politikis dokumenti winasityvaoba publication/angarishi_a4_profesiuli... · erovnuli samoqmedo...

12
winasityvaoba saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigi (2014- 2016) iTvaliswinebs profesiuli ganaTlebisa da treningisadmi (VET) strategiuli midgomis Camoyalibebas, saqarTvelos profesiuli ga- naTlebisa da treningis sistemis modernizaciasa da evrokavSiris profesiuli ganaTlebisa da treningis struqturebTan daaxloebas kopenhagenis procesis Sesabamisad da misi instrumentebis gamoy- enebiT. profesiuli ganaTleba aris saxelmwifo organoebis, damsaqmeblebis, profesiuli kavSirebisa da asociaciebis, mTlianad samoqalaqo sazogadoebis mudmivi socialuri dialogis sagani. profesiuli ganaTleba praqtikuli unarebis gamomuSavebisa da maT gamosamuSaveblad saWiro codnis gadacemazea orientirebuli, anu swored profesiuli ganaTlebis sistemam unda uzrunvelyos biz- nesisaTvis saWiro samuSao Zalis ZiriTadi birTvis momzadeba, ro- melic faqtobrivadaa CarTuli teqnologiur procesSi. Sesabamis- ad, profesiuli ganaTleba qveynis ganviTarebisTvis gamorCeulad prioritetuli, grZelvadian Sedegze gaTvlili sferoa. saqarTve- los evropuli integraciis procesis warmateba mniSvnelovnad aris damokidebuli ganaTlebis sferos efeqturobaze. swored am sistemam unda uzrunvelyos, erTi mxriv, pasuxismgeblobisa da demokratiuli Rirebulebebis mqone moqalaqeTa aRzrda, meore mxriv, moamzados Sromis bazris moTxovnebis Sesabamisi kadrebi ekonomikis diversi- fikaciisa da sazogadoebis ganaTlebis uzrunvelyofisaTvis realu- ri nabijebis gadasadgmelad. profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken politikis dokumenti Tbilisi, 2016 wlis oqtomberi fondi „Ria sazogadoeba - saqarTvelo“ avtori: laSa melaZe* ganviTarebisa da demokratiis centri (CDD) redaqtori: nestan CxikvaZe * laSa melaZe 2014 wlidan ganviTarebisa da demokratiis centris (CDD) programebis menejeria. amJamad igi koordinacias uwevs organizaciis mimarTulebebs evrointegraciisa da sajaro politikis analizis sferoSi. igi flobs magistris xarisxs da aris saerTaSoriso programis “demokratiis, mmarTvelobisa da arCevnebis sferoSi resursebis Seqmna” (BRIDGE) srulad akretidebuli fasilitatori. proeqti dafinansebulia fond `Ria sazo- gadoeba _ saqarTvelos~ mier. teqstisa da komentarebis avtorebis mier gamoxatuli Sexedulebebi, mosazrebebi da ganacxadebi mxolod maT ekuTvniT da ar gamoxatavs fond „Ria sazogadoeba _ saqarTvelos“ mosazrebebs. Sesabamisad, fondi masalis Sinaarsze pasuxs ar agebs. publikacia momzadebululia strategiuli kvlevebis regionuli centris proeqtis _ `asocirebis Se- Tanxmebis dRis wesrigisa da samoqme- do gegmis xuTi sferos samoqalaqo monitoringi~ _ farglebSi. winamdebare politikis doku- menti moicavs periods 2015 wlis oqtombridan 2016 wlis oqtombramde. 1

Upload: lediep

Post on 09-Feb-2018

221 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

winasityvaoba

saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigi (2014-

2016) iTvaliswinebs profesiuli ganaTlebisa da treningisadmi (VET) strategiuli midgomis Camoyalibebas, saqarTvelos profesiuli ga-

naTlebisa da treningis sistemis modernizaciasa da evrokavSiris

profesiuli ganaTlebisa da treningis struqturebTan daaxloebas

kopenhagenis procesis Sesabamisad da misi instrumentebis gamoy-

enebiT.

profesiuli ganaTleba aris saxelmwifo organoebis, damsaqmeblebis,

profesiuli kavSirebisa da asociaciebis, mTlianad samoqalaqo

sazogadoebis mudmivi socialuri dialogis sagani.

profesiuli ganaTleba praqtikuli unarebis gamomuSavebisa da maT

gamosamuSaveblad saWiro codnis gadacemazea orientirebuli, anu

swored profesiuli ganaTlebis sistemam unda uzrunvelyos biz-

nesisaTvis saWiro samuSao Zalis ZiriTadi birTvis momzadeba, ro-

melic faqtobrivadaa CarTuli teqnologiur procesSi. Sesabamis-

ad, profesiuli ganaTleba qveynis ganviTarebisTvis gamorCeulad

prioritetuli, grZelvadian Sedegze gaTvlili sferoa. saqarTve-

los evropuli integraciis procesis warmateba mniSvnelovnad aris

damokidebuli ganaTlebis sferos efeqturobaze. swored am sistemam

unda uzrunvelyos, erTi mxriv, pasuxismgeblobisa da demokratiuli

Rirebulebebis mqone moqalaqeTa aRzrda, meore mxriv, moamzados

Sromis bazris moTxovnebis Sesabamisi kadrebi ekonomikis diversi-

fikaciisa da sazogadoebis ganaTlebis uzrunvelyofisaTvis realu-

ri nabijebis gadasadgmelad.

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebiskenpolitikis dokumenti

Tbilisi, 2016 wlis oqtomberi

fondi „Ria sazogadoeba - saqarTvelo“

avtori:laSa melaZe*

ganviTarebisa da demokratiis centri (CDD)

redaqtori:

nestan CxikvaZe

* laSa melaZe 2014 wlidan ganviTarebisa da demokratiis centris (CDD) programebis menejeria. amJamad igi koordinacias uwevs organizaciis mimarTulebebs evrointegraciisa da sajaro politikis analizis sferoSi. igi flobs magistris xarisxs da aris saerTaSoriso programis “demokratiis, mmarTvelobisa da arCevnebis sferoSi resursebis Seqmna” (BRIDGE) srulad akretidebuli fasilitatori.

proeqti dafinansebulia fond `Ria sazo-gadoeba _ saqarTvelos~ mier. teqstisa da komentarebis avtorebis mier gamoxatuli Sexedulebebi, mosazrebebi da ganacxadebi mxolod maT ekuTvniT da ar gamoxatavs fond „Ria sazogadoeba _ saqarTvelos“ mosazrebebs. Sesabamisad, fondi masalis Sinaarsze pasuxs ar agebs.

publikacia momzadebululia strategiuli kvlevebis regionuli centris proeqtis _ `asocirebis Se-Tanxmebis dRis wesrigisa da samoqme-do gegmis xuTi sferos samoqalaqo monitoringi~ _ farglebSi.

winamdebare politikis doku-menti moicavs periods 2015 wlis oqtombridan 2016 wlis oqtombramde.

1

winamdebare dokumentSi ganxilulia profesiuli ganaTlebis sfero-

Si saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis

(2014-2016) 2016 wlis erovnuli samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli

aqtivobebis ganxorcielebis Sedegebi. gaanalizebulia profesiuli

ganaTlebis sistemasTan dakavSirebuli problemebi da SemuSavebulia

rekomendaciebi maT gadasaWrelad.

rekomendebulia, rom xelisuflebam Tavis 2017-2019 wlebis asocire-

bis dRis wesrigsa da, Sesabamisad, erovnul samoqmedo gegmebsa da

strategiebSi prioritetad gansazRvros profesiuli ganaTlebis

popularizacia da xelmisawvdomoba, raTa uzrunvelyos Sromis ba-

zarze orientirebuli sistemis Camoyalibeba da ganviTareba.

analizi

evrointegracia da misi Tanmxlebi evropeizaciis procesi, rogorc

evrokavSiris Rirebulebebisa da normebis gavrcelebis meqanizmi,

uaRresad aqtualuria Tanamedrove saqarTvelosTvis, gansakuTre-

biT 2014 wlis 27 ivniss evrokavSirTan asocirebis xelSekrulebis

xelmoweris Semdeg. asocirebis xelSekruleba qveynis politikuri

ganviTarebis, erTiani evropuli bazris wvdomisa da evropuli Ri-

rebulebebisa da standartebis damkvidrebis safuZvels qmnis. am-

denad, udavod, mniSvnelovania evrointegraciis gzaze asocirebis

xelSekrulebiTa da asocirebis dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli

valdebulebebis gaazreba da wliuri samoqmedo gegmiT gansazRvru-

li aqtivobebis Sesrulebis sazogadoebrivi monitoringi.

saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis (2014-

2016) 2016 wlis erovnuli samoqmedo gegmis Sesabamisad ganaTlebisa

da treningebis sferoSi 2016 wels dagegmilia momzadeba da inicire-

ba „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos axali kanonpro-

eqtisa, romelmac unda uzrunvelyos profesiuli ganaTlebisa da

treningebis sistemis Sesabamisoba saukeTeso saerTaSoriso gamoc-

dilebasTan. amavdroulad evrokavSirTan asocirebis xelSekruleba

xazs usvams evropuli gamocdilebis srulad gaTvaliswinebis (mxed-

velobaSi miRebis) saWiroebas profesiuli ganaTlebis xarisxis uz-

runvelyofis sistemaSi.

profesiuli ganaTlebis sistemis reforma saqarTveloSi 2007 wli-

dan daiwyo. reformis aucilebloba ganapiroba am sistemaSi arsebul-

ma problemebma, kerZod, profesiuli ganaTlebis dabalma presti-

Jma, potenciuri studentebis informirebulobis dabalma donem,

garkveuli profesiebis dauflebis SesaZleblobebis ararsebobam,

winmswrebi ganaTlebis aRiarebis sistemis ararsebobam, profesiul

kvalifikaciaTa sistemis daxvewis aucileblobam, profesiuli ga-

naTlebisa da momzadebis sferoSi xarisxis uzrunvelyofis sistemis

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

2

ararsebobam. garda amisa, ar iyo uzrunvelyofili profesiuli ga-

naTlebis xelmisawvdomoba da arsebobda e.w. „saganmanaTleblo Cixi“.

kerZod, sistema ver uzrunvelyofda studentTa Tavisufal gad-

asvlas profesiul da sxva saganmanaTleblo doneebze.

2009 wlidan saqarTvelos mTavrobam farTo masStabiani reforme-

bis farglebSi gaatara mTeli rigi samarTlebrivi da instituciuri

cvlilebebi, romelTa mizani iyo profesiuli ganaTlebis sistemis

ganviTareba da daaxloeba saerTaSoriso standartebTan.

2010 wels evrokavSiris sistemebisa da praqtikis gaTvalisiwinebiT

Camoyalibda profesiul ganaTlebaSi xarisxis uzrunvelyofis CarCo,

romlis danergvas centraluri adgili ukavia saqarTvelos profesi-

uli ganaTlebis sistemis modernizebis procesSi. amave wels damtkicda

erovnuli sakvalifikacio CarCo da kanoni xarisxis ganviTarebis Sesax-

eb, SemuSavda xarisxis uzrunvelyofis CarCos sxvadasxva komponenti da

srulad an nawilobriv dainerga kidec profesiuli ganaTlebis ganvi-

Tarebis strategiis, samoqmedo gegmis, xarisxis uzrunvelyofasTan da-

kavSirebuli sxvadasxva politikisa da meTodologiuri dokumentaciis

safuZvelze, Tumca, mainc arsebobda mniSvnelovani gamowvevebi. erT-erT

ZiriTad gamowvevas ki warmoadgenda SemuSaveba integrirebuli xarisxis

uzrunvelyofis CarCosi, romelsac unda gaeerTianebina xarisxis uzrun-

velyofis CarCos yvela aqamde momzadebuli elementi. es xels Seuwyobda

xarisxis uzrunvelyofis CarCos dasrulebis process.

2012-2013 wlebSi evrokavSiris mxardaWeriT ganxorcielda saqarT-

velos profesiuli ganaTlebis sistemis xarisxis uzrunvelyofis

moTxovnebis situaciuri analizi1. proeqtis farglebSi SemuSavda

garkveuli winadadebebi da meTodologiuri instrumentebi, Tumca,

rogorc proeqtis angariSSia naTqvami, didi nawili mainc rCeba mx-

olod qaRaldze da jerjerobiT ar ganxorcielebula.

saqarTvelos mTavrobam 2013 wlis 26 dekembers daamtkica saqarT-

velos profesiuli ganaTlebis reformis strategia (2013–2020 ww),

romelic profesiuli ganaTlebis politikis ganmsazRvreli doku-

mentia da warmoadgens saqarTvelos mTavrobis xedvas saqarTveloSi

profesiuli ganaTlebis ganviTarebis Sesaxeb.

strategiis zogadi mizania:

• saqarTvelos mTavrobis prioritetebis mxardaWera qveynis so-

cialur-ekonomikur ganviTarebasa da siRaribis daZlevaSi;

• adamianuri resursebis ganviTarebis xelSewyoba individualur da

erovnul doneze qveynis moklevadiani, saSualo da grZelvadiani

Sromis bazris moTxovnebis dasakmayofileblad;

• sazogadoebis yvela fenis, maT Soris socialurad daucveli da

mowyvladi mosaxleobis, profesiul ganaTlebaze xelmisawvdomobis

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

1 aTaswleulis gamowvevis fondi - saqarTvelos proeqtis “xarisxis ganviTarebisa da SesaZleblobebis gaZlierebis mxardaWera saqarT-velos profesiuli ganaTlebis seqtorSi” angariSi, 2015 weli.

3

uzrunvelyofa maTi pirovnuli TviTrealizebisa da ekonomikuri

keTildReobis uzrunvelsayofad.

strategiis konkretuli miznebia Sromis bazris moTxovnebis Sesa-

bamisi, moqnili profesiuli saganmanaTleblo qselis Camoyalibeba,

romelic uzrunvelyofs arsebuli da momavalSi ekonomikurad aqti-

uri mosaxleobisaTvis maRali xarisxis kompetenciebis ganviTarebas,

konkurentunariani kadrebis momzadebas adgilobrivi da saerTaSo-

riso Sromis bazrisaTvis; mosaxleobis yvela fenis warmomadgenli-

saTvis profesiuli da pirovnuli ganviTarebis sruli da Tanabari

SesaZleblobis uzrunvelyofa, maTi momzadeba dasaqmebisa da TviT-

dasaqmebisaTvis karieris mdgradi ganviTarebisa da TviTrealizaci-

is perspeqtiviT.

strategiaSi gamoyofilia 7 Sedegi, romelTa mixedviTac Camoyal-

ibebulia strategiis prioritetebi, amocanebi da samoqmedo gegma.

es Sedegebia:

1. socialuri partniorebis sruli da Tanabari monawileoba pro-

fesiuli ganaTlebis sistemis marTvaSi, politikis SemuSavebisa da

gadawyvetilebebis miRebis procesSi;

2. profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebis (kerZo da sajaro)

erTiani, moqnili qselis ganviTareba da misi xelmisawvdomobis uz-

runvelyofa;

3. profesiuli saganmanaTleblo programebis Sesabamisoba Sromis ba-

zris arsebul da samomavlo moTxovnebTan;

4. pedagogiuri kadrebis momzadeba da uwyveti profesiuli ganvi-

Tareba;

5. erovnul da saerTaSoriso doneze aRiarebuli profesiuli kval-

ifikaciebis sistemis Camoyalibeba;

6. kursdamTavrebulebis dasaqmebisa da karieruli ganviTarebis xe-

lSewyoba;

7. profesiuli ganaTlebis imijisa da mimzidvelobis gaumjobeseba.

ganaTlebisa da mecnierebis saministros daekisra centraluri fun-

qcia profesiuli ganaTlebis reformis marTvaSi, monitoringisa da

Sefasebis procesSi.

profesiuli ganaTlebis sistema da profesiuli ganaTlebis sferoSi

xarisxis uzrunvelyofa emyareba Semdeg ZiriTad samarTlebriv da

strategiul dokumentebs:

• „profesiuli ganaTlebis koncefcia“ (2005);

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

4

• saqarTvelos kanoni „zogadi ganaTlebis Sesaxeb“ (2005);

• UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006);

• saqarTvelos kanoni „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ (2007);

• profesiuli ganaTlebis reformis strategia (2013-2020 wlebi);

• `profesiuli ganaTlebisa da momzadebis erovnuli profesiuli

sabWos debulebis damtkicebis Sesaxeb“ saqarTvelos mTavrobis 2009

wlis 4 noembris NN203 dadgenileba;

• saqarTvelos kanoni „ganaTlebis xarisxis ganviTarebis Sesaxeb“

(2010);

• erovnuli sakvalifikacio CarCo (2010), romlis Semadgeneli nawil-

ia profesiuli sakvalifikacio CarCo;

• „araformaluri profesiuli ganaTlebis aRiarebis pirobebisa da

wesis damtkicebis Sesaxeb“ saqarTvelos ganaTlebisa damecnierebis

ministris 2011 wlis 3 Tebervlis N8/nbrZaneba;

• profesiuli ganaTlebis reformis 2009-2012 wlebis Sualeduri

strategia;

• angariSi ZiriTadi miRwevebisa da arsebuli gamowvevebis Sesaxeb

(ETF, 2012);

• SeTanxmeba profesiul ganaTlebaSi socialuri partniorobis

politikis gansazRvris Taobaze (2011);

• saxelmwifo koncefcia SSm pirebis socialuri integraciis Sesaxeb,

erovnuli samoqmedo gegma (2013-2016 samuSao versia).

2007 wlidan moyolebuli dRemde saqarTvelos kanonSi „profesiuli ga-

naTlebis Sesaxeb“ 12-jer Sevida cvlilebebi da damatebebi2. ukanaskneli

cvlileba ki saqarTvelos parlamentis mier miRebul iqna 2016 wlis 19

Tebervals. 2016 wlis 15 aprils saqarTvelos mTavrobis mier saqarTve-

los kanonSi „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“3 inicirebul iqna cvli-

lebebi, romlebic mxolod terminologiuri xasiaTisaa da am etapze mx-

olod parlamentis mier pirveli mosmeniT aris ganxiluli. ukanaskneli

cvlilebis inicireba ganxorcielda 2016 wlis 19 ivliss4 saqarTvelos

parlamentis wevris mier aaip „koalicia damoukidebeli cxovrebisaT-

vis“ avtorobiT. kanonproeqtis mizania arsebuli sakanonmdeblo bazis

gaeros 2006 wlis SSm pirTa uflebebis konvenciasTan SesabamisobaSi moy-

vana da konvenciis implementaciis meqanizmebis daxvewa/Seqmna.

miuxedavad imisa, rom mniSvnelovani sakanonmdeblo da maregulire-

beli iniciativebi gamokveTilia, ZiriTadi gamowvevebi ukavSirdeba

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

2 https://matsne.gov.ge/ka/document/view/23608

3 http://info.parliament.ge/#law-draft-ing/11841

4 http://info.parliament.ge/#law-draft-ing/12549

5

am inicativebis ganxorcielebas. ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi

strategiis Sesabamisad ukve araerTi procesi mimdinareobs, rom-

lebic mimarTulia profesiul ganaTlebaSi arsebuli gamowvevebis

dasaZlevad. Tumca, aucilebelia gaanalizeba da asaxva „profesiuli

ganaTlebis Sesaxeb axal kanonSi“ im mdgomareobisa, romelic dRes

arsebobs profesiuli ganaTlebis sistemaSi.

profesiuli ganaTlebis instituciuri Sefaseba (RIA)

evrokavSiris teqnikuri daxmarebis proeqtis farglebSi Catarda

profesiuli ganaTlebis instituciuri Sefaseba evropis ganaTlebis

fondis meTodologiis (ETF) mixedviT. profesiuli ganaTlebis in-

stituciuri Sefasebis (RIA) mizans warmoadgenda profesiuli ganaT-

lebis reformis strategiis 2015-2017 wlebis samoqmedo gegmis (SIAP)

kritikuli sakiTxebis identificireba. profesiuli ganaTlebis in-

stituciuri Sefaseba (RIA) daefuZna dainteresebul mxareebTan da

procesis monawileebTan konsultaciebs. profesiuli ganaTlebis

instituciuri Sefasebis Sedegad gamoikveTa cvlilebebis saWiroeba

oTxi ZiriTadi mimarTulebiT:

• kanonmdebloba _ axali kanonisa da kanonqvemdebare aqtebis miReba,

maT Soris erovnuli sakvalifikacio CarCosi;

• funqciebi da rolebi _ funqciebisa da rolebis dabalansebuli da

mkafio gadanawileba;

• procesebi da meTodebi _ Sesabamisi procedurebis Camoyalibeba

marTvis avtomatizebisa da faqtebze dafuZnebuli politikis (Evi-dence-informed policy) ganxorcielebisTvis;

• kadrebis kompetenciebi _ TanamSromelTa karieruli ganviTarebisa

da zrdisaTvis instituciuri meqanizmebis Camoyalibeba.

mxareTa CarTuloba profesiuli ganaTlebis ganviTarebis procesSi

profesiuli ganaTlebis politikis Camoyalibebis, ganxorcielebisa

da Sefasebis procesSi mxareTa Tanaswori CarTulobis uzrunvel-

sayofad 2013-2020 wlebis strategiaSi aqcenti keTdeba socialu-

ri partniorebis gaZlierebaze profesiuli ganaTlebis sistemis

formirebis yvela doneze.

politikis doneze socialuri partniorobis ZiriTad institucias

warmoadgens erovnuli profesiuli sabWo5. sabWo socialuri part-

niorobis principebze dafuZnebuli organoa, romlis mizania profe-

5 2014 wlidan sabWo funqcionirebs rogorc oTxmxrivi organo - mTav-roba, dasaqmebulTa da damsaqmebel-Ta organizaciebi da samoqalaqosa zogadoeba. organos saqmianoba regulirdeba saqarTvelos mTav-robis 2014 wlis 26 dekembris N720 dadgenilebiT

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

6

siuli ganaTlebis ganviTarebis xelSewyoba , profesiuli ganaTlebis

sferos politikis formirebis procesSi sabWos mxareebis CarTuloba

politikis dagegmvasa da ganxorcielebasTan dakavSirebuli rekomen-

daciebis saqarTvelos mTavrobisa an/da saqarTvelos ganaTlebisa da

mecnierebis ministrisTvis momzadebis gziT6. 2015 wlidan sabWosTan

funqcionirebs 9 ganaxlebuli Tematuri samuSao jgufi, romlebic

uzrunvelyofen dainteresebuli mxareebis CarTulobas profesiuli

ganaTlebis sistemaSi. erovnuli profesiuli sabWo garkveuli peri-

odulobiT ikribeba, Tumca mniSvnelovania intensiuri Sexvedrebis

gamarTva da profesiuli ganaTlebis sferoSi arsebul problemebTan

dakavSirebiT qmediTi nabijebis gadadgma.

socialuri partnioroba profesiuli kolejebis doneze xorciel-

deba sameTvalyureo sabWoebis saSualebiT. sameTvalyureo sabWoebi

Sedgeba 5 wevrisagan: damsaqmebeli, mSobeli, studenti, adgilobrivi

TviTmmarTvelobisa da arasamTavrobo organizaciis warmomadgene-

li. kvlevebi aCvenebs7, rom sustia TanamSromloba kerZo seqtorsa

da kolejebs Soris; partnioroba naklebad sistematuri da siste-

matizebulia, rac gaumjobesebas saWiroebs. aseve, mniSvnelovania

kerZo seqtorsa da saganmanaTleblo dawesebulebebs Soris TanamS-

romlobis `warmatebuli praqtikis~ gaanalizeba da popularizacia.

profesiuli ganaTlebis ganviTarebis ZiriTadi evropuli mimarTulebebi

saqarTvelos profesiuli ganaTleba evropul sivrceSi integraci-

isaken miiswrafis, imisaTvis, rom saqarTvelom SeZlos konkuren-

tunariani, maRalkvalificiuri kadrebis momzadeba, romlebic

SeZleben evropul bazarze konkurenciis gawevas da dasaqmebas,

mniSvnlovania saqarTvelos profesiuli ganaTlebis sistemaSi Tana-

medrove evropuli mimarTulebisa da prioritetebis gaTvaliswineba

da asaxva.

evrokavSiris qveynebSi profesiuli ganaTlebis sferoSi mimdinare

procesebi, romelTac SeuZliaT gavlena iqonion saqarTvelos pro-

fesiuli ganaTlebis sistemis reformaze, asaxulia evropis 2020

strategiaSi8, briuges komunikeSi (evropa 2020), romlis mixedviT,

2020 wlisTvis evropis profesiuli ganaTlebis sistema unda gaxdes

ufro mimzidveli, relevanturi, karieraze orientirebuli, inovaci-

uri, xelmisawvdomi da moqnili, vidre is 2010 wels iyo. sistemam xeli

unda Seuwyos saukeTeso da umaRlesi xarisxis ganaTlebis miRebas

mTeli sicocxlis manZilze. briuges komunikes amocanaa profesiuli

ganaTlebis sistemaSi partniorebis ufro meti CarTuloba da evro-

puli partniorebis gamocdilebis gaziareba, evropuli da erovnuli

instrumentebis koordinirebuli mmarTveloba gamWvirvaleobis, aR-

iarebis, xarisxis uzrunvelyofisa da mobilobis TvalsazrisiT.

6 profesiuli ganaTlebis erovnuli profesiuli sabWos debuleba, mux-lis 3 http://www.mes.gov.ge/uploads/debuleba....pdf

7 UNDP-is mier 2015 wels momzadebu-li `samuSaoze dafuZnebuli swav-lebis situaciuri analizis”far-glebSi Catarebuli kvleva (fokus jgufebi, interviuebi); evrokavSiris teqnikuri daxmarebis proeqtis farglebSi 2015 wels Catarebu-li sakabineto kvleva “socialuri partnioroba saqarveloSi~; ETF-is mier 2014 wels momzadebuli kon-cefciis `socialuri partniorobis mxardaWera saqarTvelosprofesiuli ganaTlebis sferoSi” farglebSi Catarebuli sakabineto kvleva.

8 EUROPE 2020. A European strategy for smart, sustainable and inclusive growth. 2010

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

7

profesiul ganaTlebaze xelmisawvdomoba erT-erTi aqtualuri

sakiTxia evrokavSiris dRis wesrigSi, radgan kvlevebi adasturebs,

rom profesiul ganaTlebasa da momzadebas SeuZlia mravalmxrivi

pozitiuri gavlenis moxdena rogorc pirovnul doneze, aseve qvey-

nis ekonomikaze, sazogadoebasa da sawarmoebis funqcionirebaze.9

profesiuli ganaTlebis popularizacia

saqarTveloSi profesiuli ganaTleba aramimzidveli da naklebad moTx-

ovnadia. saqarTveloSi 2015 wels ganxorcielebuli kvleva10 cxadyofs,

rom, zogadad, saqarTvelos mosaxleobaSi profesiuli ganaTlebisa da

gadamzadebis cnobadoba maRalia, Tumca termini „profesiuli ganaT-

leba da gadamzadeba“ yvelaze xSirad asocirdeba yofil profteqni-

kumTan (35%), aseve skolis Semdgom ara umaRles ganaTlebasTan (30%).

saqarTvelos mosaxleobis yvelaze didi nawili (45%) Tvlis, rom

umaRlesi ganaTlebis mqone pirebTan SedarebiT profesiuli sas-

wavleblis kursdamTavrebulebs dasaqmebis naklebi Sansi aqvT. saqa-

rTvelos mosaxleobis mniSvnelovani nawili (62%) Tvlis, rom pro-

fesiuli ganaTlebis mimarT sazogadoebis damokidebuleba icvleba

dadebiTad, Tumca es cvlileba neli tempebiT mimdinareobs.profe-

siuli ganaTlebis sferoSi mimdinare reformebis Sesaxeb sainforma-

cio kampaniebi arasakmarisia respondentTa yvelaze didi nawilisTvis

(44%), xolo 38% Tvlis, rom es kampaniebi met-naklebad sakmarisia.

saqarTvelos mosaxleobis 73% isurvebda, rom mis Svils umaRles

saswavlebelSi Caebarebina, xolo 11% _ profesiul programaze.

kvlevebi aseve aCvenebs, rom mosaxleobisa da damsaqmeblebis damok-

idebulebebi profesiuli ganaTlebis mimarT icvleba dadebiTi

mimarTulebiT, Tumca es neli procesia. profesiuli ganaTleba uma-

Rles ganaTlebasTan SedarebiT kvlav naklebad sasurvel alterna-

tivad ganixileba. daintersebul mxareebs naklebi informacia aqvT

profesiuli ganaTlebis sistemaSi mimdinare reformebis Sesaxeb.

profesiuli ganaTlebis popularizaciisa da potenciuri studentebi-

saTvis informaciis miwodebis mizniT Seqmnilia ramdenime sainformacio

centri, informacia vrceldeba eleqtronuli sivrcis (vebgverdebis)

saSualebiT, Tumca, saWiroa profesiuli ganaTlebis popularizaciisa

da cnobadobis amaRlebis mimarTulebiT efeqtiani samoqmedo gegmis

SemuSaveba da am mimarTulebiT aucilebeli meqanizmebis, mravalfero-

vani sakomunikacio aqtivobebisa da instrumentebis danergva.

profesiuli ganaTlebis Sesaxeb axali kanonis proeqti

profesiuli ganaTlebis Sesaxeb axali kanonis proeqtze muSao-

ba gaeros ganviTarebis programis mxardaWeriT 2014 wels daiwyo.

momzadda kanonproeqtis pirveladi versia.

9 Vila, 2000; 2005; Feinstein et al., 2008.

10 profesiuli ganaTlebis mimarT sazogadoebis damokidebulebis kv-leva, dekemberi, 2015 http://mes.gov.ge/content.php?id=5962&lang=geo

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

8

2016 wlis 31 marts „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos

kanonis proeqtis koncefcia waredgina profesiuli ganaTlebis

erovnul profesiul sabWos, romelmac axali kanonis proeqti ganix-

ila da moiwona.

mniSvnelovania „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos axali

kanoni iyos Sromis bazris moTxovnebze orientirebuli da uzrun-

velyos:

• profesiuli ganaTlebis sferos maregulirebeli normebis evrop-

ul midgomebTan harmoniaSi moyvana;

• profesiul kvalifikaciaTa sistemis misadageba evropul sakvali-

fikacio CarCosTan;

• profesiuli ganaTlebis xarisxis uzrunvelyofa evropul gamoc-

dilebaze dayrdnobiT;

• profesiuli ganaTlebis sistemis moqnilobisa da mimzidvelobis

gazrda, maT Soris profesiul ganaTlebaSi zogadi ganaTlebis kom-

ponentis danergva, rac students saSualebas miscems profesiuli

ganaTlebis dasrulebis Semdeg swavla ganagrZos ganaTlebis Semdgom

safexurze;

• socialuri partniorobis xelSewyoba da instituciebis gaZliere-

ba;

• profesiul studentTa dasaqmeba/TviTdasaqmeba, maT Soris, efeq-

turi profesiuli orientaciis servisis miwodeba, mewarmeobis swav-

leba da sxv.;

• profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebis instituciuri gan-

viTareba da TanamSromelTa SesaZleblobebis gaZliereba, maT Soris,

dafinansebis damatebiTi resursebis mozidvis mimarTulebiT;

• profesiuli ganaTlebis sferos specifikaze orientirebuli

xarisxis uzrunvelyofis meqanizmebis Camoyalibeba da misi evropul

midgomebTan daaxloeba;

• profesiuli ganaTlebis dafinansebis efeqturi ganawileba da pro-

fesiuli ganaTlebis efeqturi da efeqtiani marTva;

• profesiul ganaTlebaze Tanabari xelmisawvdomoba yvela pirisaT-

vis, gansakuTrebiT ki mowyvladi jgufebisTvis (SSp, ssmp, social-

urad daucveli, iZulebiT gadaadgilebuli pirebi, eTnikuri um-

ciresobebi da sxva), ganurCevlad maTi socialuri da ekonomikuri

mdgomareobisa, sacxovrebeli adgilisa, erovnebisa, sqesisa, fiziku-

ri da gonebrivi SesaZleblobisa,

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

9

• sxva mniSvnelovani sakiTxebi da rekomendaciebi, romlebic araerT

kvlevaSia aRniSnuli.

miuxedavad imisa, rom saministrom daasrula dokumentis Sida ganx-

ilvebi, misi sajarod ganxilva ar dawyebula, rac axangrZlivebs misi

Semdgomi inicirebis process. arsebobs rigi gamowvevebi, romlebic

ukavSirdeba sakanonmdeblo iniciativebis danergvas, maT Sefasebas,

gaumjobesebis meqanizmebis Ziebasa da gaumjobesebas. sazogadoebis

CarTuloba da socialuri partnioroba gamowvevaa ganaTlebis yvela

safexursa da mecnierebis yvela sferoSi.

saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis 2016

wlis erovnuli samoqmedo gegmiT „profesiuli ganaTlebis Sesax-

eb“ axali kanonis proeqtis parlaments unda waredginos 2016 wels,

Sesabamisad, mniSvnelovania droulad daiwyos aRniSnuli procesi,

warimarTos Tanamimdevruli dialogi dainteresebul mxareebs Soris

da uzrunvelyofil iqnes misi sajaro ganxilva da mxareebis jero-

vani CarTuloba.

daskvna

bolo wlebSi ganxorcielebuli araerTi aqtivobis miuxedavad, pro-

fesiuli ganaTleba kvlav gamowvevad rCeba11. 2015 wels ganxor-

cielebuli kvlevebi12 aCvenebs damsaqmebelTa nakleb ndobas profe-

siuli kvalifikaciebis mimarT.

profesiuli ganaTlebis sistema srulad ver pasuxobs im moTxovnebs,

romlebsac Sromis bazari dRes dasaqmebis msurvelebs uyenebs. am vi-

Tarebas xels uwyobs is, rom qveyanaSi ar arsebobs Sromis bazris kv-

levis sistemuri meqanizmi, romelic daexmareba ganaTlebisa da mecnier-

ebis saministros profesiuli ganaTlebis politikis sworad dagegmvaSi

Sromis bazris arsebuli moTxovnebisa da samomavlo tendenciebis

gaTvaliswinebiT13. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli mimarTulebiT aq-

tiurad muSaobs saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministro, dasaxuli miznis warmatebiT ganxorcielebis pasux-

ismgebloba mxolod erT saministros an/da departaments ver daekis-

reba, Sesabamisad, saWiroa meti Zalisxmeva da kvleva profesiul ganaT-

lebasTan SesabamisobaSi Sromis bazris saWiroebebis gamosavlenad, rac

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mxridan efeqturi koordini-

rebisa da monitoringis meqanizmebis ganviTarebas saWiroebs.

2016 wlis 24-25 marts saqarTvelos premier-ministrma sazogadoebas

qveynis ganviTarebis 4-punqtiani gegma warudgina. saqarTvelos mTav-

robis oTxpunqtiani gegmis erT-erTi mimarTulebis _ ganaTlebis re-

formis umniSvnelovanesi nawilia profesiuli ganaTlebis reforma,

romelic profesiuli ganaTlebis axali modelis, kerZo da sajaro

partniorobis principze dayrdnobiT samuSaoze dafuZnebuli swav-

11 saqarTvelos profesiuli ga-naTlebis reformis strategiis (2013-2020 ww) 2015 wlis samoqmedo gegmis ganxorcielebis angariSi http://www.mes.gov.ge/uploads/VET_Re-port_14%2002%2016-AK.doc

12 damsaqmebelTa damokidebulebis kvleva profesiuli ganaTlebis mimarT, dekemberi, 2015 http://mes.gov.ge/content.php?id=5962&lang=geo

13 profesiuli ganaTlebis Sesabami-soba da saqmebis bazris moTxovnas-Tan ( 2010), GIZ

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

10

lebis, danergvas gulisxmobs. saqarTvelos mTavrobam strategiul

prioritetad gansazRvra profesiuli ganaTlebis sruliad axali

sistemis Seqmna, romelsac pirdapiri zegavlena eqneba dasaqmebulTa

raodenobasa da axalgazrdebis samomavlo perspeqtivaze.

marTalia, 2016 weli bolo welia saqarTvelo-evrokavSiris asocire-

bis dRis wesrigis gansaxorcieleblad, erT-erTi konkretuli da

mniSvnelovani valdebuleba -axali kanoni “profesiuli ganaTlebis

Sesaxeb“ jer kidev ar aris Sesrulebuli. 2016 wlis erovnuli samo-

qmedo gegmis Sesrulebis eqvsi Tvis angariSSi14 araferia naTqvami

profesiuli ganaTlebis reformisa da am kuTxiT mimdinare wels ga-

dadgmuli nabijebis Sesaxeb.

mniSvnelovania arasamTavrobo seqtoris CarTulobis xelSewyoba

profesiuli ganaTlebis sferoSi ZiriTadi problemebis daZlevis,

profesiuli ganaTlebis reformis ganxorcielebisa da masSi sazoga-

doebis monawileobis kuTxiT.

saqarTvelos mTavrobis mier SemuSavebuli profesiuli ganaTlebis

reformis strategia (2013-2020 wlebi) da Sesabamisi samoqmedo ge-

gmebi mxolod umniSvnelod uwyoben xels profesiuli ganaTlebis

popularizacias. saWiroa konkretuli amocanebi da aqtivobebi, rom-

lebic am miznebis misaRwevad aris mniSvnelovani, gaTvaliswinebul

iqnes saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigsa

(2017-2020) da 2017 wlis erovnuli samoqmedo gegmaSi.

rekomendacia

saxelmwifo doneze

aucilebelia profesiuli ganaTlebis sferoSi saqarTvelosa da

evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis 2016 wlis erovnuli

samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli aqtivobebis efeqtiani ganxor-

cieleba da nakisri valdebulebebis jerovnad Sesruleba, maT Soris

“profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ axal kanonze muSaobis dasruleba,

sajaroobis uzrunvelyofa da inicireba saqarTvelos parlamentSi.

aucilebelia beneficiari saxelmwifo uwyebebis instituciuri da

teqnikuri SesaZleblobebis Semdgomi zrda, raTa SesaZlebeli gax-

des seqtoris politikis ganviTareba, marTva da monitoringi. aseve,

saWiroa saministroebisa da maTi saqveuwyebo dawesebulebebis ada-

mianuri resursebis SesaZleblobebis gaZliereba, raTa maT ganax-

orcielon Sesabamisi reformebi da asocirebis xelSekrulebasTan

mimarTebiT Sesrulon TavianTi valdebulebebi.

mniSvnelovania ukanasknel wlebSi (2014-2016) dawyebuli sakoordina-

cio RonisZiebebis gagrZeleba da gaZliereba, evrokavSiris saukeTe-14 http://www.eunato.gov.ge/sites/default/

files/2016 wlis AA samoqmedo gegmis mokle angariSi _ 09.09.16.pdf

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

11

so praqtikis gaziareba saganmanaTleblo programebis Tanamedrove

Sromis bazris moTxovnebTan harmonizebis mizniT.

mniSvnelovania dafinansebis efeqtur meqanizmebze/modelebze muSao-

bis gagrZeleba, dafinansebis wyaroebis gafarToeba, kerZo seqtoris

motivirebisa da axali investiciebis mozidvis xelSewyoba.

mniSvnelovania gagrZeldes socialuri partniorobis xelSewyo-

ba, makro, mezo da mikrodoneze arsebuli struqturebis Sesa-

Zleblobebis gaZliereba da, Sesabamisad, funqciebis gafarToeba.

mniSvnelovania profesiuli ganaTlebis ekonomikuri sargeblis (ga-

naTlebis amonagebis) regularuli kvlevis lobireba saxelmwifo

doneze.

mniSvnelovania profesiuli maswavleblebisa da instruqtorebis

momzadeba-gadamzadebis erTiani sistemis Camoyalibeba.

evropasTan harmonizacia

mniSvnelovania evrokavSiris delegaciis, beneficiari saministroe-

bisa da sxva wamyvani dainteresebuli mxareebis aqtiuri mxardaWera,

raTa maT SeZlon dasaqmebisa da profesiuli swavlebis seqtoris re-

formis xelSekrulebis koordinacia, monitoringi da Sefaseba.

mniSvnelovania profesiuli ganaTlebis provaiderebisTvis gacema

grantebisa, romelTa farglebSic dafinansdeba SromiTi bazris moTx-

ovnis Sesabamisi axali saganmanaTleblo programebis Seqmnis an arse-

buli programebis ganaxlebasTan dakavSirebuli winadadebebi; aseve,

infrastruqturis reabilitaciis an arsebuli materialur-teqnikuri

bazis gaumjobesebis mizniT Sedgenili proeqtebi; adamianuri resursis

gaZlierebis, praqtikuli gamocdilebis gaziarebisa da damsaqmeblebTan

asrebuli kavSiris gaRrmavebis mizniT wardgenili ganacxadebi.

arasamTavrobo da saerTaSoriso organizaciebs

mniSvnelovania dainteresebuli mxareebis cnobierebis amaRleba,

profesiuli ganaTlebis popularizebis xelSewyoba da mravalfero-

vani sakomunikacio aqtivobebis danergva.

mniSvnelovania Sromis bazrisa da profesiuli ganaTlebisa da gadamza-

debis sferos reformebis programebis popularizacia da beneficiari

saministroebis sakomunikacio SesaZleblobebis gaZliereba.

aucilebelia profesiuli ganaTlebis popularizaciis mizniT

SemuSavebuli programebis dafinanseba.

profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken

12