backgrounder nato georgiarelation en · vnelovnadaa sefasebuli savele metaureis mier. garda amisa,...
TRANSCRIPT
TanamSromlobis gaRrmavebaTanamSromlobis gaRrmaveba
Backgrounder
urTierTobebi nato-sa da saqarTvelos Soris bolo wlebis
ganmavlobaSi mniSvnelovnad gaRrmavda. or mxares Soris dia-
logisa da TanamSromlobis ganviTareba Tavdapirvelad daw-
yebul iqna gasuli saukunis 1990-ian wlebSi. 2003 wels momxdarma
`vardebis revoluciam” da demokratiuli reformebis ganxorciele-
bam mZlavri katalizatoris roli Seasrula aliansTan partniorobis
gaaqtiurebis saqmeSi. dRevandel dRes, saqarTvelo nato-s wevrobis
pretendent qveyanas warmoadgens, igi aqtiur monawileobas iRebs da
Tavisi wvlili Seaqvs nato-s xelmZRvanelobiT warmoebul opera-
ciebSi, da aseve sxvadasxva sferoSi aviTarebs TanamSromlobas nato-
s wevr da sxva partnior qveynebTan.
saqarTvelos usafrTxoebis politika dafuZnebulia usafrTxo, de-
mokratiuli da stabiluri garemos Seqmnaze. am miznis miRwevisaT-
vis, igi eswrafvis ganaviTaros samxedro-teqnikuri TanamSromloba
sxvadasxva partnior qveyanasa da organizaciasTan. TanamSromloba
nato-sTan, aqtiuri monawileobis miReba nato-s programa `part-
nioroba mSvidobisaTvis” da aliansTan SesaZlo mierTeba warmoad-
gens zemoaRniSnuli politikis centralur elements.
nato-s mokavSireebi miesalmebian saqarTvelos swrafvas aliansSi
gawevrianebis Sesaxeb da aqedan gamomdinare, saqarTvelos miswrafe-
bebis gaTvaliswinebiT, 2006 wels daiwyes am qveyanasTan intensiuri
dialogis ganxorcieleba. 2008 wels gamarTul buqarestis samitze
Crdiloatlantikuri aliansis wevri qveynebis liderebma miaRwies Se-
Tanxmebas, rom saqarTvelo gaxdeba nato-s wevri. es gadawyvetileba
aliansis wevri saxelmwifoebis xelmZRvanelebma daadastures 2009
wlis aprilSi strasburgsa da kiolnSi da 2010 wlis noemberSi gamar-
Tuli lisabonis samitebis dros.
rogorc demokratiul faseulobebze dafuZnebuli aliansi, nato
gv. 2 partniorobis
mravalmxrivi
ganzomileba
gv. 4 usafrTxoebis gamowvevebi
samxreT kavkasiaSi
gv. 7 ormxrivi TanamSromlobis
CarCoebi
gv. 8 TanamSromlobis ZiriTadi
mimarTulebebi
gv. 16 Milestones
saqarTvelos sagareo saqmeTa ministri
grigol vaSaZe esaubreba nato-s
generalur mdivans anders fog rasmusens
nato-saqarTvelos komisiis sxdomaze
berlinSi, 2011 wlis 15 aprils.
mokavSireebi miesalmebian saqarTvelos
maRal maCveneblebs samxedro reformis
sferoSi da mis Rirebul wvlils nato-s
xelmZRvanelobiT moqmed operaciebSi
avRaneTis teritoriaze.
© N
ATO
saqarTvelosTan
2
did imedebs amyarebs axal mosalodnel wevrebTan dakavSirebiT da
am mimarTulebiT mouwodebs saqarTvelos farTomasStabiani re-
formebis gagrZelebisaken, raTa miRweul iqnes saboloo mizani -
qveynis saboloo integracia evro-atlantikur struqturebSi. mo-
kavSireebi aqtiurad iZlevian sxvadasxva saxis rekomendaciebs, raTa
saqarTvelos mTavrobam gaagrZelos yvela aucilebeli reforma, maT
Soris demokratiuli arCevnebis Catarebis, masobrivi informaciis
saSualebebisa da sasamarTlo sistemis damoukideblobis, aseve Tav-
dacvisa da usafrTxoebis seqtoris reformirebis mimarTulebiT.
reformebis aqtiuri mxardaWera qveyanaSi mimdinareobs nato-saqa-
rTvelos komisiis meSveobiT, es komisia Seqmnil iqna 2008 wlis seqtem-
berSi qveyanaSi mimdinare sxvadasxva procesebis dakvirvebis mizniT,
raTa uzrunvelyofil iqnes buqarestis samitis gadawyvetilebis
praqtikaSi gatareba.
gatarebuli reformebis mxardaWeris paralelurad, TanamSromlo-
bis mniSvnelovan sferos warmoadgens nato-s xelmZRvanelobiT war-
moebul operaciebSi saqarTvelos mxardaWera. metad sayuradReboa
is faqti, rom saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebi avRaneTSi warmoad-
genen sididiT meore kontingents im qveynebis ricxvidan, romlebic
ar arian nato-s wevrebi da monawileobas iReben avRaneTis terito-
riaze saerTaSoriso usarTxoebis mxardaWeris Zalebis (IS) mier war-
moebul operaciebSi. aseve aRsaniSnavia is faqti, rom ar arsebobs am
Zalebis gamoyenebasTan dakavSirebiT araviTari SezRudva, rac mniS-
vnelovnadaa Sefasebuli savele meTaureis mier. garda amisa, saqarTve-
lo apirebs gazardos sakuTari wvlilis Setana 2012 wels, savaraudod,
igi gaxdeba samxedro kontingentis raodenobis mxriv pirveli nato-s
arawevri qveyana, romelic Crdiloatlantikur alianss sTavazobs sa-
kuTar samxedro kontingents. mokavSireebi miesalmebian saqarTvelos
gabedul Zalisxmevas, rac mniSvnelovan rols asrulebs saerTaSoriso
mSvidobisa da usafrTxoebis ganmtkicebis saqmeSi.
saqarTvelo nato-sa da sxva partnior qveynebTan TanamSromlo-
bas sxva rig sferoebSic agrZelebs, dawyebuli terorizmTan da
usafrTxoebis axal gamowvevebTan brZolidan da damTavrebuli bune-
brivi da teqnogenuri katastrofebis reagirebis sferoSi partnior-
uli urTierTobebis ganviTarebas.
partniorobis mravalmxrivi cvlilebebipartniorobis mravalmxrivi cvlilebebi
nato-sTan partnioroba warmoadgens mniSvnelovan mravalmxriv gan-
zomilebas. saqarTvelo 1992 wels SeuerTda Crdiloatlantikur sab-
Wos (NAC-naqsi), rac SesaZlebeli gaxda damoukideblobis mopovebisa
nato-s specialuri
warmomadgeneli kavkasiasa da
centralur aziaSi
2004 wels nato-s stambulis samitze miRebul
iqna gadawyvetileba kavkasiisa da centraluri
aziis sakiTxebSi nato-s specialuri warmo-
madgenlis postis SemoRebis Sesaxeb. es gadaw-
yvetileba miRebul iqna mas Semdeg, rac
Crdiloatlantikuri sabWos xelmZRvenelobam
gadawyvita ganemtkicebina partnioroba kavka-
siis regionTan, aseve ganexila centraluri
aziis regionTan urTierTobebis ganvitareba.
am or regionTan TanamSromloba nato-saTvis
erT-erTi prioritetuli unda gamxdariyo.
specialuri warmomadgenlis roli da funqciebi
ganisazRvreba regionul liderebTan samuSao kon-
taqtebis damyarebiT, ramac unda ganaviTaros
orive regionis aliansTan TanamSromloba da aseve
xeli Seuwyos nato-s mier usafrTxoebis
sakiTxebis ganxilvas masobrivi informaciis saSu-
alebebsa da samoqalaqo sazogadoebasTan erTad.
partnior qveynebTan urTierTobebis ganviTa-
rebis mimarTulebiT, specialuri warmomad-
genlis ofisi gvTavazobs konsultaciebs
re formebis procesTan dakavSirebiT, rogorc
saukeTeso formas, romelic unda gamoyenebul
iqnes nato-s partniorobis instrumentebis
farglebSi miznis miRwevis mimarTulebiT.
is agreTve mxars uWers saerTaSoriso sazogadoe-
basTan da sxva saerTaSoriso organi za ci ebis war-
mo ma d genlebTan kav Sir ur Tier Tobebis
gan m t ki cebas, romlebic monawileobas iReben orive
re gionSi daxmarebis programis koordinaciaSi. war-
momadgenels Tavis saqmianobaSi mxars uWers ori
mekavSire oficeri, TiTo TiToeuli regionidan.
specialuri warmomadgenlis Tanamdeboba
Tanamedrove periodSi ekuTvnis jeimss apat-
urais, romelmac am postze Secvala robert
simonsi - nato-s pirveli specialuri warmo-
madgeneli 2010 wlis dekemberSi. aRniSnul pos-
tze daniSvnamde, 2004-dan 2010 wlamde baton
apaturais ekava nato-s spikeris Tanamdeboba.
© N
ATO
3
da sabWoTa kavSiris daSlis Sedegad. naqsi Seqmnil iqna `civi omis” das-
rulebis Semdeg, rogorc forumi dialogisaTvis, romlis meSveobiTac
mokavSireebs SesaZlebloba miecaT megobrobis xeli gaewvdinaT yo-
fili mowinaaRdegeebisaTvis - varSavis xelSekrulebis organizaciis
yofili wevrebisaTvis da yofili sabWoTa kavSiris respublikebisaT-
vis. 1997 wels Crdiloatlantikuri TanamSromlobis sabWos magivrad
Seqmnil iqna evro-atlantikuri partniorobis sabWo (Euro-Atlantic Part-nership Council-EAPC), romlis mizani iyo ndobis ganmtkiceba, romelic
gzas xsnis ufro farTo da operatiuli partniorobis mimarTulebiT
da romelic aseve moicavs dasavleT evropel partniorebs.
rogorc 50 wevrisagan Semdgari evro-atlantikuri partniorobis sab-
Wos wevri, saqarTvelo mudmivad awarmoebs konsultaciebs da CarTu-
lia mosazrebaTa urTierTgacvlis procesSi da axorcielebs praqti-
kul TanamSromlobas usafrTxoebis sakiTxebTan dakavSirebul farTo
speqtris farglebSi, maT Soris rogorc nato-s wevr qveynebTan, aseve
sxva evro-atlantikur partniorebTan. 2011 wlis aprilSi berlinSi Se-
muSavebuli axali partniorobis politikis Sedegad, ZiriTad mimar-
Tulebad ganisazRvra nato-sTan da partniorebTan TanamSromlobis
gafarToeba ufro gaxsnili, moqnili da strategiulad orientirebuli
dialogis farglebSi. politikuri dialogis farglebSi saqarTvelos
aseve eqneba SesaZlebloba ufro farTo urTierTobebi ganaviTaros
evroatlantikuri sivrcis gareT arsebul sxva partnior qveynebTan,
maT Soris konsultaciebis gamarTvas rogorc nato-s partniorebTan
xmelTaSua zRvis samxreT nawilSi da sparseTis yuris regionis qvey-
nebTan, aseve partniorebTan mTeli msoflios masStabiT.
evro-atlantikuri partniorobis sabWo aseve uzrunvelyofs Tanam-
SromlobisaTvis saerTo politikur CarCoebs nato-sa da evro-
atlantikur partniorebs Soris, aseve ormxriv urTierTobebs da
praqtikul TanamSromlobas nato-sa da calkeul partnior saxelm-
wifoebTan programis - `partnioroba mSvidobisaTvis” farglebSi,
romelsac saqarTvelo SeuerTda misi amoqmedebisTanave 1994 wels.
evro-atlantikuri partnioroba es aris meti, vidre praqtikuli
TanamSromloba – es gaxlavT aseve Rirebulebebze damyarebuli part-
nioroba. rodesac partniori qveynebi uerTdebian programas `part-
nioroba mSvidobisaTvis”, isini xels aweren programis CarCo doku-
ments. am nabijis gadadgmiT, partniorebi pasuxismgeblobas iReben
demokratiuli principebis dacvaze; pativi scen saerTaSoriso samar-
Tlis principebs; keTilsindisierad daicvan gaeros wesdebis da ada-
mianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis, aseve helsinkis saboloo
aqtis principebi; valdebulebaTa Sesruleba, romelic exeba saerTa-
saqarvelos yofili sagareo saqmeTa
ministri aleqsandre CikvaiZe xels
awers CarCo dokuments partnioroba
mSvidobisaTvis programasTan
saqarTvelos mierTebis Sesaxeb. am
dokumentma safuZveli Cauyara ormxriv
TanamSromlobas nato-sa da
saqarTvelos Soris da aseve safuZveli
daudo mowinave faseulobebsa da
valdebulebebs.
© N
ATO
4
Soriso ganiaraRebas da SeiaraRebaze kontrols. valdebulebaTa Ses-
rulebis mTavari principebi iTvaliswinebs, rom mxareebma Tavi unda
Seikavon Zalis gamoyenebisagan, nebismieri saxelmwifos teritoriu-
li mTlianobisa da politikuri damoukideblobis xelyofisagan, sax-
elmwifoebma pativi unda scen saerTaSoriso sazogadoebis mier aRi-
arebul sazRvrebs da gadawyviton davebi mSvidobiani gziT.
evroatlantikuri partniorobis sabWosa da `partnioroba mSvido-
bisaTvis” programis miznebs warmoadgens transparentulobisa da
ndobis Camoyalibeba, im safrTxeebis Semcireba, romelic emuqreba mS-
vidobas, da urTierTobaTa ganmtkiceba mokavSireebTan da sxva part-
niorebTan evro-atlantikuri sivrcidan.
usafrTxoebis gamowvevebi samxreT kavkasiaSiusafrTxoebis gamowvevebi samxreT kavkasiaSi
saqarTvelo mdebareobs kavkasiis samxreT nawilSi da esazRvreba
somxeTs, azerbaijans da ruseTs – yvela es sami saxelmwifo nato-
s partnior qveyanas warmoadgens, aseve saqarTvelo esazRvreba
TurqeTs-nato-s wevr saxelmwifos. qveynis teritoria _ iSleba ra
Savi zRvisaken dasavleTis mimarTulebiT da kaspiis zRvisaken aR-
mosavleTiT, kavkasiis regioni warmoadgens xalxTa da kulturaTa
gzajvaredins, romelsac mravali saukunis ganmavlobaSi gaaCnda da
gaaCnia mniSvnelovani geostrategiuli mdebareoba.
aliansisaTvis dialogis ganviTarebisa da usafrTxoebis ganmt-
kicebis erT-erT mTavar mizezs warmoadgens regionSi arsebuli
mTavari gamowvevebis – terorizmi, masobrivi ganadgurebis iaraRis
garceleba, saxelmwifo institutebis sisuste da regionuli kon-
fliqtebi, agreTve darRveuli sazRvrebi da a.S. winaaRmdeg brZola.
zemoaRniSnuli problemebi SesaZlebelia gadawyvetil iqnes or-
mxrivi TanamSromlobis safuZvelze. nato-s partniorebi samxreT
kavkasiaSi dganan imave safrTxeebis winaSe, romelTa winaSec imyofe-
bian nato-s wevri qveynebi, amitomac isini aseve mniSvnelovan rols
TamaSoben zemoaRniSnuli problemebis gadawyvetaSi, risi erT-erTi
mizezi gaxlavT is, rom isini imyofebian nato-saTvis arsebuli prob-
lemebis geografiul arealSi.
energetikuli usafrTxoeba warmoadgens kidev erT mniSvnelovan
sakiTxs, romelic gavlenas axdens rogorc kavkasiis qveynebis, aseve
nato-s mokavSire qveynebis politikaze. kavkasiis regions ramdenime
sxvadasxva navTobsadeni da gazsadeni gadakveTs. azerbaijansa da kas-
piis zRvis regionSi ki navTobisa da gazis mniSvnelovani rezervebia
ganTavsebuli. regionSi usafrTxoebis ganmtkiceba Sedis rogorc
© N
ATO
nato-s yofili generaluri mdivani
iap de hoof sxeferi da mokavSireTa
elCebi ewvivnen goris banaks 2008
wlis 16 seqtembers, sadac agvistos
konfliqtis Semdeg Tavisi droebiTi
TavSesafari hpova 2200-mde iZulebiT
gadaadgilebulma pirma.
5
energiis eqsportiori, aseve importiori qveynebis interesebSi. eqs-
portiorebi cdiloben TavianTi saeqsporto potencialis diversi-
ficirebas da energiis transportirebis axali marSrutebis dadge-
nas. rogorc eqsportiori, aseve satranzito qveynebis interesebSia
TavinTi samrewvelo potencialis gaZliereba da milsadeni infra-
struqturis ganviTareba.
samxreT kavkasia warmoadgens regions, sadac Tanamedrove periodSi
swrafi da mniSvnelovani cvlilebebi mimdinareobs. amave dros, gar-
damavali periodebi yovelTvis warmoadgenen arastabilurobis po-
tenciur wyaros. magram, am procesis TanamSromlobisa da partnioro-
bis meSveobiT mxardaWeris gziT regionSi aliansis partniorebTan
erTad, nato eswrafvis Tavisi wvlilis Setanas stabilurobis uz-
runvelyofis saqmeSi, rac Tavis mxriv qmnis xelsayrel winapirobas
ekonomikuri da socialuri ganviTarebis mimarTulebiT.
samxreT kavkasiaSi usafrTxoebis sferoSi kidev erT mniSvnelovan prob-
lemas warmoadgens is faqti, rom samxreT kavkasiis samive saxelmwifo -
nato-s partniorebi, CarTulni arian gawelil konfliqtebSi. mTiani
yarabaRi, romelic Sedis azerbaijanis SemadgenlobaSi, warmoadgens
davis sferos somxeTsa daazerbaijans Soris. saqarTvelos SemTxvevaSi,
am qveynis Semadgeneli regionebi, afxazeTi da samxreT oseTi ukve didi
xania warmoadgenen daZabulobis wyaros, ris Sedegadac es daZabuloba
2008 wlis agvistoSi SeiaraRebul konfliqtSi gadaizarda.
nato ar eswrafvis pirdapir CarTulobas am konfliqtebis gadawyve-
tis saqmeSi, magram mxars uWers iseTi saerTaSoriso organizaciebis
Zalisxmevas, rogorebicaa evropaSi uSiSroebisa da TanamSromlo-
bis organizacias (euTo), aseve gaerTianebuli erebis organizacia,
romelTac gaaCniaT konkretuli mandatebi saSuamavlo funqciebis
Sesrulebaze. amave dros, konfliqtebis mSvidobiani gziT gadawyveta
warmoadgens nato-s erT-erT mTavar Rirebulebas da devs im val-
debulebaTa safuZvelSi, romlebic aRebul iqna nato-s yvela evro-
atlantikuri partnioris mier, rodesac isini SeuerTdnen programas
`partnioroba mSvidobisaTvis”. am RirebulebaTa mxardaWera, sul
ufro aqtiur rols TamaSobs im regionSi, sadac sxvadasxva dros daZ-
abuloba izrdeba.
krizisi saqarTveloSikrizisi saqarTveloSi
samwuxarod, 2008 wlis agvistoSi saqarTvelosa da ruseTs Soris da-
pirispirebam kulminacias miaRwia, risi ZiriTadi mizezebi gaxldaT
jer samxreT oseTSi, xolo mogvianebiT afxazeTis teritoriaze gan-
© N
ATO
nato-saqarTvelos komisiis pirveli
sxdoma gaimarTa TbilisSi 2008 wlis 15
seqtembers saqarTveloSi
Crdiloatlantikuri sabWos pirveli
vizitis dros, nato-s umaRlesi
xelmZRvaneli organos mier.
6
viTarebuli movlenebi, ramac didi tragedia gamoiwvia adgilobriv
mosaxleobaSi. konfliqti, romelic gaRrmavda 7 agvistos, xuTi dRis
ganmavlobaSi grZeldeboda, vidre evrokavSiris SuamdgomlobiT
xeli ar moewera cecxlis Sewyvetis Sesaxeb SeTanxmebas.
sxvadaxva monacemebis mixedviT, daiRupa daaxloebiT 850 adamiani,
xolo 100 aTasamde adamiani iZulebuli gaxda daetovebina Tavisi
sacxovrebeli saxli.
nato-s mokavSireebma mxareebs mouwodes konfliqtis mSvidobiani
gziT mogvarebisaken saqarTvelos damoukideblobis, misi suvereni-
tetisa da teritoriuli mTlianobis pativiscemis safuZvelze saer-
TaSoriso Tanamegobrobis mier aRiarebuli sazRvrebis farglebSi.
aliansis wevrebma dagmes konfliqtis zonaSi saqarTvelosa da ru-
seTs Soris Zalis gamoyeneba, romelic ar Seesabameba konfliqtebis
mSvidobiani gziT gadawyvetis ZiriTad princips, romlis Sesaxeb val-
debulebac aRebul iqna `partnioroba mSvidobisaTvis” programis
farglebSi, aseve sxva saerTaSoriso SeTanxmebebis safuZvelze. gan-
sakuTrebuli SeSfoTeba gamoTqmul iqna ruseTis mier Zalis arapro-
porciuli gamoyenebis Taobaze, romelic ar Seesabameboda ruseTis
samSvidobo rols samxreT oseTsa da afxazeTSi. aliansma mouwoda
ruseTs, raTa am ukanasknels gaeyvana Tavisi SeiaraRebuli Zalebi
saqarTvelos sxvadasxva raionidan da daTanxmeboda evrokavSiris
mier SeTavazebul pirobebs cecxlis Sewyvetis Sesaxeb.
mokavSireebma miaRwies SeTanxmebas rig sferoebSi daxmareba gaewiaT
saqarTvelosaTvis, am ukanasknelis Txovnis safuZvelze. maT Soris
im zaralis Sefaseba, romelic miyenebul iqna samoqalaqo infra-
struqturisaTvis. Txovna aseve iTvaliswinebda reformebis Catare-
bas Tavdacvis saministrosa da SeiaraRebuli Zalebis struqturaSi,
antisahaero sistemis modernizaciasa da aseve konsultaciebis gaw-
evas kiberusafrTxoebis sferoSi.
Crdiloatlantikuri aliansis mier buqarestis samitze ramdenime
Tvis win gakeTebuli gancxadebis gaTvaliswinebis safuZvelze, 2008
wlis seqtemberSi Seqmnil iqna nato-saqarTvelos komisia, romlis
erT-erTi funqcia gaxldaT saqarTveloSi mimdinare procesebis dak-
virveba. axladSeqmnili struqturis erT-erTi ZiriTadi mizani gaxl-
daT saqarTveloSi momxdari konfliqtis Semdeg nato-s mxridan saqa-
rTvelos sxvadasxva mimarTulebiT mxardaWera.
saqarTveloSi arsebulma krizisma didi gavlena moaxdina nato-ruse-
Tis urTierTobebze. mTeli wlis ganmavlobaSi SeCerebul iqna nato-
© N
ATO
nato-s generaluri mdivani anders fog
rasmuseni TbilisSi 2010 wlis 1
oqtombers Sexvda saqarTvelos
prezidents mixeil saakaSvils. man
kidev erTxel daadastura nato-s
mtkice erTguleba saqarTvelos
suverenitetisa da teritoriuli
mTlianobis mimarT, da aseve kvlav
daadastura is gadawyvetilebebi,
romelic miRebul iqna nato-s samitze
buqarestSi.
7
ruseTis sabWos sxdomebi da praqtikuli TanamSromloba. 2011 wlis
maisSi Cikagos universitetSi Tavisi mimarTvis dros, nato-s gener-
alurma mdivanma anders fog rasmusenma aRiara, rom nato da ruseTi
yovelTvis ar usworeben erTmaneTs Tvals da kvlav arsebobs prin-
cipialuri gansxvaveba iseT sakiTxebSi, rogoricaa saqarTvelo. `Cven
ar unda SevikavoT Tavi Cvens Soris arsebuli uTanxmoebebis ganxil-
visagan, magram Cven amave dros unda gamoviyenoT SesaZlebloba gan-
vaviTaroT Cveni partniorba,” aRniSna man.
nato agrZelebs saqarTvelos suverenitetisa da teritoriuli
mTlianobis mxardaWeras saerTaSoriso aRiarebul sazRvrebSi, da
aseeve mouwodebs ruseTs gaauqmos Tavisi gadawyvetileba ori sepa-
ratistuli regionis aRiarebis Taobaze. aliansis generaluri mdi-
vani gamovida winadadebebiT da aRniSna, rom nato ar aRiarebs ar-
Cevnebs, romlebic gaimarTa samxreT oseTsa da afxazeTSi, da aseTi
arCevnebis Catareba ar uwyobs xels saqarTveloSi situaciis mSvido-
bian da grZelvadian daregulirebas.
amave dros, mokavSireebi miesalmnen saqarTvelos prezidentis sa-
jaro gancxadebas, romlis mizania konfliqtis dasrulebis Semdeg
samxreT oseTsa da afxazeTSi arsebuli krizisis mSvidobiani gziT
gadawyveta.
nato-s wevrebi mxars uWeren saqarTvelos dRevandel stratelxTa
Soris gias qveynis or separatistul regionTan mimarTebaSi, romelic
iTvaliswinebs konstruqciul gzas win ekonomikuri kavSirebis gan-
mtkicebisa da ndobis aRdgenis mizniT xalxTa Soris pirovnuli kon-
taqtebis damyarebas.
ormxrivi TanamSromlobis CarCoebiormxrivi TanamSromlobis CarCoebi
nato-saqarTvelos komisia (NGC) uzrunvelyofs konsultaciebs
mokavSireebsa da saqarTvelos Soris saqarTvelos mier reformebis
gatarebis procesSi. nato-s mxridan am procesis mxardaWera da sx-
vadasxva farTo sakiTxze msjeloba erTobliv interess warmoadgens.
aliansis yvela wevri saxelmwifo da saqarTvelo erToblivad arian
warmodgenilni aRniSnul komisiaSi, romlis farglebSic regularu-
lad imarTeba sxdomebi elCebisa da samxedro warmomadgenlebis
doneze, aseve sagareo saqmeTa ministrebisa da Tavdacvis ministrebis,
Stabebis ufrosebisa da umaRles doneze. yvela es Sexvedra tardeba
nato-sa da saqarTvelos Soris urTierTSeTanxmebis safuZvelze.
komisiaSi muSaoba mimdinareobs yovelwliuri erovnuli programis
© N
ATO
(marcxnidan marjvniv) nato-s
generaluri mdivani anders fog
rasmuseni saqarTvelos evropuli da
evroatlantikuri integraciis
sakiTxebSi saxelmwifo ministrTan
erTad xsnis nato-s samekavSireo
ofisis ganyofilebas TbilisSi, mis
ukan dgas nato-s samekavSireo ofisis
xelmZRvaneli zbignev ribacki
8
(ANP) farglebSi. programa efuZneba saqarTvelos mTavrobis prior-
itetebs da gegmebi aseve efuZneba mokavSireTa mxridan SemuSavebul
rekomendaciebs. moicavs xuT ZiriTad sferos: politikuri da eko-
nomikuri sakiTxebi, TavdacviTi da samxedro sakiTxebi, resursebis
sakiTxebi, usafrTxoebis sakiTxebi da samarTlebrivi sakiTxebi.
pirveli erovnuli programa saqarTvelos mier warmodgenil iqna
2009 wlis gazafxulze da man Secvala individualuri partniorobis
samoqmedo gegma, romlis farglebSic nato-sa da saqarTvelos Soris
urTierToba viTardeboda 2004 wlidan.
komisiis saqmianoba reformebis mxardaWeris, saqarTvelos Tavdacvi-
sa da usafrTxoebis seqtorSi mimdinare transformaciis gzaze mniS-
vnelovan elements warmoadgens. am mimarTulebiT umniSvnelovanesia
analizisa da dagegmvis procesi (PARP). PARP uzrunvelyofs CarCos
partniorobisaTvis raTa ganaviTaros efeqturi, mdgradi da miRwevadi
SeiaraRebuli Zalebis Seqmna, romelic xels uwyobs ufro Rrma da safuZ-
vliani samxedro reformis mxardaWeras. dagegmvis ZiriTad miznebTan
dakavSirebiT yovel or weliwadSi erTxel mimdinareobs molaparakebe-
bi da ganixileba miRweuli progresi TiToeuli wlis ganmavlobaSi.
nato-sTan TanamSromloba scildeba reformebis mxardaWeris farg-
lebs. nato-saqarTvelos komisia ganixilavs erTobliv RonisZiebebs,
romelic SemuSavebul iqna saqarTvelos mier programa `partnioroba
mSvidobisaTvis” moRvaweobis farglebSi da aseve samxedro pirebs So-
ris partniorobis perspeqtivebs. programa `partnioroba mSvidobi-
saTvis” saqmianobis farTo nusxas gvTavazobs, maT Soris partnior
qveynebs SeuZliaT SeimuSavon saxelmwifos Sesabamisi saWiroebebisa
da moTxovnebis gaTvaliswinebiT TanamSromlobis gegmebi da prior-
itetebi. aseve gaTvaliswinebulia calkeuli qveynebis SesaZleblo-
bebi da potenciali. SeTavazebuli TanamSromloba moicavs nato-s
saqmianobis praqtikulad yvela sferos, maT Soris, samuSaoebs daka-
vSirebuls TavdacvasTan, samxedro reformebs, Tavdacvisa da dageg-
marebis politikas, samxedro-samoqalaqo urTierTobebs, ganaTle-
basa da kadrebis momzadebas, samxedro TanamSromlobasa da wvrTnebs,
sagangebo-samoqalaqo dagegmvas da stiqiur ubedurebebze reagire-
bas, aseve TanamSromlobas mecnierebisa da garemos dacvis sakiTxebSi.
nato-saqarTvelos Soris efeqturi samxedro TanamSromlobis
xelSewyobis mizniT urTierTobaTa ganviTarebis mimarTulebiT
gadawyvetileba miRebul iqna 2010 wlis agvistoSi. saqarTvelosTan
pirveli samxedro komitetis mier samuSao gegma 2011 wels iqna dan-
ergili. masSi detalurad iqna aRwerili erToblivad SeTanxmebuli
TanamSromlobisa da amocanebis ZiriTadi mimarTulebebi. aseve gan-
© N
ATO
(pirdapir da marcxnidan marjvnisaken)
saqarTvelos Tavdacvis gaerTianebuli
Stabis ufrosi, general-maiori devi
WankotaZe, esaubreba nato-s samxedro
komitetis warmomadgenels, admiral
janpaolo di paiolas,
nato-saqarTvelos komisiis sxdomaze
2011 wlis 4 maiss.
9
isazRvra prioritetebi resursebis ganawilebis mizniT. kompleqsuri
RonisZiebebi mimarTulia urTierTqmedebebis xelSewyobaze da maTi
mizania daexmaros saqarTvelos nato-s xelmZRvanelobiT Catarebul
operaciebSi Tavisi wvlilis SetanaSi da aseve xeli Seuwyos qveyanas
Tavdacvis reformebis gatarebasa da yovelwliuri erovnuli pro-
gramis farglebSi usafrTxoebisa da Tavdacvis sferoSi miznebis
miRwevaSi.
konsultaciebisa da TanamSromlobis uzrunvelsayofad, saqarTve-
lom 1998 wels daarsa mudmivi diplomatiuri misia nato-s Stab-binaSi
briuselSi, belgia. qveyana aseve warmodgenilia operaciaTa samokav-
Sireo sardlobaSi, romelic mdebareobs nato-s evropaSi umaRlesi
mTavarsardlobis StabSi (SHAPE) q. monsSi, belgia.
2010 wlis oqtomberSi, nato-s generaluri mdivnis mier oficialu-
rad iqna gaxsnili nato-s samekavSireo ofisi. igi aseve warmoadgens
faseul instruments saqarTvelosaTvis daxmarebis aRmoCenis, saqa-
rTveloSi reformebis procesis mxardaWerisa da ormxrivi TanamS-
romlobis momavali ganviTarebis gzaze.
TanamSromlobis ZiriTadi mimarTulebebi
nato-saqarTvelos urTierTobebis pirvelive dReebidanve part-
niorobisa da TanamSromlobis gzaze ZiriTadi yuradReba eTmoboda
transparentulobisa da ndobis ganmtkicebas. am wlebis ganmavloba-
Si TanamSromloba gaRrmavda da gafarTovda. dRevandel dRes Ziri-
Tad prioritetebs miekuTvneba saqarTveloSi farTomasStabiani
reformebis mxardaWera, romlebic saWiroa imisaTvis, raTa realize-
bul iqnes evroatlantikur integraciasTan dakavSirebuli ZiriTadi
miznebi; Tavdacvisa da usafrTxoebis sferoSi daxmarebisa da kon-
sultaciebis gaTvaliswinebiT, aucileblobas warmoadgens qveynis
SeiaraRebuli Zalebis SesaZleblobebis gazrda, raTa krizisuli
situaciebis dros operaciebis gansaxorcieleblad moxdes mokav-
SireebTan da sxva partnior qveynebTan erToblivi muSaobis warmoeba
mSvidobis mxardaWerisa da aseve saerTo problemebis gadawyvetis
mizniT praqtikuli saqmianobis ganxorcieleba. TanamSromlobis sxva
mniSvnelovan sferoebs miekuTvneba stiqiuri ubedurebebis dros Se-
sabamisi zomebis miRebisadmi momzadeba, mecniereba da garemos dacva,
sazogadoebis informireba.
nato-saqarTvelos komisiis farglebSi, politikuri dialogi
fokusirebulia demokratiuli, institucionaluri da TavdacviTi
reformebis ganxorcielebaze. yovelwliuri erovnuli programa
aufeTqebeli sabrZolo
masalebisagan gawmenda
aTeulobiT wlebis ganmavlobaSi
regionSi warmoebuli sabrZolo moq-
medebebis Sedegad, saqarTvelos ter-
itoriis sxvadasxva regionSi darCa
bevri feTqebadsaSiSi narCenebi. prob-
lema gansakuTrebiT gaRrmavda 2008
wlis agvistoSi ruseTTan konfliqtis
Semdeg. aufeTqebeli sabrZolo masa-
lebis da Wurvebis arsebobis sxva
wyaros warmoadgens yofil sabWoTa
samxedro bazebze da maT garSemo ter-
itoriis dabinZureba. aseTi saSiSi niv-
Tierebebi warmoadgenen safrTxes
adgilobrvi mosaxlebis sicocx-
lisaTvis (dRevandeli monacemebiT
daaxloebiT 400 adamiani iyo mZimed
daSavebuli), agreTve is warmoadgens
ufro saSiS da borot safrTxes,
radganac am nivTierebs Zalzed xSirad
iyeneben teroristebi da kriminalebi,
raTa am nivTierebebisagan Seqmnan
TviTnakeTi asafeTqebeli nivTiere-
bebi.
nato-s mxardaWeris pasuxad, mizno-
brivi proeqtis fondma, saerTo biu-
jetiT 287 aTasi evro, proeqtis
ganxorcieleba 2010 wlis oqtomberSi
daiwyo. mizani gaxldaT daxmareba
gaweoda saqarTvelos misi potencia-
lis ganmtkicebaSi Wurvebis, yum-
barebis da sxva aufeTqebeli
sabrZolo masalebis utilizaciis
mimarTulebiT. saqarTvelos samxe-
dro brigadidan 60-ze metma inJinerma
gaiara specialuri momzadeba – saba-
ziso ganaRmva, feTqebadsaSiSi
sagnebis uvnebelyofa, teqnikuri daT-
valiereba. aiTvisa swavlebis meTo-
debi, informaciis marTva da sxva.
ramdenime swavleba Catarda azerbai-
janis erovnul ganmaRmvel saagen-
toSi. reabilitaciis specialuri
centri meSveobiT goris saavadmyo-
foSi samxedroebs utardebaT swav-
leba specialuri aRWurvilobiT,
raTa daxmareba gaewios msxverpls,
romlebmac Wriloba miiRes afeTqe-
bebis Sedegad.
10
gansazRvravs mowinave sferoebs, romelSic saqarTvelo saWiroebs
Tavisi Zalisxmevis koncentracias da reformebis daCqarebas. nato-
saqarTvelos Soris, TanamSromloba SesaZloa iyos ufro mizanmimar-
Tuli, raTa mxari Seewyos or mxares Soris urTierTobis gzaze meti
progress miRwevas. nato-s oficialuri warmomadgenlebi Sesabamisi
saWiroebebidan gamomdinare konkretul rekomendaciebs uzrunve-
lyofen.
nato-Si axali wevrebis molodini Tavis TavSi moicavs demokratiuli
politikuri sistemis funqcionirebas, dafuZnebuls sabazro eko-
nomikaze, umciresobebisadmi samarTlian mopyrobas, davebis mSvido-
biani gziT gadawyvetis sakiTxis erTgulebas, qveynis SesaZleblobasa
da mzadyofnas, raTa man Tavisi samxedro wvlili Seitanos aliansTan
da sxva partniorebTan wevrebTan da ZalebTan SesaZleblobaTa Tanx-
vedris uzrunvelsayofad, aseve erT-erTi umniSvnelovanesi kompo-
nentia demokratiuli samxedro-samoqalaqo urTierTobebisadmi da
instituciuri struqturebisadmi erTguleba.
Tavdacvisa da usafrTxoebis seqtori warmoadgens im sferos, sadac
nato-sa da calkeul mokavSireebs mniSvnelovani gamocdileba gaaC-
niaT. nato-Si axladgawevrianebulma wevrebma TviTon gaiares de-
mokratiisaken mimavali gardamavali periodi, da maT aseve SeuZliaT
Tavisi gamocdilebis gaziareba sxva qveynebisaTvis aliansSi gawevri-
anebis gzaze. mokavSireTa mxridan aseTi reformebis mxardaWera ar
gaxlavT `nato-s modelis” Tavze moxveva, aramed misi mizania xeli
Seuwyos saqarTvelos, raTa am ukanasknelma gadaxedos Tavis SesaZle-
blobebs da gansazRvros, Tu romeli gzaa misTvis ufro misaRebi sx-
vadasxva problemebis gadawyvetis mimarTulebiT.
1999 wlidan saqarTvelos monawileoba `partnioroba mSvidobisaT-
vis” programasa da dagegmvisa da analizis procesSi (PARP), qveyanas
daexmara ganeviTarebiana Tavisi Zalebi, emuSava nato-sTan da aseve
ganesazRvra is gegmiuri miznebi, romlebic gaxlavT wamyvani re-
formebis miznebis uzrunvelsayofad ramdenime sxvadasxva sefroSi.
erTxel ori wlis ganmavlobaSi, R gaxsnilia yvela partniorisaTvis
nebayoflobiT safuZvelze, magram igi saWiroebs dagegmvis procesSi
nebismieri im qveynis monawileobas, romelic emzadeba aliansSi Sesa-
Zlo gawevrianebisaTvis. R exmareba gamoavlinos, Seafasos da ganavi-
Taros is Zalebi da SesaZleblobebi, romlebic SesaZloa iyos miRw-
evadi nato-saTvis, erToblivi Seswavlis, swavlebisa da operaciebis
gzaze. is aseve gvevlineba ZiriTadi meqanizmis rangSi Tavdacvisa da
samxedro reformebis sferoSi progresis Sefasebis gzaze.
samoqalaqo
sazogadoebis rolis
gazrda
2009 wlis maisSi dawyebuli profesi-
uli ganviTarebis eqvswliani prog-
ramis mizans warmoadgens sa mo qalaqo
mmarT velobis gaZ liereba da zeda m-
xedvelobis ganxorcieleba saqarT-
velos Tavdacvisa da usa frTxoebis
seqtorSi. potencialis aseT zrdas
gaaCnia didi mniSvne lo ba qveynis
demokratiuli ganvi TarebisaTvis da
igi aumjobesebs mTavrobis SesaZle-
blobas danergos da marTos sistem-
uri cvlilebebi am dawesebulebebSi.
programis farglebSi swavlebis oTxi
tipi aris warmodgenili: msmenels Ses-
aZlebloba eZleva miiRos ganaTleba
sazRvargareT (programaSi monawile
qveynebis ricxvidan), magaliTad,
enob rivi kursebi, staJireba, dawyeb-
uli er Ti kviridan ramdenime Tvis
CaTvl iT, an nato-s Stab-binaSi briu-
selSi an im qveynebis dedaqalaqebSi,
ro melTac SeaqvT sakuTari wvlili
aR niSnul programaSi; gundebis mobi-
luri momzadeba, romelic gvTavazobs
kursebs konkretul funqcionalur
sferoebSi da aseve lokalurad orga-
nizebul kursebs, romelTa mizania
swavlebis ganxorcieleba ufro
zogad sferoebSi. momzadebis es
mimarTulebebi gansazRvrul iqna
rogorc saqarTvelos usafrTxoebis
prioritetuli sfero da dakavSireb-
ulia TavdacviTi kompleqsis ganmt-
kicebaze. aseve igi moicavs im miznebs,
romlebic gansazRvrulia saqarT-
velos yovelwliur erovnul pro-
gramaSi.
2011 wels II programis farglebSi,
treiningis misia vrceldeba Tavdac-
vis saministros farglebs gareT da
Tavis TavSi moicavs personals saxel-
mwifo ministris aparatidan evropu li
da evroatlantikuri in tegraciis
sakiTxebSi, erovnuli uSiS roebis sab-
Wodan, Tavdacvis erovnuli akademi-
idan, Sinagan saqmeTa saministros,
sagareo saqmeTa saministros, mona-
cemTa gacvlis saagentos da aseve sxva
dawesebulebebs.
11
PARP-is meSveobiT, nato-s Tanadgoma saqarTvelos daexmara Tavisi
Zalebis nato-s standartebis Sesabamisad Seqmnasa da mokavSireTa
ZalebTan Tavsebadobis uzrunvelyofaSi. dagegmvis procesis farg-
lebSi saqarTveloSi samxedro reformis prioritetebma xeli Seuw-
yves Tavdacvis saministroSi finansuri mmarTvelobis gaumjobesebas,
aseve SeiaraRebuli Zalebis sadazvervo struqturebis reformire-
bas. aseve gakeTda gancxadeba, rom unda ganxorcielebuliyo Tavdac-
vis strategiuli mimoxilva, romelic Sesabamis ndobas imsaxurebda.
saqarTvelom, iseve rogorc sxva partniorma qveynebma, gadawyvita
gaefarTovebina PARP-is sfero, raTa reformebi ganxorcielebul
yofiliyo TavdacviTi seqtoris farglebs gareTac, romelic moicav-
da usafrTxoebis seqtorSi arsebul sxva mimarTulebebsac. es niSnavs,
rom im miznebis paralelurad, romlebic gansazRvrul iqna `parp”-is
farglebSi, aseve unda gaTvalwinebul yofiliyo sxva prioritete-
bic, maT Soris sasazRvro da usafrTxoebis samsaxuris ganviTareba,
maT Soris sanapiro dacva, Sinagan saqmeTa saministro.
demokratiuli da samoqalaqo kontrolis gaZliereba Zalovan da Tav-
dacviT struqturebze, da aseve am struqturebis SesaZleblobaTa
gafarToeba, radganac maT principuli mniSvneloba gaaCniaT saqarT-
velos demokratiuli ganviTarebisaTvis. saqarTvelos monawileoba
TavdacviTi institutebis mSeneblobis samoqmedo gegmaSi (PAP-DIB)
aZlierebs am Zalisxmevas. magaliTad, erToblivi programis fargleb-
Si SesaZlebelia efeqturi sasamarTlo zedamxedvelobis efeqturad
warmarTva da aseve Sesabamisi gundis Seqmna Tavdacvis da kontrolis
meqanizmebis gansazRvrisaTvis.
saqarTvelos Tavdacvis saministros daxmarebaze Txovnis sapasuxod,
nato-saqarTvelos profesiuli ganviTarebis programa 2009 wlis
maisSi iqna SemuSavebuli, raTa mis farglebSi xeli Sewyoboda im samo-
qalaqo personalis profesiuli Tvisebebis ganviTarebas, romlebic
warmodgenil iyvnen Sesabamis saministroebsa da usafrTxoebis sxva
institutebSi.
Tavdacvisa da usafrTxoebis seqtorSi reformebis ganxorcielebis
gzaze kidev erT prioritetad ganixileba nato-s mier `partnioro-
ba mSvidobisaTvis” programis farglebSi demilitarizaciis pro-
eqtebis mxardaWera, amisaTvis amoqmedebul iqna miznobrivi fondis
meqanizmi, romelic nebas rTavs calkeul mokavSireebsa da partnior
qveynebs, raTa maT finansuri daxmareba SesTavazon nebayoflobiT
safuZvelze. miznobrivi fondis orma proeqtma didi roli iTamaSa is-
© aS
S-
is
sa
mx
ed
ro
-s
ah
ae
ro
Za
le
bi
s f
ot
o p
au
l h
iu
ji
© s
ae
rT
aS
or
is
o u
sa
fr
Tx
oe
bi
s m
xa
rd
am
We
ri g
ae
rT
an
eb
ul
i
Za
le
bi
s f
ot
o –
aSS
-i
s s
am
xe
dr
o-s
ah
ae
ro
Za
le
bi s
er
Ja
nt
i
na
ta
na
ga
la
ha
ni
qarTveli jariskaci Tvalyurs adevnebs
avRaneTis erovnuli armiis jariskacs
yandagarSi, avRaneTi, kemp-heroeSi
bazaze Sekrebis dros 2001 wlis ivlisi
qarTveli samxedro eqimi (marcxniv)
muSaobs ukrainel kolegasTan erTad
axalgazrda avRaneli biWis
mkurnalobis mizniT, romelmac miiRo
damwvroba da gadis mkurnalobas samed-
icino dawesebulebaSi CagCaranis
provinciaSi, avRaneTis
mravalerovnuli aRdgeniTi Zalebis
farglebSi
12
eTi problemebis gadawyvetaSi, romelic dakavSirebuli iyo moZvele-
buli iaraRisa da tyvia-wamlis maragebTan, rasac moyva 2006 wels 530
raketis usafrTxo ganadgureba, aseve 1080 c-8 raketebis, 5724 da 1976
`alazan-kristalis” raketebis 2009 wels ganadgureba. miznobrivi
fondis mesame proeqti saqarTvelos potencialis amaRlebis mizniT
2010 wlis oqtomberSi iqna gaSvebuli. misi mizani gaxldaT momxdari-
yo naRmebis da sxva jer kidev aufeTqebeli sabrZolo masalebis uvne-
belyofa, da aseve afeTqebis Sedegad gamowveuli zaralis aRmofxvra.
usafrTxoebis sferoSi TanamSromloba
mSvidobis mxardamWer operaciebSi partnioroba da axal gamowvevebT-
an brZola saqarTvelosaTvis TanamSromlobis mniSvnelovan mimar-
Tulebas warmoadgens.
ormxrivi TanamSromloba da erToblivi swavlebebi da wvrTnebi xels
uwyobs saqarTvelos potencialis gaZlierebas, rac xels uwyobs
nato-s ZalebTan erTad muSaobis gaaqtiurebas. interesTa da op-
eratiuli Tanxvedrobis ganviTareba standartuli procedurebis
TvalTaxedvidan safuZvlian process warmoadgens. `partnioroba
mSvi dobisaTvis” programis farglebSi aseTi momzadebis Sedegad,
saqarTvelos samxedro personali nato-s xelmZRvanelobiT sxva-
dasxva operaciebis mxardasaWerad iqna CarTuli.
saerTaSoriso usafrTxoebis mxardaWeris Zalebis (IS) Semadgenlo-
baSi avRaneTSi, saqarTvelo alianss am etapze sTavazobs srul qveiT
battalions amerikul kontingentSi samxedro samsaxuris gasavle-
lad, meore qveiTi batalioni TanamSromlobs frangul kontingent-
Tan erTad qabulSi, xolo samedicino personali exmareba `isaf”-is
misiis SemadgenlobaSi Semaval litvel kolegebs, romlebic provin-
ciebis aRdgenisa da oficerTa daxmarebis mizniT sxvadasxva StabebSi
arian warmodgenilni. 2010 wlis noemberSi gamarTul nato-s lisabo-
nis samitze saqarTvelom ganacxada Tavisi mzadyofnis Sesaxeb sawvrT-
neli misiis SemadgenlobaSi damatebiTi wvlilis Setanis Taobaze. am-
Jamad avRaneTis teritoriaze imyofeba daaxloebiT 950-mde samxedro
mosamsaxure, saqarTvelo am etapze raodenobrivi TvalsazrisiT war-
moadgens nato-s meore partniors, romelsac Tavisi wvlili Seaqvs
isaf-is SemadgenlobaSi. damatebiTi kontingentis zrda mosalodne-
lia 2012 wlisaTvis da am SemTxvevaSi qveyanas SeuZlia gaxdes yvelaze
nato-s arawevr qveynebs Soris yvelaze msxvili kontributori.
qarTveli samxedroebi nato-s ZalebTan erTad aseve muSaobdnen
kosovoSi mimdinare samSvidobo operaciebis dros 1999-2008 wlebSi,
riTac saqarTvelo daxmarebas uwevda `Zalebi kosovosaTvis” (KFOR)
©a
rm
en
d a
ki
fi
, Z
al
eb
i k
os
ov
os
aT
vi
s (КF
OR
) q
ro
ni
ka
qarTveli jariskaci `Zalebi
kosovosaTvis” Semadgenlobis
farglebSi dgas saguSagoze kosovoSi,
prizrenis banbakis aerodromze
13
Semadgenlobas. qarTveli samxedroebi msaxurobdnen germanuli brig-
adis SemadgenlobaSi, aseve qveiTTa oceuli msaxurobda Turquli sa-
muSao jgufis SemadgenlobaSi.
nato-s Zalisxmeva mimarTulia iqiTken, rom nato-s xelmZRvanelobis
egidiT mimdinare operaciebSi monawile qveynebma, romlebic alianss
TavianT samxedro kontingents sTavazoben, TavianTi saqmianobis
specifikidan gamomdinare monawileobas iReben politikur konsul-
taciebSi da operatiul dagegmarebisa da sardlobis doneze arsebu-
li SeTanxmebebis farglebSi gadawyvetilebis miRebis procesSi arian
CarTulni. rogorc nato-s sardlobis qveS sakuTari kontingentis
warmomdgeni qveyana, saqarTvelo regularulad monawileobs aseT
SexvedrebSi, romlebic nato-s wevr da nato-s partniorebs Soris
umaRles doneze imarTeba. aliansis wevri da partniori qveynebi Ta-
vianT samxedro kontingents, mis personals waradgenen nato-s far-
glebSi da awarmeoben obieqtebis dagegmvas saerTaSoriso saoordi-
nacio centris meSveobiT. usafrTxoebis sferoSi TanamSromloba ar
SemoisazRvreba mxolod sxvadasxva operaciisaTvis samxedro kontin-
gentis SeTavazebiT. is aseve moicavs terorizmTan brZolas, opera-
ciaSi `aqtiuri Zalisxmeva” monawileobas, nato-s mier xmelTaSua
zRvaSi sazRvao sivrcis meTvalyureobas, sadazvervo informaciis
urTierTgacvlasa da sxv. partniorobis samoqmedo gegmis fargleb-
Si TanamSromloba terorizmis winaaRmdeg, mas Semdeg rac 2001 wlis
11 seqtembers amerikis SeerTebuli Statebis teritoriaze teror-
istuli aqti iqna ganxorcielebuli, moicavs sadazvevo monacemebis
gacvlas da aseve swavlasa da swavlebebs kontrteroristuli Sesa-
Zleblobebis gazrdisa da sazRvrebis usafrTxoebis gazrdis mizniT.
igi aseve moicavs mzadyofnas im sapasuxo qmedebebisaTvis, romelic
SesaZloa ganxorcieldes teroristuli aqtebis sapasuxod.
saqarTvelo aseve mWidrod TanamSromlobs nato-sa da sxva partnio-
rebTan sxva rig sakiTxebSi, romlebic dakavSirebulia usafrTxoe-
bis sxva gamowvevebTan, maT Soris kiberusafrTxoebisa da ener-
gousafrTxoebis sferoSi, agreTve masobrivi ganadgurebis iaraRis
gavrcelebisa da misi transportirebis saSualebebis winaaRmdeg
brZolas. qveyanaSi regularulad tardeba konferenciebi da semi-
narebi eqspertebisa da oficialuri pirebis monawileobiT nato-s
wevr da partnior qveynebSi miRebuli gamocdiloebisa da saukeTeso
praqtikis urTierTgaziarebis mizniT, raTa naTeli gaxdes, Tu rogor
unda iyos gadawyvetili usafrTxoebis problemebi ocdameerTe sau-
kuneSi. 2011 wlis ivlisSi Catarda erToblivi konferencia saqarT-
velos sagareo saqmeTa saministrosa da nato-s programa mecniereba
© N
ATO
qarTveli da bulgareli maSvelebi
muSaoben erT jgufSi, romelic
pasuxismgebelia aRWurvilobaze,
romelic gamoiyeneba dakargulTa
Zebnis dros. foto gadaRebulia
stiqiur ubedurebebTan brZolis
sakiTxebisadmi miZRvnil samxedro
wvrTnebSi xorvatiaSi 2007 wlis maisSi
14
mSvidobisa da usafrTxoebis organizebiT. es gaxldaT pirveli msgav-
si tipis Sexvedra, romelic miznad isaxavda sxvadasxva safrTxeebisa
da gamowvevebis ganxilvas.
stiqiuri ubedurebebisa da
maTi reagirebebisadmi mzadeba
saqarTvelo aseve axorcielebs muSaobas mokavSireebTan da part-
niorebTan bunebrivi an teqnologiuri katastrofebis SemTxvevaSi
reagirebisaTvis zomebis miRebis mizniT. am katastrofebma SesaZloa
didi ziani miayenon yvelaze ufro ganviTarebul qveynebsac ki. am
katastrofebis Sedegebi xSirad cdeba erTi qveynis sazRvrebs da ami-
tomac SesaZloa safrTxe Seuqmnan mTeli regionebis stabilurobasa
da usafrTxoebas. amitomac partnioruli saqmianobis ganuyofel da
arsebiT nawils warmoadgens stiqiur ubedurebebze reagirebisaTvis
TanamSromloba (nato-s farglebSi is iwodeba rogorc `samoqalaqo
sagangebo dagegmva”).
saqarTvelo aseve eswrafvis ganaviTaros erovnuli samoqalaqo sa-
gangebo situaciebis stiqiur ubedurebebTan sabrZolvelad arsebuli
potenciali da TanamSromlobs nato-sTan sxvadasxva RonisZiebebis
ganxorcielebis procesSi, maT Soris iseTi RonisZiebebis farglebSi,
romelsac koordinacias uwevs reagirebis evro-atlantikuri sakoor-
dinacio centri (EADRCC). EADRCC Seqmnil iqna 1998 wels nato-sa
da partniori qveynebis Zalisxmevis Sedegad sagangebo mdgomareobis
dros Seqmnili krizisuli situaciebis Sedegad gamowveuli prob-
lemebis likvidaciis mizniT. centrma daxmareba gauwia saqarTvelos
asobiT tona tvirTebis gagzavnaSi 2008 wlis agvistos konfliqtetis
Semdeg. is aseve koordinacias uwevda saqarTvelosadmi daxmarebas 2005
wels, rodesac saqarTvelo Seejaxa qveynis arsebobis istoriaSi erT-
erT yvelaze ufro saSinel wyaldidobas. aseve centrma operatiulad
imuSava 2006 wels, rodesac satyeo xanZrebma ifeTqa saqarTvelos
samxreTSi da 2009 wels Zlieri miwisZvris Semdeg.
saqarTvelo regularulad iRebs monawileobas nato-s wvrTnebSi
nato-s wevrebsa da partniorebTan erTad, romlebic gvTavazoben
mniSvnelovan SesaZleblobas Sefasebul iqnes qveynis potenciali mo-
qmedebaSi da gansazRvrul iqnes TanamSromlobis sferoebi momavalSi.
RCC –is saqmianobis umetesoba, maT Soris rigi swavlebebi inicirebul,
organizebul da Catarebul iqna partniori qveynebis teritoriaze,
rac ganasaxierebs im maRal mniSvnelobas, romlis farglebSic part-
niorebi samoqalaqo sagangebo dagegmvis procesSi TanamSromlobas
miwisZvrebis
zemoqmedebis
Semcireba
kavkasiis regioni iTvleba maRali
seismuri aqtivobis saxifaTo zonad.
bolo aTwleulebis manZilze ramden-
ime damangrevelma miwisZvram,
romelTa simZlavre 6,5-7 bals aRw-
evda, damangreveli Sedegebi moitana.
nato-s mier organizebuli proeqti
axorcielebs iseTi tipis daxmarebas,
romlis mizania Seiqmnas potenciali
raTa ganxorcielebul iqnas sazRvr-
ispira TanamSromloba sasqarT-
veloSi, somxeTsa da azerbaijanSi,
raTa Tanadgoma gaewioT am qveynebs da
Semcirebul iqnes regionSi miwisZ-
vrebis Sedegebi da xeli Seewyos
regionSi Zlieri miwisZvris dros
reagirebis jgufis SeuzRudav
gadaadgilebas.
adamianis sicocxlesTan dakavSireb-
uli mZime Sedegebis paralelurad,
miwisZvrebs SeuZliaT daan grion eko-
nomikuri da so ci aluri insfra-
struqtura. mi wis Zv re bis dros
ada mianTa ms xver plis Semcireba da
qonebis ganadgurebisagan dacva
sxvadasxva adgilebSi moiTxovs imis
mkafio gaazrebas, rom Sesabamisi
mosalodneli Se de gebisagan Tavdac-
vis mizniT un da gaZlierebul an Seqm-
nil iqnes saimedo infrastruqtura.
zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT,
2009 wlis maisSi ganxorcieleba dai-
wyo samwlianma proeqtma, romelic
finasdeba nato-s programis mec-
niereba mSvidobisa da usafrTxoebi-
saTvis farglebSi. programa, romlis
mizania seismuri xifaTisa da riskebis
analizi, miznad isaxavs saavario-
samaSvelo gundebis Seqmnas.
eqspertebi nato-s rva wevri qveyni-
dan da partniori qvey nebidan, monaw-
ileobas iReben am proeqtSi.
15
did mniSvnelobas aniWeben. es TanamSromloba warmoadgens programa
`partnioroba mSvidobisaTvis” saqmianobis farglebSi yvelaze msx-
vil arasamxedro xasiaTis saqmianobas.
mecniereba da garemos dacva
saqarTvelos mecnierebsa da mkvlevarebs SeuZliaT isargeblon
nato-s programa mecniereba mSvidobisa da usafrTxoebisaTvis pro-
gramis farglebSi arsebuli SesaZleblobebiT. programa, romelic
xels uwyobs ndobas, axali qselebis Seqmnas da nato-sa da partnio-
rebs Soris TanamSromlobis potencialis gazrdas. saqmianoba mxars
uWers erToblivi kvlevebis ganxorcielebas, seminarebis Catare-
bas, simpoziumebsa da erTobliv proeqtebs, romlebic dakavSire-
bulia usafrTxoebasTan, samecniero sakiTxebTan da ekologiur
problemebTan. nato-s gaaCnia ori ZiriTadi prioriteti samecniero
TanamSromlobisaTvis: terorizmisagan Tavdacva da usafrTxoebis
sxva safrTxeebTan ganmklaveba.
saqarTvelo nato-s samecniero saqmianobaSi 1994 wlidan monawil-
eobs. saerTo jamSi, saqarTvelodan warmodgenilma mecnierebma da
eqspertebma mTavari roli Seasrules 132 RonisZiebaSi da sxvadasxva
sxva RonisZiebebze mogvevlinen mTavar monawileTa da momxsenebel-
Ta rangSi. programa moicavs saqmianobis mraval sferos, romlebic
mimarTulia qveyanaSi reformebis xelSewyobisa da urTierTZalisx-
mevisaken iseT sferoebSi, rogorebicaa kvlevebi da teqnologiebi
raketsawinaaRmdego sistemebSi da monacemTa standartizacia, aseve
garemoze zemoqmedebis Semcireba, samxedro saqmianoba da sabrZolo
masalebis utilizacia. agreTve, sxva proeqtebi Tavis TavSi moicavs
TanamSromlobas wylis xarisxis gaumjobesebis mimarTulebiT da sa-
sazRvro zolSi riskebis Semcirebas, aseve iseT sferoebs, romlebic
dakavSirebulia miwisZvrebTan samxreT kavkasiaSi.
samecniero programa aseve eswrafvis xeli Seuwyos da gaaZlieros sa-
mecniero da akademiuri personali samxreT kavkasiis qveynebSi. saqa-
rTvelom monawileoba miiRo `abreSumis gzis” virtualur proeqtSi,
romelmac xeli Seuwyo internetisadmi xelmisawvdomobas kavkasiaSi,
centralur aziasa da avRaneTSi samecniero-kvleviTi centrebisaTvis
Tanamgzavruli qselis Seqmnis meSveobiT. garda amisa, qseluri instras-
truqturis grantebma xeli Seuwyves samecniero-kvleviT dawesebule-
bebs, miawodes ra maT aRWurviloba usafrTxoebis donis amaRlebisa da
satelekomunikacio saSualebebis xarisxis gaumjobesebis mizniT.
© N
ATO
nato-s kvireulis foto?
saqarTvelos moqalaqeebi Riad
uWeren mxars qvey nis miswrafebas
gaxdes aliansis wevri. saqarTvelos
moqalaqeTa umravlesoba mxars uWers
qvey nis Sesvlas aliansSi.
publikaciebis SesakveTad gamoagzavneT Tqveni el-fosta inglisurad an frangulad Semdeg misamarTze: [email protected]
damatebiTi infomaciisaTvis ixileT veb-gverdi: www.nato.int
177
3 - 1
1 N
ATO
Gra
phic
s &
Prin
ting
nato uzrunvelyofs informacias aliansis politikis da saqmianobebis sxvadaxsxva mimarTulebebiT Sesaxeb. isini gamoqveynebulia nato-s
generaluri mdivnis Tanxmobis safuZvelze da yovelTvis ar gamoxataven aliansis an nato-s wevri qveynebis oficialur pozicias.
nato-s saxalxo diplomatiis ganyofileba, 1110 briuseli, belgia. Web-gverdi: www.nato.int.el-fosta: [email protected] NATO 2011
mile stones1992 wels saqarTvelo SeuerTda Crdiloatlantikuri TanamSromlobis sabWos (am instituts saxeli
gadaerqva 1997 wels da igi gaxda evroatlantikuri partniorobis sabWo)
1994 saqarTvelo SeuerTda programas `partnioroba mSvidobisaTvis”
1995 saqarTvelom xeli moawera xelSekrulebas SeaiaraRebuli Zalebis statusis Sesaxeb (SOFA)
romelic parlamentis mier ratificirebul iqna 1997 wels
1999 saqarTvelo SeuerTda partnioroba mSvidobisaTvis dagegmvisa da analizis process.
saqarTvelos samSvidoboebi gagzavnil iqnen kosovoSi ̀ Zalebi kosovosaTvis” SemadgenlobaSi.
2001 gaimarTa samxedro wvrTnebi `partnioris TanamSromlobisaTvis” 2002 saqarTvelo miuerTda
virtualur abreSumis gzas.
gaimarTa samxedro wvrTnebi Cooperative Best Effort 2002.
saqarTvelo acxadebs Tavisi miznis Sesaxeb gaxdes nato-s wevri
2003 daiwyo miznobrivi fondis proeqti raketis miwa-haeris demilitarizaciis Sesaxeb
saqarTvelo mxars uWers avRaneTSi natos xelmZRvanelobiT usafrTxoebis Zalebs
2004 stambulis samitze Crdiloatlantikuri kavSiris xelmZRvanelebi acxadeben prioritetulad
TanamSromlobas kavkasiisa da centraluri aziis saxelmwifoebTan.
2005 wels saqarvelo gaxda pirveli qveyana, romelmac xeli moawera xelSekrulebas nato-sTan
individualuri partniorobis programis Sesaxeb.
saqarTvelo xels awers xelSekrulebas tranzitis Seasxeb, romelic saSualebas iZleva avRaneTSi
saerTaSoriso usafrTxoebis Zalebma gaataron tranzituli tvirTebi avRaneTis mimarTulebiT
saqarTvelos teritoriis gavliT saqarTvelom gaxsna sainformacio centri nato-s Sesaxeb.
2006 nato saqarTvelos sTavazobs intensiur dialogs saqarTvelos nato-s wevrobis
survilis gaTvaliswinebiT
2007 saqarTvelo atarebs sahaero wvrTnebs Cooperative ARCHER 2007
2008 buqarestSi Crdiloatlantikuri kavSiris liderebma moilaparakes, rom saqarTvelo gaxdeba
nato-s wevri.
mokavSireebma mouwodes saqarTvelosa da ruseTs Soris saqarTvelos ori separatistuli
regionebis afxazeTisa da samxreT oseTis gamo arsebuli konfliqtis mSvidobiani gziT
daregulirebisaken, saqarTvelos suverenitetisa da misi teritoriuli mTlianobis pativiscemis
safuZvelze. Seqmnil iqna nato-saqarTvelos komisia.
nato-s sagareo saqmeTa ministrebma moilaparakes yovelwliuri erovnuli programis dawyebis
Sesaxeb nato-saqarTvelos komisiis egidiT.
2009 saqarTvelo amuSavebs da axdens Tavisi yovelwliuri erovnuli gegmis pirvel etapis realizebas.
damtkicda Tavdacvis saministrosa da usafrTxoebis sxva institutebis samoqalaqo personalis
profesiuli ganviTarebis pirveli gegma
2010 iwyeba miznobrivi fondis pirveli proeqtis ganxorcieleba. misi mizania aRmoCenil iqnes daxmareba
omis dros darCenili feTqebadi nivTierebebis aRmofxvris saqmeSi.
saqarTvelom xeli moawera SeTanxmebas Seitanos Tavisi wvlili nato-s mier xmelTaSua zRvaSi
ganxorcielebul kontrteroristul saqmianobaSi.
nato-s generalurma mdivanma TbilisSi gaxsna nato-s samekavSireo biuro.
2010 lisabonSi, Crdiloatlantikuri aliansis xelmZRvanelebma daadastures TavianTi dapireba, rom
saqarTvelo gaxdeba nato-s wevri da kvlav ganacxades saqarTvelos suverenitetisa da
teritoriuli mTlianobis saerTaSoriso aRiarebul sazRvrebSi pativiscemis Sesaxeb.
Camoyalibebul iqna samxedro komitetis yovelwliuri samuSao gegma
2011 nato-s da saqarTvelos sagareo saqmeTa ministrebi erTmaneTs xvdebian berlinSi
nato-saqarTvelos Tavdacvis uwyebis xelmZRvanelebi ganixilaven saqarTvelos wvlils operaciebSi
evropaSi nato-s gaerTianebuli Stabebis umaRlesi mTavarsardali ewvia saqarTvelos agvistoSi
Crdiloatlantikuri sabWo viziti saqarveloSi 2011 wlis noemberSi