univerzitet crne gore fakultet za sport i fiziČko...

UNIVERZITET CRNE GORE

FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE

Božidar Knežević

UTICAJ ANTROPOMETRIJSKIH KARAKTERISTIKA NA

KOORDINACIONE SPOSOBNOSTI DJECE MLAĐEG

ŠKOLSKOG UZRASTA

(Završni rad)

Nikšić, 2016.godine

ii

UNIVERSITY OF MONTENEGRO

FACULTY FOR SPORT AND PHYSICAL EDUCATION- NIKSIC

Božidar Knežević

THE INFLUENCE OF ANTHROPOMETRIC CHARACTERISTICS

UPON COORDINATIONAL ABILITIES OF THE YOUTH SCHOOL

CHILDREN

(Final paper)

Niksic, 2016th year

iii

PODACI I INFORMACIJE O STUDENTU

Ime i prezime: Božidar Knežević

Datum i mjesto rođenja: 27.05.1991. godine u Pljevljima

Naziv završenog osnovnog studijskog programa i godina diplomiranja: Osnovne

akademske studije - Fizička kultura, 2015 godine.

INFORMACIJE O ZAVRŠNOM RADU

Naziv postdiplomskog studija: Akademske postdiplomske specijalističke studije -

Fizička kultura.

Naslov rada: Uticaj antropometrijskih karakteristika na koordinacione

sposobnosti kod djece mlađeg školskog uzrasta.

Fakultet na kojem je rad odbranjen: Fakultet za sport i fizičko vaspitanje u

Nikšiću.

UDK, OCJENA I ODBRANA ZAVRŠNOG RADA

Datum sjednice Vijeća fakulteta na kojoj je prihvaćena tema: ________________

Datum prijave završnog rada: _________________________

Komisija za odbranu rada – 1. Predsjednik komisije: doc. dr Dragan Krivokapić

2. Mentor: Doc.dr Aldijana Muratović

3. Član: Prof. dr Dobrislav Vujović

Datum odbrane završnog rada: 31.01.2017.

iv

Sažetak

Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrdi da li postoji statistički značajan uticaj

antropometrijskih karakteristika na koordinacione sposobnosti djece mlađeg školskog

uzrasta. Na uzorku od 35 ispitanika muškog pola, uzrasta 9 i 10 godina, učenika osnovne

škole „Boško Buha“ iz Pljevalja, primjenjena su 3 mjerna instrumenata za procjenu

antropometrijskih karakteristika i 6 za procjenu koordinacionih sposobnosti. Podaci

dobijeni istraživanjem obrađeni su postupcima deskriptivne statističke procedure, a uticaj

antropometrijskih karakteristika na koordinacione sposobnosti obrađen je regresionom

analizom.

Rezultati su pokazali relativno visok koeficijent multiple korelacije između dva

testa za procjenu koordinacionih sposobnosti (MVLR, R - .597; MKOOP, R -.697) i

antropometrijskih karakteristika. Koeficijenti determinacije (R Square) kod ova dva testa

pokazuju objašnjenost (MVLR, 36% ukupnog varijabiliteta .357) i (MKOOP, 37.5%

ukupnog varijabiliteta .375). Nivoi značajnosti iznose Sig = .002 i Sig = .003, što znači

da su povezanosti prediktorskog sistema varijabli i kriterijskih varijabli statistički

značajne. Koeficijenti multiple korelacije kod ostala četiri testa pokazali su se kao

relativno niski, te da su nivoi značajnosti odnosno povezanosti prediktorskih sistema

varijabli i kriterijskih varijabli statistički beznačajni.

Ključne riječi: antropometrijske karakteristike, osnovna škola, koordinacione sposobnosti

v

Abstract

The aim of this study was to determine whether there is statistically significant

influence of anthropometric characteristics upon coordinational abilities of the youth

school children. On a sample of 35 male respondents, from primary school Bosko Buha

in Pljevlja age (9-10 years ± 6 months), 3 anthropometric measures and 6 tests for

assessment of the coordinational abilities have been used for the assessment of the

possible influences. Data obtained from the survey have been analyzed using descriptive

statistical procedures, and the influences of anthropometric characteristics upon

coordinational abilities have been checked using the method of regression analysis.

The results have shown relatively high coefficent of multiple correlations

betweeen two tests for assessment of coordination (MVLR, R - .597; MKOOP, R -.697)

and anthropometric measurments. The coefficients of determination of these two tests (R

square) provide the explanation of (MVLR, 36% of overall variability .357) and

(MKOOP, 37.5% of overall variability .375). The levels of significance are Sig = .002

and Sig = .003, which means that interconnection between the predictor system of

variables and the criteria variables are statistically significant. The coefficients of

multiple correlations of the other four tests have shown relatively low results, and the

levels of significance have show that the predictor systems of all variables and the

criteria variables are statistically insignificant.

Key words: anthropometric characteristics, primary school, coordinational abilities

vi

SADRŽAJ

1. UVODNA RAZMATRANJA .......................................................1

2. TEORIJSKI OKVIR RADA .........................................................2

2.1 Definicija osnovnih pojmova .................................................2

2.2 Pregled dosadašnjih istraživanja .............................................4

3. PROBLEM, PREDMET I CILJEVI ISTRAŽIVANJA ...............7

4. HIPOTEZE ISTRAŽIVANJA ......................................................8

5. METOD RADA ............................................................................9

5.1 Tok i postupci istraživanja .....................................................9

5.2 Uzorak ispitanika ...................................................................9

5.3 Uzorak mjernih instrumenata …………………....................10

5.4 Opis mjernih instrumenata ....................................................10

5.5 Statistička obrada podataka ...................................................14

6. INTERPRETACIJA REZULTATA ...........................................15

6.1 Rezultati deskriptivne statistike ............................................15

6.2 Rezultati komparativne analize .............................................17

7. ZAKLJUČAK .............................................................................27

Literatura ......................................................................................28

1

1. UVODNA RAZMATRANJA

Uticaj tjelesnog vježbanja odnosno tjelesne i zdravstvene kulture u širem smislu

zavisi od brojnih faktora. Svako razvojno razdoblje ima svoja obilježja po kojima se

razlikuje od drugih razvojnih razdoblja, te na osnovu toga nastavnik ih mora poznavati

kako bi mogao reagovati na određene promjene (Findak, 2001).

Antropometrija (somatometrija) je metoda mjerenja čovjekovog tijela, odnosno

pojedinih dijelova tijela, kojom se kvantitativo određuju morfološke osobine i sagledava

objektivna slika stanja rasta ispitivane osobe. Antropometrijskim mjerenjima se mjere

promjene u rastu kostiju, mišića kao i potkožnog masnog tkiva. Mjerenje potkožnog

masnog tkiva je jako bitno jer su osobe koje imaju odstupanja od normalnih vrijednosti u

grupi koja ima povišen rizik od oboljenja kardio - vaskularnog sistema, hipertenzije,

artritisa, diabetesa i nekih oblika kancera. Upravo nam ove činjenice pokazuju koliko su

važna antropometrijska mjerenja i vodi nas do zaključka da antropometrijske

karakteristike zavise od raznih faktora. Tako možemo reći da su one rezultat interakcije

biološkog naslijeđa, osnovnih zakona rasta i razvoja kao i drugih činilaca kao što su

bavljenje sportskim aktivnostima i ishrane djece.

Koordinacija predstavlja jednu od najvažnijih sposobnosti koja djeluje u

realizaciji svake motoričke strukture, od najjednostavnijih pa do najsloženijih oblika

gibanja. Upoređujući koordinacione sposobnosti s drugim sposobnostima, kao što su

snaga, brzina, fleksibilnost i izdržljivost, koje predstavljaju bazu za vrhunsko izvođenje u

smislu tjelesne kondicije, dobra koordinacija neophodna je za usvajanje vještina i njihovo

usavršavanje. Zato se kaže da je ona usko u vezi s tehnikom sportske grane. Kada

govorimo o razvoju koordinacije kod djece važno je uzeti u obzir senzibilne faze razvoja

ove sposobnosti (najveći uticaj na razvoj od 6. - 12. godine) što ukazuje kada treba

krenuti s ciljanim razvojem cijelog niza temeljnih vještina (koordinacijska baza) koje će

im pomoći da postanu kompletni sportisti prije nego počnu treniranje određenog sporta.

2

2. TEORIJSKI OKVIRI RADA

2.1 Definicije osnovnih pojmova

Sport predstavlja takmičenje više ljudi u nečem zajedničkom za sve učesnike.

Redosljed uspješnosti se određuje u metrima (daljina, visina), u jedinici vremena (brzina,

izdržljivost), u kilogramima (snaga, sila), u poenima (sportske igre, pojedinačno i

grupno) i u bodovima (ocjenjivanje) (Bjelica, 2006).

Antropometrija je metod mjerenja morfoloških karakteristika ljudskog tijela i

njegovih segmenata. Pri ispitivanju fizičke razvijenosti mjere se: visina, težina, obimi

(trbuha, grudi, podkoljenice, nadlaktice), debljina nabora kože i biakromijalni,

bideltoidni i bikristalni dijametri.

Varijabla je promjenljiva veličina, odnosno svaka izmjerena veličina izražena

nekom mjernom jedinicom (Perić, 1994).

Hipoteze predstavljaju teorijske dopune izvjesnih praznina u poznavanju određene

pojave ili čitave oblasti pojava čiji su samo izvjesni djelovi poznati (Perić, 2006).

Test je svaki standardizovan postupak naučne, logičke ili empirijske provjere

tačnosti neke misaone konstrukcije ili praktična provjera funkcionisanja nekog sistema

(uređaja, oruđa, leka, organizma i sl). Da bi se uspješno koristio, test mora imati

određene metrijske karakteristike: valjanost (validnost), pouzdanost (relijabilnost),

osjetljivost i objektivnost (Perić, 2006).

Koordinacione sposobnosti ili koordinacija je zajedničko ime za sposobnosti

determinisane centralnim nervnim sistemom, koje omogućavaju sportisti da organizuje i

izvede mišićnu aktivnost kako bi sproveo zamišljeno kretanje (Weineck, 2000).

Transverzalno istraživanje je ono koje se odvija u jednoj vremenskoj tački i

najčešće se organizuje radi deskripcije izvjesne pojave, zatim radi analize relacija između

dvije ili više korespodentnih pojava i na kraju radi utvrđenja latentne strukture nekog

antropološkog prostora (Perić, 2006).

Morfološke karakteristike nose informacije o specifičnostima građe čovječijeg

tijela, odnosno o dimenzionalnosti perifernog lokomotornog podsistema. Smatra se da

https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0_%28%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0%29

https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%89%D1%83%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B5%D0%BB%D0%BE&action=edit&redlink=1

https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC

https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC

3

latentnu strukturu morfoloških karakteristika sačinjavaju četiri dimenzije (Kurelić i sar.

1975):

longitudinalna dimenzionalnost skeleta

transverzalna dimenzionalnost skeleta

cirkularna dimenzionalnost tijela i tjelesne mase

potkožno masno tkivo.

Longitudinalna dimenzionalnost skeleta odgovorna je za rast kostiju po dužini i za

sve longitudinalne (dužinske) mjere, bez obzira da li se radi o kostima vertikalne ili

horizontalne ravni (Kurelić i sar. 1975).

Transverzalna dimenzionalnost skeleta odgovorna je za rast skeleta u širinu,

naročito zglobova, kostiju karličnog i ramenog pojasa (Kurelić i sar. 1975).

Cirkularna dimenzionalnost tijela definisana je masom tijela i njenim obimima. Na

ovu dimenziju uglavnom veći uticaj imaju egzogeni faktori, među kojima posebno

mjesto zauzima sistematsko tjelesno vježbanje (Kurelić i sar. 1975).

Potkožno masno tkivo odgovorno je za sve mjere kožnog nabora. Uticaj na njega,

uglavnom, imaju egzogeni faktori, i to prije svega ishrana, sistematsko tjelesno vježbanje

i režim života. Uticaj endogenih faktora je u nešto manjoj mjeri (Kurelić i sar. 1975).

4

2.2 Pregled dosadašnjih istraživanja

Za potrebe ovog istraživanja izdvojiće se jedan broj radova koji imaju slične

karakteristike kao ovo istraživanje.

Kostić i sar. (2009) su sproveli istraživanje čiji je cilj bio da se utvrdi kakve su

relacije između antropometrijskih karakteristika i koordinacionih sposobnosti na

uzorcima djevojčica i dječaka. 91 dječak i 85 djevojčica je činilo uzorke ispitanika. Svi

oni pohađaju prvi razred osnovnih škola grada Niša. Primjenjene su tri mjere za procjenu

longitudinalne dimenzionalnosti (tjelesna visina, dužina noge, dužina ruke), tri mjere za

procjenu transverzalne dimenzionalnosti (širina ramena, širina karlice, širina kukova), pet

mjera za procjenu cirkularne dimenzionalnosti i mase tijela (tjelesna težina, obim

grudnog koša, obim nadlaktice, obim natkoljenice, obim struka) i pet mjera za procjenu

potkožnog masnog tkiva (kožni nabor tricepsa, kožni nabor lopatice, kožni nabor trbuha,

kožni nabor potkoljenice, srednja vrijednost kožnog nabora tijela). Za procjenu

koordinacionih sposobnosti primjenjeni su mjerni instrumenti: Preskakanje horizontalne

vijače, 20 iskoraka sa provlačenjem palice i Trčanje i valjanje (novokonstruisani test).

Multivarijantna analiza varijance je pokazala da postoji statistički značajna razlika u

koordinacionim sposobnostima između dječaka i djevojčica na nivou p=0.003. Između

antropometrijskih karakteristika i koordinacionih sposobnosti ne postoji statistički

značajna povezanost na uzorku dječaka, dok na uzorku djevojčica postoji. Dobijeni

kanonički faktor antropometrijskih karakteristika je definisan kao faktor transverzalne,

cirkularne dimenzionalnosti i potkožnog masnog tkiva, a kanonički faktor koordinacionih

sposobnosti je definisan kao generalni faktor koordinacije.

Pavlović i sar. (2013) na uzorku od 150 djece predškolskog uzrasta od 4 do 6

godina, koji su izvučeni iz populacije djece u predškolskim ustanovama i vrtićima u

Užicu, primenjeno je 7 testova za procjenu motoričkih sposobnosti i 5 testova za

procjenu morfoloških karakteristika. Predmet ovog istraživanja je u vezi sa relacijama

kožnih nabora i motoričkih sposobnosti djece predškolskog uzrasta oba pola, dok je cilj

da se ukaže koliki je značaj te korelacije. Primjenom Pirsonove korelacije, utvrđeno je da

postoji statistički značajna korelacija između kožnih nabora i izdržaja u zgibu, zatim

kožnih nabora i poligona natraške kod dječaka, dok kod djevojčica postoji korelacija

5

između kožnih nabora i izdržaja u zgibu, dok relacija između kožnih nabora i poligona

natraške ne postoji u značajnoj mjeri.

Petković (2004) na uzorku 58 gimnastičarki, starih sedam do devet godina iz

osam gradova Srbije i Crne Gore primjenio je set od deset prediktorskih varijabli za

procjenu situaciono - motoričke koordinacije i set od pet kriterijumskih varijabli za

procjenu takmičarske uspješnosti gimnastičarki. Primjenom kanoničko-korelacione

analize utvrđene su relacije situaciono - motoričke koordinacije sa takmičarskom

uspješnošću u sportskoj gimnastici. Relacije su iskazane kroz dva značajna faktora.

Dvodimenzionalna struktura situaciono - motoričke koordinacije ukazuje da je prvi

faktor odgovoran za brzinu izvođenja složenih motoričkih zadataka, a drugi za

koordinaciju u ritmu, tačno izvođenje složenih motoričkih zadataka i preciznost

izvođenja pokreta rukama u sagitalnoj i frontalnoj ravni pod zadatim uglovima. U okviru

dvodimenzionalne strukture takmičarske uspješnosti gimnastičarki moguće je smisaono

interpretirati drugi faktor koji je odgovoran za generalnu uspješnost jer ga značajno

definišu sve varijable za procjenu uspješnosti izvođenja kratkih sastava na pojedinačnim

spravama (preskok razboj, greda, parter) i višeboj.

Đurašković i sar. (2009) su izvršili istraživanje čija je svrha da se potvrdi ili

negira hipoteza o nepostojanju statistički značajnih razlika između dječaka i djevojčica

grada Niša u antropometrijskim mjerama. Uzorak ispitanika činio je 91 dječak i 85

djevojčica koji pohađaju prvi razred osnovnih škola i imaju u prosjeku sedam godina.

Izmjereno je 17 antropometrijskih mjera uključujući BMI, koje su pokrivale prostor

longitudinalne, transferzalne, cirkularne dimenzionalnosti i potkožnog masnog tkiva.

Razlike u antropometrijskim mjerama između dječaka i djevojčica utvrđene su

izračunavanjem Studentovog t-testa. Rezultati su pokazali da ne postoji statistički

značajna razlika u mjerama antropometrijskih karakteristika. Međutim, postoji numerička

razlika u mnogim parametrima između subuzoraka, kao i velika razlika unutar grupa što

je ukazalo na izraženu heterogenost grupa u pogledu procenjivanih karakteristika. Pri

istraživanjima antropometrijskih karakteristika na ovom uzrastu ispitanika potrebno je

obratiti pažnju ne samo na kalendarsku, već i na biološku starost.

Pavlović i sar. (2014) su imali za cilj procjenu i upoređivanje efekata primjene

nastavne metode poligon kompleksnih kretnih zadataka, na razvoj koordinacije učenika.

http://scindeks.ceon.rs/Related.aspx?artaun=106163

6

Uzorak je činilo 108 učenika osnovne škole, uzrasta od 10 do 11 godina, koji su

randomizirani u kontrolnu (n=53) i eksperimentalnu grupu (n=55). U okviru časova

redovne nastave, kontrolna grupa je realizovala sadržaje nastave fizičkog vaspitanja

predviđene nastavnim planom i programom sa pojedinačnim elementima poligona, dok

je eksperimentalna grupa bila pod tretmanom primjene poligona kompleksnih kretnih

zadataka. Istraživanje je trajalo tri mjeseca, u okviru kojeg su obje grupe testirane testom

koordinacija sa palicom. Testiranje učenika je urađeno na početku istraživanja i nakon

sprovedenog tretmana. Dobijeni podaci su obrađeni primjenom univarijantne analize

kovarijanse i T-testa uparenih uzoraka. Ustanovljeno je da poligon kompleksnih kretnih

zadataka ima značajan uticaj na poboljšanje koordinacije kod učenika u eksperimentalnoj

grupi (p=.000), što ukazuje na intenzivniju primjenu ovakvog organizacionog vida

vježbanja u nastavi fizičkog vaspitanja.

7

3. PROBLEM, PREDMET I CILJ ISTRAŽIVANJA

Problem ovog istraživanja predstavlja uticaj antropometrijskih karakteristika na

koordinacione sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta.

Predmet istraživanja su antropometrijske karakteristike i koordinacione

sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta.

Generalni cilj ovog istraživanja jeste da se utvrdi da li postoji uticaj

antropometrijskih karakteristika na koordinacione sposobnosti djece mađeg školskog

uzrasta.

8

4. HIPOTEZE ISTRAŽIVANJA

Na osnovu problema, predmeta i cilja ovog istraživanja i na osnovu dosadašnjih

istraživanja, može se opravdano postaviti generalna hipoteza.

Hg0 – Ne postoji statistički značajn uticaj antropometrijskih karakteristika na


Ag – Postoji statistički značajan uticaj antropometrijskih karakteristika na


9

5. METOD RADA

5.1 Tok i postupci istraživanja

Prema vremenskoj usmjerenosti istraživanje je bilo transverzalnog tipa odnosno

karakterisalo ga je mjerenje u jednoj vremenskoj tački. Testiranje se obavilo u dva dana,

što znači da je jedan dan bio potreban za mjerenje antropometrijskih dimenzija, a drugi

za procjenu koordinacionih sposobnosti. Sva mjerenja i testiranja su se obavila u sali JU

OŠ “ Boško Buha” u Pljevljima.

Potrebno je pomenuti da su ispitanici bili mjereni i testirani po istim metodama i

pravilima, kao i u istim uslovima. U procesu organizacije samog testiranja učestvovala su

tri instruirana mjerioca, koji su obezbjedili mjerne liste za svakog ispitanika posebno kao

i neophodne rekvizite za testiranje. Takođe, svi učenici koji su učestvovali u testiranju

bili su upoznati sa zadacima koji ih očekuju.

U istraživanju se sprovelo takvo testiranje koje je dalo odgovore relevantne za ovaj

rad.

5.2 Uzorak ispitanika

Ovo istraživanje je obuhvatilo uzorak od 35 učenika, muškog pola, uzrasta 9-10

godina (±6 mjeseci). Učenici koji su učestvovali u ovom istraživanju pohađali su četvrti i

peti razred osnovne škole „Boško Buha“ u Pljevljima.

10

5.3 Uzorak mjernih instrumenata

U istraživanju je upotrebljena tehnika testiranje koja je obuhvatala dječake četvrtog

i petog razreda osnovne škole.

Za procjenu morfoloških karakteristika u ovom istraživanju primjenjena su tri

mjerna instrumenta:

1. Visina tijela (AVIS)

2. Težina tijela (AMAS)

3. Body Mass Index (BMI)

Za procjenu koordinacionih sposobnosti primjenjeno je ukupno šest testova :

1. Vođenje lopte rukom (MVLR)

2. Koordinacija sa palicom (MKOOP)

3. Okretnost u zraku (MKTOZ)

4. Koraci u stranu (MAGKUS)

5. Osmica sa sagibanjem (MAGOSS)

6. Slalom nogama sa dvije lopte (MKLS2L)

5.4 Opis mjernih instrumenata

Uzorak mjernih instrumenata za procjenu antropometrijskih karakteristika:

1. Visina tijela (AVIS)

Mjeri se antropometrom po Martin-u. Prilikom mjerenja ispitanik obavezno bos i u

gaćicama, stoji u uspravnom stavu na čvrstoj vodoravnoj podlozi. Glava ispitanika treba

da je u takvom položaju da frankfurtska ravan bude horizontalna. Ispitanik ispravlja ledja

koliko je moguće, a stopala sastavlja. Ispitivač stoji s lijeve strane ispitanika i kontroliše

da li mu je antropometar postavljen neposredno duž zadnje strane tijela i vertikalno, a

zatim, spušta metalni prsten – klizač da horizontalna prečka dođe na glavu (tjeme)

11

ispitanika. Tada pročita rezultat na skali u visini gornje stranice trouglog proreza prstena

klizača. Rezultat se čita sa tačnošću od 0,1 cm.

2. Težina tijela (AMAS)

Mjeri se vagom postavljenom na horizontalnu podlogu. Ispitanik, bos u gaćicama,

stane na sredinu vage i mirno stoji u uspravnom stavu. Kada se kazaljka na vagi umiri,

rezultat se čita s tačnošću od 0.5 kg (zaokružuje se na nižu vrijednost).

3. Body Mass Index (BMI)

Računa se tako što se tjelesna masa osobe u kilogramima podijeli sa kvadratom

visine u metrima:

BMI = m(kg)

h²(m)

BMI prikazuje odnos mase i visine tijela, međutim ne uzima u obzir tjelesnu

građu, pa je njegova upotreba ograničena. On ne može ilustrovati procenat masnog tkiva

u odnosu na mišićnu ili koštanu masu, što su osnovni kriterijumi za procjenu

uhranjenosti.

Uzorak mjernih instrumenata za procjenu koordinacionih sposobnosti:

1. Vođenje lopte rukom (MVLR)

Vrijeme ukupnog trajanje testa za jednog ispitanika iznosi 4 minuta.

Opis mjesta izvođenja: Na stazi dužine 10 metara 5 stalaka je raspoređeno na

udaljenosti od po 2 metra.

Zadatak: Ispitanikov zadatak je da nakon znaka “sad” što brže vodi loptu boljom

rukom u slalom između stalaka. Kod poslednjeg stalka ispitanik se okreće za 180˚ i na

isti način vraća se do startne linije.

Zadatak je završen nakon što ispitanik pređe startnu liniju.

12

Ocjenjivanje: Mjeri se vrijeme u desetinkama sekunde od znaka “sad” do prelaska

startne linije u povratku.

Ispitivač stoji na liniji cilja, mjeri vrijeme i kontroliše izvođenje.

Napomena: Ispitaniku se ne uzima kao greška ukoliko slučajno sruši stalak.

Ukoliko ispitanik iz bilo kog razloga prekine sukcesivno obilaženje stalaka, vraća se na

mjesto gde je učinio grešku. Za to vrijeme štoperica se ne zaustavlja, i ispitanik nema

probni pokušaj.

2. Koordinacija sa palicom (MKOOP)

Instrument testa je štoperica sa podeocima 1/10 sekundi, palica dužine 100 cm.

Zadatak: Ispitanik iz stojećeg stava, držeči palicu iza leđa sa obije ruke, na znak

“sad” prenosi palicu tako da ona dolazi ispred tijela, predruči je, okreće se za 180º

stepeni, sjedne, legne na leđa, provuče jednu pa drugu nogu, podigne se, prelazi preko

palice do stava mirno i palicom u predručenju.

Ocjenjivanje: zadatak se izvodi 4 puta, a rezultat je vrijeme u desetinkama sekundi

od datog znaka do momenta kada ispitanik u završnom položaju dovede palicu u

predručenje. Upisuju se sva četiri pokušaja.

3. Okretnost u zraku (MKTOZ)

Opis mjesta izvođenja: 4 strunjače postave se tako da se dodiruju širim stranama.

Zatim se dvije razdvoje toliko da se između njih mogu postviti 4 medicinke. Medicinke

se postavljaju tako da zatvaraju površinu kvadrata.

Zadatak: Ispitanik okreće leđa medicinkama i sjeda na “zadnje” dvije. Svaka noga

se nalazi na jednoj medicinki, a ruke su opružene i dlanovima oslonjene na natkolenice.

Na znak sad ispitanik pravi kolut nazad, podigne se i napravi kolut naprijed preko

medicinki (ne smije da ih dotakne), okreće se za 180˚ i dodiruje dlanovima medicinke,

čime se zadatak i završava.

13

Ocjenjivanje: Mjeri se vrijeme u desetinkama sekunde od znaka “sad” do dodira

medicinki.

Napomena: Dopušteno je doticati medicinke bilo jednom, bilo sa obje ruke i to

proizvoljnim redom.

4. Koraci u stranu (MAGKUS)

Opis mjesta izvođenja: Staza dužine 4m sa dvije paralelne linije duge 1m.

Zadatak: Ispitanik stoji unutar linija, bočno uz jednu liniju. Na znak “sad” kreće se

bočno (korak - dokorak) do druge linije, svaku liniju mora ili da pređe ili da je nagazi.

Ovo ponavlja 6 puta uzastopno.

Ocjenjivanje: Mjeri se vrijeme u desetinkama sekunde od znaka “sad” do završetka

šestog prelaženja staze od 4 m.

5. Osmica sa sagibanjem (MAGOSS)

Opis mjesta izvođenja: Stalci su postavljeni na udaljenosti od 4 m, a između njih je

razapeta elastična traka.

Zadatak: Ispitanik stoji pokraj jednog stalka u smjeru drugog, prsti nogu su u ravni

sa stalkom. Elastična traka je zategnuta u visini gornje bedrene bodlje. Na znak “sad”

ispitanik najbrže što može obilazi stalke sledeći zamišljenu liniju položenog broja 8,

saginjući se svaki put ispod razapete trake. Zadatak je završen nakon što ispitanik obiđe

oko stalka na opisani način 4 puta i protrči pokraj stalka koji je služio za start.



Napomena: Ispitanik ne smije prilikom prolaska da dotiče traku. Ima pravo na

jednu grešku, na šta se upozorava, a prilikom druge greške zadatak se prekida i ponavlja.

6. Slalom nogama sa dvije lopte (MKLS2L)

Opis mjesta izvođenja: Na stazi dužine 10 metara 5 stalaka je raspoređeno na

udaljenosti od po 2 metra.

14

Zadatak: Ispitanikov je zadatak da nakon znaka “sad” ispitanik počinje voditi

istovremeno obje lopte objema nogama u slalomu između stalaka. Kod poslednjeg stalka

ispitanik se okreće za 180˚ i na isti način vraća se do startne linije. Zadatak je završen

nakon što ispitanik pređe startnu liniju.



Napomena: Ispitaniku se ne uzima kao greška ukoliko slučajno sruši stalak.

Ukoliko ispitanik iz bilo kog razloga prekine sukcesivno obilaženje stalaka, vraća se na

mjesto gde je učinio grešku. Za to vrijeme štoperica se ne zaustavlja.

5.5 Statistička obrada podataka

U ovom istraživanju statistička obrada podataka urađena je programom SPSS

statistics 10.0 za operativni sistem Windows XP.

Za prikazivanje rezultata uticaja antropometrijskijih karakteristika na koordinacione

sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta koristila se deskriptivna statistika sa

centralnim i disperzivnim parametrima:

Aritmetička sredina (Mean),

Standardna greška aritmetičke sredine (Std.err.of mean),

Standardna devijacija (Std.Dev.),

Raspon varijacije (Range),

Maksimalna vrijednost (Maximum),

Minimalna vrijednost (Minimum),

Skewness i

Kurtosis.

Da bismo objasnili uticaj antropometrijskih karakteristika na neke koordinacione

sposobnosti primjenjena je multipla regresiona analiza prediktorskih varijabli

(antropometrijske dimenzije) na pojedinačne kriterijske varijable (koordinacione

sposobnosti).

15

6. INTERPRETACIJA REZULTATA

6.1 Rezultati deskriptivne analize

U tabelama 1 i 2 su prikazani rezultati deskriptivne statistike antropometrijskih

karakteristika i koordinacionih sposobnosti učenika.

Tabela 1. Rezultati deskriptivne statistike antropometrijskih karakteristika učenika

V N Range Minimum Maximum Mean Std. Dev. Variance Skewness Kurtosis

AVIS 35 20.20 139.30 159.50 147.9114 5.07148 25.720 .050 -.685

AMAS 35 33.00 29.00 62.00 44.8457 9.30564 86.595 .189 -.443

BMI 35 13.10 14.20 27.30 20.3600 3.64153 13.261 .066 -.766

Legenda:

V – varijable, N – broj entiteta, Range – raspon varijacije, Minimum – minimalna vrijednost, Maximum –

maksimalna vrijednost, Mean – aritmetička sredina, Std. Dev.– standardna devijacija, kvadratni korijen

varijanse, Variance – varijansa, prosječno kvadratno odstupanje, Skewness – skjunis, Kurtosis – kurtozis.

Dobijene vrijednosti deskriptivnih parametara antropometrijskih varijabli kod

učenika kreću se unutar vrijednosti koje odgovaraju normalnoj raspodjeli. Raspon

između minimalnog i maksimalnog rezultata najviše je izražen kod varijable masa tijela

(AMAS), dok je najmanje izražen kod varijable body mass index (BMI). Treba

napomenuti da je raspon najjednostavnija, ali i najmanje precizna mjera disperzije, pa će

se za preciznije rezultate više pažnje posvetiti mjerama simetričnosti i homogenosti.

Na osnovu mjere simetričnosti „Skewness“ (nagnutost krive) može se zaključiti

da svi testovi pokazuju pozitivnu asimetriju. To znači da je kriva razvučena prema

manjim rezultatima. Sve tri vrijednosti skjunisa su veoma bliske nuli, što znači da

rezultati ne odstupaju od normalne distribucije.

Mjera homogenosti, ,,Kurtosis“ (zakrivljenost vrha krive), ne pokazuje neka veća

odstupanja u odnosu na mezokurtičnu krivu. Kod svih testova može se govoriti o

platikurtičnoj krivoj (negativne vrijednosti Kurtosis-a), odnosno vrijednostima koje su

više raspršene prema ekstremnim rezultatima. To znači da postoje veće razlike u

rezultatima testova kod odabranih ispitanika, odnosno da su rezultati heterogeni.

16

Međutim, nema izraženih vrijednosti što znači da testovi značajno ne odstupaju od

normalne raspodjele.

Tabela 2. Rezultati deskriptivne statistike koordinacionih sposobnosti učenika

V N Range Minimum Maximum Mean Std. Dev. Variance Skewness Kurtosis

MVLR 35 19.00 10.60 29.60 17.5229 5.53061 30.588 .833 -.536

MKLS2L 35 34.60 25.40 60.00 42.8686 10.71785 114.872 .317 -1.081

MKOOP 35 13.90 6.30 20.20 11.0400 4.00082 16.007 1.151 .198

MAGKUS 35 21.40 20.80 42.20 27.0771 4.17979 17.471 1.834 4.817

MKTOZ 35 7.50 4.80 12.30 7.5057 1.88710 3.561 .491 -.618

MAGOSS 35 11.70 18.80 30.50 22.7886 2.72459 7.423 .937 .601

Legenda:

V – varijable, N – broj entiteta, Range – raspon varijacije, Minimum – minimalna vrijednost, Maximum –

maksimalna vrijednost, Mean – aritmetička sredina, Std. Dev.– standardna devijacija, kvadratni korijen

varijanse, Variance – varijansa, prosječno kvadratno odstupanje, Skewness – skjunis, Kurtosis – kurtozis.

Dobijene vrijednosti deskriptivnih parametara za varijable koordinacionih

sposobnosti učenika uglavnom se kreću unutar vrijednosti koje odgovaraju normalnoj

raspodjeli. Raspon između minimalnog i maksimalnog rezultata najviše je izražen kod

testa slalom nogama sa dvije lopte (MKLS2L), dok je najmanje izražen kod testa

okretnost u zraku (MKTOZ). Treba napomenuti da je raspon najjednostavnija, ali i

najmanje precizna mjera disperzije, pa će se za preciznije rezultate više pažnje posvetiti

mjerama simetričnosti i homogenosti.

Na osnovu mjere simetričnosti „Skewness“ (nagnutost krive) može se zaključiti

da svi testovi pokazuju pozitivnu asimetriju. To znači da je kriva razvučena prema

manjim rezultatima. Značajno izražene vrijednosti skjunisa imamo kod testova

koordinacija sa palicom (MKOOP) i koraci u stranu (MAGKUS) i one iznose 1.151 i

1.834, što znači da kod ovih testova dominiraju manji rezultati.

Mjera homogenosti, ,,Kurtosis“ (zakrivljenost vrha krive), takođe pokazuje

odstupanja kod 2 od 6 testova u odnosu na mezokurtičnu krivu. Kod testova koordinacija

sa palicom (MKOOP), koraci u stranu (MAGKUS) i osmica sa sagibanjem (MAGOSS)

može se govoriti o leptokurtičnoj krivoj (pozitivne vrijednosti Kurtosis-a), odnosno

vrijednostima koje su više raspršene prema srednjim rezultatima. To znači da ne postoje

17

veće razlike u rezultatima testova kod odabranih ispitanika, odnosno da su rezultati

homogeni. Značajno veću homogenost pokazuje test koraci u stranu (MAGKUS), gdje

vrijednost kurtozisa iznosi 4.817. Kod ostalih testova može se govoriti o platikurtičnoj

krivoj (negativna vrijednost Kurtosis-a). To znači da postoje veće razlike u rezultatima

testova kod odabranih ispitanika, odnosno da su rezultati heterogeni. Nešto izraženiju

heterogenost imamo kod testa slalom nogama sa dvije lopte (MKLS2L) gdje kurtozis

iznosi -1.081. Rezultati kod svih ostalih testova ne odstupaju od normalne distribucije.

6.2 Rezultati komparativne analize

Regresiona analiza koordinacionih sposobnosti u prostoru antropometrijskih

karakteristika prikazane su u tabelama od broja 3 do 20.

Tabele 3, 4 i 5 prikazuju regresionu analizu prediktorskog sistema

antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu vođenje lopte rukom (MVLR).

Tabela 3. Multipla regresiona analiza

Model Summary

Model R R Square Adjusted R

Square

Std. Error of the

Estimate

1 .597a .357 .294 4.64626

a. Predictors: (Constant), BMI, AVIS, AMAS

Legenda:

R – koeficijent multiple korelacije, R Square – koeficijent determinacije, objašnjena varijansa, Adjusted R

Square – prilagođeni koeficijent determinacije, Std. Error of the estimate – standardna greška prognoze

18

Tabela 4. Anova

ANOVAb

Model Sum of Squares Df Mean Square F Sig.

1

Regression 370.762 3 123.587 5.725 .003a

Residual 669.219 31 21.588

Total 1039.982 34


b. Dependent Variable: MVLR

Legenda:

Df – stepeni slobode, F – veličina F odnosa, Sig. – značajnost vrijednosti korelacije

Tabela 5. Parcijalna regresiona analiza

Coefficientsa

Model Unstandardized Coefficients

Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) 503.980 117.836 4.277 .000

AVIS -3.272 .796 -3.001 -4.113 .000

AMAS 5.564 1.360 9.362 4.090 .000

BMI -12.377 3.021 -8.149 -4.096 .000

a. Dependent Variable: MVLR

Legenda:

Beta – parcijalni regresioni koeficijenti svake prediktorske varijable, T – regresioni t-test, Sig. – značajnost

vrijednosti korelacije

Na osnovu rezultata može se zaključiti da je regresionom analizom dobijen

koeficijent multiple krelacije R = .597, koji je relativno visok. Koeficijent determinacije

(R Square) pokazuje objašnjenost 36% ukupnog varijabiliteta (.357). Preostali procenat

neobjašnjenog dijela varijabiliteta zauzimaju drugi prostori u antropološkom statusu

učenika (tabela 3). Nivo značajnosti iznosi Sig = .003, što znači da je povezanost

prediktorskog sistema varijabli i kriterijske varijable statistički značajna (tabela 4).

U tabeli 5 može se vidjeti i parcijalni uticaj prediktorskih na kriterijsku varijablu.

Sve tri prediktorske varijable imaju statistički značajan uticaj na kriterijsku varijablu sa

nivoom značajnosti Sig = .000, što znači da odabrane antropometrijske karakteristike

imaju uticaj na izvođenje ovog testa za procjenu koordinacije.

19


antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu slalom nogama sa dvije lopte

(MKLS2L).


Model Summary


Square

Std. Error of the

Estimate

1 .422a .178 .099 10.17431


Legenda:



Tabela 7. Anova

ANOVAb


1

Regression 696.643 3 232.214 2.243 .103a

Residual 3209.013 31 103.517

Total 3905.655 34


b. Dependent Variable: MKLS2L

Legenda:


Tabela br. 8 - parcijalna regresiona analiza

Coefficientsa


Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) -349.392 258.036 -1.354 .186

AVIS 2.722 1.742 1.288 1.562 .128

AMAS -3.324 2.979 -2.886 -1.116 .273

BMI 6.816 6.616 2.316 1.030 .311

a. Dependent Variable: MKLS2L

Legenda:



20


koeficijent multiple krelacije R = .422, koji je relativno nizak. Koeficijent determinacije

(R Square) pokazuje objašnjenost svega 18% ukupnog varijabiliteta (.178). Preostali

procenat neobjašnjenog dijela varijabiliteta zauzimaju drugi prostori u antropološkom

statusu učenika (tabela 6). Nivo značajnosti iznosi Sig = .103, što znači da povezanost

prediktorskog sistema varijabli i kriterijske varijable nije statistički značajna (tabela 7).

U tabeli 8 može se vidjeti i parcijalni uticaj prediktorskih na kriterijsku varijablu.

Nijedna od prediktorskih varijabli nema statistički značajan uticaj na kriterijsku

varijablu, što znači da antropometrijske karakteristike nemaju uticaj na izvođenje ovog

testa za procjenu koordinacije.

Tabele 9, 10 i 11 nam prikazuju regresionu analizu prediktorskog sistema

antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu koordinacija sa palicom

(MKOOP).


Model Summary


Square

Std. Error of the

Estimate

1 .612a .375 .314 3.31281


Legenda:



Tabela 10. Anova

ANOVAb


1

Regression 204.007 3 68.002 6.196 .002a

Residual 340.217 31 10.975

Total 544.224 34


b. Dependent Variable: MKOOP

Legenda:


21


Coefficientsa


Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) 83.251 84.018 .991 .329

AVIS -.580 .567 -.735 -1.022 .315

AMAS .900 .970 2.094 .928 .360

BMI -1.318 2.154 -1.200 -.612 .545

a. Dependent Variable: MKOOP

Legenda:




koeficijent multiple krelacije R = .612, koji je relativno visok. Koeficijent determinacije

(R Square) pokazuje objašnjenost 37.5% ukupnog varijabiliteta (.375). Preostali procenat

neobjašnjenog dijela varijabiliteta zauzimaju drugi prostori u antropološkom statusu

učenika (tabela 9). Nivo značajnosti iznosi Sig = .002, što znači da je povezanost

prediktorskog sistema varijabli i kriterijske varijable statistički značajna (tabela 10).

U tabeli 11 može se vidjeti i parcijalni uticaj prediktorskih na kriterijsku

varijablu. Pojedinačno nijedna od prediktorskih varijabli nema statistički značajan uticaj

na kriterijsku varijablu, ali kada djeluju udruženo, odabrane antropometrijske

karakteristike imaju uticaj na izvođenje ovog testa koordinacije.

Tabele 12, 13 i 14 nam prikazuju regresionu analizu prediktorskog sistema

antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu koraci u stranu (MAGKUS).

22


Model Summary


Square

Std. Error of the

Estimate

1 .437a .191 .112 3.93773


Legenda:



Tabela 13. Anova

ANOVAb


1

Regression 113.323 3 37.774 2.436 .083a

Residual 480.678 31 15.506

Total 594.002 34


b. Dependent Variable: MAGKUS

Legenda:



Coefficientsa


Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) 190.102 99.867 1.904 .066

AVIS -1.143 .674 -1.387 -1.695 .100

AMAS 2.129 1.153 4.739 1.846 .074

BMI -4.391 2.561 -3.826 -1.715 .096

a. Dependent Variable: MAGKUS

Legenda:





23






varijablu. Nijedna od prediktorskih varijabli nema statistički značajan uticaj na

kriterijsku varijablu, što znači da antropometrijske karakteristike nemaju uticaj na

izvođenje ovog testa za procjenu koordinacije.


antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu okretnost u zraku (MKTOZ).


Model Summary


Square

Std. Error of the

Estimate

1 .400a .160 .079 1.81139


Legenda:



Tabela 16. Anova

ANOVAb


1

Regression 19.363 3 6.454 1.967 .139a

Residual 101.715 31 3.281

Total 121.079 34


b. Dependent Variable: MKTOZ

Legenda:


24


Coefficientsa


Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) 66.991 45.940 1.458 .155

AVIS -.417 .310 -1.121 -1.345 .188

AMAS .826 .530 4.074 1.558 .129

BMI -1.710 1.178 -3.301 -1.452 .157

a. Dependent Variable: MKTOZ

Legenda:














antropometrijskih karakteristika na kriterijsku varijablu osmica sa sagibanjem

(MAGOSS).

25


Model Summary


Square

Std. Error of the

Estimate

1 .220a .048 -.044 2.78350


Legenda:



Tabel 19. Anova

ANOVAb


1

Regression 12.211 3 4.070 .525 .668a

Residual 240.185 31 7.748

Total 252.395 34


b. Dependent Variable: MAGOSS

Legenda:



Coefficientsa


Standardized

Coefficients T Sig.

B Std. Error Beta

1

(Constant) 93.936 70.594 1.331 .193

AVIS -.476 .477 -.886 -.998 .326

AMAS .923 .815 3.154 1.133 .266

BMI -2.072 1.810 -2.769 -1.144 .261

a. Dependent Variable: MAGOSS

Legenda:




koeficijent multiple krelacije R = .220, koji je izuzetno nizak. Koeficijent determinacije

26









27

7. ZAKLJUČAK

Osnovni cilj ovog istraživanja bio je da se utvrdi da li postoji statistički značajan

uticaj antropometrijskih karakteristika na koordinacione sposobnosti djece mlađeg

školskog uzrasta.

Na uzorku od 35 ispitanika muškog pola, uzrasta 9-10 godina (±6 mjeseci),

primjenjena su 3 mjerna instrumenata za procjenu antropometrijskih karakteristika i 6 za

procjenu koordinacionih sposobnosti. Učenici koji su učestvovali u ovom ispitivanju

pohađali su četvrti i peti razred osnovne škole.

Rezultati ovog istraživanja su pokazali da kod dva testa za koordinaciju, (MVLR) i

(MKOOP), postoji dok kod ostala četiri testa ne postoji značajan uticaj antropometrijskih

karakteristika na koordinacione sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta.

Analizom je utvrđeno da testirane antropometrijske karakteristike nemaju

statistički značajan uticaj na koordinacione sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta,

pa se generalna hipoteza Hg0 koja je glasila:

Ne postoji statistički značajan uticaj antropometrijskih karakteristika na koordinacione

sposobnosti djece mlađeg školskog uzrasta – prihvata.

Rezultati ovog istraživanja mogu da posluže trenerima svih sportskih klubova,

mlađih kategorija, u kojima je koordinacija presudna za uspješnost postizanja sportskih

rezultata. Ovo istraživanje takođe može poslužiti i nastavnicima fizičkog vaspitanja kako

bi testirali i uporedili koordinacione sposobnosti i antropometrijske karakteristike

učenika.

Rezultati ovog istraživanja su potvrda nekih ranijih istraživača (Kostić i saradnici,

2009; Đurašković i saradnici, 2009) koji su svoja istraživanja zasnivali sa istim i sličnim

ciljevima, takođe na uzorku mlađe populacije.

28

LITERATURA

Bjelica, D. (2006). Sportski trening. Podgorica, Crnogorska sportska akademija.

Đurašković, R., Kostić, R., Pantelić, S., Živković, D., Uzunović, S., Purenović,

T., Živković, M. (2009). Facta universitatis - Series: Physical Education and Sport, (7),

1, 101-112.

Findak, V. (2001). Metodika tjelesne i zdravstvene kulture. Zagreb: Školska

knjiga.

Kostić, R., Đurašković, R., Pantelić, S., Živković, D., Uzunović, S., Živković, M.

(2009). Facta universitatis – Series: Physical Education and Sport (7), 1, 79-90.

Kurelić, N., Momirović, K., Stojanović, M., Šturm, J., Radojević, Đ. i Viskić –

Štalec, N. (1975). Struktura i razvoj morfoloških i motoričkih dimenzija omladine.

Beograd, Institut za naučna istraživanja Fakulteta za fizičko vaspitanje.

Pavlović, S., Marinković D., Bojović Ž. (2014). Efikasnost primene poligona na

razvoj koordinacije u nastavi fizičkog vaspitanja, Nastava i vaspitanje, (63), 2, 299-309.

Pavlović, S., i Marinković, D. (2013). Relacije pojedinih antropometrijskih

karakteristika i motoričkih sposobnosti kod dece predškolskog uzrasta, Zbornik radova

Učiteljskog fakulteta, Užice br.15, (249-258). Užice: Učiteljski fakultet.

Perić, D. (2006). Metodologija naučnih istraživanja. Novi Sad, tims.

Perić, D. (1994). Operacionalizovanje istraživanja u fizičkoj kulturi. Beograd:

Fakultet fizičke kulture.

Petković, E. (2004). The relations of situational-motor coordination to the

competitive success of female gymnasts. Facta universitatis – Series: Physical Education

and Sport , 2 (1), 25 – 33 .

Weineck, J. (2000). Optimales Training: Leistungsphysiologische Trainingslehre

unter besonderer Berücksichtigung der Kinder- und Jugendtrainings. Balingen: Spitta.



















29

Biografija

Božidar Knežević rođen je u Pljevljima, gdje je završio osnovno i srednje obrazovanje.

Dugogodišnji je član biciklističkog kluba Rudar iz Pljevalja, višestruki prvak Crne Gore u

kadet, junior i elit kategorijama i osvajač mnogobrojnih medalja na međunarodnim i

balkanskim takmičenjima. Odlični rezultati u klupskom biciklizmu donijeli su mu poziv u

biciklističku reprezentaciju Crne Gore. Osnovne akademske studije na Fakultetu za sport i

fizičko vaspitanje, odsjek za fizičku kulturu završio je 2015. godine. Upisao je

postdiplomske specijalističke studije na istom smjeru, gdje je uspješno položio sve ispite

predviđene nastavnim planom.

univerzitet crne gore fakultet za sport i fiziČko...

Documents