PRESENTATIE VERA ACCOUNTANTSDAG

“WAT BETEKENT FINANCIEEL TOEZICHT CONCREET?”

13-14 oktober 2009

Drs.A.G.Romero

Avila Beach hotel: La Belle Alliance

13

-14

okto

be

r 20

09

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

1

FAMOUS QUOTES

“If you put the federal government in charge of the Sahara Desert, in 5 years there'd be

a shortage of sand”.

Milton Friedman

3

INHOUD

1.Basis van het financieel toezicht 2.Waarom financieel toezicht? 3.Samenstelling van het College 4.Doelstelling van het College 5.Uitgangspunten van het College 6.Verschillende bevoegdheden 7.Wat is er bereikt op de BES 8.Eerste activiteiten voor Land, Curaçao en

Sint Maarten 9.Ervaringen met AMvRB’s

13

-14

okto

be

r 20

09

4

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

1.BASIS FINANCIEEL TOEZICHT BES

o Basis gelegd in Slotakkoord (10/11 okt 2006) toezichthouder bij AMvRB instellen.

o Per 1 december 2007 AMvRB voor toezicht BES gepubliceerd officiële begin Cft.

o Per 10 december 2008 AMvRB voor toezicht Land, Curaçao, Sint Maarten.

13

-14

okto

be

r 20

09

5

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

2.WAAROM TOEZICHT?

Voorkomen dat de situatie van uit het lood geslagen overheidsfinanciën in de toekomst opnieuw ontstaat.

Zorgen dat een solide financiële basis ontstaat waarop de toekomst kan worden gebouwd.

Behoefte aan onafhankelijke ‘scheidsrechter’.

13

-14

okto

be

r 20

09

6

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

3.HET COLLEGE

BESM. Pandt

VoorzitterJ. Weitenberg

NederlandM. Vliegenthart

Nederlandse AntillenA. Romero

CuraçaoI.P. de Windt

St. MaartenR.Tuitt

13

-14

okto

be

r 20

09

7

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

4.DOELSTELLING VAN HET COLLEGE

Het mede helpen op orde brengen van de overheidsfinanciën op de BES-eilanden en Land, Curaçao en Sint Maarten, alsmede het daarbij behorende financieel beheer. Uiteindelijk moet een entiteit het zelf kunnen en het ook daadwerkelijk doen.

Proces gaat stapsgewijs. Er is veel te doen en niet alles kan tegelijk (beperkte capaciteit).

Gaat niet om te constateren wat (nog) niet deugt, maar om feitelijk (betere) kwaliteit te gaan bereiken.

13

-14

okto

be

r 20

09

8

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

5.UITGANGSPUNTEN COLLEGE

Rapportage-instrumenten moeten passen binnen de reguliere werkprocessen.

Van extern naar intern toezicht (op termijn moeten de entiteiten zelf een goed functionerende financiële functie inclusief toezicht neerzetten).

Opbouw van een goed functionerende financiële functie (control + controle).

13

-14

okto

be

r 20

09

9

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

6.VERSCHILLENDE BEVOEGDHEDEN (1)

Begrotingo Bij BES: goed- of (gedeeltelijk) afkeuren begroting.o Geïntegreerd middelenbeheer bij de BES.o Advisering en het geven van bindende

aanwijzingen aan de besturen

o Bij Land, Curaçao, Sint Maarten: advies geven over de begroting.

o Informatie via het ontvangen van afschriften van de bankrekeningen van Land, Curaçao en Sint Maarten.

o Advisering aan de besturen.

13

-14

okto

be

r 20

09

10

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

VERSCHILLENDE BEVOEGDHEDEN (2)

Financieel beheero Stellen van nadere regelgeving bij de BES.o Aanbevelingen bij Land, Curaçao, Sint

Maarten.

Governanceo Bewaken van good governance bij de BES.o Constateren of er gezamenlijke conclusies

getrokken zijn over de regelgeving bij Land, Curaçao, Sint Maarten.

13

-14

okto

be

r 20

09

11

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

TOETSINGSCRITERIA BEGROTING (ART. 16 AMVRB)

De gewone dienst en (de kapitaaldienst) vertonen geen tekort;

Alle voorgenomen uitgaven en verwachte inkomsten zijn opgenomen;

Meerjarige uitgaven als gevolg van voorgenomen verplichtingen zijn opgenomen;

Het verband met de begroting van vorig jaar is aangegeven;

De rentelastnorm wordt niet overschreden; De begroting is toelaatbaar uit een oogpunt

van een rechtmatig, doelmatig, ordelijk en controleerbaar financieel beheer.

13

-14

okto

be

r 20

09

12

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

TOETSINGSCRITERIA BEGROTING

De opgenomen financiële verplichtingen en uitgaven brengen geen onaanvaardbare risico’s met zich mee voor toekomstige jaren; en

De begroting voldoet overigens aan de geldende regelgeving.

Nadere uitwerking in Toetsingskader.

13

-14

okto

be

r 20

09

13

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

BEGROTINGSPROCEDURE

Opstellen Macrokader door Cft in overleg met eilandgebieden te verwachten inkomsten vormen de basis van de begroting;

Ontwerpbegroting ter advisering voorleggen aan Cft Cft geeft advies met aanbevelingen.

Ontwerpbegroting met verwerking van advies van Cft aanbieden aan eilandsraad;

Na vaststelling door eilandsraad, ter finale goedkeuring door Cft.

Technische beoordeling: beleidsbevoegdheid blijft bij eilandsraad.

13

-14

okto

be

r 20

09

14

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

DE BEGROTING VAN DE BES

Inkomstenkaders voor begroting 2010 (exlusief samenwerkingsmiddelen)

13

-14

okto

be

r 20

09

15

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

X ANG Miljoen 2009 2010 2011

Bonaire 115½ 109½ 97¾

w.v. toegestaan tekort 12 5 ¾ 0

Sint Eustatius 30 28½ 27

w.v. toegestaan tekort 3½ 1½ 0

Saba 19¾ 19 18¼

w.v. toegestaan tekort 1¾ ¾ 0

7.WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

Begroting

2008o Uitvoering van de begrotingen van de BES is

binnen de kaders gebleven.o Eilanden maken voor het eerst voorstellen

voor begrotingswijziging die met Eilandsraad worden besproken.

o Eilanden hebben via uitvoeringsrapportages (gericht aan eilandsraden) eerder en beter zicht op begrotingsrealisatie.

o Er is een begin gemaakt met het geven van toelichtingen bij de voorgestelde mutaties.

13

-14

okto

be

r 20

09

16

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

Echter

Sturen op kaspositie moeilijk uit te roeien door het noodgedwongen betalen van oude

rekeningen

Herstel van schade als gevolg van Omar.

Beide waren niet in begroting voorzien, dus betalingen gaan ten koste van wel voorziene uitgaven: opnieuw blijven rekeningen liggen.

13

-14

okto

be

r 20

09

17

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

2009

o Samen met de eilanden het budgettaire kader voor 2009 en verder bepaald.

o Begroting 2009 is meerjarig.

o Begrotingen voor 1 januari 2009 door de eilandsraden, binnen de kaders, vastgesteld.

13

-14

okto

be

r 20

09

18

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

Financieel beheer Meer en betere communicatie tussen de

diensten.

Geïntegreerd middelenbeheer ingevoerd.

Professioneler personeelsbeleid, onder andere door voorafgaand toezicht Bonaire.

Noodzaak voor (actualiseren) regelgeving en verbeteren uitvoering subsidies onderkend en verbeteringsproces gestart. Dit naar aanleiding van resultaten van 0-meting subsidies.

13

-14

okto

be

r 20

09

19

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

Per 1 januari 2009 nieuw (uniform) financieel systeem in werking.

Regeling voor verplichtingen en voorschotten op elk eiland ingevoerd.

Mandaatregister opgesteld en gepubliceerd. Achterstanden jaarrekeningen feitelijk

ingelopen. Rapport van bevindingen

13

-14

okto

be

r 20

09

20

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

BEVINDINGEN VAN DE ACCOUNTANT

Jaarrekeningen

AO en IC

Administraties

13

-14

okto

be

r 20

09

21

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

JAARREKENING (1)

Geen verslag of uitspraak over de kwaliteit van de bedrijfsvoering.

Geen analyse van doelstellingen: wat is gerealiseerd en hoe is het uitgevoerd.

Te grote inspanning (door externen) om een jaarrekening samen te stellen.

Onduidelijke waarderingsgrondslagen en onduidelijke definiëring van balansposten, zo bestaat het gevaar dat sommige activa onder verkeerde posten wordt opgenomen.

13

-14

okto

be

r 20

09

22

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

JAARREKENING (2)

Ondanks vereist conform Experimenteerverordening, is er geen sprake van een outputgerichte verantwoording maar van een inputgerichte begroting en verantwoording.

Balansposten zijn niet volledig of de juistheid en volledigheid van balansposten zijn niet (zonder extreme inspanning) te traceren

13

-14

okto

be

r 20

09

23

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

AO EN IC (1)

De formele organisatiestructuur is niet de feitelijke organisatie.

Geen of gebrekkige aanwezigheid van AO beschrijvingen.

Geen of gebrekkige aanwezigheid van procedures en werkbeschrijvingen.

Geen adequate interne controlefunctie. Onvoldoende gestructureerd uitvoeren van

interne controle en geen schriftelijke rapportages.

13

-14

okto

be

r 20

09

24

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

AO EN IC (2)

Gebrek aan functiescheidingen; Door de omvang van de organisatie (klein) is een optimale functiescheiding niet altijd economisch haalbaar.

Geen taak- en functieomschrijvingen aanwezig. Onvoldoende beoordeling van toedeling taken,

verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Geen oog hebben voor koppelvlakken.

Gebrekkige archivering.

13

-14

okto

be

r 20

09

25

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

ADMINISTRATIES (1)

Geen (volledige) registratie van verplichtingen.

Geen (volledige) registratie van ontvangen claims, aansprakelijkheidsstellingen en garantiestellingen.

Geen volledige verantwoording van ontvangsten en uitgaven.

Materieelbeheer is niet op orde, onvoldoende registratie en onvoldoende maatregelen om vervreemding of diefstal te voorkomen.

Geen volledige registratie van deelnemingen (voor het vaststellen van de FVA).

13

-14

okto

be

r 20

09

26

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

ADMINISTRATIES (2)

Subadministratie (bijv. salaris) sluit niet aan op de financiële administratie.

Door te voeren verbeteringen zijn niet bekend bij de diverse diensten; Onvoldoende aandacht voor het nakomen van afspraken.

13

-14

okto

be

r 20

09

27

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

Governanceo Het BC van Bonaire heeft een commissie

Corporate Governance in het leven geroepen.

o Deze commissie heeft een code of good conduct (“Code Corporate Governance”) alsmede conceptstatuten en profielschetsen ontwikkeld, waarbij rekening is gehouden met de soortgelijke ontwikkelingen op de andere eilanden van de NA.

13

-14

okto

be

r 20

09

28

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

WAT IS ER AL BEREIKT BIJ BES?

2009o De conceptcode is goed ontvangen en zal,

met verwerking van ontvangen commentaar van het BC en na instemming van het Cft, op korte termijn worden geïmplementeerd.

o Vertalen naar Saba en St. Eustatius: op korte termijn afgerond.

13

-14

okto

be

r 20

09

29

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

9.LAND, CURAÇAO, SINT MAARTEN (1).Begroting Advies verstrekt over begroting 2009 Land,

Curaçao en Sint Maarten.- Inzichtelijkheid van de begroting- Voortvarende aanpak aangekondigde

maatregelen (Curaçao)

Leningenplafond voor 2009 vastgesteld.

13

-14

okto

be

r 20

09

30

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

DE BEGROTINGEN VAN NACM

Cijfers begroting 2009

13

-14

okto

be

r 20

09

31

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

X ANG Miljoen GD KD Saldo GD

Land 1.131 507 +40,4

Curacao 1.121 366 +0,7

Sint Maarten 262 62 +5,1

EERSTE ACTIVITEITEN LAND, CURAÇAO, SINT MAARTEN (2)

Financieel beheer In overleg opstellen van Toetsingskader. Aanvang gemaakt met het gezamenlijk

opzetten van een rapportagestructuur voor het volgen van de begrotingsuitvoering.

Speerpunten op basis van implementatieplan 2006.

Governance Vastgesteld dat er overeenstemming bestaat

tussen Nederland en de drie entiteiten.

13

-14

okto

be

r 20

09

32

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

BEVINDINGEN VAN DE REKENKAMER

Jaarrekeningen

AO en IC

Administraties

13

-14

okto

be

r 20

09

33

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

JAARREKENING

Niet tijdig indienen van jaarrekeningen. Weergave van de balansposten is niet altijd

juist en of volledig. Getrouwheidsfouten; geen getrouwe weergave. Rechtmatigheidsfouten; rechtmatigheid van de

verantwoorde kosten. Ontbreken van toelichtingen en bijlagen. Financiële verantwoording is niet conform

voorschriften opgesteld; geen verschillenanalyse uitgevoerd tussen begroting en realisatie.

13

-14

okto

be

r 20

09

34

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

AO EN IC

Materiële tekortkomingen in de Administratieve Organisatie.

Ontoereikende Interne Controle. Gebrek aan taak- en functiescheiding tussen

bestuur en operationele werkzaamheden. Diverse door te voeren verbeteringen zijn

niet opgepakt dan wel geen voortgang. Gebrekkige archivering.

13

-14

okto

be

r 20

09

35

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

ADMINISTRATIES

Geen (volledige) registratie van verplichtingen. Geen volledig beeld over claims, reserves en

opgenomen voorzieningen. Geen volledige verantwoording van ontvangsten

en uitgaven. Onjuiste berekeningen. Begroting fungeert onvoldoende als

sturingsinstrument. Primaire registraties in het grootboek is niet

gewaarborgd. Onvoldoende inzicht in de materiële vaste activa. Financieel beheer is niet op orde.

13

-14

okto

be

r 20

09

36

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

Enkele observaties AMvRB’s

o Transitieperiode voor de BES beslaat 3 jaren, voor Land, Curaçao en St. Maarten is geen transitieperiode vastgesteld.

o Leningenplafond: een afspraak over alleen 1 jaar zegt niets over toekomstige houdbaarheid.

o Onduidelijkheid art. 27 AMvRB: rampen.o Aandacht voor artikel 26: volgtijdelijkheid

van functies en definitiekwesties.o Niet alle afspraken tussen partijen in het

onderhandelingsproces lijken te zijn opgeschreven.

13

-14

okto

be

r 20

09

37

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht

FAMOUS QUOTES

“Government’s view of the economy could be summed up in a few short phrases:

If it moves, tax it If it keeps moving, regulate it And if it stops, subsidize it”.

President Ronald Reagan

39

VRAGEN?WWW.CFT.AN

13

-14

okto

be

r 20

09

40

Co

lleg

e fin

an

ciee

l toe

zicht