Filter bubbles, echo chambers en fake news: ���Over het complexe samenspel tussen technologie, media, politiek, en burgers

Prof. dr. Cédric Courtois

School voor Massacommunicatie Research – KU Leuven

SMCR School for Mass Communication ResearchKU Leuven

‘Fake news’

33 v.C. 2016

‘Fake news’

’Creatief’ met feiten

Discussie over ‘waarheid’

Bewuste misleiding

Miskenning satire

Hoaxes

Online verspreiding

Complexe, dure distributie

Investering in ‘het’ publiek

Toegang en regulering

Verwaasloosbare distributiekosten

Volatiele, gefragmenteerde publieken

Verlies van greep

Online platformen

Online platformen

Input Troughput Output

Infor-matie

Resultaat

Zoek-opdracht

Personalisatie-algoritme

Presentatie-algoritme

Prioritiserings-algoritme

Menselijke interventieSelectie van

bronnen

Online platformen

Betere algoritmen

Betere service

Meer gebruiksdata

De vicieuze cirkel van big data

Inkomsten-stroom

ML

Online verspreiding

Geïndividualiseerd

Ondoorzichtig

Onvrijwillig

Filter Bubble

Online verspreiding

Verwachting Realiteit

Echo Chambers

Evidentie?

Bestaan van bias? Consequenties?? Impact technologie?

Bestaan bias?

•  3.8m Twitteraars (volgers politieke account)•  150m tweets (US)•  Schatting ideologie, analyse communicatiepatronen

o  Gelijkgestemden aanspreken bij politieke discussieso  Progressieve gebruikers: meer cross-ideologische conversatie

Maar… enkel politiek geëngageerde twitteraars?

(Barberá, Jost, Nagler, Tucker, & Bonneau, 2015)

Bestaan bias?

•  81 publieke UK Facebookpagina’s, 38 over Brexit•  Algoritmische detectie polarisatie

o  Evidentie voor twee kampen in discussies, elk gericht op eigen netwerk van pagina’s

Maar… enkel openlijk, publiek debat op Facebook?

(Del Vicario, Zollo, Caldarelli, Scala, & Quattrociocchi, 2017)

Bestaan bias?

•  Personalisatie uitgerold in 2009, onderzoek in 2013•  Reeks nieuwe accounts aangemaakt, standaardlijst queries

o  Gemiddeld 12% variatie in zoekresultateno  Sterker voor nieuws en politieke en commerciële informatieo  Locatie als de belangrijkste verklarende factor

Maar… geen ’echte’ accounts?

(Hannak et al., 2013)

Bestaan bias?

•  Eigen onderzoek bij panel van 380 Google gebruikers•  Gestandaardiseerde socio-politieke zoektermen afwerken en

resultaten opslaan

o  Dominantie van gereputeerde (commerciële) mediatitels (42%)o  Overheid (13%), middenveld (12%) politici (3%)o  Inhoudelijke personalisatie minimaal, amper verband ideologie

Maar… enkel relevant voor ‘Belgisch/Vlaams mediasysteem’?

(Courtois, Slechten, & Coenen, 2017)

Gevolgen bias?

•  Impact van eventuele personalisatie•  Reeks experimenten met mock-up resultaten•  Politicus A meer in spotlights dan Politicus B

o  Effect op onbesliste kiezers: intentie om op A te stemmeno  Bewustzijn dat er doelbewust gerankt wordt maakte niet uit

Maar… blijft een kunstmatige situatie…

(Epstein & Robertson, 2015)

Gevolgen bias?

•  Nood aan nuance!o  Realiteit complexer dan één platform: informatierepertoireo  Onderschatting directe toegang traditionele, ‘trusted brands’o  Verspreidingsmechanismen ‘fake news’: partisane media, dan

verder verspreid via social media

o  Blootstelling impliceert niet noodzakelijk impact!

Niettemin: afbrokkeling vertrouwen?

Verantwoordelijkheid?

Online Platformen

Burgers Gebruikers

Traditionele Media

'Primary Definers'

Online platformen

Fake news als PR-issue?(e.g., Apache vs. opensourcenews)

Traditionele Media

Sneller… Met minder…Plooien voor ‘sociale

media logica’?

‘Primary Definers’

Media

PubliekPrimary Definers

e.g., politieke communicatie

Burgers/Gebruikers

Naar eigen voorkeur… Liefst gratis…

Weg vooruit?

•  Ideaal van transparantie... impliceert duidelijkheid en controle?

•  Maar… (Ananny & Crawford, 2017)

•  Is het mogelijk in de eerste plaats? Zien is nog niet begrijpen•  Is een risico op zich: misbruik en manipulatie•  Kan op zich privacy ondermijnen•  Betekent niet dat er werkelijk wat verandert ?

Weg vooruit?

•  En… transparantie verlegt verantwoordelijkheid naar het individu: Mediageletterdheid is belangrijk… maar niet de enige hulpbron...

•  Geen pleidooi tegen transparantie, maar weloverwogen vorm ervan•  Probleem met verschillende facetten, dus oplossing evenzeer veelledig:

gedeelde verantwoordelijkheid?

Burgers Gebruikers

Online Platformen

Traditionele Media

'Primary Definers'

Conclusie

•  Debat gedomineerd door vage krachttermen

•  Wat er werkelijk aan de hand is, blijft ondoorzichtig

•  Tranparantie is deel van, maar niet dé oplossing

SMCR School for Mass Communication ResearchKU Leuven

! cedric.courtois@kuleuven.be

! http://soc.kuleuven.be/smcr