หนวยท่ี 2 ระบบปฏิบติัการคอมพวิเตอร

21

หนวยท่ี 2 ระบบปฏิบติัการคอมพวิเตอร

จ ํานวน 6 ชัว่โมง

จุดประสงค 1.อธบิายความหมายของระบบปฏิบติัการได 2.เปรยีบเทียบความแตกตางระบบปฏิบติัการระบบตาง ๆ ได 3.สามารถเปด และปดเครื่องคอมพวิเตอรไดอยางถกูตอง 4.สามารถปรบัหนาจอ (Desktop) ในฟงชัน่ตาง ๆ ได 5.สามารถสราง คัดลอก ยาย และเปล่ียนชื่อไฟลและโฟลเดอรได 6.สามารถใชงานโปรแกรมอรรถประโยชน (Accessories) ตาง ๆ ท่ีมากับโปรแกรมได

เน้ือหา 1.ความหมายของระบบปฏิบติัการ 2.ระบบปฏิบติัการ (Operating System) ระบบตาง ๆ 3.การใชงานระบบปฏิบติัการ

ตอนที่ 1 การเขาสูระบบปฏ ิบตั ิการ ตอนท ี่ 2 การปรบัเปล่ียนหนาจอ ตอนที่ 3 การจดัการไฟล (File) และโฟลเดอ ร (Folder) ต อ น ท ี่ 4 ก า ร ใ ช ง า นโปรแกรมอรรถประโยชน (Accessories)

22

กิจกรรม 1.วทิยากรตัง้ประเด็นคํ าถามเกี่ยวกับความหมายและความสาํคัญ

ของระบบปฏิบตัิการ และระบบปฏิบตัิการระบบตาง ๆ เพื่อใหผูเขารบการอบรมรวมกันอภิปราย โดยศึกษาจากใบความรู ้ท่ี 2.1 จากนัน้วทิยากรชวยสรุปเพิม่เติม เพื่อใหคํ าตอบถกูตองสมบูรณยิง่ขึ้น (ระดับพลังสมอง)

2.ผูเขารบัการอบรมศึกษาเอกสารใบความรูที่ 2.1 แลวตอบคํ าถามตามใบงานท่ี 2.1 (ฝกกระบวนการคิดขัน้สงู)

3.วทิยากรนํ าเสนอการใชงานระบบปฏิบตั ิการ Microsoft Windows ตาม ใบความรูที่ 2.1 และใหผูเขาอบรมปฏิบตัิตามใบงานท่ี 2.2 ทีละขัน้ตอน

สื่อการเรยีนรู 1.ใบความรูท่ี 2.1 เรอืง ระบบปฏิบติัการคอมพวิเตอร 2.ใบงานท่ี 2.1 ความรูพื้นฐานของระบบปฏิบติัการ 3.ใบงานท่ี 2.2 การใชงานระบบปฏิบติัการ

การวดัและประเมนิผล 1.ประเมนิผลจากใบงานท่ี 2.1 และประเมนิผลจากผลงานตามใบงานท่ี 2.2 2.ประเมนิผลจากแบบสงัเกตพฤติกรรม (ภาคผนวก ก)

23

ใบความรูท่ี 2.1เรื่อง ระบบปฏิบติัการคอมพวิเตอร

ระบบปฏิบติัการเปนโปรแกรม (Software ) ท่ีทํ าหน าท่ีควบคมุการทํ างานของ เครื่องคอมพวิเตอรและอุปกรณท่ีตอพวงกับเครื่องคอมพวิเตอร ซึ่งระบบปฏิบติัการจะทํ าหนาท่ีเปน ตัวกลางในการติดตอกับฮารดแวรของเครื่องโดยตรงและโปรแกรมการใชงานตาง ๆ

1. ความหมายของระบบปฏิบตัการ โปรแกรมระบบปฏิบติัการหรอืเรยีกสัน้ ๆ วา OS (Operating

System) เปนโปรแกรม ควบคมุการทํ างานของเครื่องคอมพวิเตอร ทํ าหนาท่ีควบคมุการทํ างานตาง ๆ เชน การแสดงผล ขอมูล การติดตอกับผใชโดยทํ าหนาที่เปนสื่อกลางระหวางผูใชกับเครื่องใหสามารถสื่อสารกันได ควบคมุและจดัสรรทรพัยากรใหกับโปรแกรมตาง ๆ

2. ระบบปฏิบตัการ (Operating System) ระบบตางๆ การทํ างานของคอมพวิเตอรจะไมสามารถทํ างานดวยตัวเองได

แตจะตองอาศัยโปรแกรม สัง่ใหคอมพวิเตอรทํ างานซึ่งเรยีกวา ซอฟตแวร ” (Software) โดยทัว่ไปซอฟตแวรจะแบงเปน 2 ประเภท คือ โปรแกรมส ําเรจ็รูป และโปรแกรมระบบปฏิบติัการ ซึ่งระบบปฏิบติัการน้ีจะมหีนาที่ ในการจดัการและควบคมุการทํ างานและอุปกรณตาง ๆ ของเคร ื่องคอมพวิเตอร เชน การจดัการ เกี่ยวกับการแสดงผลบนจอภาพ รบขอมูลทางแปนพมิพหรอืเมาส การจดัการเกี่ยวกับแฟมขอมูล การจดัเก ็บขอมูลลงแฟม การติดตัง้โปรแกรม น อ ก จ า ก น ี้ร ะ บ บ ป ฏ ิบ ตั ิก า ร ย งั ช ว ย ส ร า ง ส ว น ต ิด ต อ ร ะ ห ว า ง ผ ู ใ ช ก ับ ค อ ม พ วิ เ ต อ ร (User interface) ใหงายตอการใชงาน ระบบปฏิบตัิการมอียูหลาย ระบบ ซึ่งมกีารพฒันาจากผูผลิตหลายบรษัิท แตที่ส ําคัญ ๆ มดัีงน้ี

24 2.1 ระบบปฏิบติัการ DOS (Disk Operating System)

ระบบ DOS เปนระบบปฏิบตัิการที่ถกูพฒันาขึ้นโดยบรษิัท IBM เพื่อใหเปนระบบ ปฏิบตัิการส ําหรบเครื่องพซี ซงึตัวโปรแกรม DOS จะถกู Load หรออานจากแผนดิสกเขาไปเก็บ ไวในหนวยความจ ํากอน จากน ัน้ DOS จะไปท ํ าหนาท ี่เปน ผ ูประสานงานตาง ๆ ระหวางผูใช กับอุปกรณคอมพวิเตอรทัง้หลายโดยอัตโนมตัิ โดยที่ DOS จะรบัคํ าสัง่จากผูใชหรอืโปรแกรมแลว นํ าไปปฏิบตัิตาม โดยการทํ างานจะเปนแบบ Text mode สง่งานโดยการกดคํ าสัง่เขาไปที่ซพรอ็ม (C:\>) ดังนัน้ ผูใชระบบนี้จงึตองจ ําค ําสัง่ตาง ๆ ในการใชงานจงึจะสามารถใชงานได ระบบปฏิบตัิ การ DOS ถือไดวาเปนระบบปฏิบตัิการที่เกาแก และปจจุบนันี้มกีารใชงานนอยมาก

2.2 ระบบปฏิบติัการ Microsoft Windows Windows เ ป น ร ะ บ บ ป ฏ ิบ ตั ิก า ร ท ี่พ ฒั น า โ ด ย บ ร ษิ ัท

Microsoft ซงึจะมสีวนติดตอกับ ผูใช (User interface) เปนแบบกราฟก หรอืเปนระบบที่ใชรูปภาพแทนคํ าสัง่ เรยกวา GUI (Graphic User Interface) โดยสามารถส ัง่ ใหเคร ื่องท ํ างานไดโดยใชเมาสคลิกที่สญลกษณ หรอคลก ที่คํ าสัง่ที่ตองการ ระบบนี้อนุญาตใหผูใชสามารถใชงานโปรแกรมไดมากกวา 1 โปรแกรมในขณะ เดียวกัน ซึ่งถาเปนระบบ DOS หากตองการเปลี่ยนไปทํ างานโปรแกรมอื่น ๆ จะตองออกจาก โปรแกรมเดิมกอนจงึจะสามารถไปใชงานโปรแกรมอื่น ๆ ได ในลักษณะการท ํ างานของ Windows จะมสีวนที่เรยกวา หนาตาง โดยแตละโปรแกรมจะถือเป น ห น า ต า ง ห น ึ่ง ห น า ต า ง ผ ูใ ช ส า ม า ร ถ ส ล ับ ไ ป ม าระหวางแตละหนาตางได นอกจากนี้ระบบ Windows ยงัใหโปรแกรมตาง ๆ สามารถ แชรขอมูลระหวางกันไดผานทางคลิปบอรด (Clipboard) ระบบ Windows ทํ าใหผใช ทัว่ ๆ ไป สามารถทํ าความเขาใจ เรยีนรู และใชงานเครื่องคอมพวิเตอรไดงายขึ้น

25 ประวติัของระบบ Windows ระบบ Windows น้ีมกีารพฒันาออกมาเปนรุน (Version)

ตางๆ หลายรุน ไดแก Windows 1.0 เปน Windows ตัวแรก มกีารเปดตัวใน

ราวป 1985 ซึ่ง Windows ตัวน้ี ไมคอยประสบความส ําเรจ็เทาที่ควร เพราะยงัมโีปรแกรมประยุกต (Application) ท่ีใชทํ างานใน Windows นอยมาก

Windows 2.0 ม กี า ร เ ป ด ต ัว ใ น ป 1987 เ ป น Windows ท ี่ออกแบบเพ ื่อ ใหท ํ างานบน หนวยประมวลผล (Processor) 80286 ในรุนนี้มกีารพฒันาใหมคีวามสามารถตาง ๆ มากกวารนแรก แตการทํ างานโดยรวมของระบบยงัชาอยูมาก จงึไมไดรบความนิยม

Windows 3.1/3.11 for Workgroup เปน Windows ที่พฒันาตอมาจาก Windows 3.1 แตจะเพิม่ความสามารถดาน Network ทํ าใหผูใชสามารถติดตอสอืสารถึงกันไดในกลุมงาน แตใน รุน 3.1 และ 3.11 นี้ยงัไมคอยมเีสถียรภาพเทาที่ควร โดยเครื่องจะคาง (Hang) ไดบอย และยงัจ ํากัด ความสามารถของ Processor ในการประมวลผล อยูที่ 16 Bit ทัง้ที่ Processor ในขณะนัน้ สามารถประมวลผลไดที่ 32 Bit

Windows 95 เปนระบบปฏิบตัิการที่สามารถทํ างานที่ 32 Bit ท ํ า ใ ห ส า ม า ร ถ ใ ช ค ว า ม สามารถของฮารดแวรไดยางเต็มที่ และสนับสนุนมลัติมเีดียและอ ื่น ๆ ม า ก ข ึ้น ห น า ต า ข อ ง Windows 95 ไดมกีารปรบัปรุงใหอยูในรูปแบบที่ผ ู้ใชสามารถติดตอใชงานค อ ม พ วิ เ ต อ ร ไ ด ง า ย (New user interface) ทํ าใหเกิดประสทิธภิาพในการทํ างานมากขึ้น มรีะบบตรวจส อ บ อ ุป ก ร ณ ท ี่ต ิด ต ัง้ ใ ห ม แ ล ะ ทํ าการกํ าหนดขอมูลในระบบใหอยางอัตโนมตัิ เรยีกวา Plug and play ท ํ า ใ ห ก า ร ต ิด ต ัง้ อ ุป ก ร ณ ใ ห ม เขาไปในคอมพวิเตอรสามารถทํ าไดงายข ึ้น นอกจากน ี้ใน Windwos 95 ย งั ม รี ะ บ บ ใ น ก า ร ต ิด ต ัง้ ฮารดแวรและซอฟตแวรที่ไมยุงยาก สนับสนุนการเชื่อมตอส ถ า น ีป ล า ย ท า ง ไ ป ย งั เ ค ร อื ข า ย ต า ง ๆ รวมทัง้สามารถตอเขากับอินเทอรเน็ตไดดวย การเปลี่ยนแป

ล ง ต า ง ๆ ข อ ง Windows 95 ถ ือ ไ ด ว า เปนการเปลี่ยนแปลงคร ัง้ยิง่ใหญครงหนึ่งในประวตัิศาสตรของร ะ บ บ Windows ก ็ว า ไ ด ด ัง จ ะ เ ห น็ ไดวา Windows 95 นัน้สามารถทํายอดขายไดมากกวา 1 ลานช ุด ภ า ย ใ น 4 ว นั แ ร ก ข อ ง ก า ร เ ป ด จ ําหนายเมื่อราวกลางป 1995

26

Windows 98 เปนระบบปฏิบตัิการที่พฒันาตอมาจาก Windows 95 มกีารเปดตัวใน ราวเดือนมถินุายน ป 1998 โดยไดเพิม่ความสามารถตาง ๆ มากขึ้นอีก เชน การเพิม่โปรแกรม Internet Explorer 4.0 พ ร อ ม ท ัง้ ไ ด เ พ ิม่ Internet Connection Wizard และโปรแกรมอํ านวยความ สะดวกในการจดัการและแกไขปญหาตาง ๆ มากข ึ้นเปนอีกเทาตัวจาก Windows 95 แ ล ะ ใน Windows 98 ย งั ส า ม า ร ถ รอ ง ร บั อ ุป กรณคอมพวิเตอรใหมๆ ไดอยางดี และมจี ํานวนชนิดของ อุปกรณที่รองรบัไดมากกวา Windows 95 ใน Windows 98 SE ยงัมกีารผนวก Internet Explorer 5.0 เขาไวดวย ทํ าใหผูใชสามารถทองโลกอินเทอรเน็ตไดอยางสะดวกรวดเรว็ขึ้น

Windows Me ห ร อื Windows Millennium Edition เปนระบบปฏิบตัิการที่ไดรบ การพฒันาตอจาก Windows 98 ซึ่งยงัเปนที่น ิยมใชกันอยางแพรหลายอยูใน Windows Me ไดรบ การปรบัเปล่ียนรูปแบบของกราฟกใหมคีวามสวยงาม ดสูบายตามากขึ้น แตยงัคงรูปแบบของการ ติดตอกับผูใชคลายคลึงกับ Windows 98 ทํ าใหผใชไมตองเรยีนรการใชงานใหมทัง้หมด อกทัง้ยงั ไดเพิม่ประสทิธภิาพการทํ างานมากขึ้น ไมวาจะเปนทางดานของการดแูลรกัษาระบบที่ดีขน ความ สามารถทางดานอินเทอรเน็ตที่เพิม่ข ึ้น มกีารผนวกโปรแกรม Internet Explorer 5.5 เขาไปกับ ระบบดวย ตลอดจนเสถียรภาพการทํ างานที่ดีขึ้น และขยายฟงกชนัที่สนับสนุนและรองรบั Hardware ใหม ๆ รวมทัง้ยงัเพิม่ความสามารถเพื่อรองรบัสื่อดาน Multimedia ไดดียิง่ขึ้น ดังจะเหน็ ไดวาใน Windows Me น ี้จ ะมกีารเพ ิม่ โปรแกรม Windows Media Player 7.0, Windows Movie Maker และโปรแกรมอื่น ๆ อีกมาก

Windows NT เปนระบบปฏิบตัิการส ําหรบเครื่องพซี และส าหรบเคร ื่องคอมพวิเตอร Saverในระบบเครอืขาย ซึ่งเปนระบบปฏิบตัิการที่มเีสถียรภาพและการแบงการทํ างานที่ดีกวา Windows 95/98 ม คี ว า ม ย ดื ห ย ุ น แ ล ะ ง า ย ต อ ก า ร เ พ ิม่ ข ย า ย ม รี ะ บ บ Multiprocessing and Scalability ซึ่งเปนระบบที่สามารถมซีพยีูไดมากกวา 1 ตัวในเคร ื่องคอมพวิเตอร 1 เคร ื่อง ใน Windows NT นัน้ หากเกิดขอผดพลาดขึ้นระบบจะสามารถรายงานขอผดพลาดไดอยางถกูตอง และหากความผิด พลาดนัน้มผีลตอการทํ างาน

ของระบบ ตัวระบบเองมอี านาจเต็มที่ในการหยุด Application ที่ท ําให เกิดปญหาได Windows NT นี้มรีะบบหรอืวธิการประมวลผลการทํ างานบางอยางที่แตกตางไปจาก Windows 95/98 จงึท ําให Windows NT ไมสามารถใชโปรแกรมเฉกเชนเดียวกับ Windows 95/98 ไดในหลายชนิด อีกทัง้การอานเขยีนขอมูลจาก Hard disk ในบางเคร ื่องก็เปนการอานเขยีนดวย ระบบของ Windows NT เอง (NTFS) ซึ่งไมเหมอืนกับใน Windows 95/98 ดวย Windows NT นัน้มอียูหลายรุน แตที่ประสบความส ําเรจ็สงูสดุคือ Windows NT 4.0 ซงึไดมกีารเปดตัวในป 1996

27

Windows 2000 เปนระบบปฏิบติัการที่พฒันาตอมาจาก Windows NT 4.0 แ ล ะ Windows 98 โดยสวนหลักของระบบหรอืท ี่เรยกวา ใจกลาง (Kernel) นัน้จะไดรบสบืทอดมาจาก Windows NT 4.0 แตในสวนติดตอกับผูใชจะมคีวามใกลเค ียงกับ Windows 98 ท ํ าใหผใชที่เคยใช Windows 98 สามารถเรยีนรูและทํ าความเขาใจไดงายขึ้น เนื่องจาก Windows 2000 ไดรบั การพฒันามาจาก Windows NT 4.0 จงึทํ าให Windows 2000 มเีสถียรภาพ และยงัไดรบสวนดี ของ Windows 98 เชนสนับสนุนระบบ Plug and play มเีครื่องมอืในการจดัการดิสก ระบบ จดัการพลังงาน และสวนติดตอกับผูใชที่ท ํ าใหใชงานงาย นอกจากนัน้ Windows 2000 ยงัสามารถ รองรบัเทคโนโลยใีหม ๆ ไดอยางดี มกีารรองรบัภาษาท ี่หลากหลายมากข ึ้น (Multilingual) และ จ ุด เดนของ Windows 2000 อีกอยางหนึ่งก ็ค ือการใชเทคโนโลย ีActive directory ซงเปนรูปแบบ ของการจดัเก็บขอมูลแบบใหมที่ไดรบความสนใจมาก ในสวนการติดตอกับอินเทอรเน็ต Windows 2000 ไ ด ผ น ว ก Internet Explorer 5.0 เ ข า ไ ว ด ว ย ท ําใหสะดวกในการใชงานอินเทอรเน็ต

Windows XP เปนระบบปฏิบตัิการตัวลาสดุของไมโครซ อ ฟ ท โ ด ย ใ ช Engine ข อ ง Windows 2000 ตัวอกษร XP มาจากคํ าวา experience ซ ึ่ง Windows XP ม กี า ร เ ป ล ี่ย น แ ป ล ง ล ัก ษ ณ ะ การติดตอกับผูใช (User interface) ใหมใหมคีวามสวยงามแ ล ะ ง า ย ต อ ก า ร ใ ช ง า น ม า ก ข ึ้น ม รี ะ บ บ User account ทํ าใหผูใชคอมพวิเตอรแตละคนสามารถกํ าห น ด ค า ต า ง ๆ ข อ ง ร ะ บ บ ท ี่แ ต ก ต า ง ก ัน ไ ด และยงัสามารถสลับการทํ างานจาก user หนึ่งไปอีก user หนึ่งไ ด อ ย า ง ร ว ด เ ร ว็ โ ด ย ไ ม ต อ ง boot เครื่องใหม ดาน Multimedia ไดเพิม่ความสามารถหลายประการ เ ช น เ พ ิม่ โ ป ร แ ก ร ม Windows Media Player 8.0 ส น ับ ส น ุน ก า ร ใ ช ง า น CD Rewritable ใ ห ผ ูใ ช ส า ม า ร ถ ค ัด ล อ ก ข อ ม ูล เ พ ล ง ร ป ภาพ ฯลฯ ไปใน CD-RW ไดงายขึ้น ในดาน Network มกีารเพิม่ Internet connection sharing ซ ง จ ะ

ทํ าใหผูใชสามารถแชรอินเทอรเน็ตภายในเครอืขายของตนได ม รี ะ บ บ ร กั ษ า ค ว า ม ป ล อ ด ภ ัย เ ช น Internet connection firewall แ ล ะ ม กี า ร ต ิด ต ัง้ Internet Explorer 6.0 ม า ด ว ย น อ ก จ า ก น ัน้ Windows XP ยงัสามารถสนับสนุนการทํ างานที่มมีากกวา 1 ซพยูีดวย ซงึขึ้นอย ู ก ับ ร น ข อ ง Windows XP ท ี่ใ ช อีกทีหน่ึง

28 2.3 ระบบปฏิบติัการ Unix

Unix เปนระบบปฏิบตัิการที่ใชบนเครื่อง SUN ของบรษิัท SUN Microsystems แ ต ไ ม ไ ด เ ป นค ู แ ข ง ก ับ บ ร ษิ ัท Microsoft ในเร ื่องของระบบปฏิบตัิการบนเคร ื่อง PC แตอยางใด แต Unix เปนระบบปฏิบตัิการที่ใชเทคโนโลยแีบบเปด (Open system) ซึ่งเปนแนวคิดที่ผูใชไมตอง ผูกติดกับระบบใดระบบหนึ่งหรอือุปกรณยีห่อเดียวกัน นอกจากนี้ Unix ยงัถกออกแบบมาเพื่อ ตอบสนองการใชงานในลักษณะใหมผีูใชไดหลายคนในเวลาเดียวกัน เรยกวา ระบบหลายผูใช (Multiuser system) และสามารถทํ างานไดหลาย ๆ งานในเวลาเดียวกัน ในลักษณะที่เรยกวา ระบบหลายภารกิจ (Multitasking system)

2.4 ระบบปฏิบติัการ Linux Linux เปนระบบปฏิบติัการเชนเดียวกับ DOS, Windows

ห ร อื Unix โ ด ย Linuxน ัน้ จ ดั วาเปนระบบปฏิบตัิการ Unix ประเภทหนึ่ง การที่Linuxเปนที่กลาวข า น ก ัน ม า ก ใ น ช ว ง ป 1999 - 2000 เนื่องจากความสามารถของตัวระบบปฏิบตัิการและโปรแกรมประย ุก ต ท ี่ท ํ า ง า น บ น ร ะ บ บ Linux โดยเฉพาะอยางยิง่โปรแกรมในตระกลูของ GNU (GNU’s Not UNIX) แ ล ะ ส ง ท ี่ส ํ า ค ัญ ท ี่ส ดุ ก ็ คือ ระบบ Linux เปนระบบปฏิบตัิการประเภทฟรแีวร (Free ware) ค ือ ไ ม เ ส ยี ค า ใ ช จ า ย ใ น ก า ร ซ ื้อ โปรแกรม Linux นัน้ม ีนักพฒันาโปรแกรมจากทัว่โลกชวยกันแกไข ท ํ า ใ ห ก า ร ข ย า ย ต ัว ข อ ง Linux เปนไปอยางรวดเรว็ โดยในสวนของใจกลางระบบปฏิบตัิการ หรอื Kernel น ัน้ จ ะ ม กี า ร พ ฒั น า เ ป น รุนที่ 2.2 (Linux Kernel 2.2) ซึ่งไดเพิม่ขดีความสามารถและส น ับ ส น ุน ก า ร ท ํ า ง า น แ บ บ ห ล า ย ซ พี ยี ู ห ร อื SMP (Symmetrical Multi Processors) ซ ึ่ง ท ํ า ใ ห ร ะ บ บ Linux ส า ม า ร ถ น ํ า ไ ป ใ ช ส า ห ร บั ท ํ า ง า น เปน Saver ขนาดใหญได

ระบบ Linux ตัง้แตรุน 4 นัน้ สามารถทํ างานไดบนซพียูีทัง้ 3 ตระกลู คือ บนซพียีูของ อินเทล (PC Intel) ดิจทิัลอลฟาคอมพวิเตอร (Digital Alpha Computer และซนัสปารค (SUN SPARC)

เน ื่องจากใชเทคโนโลยที ี่เรยกวา RPM (Red Hat Package Management) ถึงแมวาขณะนี้ Linux ยงัไมสามารถแทนที ่Microsoft Windows บนพซีหรอื Mac OS ไดท ัง้หมดก ็ตาม แตก็มผีูใช จ ํานวนไมนอยที่สนใจมาใชและชวยพฒันาโปรแกรมประยุกตบน Linux และเรื่องของการดแูล ระบบ Linux นัน้ ก็มเีครื่องมอืชวยส ําหรบดํ าเนินการใหสะดวกยิง่ขึ้น

29

3. การใชงานระบบปฏิบตัการ เนื่องจากระบบปฏิบตัิการของ Microsoft Windows เปนที่

น ิยมและมกีารใชก ันอยางแพร หลายท ี่สดุ ด ังน ัน้ ผ ูเขยีนขอใชระบบปฏิบติัการ Microsoft Windows เปนตัวอยางในการนํ าเสนอ ใหกับผูรบการอบรมในครัง้น้ี

ระบบปฏิบติัการวนิโดวส (Windows) ร ุนใหมสามารถทํ างานไดโดยไมจ ําเปนตองอาน ระบบปฏิบตัิการ DOS ดังนัน้ในการจดัการกับระบบจงึสามารถแบงเปนตอน ๆ ไดดังน้ี

30

ตอนท่ี 1 การเขาสูระบบปฏิบตัการ

3.1 การเปดเครื่องคอมพวิเตอร (การ Boot เครื่อง)

เมื่อการเปดเครื่องสิน้สดุลง บนจอภาพจะปรากฏภาพดังร ูป เ ร า เ ร ยี ก ว า

เดสกท็อป“ ” (Desktop) ที่พรอมจะใหเราเร ิม่ส ัง่การทํ างาน เคร ื่องคอมพวิเตอร

3.2 สวนประกอบของหนาจอ Windows (Desktop) หนาจอวนิโดวส หรอืเดสกท็อป คือ หนาจอที่เปน

ศูนยกลาง ในการทํ างานของ โปรแกรมตาง ๆ เมื่อเรยีกใชงานโปรแกรมใด ๆ ก็ตาม โปรแกรม ดังกลาวจะปรากฏขึ้นมาทํ างาน บนหนาจอวนิโดวสน่ีเอง

บนหนาจอวนิโดวสจะประกอบไปดวย สวนประกอบตาง ๆ มากมาย เชน ไอ คอนตางๆ พื้นที่ทํ างานเดสกท็อป ตัวชเมาส ปุมลดเปดโปรแกรม ทาสกบาร แถบแสดงสถานะ และปุม Start เมนู เปนตน ดังตัวอยางภาพ

31

ไอคอนตางๆรูปเล็กๆ ซึ่งใชแทนโปรแกรมหรอืวตัถุ ตางๆ ในเคร ื่องคอมพวิเตอร ไอคอน บางชนิดสามารถใชในการเปดโปรแกรม ขึ้นมาใชงานได

ปุมลัดเปดโปรแกรมเปนปุมลัดท่ีใชเปดโปรแกรมซึ่งใชงานบอยๆ ขึ้นมาทํ างาน

ปุม Start เมนูเปนปุมซึ่งใชในการเรยีกเปดโปรแกรม ทัง้หลายที่มอียูในเครื่องขึ้นมาทํ างาน

พื้นท่ีทํ างานเดสกท็อปเ ป น พ ื้น ท ี่ว า ง ๆ ส ํ า ห ร บั เ ป ดโปรแกรม ข้ึนมาทํ างาน

ตัวชีเ้มาส (Mouse pointer)เปนสัญลกษณรูปลกศร ใชแสดงการเคล่ือนท่ีของเมาสในจอภาพ

ทาสกบาร (Taskbar)แถบท่ีใชแสดงรายชื่อของโปรแกรมท่ีเปดใชงานอยูในขณะนัน้

แถบแสดงสถานะแถบที่ใชแสดงเวลา วนัที่ และสถานะ ตางๆ ของเครื่องคอมพวิเตอร

32

3.3 การใชงานเมาส (Mouse) และตัวชีเ้มาส (Mouse pointer)

เมาส คือ อุปกรณชวยชีตํ้ าแหนงแตกตางกันออกไป เมาสเปนเสมอืนสวนหน่ึง ของมอืชวยในการชีเ้ลอกและควบคมุสิง่ตาง ๆ การทํ างานของเมาสม ี5 แบบ คือ

1) Click Mouse คือ การเคาะเมาสปุมซาย 1 ครัง้ 2)Double Click คือ การเคาะเมาสปุมซาย 2 คร ัง้ ติดตอกันอยางรวดเรว็ 3)Click Mouse ปุมขวา คือ การเคาะปุมขวาของเมาส 1 ครัง้ 4)Drag Mouse คือ การกดเมาสซายคางไวแลวเล่อ

นตัวชีเ้มาสไปตํ าแหนงอ่ืน โดยยงักดปุมเมาสคางไว 5)การหมุนวงลอเมาส (Wheel) คือ การหมุนวงลอบน

ตัวเมาสเพื่อเลอนภาพที่ ปรากฏบนหนาจอใหขึ้นหรอืลง

3.4 การขยาย-ยอ-ยาย-ปรบัขนาดหนาตางโปรแกรม - การขยายหนาตางโปรแกรมใหเต็มหนาจอ

ในกรณีที่โปรแกรมซึ่งเปดขึ้นมานัน้มขีนาดหนาตางเล็กเกินไป ทํ าใหมพีื้นที่ใน การใชงานแคบ สามารถขยายหนาตางของโปรแกรมใหเต็มหนาจอไดดังน้ี

คล ิก เมาสบนป ุมด ังภาพที่มุมขวา ดานบนของหนาตางโปรแกรม

ห น า ต า ง ข อ ง

โปรแกรม จะขยายจนเต็มหนาจอ

33 - การยอขนาดหนาตางโปรแกรมกลับมาเทาเดิม

กรณีที่เราตองการใหหนาตางโปรแกรมยอขนาดลงมาเล็กเทาเดิม เราสามารถทํ าไดดังน้ี

คลิกเมาสบนปุมดังภาพที่มุมขวาดานบน

ข อ ง ห น า ต า ง โ ป ร แ ก ร ม โปรแกรมก็จะยอ ขนาดลงมาเล็กเทาเดิม

- การยอหนาตางโปรแกรมใหเล็กที่สดุ ก า ร ย อ ห ร อื ซ อ น ห น า ต า ง ไ ม ใ ห แ ส ด ง อ

ยูบนหนาจอ ในกรณีที่ตองการจะพกั การทํ างานหรอืตองการทํ างานโปรแกรมอ่ืน ๆ เราสามารถทํ าไดดังน้ี

คลิกเมาสบนปุมดังภาพ ท ี่ม ุมขวาดานบนขอ ง ห น า ต า งโปรแกรม

หนาตางของโปรแกรมจะถกู ยอขนาดและซอนลงไปเปน แถบเล็กๆ บนทาสกบาร

เมื่อตองการท่ีจะใชงานโปรแกรม

ดังกลาวอีกครัง้ ใหคลิกเมาสไป บนแถบเล็กๆ นัน้

เพ ื่อขยายหน า ตางโปรแกรมขึ้นมาใหม อีกครัง้

34 - การซอนหนาตางโปรแกรมทัง้หมดพรอม ๆ กน

เนื่องจากการใชงานโปรแกรมคอมพวิเตอร สามารถที่จะใชงานหลาย ๆ โปรแกรมพรอมกันได ทํ าใหมหีนาตางโปรแกรมอยูบนหนาจอมากมาย หากตองการซอนหนาตาง โปรแกรมทัง้หลายพรอม ๆ กันในทีเดียวก็สามารถทํ าได ดังน้ี

โปรแกรมตางๆ จะถกูยอลง

เปนแถบเล็ก ๆ พรอม

ๆ กัน คลิกปุมดังภาพที่อ

ยูบนทาสกบาร

- การยดื/หดหนาตางโปรแกรม หากหนาตางโปรแกรมที่เปดขึ้นมาใชงานมขีนาด

ไมพอดีกับความตองการก็ สามารถท่ีจะปรบัขนาดของหนาตางได ดวยการดึงตามขอบใหยดืออกหรอืหดเล็กลงไดดังน้ี

เล่ือนเมาสไปบรเิวณมุมขวาดานลาง ของหนาตาง จนเมาสกลายเปน รูปลกศรสองหวั

คลิกเมาสคางเอาไว แลวลากเมาส

ปรบัขนาดของหนาตางโปรแกรม

ใหไดขนาดที่ตองการ แลวจงึปลอย

ปุมเมาส

หนาตางของโปรแกรมจะยอ

หรอืขยายตามการลากเมาส

เมื่อตองการยอหรอขยายเพยีงดานใด ดานหนึ่งโดยเฉพาะ ใหเลือนเมาสไป

บรเิวณขอบของหนาตางจนเมาสเปลี่ยน เปนรูปลกศรสองหวั

คลิกเมาสคางเอาไว แลวลากเมาส

ปรบัขนาดของหนาตางโปรแกรม

แลวจงึปลอยปุมเมาส

35

หนาตางของโปรแกรมจะยอ

หรอืขยายเพยีงดานเดียวตาม ท่ีตองการ

- การยายตํ าแหนงหนาตางโปรแกรม โปรแกรมตาง ๆ ที่ทํ างานอยูบนระบบวนิโดวสนัน้จะมี

ความเปนอิสระในการ จดัวางหรอืการปรบัขนาด ดังนัน้ จงึสามารถยายตํ าแหนงและปรบัขนาดไดตามท่ีตองการ ส าหรบ การยายตํ าแหนงของหนาตางโปรแกรมนัน้สามารถทํ าไดโดยการหยบิจบับรเิวณแถบสน้ํี าเงินดาน บน หรอืเรยีกวา ไตเต้ิลบาร ดังนี้

เล่ือนเมาสไปอยูบรเิวณแบบไตเต้ิลบาร

แดรกเมาสลากหนาตางไปวางไว

บรเิวณท่ีตองการแลวปลอยเมาส

หนาตางโปรแกรมจะถกูยาย ตํ าแหนงไปอยูบรเิวณท่ีตองการ

36

3.5 การปดเครื่องคอมพวิเตอร (Shut Down) การปดเครื่องคอมพวิเตอรอยางไมถกูวธินีัน้มโีอกาสที่

จะทํ าใหไฟล หรอขอมูลที่ม ีอยูในเครื่องเสยีหายได การปดคอมพวิเตอรนัน้นิยมเรยีกวา Shut Down” สามารถทํ าไดดังน้ี

คลิกปุม Start เพื่อแสดงรายการ คํ าสัง่ขึ้นมา

เล่ือนเมาสไปคลิกเมนู Shut Down

คลิกในชองวงกลมหนาตัวเลือก Shut Down คลิกปุม OK

หลังจากนัน้เครื่องจะเริม่ปดตัวเองลง เมื่อการปดตัวเองและขอมูลตางๆ เสรจ็สิน้ เครื่องจะปดตัวเองลง

ในกรณีท่ีเปนเครื่องรุนเกา เครื่องอาจจะไมปดตัวเอง แตจะปรากฏหนาจอ ดังรูปขึ้นมา แทน ใหกดปุม Power ที่ตัวเคร ื่องอีกครัง้เพื่อปดเครื่องลงอยางสมบูรณ

กดปุม Power เพื่อปดเครื่อง

37

ตอนท่ี 2 การปรบัเปล่ียนหนาจอ

ในระบบ Windows การปรบัแตงองคประกอบตาง ๆ ของระบบนัน้สามารถทํ าไดโดย ผานทาง Control Panel ทัง้หมด ซ ึ่งจะมรีายการตาง ๆ ที่จะสามารถปรบัแตงคาการทํ างานของ Windows ได แตในเบื้องตนนี้จะขอแนะนํ าเฉพาะบางรายการเทานัน้ท่ีคิดวาผูใชคอมพวิเตอรควรจะ ตองรู ดังตอไปน้ี

3.6 การปรบัแตง Taskbar และ Start Menu การปรบัแตงสวนของ Taskbar และ Start Menu สา

มารถท ํ าไดโดยการด ับเบลิคลก ไอคอน Taskbar and Start Menu ใน Control Panel หรอืคลิกที่ปุม Start > Settings > Taskbar and Start Menu ซึ่งจะมหีนาตางเหมอืนกัน ดังน้ี

ในสวนของแท็ป General จะมตีัวเลือกที่ใชปรบ แตงดังน้ี - Always on top การกํ าหนดให Taskbar

แสดงอยูบนสดุเสมอ - Auto hide การกํ าหนดให Taskbar

ทํ าการซอนอัตโนมัติเมื่อไมไดใชงาน - Show small icons in Start menu

การกํ าหนดให ไอคอนใน Start menu

มขีนาดเล็กลง - Show clock การกํ าหนดใหแสดงนาฬิกา

บน System tray - Use personalized menus การกํ าหนดให

เมนูของโปรแกรมแสดงเฉพาะ

รายการท่ี ใชงานบอย ๆ

38

สวนในแท็ป Advanced นัน้ จะประกอบดวยตัว เลือกกลุมใหญ 2 กลม คือ

1) กลุมของ Start Menu จะมปุีม ท่ีทํ าหนาท่ีตาง ๆ ดังน้ี

- Add ใชเพิม่ไอคอนใหมเขาไป ใน Start Menu โดยการ Browse เลือก

- Remove ใชลบไอคอนออกจาก Start Menu

- Advanced ใชจดัการไอคอนใน Start Menu โดยใช Windows Explore

- Re-sort ใชส ําหรบัการจดัเรยีง ไอคอนใน Start Menu

- Clear ใชส ําหรบัการลบ Shortcut ของไฟลที่อยูในเมนู Documents

2.) ใ น ก ล ุ ม ข อ ง Start Menu and Taskbar น ัน้จะเปนสวนของการปรบัแตงการแสดงผลของ Start Menu และ Taskbar โดยมตัีวเลือก ดังน้ี

- Display Favorites กํ าหนดใหแสดงเมน ูFavorites ใ น Start Menu - Display Logoff ก ํ าหนดใหแสดงเมน ู Logoff ใน Start Menu - Display Run ก ํ าหนดใหแสดงเมนู Run ใน Start Menu - Enable dragging and dropping กํ าหนดใหสามา

รถทํ าการ Drag and Drop เพื่อจดั เรยีงไอคอนใน Start Menu - Expand Control Panel กํ าหนดใหแสดงรายละเอียด

ของเมนู Control Panel - Expand Dial-Up Networking กํ าหนดใหแสดงราย

ละเอียดของเมนู Dial-Up Networking

- Expand My Documents กํ าหนดใหแสดงรายละเอียดของเมนู My Documents - Expand My Pictures กํ าหนดใหแสดงรายละเอียดของเมนู My

Pictures - Expand Printers กํ าหนดใหแสดงรายละเอียดของเมนู Printers

39 - Scroll Programs กํ าหนดใหแสดงรายละเอียดของเมนู

ในคอลัมนเดียวในกรณีที่เมนู โปรแกรมมขีนาดใหญกวาที่จะแสดงหมดในคอลัมนเดียว

- Display shortcut menu on right-click กํ าหนดใหแสดงเมนูคํ าสัง่ลดเมื่อคลิกขวาท่ี Taskbar

- Enable moving and resizing กํ าหนดใหสามารถเปล่ียนตํ าแหนงหรอืปรบัขนาด Taskbar ได

3.7 การเปล่ียนฉากหลัง (Wallpaper) เราสามารถที่จะทํ าการปรบัแตงหนาจอ Desktop โดยน ํ

ารูปภาพตางๆ มาใชเปน Background ตามความตองการได ตามขัน้ตอนตอไปน้ี

1) ค ลิ ก ข ว า บ น พื้ น ท่ี ว า ง บ น Desktop แ ล ว เ ล ือ ก เ ม น ูProperties จะม หีนา ตาง Display Properties ขึ้นมา

2) เลือกภาพที่ตองการ น ํ า ม า ใ ช เ ป น Background ในชองรายการไฟล

3) ถาไมมรูีปที่ตองการใหคลิกท่ีปุม Browse เพื่อทํ าการคนหาภาพเอง 4) กํ าหนดรูปแบบการแสดงภาพ

ในชองรายการ Picture Display โดยจะมตัีวเลือกดังน้ี

- Center จดัภาพใหอยู กึ่งกลางของภาพ

- Tile จดัภาพแบบวางเรยีง ตอกันเหมอืนการปูกระเบื้อง

- Stretch ปรบัภาพใหขยาย เต็มพื้นที่ของเดสก ท็อปในกรณี

ท่ีภาพไม เต็มจอ 5) เม ื่อทํ าการเลือกเสรจ็

แลว ให คลิกปุม OK

40 3.8 การใชงานโปรแกรมถนอมหนาจอ (Screen saver)

Screen saver เป นโปรแกรมถนอมจอภาพ ในกรณีที่ผู ใช ไม มกีารใช งาน คอมพวิเตอรและเปดหนาจอทิ้งไวเปนเวลานาน ควรจะกํ าหนดให Screen saver แสดงขึ้นมา โดย สามารถกํ าหนดไดดังน้ี

1) คลิกเมาสปุมขวาที่ Desktop จากนัน้คลิกคํ าสัง่ Properties 2) คลิกที่แท็ป Screen saver 3) ในรายการของ Screen saver ใหกํ าหนดรูปแบบ

ของ Screen saver ท่ีตองการ 4) กํ าหนดเวลาในการรอในชอง Wait โดยกํ าหนดเปน

นาที เชน ถากํ าหนดไวท่ี 5 นาที หมายความวา ถาไมไดใชงานคอมพวิเตอรเปนเวลา 5 นาที Windows จะแสดง Screen saver ขึ้นมา

5) คลิกที่ปุม Preview ถาตองการดตูัวอยางของ Screen saver แบบเต ็มจอ จากน ัน้ เม ื่อขยบัเมาสต ัวอยาง Screen saver ก็จะหายไป

6) ถาตองการกํ าหนดรายละเอียดอ่ืน ๆ ของ Screen saver ท่ีเลอก ใหคลิกที่ปุม Settings…

7) เมื่อกํ าหนดรายละเอียดเสรจ็แลวใหคลิกท่ีปุม OK 8) คลิกปุม OK ท่ีหนาตาง Display properties อกครัง้หน่ึง

การกํ าหนด Screen saver

41 3.9 การปรบัวนัที่ และเวลาของระบบ

1) ดับเบลิคลกตรงเวลาของระบบ ซึ่งจะอยู ด านขวาสดุของ System tray

2) จะมหีนาตาง Date/Time Properties ขึ้นมาเพื่อใหกํ าหนดเกี่ยวกับวนัท่ี หรอเวลา โดยมสีวนประกอบหลัก ดังนี้

- สวนของ Date เปนสวนส ําหรบักํ าหนด เกี่ยวกับวนัที่ของระบบจะมชีองให เลือก วนัที ่เดือน และป ค.ศ. - สวนของ Time เปนสวนส ําหรบัก ํ าหนด เวลาของระบบ สามารถคลิกเมาสในชองที ่ตองการแกไข จากนัน้ก็แกไขเ ว ล า ไ ด เ ล ย - ส ว น ข อ ง Time zone เปนสวนส ําหรบั กํ าหนดเขตของเวลาปกต ิในประเทศไทย จ ะ ใ ช Time zone เ ป น (GMT + 07:00) Bangkok, Hanoi Jakarta

3) เมื่อกํ าหนดวนัท่ี หรอเวลาเรยีบรอยแลว ใหคลิกที่ปุม OK

3.10 การเปล่ียนภาษา 1) ใชเมาสคล ิกท ี่แถบง า น (Taskbar) 2) ใ ช เ ม า ส เ ล ือ ก ภ า ษ า ท ี่ตองการ

42

ตอนท่ี 3 การจดัการไฟล (File) และโฟลเดอร (Folder)

Windows Explorer เปนโปรแกรมเพื่อการจดัการขอมูลที่มปีระสทิธภิาพ เชนเดียวกับ My Computer อันที่จรงิแลวใน Windows Me นัน้ My computer กับ Windows Explorer ก ็คือ โปรแกรมเดียวกัน แตจะตางกันที่ร ูปแบบการแสดงผลเร ิม่ตนเทานัน้

3.11 การใชงาน Windows Explorer เมื่อตองการเรยีกใชงานโปรแกรม Windows Explorer

ใหคลิกท่ีปุม Start > Programs > Accessories > Windows Explorer หรอืจะคลิกขวาท่ี My computer แลวเลอก Explore ก็ได

เริม่ตนจะพบกับสวนประกอบของหนาตางเหมอืนกับหนาตางโดยทัว่ไป โดยที่ สวนของการแสดงขอมูลนัน้จะแบงออกเปน 2 สวน คือ ดานซายจะแสดงไอคอนตางๆ และ โฟลเดอรที่จดัเรยีงแบบแผนภมูตินไม เรยกวา โฟลเดอรทร (Folder tree) โดยที่สามารถทํ าการคลิก เลือกขอมูลตาง ๆ ก็จะเหน็รายละเอียดทัง้หมดปรากฏขึ้น ที่หนาตางดานขวา

ในการเป ดดขู อมูลที่อยู ในส วนโฟลเดอร ทรนัน้ สามารถทํ าได โดยคลิกที่ โฟลเดอรนัน้ๆ แตถาโฟลเดอรไหนที่มีเคร ื่องหมายบวกอยูขางหนา แสดงวาภายในโฟลเดอรนัน้ยงั มีโฟลเดอรยอย ๆ บรรจุอยู สามารถที่จะคลิกที่เครื่องหมายบวกเพื่อแสดงโฟลเดอรยอยที่อยูภายใน ได แตเมื่อคลิกที่เครื่องหมายลบหนาโฟลเดอรก็จะเปนการซอนโฟลเดอรยอยของโฟลเดอรนัน้

43

คลิกเครื่องหมายบวกที่โฟลเดอร จะปรากฏรายละเอียดในโฟลเดอรนัน้

- วธิกีารเลือกไฟลและโฟลเดอร กอนการใชงาน Windows Explorer ควรท่ีจะตองรูจกัการเลือกไฟลและ

โฟลเดอรตาง ๆ ซึ่งจะเปนประโยชนตอการจดัการขอมูลทีละหลาย ๆ ไฟลหรอืโฟลเดอรทีเดียว พรอมกัน ส ําหรบการเลือกไฟลนัน้ มวีธิการเลือกอยู 3 วธิ คือ

1) การเลือกไฟลหรอโฟลเดอรเดียว สามารถทํ าไดโดยใชเมาสคลิกท่ีไฟลหรอืโฟลเดอรท่ีตองการเพยีงครัง้เดียว ถาคลิก 2 ครัง้จะเปนการเปล่ียนชื่อ หรอถาดับเบลิคลกจะเปนการเปด

2) การเลือกไฟลหรอโฟลเดอรหลาย ๆ ไฟลหรอหลาย ๆ โฟลเดอรที่อยู

ติดกัน ทํ าไดโดยใหคลกท่ีไฟลหรอืโฟลเดอรแรกที่ตองการ จากนัน้กดป ุม shift คางไว แลวใชเมาส คล ิกท ี่ไฟลหรอืโฟลเดอรสดุทายในชวงที่ตองการ

3) การเลือกไฟลหรอโฟลเดอรหลาย ๆ ไฟลหรอหลาย ๆ โฟลเดอรที่อยู

ห า ง ก ัน ท ํ า ไ ด โ ด ย ก า ร ก ด ป ุ ม Ctrl ค า ง ไ ว จ ากนัน้ใหใชเมาสคลิกเลือกไฟลหรอโฟลเดอรที่ตองการ เสรจ็แลวจงึปลอยปุม Ctrl

การเลือกไฟลเดียว การเลือกไฟลหลาย ๆ ไฟล การเลือกไฟลหลาย ๆ ไฟลท่ีอยูติดกัน ท่ีอยูหางกัน

44

- การสรางโฟลเดอร โฟลเดอรนัน้เปนที่ส ําหรบเก็บขอมูลตาง ๆ ไวภายใน เพื่อความเปน

ระเบยีบของขอมูลและเพ ื่อความสะดวกในการค นหา วธิการสรางโฟลเดอรเพื่อเก็บขอมูลนัน้ สามารถทํ าไดดังน้ี

1) ในหนาตางของ Windows Explorer ใหคลิกเลือกไดรฟหรอโฟลเดอรที่

ตองการสรางโฟลเดอรไวภายใน เชน ถาตองการสรางโฟลเดอรช ื่อวา คอมพวิ เตอร เบ ื้องตน ไวใน โฟลเดอร My document ใหคลิกท่ีโฟลเดอร My document กอน

2) คลิกเมนู File > New > Folder 3) จะปรากฏโฟลเดอรใหมขึ้นมาชื่อวา NewFolder จากนัน้จงึสามารถ

เปลี่ยนชื่อไดตามตองการ โดยพมิพชอโฟลเดอรใหมลงไป เสรจ็แลวกดปุม Enter บนคียบอรด หรอืจะคลิกที่พื้นที่วางใด ๆ ก็ได ก็จะไดโฟลเดอรท่ีสามารถนํ าไปใชงานได

- การลบไฟลและโฟลเดอร ส ําหรบัการลบไฟลหรอืโฟลเดอรที่ไมตองการ

ใชแลว สามารถทํ าไดโดย เลือกไฟลหรอโฟลเดอรที่ตองการลบ จากนัน้คลิกปุม ⌧ ที่อยูบนทลูบาร หรอืจะกดปุม Delete บนคียบอรด จะปรากฏขอความเพื่อใหยนืยนัวาตองการลบหรอืไม ใหคลิก Yes ถาตองการลบ โดยที่ขอมูลที่ลบนัน้จะถกูนํ าไปเก็บไวที่โฟลเดอรพเิศษชื่อ Recycle Bin หรอถงขยะ ซงึสามารถ นํ ากลับมาใชงานใหมได

45

- การกูไฟลและโฟลเดอรท่ีถกลบ ขอมูลท่ีอยูใน Recycle bin น้ี สามารถจะทํ าการกูไฟลท่ี ถกลบใหกลับ

คืนไปยงัที่เด ิมได โดยการคลิกเมาสที่ไอคอน Recycle bin ใน Windows Explorer หรอดับเบลิคลก ที่ไอคอน Recycle bin บน Desktop ก็ได จากนัน้ใหเลือกไฟลหรอโฟลเดอรที่ตองการกูคืน แลว คลิกที่ปุม Restore หรอืคลกเมนู File > Restore จะปรากฏไฟลหรอโฟลเดอรที่เลอกถกยายกลับไปท่ี ตํ าแหนงเดิม

- การคัดลอกไฟลและโฟลเดอร ส ําหรบัการคัดลอก (Copy) ไฟลหรอืโฟลเดอรนัน้สามารถทํ าไดดังนี้ 1) ใหเลือกไฟลหรอโฟลเดอรที่ตองการคัดลอก 2) คลิกเมนู Edit > Copy หรอืกดคีย Ctrl+C 3) จากนัน้เลือกไดรฟและโฟลเดอรที่ตองการคัดลอกขอมูลไปไว 4) แลวคลิกเมน ูEdit > Paste หรอืกดคีย Ctrl+V

- การยายไฟลและโฟลเดอร การยายไฟลหรอืโฟลเดอรเองก ็สามารถท ํ

าไดงายเหมอืนกับการคัดลอก ไฟล ซึ่งจะแตกตางกันนิดเดียวเทานัน้ โดยทํ าไดดังน้ี

1) ขัน้แรกใหเลือกไฟลหรอโฟลเดอรที่ตองการยาย 2) คลิกเมน ูEdit > Cut หรอืกดคีย Ctrl+X

3) จากนัน้เลือกไดรฟและโฟลเดอรที่ตองการยายขอมูลไปไว 4) แลวคลิกเมน ูEdit > Paste หรอืกดคีย Ctrl+V

46 - การเปล่ียนชื่อไฟลและโฟลเดอร

การเปล่ียนชื่อไฟลและโฟลเดอร (Rename) ทํ าไดดังน้ี 1) เลือกไฟลหรอโฟลเดอรท่ีตองการเปล่ียนชื่อ 2) คลิกขวาท่ีไฟลและโฟลเดอรจะเกิดเมนูใหเลือก 3) เลือกไปท่ี Rename 4) พมิพชื่อไฟลหรอโฟลเดอรท่ีตองการเปล่ียน 5) กดปุม Enter บนคียบอรดหรอืคลิกที่พื้นท่ีวางใด ๆ

47 ตอนท่ี 4 การใชงานโปรแกรมอรรถประโยชน (Accessories)

โปรแกรมวนิโดวส ที่ติดตัง้อยู บนเครื่องคอมพวิเตอร นัน้จะแถมโปรแกรมอรรถ ประโยชนเล็ก ๆ นอย ๆ มาใหใชงานดวย รายชื่อของโปรแกรมอรรถประโยชน ท่ีนิยมใชมดัีงน้ี

3.12 โปรแกรม Calculator โปรแกรม Calculator จะมหีนาตาเหมอืนกับเคร ื่องคิด

เลขทัว่ ๆ ไป สามารถ Click mouse ที่ปุมตาง ๆ หรอืกดที่แปน Keyboard เพื่อปอนคาส ําหรบัคํ านวณได

3.13 โปรแกรม Notepad โปรแกรมจะทํ าหนาที่เปนเหมอืนสมุดโนตส ําหรบับนั

ทึกขอความท่ีนอกจากจะ มปีระโยชนในการบนัทึกขอความสัน้ ๆ แลวยงัสามารถคนหาประโยชนหรอืคํ าที่ตองการไดอยาง รวดเรว็ โดยการใชคํ าสัง่ และ Search > find

48 3.14 โปรแกรม Windows Media Player

โปรแกรมการฟงเพลง และการดภูาพยนตร ซึ่งการฟงเพลงนัน้ทางระบบปฏิบตัิ การ Windows ไดจดัทํ า Software ที่ติดมากับระบบการปฏิบตัิการ Windows ไวแลว ซงึหลงจาก Setup แลว ระบบปฏิบตั ิการ Windows ก็จะลงซอฟตแวรที่ใหการสนับสนุนทางดานการฟงเพลง และด ูภาพยนตรไวดวยเลย ซึ่งการฟงเพลงสามารถทํ าตามขัน้ตอนไดงาย ๆ ดังน้ี

ค ล ิก เ ล ือ ก เ ม น ู Start >> Program >> Accessories >> Entertainment >> Windows Media Player หรอืดังรูป

49 หลังจากนัน้ ระบบปฏิบติัการ Windows จะทํ าการเปดโปรแก

รมที่ชอื Windows Media Player ขึ้น ซง่จะมลีักษณะการสัง่งานตาง ๆ โดยสามารถแบงลกษณะการสัง่งานไดดังน้ี

หมายเลข 1เลน (Play) หรอื หยุดเลนชัว่คราว (Pause)หมายเลข 2หยุดเลน (Stop)หมายเลข 3ถอยหลังกลับ (Skip Backwards)หมายเลข 4เล่ือนไปขางหนา (Skip Forwards)หมายเลข 5ปด เปดเสยีงหมายเลข 6ปรบัระดับความดังของเสยีง

วธิกีารใชงาน 1. เปดซดีีรอมไดรฟพรอมกับใสแผนซดีีเขาไป จากนัน้ก็ปดถาดซดีี

2. หลังจากนัน้ ระบบปฏิบตัิการ Windows จะตรวจสอบขอมูลท่ีอยูในแผนซดีี ทันทีและหากพบวาเปนแผนซดีีเพลง หรอืภาพยนตร ก็จะเริม่เลนแผนทันที

3.15 เกม ในโปรแกรมวนิโดวสที่ติดตัง้อยู บนเครื่องคอมพวิเตอร

นัน้ นอกจากจะม ีโปรแกรมที่เอาไวส ําหรบัใชงานแลว ยงัมโีปรแกรมประเภทเกมมมีาใหเพ ื่อ เอาไวเลนคลายเครยีดดวย เกมท ี่ม ีมาใชสวนใหญเปนเกมที่ใชประลองเชาวนปญญาเปนหลัก เกมเหลานี้เหมาะส ําหรบนํ ามา เลนในชวงพกั หรอืชวงที่ตองการผอนคลายความเครยีด

50 โปรแกรมเกมท่ีมแีถมมาใหในโปรแกรมวนิโดวสนัน้มอียูดวยกัน 4 โปรแกรม ดังน้ี

- เกมเรยีงไพ ประลองปญญา Free Cell

เ ก ม F r e e C e l l เ ป นเกมที่ต องทํ าหน าท่ี เรยีงไพใหเปนระเบยีบจาก ไพท่ีเรยงกันอยูอยางสุม ๆ การจะชนะเกมได จะตอง วางแผนในการเรยีงไพพอ สมควร

- เกมแขงจบัหมู Heart เ ก ม H e a r t ม ี

ลักษณะเดียวกับการเลมเกม ไพจบัหมูท่ี เป นเกมที่จะ ตองทํ าทกุวธิใีห มคีะแนน ต่ํ าท่ีสดุ จงึจะสามารถเปนผู ชนะเกมได

- เกมคนหาระเบดิ Minesweeper เกม Minesweeper เปนเกมที่จะ

ตองคนหาจุดที่ตัง้ของกับระเบดิซึ่งอยูใน ตารางขนาดตางๆ การจะชนะเกมต อง อาศัยการคิดคํ านวณพอสมควร และยงั ตองใชดวงอีกดวย

51 - เกมถอดไพวดัดวง Solitaire

เกม Solitaire เปนเกมถอดไพ ท่ีจะตองเรยีงไพอกเชนเดียวกัน แต เกมน้ีจะแตกตางตรงท่ีจะตองมดีวง เขามาเกี่ยวของกับการเลนคอนขาง มากหลาย ๆ คนนิยมใชเกมในการ เชค็ดวง

แหลงท่ีอยูของเกมตาง ๆ เมนูส ําหรบัเรยีกโปรแกรมเกมขึ้นมาเลนนัน้จะถกูเอาไวที่

เดียวกัน นัน่คือ เมนู Start > Programs > Accessories > Games แลวคล ิกเล ือกเกมท ี่ตองการเลนดังนี้

คลิกเมนู Start > Programs > Accessories > Games

ค ล ิก เ ล ือ ก เ ก ม ท ี่ตองการ เลนจากเมนูเกมท่ีปรากฏ

52

ใบงานท่ี 2.1 ความรูพื้นฐานของระบบปฏิบติัการ

ชื่อ-สกลุ ………………………………………โรงเรยีน………………………….…..……………

1. ถาเครื่องคอมพวิเตอรของทานไมมรีะบบปฏิบตัิการ ทานสามารถจะใชประโยชน จากเคร ื่องคอมพวิเตอรนี้ไดหรอไม เพราะเหตใุด

2. ระบบปฏิบติัการระบบตาง ๆ มขีอดีและขอเสยีตางกันอยางไร

ชื่อระบบปฏิบติัการข อดี ขอเสยี

สรุป : ระบบปฏิบติัการใดเหมาะสมที่จะใชงานในคอมพวิเตอรมากท่ีสด เพราะอะไร

53

ใบงานท่ี 2.2 การใชงานระบบปฏิบติัการ

ชื่อ- สกลุ …………………….…………….. … โรงเรยีน ……………..………………….………...

1.ใหผูเขารบัการอบรมฝกปฏิบตัิการใชงานระบบปฏิบตัิการ Microsoft Windows ตามใบงานที่ 2.2 ในเรื่องตอไปน้ี

ตอนที่ 1 : การเขาสูระบบปฏิบติัการ 1) ฝกปฏิบติัเปดเครื่องคอมพวิเตอรอยางถกูวธิ ี2) ฝกปฏิบติัใชงานเมาส และตัวชีเ้มาสลกษณะตาง ๆ 3) ฝกปฏิบติัขยาย - ยอ - ยาย และปรบขนาดหนาตางโปรแกรม 4) ฝกปฏิบติัปดเครื่องคอมพวิเตอรอยางถกูวธิ ี

ตอนที่ 2 : การปรบัเปลยนหนาจอ (Desktop) 1) ฝกปฏิบติัเปล่ียนฉากหลัง (Wallpaper) 2) ฝกปฏ ิบตั ิใชงานโปรแกรมถนอมหนาจอ (Screen saver) 3) ฝกปฏิบตัิปรบเวลาและวนัท่ี 4) ฝกปฏิบติัเปล่ียนภาษาไทยเปนอังกฤษ และองกฤษเปนไทย

ตอนที่ 3 : การจดัการไฟล (File) และโฟลเดอร (Folder) 1) ฝกปฏิบติัใชโปรแกรม Windows Explorer ดังตอไปน้ี

1.1ฝกปฏิบติัเลือกไฟลและโฟลเดอร1.2ฝกปฏิบติัสรางโฟลเดอร1.3ฝกปฏิบติัลบไฟล และโฟลเดอร1.4ฝกปฏิบติักูไฟล และโฟลเดอรที่ถกลบ1.5ฝกปฏิบติัคัดลอกไฟล และโฟลเดอร

1.6ฝกปฏิบติัยายไฟล และโฟลเดอร1.7ฝกปฏิบติัเปล่ียนชื่อไฟล และโฟลเดอร

54

ตอนที่ 4 : การใชงานโปรแกรมอรรถประโยชน (Accessories) 1) ฝกปฏิบติัใชโปรแกรมคิดเลข 2) ฝกปฏิบติัใชโปรแกรม Notepad 3) ฝ ก ป ฏ ิบ ตั ิใ ช โ ป ร แ ก ร ม Windows Media Player 4) ฝกปฏิบติัใชโปรแกรมเลนเกม

2. ใหผูเขารบัการอบรมสรางโฟสเดอรตามลํ าดับดังน้ี

1)สรางโฟลเดอรชื่อ ผลงาน แลวบนัทึกไวใน My Documents

2)เปดโฟลเดอรชื่อ ผลงาน แลวสรางโฟสเดอรใหมอีก 5 โฟลเดอร มชีอตามลํ าดับ ดังนี้ Word 1, Excel 2, PowerPoint 3, Internet 4, และบูรณาการ 5