UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

In naam van het volmaakte. Conservatisme in Nederland in de negentiendeeeuw van Gerit Jan Mulder tot Jan Heemskerk Azn

van Raak, A.A.G.M.

Publication date2000

Link to publication

Citation for published version (APA):van Raak, A. A. G. M. (2000). In naam van het volmaakte. Conservatisme in Nederland in denegentiende eeuw van Gerit Jan Mulder tot Jan Heemskerk Azn. Wereldbibliotheek.

General rightsIt is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an opencontent license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulationsIf you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, pleaselet the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the materialinaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letterto: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. Youwill be contacted as soon as possible.

Download date:18 Aug 2021

Geraadpleegdee bronnen

Archieven Archieven

AlgemeenAlgemeen Rijksarchief's-Gravenhage (ARA) Archieff De Beaufort Archieff Van Beeck Vollenhoven Archieff Forstner van Dambenoy Archieff Gevers van Endegeest Archieff Groen van Prinsterer ArchiefVann Hall Archieff Heemskerk Archieff Kabinet des Konings -ArchiefVann Rappard Archieff Thorbecke ArchiefVreedee en Van Marie ArchiefVrolik k

GemeentearchiefGemeentearchief (GA) 's-Gravenhage Archieff Kiesvereeniging Vaderland en Koning, 1853-1912 Archieff Nationaal-Historische Partij, (1903) 1904-1912

GemeentearchiefGemeentearchief (GA) Leeuwarden Archieff Kiezersvereeniging Vaderland en Oranje te Leeuwarden, 1859-1864

InternationaalInternationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (USG) Archieff De Bosch Kemper

KoninklijkKoninklijk Huisarchief (KH) Archieff Departement Hofmaarschalk Archieff Koning Willem m

MuseumMuseum Boerhave (MB) Archieff Gunning

RegionaalRegionaal Archief Alkmaar (RAA) ArchiefVann Foreest

250 0 I NN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

RéveilarchiefRéveilarchief Amsterdam (RA) ArchiefVann Asch van Wijck Archieff Van derBrugghen ArchiefKoenen n

Periodieken Periodieken

AlgemeenAlgemeen Handelsblad AmsterdamscheAmsterdamsche Courant HetHet Centrum DeDe Constitutioneel DagbladDagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage EigenEigen Haard EvangelischeEvangelische Kerkbode DeDe Fakkel DeDe Gids GoudschGoudsch Kronijkske 's-Gravenhaagsche's-Gravenhaagsche Nieuwsbode DeDe Grondwet DeDe Morgenster DeDe Nederlander NederlandscheNederlandsche Stemmen NieuwNieuw Dagblad van 's-Gravenhage NieuweNieuwe Rotterdamsche Courant DeDe Tijd DeDe Tijdgenoot UtrechtschUtrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad UtrechtscheUtrechtsche Provinciale en Stads Courant DeDe Vaderlander Volksblad Volksblad DeDe Waakzaamheid WaarheidWaarheid in Liefde DeDe Wespen

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 251 1

AangehaaldeAangehaalde literatuur en overige gedrukte bronnen

(Anoniem)) Bladzijden voor Nederland's geschiedboek na 1853, of Willem m te Amster-damdam in april dezes jaars (Amsterdam 1853)

(Anoniem)) Dat niemand uwe kroon neme. Eene roepstem tot onze geloofsbroeders bij dede vestiging der bisschoppelijke hiërarchie in Nederland (Amsterdam 1853)

(Anoniem)) Een nieuw Volkslied bij den intogt van onzen geliefden koning Willem m, opop 14 September 1853 (Utrecht 1853)

(Anoniem)) Nieuw Geuzenlied ofallokutie bij de blijde inkomst van de monseigneurs vanvan Romen (Tiel 1853)

(Anoniem)) 'De Aprilbeweging, i-m', De Gids 18 (1854 i-m) i-4i> 328-368 en 595-667 (Anoniem)) Catalogus der nagelaten bibliotheek van wijlen den weledl z. gel heer dr.

GJ.GJ. Mulder, oud-hoogleraar aan de Universiteit, te Utrecht (Utrecht 1881) G.. Abma, Geloof en politiek Confessionele partijvorming in Friesland. Ontstaan en

eersteeerste jaren, 1852-1871 (Leeuwarden 1980) I tt Aerts, De Letterheren. Liberale cultuur in de negentiende eeuw. Het tijdschrift De

GidsGids (Amsterdam 1997) R.. Aerts, 'Bevoegde autoriteiten. Burgerlijke intellectuelen in de negentiende eeuw.

Eenn groepsportret*, De Negentiende Eeuw 22 (1998) 72-95 P.. Albers sj, Geschiedenis van het herstel der hiërarchie in de Nederlanden (2 dln.;

's-Gravenhagee 1903-1904) H.Th.. Ambagtsheer, Jhr. mr. Jeronimo de Bosch Kemper. Behoudend maatschappij-

hervormerhervormer (Amsterdam 1959) J.. Bake, Over de vertegenwoordiging der wetenschap (Leiden 1846) G.L.. Baker, 'Drie aspecten van Vorstenschool: staatkunde, theater en Thorbecke',

OverOver Multatuli 39 (1997) 17-24 K.. Bakker, 'Een poëtisch gewest. Thorbecke, Duitsland en de Romantiek', Tijdschrift

voorvoor Geschiedenis 107 (1994) 5*7-536 J.Th.. Bank, 'Journalisten in de confessionele media: wachters van de bestaande orde

off een relativ freischwebende Intelligenz?', Documentatieblad voor de Nederlandse kerkgeschiedeniskerkgeschiedenis na 1800 31 (1989) 3-17

D.E.. Barclay, 'The court camarilla and the politics of monarchical restoration in Prussia,, 1848-58', in: L.E. Jones en J. Retallack (red.), Between reform, reaction andand resistance. Studies in the history of German conservatism from 1789 to 1945 (Oxfordd 1993) 123-156

A.. Barentsen, 'Plaatsbepaling en waardering van het Nederlandse geschiedkundige conservatisme-onderzoek",, Theoretische Geschiedenis 17 (1990) 257-269

W.H.. de Beaufort, Dagboeken en aantekeningen van Willem Hendrik de Beaufort, 1874-1918.1874-1918. J.P. de Valken M. van Faassen (red.) (2 dln.; 's-Gravenhage 1993)

G.A.M.. Beekelaar, Rond grondwetsherziening en herstel der hiërarchie. De Hollandse katholiekekatholieke jongeren, 1847-1852 (Hilversum en Antwerpen 1964)

P.. van Bemmelen, Levensbericht van mr. Gerrit van Leeuwen (Leiden 1872)

252 2 I NN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

R.M.. Berdahl, The politics of the Prussian nobility. The development of a conservative ideology,ideology, 1770-1848 (Princeton 1988)

K.. van Berkel, In de voetsporen van Stevin. Geschiedenis van de natuurwetenschappen inin Nederland, 1580-1940 (Amsterdam 1985)

K.. van Berkel, Citaten uit het boek der natuur. Opstellen over Nederlandse weten-schapsgeschiedenisschapsgeschiedenis (Amsterdam 1998)

J.L.. Bernhardi, De gebeurtenissen van het jaar 1853. Bijdrage tot de geschiedenis van landland en kerk (Gorinchem 1854)

W.. Bevaart, De Nederlandse defensie, 1839-1874 ('s-Gravenhagei993) R.. Blake, Disraeli (Londen 1966) R.. Blake, The Conservative Party from Peel to Major (Londen 1997) L.. Blok, 'Jacob van Lennep. Kanttekeningen bij een Amsterdamse conservatief', in:

E.. Jonker en M. van Rossem (red.), Geschiedenis en cultuur, achttien opstellen ('s-Gravenhagei99o)) 71-80

J.C.H.. Blom, 'Nederland sinds 1830', in: J.C.H. Blom en E. Lamberts (red.), Geschie-denisdenis van de Nederlanden (Rijswijk 1993) 308-365

J.C.H.. Blom en C.J. Misset, 'Een onvervalschte Nederlandsche geest. Enkele histo-riografischeriografische kanttekeningen bij het concept van een nationaal-gereformeerde richting',, in: J.C.H. Blom, Burgerlijk en beheerst. Over Nederland in de twintigste eeuweeuw (Amsterdam 1996) 82-99

J.C.. Boogman, Rondom 1848. De politieke ontwikkeling van Nederland, 1840-1858 (Bussumm 1978)

J.C.. Boogman, 'Über den politischen Konservatismus in den Niederlanden bis rum Endee des 19. Jahrhunderts', in: H.W. von der Dunk en H. Lademacher (red.), AufdemAufdem Wegzum modernen Parteienstaat. Zur Entstehung, Organisation und StrukturStruktur politischer Parteien in Deutschland und den Niederlanden (Melsungen 1986)) 21-36

J.A.Bornewasser,, 'Thorbecke en de kerken', Bijdragen en Mededelingen betreffende dede Geschiedenis der Nederlanden 87 (1972) 375-395

J.A.. Bornewasser, 'Ministeriële verantwoordelijkheid voor en na 1848', in: G.A.M. Beekelaarr e.a. (red.), Vaderlands verleden in veelvoud. Opstellen over de Neder-landsegeschiedenislandsegeschiedenis na 1500 (2 dln.; 's-Gravenhage 1980) 11,71-99

J.A.. Bornewasser, 'Hoe conservatief was het Réveil?', in: Idem, Kerkelijk verleden inin een wereldlijke context. Historische opstellen, gebundeld en aangeboden aan de schrijverschrijver bij zijn aftreden als hoogleraar (Amsterdam 1989) 327-344

J.A.. Bornewasser, 'Roomse bezwaren tegen Da Costa's Bezwaren', in: ibidem, 345-356 J.A.. Bornewasser, 'Mythical aspects of Dutch anti-catholicism in the nineteenth

century',, in: ibidem, 362-375 J.. de Bosch Kemper, Volkswil en volksbelang (Amsterdam 1848) J.. de Bosch Kemper, Geschiedkundig onderzoek naar de armoede in ons Vaderland,

harehare oorzaken en de middelen die tot hare vermindering zouden kunnen worden aangewendaangewend (Haarlem 1851)

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 253 3

J.. de Bosch Kemper, De Staatswetenschap, eene wetenschap op waarneming en wijs-begeertebegeerte gegrond, en door voortdurende kritiek te volmaken (Amsterdam 1852)

J.. de Bosch Kemper, Een woord ter overweging over eenige onbeschrevene politieke beginselenbeginselen (Amsterdam 1863)

J.. de Bosch Kemper, Handleiding tot de kennis van de wetenschap der zamenleving (Amsterdamm 1863)

J.. de Bosch Kemper, De ontbinding der Tweede Kamer. Een woord ter overweging aan aUenaUen die naar waarheid witten oordeelen (Amsterdam 1866)

J.. de Bosch Kemper, Punten van overeenstemming bij de oplossing van tijdvragen (Amsterdamm 1869)

J.. de Bosch Kemper, De vredebeweging in Nederland (Amsterdam 1871) J.. de Bosch Kemper, Geschiedenis van Nederland na 1830 1830 (5 dln.; Amsterdam 1873-

1882) ) H.. Bouman, De godgeleerdheid en hare beoefenaars in Nederland (Utrecht 1862) AJ.. Bronkhorst, Rondom 1853. De invoering der Rooms-Katholieke hiërarchie. De

AprilbewegingAprilbeweging ('s-Gravenhage 1953) J.. Brouwer, Het binnenste naar buiten. Beginselen en actualiteit van mr. JJ.L. van der

BrugghenBrugghen (1804-1863) (Zutphen 1981) R.E.. de Bruin, 'Stilte na de storm. Utrecht in de eerste helft van de negentiende

eeuw',, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 101 (1986)) 5x0-528

R.E.. de Bruin en GJ. Schutte (red.), Drie protestantse conservatieven uit de negen-tiendetiende eeuw (Amsterdam 1994)

E.. Burke, Reflexions on the revolution in France, in: Reflexions on the revolution in FranceFrance (Edmund Burke), The rights of man (Thomas Paine) (New York 1961)

E.. Burke, A philosophical enquiry into the origin of our ideas of the sublime and beautifulbeautiful (Oxford 1998)

J.Th.. Buys, 'De dondere dagen vóór kersmis', De Gids 29 (18651) 1-24 J.Th.. Buys, 'Avontuurlijke politiek', De Gids 32 (18681) 51-79 RAJ.. Caljé, 'De jongens van weleer. Achtergronden, studieverloop en levensloop

vann drie cohorten Delftse studenten in de negentiende eeuw', in: E.WA. Hanssen (red.),(red.), Het corps als koninkrijk. 150 jaar Delftsch studentencorps (Hilversum 1998) 84-123 3

M.. Chappin en J.P. de Valk, 'Koning Willem 1: een verlicht despoot?', Documentatie-bladwerkgroepbladwerkgroep achttiende eeuw 49/50 (1981) 84-109

C.. J. J. Clements, 'Oranjepreken en oranjeliefde. Een onderzoeknaar het negentiende-eeuwss protestants natiebeeld', in: J.H. van de Bank e.a. (red.), Theologie en kerk in hethet tijdperk van de Camera Obscura. Studies over het Nederlandse protestantisme inin de eerste helft van de negentiende eeuw (Utrecht 1993) 157-170

P.B.. Cliteur, 'Het Europese conservatisme als reactie op de Franse Revolutie', in: S.W.. Couwenberg (red.), Opstand der burgers. De Franse Revolutie na 200 jaar (Kampenn 1988) 99-111

254 4 I NN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

P.B.. Cliteur, Conservatisme en cultuurrecht Over de fundering van recht en rechtsbe-ginselenginselen (Amsterdam 1989)

P.B.. Cliteur, 'Conservatisme en liberalisme; een poging tot begripsbepaling', in: K. Groenveldd en G.A. van der List (red.), Liberalisme en conservatisme. Verslag van eeneen symposium ('s-Gravenhagei99o) 7-21

E.. Cohen, 'Wat leeren ons de archieven omtrent Gerrit Jan Mulder?', Verhandelingen derder Koninklijke Akademie van Wetenschappen., afd. Natuurkunde, xix, pt 2 (1948)

S.. Contarini, 'In de spiegel van de natuur. Het verhevene bij Paulus van Hemert', GeschiedenisGeschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland 3 (1992) 97-106

E.H.. Cossee, Verwantschap en verwijdering. De Groninger godgeleerden en het unita-rismerisme (Groningen 1992)

Is.. da Costa, Bezwaren tegen den geest der eeuw (Leiden 1823) S.W.. Couwenberg, 'Vanwaar die Hollandse koudwatervrees voor conservatisme?',

CivisMundi.CivisMundi. Tijdschrift voor politieke filosofie en cultuur 35 (1996) 130-135 (J.W.. Cramer) Open brief. Een katholijk Nederlander aan zijne landgenooten (Am-

sterdamm 1850) H.. Daalder, 'Niederlandische Liberale im 19. Jahrhundert- eine herrschende, aber

unorganisiertee Minderheit', in: H.W. von der Dunk en H. Lademacher (red.), AufdemAufdem Wegzum modernen Parteienstaat. Zur Entstehung, Organisation und StrukturStruktur politischer Parteien in Deutschland und den Niederlanden (Melsungen 1986)37-58 8

P.. Derkx, 'Hetwoord humanisme: opkomsten betekenis', in: Idem (red.), Voor men-selijkheidselijkheid of tegen godsdienst? Humanisme in Nederland, 1850-1960 (Hilversum 1998)10-33 3

F.. Dieteren, 'De lesbrieven van Gerrit Jan Mulder aan Marie Porreij, 1875-1879', GewinaGewina 20 (1997) 211-226

L.. Dittmer,Beamtenkonservativismus undModernisierung. Untersuchungen zur Vor-geschichtegeschichte der Konservativen Partei in Preussen, 1810-1848/49 (Stuttgart 1992)

J.C.. van der Does, De vrijheid voorgestreên. Gedenkschrift ter gelegenheid van het eeuwfeestvaneeuwfeestvan kiesvereniging Nederland en Oranjete Amsterdam, 1851-1951 (Hoorn 1951) )

F.. Domela Nieuwenhuis, Van christen tot anarchist (Amsterdam 1910) W.. van Dooren (red.), Cornells Opzoomer. Het wezen der kennis (Baarn 1990) E.. Douwes Dekker, Volledige Werken (25 dln.; Amsterdam 1950-1995) E.. Douwes Dekker, Over vryen arbeid in Nederlandsch-Indië en de tegenwoordige

kolonialekoloniale agitatiey in: ibidem, 11,180-230 E.. Douwes Dekker Nog eens: Vrye arbeid in Nederlands-Indiè, in: ibidem, v, 385-463 E.. Douwes Dekker, Vorstenschool, of vluchtige schets van 'n paar verschillende wyzen

waaropwaarop hooggeplaatste personen hun roeping zouden kunnen opvatten, in: ibidem, vi ,, 13-111

L.. van Driel, De zin van de vorm. Roorda 'slogische analyse en de algemene grammatica (Amsterdamm 1988)

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 255 5

O.W.. Dubois, Een vriendschap in Réveiïkring. De omgang tussen Isaüc da Costa en WillemWillem de Clercq, 1820-1844 (Heerenveen 1997)

S.. Dudink, Deugdzaam liberalisme. Sociaal-liberalisme in Nederland, 1870-1901 (Am-sterdamm 1997)

H.W.. von der Dunk, 'Conservatisme in vooroorlogs Nederland', Bijdragen en Me-dedelingendedelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 90 (1975) *5~37

H.W.. von der Dunk, Conservatisme (Bussum 1976) H.W.. von der Dunk, 'Zum politischen Klima in Deutschland und den Niederlanden

inn der Zwischenkriegszeit', in: H.W. von der Dunk en H. Lademacher (red.), AufdemAufdem Weg zum modernen Parteienstaat. Zur Entstehung, Organisation und StrukturStruktur politischer Parteien in Deutschland und den Niederlanden (Melsungen 1986)) 285-302

J.P.. Duyverman, 'Politieke groeperingen, 1850-1900', Jaarboekje voorgeschiedenis en oudheidkundeoudheidkunde van Leiden en omstreken 54 (1962) 121-134

J.P.. Duyverman, 'De formatie van het kabinet Van Zuylen-Heemskerk', Bijdragen en MededelingenMededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 94 (i979) 84-88

M.. van Dijk, 'Tussen vrijheid en gezag. Het conservatisme van Carel Gerretson', in:: R. van Raak (red.), Conservatisme in Nederland, ca. 1780-1940 (Leende 1999) 44-52 2

N.. van Egmond, Consequent Christendom. Leven en werk van mr. J.J.L van der BrugghenBrugghen (Wageningen 1964)

JAA O. Eskes, 'Het Nederlandse beeld van politieke partijen tussen 1813 en 1848', JaarboekJaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (1991) 62-83

J.. van Eijnatten, 'Opklaring, opwekking en behoud. Religieus conservatisme in Nederland,, 1780-1840', in: R. van Raak (red.), Conservatisme in Nederland, ca. 1780-19401780-1940 (Leende 1999) 9-24

J.. van Eijnatten, 'Oranje en Nederland zijn één. Orangisme in de negentiende eeuw', DeDe Negentiende Eeuw 23 (1999) 4-22

J.. Fruchtman, Thomas Paine. Aposüe of freedom (New York en Londen 1994) J.J.. GvdtyDepen in aanslag. Revolutionairen rond 1848 (Bussum 1968) A.. van Gils, 'Een winderig heerschap. Edmond Willem van Dam van Isselt (1796-

1860)',, Bijdragen en Mededelingen Gelre 76 (1985) 89-117 E.. Glas, 'The Liebig-Mulder controversy. On the methodology of physical che-

mistry',, Janus. Revue internationale de l'histoire des sciences, de la médecine, de la pharmaciepharmacie et de la technique 63 (1976) 27-46

J.G.. Gleichman, 'Mr. RA. van Hall als minister. Mededeelingen en herinneringen, in',, De Gids 66 (1902111) 53-90

S.. Gorter, 'De verkiezingsroman', De Gids 34 (18701) 326-351 A.. Goslinga, Christendom en Historie (3 dln.; Amsterdam 1925-1937) Fr.. Gregory, Scientific materialism in Nineteenth Century Germany (Dordrecht 1977) M.. Greiffenhagen, 'Das Dilemma des Konservatismus' (1961), in: H.-G. Schumann

(red.),, Konservativismus (Keulen 1974) 156-198

2566 IN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

F.Chr.. de Greuve, Brieven in antwoord op de Brieven van den hoogleraar Ph.W. van HeusdeHeusde (Groningen 1838)

F.. Grewel, 'Psychologische aspecten van de conservatieve levenshouding', Sociolo-gischgisch Jaarboek 5 (1951) 96-127

G.. Groen van Prinsterer, Schriftelijke nalatenschap. G. Gerretson en J.L. van Essen (red.)) (9 dln.; 's-Gravenhage 1925-1991)

D.. Grosser, Grundlagen und Struktur der Staatslehre Friedrich Julius Stahh (Keulen 1963) )

J.W.. Gunning, 'Gerardus Johannes Mulder. 27 Dec. 1802-18 April 1880', Utrechtsche studentenalmanakstudentenalmanak voor het jaar 1881 (Utrecht 1881) 363-375

J.W.. Gunning, 'G.J. Mulder', in: Mannen van beteekenis in onze dagen (25 dln.; Haarlemm 1870-1894) xm, 139-188

I.. de Haan en H. te Velde, 'Vormen van politiek. Verandering van de openbaarheid inn Nederland, 1848-1900', Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis derder Nederlanden 111 (1996) 167—200

W.. J. de Haan, 'De onbekende invloed van J.F.L. Schroder (1774-1845) te Groningen', GeschiedenisGeschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland (1989) 29-38

H.S.. Haasse en S.W. Jackman (red.), Ben vreemdelinge in Den Haag. Uit de brieven vanvan koningin Sophie der Nederlanden aan lady Makt (Amsterdam 1984)

J.. Hagedoorn, 'De stemmer stemt, de kiezer kiest... de stemmer kiest. Onderzoek naarr stem- en kiesgedrag in Zwolle, 1839-1861', Zwols Historisch Jaarboek 1 (1984)

99-127 7 (F.A.. van Hall) De conservative partij in 1853 &* 1856 (Amsterdam 1857) HandelingenHandelingen van de Tweede Kamer (1848-1875) A.. Hanou, Sluiers van Isis. Johannes Kinker ah voorvechter van de Verlichting in

dede vrijmetselarij en in andere Nederlandse genootschappen, 1790-1845 (Deventer 1997) )

J.. Heemskerk Azn., Specimen inaugurale de Montesquivio, pars prior et idem pars alteraaltera (Utrecht 1839)

(J.. Heemskerk Azn.) 'Het reglement op de drukwerken in Nederlandsen Indië', De GidsGids 21 (18571), 373-398

(J.. Heemskerk Azn.) 'Het reglement op de drukwerken in Nederlandsen Indië. Parlementairr behandeld, 1 en n\De Gids 21 (185711 214-236 en 331-374

J.. Heemskerk Azn., De Praktijk onzer Grondwet (2 dln.; Utrecht 1881) Ph.W.. van Heusde, Brieven over den aard en de strekking van hooger onderwijs

(Utrechtt 1829) Ph.W.. van Heusde, De Socratische School ofwijsgeerte voor de negentiende eeuw (4

dln.;; Utrecht 1834-1839) Ph.W.. van Heusde, De school van Polybius of geschiedkunde voor de negentiende eeuw

(Amsterdamm 1841) E.. van Heuven-Van Nes, 'Koning Willem m en de watersnoodramp van 1861', Jaar-

boekboek Oranje-Nassau Museum (1993) 69-109

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 257 7

W.. Heyting, 'Saint-simonisme in Nederland, 1830-1840. G.Fr.J. van den Bergh en G.W.. van der Voo', Bijdragen en Mededelingen Mededelingen betreffende de Geschiedenis der NederlandenNederlanden 85 (1970) 315-336

H.M.. Hirschfeld, 'Enige beschouwingen over de betekenisvan het saint-simonisme", Economie.Economie. Tijdschrift voor algemeen economische, bedrijs-economische en sociale vraagstukkenvraagstukken 15 (1951) 361-379

F.. Hoeneveld, 'Met behoud van eigen standpunt Oud-liberaiisme en nationalisme inn Nederland rond de eeuwwisseling', Theoretische Geschiedenis 23 (1996) 16-47

G.G.. van der Hoeven (red.), De onuitgegeven parlementaire redevoeringen van mr. J.R.J.R. Thorbecke (7 dln.; Groningen 1900-1912)

H.. van der Hoeven, GijsbertKarelvan Hogendorp, conservatief ofliberaal? (Groningen 1976) )

P.. Hofstede de Groot, 'Beschouwing van den gang, dien de christelijke godge-leerdheidd in het algemeen dusverre in Nederland heeft gehouden', Nederlandsch archiefarchief voor kerkelijke geschiedenis 2 (1842) 121-190

P.. Hofstede de Groot, Het eigenaardige der rooms-catholieke en der protestantsche kerkkerk (Groningen 1853)

P.. Hofstede de Groot, De Groninger godgeleerden in hunne eigenaardigheid (Gronin-genn 1855)

J.C.. den Hollander, 'Conservatisme en historisme', Bijdragen en Mededelingen be-treffendetreffende de Geschiedenis der Nederlanden 102 (1987) 380-402

RL.. van Holthoon, 'De genese van Thorbeckes organische staatsleer', Bijdragen enen Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 101 (1986) 177-201 1

F.L.. van Holthoon, 'Thorbecke and Dutch liberalism', in: S. Groenveld en M. Wintle (red.),, Under the sign of liberalism. Varieties of liberalism in past and present (Zutpheni997)) 46-61

E.. Homburg, 'Van Volksscheikunde tot technologie. Popularisering van de chemie inn de negentiende eeuw', Gewina 18 (1995) 72-101

G.J.. Hooykaas, 'Het Archief-Weitzel, een bijdrage tot de kennis van koning Willem inn en zijn regering', Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der NederlandenNederlanden 83 (1969) 213-223

G.J.. Hooykaas, 'Het ontslag van de Kommissaris des Konings in de provincie Utrecht inn 1850', Jaarboek Oud-Utrecht (1976) 204-215

G.J.. Hooykaas, 'Thorbecke en de pers', Bijdragen en Mededelingen betreffende de GeschiedenisGeschiedenis der Nederlanden 105 (1990) 39-53

G.J.. Hooykaas, 'De politisering van de Nederlandse pers', De Negentiende Eeuw 15 (1991)) 125-136

GG J. Hooykaas, 'Koning Willem m en de grondwet in april 1853', Bijdragen en Mede-delingendelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 109 (1994) 53-56

G.J.. Hooykaas, 'Gerardus Johannis Mulder (1802-1880),hoogleraar in de scheikun-de,, orangist', in: J. Aalbers e.a. (red.), Utrechtse biografieën. Levensbeschrijvingen

258 8 INN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

vanvan bekende en onbekende Utrechters (5 dln.; Amsterdam en Utrecht 1996) 111, 141-145 5

G.J.. Hooykaas, 'Het individu op de troon. Thorbecke en de monarchie', De Negen-tiendetiende Eeuw 23 (1999) 46-55

R.. Hooykaas, 'De natuurwetenschap in de eeuw der genootschappen', in: H.A.M. Snelderss en K. van Berkel (red.), Natuurwetenschappen van Renaissance tot Dar-win.win. Thema's uit de wetenschapsgeschiedenis ('s-Gravenhagei98i) 131-167

J.P.. van den Hout, 'P. Hofstede de Groot als ideoloog van de grootprotestantse beweging,, 1840-1844', Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis nana 180015 (199211) 1-24

E.S.. Houwaart, De hygiënisten. Artsen, staat en volksgezondheid in Nederland, 1840-18901890 (Groningen 1991)

M.. Huizing, Verkiezing voor de Tweede Kamer in Rotterdam (scriptie RUU 1985) J.J.. Huizinga, J. Heemskerk Azn. (1818-1897). Conservatief zonder partij (Harlingen

1973) ) T.A.. Jenkins, Disraeli and Victorian conservatism (Basingstoke en Londen 1996) GJ.. Johannes, De barometer van de smaak. Tijdschriften in Nederland, 1770-18)0

('s-Gravenhagee 1995) L.E.. Jones en J. Retallack (red.), Between reform, reaction and resistance. Studies in

thethe history of German conservatism from 1789 to 1945 (Oxford 1993) L.. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog (14 dln.;

's-Gravenhagee 1969-1994) RR de Jong, 'Conservatieven en katholieken tijdens het kabinet-Van Zuylen-Heems-

kerk,, 1866-1868', Jaarboek van het Katholiek Documentatie Centrum 25 (1995) 7-26 6

R.. de Jong, Van standspolitiek naar partijloyaliteit. Verkiezingen voor de Tweede Kamer,Kamer, 1848-1887 (Hilversum 1999)

R.. de Jong, 'Conservatieven en 1848. De grondwetsherziening als onderdeel van eenn conservatieve traditie van geleidelijke hervorming', in: R. van Raak (red.), ConservatismeConservatisme in Nederland, ca. 1780-1940 (Leende 1999) 38-43

R.. de Jong, 'De Algemeene Kiesvereeniging, 1868-1875. De eerste politieke partij van Nederland',, Jaarboek 1999. Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningenn 2000) 240-250

A-A.. de Jonge, Crisis en critiek der democratie. Anti-democratische stromingen en de daarindaarin levende denkbeelden over de staat in Nederland tussen de wereldoorlogen (Assenn 1968)

LJ.. de Jongh, Antwoord op de beide stukken vanprof. G.J. Mulder, getiteld Scheikundig onderzochteonderzochte levertraan ('s-Gravenhage 1848)

J.. Joosten, Politiek en bestuurlijk leven in Gouda, 1840-1860. Een onderzoek naar de werkingwerking van de kieswet van 1850 en de gemeentewet van 1851 (scriptie RUU 1986)

S.D.. Kale, Legitimism and the reconstruction of French society, 1852-1883 (Baton Rouge enn Londen 1992)

GERAADPLEEGDEE BRONNEN 259 9

H.. Kamminga, 'Nutrition for the people, or the fete of Jacob Moleschott's contest forr a humanist science', in: H. Kamminga en A. Cunningham (red), The science andand culture of nutrition, 1840-1940 (Amsterdam 1995) 15-47

I.. Kant, Kritik der reinen Vernunft. Nach der enten und zweiten Originalausgabe herausgegebenherausgegeben (Hamburg 1998)

J.M.. Kerkmeijer , 1852-1932. School van Z.M. koning Willem in en HM. koningin EmmaEmma der Nederlanden. Loolaan Apeldoorn (Apeldoorn 1952)

J.W.. Kirpestein, Groen van Prinsterer als bekider van kerk en staat in de negentiende eeuweeuw (Leiden 1993)

J.. Kloek, Een begrensd vaderland. De roman rond 1800 tussen nationaal karakter en internationaleinternationale markt (Amsterdam 1997)

R.. Knegt, 'Jeronimo de Bosch Kemper, 11, naar een empiriese christelijke ethiek', AmsterdamsAmsterdams Sociologisch Tijdschrift 2 (1975111) 76-86

H.. Knippenberg, De religieuze kaart van Nederland. Omvang en geografische spreiding vanvan de godsdienstige gezindten vanaf de Reformatie tot heden (Assen en Maastricht 1992) )

N.. Kolff , Over den invloed van politiekepartijen op den Nederlandschen regeeringsvorm (Leidenn 1931)

RAA Koole, De opkomst van de moderne kaderpartij (Zutphen 1992) E.H.. Kossmann, De Lage Landen, 1780-1980. Twee eeuwen Nederland en België (2

dln.;; Amsterdam en Brussel 1986) E.H.. Kossmann, 'Over Conservatisme', in: Idem, Politieke theorie en geschiedenis.

VerspreideVerspreide opstellen en voordrachten (Amsterdam 1987) 9-25 E.H.. Kossmann, 'Verlicht conservatisme. Over Elie Luzac', in: ibidem, 234-248 E.H.. Kossmann, 'Thorbecke en het historisme', in: ibidem, 306-347 H.. Krop, 'Natuurwetenschap en theologie in de negentiende eeuw. De filosofische

achtergrondenn van de moderne theologie', Theoretische Geschiedenis 21 (1994) 16-31 1

R.. Kuiper, 'G.W. Vreede, conservatisme en agitatie', in: R.E. de Bruin en G. J. Schutte (red.),(red.), Drie protestantse conservatieven uit de negentiende eeuw (Amsterdam 1994) 67-88 8

R.. van der Laarse, 'Verzwolgen door den ultramontaanschen vloed. Leken en cle-russ in katholiek Delft in de negentiende eeuw1, in: J.C.H. Blom en CJ. Misset (red.),, Broeders sluit u aan. Aspecten van verzuiling in zeven Hollandse gemeenten (Amsterdamm 1985) 68-109

R.. van der Laarse, Bevoogding en bevinding. Heren en kerkvolk in een Hollandse provinciestad.provinciestad. Woerden, 1780-1930 ('s-Gravenhage 1989)

W.. Labruyère, G.J. Mulder (1802-1880) (Leiden 1938) A.J.. Lakke, Philip Willem van Heusde (Leiden 1908) J.RN.. Land, 'J.F.L. Schroder en zijne wijsbegeerte', De Gids 41 (1877 m) 1-63 J.. Leenders, Benauwde verdraagzaamheid, hachelijk fatsoen. Families, standen en

kerkenkerken te Hoorn in het midden van de negentiende eeuw ('s-Gravenhage 1992)

260 0 I NN NAAM VA N HE T VOLMAAKTE

H.H.J,, de Leeuwe, 'Douwes Dekker, Willem in en koningin Sophie. Een aspect van Multatuli'ss Vorstenschool', Over Multatuli 17 (1986) 1-26

M.. Leidelmeijer, 'Technologiebeleid en wetenschappelijk onderzoek voor de Java-suikerindustriee tijdens het Kultuurstelsel, 1830-1871', Gewina 21 (1998) 205-215

M.F.. van Lennep, Het leven van mr. Jacob van hennep (2 dln.; Amsterdam 1909) M.J.. van Lieburg, 'Gerrit Jan Mulder. Docent der Clinische School te Rotterdam',

in:: J. van Herwaarden (red.), hof der historie. Opstellen over geschiedenis en maatschappijmaatschappij (Rotterdam 1973) 211-240

Iz.. J. Lion, Mr. Floris Adriaan van Hall en De Constitutioneel Een ernstig woord aan mijnemijne landgenooten (Amsterdam 1856)

Iz.. J. Lion, Mijn staatkundig leven. Bijdrage tot de kennis der dagbladpers in Nederland ('s-Gravenhagee 1865)

I.. Lipschits, 'Functies van politieke partijen', in: R.A. Koole (red.), Het belang van politiekepolitieke partijen (Groningen 1984) 13-22

P.. Lucardie, 'Conservatism in the Netherlands: fragments and fringe groups', in: B. Girvi nn (red.), The transformation of contemporary conservatism (Londen 1988) 78-97 7

K.. Mannheim, 'Das konservative Denken. Soziologische Beitrage zum Werden des politisch-historischenn Denkens in Deutschland' (1927), in: H.-G. Schumann (red.),, Konservativismus (Keulen 1974) 24-75

J.F.. McMillan, Napoleon in (Londen en New York 1991) H.. van Meerbeeke,Zdd wordt men lid van de Tweede Kamer. Een Hollandsche verkie-

zingsromanzingsroman (Amsterdam 1870) B.. Ménager, Les Napoléon dupeuple (Aubier 1988) J.. van Miert, 'Conservatisme onder katholieken in een biografisch perspectief: Mr.

J.B.. van Son (1804-1875)', Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis derder Nederlanden 104 (1989) 393—413

J.. van Miert , Wars van clubgeest en partijzucht. Liberalen, natie en verzuiling. Tielen Winschoten,Winschoten, 1850—1920 (Amsterdam 1994)

J.T.. Minderaa, 'De macht des konings en de parlementaire democratie. De discussie vann 1866', in: E. Jonker en M. van Rossem (red.), Geschiedenis en cultuur, achttien opstellenopstellen ('s-Gravenhage 1990) 97-106

J.. Moleschott, 'Die medicinische Lehranstalten an den Hochschulen Niederlands', ArchivfürphysiologischeArchivfürphysiologische Heilkunde 7 (1848) 472-479

J.. Moleschott, Leer der voedingsmiddelen voor het volk (Utrecht 1850) J.. Moleschott, FÜT meine Freunde. Lebens-Erinnerungen von Jacob Moleschott (Gies-

senn 1894) G.J.. Mulder , Dissertatio medica de opio ejusque principiis actione inter se comparatis

(Utrechtt 1825) G.J.. Mulder, 'Toespraak bij het openen der scheikundige lessen', Scheikundige on-

derzoekingen,derzoekingen, gedaan in het laboratorium der Utrechtsche Hoogeschool 1 (1842) 1-16 6

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 26l l

G.J.. Mulder, Onze leermeester J.F.L Schroder (Rotterdam 1845) G.J.. Mulder, De voeding in Nederland in verband tot den volksgeest (Rotterdam 1847) G.J.. Mulder, Verval van Nederland, bezuinigingen, onderwijs (Rotterdam 1848) G.J.. Mulder, Open brief aan den heer mr. J.R. Thorbecke (Rotterdam 1851) G.J.. Mulder, Een woord bij den catechismus der landbouwkundige scheikunde (Rot-

terdamm 1854) G.J.. Mulder, Redevoeringen, denz7en en 28m Maart1854, bij gelegenheid der overdragt

vanvan het rectoraat aan de Hoogeschool te Utrecht (Utrecht 1854) G.J.. Mulder, Studium Generale. Eene rede bij de opening zijner lessen aan de Hooge-

schoolschool te Utrecht (Rotterdam 1865) G.J.. Mulder, Adres aan zijne excellentie den minister van binnenlandse zaken, betref-

fendefende het nieuwe geneeskundig staatsbestuur (Rotterdam 1866) G.J.. Mulder, Getuigenis inzake het hooger onderwijs (Rotterdam 1876) G.J.. Mulder, Levensschets van G.J. Mulder. Door hem zelven geschreven en door drie

zijnerzijner vrienden uitgegeven (2 dln.; Rotterdam 1881) (J.L.B.. de Muralt) De kandidatuur voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer der

StatenStaten Generaal in het hoofd-kiesdistrict Utrecht van den heeren jhr. mr. H.A.M. vanvan Asch van Wijck en mr. N.P.J. Kien, toegelicht door een kiezer (Utrecht 1854)

W.W.. Mijnhardt, 'Het volk van Nederland eischt verlichting. Franse hervormings-ijverr enNederlandse wetenschapsbeoefening,i795-i8i5', in: W.R Gerritsen (red.), HetHet Koninklijk Instituut (1818-1851) en de bevordering van wetenschap en kunst (Amsterdamm 1997) u-37

D.. Nauta, 'De Reformatie in Nederland in de historiografie', in: RA.M. Geurts en A.E.M.. Janssen (red.), Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historio-grafiegrafie van de nieuwe tijd ('s-Gravenhage 1981) 206-227

J.. Nieuwenhuis, Ph. W. van Heusde, De Socratische School, vierde deel, de metafysica, nadernader toegelicht en beoordeeld (Leiden 1840)

C.C.. O'Brien, The great melody. A thematic biography and commented anthology of EdmundEdmund Burke (Londen 1992)

C.. Offringa, 'Johannes van Vloten: AufklSrung en liberalisme', Bijdragen en Mede-delingendelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 83 (1969) 150-212

A.F.. van Ommen, Kiezersvereniging De Grondwet te Middelburg, 1858-1880. Liberale organisatieorganisatie in een hoofdkiesdistrict, gedurende de eerste decennia na het jaar 1848 (scriptiee RUU 1981)

W.. Otterspeer, De wiekslag van hun geest. De Leidse universiteit in de negentiende eeuweeuw (Leiden 1992)

A.C.. Otto, 'De kwade wil als motor van de geschiedenis. Verschillen en overeenkom-stenn in de cultuurkritiek van Da Costa, Huizinga en Van Deursen', Theoretische GeschiedenisGeschiedenis 22 (1995) 112-125

RJ.. Oud en J. Bosmans, Staatkundige vormgeving in Nederland (2 dln.; elfde druk

Assenn 1995-1997) Th.. Paine, The rights of man, in: Reflexions on the revolution in France (Edmund

2Ó2 2 I NN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

Burke),Burke), The rights of man (Thomas Paine) (New York 1961) R.. Paping, Die waardige man. Prof. H.C. van Hall (1801-1874). Botanicus, landhuis-

houdkundigehoudkundige en pionier van het hoger landbouwonderwijs (Groningen 1996) V.. J.B.M. Peetere, 'Moleschott, echte materialist of gewoon wetenschapper?', in: M.R.

Wielemaa e.a. (red.), Jacob Moleschott (1822-1893). Monist of materialist? (Rotter-damm 1993) 10-18

J.M.. Peterse, 'Publicist voor Oranje. R.M. van Goens en De Ouderwetse Nederland-schesche Patriot, 1781-1783',Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der NederlandenNederlanden 103 (1988) 182-208

R.. Pieterman, 'Gijsbert Karel van Hogendorp tussen realisme en idealisme', Tijd-schriftschrift voor Geschiedenis 101 (1988) 352-371

J.. Plat en M.R. Wielema (red.), Paulus van Hemert. Gezagen grenzen van de menselijke rederede (Baarn 1987)

P.. Polman, Katholiek Nederland in de achttiende eeuw (3 dln.; Hilversum 1968) M.. Poortinga, De scheiding tussen publiek- en privaatrecht bij Johan Rudolph Thor-

beckebecke (1798-1872). Theorie en toepassing (Utrecht 1987) A.J.. Potse, Men is blijkbaar bij ons van alle markten thuis. Verkiezingen in Delft,

1848-18871848-1887 (scriptie RUU 1986) J.. Prins, Een verandering in gezindheid bij Kampenaren, 1841-1871. Kerkelijke en

politiekepolitieke richtingen te Kampen in het midden van de negentiende eeuw (scriptie RUUU 1982)

H.P.G.. Quack, 'De Bosch Kemper', De Gids 40 (1876 iv) 354-359 H.P.G.. Quack, 'Professor Vreede', in: Idem, Studiën en schetsen (Amsterdam 1886)

194-226 6

RR van Raak, 'Logos en Fancy. Multatuli over kennis', Geschiedenis van de wijsbegeerte inin Nederland 6 (1995) 51—66

R.. van Raak, 'De sneeuwtheologie van Jan Engelman. Een poging tot een new-toniaansee wijsbegeerte', Geschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland 7 (1996) 99—116 6

R.. van Raak, 'De jobstijding van Gerrit Jan Mulder. Nederlands conservatisme in de negentiendee eeuw', Geschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland 8 (1997) 44-69

R.. van Raak, 'Socratische wijsgeerte voor het Nederlandse volk. Philip Willem van Heusdee en het conservatisme in Nederland', in: Idem (red.), Conservatisme in Nederland,Nederland, ca. 1780-1940 (Leende 1999) 23-37

R.. van Raak, 'Een conservatieve camarilla op Het Loo. Gerrit Jan Mulder en het conservatismee in Nederland', Theoretische Geschiedenis 26 (1999) 103-119

E.. Rademakers-Wolf, Arnhem, 1850-1870. Liberalen in de ban van de Veluwe (scriptie RUUU 1987)

J.N.. Ramaer, 'De wetenschap der natuur. Haar doel en de wijze van haar te beoefenen', DeDe Gids 12 (1848 11) 1-34

W.. Ribhegge, KonservativePolitik in Deutschland. Von der Französischen Revolution bisbis zur Gegenwart (Darmstadt 1989)

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 263 3

M.. Robijns, Radicalen in Nederland, 1840-1851 (Leiden 1967) J.. Roegiers, 'De gedaantewisseling van het Zuidnederlands ultramontanisme, 1750-

1830',, in: E. Lamberts (red.), De kruistocht tegen het liberalisme. Facetten van het ultramontanismeultramontanisme in België in de negentiende eeuw (Leuven 1984) 11-35

J.. Roelevink, Gedicteerd verleden. Het onderwijs in de algemene geschiedenis aan de universiteituniversiteit te Utrecht, 1735-1839 (Amsterdam en Maarssen 1986)

L.J.. Rogier en N. de Rooy, In vrijheid herboren. Katholiek Nederland, 1853-1953 ('s-Gravenhagee 1953)

L.J.. Rogier, 'Contra-revolutionaire journalistiek omstreeks 1853', in: Idem, Terugblik enen uitzicht Verspreide opsteken van LJ. Rogier (2 dln.; Hilversum en Antwerpen 1964-1965)1.341-355 5

LJ.. Rogier, 'Schrikbeeld van een staatsgreep in 1853', in: ibidem, 1,357-403 J.H.. Rombach, 'Het kiesdistrict Alkmaar, 1848-1917', Alkmaars Jaarboekje 6 (1970)

125-140 0

J.. Romein, 'Het conservatisme als historische categorie', in: Idem, Historische lijnen enen patronen (Amsterdam 1971) 5U-535

RR van Rooden, Religieuze regimes. Over godsdienst en maatschappij in Nederland, 1570-19901570-1990 (Amsterdam 1996)

A.. van de Sande, Vrijmetselarij in de Lage Landen. Een mysterieuze broederschap zonderzonder geheimen (Zutphen 1995)

A.. van de Sande en J. Rosendaal (red.), Vrijmetselarij in Nederland in de achttiende enen negentiende eeuw (Hilversum 1995)

J.H.. von Santen, 'Politiek leven in de stad Utrecht rond het midden van de negen-tiendee eeuw, 1840-1860', Jaarboek Oud-Utrecht (1985) 110-165

N.CF.. van Sas, 'Het Grote Nederland van Willem 1. Een schone slaapster die niet wakkerr wilde worden', in: CA. Tamse en E. Witte (red.), Staats- en natievorming inin Willem i's koninkrijk, 1815-1830 (Brussel en Baarn 1992) 171-185

RR Sassen, Geschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland tot het einde der negentiende eeuweeuw (Amsterdam en Brussel 1959)

M.. Schneider en J. Hemels, De Nederlandse krant, 1618-1978. Van nieuwstydinghe tot dagbladdagblad (vierde herziene druk Baarn 1979)

I.. Schöffer, 'Adriaan Kluit, een voorganger', Tijdschrift voor Geschiedenis 101 (1988) 3-16 6

T.RR Schofield, 'Conservative political thought in Britain in response to the French Revolution',, The Historical Journal 29 (1986) 601-622

J.F.L.. Schröder,De menschelijke kenniseene teekenskunde (Rotterdam 1834) J.F.L.. Schroder, Bijdrage tot de beschouwing van de waarheid der menschelijke kennis

(Amsterdamm 1836) H.-G.. Schumann, 'The problem of conservatism. Some notes on methodology',

JournalJournal of contemporary history 13 (1978) 803-817 H.-G.. Schumann, 'Die FormierungkonservativerGruppen zur Partei'.in: H.W. von

derr Dunk en H. Lademacher (red.), Aufdem Wegzum modernen Parteienstaat.

2Ó4 4 I NN NAAM VA N HE T VOLMAAKTE

ZurZur Entstehung, Organisation und Struktur politischer Parteien in Deutschland undund den Niederlanden (Melsungen 1986) 59—67

W.. Schwentker, Konservative Vereine und Revolution in Preussen, 1848/49. Die Kon-stituierungstituierung des Konservatismus als Partei (Düsseldorf 1988)

R.. Shannon, The age of Disraeli, 1868-1881. The rise ofTory-democracy (Londen 1992) A.. Simons, Verwelkoming, bij den plegtigen aanvang der akademische lessen, na de

wederkomstwederkomst der leerlingen van de Utrechtsche hooge school, uit het leger (Utrecht 1831) )

H.A.M.. Snelders, 'De schei- en natuurkunde aan de Utrechtse universiteit in de negentiendee eeuw', Tijdschrift voor de geschiedenis der geneeskunde, natuurwe-tenschappen,tenschappen, wiskunde en techniek 7 {1984) 32-48

H.. A.M. Snelders, 'Het chemisch laboratorium De Leeuwenbergh te Utrecht, 1845-1903',, ibidem, 129-140

H.A.M.. Snelders, The letters from Gerrit Jan Mulder to Justus Liebig, 1838-1846 (Amsterdamm 1986)

H.A.M.. Snelders, 'Gerrit Jan Mulders bemoeienis met het natuurwetenschappelijk onderzoekk in Nederlands-Indië', Tijdschrift voor de geschiedenis der geneeskunde, natuurwetenschappen,natuurwetenschappen, wiskunde en techniek 13 (1990) 253-264

H.A.M.. Snelders, Geschiedenis van de scheikunde in Nederland. Van alchemie tot chemiechemie en chemische industrie rond 1900 (Delft 1993)

P.. Spigt, Keurig in de kontramine. Over Multatuli (Amsterdam 1975) F.J.. Stahl, Die Phibsophie des Rechts (2 din.; Heidelberg 1830-1837) R.. Stewart, The foundation of the Conservative Party, 1830-1867 (Londen en New

Yorkk 1978) P.R.D.. Stokvis, 'Katholieke emancipatie en hervormde revitalisering tegen de geest

derr eeuw en het spook der revolutie in Den Haag', in: J.C.H. Blom en C. J. Misset (red.),(red.), Broeders sluit u aan. Aspecten van verzuiling in zeven Hollandse gemeenten (Amsterdamm 1985) 30-67

S.. Stuurman, Verzuiling, kapitalisme en patriarchaat. Aspecten van de ontwikkeling vanvan de moderne staat in Nederland (Nijmegen 1983)

G.. Taal, Liberalen en radicalen in Nederland, 1871-1901 ('s-Gravenhage 1980) J.. Talsma, 'Geeft met verschuldigde eerbied te kennen. Petities over kiesstelsel en

kieswett uit de periode 1848-1850', Tijdschrift voor Geschiedenis 92 (1979) 438-451 J.. Talsma en R. van der Laarse, Accommodatiegedrag van lokale politieke elites bij ge-

meenteraadsverkiezingenmeenteraadsverkiezingen in de tweede helft van de negentiende eeuw (Amsterdam 1986) )

J.. Talsma, Het recht van petitie, verzoekschriften aan de Tweede Kamer en het ombuds-manvraagstuk:manvraagstuk: Nederland, 1795-1983 (Arnhem 1989)

Tj.P.J.. Talsma, Degroote heeren moeten het maar weten. De Tweede-Kamervertegen-woordigingwoordiging uit het noordelijke deel van Noord-Hoüand tussen 1840 en 1870 (Waar-landd 1986)

C.A.. Tamse, 'Het koningschap onder Willem 111', in: Idem (red.), Nassau en Oranje

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 265 5

inin de Nederlandse geschiedenis (Alphen aan den Rijn 1979) 309-347 B.. Theunissen, 'Mannen van karakter. Gerrit-Jan Mulder over de taak van de uni-

versiteit',, Tijdschrift voor Geschiedenis 112 (1999) 47-63 S.. Thissen, 'Het hooge lied van het materialisme. Jacob Moleschotts metafysica',

in:: M.R. Wielemae.a. (red.), Jacob Moleschott (1822-1893). Monist of materialist? (Rotterdamm 1993) 26-34

S.. Thissen, 'Vrij van praal en zinnelijkheid. De vrijmetselarij en de wijsbegeerte inn de negentiende eeuw', Geschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland 5 (1994) 193-206 6

S.. Thissen, 'Zedelijk en zinnelijk conservatisme. De katholieke staatkunde van Emi-lee Verviers', in: R. van Raak (red.), Conservatisme in Nederland, ca. 1780-1940 (Leendee 1999)53-61

J.R.. Thorbecke, Über das Wesen undden organischen Charakterder Geschichte. Ein SchreibenSchreiben am Hemt HofrathK.F. Ekhhorn in Göttingen (Göttingen 1824)

J.R.. Thorbecke, 'Over hethedendaagsche staatsburgerschap',Nederfandk/ie;a<ir&oe-kenken voor regtsgeleerdheid en wetgeving 4 (1844) 369-383

J.R.. Thorbecke, De briefwisseling van J.R. Thorbecke. G.J. Hooykaas (red.) (6 dln.; 's-Gravenhagee 1975-1998)

R.. Tombs, France, 1814-1914 (Londen en New York 1996) E.. TTOX,MilitarischerKonservativismus. Kriegervereineund 'Militürpartei'in Preussen

zwischenzwischen 1815 und 1848/49 (Stuttgart 1990) H.W.. Tydeman, J. Heemskerk Azn. en J.W. Tydeman, Denkbeelden omtrent eene

wettelijkewettelijke regeling van het armwezen in Nederland (Amsterdam 1850) Th.. van Tijn, 'Tien jaren liberale oppositie in Amsterdam, 1844-1854,11', Bijdragen

voorvoor de geschiedenis der Nederlanden 17 (1962) 293-327 Th.. van Tijn , Twintig jaren Amsterdam. De maatschappelijke ontwikkeling van de

hoofdstad,hoofdstad, van de jaren vijftig der vorige eeuw tot 1876 (Amsterdam 1965) J.M.M.. de Valk (red.), PhÜip Willem van Heusde. Wijsbegeerte van het gezond verstand

(Baarnn 1989) H.. te Velde, Gemeenschapszin en plichtsbesef. Liberalisme en nationalisme in Neder-

land,land, 1870-1918 ('s-Gravenhage 1992) H.. te Velde, 'Politieke cultuur en politieke geschiedenis', Groniek 30 (1997) 390-401 H.. te Velde, 'Constitutionele politiek. De parlementair-politieke praktijk en de

grondwett van 1848', in: N.F.C. van Sas en H. te Velde (red.), De eeuw van de grondwet.grondwet. Grondwet en politiek in Nederland, 1798-1917 (Deventer 1998) 147-181

H.. te Velde, 'Van grondwet tot grondwet. Oefenen met parlement, partij en schaal-vergroting,, 1848-1917', in: R. Aerts e.a., Land van kleine gebaren. Een politieke geschiedenisgeschiedenis van Nederland, 1780-1990 (Nijmegen 1999) 99-175

W.R.E.. Velemz, Enlightenment and conservatism in the Dutch republic The political thoughtthought of Elk Luzac (1721-1796) (Assen en Maastricht 1993)

H.. Verhage, 'De derdepartij. Multatuli en Sneek, 1868-1875', OverMultatuliu (1991) 13-28 8

266 6 I NN NAAM VAN HET VOLMAAKT E

R.. Veraiij, 'De conservatieve kosmos van de achttiende eeuw', Gewina 17 (1994) 83-96 6

H.. Verweij -Jonker, 'Het conservatieve denken', Sociologisch Jaarboek 5 (1951) 65-87 7

J.. van Vloten, Radicalisme, een geschiedstudie (Utrecht 1862) J.. van Vloten, Baruch d'Espinoza. Zijn leven en schriften in verband met zijnen en

onzenonzen tijd (Amsterdam 1862) J.. van Vloten, Drie vraagpunten van algemeen belang: 's lands ministers, het Ne-

derlandschederlandsche volk en zijn vertegenwoordigers ter behartiging ontvouwd (Deventer 1866) )

H.L.. de Voogt, Naamlijst der geschriften enz. betrekking hebbende op de invoering der bisschoppelijkebisschoppelijke hiërarchie in Nederland Ao 1853 (Utrecht 1870)

J.. de Voogt, Drie preken, uitgesproken 10,14 en 17 April 1853 (Amsterdam 1853) W.C.A.. baron van Vredenburch, De Nationaal Historische Partij (Baarn 1909) J.. Vree, De Groninger godgeleerden. De oorsprongen en de eerste periode van hun

optreden,optreden, 1820-1843 (Kampen 1984) J.. Vree, 'H. de Cock en de Groninger vrienden. Een onderzoek naar de overeenkom-

stenn tussen Afscheiding en Groninger richting in haar oorsprong, i', Jaarboek voorvoor de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland 4 (1990), 17-47

G.W.. Vreede, Specimen historico-politicum inaugurale de origine atque incrementis libertatislibertatis Angbrum (Leiden 1831)

G.W.. Vreede, De regtstreeksche verkiezing tot de nationale vertegenwoordiging bestre-denden (Amsterdam 1848)

G.W.. Vreede, De Tweede Kamer. Het ministerie (Amsterdam 1849) G.W.. Vreede, Inleiding tot eene geschiedenis der Nederlandsche diplomatie (2 dln.;

Utrechtt 1856-1865) G.W.. Vreede, Een twintigjarige strijd. Volledige verzameling der vertoogen van mr.

G.W.G.W. Vreede over 's lands in- en uitwendigen toestand, 1848-1868 (Utrecht 1869) G.W.. Vreede, Onze volksgeest vóór en na de grondwetherziening van 1848 (Utrecht

1870) )

G.W.. Vreede, Jhr. mr. Jeronimo de Bosch Kemper als staatsburger herdacht (Utrecht 1877) )

G.W.. VreedcLevensschets van G.W. Vreede. Naar zijn eigen handschrift (Leiden 1883) C.W.. de Vries, Overgrootvader koning Willem m (Amsterdam 1951) AA Vrolik, Dr. G. Simons ('s-Gravenhage 1870) C.. van der Wal, Bestuurlijke en politieke ontwikkelingen in Alkmaar gedurende de

periodeperiode 1851-1864 (scriptie RUU 1983) C.. van der Wal, 'Maclaine Pont als Alkmaars magistraat gedurende zijn eerste

ambtsperiode,, 1858-1864', in: M. van der Bijl e.a. (red.), Alkmaar in de negentiende eeuw.eeuw. Facetten van een stedelijke samenleving (Zutphen 1984) 10-18

H.L.. Wesseling, 'Eerherstel voor Van der Aa', Jaarboek van de Maatschappij der NederlandseNederlandse Letterkunde te Leiden, 1985-1986 (Leiden 1987) 3-15

GERAADPLEEGD EE BRONNEN 267 7

M.R.. Wielema, 'J.F.L. Schroder. Aanhanger en tegenstander van Kant', Tijdschrift voorvoor Filosofie 46 (1984) 466-483

M.R.. Wielema, 'De theologie als medium voor de filosofie. Over de maatschappelijke e invloedd van Nederlandse filosofen, 1650-1850', Krisis 60 (1995) 9-21

J.HJ.. Willems, Bernard ter Haar, 1806-1880. Predikant, poëet, professor (Groningen 1969) )

B.. Willink , De tweede Gouden Eeuw. Nederland en de Nobelprijzen voor natuurwe-tenschappen,tenschappen, 1870-1940 (Amsterdam 1998)

J.H.. J.M. Witlox , De katholieke Staatspartij in haar oorsprong en ontwikkeling geschetst (33 dln.; 's-Hertogenbosch 1919-1969)

B.. Woelderink, 'Bezoekers op paleis Het Loo in 1852', Jaarboek Oranje-Nassau Mu-

seumseum (1995) 129-143 DJ.. Wolffram, 'Vliegen in de zalf. Orthodox-protestantse principes en compro-

missenn inzake armenzorg en schoolstrijd, 1850-1900', in: Idem (red.), Om het christelijkchristelijk karakter der natie. Confessionelen en de modernisering van de maat-schappijschappij (Amsterdam 1994) 41-58

I.J.H.. Worst, 'Staat, constitutie en politieke wil. Over F.W. Pestel en de variëteit vann het achttiende-eeuwseorangisme', Bijdragen en Mededelingen betreffende de GeschiedenisGeschiedenis der Nederlanden 102 (1987) 498-515

P.G.. van IJsselmuiden, Binnenlandse Zaken en het ontstaan van de moderne over-heidsbureaucratieheidsbureaucratie in Nederland, 1813-1940 (Kampen 1988)

J.PJ.A.. graaf van Zuylen van Nijevelt, 'Herinneringen van J.PJ.A. graaf van Zuylen vann Nijevelt (1819-1887)', Nederlandse Historische Bronnen. J.J. Huizinga (red.) (111 dln.; VGravenhage 1979-1995) n, 205-327

J.P.P.. baron van Zuylen van Nijevelt, 'Herinneringen van J.P.P. baron van Zuylen vann Nijevelt, kamerlid en minister, 1849-1853', Nederlandse Historische Bronnen. GJ.. Hooykaas (red.) (11 dln.; 's-Gravenhage 1979-1995) i> 238-275

J.P.P.. baron van Zuylen van Nijevelt, 'J.P.P. baron van Zuylen van Nijevelt en de kabi-netsformatiess van 1861 en 1866', Nederlandse Historische Bronnen. G.J. Hooykaas (red.)) (11 dln.; 's-Gravenhage 1979-1995) fi, 353~375

W.. van der Zwaag, Jean Louis Bernhardi (1811-1873). Een leketheoloog uit de school vanvan Kohlbrugge en Bilderdijk (Houten 1987)