRsruleba wydeba eqimis rekomendaciis safuZvelze. amasTan, yvela SemTxvevaSi ar aris naTeli, daedo Tu ara eqimis rekomendacias patimris janmr-Telobis faqtobrivi mdgomareoba. specialuri prevenciuli jgufis wevrebs SeeqmnaT STabeWdileba, rom praqtikulad eqimi CarTulia saxdelis aRsrulebis procesSi da gansazRvravs samartoo sakanSi moTavsebis vadas. erTi SexedviT eqimis rekomendacia Svebas warmoad-gens samartoo sakanSi moTavsebuli patimrisaTvis, magram aRniSnul-ma rutinulma praqtikam SeiZleba im patimrebis guliswyroma gamoi-wvios, romelTa mimarTac eqimi ar gascems amgvar rekomendacias. migvaCnia, rom aRniSnulma praqtikam SesaZlebelia eWvqveS daayenos eqimis damoukidebloba.

sasjelaRsrulebis sistemaSi dasaqmebuli samedicino person-alis damoukideblobis xarisxisa da kompetenturobis amaRlebis mizniT aucilebelia samedicino personalis profesiuli damou-kidebloba. samedicino eTikis principebi srulad unda aisaxos sas-jelaRsrulebis sistemis maregulirebel samarTlebriv CarCoSi. garda amisa, aucilebelia, uzrunvelyon samedicino personalis uwyveti profesiuli swavleba da sxvadasxva treningis modulis ga-Zliereba, aseve SesamuSavebelia treningebis Sedegebis mdgradobis Sefasebisa da superviziis efeqturi meqanizmi. saWiroa aseve samedi-cino personalis samuSaos mkafio aRwerilobis gansazRvra.


patimrobisa da daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawese-bulebebSi damkvidrebulia praqtika, rodesac patimari eqimTan kon-sultaciis Taobaze mimarTavs dawesebulebis arasamedicino person-als, eqimi ki xSir SemTxvevaSi pacients sinjavs da konsultacias uw-evs sakanSi. es procedura ewinaaRmdegeba samedicino konfidencial-urobis princips, radgan pacientis Civilis Taobaze cnobili xdeba sasjelaRsrulebis dawesebulebis arasamedicino personalisa da sxva patimrebisaTvis.149 garda gadaudebeli situaciebisa, nebismieri samedicino Semowmeba da konsultacia unda Catardes ganmartoebiT da konfidencialurobis dacviT eqimis kabinetSi.150

konfidencialurobis princips ewinaaRmdegeba aseve patimrobis ko-deqsis 24-e muxlis me-2 nawili,151 romlis Tanaxmadac dawesebulebaSi patimris miRebisas misi janmrTelobis mdgomareobis savaldebulo Semowmebis Taobaze cnoba Semdgom mis pirad (arasamedicino) saqmeSi inaxeba.

samedicino konfidencialuroba ar aris yovelTvis daculi patim-ris dawesebulebaSi miRebisas ganxorcielebuli samedicino Semow-mebis dros. ase magaliTad, specialuri prevenciuli jgufis wev-rebma, romlebic akvirdebodnen patimarTa dawesebulebaSi miRebis process, gamoavlines, rom sasjelaRsrulebis N 3 dawesebulebaSi qali patimris garegnul daTvalierebas morige eqimi saerTod ar es-wreboda da piris fizikuri dazianebebis Sesaxeb informacias iReb-da kontroliorisagan, romelsac evaleba patimris Cxreka. mamakaci patimris fizikuri dazianebebis Semowmeba Semoifargleboda zerele vizualuri daTvalierebiT da zogadi xasiaTis SekiTxvebis dasmiT, am process eswreboda kontrolioric (dawesebulebis arasamedicino personali), ris gamoc darRveuli iyo saubris konfidencialuroba.

2013 wlis saparlamento angariSSi saxalxo damcvelma gasca rekomen-dacia, romlis Tanaxmadac, unda gauqmebuliyo sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 10 martis N38 brZaneba `patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawe-sebulebidan saerTo profilis saavadmyofoSi, sasjelaRsrulebis departamentis tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio cen-trsa da braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebule-baSi daavadebul braldebulTa/msjavrdebulTa gadayvanis wesis damtkicebis Sesaxeb~ da samedicino referalis maregulirebel axal normatiul aqtSi srulad yofiliyo daculi samedicino xasiaTis in-formaciis konfidencialuroba.

149 პუნქტი 51, ამონარიდი წამების საწინააღმდეგო კომტეტის ზოგადი ანგარიშიდან (CPT/Inf (93)12).

150 იქვე., პუნქტი 35.151 იქვე., პუნქტები 50-51.


sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 10 martis N38 brZaneba gauqmda sasjelaRsrulebi-sa da probaciis ministris N55 brZanebiT, romlis Sesabamisad eqimi aRar aris valdebuli, gadayvanis Suamdgomloba samedicino depar-tamentis garda, gaagzavnos dawesebulebis direqtorTanac (igzavne-ba mxolod Suamdgomlobis Taobaze Setyobineba), riTic uzrunvely-ofilia konfidencialuri informaciis dacva.

rig SemTxvevebSi patimrebi ar arian informirebulebi gasawevi samed-icino momsaxurebis Sesaxeb. zogierT SemTxvevaSi TvalSisacemia pa-timrebsa da dawesebulebis samedicino personals Soris komunikaci-is deficiti. ase magaliTad, erT-erTi patimari sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi gadmoyvanamde samedicino personalis mier iyo informirebuli operaciis Catarebis mizniT eleqtronul baza-Si SesaZlo registraciis Sesaxeb, Tumca registraciaSi gatarebis moTxovnis dadasturebis Sesaxeb informacias patimari ar flobda. patimris TanxmobiT, monitoringis jgufis wevrebi aRniSnul sakiTx-Tan dakavSirebiT gaesaubrnen mTavar eqims, romelmac ganacxada, rom patimari daregistrirebuli iyo eleqtronil bazaSi, Tumca aRniSnu-lis Sesaxeb mas ar Seutyobinebia patimrisaTvis. mniSvnelovania, rom pacientebi maqsimalurad iyvnen CarTuli samedicino momsaxurebis procesSi. aseve aucilebelia, patimrebs xeli miuwvdebodeT zoga-dad janmrTelobis dacvasTan, maT Soris prevenciul jandacvasTan dakavSirebul informaciaze.

rekomendaciebi sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• uzrunvelyos samedicino personalis profesiuli damou-kideblobisa da kompetenturobis xelSewyoba samedicino personalis profesiuli damoukideblobisa da samedicino eTikis principebis sasjelaRsrulebis sistemis mareguli-rebel samarTlebriv CarCoSi srulad asaxvis, samedicino personalis uwyveti profesiuli swavlebisa da sxvadasx-va treningis modulis gaZlierebis, treningebis Sedegebis mdgradobis Sefasebisa da superviziis meqanizmis SemuSavebi-sa da mkafio samuSao aRwerilobebis gansazRvris gziT

• maqsimalurad uzrunvelyos patimrebisa da eqimebis uSualo kontaqti arasamedicino personalis monawileobis gareSe, maT Soris, daxuruli tipis sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi gamoZaxebis Rilakis damontaJebisa da samedicino per-sonalis mier saknebis yoveldRiuri Semovlis valdebulebis dawesebis gziT


• miiRos saWiro zomebi, raTa garda gadaudebeli, sagamonak-liso SemTxvevebisa, nebismieri samedicino Semowmeba da kon-sultacia Catardes ganmartoebiT da konfidencialurobis dacviT eqimis kabinetSi

• gaataros yvela saWiro zoma, raTa uzrunvelyos pacien-tebis CarTuloba samedicino momsaxurebis procesSi gasaw-evi samedicino momsaxurebis Sesaxeb saTanado informaciis miwodebis gziT, uzrunvelyos aseve, patimrebisaTvis jan-mrTelobis dacvasTan, maT Soris prevenciul jandacvasTan dakavSirebuli informaciis xelmisawvdomoba


• Sevides cvlileba patimrobis kodeqsis 24-e muxlis me-2 naw-ilSi da gauqmdes debuleba, romlis Tanaxmadac dawesebule-baSi patimris miRebisas misi janmrTelobis mdgomareobis savaldebulo Semowmebis Taobaze cnoba mis pirad (arasamed-icino) saqmeSi inaxeba. aRniSnuli cnoba yvela SemTxvevaSi pa-timris samedicino baraTSi unda inaxebodes

2.5.6. fsiqikuri janmrTeloba, wamaldamokidebulebis

problema da suicidis prevencia sasjelaRsrulebis

sistemaSi

2.5.6.1. fsiqikuri janmrTeloba

fsiqikuri janmrTelobis dacva penitenciuri jandacvis erT-erT umTavres gamowvevas warmoadgens. sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli informaciis Tanaxmad, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone pa-timarTa raodenoba 2020 Seadgens, rac avadobis gamovlenil SemTx-vevaTa daaxloebiT 4,7 procents Seadgens. imis gaTvaliswinebiT, rom saerTaSoriso statistikis mixedviT sasjelaRsrulebis dawe-sebulebebSi fsiqikuri daavadebebis prevalentoba daaxloebiT 70 procents Seadgens, 4,7 procentiani maCvenebeli fsiqiatriuli SemTxvevebis arasaTanado identificirebaze miuTiTebs. 2013 wels fsiqikuri daavadebebis prevalentoba 6,6 procents Seadgenda, rac 1,9 procentiT aRemateba 2014 wlis analogiur maCvenebels, Tumca samarTlianoba moiTxovs aRiniSnos, rom 2014 wlis oqtomberSi, no-embersa da dekemberSi SeimCneva fsiqikuri daavadebebis gamovlenis maCveneblis arsebiTi zrda.


samedicino personalis ganmartebiT, konsultaciaze Caweril pati-marTa sias fsiqiatrs gadascemen pirveladi jandacvis eqimebi, rom-lebic, rig SemTxvevaSi, am siaSi ar weren zogierT patimars, miuxe-davad maTi moTxovnisa, vinaidan Tvlian, rom am patimrebis mxridan adgili aqvs simulacias. migvaCnia, rom dawesebulebaSi arsebuli arajansaRi, damTrgunveli garemos gaTvaliswinebiT, maqsimalurad unda iyos uzrunvelyofili fsiqiatris xelmisawvdomoba, raTa mox-des fsiqikuri problemebis drouli identificireba da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebis drouli miwodeba.

problemas warmoadgens pirovnuli aSlilobis mqone patimarTa iden-tificireba. Sesabamisad, mniSvnelovania fsiqiatris xelmisawvdo-mobis gaumjobeseba, aseve fsiqiatrTan fsiqologisa da socialur muSakis TanamSromlobis gaRrmaveba. am Zalisxmevis Sedegad unda gaumjobesdes fsiqikuri daavadebebis gamovlenis maCvenebeli da fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimrebisaTvis uz-runvelyofili iqnas adekvaturi fsiqiatriuli daxmareba mkur-nalobis diferencirebuli reJimebis pirobebSi. mwvave fsiqozis mqone pacientebis mkurnaloba unda moxdes fsiqiatriul da ara sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi. amavdroulad, unda dainergos adekvaturi ambulatoriuli servisebi.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciis Tanaxmad, 2014 wlis ganmavlobaSi 174 patimari moaTavses sta-cionarSi aranebayoflobiTi fsiqiatriuli daxmarebis aRmoCenis mizniT. aRsaniSnavia, rom 2013 wels mxolod 76 patimari iyo moTavse-buli stacionarSi. Sesabamisad, am maCveneblis zrda 2014 wels misa-salmebelia.

mniSvnelovania, gansakuTrebuli yuradReba daeTmos patimris dawe-sebulebaSi Sesaxlebisas, pirveladi samedicino Semowmebis dros, patimris fsiqikuri janmrTelobis mdgomareobis Sefasebas. amasTan, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi autoagresiisken, suicidisken midrekili da wamaldamokidebuli patimrebi unda warmoadgendnen fsiqikuri janmrTelobis skriningis samizne jgufs. amavdroulad, aucilebelia im patimarTa fsiqikuri janmrTelobis mdgomareobis Sefaseba, romlebic sistematiurad avlenen antisocialur qcevas da arsebobs eWvi, rom aseTi qceva swored maTi fsiqikuri janmrTelobis mdgomareobiT SeiZleba aris ganpirobebuli.

fsiqikuri janmrTelobis problemebis identificirebis efeqturi meqanizmis ararsebobis pirobebSi, piris fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimarTa mier TviTdazianeba, reJimis moTx-ovnebis darRveva da sxva disciplinuri darRvevebi, xSir SemTxveva-


Si, disciplinuri sanqciis gamoyenebis da ara drouli da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebis aRmoCenis safuZveli xdeba. amasTan, patim-robis kodeqsSi ganxorcielebuli cvlileba patimrebis mier ganz-raxi da uxeSi gaufrTxileblobiT TviTdazianebis miyenebis SemTx-vevaSi mkurnalobis xarjebis patimris mier anazRaurebis Taobaze152 aseve vrceldeba fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone pa-timris mier TviTdazianebis miyenebis SemTxvevebzec. migvaCnia, rom midgoma im fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimrebTan mimarTebiT, romlebmac TviTdazianeba miiyenes, unda iyos Terapi-uli da ara sadamsjelo.

patimarTa Soris fsiqikuri problemebis prevalentoba didwilad ganpirobebulia sasjelaRsrulebis sistemaSi wamaldamokidebule-basa da fsiqopatiuri saSulebebis Warb moxmarebasTan dakavSirebuli problemebiT. 2013 wlis saparlamento angariSSi saxalxo damcveli uTiTebda problemis simwvaveze da problemis gadaWrisken mimarTu-li RonisZiebebis miRebis saWiroebaze. saxalxo damcvelis rekomen-daciis Tanaxmad, SeTavazebuli iyo `sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi opioiduri damokidebulebis dros CanacvlebiTi mkurnalobis programebis ganxorcielebis wesis Sesaxeb~ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris da saqarTvelos ius-ticiis ministris 2008 wlis 12-15 dekembris erToblivi N226/n-N298 brZanebis gadasinjva da sasjelaRsrulebis sistemaSi CanacvlebiTi SemanarCunebeli mkurnalobis danergva. sasjelaRsrulebisa da pro-baciis saministrodan miRebuli informaciis Sesabamisad, dawyebulia muSaoba sasjelaRsrulebis sistemaSi CanacvlebiTi SemanarCunebeli mkurnalobis danergvis mizniT. aqve aRsaniSnavia, rom SemuSavebulia fsiqosareabilitacio programa `atlantisi~, romlis ganxorciele-ba dagegmilia 2015 wels.

mowodebuli informaciis Tanaxmad, 2014 wels metadonis programa-Si CarTuli iyo 382 patimari, xolo 2013 wels metadonis programa-Si CarTulTa raodenoba 311 patimars Seadgenda. misasalmebelia aRniSnul programaSi CarTul patimarTa raodenobis zrda, magram sasjelaRsrulebis sistemaSi wamaldamokidebulebis problemis masStabis gaTvaliswinebiT servisis am raodenobis patimarTaTvis miwodeba srulad ver akmayofilebs arsebul moTxovnas.

152 პატიმრობის კოდექსის 29-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ბრალდებული/მსჯავრდებული ანაზღაურებს მკურნალობის ხარჯებს განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით თვითდაზიანების ან სხვისთვის დაზიანების მიყენების შემთხვევაში, აგრეთვე პატიმრობის/თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებისთვის მიყენებულ ზიანს, შესაბამისი დაწესებულებიდან მისი გაქცევის აღკვეთასთან დაკავშირებულ დამატებით ხარჯებს.


fsiqikuri janmrTelobis dacvis procesSi mTavaria pirovnebis in-teresebis dacva, misi Rirsebis pativiscema da maqsimalurad Sesa-Zlebel humanur garemoSi mzrunveloba. gaerTianebuli erebis ada-mianis uflebebis komitetis zogadi komentaris Tanaxmad153 piris ganTavseba samartoo sakanSi gaxangrZlivebuli droiT SesaZlebelia gautoldes wamebas an sxva sastik, araadamianur an Rirsebis Semlaxav mopyrobas. gaeros wamebis prevenciis qvekomitetis daskvnis Tanax-mad, xangrZlivi vadiT samartoo sakanSi moTavseba SesaZloa gautol-des wamebas da igi ar unda iyos gamoyenebuli arasrulwlovnebisa da fsiqikuri janmrTelobis mqone pirebis mimarT154. 2007 stambolis gancxadebis Sesabamisad,155 samartoo saknis gamoyeneba srulad unda aikrZalos fsiqikuri janmrTelobis problemis mqone patimrebTan mimarTebiT.

am akrZalvis sapirispirod, specialuri prevenciuli jgufis mier ga-movlinda fsiqikuri janmrTelobis mqone patimarTa samartoo sakan-Si moTavsebis SemTxvevebi. ase magaliTad, sasjelaRsrulebis N 17 dawesebulebaSi 5 dRis ganmavlobaSi samartoo sakanSi moTavsebuli iyo fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone msjavrdebuli o.g., romelmac samartoo sakanSi scada suicidi. sasjelaRsrulebis N 3 dawesebulebaSi erT-erTi patimari, romelsac gamoxatuli hqonda fsiqikuri problemebi, rac vlindeboda TviTdazianebisaken midre-kilebaSi, aramotivirebul, agresiul qcevaSi, masTan kontaqtSi Sesv-lis sirTuleSi da sxva, moTavsebuli iyo samartoo sakanSi. patimris samedicino baraTidan irkveva, rom fsiqiatris bolo konsultacia mas Cautarda 2014 wlis ivnisSi. sasjelaRsrulebis N 3 dawesebule-baSi, sadac igi imyofeba 2014 wlis 16 seqtembridan, samedicino doku-mentaciis mixedviT, mas fsiqiatris konsultacia ar Catarebia.

sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi 2014 wlis 11 dekembers ganx-orcielebuli vizitis dros, samartoo sakanSi moTavsebuli patim-ris l.q.-s piradi saqmis Semowmebis Sedegad dadginda, rom patimari mimdinare wlis 17 seqtembers Seasaxles sasjelaRsrulebis de-partamentis N3 dawesebulebaSi. Sesaxlebis dRidan igi samjer iyo moTavsebuli samartoo sakanSi (erT SemTxvevaSi 4 dRiT, meore SemTx-vevaSi - 15 dRiT, xolo mesameSi - 10 dRiT). patimris samedicino do-kumentaciis Semowmebis Sedegad ki gairkva, rom sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi Sesaxlebis Semdgom patimars fsiqiatris kon-

153 CCPR, General Comment 20/44, April 3, 1992.154 UN Subcommittee on Prevention of Torture (2010), report on the visit of the subcommittee

on prevention of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment to the republic of Paraguay (par 184).

155 International Psychological Trauma Symposium (2007), The Istanbul Statement on the use and effects of solitary confinement.


sultacia ar Catarebia miuxedavad konsultaciis aSkara saWiroebi-sa. aRsaniSnavia, rom patimarma sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi oTxjer miiyena TviTdazianeba. 2014 wlis 20 seqtem-bers patimris mimarT gamoiyenes specialuri saSualeba - damawyn-arebeli sawoli. aRsaniSnavia, rom dawesebulebis direqtors sas-jelaRsrulebisa da probaciis ministTan da sasjelaRsrulebis departamentis TavmjdomaresTan ar gaugzavnia sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 12 seqtembris N145 brZanebiT gaT-valiswinebuli specialuri saSualebis gamoyenebis Sesaxeb angariSi, razedac sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros generalur inspeqciaSi dawyebulia samsaxurebrivi Semowmeba.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, aucilebelia yvela saW-iro zomis miReba, raTa momavalSi Tavidan aicilon fsiqikuri prob-lemebis mqone msjavrdebulis samartoo sakanSi moTavseba da aseTi msjavrdebuli uzrunvelyon drouli da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebiT.

2.5.6.2. suicidi

2013 wlis saparlamento angariSSi xazgasmuli iyo suicidis SemTx-vevebis zrdis faqti. samwuxarod, 2014 wlis ganmavlobaSi suicidis SemTxvevaTa raodenoba kvlav gaizarda. zrdis dinamika aSkarad miu-TiTebs suicidis prevenciis kuTxiT arsebul problemebze. angari-Sis am nawilSi warmodgenili iqneba suicidis TiToeuli SemTxvevis Sesaxeb mokle informacia.

n.S.

2014 wlis 17 seqtembers, daaxloebiT 13:40 saaTze, sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebis specialuri korpusis N 26 sakanSi ipovnes moSim-Sile msjavrdebulis - n.S.-s gvami, romelsac kisris areSi aReniSnebo-da dazianeba nakveTi Wrilobis saxiT.

eqspertizaze wardgenili dokumentaciidan irkveva, rom n.S. sas-jelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi moaTavses 2014 wlis 10 seqtem-bers. Semosvlisas msjavrdebuls beWis areSi aReniSneboda xandazmu-li eqskoriaciebi. orive winamxris midamos SigniTa zedapirze aseve aReniSneboda xandazmuli nakveTi Wrilobebi, aseve orive quTuTos areSi sisxlnaJRenTi da eqskoriaciebi, Sublis Tmiani nawilis sazR-varze naxeTqi xandazmuli Wriloba.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N005024314 daskvnis Ta-naxmad, msjavrdebul n.S.-s sikvdilis mizezi iyo mwvave sisxlnak-


leboba, romelic ganviTarda kisris marjvena naxevarSi arsebuli sworkideebiani Wrilobis Sedegad, gareTa saZile arteriisa da sauR-le venis gadaWris Semdeg. garda aRniSnuli Wrilobisa n.S.-s gvamze aseve aRiniSneba sadakideebiani, fufxiT dafaruli Wrilobebi orive winamxarze, sisxlCaqcevebi marjvena mxris da marjvena Tvalbu-dis qveda quTuTos midamoebSi. dazianebebi ganviTarebulia raime mkvrivi-blagvi sagnis moqmedebiT sicocxlis dros, sikvdilis dad-gomamde 10-11 dRiT adre. sisxlSi da Sinagan organoebSi aRmoCnda fsiqotropuli nivTiereba diazepami da antiepilefsiuri nivTiere-ba karbamazepini.

sasjelaRsrulebis da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciidan irkveva, rom 2012 wlis noemberSi msjavrdebuli moTavsebu-li iyo N18 dawesebulebis fsiqiatriul ganyofilebaSi, sadac daesva Semdegi diagnozi: organuli, emociurad labiluri (asTeniuri) aSli-loba, epilefsia, inteleqtualuri funqciebis daqveiTeba. daeniSna: konkurati, diazepami, optimali, drimolini, hepatorici, leroni, uZilobisas saZile saSualebebi.

msjavrdebulma ramdenjerme miiyena TviTdazianeba. 2014 wlis 4 Te-bervals ki pacientma kisris areSi miiyena 5-6 zerele da erTi Rrma Wriloba. aRsaniSnavia, rom msjavrdebulma suicidis Cadenamde ga-moacxada SimSiloba da amis gamo moTavsebuli iyo sakanSi marto, sa-dac ar xorcieldeboda eleqtronuli saSualebiT meTvalyureoba. miuxedavad imisa, rom rogorc samedicino, aseve arasamedicino per-sonalma icoda msjavrdebulis fsiqikuri problemebisa da TviTda-zianebisadmi midrekilebis Sesaxeb, ar dawesda saTanado meTvalyu-reoba, rac fataluri SedegiT dasrulda kidec. aRsaniSnavia aseve is faqti, rom msjavrdebuls SimSilobis periodSi arc fsiqologis da ar fsiqiatris konsultacia ar Catarebia.

j. i.

2014 wlis 1 dekembers, msjavrdebuli sasjelaRsrulebis N8 dawese-bulebidan gadaiyvanes N18 braldebulTa da msjavrdebulTa samkur-nalo dawesebulebaSi diagnoziT: depresiuli mdgomareoba suicidu-ri azrebiT.

samkurnalo dawesebulebaSi Semosvlisas pacienti iyo aforiaqebu-li, mousvenari, acxadebda, rom cudadaa, kontaqtSi Semodioda daZ-abulad. acxadebda, rom ar asvenebs xmauri TavSi~, esmis cudi Sinaar-sis xmebi, `Tavi moikali, minda davisveno, vxedav mwerebs, ar masvenebs SiSebi~. reJimis TanamSromelTa gadmocemiT pacienti xSirad Tavs urtyamda kedels, gamoTqvamda suicidur azrebs.


pacientis gadmocemiT, adre Rebulobda sxvadasxva saxis narkotikebs da fsiqotropul medikamentebs. pacients gadaylapuli hqonda frCx-ilis sakvnetela da kbilis jagrisi, rac dadasturda Semdgomi rent-genologiuri kvleviTac. igi kategoriulad iTxovda fsiqikuri jan-mrTelobis erovnul centrSi gadayvanas, misi gancxadebiT, iq Tavs kargad grZnobda.

N18 dawesebulebaSi pacients daesva Semdegi diagnozi: emociurad arastabiluri personologiuri aSliloba - depresiuli mdgomareo-ba, sxvadasxva saxis nivTierebebis erTdrouli moxmarebiT da sxva-dasxva fsiqotropuli nivTierebebis miRebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSliloba. pacients daeniSna da Rebulobda neirolep-sins, diazepams, truqsals, sofanaqss, tizercins, fevarins.

2014 wlis 2 dekembers, 14 saaTsa da 35 wuTze pacientma Tavi Camoix-rCo. rogorc zemoT mocemuli informaciidan irkveva, msjavrdebu-li iTxovda fsiqiatriuli daxmarebis aRmoCenas, rac samwuxarod ver moxerxda. momavalSi msgavsi, tragikuli SemTxvevebis Tavidan asacileblad mniSvnelovania, droulad moxdes pacientisaTvis adek-vaturi fsiqiatriuli daxmarebis aRmoCena, miT umetes iseT SemTx-vevebSi, rodesac amas pacienti Tavad iTxovs da arsebobs Sesabamisi samedicino Cveneba.

l.m.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciis Tanaxmad, msjavrdebuls warsulSi araerTxel hqonda mi-yenebuli TviTdazianebebi, maT Soris, N17 dawesebulebaSi yofnis periodSi, 2014 wlis 10 dekembers man marcxena mtevnis pirveli TiTis safrCxile falangi moikveTa. igi acxadebda, rom bavSvobidan moix-marda narkotikul saSualebebs (heroins da suboteqss) da daavadebu-li iyo SizofreniiT, iTxovda diazepams da ar surda eqimis samkurna-lo rekomendaciis gaTvaliswineba.

fsiqiatris 2014 wlis 29 martis konsultaciis baraTSi aRniSnu-lia: `ismens eqimis samkurnalo rekomendaciebs skeptikurad, iTxovs saqmis gadaxedvas, acxadebs rom sul atyueben, perspeqtivas ver xe-davs, rom erTi jojoxeTidan wava meoreSi~. 2014 wlis 20 oqtombers da 20 noembers fsiqiatrTan konsultaciisas msjavrdebuli suicid-ur azrebs aRar gamoTqvamda.

msjavrdebuli 2014 wlis ganmavlobaSi protestis niSnad ramden-jerme SimSilobda. aprotestebda ukanono dapatimrebas. 2014 wlis 10 dekembers 09 saaTsa da 20 wuTze, dilis Semowmeba-daTvalierebisas msjavrdebuli naxes samarTlebrivi reJimis ganyofilebis TanamS-


romlebma saknis tualetSi Tokis maryuJiT kedelze Camokidebuli, igi ukve gardacvlili iyo.

aRsaniSnavia, rom miuxedavad imisa, rom msjavrdebuli warsulSi ga-moTqvamda suicidur azrebs, fsiqiatris bolo ori konsultacia Cautarda erTi Tvis intervaliT da am konsultaciebis dros msjavr-debuli suicidur azrebs ar gamoTqvamda. samwuxarod, mowodebuli informaciis safuZvelze SeuZlebelia garkveva, rodis igegmeboda fsiqiatris momdevno konsultacia da xorcieldeboda Tu ara ms-javrdebulze gansakuTrebuli meTvalyureoba.

z.s.

eqspertizaze wardgenili dokumentaciidan irkveva, rom 2014 wlis 16 seqtembers, daaxloebiT 08:15 saaTze sasjelaRsrulebis departa-mentis N6 dawesebulebaSi morige eqimma N31 sakanSi aRmoaCina sawol-ze zewriT Camokidebuli z.s.-s gvami.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N004991614 daskvnis Ta-naxmad, msjavrdebul z.s.-s sikvdilis mizezia meqanikuri asfiqsia, ganviTarebuli kisris maryuJiT CaWeris Sedegad. gvamze aRiniSneba erTmagi, gaxsnili, iribad aRmavali strangulaciuri Rari kisris zeda mesamedSi, rac miyenebulia raime maryuJiT CaWeris Sedegad. gvamze aseve aRmoCenili iyo daJeJili Wriloba da naWdevi Tavis mida-moSi, naWdevi da sisxlnaJRenTi marcxena zeda kidurze, rac miyenebu-lia raime mkvrivi blagvi sagnis moqmedebiT sikvdilamde uaxloes pe-riodSi an sikvdilis dadgomis momentSi.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli infor-maciis Tanaxmad, sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi Sesaxlebisas ms-javrdebulma aRniSna, rom 1996 wlidan awuxebda maRali wneva da adre hqonda faruli sisxldena kuWidan. maRali arteriuli wnevis gamo Rebulobda klofelins. sxva Civilebi mas ar warmoudgenia. vizualu-rad - orive winamxris wina zedapirze aReniSneboda Zveli nawiburebi. adre fsiqiatrisaTvis ar miumarTavs, misive gadmocemiT alkohols da narkotiks ar etaneboda.

2014 wlis 25 agvistos Catarebuli konsultaciis dros msjavrdebu-li Civilebs ar gamoTqvamda. fsiqikuri statusi garegnulad mowes-rigebuli, drosa da sivrceSi erkveoda adekvaturad. saubrobda mS-vidad.

rogorc mowodebuli informaciidan Cans, suicidis faqtamde ram-denime dRiT adre Catarebuli konsultaciis dros msjavrdebuls ar aReniSneboda fsiqikuri janmrTelobis problemebi. amasTan, ga-saTvaliswinebelia is garemoeba, rom msjavrdebulis gvamze aRmo-Cenili iyo dazianebebi Tavis areSi da zeda kidurze. Sesabamisad,


aucilebelia Catardes damoukidebeli da miukerZoebeli gamoZieba da dadgindes, xom ar ikveTeba msjavrdebulis mimarT Zaladoba an/da TviTmkvlelobamde miyvanis faqti.

a.m.

saqmis masalebis Tanaxmad, 2014 wlis 23 marts, daaxloebiT 08:10 saa-Tze, sasjelaRsrulebis N14 dawesebulebaSi, me-6 sareJimo korpusis N312 saknis sapirfareSoSi TviTmkvleloba Caidina - Tavi CamoixrCo patimarma a.m.-m.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N001465314 daskvnis Ta-naxmad, a.m.-s sikvdilis mizezia zemo sasunTqi gzebis maryuJiT gada-ketvis Sedegad ganviTarebuli meqanikuri asfiqsia. a.m-s gvamze kis-ris zeda mesamedSi farisebri xrtilis zemoT aReniSneboda daziane-ba, wina zedapirze ganivi, gverdiTa zedapirebze iribad aRmavali winidan ukan, qvemodan zemoT, sicocxlis droindeli ormagi stran-gulaciuri Raris saxiT sisxlCaqcevebiT mimdebare rbil qsovileb-Si, ganviTarebulia samaryuJe masalis aRniSnul midamoSi CaWeris Se-degad, rac mizezobriv kavSirSia damdgar SedegTan - sikvdilTan.

garda aRniSnulisa patimars gvamze aReniSneba sicocxlis droin-deli Semdegi dazianebebi: mravlobiTi naWdevebi cxviris marcxena gverdiTa zedapirze zeda mesamedSi da marjvena wvivis wina da gare-Ta zedapirebze zeda da qveda mesamedebSi; mravlobiTi sisxlnaJRen-Tebi marjvena muxlis saxsris wina zedapirze, marjvena terfis wina zedapirze navisebri Zvlis saproeqtio midamoSi, marjvena terfis wina zedapirze pirveli TiTis wina terfis Zvlis saproeqcio mida-moSi da marjvena terfis pirveli TiTis safrCxile falangis wina zedapirze; sisxlCaqcevebi enis wverze da qveda tuCis midamoSi mar-jvniv da marcxniv lorwovanze, ganviTarebuli raime mkvrivi/blagvi sagnis (sagnebis) zemoqmedebiT. dazianebebi sisxlCaqcevebisa da sisx-lnaJRenTebis saxiT ganviTarebulia sikvdilis dadgomamde uaxloes periodSi, xolo sxva danarCeni dazianebebi - sikvdilis wina adreul periodSi. cocxal pirTa eqspertizis SemTxvevaSi aRniSnuli da-zianebebi atarebs sxeulis dazianebaTa msubuq xarisxs da mizezobriv kavSirSi ar aris damdgar SedegTan - sikvdilTan.

a.m.-s ukana tanis areSi - anusis sfinqteris SigniT, lorwovanze aReniSneba dazianebebi sisxlCaqcevebis da lorwovani garsis defeq-tis saxiT, ganviTarebuli raime mkvrivi-blagvi sagnis zemoqmedebiT, cocxal pirTa eqspertizis SemTxvevaSi aRniSnuli dazianebebi at-arebs sxeulis dazianebaTa msubuq xarisxs da xandazmulobiT ar ewi-naaRmdegeba dadgenilebaSi miTiTebul TariRs.


sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan mowodebuli in-formaciis Tanaxmad, msjavrdebuls 2012 wlis 27 noembers Cautarda fsiqiatris konsultacia. daesva diagnozi: personologiuri aSli-loba. daeniSna tizercini, zolomaqsi. fsiqiatris konsultacia ms-javrdebuls Cautarda aseve 2014 wlis 6 da 20 marts. msjavrdebuls daeniSna diazepami, fevarini da ataraqsi.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, eqspertizis daskvnaSi miTiTebuli sxeulis dazianebebis xasiaTisa da lokalizaciis gaTvaliswinebiT, aucilebelia Catardes damoukidebeli da miukerZoebeli gamoZieba, raTa dadgindes, xom ar daeqvemdebara msjavrdebuli Zaladobas, maT Soris seqsualur Zaladobas.

a. W.

anamnezis Tanaxmad msjavrdebuli adre mkurnalobda personolo-giuri aSlilobis diagnoziT, ris gamoc Rebulobda diazepams da fenazepams. adre moixmarda metadons da heroins, misi ganmartebiT, CarTuli iyo metadonis programaSi. vizualurad msjavrdebuls Sub-lze, orive winamxarze da muclis wina kedelze aReniSneboda Zveli nawiburebi (axali travmuli dazianebebi ar aReniSneboda). misive gadmocemiT, Wrilobebi miiyena TviTdazianebis mizniT.

2014 wlis 27 da 30 ivniss msjavrdebuls Cautarda fsiqiatris kon-sultaciebi da daesva diagnozi: halucinaciur-depresiuli sin-dromi suiciduri azrebiT, ris gamoc gaewia rekomendacia suicidis programaSi CasarTavad da daeniSna fsiqologis konsultacia.

2014 wlis 28 ivliss msjavrdebuls ganmeorebiT Cautarda fsiqia-tris konsultacia da daesva diagnozi: arastabiluri personologi-uri aSliloba, suicidur azrebs ar gamoTqvams. daeniSna citomaqsi 1/2 tableti erTjer dReSi, truqsali erTi abi erTjer dReSi sami kviris ganmavlobaSi.

sasjelaRsrulebis N15 dawesebulebaSi, 2014 wlis 25 noembers, daax-loebiT 20 saaTsa da 10 wuTze gamoiZaxes morige eqimi, msjavrdebuli imyofeboda ugono mdgomareobaSi, yelis areSi, ufro metad marjvniv, aReniSneboda strangulaciuri naWdevi, saZile arteriebze pulsacia ar aReniSneboda, gulis tonebi ar ismineboda. Catarda reanimaciuli RonisZiebebi, magram, miuxedavad Catarebuli samedicino daxmarebi-sa, sasicocxlo funqciebis aRdgena ver moxerxda. 20 saaTsa da 40 wu-Tze dafiqsirda biologiuri sikvdili.

Sesabamisi masalebis Seswavlis Sedegad irkveva, rom msjavrdebu-li a.W. N15 dawesebulebis sakarantino ganyofilebaSi N8 dawese-


bulebidan Sesaxlebuli iyo 2014 wlis 16 oqtombers. 24 oqtombers dawesebulebis direqtoris N614 brZanebiT, 30 dRis vadiT moTavs-da usafrTxo adgilze, sxva msjavrdebulebisagan izolirebulad. usafrTxoebis es RonisZieba dawesebulebis direqtoris brZanebiT kvlav gagrZelda 30 dRiT. aRsaniSnavia, rom miuxedavad msjavrdebu-lis fsiqikuri janmrTelobis mdgomareobisa da mis mier warsul-Si suiciduri azrebis gamoTqmisa, rogorc saxalxo damcvelis rw-munebuleba daadgines, msjavrdebuls 28 ivlisis Semdgom ar Catare-bia fsiqiatris konsultacia. dawesebulebis eqimis ganmartebiT ki, vinaidan msjavrdebuls samedicino personalisaTvis ar miumarTavs, mas araviTari samedicino momsaxureba ar Catarebia. yovelive ze-moaRniSnulidan gamomdinare, ikveTeba sasjelaRsrulebis N15 dawe-sebulebis samedicino personalis pasuxismgeblobis sakiTxi. Sesa-bamisad, aucilebelia, Catardes damoukidebeli da miukerZoebeli gamoZieba.

j. f.

samedicino dokumentaciidan irkveva, rom 2014 wlis 17 agvistos, 00:15 saaTze, sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebis pirveli korpusis N7 sakanSi gamoZaxebulma eqimma naxa patimari j.d., romelic iwva iatakze sisxliT mosvrili. patimari saswrafod gaday-vanes samedicino nawilSi. kiserze aReniSneboda didi nakveTi Wrilo-ba. pulsi ar isinjeboda, arteriuli wneva nulis toli, gugebi gafar-Toebuli. gamoiZaxes saswrafo samedicino daxmarebis brigada, ro-melmac daafiqsira gvami. j.d.-s ver Cautarda venis kaTeterizacia.

j.d.-s sikvdilis mizezi iyo mwvave sisxlnakleboba, ganviTarebu-li marjvena sauRle venebisa da marjvena gareTa saZile arteri-is travmuli dazianebiT kisris midamos nakveTi Wrilobis Sedegad. gvamze aRiniSneboda Semdegi dazianebebi: kisris midamos iribi mimar-Tulebis nakveTi Wrilobebi marjvena sauRle venebisa da marjvena gareTa saZile arteriis dazianebiT, rac miyenebuli iyo raime mWre-li zedapiris mqone sagnis moqmedebiT sikvdilamde uaxloes period-Si; sisxlnaJRenTebi marjvena qveda kiduris, marcxena zeda kidurisa da marjvena iRliis midamoSi, rac ganviTarebuli iyo raime mkvrivi-blagvi sagnis (sagnebis) moqmedebiT da xandazmulobiT 1-2 dRis iyo; nakveTi Wriloba sisxlZarRvebis dazianebiT cocxal pirTa sasamarT-lo samedicino eqspertizisas, sxeulis dazianebis xarisxis gansaz-Rvris dros, miekuTvneba mZime xarisxs, rogorc sicocxlisaTvis saxifaTo, igi uSualo kavSirSia sikvdilis dadgomasTan, yvela sxva dazianeba atarebda msubuq xarisxs. ukana tanis midamoSi dazianeba ar aReniSneboda. gvamze kisris marjvena mxares arsebuli Wrilobebi mdebareobda misTvis xelmisawvdom adgilas.


samedicino dokumentaciaSi arsebuli CanawerebiT irkveva, rom ms-javrdebuli 2014 wlis 4 marts gasinja eqimma, anamneziT pacienti Civilebs ar aRniSnavda, adre mas fsiqiatrisaTvis ar miumarTavs, fsiqotropul medikamentebs ar Rebulobda, TviTdazianebis mcd-eloba ar hqonia, ar iyo Warbad alkoholis momxmarebeli, ar Rebu-lobda adre narkotikul saSualebebs. daesva diagnozi: praqtikulad janmrTeli.

sayuradReboa is faqti, rom erTi mxriv, msjavrdebulis samedicino dokumentaciaSi ar aris dafiqsirebuli raime saxis janmrTelobis problema, rac SeiZleboda gamxdariyo msjavrdebulis mier suicid-is ganxorcielebis mizezi, xolo meore mxriv, eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia 1-2 dRis xandazmulobis zeda da qveda kidurebis, aseve iRliis midamoSi sisxlnaJRenTebi, rac SesaZloa Zaladobis Sede-gi iyos. Sesabamisad, aucilebelia, Catardes damoukidebeli da mi-ukerZoebeli gamoZieba da dadgindes, xom ar hqonda msjavrdebulis mimarT Zaladobas da TviTmkvlelobamde miyvanas adgili.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrom warmoadgina infor-macia suicidis prevenciis programaSi CarTul patimarTa Sesaxeb. 2014 wlis ganmavlobaSi suicidis prevenciis programaSi CarTuli iyo 99 patimari. aRniSnuli informacia dawesebulebebis da Tveebis miTiTebiT mocemulia qvemoT, cxrilSi.

Tveebi N8 N11 N2 N3 N18 N5

ianvari 15 2 2 0 0 0

Tebervali 6 1 0 0 0 0

marti 2 0 0 0 0 0

aprili 6 1 0 0 0 0

maisi 4 2 0 0 0 0

ivnisi 14 0 0 0 0 0

ivlisi 3 1 0 3 0 0

agvisto 6 1 0 1 2 0

seqtemberi 2 0 0 3 1 0

oqtomberi 0 1 0 0 2 0

noemberi 3 0 1 1 4 1

dekemberi 3 0 0 0 3 2

sul 64 9 3 8 12 3


sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi wamaldamokidebulebis, fsiqo-tropuli medikamentebis Warbi moxmarebisa da fsiqikuri janmrTe-lobis problemebis simwvavis fonze suicidis prevenciis programaSi CarTuli patimrebis raodenoba aSkarad mcirea. ase magaliTad, sas-jelaRsrulebis N2 dawesebulebaSi specialuri prevenciuli jgu-fis mier 2014 wlis oqtomberSi vizitis dros dadginda, rom 2014 wlis ianvridan oqtombramde suicidis prevenciis programaSi CarTuli iyo ori patimari da es maSin, rodesac monitoringis jgufma miiRo in-formacia dawesebulebaSi suicidis mcdelobis 50 SemTxvevis Sesaxeb.

amasTan, aRsaniSnavia, rom suicidis prevenciis programa ar moq-medebs yvela dawesebulebaSi da arc am programis funqcionirebis maregulirebeli specialuri normatiuli baza arsebobs. aSkaraa, rom suicidis prevenciisken mimarTuli aqtivobebi arasakmarisia da, Sesabamisad, unda moxdes am aqtivobebis gaZliereba.

rekomendaciebi saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da

probaciis ministrs:

• uzrunvelyos patimrebis janmrTelobis mdgomareobis skriningi da fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimrebs miewodoT drouli da adekvaturi fsiqiatriuli daxmareba

• uzrunvelyos mwvave fsiqozis mqone pacientebis mkurnaloba fsiqiatriul dawesebulebaSi da dainergos adekvaturi am-bulatoriuli servisebi

• miiRos yvela saWiro zoma, raTa Tavidan iyos acilebuli fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimarTa sam-artoo sakanSi moTavseba

• dainergos opioiduri damokidebulebis CanacvlebiTi Seman-arCunebeli mkurnaloba

• dainergos suicidis prevenciis programa sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi

• normatiuli doneze ganisazRvros suicidis prevenciis pro-gramaSi CarTvis kriteriumebi da programaSi CarTuli mul-tidisciplinuri gundis saqmianobis wesi

winadadeba saqarTvelos mTavar prokurors:

• uzrunvelyos suicidis yvela SemTxvevis damoukidebeli da miukerZoebeli gamoZieba


2.5.7. gansakuTrebiT saSiSi gadamdebi daavadebebis marTva da

prevencia

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan miRebuli monace-mebis Sesabamisad, 2014 wels tuberkulozze skriningi Catarda 64 672 SemTxvevaSi. sul aRricxulia tuberkuloziT daavadebuli 131 pati-mari (2013 wels 294 patimari), dafiqsirda tuberkuloziT daavadebis 63 axali da 58 ganmeorebiTi SemTxveva.

multirezistentuli tuberkuloziT daavadebulia 36 patimari (2013 wels 57 patimari). 2014 wels dafiqsirda Sewyvetili mkurnalobis 18 SemTxveva (2013 wels 20 SemTxveva). 2014 wels Tanmxlebi daavade-bebis gamokvlevis/mkurnalobis mizniT 10 SemTxvevaSi (2013 wels 202 SemTxvevaSi) patimrebi gadaiyvanes samoqalaqo seqtoris sxvadasxva samedicino dawesebulebaSi. rogorc zemoaRniSnuli monacemebidan Cans, tuberkulozis kontrolis mxriv arsebiTi progresi SeimCneva.

sasjelaRsrulebis N19 tuberkulozis samkurnalo da sareabilita-cio centrSi 2014 wlis 11-12 dekembers ganxorcielebuli vizitis dros gairkva, rom tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi aris infeqciis kontrolis RonisZiebebTan da Tanmxlebi daavadebebis mkurnalobasTan dakavSirebuli garkveuli probleme-bi. kerZod, centrSi pacientebi gadaadgildebian pirbadis gareSe. sakanSi ar aqvT specialuri konteineri/WurWeli naxvelisTvis da srulad ar xdeba xelebis antiseptikuri damuSaveba. rac Seexeba Tan-mxlebi daavadebebis mkurnalobas, dadginda, rom eqim-konsultan-tebTan konsultaciaze Cawerili pacientebis molodinis dro sakma-od xangrZlivia, xolo samedicino referali samoqalaqo seqtoris samedicino dawesebulebaSi ganxorcielda mxolod 10 SemTxvevaSi, maSin, rodesac 2013 wels es maCvenebeli 202 Seadgenda. 2013 wlis sa-parlamento angariSSi miTiTebuli iyo rekomendacia, romlis Ta-naxmadac, unda SeeswavlaT gverdiTi movlenebis gamo da Tanmxlebi daavadebebis mkurnalobis moTxovniT antituberkulozuri medika-mentebis miRebaze uaris Tqmis SemTxvevebi da, moTxovnis safuZvlia-nobis SemTxvevaSi, uzrunvelyofili unda yofiliyo tuberkuloziT daavadebul pacientTa Tanmxlebi daavadebebis drouli mkurnaloba. samwuxarod, es rekomendacia ar Sesrulebula da samedicino refer-alis SemTxvevaTa raodenoba 2013 welTan SedarebiT 192 SemTxveviT Semcirda.

antituberkulozur mkurnalobaze uaryofiTad aisaxeba antitu-berkulozuri medikamentebis miRebiT gamowveuli gverdiTi movlen-ebi da, amdenad, mniSvnelovania rogorc mkurnalobis procesSi paci-entebis fsiqologiuri mxardaWera, aseve fsiqikuri mdgomareobis


kontroli. miuxedavad amisa, centrs adgilze ar hyavs fsiqiatri da fsiqologi. ufro metic, Sesabamisi dokumentaciis Semowmebis Sede-gad dadginda, rom maisidan noembris Tvemde tuberkulozis samkur-nalo da sareabilitacio centrSi fsiqiatris mier konsultacia ar Catarebula.

samwuxarod, ar iqna gaziarebuli da Sesrulebuli saxalxo damcve-lis rekomendacia, romlis Tanaxmadac, tuberkuloziT daavadebu-li yvela patimari, tuberkulozis SemTxvevaTa saTanado marTvis mizniT, unda moTavsebuliyo tuberkulozis samkurnalo da sare-abilitacio centrSi.

2013 wlis saparlamento angariSSi saxalxo damcvelma gasca rekomen-dacia, romlis Tanaxmadac, Sesabamisi cvlileba unda Sesuliyo `pa-timrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi virusuli C hepatitis prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobis programis damtkicebisa da ganxorcielebis wesis~ damtkicebis Sesaxeb saqarT-velos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2014 wlis 31 ianvris №01-5/n brZanebaSi, raTa mkurnalobis aucilebloba-ze samedicino Cvenebis arsebobis SemTxvevaSi, nebismieri braldebu-li/msjavrdebuli uzrunvelyofili yofiliyo antivirusuli mkur-nalobiT. saxalxo damcveli miesalmeba im faqts, rom saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2013 wlis 31 ianvris N01-5/n brZanebaSi Sevida cvlileba da gauqmda debuleba, romlis Tanaxmad antivirusul mkurnalobaSi patimari SeiZleboda CarTuliyo im SemTxvevaSi, Tu realuri sasjeli aRemateboda 18 Tves. amJamad moqmedi redaqcia realuri sasjelis odenobasTan dakavSire-bul SezRudvas ar iTvaliswinebs.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan mowodebuli in-formaciis Tanaxmad, 2014 wels hepatitebze gamokvlevebi Cautarda 8711 patimars. wlis ganmavlobaSi mkurnaloba Cautarda 289 msjavr-debuls. aRsaniSnavia, rom ar iqna gaziarebuli saxalxo damcvelis rekomendacia Sesabamisi samedicino Cvenebis arsebobis SemTxvevaSi braldebulebis antivirusuli mkurnalobis Sesaxeb.

2014 wels aiv infeqcia/Sidsze gamoikvlies 9 081 patimari. aiv/in-feqcia/Sidsis antiretrovisurul mkurnalobaSi wlis ganmavlobaSi CarTuli iyo 56 pacienti.

Catarebuli monitoringis Sedegad irkveva, rom sasjelaRsrulebis sistemaSi problemuria infeqciis kontrolis moTxovnebis zedmiwev-niT srulad dacva, kanonmdeblobis Sesabamisad civi jaWvis uzrun-velyofa, mravaljeradi gamoyenebis samedicino iaraRebis, sagnebisa da masalebis dezinfeqcia da sterilizacia, basri sagnebisa da gam-


oyenebuli Spricebis mosagroveblad usafrTxo yuTebis da saTanado konteinerebis gamoyofis sakiTxi. aseve TvalSisacemia prevenciul jandacvasTan dakavSirebuli, patimrebisaTvis xelmisawvdomi in-formaciis nakleboba.

rekomendaciebi

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs:

• tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi sru-lad daicvan infeqciis kontrolis RonisZiebebi tuberku-lozis marTvis gaidlainis Sesabamisad

• tuberkuloziT daavadebuli yvela patimari, tuberkulozis SemTxvevaTa saTanado marTvis mizniT, moTavsdes tuberku-lozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi

• moxdes gverdiTi movlenebis gamo da Tanmxlebi daavadebebis mkurnalobis moTxovniT antituberkulozuri medikamen-tebis miRebaze uaris Tqmis SemTxvevebis Seswavla da, moTx-ovnis safuZvlianobis SemTxvevaSi, samedicino Cvenebidan gamomdinare, uzrunvelyon tuberkuloziT daavadebul pa-timarTa Tanmxlebi daavadebebis drouli mkurnaloba

• uzrunvelyos infeqciis kontrolis moTxovnebis sruli dac-va;

• uzrunvelyos prevenciul jandacvasTan dakavSirebuli in-formaciis patimrebisaTvis xelmisawvdomoba

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis minis-trs:

• Sevides Sesabamisi cvlileba `patimrobisa da Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi virusuli C hepatitis prevenci-is, diagnostikisa da mkurnalobis programis damtkicebisa da ganxorcielebis wesis~ damtkicebis Sesaxeb saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2014 wlis 31 ianvris №01-5/n brZanebaSi, raTa Sesabamisi samedici-no Cvenebis arsebobis SemTxvevaSi braldebulebisTvis xel-misawvdomi gaxdes antivirusuli mkurnaloba


2.5.8. gardacvlili patimrebi

2014 wels sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi gardaicvala 27 pa-timari. saqmis Seswavlis mizniT prevenciis erovnulma meqanizmma ga-moiTxova informacia gardacvlili patimrebisTvis gaweuli samedi-cino momsaxurebis Sesaxeb, aseve Catarebuli eqspertizis daskvnebi. levan samxaraulis saxelobis sasamarTlo eqspertizis erovnuli biurodan mowodebuli iqna eqspertizis 16 daskvna156. aseve miviReT gamoTxovili informacia sasjelaRsrulebisa da probaciis saminis-trodan. qvemoT mimoxiluli iqneba gardacvalebis 11 SemTxveva157.

d.g.

2014 wlis 2 ianvars, daaxloebiT 13:20 saaTze sasjelaRsrulebis de-partamentis N19 tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio cen-trSi gardaicvala msjavrdebuli d.g. pacientis samedicino baraTis Tanaxmad, 2013 wlis 12 aprils sasjelaRsrulebis departamentis N4 dawesebulebaSi ganTavsebisas msjavrdebuli daavadebuli iyo aiv infeqciiT da qronikuli C hepatitiT. 2013 wlis 19 dekembers, sas-jelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebaSi msjavrdebuls dausves diagnozi: filtvebis diseminirebuli tuberkulozi, mgb (-) uaryofiTi filtvis forma, axali SemTxveva.

2013 wlis 27 dekembers pacienti gadaiyvanes sasjelaRsrulebis de-partamentis N19 tuberkulozis samkurnalo da sareabilitacio centrSi da CaerTo antituberkulozur mkurnalobaSi. 2013 wlis 31 dekembers pacients dilis 5:30 saaTze hqonda tkivili muclis areSi da iTxovda tkivilgamayuCebels, gulisreva da pirRebineba ar hqo-nia. eqimis Canaweris mixedviT, muceli aris saSualo daWimulobis, palpaciiT mtkivneuli marjvena ferdqveSa are, iradiaciiT welis areSi, tkivili barZayis zedapirze ar gadadis. hqonda pirRebineba. 14:00 saaTisTvis tkivilis intensivobam iklo, gaukeTda ketzi, noSpa, platifilini, daaxloebiT erT saaTSi pacientma moiTxova saZile sa-Sualeba, acxadebda, rom hqonda yru tkivili, margam ver isvenebda, gaukeTda ineqcia, hqonda defekacia Txeli ganavliT.

samedicino dokumentaciis Tanaxmad, 2014 wlis 2 ianvars, 13:20 saaTze, gamoZaxeba Semovida B-406 saknidan. eqimis Sesvlisas msjavrdebuli sawolSi iwva guldaRma, naRebineb masaSi (yavis naleqis magvari masa),

156 სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს სამედიცინო დეპარტამენტის უფროსის 2015 წლის 11 მარტის MCLA 2 15 00244911 წერილი.

157 სსიპ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს ადმინისტრაციის უფროსის 2015 წლის 23 იანვრის წერილზე თანდართულ ექსპერტიზის 16 დასკვნიდან 4 დასკვნა სუიციდს, ხოლო 1 დასკვნა პატიმრის ძალადობის შედეგად გარდაცვალებას შეეხებოდა და შესაბამისად, ამ თავში მიმოხილული არ არის.


dafiqsirda biologiuri sikvdili. savaraudo diagnozi: aspiracia naRebinebi masebiT, asfiqsia.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N000006514 daskvnis Ta-naxmad, d.g.-s sikvdilis mizezia difuzuri Cirqovani peritoniti, ganviTarebuli filtvebis miliaruli tuberkulozis kuW-nawlavis traqtSi diseminaciis da wvrili nawlavis kedlis perforaciis Se-degad. gvamze napovnia Semdegi dazianebebi: sisxlnaJRenTi marjvena mxris wina zedapirze, qveda mesamedSi da naWdevi amave mxris da iday-vis midamoebSi, ukana zedapirze, rac ganviTarebulia raime mkvrivi-blagvi sagnis moqmedebiT sikvdilamde 1-3 dRis intervalSi, cocx-al pirTa eqspertizisas miekuTvneba sxeulis dazianebaTa msubuq xarisxs da ar aris mizezobriv kavSirSi damdgar SedegTan.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo-samedici-no diagnozi: filtvebis miliaruli tuberkulozi diseminaciiT say-lapavSi, kuWSi, nawlavebSi, limfur kvanZebSi, badeqonSi. saylapavSi, kuWSi da wvril nawlavebSi tuberkulozuri struqturebis daSliT, defeqtebis CamoyalibebiT, gastro-ezofaguri sisxldeniT, wvrili nawlavis kedlis perforaciiT da difuzuri Cirqovani peritonitis CamoyalibebiT, muclis RruSi 2000 ml-mde moruxo-moyviTalo-mom-wvano elferis siTxe da didi raodenobiT aseTive feris nadebe-bi, Tavis tvinis da rbili garsebis SeSupeba, kerovani araqnoiditi. epi-miojardiumis lipomatozi. qronikuli qoladgiti, qronikuli aqtiuri hepatiti, aiv-infeqcia/Sidsi. sisxlsa da Sinagan organoebSi fsiqotropuli nivTiereba - diazepami, Sinagan organoebSi analgezi-uri saSualeba - analgini.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentis mier mowodebuli informaciiT, gar-dacvlil d.g.-s samedicino dokumentaciaSi ar iZebneba qirurgis mier Catarebuli konsultaciis furceli, romlis mixedviTac re-komendebuli iyo operaciuli mkurnaloba, aseve dawesebulebaSi ar-sebul medikamentebis brunvis amsaxvel dokumentaciaSi ar moiZebna gardacvlili pacientisTvis moTxovnili da gacemuli medikamen-tebis Sesaxeb Canaweri, anu dadasturebulia, rom d.g.-s samedicino momsaxurebis dros iyo arsebiTi xasiaTis xarvezebi da Sesabamisad, SeiZleba gakeTdes daskvna, rom d.g. uzrunvelyofili ar yofila drouli da adekvaturi samedicino momsaxurebiT.

t.C.

2014 wlis 28 ianvars, 04:30 saaTze, quTaisSi, z.cxakaias saxelobis erovnul samedicino centrSi gardaicvala sasjelaRsrulebis de-


partamentis N2 dawesebulebidan 2014 wlis 26 ianvars 10:20 saaTze gadmoyvanili patimari t.C. samedicino dokumentaciis Tanaxmad, pa-cienti sasjelaRsrulebis dawesebulebidan gadmoiyvana saswrafo samedicino daxmarebis brigadam. saswrafo samedicino daxmarebis brigadis eqimebis gadmocemiT, pacients hqonda sisxliani Rebineba. samedicino dokumentaciidan aseve irkveva, rom pacienti 2014 wlis 25 ianvars gaweres infeqciuri saavadmyofodan. samedicino dokumenta-ciaSi pacientis gardacvalebis Semdgom miTiTebulia Semdegi diag-nozi: qronikuli C hepatiti, RviZlis cirozi, RviZlis ukmarisoba, RviZlismieri koma, gastroduodenaluri sisxldena, hipovplemiuri Soki, sunTqvis mwvave ukmarisoba, f.x.v. gulis gaCereba.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N000481714 daskvnis Ta-naxmad, t.C.-s sikvdilis mizezia RviZlis cirozis Sedegad variko-zulad gaganierebuli saylapavis venebidan sisxldenis gamo ganvi-Tarebuli Sinagani organoebis zogadi sisxlnakleboba. t.C.-s gvamze aReniSneboda sicocxlis droindeli Semdegi dazianebebi: naWdevi loyis midamoSi marjvniv da zeda tuCis midamoSi centralurad da marcxniv. sisxlnaJRenTebi marcxena warbs zeda midamoSi, marcxena mx-aris gareTa zedapirze Sua mesamedSi da marjvena mxaris gareTa zeda-pirze Sua mesamedSi, ganviTarebuli sikvdilis wina adreul periodSi mkvrivi-blagvi sagnis (sagnebis) zemoqmedebiT. cocxal pirTa eqsper-tizis SemTxvevaSi miekuTvneba sxeulis dazianebaTa msubuq xarisxs da mizezobriv kavSirSi ar aris damdgar SedegTan - sikvdilTan.

t.C.-s aseve aReniSneboda nawiburebi marcxena barZayis gareTa zeda-pirze zeda, Sua da qveda mesamedebSi, marcxena barZayis wina zeda-pirze Sua da qveda mesamedSi, marcxena barZayis wina zedapirze Sua mesamedSi da marcxena muxlis saxsris wina zedapirze gardamavali marcxena wvivis wina zedapirze zeda mesamedSi.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo-samedicino diagnozi: qronikuli hepatiti vrceli anTebiTi infiltratebiTa da nekrozuli kerebis arsebobiT, tlanqi SemaerTebeli qsovilis gam-ravlebiT da cru wilebis CamoyalibebiT. RviZlis cirozi. saylapa-vis venebis varikozuli gaganiereba. 0.4 santimetramde sigrZis nask-domi gaganierebul venaze saylapavis qveda mesamedis saproeqciod, mis ukana nawilSi - kideebSi da mimdebared saylapavis lorwovanSi muqi mowiTalo feris sisxlCaqcevebiT. Sinagani sisxldena 2500 ml-mde moculobiT moSavo feris sisxlis kolti kuWis RruSi, moSavo feris - kuprisebri masebi wvrili da msxvili nawlavebis sanaTurebSi. Sinagani organoebis zogadi sisxlnakleboba. asciti (300 ml-mde moc-ulobiT Tavisufali siTxe peritoneumis RruSi). Tavisufali siTxis arseboba plevris RruebSi TiToeul mxares 100 ml-mde moculobiT.


posthemoragiuli anemia. aTerosklerozuli koronarosklerozi. miofibrozi. aortis aTerosklerozi. sisxlSi da Sinagan organoeb-Si aRmoCnda fsiqotropuli nivTiereba - diazepami, saanesTezio sa-Sualeba - lidokaini, sanarkoze saSualeba ketaminis metaboliti - norketamini.

r.C.

2014 wlis 8 marts, daaxloebiT 17:20 saaTze, sasjelaRsrulebis de-partamentis N2 dawesebulebaSi, sakanSi gardaicvala msjavrdebuli r.C. dawesebulebis morige eqimis mier gakeTebuli Canaweridan irkve-va, rom r.C.-s ar aReniSneboda pulsacia samile arteriebze, kani iyo fermkrTali da civi. msjavrdebuls Cautarda gulis arapirdapiri masaJi, Tumca uSedegod.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N001228614 daskvnis Ta-naxmad, r.C.-s sikvdilis mizezia Tavis tvinis mkveTrad gamoxatu-li SeSupeba Reros dislokaciiT da CaWedviT, ganviTarebuli Tav-is tvinSi aratravmuli sisxlCaqcevis Sedegad sisxlis mimoqcevis mwvave moSlis gamo. r.C.-s garegnulad meqanikur dazianebaTa raime obieqturi niSnebi ar aReniSneba.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo-samedici-no diagnozi: Tavis tvinis sisxlZarRvebis aTerosklerozis Sedegad tvinis sisxlis mimoqcevis mwvave moSla: Tavis tvinis rbil garseb-Si difuzuri sisxlCaqceva koltis saxiT. Tavis tvinis nivTiereba-Si sisxlCaqcevebi. naTxemis rbil garsebSi difuzuri sisxlCaqceva. marjvena hemisferos msxvilkerovani intracerebruli sisxlCaqce-va gverdiT parkuWSi SeWriT (marjvena gverdiT parkuWSi 100 ml-mde sisxlis koltis arseboba), Tavis tvinis rbili garsebisa da nivTier-ebis SeSupeba Reros dislokaciiTa da CaWedviT. Tavis tvinis rbili garsebis sisxlZarRvTa aTeroarteriolosklerozi. aTerosklero-zuli koronarosklerozi. aortis aTerosklerozi. filtvebis SeSu-peba. kerovani emfizema. bronqiti. pnevmosklerozi. hepatiti. intra-venul sisxlZarRvTa aTeroarterilosklerozi.

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentis mier mowodebuli informaciidan ar Cans, rom r.C. 2013 da 2014 wlebSi Cautarda kardiologis konsultacia an gul-sisxlZarRvTa da Tavis tvinis raime saxis gamokvleva maSin, rodesac r.C.-s 2012 wels gadatanili hqonda hipertonuli krizi, ramdenjerme konsultire-buli iyo kardiologis mier da amave periodSi utardeboda mkur-naloba dasmuli diagnozis (hipertonuli daavadeba, meore stadia) Sesabamisad.


g.u.

2014 wlis 11 Tebervals, daaxloebiT 13:30 saaTze, sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebaSi gardaicvala 1972 wels dabadebu-li braldebuli g.u. samedicino dokumentaciidan irkveva, rom bral-debuli dawesebulebaSi mouTavsebiaT 2014 wlis 23 ianvars. ganTavse-bisas braldebuls awuxebda tkivili orive wvivis areSi, gaZnelebuli hqonda siaruli. anamnezis Tanaxmad, msjavrdebuli aseve daavadebu-li iyo qronikuli virusuli C hepatitiT. braldebuli iyo narkoti-kuli saSualebebis momxmarebeli.

2014 wlis 11 Tebervals, 12:50 saaTze braldebuli sakanSi gasinja mkurnalma eqimma. braldebuls awuxebda saerTo sisuste, Tavbrusx-veva, haeris ukmarisoba. Tanasaknelebis gadmocemiT, man goneba da-karga wamodgomisas. dafiqsirda arteriuli wnevis dabali cifrebi. gaukeTda kordiamini da kofeini. ineqciis Semdeg pacientis mdgo-mareoba gaumjobesda xanmokle droiT. 10 wuTis Semdeg ganmeorda ze-moT CamoTvlili simptomebi, mieca `validoli~ enis qveS, magram md-gomareoba TandaTan gauaresda. pulsacia periferiaze gaqra, sunTq-va gaxda iSviaTi, dakarga goneba. gamoZaxebul iqna reanimatologi. mkurnali eqimma daiwyo reanimaciuli RonisZiebebi, rac gagrZelda reanimatologTan erTad. gamoiZaxes saswrafo daxmarebis brigada, romelmac gaagrZela gul-filtvis reanimaciuli RonisZiebebi, ma-gram miuxedavad amisa, 13:50 saaTze dafiqsirda biologiuri sikvdi-li. diagnozi: marcxena wvivis zemo mesamedis da marjvena wvivis dis-taluri bolos xandazmuli motexiloba, osteosinTezis Semdgomi periodi. qronikuli virusuli C hepatiti (anamnezis Tanaxmad).

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N000716414 daskvnis Ta-naxmad, braldebul g.u.-s sikvdilis uSualo mizezia gulis kunTis - miokardiumis mwvave infarqti. g.u.-s gvams zeda tuCis areSi mar-jvniv, cxvir-tuCis naoWis proeqciaze da nikapis gverdiT zedapirze marjvniv aReniSneboda momrgvalo formis, muqi mowiTalo-moyavisf-ro, mSrali fufxiT dafaruli, kanis zedapiridan wamoweuli, mcire zomis naWdevebi TiToeuli diametriT 0.2, 0.1 da 0.3 santimetri. sxva raime fizikuri dazianebis obieqturi niSnebi ar aRmoaCnda. daziane-bebi miyenebulia mkvrivi, blagvi sagnis moqmedebiT, sikvdilamde 3-4 dRiT adre, rogorc cal-calke, aseve erTianobaSi miekuTvneba msub-uq xarisxs da ar aris mizezobriv kavSirSi gardacvalebasTan.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo-samedici-no diagnozi: gulis qronikuli iSemiuri daavadeba, miokardiumis mwvave infarqti, aTerosklerozuli koronosklerozi, miokardium-is fibrozi, postinfarqtuli nawiburebi miokardiumSi miokardioc-


itebis hipertrofia, cximovani distrofia, aortis aTerosklerozi. qronikuli intersticiuli pnevmonia, qronikuli bronqiti, qroni-kuli plevriti plevris fibroziT, qronikuli hepatiti, Tirkmlis gorglebis sklerozi, Tirkmlis kista.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentidan miRebuli weriliT ar dasturdeba gul-sisxlZarRvTa da eqspertizis daskvnaSi miTiTebul sxva daa-vadebebTan dakavSirebiT msjavrdebulis gamokvlevis da mkurnalo-bis faqti. amasTan, sayuradReboa is faqti, rom ukve ugono mdgo-mareobaSi Cavardnil msjavrdebulTan reanimatologi mivida mx-olod erTi saaTis Semdeg.

r.m.

2014 wlis 22 ivniss sasjelaRsrulebis departamentis N6 dawese-bulebidan rusTavis `klinika rusTavis~ saavadmyofoSi samedicino daxmarebis aRmoCenis mizniT gadaiyvanes 1983 wels dabadebuli ms-javrdebuli r.m., romelic saavadmyofoSi miyvanamde gardaicvala. samedicino dokumentaciidan irkveva, rom 2014 wlis 13 ivniss samed-icino nawilis eqimma da eqTanma Seadgines aqti N481, romlis Tanaxma-dac msjavrdebuli moinaxules sakuTar sakanSi. msjavrdebuls mar-jvena qveda kidurze aReniSneboda nakveTi Wriloba. Canaweris Tanax-mad, msjavrdebuli aRniSnul dazianebas ukavSirebs sapirfareSoSi Sesvlas, ganmartavs, rom kiduri niJaras Camoartya. esaWiroeba qiru-rgi, razec msjavrdebuli uars acxadebs.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N003186414 daskvnis Ta-naxmad, r.m.-s sikvdilis mizezia gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmariso-ba, ganviTarebuli kardiomiocitebis (gulis kunTovani ujredebis) mwvave iSemiuri dazianebis Sedegad. r.m.-s gvamze aReniSneba swork-ideebiani Wriloba marjvena wvivis Sua mesamedis SigniTa zedapirze, rac ganviTarebulia raime basri kidis mqone sagnis moqmedebiT, si-cocxlis dros, sikvdilis dadgomamde 8-10 dRiT adre da cocxal pirTa sasamarTlo eqspertizisas, sxeulis dazianebis xarisxis gan-sazRvris dros, miekuTvneba msubuq xarisxs. aRniSnuli dazianeba damdgar SedegTan (sikvdilTan) mizezobriv kavSirSi ar aris.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo-samedicino diagnozi: gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmarisoba, gulis iSemiuri daa-vadeba; kardiomiocitebis kerovani mwvave iSemiuri dazianeba; kor-onaroaTerosklerozi; kardiosklerozi; Tavis tvinis rbili garse-bisa da nivTierebis SeSupeba; filtvebis tuberkulozi Suasayris da peribronquli limfuri kvanZebis hiperplaziiT (A15.2); sisxlSi da


Sinagan organoebSi fsiqotropuli nivTiereba - diazepami da antif-siqozuri saSualeba - klozapini.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentidan miRebuli weriliT ar dasturdeba ms-javrdebulisaTvis gul-sisxlZarRvTa daavadebebTan dakavSirebiT raime saxis gamokvlevis Catareba. aseve sayuradReboa is faqti, rom msjavrdebuls, miuxedavad tuberkulozze ori gamokvlevisa (bolo gamokvleva Cautarda gardacvalebamde ramdenime dRiT adre), tu-berkulozis diagnozi ar daudginda da es maSin, roca eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia, rom gardacvalebis momentSi msjavrdebuli daavadebuli iyo filtvebis tuberkuloziT Suasayris da peribron-quli hiperplaziiT (A15.2).

f.r.

2014 wlis 18 agvistos, Ramis saaTebSi Sps imereTis regionul klini-kur saavadmyofoSi RviZlis mwvave ukmarisobiT gardaicvala msjavr-debuli f.r. samedicino dokumentaciidan irkveva, rom f.r.-s samed-icino daxmareba gaewia 2014 wlis 4 aprils. msjavrdebuls daudginda virusuli C hepatiti. 2014 wlis 17 aprils msjavrdebuli CaerTo C hepatitis mkurnalobis programaSi pegferoniT da riboviriniT. 2014 wlis 17 ivliss gaukeTda pirveli ineqcia da 2014 wlis 7 agvistosTvis mdgomareoba damakmayofilebeli iyo. pacienti uCioda Tavbrusxvevas da saerTo sisustes. aRniSnuli Civilebi daewyo pegferonis ineqci-is Semdeg. filtvebSi vez. sunTqva, gulis tonebi naTeli, riTmuli, susti avsebis da daWimulobis, muceli rbili, palpaciiT mtkivneu-li, RviZli da elenTa ar isinjeba, pasternackis simptomi uaryofiTi orive mxares. 8 agvistos gasinjvis dros pacients Civilebi ar hqonia, mdgomareoba damakmayofileblad Sefasda.

2014 wlis 14 agvistos pacients gaukeTda pegferonis ineqcia. paci-enti uCivis Tavbrusxvevas da saerTo sisustes, aseve oflianobas. pegferonis ineqciidan erTi saaTis Semdeg pacienti SeuZlod gaxda. filtvebSi aReniSneboda Sesustebuli vez. sunTqva, gulis tonebi na-Teli, riTmuli, maja susti avsebis da daWimulobis. arteriuli wne-va 90/70 mm. vwy. sv. pulsi 70, muceli rbili, umtkivneulo. pacients gaukeTda intravenuri infuzia. infuziis Semdgom mdgomareoba gaum-jobesda.

2014 wlis 15 agvistos msjavrdebuli f.r. saswrafo samedicino dax-marebis brigadam gadaiyvana Sps imereTis regionul klinikur saavad-myofoSi. daesva winaswari diagnozi: RviZlis qvemwvave ukmarisoba, qronikuli C hepatiti, RviZlismieri encefalopaTia. saavadmyofo-


Si miyvanisas msjavrdebuli iyo araadekvaturi, dezorientirebuli, uWirda kiTxvebze pasuxis gacema. miuxedavad saavadmyofoSi gaweuli samedicino daxmarebisa, 2014 wlis 18 agvistos msjavrdebuli garda-icvala.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N004432414 daskvnis Ta-naxmad, msjavrdebul f.r.-s sikvdilis mizezia filtv-gulis ukmari-soba ganviTarebuli ormxrivi Cirqovani krupozuli pnevmoniisa da gulis qronikuli iSemiuri daavadebis Sedegad. daskvnaSi miTiTebu-lia Semdegi sasamarTlo-samedicino diagnozi: gulis qronikuli iSemiuri daavadeba; aTerosklerozuli koronarosklerozi; post-infarqtuli nawiburebi miokardiumSi; miofibrozi; epikardiumis lipomtozi; aortis aTerosklerozi; gulis hipertrofia. marcxe-na parkuWis kedlis sisqe 2.0 sm. ormxrivi krupozuli pnevmonia da-CirqebiTi ubnebiT; bronqiti; kerovani emfizema; qronikuli hepati-ti; hepatozi; intravenul sisxlZarRvTa aTeroarteriolosklero-zi; tubulo-intersticiuli nefriti; Tavis tvinis rbili garsebisa da nivTierebis SeSupeba. Sinagani parenqimuli organoebis sisxl-savseoba, SeSupeba; sisxlSi fsiqotropuli nivTiereba - diazepami.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentis mier mowodebuli informaciiT, msjavr-debulis gul-sisxlZarRvTa sistemisa (garda eleqtrokardiogram-isa) da filtvebis gamokvlevis faqti ar dasturdeba.

m.m.

samedicino dokumentaciidan irkveva, rom 2014 wlis 29 ivniss, sas-jelaRsrulebis departamentis N6 dawesebulebaSi gamoZaxebul iqna saswrafo samedicino daxmarebis brigada. adgilze misul eqims msjavrdebuli m.m. daxvdaT ugono, terminalur mdgomareobaSi. ms-javrdebuls saZile arteriaze da periferiaze pulsi ar aReniSne-boda, gulis tonebi ar ismineboda, m.m.-s reanimaciis fonze fiqsir-deboda uCveulo sunTqva, gugebze refleqsi uaryofiTi, gafarToe-buli. pacients gaukeTda adrenalini, atropini, naloqsoni, Tumca miuxedavad medikamentozuri Carevisa da uwyvetad mimdinare m.m.-s reanimaciisa, rac grZeldeboda 45 wuTi, 16:00 saaTze dafiqsirda bi-ologiuri sikvdili.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N003326514 daskvnis Ta-naxmad, m.m.-s sikvdilis mizezis dasadgenad saWiroa Catardes samed-icino eqspertiza komisiuri wesiT. m.m-s gvamze aRiniSneba mowiTalo feris, ufufxo naWdevebi orive yuris bibiloze, moruxo-moyavisf-ro fufxiT dafaruli naWdevebi marcxena sxiv-majis saxsris ukana


zedapirze. dazianebebi ganviTarebulia mkvrivi-blagvi sagnis moq-medebiT, sicocxlis dros da cocxal pirTa sasamarTlo samedici-no eqspertizisas, sxeulis dazianebis xarisxis gansazRvris dros miekuTvneba msubuq xarisxs da ar aris mizezobriv kavSirSi damdgar SedegTan - sikvdilTan. yuris bibiloebze arsebuli naWdevebi ganvi-Tarebulia sikvdilis dadgomamde uaxloes periodSi, xolo marcxena sxiv-majis saxsris midamoSi - sikvdilis dadgomamde 8-10 dRiT adre.

daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo samedicino diagnozi: Sinagani organoebis mkveTri SeSupeba; Tavis tvinis da rbili garse-bis intensiuri SeSupeba (G93.6); sustad gamoxatuli koronaroaT-erosklerozi; epikardiumis lipomatozi; filtvebis tuberkulozi (A15.2); fsiqotropuli nivTiereba diazepami sisxlSi (100,3 ng/ml) da Sinagan organoebSi.

z.S.

2014 wlis 19 oqtombers 19:30 saaTze sasjelaRsrulebis departa-mentis N18 dawesebulebis reanimaciul ganyofilebaSi gardaicva-la msjavrdebuli z.S. samedicino dokumentaciidan irkveva, rom ms-javrdebuli aRniSnul dawesebulebaSi moTavsebul iqna 2014 wlis 15 oqtombers. samedicino Canawerebis Tanaxmad, msjavrdebuls aReniS-neboda didi zomis simsivnuri warmonaqmnebi zurgis, kisris areSi da beWqveSa midamoSi, palpaciiT rbili, umtkivneulo, elastiuri kon-sistenciis, moZravi. pacienti uCioda tkivils da diskomforts aR-niSnul areSi. pacients ramdenjerme gauwia konsultacia qirurgma da gaica rekomendacia operaciuli mkurnalobis Sesaxeb. ganisaz-Rvra Semdegi winaswari diagnozi: simsivnuri warmonaqmnebi kisrisa da zurgis areSi (lipomatozi). pacients Cautarda laboratoriuli gamokvlevebi, simsivnuri warmonaqmnebis eqoskopia, gulmkerdis malebis rentgenografia.

2014 wlis 19 oqtombers, 16:50 saaTze, zogadi anesTeziis qveS Cau-tarda operacia - zurgis midamoSi arsebuli kanqveSa warmonaqmnebis amokveTa saRi qsovilebis farglebSi. operaciis msvlelobisas raime garTulebas adgili ar hqonia. 17:30 saaTze pacientma Tvalebi gaax-ila, sunTqva aRadgina da SeeZlo davalebebis Sesruleba. uecrad aReniSna krunCxvis msgavsi moZraoba da gulis gaCereba. dauyovneb-liv daiwyo reanimaciuli RonisZiebebi, Cautarda mravaljeradi de-fibrilacia, 19:00 saaTze movida katastrofuli medicinis brigada, romelmac gaagrZela reanimaciuli RonisZiebebi. miuxedavad mcde-lobisa, 19:30 saaTze dafiqsirda biologiuri sikvdili.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N005667314 daskvnis Ta-


naxmad, z.S.-s sikvdilis mizezia gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmari-soba, ganviTarebuli kardiomiocitebis mwvave iSemiuri dazianebis Sedegad. gvamze nanaxi iqna sicocxlis droindeli samedicno manip-ulaciis kvali: reanimaciuli RonisZiebebisas ganviTarebuli defi-brilaciis kvlebi gulmkerdis midamoSi naWdevebis saxiT da marcxniv me-3 da me-4 neknis, xolo marjvniv me-6, me-7 da me-8 neknis motexiloba (reanimaciuli RonisZiebebis warmoebisas ganviTarebuli).

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo samedicino diagnozi: koronaroaTerosklerozi, kardiosklerozi, miofibro-zi, miokardiumis postinfarqtuli nawiburebi, kardiomiocitebis mwvave iSemiuri dazianeba, aortis aTerosklerozi, kerovani sisxl-Caqcevebi paraaortul rbil qsovilebSi, kerovani emfizema, kerovani pnevmosklerozi, arteriosklerozuli nefrosklerozi, qronikuli intersticiuli nefriti, Tirkmlis cistebi, sisxlCaqcevebi naop-eraciebi midamos rbil qsovilebSi, operaciuli masala - lipoma, zu-rgis midamoSi arsebuli kanqveSa warmonaqmnebis lipomebis amokveTis Semdgomi mdgomareoba.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentidan miRebuli informaciis Tanaxmad, ms-javrdebuls operaciul Carevamde Cautarda eleqtrokardiograma da kardiologis konsultacia, Tumca paTologiuri cvlilebebi ar aReniSneboda. aseve sayuradReboa is faqti, rom katastrofis briga-da msjavrdebulTan mivida krunCxviTi movlenebisa da gulis gaCere-bidan saaTnaxevris Semdeg.

d.a.

eqspertizaze warmodgenili dokumentaciis Tanaxmad, 2014 wlis 15 seqtembers, daaxloebiT 18:05 saaTze, sasjelaRsrulebis departa-mentis N17 dawesebulebis ojaxis eqims samedicino daxmarebisaTvis mimarTa msjavrdebulma d.a.-m msjavrdebuli uCioda gulmkerdis areSi kunTebis tkivils, romelic misi gadmocemiT, civi abazanis miRebis Semdeg daewyo. pacients Cautarda ojaxis eqimis konsulta-cia: pulsi 72, riTmuli, normaluri avsebis da daWimulobis, arteri-uli sisxlis wneva 140/100 mm. palpaciiT aReniSneboda tkivili gul-mkerdis kunTebis areSi. pacienti anamnezSi gul-sisxlZarRvTa raime paTologiaze ar miuTiTebda. ojaxis eqimTan konsultaciis Semdeg pacienti gadaiyvanes dawesebulebis samedicino nawilSi winaswari diagnoziT - gulmkerdis mioziti. samedicino nawilSi dauyovneb-liv gaukeTda diklaki, noziti. daaxloebiT 10 wuTis ganmavlobaSi, pacientis gadmocemiT, mdgomareoba gaumjobesda, oTaxidan gavida samedicno nawilis ezoSi, esaubreboda sxva msjavrdebulebs, mou-


lodnelad dakarga goneba daeca Zirs. wneva da pulsi ar esinjeboda, gamoixata tuCebis cianozi, sunTqva gaxda zerele. dauyovnebliv dai-wyo reanimaciuli RonisZiebebi, kerZod, gulis arapirdapiri masaJi da xelovnuri sunTqva ambus aparatiT, paralelur reJimSi dauyovne-bliv gamoiZaxes rogorc rusTavis saswrafo samedicino daxmarebis brigada, aseve brigada katastrofis centridan. miuxedavad Catare-buli reanimaciuli RonisZiebebisa, daaxloebiT 19:00 saaTze dafiq-sirda biologiuri sikvdili, savaraudo mizezi: gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmarisoba, miokardiumis mwvave infarqti.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N004973114 daskvnis Ta-naxmad, d.a.-s sikvdilis mizezia miokardiumis mwvave infarqti, gan-viTarebuli gulis qronikuli iSemiuri daavadebis gamwvavebis Sede-gad.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo samedi-cino diagnozi: gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmarisoba, gulis qron-ikuli iSemiuri daavadeba, koronaroaTeroarteriolosklerozi TromboziT, miokardiumis infarqti reparaciis dasrulebis fazaSi, miokardiumis axali infarqti, Tavis tvinis rbili garsebis sisxlZ-arRvebis aTeroarteriolosklerozi, Tavis tvinis rbili garsebis SeSupeba, filtvebis SeSupeba, mwvave bronqiti, filtvis enfizema, hepatiti anTebiTi infiltratebiT, SemaerTebeli qsovilis prolif-eraciiT da cru wilebis CamoyalibebiT, Tirkmlis sisxlZarRvebis aTeroarteriolosklerozi.

aRsaniSnavia, rom miuxedavad imisa, rom eqspertizis daskvnis Tanax-mad msjavrdebuls adre gadatanili hqonda miokardiumis infarqti, msjavrdebulis gul-sisxlZarRvTa sistemis gamokvlevis faqti ar dasturdeba sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedi-cino departamentidan miRebuli informaciiT. amasTan, sayuradRe-boa is faqti, rom N17 dawesebulebis eqimma dasva winaswari diagnozi - gulis mioziti, romelic saboloo jamSi araswori aRmoCnda. gauge-baria, msjavrdebulis Civilebis gaTvaliswinebiT, ratom gamoricxa eqimma kardiologiuri paTologiis arseboba.

v.n.

eqspertizaze wardgenili samedicino dokumentaciidan irkveva, rom msjavrdebuls sxvadasxva dros dasmuli hqonda Semdegi diagnozi: hemoroiduli daavadeba IIIb stadia; qronikuli B da C hepatiti, kisris ukana zedapiris lipotoma; sazardulis recidiuli Tiaqari; marcx-ena sazardulis martivi Tiaqari; arteriuli hipertenzia I xarisxi. Cautarda operaciuli mkurnaloba. 2014 wlis 3 noembers pacient-


ma gamoacxada SimSiloba. 4 noembers Cautarda eqimis konsultacia, pulsi - riTmuli, arteriuli wneva - 140/90, samedicino Canaweris Tanaxmad, pacienti Civilebs ar warmoadgenda. 5 noembers eqimma pati-mari gardacvlili ipova. samedicino dokumentaciaSi savaraudo di-agnozad miTiTebulia Tromboembolia.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros N006037114 daskvnis Ta-naxmad, v.n.-s sikvdilis mizezia gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmarisoba ganviTarebuli gulis kunTis ujredebis (kardiomiocitebis) mwvave iSemiuri dazianebis Sedegad.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo samedici-no diagnozi: miokardiumis mwvave iSemiuri dazianeba, koronaroaT-erosklerozi, kardiosklerozi, miokardiumis fibrozi, aortis da cerebruli sisxlZarRvebis aTerosklerozi; filtvis miliaruli tuberkulozi, marjvena da marcxena filtvis zeda wilebis plevral-uri furclebis SexorcebiTi ubnebi, alveolebis emfizema, plevris fibrozi; hepatomegalia, qronikuli persistentuli hepatiti, ste-atozi, sanaRvle gzebis adenoma; Tirkmlis papilaruli karcinoma, orive Tirkmlis policistozi, arterio da arteriolosklerozu-li nefrosklerozi; kerovani qronikuli araqnoiditi Tavis tvinis rbili garsebis fibroziT; Cirqovan-eroziuli ubnebi swori nawla-vis lorwovanze; nawiburi ukana tanis midamoSi, sxeulze mravlobi-Ti nawiburebi; Sublis midamoSi centralurad sikvdilis Semdgomi pergamentiseburi ubani; marjvena loyis midamoSi, piris kuTxesTan naWdevi; zeda tuCze marjvniv wertilovani naWdevi; marjvena loyis midamoSi, cxvir-tuCis naoWTan sisxlnaJRenTi.

aRsaniSnavia, rom Catarebuli eqspertizis Sedegebis Tanaxmad, gar-dacvlil msjavrdebuls damatebiT daudginda filtvis miliaruli tuberkulozi, sanaRvle gzebis adenoma, Tirkmlis papilaruli kar-cinoma da sxva daavadebebi. Sesabamisad, SeiZleba gakeTdes daskvna, rom msjavrdebuls hqonda janmrTelobis mZime mdgomareoba, Tumca sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departa-mentis mier mowodebuli informaciiT, am daavadebebis mimarT komp-leqsuri gamokvlevebis da mkurnalobis faqti ar dasturdeba.

e.q.

2014 wlis 6 noembers sasjelaRsrulebis N18 dawesebulebaSi garda-icvala msjavrdebuli e.q. eqspertizaze wardgenili samedicino do-kumentaciidan irkveva, rom 2014 wlis 3 noembers msjavrdebuli e.q. moaTavses sasjelaRsrulebis N18 braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi. Semosvlisas pacienti uCioda tkivi-


lebs marjvena ferdqveSa areSi, naRvlis buStis saproeqciod. paci-entis ganmartebiT, aRniSnuli Civilebi hqonda 10 wlis ganmavloba-Si. misive gancxadebiT, 2011 wels gadaitana miokardiumis infarq-ti. braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi pacients Cautarda eleqtrokardiografiuli kvleva, gulmkerdis rentgenoskopia, muclis Rrus eqoskopia, ezofagogastroduode-noskopia, sisxlis bioqimiuri kvleva, sisxlis analizi, Cautarda kardiologis konsultacia. daesva winaswari diagnozi: qronikuli kalkulozuri qolecistiti, postoperaciuli ventraluri Tiaqari, marjvenamxrivi nefreqtomiis da kuWis rezeqciis Semdgomi periodi, gadatanili miokardiumis infarqti, me-2 xarisxis arteriuli hiper-tenzia.

pacienti moTavsda qirurgiul ganyofilebaSi gegmiuri wesiT op-eraciuli mkurnalobisTvis. endotraqealuri narkozis pirobebSi pacients Cautarda operacia, zeda-Sua laparatomia, sineqiolizi, qolecisteqtomia, muclis Rrus sanacia-drenireba. operaciis Sem-dgom gadaiyvanes intensiuri Terapiis palataSi. operaciis das-rulebidan daaxloebiT saaTnaxevris Semdeg drenaJidan daiwyo sisx-ldena. nazogastraluri zonidan aRiniSna naRvlovani gamonadeni. eqimebis daskvniT, saxeze iyo intraabdominaluri sisxldenis niS-nebi. saswrafod ganxorcielda operaciuli Careva, relaparatomia. reviziiT dadginda, rom naRvlis buStis sadinari da arteria ar aris momZvrali, sisxldena aRiniSneboda sarecelis midamoSi. pacients Cautarda saWiro manipulaciebi da Wriloba gaikera. samedicino Canawerebis Tanaxmad, daaxloebiT erT saaTSi pacientis mdgomareoba uecrad damZimda. dafiqsirda gulis uecari gaCereba. reanimaciulma RonisZiebebma Sedegi ar gamoiRo. 21:40 saaTze dafiqsirda biologi-uri sikvdili.

sasamarTlo eqspertizis erovnuli biuros eqspertizis N006078514 daskvnis Tanaxmad, e.q.-s sikvdilis uSualo mizezia gul-sisxlZarRv-Ta mwvave ukmarisoba, ganviTarebuli kardiomiocitebis mwvave iSemi-uri dazianebis Sedegad.

eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia Semdegi sasamarTlo samedici-no diagnozi: Tavis tvinis rbili garsebis sisxlZarRvebis aTeroar-teriolosklerozi, Tavis tvinis da rbili garsebis SeSupeba, kor-onaroaTerosklerozi, miokardiumis postinfarqtuli nawiburebi, kardiomiocitebis mwvave iSemiuri dazianeba, miofibrozi, aortis aTerosklerozi; filtvebis emfizema, sanaRvle gzebis anTeba; RviZ-lis kafsulis gareT da mis qveS sisxlis Caqceva, Tirkmelebis sisxl-ZarRvebis aTeroarteriolosklerozi, qolecisteqtomiis Semdgomi mdgomareoba.


miuxedavad imisa, rom sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros samedicino departamentis werilis Tanaxmad, msjavrdebuls 2011 wels gadatanili hqonda miokardiumis infarqti, am weriliT ar das-turdeba msjavrdebulis gul-sisxlZarRvTa sistemis gamokvlevis faqti (operaciuli mkurnalobis win Catarebuli eleqtrokardio-gramis garda).

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, aSkaraa drouli da adekva-turi samedicino momsaxurebis miwodebasTan dakavSirebuli proble-mebi, rac dauyovnebliv gadawyvetas moiTxovs. migvaCnia, rom aucile-belia, gansakuTrebuli yuradReba daeTmos gul-sisxlZarRvTa da sasunTqi sistemis daavadebaTa skrinings da adreul gamovlenas, raTa SemdgomSi SesaZlebeli iyos drouli da adekvaturi samedicino momsaxurebis gaweva. amasTan, mniSvnelovania, moxdes patimarTa jan-mrTelobis mdgomareobis kompleqsuri Semowmeba weliwadSi erTxel mainc.158


• uzrunvelyofil iqnas patimarTa kompleqsuri gamokvleva, sul mcire, weliwadSi erTxel. gansakuTrebuli yuradReba daeTmos gul-sisxlZarRvTa da sasunTqi sistemis daavadeba-Ta skrinings da adreul gamovlenas

2.6. humanitaruli Tanadgoma - gansakuTrebuli

kategoriebi

2.6.1. arasrulwlovani patimrebi

saangariSo periodSi saqarTvelos saxalxo damcvelis specialurma prevenciulma jgufma, prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis farglebSi, saxalxo damcvelis bavSvis uflebebis centrTan erTad, monitoringi ganaxorciela sasjelaRsrulebis dawesebulebeb-Si arasrulwlovan patimarTa uflebrivi mdgomareobis Semowmebis mizniT. aRniSnuli qveTavi moicavs Catarebuli monitoringis Sede-gebs.

msjavrdebuli, romelsac dawesebulebaSi moTavsebis momentisaTvis ar Sesrulebia 18 weli, Tavsdeba arasrulwlovanTa sareabilitacio

158 პატიმრობის კოდექსის 120-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ბრალდებულის/მსჯავრდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობა მოწმდება წელიწადში ერთხელ მაინც. დაავადებულ ბრალდებულს/ მსჯავრდებულს უტარდება გადაუდებელი მკურნალობა.


dawesebulebaSi159. arasrulwlovani braldebulebi/msjavrdebulebi aseve Tavsebidan sasjelaRsrulebis departamentis N2 da N8 dawese-bulebebSi. saangariSo periodis bolos arasrulwlovanTa N11 sare-abilitacio dawesebulebaSi ganTavsebuli iyo 48 msjavrdebuli.

gaeros minimaluri standartuli wesebi arasrulwlovanTa marTlm-sajulebis administrirebis Sesaxeb (pekinis wesebi), 21–e muxliT gansazRvravs sapatimro dawesebulebaSi arasrulwlovanTa miReba–ganTavsebis wesebs, xolo evrosabWos ministrTa komitetis rekomen-daciiT160 arasrulwlovnis dawesebulebaSi ganTavsebisas, misTvis uzrunvelyofili unda iyos moTxovnebis Sesabamisi movla, romelic Seesabameba arasrulwlovnis fizikuri da fsiqikuri xelSeuxeblobi-sa da keTildReobis dacvas. patimarTa mopyrobis minimaluri wesebis Tanaxmad, arasrulwlovani patimrebi unda ganTavsdnen srulwlo-vani patimrebisgan gancalkevebiT161. amave wesebis Sesabamisad, bral-debulebi unda moTavsdnen msjavrdebulebisgan gancalkevebiT.162

sasjelaRsrulebis departamentis N2 da N8 dawesebulebebisgan gansxvavebiT N11 dawesebulebaSi ganTavsebuli arian mxolod aras-rulwlovani msjavrdebulebi. problemad rCeba sasjelaRsrulebis N2 da N8 dawesebulebebSi arasrulwlovani da srulwlovani msjavr-debulebis/braldebulebis gancalkevebiT moTavsebis sakiTxi. mi-uxedavad imisa, rom arasrulwlovani patimrebi izolirebul sacx-ovrebel korpusSi arian ganTavsebulebi, maT mainc aqvT srulwlo-van patimrebTan komunikaciis saSualeba. magaliTad, rodesac xdeba arasrulwlovani braldebulis/msjavrdebulis gayvana advokatTan an kanonier warmomadgenelTan Sesaxvedrad, N2 da N8 dawesebulebeb-Si maT SesaZlebloba aqvT, gadayvanis procesSi Sexvdnen srulwlovan patimrebs. garda aRniSnulisa, sasamarTlo procesze srulwlovani da arasrulwlovani msjavrdebulebis/braldebulebis badragireba xdeba erTi manqaniT, rac maT aZlevT erTmaneTTan komunikaciis Ses-aZleblobas.

patimrobis kodeqsis 49-e muxlis meore nawilis Tanaxmad, msjavr-debuls dauyovnebliv, werilobiTi formiT, misTvis gasageb enaze unda gaacnon uflebebi da mis mimarT mosamsaxureTa mopyrobis, in-

159 პატიმრობის კოდექსი, მუხლი 68, პირველი ნაწილი.160 ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2008) 11 „წევრი სახელმწიფოებისადმი

სანქციებს ან ზომებს დაქვემდებარებული არასრულწლოვანი სამართალდამრღვევების ევროპის წესების შესახებ“, მუხლი 54; იხილეთ ინგლისურ ენაზე:

https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1367113&Site=CM [ბოლოს ნანახია 24.03.2015].161 გაეროს პატიმრებთან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები მე–8 მუხლი „დ“

ქვეპუნქტი.162 გაეროს პატიმრებთან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები მე–8 მუხლი „ბ“

ქვეპუნქტი.


formaciis miRebisa da saCivris Setanis wesebi, disciplinuri da sxva saxis moTxovnebi.

N11 dawesebulebaSi uflebebis gacnoba ZiriTadad xdeba socialu-ri muSakis an ganyofilebis ufrosis mier. miuxedavad amisa, bavSvebs ar aqvT sruli informacia maTi uflebebis Sesaxeb, rac mianiSnebs, rom arasrulwlovans aRniSnuli informacia ar miewodeba srulad da misTvis gasageb enaze. magaliTad, msjavrdebulebis umetesoba ar flobs saWiro informacias gasaCivrebis procedurebis Sesaxeb.

disciplinuri saxdelebis dakisrebis Sesaxeb gankargulebebis Semowmebis Sedegad dadginda, rom 2014 wlis manZilze disciplinu-ri saxdeli gamoyenebuli iyo xuTjer, amaTgan: 4 SemTxvevaSi aras-rulwlovnebs gamoecxadaT sayveduri, xolo 1 SemTxvevaSi satele-fono saubris SezRudva 1 Tvis vadiT (2 SemTxvevaSi, sxvisi Seura-cxyofis gamo, 1 SemTxvevaSi akrZalul teritoriaze Sesvla da dau-morCilebloba, 1 SemTxvevaSi pedagogisTvis gakveTilis CatarebaSi xelSeSla, 1 SemTxvevaSi ki arasrulwlovanis mier vaSlis srola sa-guSago anZis mimarTulebiT). aRsaniSnavia, rom 2014 wlis ganmavloba-Si disciplinuri saxdelis Sefardeba ar gasaCivrebula.

arasrulwlovanma unda daicvas piradi higiena, xolo dawesebule-bam ki unda uzrunvelyos igi aucilebeli saSualebebiT.163 gaeros wesebi TavisuflebaaRkveTil arasrulwlovanTa dasacavad gansaz-Rvravs dawesebulebis valdebulebas uzrunvelyos TiToeuli aras-rulwlovani amindis Sesabamisi da janmrTelobisTvis saWiro piradi tansacmliT, xolo evrosabWos ministrTa komitetis rekomendaci-iT164 ki `arasrulwlovnebs, romelTac ar gaaCniaT sakmarisi da Ses-aferisi tansacmeli, aseTi tansacmliT dawesebuleba moamaragebs~.

aRsaniSnavia, rom dawesebulebis administracia piradi higienis nivTebs arigebs kviraSi erTxel. aRniSnuli nivTebi bavSvebs miewode-baT ara individualurad, aramed saknis mixedviT, rac SeuZlebels xdis bavSvis mier higienis dacvas. gansakuTrebiT maSin, rodesac TiTo sakanSi sami, oTxi an meti arasrulwlovania. sayuradReboa is faqti, rom mozardebs xSir SemTxvevaSi ar aqvT iseTi higienuri sa-Sualeba, rogoric kbilis jagrisia. garda amisa, seriozul prob-

163 ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2008) 11 „ წევრი სახელმწი ფო ები სადმი სანქციებს ან ზომებს დაქვემდებარებული არასრულწლოვანი სამართალდამრღვევების ევროპის წესების შესახებ“, მუხლი 65. 4; იხილეთ ინგლისურ ენაზე:https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1367113&Site=CM [ბოლოს ნანახია 24.03.2015].

164 ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2008) 11 „წევრი სახელმწიფოებისადმი სანქციებს ან ზომებს დაქვემდებარებული არასრულწლოვანი სამართალდამრღვევების ევროპის წესების შესახებ“, მუხლი 66.2; იხილეთ ინგლისურ ენაზე:

https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1367113&Site=CM [ბოლოს ნანახია 24.03.2015].


lemas warmoadgens msjavrdebulebis TeTreuliT da tansacmliT uz-runvelyofis sakiTxi.

mniSvnelovan problemas warmoadgens patimrebisaTvis aucilebeli higienuri da sxva sayofacxovrebo nivTebiT momarageba. magaliTad, erT-erT msjavrdebuls dawesebulebaSi Sesvlis dros miewoda mx-olod baliSi da gadasafarebeli, TeTreuli ki misces sxva bavSvebma. msjavrdebuls ar aqvs gamosacvleli TeTreuli. imis gamo, rom ms-javrdebulis ojaxs ar aqvs finansuri SesaZlebloba, ver uzrunve-lyofen saWiro nivTebis miwodebas.

saangariSo periodSi N11 dawesebulebidan samkurnalo dawesebule-bebSi gadaiyvanes 30 msjavrdebuli, romelTagan 6 gayvanili iqna sas-jelaRsrulebis N18 braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi, 24 patimari ki samoqalaqo seqtoris saavadmyofoeb-Si. N11 dawesebulebis samedicino nawili ambulatoriuli tipisaa, romelSic ganTavsebulia mTavari eqimisa da stomatologis kabi-netebi, aseve samanipulacio da saordinatoro oTaxi, wamlebis sama-rago da medikamentebis saTavso.

2014 wlis ganmavlobaSi dawesebulebaSi ganTavsebuli arc erTi ms-javrdebuli ar yofila CarTuli tuberkulozis sawinaaRmdego mkurnalobis kursSi. saangariSo periodis ganmavlobaSi 9 patimari iyo CarTuli suicidis prevenciis programaSi. Tumca, dadebiTad unda aRiniSnos is faqti, rom 2014 wlis manZilze N11 dawesebulebaSi suicidis mcdelobas adgili ar hqonia.

miuxedavad imisa, rom sxvadasxva tipis fsiqikuri da qceviTi aSli-lobebi erT–erTi wamyvania mozardebSi da saWiroeben rogorc fsiqiatris, aseve fsiqologis sistematur zedamxedvelobas, dawe-sebulebas hyavs erTi fsiqologi, rac dawesebulebis specifikisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT, arasakmarisia.

aRsaniSnavia, rom 2014 wlis ganmavlobaSi dawesebuleba piradi gancxadebis safuZvelze oTxma fsiqologma da erTma socialur-ma muSakma datova. Sesabamisad, fsiqologiuri servisis efeqturi funqcionirebis sakiTxi didi riskis qveSaa, radgan erT fsiqologs gauWirdeba mozardebi uzrunvelyos yvela sareabilitacio pro-gramiT. axali kadrebis ayvanis SemTxvevaSi saWiro iqneba maTi aRWur-va penitenciuri sistemaSi muSaobisTvis saWiro codniTa da unariT, rac sakmao drosa da xarjebTan aris dakavSirebuli.


evrosabWos ministrTa komitetis rekomendaciiT165 Tavisufle-baaRkveTili arasrulwlovnebisTvis garantirebuli unda iyos sxva-dasxva aqtivoba da RonisZieba individualuri gegmis mixedviT, ro-melic miznad isaxavs naklebad SemzRudavi reJimis gziT gaTavisu-flebisa da sazogadoebaSi reintegraciisaTvis momzadebas. aRsaniS-navia, rom dawesebulebaSi sareabilitacio programebi xorcieldeba rogorc dawesebulebis socialuri samsaxuris, ise arasamTavrobo organizaciebis mier. unda iTqvas, rom saangariSo periodSi patimre-bis umetesoba CarTuli iyo xeze kveTis, fexburTisa da ragbis wre-Si. garda aRniSnulisa, arasrulwlovani patimrebi CarTulebi iyvnen sxva saxelobo kursebSic.166

evrosabWos ministrTa komitetis 2008 wlis rekomendaciiT167 gansaz-Rvrulia sareJimo saqmianobis ZiriTadi mimarTulebebi, kerZod, sko-laSi swavla, profesiuli momzadeba, SromiTi da dasaqmebis Terapia, samoqalaqo ganaTleba, socialuri Cvevebis danergva da inteleqtu-aluri momzadeba, agresiis marTva, damokidebulebebis mkurnalobas, individualuri an jgufuri Terapia, fizkultura da sporti.

2014 wlis ganmavlobaSi arasrulwlovanma patimrebma araerT gasar-Tob da SemecnebiT aqtivobaSi miiRes monawileoba, Tumca unda aRin-iSnos, rom arian patimrebi, romelebic ar iReben monawileobas arc erT aqtivobaSi. magaliTad, erT-erTi msjavrdebulis ganmartebiT, mas ar gamouTqvams survili raime saxis aqtivobaSi monawileobis mis-aRebad, Tumca, arc socialur samsaxurs SeuTavazebia misTvis rome-lime sareabilitacio an sxva saxis programaSi CarTva.

patimrebTan mopyrobis minimaluri standartuli wesebi gansaz-Rvravs, rom arasrulwlovanTa ganaTleba savaldebulo unda iyos da cixis marTvis organoebma amas gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcion. aRniSnuli wesis mixedviT, `patimrebis ganaTleba SeZlebi-sdagvarad dakavSirebuli unda iyos qveyanaSi arsebul ganaTlebis sistemasTan im mizniT, rom momavalSi am patimrebma daubrkoleblad SeZlon swavlis gagrZeleba.~168

165 ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2008)11 „წევრი სახელმწიფოებისადმი სანქციებს ან ზომებს დაქვემდებარებული არასრულწლოვანი სამართალდამრღვევების ევროპის წესების შესახებ“, მუხლი79.1; 79.2; იხილეთ ინგლისურ ენაზე: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1367113&Site=CM [ბოლოს ნანახია 24.03.2015].

166 დაწვრილებით ინფორმაცია შეგიძლიათ იხილოთ სარეაბილიტაციო პროგრამებისთვის მიძღვნილ თავში.

167 ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2008)11 „წევრი სახელმწიფოებისადმი სანქციებს ან ზომებს დაქვემდებარებული არასრულწლოვანი სამართალდამრღვევების ევროპის წესების შესახებ“, მუხლი 77; იხილეთ ინგლისურ ენაზე: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1367113&Site=CM [ბოლოს ნანახია 24.03.2015].

168 პატიმრებთან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები, წესი 77.


saqarTvelos konstituciis 35–e muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, `yvelas aqvs ganaTlebis miRebisa da misi formis arCevis ufleba~. zogadi ganaTlebis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me–7 muxlis me–4 punqtis mixedviT, `saxelmwifo uzrunvelyofs zogadi ganaTlebis miRebas Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebSi patimrobis kode-qsiT dadgenili wesis Sesabamisad. patimrobis kodeqsis me–14 muxlis pirveli nawilis `b~ qvepunqtis Sesabamisad ki, braldebuls/msjavr-debuls ufleba aqvs, miiRos zogadi da profesiuli ganaTleba~.

N11 dawesebulebis teritoriaze funqcionirebs skola, romelic Tbilisis erT-erTi sajaro skolasTan aris mierTebuli. skolaSi xorcildeba arasrulwlovanTa zogadi ganaTlebis uzrunvelyofis qveprograma. aRniSnuli uzrunvelyofs arasrulwlovnebis mier ro-gorc eqsternis formiT programis daZlevis SesaZleblobas da Sem-deg safexurze gadasvlas, aseve saatestato gamocdebis Cabarebis Semdeg atestatis miRebas. calke SenobaSia ganTavsebuli skola, sa-dac aseve aris biblioTeka da socialuri muSakebis samuSao oTaxebi. swavleba mimdinareobs 12 klasis CaTvliT. gakveTilebis maqsimal-uri xangrZlivoba aris 30 wuTi da maqsimum 5 gakveTili utardebaT dReSi, 5 wuTiani SesvenebiT. aRniSnuli gansxvaveba gamarTlebulia imiT, rom ar moxdes msjavrdebulTa gadatvirTa, gadaRla swavlebis procesiT. imis gaTvaliswinebiT, rom skolaSi siaruli nebayoflo-biTia, dawesebuleba cdilobs daawesos garkveuli SeRavaTebi, raTa maT gauCndeT skolaSi siarulis survili. maswavleblebi maqsimal-urad orientirebulebi arian gakveTilebze ZiriTadi davalebebis Sesrulebaze, xolo damoukideblad klasgareSe ar eZlevaT savar-jiSoebi. saangariSo periodis bolos skolaSi oficialurad iricxe-boda 27 moswavle. N11 dawesebulebisgan gansxvavebiT, N8 da N2 dawe-sebulebebSi saswavlo programa ar aris mierTebuli arcerT sajaro skolasTan, Sesabamisad, zogadi ganaTlebis miRebis damadasturebe-li dokumenti ar gaicema. zemoaRniSnuli specialuri saswavlo pro-gramis mizania ganaTlebis uwyvetobis uzrunvelyofa, sanam aras-rulwlovani braldebulis statusiT imyofeba dawesebulebaSi. aR-niSnulidan gamomdinare, umetesad patimrebi did interess ar iCenen saswavlo procesis mimarT da xSirad ar eswrebian gakveTilebs.

sayuradReboa is faqti, rom arasrulwlovan patimrebs xSirad eqmne-baT problema skolaSi CaricxvasTan dakavSirebiT, radgan aRniSnuli mTel rig procedurebTan aris dakavSirebuli da aucilebelia mSob-lis aqtiuri monawileoba. xSir SemTxvevaSi mSoblebi ver axerxeben TbilisSi Casvlas skolaSi CaricxvasTan dakavSirebiT gancxadebaze xelmoweris mizniT. aqve unda aRiniSnos, rom garkveul SemTxvevebSi is skolebi, sadac dawesebulebaSi moxvedramde swavlobdnen msjavr-


debulebi, aWianureben am process da ar TanamSromloben skolasTan, romelTanac mierTebulia N11 dawesebuleba.

gaerTianebuli erebis organizaciis wesebi, TavisuflebaaRkveTil arasrulwlovanTa dasacavad, xazs usvams arasrulwlovanTa gare samyarosTan kontaqtis mniSvnelobas da ganmartavs: ,,yvela sa-SualebiT unda iqnes uzrunvelyofili is, rom arasrulwlovani sa-Tanado kontaqtSi iyos garesamyarosTan, rac samarTliani da humanu-ri mopyrobis arsebiT nawils Seadgens da mniSvnelovania arasrulw-lovanis sazogadoebisaken mosabruneblad~.169 arasrulwlovanTa N11 sareabilitacio dawesebulebaSi msjavrdebulebs kanonmdeblobis Sesabamisad aqvT xanmokle da xangrZlivi paemnebiT, videopaemnebi-Ta da telefoniT sargeblobis ufleba. dawesebulebaSi mdebareobs xangrZlivi paemnebisTvis gankuTvnili ori keTilmowyobili oTaxi. msjavrdebulebis mier xangrZlivi da videopaemniT sargeblobisas dabrkolebas qmnis aRniSnuli paemnisTvis dawesebuli safasuri.170 saangariSo periodis ganmavlobaSi dawesebulebaSi ganxorcielda 19 xangrZlivi da 3 videopaemani.

N11 dawesebulebaSi erT-erT mniSvnelovan problemas warmoadgens mozardebs Soris Zaladoba. dawesebulebaSi ganTavsebul mozardebs Soris arian liderebi, romlebic xelmZRvaneloben dawesebulebaSi arsebul situacias. maTi mxridan adgili aqvs sxva patimrebis bara-Tis gamoyenebas, aseve damamcirebeli mopyrobisa da fizikuri Zal-adobis faqtebs. aseve gamoikveTa, rom, magaliTad, skolas, sasadi-losa da biblioTekas hyavs sxvadasxva lideri, romelic Tavis Tavze iRebs arasrulwlovnebis dasjas maTTvis miuRebeli saqcielis gamo. dasjis mizezi SeiZleba iyos saswavlo procesze dagvianeba, sadilo-bis dros magidaze saWmlis namcecebis datoveba da a.S.

maSin, rodesac zogierT msjavrdebuls TeTreuli da higienisTvis aucilebeli nivTebi ar aqvs, dawesebulebaSi arian patimrebi, rom-lebic sargebloben privilegiebiT. kerZod, priviligirebuli pa-timrebis saknebi mowyobilia gansakuTrebulad. maT aqvT ramdenime leibi, TeTreuli, aseve fardagebi da iseTi aucilebeli nivTebi, rac SezRudulad miewodebaT dawesebulebaSi ganTavsebul sxva patim-rebs.

saangariSo periodis ganmavlobaSi N11 dawesebulebaSi iricxeboda 3 ucxo qveynis moqalaqe. eTnikuri umciresobis 22 warmomadgeneli,

169 გაეროს მინიმალური სტანდარტული წესები არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების ადმინისტრირების შესახებ (პეკინის წესები) მუხლი 59.

170 „მსჯავრდებულთა მიერ ხანგრძლივი პაემნით სარგებლობის წესის შესახებ“ საქართველოს სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრის 2014 წლის 22 ივლისის N132 ბრძანების მე-4 მუხლის პირველი ნაწილი.


maTgan 8 azerbaijaneli, 7 somexi, 4 iezidi, 1 sirieli qurTi, 1 boSa da 1 osi.

ucxo qveynis moqalaqeebTan dakavSirebuli uflebebidan gansa-kuTrebiT mniSvnelovania sakonsulo warmomadgenlobebTan komunik-aciis ufleba da religiuri mrwamsis ganxorcielebis SesaZleblo-ba.171

saangariSo periodSi dawesebulebaSi 6 muslimi da 3 grigoriane-li arasrulwlovani iyo ganTavsebuli. dawesebulebis teritori-aze aris marTmadidebluri taZari, sxva konfesiis warmomadgenlebs ki SeuZliaT moiwyon samlocvelo kuTxe. marxvis dReebSi dawese-bulebis meniuSi gaTvaliswinebulia samarxvo sakvebi. sxva konfesiis warmomadgenlebs rac Seexeba, arsebobs mxolod erTi akrZalva, ker-Zod, meniudan amoRebulia Roris xorci.


probaciis ministrs:

• uzrunvelyofil iqnas yvela arasrulwlovani patimari se-zonis Sesabamisi tansacmliT

• uzrunvelyofil iqnas yvela arasrulwlovani higienisTvis aucilebeli nivTebiT

• msjavrdebulebisTvis maTi ufleba-movaleobebis ganmarte-ba moxdes maTTvis gasageb enaze

• gatardes Sesabamisi RonisZiebebi, raTa ufro meti arasrul-wlovani patimari iyos CarTuli sportul aqtivobebSi

• dawesebulebaSi uzrunvelyofil iqnas fsiqologebis sakmarisi raodenoba

2.6.2. qali patimrebi

saangariSo periodSi saqarTvelos saxalxo damcvelis specialurma prevenciulma jgufma, prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis farglebSi, saxalxo damcvelis genderuli Tanasworobis departa-mentTan erTad monitoringi ganaxorciela qalTa specialur dawe-sebulebaSi. aRniSnuli qveTavi moicavs Catarebuli monitoringis Sedegebs.

qali patimrebi moTavsebulebi arian sasjelaRsrulebis N5 dawese-bulebaSi. saangariSo periodis bolos dawesebulebaSi moTavsebuli

171 პატიმართან მოპყრობის მინიმალური სტანდარტული წესები, წესი 38.


iyo 270 patimari. misasalmebelia qali patimrebis pirobiT vadamde gaTavisuflebis mzardi praqtika, rac SesabamisobaSia qali patim-rebis mimarT mopyrobisa da arasapatimro zomaTa Sesaxeb gaeros wesebis (bangkokis wesebi) 63-e wesTan. 2014 wlis ganmavlobaSi sas-jelaRsrulebis departaments N5 dawesebulebidan pirobiT vadamde 43 msjavrdebuli qali gaTavisuflda. aseve aRsaniSnavia, rom N 5-e dawesebulebaSi 2014 wlis manZilze sxvadasxva saswavlo programa dainerga da tardeboda kulturuli RonisZiebebi, rac dadebiTad aisaxa patimarTa mdgomareobaze.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis prevenciis erovnuli meqanizmis farglebSi gaeros qalTa organizaciis mxardaWeriT ganx-orcielda sasjelaRsrulebis N5 dawesebulebis monitoringi. spe-cialurad momzadebuli meTodologiis safuZvelze dawesebulebis Semowmeba sxva adgilobriv Tu saerTaSoriso aqtebTan erTad, qal pa-timarTa mopyrobisa da msjavrdebul qalTa arasapatimro RonisZie-bebis Sesaxeb gaeros wesebis (bangkokis wesebis) mixedviT Catarda, raTa maqsimalurad yofiliyo gaTvaliswinebuli qalTa specifiuri saWiroebebi.

miuxedavad imisa, rom sasjelaRsrulebis N5 dawesebulebaSi zogadi mdgomareoba damakmayofilebelia, monitoringis procesSi ramden-ime arsebiTi xasiaTis problema gamovlinda. gansakuTrebul prob-lemas N5 dawesebulebaSi patimrebis miRebisas sruli Semowmebis172 procedura warmoadgens, ra drosac xdeba patimrebis srulad gaSiS-vleba, amasTan, sTxoven gaakeTon buqnebi, rac moralur zians ayenebs maT. aRsaniSnavia, rom aseTi saxis Semowmeba tardeba patimris mier sasjelaRsrulebis dawesebulebis datovebisasac da dabrunebis yve-la SemTxvevaSic. aris SemTxvevebi, rodesac aRniSnuli proceduris gamo patimrebi uars acxadeben dawesebulebis gareT samedicino mom-saxurebis miRebasa da sasamarTlo procesze gayvanaze.173

172 საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული დახმარების საკითხთა მინისტრის 2011 წლის 30 მაისის ბრძანება N97 „პატიმრობის, თავისუფლების აღკვეთის, შერეული ტიპის ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა დაწესებულებების, ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულებისა და ტუბერკულოზით დაავადებულ მსჯავრდებულთა სამკურნალო დაწესებულების დებულებების დამტკიცების შესახებ“ მუხ. 32, ნაწ. 9.

173 ქალ პატიმართა მოპყრობისა და მსჯავრდებულ ქალთა არასაპატიმრო ღონისძიებების შესახებ გაეროს წესების (ბანგკოკის წესები) მე-19 და მე-20 წესების შესაბამისად, ქმედითი ზომები უნდა იქნას მიღებული რათა ჩხრეკის დროს დაცული იყოს პატიმარი ქალის ღირსება და პატივი. ჩხრეკა უნდა ჩატარდეს მხოლოდ ქალი თანამშრომლის მიერ, რომელიც სათანადოდ იქნება მომზადებული ჩხრეკის შესაბამის მეთოდებში და დადგენილი პროცედურების მიხედვით განახორციელებს მას. შემოწმების ალტერნატიულმა მეთოდებმა, როგორიცაა სკანირება, უნდა ჩაანაცვლოს შიშველი ჩხრეკა და სხეულის აგრესიული (ინვაზიური) ჩხრეკა, რადგან თავიდან იქნეს აცილებული მათგან მიღებული საზიანო ფსიქოლოგიური და შესაძლო ფიზიკური გავლენა.


dadebiTad unda aRiniSnos N5 dawesebulebaSi disciplinuri saxdel-is saxiT samartoo sakanSi moTavsebis Semcirebuli praqtika. 2014 wlis ianvridan 2015 wlis Tebervlis CaTvliT disciplinuri sax-deli 55 patimars daekisra, 3 SemTxvevaSi patimari samartoo sakan-Si moTavsda, 8 SemTxvevaSi daxuruli tipis sadgomSi gadaiyvanes, 5 SemTxvevaSi - gare samyarosTan kontaqti SeezRuda (saojaxo paemnis SezRudva - 2, satelefono saubris SezRudva -3). sxva SemTxvevebSi ki gamoyenebuli iyo sayveduri da gafrTxileba.

sasjelaRsrulebis N5 dawesebulebaSi 2014 wlis 1 ianvridan 31 de-kembris CaTvliT SimSilobis 75 faqti dafiqsirda. protestis sa-fuZvels warmoadgenda pretenziebi samedicino momsaxurebasTan, sisxlis samarTlis saqmis gadaxedvasa da pirobiT vadamde gaTavisu-flebis samarTlianobasTan dakavSirebiT.

N5 dawesebulebaSi, 2014 wlis ganmavlobaSi suicidis 3 mcdeloba dafiqsirda. TviTmkvlelobis faqts adgili ar hqonia. aRsaniSnavia, rom N5 dawesebulebaSi 2014 wlis zafxulSi suicidis prevenciis programa daiwyo. bolo monacemebiT aRniSnul programaSi CarTulia 7 msjavrdebuli qali.

saangariSo periodSi N5 dawesebulebidan sxvadasxva samkurnalo dawesebulebaSi gadayvanili iyo 219 patimari, romelTagan 37 gayvani-li iqna sasjelaRsrulebis samkurnalo dawesebulebaSi, xolo 182 - samoqalaqo seqtoris saavadmyofoSi. N5 dawesebulebis saeqimo-sa-medicino punqtSi aris saordinatoro, samanipulacio, qirurgis, ginekologis, stomatologis da intensiuri dakvirvebis oTaxebi. amasTan, adgilze SesaZlebelia sakvlevi masalis aReba tuberkuloz-sa da aiv infeqcia/Sidsze gamokvlevebis Casatareblad.

qali patimrebi gansakuTrebul kategorias warmoadgenen, romelTac gaaCniaT specialuri saWiroebebi. mniSvnelovania am saWiroebebis mudmivi Sefaseba da saTanado programebis SemuSaveba. patimrebs SxapiT sargebloba SeuZliaT 10:00 saaTidan 20:00 saaTamde. dawese-bulebis sacxovrebeli saknebi saTanadod ver Tbeba, aseve ar aqvT cxeli wyali sakanSi miuxedavad imisa, rom xSir SemTxvevaSi msjavr-debulebs uwevT WurWlis da tansacmlis recxva, saRamos ki intimu-ri higienis procedurebis Sesruleba, romelic specifikidan ga-momdinare, aucilebelia maTTvis. msjavrdebulebs mniSvnelovani problemebi aqvT higienur saSualebebTan dakavSirebiT, kerZod, maT dawesebulebis administraciisgan ar miewodebaT higienuri safen-ebi, amasTan amanaTis saxiT Sedis mcire raodenobiT (10 cali), maRa-ziaSi arsebuli produqti ki - msjavrdebulebis ganmartebiT aris uxarisxo. xSiria SemTxveva, rodesac patimari iyenebs arahigienuri


masalas, rac Tavis mxris seriozul safrTxes uqmnis mis janmrTe-lobas. patimrebs SezRudulad miewodebaT sxva saxis higienuri sa-Sualebebic.

monitoringis dros aseve Semowmda dedaTa da bavSvTa mdgomareoba. N5 dawesebulebis dedaTa da bavSvTa sacxovrebel ganyofilebaSi aris 12 oTaxi da 1 bavSvTa saerTo gasarTobi oTaxi. dawesebulebaSi Catarebuli monitoringis dros sul 6 deda da 6 bavSvi iyo. gansa-kuTrebul problemas warmoadgens dedisa da bavSvis daSoreba, mas Semdeg rac bavSvi 3 wlis asaks miaRwevs174. amJamad arsebuli proce-durebi Zalian mtkivneulia rogorc bavSvisTvis, aseve dedisTvis. bavSvis saukeTeso interesebidan gamomdinare, mniSvnelovania, dain-ergos iseTi sistema, romelic gaamartivebs rogorc dedisaTvis, aseve bavSvisTvis 3 wlis asakis miRwevis Semdeg dawesebulebis da-tovebis proceduras. umjobesia ganSoreba moxdes saWiroebidan ga-momdinare, Sesabamisi adaptirebis procedurebis gavliT, vidre xis-tad, kanoniT gaTvaliswinebuli asakis miRwevis dros, radgan bavSvis saukeTeso interesebi unda iyos amosavali wertili aseTi tipis gad-awyvetilebebis miRebisas.175

qal patimrebs unda mieceT SesaZlebloba, rom ganaxorcielon sx-vadasxva RonisZieba meurveobis uzrunvelsayofad. am SemTxvevaSi bangkokis wesebi iZleva patimarTa droebiTi gaTavisuflebis Sesa-Zleblobasac gonivruli vadiT. nebismieri gadawyvetilebis miRebis dros mxedvelobaSi unda iyos miRebuli bavSvis saukeTeso interese-bi, romlebic unda dabalansdes sasjelaRsrulebis sistemisTvis da-maxasiaTebeli sajaro interesebiT. 176

aRsaniSnavia, rom dedaTa sacxovrebel korpusSi ganTavsebuli ms-javrdebulebis ganmartebiT, maTTvis gamoyofili produqti ara-sakmarisia imisTvis, rom srulfasovani sakvebi moamzadon rogorc TavisTvis, ise bavSvebisaTvis. aris SemTxvevebi, rodesac isini iReben sxva msjavrdebulebisTvis gankuTvnil sakvebs. sasadilos TanamS-romlebis ganmartebiT, dedebs ekuTvniT patimris ulufa da xSirad Tavad amboben uars am ulufis miRebaze. mniSvnelovania, rom bavSvTa kvebis sakiTxi mogvardes qveyanaSi arsebuli standartebis Sesabam-isad, radgan saxelmwifo valdebulia izrunos bavSvebze, romlebic moTavsebulebi arian mis daqvemdebarebaSi myof instituciaSi.

qali patimrebis kontaqti garesamyarosTan maqsimalurad unda iyos uzrunvelyofili. am mxriv, mniSvnelovania, qal patimrebs mamakaci

174 საქართველოს კანონი „პატიმრობის კოდექსი“, მუხ. 72.175 ბავშვის უფლებათა კონვენცია მუხ. 3. 176 წესები ქალ პატიმართა მოპყრობისა და მსჯავრდებულ ქალთა არასაპატიმრო

ღონისძიებების შესახებ (ბანგკოკის წესები), წესი 52 2. 3.


patimrebis Tanabrad, mieceT xangrZlivi paemnis uflebiT sargeblo-bis SesaZlebloba. aRniSnuli sakiTxi ganxilulia xangrZlivi paemnis sakiTxisadmi miZRvnil Sesabamis qveTavSi.

qal patimarTa mopyrobisa da msjavrdebul qalTa arasapatimro RonisZiebebis Sesaxeb gaeros wesebis (bangkokis wesebi) Tanaxmad, cix-is administraciam unda gaacnobieros, rom sxvadasxva religiisa da kulturis warmomadgenel patimar qalebs gansxvavebuli saWiroebebi gaaCniaT177. aucilebelia, rom cixis administraciam ganaviTaros ise-Ti programebi da servisebi, romlebic Seesabamebian maT moTxovnebs. maTi Sedgenisas Tavad qali patimrebi da Sesabamisi dainteresebuli jgufebi unda iyvnen CarTulni.

am tipis patimrebis mimarT cixis atmosfero unda iyos komfortuli da ar unda ewinaaRmdegebodes maT religiasa da msoflmxedvelobas. cixe SeiZleba zogadad iwvevdes diskomforts, magram aman ar unda moaxdinos religiuri an sxva sakiTxebis xelyofa da imaze metad Sez-Rudva, vidre es aucilebelia. am dros qali patimrebi mxolod gen-derulad specifikuri saWiroebebis winaSe ar dganan da aucilebelia yvela im individualuri maxasiaTeblis mxedvelobaSi miReba, romel-ic maT gansakuTrebulobas usvams xazs.

ucxo qveynis moqalaqeebTan dakavSirebuli uflebebidan gansa-kuTrebiT mniSvnelovania sakonsulo warmomadgenlobebTan komunik-aciis ufleba da religiuri mrwamsis ganxorcielebis SesaZlebloba.

sasjelaRsrulebis departamentis N5 dawesebulebaSi ganTavsebuli qali patimrebidan religiuri umciresobis warmomadgenelia 68 pati-mari, maTgan 41 muslimia, 23 grigorianeli, 1 kaTolike da 3 iezidi.

gansakuTrebiT sayuradReboa lbt patimrebis mdgomareoba sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi. aRsaniSnavia, rom lbt patimari qalebis mdgomareoba mkveTrad gansxvavdeba gbt patimari kacebis mdgomareobisagan. erT–erTi mTavari gansxvaveba ganTavsebis sakiTx-sa da patimarTa Soris mimReblobas ukavSirdeba. gbt patimrebi moTavsebulni arian gancalkevebiT da maTTan komunikacia SezRudu-li aqvT sxva patimrebs, xolo qalTa dawesebulebaSi maTi gamijvna ar xdeba, radgan usafrTxoebis uzrunvelsayofad ar saWiroeben aseTi tipis Carevas.

unda aRiniSnos, rom arc patimrebi da arc cixis administracia ar miuTiTebs genderuli identobisa da seqsualuri orientaciis gamo momxdar konfliqtze, diskriminaciisa Tu arasaTanado mopyrobis faqtebze. Tumca administracia ar flobs sakmaris informacias

177 ქალ პატიმართა მოპყრობისა და მსჯავრდებულ ქალთა არასაპატიმრო ღონისძიებების შესახებ გაეროს წესები (ბანგკოკის წესები), წესი 54.


riskebis Sesafaseblad. socialuri muSaki ar muSaobs lbt patim-rebTan specifikuri daxmarebis organizebisaTvis. rogorc moni-toringis Sedegad gamovlinda, xSiria TviTdazianebis riski lbt pa-timar qalebSi, Tumca fsiqologis specializebuli muSaoba maTTan ar xorcieldeba.


probaciis ministrs

• miiRos yvela saWiro zoma, raTa dawesebulebaSi miRebis dros patimris Semowmeba moxdes ise, rom ar Seilaxos misi Rirseba

• moxdes dawesebulebaSi myofi pirebis higienuri saSuale-bebiT uzrunvelyofa imgvarad, rom gaTvaliswinebul iqnas genderuli Taviseburebani

• moxdes qalTa saknebis uzrunvelyofa gaTbobiTa da cxeli wyliT

• gadaixedos da daixvewos bavSvTa mier dawesebulebis datove-bis procedurebi imgvarad, rom procesi iTvaliswinebdes bavSvis saukeTeso interesebs, moxdes maTi gare samyarosTan Segueba, raTa dedasTan ganSorebis dros minimumamde iqnas dayvanili bavSvTa travmireba

• gadaixedos dedaTa da bavSvTa sakvebiT momaragebis stand-arti da moxdes maTi imgvarad danergva, rom sakvebi sakmarisi raodenobiT miewodoT

• gaZlierdes fsiqologiuri da socialuri servisebis xelmis-awvdomoba ucxo qveynis moqalaqe patimrebisaTvis, maT Soris enobrivi barieris dasaZlevad moiZion Sesabamisi special-istebi

• gatardes specialuri RonisZiebebi dawesebulebis TanamS-romelTa cnobierebis amaRlebisaTvis lbt pirTa uflebebis, saerTaSoriso standartebisa da daxuruli tipis dawese-bulebaSi ganTavsebisas SesaZlo riskebis Sesaxeb

• sasjelaRsrulebis dawesebulebis administraciam gansa-kuTrebuli yuradReba unda miaqcios lbt patimrebis dawe-sebulebaSi arsebul programebSi monawileobas, sadac am patimrebisTvis Seqmnili iqneba jansaRi da Zaladobisgan Ta-visufali garemo

• gaZlierdes fsiqologis da socialuri muSakis muSaoba lbt patimrebTan da sxva patimrebTan, raTa gaizardos patimarTa Soris mimRebloba, aseve moxdes TviTizolaciisa da TviTda-zianebis riskebis prevencia


2.6.3. uvado TavisuflebaaRkveTili pirebi

uvadod TavisuflebaaRkveTili pirebi warmoadgenen gansakuTreb-ulad mowyvlad jgufs. Sesabamisad, aRniSnuli patimrebis mimarT mopyroba unda iyos iseTi, rom xeli Seuwyos samudamo patimrobaSi myofi pirebis Tavmoyvareobisa da pasuxismgeblobis grZnobis gaz-rdas.178 saxalxo damcvelma Tavis araerT angariSSi aRniSna, rom sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi arsebuli pirobebi ver uzrunvely-ofs uvadod TavisuflebaaRkveTili pirebis adekvatur resocial-izaciasa da reintegracias sazogadoebaSi.

evropis sabWos ministrTa komitetis rekomendaciis Tanaxmad, sas-jelaRsrulebis dawesebulebis administraciam unda gaacnos uva-do Tavisufleba aRkveTil pirs dawesebulebaSi moqmedi wesebi, misi uflebebi da movaleobebi, piris ufleba gaakeTos sakuTari arCevani cixis yoveldRiur cxovrebasTan dakavSirebul sakiTxebze; uvado patimars unda Seeqmnas adekvaturi materialuri pirobebi da mieces SesaZlebloba, izrunos sakuTar fizikur, inteleqtualur da emoci-ur stimulirebaze da maqsimalurad uzrunvelyofili hqondes kon-taqti gare samyarosTan.179

aRsaniSnavia, rom am TvalsazrisiT problemuria uvado Tavisufle-ba aRkveTis N6, N7, N8 sasjelaRsrulebis dawesebulebebi, sadac ar xorcieldeba mravalferovani da sistematiuri xasiaTis sare-abilitacio aqtivobebi. ufro metic, N7 dawesebulebaSi saangariSo wlis manZilze saerTod ar ganxorcielebula fsiqoreabilitaciis programa, xolo N6 dawesebulebaSi mxolod erTi SemecnebiTi-sagan-manaTlebo programa - `qristianul Tematikaze saubrebi~ - ganxor-cielda, romelSic CarTuli iyo 10 patimari. programis xangrZlivo-ba iyo 2 Tve. zogadad,, sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi180 mamaka-ci msjavrdebulebisTvis aranairi servisi ar arsebobs. isini mxolod SeRavaTebiT sargebloben, rac DVD PLAYER-iT sargeblobas gulisx-mobs.

aRsaniSnavia, rom xangrZlivi patimroba, gansakuTrebiT samudamo pa-timroba, ver uzrunvelyofs dasaxuli miznebis miRwevas manam, sanam ar iqneba gatarebuli adekvaturi zomebi msjavrdebulis sazogadoe-brivi cxovrebis ZiriTad mimarTulebebsa da safexurze gadasayva-

178 Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners, rules 65 and 66. 179 Management by Prison Administrations of Life-sentence and Other Long-term Prisoners,

Recommendation REC (2003) 23 adopted by the Committee of Ministers of the Council of Europe on 9 October 2003, Para. 21-25

180 იგულისხმება N6, N7 და N8 დაწესებულებები.


nad.181 xazgasasmelia, rom saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvalis-winebs uvado patimrebis resocializaciisa da sazogadoebaSi rein-tegraciisaTvis aucilebel gansakuTrebul midgomas. Sesabamisad, ar arsebobs uvado patimris individualuri samoqmedo gegma da am kuTxiT progresis Semowmebis meqanizmebi. evropis sabWos ministrTa komitetis rekomendaciis Sesabamisad, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces imas, rom SemuSavdes sasjelis moxdis individualuri gegma uvadod TavisuflebaaRkveTili pirebisa da grZelvadiani pa-timrebisaTvis.182

mniSvnelovania, rom uvado patimrebs unda mieceT saSualeba Sesabam-isi zedamxedvelobis pirobebSi, regularuli intervalebiT hqondeT komunikacia sakuTari ojaxis wevrebsa da megobrebTan rogorc mi-moweriT, aseve vizitebis meSveobiT. saqarTvelos patimrobis kodeq-si iTvaliswinebs uvado TavisuflebaaRkveTil msjavrdebulTaTvis 1 wlis ganmavlobaSi 2 xangrZliv paemans, xolo waxalisebis formiT weliwadSi damatebiTi 2 xangrZlivi paemnis SesaZleblobas.183 aRsani-Snavia, rom sasjelaRsrulebis zogierT dawesebulebaSi ar arsebobs xangrZlivi paemnisTvis aucilebeli infrastruqtura, ris gamoc xdeba msjavrdebulebis transportireba sxva dawesebulebaSi. iyo SemTxvevebi, rodesac ar moxda xangrZlivi paemnis moTxovnis dakmay-ofileba infrastruqturuli problemebis gamo.184 wamebis prevenci-is evropuli komitetis mier aRiniSna, rom miRebuli unda iyos yvela zoma, raTa xeli Seewyos saojaxo urTierTobas, risi ar daSveba, Tav-is mxriv, uaryofiTad imoqmedebs patimris fsiqikaze, jamrTelobaze, motivaciasa da cixeSi gatarebuli drois dadebiTad gamoyenebaze. 185

181 The Economic and Social Council, in its resolution 1992/1 of 6 February decided to dissolve the committee on crime prevention and control and to establish the Commission on Crime prevention and criminal justice as a functional commission of the Council, as requested by the General Assembly in its resolution 46/152 of 18th December 1991. The commission held its first session from 21 to 30 April 1992.

182 მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია Rec (2006)2 წევრი სახელმწიფოებისადმი ევროპულ ციხის წესებთან დაკვშირებით (მიღებულია მინისტრთა კომიტეტის მიერ 2006 წლის 11 იანვარს, Available at: http://www.ombudsman.ge/uploads/other/1/1225.pdf [ნანახია 27.03.2015].

183 პატიმრობის კოდექსის 65-ე მუხლის პირველ ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტი.184 აღნიშნული დეტალურად მიმოხილულია თავში, რომელიც ეძღვნება კონტაქტს გარე

სამყაროსთან.185 მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია Rec (2006)2 წევრი სახელმწიფოებისადმი

ევროპულ ციხის წესებთან დაკვშირებით.



probaciis ministrs:

• SemuSavdes uvado patimrebis resocializaciisa da sazoga-doebaSi reintegraciisaTvis aucilebeli, individualur pa-timarze morgebuli samoqmedo gegma

• patimrebs mieceT SesaZlebloba monawileoba miiRon re-abilitaciisaTvis aucilebel sxvadasxva mizanmimarTul da mravalferovan aqtivobaSi.

• maqsimalurad Seuwyos xeli uvado patimars, SeinarCunos urTierToba ojaxis wevrebTan

2.7. kontaqti gare samyarosTan

wamebis prevenciis evropuli komiteti rekomendaciebSi gansakuTre-bul mniSvnelobas aniWebs TiToeuli pirisTvis, romelsac aRkveTi-li aqvs Tavisufleba, gare samyarosTan myari kavSiris arsebobas. `aq saxelmZRvanelo principad gvevlineba gare samyarosTan kontaqtebis SenarCunebis mxardaWera; aseTi kontaqtis nebismieri saxiT SezRudva unda efuZnebodes seriozuli xasiaTis usafrTxoebis mosazrebebs an arsebul materialur resursebTan dakavSirebul problemebs~.186

patimrebTan mopyrobis minimaluri standartuli wesebis 61-e pun-qti exeba patimris sazogadoebasTan urTierTobis SenarCunebis sakiTxs. kerZod, patimrebTan urTierToba miznad unda isaxavdes maTi sazogadoebasTan integrirebis mcdelobas. Temis ganviTarebis saagentoebma unda gamoTqvan survili da SesaZlebloba, raTa daex-maron dawesebulebis TanamSromlebs patimarTa socialur reabil-itaciaSi. yovel dawesebulebas urTierToba unda qondes sxvadasxva saagentoebTan, muSakebTan, raTa uzrunvelyos patimarTa axlo kav-Siri ojaxis wevrebTan. garkveuli qmedebebi unda ganxorcieldes im mizniT, rom dacul iqnas samoqalaqo, socialuri dacvisa da patimar-Ta sxva socialuri interesebi.

patimrebTan mopyrobis minimaluri standartuli wesebis 79-e punqti exeba patimris ojaxis wevrebTan urTierTobis SenarCunebis sakiTxs, kerZod, gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos patimarsa da mis ojaxs Soris kavSirebis SenarCunebas da ganmtkicebas, rac sasurve-ladaa miCneuli da emsaxureba orive mxaris interesebs.

186 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის (CPT) საერთო ანგარიშების „სარეზოლუციო“ ნაწილები. სტრასბურგი, 18 აგვისტო 2000 წ. გვ. 37.


evropuli cixis wesebis 24.4. punqtis Tanaxmad, paemnis organizeba imgvarad unda moxdes, rom patimrebs saSualeba mieceT, SeinarCunon da ganaviTaron ojaxuri urTierTobebi SeZlebisdagvarad normal-ur garemoSi.

patimrobis kodeqsis 46-e muxlis mesame nawilis Tanaxmad, msjavr-debuli sasjels ixdis misi an misi axlo naTesavis sacxovrebeli adg-ilidan yvelaze axlos mdebare, Sesabamisi tipis Tavisuflebis aRkve-Tis dawesebulebaSi, garda im SemTxvevisa, roca misi iq ganTavseba SeuZlebelia dawesebulebis gadatvirTulobis gamo. gamonaklis SemTxvevaSi, msjavrdebulis janmrTelobis gamo, piradi usafrTxoe-bis uzrunvelsayofad an/da misi Tanxmobis SemTxvevaSi SeiZleba ga-dayvanili iqnas sxva Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi.

saangariSo periodSi specialuri prevenciuli jgufis mier dasavleT saqarTveloSi mdebare sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi Catare-buli monitoringebis Sedegad dadginda, rom ojaxis wevrebTan paem-nis uflebis ganxorcielebas xels uSlis ramdenime faqtori. kerZod, ki problemas warmoadgens xanmokle paemnis dros, dawesebulebaTa umravlesobaSi minis barierebis arseboba da agreTve ojaxis vizitis dros konfidencialuri garemos uzrunvelyofa. agreTve mniSvnelo-vania xazi gaesvas patimarTa ganTavsebis dros ojaxis sacxovrebeli adgilis gauTvaliswineblobis problemas.

2.7.1. xanmokle paemani

patimris keTildReoba da sasjelis moxdis Semdeg sazogadoebaSi re-integracia mniSvnelovnad damokidebulia patimrobis dros msjavr-debulis/braldebulis ojaxis wevrebTan da megobrebTan urTier-Tobis SenarCunebaze. patimris reabilitaciisTvis mniSvnelovania ojaxis wevrebTan hqondes uSualo kontaqti da komunikacia.

patimrobis kodeqsis me-17 muxlis meore nawilis mixedviT gansaz-Rvrulia im pirTa SezRuduli wre, romlebTanac SesaZlebelia ganx-orcieldes xanmokle paemani. kerZod, braldebuls/msjavrdebuls misi werilobiTi Txovnis safuZvelze SeiZleba mieces mis axlo na-TesavebTan (Svili, meuRle, piri, romelTanac saerTo Svili hyavs, mSobeli (mSvilebeli), dedinacvali, maminacvali, meuRlis mSobeli, geri, naSvilebi da misi STamomavali, SviliSvili, da, Zma, diswuli, Zmiswuli da maTi Svilebi, bebia, papa, bebiis ded-mama, papis ded-mama (rogorc dedis, ise mamis mxridan), biZa (dedis Zma, mamis Zma), deida, ma-mida, biZaSvili, deidaSvili, mamidaSvili, agreTve piri, romelTanac cxovrobda da saerTo meurneobas eweoda patimrobis/Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi moxvedramde bolo 1 wlis ganmavlobaSi) xanmokle paemnis ufleba.


dadebiTad unda aRiniSnos 2014 wlis 16 aprils patimrobis kodeqs-Si Sesuli cvlileba, kerZod, me-17 muxls daemata 21 nawili, romlis Tanaxmad departamentis Tavmjdomaris TanxmobiT, braldebuls/msjavrdebuls SeiZleba mieces im pirebTan xanmokle paemnis ufle-ba, romlebic gaTvaliswinebuli ar arian am muxlis me-2 nawiliT. aRniSnuli cvlileba dadebiTad imoqmedebs msjavrdebulTa reso-cializaciis procesSi.

saqarTvelos patimrobis kodeqsi gansazRvravs msjavrdebulTa mier xanmokle paemniT sargeblobis sakiTxebs. kerZod, 62-e muxlis meore punqtis `b~ qvepunqtis Tanaxmad, msjavrdebuls, romelic sasjels ixdis naxevrad Ria tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, ufleba aqvs 1 Tvis ganmavlobaSi hqondes 2 xanmokle paemani, xolo waxalisebis formiT TveSi 1 damatebiTi xanmokle paemani. amave kan-onis 65-e muxlis pirveli punqtis `b~ qvepunqtis mixedviT, msjavr-debuls, romelic sasjels ixdis daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, ufleba aqvs 1 Tvis ganmavlobaSi hqondes 1 xanmokle paemani, xolo waxalisebis formiT TveSi 1 damatebiTi xanmokle paemani.

patimrobis kodeqsi aseve gansazRvravs xanmokle paemniT sargeblo-bis sakiTxebs qali da arasrulwlovani patimrebisTvis. 72-e muxlis me-5 nawilis Sesabamisad qal msjavrdebuls ufleba aqvs, 1 Tvis gan-mavlobaSi hqondes 3 xanmokle paemani, xolo waxalisebis formiT TveSi 1 damatebiTi paemani. 70-e muxlis me-2 nawilis `a~ qvepunqtis Tanaxmad, arasrulwlovan msjavrdebuls ufleba aqvs 1 Tvis ganmav-lobaSi hqondes 4 xanmokle paemani, xolo waxalisebis formiT TveSi 2 damatebiTi xanmokle paemani.

saqarTvelos patimrobis kodeqsis me-17 muxlis me-7 nawilis Tanax-mad, xanmokle paemani mimdinareobs administraciis warmomadgenlis mxolod vizualuri kontroliT, garda saqarTvelos kanonmdeblo-biT gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa.

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris N97 brZanebis 50-e muxli gansazRvravs xanmokle paemnis ganxorcielebis pirobebs, kerZod, xanmokle paemani xorcieldeba specialur oTaxeb-Si. dawesebulebis specifikidan gamomdinare, paemani SeiZleba Sedges uSualo Sexvedris formiT, an minis gamyofi barieris miRma.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebis umetesobaSi xanmokle paemani dgeba SuSiT gadatixrul oTaxSi. aseT SemTxvevaSi pa-timari moklebulia ojaxis wevrebTan yovelgvari fizikuri urTier-Tobis saSualebas. Tumca, gamonaklis SemTxvevebSi, iseTi, rogori-caa msjavrdebulis janmrTelobis mZime mdgomareoba, mcirewlovan


SvilTan Sexvedra da a.S. ojaxis wevrebTan uSualo formis xanmokle paemani xorcieldeba dawesebulebis direqtoris nebarTviT. miuxe-davad imisa, rom zogierT SemTxvevaSi aucilebelia fizikuri gamyo-fi barierebi, mniSvnelovania, rom fizikuri urTierTobis saSualeba iyos aRiarebuli norma. garda amisa, nebismieri gadawyvetileba, rom-liTac xdeba fizikuri urTierTobis SezRudva unda iyos gonivruli, dasabuTebuli da proporciuli im miznis miRwevisa, risTvisac msgav-si SezRudva wesdeba. garda amisa, fizikuri urTierTobis SezRudvis Sesaxeb gadawyvetileba, unda daeqvemdebaros regularul gadaxed-vas. sxva SemTxvevaSi, msgavsi Careva patimarTa pirad da ojaxur cx-ovrebaSi, gamarTlebuli ar iqneba.

am sakiTxze imsjela adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom saqmeSi mesina italiis winaaRmdeg.187 saqmes safuZvlad daedo ital-iis moqalaqe baton antonio mesinas (`ganmcxadebeli~) ganacxadi. gan-mcxadebeli amtkicebda, rom mis mimarT dairRva ojaxis pativiscemis ufleba, radgan ganmcxadeblis patimrobaSi yofnis dros misi ojaxis wevrebs SeezRudaT vizitis ufleba. ar iqna daculi patimris mimow-era, radgan igi dayovnebuli iqna cixis administraciis mier. moce-mul saqmeSi ganmcxadebeli daeqvemdebara cixis specialur reJims, romelic gulisxmobda ojaxis wevrebis vizitebis raodenobis Sez-Rudvas (erTi Tvis ganmavlobaSi araumetes 2 vizitisa) da awesebda zedamxedvelobas aseT vizitebze (patimrebi mnaxvelebisgan gamoyo-fili iyvnen minis barieriT). sasamarTlo miiCnevs, rom es SezRudvebi warmoadgens Carevas ganmcxadeblis ojaxuri cxovrebis uflebaSi, romelic garantirebulia konvenciis me–8 muxlis pirveli nawiliT. sasamarTlo aRniSnavs, rom 41 bis paragrafi miznad isaxavs patimar-sa da mis warmomSob danaSaulebriv garemos Soris kavSiris gawyvetas imisaTvis, rom Semcirdes danaSaulebriv organizaciebTan kavSiris riski. konkretulad, sasamarTlo miuTiTebs, rom rogorc mTavrobam aRniSna specialuri reJimis SemoRebamde mafiis dapatimrebul wev-rebs SesaZlebloba hqondaT, SeenarCunebinaT poziciebi danaSaule-briv organizaciaSi, gaecvalaT informacia sxva patimrebTan da cix-is gareT da organizeba gaekeTebinaT seriozuli danaSaulis Cadeni-saTvis cixis gareT da SigniT. am kuTxiT sasamarTlo mxedvelobaSi iRebs organizebuli danaSaulis specifikur bunebas. gansakuTrebiT mafiasTan dakavSirebul danaSaulebs, romlebSic ojaxis wevrebma SeiZleba gadamwyveti roli Seasrulon. ufro metic, konvenciis wevr ramdenime saxelmwifos saSiSi patimrebisTvis usafrTxoebis uma-Rlesi reJimi aqvs. es reJimi gulisxmobs cixis sazogadoebisgan pa-timris gancalkevebas da mkacr zedamxedvelobas.

187 მესინა იტალიის წინააღმდეგ (Messina v Italy) განჩინება, 2000 წლის 28 სექტემბერი.


sasamarTlo Tavis ganCinebaSi miuTiTebs, rom gonivrulia italiis sasamarTloebis miCneva, rom aseTi zomebi aucilebelia miznis mis-aRwevad. es Seexeba im kritikul SemTxvevebs, rodesac italiis xeli-sufleba iZiebs mafiasTan dakavSirebul saqmes. Tumca, sasamarTlo kvalav miiCnevs, rom specialuri reJimis gagrZelebam daarRvia gan-mcxadeblis, konvenciis me–8 muxliT garantirebuli, ufleba.

adamianis evropulma sasamarTlom daadgina, rom ojaxis wevrebis vizitebis SezRudvasTan dakavSirebiT msjavrdebulis mimarT ar darRveula konvenciis me–8 muxli. Tumca, amavdroulad adgens, rom aRniSnuli muxli dairRva mimoweraze monitoringis ganxorcielebiT.

saqarTvelos kanonis patimrobis kodeqsis 1211 muxlis me-3 nawilis `a~ qvepunqtis Tanaxmad, braldebulis/msjavrdebulis axlo naTesav-ebs (Svili, meuRle, piri, romelTanac saerTo Svili hyavs, mSobeli (mSvilebeli), dedinacvali, maminacvali, meuRlis mSobeli, naSvile-bi, geri da misi STamomavali, SviliSvili, da, Zma, diswuli, Zmiswuli da maTi Svilebi, bebia, papa, biZa (dedis Zma, mamis Zma), deida, mamida, biZaSvili, deidaSvili, mamidaSvili, agreTve piri, romelTanac cx-ovrobda da saerTo meurneobas eweoda patimrobis/Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi moxvedramde bolo 1 wlis ganmavlobaSi) mkurnali eqimis rekomendaciiTa da departamentis Tavmjdomaris TanxmobiT, SeiZleba mieceT braldebulis/msjavrdebulis ministris mier dadgenili wesiTa da odenobiT monaxulebis ufleba.

t.f.–s saqme

2014 wlis 5 seqtembers saxalxo damcvelis aparats gancxadebiT mimarTa msjavrdebul t.f.-s interesebis damcvelma advokatma. misi gancxadebiTa da TandarTuli masalebidan irkveva, rom msjavrdebu-li t.f. 2013 wlis 22 oqtombridan moTavsebulia Sps `ujreduli te-qnologiebisa da Terapiis centrSi~ (k. mardaleiSvilis samedicino centri). warmodgenili samedicino dokumentaciis mixedviT, igi daa-vadebulia mZime da ganukurnebeli seniT. miuxedavad amisa, ar eZleva ojaxis wevrebTan Sexvedris ufleba. uflebis SezRudvis safuZvlad sasjelaRsrulebis departamentis usafrTxoebis mTavari sammarT-velos samarTlebrivi reJimis sammarTvelos 2014 wlis 24 martis MCLA31400131729 da 2014 wlis 29 ivlisis MCLA11400358221 werilebiT usa-frTxoebis dacva saxeldeba.

aqve aRsaniSnavia, rom mocemul sakiTxTan dakavSirebiT 2014 wlis 24 seqtembers saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma N03-2/12006 weriliT mimarTa saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sasjelaRsrulebis departaments.


2014 wlis 27 seqtembris MCLA91400497739 weriliT saqarTvelos sax-alxo damcvelis aparats ecnoba, rom vinaidan msjavrdebuli t.f. dRemde imyofeba Sps ujreduli teqnologiebisa da Terapiis centr-Si~, sadac ar aris saTanado infrastruqtura moklevadiani paemni-saTvis, sasjelaRsrulebis departamenti moklebulia SesaZleblo-bas, usafrTxoebis Tvalsazrisidan gamomdinare, miiRos dadebiTi gadawyvetileba.

msjavrdebul t.f.-s piradi da ojaxuri cxovrebis pativiscemis uflebasTan dakavSirebiT, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma 2014 wlis 24 dekembers N04-8/14884 rekomendaciiT mimarTa saqarTve-los sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs. sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomaris 2015 wlis 6 ianvris MCLA51500017664 wer-ilobiTi pasuxis Tanaxmad, usafrTxoebis miznebidan gamomdinare ms-javrdebulisTvis xanmokle paemniT uzrunvelyofa mizanSeuwonlad CaiTvala.

uflebis SezRudvis RonisZieba unda eqvemdebarebodes detalur da yuradRebiT gadamowmebas. amasTan, gansakuTrebulad mniSvnelovania is faqtori, rom patimars hqondes garkveuli saxis kontaqti ojax-is wevrebTan da amavdroulad, dacul iqnes mniSvnelovani da sensi-tiuri sajaro interesebi. am miznebisTvis, saxelmwifo valdebulia miiRos adekvaturi zomebi usafrTxoebis dacvisaTvis, Tumca, piradi da ojaxuri cxovrebis uflebis dacvis paralelurad.

damatebiT, mniSvnelovania, rom xanmokle paemnis dros yuradReba mieqces piradi da ojaxuri cxovrebisa da saidumloebis dacvas. konk-retulad, ki ojaxis wevrebsa da megobrebs unda mieceT SesaZleblo-ba vizitebi ganaxorcielon adekvatur pirobebSi, rac SesaZlebelia cixis pirobebis gaTvaliswinebiT da konfidencialurobis maqsimal-uri daculobiT. ganxorcielebuli vizitebisas gamovlinda, rom xanmokle paemnis oTaxSi arsebuli infrastruqturis gamo irRveva piradi saubris konfidencialuroba.

saqarTvelos patimrobis kodeqsis 46-e muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, msjavrdebuli rogorc wesi, sasjels ixdis misi an misi axlo naTesav-is sacxovrebeli adgilidan yvelaze axlos mdebare, Sesabamisi tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, garda am muxlis me-4 nawil-iT gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa.

ojaxis wevrebTan paemnis uflebis ganxorcielebas xels uSlis pa-timarTa ganTavsebis dros ojaxis sacxovrebeli adgilis gauTval-iswinebloba. dasavleT saqarTveloSi mdebare sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi paemnis uflebiT sargeblobasTan dakavSirebiT problemebi ZiriTadad aRmosavleT saqarTvelodan gadmoyvanil pa-


timrebs aqvT. aRmosavleT saqarTvelodan gadmoyvanil patimrebs problemebi aqvT aseve advokatTan Sexvedris kuTxiT. aRsaniSnavia, rom saangariSo periodSi prevenciis erovnuli meqanizmis mier ganx-orcielebuli monitoringis Sedegad dafiqsirda patimarTa masiuri gadayvana dasavleT saqarTveloSi mdebare dawesebulebebSi. rogorc wesi patimrisTvis, iseve rogorc saxalxo damcvelisTvis ar xdeba cnobili erTi dawesebulebidan meoreSi gadayvanis safuZveli. aR-niSnuli problema saxalxo damcvelis araerT angariSSia aRniSnuli.

evropuli cixis wesebis 24.1 punqtis Tanaxmad, patimrebs nebarT-va unda mieceT rac SeiZleba xSirad iqonion urTierToba weriliT, telefoniT Tu komunikaciis sxva saSualebiT TavianT ojaxebTan, sxva pirebTan da gare organizaciebis warmomadgenlebTan, aseve daeniSnoT paemnebi am adamianebTan. amave wesebis 24.5 punqtis Sesabam-isad, cixis administracia unda daexmaros patimrebs gare samyaros-Tan adekvaturi kontaqtis SenarCunebaSi da unda uzrunvelyos isi-ni Sesabamisi mxardaWeriT. iqidan gamomdinare, rom msjavrdebulebi daxuruli tipis dawesebulebebis umetesobaSi, infrastruqturis ar arsebobis gamo, ver sargebloben xangrZlivi paemniT. amasTan, erTi Tvis ganmavlobaSi 1 xanmokle paemani, SuSiT gadatixrul oTaxSi, ver uzrunvelyofs msjavrdebulis mier ojaxTan urTierTobis sruly-ofil SenarCunebas. amitom mniSvnelovania, Sevides cvlilebebi da daxuruli tipis dawesebulebaSi ganTavsebul msjavrdebuls mieceT damatebiT xanmokle paemani.

2014 wlis ganmavlobaSi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi sul ganxorcielda 44 631 xanmokle paemani. xanmokle paemnebis raodenoba dawesebulebebis mixedviT mocemulia qvemoT, cxrilSi.

sasjelaRsrulebis dawesebuleba paemnebis raodenoba

N2 dawesebuleba 6020

N3 dawesebuleba 276



N7 dawesebuleba 345


N9 dawesebuleba 552







N18 dawesebuleba 35


2.7.2. xangrZlivi paemani

adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-8 muxlis pirveli nawi-lis Tanaxmad, yvelas aqvs ufleba, rom daculi iyos misi piradi da ojaxuri cxovreba. `samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesax-eb~ saerTaSoriso paqtis 23-e muxlis mixedviT, ojaxi sazogadoebis bunebrivi da ZiriTadi ujredia, romelic sazogadoebam da saxelm-wifom unda daicvas. aRniSnulis dacvas emsaxureba msjavrdebulTa mier xangrZlivi paemniT sargeblobis ufleba, romelic xels uwyobs patimris ojaxTan axlo urTierTobis SenarCuneba, rac xels uwyobs sasjelis moxdis Semdeg msjavrdebulis ojaxTan da sazogadoebas-Tan reintegraciis process.

saqarTvelos kanonis patimrobis kodeqsis 172 muxlis pirveli nawi-lis Tanaxmad, xangrZlivi paemani aris msjavrdebulis am muxlis me-2 nawiliT188 gansazRvrul pirebTan erTad cxovreba Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebis teritoriaze, amisTvis specialurad gam-oyofil oTaxSi. patimrobis kodeqsis 62-e muxlis meore punqtis `e~ punqtis mixedviT msjavrdebuls, romelic sasjels ixdis naxevrad Ria tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, ufleba aqvs 1 wlis ganmavlobaSi hqondes 3 xangrZlivi paemani, xolo waxalisebis formiT weliwadSi 2 damatebiTi xangrZlivi paemani.

dadebiTad unda Sefasdes 2014 wlis 16 aprils patimrobis kodeqsSi Sesuli cvlilebebi, kerZod, 65-e muxlis pirvel nawils daemata `d~ qvepunqti, romlis Tanaxmadac daxuruli tipis dawesebulebaSi gan-Tavsebul msjavrdebuls ufleba aqvs 1 wlis ganmavlobaSi hqondes 2 xangrZlivi paemani, xolo waxalisebis formiT - weliwadSi 1 damatebi-Ti xangrZlivi paemani.

sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebaSi ar arsebobs xangrZlivi paemnisTvis saWiro infrastruqtura. xangrZlivi paem-niT sargebloben mxolod uvadod TavisuflebaaRkveTili msjavr-

188 „მსჯავრდებულს მისი წერილობითი თხოვნის საფუძველზე შეიძლება მიეცეს შვილთან, ნაშვილებთან, გერთან, შვილიშვილთან, მეუღლესთან, პირთან, რომელთანაც საერთო შვილი ჰყავს, მშობელთან (მშვილებელთან), ბებიასთან, პაპასთან, დასთან და ძმასთან ხანგრძლივი პაემნის უფლება“.


debulebi. rogorc wesi, patimrebis ojaxis wevrebTan winaswari Se-TanxmebiT, TveSi erTxel xdeba uvado msjavrdebulebis transpor-tireba N6 dawesebulebaSi, sadac ewyoba xangrZlivi paemani.

sasjelaRsrulebis departamentis N8 dawesebulebis msgavsad xan-grZlivi paemnis ganxorcielebisTvis saWiro infrastruqtura ar aris N7 dawesebulebaSi. unda aRiniSnos, rom sasjelaRsrulebis de-partamentis N7 dawesebulebaSi ganTavsebuli uvadod Tavisufle-baaRkveTili msjavrdebulebi ver sargebloben xangrZlivi paemnis realizaciis uflebiT.

v.a.-s saqme

xangrZlivi paemniT sargeblobis uflebis darRvevasTan dakavSire-biT saxalxo damcvelis aparats araerTi gancxadebiT mimarTa sas-jelaRsrulebis departamentis N7 dawesebulebaSi moTavsebulma uvado msjavrdebulma v.a.-m da msjavrdebulis deda a.a.-m.

saxalxo damcvelis aparatma Seiswavla msjavrdebul v.a.-s saqme da daadgina, rom msjavrdebuls 2012 wlis Semdeg ar usargeblia misTvis kanoniT miniWebuli xangrZlivi paemniT. aRniSnulTan dakavSirebiT saxalxo damcvelis aparatma 2014 wlis 10 ivliss N03-3/9073 weriliT mimarTa N7 dawesebulebis direqtors, 2014 wlis 28 ivliss ki N03-3/9788 weriliT sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sas-jelaRsrulebis departamentis Tavmjdomares. 2014 wlis 4 agvistos sasjelaRsrulebis departamentis N7 dawesebulebis direqtorisgan miRebuli MCLA 41400370176 werilobiTi pasuxis Tanaxmad, dawese-bulebaSi ar aris xangrZlivi paemnis ganxorcielebisTvis Sesabamisi infrastruqtura, xolo 2014 wlis 30 ivliss sasjelaRsrulebis de-partamentidan miRebuli MCLA91400360569 werilobiTi pasuxis Ta-naxmad, xangrZlivi paemnis uflebis miniWebis sakiTxs wyvets dawese-bulebis direqtori.

aRsaniSnavia is faqti, rom msjavrdebulma v.a.-m bolos 2012 wlis 1 agvistos isargebla xangrZlivi paemnis uflebiT. im droisTvis N7 dawesebulebaSi xangrZlivi paemnis infrastruqturis ar arsebobis gamo, msjavrdebuli N6 dawesebulebaSi gadaiyvanes, sadac v.a.-m de-dasTan xangrZlivi paemnis uflebiT isargebla.

2014 wlis 29 seqtembers saxalxo damcvelma v.a.-s xangrZlivi paemnis uflebiT sargeblobis uzrunvelyofasTan dakavSirebiT N03-3/12102 rekomendaciiT mimarTa saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da proba-ciis ministrs, Tumca aRniSnuli rekomendacia ar Sesrulda.

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos saxalxo damcvelma 2013 wlis sapar-lamento angariSSi rekomendaciiT mimarTa sasjelaRsrulebisa da


probaciis ministrs, raTa sasjelaRsrulebis N7, N8 da N12 dawe-sebulebebi uzrunveleyo xangrZlivi paemnis ganxorcielebisTvis saWiro infrastruqturiT. dadebiTad unda aRiniSnos saangariSo periodSi, sasjelaRsrulebis departamentis N12 dawesebulebaSi xangrZlivi paemnis ganxorcielebisTvis saTanado infrastruqturis Seqmna. aqve unda aRiniSnos, rom N5, N18 da N19 dawesebulebebSi ar aris xangrZlivi paemnis ganxorcielebisTvis saWiro infrastruq-tura. aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebis N18 dawesebulebaSi gan-Tavsebuli arian msjavrdebulebi, romlebic imyofebian xangrZlivi movlis ganyofilebaSi da infrastruqturis ar arsebobis gamo ver sargebloben maTTvis kanoniT miniWebuli uflebiT.

TvalsaCinoa, rom 2014 wlis 16 aprils Sesuli cvlilebebis Sesabam-isad189, patimrobis kodeqsi, gansakuTrebuli riskis dawesebulebaSi ganTavsebuli msjavrdebulisTvis ar gansazRvravs xangrZlivi paem-niT sargeblobis uflebas. kerZod, patimrobis kodeqsis 172 muxlis me-6 nawilis Tanaxmad, xangrZlivi paemani ar eZleva gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi ganTavsebul msjavr-debuls. evropuli cixis wesebis 24.2 muxlis Tanaxmad, komunikacie-bi da paemnebi SeiZleba daeqvemdebaros SezRudvebs da monitorings, romelic saWiro iqneba sisxlis samarTlis gamoZiebis gasagrZeleb-lad, wesrigis SesanarCuneblad, usafrTxoebisa da uSiSroebis uz-runvelsayofad da sisxlis samarTlis danaSaulTa aRsakveTad, da-naSaulis msxverplTa dasacavad. magram sasamarTlo xelisuflebis mier dawesebuli aseTi SezRudvebi, maT Soris konkretuli Sez-Rudvebi, mainc unda iZleodes kontaqtis dasaSveb minimalur Sesa-Zleblobas. patimrobis kodeqsis daTqma, romelic gansakuTrebuli riskis dawesebulebaSi ganTavsebul msjavrdebulebs ukrZalavs xan-grZlivi paemniT sargeblobis uflebas, ufro damatebiTi sasjelis xasiaTs atarebs, vidre warmoadgens usafrTxoebis zomas da amdenad, uflebis msgavsi blanketuri SezRudva yovlad gaumarTlebelia.

patimrobis kodeqsis 172 muxlis me-6 nawili xangrZlivi paemniT sarge-blobis uflebas uzRudavs im msjavrdebuls, romelic aris sakaran-tino reJimSi, dakisrebuli aqvs disciplinuri saxdeli an/da Sefar-debuli aqvs administraciuli patimroba.

saangariSo periodSi specialuri prevenciuli jgufis mier sas-jelaRsrulebis departamentis N14 dawesebulebaSi Catarebuli monitoringis dros socialuri ganyofilebis TanamSromlebma moni-toringis jgufs ganucxades, rom disciplinuri saxdelis saxiT sam-artoo sakanSi moTavsebul msjavrdebuls patimrobis kodeqsis 172

189 საქართველოს კანონი „პატიმრობის კოდექსში ცვლილებების შესახებ“ 16.04.2014 N2241-IIს.


muxlis me-6 nawilis Sesabamisad ufleba ar hqonda erTi wlis ganmav-lobaSi esargebla xangrZlivi paemnis uflebiT.

aSkarad saxezea zemoaRniSnuli punqtis araswori interpretacia, vinaidan am punqtSi saubaria im SemTxvevaze, rodesac msjavrdebuls Sefardebuli aqvs disciplinuri saxdeli (disciplinuri saxdel-is vada gasuli ar aris) da xangrZlivi paemnis SezRudva ar unda gavrceldes im SemTxvevaze, rodesac gasulia disciplinuri saxdel-is vada, Tundac msjavrdebuli saxdeldadebulad iTvlebodes.

saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministris 2014 wlis 22 ivlisi N132 brZanebis me-4 punqtis Tanaxmad, xangrZlivi paemniT sargebloba xorcieldeba msjavrdebulis an stumris xarjze unaRdo angariSsworebiT, TiToeuli xangrZlivi paemnis safasuris odeno-ba ganisazRvreba 60 lariT, xolo arasrulwlovani msjavrdebulis SemTxvevaSi 30 lariT.

aRsaniSnavia, rom patimris da misi ojaxis mZime ekonomikuri mdgo-mareoba, xSir SemTxvevaSi, abrkolebs msjavrdebulTa mier xangr-Zlivi paemniT sargeblobis uflebis ganxorcilebas, rac patimrisT-vis ojaxTan mWidro kontaqtis SenarCunebis xelisSemSlel faqtors warmoadgens. misasalmebelia is faqti, rom patimrobis kodeqsis 172 muxls daemata 11 nawili: `xangrZlivi paemniT sargebloba SeiZleba ganxorcieldes safasuris gadaxdis gareSe ministris mier dadgeni-li wesis Sesabamisad~. saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaci-is ministris 2014 wlis 22 ivlisi N132 brZanebis me-4 punqtis me-4 naw-ilis Sesabamisad, xangrZlivi paemniT sargeblobisaTvis dawesebuli safasuris gadaxdisagan Tavisufldebian stumrebi, romlebic regis-trirebulni arian socialurad daucveli ojaxebis monacemTa erTian bazaSi. 2014 wels ganxorcielebuli xangrZlivi paemnebis raodenoba dawesebulebebis mixedviT mocemulia qvemoT, cxrilSi190

N sasjelaRsrulebis dawesebuleba xangrZlivipaemnebis raodenoba

1. N2 dawesebuleba 705

2. N3 dawesebuleba191 31


190 ხანგრძლივი პაემნის განხორციელებისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურა არ არის N5; N7; N8; N18 და N19 დაწესებულებებში.

191 სასჯელაღსრულების N3 დაწესებულებაში ხანგრძლივი პაემნის განხორციელება დაიწყო 2014 წლის მაისი თვიდან.

192 მათ შორის N8 დაწესებულებიდან ხანგრძლივი პაემნისთვის გაყვანილი უვადოდ თავისუფლებააღკვეთილი პატიმრები.







rac Seexeba braldebulebs, patimrobis kodeqsis me-17 muxlis me-10 nawilis mixedviT, braldebuli sargeblobs mxolod xanmokle paemnis uflebiT. amasTan, amave kanonis gardamavali debulebebis 123-e mux-lis Tanaxmad, braldebuli 2016 wlis 1 ianvramde sargeblobs 1 Tvis ganmavlobaSi araumetes 4 xanmokle paemnis uflebiT, prokuroris an gamomZieblis nebarTvis safuZvelze. aRniSnuli zRudavs bral-debulis kontaqts ojaxis wevrebTan. winaswar patimrobaSi myofi braldebulisTvis xangrZlivi paemniT sargeblobis zogadi akrZal-va gaumarTlebelia. amasTan, xazi unda gaesvas, rom ojaxis wevrebTan kontaqti gansakuTrebiT mniSvnelovania winaswar patimrobaSi myofi pirebisTvis.

saxalxo damcvelis aparatma Tbilisis saqalaqo sasamarTlodan 2015 wlis 17 Tebervals N04-8/1205 weriliT gamoiTxova informacia, 2014 wlis ganmavlobaSi ramden braldebuls mieca `patimrobis kodeqsis~ 123-e da 124-e muxlebiT gaTvaliswinebuli uflebiT sargeblobis ne-barTva da ramdens eTqva uari. 2015 wlis 18 Teberval miRebuli N1-0437/3666 pasuxis Tanaxmad, Tbilisis saqalaqo sasamarTlo ar awar-moebs statistikas aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT.

cixis evropuli wesebis 99-e muxlis Tanaxmad, patimrobaSi myof braldebuls, garda im SemTxvevisa, rodesac arsebobs sasamarTlos specialuri gadawyvetileba drois gansazRvrul periodze, msjavr-debuli pirebis Tanabrad unda SeeZloT sakuTar ojaxTan kontaqti da aseve unda gaaCndeT damatebiTi xelmisawvdomoba sxva saxis komu-nikaciaze.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, patimrobis kodeqsSi unda ganxorcieldes cvlileba da gamoZiebis interesebis gaTvalis-winebiT, ganisazRvros patimrobaSi myofi braldebulebis mier xan-grZlivi paemniT sargeblobis wesi.

saqarTvelos kanonis patimrobis kodeqsis 72-e muxlis Tanaxmad, qal

193 სასჯელაღსრულების N12 დაწესებულებაში ხანგრძლივი პაემნის განხორცილება დაიწყო 2014 წლის ოქტომბრის თვიდან.


msjavrdebuls ufleba aqvs 1 Tvis ganmavlobaSi hqondes 1 saojaxo paemani. amave kanonis 173 muxlis me-2 nawilis Sesabamisad qali ms-javrdebulebi sargebloben saojaxo paemnis uflebiT, SvilTan, naS-vilebTan, meuRlesTan, mSobelTan (mSvilebelTan), dasTan da Zmas-Tan. saojaxo Sexvedra mimdinareobs Tavisuflebis aRkveTis dawese-bulebis teritoriaze, specialurad gamoyofil oTaxSi da grZel-deba ara umetes 3 saaTisa.

gaeros `qal patimarTa mopyrobisa da arasapatimro sasjelTa Sesax-eb~ e.w. bangkokis wesebis 27-e muxlis Tanaxmad, qal patimrebs unda hqondeT ojaxuri tipis paemnebiT sargeblobis ufleba mamakaci pa-timrebis Tanabrad. gamomdinare iqidan, rom patimrobis kodeqsis Tanaxmad, mamrobiTi sqesis msjavrdebulebi 24 saaTiani xangrZlivi paemniT sargebloben, xolo, mdedrobiTi sqesis msjavrdebulebi - mxolod 3 saaTiani saojaxo paemniT. patimrobis kodeqsiT gansaz-Rvruli pirobebi winaaRmdegobaSi modis `bangkokis wesebiT~ dad-genil saerTaSoriso standartTan. aRniSnuli aseve ewinaaRmdegeba gaeros qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris konvenciis suliskveTebas. patimrobis kodeqsis 1241 muxlis Tanaxmad, xangr-Zlivi paemnis uflebis ganxorcielebis mizniT, saqarTvelos sas-jelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministrom, ara ugvianes 2015 wlis 31 dekembrisa, unda uzrunvely-os saWiro pirobebis Seqmna da xangrZlivi paemnis uflebis ganxor-cieleba qalTa da daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawese-bulebebSi. mniSvnelovania, miRebuli iqnas yvela aucilebeli zoma qal patimarTa mier xangrZlivi paemnis uflebis ganxorcielebisaT-vis saWiro pirobebis Sesaqmnelad. aRniSnulTan dakavSirebiT saqa-rTvelos saxalxo damcvelma 2013 wlis saparlamento angariSSi re-komendaciiT mimarTa saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaci-is ministrs, Tumca aRniSnuli rekomendacia jer ar Sesrulebula.

2.7.3. videopaemani

patimrobis kodeqsis 171 muxlis mixedviT, Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi myof msjavrdebuls, garda gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi ganTavsebuli da am kodeqsis 50-e muxlis pirveli nawilis `v~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli ms-javrdebulebisa, ufleba aqvs, isargeblos videopaemniT (pirdapiri xmovani da vizualuri telexidiT) nebismier pirTan.


videopaemani mniSvnelovan rols asrulebs msjavrdebulis mier ojaxis wevrebTan da megobrebTan urTierTobis sakiTxSi, amasTan, videopaemani pozitiur gavlenas axdens patimris resocializaciis procesSi. videopaemniT sargeblobas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs, radgan misiT ara mxolod msjavrdebulis ojaxis wevrebi, ar-amed megobrebi da axloblebic sargebloben.

saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli dax-marebis sakiTxTa ministris 2011 wlis 5 aprilis №55 brZanebis meo-re punqtis mixedviT, msjavrdebulTan videopaemnis ganxorcieleba SesaZlebelia aTi kalendaruli dRis ganmavlobaSi araumetes erTx-el, samuSao dReebSi 10:00 saaTidan 18:00 saaTamde da msjavrdebul-Tan erTjeradi videopaemnis xangrZlivoba ar unda aRematebodes 15 wuTs.

kodeqsis 171 muxlis meoTxe nawilis mixedviT, videopaemniT sarge-blobisaTvis dawesebulia safasuri, romelic iricxeba probaciis erovnuli saagentos angariSze da xmardeba misi miznebis ganxor-cielebasa da funqciebis Sesrulebas. ministris gadawyvetilebiT, SesaZlebelia videopaemniT sargebloba ganxorcieldes safasuris gadauxdelad. Tumca, amave muxlis 41 nawili akeTebs daTqmas, rom videopaemniT sargeblobisaTvis dawesebuli safasuris gadaxdisagan Tavisufldebian am kodeqsis me-17 muxlis me-2 nawiliT gansazRvru-li pirebi, romlebic registrirebuli arian socialurad daucveli ojaxebis monacemTa erTian bazaSi da romelTa socialur-ekonomiku-ri mdgomareobis maCvenebeli saarsebo Semweobis misaRebad saqarTve-los mTavrobis mier dadgenil zRvrul qulaze naklebia.

videopaemniT sargeblobisaTvis dawesebul safasurs ixdis msjavr-debulTan videopaemnis msurveli piri an misi kanonieri warmomad-geneli. Tavisuflebis aRkveTis im dawesebulebebs, sadac SesaZle-belia msjavrdebulTan videopaemnis ganxorcieleba, videopaemniT sargeblobis raodenobas, xangrZlivobas, safasuris odenobas da videopaemnis ganxorcielebis proceduras gansazRvravs ministri.

aRsaniSnavia, rom sasjelaRsrulebis mxolod 4 dawesebulebaSi194 (sasjelaRsrulebis N5, N11, N15 da N17 dawesebulebebSi) aris vid-eopaemnis ganxorcielebisTvis saWiro infrastruqtura. 2014 wels videopaemnis ganxorcielebis Sesaxeb informacia mocemulia qvemoT, cxrilSi.

194 სასჯელაღსრულების N16 დაწესებულებაში 2014 წლის განმავლობაში რემონტი მიმდინარეობდა.


NsasjelaRsrulebis

dawesebulebavideopaemnis

raodenoba





saqarTvelos saxalxo damcvelma 2013 wlis saparlamento angariSSi sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi videopaemnisTvis saWiro infrastruqturis uzrunvelyofis rekomendaciiT mimarTa saqarT-velos sasjelaRsrulebisa da probaciis ministrs. aRniSnuli re-komendacia ar Sesrulebula.

2.7.4. satelefono saubrebi

satelefono saubrebis ufleba msjavrdebulisTvis/braldebulisT-vis erT-erT umniSvnelovanes uflebas warmoadgens, rac xels uwyobs patimris ojaxis wevrebTan da megobrebTan mWidro kavSiris SenarCu-nebas. patimrobis kodeqsis me-14 muxlis pirveli nawilis `a.d~ qve-punqtis Tanaxmad, braldebuls/msjavrdebuls ufleba aqvs isarge-blos satelefono saubrebiT da mimoweriT.

msjavrdebuls, romelic sasjels naxevrad Ria tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi ixdis, ufleba aqvs 1 Tvis ganmavlobaSi, sakuTari xarjiT hqondes 4 satelefono saubari, TiToeuli – ara umetes 15 wuTisa, xolo waxalisebis formiT, sakuTari xarjiT ł ulimito satelefono saubari, TiToeuli ł ara umetes 15 wuTisa; am-ave kanonis 65-e muxlis pirveli punqtis `g~ qvepunqtis Tanaxmad, ms-javrdebuls, romelic sasjels ixdis daxuruli tipis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebaSi, ufleba aqvs, 1 Tvis ganmavlobaSi sakuTari xarjiT hqondes 3 satelefono saubari, TiToeuli - ara umetes 15 wu-Tisa, xolo waxalisebis formiT, sakuTari xarjiT - ulimito satele-fono saubari, TiToeuli - ara umetes 15 wuTisa.

unda aRiniSnos, rom Tu patimari erT satelefono baraTze ver amow-uravs sasaubro limits, mas darCenili limiti eblokeba, Sesabamisad aRar aqvs damatebiTi satelefono zaris ganxorcielebis saSualeba da iZulebulia SeiZinos axali baraTi, rac damatebiT xarjebTan aris dakavSirebuli.


satelefono baraTi aseve iblokeba Tu patimari baraTiT ganxor-cielebuli satelefono zarebis farglebSi ver moaxerxebs saubars (satelefono kavSiris gawyvetis, araswori nomris akrefis an sxva mizezebis gamo). prevenciis erovnuli meqanizmis mier ganxorciele-buli monitoringis Sedegad dafiqsirda, rom dawesebulebis teri-toriaze arsebul maRaziaSi mudmivad aris satelefono baraTebis deficiti, rac xels uSlis patimrebs SeuzRudavad isargeblon maT-Tvis miniWebuli uflebiT.

rac Seexeba patimrobaSi myof braldebulebs, patimrobis kodeqsis 124-e muxlis Sesabamisad, braldebuls 2016 wlis 1 ianvramde ufleba aqvs, administraciis kontroliT, sakuTari xarjiT awarmoos mimow-era da 1 Tvis ganmavlobaSi 3-jer hqondes satelefono saubari, Ti-Toeuli – araumetes 15 wuTisa, mxolod gamomZieblis, prokuroris an sasamarTlos nebarTviT.

2.7.5. mimowera

patimrobis kodeqsis me-16 muxlis pirveli nawilis Tanaxmad, bral-debuls/msjavrdebuls ufleba aqvs, SeuzRudavi raodenobiT gagza-vnos da miiRos werilebi am kodeqsiT dadgenili wesiT, garda amave kodeqsiT gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa. amave kanonis me-4 nawi-lis mixedviT, braldebulis/msjavrdebulis korespondencia eqve-mdebareba Semowmebas, rac moicavs vizualur daTvalierebas, kore-spondenciis Sinaarsis gacnobis gareSe, xolo ukidures SemTxveva-Si, dasabuTebuli varaudisas, Tu SesaZlebelia iseTi informaciis gavrceleba, romelic safrTxes Seuqmnis sazogadoebriv wesrigs, sazogadoebriv usafrTxoebas an sxva pirTa uflebebsa da Tavisu-flebebs, administracia uflebamosilia gaecnos korespondenciis Sinaarss da saWiroebisamebr SezRudos misi adresatisTvis gagzavna, ris Taobazedac dauyovnebliv ecnobeba korespondenciis gamgzavns.

patimrobis kodeqsis me-16 muxlis me-6 nawilis Tanaxmad, admin-istraciis Sesabamis uflebamosil pirs ekrZaleba, SeaCeros an/da Seamowmos braldebulis/msjavrdebulis korespondencia, romlis adresati an adresanti aris saqarTvelos prezidenti, saqarTvelos parlamentis Tavmjdomare, saqarTvelos premier-ministri, saqarT-velos parlamentis wevri, sasamarTlo, adamianis uflebaTa evropis sasamarTlo, saerTaSoriso organizacia, romelic Seqmnilia saqa-rTvelos parlamentis mier ratificirebuli adamianis uflebaTa dacvis sferos saerTaSoriso xelSekrulebis safuZvelze, saqarT-velos saministro, departamenti, saqarTvelos saxalxo damcveli, damcveli, prokurori.


aRsaniSnavia, rom patimrobis kodeqsis 79-e muxlis me-2 nawilis Se-sabamisad, am muxlis pirveli nawilis `g~ qvepunqtiT195 dadgenili ufleba braldebuls SeiZleba SeezRudos gamomZieblis an prokuro-ris motivirebuli gadawyvetilebiT.

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatidan gagzavnili korespondenciis konfidencialobis dacvis sakiTxs. miuxedavad kanonSi arsebuli Canawerisa, specialuri pre-venciuli jgufis mier Catarebuli monitoringebis dros gamovlin-da sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi saxalxo damcvelis aparatis korespondenciis konfidencialurobis darRveva. ase magaliTad, sasjelaRsrulebis N17 dawesebulebaSi vizitis dros monitoringis jgufma daadgina, rom saxalxo damcvelis aparatidan msjavr-debulebisTvis gagzavnil korespondencias gaxsnil mdgomareobaSi arigebs dawesebulebis biblioTekaSi dasaqmebuli erT-erTi msjavr-debuli. sasjelaRsrulebis N2 dawesebulebaSi specialuri preven-ciuli jgufis wevrma aRmoaCina, rom kancelariis TanamSromels gax-snili hqonda saxalxo damcvelis aparatidan patimrisaTvis gagzavni-li konverti da werilis aslis gadaeRo. am ukanasknelis ganmartebiT, es dawesebulebaSi rutinul praqtikas warmoadgenda. Sesabamisad, aucilebelia yvela saWiro zomis miReba aRniSnuli mankieri praq-tikis aRmosafxvrelad.

sasjelaRsrulebis dawesebulebebidan korespondenciis gagzavna xdeba socialuri samsaxuris daxmarebiT. sasjelaRsrulebis depar-tamentidan196 miRebuli monacemebis Tanaxmad, saangariSo periodis ganmavlobaSi saCivris yuTis saSualebiT gagzavnili iqna 3 135 weri-li. unda aRiniSnos, rom werilebis 50 % gaigzavna N17, xolo 47% - N15 dawesebulebebidan. sxva dawesebulebebSi saCivrebis yuTiT patimre-bi praqtikulad ar sargebloben.

rekomendaciebi

saqarTvelos sasjelaRsrulebis da probaciis ministrs:

• uzrunvelyos xanmokle paemnis ganxorcieleba minis gamyofi barieris gareSe

• uzrunvelyos sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi xan-grZlivi paemnisTvis saWiro infrastruqturis mowyoba

195 ბრალდებულს დაწესებულებაში ყოფნისას უფლება აქვს: ადმინისტრაციის კონტროლით, საკუთარი ხარჯით აწარმოოს მიმოწერა და 1 თვის განმავლობაში 3-ჯერ ჰქონდეს სატელეფონო საუბარი, თოთოეული - არა უმეტეს 15 წუთისა.

196 სასჯელაღსრულების დეპარტამენტიდან 2015 წლის 2 თებერვალს მიღებული N128288 წერილობითი პასუხი.


• sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi uzrunvelyofili iqnas videopaemnisaTvis saWiro infrastruqturis mowyoba

• sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi uzrunvelyofili iqnas patimrebisTvis kanonmdeblobiT miniWebuli satele-fono saubrebiT srulyofilad sargeblobis ufleba

• miiRos yvela saWiro zoma, raTa kanonmdeblobis Sesabamisad daculi iyos korespondenciis konfidencialuroba

sasjelaRsrulebis departamentis Tavmjdomares:

• sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi patimris moTavsebis Ses-axeb gadawyvetilebis miRebisas gaTvaliswinebul iqnas pa-timris ojaxis wevrebis sacxovrebeli adgili, raTa uzrun-velyofili iyos paemnis uflebiT Seuferxebeli sargebloba


• Sevides Sesabamisi cvlileba patimrobis kodeqsSi da ga-moZiebis interesebis gaTvaliswinebiT, patimrobaSi myof braldebulebs mieceT xangrZlivi paemniT sargeblobis Ses-aZlebloba

• Sevides Sesabamisi cvlileba patimrobis kodeqsSi da daxuru-li tipis dawesebulebebSi ganTavsebuli patimrebisTvis uz-runvelyofili iqnas xanmokle paemnebis raodenobis gazrda


3. mdgomareoba saqarTvelos Sinagan saqmeTa

saministros daqvemdebarebaSi arsebul

organoebSi

3.1. Sesavali

winamdebare angariSi asaxavs prevenciis erovnuli meqanizmis mier saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros daqvemdebarebaSi arsebul policiis sammarTveloebsa da ganyofilebebSi ganxorcielebuli monitoringis Sedegebs.

dadebiTad unda aRiniSnos is faqti, rom monitoringis mimdinare-obisas saxalxo damcvelis prevenciis erovnuli meqanizmis wevrebi daubrkoleblad daiSvebodnen da Tavisuflad gadaadgildebodnen Sinagan saqmeTa saministros raionul sammarTveloebsa da droebiTi moTavsebis izolatorebSi. vizitis farglebSi yvela sammarTvelosa da izolatoris TanamSromlebi kanonis moTxovnis Sesabamisad, sru-lad TanamSromlobdnen saxalxo damcvelis warmomadgenlebTan da xels uwyobdnen maT monitoringis srulyofil ganxorcielebaSi.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2010 wlis 1 Tebervlis N108 brZanebis197 Tanaxmad, izolatoris srulfasovani gamarTuli muSao-bisTvis warmoebs saregistracio-saidentifikacio da sxvadasxva daniSnulebis Jurnalebi, eleqtronuli sistemebi da dokumentacie-bi, kerZod: a) izolatorSi moTavsebul dakavebul pirTa aRricxvis erTiani monacemTa eleqtronuli baza; b) izolatorSi moTavsebul dakavebul pirTa aRricxvis wigni; g) izolatorSi moTavsebul pirTa samedicino daxmarebis registraciis Jurnali; d) Semosuli da gasu-li korespondenciis Jurnalebi; e) amanaTebis miReba-gadacemis Jur-nali; v) dakavebulis garegnuli daTvalierebis oqmi; z) badragire-bas daqvemdebarebul patimarTa sia; T) saguSago furceli; i) piradi daTvalierebis oqmi; k) saarqivo baraTi.

ganxorcielebuli monitoringis dros Semowmda `dakavebul pirTa aRricxvisa~ da `droebiTi moTavsebis izolatorebSi gadayvanil pirTa aRricxvis Jurnalebi~. aRsaniSnavia is faqti, rom aRniSnuli Jurnalebi, xSir SemTxvevaSi, arasrulyofilad da arasworad iyo Sevsebuli. kerZod, rig SemTxvevebSi ver dgindeba, ra dros iqna piri dakavebuli policiis TanamSromlis mier, gaurkvevelia dakavebulis

197 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2010 წლის 1 თებერვლის N108 ბრძანება „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დროებითი მოთავსების იზოლატორების ტიპური დებულების, იზოლატორების შინაგანაწესის და იზოლატორების საქმიანობის მარეგულირებელი დამატებითი ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“, დანართი N3, მუხლი 5.


sammarTveloSi Seyvanis TariRi/dro, aseve SemdgomSi ra bedi ewia dakavebuls; areulia JurnalebSi arsebuli numeracia, ar aris mi-TiTebuli, sad da ra viTarebaSi moxda samarTaldarRveva, zog SemTx-vevebSi ki, grafebi JurnalebSi saerTod ar aris Sevsebuli.

Jurnalebis Sevsebisas yvelaze meti xarvezi dafiqsirda baRdaTis, zestafonis, cageris, saCxeris, WiaTuris, ambrolauris, tyibulis, samtrediisa da Terjolis raionuli sammarTveloebis mier warmoe-bul JurnalebSi; xolo yvelaze naklebi xarvezi vanis, xonisa da len-texis raionuli sammarTvelos (dmi-s) mier warmoebul JurnalebSi.

3.2. arasaTanado mopyrobisgan dacvis mdgomareoba

adamianis wamebis, araadamianuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis akrZalva demokratiuli sazogadoebis erT-erT umTavres, fundamen-tur Rirebulebas warmoadgens, romlis mniSvnelovan garantad ada-mianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa evropuli konvenciis mesame muxli gvevlineba.198

gaeros wamebisa da sxva sastiki, araadamianuri an damamcirebeli mopyrobisa Tu sasjelis winaaRmdeg 1984 wlis konvencia wamebas ganmartavs rogorc `nebismier moqmedebas, romliTac romelime pirs ganzrax ayeneben Zlier tkivils an tanjvas, fizikurs da zneobrivs, raTa misgan an mesame pirisagan miiRon informacia an aRiareba, dasa-jon qmedebisaTvis, romelic man an mesame pirma Caidina an romlis Ca-denaSic igi eWvmitanilia, agreTve daaSinon an aiZulon igi an mesa-me piri an ganaxorcielon nebismieri mizeziT, romelsac safuZvlad udevs nebismieri xasiaTis diskriminacia, roca aseT tkivilsa da tanjvas ayenebs saxelmwifos Tanamdebobis piri an sxva oficialuri piri, an maTi waqezebiT, nebarTviT da mdumare TanxmobiT. am gansaz-RvrebaSi ar igulisxmeba tkivili da tanjva, romlebic warmoiSveba mxolod kanonier sanqciaTa Sedegad, am sanqciaTa ganuyofeli nawil-ia an SemTxveviT aris maTgan gamowveuli~.199

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros gadamwyveti roli akis-ria demokratiul saxelmwifoSi sazogadoebrivi usafrTxoebisa da marTlwesrigis dacvis TvalsazrisiT. policiis saqmianobis ganx-orcielebis formebi, meTodebi da saSualebebi gansazRvrulia saqa-rTvelos kanonmdeblobiT, kerZod, `policieli Tavis saqmianobaSi ganuxrelad icavs adamianis ZiriTadi uflebebisa da Tavisufle-

198 ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენცია, რომი, 1950 წლის 4 ნოემბერი, მე-3 მუხლი: „არავინ შეიძლება დაექვემდებაროს წამებას, არაადამიანურ ან ღირსების შემლახველ მოპყრობას ან დასჯას“.

199 გაეროს წამებისა და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობისა თუ სასჯელის წინააღმდეგ 1984 წლის კონვენცია, მუხლი I.


bebis dacvisa da pativiscemis, kanonierebis, diskriminaciis dauSve-blobis, Tanazomierebis, diskreciuli uflebamosilebis ganxor-cielebis, politikuri neitralobisa da policiis saqmianobis gam-Wirvalobis principebs~.200 `policiis saqmianobis ganxorcielebis formebi, meTodebi da saSualebebi ar unda xelyofdes adamianis pa-tivsa da Rirsebas, ar unda arRvevdes adamianis sicocxlis, fizikuri xelSeuxeblobisa da sakuTrebis uflebebs da sxva ZiriTad uflebeb-sa da Tavisuflebebs, gaumarTlebel zians ar unda ayenebdes gare-mos~.201

N monacemebi wlebis mixedviT 2013 weli 2014 weli

1 Sesaxlebul pirTa raodenoba 16553 17087

2 dazianebiT Sesaxlebuli pirebi 7095 6908

3 pretenzia policiis mimarT 111 198

2014 wels, wina welTan SedarebiT, dakavebul pirTa mier policiis mimarT pretenziis wardgenis 87 SemTxveviT meti dafiqsirda. aqve unda aRiniSnos, rom droebiTi moTavsebis izolatorebSi gegmiuri monitoringis mimdinareobisas specialuri prevenciuli jgufis wev-rebs dakavebuli pirebisagan ar miuRiaT Setyobineba izolatoris TanamSromelTa mxridan arasaTanado mopyrobis Sesaxeb.

specialurma prevenciulma jgufma droebiTi moTavsebis izola-torebSi Seiswavla dakavebulTa garegnuli daTvalierebis oqme-bi. ramdenime SemTxvevaSi piri ar gamoTqvamda pretenzias policiis mimarT, Tumca aRniSnavda, rom man dazianebebi dakavebis dros miiRo. dafiqsirda SemTxvevebi, rodesac aRwerili dazianebebis xarisxi da lokalizacia warmoSobs eWvs, rom piri daeqvemdebara arasaTanado mopyrobas.

2014 wlis oqtomberSi ganxorcielebuli monitoringis dros, spe-cialuri prevenciuli jgufis wevrebma Seamowmes izolatorSi arse-buli 956 dakavebuli piris saqme, aqedan detalurad iqna Seswavli-li 150 saqme, romelTagan 41 SemTxvevaSi dafiqsirda sxvadasxva saxis darRvevebi. aRsaniSnavia, rom aRniSnuli 41 SemTxvevidan, 17 SemTx-vevaSi dakavebis oqmSi ar aris miTiTebuli dazianebebi, romlebic droebiTi moTavsebis izolatorSi Seyvanisas Sedgenili garegnuli daTvalierebis oqmSi aris aRwerili. aRniSnuli SemTxvevebi moce-mulia qvemoT, cxrilSi.

200 საქართველოს კანონი „პოლიციის შესახებ“, მუხლი 8, I ნაწილი.201 საქართველოს კანონი „პოლიციის შესახებ“, მუხლი 9, I ნაწილი.


N dakavebis oqmi dmi garegnuli daTvalierebis oqmi4

1. dazianebebi ar aReniSneba saxeze aReniSneba siwiTle

2. dazianebebi ar aReniSneba zeda kidursa da saxeze aReniSneba eqskoriacia

3. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba saxeze, zurgze da zeda kidurze siwiTle da eqskoriaciebi

4. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba kisris, saxis da zeda kiduris areSi nakawrebi

5. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba dazianeba saxis midamoSi - hiperemiis saxiT

6. dazianebebi ar aReniSneba saxis areSi da zeda kidurze aqvs Wriloba

7. ar aris miTiTebuliaReniSneba saxisa da zurgis midamoSi, eqskoriacia da hiperemia

8. ar aris miTiTebuli aReniSneba kiserze da zurgis midamoSi hiperemia

9. ar aris miTiTebuli aReniSneba kiserze da zurgis midamoSi hiperemia

10. dazianebebi ar aReniSneba zeda da qveda kidurze aReniSneba eqskoriacia

11. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba kisris, zurgis da zeda kiduris areSi hiperemia

12. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba kisris, zurgis da zeda kiduris areSi hiperemia

13. dazianebebi ar aReniSnebakiserSi, zurgis midamoSi zeda da qveda kidurebze eqskoriacia

14. dazianebebi ar aReniSneba aReniSneba qveda kidurze eqskoriacia

15. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba kisris areSi da qveda kidurze hiperemia

16. dazianebebi ar aReniSnebaaReniSneba qveda kidurisa da saxis midamoSi eqskoriaciebi

17. dazianebebi ar aReniSneba zeda kidurze aReniSneba sisxlnaJRenTi

202 დაზიანებების შესახებ ინფორმაცია გადმოტანილია უცვლელად.


aRsaniSnavia, rom 7 SemTxvevaSi, garegnuli daTvalierebis oqm-Si miTiTebulia dazianeba saxis areSi, rac ar SeiZleba ar SeemCnia policiis TanamSromels garegnuli daTvalierebis oqmis Sedgeni-sas. Sesabamisad, Cndeba myari prezumfcia, rom zemoT miTiTebul 17 SemTxvevaSi SesaZlebelia piri dakavebis Semdgom, droebiT moTavse-bis izolatorSi ganTavsebamde daeqvemdebara fizikur Zaladobas. damatebiT unda aRiniSnos, rom 17 SemTxvevaSi, droebiTi moTavsebis izolatorSi Sedgenili oqmisgan gansxvavebiT, dakavebis oqmSi sru-lad ar aris miTiTebuli dakavebuli piris sxeulze arsebuli da-zianebebi.

aRniSnulTan dakavSirebiT, adamianis uflebaTa evropuli sasamarT-lo ganmartavs, rom Tu pirma miiRo dazianeba im dros, rodesac is imyofeboda policiis kontrolis qveS, nebismieri amgvari dazianeba warmoSobs mtkice prezumfcias, rom piri sastik mopyrobas daeqve-mdebara.203 aseT SemTxvevebSi saxelmwifo xelisuflebis Sesabamisma organom unda warmoadginos sarwmuno axsna, Tu rogor miiRo daka-vebulma pirma dazianeba.204 Sesabamisad, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces dakavebis dros sxeulis dazianebis srulyofil doku-mentirebas, raTa dakavebuli piris mier saCivriT mimarTvis SemTx-vevaSi SesaZlebeli gaxdes sarwmuno axsnis warmodgena.

Semowmebis Sedegad aseve dadginda, rom zogierT dakavebis oqmSi saerTod ar aris gaTvaliswinebuli grafa, romelSic unda Seitanon informacia sxeulis dazianebis Sesaxeb, Sesabamisad, dazianebis do-kumentireba dakavebis aseT oqmebSi ar xdeba. aRniSnulidan gamomdin-are, mniSvnelovania, dakavebis yvela oqmSi iyos sxeulis dazianebis Sesaxeb grafa da es grafa Seivsos zedmiwevniT.

zemoaRniSnuli 150 saqmis detaluri Seswavlis Sedegad gamovlinda 3 SemTxveva, rodesac droebiTi moTavsebis izolatorSi Sedgenil oqmebSi ar aris miTiTebuli informacia sxeulis dazianebis Sesax-eb maSin, roca dakavebis oqmSi arsebobs Canaweri sxeulis dazianebis Taobaze. aseve, 4 SemTxvevaSi garegnuli daTvalierebis oqmSi ufro naklebi dazianeba aris aRwerili, vidre dakavebis oqmSi. aRniSnuli miuTiTebs droebiTi moTavsebis izolatorebSi sxeulis dazianebis dokumentirebis xarvezebze, rac dauyovnebliv unda aRmoifxvras.

sxeulis dazianebis srulyofili dokumentirebis problemas Tan erTvis policiis sammarTveloebis Senobebis absolutur umeteso-baSi saTvalTvalo kamerebis ararseboba. rogorc wesi, saTvalTvalo kamera damontaJebulia mxolod Senobis SesasvlelTan da faravs Se-

203 ბურსუკი რუმინეთის წინააღმდეგ (Bursuc v. Romania), 2004 წლის 12 ოქტომბერი. 204 სელმუნი საფრანგეთის წინააღმდეგ (Selmouni v. France), პარ. 87.


nobis gare perimetrs. mas Semdeg, rac dakavebul pirs Seiyvanen Seno-baSi, SeuZlebeli xdeba dadgena, Tu sad da ra pirobebSi imyofeboda es piri policiis sammarTveloSi da xom ar daeqvemdebara fizikur an fsiqologiur Zaladobas205. Sesabamisad, migvaCnia, rom aucilebelia policiis sammarTveloebis Senobebis saTvalTvalo kamerebiT aR-Wurva da videoCanaweris Senaxva gonivruli vadiT.

arasaTanado mopyrobis efeqtiani gamoZiebis TvalsazrisiT wame-bis prevenciis evropuli komiteti ganmartavs, rom formaluri sa-Civris ararsebobis pirobebSic saprokuroro zedamxedvelobis ganmaxorcielebel organoebs unda hqondeT valdebuleba, daiwyon da Caataron gamoZieba im SemTxvevaSi, Tu isini nebismieri wyarodan miiReben sarwmuno informacias dakavebuli piris mimarT arasaTana-do mopyrobis Sesaxeb. aRniSnulis uzrunvelsayofad, mniSvnelova-nia, rom xelisuflebis Sesabamis organoebs gaaCndeT valdebuleba, arasaTanado mopyrobis Sesaxeb informacia dauyovnebliv miawodon saprokuroro zedamxedvelobis ganmaxorcielebel organos.206

aqve unda aRiniSnos, rom qalaq xaSuris droebiTi moTavsebis izola-torSi ganxorcielebuli monitoringis dros, specialuri preven-ciuli jgufis wevrebma daadgines, rom erT-erTi dakavebuli piris sxeulze arsebuli dazianebebis Sesaxeb Setyobineba prokuratur-aSi ar gagzavnila. mniSvnelovania, mkafiod ganisazRvros droebiTi moTavsebis izolatoris TanamSromelTa valdebuleba – dakavebuli piris sxeulis dazianebis Sesaxeb informacia dauyovnebliv gaug-zavnon prokurors.207 amasTan, aucilebelia am valdebulebis Ses-rulebis mkacri kontroli da valdebulebis SeusruleblobisaTvis pasuxismgebeli piris mimarT saTanado zomebis miReba.

quTaisis droebiTi moTavsebis izolatorSi dakavebul a.d.-s da g.k.-s monaxulebisas aReniSnebodaT fizikuri dazianebebi saxis areSi, ker-

205 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტი ხაზს უსვამს პოლიციის განყოფილებებში ვიდეოკამერების ჩანაწერების განხორციელების მნიშვნელობას. იხ. წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის სტანდარტები (CPT/Inf/E (2002) 1 ‑ Rev. 2015), პარ. 36, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.cpt.coe.int/en/docsstandards.htm [ბოლოს ნანახია 27.03.2015].

206 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის (CPT) აქტივობებთან დაკავშირებული 2004 წლის №14 ზოგადი მოხსენება, პარ. 27.

207 აღსანიშნავია, რომ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 32-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, პოლიციელი ვალდებულია ფიზიკური ძალის გამოყენების შედეგად პირის დაზიანების შესახებ აცნობოს უშუალო უფროსსა და პროკურორს. ამასთან, ბრალდებულის სხეულის დაზიანების შესახებ პროკურორისათვის შეტყობინების გაგზავნის ვალდებულებას ითვალისწინებს ასევე პატიმრობის კოდექსი. კერძოდ, პატიმრობის კოდექსის 75-ე მუხლის მე-5 ნაწილის შესაბამისად, ბრალდებულის სხეულზე დაზიანების დაფიქსირების შემთხვევაში ადმინისტრაცია ვალდებულია დაუყოვნებლივ აცნობოს პროკურორს.


Zod, a. d.-s – sisxlnaJRenTi marjvena TvalbudeSi, naxeTqi Wrilobe-bi marjvena loyaze, qveda tuCis marjvena kuTxeSi da kefaze; xolo g.k.-s aReniSneboda naxeTqi Wrilobebi cxviris marjvena mxares da marjvena xelze. dakavebul pirTa ganmartebiT, miuxedavad imisa, rom maT aranairi winaaRmdegoba ar gauweviaT policiis TanamSromlebi-sTvis, dakavebis momentSi orive maTgani waaqcies da scemes. amis Sem-deg zemoaRniSnuli pirebi gadaiyvanes quTaisis N4 ganyofilebaSi, sadac daaxloebiT 1 saaTis ganmavlobaSi emuqrebodnen da aiZulebd-nen xelmoweriT daedasturebinaT, rom sxeulze arsebuli dazianebe-bi miRebuli hqondaT dakavebamde.

monitoringis farglebSi, droebiTi moTavsebis izolatorebSi daka-vebul pirebTan gasaubrebis Sedegad dadginda, rom rig SemTxveveb-Si, dakavebuli pirebi ver axerxeben Seatyobinon ojaxis wevrebs maTi adgilsamyofeli, Sesabamisad isargeblon maT mier arCeuli advoka-tis momsaxurebiT da miiRon saTanado samedicino momsaxureba, rac warmoadgens arasaTanado mopyrobisgan dakavebuli piris dacvis garantias da unda amoqmeddes policiis mier piris dakavebisTanave. xazgasmiT unda aRiniSnos, rom daSinebis, zewolis, Seuracxyofisa da sxva saxis arasaTanado mopyrobis safrTxe yvelaze maRalia swored Tavisuflebis aRkveTis pirvel etapze.

piris dakavebisas policielebma unda gamoiyenon minimaluri Zala, raTa dakavebuls ar miayenon fizikuri ziani. erovnuli kanonmde-blobis Tanaxmad, policiisTvis dakisrebuli funqciebis Sesrulebis uzrunvelsayofad policieli uflebamosilia proporciulad ga-moiyenos gamosadegi iZulebis RonisZiebebi mxolod aucileblobis SemTxvevaSi, im intensivobiT, romelic uzrunvelyofs kanonieri miznis miRwevas.208 iZulebis RonisZiebis saxe da intensiuroba gan-isazRvreba konkretuli situaciis, samarTaldarRvevis xasiaTisa da samarTaldamrRvevis individualuri Taviseburebebis gaTvalis-winebiT. amasTanave, iZulebis RonisZiebis gamoyenebisas policieli unda Seecados, rom miyenebuli ziani minimaluri da Tanazomieri iy-os.209

aRsaniSnavia, rom 2014 wlis ganmavlobaSi specialuri prevenciuli jgufis mier Catarebuli Semowmebis Sedegad dadginda, rom policiis mxridan gamoyenebuli Zalismieri meTodebiT dakavebis dros dakave-bulebs miadgaT araerTi saxis dazianeba. dakavebulebs dazianebebi umetesad gulmkerdis, qveda kidurebisa da saxis areSi aReniSnebaT. magaliTis saxiT, qvemoT, cxrilSi mocemuli SemTxvevebidan Cans, rom policiis TanamSromlebs dakavebis oqmSi ar aqvT miTiTebuli

208 საქართველოს კანონი „პოლიციის შესახებ“, მუხლი 31, ნაწილი 1.209 საქართველოს კანონი „პოლიციის შესახებ“, მუხლი 31, ნაწილი 4.


detaluri informacia, Tu raSi gamoixata piris winaaRmdegoba da iZulebis ra RonisZiebebis gamoyenebiT moxda dakaveba. amasTan, daka-vebuli piris sxeulze arsebuli dazianebebis aRwera dakavebis oqmSi da garegnuli daTvalierebis oqmSi erTmaneTs ar emTxveva. yovelive zemoaRniSnuli ki qmnis gonivrul eWvs, rom miTiTebul SemTxvevebSi policielebis mxridan SesaZloa adgili hqonoda Zalis gadametebas.

Ndakavebis oqmi

dakavebis gare-moebebi

garegnuli daTva-lierebis oqmi

1Tavis areSi marcxena mxares Sub-lis zemoT aReniSneba dazianeba, romelic misi ganmartebiT miiRo dakavebamde

daakaves 21:15 saaTze, ar dae-morCila poli-cielis kanonier moTxovnas, gauwia winaaRmdegoba.

dazianeba aqvs Tavis areSi, Tumca ganmar-tavs, rom ramden-ime dRis win miiRo muSaobisas.

2aReniSneba marjvena beWis zeda mx-areze siwiTle, marcxena ferdze siwiTle, marjvena warbis zemoT siwiTle da marcxena muxlis Tavze nakawri

daakaves 17:35 saa-Tze policiisTvis winaaRmdegobis gawevis dros, Zal-ismieri meTodebis gamoyenebiT

aReniSneba marjvena beWis zeda mxareze siwiTle, marcxena ferdze siwiTle, marjvena warbis zemoT siwiTle da marcxena muxlis Tav-ze nakawri

3

marcxena warbze aReniSneba nakawri Wriloba, marcxena Tvalbudis are-Si aReniSneba silurje, siwiTle, marcxena mxares kiserTan aReniS-neba nakawrebi, marcxena beWze da zurgis areSi nakawrebi da siwiTle, muclis areSi aReniSneba siwiTle

daakaves 17:35 saa-Tze policiisTvis winaaRmdegobis gawevis dros, Zal-ismieri meTodebis gamoyenebiT

saxis, gulmkerdis, muclis, zurgis, zeda da qveda mi-damoSi aReniSneba eqskoriacia, sisxl-naJRenTi, daJeJilo-ba-SeSupeba

4aReniSneba dazianeba marcxena yur-Tan, yelis, saxis, gul-mkerdisa da marjvena xelis areSi nakawrebi, marjvena fexis wvivze molurjo feris sisxlnaJRenTi.

daakaves 03:50 saa-TzepoliciisTvis winaaRmdegobis gawevis dros, iZulebiTi RonisZiebis gamoy-enebiT

saxis, kisris, gul-mkerdis midamo-Si, zeda da qveda kidurebze aReniS-neba sisxlnaJRenTi, hiperemia da daJeJi-loba/SeSupeba

5marcxena xelze, zurgis marjvena zeda areSi aReniSneba dazianeba sisxlCaqcevebis saxiT

daakaves 23:10 saaTze, policiis muSakebis mier samsaxureobrivi movaleobis Ses-rulebis dros, winaaRmdegobis gawevisas

aReniSneba zur-gis, qveda da zeda kidurze sisxlna-JRenTi da hiperemia


6

aReniSneba naiarevi Tavze, romelic misi ganmartebiT miiRo ramdenime wlis win, aseve aReniSneba nakawre-bi muclis areSi, zurgze marjvena beWTan da tuCze. aRniSnuli da-zianebebi misi ganmartebiT miiRo manqanis SekeTebis dros

daakaves 18:20 saaTze, ar dae-morCila policiis kanonier moTx-ovnas

aReniSneba saxis da gul-mkerdis areSi, zurgis areSi eqsko-riacia, sisxlnaJRen-Ti da hiperemia

7

sxeulis wina da ukana mxareze aReniSneba naWdevebi, romelic misi ganmartebiT gamowveulia daa-vadebisgan, aseve idayvebze aReniS-neba dazianebebi, marjvena Tvalze aqvs silurje

daakaves 03:15 saaTze, policiis muSakebis mier samsaxureobrivi movaleobis Ses-rulebis dros, winaaRmdegobis gawevisas

aReniSneba saxis mid-amoSi naWdevi, sisxl-naJRenTi

8

qveda da zeda kidurze, aseve muc-lis midamoSi aReniSneba naiarevi, romelic misi gancxadebiT miiRo ramdenime wlis win

daakaves 21:50 saa-Tze,patrul in-speqtorisTvis winaaRmdegobis gawevisa da saxeSi dartymisas

zeda kidurze aReniSneba sisxlna-JRenTi

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros monacemebiT,210 2014 wels dakavebulma pirma sxeulis dazianeba 6636 SemTxvevaSi miiRo dakave-bamde, 254 SemTxvevaSi – dakavebisas, xolo 68 pirma sxeulis dazianeba miiRo dakavebis Semdgom, aqedan droebiTi moTavsebis izolatorSi 28 SemTxvevaSi adgili hqonda TviTdazianebas, xolo 9 SemTxvevaSi – sayofacxovrebo travmas.

3.3. droebiTi moTavsebis izolatorebSi arsebuli

mdgomareoba

2014 wlis ganmavlobaSi mTeli saqarTvelos masStabiT funqcioni-rebda 37211 droebiTi moTavsebis izolatori, aqedan ori TbilisSia, danarCeni saqarTvelos regionebSi. kerZod, Tbilisis N1, Tbilisisa da mcxeTa-mTianeTis, mcxeTa-mTianeTis, duSeTis, Telavis, sagare-jos, siRnaRis, yvarelis, goris, xaSuris, borjomis, axalcixis, ax-alqalaqis, rusTavis, TeTriwyaros, walkis, gardabnis, marneulis, quTaisis, lentexis, zestafonis, baRdaTis, WiaTuris, samtrediis, ambrolauris, zugdidis regionuli, zugdidis, senakis, xobis, foTis,

210 იგულისხმება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს N604485 წერილი, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატში შემოვიდა 2015 წლის 23 მარტს და დარეგისტრირდა ნომრით 3290/15.

211 იგულისხმება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს N604485 წერილი, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატში შემოვიდა 2015 წლის 23 მარტს და დარეგისტრირდა ნომრით 3290/15.


Cxorowyus, mestiis, baTumis, qobuleTis, ozurgeTis, lanCxuTis da Coxatauris droebiTi moTavsebis izolatorebi.

mowodebuli werilobiTi pasuxis Tanaxmad, aRniSnul 37 droebiTi moTavsebis izolatorSi, wlis manZilze Sesaxlebul iqna 17087 piri. TiToeuli droebiTi moTavsebis izolatoris wliuri monacemebi ix-ileT qvemoT mocemul cxrilSi.

N izolatoridakavebuli pirebi N izolatori

dakavebuli pirebi

1 Tbilisis N1 dmi 859 20 lentexis dmi 12

2Tb. da mcx. mTianeTis dmi

5351 21 zestafonis dmi 297

3mcxeTa-mTianeTis dmi

390 22 baRdaTis dmi 83

4 duSeTis dmi 45 23 WiaTuris dmi 101

5 Telavis dmi 333 24 samtrediis dmi 302

6 sagarejos dmi 211 25 ambrolauris dmi 54

7 siRnaRis dmi 198 26 zugdidi reg. dmi 338

8 yvarelis dmi 431 27 zugdidis dmi 518

9 goris dmi 535 28 senakis dmi 311

10 xaSuris dmi 428 29 xobis dmi 233

11 borjomis dmi 136 30 foTis dmi 166

12 axalcixis dmi 277 31 Cxorowyus dmi 183

13 axalqalaqis dmi 52 32 mestiis dmi 20

14 rusTavis dmi 477 33 baTumis dmi 2039

15 TeTriwyaros dmi 27 34 qobuleTis dmi 221

16 walkis dmi 46 35 ozurgeTis dmi 171

17 gardabnis dmi 78 36 lanCxuTis dmi 65

18 marneulis dmi 893 37 Coxatauris dmi 28

19 quTaisis dmi 1178 - sul 17087


aqve unda aRiniSnos, rom 2013 wels droebiTi moTavsebis izola-torebSi Seasaxles 16553 piri, Sesabamisad, saangariSo periodSi SeiniSneba dakavebul pirTa raodenobis zrda wina welTan SedarebiT.

droebiTi moTavsebis izolatorebSi ganTavsebuli pirebis sayo-facxovrebo pirobebi unda Seesabamebodes rogorc erovnul, aseve saerTaSoriso standartebs. gaeros `patimrebTan mopyrobis min-imaluri standartuli wesebis~ me-10 wesis Tanaxmad, `yvela adgi-li, riTac patimrebi sargebloben, gansakuTrebiT yvela saZinebeli oTaxi, sruliad unda pasuxobdes sanitarul moTxovnebs. amasTan, sa-Tanado yuradReba unda mieqces klimatur pirobebs, gansakuTrebiT oTaxebis simaRles, minimalur farTobs, ganaTebasa da ventilacias~.

saqarTvelos kanonmdeblobiT212 aseve gansazRvrulia administraci-uli patimrobis pirobebi. izolatorSi arsebuli sanitariul-hi-gienuri da saerTo pirobebi ar unda laxavdes adamianis Rirseuli arsebobis uflebas, mis pativsa da Rirsebas, pirovnebis xelSeuxe-blobas, piradi cxovrebis pativiscemis interesebs. izolatorebis administracias evaleba: dakavebul pirTa saknebSi saZile pirobebis janmrTelobis moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunvelyofa; saknebis bunebrivi da xelovnuri ganaTebis, gaTbobis, ventilaciis, saknebSi saTanado sanitaruli pirobebis, saknebSi higienis saTanado doneze dacvis uzrunvelyofa; dakavebuli piris sakuTari saxsrebiT sakve-bis da tansacmlis Setanis uflebisa da amanaTis miRebis uflebis uzrunvelyofa; izolatorebSi samedicino momsaxurebisa da dakave-buli pirisaTvis sakanSi gancalkevebulad yofnis uflebis uzrunve-lyofa. agreTve dakavebuli piris gaseirnebis, gare samyarosTan ko-munikaciis da saCivrebis wardgenis uflebis uzrunvelyofa.

saqarTvelos regionebSi arsebul umetes droebiTi moTavsebis izolatorSi saventilacio sistemebi praqtikulad ar funqcioni-rebs. mcire zomis sarkmlebi ki ver uzrunvelyofs bunebriv venti-lacias da ganaTebas. saknebi saTanadod ver Tbeba. monitoringis Sedegebis sailustraciod qvemoT mocemulia ramdenime droebiTi moTavsebis izolatorSi arsebuli mdgomareoba.

quTaisis droebiTi moTavsebis izolatorSi ar aris dakavebul pir-Ta saseirno adgili. izolatorSi arsebuli aTi saknidan rva oTxadg-iliania, erTi – eqvsadgiliani da erTic – aTadgiliani; sami sakani213

212 „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დროებითი მოთავსების იზოლატორების ტიპური დებულების, იზოლატორების შინაგანაწესის და იზოლატორების საქმიანობის მარეგულირებელი დამატებითი ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2010 წლის 1 თებერვლის №108 ბრძანება, დანართი N1, მუხლი 4.

213 №4, №7 და №8 საკნები.


met-naklebad saremontoa (zeda sarTulidan Camosuli wylis gamo kedlebi nestiania); danarCen saknebSi arsebuli sanitariul-higienu-ri mdgomareoba damakmayofilebelia. oTxadgiliani saknis farTo-bi (sapirfareSos farTis CaTvliT) Seadgens daaxloebiT 9.48-9.78 kvadratul metrs, aTadgiliani saknis farTobia 21.14 kvadratuli metri, eqvs adgilianis – 16.32 kvadratuli metri.

saknebSi sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli. iatakidan 60 sm si-maRleze kedlidan gamodis wylis mili, romelic gamoiyeneba rogorc dasalevad da xel-piris dasabanad, aseve sapirfareSos Casarecxad; wylis moSveba xdeba saknebis garedan. saknebSi xelovnur ganaTebas uzrunvelyofs saknis karis zemoT arsebul patara sarkmelSi damon-taJebuli erTi naTura, romelic mudmivad anTia.214

lentexis droebiTi moTavsebis izolatori ganTavsebulia policiis ganyofilebis SenobaSi da gamoyofilia rkinis gisosebiTa da xis kariT. aseTi sakani aris sul ori. TiToeuli gaTvlilia or adamianze. saknebis farTobebia: 4.3 da 4.4 kvadratuli metri, Weris simaRle – 2.9 metri; saknebSi ar aris fanjrebi, xelovnuri ventila-cia, gaTbobis sistema, wyali, sanitaruli kvanZi, magidebi da skamebi. dakavebuli pirebi saWiroebis SemTxvevaSi sargebloben policiis TanamSromlebisTvis gankuTvnili, saerTo sargeblobis sanitaruli kvanZiT. izolators ar aqvs saseirno adgili.

goris droebiTi moTavsebis izolatorSi arsebul xuTive sakanSi arasakmarisi bunebrivi ganaTebaa. saknebSi ar dgas raime saxis aveji. sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli. sapirfareSos Casarecxi wy-lis onkani moTavsebulia izolatoris derefanSi da wyals morige oficeri uSvebs.

xaSuris droebiTi moTavsebis izolatorSi dakavebul pirTaTvis gankuTvnilia sul 4 sakani. yvela sakani identuria: ar aris uzrunve-lyofili bunebrivi da xelovnuri gaTbobiT, ventilacia arasakmari-sia, sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli.

duSeTis droebiTi moTavsebis izolatorSi arsebul saknebSi bet-onis iataki, kedlebi da Weria. saknebs aqvs erTi mcire zomis fanjara, romelic ver uzrunvelyofs verc bunebriv ganaTebas da verc ven-tilacias. xelovnuri ganaTeba saknebSi arasakmarisia, saventilacio sistema ki saerTod ar arsebobs. yvela sakanSi igrZnoba sineste da specifikuri suni. izolators ar aqvs saseirno ezo.

mcxeTis droebiTi moTavsebis izolatorSi saknebSi betonis iata-ki, kedlebi da Weria. saknebi nestiania, idga specifikuri suni. mcire

214 ნათურის ანთება/ჩაქრობა ხდება საკნის გარედან.


zomis fanjrebi ver uzrunvelyofs saknebis normalur ganaTebasa da ventilacias. saknebSi sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli. sa-pirfareSos Casarecxi wyali irTveba saknebis garedan. izolatorSi erTi sakani215 gankuTvnilia dakavebuli qalebisTvis. aqve unda aRin-iSnos, rom am sakanSi saerTod ar aris sanitaruli kvanZi, ris gamoc saWiroebis SemTxvevaSi dakavebuli pirebi sargebloben izolatorSi arsebuli saerTo sanitaruli kvanZiT. dadebiTad unda Sefasdes is faqti, rom mcxeTis izolators aqvs dakavebul pirTa saseirno ezo.

TeTriwyaros droebiTi moTavsebis izolators ar aqvs dakave-bul pirTa saseirno ezo. saknebSi ar aris gaTboba da sakmarisi xe-lovnuri ganaTeba. sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli. droe-biTi moTavsebis izolatoris xelmZRvaneli piris ganmartebiT, da-kavebulebs ramdenime TanamSromlis TanxlebiT aseirneben dawese-bulebis gareTa ezoSi.

rusTavis droebiTi moTavsebis izolatorSi 4 sakania. arasakmari-sia saknebis xelovnuri da bunebrivi ganaTeba da ventilacia. sani-taruli kvanZi ar aris izolirebuli. sakanSi ar aris pirsabani, ris gamoc dakavebul pirs sasmeli wylis aReba uwevs sapirfareSos Casa-recxi milidan.

gardabnis droebiTi moTavsebis izolatorSi specialuri pre-venciuli jgufis mier monitoringis ganxorcielebis dros mimdin-areobda saremonto samuSaoebi. aqve unda aRiniSnos, rom gardabnis droebiTi moTavsebis izolatori ganTavsebulia Sinagan saqmeTa saministros qvemo qarTlis samxareo mTavari sammarTvelos gard-abnis raionuli sammarTvelos Senobis sardafSi, sadac 2013 wels ganxorcielebuli monitoringis dros dadginda, rom ar xdeboda saknebis bunebrivi gziT ganaTeba da ventilacia. saqarTvelos sax-alxo damcvelma 2013 wlis saparlamento angariSSi Sinagan saqmeTa ministrs rekomendaciiT mimarTa yvela droebiTi moTavsebis izola-toris saknebi uzrunvelyofiliyo saTanado saventilacio sistemiT. rogorc 2014 wels ganxorcielebuli vizitis dros gaxda cnobili, aRniSnuli saremonto samuSaoebi dakavSirebuli iyo swored saknebSi arsebuli sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebasTan, rac misasalme-belia.

marneulis droebiTi moTavsebis izolatorSi dakavebul pirTa ganTavsebisTvis aris 6 sakani. saknebSi xelovnuri da bunebrivi ga-naTeba arasakmarisia. marTalia saventilacio sistema muSaobs, magram ver uzrunvelyofs saTanado ventilacias. sanitaruli kvanZi ar aris izolirebuli. izolators aqvs Tavisi Sida saseirno ezo, sadac da-

215 N4 საკანი.


kavebul pirebs aseirneben. aqve unda aRiniSnos, rom wvimian/Tovlian amindSi SeuZlebelia gaseirneba, vinaidan ezo ar aris adaptirebuli sxvadasxva klimatur pirobebTan.

monitoringis jgufis wevrebis erT-erT sakanSi Sesvlis dros aR-moCnda, rom iq ganTavsebul pirebs ar hqondaT piradi higienis nivTe-bi, kerZod, saponi da tualetis qaRaldi.

cixis evropuli wesebis mixedviT, `patimrebs iolad unda miuwvdebo-deT xeli sapirfareSoebze, romlebic unda iyos higienuri da iZle-odes ganmartoebis saSualebas~.216 aRsaniSnavia, rom zemoaRniSnuli droebiTi moTavsebis izolatorebidan arc erTSi ar aris izoli-rebuli sanitaruli kvanZi. garda amisa, izolatorebSi arsebuli saknebis farTobi ar Seesabameba standartebs. saxalxo damcvelma Ta-vis araerT saparlamento moxsenebaSi gasca rekomendacia, TiToeul dakavebulze gaTvaliswinebuli yofiliyo 4 kv.m. farTi. aRniSnuli rekomendacia gaica agreTve wamebis prevenciis evropuli komitetis mier. rac Seexeba saknebs, sadac dakavebulebi marto arian ganTavse-bulni, maTi farTobi ar unda iyos 7 kv.m.-ze naklebi.217

droebiTi moTavsebis izolatorebSi dakavebulebs miewodebaT stan-dartuli sakvebi, puris, Cais, paStetis, saqonlis xorcis konservisa da mSrali paketi supis saxiT. imis gaTvaliswinebiT, rom pirs Sei-Zleba 15 dRis manZilze mouwios droebiTi moTavsebis izolator-Si yofna da ar hyavdes axloblebi, romlebic amanaTiT damatebiT sakvebs Seugzavnian, aRniSnuli sakvebi arasrulfasovania, vinaidan `administraciul patimroba Sefardebuli pirisaTvis miwodebuli sakvebi unda Seicavdes adamianis sicocxlisa da janmrTelobisaTvis aucilebel komponentebs~.218

bolos unda aRiniSnos, rom droebiTi moTavsebis izolatorebSi, saknebis gareT damontaJebulia saTvalTvalo kamerebi, Tumca vid-eoCawera da Canawerebis gonivruli vadiT Senaxva ar xdeba. migvaCnia, rom droebiTi moTavsebis izolatorebSi arasaTanado mopyrobis Sesaxeb saCivris SemTxvevaSi gamoZiebisaTvis videoCanaweris saxiT mtkicebulebis miwodebis uzrunvelsayofad, aucilebelia ganxor-cieldes videoCawera da Canawerebis gonivruli vadiT Senaxva.

216 ციხის ევროპული წესები. წესი 19.3.217 წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტის (CPT) 2010 წლის ანგარიში საქართველოს

მთავრობას, პარ. 117.218 „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დროებითი მოთავსების იზოლატორების

ტიპური დებულების, იზოლატორების შინაგანაწესის და იზოლატორების საქმიანობის მარეგულირებელი დამატებითი ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2010 წლის 1 თებერვლის №108 ბრძანება. დანართი N4, მუხლი 2, ნაწილი 6.


3.4. samedicino Semowmeba droebiTi moTavsebis

izolatorebSi

`saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros droebiTi moTavsebis izolatorebis tipuri debulebis, izolatorebis Sinaganawesis da izolatorebis saqmianobis maregulirebeli damatebiTi instruqci-is damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2010 wlis 1 Tebervlis №108 brZanebis meoTxe muxlis II nawilis `z~ punq-tis Tanaxmad, izolatorebis administracias evaleba izolatoreb-Si samedicino momsaxurebis uzrunvelyofa, xolo `im SemTxvevaSi, Tu dakavebuli uCivis janmrTelobis mdgomareobas an gamovlinde-ba avadmyofobis aSkara niSnebi, izolatoris pasuxismgebeli morige valdebulia dauyovnebliv gamoiZaxos Sinagan saqmeTa saminitros sa-medicino personali an samedicino daxmarebis brigada, an jandacvis organoebis uaxloesi samkurnalo dawesebulebis eqimi, raTa miiRos daskvna izolatorSi aseTi piris moTavsebis SesaZleblobis Sesax-eb~.219 `izolatorSi yofnis dros dakavebuli piris janmrTelobis mdgomareobis gauaresebis SemTxvevaSi izolatoris morige valdebu-lia dauyovnebliv gamoiZaxos medpersonali da gaweuli samedicino daxmarebis Sesaxeb gaakeTos Canaweri izolatorSi ganTavsebul pir-Ta pirveladi samedicino daxmarebis registraciis JurnalSi, xolo saWiroebis SemTxvevaSi uzrunvelyos dakavebuli piris gadayvana Se-sabamis stacionalur dawesebulebaSi badragis TanxlebiT~.220

aqve unda aRiniSnos, rom saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier mowodebuli statistikuri monacemebis Tanaxmad, 2014 wels, janmrTelobis mdgomareobis gamo, sul 241 piri gadaiyvanes samkur-nalo dawesebulebaSi; dakavebulTa mxridan dafiqsirda suicidis mcdelobis 3 SemTxveva.221

saqarTvelos saxalxo damcvelis specialuri prevenciuli jgufis wevrebma Seamowmes Sss Sida qarTlis da samcxe-javaxeTis regionu-li qalaq goris droebiTi moTavsebis izolatorSi warmoebuli do-kumentacia. Sedegad dadginda, rom 2014 wlis ianvrisa da Tebervlis TveebSi droebiTi moTavsebis izolatorebSi Semoyvanil pirTa pir-veladi Semowmebis dros saswrafo samedicino daxmarebis brigadis mier dakavebul pirTa samedicino Semowmeba ar moxda aTeulobiT SemTxvevaSi. aRniSnulTan dakavSirebiT izolatoris TanamSromelma ganmarta, rom am periodSi iZaxebdnen samedicino personals, Tumca isini uars acxadebdnen dakavebuli pirebis samedicino Semowmebaze. am mizezis gamo, dakavebulis pirveladi garegnuli daTvaliereba xdeboda mxolod maT mier.

219 იქვე, დანართი N3, მუხლი 3, ნაწილი 2.220 იქვე, დანართი N3, მუხლი 5, ნაწილი 4.221 ბათუმის, ხობისა და სიღნაღის დროებითი მოთავსების იზოლატორებში.


aqve unda aRiniSnos is faqti, rom specialuri prevenciuli jgufis wevrebis mier duSeTis raionuli sammarTvelos monitoringis Se-degad dadginda, rom dakavebulTa Seyvanisas sxeulis dazianebis 4 SemTxvevaSi saswrafo samedicino daxmarebis brigadis gamoZaxebis baraTSi ar aris Canaweri dazianebebis arseboba-ararsebobis Sesaxeb maSin, roca amgvari informacia miTiTebulia garegnuli daTvalier-ebis oqmSi.

monitoringis mimdinareobisas quTaisis droebiTi moTavsebis izolatorSi myofi z.b-s da r.W-s ganmartebiT, isini cxovrobdnen da muSaobdnen TbilisSi, sadac CarTuli iyvnen metadoniT CanacvlebiTi Terapiis programaSi. z.b-m da r.W-m ganmartes, rom 24 saaTze meti iyo gasuli, rac ar miuRiaT eqimis mier daniSnuli preparati metadoni da ganicdidnen abstinenciis sindroms. garda amisa, r.W-m ganacxada, rom igi daavadebulia diabetiT.

aRniSnulTan dakavSirebiT, specialuri prevenciuli jgufis wev-rebma mimarTes droebiTi moTavsebis izolatoris ufross, romel-mac gadaagzavna Sesabamisi mimarTva quTaisis samxareo narkologiur centrSi, sadac funqcionirebs metadoniT CanacvlebiTi Terapiis programa, agreTve, samxareo centralur kriminalur policias gaug-zavna eleqtronuli Setyobineba sabadrago jgufis gamoyofis Tao-baze. imavdroulad, sanam sabadrago jgufis gamoyofis formaluri procedurebi dasruldeboda, dmi-Si gamocxadda iuridiuli dax-marebis samsaxuris, imereTis-quTaisis iuridiuli biuros advokati, romelic Sexvda da esaubra r.W-s.

imave saRamos specialuri jgufis wevrebi Sexvdnen dakavebul pirebs. izolatoris ufrosis gadmocemiT, quTaisis samxareo narkologiur centrSi ar daakmayofiles misi mimarTva, dakavebulebisTvis Sesa-bamisi samedicino daxmarebis gawevis Taobaze, ris gamoc, dakavebul pirTa janmrTelobis mdgomareobis gauaresebis gamo saWiro gaxda saswrafo samedicino daxmarebis eqimis gamoZaxeba, romelmac dakave-bulebs mxolod zogadi Terapiuli daxmareba gauwia.

rogorc zemoaRniSnulidan Cans, wamaldamokidebuli pirebis ab-stinenciis mdgomareobis marTva droebiT moTavsebis izolatoreb-Si problemas warmoadgens. am mxriv, Sromis, janmrTelobisa da so-cialuri dacvis saministrom da globalurma fondma CanacvlebiTi Terapiis programis farglebSi unda gadadgan Semxvedri nabijebi, raTa gadaudebeli aucileblobis SemTxvevaSi narkotikebze damok-idebul dakavebul pirebs gaewioT Sesabamisi daxmareba. amasTan er-Tad, Sinagan saqmeTa saministrom unda gaaZlieros Zalisxmeva droe-biTi moTavsebis izolatorebSi samedicino momsaxurebis miwodebas-Tan dakavSirebiT.


rekomendaciebi

Sinagan saqmeTa minitrs:

• miiRos yvela saWiro zoma, raTa dakavebul pirTa Sesaxeb do-kumentacia srulyofilad Seivsos

• yvela SemTxvevaSi braldebul pirs mieces SesaZlebloba, dakavebisTanave an dapatimrebis SemTxvevaSi, Tavisi ojaxis wevrs an axlo naTesavs Seatyobinos dakavebis an dapatimrebis faqti da adgilsamyofeli, Tavisi mdgomareoba, aseve Seatyo-binos kreditors, sxva fizikur Tu iuridiul pirs, romelTa mimarTac mas samarTlebrivi valdebulebebi akisria

• yvela SemTxvevaSi administraciuli wesiT dakavebul pirs mieces SesaZlebloba, Seatyobinos misi dakavebis faqti da adgilsamyofeli mis mier dasaxelebul axlobels, aseve misi samuSao an saswavlo adgilis administracias

• Sesabamisi normatiuli aqtiT gansazRvros droebiTi moTavsebis izolatoris TanamSromlebis valdebuleba – da-kavebuli piris sxeulze arsebuli dazianebis Sesaxeb infor-macia dauyovnebliv gaugzavnon prokurors. amasTan, ganax-orcielos mkacri kontroli am valdebulebis Sesrulebaze da pasuxismgebeli pirebis mimarT miiRos Sesabamisi zomebi

• policiis yvela sammarTvelos SenobaSi damontaJdes saT-valTvalo kamerebi da videoCanawerebi Senaxul iqnas go-nivruli vadiT

• droebiTi moTavsebis izolatorebSi uzrunvelyofil iqnas saTvalTvalo kamerebis Canawerebis Senaxva gonivruli vadiT

• yvela droebiTi moTavsebis izolatoris saknebSi damon-taJdes centraluri gaTboba, aseve uzrunvelyofil iqnas saknebis saTanado ganaTeba da ventilacia

• yvela droebiTi moTavsebis izolatorSi moxdes sanitaruli kvanZis sruli izolireba

• yvela droebiTi moTavsebis izolatorSi Seiqmnas pirobebi higienis dacvisTvis, maT Soris, yvela sakanSi damontaJdes onkani da xelsabani niJara, raTa dakavebulma pirma damou-kideblad SeZlos wyliT sargebloba

• yvela droebiTi moTavsebis izolatorSi likvidirebul iqnas ficarnagebi da yvela dakavebuli uzrunvelyofil iqnas in-dividualuri sawoliT


• yvela izolators miewodos saTanado racionis sakvebi

• droebiTi moTavsebis izolatorebSi, yvela SemTxvevaSi, uz-runvelyofil iqnas dakavebul pirTaTvis drouli da adekva-turi samedicino momsaxureba

saqarTvelos mTavar prokurors:

• uzrunvelyos arasaTanado mopyrobis savaraudo faqtebis drouli da efeqtiani gamoZieba


4. migrantTa dacva arasaTanado mopyrobisgan

saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad saxelmwifoebs aqvT ufle-ba SeimuSaon TavianTi saemigracio politika da deportaciis pro-cedurebi. miuxedavad amisa aucilebelia, rom aRniSnulma proce-durebma ar Selaxos adamianis uflebebi. arasaTanado mopyrobis pre-vencia migrantebis mimarT gulisxmobs saemigracio kanonmdeblobis Sesabamisobas adamianis uflebebis saerTaSoriso standartebTan. kerZod ki, migrantTa mimarT samarTlian mopyrobas, proporciul sanqciebs, ukanono dakavebis aRkveTas, pativisa da Rirsebis Sesabam-is deportaciis procedurebs da migrantTa Sesabamis pirobebSi gan-Tavsebas.222

saqarTvelos migraciis Sesaxeb kanonmdebloba moicavs sxvadasx-va erovnul sakanonmdeblo regulaciebs, romlebic erToblioba-Si qmnian saemigracio politikas. winamdebare TavisTvis mimoixila saqarTveloSi migrantTa deportaciis, ganTavsebisa da arasaTana-do mopyrobisagan dacvis kuTxiT arsebuli viTareba, agreTve, saqa-rTvelosa da evrokavSirs Soris gaformebuli readmisiis223 xe-lSekrulebidan gamomdinare ganxorcielebuli monitoringis Sede-gebi.

4.1. ucxoelTa gaZeveba/deportaciis procedurebi

saqarTvelodan ucxoelTa deportaciisa da gaZevebis procedurebi mowesrigebulia saqarTvelos kanoniT ùcxoelTa da moqalaqeobis armqone pirTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb~. agreTve, ùcx-oelis saqarTvelodan gaZevebis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqarT-velos mTavrobis N525 dadgenilebiTa da sxva normatiuli aqtebiT. mniSvnelovania, rom ucxoelis saqarTvelodan gaZeveba unda ganxor-cieldes saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad, saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli principebis dacviT.

migraciis sakiTxebis arsebuli regulaciebis Seswavlisas gam-ovlinda garkveuli xarvezebi, rasTan dakavSirebiTac 2014 wlis 14 agvistos, saqarTvelos saxalxo damcvelma saqarTvelos mTavrobas calkeuli dadgenilebebisa da brZanebis proeqtebis mimarT SeniSvne-bi warudgina.

ùcxoelis saqarTvelodan gaZevebis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqa-

222 Human Rights Watch, „Unfair Immigration Policies“ Available at: http://www.hrw.org/united-states/us-program/unfair-immigration-policies [last visited: 24.03.2015].

223 საქართველოსა და ევროკავშირს შორის დადებული ხელშეკრულება, „უნებართვოდ მცხოვრებ პირთა რეადმისიის შესახებ’’ შეთანხმება (შემდგომში ,,რეადმისიის შეთანხმება’’) ძალაში შევიდა 2011 წლის პირველი მარტიდან.


rTvelos mTavrobis N525 dadgenilebis me-2 muxlis me-4 punqtis Ta-naxmad, gaZevebis procesSi ucxoelisaTvis uzrunvelyofili unda iqnes iuridiuli rCevis miRebis SesaZlebloba. aRniSnuli regulaci-is miuxedavad, iuridiuli rCeva ver CaiTvleba srulfasovan iurid-iul daxmarebad, radganac mniSnelovania, rom piris gaZevebis Sesax-eb gadawyvetilebis miRebis procesSi mas gaewios sruli iuridiuli daxmareba, rac gulisxmobs samarTlebrivi dokumentebis Sedgenas, aseve warmomadgenlobas sasamarTloSi da administraciul organo-Si.

gasaTvaliswinebelia, rom `iuridiuli daxmarebis Sesaxeb~ saqarT-velos kanoni gansazRvravs iuridiuli daxmarebiT mosargeble pir-Ta wres, romelSic ar xvdeba gasaZevebeli ucxoeli. Sesabamisad, aR-niSnulis realizaciisaTvis saWiroa Sesabamisi sakanonmdeblo cvli-leba dasaxelebul kanonSi.

dadgenilebis me-14 muxlis pirveli punqti CamoTvlis im faqtorebs, romlebic saministros uflebamosilma organom piris eskortiT gaZevebis aRsrulebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis dros unda gaiTvaliswinos. mizanSewonili iqneba, Tu aRniSnul normas daemate-ba garemoeba, rodesac gasaZevebeli ucxoelis pirovnebidan gamom-dinare, saministros uflebamosili organosaTvis cnobilia, an aqvs safuZveli ivaraudos, rom ucxoelis mimarT SesaZloa ganxorcield-es Zaladobrivi qmedeba qveynis datovebis procesSi.

amave muxlis me-3 punqtis Sesabamisad, ucxoelTa eskortireba gamgzavrebis punqtamde xdeba saTanadod aRWurvili satranspor-to saSualebiT. vinaidan arasaTanado pirobebSi satransporto sa-SualebiT dakavebuli ucxoelis eskortirebam SesaZloa gamoiwvi-os dakavebuli ucxoelis mimarT araadamianuri da damamcirebeli mopyroba,224 mniSvnelovania, xsenebul normaSi dakonkretdes, Tu ra ZiriTad moTxovnebs unda akmayofilebdes saTanadod aRWurvili sa-transporto saSualeba. kerZod, unda mieTiTos, rom satransporto saSualebaSi uzrunvelyofili unda iyos saTanado ganaTeba, gaT-boba, ventilacia, sakmarisi sivrce; aseve xelmisawvdomi unda iyos sakvebi, wyali da medikamentebi; gonivruli intervalebiT gaCereba dasvenebis mizniT.225 eskortirebisas gaTvaliswinebuli unda iyos qa-lebis, bavSvebis, xandazmulTa da SSm pirTa specialuri saWiroebebi.

224 პატიმრებთან მიმართებით, ანანიევი და სხვები რუსეთის წინააღმდეგ (Ananyev and Others v. Russia), დაკავებულ უცხოელებთან დაკავშირებით, საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ (Georgia v. Russia) (I), პარ. 196.

225 განჩინებაში საქმეზე იაკოვენკო უკრაინის წინააღმდეგ (Yakovenko v. Ukraine) ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ წამების საწინააღმდეგო ევროპული კომიტეტის მოხსენებაზე დაყრდნობით დეტალურად იმსჯელა ტრანსპორტირების პირობებზე. განჩინებაში გამოყოფილია რამდენიმე მნიშვნელოვანი ასპექტი.


aseve mniSvnelovania, mieTiTos, rom xelborkilis da Seborkvis sxva saSualebis gamoyeneba daiSveba mxolod gamonaklis SemTxvevebSi, `policiis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli safuZvlebis arsebobisas.226

me-14 muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, samedicino Semowmebis Sedegebi unda gadaeces eskortis jgufis xelmZRvanels. aRniSnuli norma war-moSobs gasaZevebeli piris personaluri monacemebis gamJRavnebis safuZvels. sasurvelia, samedicino Semowmebis Sedegebis asli gadae-ces Tavad ucxoels, xolo originali darCes saministros uflebamo-sil organoSi.

amave dadgenilebis me-14 muxlis me-14 punqtis Sesabamisad, mimReb saxelmwifoSi im oficialuri pirebis miuwvdomlobis SemTxveva-Si, romlebic uflebamosilni arian, miiRon aucilebeli zomebi, an daxmareba gauwion eskortis jgufis wevrebs dauyovnebeli da se-riozuli riskis SemTxvevaSi, eskortis jgufis wevrebs SeuZliaT miiRon yvela gonivruli da saTanado zoma, raTa ar dauSvan gaZeve-bas daqvemdebarebuli ucxoelis gaqceva, mis mier sakuTari Tav-isTvis an nebismieri mesame pirisTvis zianis miyeneba an qonebis da-zianeba. aRniSnuli norma eskortis jgufis wevrs aZlevs SeuzRudav diskrecias gaZevebas daqvemdebarebuli piris mimarT. araTanazom-ieri saSualebis gamoyenebis Tavidan asacileblad, mizanSewonilia, dakonkretdes, ra specialuri saSualebis gamoyenebis ufleba aqvs eskortis jgufis wevrs aseT SemTxvevaSi.

4.2. ucxoelis droebiTi ganTavsebis centrSi moTavseba

`ucxoelis dakavebisa da droebiTi ganTavsebis centrSi moTavse-bis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sinagan saqmeTa minis-tris brZanebis N631 brZanebis me-2 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, dakavebaze uflebamosil pirs ufleba aqvs Caataros zedapiruli Semowmeba da nivTebis zedapiruli daTvaliereba kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. aucilebelia amave muxlSi ganimartos zedapiru-li Semowmebis da nivTebis zedapiruli daTvalierebis ganmartebebi da gaiweros Semowmebis/daTvalierebis adresatis uflebebis dacvis Semdegi samarTlebrivi garantiebi, kerZod: 1. piris zedapiruli Semowmeba gulisxmobs misi tansacmlis mxolod gare zedapirze xe-liT, specialuri xelsawyoTi an saSualebiT Sexebas; 2. zedapirul Semowmebas axorcielebs Sesabamisi sqesis dakavebaze uflebamosili

226 ესკორტირებისას ხელბორკილის და ფიზიკური შეზღუდვის სხვა საშუალებების გამოყენების საკითხთან დაკავშირებით იხ. წამების საწინააღმდეგო ევროპული კომიტეტის მე-13 საერთო მოხსენება, ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე შემდეგ მისამართზე: http://www.cpt.coe.int/en/annual/rep-13.htm ნანახია [25.03.2015].


piri. gadaudebeli aucileblobis SemTxvevaSi zedapiruli Semowme-ba SeiZleba ganaxorcielos nebismierma dakavebaze uflebamosilma pirma mxolod specialuri xelsawyoTi an saSualebiT; 3. nivTis zeda-piruli daTvaliereba gulisxmobs nivTis vizualur daTvalierebas, rasac unda daeswros nivTis mflobeli; 4. amasTanave, mniSvnelovania, zedapiruli Semowmebis da nivTebis zedapiruli daTvalierebis Ses-axeb Sedges Sesabamisi oqmi kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT (an SesaZloa aRniSnuli RonisZiebis Sesaxeb mieTiTos dakavebis oqm-Si).227 5. aucilebelia rom dakavebis oqmSi gakeTdes aRniSvna dakave-buli piris sxeulze dazianebis arsebobis Sesaxeb.228

aseve mniSvnelovania, amave brZanebis me-7 muxlis pirveli punqti Camoyalibdes Semdegi redaqciiT: `dakavebuli ucxoelis centrSi moTavsebamde centris uflebamosili piri gamokiTxavs misi janmrT-elobis mdgomareobis Sesaxeb; igi zedmiwevniT aTvalierebs garegnu-lad da sinjavs mas gancalkevebul oTaxSi sxva pirebis dauswreblad, ris Sesaxebac dgeba Sesabamisi oqmi, sadac mieTiTeba oqmis Sedgenis TariRi da dro, damTvaliereblis (saxeli, gvari, Tanamdeboba, wode-ba) da daTvalierebulis (saxeli, gvari, mamis saxeli, dabadebis adgi-li da TariRi, vin daakava da ra dros) vinaoba, daTvalierebulis sx-eulze arsebuli janmrTelobis dazianebis saxeobani (aseTis arsebo-bis SemTxvevaSi), daTvalierebulis axsna-ganmarteba da saCivrebi~.229

dadebiTad unda Sefasdes is faqti, rom brZanebis proeqtis me-7 mux-li iTvaliswinebs dakavebuli ucxoelis samedicino Semowmebas da damatebiT gamokvlevas droebiTi ganTavsebis centrSi moTavsebis dros, magram arc me-7 da arc me-8 muxlSi, romelic adgens dakavebu-li ucxoelis uflebebs, ar aris miTiTebuli droebiTi ganTavsebis centrSi moTavsebuli piris uflebaze, nebismier dros, droulad miiRos adekvaturi samedicino momsaxureba sakuTar an saxelmwifos xarjze, aseve araferia naTqvami janmrTelobis mdgomareobis peri-odul Semowmebaze.

4.3. dakavebuli ucxoelis dacvis garantiebi

`ucxoelTa da moqalaqeobis armqone pirTa samarTlebrivi mdgomare-obis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 66-e muxli ayalibebs dakavebuli ucxoelis dacvis garantiebs, kerZod, droebiTi ganTavsebis centr-Si uzrunvelyofili unda iqnes ucxoelis mimarT diskriminaciuli,

227 მნიშვნელოვანია ბრძანების პროექტი შესაბამისობაში იქნას მოყვანილი „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 22-ე მუხლთან.

228 როგორც ეს ხდება ადმინისტრაციული დაკავების ოქმში.229 როგორც ეს განსაზღვრულია საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2010 წლის 1

თებერვლის N108 ბრძანებით დამტკიცებული „დროებითი მოთავსების იზოლატორის საქმიანობის მარეგულირებელი დამატებითი ინსტრუქციის“ მე-3 მუხლით.


Rirsebis Semlaxveli da damamcirebeli mopyrobis dauSvebloba; ucxoelis mimarT misi sqesis, asakis da kulturuli Taviseburebebis gaTvaliswinebiT mopyroba; droebiTi ganTavsebis centrSi ojaxis moTavsebis SemTxvevaSi, ojaxis erTianobis principis dacva; aras-rulwlovnis uflebebis dacva; qalebisa da mamakacebis cal-calke ganTavseba. amave kanonis 30-e muxlis Sesabamisad, saqarTveloSi ucx-oels aqvs janmrTelobis dacvis ufleba saqarTvelos kanonmdeblo-bis Sesabamisad. socialuri, politikuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso paqtis me-12 muxlis pirveli nawilis Tanax-mad, paqtis monawile saxelmwifoebi aRiareben TiToeuli adamianis uflebas hqondes fizikuri da fsiqikuri janmrTelobis umaRlesi done. patimrebTan mopyrobis standartuli minimaluri wesebis 24-e muxli aseve ganamtkicebs samedicino momsaxurebis miRebis uflebas.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, rekomendebulia, Sesabamis normatiul aqtSi mkafiod ganisazRvros droebiTi ganTavsebis cen-trSi myofi dakavebuli ucxoelis ufleba, droulad miiRos adek-vaturi samedicino momsaxureba, rogorc sakuTar, ise saxelmwifos xarjze.

mniSnvelovania, Sesabamis normatiul aqtSi mkafiod Camoyalibdes dakavebuli ucxoelis uflebebi da samarTlebrivi dacvis garantie-bi. gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos gasaCivrebis, maT Soris konfidencialuri saCivris wardgenis, sakiTxs. Sesabamisad, unda gan-isazRvros Semdegi sakiTxebi: 1. dakavebuli ucxoelis ufleba, misT-vis gasageb enaze ganemartos uflebebi da movaleobebi; Tarjimnis momsaxurebiT sargeblobis ufleba; 2. saqarTvelos konstituciis, saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebisa da saqarTvelos sxva normatiuli aqtebis Sesabamisad dakavebuli ucxoelis mier TavSesa-fris Ziebis da miRebis ufleba; 3. dakavebuli ucxoelis statusis Se-sabamisi mopyroba;230 4. piradi usafrTxoebis dacva; 5. kontaqti gare samyarosTan; 6. amanaTebisa da fuladi gzavnilebis miReba-gagzavna; 7. presiTa da masobrivi informaciis sxva saSualebebiT informaciis miReba, mxatvruli da sxva literaturiT sargebloba; 8. moTxovnis, saCivris, maT Soris konfidencialuri saCivris, Setanis ufleba; 9. saTanado sacxovrebeli pirobebi, kveba, piradi higiena, tansacmliT uzrunvelyofa; 10. sufTa haerze yofnis, dasvenebisa da rekreaci-is ufleba; 11. specifikuri moTxovnilebebis dakmayofilebis Sesa-Zlebloba; 12. religiis Tavisuflebis realizeba; 13. saqarTvelos konstituciiT, saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebiTa da SeTanxmebebiT, sxva sakanonmdeblo da kanonqvemdebare normatiuli

230 გაეროს ნებისმიერი ფორმით დაკავებულთა ან პატიმრობაში მყოფ პირთა დაცვის პრინციპთა ერთობლიობა (1989), მე-8 პრინციპი.


aqtebiT aRiarebul uflebebze da Tavisuflebebze miTiTeba. aseve mniSnvelovania am uflebebis da Tavisuflebebis Sesaxeb informaci-is dakavebul ucxoelTaTvis xelmisawvdomoba.231

`ucxoelis dakavebisa da droebiTi ganTavsebis centrSi moTavsebis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris brZanebis N631 brZanebis me-9 muxli, romelic Seexeba dakavebuli ucxoelis mimarT Zalis gamoyenebas, ar Seesabameba policiis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 31-e muxls (iZulebis RonisZiebebis gamoyenebis ufleba). am kanonis 30-e muxli gansazRvravs iZulebiTi RonisZie-bebis cnebas. iZulebis RonisZiebebi aris policiis mier fizikuri Za-lis, specialuri saSualebebisa da cecxlsasroli iaraRis polici-is funqciebis Sesasruleblad gamoyeneba. 31-e muxlis pirveli pun-qtis Tanaxmad, policiisTvis dakisrebuli funqciebis Sesrulebis uzrunvelsayofad policieli uflebamosilia proporciulad ga-moiyenos gamosadegi iZulebis RonisZiebebi mxolod aucileblobis SemTxvevaSi, im intensivobiT, romelic uzrunvelyofs kanonieri miznis miRwevas. brZanebis me-9 muxli ar moicavs iseT mniSvnelovan sakiTxebs, rogoricaa Zalis gamoyenebis aucilebloba da proporci-uloba. masSi aseve ar aris gaTvaliswinebuli Zalis gamoyenebis win gafrTxilebis valdebuleba, rogorc es gansazRvrulia `polici-is Sesaxeb~ kanonis 31-e muxlis mesame punqtiT.232 igive muxli aseve ar aregulirebs Zalis gamoyenebis Semdgom samedicino daxmarebisa da uSualo ufrosis an prokurorisaTvis Zalis gamoyenebis Sesaxeb Setyobinebis sakiTxebs. Sesabamisad, aucilebelia brZanebis pro-eqtis me-9 muxlSi aisaxos yvela is mniSvnelovani aspeqti, romelic mocemulia `policiis Sesaxeb~ kanonis 31-e muxlSi.

`ucxoelis dakavebisa da droebiTi ganTavsebis centrSi moTavsebis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris brZanebaSi (N631) aucilebelia, aisaxos `policiis Sesaxeb~ kanonis 35-e muxlis debuleba, romlis Tanaxmadac, akrZalulia fizikuri Zalis, specialuri saSualebebisa da cecxlsasroli iaraRis gamoy-eneba orsulobis, mcirewlovnobis, SezRuduli SesaZleblobis an

231 საკითხთა ნუსხა შედგენილია გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის „თავშესაფრის მაძიებელთა დაკავებასთან დაკავშირებული სტანდარტების და კრიტერიუმების, ასევე დაკავების ალტერნატიული ზომების შესახებ სახელმძღვანელო პრინციპების“ შესაბამისად. ტექსტი ინგლისურ ენაზე ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე: http://www.unhcr.org/505b10ee9.html ბოლოს ნანახია [28.03.2015].

232 პოლიციელი ვალდებულია ფიზიკური ძალის, სპეციალური საშუალებებისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების შესახებ წინასწარ გააფრთხილოს პირი, მისცეს გონივრული ვადა მისი კანონიერი მოთხოვნის შესასრულებლად, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს პირის ან/და პოლიციელის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის ხელყოფა ან სხვა მძიმე შედეგი, ან შექმნილ სიტუაციაში ასეთი გაფრთხილება გაუმართლებელია ან შეუძლებელია.


xandazmulobis aSkara niSnebis mqone pirTa mimarT, garda im SemTx-vevebisa, roca isini SeiaraRebulni arian an jgufurad esxmian Tavs, SeiaraRebul winaaRmdegobas uweven policiels, rac safrTxes uqm-nis sxva piris an policielis sicocxlesa da janmrTelobas, Tu aseTi Tavdasxmisa da winaaRmdegobis sxvagvari xerxebiTa da saSualebebiT mogerieba SeuZlebelia.233

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, aucilebelia kanonqvemde-bare normatiuli aqtebis Semdgomi daxvewa saerTaSoriso da erovnu-li kanonmdeblobiT dadgenil standartebTan Sesabamisobis uzrun-velsayofad.

4.4. migrantTa dabrunebis erToblivi operaciis

monitoringi

prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis ganxorcielebis pro-cesSi 2014 wels dainerga siaxle, kerZod migrantTa dabrunebis er-Toblivi operaciis monitoringi. aRniSnuli monitoringi ganxor-cielda saqarTvelosa da evrokavSirs Soris gaformebuli readmis-iis xelSekrulebis implementaciis farglebSi.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis prevenciis da moni-toringis departamentis TanamSromlebma 2014 wlis 19 noembers ga-naxorcieles evrokavSiris qveynebidan saqarTvelos 18 moqalaqis deportaciis monitoringi. aRniSnuli pirebi deportirdnen safran-geTidan, holandiidan, germaniidan, daniidan, poloneTidan da lit-vidan. safrangeTisa da poloneTis sasazRvro policiam qarTul mxares (saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros TanamSromlebis eskorts) TviTmfrinavis bortze (parizSi da varSavaSi) gadasca ze-moaRniSnuli qveynebidan deportirebuli pirebi.

deportaciis ganxorcielebas koordinirebas uwevda evropuli or-ganizacia fronteqsi~. moqalaqeebis dabrunebis operaciis procesSi saqarTvelo monawileobda saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros migraciis departamentis TanamSromlebis da sapatrulo policiis TanamSromlebis CarTviT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis prevenciis da moni-toringis departamentis TanamSromlebi monitoringis farglebSi gaemgzavrnen Tbilisis saerTaSoriso aeroportidan Semdegi mimar-TulebiT: Tbilisi – parizi – varSava – Tbilisi.

233 „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნებისა და საერთაშორისო სტანდარტების გათვალისწინებით, უცხოელის საქართველოდან გაძევების წესის დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის დადგენილების შესაბამის მუხლებში ძალის გამოყენება მკაფიოდ უნდა დარეგულირდეს სამართლებრივად.


deportirebuli pirebi saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros TanamSromlebma TviTmfrinavSi metalis deteqtoriT Seamowmes, ris Semdegac ganaTavses Sesabamis samgzavro adgilebze. samgzavro adg-ilze moTavsebuli TiToeuli piris gverdiT ijda saqarTvelos Sina-gan saqmeTa saministros erTi an ori TanamSromeli. dasabrunebeli pirebis miRebis, Semowmebis da mgzavrobis procesis monitoringi mimdinareobda uwyvetad.

mgzavrobis procesSi prevenciis erovnuli meqanizmis wevrebi esau-brnen deportirebul pirebs, romelTac raime saxis pretenzia ar ga-mouTqvamT. dabrunebis operaciis mimdinareobisas aranairi saxis in-cidents adgili ar hqonia. procesma Caiara mSvid garemoSi. eskortis wevrebs ar gamouyenebiaT Zala an raime saxis specialuri saSualeba. aRniSnuli monitoringis Sedegad deportirebuli pirebis ufle-badarRvevis faqti ar gamovlenila.

rekomendaciebi

saqarTvelos mTavrobas – ucxoelis saqarTvelodan gaZevebis wesis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos mTavrobis N525 dadgenilebasTan dakavSirebiT:

• dadgenilebis me-2 muxlis me-4 punqtSi termini `samarTle-brivi rCeva~ Seicvalos sityviT `iuridiuli daxmareba~, rac ucxoels miscems saSualebas miiRos ara mxolod samarTle-brivi konsultacia, aramed warmomadgenloba sasamarTlosa da administraciul organoSi

• me-14 muxlis pirvel punqts daematos garemoeba, rodesac gasaZevebeli ucxoelis pirovnebidan gamomdinare, saminis-tros uflebamosili organosTvis cnobilia, an aqvs safuZve-li ivaraudos, rom ucxoelis mimarT SesaZloa ganxorcield-es Zaladobrivi qmedeba qveynis datovebis procesSi

• me-14 muxlis me-3 punqtSi unda dakonkretdes, Tu ra ZiriTad moTxovnebs unda akmayofilebdes saTanadod aRWurvili sa-transporto saSualeba

• me-14 muxlis me-6 punqti Caswordes, samedicino Semowmebis Sedegebi unda gadaeces ara eskortis jgufis xelmZRvanels, aramed Tavad ucxoels da originali darCes saministros uflebamosil organoSi

• me-14 muxlis me-14 punqtSi aucilebelia dakonkretdes, es-kortis jgufis wevrebs ra specialuri saSualebebis gamoy-enebis ufleba aqvT gansakuTrebul SemTxvevebSi


saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministrs – `ucxoelis dakavebisa da droebiTi ganTavsebis centrSi moTavsebis wesis Sesaxeb~ saqarTve-los Sinagan saqmeTa ministris N631 brZanebasTan dakavSirebiT:

• brZanebis me-2 muxlis me-4 punqtSi aucileblad unda ganim-artos zedapiruli Semowmebis da nivTebis zedapiruli daT-valierebis ganmartebebi da detalurad gaiweros Semowmebis/daTvalierebis adresatis samarTlebrivi dacvis garantiebi

• me-7 muxlis pirvel punqts daematos, rom dakavebuli ucxo-elis garegnuli gasinjvisa da daTvalierebis Sesaxeb unda Sedges maqsimalurad informaciuli oqmi

• me-7 da me-8 muxlebSi daematos droebiTi ganTavsebis cen-trSi moTavsebuli piris ufleba, nebismier dros, drou-lad miiRos adekvaturi samedicino momsaxureba sakuTar an saxelmwifos xarjze

• me-9 muxli movides SesabamisobaSi `policiis Sesaxeb~ kanon-Tan, sadac detalurad aris gawerili Zalisa da iZulebis RonisZiebis gamoyenebis procedura da SemTxvevebi

• brZanebaSi mkafiod Camoyalibdes dakavebuli ucxoelis uflebebi da samarTlebrivi dacvis garantiebi


5. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa

uflebrivi mdgomareoba penitenciur

dawesebulebebSi, aranebayoflobiTi/iZulebiTi

fsiqiatriuli mkurnalobis dawesebulebaSi

5.1. Sesavali

winamdebare angariSi asaxavs penitenciur dawesebulebebSi, aranebay-oflobiTi da iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnalobis dawesebuleba-sa da droebiTi moTavsebis izolatorebSi SezRuduli SesaZleblo-bis mqone pirTa mdgomareobis Sesaxeb saxalxo damcvelis specialur angariSSi234 mocemuli rekomendaciebis Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb informacias. rekomendaciebis Sesrulebis procesis Sefase-bis mizniT, fondis “Ria sazogadoeba - saqarTvelo” finansuri mx-ardaWeriT, 2014 wlis 4-12 dekembers ganxorcielda ganmeorebiTi (sa-kontrolo) viziti sasjelaRsrulebis departamentis N2 da N3 dawe-sebulebebSi, braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawese-bulebasa da akad. b.naneiSvilis saxelobis fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi (SemdgomSi `fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centri~). aRniSnuli dawesebulebebi SerCeuli iqna Semdegi princip-iT:

1. 2013 wlis noemberSi ganxorcielebuli vizitis dros sas-jelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebaSi sxva dawe-sebulebebTan SedarebiT, yvelaze meti SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone piri iyo;

2. sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebuleba axlad garemontebuli dawesebulebaa, romelic mimdinare wlis mais-Si gaixsna, amdenad saintereso iyo ramdenad iqna gaTvalis-winebuli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa saWiroe-bebi;

3. braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi Seqmnilia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisaTvis xan-grZlivi movlisa da reabilitaciis ganyofileba. aseve, am dawe-sebulebaSi funqcionirebs fsiqiatriuli ganyofileba. sas-jelaRsrulebisa da probaciis saministro am dawesebulebis gaxsnas miiCnevda SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa

234 შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა მდგომარეობა პენიტენციურ დაწესებულებებში, დროებითი მოთავსების იზოლატორებსა და არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული მკურნალობის დაწესებულებაში, ხელმისაწვდომია შემდეგ მისამართზე:

http://www.ombudsman.ge/ge/projects/angarishebi/ssnp-mdgomareoba-fsiqiatriul-dacesebulebebshi.page


problemebis mogvarebis erT-erT ZiriTad saSualebad;

4. fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centri warmoadgens aranebayoflobiTi da iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnalobis dawesebulebas msjavrdebulTaTvis.

rekomendaciebis Sesrulebis Semowmebis mizniT, Sesabamisi informa-cia gamoTxovil iqna saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrodan da saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialu-ri dacvis saministrodan.

5.2. rekomendaciebis Sesrulebis mimdinareoba -

sasjelaRsrulebis dawesebulebebi

5.2.1. SezRuduli SesaZleblobis mqone braldebulTa/

msjavrdebulTa statistikis warmoeba

Semowmebis Sedegad gairkva, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebis socialuri samsaxurebi awarmoeben yovelTviur angariSebs, romelic waredgineba sasjelaRsrulebis departaments. aRniSnuli angariSi Seicavs informacias dawesebulebaSi myofi patimrebis Sesaxeb, sadac erT-erT monacemad miTiTebulia, aris Tu ara patimari SezRuduli SesaZleblobis mqone. aRsaniSnavia, rom aseTi formiT informaciis damuSaveba iZleva mxolod dawesebulebaSi SSm patimarTa raodeno-bis Sesaxeb informacias.

niSandoblivia, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ar aris dadgenili SSm patimrebis identificirebis kriteriumebi, ris ga-moc dawesebulebis personali ver axdens SezRuduli SesaZleblobis mqone pacientTa srulfasovani statistikis warmoebas da ufro met-ic, eWvqveS ayenebs warmoebuli statistikis sizustes.

2014 wlis ivlisSi erTjeradad mxolod N2 sasjelaRsrulebis dawe-sebulebaSi moxda SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa aR-ricxva garkveuli identificirebis kriteriumebiT. amisTvis samed-icino personalma Seavso sasjelaRsrulebisa da probaciis saminis-tros samedicino departamentis mier miwodebuli specialuri blan-ki, sadac Sefasda SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa fsiqi-kuri da fizikuri janmrTelobis mdgomareoba.

samwuxaroa, rom SSm patimrebis aseTi Sefaseba da aRricxva mxolod erTjeradad ganxorcielda da mas ar aqvs permanentuli xasiaTi.


5.2.2. SezRuduli SesaZleblobis mqone braldebulTa/

msjavrdebulTa identificirebisa da saWiroebis

Sefasebis meqanizmis SemuSaveba

sasjelaRsrulebis sistemaSi ar aris SemuSavebuli patimris pir-veladi fsiqo-fizikuri janmrTelobis Sefasebis da gamovlenili problemebis marTvis standartebi; sasjelaRsrulebis dawesebule-bebSi patimris pirvelad samedicino Semowmebas pirveladi jandacvis eqimi axdens.

dawesebulebaSi miRebisas patimris fsiqo-fizikuri janmrTelo-bis mdgomareobis Sefaseba formalur xasiaTs atarebs da ar xdeba patimris mdgomareobis multidisciplinuri Sefaseba, somaturi, fsiqologiuri/fsiqiatriuli, socialuri, samarTlebrivi saWiroe-bebis gansazRvra, Sesabamisad ar warmoebs gamovlenili problemebis daZlevaze orientirebuli intervenciebis dagegmva da ganxorciele-ba.

patimris pirveladi fsiqiatriuli Sefaseba saerTod ar xdeba, iSvia-Tad SeiZleba moiZebnos, mxolod arasruli, naklebad informaciuli anketuri Canaweri da am informaciis arsebobis SemTxvevaSic ki, pir-veladi jandacvis sistemis samedicino personali, ojaxis eqimi, Ses-abamisi kvalifikaciis arqonis gamo, patimris miRebisas misi fsiqiku-ri mdgomareobis Sefasebas ar awarmoebs; fsiqiatris konsultaciis rekomendireba dagvianebiT, ZiriTadad mwvave fsiqozuri simptome-bis da aSkarad gamoxatul araadekvaturi qcevis gamovlinebis SemTx-vevaSi xdeba. dapatimrebasTan dakavSirebuli fsiqikuri problemebi da SedarebiT msubuqi fsiqikuri darRvevebi SeumCneveli rCeba.

sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebis mTavari eqimis ganmartebiT, patimarTa SezRuduli SesaZleblobis dadgena/Sefase-ba xdeba pirveladi jandacvis eqimebis mier. Tu aRniSnuli patimari savaraudo SezRuduli SesaZleblobis mqone piria, xdeba Sesabamisi specialuri formis Sevseba. aRniSnuli forma dawesebulebis mTa-var eqims miawoda sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros sa-medicino departamentma. formaSi miTiTebulia kriteriumebi, ris safuZvelzec dgindeba, rom konkretuli patimari aris SezRuduli SesaZleblobebis mqone. aqve unda aRiniSnos, rom N2 dawesebulebis mTavari eqimis ganmartebiT, aRniSnuli formis Sevsebas hqonda erT-jeradi xasiaTi. monitoringis Catarebis dRemde, 2014 wels gagzavni-li iqna mxolod 10 patimris Taobaze informacia; rac Seexeba fsiqi-kuri problemebis mqone patimarTa statusis dadgenas, aRniSnuli xorcieldeba braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawese-bulebaSi patimris gadayvanis Semdgom.


braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebas jerac ar gaaCnia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa identificirebis formaluri kriteriumebi. dawesebulebis administraciis gancxa-debiT, sasjelaRsrulebisa da probaciis saministro daaxloebiT 6 Tvea awarmoebs konsultaciebs kriteriumebis SesamuSaveblad. N3 dawesebulebas ar gaaCnia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa identificirebisa da maTi saWiroebebis Sefasebis raime instrumen-ti.

jer kidev mougvarebel problemad rCeba sasjelaRsrulebis siste-maSi SezRuduli SesaZleblobis mqone braldebulTa/msjavrdebul-TaTvis SezRuduli SesaZleblobis statusis dadgena, rac SeuZleb-els xdis im pirebis saWiroebebisa da Sesabamisi specialuri servise-biT uzrunvelyofas, romlebmac SezRuduli SesaZlebloba SeiZines sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi yofnisas.

dawesebulebebi arc im patimrebis Sesaxeb floben struqturirebul informacias, romlebsac SezRuduli SesaZleblobis statusi gan-sazRvruli hqondaT dapatimrebamde.

5.2.3. patimrobis pirobebTan adaptirebuli SezRuduli

SesaZleblobis mqone pirebze zrunvis standartebis

SemuSaveba

SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa statistikis warmoebisa da maTi saWiroebis identificirebis problemebis, specializirebu-li servisebis simciris fonze, dawesebulebebs maT Soris axlad gax-snil braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebas ar gaaCnia patimrobis pirobebTan adaptirebuli SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone pirebze zrunvis standartebi. Sesabamisad, es re-komendacia ar Sesrulebula.

5.2.4. SezRudul SesaZleblobebTan dakavSirebuli

specializebuli momsaxurebebis danergva (xangrZlivi

movla, reabilitacia, personaluri damxmare)

SezRuduli SesaZleblobis mqone patimrebs aReniSnebaT specifiuri janmrTelobis saWiroebebi, rac dakavSirebulia maT statusTan. am saWiroebebis dakmayofilebis gareSe SesaZloa maTi funqcionaluri statusi mokle xanSi mkveTrad gauaresdes, Sedegad ki ufro metad SeezRudoT sakuTari Tavis movlis, sivrceSi gadaadgilebisa Tu sxva mniSnelovani SesaZlebloba. am saWiroebebis dasakmayofileblad, standartul samedicino momsaxurebebTan erTad, maT esaWiroebaT


regularuli fizikuri Terapia, smenisa da mxedvelobis Semowmeba, okupaciuri Terapia da a.S. maTTvis aucilebelia iyos xelmisawvdomi is damxmare saSualebebi, romelTa gareSec isini ver ganaxorciele-ben TavianT fundamentur uflebebs. maT Soris: savarZel-etli, sme-nis aparati, xeljoxi, orTezi, proTezi da sxva.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs SesaZloa aReniSnoT fsiqi-kuri janmrTelobis servisebis maRali saWiroeba sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi, es ukanaskneli xSiria sensoruli SezRudvis mqone pirebTan (usinaTlo, yru, smenadaqveiTebuli da sxv.) an komunikaciis problemis mqone patimrebTan maTi izolirebis an maTdami Zaladobi-sa da bulingis SemTxvevebSi. samedicino momsaxurebebis saWiroeba aseve mZafrdeba fsiqologis sakonsultacio momsaxurebis arqonis SemTxvevebSi. SezRuduli SesaZleblobis mqone patimrebisaTvis jan-dacvis servisebis gansakuTrebulad advili xelmisawvdomoba, war-moadgens gaerTianebuli erebis organizaciis erT-erT rekomenda-cias sapatimro adgilebSi235.

ganmeorebiTi monitoringisas Semowmebul arcerT dawesebuleba-Si ar aris danergili specializirebuli momsaxurebebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisaTvis. mimdinare wlis ivlisidan N18 braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi mim-dinareobs `xangrZlivi zrunvis/movlis servisi~, romelic aseve iT-valiswinebs personaluri damxmaris momsaxurebas da maT movaleobas e.w. sanitrebi - momvlelebi asruleben. es servisi gankuTvnilia 52 beneficiarze da iTvaliswinebs pacientebis rogorc socialur, ise samedicino reabilitaciiT uzrunvelyofas. miuxedavad amisa, re-abilitaciis oTaxi daketilia da jer kidev xelmiuwvdomelia Sez-Ruduli SesaZleblobis mqone patimrebisaTvis. aRsaniSnavia, rom arc erT sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi arsebul sareabilitacio programaSi ar iyo CarTuli SezRuduli SesaZleblobis mqone piri.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa fizikuri mdgomareobis da funqcionaluri statusis daqveiTebis prevenciis mizniT rekomen-direbulia sporti da sareabilitacio aqtivobebi, romelic mimar-Tuli iqneba SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa fizikuri da fsiqo-socialuri funqcionirebis SenarCunebisken/aRdgenisken. aseve, rekomendirebulia okupaciuri Terapia, rac sakuTari Tav-is movlis unar-Cvevebis SenarCunebas/gamomuSavebas uwyobs xels. aseTi sareabilitacio programebi monitoringis dros arcerT sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi ar iyo danergili, garda bral-debulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis fsiqiatri-

235 United Nations Office of Drugs and Crime (2009). Criminal Justice Handbook Series, Handbook on Prisoners with disabilities. ISBN 978-92-1-130272-1


ul ganyofilebaSi erTeul patimrebTan Catarebul fsiqo-socialur reabilitaciisa.

marTalia, braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawese-bulebas hyavs erTi morige damxmare, magram igi ver aswrebs gadaadg-ilebis SezRudvis mqone yvela pacientis momsaxurebas. amis gamo mis funqciebs xSirad asruleben sarTulis morige oficrebi. pacienti g.m. sistemaSi miRebuli centraluri nervuli sistemis dazianebis gamo damoukideblad ver gadaadgildeba da amas garda aqvs mcire menjis Rrus organoTa funqciis stabiluri moSla. igi xSirad ver aswrebs tualetSi gasvlas da personaluri damxmaris magivrad dax-marebisaTvis eZaxis sarTulis morigeebs. mas aseve, xSirad esaWiroeba sveli xelsaxocebi piradi higienis dasacavad, rac mas ar miewodeba.

sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebis samedicino personalis saS-tato ganrigi saerTod ar iTvaliswinebs SezRuduli SesaZleblo-bis mqone patimrebisaTvis personaluri damxmaris Stats. N2 dawese-bulebis mTavari eqimis ganmartebiT, dawesebulebaSi aris mxolod erTi savarZel-etli, romliTac erT-erTi patimari sargeblobs, xolo SezRuduli SesaZleblobis mqone piris dawesebulebaSi Sey-vanis dros, etlis saWiroebis SemTxvevaSi mimarTaven samedicino departaments, romelic uzrunvelyofs maT damatebiTi damxmare sa-SualebiT, rac droSi sakmaod gawelili proceduraa.

5.2.5. fizikuri xelmisawvdomobis, aseve servisebisa da

informaciis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa konvenciis Tanaxmad, xel-misawvdomoba, gulisxmobs ara mxolod fizikuri garemos, aramed informaciis, socialuri programebisa da sxva saxis xelmisawvdomo-bas. imisaTvis, rom SSm patimarma, sxva patimrebis Tanasworad moax-dinos Tavisi uflebebisa da Tavisuflebebis realizacia, aucile-belia, misTvis uzrunvelyofili iyos xelmisawvdomoba, am sityvis farTo gagebiT. xelmisawvdomobis uzrunvelsayofad aucilebelia gonivruli misadagebis principis ganxorcieleba, anu garemos, pro-gramis, konkretuli saqmianobis adaptacia.

vizitis mimdinareobisas monitoringis jgufis mier Semowmda, Tu ramdenad Sesrulda gacemuli rekomendaciebi SSm patimrebisTvis xe-lmisawvdomobis saTanadod uzrunvelyofasTan dakavSirebiT. gansa-kuTrebuli yuradReba daeTmo im garemoebas, Tu ramdenad iqna gaT-valiswinebuli aRniSnuli rekomendaciebi da moxda Tu ara maTi imple-mentacia sasjelaRsrulebis N3 da braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis infrastruqturis ganaxlebisas.


5.2.5.1. fizikuri xelmisawvdomoba

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis me-same sarTulze moewyo xangrZlivi movlis ganyofileba, romel-ic dawesebulebis administraciis ganmartebiT, gankuTvnilia sas-jelaRsrulebis sistemaSi myofi SSm patimrebisTvis, Tumca rogorc Catarebulma monitoringma gamoavlina, am dawesebulebaSi mniS-vnelovani problemebia SSm patimrebisTvis rogorc sxva uflebebis, aseve fizikuri garemos xelmisawvdomobis mxriv.

dawesebulebis Sesasvlelis kibeze aris pandusi daxrilobiT – 26.4% (standarti - 6%, ≤ 6%)236. saseirno ezoebamde misvla SesaZlebelia derefnis gavliT, romelSic damontaJebulia pandusiT aRWurvili kibeebi, pandusis daxriloba – 15%. xangrZlivi movlis ganyofilebaSi myof SSm patimrebs Sxapis miReba SeuZliaT mesame sarTulze arsebul saerTo saabazanoSi, romelic Sedgeba oTxi naxevrad izolirebuli saSxapisgan. erT-erT saSxapeSi dgas skami da aRWurvilia moZravi onk-aniT. aRniSnuli saabazanos karze asasvlelis simaRlea 30 sm, xolo karis sigane 66 sm. asasvlelSi mowyobilia xis masalisgan damzadebu-li pandusi moajiris gareSe, romlis siganea 66 sm (standarti – 120 sm) da simaRle – 30 sm, xolo pandusis daxriloba Seadgens 44.8%.

xangrZlivi movlis ganyofilebaSi aris sami palata, romelic aR-Wurvilia adaptirebuli tualetebiT SSm patimrebisTvis. aRniSnuli palatebis tualetSi Sesasvlel kars ar aqvs zRurbli, unitazTan da-montaJebulia saxelurebi da unitazis gverdiT aris sakmarisi far-Ti.

vizitis mimdinareobisas gairkva, rom ganyofilebaSi arian etliT mosargeble SSm patimrebi, romlebic cxovroben sruliad araadap-tirebul palatebSi. erT-erT palataSi, sadac imyofeboda etliT mo-sargeble patimari, tualetSi da pirsabanTan ar iyo damontaJebuli saxelurebi. tualetis karis sigane Seadgenda 66 sm, xolo asasvlelis simaRle – 11 sm, pandusis gareSe. unitazis marjvniv gaTvaliswinebu-li farTis siganea 42 sm (standarti – 90 sm). derefnis sigane palatis SesasvlelSi Seadgenda 88 sm, xolo tualetSi – 66 sm (standarti – 120 sm). samoZrao gzis sigane sawolis sigrZiv iyo 112 sm (standarti – 150 sm). aRniSnul palataSi mcxovrebma patimarma ganmarta, rom misTvis SeuZlebeli iyo tualetSi etliT Sesvla da mas etlis gareSe uwev-da xangrZlivi drois ganmavlobaSi, sxvadasxva sagnebze dayrdnobiT tualetamde gadaadgileba, rac autanel tkivilTan iyo dakavSire-buli. mas ar SeeZlo palataSi ganaTebis damoukideblad CarTva/gam-

236 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 6 იანვრის N41 დადგენილება „შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისათვის სივრცის მოწყობისა და არქიტექტურული და გეგმარებითი ელემენტების ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე“.


orTva, risTvisac uwevda dawesebulebis TanamSromlisTvis daZaxeba. aseve, Zalisxmeva sWirdeboda fanjris gaRebis mizniT saxeluramde miwvdomisTvis.

erT-erT palataSi imyofeboda usinaTlo patimari, romelic ar iyo adaptirebuli usinaTlo pirebisTvis. patimris ganmartebiT, igi cdilobda damoukideblad cxovrebas, ris gamoc maqsimalurad Tavs ikavebda daxmarebis Txovnisgan. esaWiroeboda wveris gaparsva, razec administraciam uTxra, rom N8 dawesebulebidan mouyvandnen parik-maxers. aseve, ganmarta, rom frCxilebi daaWres Txovnidan sami dRis Semdeg. misi TqmiT, saabazanomde misvlaSi da wyalis moSvebaSi, aseve, telefonTan misvlaSi da nomris akrefaSi exmarebian administraciis TanamSromlebi, Tumca maT movaleobaSi es ar Sedis.

Semowmebis Sedegad aseve gairkva, rom sasjelaRsrulebis N3 dawese-bulebaSic seriozuli problemebia SSm patimrebis mier uflebebis realizebaze xelmisawvdomobis mxriv. Semowmebisas, dawesebulebaSi imyofeboda erTi etliT mosargeble SSm patimari, romelic cxov-robda samedicino nawilis erT-erT palataSi. aRniSnuli palata ar iyo adaptirebuli SSm pirebisTvis. tualetis Sesasvlelis simaRle iyo 25 sm da ar iyo damontaJebuli pandusi. patimris ganmartebiT, mas ar SeeZlo damoukideblad esargebla tualetiT da mas daxmarebas uwevda sameurneo samsaxurSi dasaqmebuli patimari.

sasjelaRsrulebis N2 dawesebulebaSi SSm patimrebisTvis xelmis-awvdomobis uzrunvelyofis mxriv faqtobrivad araferi Secvlila. monitoringis dros dawesebulebis samedicino nawilSi imyofebod-nen SSm patimrebi, romelTagan erTi sargeblobda etliT, xolo meo-res etli ar hqonda, miuxedavad imisa, rom igi daavadebuli iyo po-lineiropaTiiT da damoukideblad siaruli ar SeeZlo. aRniSnulma patimarma ganacxada, rom etli ar mouTxovia, vinaidan sakanSi ar iyo sakmarisi farTi etliT samoZraod. gazomvis Sedegad gairkva, rom sakanSi samoZrao farTi marTlac ver uzrunvelyofda etliT saTana-dod sargeblobas. sawolebs Soris samoZrao farTis sigane ar aRe-mateboda 45 sm (standarti 150 sm), xolo tualetis asasvlelis simaR-le iyo 37 sm da ar iyo damontaJebuli pandusi. patimris gadmocemiT, man administracias sTxova tualetis asasvlelSi safexurebis damon-taJeba, Tumca uSedegod. amave samedicino nawilSi myofi etliT mo-sargeble SSm patimris sacxovrebeli palatac ar iyo adaptirebuli. samoZrao farTis gaTvaliswinebiT, SesaZlebeli iyo etliT moZrao-ba, Tumca tualetis asasvlelis simaRle 36 sm da ar iyo damontaJeb-uli pandusi. onkani damontaJebuli iyo iatakidan 86 sm simaRleze, ris gamoc patimris TqmiT, mas uwevda etlidan wamodgoma da erT fex-ze dayrdnobils pirsabaniT sargebloba, Tumca aseT mdgomareobaSi


yofna mas Zlier tkivils ayenebda da pirsabaniT sakmarisi droiT ver sargeblobda.

sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebaSi arc erTi sakani ar aris adaptirebuli SezRuduli SesaZleblobis mqone pir-Ta ganTavsebisTvis (iseve rogorc N3 dawesebulebaSi). monitoringis jgufis vizitis dros dawesebulebaSi imyofeboda 3 mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis mqone patimari. etliT mo-sargeble patimari moTavsebuli iyo sakanSi, romelic ar aris adap-tirebuli SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa ganTavsebisTvis.

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis xangr-Zlivi movlis ganyofilebis palatebSi ar aris gamoZaxebis Rilaki, romlis meSveobiTac SezRuduli SesaZleblobis mqone piri mimar-Tavs samedicino personals an dawesebulebis TanamSromels.

miuxedavad imisa, rom sasjelaRsrulebis N3 dawesebuleba axlad garemontebulia, igi sruliad araadaptirebulia SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone patimarTa elementaruli moTxovnebis dasakmayo-fileblad.

5.2.5.2. servisebis da informaciis xelmisawvdomoba

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis saseir-no ezoebi ganlagebuli iyo ZiriTadi Senobis gareT, 35-40 metris mo-SorebiT arsebul specialur SenobaSi. derefani da saseirno ezoebi gadaxuruli iyo mxolod metalis badiT. vizitis mimdinareobisas gamokiTxulma yvela SSm patimarma ganacxada, rom zamTarSi sicivis gamo, isini Tavs ikaveben saseirnod gasvlisgan, Tumca satelefono zaris uflebiT sargebloba SesaZlebelia mxolod aRniSnul ezoeb-Si kedelze damontaJebuli telefonis aparatebiT. aRsaniSnavia, rom telefonebis (ciferblatebis) simaRle iatakidan iyo 150 sm da etliT mosargeble patimrebis gadmocemiT, aRniSnulis gamo isini nomrebis akrefas sTxovdnen administraciis TanamSromlebs.

braldebulTa da msjavrdebulTa dawesebulebis mesame sarTulze arsebul saabazanos Sesasvlel derefanSi kedelze damontaJebu-lia saCivrebis yuTi, romlis zedapiris simaRle iatakidan 170 sm-ia. aRniSnulidan gamomdinare, etliT mosargeble SSm patimari damou-kideblad ver SeZlebs yuTSi saCivris Cagdebas, rac gamoricxavs kon-fidencialobis dacviT saCivriT mimarTvis SesaZleblobas, xolo saabazanos SesasvlelSi damontaJebuli pandusis daxriloba (44.8%) SeuZlebels xdis etliT mosargeble pirebisTvis damoukideblad saabazanoSi Sesvlas.


braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi mniS-vnelovan problemas warmoadgens iq myofi pacientebis mier maRaziis xelmisawvdomoba. kerZod, aRniSnul dawesebulebaSi maRazia ar fun-qcionirebs da pacientebs administracia uflebas aZlevs N8 dawese-bulebis maRaziidan SeiZinon mxolod sigareti, asanTi, erTjeradi saparsebi da satelefono baraTebi, xolo sxva danarCeni produqcia maTTvis xelmiuwvdomelia. aRsaniSnavia, rom maRaziis xelmisawvdo-mobasTan dakavSirebuli problema gansakuTrebiT mwvaved aisaxeba xangrZlivi movlis ganyofilebaSi myofi pacientebis mdgomareoba-ze, vinaidan maT gacilebiT didi xniT uwevT am dawesebulebaSi yofna vidre sxva ganyofilebebSi mcxovreb pacientebs.

amave dawesebulebaSi funqcionirebs biblioTeka, Tumca wignebis fondi sakmaod moZvelebulia da ar aqvT wignebis katalogi, rom-lis mixedviTac patimrebi SeZlebdnen sasurveli wignebis SerCev-as. gamokiTxuli patimrebis ganmartebiT, wignebis SesarCevad isini biblioTekaSi ar miyavT da wignebis SerCeva mxolod sasurveli Jan-ris mixedviT aris SesaZlebeli. wignebis katalogi ar aqvT aseve sas-jelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebaSi.

sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi telefoni da-montaJebulia iatakidan 150 sm simaRleze, ris gamoc etliT mosarge-bles gauWirdeba damoukideblad nomris akrefa. saCivrebis yuTi da-montaJebulia saseirno ezoebis SesasvlelTan, romlis zedapiris si-maRle iatakidan 155 sm-ia. saseirno ezoebamde misasvleli derefani araadaptirebulia etliT mosargeble pirebisTvis, aris sami zRurb-li simaRliT 4 sm da kibis sami safexuri.

sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebis saseirno ezoe-bi ganlagebulia me-5 sarTulze da samedicino nawili me-3 sarTul-ze, xolo kibeebi adaptirebuli ar aris. aRniSnulidan gamomdinare, gamokiTxuli SSm patimrebis gadmocemiT, isini uars acxadeben sa-seirnod gasvlaze. polineiropaTiiT daavadebuli SSm piris TqmiT, igi aRniSnul dawesebulebaSi imyofeba 1 weli da 7 Tvea, ra periodSic mxolod samjer iyo saseirnod gasuli.

sainformacio dafebi braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi gamokruli ar aris, xolo sasjelaRsrulebis depar-tamentis N2 da N3 dawesebulebebSi gamokrulia iseT simaRleze, rom etliT mosargeble SSm pirs gauWirdeba am dafebidan informaciis wakiTxva. zemoT CamoTvlil arcerT dawesebulebaSi ar aris xelmi-sawvdomi surdo Tarjimani da ar aqvT ufleba-movaleobebis nusxa brailis SriftiT, rac mniSvnelovan problemas warmoadgens Sesabam-isi SezRudvis SSm pirebis informirebis mxriv.


5.2.6. xarisxiani da drouli fsiqiatriuli daxmarebis

xelmisawvdomoba, sasjelis moxdis diferencirebuli

reJimis pirobebSi patimarTa adekvaturi fsiqiatriuli

daxmarebiTa da fsiqo-socialuri reabilitaciiT

uzrunvelyofa

SedarebiT xarisxiani fsiqiatriuli momsaxureba xelmisawvdomia braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi, sad-ac muSaoben gunduri principiT (fsiqiatri, fsiqologi, fsiqoTer-apevti). sasjelaRsrulebis N2 dawesebulebaSi uzrunvelyofilia fsiqologis da fsiqiatris momsaxureba, Tumca isini ar muSaoben gunduri principiT. fsiqologis momsaxureba ar Sedis fsiqiatriul servisSi.

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis admin-istraciam ar icis, Tu ra saxis specifiuri treningebi unda Cautaron personals. dawesebulebaSi ukve daniSnuli aris reabilitologi da fiqroben, rom swored man unda SeimuSaos gansakuTrebuli saWiroe-bebis miwodebis strategia. sasjelaRsrulebis departamentis N2 da N3 dawesebulebis personali, maT Soris, samedicino personali, ar aris informirebuli SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa janmr-Telobis specialur saWiroebaTa Sesaxeb.

sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi ar xdeba au-toagresiul patimarTa adekvaturi fsiqologiuri da fsiqiatriuli marTva, ar aris danergili suicidis prevenciis programa.

fsiqikuri aSlilobis mqone pirTa specialuri/gansakuTrebuli saWiroebad SeiZleba CaiTvalos fsiqo-socialuri reabilitacia, romelsac braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawese-bulebis fsiqiatriul ganyofilebaSi erTeul pacientebTan atarebs fsiqologi, rasac ar aqvs Tanmimdevruli xasiaTi. samwuxarod, per-sonalis ndoba da molodini qcevis pozitiuri marTvisa da pirovnebis ganviTarebis strategiebis mimarT dabalia.

gaerTianebuli erebis adamianis uflebebis komitetis zogadi komen-taris Tanaxmad237 piris ganTavseba samartoo sakanSi gaxangrZlivebu-li droiT SesaZlebelia gautoldes wamebas an sastik, araadamianur an Rirsebis Semlaxav mopyrobas. gaerTianebuli erebis wamebis pre-venciis qvekomitetis daskvnis Tanaxmad, gaxangrZlivebuli samar-too saknis RonisZieba SesaZloa gautoldes wamebas da igi ar unda iyos gamoyenebuli arasrulwlovnebisa da fsiqikuri janmrTelobis

237 CCPR, General Comment 20/44, April 3, 1992


mqone pirebTan238. 2007 stambolis gancxadebis Sesabamisad, samartoo saknis gamoyenebis Sesaxeb239 misi gamoyeneba srulad unda akrZalul iqnes fsiqikuri janmrTelobis problemis mqone patimrebTan.

samwuxarod, fsiqikuri janmrTelobis problemebis mqone patimarTa samartoo sakanSi moTavsebis faqti gamovlinda sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi. samartoo sakanSi moTavsebuli patimris piradi saqmis Semowmebis Sedegad dadginda, rom patimari mimdinare wlis 17 seqtembers Seasaxles sasjelaRsrulebis departa-mentis N3 dawesebulebaSi. Sesaxlebis dRidan 3 jer iqna moTavsebuli samartoo sakanSi (erTxel 4 dRiT, meored 15 dRiT da mesamed- vizitis dros, brZanebaSi 10 dRe iyo miTiTebuli). patimris samedicino doku-mentaciis Semowmebis Sedegad ki gairkva, rom sasjelaRsrulebis N3 dawesebulebaSi Sesaxlebis Semdgom patimars fsiqiatris konsulta-cia ar Catarebia, miuxedavad konsultaciis aSkara saWiroebisa. aR-saniSnavia, rom patimarma sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawe-sebulebaSi 4-jer miiyena TviTdazianeba.

aucilebelia yvela saWiro zomis miReba, raTa momavalSi Tavidan iqnas acilebuli fsiqikuri problemebis mqone patimris samartoo sakanSi moTavseba da rom aseTi patimari uzrunvelyofili iqnas drouli da adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebiT.

dadebiTad unda Sefasdes is garemoeba, rom saqarTvelos mTavro-bis 2014 wlis 31 dekembris N762 dadgenilebiT damtkicda `fsiqiku-ri janmrTelobis ganviTarebis strategiuli dokumenti da 2015-2020 wlis samoqmedo gegma~. miTiTebuli dokumenti saqarTveloSi fsiqikuri janmrTelobis servisebis ganviTarebasTan erTad iTval-iswinebs iseT strategiul mimarTulebas, rogoric aris fsiqikuri janmrTeloba penitenciur sistemaSi, romelic uzrunvelyofas sas-jelaRsrulebis dawesebulebebSi fsiqiatriuli momsaxurebis Tana-bari standartebiT miwodebas.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba gakeTdes daskv-na, rom aRniSnuli rekomendacia mxolod nawilobriv aris Sesrule-buli, samoqmedo gegmis damtkicebiT saqarTvelos xelisuflebis mier gadaidga mniSvnelovani nabiji gansaxilveli rekomendaciis Sesrulebisken da saWiroa Zalisxmevis gaZliereba raTa fsiqikuri problemebis mqone patimrebs miewodoT xarisxiani da drouli fsiqi-atriuli daxmareba.

238 UN Subcommittee on Prevention of Torture (2010), report on the visit of the subcommittee on prevention of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment to the republic of Paraguay (par 184).

239 International Psychological Trauma Symposium (2007), The Istanbul Statement on the use and effects of solitary confinement,


5.2.7. sasjelaRsrulebis sistemis personalis damatebiTi

swavleba patimrobis yvela etapze SezRuduli

SesaZleblobis mqone pirebis gamovlenis, maTi

fsiqologiuri/somaturi/socialuri saWiroebebis

Sefasebis da Sesabamisi daxmarebis miwodebis sakiTxebSi

zemoxsenebuli rekomendacia mxolod erTeul SemTxvevebSi da naw-ilobriv Sesrulda. braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis fsiqiatriuli ganyofilebis samedicino personalis nawils gavlili aqvs treningebi stresuli reaqciis, adaptaciis darRvevis, depresiis, auto da heteroagresiuli qcevis prevenci-is, simptomebis da niSnebis Secnobis, riskebis Sefasebisa da marTvis sakiTxebSi, aseve fsiqoaqtiuri nivTierebebis moxmarebis qronikuli da mwvave Sedegebis Secnobisa da marTvis sakiTxebSi; aseve gavlili aqvs treningebi sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebis fsiqiatrs.

5.2.8. fsiqoaqtiuri medikamentebis (nivTierebebis)

arasamedicino mizniT Warbi raodenobiT moxmarebis

prevencia

am rekomendaciis Sesrulebis mizniT garkveuli zomebi ukve miRebu-lia braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi, sasjelaRsrulebis departamentis N2 dawesebulebaSi, nawilobriv aseve sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi. sas-jelaRsrulebis departamentis N2 da N3 dawesebulebebSi fsiqotro-puli medikamentebs patimari eqTanis TandaswrebiT iRebs, riTac cdiloben moaxdinon fsiqotropuli medikamentebis miwodebis kon-troli. amasTan, sasjelaRsrulebis N2 dawesebulebis fsiqiatri es-aubreba patimrebs medikamentebis Warbi dozebis miRebiT gamowveul garTulebebze. samwuxarod, sasjelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebaSi eqimi kvlavac ganicdis garkveul wnexs fsiqotropu-li medikamentebis gadaWarbebuli moTxovnis gamo.

5.2.9. dawesebulebis stomatologebis gadamzadeba

specialuri saWiroebebis stomatologiis safuZvlebSi

TiToeul patimars unda hqondes imis SesaZlebloba, isargeblos kvalificiuri stomatologis momsaxurebiT. (patimrebTan mopyro-bis minimaluri standartuli wesebi, muxli 22).

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis stomatologs ar aqvs gavlili raime saxis gadamzadebis kurse-


bi specialuri saWiroebebis stomatologiis safuZvlebSi. sas-jelaRsrulebis departamentis N3 dawesebulebas saerTod ar em-saxureba stomatologi orTopedi, xolo Terapevti stomatologi muSaobs damxmare eqTnis gareSe. raime specialuri swavlebis kursi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa specialuri stomatologi-uri saWiroebebis Taobaze mas gavlili ar aqvs. zemoxsenebulidan ga-momdinare es rekomendacia Sesrulebuli ar aris.

5.3. rekomendaciebis Sesrulebis mimdinareoba

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi

fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centri aranebayoflobiTi sta-cionaruli fsiqiatriuli daxmarebis miwodebas awarmoebs fsiqiku-ri janmrTelobis saxelmwifo programis farglebSi, romlis Tanax-mad, aranebayoflobiTi stacionaruli momsaxurebis mosargebleebi arian rogorc saqarTvelos moqalaqeebi, aseve patimrobisa da Tavi-suflebis aRkveTis dawesebulebebSi myofi sxva pirebi.

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi vizitis dros moni-toringis jgufis wevrebma daaTvalieres IX, X, XI da XII ganyofilebebSi arsebuli palatebi. aRsaniSnavia is faqti, rom IX, XI da XII ganyofile-bebSi arsebuli palatebi saWiroebs saremonto samuSaoebs. aseve sav-alaloa iq arsebuli sanitarul-higienuri mdgomareoba (IX, XI da XII ganyofilebebi). arc erTi ganyofilebis palatebSi ar aris saventi-lacio sistema. sapirfareSoSi ar muSaobs Camrecxi avzebi, zog SemTx-vevaSi gafuWebulia onkanic. dawesebulebaSi arsebuli saseirno ezoebi ar aris saTanadod aRWurvili da gadaxuruli. wvimian amindSi sruliad SeuZlebelia gaseirneba. samwuxarod, unda aRiniSnos, rom miTiTebul ganyofilebebSi sacxovrebeli pirobebis mdgomareoba 2013 wlis noemberSi Catarebuli monitoringis Semdeg ar Secvlila da kvlavac mniSvnelovan problemad rCeba.

5.3.1. SezRuduli SesaZleblobis mqone braldebul/

msjavrdebulTaTvis adekvaturi fsiqiatriuli

daxmarebis miwodeba

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi dasaqmebuli samedici-no personalis raodenoba arasakmarisia. pacientebi umetesoba ar aris CarTuli mkurnalobis procesSi, ar arian informirebuli daa-vadebis, mkurnalobis da medikamentebis gverdiTi efeqtebis Sesaxeb.

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi fsiqikuri janmrTe-lobis standartebi SemuSavebuli ar aris. centrSi ar tardeba pa-timrebis individualur saWiroebebze morgebuli sareabilitacio


programebi. direqtorma ganmarta, rom individualur saWiroebebze morgebuli fsiqo-socialuri reabilitaciis programebis SemuSave-ba da ganxorcieleba uWirT Sesabamisi kvalifikaciis mqone kadrebis deficitis gamo. arsebuli resursiT mxolod erTeul pacientebTan atareben sareabilitacio aqtivobebs. fsiqo-socialuri reabil-itaciis aqtivobebidan tardeba artTerapia, ergoTerapia, sinemaT-erapia, fsiqoTerapia. magram sareabilitacio aqtivobebSi erTeuli pacientebi arian CarTuli, ZiriTadad qalebi. fsiqo-socialuri re-abilitaciis aqtivobebi ar aris sistemuri da struqturirebuli. dawesebulebaSi ar muSaoben sakmarisi raodenobis fsiqologebi, ar mimdinareobs sistemuri fsiqo-Terapia da fsiqo-reabilitacia. dawesebulebas ar hyavs okupaciuri Terapevti, romelic imuSavebda abilitacia/reabilitaciis programebze.

`patimrebisadmi mopyrobis standartuli minimaluri wesebi~, sad-ac jandacvis servisebis sakvanZo sakiTxebi srulad aris asaxuli, patimris fsiqikuri janmrTelobis uzrunvelyofis mizniT, adgens, rom aucilebeli ar aris dawesebulebebSi usafrTxoebis erTnairi zomebis miReba yvela jgufisTvis. ufro metic sasurvelia am zome-bis simkacris gradacia jgufebis mixedviT (wesi 63).

sasjelaRsrulebis sistemidan gadmoyvanili patimrebis da iZu-lebiT mkurnalobaze myofi pacientisTvis SemuSavebuli mkurnalo-bisa da cxovrebis reJimi identuria, Tumca igi gansxvavdeba im reJi-misagan, romelic moqmedebs sxva aranebayoflobiT mkurnalobaze my-ofi pirebis SemTxvevaSi. dawesebulebas ar aqvs SemuSavebuli difer-encirebuli reJimis pirobebSi fsiqiatriuli daxmarebis miwodebis standartebi.

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, migvaCnia, rom amJamad fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi stacionaluri aranebay-oflobiT/iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnalobis qveS myof msjavr-debulebs/braldebulebs ar miewodebaT adekvaturi fsiqiatriuli daxmareba, Tumca rogorc zemoT aRiniSna, fsiqikuri janmrTelobis ganviTarebis strategiuli dokumentis da 2015-2020 wlis samoqmedo gegmis damtkicebiT saqarTvelos xelisuflebis mier gadaidga mniS-vnelovani nabiji gansaxilveli rekomendaciis Sesrulebisken.

5.3.2. fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris

usafrTxoebis samsaxuris rolis da funqciis gadaxedva

fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris generaluri direqto-ris 2013 wlis 28 Tebervlis N12 brZanebiT, ganaxlebuli saStato


ganrigis Sesabamisad, fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris dacvis samsaxurs Seecvala saxelwodeba da 2013 wlis 1 martidan iwodeba, rogorc sazedamxedvelo samsaxuri. amave dRes damtkicda fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris sazedamxedvelo samsax-uris axali debuleba, Tumca Seicvala aRniSnuli samsaxuris mxolod dasaxeleba da ara saqmianobis sfero.

vizitis mimdinareobisas gamokiTxuli pacientebi kvlavac uTiTeben, rom pacientebis fizikuri SezRudva xdeba zedamxedvelobis samsax-uris TanamSromlebis mier da ufro metic, zog SemTxvevebSi adgili aqvs am samsaxuris TanamSromlebis mxridan pacientebis mimarT `dab-mis~ muqaras.

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis minis-tris 2007 wlis 20 martis N92/n brZanebiT damtkicebuli fsiqikuri aSlilobis mqone pacientisaTvis fizikuri SezRudvis meTodebis gamoyenebis wesisa da procedurebis Sesaxeb instruqciis me-8 wesis Tanaxmad, `fizikur SezRudvas axorcielebs dawesebulebis Sinaga-nawesiT gansazRvruli Sesabamisi personali, romelsac gaaCnia saW-iro kvalifikacia da gamocdileba fizikuri SezRudvis meTodebis gamoyenebis sakiTxebSi.~

fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris sazedamxedvelo sam-saxuris debulebis 3.8 muxlis Tanaxmad, `sazedamxedvelo samsaxuris saqmianobis sferos warmoadgens: pacientis gamwvavebis […] SemTxveva-Si med-personalTan erTad miiRos kanoniT gaTvaliswinebuli yvela zoma sazogadoebrivi wesrigis damrRvevTa mimarT […]~

zemoaRniSnuli normebis analizis cxadyofs, rom sazedamxedve-lo samsaxuris TanamSromlebs ufleba aqvT ganaxorcielon paci-entis fizikuri SezRudva, Tumca mxolod im SemTxvevaSi, Tu maT gaaCniaT saWiro kvalifikacia da gamocdileba fizikuri SezRudvis meTodebis gamoyenebis sakiTxebSi. rogorc Semowmebis Sedegad gairk-va, sazedamxedvelo samsaxuris TanamSromlebs specialuri momza-deba an treningi pacientebis fizikuri SezRudvebis procedurebis Sesaxeb gavlili ar aqvT, Tumca miuxedavad aRniSnulisa, isini monaw-ileoben pacientebis fizikur SezRudvaSi, rac dauSveblad migvaCnia.

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saminis-tros mier mowodebuli informaciis mixedviT,240 dagegmilia trener-Ta gadamzadeba, romlis Semdeg ganxorcieldeba kaskaduri treninge-bi fsiqiatriuli mkurnalobis dawesebulebebis personalisTvis (maT Soris, fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris sazedamxedvelo samsaxuris TanamSromlebisTvis).

240 2014 წლის 12 დეკემბრის N01/99693 წერილი.


yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT, rom fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris saqmianobaSi sazedamxedvelo samsaxuris rolis da funqciebis praqtikaSi ganxor-cieleba amJamadac problemur sakiTxad rCeba.

5.3.3. gasaCivrebis meqanizmis maregulirebeli normatiuli

bazis Seqmna

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centris generaluri direqto-ris 2008 wlis 23 dekembris N34 brZanebiT, fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi Seqmnilia pacientTa saCivrebisa da winadadebebis ganmxilveli komisia, romelic Sedgeba centris sxvadasxva Tanam-debobis pirebisgan. aRniSnul komisias evaleba centris saCivrebis yuTebis periodulad gaxsna da masSi arsebuli saCivrebisa da wina-dadebebis komisiaze ganxilva. aRsaniSnavia, rom dadgenili ar aris, Tu ra periodulobiT unda gaixsnas saCivris yuTebi. fsiqikuri jan-mrTelobis erovnuli centris direqtoris moadgilis ganmartebiT, romelic am komisiis wevria, misi Seqmnis dRidan raime saCivari an winadadeba ar ganuxilavT, vinaidan saCivari saCivris yuTSi aras-dros aRmouCeniaT.

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi IX, X, XI, XII ganyofilebebSi saCivris yuTebi moTavsebulia derefnebSi. aRniSnul adgilas samed-icino personals da dacvis TanamSromlebs mowyobili aqvT mosasven-ebeli adgili (magida-skamebiT), rac metyvelebs imaze, rom survilis SemTxvevaSi pacienti ver moaxerxebs dawesebulebis TanamSromelTa SeumCnevlad konfidencialuri werilis saCivris yuTSi moTavsebas.

XI ganyofilebis socialuri samsaxuris TanamSromlis ganmartebiT, saCivris yuTi kviraSi erTxel mainc ixsneba, Tumca aRniSnulze ara-nairi saxis aqti ar dgeba. pacientebTan saubrisas dadginda, rom wer-ilebis daweraSi aqtiurad monawileoben socialuri samsaxuris Ta-namSromlebi. aRniSnuls adasturebs TviT socialuri samsaxuris Ta-namSromelic (XI ganyofileba). pacientebTan gasaubrebisas aRmoCnda, rom arc erT pacients ar qonda palataSi furclisa da saweri kalmis qonis SesaZlebloba.

2014 wlis ganmavlobaSi saCivris yuTebSi arcerTi saCivari ar yofi-la napovni, rac naTlad miuTiTebs, rom fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi ar moqmedebs gasaCivrebis efeqtiani meqanizmi.

rogorc saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier mowodebuli informaciidan241 irkveva, evropis

241 2014 წლის 12 დეკემბრის N01/99693 წერილი


sabWosa da evrokavSiris erToblivi proeqtis `adamianis uflebebis dacva cixeebsa da daxuruli tipis sxva dawesebulebebSi~ farglebSi dagegmilia gasaCivrebis meqanizmebis kvleva, fsiqiatriuli daxmare-bis Sesaxeb kanonmdeblobis/kanonqvemdebare aqtebis sruli revizia da Sesabamisi cvlilebebisaTvis rekomendaciebis momzadeba saer-TaSoriso standartebis gaTvaliswinebiT.

5.3.4. pacientebis stacionaridan gaweris standartebis

SemuSaveba da instituciaSi xangrZlivad myofi

pacientebis TemSi dabruneba, maTi fsiqo-socialuri

statusis Sesabamisi benefitebiT uzrunvelyofa

pacientis instituciaSi xangrZlivi dayovneba sociumidan izolire-bulad iwvevs damoukidebeli cxovrebis unar-Cvevebis gaqrobas da aZnelebs mis resocializacias. pacienti ver sargeblobs daavadebiT an asakiT gansazRvruli socialuri benefitebiT da dakarguli aqvs ojaxis mxardaWerac.

aranebayoflobiTi da iZulebiTi mkurnalobis stacionaruli dax-marebis vadebTan dakavSirebiT, fsiqiatriuli daxmarebis Sesaxeb saqarTvelos kanonSi da sisxlis samarTlis saproceso kodeqsSi 2014 wlis 26 ivlisis cvlilebis Tanaxmad, saqarTvelos sisxlis samarT-lis saproceso kodeqsis 191-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi sisxlis samarTlis saqmis ganmxilveli sasamarTlo uflebamosilia piris mimarT gamoiyenos iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnaloba. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 191-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad, Tu dadginda, rom braldebuli danaSaulis Cadenisas Seuracxi iyo, sasamarTlos mier Sewydeba mis mimarT sisx-lis samarTlebrivi devna da saqmis ganmxilveli mosamarTle val-debulia `fsiqiatriuli daxmarebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 221 muxlis pirveli punqtiT gaTvaliswinebuli safuZvlebis arsebobisas sasamarTlo-fsiqiatriuli eqspertizis daskvnis safuZvelze, imave ganCinebiT gadawyvitos am pirisTvis iZulebiTi fsiqiatriuli mkur-nalobis Catarebis sakiTxi, romlis vada amave kodeqsis 191-e muxlis 21 nawilis Sesabamisad ar unda aRematebodes 4 wels. aseve, miTiTebu-li cvlilebis Sesabamisad, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2014 wlis 1 oqtombris N69/n da N70/n brZanebebiT damtkicda iZulebiT fsiqiatriul mkurnalobaze myo-fi pacientebis riskis Sefasebis standartisa da riskis Semcirebis, resocializaciisa da fsiqikuri janmrTelobis gaumjobesebisken mimarTul RonisZiebaTa CamonaTvali da iZulebiTi fsiqiatriuli mkurnalobisadmi daqvemdebarebuli pacientis fsiqikuri janmrTe-lobis mdgomareobis Sefasebis mizniT fsiqiatriul dawesebulebaSi


moqmedi specialuri komisiis Semadgenloba da saqmianobis wesi.

amasTan, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad,242 saqarTve-los mTavrobis 2014 wlis 31 dekembris N762 dadgenilebiT damtkice-buli fsiqikuri janmrTelobis ganviTarebis strategiuli doku-mentis da 2015-2020 wlis samoqmedo gegmis farglebSi, situaciuri analizisa da arsebuli realobis gaTvaliswinebiT (finansuri Sesa-Zleblobebi, kadrebis momzadebis xarisxi) uaxloes momavalSi dai-wyeba Tanamedrove Temze dafuZnebuli servisebis danergvis safex-urebrivi procesi, romelic fsiqikuri janmrTelobis samsaxurebis gamTlianebuli jaWvis Seqmnis sawindari iqneba.

unda aRiniSnos, rom miuxedavad zemoxsenebuli cvlilebebisa, fsiqi-kuri janmrTelobis erovnul centrSi dRemde rCeba aTobiT pacien-ti, romelic dawesebulebaSi imyofeba ukve 15-20 welze meti. aRniSnu-li garemoeba kanonis saTanado aRsrulebisa da Sesabamisi Temze da-fuZnebuli servisebis ganviTarebis aucileblobaze miuTiTebs.

5.3.5. fsiqikuri aSlilobis mqone pacientebis

mimarT fizikuri SezRudvis meTodis erovnuli

kanonmdeblobisa da saerTaSoriso standartebis

Sesabamisad gamoyeneba

daSvebulia fizikuri SezRudvis Semdegi ori meTodi: pacientis specializebul palataSi izolacia da pacientis fizikuri SeboWva. amasTan, fiqsaciis periodSi pacienti unda imyofebodes ganuwyvete-li samedicino meTvalyureobis qveS. fiqsirebis yoveli SemTxve-va unda aRiniSnos specialur JurnalSi. SezRudvis aucileblobis amowurvisTanave fsiqiatri iRebs gadawyvetilebas proceduris Sewyvetis, an gagrZelebis Sesaxeb da akeTebs Sesabamis Canawers, Tu ra saxis manipulacia Cautarda avadmyofs da drois ra monakveTSi.

fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi pacientis fizikuri Sez-Rudvis Sida standarti SemuSavebuli ar aris. awarmoeben fiqsaciis Jurnals, sadac xdeba pacientis SeboWvasTan dakavSirebuli Canaw-erebis gakeTeba. ganyofilebaSi aris specialuri saizolacio oTaxi, sadac Cvenebisas xdeba pacientTa SeboWva. pacientis SesaboWad aqvT zewrebi da specialuri perangebi, Tumca am ukanasknels ar iyeneben arapraqtikulobis gamo.

2014 wlis manZilze zemoaRniSnul oTxive ganyofilebaSi pacientis fizikuri SezRudvis 13 faqti dafiqsirda. pacientebTan gasaubre-

242 2014 წლის 12 დეკემბრის N01/99693 წერილი.


bis Sedegad dadginda, rom samedicino personali fsiqikuri janmr-Telobis erovnuli centris sazedamxedvelo samsaxuris daxmarebiT periodulad iyenebs gamwvavebuli pacientebis fizikuri SezRudvis meTodebs, SezRudva xdeba sxva pacientebis TandaswrebiT, ganyo-filebis derefnebSi, rac ewinaaRmdegeba erovnul kanonmdebloba-sa da saerTaSoriso standartebs. yovelive zemoaRniSnulidan ga-momdinare, fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi pacientebis mimarT fizikuri SezRudvebis gamoyenebis praqtika kvlav proble-mad rCeba.

5.3.6. fsiqiatriuli servisebis muSaobisa da fsiqiatriuli

daxmarebis miwodebis specialuri zedamxedvelobis

sistemis SemuSaveba

2013 wlis 1 Tebervals Seiqmna fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris xarisxis kontrolis samsaxuri. generaluri direqtoris 2013 wlis 1 aprilis N15 brZanebiT damtkicda centris samedicino momsaxurebis xarisxis gaumjobesebis da pacientTa usafrTxoebis uzrunvelyofis Sefasebis Sida sistemis funqcionirebis wesi.

aRniSnuli wesis Tanaxmad, xarisxis marTvis sistema uzrunvelyofs monitorings, kontrols, Sedegebis analizs da xarisxis gaumjobese-bis RonisZiebebis SemuSavebas. samedicino momsaxurebis xarisxis marTvis sistema aRricxavs da Seiswavlis Semdeg SemTxvevebs, rode-sac saxezea letaluri gamosavali; pacientis janmrTelobis mdgo-mareobis mkveTri gauareseba, rogorc fsiqikuri, aseve somaturi; sa-medicino Secdoma/gadacdoma; pacientis/pacientis warmomadgenlis saCivari; statistikurad xSiri garTuleba; statistikurad xSiri gverdiTi movlenebis gamovlena da marTva.

miTiTebuli wesi aseve iTvaliswinebs kadrebis kvalifikaciis am-aRlebis Sida sistemas, romelic moicavs personalTan periodu-li RonisZiebebis gamarTvas. xarisxis marTvis sistemis mimdinare RonisZiebebi moicavs arsebul moTxovnebTan SesabamisobaSi eqimis muSaobis sistematiur meTvalyureobas, pacientTa mdgomareobis sistematiuri komisiuri ganxilvebis gziT. mimdinare RonisZiebebi aseve moicavs samedicino SemTxvevis detalur komisiur ganxilvas, roca adgili hqonda Secdomas samedicino saqmianobis dros, pacien-tis janmrTelobis mdgomareobis mkveTr gauaresebas da letalur gamosavals.

fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris xarisxis marTvis samsax-uris saqmianobis mniSvnelovan mimarTulebas warmoadgens samedici-


no personalisTvis sakvalifikacio unar-Cvevebis amaRlebis mizniT treningebis Catareba.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT, miTiTebu-li xarisxis marTvis samsaxuri asrulebs fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris Sida sazedamxedvelo sistemis funqcias, Tumca mniSvnelovnad migvaCnia, gaZlierdes saqarTvelos Sromis, janmrT-elobisa da socialuri dacvis saministros mier fsiqiatriuli ser-visebis muSaobisa da fsiqiatriuli daxmarebis miwodebis special-uri zedamxedvelobis sistema, romelic fsiqiatriuli servisebis xarisxTan erTad, Seafasebs Sida kontrolis samsaxuris saqmianobis efeqturobas, damyarebuli iqneba korporatiulobis principze da ar eqneba represiuli funqcia.

5.4. daskvna

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebaSi, sas-jelaRsrulebis departamentis N2 da N3 dawesebulebebSi, aseve fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi ganxorcielebuli gan-meorebiTi (sakontrolo) vizitebis Sedegad dadginda, rom miuxe-davad garkveuli pozitiuri cvlilebebisa, samwuxarod, rekomenda-ciebis Sesrulebis TvalsazrisiT mniSvnelovani progresi ar SeimC-neva. sagangaSoa is faqti, rom mTel rig rekomendaciebTan mimarTebiT arcerTi RonisZieba ar gatarebula.

braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis gaxsnas sasjelaRsrulebisa da probaciis saministro miiCnevda SezRuduli SesaZleblobis mqone patimarTa problemebis mogvarebis erT-erT ZiriTad saSualebad. marTalia, aRniSnul dawesebulebaSi xangrZlivi movlis ganyofilebis funqcionireba nawilobriv dadebiTad aisaxa sasjelaRsrulebis sistemaSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pa-timrebis mdgomareobaze, Tumca sasjelaRsrulebis dawesebulebeb-Si kvlav rCebian fizikuri da mentaluri SezRudvis mqone patimre-bi, xolo Tavis mxriv, braldebulTa da msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis xangrZlivi movlis ganyofilebaSi SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone patimarTa saWiroebebi srulad dakmayofilebuli ar aris, maT Soris adaptirebuli ar aris fizikuri garemo.

dadebiTad unda Sefasdes saqarTvelos mTavrobis 2014 wlis 31 de-kembris N762 dadgenilebiT fsiqikuri janmrTelobis ganviTarebis strategiuli dokumentis da 2015-2020 wlis samoqmedo gegmis damt-kiceba, rac calsaxad miuTiTebs saxelmwifos nebaze, penitenciur sistemaSi da sxva daxurul dawesebulebebSi pacientebs miewodoT erovnuli kanonmdeblobisa da saerTaSoriso standartebis Sesabami-


si fsiqiatriuli servisebi. amdenad, mniSvnelovania aRniSnul gegma-Si gawerili RonisZiebebis zedmiwevniT Sesruleba.

Sesabamisad, movuwodebT saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da pro-baciis saministros, aseve saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros, gaataros yvela saWiro zoma qvemoT mocemuli rekomendaciebis Sesasruleblad.

rekomendaciebi

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros:

• Seiqmnas SSm patimarTa identificirebisa da saWiroebaTa Se-fasebis meqanizmi da am meTodiT ganxorcieldes yvela sas-jelaRsrulebis dawesebulebaSi statistikis mudmiv reJimSi warmoeba

• SemuSavdes yvela sasjelaRsrulebis dawesebulebisTvis patimrobis pirobebTan adaptirebuli SSm pirebze zrunvis standartebi

• yvela sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi ganxorcieldes SSmp patimarTa uzrunvelyofa personaluri damxmariT. SSm patimrebi uzrunvelyofil iqnan socialuri da samedicino reabilitaciiT

• yvela sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi uzrunvelyofil iqnas sruli fizikuri xelmisawvdomoba; dawesebulebebis fizikuri garemos sruli adaptireba; servisebis da infor-maciis sruli xelmisawvdomoba

• moxdes xarisxiani da drouli fsiqiatriuli daxmarebis xe-lmisawvdomobis uzrunvelyofa sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebaSi

• sasjelis moxdis diferencirebuli reJimis pirobebSi ganx-orcieldes patimarTa adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebi-Ta da fsiqo-socialuri reabilitaciiT uzrunvelyofa

• uzrunvelyofil iqnas sasjelaRsrulebis yvela dawese-bulebaSi personalis gangrZobadi swavleba

• moxdes samedicino personalze arasasurveli wnexis Tavidan acilebis mizniT samedicino personalis ufro meti daculo-bis uzrunvelyofa; fsiqotropuli medikamentebis miwodebis mkacri kontroli

• uzrunvelyofil iqnas dawesebulebebis stomatologebis


gadamzadeba specialuri saWiroebebis stomatologiis sa-fuZvlebSi

saqarTvelos Sromis, janmrTelobis da socialuri dacvis minis-trs:

• uzrunvelyofil iqnas SezRuduli SesaZleblobis mqone braldebul/msjavrdebulTaTvis adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebis miwodeba fsiqikuri janmrTelobis erovnul cen-trSi

• gadaixedos fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris sazedamxedvelo samsaxuris roli da funqciebi; gamoiricxos am samsaxuris TanamSromlebis monawileoba pacientebis fizikur SezRudvis procesSi an CautardeT saTanado momza-deba fizikuri SezRudvebis procedurebis Sesaxeb

• fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi Seiqmnas gasa-Civrebis meqanizmis maregulirebeli normatiuli baza

• moxdes pacientebis stacionaridan gaweris standartebis SemuSaveba da instituciaSi xangrZlivad myofi pacientebis TemSi dabruneba, maTi fsiqo-socialuri statusis Sesabamisi benefitebiT uzrunvelyofa

• fsiqikuri aSlilobis mqone pacientebis mimarT fizikuri SezRudvis meTodis gamoyeneba moxdes erovnuli kanonmde-blobisa da saerTaSoriso standartebis Sesabamisad

• SemuSavdes fsiqiatriuli servisebis muSaobisa da fsiqi-atriuli daxmarebis miwodebis specialuri zedamxedvelo-bis gare sistema; ganxorcieldes fsiqikuri janmrTelobis erovnuli centris xarisxis kontrolis samsaxuris saqmiano-bis efeqtianobis Sefaseba


6. bavSvTa uflebrivi mdgomareoba mcire saojaxo

tipis saxlebSi

6.1. Sesavali

2014 wlis noemberSi saqarTvelos saxalxo damcvelis specialurma prevenciulma jgufma, prevenciis erovnuli meqanizmis saqmianobis farglebSi, saxalxo damcvelis bavSvis uflebebis centrTan erTad, monitoringi ganaxorciela 14 mcire saojaxo tipis (SemdgomSi `mst~) saxlSi. kerZod, saCxeris municipalitetis sofel bajiTis (1), ambro-lauris (1), quTaisis (3), xonis (1), Cxorowyus (1), walenjixis (2), ba-Tumis (1), ozurgeTis (2), lanCxuTisa (1) da zestafonis (1) mcire sao-jaxo tipis saxlebSi. monitoringis mizans warmoadgenda mst saxleb-Si bavSvTa uflebrivi mdgomareobis Semowmeba da beneficiarTaTvis miwodebuli momsaxurebis Sida kanonmdeblobiTa da saerTaSoriso standartebiT gaTvaliswinebul moTxovnebTan Sesabamisobis dadge-na.

mosamzadebel periodSi ganxorcielda monitoringis dagegmva, gani-sazRvra Sesamowmebeli saxlebis da vizitebis, monitoringis jgufe-bisa da masSi Semavali wevrebis raodenoba, aseve, SemuSavda samizne jgufebze gaTvlili Tematuri kiTxvarebi.

monitoringis Semdgom etapze Sejamda Sedegebi, Sedga teqnikuri an-gariSebi da maT safuZvelze momzadda winamdebare angariSi da Sesa-bamisi rekomendaciebi.

2014 wlis noembris monitoringis ori jgufi dakompleqtebuli iyo saxalxo damcvelis aparatis prevenciisa da monitoringis departa-mentisa da bavSvis uflebebis centris TanamSromlebisagan (nikoloz kvaracxelia, daniel mgeliaSvili, TamTa babunaSvili, Tamar Cxolar-ia), agreTve, prevenciis erovnuli meqanizmis 5 mowveuli eqspertis-agan (qeTevan filauri, maia ciramua, qeTevan gelaSvili, lali wulei-skiri, nana qoriZe).

winamdebare angariSis momzadebisas, sxva masalebTan erTad, gamoy-enebul iqna monitoringis jgufis wevrebis mier momzadebuli teqni-kuri angariSebi. saaRmzrdelo dawesebulebis monitoringi ganxor-cielda bavSvze zrunvis standartebis mixedviT243.

detalurad iqna Seswavlili TiToeuli standartiT gaTvaliswinebu-li moTxovnebis Sesabamisoba mst saxlebSi arsebul mdgomareobas-Tan. angariSi Sedgenilia imgvarad, rom intervius konfidencialuri

243 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი.


xasiaTidan gamomdinare, ar moxdes mst saxlebis beneficiaris iden-tifikacia.

monitoringis jgufi `saxalxo damcvelis Sesaxeb~ saqarTvelos or-ganuli kanoniT miniWebuli uflebamosilebis ganxorcielebisas xe-lmZRvanelobda saqarTvelos konstituciiT, gaerTianebuli erebis organizaciis bavSvis uflebaTa konvenciiT, bavSvze zrunvis stand-artebiTa da sxva Sesabamisi normatiuli aqtebiT244.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom mcire saojaxo tipis saxlebSi kvlav problemad rCeba personalis kvalifikacia, bavSvis mimarT Zal-adoba, beneficiarTa janmrTelobis dacvis ufleba, maTi fsiqologi-uri/fsiqiatriuli momsaxureba, ganaTlebis ufleba, damoukidebeli cxovrebisTvis momzadeba.

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis me–20 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, `bavSvs, romelic droebiT an mudmivad moklebulia ojax-ur garemos, anda, misive yvelaze WeSmariti interesebidan gamom-dinare, ar SeiZleba darCes aseT garemoSi, ufleba aqvs saxelmwifos gansakuTrebuli mfarvelobiTa da daxmarebiT sargeblobdes~. amave konvenciis 27–e muxliT daculia bavSvis ufleba, uzrunvelyofi-li iyos cxovrebis saTanado doniT, xolo amave muxlis me–3 punqti gansazRvravs saxelmwifoebis valdebulebas, ,,daxmareba gauwion mS-oblebsa da bavSvTa aRmzrdel sxva pirebs am uflebis ganxorciele-baSi, aucileblobis SemTxvevaSi, materialurad exmarebian da Tanad-gomas uweven programebs, uwinaresad, sakvebiT, tansacmliTa da sacx-ovrebliT uzrunvelyofis TvalsazrisiT~.

myari da stabiluri ojaxi bavSvis keTildReobis safuZvelia. dRes saqarTveloSi yvela ojaxi ver uzrunvelyofs bavSvis saWiroebebs. aseT SemTxvevaSi saxelmwifo valdebulia, Tavad aiRos bavSvis aRz-rdaze pasuxismgebloba da mas ganviTarebisaTvis Sesabamisi pirobebi Seuqmnas.

saxelmwifo zrunvis erT-erTi formaa bavSvis mcire saojaxo ti-pis saxlSi ganTavseba da ojaxTan miaxloebuli garemos Seqmna, misi saukeTeso interesebis Sesabamisad. beneficiarebma unda miiRon maT

244 საქართველოს კანონი „სოციალური დახმარების შესახებ“; საქართველოს კანონი ,,შვილად აყვანისა და მინდობით აღზრდის შესახებ“; საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისა და საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2010 წლის 31 მაისის ერთობლივი ბრძანება №152/ნ-№496-№45/ნ ბავშვთა დაცვის მიმართვიანობის (რეფერირების) პროცედურების დამტკიცების შესახებ; საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2010 წლის 26 თებერვლის ბრძანება №52/ნ „სპეციალიზებულ დაწესებულებაში პირის მოთავსებისა და ამ დაწესებულებიდან მისი გაყვანის წესისა და პირობების დამტკიცების შესახებ“.


individualur saWiroebebze morgebuli momsaxureba. momsaxurebis individualuri midgoma mniSvnelovania bavSvis ganviTarebis pro-cesSi da zrdis imis perspeqtivas, rom arasrulwlovanma srulad moaxdinos Tavisi SesaZleblobebis ganviTareba.

6.2. standarti 1 - informacia momsaxurebis Sesaxeb245

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis me-3 muxlis mesame punqtis mixedviT, bavSvze zrunvisaTvis an maTi dacvisaTvis pasuxismgebeli dawesebulebebi, samsaxurebi unda Seesabamebodnen kompetenturi organoebis mier dawesebul normebs. bavSvze zrunvis standartebis pirveli muxliT gansazRvrulia im dokumentaciis CamonaTvali, ro-melic unda awarmoos momsaxurebis mimwodebelma da uzrunvelyos misi xelmisawvdomoba dainteresebuli pirebisaTvis.246

mst saxlebSi, kanoniT dadgenili wesiT, warmodgenili iyo detalu-ri sainformacio furceli da saaRmzrdelo saqmianobis ganmaxor-cielebeli dawesebulebis licenzia. SemuSavebulia aseve saaRmz-rdelo programa, romelic Seicavs aRzrdis meTodikasa da dRis wesrigs. Sinaganawesi, umetes SemTxvevaSi, moicavs bavSvze zrunvis standartiT gaTvaliswinebul yvela sakiTxs. mst saxlSi iyo warmod-genili saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT gaformebuli xelSekrulebebi aRmzrdelebTan.

baTumis mcire saojaxo tipis saxlSi247 warmodgenilia saaRmzrdelo programa, Tumca, dRis wesrigi srulyofili saxiT ar aris mocemu-li. kerZod, ar aris gawerili SabaT/kviris gegma. mst saxlSi moni-toringis jgufisTvis ar iyo xelmisawvdomi arc saaRmzrdelo saqmi-anobis salicenzio mowmoba. rogorc monitorebs acnobes, aRniSnuli dokumenti servisis mimwodebeli provaideri organizaciis ofisSi inaxeba. rac Seexeba Sinaganawess, masSi ar aris asaxuli beneficiarTa mxridan socialurad miuRebeli qcevis marTvis wesebi da meTodebi, konfidencialobis dacvis sakiTxebi, TanamSromlebis, moxaliseebisa da praqtikaze myofi studentebis qcevis wesebi, agreTve infeqciuri daavadebebis Tavidan acilebis mizniT SemuSavebuli wesebi.

Sinaganawesi xelmisawvdomia TiTqmis yvela mst saxlSi, Tumca aris garkveuli xarvezebic. arasrulyofilad iqna warmodgenili Sinaga-nawesi ramdenime mst248 saxlSi.

245 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №1.

246 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი.

247 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი, ბათუმი, 26 მაისი ქ. №106.248 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ცენტრი „აფხაზეთი“, ლაგოდეხი, სოფელი ბაისუბანი.


mst saxlebSi aqvT Semdegi dokumentacia: ubeduri SemTxvevebis aR-ricxvis Jurnali, Zaladobis faqtebis aRricxvis Jurnali, ndobis yuTis gaxsnis aRricxvis Jurnali, bavSvebis, mozardebis dasasven-eblad da kulturul RonisZiebebze gayvanis aRricxvis Jurnali, gadamdeb daavadebaTa registraciis Jurnali.

monitoringis Sedegad gamoikveTa, rom Jurnalebi srulyofilad ar iwarmoeba. azris gamoxatvis Jurnali mxolod ramdenime mst saxlSia xelmisawvdomi, ZiriTadad, Canawerebis gareSe da amdenad, formal-ur xasiaTs atarebs. ubeduri SemTxvevebis aRricxvis Jurnalebi, xSir SemTxvevaSi, carielia, ar xdeba faqtebis saTanadod dokumentireba. xSir SemTxvevaSi, monitorebis informaciiT, aRmzrdelebs kargad ara aqvT gaazrebuli ubeduri SemTxvevis arsi, JurnalSi dafiqsire-bulia bavSvebis saxlidan gaparvis SemTxvevebi.249

dadebiT tendenciad unda Sefasdes, rom ozurgeTis mst saxlSi250 anonimuri yuTis safuZvelze arsebuli werilebis pasuxad gatare-buli RonisZiebebi warmoebulia kanoniT dadgenili wesiT. warmoebis Canawers Tan axlavs axsna–ganmartebebic. karg praqtikas warmoad-gens SemTxvevis konferencia, romelsac eswrebian saxlis menejeri, aRmzrdelebi, aRsazrdelebi da socialuri muSaki. am Sexvedraze ga-nixileba yvela sakiTxis irgvliv arsebuli saWiroebebi da amocanebi.

dadebiTad unda Sefasdes is faqti, rom zestafonis mst saxlSi251 inaxeba Catarebuli Sexvedrebis Jurnali, sadac aRniSnulia bavSvis saWiroebebi, Sexvedrebi skolis direqtorTan. garda amisa, saxlSi Camoyalibebulia mSobelTa sabWo, romelic fsiqologTan erTad ga-nixilavs bavSvebis saWiroebebs.

6.3. standarti 2 - momsaxurebis inkluziuroba252

bavSvze zrunvis standartebis253 me–2 muxli gansazRvravs momsax-urebis mimwodeblis valdebulebas, uzrunvelyos beneficiari iseTi momsaxurebiT, romelic akmayofilebs mis saWiroebebs da Seesabame-ba mis SesaZleblobebs. beneficiarebs aseve xeli unda miuwvdebodeT TemSi arsebul sxvadasxva momsaxurebaze.

beneficiarebs, organizaciebis SesaZleblobis farglebSi, xeli miu-

249 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი.250 ა(ა)იპ „მომავლის სხივი“, ოზურგეთი, დ. აღმაშენებლის ქ. №148.251 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი.252 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული

„ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №2.253 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014

წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი.


wvdebaT TemSi arsebul sxvadasxva momsaxurebaze. bavSvebi iReben ga-naTlebas – dadian skolaSi, profesiul saswavlebelSi, kolejSi, sx-vadasxva saxis sagnobriv wreebze, Tumca, asakisa da interesebis gaT-valiswinebiT, maTi sxvadasxva aqtivobebSi CarTva gansxvavebulia da damokidebulia organizaciis SesaZleblobebsa da adgilmdebareo-baze. am mxriv, arCevani254 gansakuTrebiT SezRudulia regionebSi. ufrosi asakis bavSvebs, saWiro resursTan dakavSirebis mizniT, re-gionis centrSi uwevT gadaadgileba. umcrosi asakis bavSvebi ki aseT manZilze damoukideblad ver gadaadgildebian. adamianuri resursis naklebobis gamo, aRmzrdelic moklebulia SesaZleblobas, piradad uzrunvelyos mcire asakis beneficiaris regionis centrSi tareba.

garkveul SemTxvevebSi, aRmzrdeli ver gamokveTs bavSvis individua-lur saWiroebebs. momsaxurebis individualur gegmaSi detalurad ar aris gawerili beneficiaris saWiroebebi da Sesabamisi momsaxurebis miwodebis mniSvneloba.255 iyo SemTxveva, rodesac beneficiarebi ver sargeblobdnen qalaqSi arsebuli sxvadasxva momsaxurebiT (sporti, cekva, musika). aqve unda aRiniSnos, rom dRis wesrigSi asaxuli wreeb-Si CarTuloba, art–aqtivobebi realurad ar xorcieldeba256.

mst saxlebis monitoringis Sedegad zogierT SemTxvevaSi, gamoikveTa sazogadoebaSi mst saxlebis aRsazrdelebis stigmatizaciis faqte-bi, mcire saojaxo tipis saxlebis aRsazrdelebis mimarT skolaSi maswavleblebisa da Tanaklaselebis mxridan arsebuli uaryofiTi damokidebulebis tendencia.257

6.4. standarti 3 - konfidencialobis dacva258

bavSvze zrunvis standartebis259 me-3 muxli uzrunvelyofs benefici-arTa piradi informaciis konfidencialurobis dacvas.

254 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი; ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“. ლანჩხუთი, სოფელი ლესა; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. №24.

255 ასოციაცია საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ამბროლაური, წერეთლის ქ. №8; საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა, სოფელი ქვემო მაზანდარა; ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი, ბათუმი, 26 მაისი ქ. №106.

256 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ქუთაისი, შალვა დადიანის ქუჩა №17.

257 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28; ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“. ლანჩხუთი, სოფელი ლესა; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე. სოფელი ბაჯითი.




mcire saojaxo tipis saxlebSi beneficiarTa korespondenciis, sau-brebis, piradi Sexvedrebis konfidencialuroba met-naklebad dacu-lia, Tumca aRsaniSnavia, rom individualuri SexvedrebisTvis Zir-iTadad gamoiyeneba aRsazrdelis sacxovrebeli oTaxi. saubris kon-fidencialurobis ukeT dacvisaTvis mizanSewonilia yvela mcire saojaxo tipis saxlSi gamoiyos specialuri oTaxi, sadac SesaZlebe-li iqneba beneficiarTan individualuri muSaoba, konfidencialuri gasaubreba da konsultireba.

mcire saojaxo tipis saxlebSi beneficiarTa piradi saqmeebi inaxeba aRmzrdelTa oTaxebSi ucxo pirTaTvis xelmiuwvdomel adgilze. bavSvebze arsebuli konfidencialuri informacia daculia da saja-rod ar ganixileba, Tumca unda aRiniSnos, rom aRmzrdelebi ar flo-ben srulyofil informacias me-3 standartis `T~ qvepunqtTan daka-vSirebiT260.

6.5. standarti 4 - momsaxurebisas individualuri

midgoma261

bavSvze zrunvis standartebis262 me–4 muxli yuradRebas amaxvilebs zrunvis procesSi individualur midgomebze, rac iTvaliswinebs bavSvis individualur unarebsa da moTxovnebs. beneficiaris mier miRebuli momsaxureba unda iyos morgebuli mis saWiroebebze.

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis 25-e muxli saxelmwifos akis-rebs valdebulebas, daicvas movlis mizniT, sameurveod gamwesebuli bavSvis ufleba, periodulad Seafasos mis mimarT meurveobasTan da-kavSirebuli pirobebi.

mcire saojaxo tipis saxlebis yvela beneficiarze iwarmoeba piradi saqme. individualuri ganviTarebisa da momsaxurebis individualuri gegmebi umetesad formalur xasiaTs atarebs: detalurad ar asaxavs dasaxul mizans, dagegmil RonisZiebebs, mosalodnel Sedegebs, zog-adia da maTSi ar aris gaTvaliswinebuli beneficiaris individual-uri saWiroebebi, dagegmili aqtivobebi. beneficiarebi, umetesad, ar

260 ბავშვისათვის მომსახურების შეწყვეტის შემთხვევაში, მის შესახებ არსებული ინფორმაცია სამი წლის ვადით ინახება მომსახურების მიმწოდებელთან. იმ შემთხვევაში, თუ ორგანიზაცია წყვეტს საქმიანობას და ბენეფიციარები გადადიან სხვა მომსახურებაში მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოსთან შეთანხმებით ყველა დოკუმენტაცია გადადის მომსახურების ახალ მიმწოდებელთან, ხოლო თუ ბენეფიციარი ბრუნდება ბიოლოგიურ ოჯახში, ბავშვის კანონიერ წარმომადგენელთან შეთანხმებით (თანხმობით) ხდება დოკუმენტაციის გატანა/განადგურება“.




arian CarTuli TavianTi gegmis Sedgenis procesSi. aris SemTxvevebi, rodesac bavSvs aqvs janmrTelobis problema, romelic ar aris nax-senebi individualuri ganviTarebis gegmaSi.263

socialuri muSaki valdebulia, bavSvis uSualo ganTavsebamde, de-talurad gaacnos provaiders saxlSi misaRebi bavSvis saqme, rac, xSir SemTxvevaSi ar xorcieldeba. mag: ramdenime bavSvs Caricxvisas ar hqonda janmrTelobis cnoba №IV-100/a264. aseve, aRmzrdelebma aR-niSnes, rom ramdenime ise Caricxes, rom maTze srul informacias ar flobdnen265. monitoringma gamoavlina, rom erT-erT saxlSi benefi-ciari specializebul dawesebulebaSi piris moTavsebis wesis dar-RveviT 2 Tvis ganmavlobaSi iyo moTavsebuli266.

ramdenime msts–Si individuluri ganviTarebis gegma socialuri mu-Sakis mier SemuSavebulia 2014 wlis ianvarSi, aqtivobebi gawerilia 6 Tveze da Sesabamisad eqvemdebareboda gadasinjvas. axali ind.ganvi-Tarebis gegmebi ar devs bavSvebis pirad saqmeebSi.267

mwvave SemTxvevebis dros ar Cans multidisciplinuri midgoma – prob-lemis mogvarebasTan mimarTebaSi dasaxuli erToblivi RonisZiebebi. 268

6.6. standarti 5 - emociuri da socialuri

ganviTareba269

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis 27–e muxli gansazRvravs bavS-vis uflebas, uzrunvelyofili iyos cxovrebis iseTi doniT, rome-lic aucilebelia misi fizikuri, gonebrivi, sulieri, zneobrivi da

263 ა(ა)იპ „მომავლის სხივი“, ოზურგეთი; „ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბ/სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი. ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბ/სოფელი“, ქუთაისი, შალვა დადიანის ქ. №17.

264 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. №24.

ა(ა)იპ „ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირი“, ოზურგეთი, აღმაშენებლის ქ. №53; საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“ ქუთაისი, კეკელიძის ქ. №26.

265 „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი.266 ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“, ლანჩხუთი, სოფელი ლესა267 9. „ბრეს–საქართველო“– ქუთაისი, კეკელიძის ქ. N26 ბრეს–საქართველო“– ქუთაისი, კეკელიძის ქ. N26268 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“, ქუთაისი, კეკელიძის ქ.

26269 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014

წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №5.


socialuri ganviTarebisaTvis. bavSvze zrunvis standartebis270 me–5 muxli ganmartavs, rom momsaxurebaSi Seqmnili garemo unda uzrun-velyofdes beneficiarTa emociur da socialur ganviTarebas, amza-debdes damoukidebeli cxovrebisaTvis, xels uwyobdes maT social-ur integracias da ojaxTan kontaqtebis gaZlierebas.

mcire saojaxo tipis saxlebSi bavSvTa emociuri da socialuri garemo pirobebi, zrunvis formebi erTmaneTisagan gansxvavdeba da damokidebulia, rogorc mmarTveli organizaciis finansur Sesa-Zleblobebze, aseve am saxlebis zogadi administrirebisa da menej-mentis modelze (britanuli modeli271, polonuri modeli). polonuri modelis SemTxvevaSi, mst saxlSi muSaobs xuTi aRmzrdeli, romelT-agan erTi ikavebs lideris pozicias. TiToeuli beneficiari calkeu-li aRmzrdelis patronaJis qveS imyofeba, rac monitoringis jgufis SefasebiT, zrunvis procesSi garkveul sirTuleebs qmnis. erTi aRmz-rdeli ar aris informirebuli meore aRmzrdelis patronaJis qveS myofi bavSvis saWiroebebze, problemebze, mis stres-mowyvladoba-ze da fsiqo-fizikur janmrTelobaze, rac TavisTavad, gamoricxavs bavSvze zrunvis erTiani strategiis SemuSavebis SesaZleblobas. mst saxlebis beneficiarTa ganviTarebisaTvis xelSemwyobi emociuri da socialuri garemos Seqmna mniSvnelovnad aris damokidebuli aseve aRmzrdelebis unar–Cvevebze.

bavSvis biologiuri ojaxebis moZiebis, maTTan kontaqtebis aRdgeni-sa da gamyarebis saqmeSi dadebiTi tendenciaa, rogorc socialuri samsaxuris, aseve aRmzrdelebis monawileoba. ojaxTan komunikaci-is ZiriTadi saSualeba telefonia. biologiuri mSoblebi iSviaTad akiTxaven beneficiarebs, umravlesoba ver ixsenebs mSoblebTan bolo Sexvedris TariRs.272

mst saxlebis umravlesobaSi beneficiarebi integrirebuli arian TemSi, skolis sociumSi, dadian maT ojaxebSi stumrad, saxlSic xSir-ad iReben stumrebs. bavSvebs hyavT megobrebi273. yofiTi unarebis gan-viTarebis mizniT, bavSvebi CarTuli arian saojaxo saqmeebSi: erTad amzadeben saWmels, alageben saxls. garkveul SemTxvevebSi, gamoi-


271 ბრიტანული მოდელი მაქსიმალურად არის მიახლოებული ოჯახურ გარემოსთან – სახლში განთავსებულია მაქსიმუმ 8 ბავშვი, დედობილ-მამობილი ადგილზეა კვირის დღეებში, ხოლო შაბათ-კვირას მათ ცვლიან სხვა აღმზრდელები(დეიდა-ბიძა). ისინი ერთად იკვებებიან, დედობილ-მამობილს აქვს საკუთარი ოთახი.

272 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. 24.

273 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა, სოფელი ქვემო მაზანდარა; ასოციაცია საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ამბროლაური, წერეთლის ქ. №8; ა(ა)იპ „მომავლის სხივი“ , ოზურგეთი, დ. აღმაშენებლის ქ. №148.


kveTa mcire saojaxo tipis saxlebis aRsazrdelebis mimarT skolaSi maswavleblebisa da Tanaklaselebis mxridan arsebuli uaryofiTi damokidebulebis SemTxvevebi274.

ramdenime mst saxlSi interieri moklebulia simyudroves, kreati-ulobas da ar qmnis bavSvis emociuri da inteleqtualuri ganviTare-bisaTvis saWiro garemos.275 mag. baTumis mst saxli gauremontebelia, aveji Zveli, mouxerxebeli da dazianebulia. bavSvebis gasarTobi sa-Sualebebi mcirewlovani asakisaTvis gaTvaliswinebuli TojinebiTa da ramdenime wigniT Semoifargleba, saxlSi ar aqvT kompiuteri da interneti, aqvT mxolod erTi televizori.

ramdenime mst saxlSi dakmayofilebulia bavSvebis mxolod bazisuri moTxovnilebebi, mwiria saTamaSoebisa da wignebis raodenoba, bavS-vis SemecnebiTi, emociuri da socialuri ganviTarebis sxva saSuale-bebi,276

miuxedavad mst saxlebis SinaganawesiT gaTvaliswinebuli val-debulebisa, aRmzrdelebi iSviaTad an uxarisxod awarmoeben Canaw-erebs bavSvis aRzrdis procesis yoveldRiur mimdinareobaze da amis mizezad TavianT gadatvirTulobas asaxeleben. arsebul CanawerebSi ar Cans calkeul bavSvTan warmoqmnili problemebis gadaWris an maTi waxalisebis Tematika, ar Cans skolis pedagogebTan saxlis aRmzr-delebis kavSiri da swavlis procesis gaumjobesebis mizniT ganxor-cielebuli aqtivobebi.

6.7. standarti 6 - kveba277

bavSvze zrunvis standartis278 me–6 muxliT gansazRvrulia momsax-urebis mimwodeblis valdebulebebi beneficiarebis sakvebiT uzrun-velyofis procesSi.279 saxelmwifo zrunvis qveS myofi bavSvi uzrun-velyofili unda iyos saTanado odenobis sakvebiT misi asakis gaT-valiswinebiT.

274 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28; ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“. ლანჩხუთი, სოფელი ლესა; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე. სოფელი ბაჯითი.

275 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი, ბათუმი, 26 მაისი ქ. №106; „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28.

276 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. №24; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა, სოფელი ქვემო მაზანდარა.



279 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ შესახებ ტექნიკური რეგლამენტის მე–6 მუხლი.


monitoringma gviCvena, rom menius Sedgenisas ar iTvleba kaloraJi da ramdenad daculia balanisirebuli kvebis principi, aRmzrdelebi ki bavSvis ulufas xSir SemTxvevaSi sakuTari gamocdilebiT gansaz-Rvraven.

xSir SemTxvevaSi dakmayofilebulia bavSvebis survili, ikvebon Zex-veuliT, gayinuli xinkliT, Warbad miiRon tkbileuli. aRniSnuli ar pasuxobs bavSvis saukeTeso interesebs, organizmis jansaRi zrda–ganviTarebis moTxovnebs. erT–erT mst saxlis meniuSi gansakuTre-biT SeimCneoda gaziani sasmelebis simravle280, xolo erT–erTi sax-lis281 sasursaTo sawyobSi ganTavsebuli iyo didi raodenobiT da-fasoebuli supi `anakomi~, rac dedobil–mamobilma imiT axsnes, rom es Tavad bavSvebis moTxovnas warmoadgenda.

dasavleT saqarTveloSi ganxorcielebuli monitoringisas ar gam-ovlenila sakvebis SezRudvis faqtebi.

monitoringis dros gamoikveTa sasmeli wylis problema. mst saxlebis umravlesobaSi ver warmoadgines wylis vargisianobis damadasture-beli sertifikati. aseve, saxlebis liderebi umeteswilad ar floben informacias maT mier moxmarebuli wylis usafrTxoebaze. erT–erT mst saxlSi, sadac Wis wyliT sargebloben, gairkva, rom weliwadSi 8 Tvis ganmavlobaSi Wa damSralia da saxlSi iZulebuli arian, soflis wyaroTi isargeblon282.

mst saxlebSi sakvebi produqtebis SeZena SesaZlebelia mxolod eleqtronuli zednadebis gacemis SemTxvevaSi. amis SesaZlebloba regionebSi iSviaTadaa. mTels TemSi SeiZleba mxolod erT maRaz-ias hqondes msgavsi momsaxureba. amitom aucilebeli xdeba menius morgeba am maRaziaSi arsebul arCevanTan. ris gamoc, izRudeba sakve-bi produqtebis xelmisawvdomoba da mravalferovneba.283

6.8. standarti 7 - dasvenebisa da gajansaRebis

SesaZleblobebi284

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis 31–e muxliT daculia bavSvis dasvenebisa da Tavisufali drois qonis ufleba. bavSvze zrunvis

280 ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“. ლანჩხუთი. სოფელი ლესა;281 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. დაბა ჩხოროწყუ: შენგელიას ქ.

24.282 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. საჩხერე. სოფელი ბაჯითი.283 ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“. ლანჩხუთი. სოფელი ლესა; ასოციაცია

„საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. დაბა ჩხოროწყუ: შენგელიას ქ. 24; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი.



standartebis285 me–7 muxli exeba dasvenebisa da gajansaRebis Sesa-Zleblobebis kuTxiT momsaxurebis mimwodeblis valdebulebebs.

dasvenebisa da gajansaRebis SesaZleblobebi mst saxlebSi gansxvave-bulia erTi mxriv, provaideri organizaciis resursisa da meore mx-riv, aRmzrdelebis CarTulobis xarisxis mixedviT.

mst saxlebis umetesobaSi beneficiarebi CarTuli arian araformal-ur aqtivobebSi. am kuTxiT arsebobs ramdenime problema, kerZod: aRmzrdelebis informaciiT, bavSvebs male bezrdebaT wreebi da xSi-rad icvlian maT. aris SemTxvevebi, rodesac bavSvisTvis sasurveli wre im raionSi ar funqcionirebs da Sesabamisad, ver xerxdeba benefi-ciarebis CarTva araformalur aqtivobebSi 286.

mst saxlebis umetesobaSi aqvT televizori da kompiuteri. TiToeu-li beneficiari kompiuterTan, saSualod, erT saaTs atarebs. aRsaz-rdelebi Tavisufal dros ZiriTadad televizorTan atareben da xSir SemTxvevaSi, televizori, maTi garTobis erTaderT saSualeba-dac gvevlineba.

monitoringma aseve cxadyo, rom yvela mst saxls287 interneti ar miewodeba. es ki pirdapiraa dakavSirebuli beneficiarebis sagan-manaTleblo saWiroebebTan.

mst saxlebSi awarmoeben bavSvebis dasasveneblad da kulturul RonisZiebebze gayvanis aRricxvis Jurnals. beneficiarebi uzrun-velyofili arian bavSvze zrunvis saxelmwifo standartiT gansaz-Rvruli sezonuri dasvenebis uflebiT, magram saxlebis umetesobaSi bavSvebi iSviaTad dahyavT eqskursiebsa da kulturul RonisZiebeb-ze.

6.9. standarti 8 - ganaTleba288

ganaTlebis ufleba ganmtkicebulia saerTaSoriso da erovnuli kanonmdeblobiT. gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis 28-e muxlis Tanaxmad, bavSvs aqvs ganaTlebis miRebis ufleba da Tanabari Sesa-Zleblobebis safuZvelze, saxelmwifo valdebulia xeli Seuwyos am


286 სოფელი ბაჯეთის მსტს „ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ჩხოროწყუს მსტს „ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, „იმედის სხივი“, ლანჩხუთის რ–ნი, სოფ ლესა.

287 ბაჯეთის მცირე საოჯახო ტიპის სახლი – ასოციაცია „საქართველოს SOS ბავშვთა სოფელი“; „ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირი“ ოზურგეთი, ოზურგეთის მცირე საოჯახო ტიპის სახლი.



uflebis realizebas. zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kano-nis me-3 muxli gansazRvravs zogadi ganaTlebis sferoSi saxelmwifo politikis ZiriTad miznebs, maT Soris awesebs zogadi ganaTlebis Riaobisa da Tanabari xelmisawvdomobis princips, inkluziuri ganaT-lebis danergvas da sxva. aRniSnuli valdebulebebi gansakuTrebul mniSvnelobas iZens maSin, rodesac saxelmwifos mzrunvelobis qveS myof bavSvebzea saubari. bavSvze zrunvis standartebis289 me–8 muxli gansazRvravs im valdebulebebs, romlebic momsaxurebis mimwodeb-els bavSvis mimarT gaaCnia ganaTlebis uflebis srulyofili real-izaciis TvalsazrisiT.

mst saxlebis umetesobaSi bavSvebi damoukideblad mecadineoben. amasTan, isini, umetes SemTxvevaSi, sagnebSi damatebiT momzadebasac saWiroeben, gansakuTrebiT ucxo enasa da maTematikaSi, rac provaid-eris mxridan xSir SemTxvevaSi, ver xerxdeba. aRsazrdelebi sau-broben skolaSi maswavleblebis mxridan Zaladobis faqtebze. aris bulingis SemTxvevebic, ramdenime aRsazrdelma aRniSna, rom isini skolis mimarT siZulvils ganicdian.

arasrulwlovanebs ar aqvT swavlis gagrZelebis interesi da umete-sad orientirebuli arian profesiul ganaTlebaze. am faqts aRmz-rdelebi bavSvebis sizarmaciT xsnian. Cxorowyus290 mst saxlSi gan-Tavsebuli 6 beneficiaridan mxolod ori dadis sajaro skolaSi. da-narCenebma aRniSnes, rom daamTavres 9 klasi da aRar undaT swavlis gagrZeleba. mocemuli momentisaTvis ramdenime aRsazrdeli saer-Tod ar aris CarTuli arc formalur da arc araformalur sagan-manaTleblo procesSi. am mst saxlis 4 beneficiari ZiriTadad sax-lSia da kompiuteriT erToba. isini arc ganaTlebas iReben, arc raime profesias uflebian da arc sxva saqmiT arian datvirTuli.

aRsaniSnavia, rom mst saxlebs saganmanaTleblo saWiroebebis uzrun-velyofaSi sxvadasxva organizaciebi exmarebian, magram verc isini faraven yvela beneficiaris saWiroebas. am problemis mogvareba ar SeiZleba mxolod organizaciebis qvelmoqmedebaze iyos damokidebu-li; gadaudebel aucileblobas warmoadgens sakiTxisadmi saxelmwi-fos mxridan sistemuri midgomis SemuSaveba.

xonis291 mst saxlSi monitoringis Sedegad gamoikveTa pedagogiuri gulgriloba, beneficiarTa saswavlo unar-Cvevebis deficiti, Se-mecnebiTi ganviTarebis arasaTanado done, komunikaciis da zogadad


290 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. 24.

291 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28.


socialuri unarebis siRaribe. am suraTis miuxedavad, inkluziuri swavlebis programaSi mxolod erTi bavSvia CarTuli, romelmac wer-ilobiT ganacxada uari swavlis gagrZelebaze.

monitoringis Sedegad gamoikveTa, rom baTumis mst saxlis292 benefi-ciar moswavleTa umravlesoba saWiroebs damatebiT mecadineobas da inkluziuri ganaTlebis programaSi CarTvas. am bavSvebSi gamovlinda akademiuri CamorCeniloba – isini ver Zleven saswavlo programas da intensiur muSaobas saWiroeben. dadebiT praqtikad unda Sefasdes is faqti, rom am saxlSi sam beneficiarTan regularulad muSaobs gan-viTarebis pedagogi, Tumca aRniSnuli srulad ar faravs saxlSi mcx-ovrebi yvela bavSvis saWiroebas.

saxlebSi arsebuli biblioTekebi gamoirCeva mxatvruli literatur-is simwiriT. wignebi moZvelebuli da erTferovania; amasTan, ar Sees-abameba arasrulwlovanTa asaksa da interesebs. umetes SemTxvevaSi, saxlebSi biblioTekebis arseboba formalur xasiaTs atarebs.

gansakuTrebiT problemuria specialuri saganmanTleblo saWiroe-bis mqone bavSvebis mdgomareoba. xSir SemTxvevaSi, maT ar yavT spe-cialuri pedagogebi da isini damoukideblad mecadineoben. maTTvis dagegmili aqtivobebi ar Seesabameba maTsave individualur sagan-manaTleblo saWiroebebs.

mcire saojaxo tipis saxlebis monitoringma cxadyo, rom garkveul SemTxvevebSi mst saxlebis personalis nawili ar flobs codnas in-kluziuri ganaTlebis Sesaxeb. maT ar ician, Tu ra RonisZiebebis ganxorcielebaa savaldebulo am specialuri saganmanaTleblo saW-iroebebis mqone bavSvebis ganaTlebis uflebis dasacavad.

xSiria SemTxvevebi, rodesac provaideri ver uzrunvelyofs abitu-rienti beneficiaris momzadebas. am SemTxvevaSi periodulad mimar-Taven ufaso mosamzadebel kursebs, moxalise studentebs293.

individualuri saswavlo gegmis saWiroebis mqone beneficiarTa identifikaciasTan erTad, mniSvnelovania Sedgenili gegmis realu-ri ganxorcielebac. aRniSnulis uzrunvelsayofad, mst saxli val-debulia, iTanamSromlos saganmanaTleblo dawesebulebasTan da akontrolos es procesi. am kuTxiT, aRsaniSnavia skolis rolic. mon-itoringis dros gamovlinda skolis mxridan Tavisi valdebulebebis ugulebelyofis ramdenime SemTxveva.

beneficiarebis saganmanaTleblo dawesebulebaSi daswrebas

292 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი, ბათუმი, 26 მაისი ქ. №106.293 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“ ქუთაისი. კეკელიძის ქ.

26.


zedamxedvelobas uwevs dedobili an mamobili, magram saxlebis umetesobaSi dafiqsirda, rom maT ar aqvT sruli informacia bavSve-bis saganmanTleblo saWiroebebze da skolaSi arsebul problemebze.

monitoringma aCvena, rom mst saxlis beneficiarebis umravlesobisT-vis ucnobia gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Sesaxeb. aucilebe-lia bavSvis uflebebis sakiTxebSi beneficiarebisa da aRmzrdelebis informirebulobis gazrda.

6.10. standarti 9 - janmrTelobis dacva294

bavSvze zrunvis standartis295 me-9 muxlis pirveli punqtis mixed-viT, beneficiarebi unda izrdebodnen iseT garemoSi, sadac waxal-isebulia cxovrebis jansaRi wesi da saTanado yuradReba eqceva maTi janmrTelobis mdgomareobas.

bavSvze zrunvis standartis296 Tanaxmad, momsaxurebis mimwodebeli valdebulia, uzrunvelyos beneficiarTa imunizaciisa da samedici-no profilaqtikuri Semowmebis procesis xelmisawvdomoba.297

beneficiarTa imunizaciis kuTxiT, mst saxlebSi asakobrivi acra yvela beneficiars aqvs Catarebuli. bavSvebs sezonurad utardebaT gripis sawinaaRmdego vaqcinaciac. monitoringis ganxorcielebis dros ramdenime beneficiaris SemTxvevaSi dafiqsirda gripis acris Semdgomi garTuleba. bavSvebi gadaiyvanes saavadmyofoSi, sadac Se-fasda maTi mdgomareoba da dainiSna mkurnaloba.298

aRmzrdelebi ar arian informirebuli imis Sesaxeb, Tu ra qmedebebi unda ganaxorcielon maT virusuli infeqciis profilaqtikisa da gavrcelebis Tavidan acilebis mizniT. mst saxlebSi ZiriTadad ar aqvT inficirebuli bavSvebis izolaciis saSualeba.

beneficiarebi gadian profilaqtikur Semowmebas, rac dasturdeba warmodgenili formiT №IV-100/a. medikamentebis SeZena xorcieldeba eqimis mier gamowerili receptiT. zogadad, mst saxlebSi medikamen-tebis mcire maragebi aqvT gakeTebuli. pirveladi samedicino dax-


295 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №66, 2014 წლის 15 იანვარი, ტექნიკური რეგლამენტი–ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ.

296 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №66, 2014 წლის 15 იანვარი, ტექნიკური რეგლამენტი–ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ.

297 მე–9 მუხლის მე–2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი.298 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. ქუთაისი ახალგაზრდობის გამზ.

მე-3 შეს. სამხრეთ-დასავლეთი. №1 სახლი.


marebis nivTebi saerTod ar aRmoCnda erT-erT mst saxlSi.299 Sinaga-nawesiT gaTvaliswinebulia medikamentebis specialurad gankuTvnil adgilas Senaxva, Tumca wamlebi ramdenime mst saxlSi bavSvebisaTvi-sac xelmisawvdomia.300

samedicino momsaxurebis xelmisawvdomobis kuTxiT, gamoikveTa garkveuli problemebi, maT Soris teritoriuli xelmisawvdomo-bis problemac. rig SemTxvevebSi poliklinika, romelSic mst saxlis beneficiarebi arian aRricxvaze, Sors mdebareobs, rac arTulebs bavSvebis janmrTelobis mdgomareobis monitorings da maTi janmrT-elobis saTanado dacvas.301 saWiro wamlebis SeZenis mxriv, afTiaqebis ararsebobis gamo, problemebi ikveTeba soflebSi mdebare mst sax-lebSi.

cxovrebis jansaR wesTan dakavSirebiT ikveTeba meti saganmanaTleb-lo aqtivobebis Catarebis saWiroeba. saxlebis umravlesobaSi ben-eficiarebi moixmaren Tambaqos, bavSvebi naklebad arian CarTuli sportul-gamajansaRebel RonisZiebebSi.

mcire saojaxo tipis saxlebSi beneficiarTa ganTavsebisas, sxva aucilebel dokumentebTan erTad, aucilebelia, warmodgenili iqnes janmrTelobis mdgomareobis cnoba (samedicino dokumentacia for-ma №IV–100/a).302

problemad rCeba socialuri muSakis roli bavSvis janmrTelobis dacvis administrirebis sferoSi. socialuri muSakis mier Sedgenil individualuri ganviTarebis gegmebSi, umravles SemTxvevaSi, punqti `janmrTelobis mdgomareoba~ formaluradaa Sevsebuli. individu-aluri gegmebis gadasinjvisas, Sefasebebi meordeba, rac ar asaxavs bavSvis janmrTelobis realur mdgomareobas da saWiroebebs. es garemoeba mianiSnebs socialuri muSakebisa da aRmzrdelebis TanamS-romlobis deficitze.

`bres saqarTvelos~ mst saxlSi yvela samedicino dokumentacia in-axeboda mkurnal eqimTan da socialur muSakTan, aRniSnuli xels uSlis beneficiarebis janmrTelobis mdgomareobis dinamikaSi meT-

299 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა. ლევან II დადიანის ქ.300 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ქუთაისი, შალვა დადიანის ქ.

№17. ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ამბროლაური, წერეთლის ქ. №8; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი.

301 „საქართველოს კარიტასი“, თბილისი, ბეჟანიშვილის ქ. №8; მსტ სახლი „სათნოება“.302 საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2010

წლის 26 თებერვლის №52/ნ ბრძანება „სპეციალიზირებულ დაწესებეულებაში პირის მოთავსებისა და ამ დაწესებულებიდან მისი გაყვანის წესისა და პირობების დამტკიცების შესახებ“, მუხ. 6.


valyureobas.303

samedicino momsaxureba mst saxlis beneficiarebisaTvis uzrunve-lyofilia saxelmwifo sadazRvevo vauCeriT, Tumca saxalxo damcv-elis gasuli wlebis angariSebSic aRiniSna, rom vauCeris farglebSi dafinansebisas, ar aris gaTvaliswinebuli bavSvTa da mozardTa asakis Taviseburebebi da saWiroebebi, rac aisaxeba samedicino mom-saxurebis xelmisawvdomobis efeqturobaze.

mozardobis asakSi xSiria darRvevebi endokrinuli da sqesobrivi momwifebis mxriv, xSir saWiroebas warmoadgens, agreTve, mxed-velobis koreqcia da saTvalis SeZena. monitoringma gviCvena, rom stomatologiuri daxmareba mst saxlebis umetesobaSi kvlav prob-lematuria, radgan sadazRvevo paketi ar faravs am momsaxurebas. mst saxlebis provaiderebis valdebulebaa beneficiarTa stomatologi-uri mkurnalobis uzrunvelyofac.

6.11. standarti 10 - ukukavSirisa da gaprotestebis

procedurebi304

bavSvze zrunvis standartebis305 me–10 muxlis Sesabamisad, momsax-urebis mimwodebelma bavSvisa da misi kanonieri warmomadgenlisaT-vis momsaxurebis miwodebis formisa da xarisxis Sesaxeb unda Seqmnas ukukavSirisa da protestis gamoxatvis martivi da naTeli procedu-ra.

monitoringis Sedegad gamoikveTa, rom mst saxlebSi, xSir SemTxveva-Si, awarmoeben azris gamoxatvis pasuxad gatarebuli RonisZiebebis aRricxvis Jurnals. umravles SemTxvevaSi, Canawerebi fiqsirdeba, magram ar ikveTeba, ra vadebSi ganxorcielda Sesabamisi reagireba da ra Sedegi iqna miRweuli an es dokumenti sulac carieli gvxvdeba. am-denad, is xSirad formaluri xasiaTisaa.

ukukavSiris uzrunvelyofis mizniT, mst saxlebSi funqcionirebs sa-Civris yuTebi, romlebic xSir SemTxvevaSi carielia. ukukavSirisa da gaprotestebis procedurebi servisis mimwodebelTa mxridan nakle-badaa waxalisebuli da servisis momxmareblebi, arainformirebulo-bis gamo, am uflebiT ar sargebloben.

mst saxlebSi TvalsaCino adgilasaa damagrebuli saCivrebis yuTi.

303 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“, ქუთაისი, კეკელიძის ქ. №26

304 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტები“-ს შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №10

305 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი;


monitoringis eqspertTa mier interviuirebuli beneficiarebi acxa-deben, rom iSviaTad sargebloben am yuTiT. monitoringis dros uku-kavSirisa da gaprotestebis Jurnali TiTqmis yvela saxlSi an carie-li iyo an ar iyo srulyofilad nawarmoebi. am mxriv, gansakuTrebiT gamoikveTa baTumis mst saxli306. yuTi moTavsebuli iyo bavSvebisaT-vis miuwvdomel adgilas. mas ar hqonda warwera. aSkara iyo, rom am saxlSi is sruliad ufunqcio sagans warmoadgens. ukukavSiris rveu-li monitorebs carieli daxvdaT.

Cxorowyus mst saxlSi307 beneficiarebi ar arian informirebuli imis Sesaxeb, rom maT SeuZliaT, gamoTqvan sakuTari mosazreba an gaapro-teston momsaxurebis xarisxi. ar arsebobs winaswar SeTanxmebuli procedura, romelic beneficiars an mis kanonier warmomadgenels miscems SesaZleblobas Tavisi mosazreba anonimurad daafiqsiros.

6.12. standarti 11 - Zaladobisgan dacva308

`bavSvze zrunvis standartebis~309 me-11 muxliT gansazRvrulia bavS-vis ufleba, daculi iyos Zaladobisgan. bavSvis uflebaTa konvenci-is me–19 muxli avaldebulebs monawile saxelmwifoebs daicvan bavS-vi nebismieri saxis Zaladobisgan, xolo gaeros bavSvis uflebebis komiteti, Tavis zogad komentarSi №8, mouwodebs saxelmwifoebs, moaxdinon swrafi reagireba arasrulwlovanTa mimarT nebismieri saxis fizikuri Zaladobis aRmosafxvrelad.310 aRniSnul komentarSi komitetma gansazRvra, rom disciplina mkafiod unda iyos gamijnu-li Zaladobisagan. es ukanaskneli, pirvelisgan gansxvavebiT, iwvevs garkveuli intensivobis tkivils, diskomfortsa da damcirebas.

mst saxlebis beneficiarTa umravlesobas fsiqo-fizikuri Zalado-bis gamocdilebis istoria aqvs (zrunvis gareSe mitoveba, ugule-belyofa, dedis gardacvaleba, mSoblebis mxridan fsiqo-fizikuri Zaladoba, sakvebis ukmarisoba, instituciuri aRzrdis gamocdile-ba, zrunvis formebis xSiri cvla da sxva).

yvela mst saxlSi aqvT Zaladobis registraciis Jurnali an special-

306 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი, ბათუმი, 26 მაისი ქ. №106.307 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ.

№24.308 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014

წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №11.

309 „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი.

310 General Comment №8, the Right of the Child to Protection from Corporal Punishment and other Cruel or Degrading Forms of Punishment, Committee on the Rights of the Child, 2006, Para. 2.


uri rveuli, magram Canawerebi ar Seesabameba mst saxlSi arsebul re-alobas da saTanadod ar fiqsirdeba Zaladobis yvela faqti.

erT–erTi mst311 saxlis Zaladobis aRricxvis JurnalSi fiqsirdeba 2013 wlis Canaweri bavSvis mier gakeTebul gancxadebaze, mamobilis mxridan masze ganxorcielebuli Zaladobis Sesaxeb. ar ganxorciele-bula bavSvze zrunvis procesze pasuxismgebeli pirebis mier sakiTxis ufro Rrmad Seswavla, Zaladobis prevenciisaTvis saWiro RonisZie-bebis inicireba da travmuli gancdebis mqone bavSvis fsiqo-social-uri reabilitacia. aRniSnuli SemTxvevis Sesaxeb, saxalxo damcve-lis 2012 wlis angariSSi moyvanilia faqtebi, Tumca mimdinare moni-toringis ganxorcielebis drosac mamobili kvlav mst saxlSi agr-Zelebda muSaobas.

erT–erT mst312 saxlSi beneficiarTa umravlesobas sirTuleebi aqvs skolaSi. maT aReniSnebaT emociuri da qceviTi darRvevebi da saW-iroeben kvalificiur daxmarebas, individualur programebs, rom-lebic morgebuli iqneba saganmanaTleblo Tu fsiqikuri janmrTe-lobis saWiroebebze. aRniSnuli ar ganxorcielebula. ukve ramdenime Tvea yavT aRmzrdeli, romelsac jer ar aqvs gavlili gadamzadebis kursi, dedobili naklebad urTierTobs bavSvebTan da beneficiare-bis Sesaxeb informaciis ZiriTad nawils mamobili flobs. provaid-eri organizaciis axaldaniSnuli warmomadgeneli motivirebulia daexmaros beneficiarebs. is aqtiuradaa CarTuli saxlis cxovreba-Si, Tavad dahyavs bavSvebi skolaSi, awyobs maTTvis sxvadasxva saxis RonisZiebebs, xSirad mimarTavs ojaxis eqims. Tumca, mas ara aqvs gavlili Sesabamisi momzadeba da amdenad, misi Zalisxmeva ar aris morgebuli beneficiarTa konkretul saWiroebebze.

bavSvze zrunvaSi CarTuli pirebi, xSir SemTxvevaSi, damoukideb-lad, specialistis daxmarebis gareSe, ver axerxeben beneficiarebis fsiqologiuri/fsiqiatriuli problemebis droul identificire-bas da krizisis dadgomamde ver sazRvraven bavSvis saWiroebebs. isini, Sesabamisad, winaswar ar atareben prevenciul RonisZiebebs an krizisis daZlevas problemis ignorirebiT, damalviT da zogadi xasiaTis saubrebiT cdiloben, rac, umravles SemTxvevaSi, Sedegs ar iZleva. erT–erTi mst saxlis313 dedobilma, monitorebTan saubrisas, ganacxada, rom mas ar uyvars fsiqiatrTan bavSvis tareba. amitom man beneficiars TviTneburad mouxsna fsiqiatris mier daniSnuli medika-menti, radgan miiCnia, rom medikamenti uaresad moqmedebda bavSvze. monitoringis jgufis wevrebis dakvirvebiT, aRniSnuli aRmzrdelis

311 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი. 26 მაისის ქ. №106.312 ა(ა)იპ ასოციაცია „მომავლის სხივი“, ლანჩხუთი, სოფელი ლესა.313 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი.


zrunvis qveS myofi ramdenime bavSvi kvlav avlenda qceviTi da emoci-uri aSlilobis simptomebs da niSnebs. aRmzrdeli, cxadia, ver axerx-ebda am beneficiarebis qcevis damoukideblad marTvas.

aRsaniSnavia, rom rTuli, gamoxatuli qceviTi darRvevebis mqone beneficiarebis arseboba, im SemTxvevaSi, rodesac momsaxureba ver uzrunvelyofs misi qcevis regulirebas, negatiur gavlenas axdens mocemuli mst saxlis sxva beneficiarebzec.314 aRmzrdelebis did naw-ils ara aqvs codna imis Sesaxeb, Tu ra gavlenas axdens bavSvis ganvi-Tarebasa da qcevaze travmuli gamocdileba. xSir SemTxvevaSi, aseTi rTuli warsulis mqone bavSvebis arasasurveli qceva interpretird-eba, rogorc `sijiute~, `umaduroba~, ` genetika~ da a.S.

mst saxlebis umravlesobaSi bavSvebs Soris urTierT Zaladobas sistematiuri xasiaTi aqvs, rac saxlebSi arakeTilsaimedo garemos qmnis. mst saxlebSi315 dafiqsirda bulingis SemTxvevebi.

erT–erTi mst saxlis316 beneficiarebs aReniSnebodaT sxvadasxva sax-is fizikuri dazianebebi, rac, umetesad, Cxubis da erTmaneTis mimarT ganxorcielebuli fizikuri Zaladobis Sedegad miiRes. bavSvebi, rogorc aRmzrdelebis Canawerebidan irkveva, erTmaneTis mimarT si-tyvier da fizikur agresias avlenen. msgavsi situaciaa baTumis mst saxlSic.317

aRmzrdelebi bavSvis mier miwodebul informacias mis mimarT ganx-orcielebul Zaladobaze, obieqturi monacemebis gareSe, xSirad sarwmunod ar iReben da bavSvTa Soris Zaladobas `bavSvebis kinklao-bad~ moixsenieben.

gansakuTrebiT sayuradReboa beneficiarTa biologiur ojaxebSi ar-sebuli mdgomareoba. beneficiarebis da aRmzrdelis mier mowodebu-li informacia miuTiTebs biologiur ojaxebSi arsebul sxvadasx-va tipis Zaladobaze, romlis Seswavlac, xSir SemTxvevaSi, srul-fasovnad ar xorcieldeba. beneficiaris ojaxSi arsebuli viTareba arc misi droebiTi gayvanis dros aris gaTvaliwinebuli. am kuTx-iT, mniSvnelovania socialuri muSakis aqtiuri CarTuloba bavSvis problemis gamovlenisa da masze reagirebis procesSi.

314 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“, ქუთაისი, კეკელიძის ქ. №26.

315 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი; 26 მაისის ქ. №106; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა, ლევან II დადიანის ქ; ა(ა)იპ ასოციაცია ,,მომავლის სხივი“, ლანჩხუთი, სოფელი ლესა; ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი.

316 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“. ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28.317 ბათუმის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი. 26 მაისის ქ. №106.


6.13. standarti 12- zrunva da meTvalyureoba318

`bavSvze zrunvis standartebis~ me-12 muxliT gansazRvrulia mom-saxurebis mimwodeblis valdebulebebi da daculia bavSvis ufleba, imyofebodes saTanado mzrunvelobisa da meTvalyureobis qveS.

mst saxlebSi arsebobs `bavSvis gauCinarebis aRricxvis~ Jurnali, ma-gram rogorc monitoringis Sedegad gairkva, misi warmoeba, ZiriTa-dad, formalur xasiaTs atarebs da yvela SemTxvevis JurnalSi reg-istrireba ar xorcieldeba.

bavSvis rTuli qcevis Sefaseba da marTva, umetes SemTxvevaSi, bavSvis individualuri ganviTarebis gegmaSia gawerili, magram realurad moklebulia multidisciplinur xasiaTs da pasuxismgeblobis mTeli simZime aRmzrdelzea gadatanili.

monitoringis Sedegad gamovlinda mst saxlidan beneficiarTa bi-ologiur ojaxSi gaparvis SemTxvevebi, roca mzrunvelebs maTi moZie-ba da saxlSi dabruneba damoukideblad an socialuri samsaxurisa da policiis daxmarebiT uxdebaT.

gaparvis mizezad, umetesad, mSoblebisa da da-Zmis monatreba saxel-deba – materialuri problemebis gamo, mst saxlSi beneficiarebis ojaxis wevrebi iSviaTad stumroben.

monitoringis jgufis gansakuTrebuli yuradReba miipyro quTai-sis319 da xonis320 mst saxlebSi bavSvze zrunvis mxriv arsebulma problemebma. wlebis ganmavlobaSi mougvarebelma da uyuradRebod datovebulma rTulma qcevam bavSvebs Soris urTierT Zaladobis, calkeul SemTxvevaSi ki, asocialuri qcevis saxe miiRo. xonis mst saxlSi321 bavSvebi xSirad nebarTvis gareSe gadian saxlidan da gvian brundebian. CanawerSi ar Cans aRmzrdelis informirebuloba bavSvis saxlidan gasvlis mizezebis, problemebisa da interesebis an gareT gatarebuli periodis Sesaxeb. arc is ikveTeba, Tu ra saxis aRmzrd-elobiTi samuSaoebi aqvs Catarebuli bavSvebTan aRmzrdels yovel konkretul SemTxvevaSi.

erT–erT mst322 saxlSi Seqmnili atmosfero, imaze mianiSnebs, rom

318 ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №12.

319 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ქუთაისი, შალვა დადიანის ქ. №17.

320 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28.321 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ. ხვიჩიას ქ. №28;322 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ.

№24.


beneficiarebs mxolod bazisuri moTxovnilebebi aqvT dakmayo-filebuli. dedobil-mamobilTan gasaubrebisas gamoikveTa, rom de-dobili naklebad aris CarTuli beneficiarebis aRzrdis sakiTxSi. savaraudod, igi mxolod saojaxo saqmeebiTaa dakavebuli, amitom naklebad icnobs bavSvebis problemebs, miaCnia, rom mozardebs ara-nairi sirTuleebi ara aqvT, garda imisa, rom zogjer agvianeben sax-lSi mosvlas. is naklebada erkveva beneficiarTa individualuri saW-iroebebSi.

6.14. standarti 13 - damoukidebeli cxovrebisaTvis

momzadeba da momsaxurebis datoveba323

evropis sabWos ministrTa komitetis rekomendaciis mixedviT, dawe-sebulebis datovebis Semdeg, mozardis ojaxTan da sazogadoebasTan integraciis mizniT da misi individualuri saWiroebebidan gamom-dinare, saxelmwifom unda uzrunvelyos igi mxardaWeriTa da adek-vaturi daxmarebiT324. gaeros bavSvis uflebaTa komiteti 2008 wlis daskvnaSi mouwodebs saqarTvelos, SemoiRos zomebi mzrunvelobis centrebidan wasuli axalgazrdebis Semdgomi daxmarebisa da zrun-vis uzrunvelsayofad325.

saxalxo damcvelma 2012 wlis saparlamento angariSSi rekomendaciiT mimarTa saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros, uzrunvelyos damoukidebeli cxovrebis mxardamWeri efeqturi programis SemuSaveba Sesabamisi saWiroebis mqone im ben-eficiarebisaTvis, romlebic srulwlovanebis asakis miRwevis gamo toveben mcire saojaxo tipis saxlebs, maT Soris, maTi sacxovrebeli farTiT dakmayofilebiTa da dasaqmebis xelSewyobiT.

bavSvze zrunvis standarti avaldebulebs momsaxurebis mimwodeb-els, moamzados bavSvi damoukidebeli cxovrebisaTvis da daexmaros mas momsaxurebis datovebaSi.

monitoringis Sedegad naTelia, rom am mimarTulebiT saxelmwifos saTanado RonisZiebebi ar gautarebia. rac Seexeba momsaxurebis mim-wodeblebs, isini, wina wlebisgan gansxvavebiT, ufro aqtiurad monaw-ileoben beneficiarTa momavlis dagegmvaSi. saxelmwifos mxridan ki, qmediTi nabijebis gadadgma aucileblobas warmoadgens.


324 ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია Rec(2005)5, ევროსაბჭოს წევრი სახელმწიფოების მიმართ დახურული ტიპის დაწესებულებებში მყოფ ბავშვთა უფლებებთან დაკავშირებით, ძირითადი პრინციპები.

325 გაეროს ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ორმოცდამერვე სხდომა, CRC/C/GEO/CO/3, 37–ე რეკომენდაცია.


provaideri organizaciebi sakuTari resursiT an saqvelmoqmedo or-ganizaciebis daxmarebiT cdiloben beneficiarTaTvis profesiuli ganaTlebis micemas. aqve unda aRiniSnos, rom fondi `nataxtari~ ex-mareba mzrunvelobamoklebul bavSvebs damoukidebeli cxovrebis dawyebaSi. fondis warmomadgeneli muSaobs saxlTan, afasebs benefi-ciarebis saWiroebebs da maTTan erTad gansazRvravs maT samomavlo gegmebs. es procesi socialuri muSakis CarTulobasac gulisxmobs. miuxedavad amisa, mTeli tvirTi gadasulia provaider organizacieb-sa da maT mier sxvadasxva wyaroebidan mopovebul dafinansebaze.. mst saxlebis beneficiarTa damoukidebeli cxovrebisTvis momzadebis procesSi, ZiriTadad, arc maTi biologiuri ojaxebi arian CarTuli.

monitoringis procesSi, mst saxlebSi ar aRmoCnda mozardis damou-kidebeli cxovrebisaTvis mzadebis mkafiod gawerili gegma. mom-saxurebis individualur gegmaSic es sakiTxi naklebadaa gawerili. beneficiarebTan am mimarTulebiT Tanmimdevruli muSaoba da maTi interesebisa da saWiroebebis gamokveTa gadaudebel aucileblobas warmoadgens.

beneficiarebis umravlesoba profesiuli ganaTlebis miRebis survi-ls gamoxatavs. maT swavlis mimarT interesi ara aqvT, radgan surT, rac SeiZleba droulad gauCndeT sakuTari Semosavali da damou-kidebel cxovrebas momzadebuli Sexvdnen.

Cxorowyus mst saxlis ramdenime aRsazrdelma Sesabamisi profesi-uli kursebi daamTavra. srulwlovanebis miRwevis Semdeg, isini bi-ologiur ojaxebs daubrundnen, sadac mZime pirobebi daxvdaT. aRsan-iSnavia, rom es axalgazrdebi ar arian uzrunvelyofili samsaxuriT. dafiqsirda naadrevi qorwinebis SemTxvevebic, risi mizezic SesaZle-belia damoukidebeli cxovrebisTvis moumzadebloba da biologiur ojaxSi dabrunebis Tavis arideba iyos. 326

aRsaniSnavia, rom aRsazrdelebis umravlesobas gamomuSavebuli aqvs sakuTar Tavze zrunvis unar–Cvevebi. isini dedobils da mamobils yoveldRiur saqmianobaSi exmarebian, SeZlebisdagvarad monawileo-bas iReben sakvebis momzadebaSi, alageben TavianT oTaxebs da saxls.

326 ასოციაცია „საქართველოს ეს-ო-ეს ბავშვთა სოფელი“, დაბა ჩხოროწყუ, შენგელიას ქ. №24.


6.15. standarti 14 - beneficiarze orientirebuli

garemo327

gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Tanaxmad,328 `yvela bavSvs aqvs ufleba, uzrunvelyofili iyos cxovrebis iseTi doniT, romelic aucilebelia misi fizikuri, gonebrivi, sulieri, zneobrivi Tu so-cialuri ganviTarebisTvis.~ saxelmwifo ki, Tavis mxriv, valdebulia, uzrunvelyos Sesabamisi pirobebi am valdebulebis gansaxorcieleb-lad. bavSvis srulfasovani ganviTarebisTvis saWiroa normaluri, ojaxis garemosTan gaTanabrebuli garemo.

bavSvze zrunvis me–14 standartis Tanaxmad, momsaxurebis miwodeba xorcieldeba iseT garemoSi, romelic Seesabameba momsaxurebis mi-zans da saTanadod akmayofilebs beneficiaris saWiroebebs. momsax-ureba xorcieldeba keTilmowyobil, sufTa da komfortul garemo-Si. momsaxurebis fizikuri garemo maqsimalurad unda iyos mimsgavse-buli ojaxur pirobebs.

walenjixis329 mcire saojaxo tipis saxls dazianebuli aqvs saxuravi, saidanac wvimis dros sacxovrebel oTaxSi Cadis wyali. amave saxlSi bunebrivi naleqis dros samzareulos kedelSi Jonavs wyali. saxlSi amortizirebulia meore sarTulze asasvleli Sida kibeebis moajiri. lanCxuTSi330 da sofel bajiTSi331 arsebul mcire saojaxo tipis sax-lebSi sacxovrebel oTaxebSi ar inTeba Suqi, ris gamoc bavSvebs meca-dineoba magidis sanaTis Suqze uwevT.

baTumSi332 mdebare mcire saojaxo tipis saxlSi arsebuli nestis gamo igrZnoba specifiuri usiamovno suni. kedlebis saRebavi Camoqer-clilia da saWiroebs remonts.

ambrolauris333, xonis334, zestafonis335 da quTaisis mcire saojaxo tipis saxlebSi arsebul svel wertilebSi Sesacvlelia onkanebi, wyalgayvanilobis da sakanalizacio sistema, dasamontaJebelia xe-


328 გაეროს ბავშვის უფლებათა კონვენცია; 27-ე მუხლი, ნაწილი პირველი. 329 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, წალენჯიხა, ლევან მეორე

დადიანის ქ.330 ა(ა)იპ „მომავლის სხივი“ ლანჩხუთი, სოფელი ლესა.331 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, საჩხერე, სოფელი ბაჯითი.332 ბათუმის, განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი; ბათუმი, 26 მაისის ქ.

№106.333 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“ ამბროლაური; წერეთლის ქ.

№8.334 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ.ხვიჩიას №28.335 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ზესტაფონი, სოფელი კვალითი.


lovnuri ventilacia. quTaisis336, sofel bajiTis337 da xonis338 samza-reuloebSi ar funqcionirebs gamwovi sistemebi.

6.16. standarti 15 - usafrTxoeba da sanitaruli

mdgomareoba339

me-15 standartis340 mixedviT beneficiarebi momsaxurebas iReben us-afrTxo garemoSi, sadac daculia sanitariuli wesebi; momsaxurebis mimwodebeli valdebulia, momsaxurebisTvis gankuTvnil teritori-aze SeinarCunos sisufTave, nagavi Seinaxos daxurul konteinerSi, specialurad amisTvis gamoyofil adgilas.

mcire saojaxo tipis saxlebis svel wertilebSi bavSvebis kuTvnili kbilis jagrisebi yovelgvari higienurad damcavi saSualebis da gan-masxvavebeli niSnis gareSe inaxeba saerTo Ria WurWelSi. aqedan ga-momdinare, advilad SesaZlebelia kbilis jagrisebi erTmaneTSi air-ios, Zirs Camovardes an sxva gziT dabinZurdes, rac safrTxis Semcve-lia janmrTelobisaTvis.

aRsaniSnavia isic, rom mst saxlebis umetesobaSi sanagve urnebs ara aqvs Tavsaxuravi. aRniSnuli exeba rogorc saxlSi, ise ezoSi gan-Tavsebul sanagve urnebs. monitoringis dros quTaisis341 mcire sao-jaxo tipis saxlSi samzareulos karebTan dafiqsirda narCenebiT savse uTavsaxuro nagvis urnebi. nagvis nawili iqve Zirs ewyo, rac san-itariuli wesebis darRvevas warmoadgens.

rekomendaciebi

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis samin-istros:

• momsaxurebis mimwodeblebma uzrunvelyon mst saxlebSi dasaqmebuli pirebis sabaziso momzadeba muSaobis dawyebamde saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosTan SeTanxmebuli satreningo kursis mixedviT, xolo Semdgom – kvalifikaciis asamaRlebeli treningebis regularuli Catareba

336 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“ ქუთაისი, კეკელიძის ქ. №26.

337 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“ საჩხერე, სოფ. ბაჯითი.338 ასოციაცია „საქართველოს ეს–ო–ეს ბავშვთა სოფელი“, ხონი, იპ.ხვიჩიას №28.339 საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 15 იანვრის №66 დადგენილებით დამტკიცებული

„ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების“ შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი, სტანდარტი №15.340 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №66; 2014 წლის 15 იანვარი; ტექნიკური

რეგლამენტი - ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების დამტკიცების შესახებ.341 საქველმოქმედო ჰუმანიტარული ფონდი „ბრეს საქართველო“, ქუთაისი; კეკელიძის ქ.

№26.


• zedamxedveloba gaewios bavSvze zrunvis standartebis pir-veli muxliTa (standarti №1 – informacia momsaxurebis Sesaxeb) da `specializebul dawesebulebaSi moTavsebisa da am dawesebulebidan misi gayvanis wesisa da pirobebis damt-kicebis Sesaxeb~ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2010 wlis 26 Tebervlis №52/n brZanebis №3 danarTiT gaTvaliswinebuli dokumentaciis sa-Tanado wesiT warmoebis uzrunvelyofas

• uzrunvelyofil iqnes regionebSi funqcionirebadi mcire saojaxo tipis saxlebis bavSvebisTvis saWiro momsaxure-bis xelmisawvdomoba; uzrunvelyofil iqnes beneficiarTa damatebiTi resursiT mxardaWera

• socialurma samsaxurebma ufro aqtiurad imuSaon biolo-giuri ojaxebis ekonomikuri da socialuri mdgomareobis gaumjobesebis kuTxiT, raTa SesaZlebeli gaxdes biologiur ojaxTan bavSvis kontaqtebis gajansaReba da SemdgomSi bavS-vis ojaxSi reintegracia

• uzrunvelyofil iqnes bavSvis individualuri saWiroebebis multidisciplinuri Sefaseba, ganviTarebis individualur gegmaSi maTi realuri asaxva da dasaxuli miznebis miRwevis indikatorebis SemuSaveba

• dainergos, problemis aqtualobidan gamomdinare, mokleva-diani individualuri aqtivobebis dagegmva. SemuSavdes miR-weuli Sedegebis Sefasebis indikatorebi

• dawesdes mkacri monitoringi mst saxlebSi `bavSvze zrunvis standartiT~ gansazRvruli, bavSvis emociuri da socialuri ganviTarebisaTvis keTilsaimedo garemos Seqmnasa da Senar-Cunebaze

• uzrunvelyos personalis gadamzadeba gansakuTrebuli sa-ganmanaTleblo saWiroebis mqone beneficiarTa individua-luri saswavlo gegmis Sesadgenad saWiro procedurebisa da maTi Sesrulebis kontrolis sakiTxebze

• uzrunvelyos momsaxurebis mimwodeblebisa da saganmanaT-leblo dawesebulebebis TanamSromloba beneficiarebis sa-ganmanaTleblo saWiroebebis gamosakveTad

• uzrunvelyos beneficiarebis damatebiTi sistemuri da kval-ificiuri mecadineoba saWiro sagnebSi da maTi motivaciis amaRlebis xelSewyoba;


• uzrunvelyos beneficiarebisa da aRmzrdelebis informire-buloba bavSvis uflebebisa da am uflebebis dacvis meqa-nizmebis Sesaxeb

• uzrunvelyos beneficiarTaTvis adekvaturi samedicino mom-saxurebis drouli miwodeba

• gadaudebeli wesiT Caricxvis dros mst saxlSi dauyovnebliv unda iqnes uzrunvelyofili janmrTelobis mdgomareobis Sefaseba, beneficiarTa janmrTelobisaTvis safrTxis Tav-idan acilebis mizniT

• xeli Seewyos jansaRi cxovrebis wesis damkvidrebas. gaizard-os fizikuri aqtivobebisa da sportis roli mcire saojaxo tipis saxlebis beneficiarTa yoveldRiur cxovrebaSi

• srulad iqnes daculi infeqciis kontrolis moTxovnebi. uzrunvelyofil iqnes aRmzrdelTa da beneficiarTa in-formirebuloba gadamdebi daavadebebis Sesaxeb

• uzrunvelyofil iqnes mst saxlebSi medikamentebis usa-frTxo Senaxva da medikamentebis miRebis dokumentireba

• uzrunvelyofil iqnes saxelmwifo zrunvis qveS myof bavSv-Ta fsiqologiuri/fsiqiatriuli daxmarebis standartebis SemuSaveba ganxorcieldes beneficiarTa saWiroebebze morgebuli fsiqologiuri daxmarebis implementireba, Ses-abamisi kadrebis momzadebiT, Catarebuli muSaobis supervi-zirebis meqanizmebis danergviT, adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebisa da fsiqo-socialuri reabilitaciis programe-bis SemuSavebiTa da drouli inicirebiT

• uzrunvelyofil iqnes, bavSvis uflebebisa da Zaladobis pre-venciis sakiTxebSi servisis mimwodebelTa da servisis momx-marebelTa regularuli xasiaTis swavleba. mzrunvelTaTvis SemuSavdes specialuri fsiqo-sareabilitacio programebi

• gansakuTrebuli yuradReba mieqces biologiur ojaxebSi droebiTi gayvanis periodSi bavSvebis socialur pirobebs da maT mimarT Zaladobis prevencias

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis samin-istros socialuri momsaxurebis saagentos:

• saubris konfidencialurobis dacvis mizniT, yvela mst sax-lSi gamoiyos specialuri oTaxi


• konfidencialurobis dacvis mizniT, SemuSavdes mcire sao-jaxo tipis saxlebis mier beneficiarTa piradi informaciis gacemis Taobaze uflebamosili piris Tanxmobis forma

• uzrunvelyofil iqnes mst saxlebis personalis gadamzadeba beneficiarTa momsaxurebis individualuri gegmebis sruly-ofili saxiT warmoebis swavlebis mizniT. gegmebis SemuSave-bis procesSi gaTvaliswinebul iqnes beneficiarebis da aRmz-rdelebis mosazrebebi

• meTvalyureoba gaewios individualuri ganviTarebis gegme-bis warmoebas

• uzrunvelyofil iqnes beneficiarTa mcire saojaxo tipis saxlebSi ganTavsebisas, saxlisTvis bavSvis dokumentaciis droulad miwodeba, riskebis adekvaturi Sefaseba da zrunvis alternatiuli formis gansazRvra bavSvis WeSmariti inter-esebis gaTvaliwinebiT

• mst saxlebisTvis SemuSavdes kvebis specialuri standarti

• uzrunvelyofil iqnes mst saxlebis aRmzrdelTa regularu-li gadamzadeba bavSvis zrda–ganviTarebis, sakvebi pro-duqtebis Senaxvis, xarisxis uvneblobisa da bavSvis jansaRi, balansirebuli kvebis sakiTxebSi

• miRebul iqnes saTanado zomebi sakvebi produqtebis Seuferx-ebeli SeZenis gansaxorcieleblad

• regularulad Semowmdes wylis vargisianoba

• ganxorcieldes bavSvis rTuli qcevis multidisciplinuri marTva fsiqologisa da saWiroebis SemTxvevaSi, fsiqiatris aqtiuri monawileobiT

• uzrunvelyofil iqnes socialuri momsaxurebis raionuli centrebis socialur muSakTa aqtiuri da qmediTi CarTulo-ba mst saxlebis beneficiarebze zrunvis procesSi

• bavSvze zrunvis procesis CaSlisa da bavSvis uflebebis darRvevis Tavidan acilebis mizniT fsiqologiuri/fsiqi-atriuli/pedagogiuri/socialuri RonisZiebebis araefeq-turobis SemTxvevaSi, uzrunvelyofil iqnes beneficiaris alternatiuli mzrunvelobis formis SerCevis sakiTxis drouli ganxilva da adeqvaturi zomebis gatareba

• uzrunvelyofil iqnes im mcire saojaxo tipis saxlebis re-monti, keTilmowyoba, inventaris Sevseba, romlebic ver qm-


nian bavSvebisTvis saTanado sacxovrebel pirobebs

• uzrunvelyofil iqnes aRmzrdelebis treningi bunebrivi katastrofebis riskebis marTvis sakiTxebTan dakavSirebiT

• SemuSavdes mcire saojaxo tipis yvela saxlis saevakuacio ge-gma, romelsac gaecnobian rogorc aRmzrdelebi, ise benefi-ciarebi

• uzrunvelyofil iqnes mst saxlebi xanZarsawinaaRmdego sa-SualebebiT. am mizniT saxlebSi gamoiyos sagangebo kuTxe

• uzrunvelyofil iqnes higienuri pirobebis dacvis regu-laruli kontroli

baTumis ganaTlebis, ganviTarebisa da dasaqmebis centrs:

uzrunvelyos:

• baTumis mst saxlSi fsiqo–socialuri garemos gajansaReba fsiqologis muSaobiTa da aRmzrdelTa aqtiuri CarTulobis gziT

• aRmzrdelTa gadamzadeba bavSvze zrunvis sakiTxebSi

• socialuri samsaxuris aqtiuri CarTuloba bavSvze zrunvis procesSi

rekomendaciebi saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da social-uri dacvis saministros socialuri momsaxurebis saagentos, provaider organizaciebs:

• sistemurad iqnes uzrunvelyofili, beneficiarebis inter-esebisa da saWiroebebis Sesabamisad, maTi CarTva sxvadasxva wreebSi, imuSaon bavSvTa motivaciis gazrdaze, dafinanseba-ze, transportis gamoyofaze

• mst saxlebis adgilmdebareobis gansazRvrisas gaTvalis-winebul iqnes beneficiarTa saWiroebebi da adgilobriv Tem-Si arsebuli Sesabamisi resursi

• mcire saojaxo tipis saxlebis dokumentaciaSi srulyofi-lad iqnas gawerili ukukavSiris da gaprotestebis proce-durebi, moxdes beneficiarTa informireba ukukavSirisa da gaprotestebis wesebis Sesaxeb da saTanado wesiT aRiricxos ukukavSiris yvela SemTxveva

• uzrunvelyofil iqnes mst saxlebis beneficiarebis mier ukukavSirisa da gaprotestebis uflebiT sargebloba, maTi regularuli informirebulobis, wesebis gamartivebis, uku-


kavSiris anonimuri kiTxvarebis gamoyenebis da wamoWrili problemebis sistematiuri interaqtiuri ganxilvis gziT

rekomendacia saqarTvelos mTavrobas:

• SemuSavdes saxelmwifo sistema, romelic xels Seuwyobs saxelmwifo zrunvidan gasuli arasrulwlovanis dasaqmebasa da finansur daxmarebas mis srul damoukideblobamde; uzrun-velyofil iqnes beneficiarTa kvalificiuri informireba mo-mavlis dagegmvasa da proforientaciasTan dakavSirebiT