maukkha education magazine no.4

212
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4 http://slidepdf.com/reader/full/maukkha-education-magazine-no4 1/212

Upload: ko-latt

Post on 09-Apr-2018

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    1/212

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    2/212

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    3/212

    tzGihfpum;

    pdwful;tawG;rsm;jzihf urmudk wnfaqmufcJhonf/ wnfaqmufaeMuonf[k qdkrdefYMuygonf/ xdkxdk

    aom tawG;rsm;? tjrifrsm;? pdwful;pdwfoef;rsm;\ qef;Mu,frI? opfvGifrIESihf e*dkjzpfrIwdkYrS m tvSw&m;vnf;rnfonf/ qufvuf&SifoefEkdifpGrf;tm;wdkYvnf; yg&Sdjyefonf/

    i,fpOfawmifaus;t&G,frSpwifonfhynma&;ESihfyk*v zGHYjzdK;rItwGufomvQifrubJtem;owfabmif

    r&Sdonfh us,fjyefYvSaom urmopfrsm;pGmudk vGwfvyftawG;rsm;jzihfom wnfaqmufEkdifrnf/ rdrdESihf tjcm;

    olwyg;wdkY\ rwluGJJjym;aom tawG;rsm;? ,Ofaus;rIrsm;udk ydkrdk odjrifcHpm;EdkifpGrf;udk tEk&oynma&;rS wqifhom

    avhusihfysKd;axmif ,lMucGihf&Sdonf r[kwfygvm;/ t"dyg,f topftopfrsm; vdktyfaeqJ rsufarSmuf tcif;

    tusif;wGif pdwful;? tawG;vGwfvyfcGihfrsm;? ydkif;jcm;a0zefaqG;aEG;cGihfrsm;udk pmoifcef;rsm;twGif; xm;&Sdjcif; jzihf

    ydkrdkaumif;rGefaom pmoifcef;? ausmif;? &yf&Gmrsm; jzpfvmzG,f&m &Sdonf/ rdrd\ zefwD;wwfrIESihf tjcm;olrsm;\zefwD;rIwdkYtay: wefzdk;xm;rI &Sdjcif;wdkYjzihfomvQif ,HkMunfpdwfcsrI? av;pm;orIESihf nDnGwfrIudk tvdktavsmuf

    &&SdjyD;jzpfrnf/ ydkrdkvSyaomaeY&ufrsm;udk a&;jc,f&mwGif tm;vHk;\ pkwfcsufrsm;? tawG;rsm;? zefwD;csufrsm;jzihfom

    jyD;jynfhpHkoihfonf r[kwfygvm;/

    aeY&ufrsm;udk pmoifcef;twGif; uav;i,f\ rdrdukd,fudk ,HkMunfrI? oli,fcsif;rsm;tay: ,HkMunf

    rIjzihf pwif&ygawmhrnf/ aumif;aom? vSaom cHpm;csufrsm;udkvnf; &&SdMurnf/ aecsifpzG,f twef;av;wpfckudk

    cspfcifpdwfESihf ydkifqdkifcGifh &&Sdrnf/ yHk&dyfrsm;? toHrsm;ESihf ta&mifrsm;? xkrsm;\ toGifoPmefESihf tESpfom&udk

    tuJjzwfEdkifpGrf;twGuf tajccHaumif;rsm;udk pwifysKd;axmif&ef wpfckwnf;aom Xmevnf;rnfonf/ yif&if;tjzLa&mif pdwfESvHk;om;rsm;\ MunfoefYpG m qufvuf zGHYjzdK;vmcGihfudkvnf; ay;xm;ao;onf/ jidrf;csrf;aom

    udk,fykdif urmi,f wpfckpDudkvnf; vufaqmifay;cJhMuygpdkY/

    tEk&obmom&yfynma&;rSm tEk ynmwefzkd;rsm;ESihftjcm;aom oif&dk;0i fbmom&yfrsm;zGHYjzdK;vmap&ef?

    Pftvif;yGifhap&ef? Pfynmjzihf pnf;vHk;nDnGwfrIudk wnfaqmufwwf&ef? ydkif;jcm;qef;ppf&eftwGuf tm

    rcHcsufrsm; &Sdaeonf[k oHk;oyfygonf/

    ig;ESpft&G,fjrefrmi,fwkdY\ tawG;? tjrif? odrI? wwfrI? 0efyGefrI? pkpnf;rI? pdwftm;owdESihfqufqHa&;rsm;w&m;0if pwif avhusihf ysKd;axmif&mXmersm;wGif tEk&oynma&; pmrsufESmrsm;onf ydkrdka0qmyGifhvef; vmap

    pdrfhaomiSg txl;u@tjzpf zefqif; wifqufvdkufygonf/

    aumif;aom tem*wftwGuf tmrcH&ygrnf/

    armuynma&;r*Zif;

    Ekd0ifbmv 2010

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    4/212

    jynfwGif;ESihf e,fpyfynma&; owif;

    A*sDatmifpdk;? atmfyDus,f? aersdK;at;? 0PaZmf? wDaumif

    umwGef;u@

    rdk;[def;(om;*sme,fausmf)? aeEG,f? ESif;cg;rdk;? aumif;uifudk? rkd;vdIifn? ololtdrf

    uAsmu@

    64

    132

    65

    151

    122

    62

    35

    Co n t e n t sNovember 2010

    trSwf(4)

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    5/212

    44 aemifwpfacwfvli,frsm;twGuf qef? *sKHESihfyJ at;ukdukdat;46 taumif;qkH;ausmif; Nidrf;at;qm,m48 0g;&ifhudk0g;EkywfwJhacwf armifausmif;om;52 rdrd&& xdxd&S&S q&ma|;

    58 rdbajc&mxyfumeif;vQuf armifarmifvwf61 OD;aESmufudk ysufpD;apaom taMumif;w&m;rsm;

    aqmif;yg;u@

    62 usaemf raMunufwJh tarh&JUoif&dk; okoQif

    uAsm&Snf

    EkdifiHwum ynma&;owif;

    ay;pmu@

    28

    183

    175

    8028 82

    183

    191

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    6/2124

    112 odyHESihf bmoma&; ynma&;okawoDwpfOD;116 xdkif;EdkifiH ynma&; oif&dk;nTef;wrf; tcsdefZ,m; cGJa0rI MOE xkdif;117 AD,uferfuGefjrLepfygwDtwGuf tu,f'rpfynma&; &Jjrifhausmf119 Ak'ynma&;ESihf aysmf&Tifaeonfh blwefEkdifiH t*jref

    EdkifiHwum ynma&;u@

    122 UNESCO, EI, Unicef, UNDP tMuD;tuJwkdY\ o0PfvTmuAsm

    tazsmufNrdKUrS ausmif;om;a[mif;wpfOD;? tdacsm? aemifaemifaqmif;yg;

    129 usrq&mrsm; at;at;jrifh132 ab;&efqD;um jrwfq&mudk rarhEkdifyg xaemif;138 pdwftm;eJY tvkyfvkyfjcif; a&T[oFm141 q&mwumq&mwdkY\ q&m u'l;zkd;143 q&mh *kPfaus;Zl; arpdk;145 tjzLa&mifyef;uav;rsm;ESihf vrf;jyMu,f &Sdef;(qmrlaxmf)151 q&mrsm;twGuf pmyef;csD tP0ga|;152 O,smOfrSL;aumif; ysdK;axmifa&; jrwfyef;&Sif

    156 BMWEC ESihf a&TUajymif;ynma&; aemfazma&160 q&mESihf acwfa&pD; 0if;jrihfarmif

    urmhq&mrsm;aeY txl;u@

    164 ra[mfo"m? &Sifr[m&|om&ESihf udkoDv urmykvJ167 t&G,frwkdifrDvGihfarsm cs,f&Drdk;oJ178 woufwmql; vlAdkvf

    183 usrwm0ef rauscJhyg cifav;MunfMunf

    0wKwkdu@

    191 urmESpfck Z,Ekdif

    tcef;quf 0wK&Snf

    110

    46

    167

    58

    96

    52

    twdkifyifcH t,f'Dwm aeEG,f

    t,f'Dwm odef;Edkif

    vufaxmuft,f'Dwm a':vdIif? &Jjrifhausmf

    ;wm0efcH 0if;0if;rif;

    sufESmzHk;ESihf twGif;'DZdkif; kazu? xG#fjrwfckdif? ol&def

    twGif;yef;csD oD[armifarmif? xG#fatmif?

    0PaZmf? arykn?

    jzefYcsda&;wm0efcH EG,feD? 'Dt,f

    qufoG,f&[email protected]

    [email protected]

    www.maukkha.org

    112

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    7/2125

    udk,fao&if ridkeJY? yg;pkdkH &SdrSmayhgoydwfroGwfeJY vGwfNyD;om;? uRwfNyD;om;

    xrif;rxkwfeJY? odk;pm ykwfpm jzKef;wD;pm

    tkd;rcJGeJY tkd;rvdk bmudkrS udk,frpJGbl;tyGihftcuf,lroGm;eJY jyefvdkuf&r,fh tpm;r[kwfbl;&ufvnf? vvnf? ESpfvnf

    bmrSudk rvnfeJY oHo&mBuD;rSm vnfcJhol

    udk,fao&if ridkeJY BudKBudKNyD;aoxm;ol]bk&m;&Sif&JU*kPfawmf}udk jrwfEkd;ylaZmf&if;

    tBudrfBudrf tao&if;xm;orkdY r&Prif;qD aysmfaysmfoGm;rSm

    NyD;awmh ajymyg&apomoem? pmay? y&[dw

    vkyfvufpawGudk qufvkyfzkdYa[m'Dcspf&wJh rdcifajrudk

    jyefvmcJhr,f rkcs'Dawmh udk,fao&if ridkeJY? ajzomprf;yg? NyKH;prf;yg

    vlomqkH;wm usefwm rIH;bl;rSmcJhNyD? ajymcJhNyDaemf 'gygyJ .../ /

    rkd;[def; (om;*sme,fausmf)

    tzGihfuAsm

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    8/2126

    ]uRefacwfrSm vl&mr0ifcsifbl;}rzwfzl;bl;vm;

    ]cifAsm;om pmtkyfjzpf&if

    usaemfrzwfbl;}rzwfzl;bl;vm;/

    udk,fh&SdorQav; udk,ftufppfeJYpm;zsufvkdufwJh kyfvm;ysufvkdufwJh kyfvm;

    pdwfwpfck ,kwfudk;q,fvm;pifem;rSm vwfvsm;vwfvsm;

    dkY dkY vwfvsm; vwfvsm;/

    ]oifwkdYudk uREkfyfcspfvkdufayonf} pdwf]vQmay:rSm jrufaygufoGm;yavhap} pdwf

    pdwf apwodwf kyfedAmefbk&m;qkyef a,musfm;

    rkd;NydKovdk ar;cGef;rsm; NydKusaeygNyDudk,fhwnfae&meJY ukd,f

    udk,fhpdwfeJY ukd,fudk,fhudk,fudk,fkd;kd;yJ ar;&efom

    xrif;pm;ovdka&aomufovkd

    vrf;avQmufovkd .../ /

    aeEG,f

    (2009ckESpf? jrefrmopfr*Zif;rSm pmaypDppfa&;rSazmfjycGihfydwfcJhygw,f)

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    9/2127

    usaemhf tkd;awGudk usaemf aus;Zl;wifw,folwkdYu tckxd usaemfhtay: aumif;wkef;yJ

    usaemhfcg;u tckxdrwfwkef;yJ

    usaemfhajcaxmufawGu tckxd tjrifhudk wufwkef;yJusaemfhvufzsHawGu tckxd jrefqefoGufvufwkef;yJusaemfh pdwfoGm;&maemufudk oluvkdufwkef;yJ/

    usaemhftdk;awGu b,fwkef;urS raysmhcJhbl;ckvnf; raysmhao;bl;

    usaemf owdvufvGwfjzpfvkdYusaemfuHraumif;vkdY

    usdK;wkef;u usdK;cJhbl;NyD;awmh jyefaumif;wmyJ/

    ESpfaygif;&maxmif tdk;awG jyefwl;azmfawmhtdk;awGu vlwa,muf&JUykHyef;udkajymjyowJhtdk;awGu vlwa,muf&JUb0udk ajymjyowJh

    olwkdYoefrmcJhwmolwkdYcsnfheJYcJhwm

    olwkdYaysmf&TifcJhwmolwkdYaMuuJGcJhwmolwkdYNidrf;csrf;cJhwm

    olwdkYwkdufyJG0ifcJhwm ...tdk;awGu rvdrfbl;/

    tdk;om;qkH; ESvkH;om;rsm;\ tpkta0;udktkd;pk[k ac:ygonf (aEGv,fae)tdk;pkqkdwJh uAsmpmtkyfuav;wcgu usaemfwkdY wnfaqmufcJhbl;w,feHkd;wlolcsif;/

    ar;aphESpfxyfeJY ar;kd;r&SdwJhaumiftqDwxyf tom;wxyfeJY ausmkd;rygwJhaumiftJ'Daumifudk usaemfrkef;w,f

    av;wJGUxkdif;rdIif;pGm&yfvkdYusaemfha&SUu rSefxJrSm ..olYtkd;awGuae olxGufajy;aewJhaumif/

    tkd;t&if;tom;vkdvdkY tdk;awmif;tdk;ay:ta&wiftdk;uJGrS toJpGJ

    tkd;xdatmifembmyJjzpfjzpfatmufqkH;u tkd;awGudkawmhrarhMuygeJY/

    uarm'D;,m;u tkd;awG&0rf'gu tkd;awGabmhpeD;,m;u tkd;awG

    [dkae&m 'Dae&mrSmrwl;&ao;wJh tkd;awGvlrod olrod tdk;awG/

    udk,fhajcaxmufatmuf udk,fjyefikHYMunfhvdkufw,fusaemf b,folYtdk;ay: &yfaerdovJvkdY/

    rif;[mihg&JUeHdk;wacsmif;ygyJuG,fvkdY

    b,folYudkrS rajymjzpfcJhbl;usaemhf tdk;awGudk usaemfcspfw,f / /ESif;cg;rdk;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    10/2128

    uav;i,fawG&JUrsufESm[moDvrusdK;ao;wJh owif;pm

    uav;i,fawG&JUidkoH[mbufvdkufrIuif;wJh rD'D,mayhg

    rsufvkH;awGxJu pD;usvmwJh usnfqHawGESvkH;om;wkdif;udk rSefygap/

    vufwqkyfpm&JUtwawGaMumihfoef;aygif;rsm;pGm&JUqkawmif;qEawG

    ]O}b0rSmwif aow,f/

    [dkbuf tvH&dyfqDuvnf; bk&m;rSmqkawmif;

    'Dbuf tvH&dyfqDuvnf; tJ'Dbk&m;qDrSmyJ qkawmif;avmba&SUxm;wJh ylaZmfrIawGeJYudk,fhudk,fudk ajzodrfhvSnfhpm;aeMuykHawGu

    bk&m;awG[m udk,fcJGrsm;pGmeJYESpfzufcRefawG usaewmyJ/

    aMomf .....vlawG vlawG ...

    tjriftmkH wHcg;awGaphbk&m;awGa&SUrSm "m;aoG;aeMuygvm;/

    21 &mpkOD; usrf;opfxJrSmavmuapmifhewfrif;[m

    vlom;awGudk onf;cHEkdifrI ukefqkH;aumif;uifudk vufoD;eJY 0kef;ceJxkvdkufw,f/

    rkd;BudK;rkefwkdif;awG ivsifawG rD;awmifaygufuJGrIawGeJYppfyJGawG tMurf;zufrIawGobm0ywf0ef;usifazmufjyefrIawG

    bk&m;u vlawGudk 'Pfcwfaewm r[kwfvlawGu vlawGudk 'Pfcwfaewm/

    bmoma&; rsdK;cspfpdwf EkdifiHawmfat;csrf;om,ma&;emrnfvSvSav;awGwyf

    olwkdY vlowfcJhMuw,f/

    Nidrf;csrf;a&;? vlom;0g'? vGwfvyfrI'gawGudk ta&;wBuD; [pfa

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    11/2129

    &mpkopf reufcif;rSm

    arwmw&m;[m Ekd;xzkdY rjzpfEkdifawmhbl;vm;vQyfpD;aMumif;ywfvrf;ay:rSmu

    pdwf"mwfusaewJh aMumifysif;awG

    armfeDwmudk ai;&if;eJY

    cvkwfwpfckESdyfrdwmeJY trdefYwpfckusvmr,f

    cspfjcif;w&m;eJY pyf,Sufp&mrvdkwJh

    zefaygif;acsmifxJu oaEom;awG

    pdwfIyfaxG;aeMuovm;

    e,l;a,mufwHqdyfeJY wD&SyfatmufrSmubmudkrS rcsufvkyf&ao;wJh

    tpmtdrf topfpufpufwpfvkH;

    tmz&du uav;i,fawG&JUrsuf0ef;rSm

    aygifrkefYqkdwm pm;p&m [kwfr[kwf

    raocsmbl;

    rarG;cifxJu aordefYusovkd

    HIV ydk;u ygvmNyD;om;

    tkwfeH&Hwkdif;rSmu usnfayguf&mcsnf;ygyJabbDvkH a&S;a[mif;NrdKUawmfBuD;u NiD;w,f

    &mpkopf Nidrf;csrf;a&;qkdwm

    tEsLjrLpDrHudef;udk,fpDeJY

    vlYcEmudk,f[m csdefukd,fAkH;wpfvkH;qkd&if

    i&JusoGm;wJh aumif;uifbkHtwGuf

    igwkdY qkawmif;yJG usif;y&awmhr,f

    urmajrBuD; ppfrufab;rS uif;a0;ygap/

    rkd;vdIifn

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    12/21210

    usaemf[m

    urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&olwpfOD;

    raeYueJY 'DaeY

    usaemf rodcJhygvm;

    tJ'Dae&mrSm &SifoefaexkdifcJh&muaeb,fvkda&GUcJhygvdrfh

    'Dae&mrSmawmh txD;usefa0'emeJY/

    usaemf[m

    urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;

    vkHNcKH&meJY vrf;aysmuf&m

    wefzkd;awmh usaemfay;qyfcJh&

    tJ'Dae&mrSm cspfcifwG,fwm jrwfEkd;olawGudkcsefxm;cJh&jcif;taMumif;eJY

    'Dae&mrSm vlpdrf;awGeJY ,SOfwJGaexkdif&jcif;/

    usaemf[m

    urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;

    aysmf&Tifjcif;eJY 0rf;enf;aMuuJG&jcif;

    ydkifqkdifrIawG usaemf qkH;IH;cJh

    tJ'Dae&mrSm twa[mif;udk usaemf csefxm;cJh&'Dae&mrSm olrudkvnf; ac:vmcGihfr&/

    usaemf[m

    urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;

    aejcnfaEG;eJY rdk;pufat;

    upm;enf;wpfckawmhvnf; r[kwfcJh

    tJ'Dae&mav;udk ]*Gwfbkdif}vkdY vufjyEIwfqufcJhtNyD;'Dae&mudk ][Jvdk}vkdY EIwfcGef;qufojyef&/

    usaemf[m

    urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;

    ta[mif;eJYtopf

    rif;&JUoabmyg

    tJ'Dae&mudk usaemfvGrf;qGwfwoae&jcif;uae

    a&GUzdkUulu,fzkdY'Dae&mu BudKqkdw,fvkdY cHpm;EkdifzkdY/

    ololtdrf

    Two Worlds by Helen Everett-Camplin

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    13/21211

    1958 ckESpf? AdkvfcsKyfBuD;ae0if; tdrfapmihftpdk;&acwfwGif EkdifiHa&;orm;rsm; zrf;qD;axmifcs?udkudk;uRef;ydkYjcif;udk q&mBuD; A*sDatmifpdk;rS oa&mfa&;qJGxm;aom umwGef;jzpfonf ../

    umwGef;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    14/21212

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    15/21213

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    16/21214

    14

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    17/21215

    jynfwGif; wuodkvf pmMunfhwkdufrsm;wGif

    tokH;jyKavmufaom pmtkyfpmwrf;rsm; &Sm;yg;vmonfhtwGuf ausmif;ol ausmif;om;rsm;onf bmom&yfqkdif

    &mpmwrf;rsm; jyKpkEkdif&ef tifwmeufudkom tm;udk;ae&

    onf/

    &efukef '*kHwuodkvfrS ausmif;olwpfOD;u

    ]twef;rSm pmwrf;jyKpkckdif;awmh pmMunfhwkdufudk tm;udk;

    wBuD;eJY oGm;Muayr,fh pmMunfhwkdufrS m udk;um;p&m

    bmpmtkyfrS avmufavmufvm;vm; r&Sdbl;/ q&mr

    oGm;ar;awmhvnf; tifwmeuf oGm;&SmwJh? tifwmeufqkdifvnf; teD;tem;rSm r&Sdbl;}[k ajymjyonf/

    wuodkvf ausmif;0if;twGif; tifwmeuf

    okH;pJGcGihfr&Sdjcif;aMumifh jyifytifwmeufqkdifrsm;okdY oGm;

    a&mufokH;Mu&onf/ xkdYjyif pmwrf;jyKpk&mwGif tifwm

    euf tjrefEIef;aES;auG;jcif;? uGefysLwm uRrf;usifrI r&Sd

    jcif;wkdYaMumihf ausmif;ol ausmif;om;rsm; tcuftcJ

    rsm;pGm &Sdaeonf/

    xkdausmif;oluyif qufNyD; ]pmwrf;udk tifwmeufay:uae jzwfnyfuyfvkyfNyD; wifMuwmrsm;vm

    w,f/ pmtkyfu&Smwmxuf jrefygw,f/ &efukefyifr pm

    MunfhwkdufrSmawmifpmtkyfpmwrf; topfyHhydk;rIr&Sdawmh

    odyHeJY ywfoufwJh pmtkyfpmwrf;qkd bmrSudk r&Sdwm/ oHHk;awGbmawG oGm;Munfh&wmvnf; &Sdw,f} [k ajymjy

    onf/

    &efukefta&SUykdif;wuodkvf EkdifiHwumquf

    qHa&; (tkdiftm) ausmif;om;wpfOD;uvnf; ausmif;0if;

    xJu tifwmeufawGu q&m q&mrawGyJokH;vkdY&w,f/

    usaemfwkdYu pmwrf;twGuf NrdKUxJoGm;NyD; vkyf&wm/ aeY

    pOf pmoifvkduf NrdKUxJu tifwmeufqkdifoGm;vdkufeJY

    oufouf tcsdefukef aiGukefyJ}[k ajymonf/2000 ckESpfrS pwifNyD; oHvQifNrdKUwGif ta&SUydkif;

    wuodkvf? ajrmuf'*kHwGif '*kHwuodkvf? vdSKifom,m

    wGif taemufydkif; wuodkvf? ajrmuf'*kH &GmomBuD;wGif

    pD;yG m;a&; wuodkvf pojzihf &efukefNrdKUjyif wpfae&mpD

    cJGwnfxm;cJhonf/ wuodkvfrsm;wGif pmMunfhwkdufr&Sd?

    tifwmeufr&Sd? teD;tem;wGifvnf; tifwmeufqkdif

    r&Sdyg/ jrefrmtifzkdwuf&JU2010 ZGefv pm&if;t& &efukef

    NrdKUv,fwGif tifwmeufqkdif 511 qkdif&SdNyD;? NrdKUjyifywGif17 qkdifom&Sdonf/ 1

    (11 Mo*kwf? 2010)

    jynfwGif;ESihfe,fpyfynma&;owif;

    wuodkvf pmMunfhwkdufrsm;wGif avhvmp&m &Sm;yg;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    18/21216

    ucsifjynfe,f? jrpfBuD;em;

    wuodkvf ausmif;tkyf q&mrBuD;

    a':cifoDwmu olYpma&;rwpfOD;udktwef;0if&rnfh q&mwpfOD; tac:

    vTwf&m csufcsif; oGm;rac:ojzihf

    em;&GufqJG yg;kdufcJhonf/

    wuodkvf pma&;wpfOD;u

    ]em;qJGNyD; yg;udkdkufcJhwm em;uyfyef

    xm;wJhae&mxdoGm;vdkYaoG;xGufNyD;

    aq;kHoGm;jy&w,f/ q&mrBuD;u

    tysdKBuD;? ZDZmaMumifw,f/ t&ifuvnf; jyemawG jzpfayr,fh tjyif

    raygufMum;bl;? tckrS}[k ajymjyyg

    onf/

    q&mrBuD; a':

    cifoDwm&JU dkif;

    pkdif;wJh tjyKtrIudk ausmif;om;

    rsm;? pma&;rsm;

    omru a'ocH

    rsm;uyg raus

    reyf jzpfaeMu

    onf/ ,ckudp rwkdifrDuvnf;

    AkdufcJGNyD; uav; arG;cgp tjcm;pma&;

    r wpfOD;udk pmtkyfrsm; twif;o,fckdif;&m AkdufcJGxm;aom 'Pf&mr

    usufojzifh xkd pma&;r aq;kH jyef

    wufcJh &onf/

    touf 40ausmf&Sd a':cifoD wmrSm

    *syefEkdifiHrS kuaA' (Ph.D) &&SdcJhNyD;

    jrpfBuD;em; wuodkvfokdY 2009 ck-ESpfwGif ajymif;a&TUvmoljzpf onf/1

    (14 Mo*kwf? 2010)

    &efukefpD;yG m;a&; wuodkvf (&GmomBuD;)wGifZlvkdifv 29 &ufaeYu rkd;&moD opfyifpdkufyJG usif;y

    cJhonf/ rkd;onf;xefpGm&Gmojzihf tenf;i,fom pkduf

    ysdK;jzpfonf/ Zlvkdif 30 &ufaeYwGif ygarmu OD;uHaZmfrS

    aemuf&ufrsm;wGif &GmomBuD; e,fajr&Sd ynma&; 0ef

    xrf; ta,muf 30 tm; usef&Sdaom opfyif 2000 udk

    wpftdrfaxmifvQif tyif 80 EIef;jzihf pkdufysdK;&efrSm

    Mum;onf/

    0efxrf;tdrf,mae rdom;pkrsm;wGif e,fajrXmerS tvkyform;rSL;&JU om;jzpfolwpfa,mufrS m v,f

    uGif;xJ opfyifpdkuf&if; a>rudkufcHcJh&onf/ xkda>r

    udkufcH&ol 0efxrf;rdom;pk0if vli,ftwGuf tcsdefrSD

    aq;kHydkY&ef ausmif; um;rsm;&Sdaomfvnf; cGihfrjyKaom

    aMumifh aq;kHydkY aemufuscJhNyD; Mo*kwfv 2 &ufaeYwGif

    uG,fvGefoGm;cJhonf/

    Mo*kwfv 4&ufaeY a&a0;okomefwGif oN*K[f

    pOf tcef;iSm;c? a&cJwkdufxm;c? tavmif;o,f,lc? rD;oN*dKvfc pkpkaygif; ukefusonf/ vli,ftokbtwGuf

    a&a0;oGm;&ef ausmif;rSum;wpfpD;om ay;cJhonf/ um;

    rvkHavmufojzihf jyifyrS um;wpfpD;vQifusyfwpfaomif;

    cJGjzihf um;okH;pD; xyfrHiSm;&ojzihf av;aomif;cJG usyg

    onf/

    ygarmucsKyfrStokbulaiGtwGufoifMum;a&;

    ESihf pDrHXmerS t&m&Sdrsm;udk aumufcHckdif;&m ulaiGusyf

    ESpfodef;ausmf &&SdcJhonf/ xkdaiGxJrS wuokdvfrS pdkufxm;

    aiG wpfodef; ig;axmifusyfudk EIwf,lcJhonf/ usyfwpf

    odef;av;aomif;ig;avmifxJrS &ufvnfjyKvkyf&ef usyfig;aomif;omay;NyD; usefaiGudk ygarmucsKyf ,lxm;cJh

    onf/1

    (16 Mo*kwf 2010)

    &efukefpD;yGm;a&; wuodkvf ygarmu\ &ufpufrI

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    19/21217

    tajccHynmausmif;om;rsm; jrefrmpm wwfuRrf;rItm;enf;tajccHynm oif

    ,laeaom ausmif;om;

    tcsdKUrSm jrefrmpmbm om&yf wwfuRrf;rItm;enf;

    csufrsm; &Sdojzihf ,if;

    bmom&yfjzihf usIH;ol

    rsm; &SdvmMuonf/

    jrefrmpma&;om;&mwGif

    rSefokH;rSefjzpfaom pmvkH;

    aygif;owfykHrSefuefrI? t

    okH;tEIef;rSefuefrI? 0guszJGUxkH;rSefuefrIwkdYudk trSm;t,Gif;rsm;pGm okH;pJGaeonf[k

    tNidrf;pm; ausmif;tkyfq&mBuD;wpfOD;rS ajymqkdcJhonf/

    ]uGefysLwm tifwmeufeJY wjcm;bmompum;

    awG vdkufpm;wmaMumifh jrefrmpmnHhzsif;ukefwmawmh

    rjzpfoifhbl;/ tckvkyfief;cGif a&mufaewJh bJGU&qdkwJh vl

    i,fawGrSmawmif jrefrmpm qif;&Jvmwm awmfawmf

    qkd;w,f/ udk,fhbmompum;yJqkdNyD; ayhgayghavsmhavsmh

    rvkyfoifhbl;/ ydkNyD;ydkifEkdif uRrf;usifrI&SdzkdYvdkw,f/ q,fwef;ausmif;om;wpfa,muf rSwfpkvSefMunfhawmh

    q&mBuD; yDrkd;eif;&JU ]wuf

    usrf;}qkdNyD; rSwfxm;wm

    pm vkH; aygif;u ]wufMurf;}vkdY jzpfaew,f} [k

    xkd ausmif; q&mBuD;rS ajym

    jyonf/

    wuodkvf0ifwef;wGif

    jrefrmpm *kPfxl;xGufol

    OD;a&rS m t*Fvdyfpm*kPf

    xl;xGufolOD;a&xuf ESpf

    pOf xuf0ufausmf enf;onf[kqkdonf/ t"du t aMumif;rSm jref rmpmpDpmukH;udk

    aumif; pGma&;om;Ekdifjcif; r&Sdjcif;aMumihf[k q&mBuD;u

    qkdonf/

    ,aeYacwfwGifvli,frsm;rSm acwfopfenf;ynm

    rsm;aemufvdkufvsuf&Sdjcif;aMumihf rdrdwkdYbmompum;

    ESihf pmaywGif tm;enf;vmaeaMumif;? tajccHausmif;

    rsm;wGifuwnf;u jrefrmpm rSefrSefuefuefa&;wwf

    ajymwwfatmif tav;teufxm; oifMum;ay;oihfaMumif; armuudk ajymqkdcJhonf/1(31 Mo*kwf 2010)

    xkdif;tu&m rGeftoHxGuf pmoifMum;rI ausmif;om;rdbrsm; qEjyxkdif;EkdifiH? uefcseyl&Dcdkif? pHcavyl&DNrdKUe,f? 0if;

    u&Gmausmif;wGif xkdif;tu&mjzihf rGefpum;toHxGuf

    pmoifMum;rIudk rauseyfMuaom ausmif;om;rdb 300

    eD;yg; qEjycJhMuonf/]uREkfyfwkdY om;orD;rsm;onf

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    20/21218

    Ekdifatmifydkifu okH;oyfonf/

    0if;u&Gm tv,fwef;ausmif;wGif ausmif;om;OD;a& wpfaxmihfig;&mausmf &Sdonf/ tqdkyg aus;&GmwGif

    xkdif;EkdifiH w&m;0ifaexkdifcGihf rSwfykHwifvwfrSwf&Sdol

    jrefrmjynfzGm; rGefwkdif;&if;om; trsm;pk aexkdifMuNyD;

    tdrfajc wpfaxmihfig;&mausmf &Sdonf/1

    (10 pufwifbm 2010)

    &ckdifjynfe,f? ppfawG qifajczkH;&yfuGufrsm;&Sdtpdk;&ausmif;rsm;wGifrdbrsm; qif;&Jusyfwnf;rIaMumihf

    ausmif;EIwfxGufoGm;&aom uav;i,f ta&twGufwdk;yGm;vmaeovdk teD;tem;&Sd bkef;awmfBuD;ausmif;

    rsm;wGif ausmif;tyfESHaom uav;ta&twGufrSm

    txl;ojzihf rsm;jym;vmaeonf/

    ppfawGNrdKU? qifajczkH;&yfuGufrsm;jzpfaom t

    aemufqwfdk;us? ta&SUqwfdk;us? atmifcsrf;omESihf

    rif;'&m;csdwfaus;&Gmrsm;wGif tpdk;&rS zGifhvSpfxm;aom

    rlvwef;ausmif;rsm; &Sdaomfvnf; ausmif;0ifaMu; t

    ygt0if tjcm;ausmif;aMu;rsm; ay;aqmif&aomaMumihfuav;rsm;ausmif;rS EIwfxGufcJh&Nyd; teD;tem;&Sd bkef;

    awmfBuD;ausmif;rsm;odkY ajymif;a&TUtyfESHMuonf/

    ausmif;om;rdbwpfOD;u ]usaemfwkdY qwfdk;us

    acsmif;wavQmuf&Sd &yfuGufawGrS m vufvkyfvufpm;

    awG rsm;Muw,f/ tvkyftudkifvnf; tqifrajywJht

    wGuf tvkyfvufrJh t&rf;rsm;aew,f/ xrif;eyfrrSef

    wJholawGvnf; tm;BuD;yJ/ 'Dawmhom; orD;awG ausmif;

    xm;zkdYudpxuf xrif;eyfrSefatmifpm;zkdYu ydkta&;BuD;w,fav/ uav;awG trsm;pkvnf; ausmif;raeEkdifwJh

    tajctae a&mufoGm;Muwmayhg}[k ajymonf/ZrL&wem bkef;awmfBuD;ynmoifausmif;rS q

    &mi,fwpfOD;u ]tckbkef;BuD;ausmif;rS m uav;ta&

    twGuf 300 eD;yg;awmif &SdaeNyD/ ausmif;&yfwnfa&;u

    awmh ppfawGNrdKUay:u tvSL&SifawG xnhf0ifwJhaiGeJY &yf

    wnfaewm/ q&m q&mrawGtwGuf ausmif;om;wpf

    OD;pDu vpOf 500 usyf aumufygw,f/ trsm;pkuawmh

    rxnfhEdkifygbl;} [k ajymjyonf/1

    (14 pufwifbm 2010)

    ppfawGNrdKUwGif ausmif;raeEkdifaom uav;ta&twGuf rsm;jym;vm

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    21/21219

    atmufwkdbmv 5 &ufaeY? urmhq&m

    rsm;aeY (World Teacher's Day)udk q&m q&mr

    rsm;? ynma&; 0efxrf;rsm;? ausmif;ol ausmif;om;uav;i,f oef; aygif;rsm;pGmjzihf wurmvkH;wGif

    ESpfpOf crf;crf;em;em; usif;yMuonfh tpOftvm

    &Sdnf/

    2010ckESpftwGufurmhq&mrsm;aeYaqmif

    yk'frSm ]jyefvnfxlaxmifrI q&mrsm;ESihf tpjyK}

    (Recovery begins with Teachers! ) [k EkdifiH

    wumynma&;tzJGUBuD; (EI ) u owfrSwfxm;

    cJhonf/NyD;cJhwJhESpf zHGUNzdK;NyD; pufrIEkdifiHrsm;wGif pD;yGm;

    a&; rwnfNidrfrI tusyftwnf;rsm; jyefvnfemvH

    xlatmif vkyfzkdY &Sdaeovdk? a[wD ajrivQifESihf yg

    upwefa&BuD;rIuJhokdY obm0uyfab;rsm; jyefvnf

    wnfaqmufzkdYtwGuf ausmif;q&m q&mrrsm; tcef;

    u@rS m txl;ta&;ygvQuf&Sdonf/ jyefvnfxlaxmif

    rIrsm;udk q&mrsm;ESihf tpjyKzkdY a

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    22/21220

    ucsifjynfe,f? rkd;nif;NrdKUwGif rl;,pfaq;0g; okH;pJG

    ol vli,fwpfa,mufrS trSwf(2) txufwef;ausmif;

    ausmif;tkyfq&mBuD;udk "m;eJYxkd;vkdufwmaMumifh rdk;nif;

    aq;kHBuD;wGif twGif;vlemtjzpf aq;ukocH,lae

    &onf/ ausmif;tkyfq&mBuD; OD;oef;xGef;rSm

    olY&JUausmif;a&SUrSmyif rl;,pfaq;0g; okH;pJGwJhvli,fwpfa,mufrS "m;eJYxkd; jcif;udk atmufwkdbmv

    18 &uf? wevFmaeY rGef;vJGydkif;wGif cHvdkuf&onf/

    xkd;oGm;wJhvli,frS m ausmif;om;rsm;qDrS vdkufvH

    aiGnpfaeol jzpfonf/

    "m;eJYxkd;oGm;wmudk udk,fwkdifrsufjrifawGUcJhol rkd;

    nif;NrdKUcHwpfa,mufu ]"m;eJYxkd;oluawmh*sif;azmwl;

    vdkYac:wJh rwl; jzpfygw,f/ ausmif;0wfpkHeJY vmvmNyD;rS

    ydkufqH&SdwJh uav;awGudk Ncdrf;ajcmufNyD; aiGawmif;ygw,f/ olu rl;,pfaq;0g;okH;pJGzkdY aiGnpfwmyg/ tJ'D t

    cif;jzpfwJhaeYu *sif;azmwl;wkdYtzJGU[m pmar;yJGajzNyD;

    xGufvmwJh uav;awGqDuae aiGnpfawmif;cHyg

    w,f/ ausmif;0if;xJu *dwfaygufrS m aq;vdyfaomuf

    NyD; xkdifaewJh tJ'Daumifav;udk ausmif;q&mBuD;uausmif;vkHNcKHa&;twGuf ppfaq;zkdY ac:,lw,f/ tJ'DrSm

    aumifav;u olYqDrSmygvmwJh"m;eJY q&mBuD;&JU&if0udk

    rkd;nif;NrdKUrS ausmif;tkyfq&mBuD; "m;xkd;cH&

    jynfe,ftoD;oD;&Sd wkdif;&if;om; vli,frsm;

    onf rdrdwdkYaexkdif&m NrdKUESihf aus;vufrsm;udk pGefYcGmNyD;

    NrdKUBuD;rsm;odkY ajymif;a&TUrI ,ckESpfrsm;wGif ydkrdkrsm;jym;vm

    onf/ t"dutaMumif;rS m tvkyftudkif tcGihftvrf;?

    pDyGm;a&; tcGihftvrf;ESihf ynmydkrdk oif,lEkdifa&;twGuf

    rdrdZmwda'orsm;udk pGefYcGmcJhMujcif; jzpfonf/

    ]wkdif;&if;om;awGajymif;wm ausmif;ynma&;

    twGufyg/ e,fausmif;awGrS m q&mawGu rNrJbl;/

    aemufjyD; vli,fawG aq;okH;pJGwmvGwfatmif rdb

    awGu ajymif;Muwm/ pD;yGm;a&;udkvnf; a'ocHawG

    xuf wkwf? ukvm;awGu ae&m,lvmMuvkdYyg}[k

    &efukef&Sd awmifBuD;toif; Ou| OD;pdkif;pHtkdufu ajymcJh

    onf/

    &efukefwkdif;twGif; &Srf;? u&if? &cdkif? ucsif? csif;?

    rGefpwJh vlrsdK;rsm;rS m rdom;pkvdkuf ajymif;a&TUrI ta&t

    wGuf rsm;jym;vmonf/ tcsdKUrS m wpfOD;csif; t&ifajymif;

    a&TUNyD;? aemufrS rdom;pkudk ac:,la&TUajymif;cJhMuonf/ Ekdif

    iH&yfjcm; xGufvkdaom vli,frsm;twGuf BudKwifjyif

    qifrIrsm;vkyfzkdY &efukefudk a&muf&Sdvmjcif;vnf; jzpf

    onf/

    jynfe,frsm; t"du pD;yGm;a&;vkyfief;rS m pdkufysdK;a&;vkyfief;jzpfond/ ,cktcg obm0ywf0ef;usifESihf

    &moDOwk tajymif;tvJrsm;aMumihf jzpfxGef;oifho

    avmuf rjzpfxGef;rIrsm; BuKHMu&onf/ wEkdifwydkif

    vkyfief;rsm;udkvnf; vlrsdK;jcm; pD;yGm;a&;orm;rsm;u

    vTrf;rdk;csKyfudkif vmMuonf/

    (atmufwkdbmv 4&uf 2010)

    wkdif;&ifom;vli,frsm; tvkyftudkifESihf ynmoiftcGifhtvrf;twGuf NrdKUBuD;rsm;odkY ajymif;a&TU

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    23/21221

    xkd;ygw,f/ q&mBuD;u vSnhfvkdufawmh aemufausmukd

    xkd;rdoGm;jcif; jzpfygw,f/ tckq&mBuD; rdk;nif;aq;kHrSm

    twGif;vlemtjzpf aq;ukoae&ygw,f}[k ajymjycJh

    onf/

    xkda'owGif touf 15ESpfrS touf 20ausmfvli,frsm;rS m rl;,pfaq;okH;pJGaeMuNyD; bdef;jzLudk t

    aMumxJ xkd;oGif;wJhvli,fawGu trsm;pkjzpfaeonf/

    ausmif;teD; ywf0ef;usifrSm rl ;,pfaq;0g;udkay:ay:xif

    xif a&mif;0,faeNyD;? ausmif;wm0ef&SdolawGu ouf

    qdkif&mudk wkdifMum;cJhayr,fh xdxda&mufa&muf ta&;

    ,lwmrsdK; rawGU&bl;[k NrdKUcHrsm;u ajymonf/

    rkd;nif;NrdKUwGif okH;pJGaewJh rl;,pfaq;0g;awGu

    awmh wkwf-jrefrme,fpyfzufu vmwm&Sdovkd? zm;uefY ausmufpdrf;wGif;a'ozufuvnf; 0ifvmjcif;jzpf

    onf/1

    (22 atmufwkdbm 2010)

    jrefrmjynfwGif; wuodkvfrsm;wGif vufawGUavh

    vmcGihfparcticals rsm; r&Sdoavmuf enf;yg;aeaMumif;

    pkHprf;od&Sd&onf/ txl;ojzihf vufawGUtxl;jyK bmom

    &yfrsm;jzpfonfh odyHESihfenf;ynm bmom&yfrsm;wGif

    oifMum;aeonfh q&m q&mrrsm;\ t&nftcsif;? oif

    Mum;a&;vkyfief; tawGUtBuKHtm;enf;rIrsm;? vkdtyfonfh

    oifaxmufulypnf;rsm;&Sm;yg;rI? "gwfcJGcef;ypnf;rsm; r

    vkHavmufrIrsm;? rD;jywfvyfrIrsm;aMumifh wuodkvfrsm;wGif vufawGUparcticals rsm;udk csefvSyfxm;ae&onf/

    enf;ynmwuodkvf (armfvNrdKif)rS tpm;tpm

    ESihf"mwkaA'tif*sifeD,moifwef; aemufqkH;ESpfausmif;

    olwpfOD;u armuodkY ,ckvkd ajymjycJhygonf/ ]ausmif;

    rS m wufcJh&wJh NyD;cJhwJhESpfawG wavQmufvkH;rS m vuf

    awGUtcsdefawGqdkwm tawmfudk enf;yg;ygw,f/ tcsdef

    Z,m;xJrSmawmh &Sdwmayghav/ 'gayrJY "mwfcJGcef;ypnf;

    awGu rpkHwm&,f? MuyfrwfrItm;enf;wm&,f? tjzpfavmufom vkyfMu&w,f/ pmawGUoDtkd&DeJY vufawGUrQ

    watmif avhvmcGihf tvkHtavmuf r&&SdMubl;}/

    rauG;aq;wuodkvf wwd,ESpf ausmif;om;

    wpfOD;uvnf; 'dkif;y&ufwDu,frsm;jzihfom cJGpdwfbm

    om&yfwkdYudk avhvmae&aMumif; &ifzGihfajymjycJhygonf/

    ]rauG;aq;wuodkvf vufawGUavhvmrIawGudk wDAD

    zefom;jyifay:rSmom MunfhIMu&w,f/ aeYausmif;wuf

    aeayr,fh ta0;oifvkdyJ/ [dk; &efukefwkdYuaevSrf;NyD;

    vufawGUudkvkyfjywmudk Munfh&wm/ 'dkif;y&ufwDu,f

    dry parcticals ayghav/ em;rvnfvnf; jyefar;vkdYu r&bl;/ udk,fwkdif vufawGUavhvmcGihfr&Sdawmh t&rf;cuf

    ygw,f/ pdwf0ifpm;p&m raumif;ovkd ynmvnf;&oifh

    oavmuf r&bl;/}

    ppfbufqkdif&m enf;ynmwuodkvfrsm;ESihf ppf

    aq;wuodkvfwkdYwGifrlausmif;om;ta&twGufvnf;

    enf;yg;onfhtjyif vufawGUavhvmcGihftwGuf ypnf;

    rsm;? oifaxmufulrsm;udk tvQHy,f yHhydk;xm;aMumif; o

    wif;&&Sdygonf/1(24 atmufwkdbmv 2010)

    'kdif;y&ufwDu,feJY jrefrmjynf wuodkvf ynma&;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    24/21222

    jrefrmjynfwGif;&Sd ausmif;q&m q&mrrsm;rSm Ekd0ifbmv

    7&ufaeY usif;yrnfh a&G;aumufyJGudk pdwf0ifpm;rI

    r&Sdaomfvnf; rJkHrSL;rsm;tjzpf wm0ef,l aqmif&Guf

    ay;&rnf jzpfonf/ ausmif;q&m q&mrrsm;udk rJkHapmihfrJa&wGufcsdefESihf rJvmxnhfaom a'ocHrsm;udk tul

    tnDay;zkdYESifY vkHNcKHa&;wGif yg0ifzkdY ckdif;jcif;jzpfonf/

    pm;0wfaea&; rvkHavmuf usL&Sifay;NyD;

    pm;0wfaea&; ajz&Sif;ae&onfh q&m q&mrrsm;rSm pdwf

    ygrI r&Sdaomfvnf;? txuftrdefYudkremcHvQif e,f

    ajymif;a&TUjcif;? usL&Sifvdkifpifodrf;jcif;ESihf trsdK;rsdK;

    aESmuf,Suf cH&jcif; rsm;jzihf Ncdrf;ajcmufcHxm;&onf/

    u&ifjynfe,fESihf rGefjynfe,frsm;wGifvnf;ausmif;q&m q&mrrsm;udk ac:,lNyD; rJrsm;a&wGufykH?

    a&G;aumufyJG Oya'? aumfr&Sifwm0efrsm;ESihf ywfouf

    NyD; BudKwifoifwef;ay;rIrsm;? tprf;avhusifhrIrsm; &SdcJh

    onf/ odkYaomf BuHhcdkifa&;ygwD rJtEkdifr&cJhvQif? rJkHrSL;

    rsm;tjzpf wm0efay;cH&aom ausmif;q&m q&mrrsm;

    ESihf &yfuGufaus;&GmOu|toD;oD;udk tvkyfjzKwfjcif;?

    'PfaiGcsrSwfjcif;ESihf axmif'Pftxd tjypfay;Ekdif

    aMumif; Ncdrf;ajcmufxm; onf/

    u&ifeDjynfe,f vdGKifaumf? 'Darmqdk;? zl;qkd;NrdKUe,frsm;&Sd ynma&;0efxrf;rsm;onf BuHh ckdifa&;ygwDrS

    0ifa&mufta&G;cHzkdY tvkt,uf pm&if;ay;aeonf[k

    uEm&0wDwkdif;rf owif;Xmeu azmfjyonf/ ausmif;

    q&m q&mrrsm; a&G;aumufyJGESihf BuHhzHGUygwDrS 0ifa&muf

    ta&G;cHa&; IyfaxG;aeaomaMumihf ausmif;rsm;wGif

    q&mrsm; r&SdbJ vpf[maeonf[k od&onf/

    (29 atmufwkdbm 2010)

    rJkHrSL; ausmif;q&m q&mrrsm;? BuHhzHGUygwD tEkdifr&vQif ta&;,lcH&zG,f&Sd

    wkwfe,fpyf a&TvDNrdKU atmufwkdbmv 1 &ufaeYrS

    3&ufaeYtxd usif;ycJhonfh 10Budrfajrmuf wkwf-

    jrefrm aqGrsdK;aygufazmf tvSr,fNydKifyJG oQrf;jynf

    (ajrmufydkif;)rS yavmiftrsdK;orD;av;u wwd,qk

    &&SdcJhonf/

    touf 22 ESpft&G,f uGwfckdifol rpdk;aEGonf

    a&TvDa&muf jrefrmukefonfrsm;tm; udk,fpm;jyK

    ,ckv 2&ufESihf 3&ufaeYrsm;u erfharmif; (ac:) a&Tv

    jrpfab;wGif usif;yonfh tvSr,fNydKifyJ G jrefrmtvS

    r,f 5OD; tygt0if pkpkaygif; tvSr,f 44 OD;ESihftwl

    ,SOfNydKifcJhjcif;jzpfonf/

    ,ckv 10&ufaeYu a&TvDNrdKU? [def;&Sif;a[mfw,fwGif qkay;yJGtcrf;tem; usif;ycJhNyD; olronf

    qkaiGtjzpf wkwf,GrfaiG 20000 qGwfcl;&&Sdonf/ olr

    onf vm;dI;wuodkvf wufa&mufaeonfh jrefrmpm

    'kwd,ESpf ausmif;oljzpfaMumif; od&onf/

    (15 atmufwdkbm 2010)

    wkwfr,fNydKifyJGwGif yavmifausmif;ol wwd,qk&

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    25/21223

    qGrf;csufxpdkY vlav;&,fem&DMunhfygYuG,f/

    iSufi,fjrnfvdkY a&mifeDjrL;MunhfzdkYvdkygbl;/

    oajyoif;wJh oMuFefcsdef?MunhfygY jyu'def

    0if;xdefa0vdkY ydawmufjrL;MunhfzdkYvdkygbl;/

    rif;ok0Pf(armifacG;zdkY uAsmrsm; pmtkyfrS

    ul;,lazmfjyonf/)

    0if;umxdefum? vrif;omonfrdk;jymcGifxJ rSeftdrfqGJ/

    Mu,fawGMu,fawG? jydK;jyufa0onfa&Tva&mifxJ pdefvnfqGJ/

    rSeftdrfMuD;u vif;xdefxdefpdefb,ufu wvufvuf

    rdk;jymjymxuf rdk;jymxufaEGn vjynhf&uf

    nGefYat; (tif;0)

    (pHy,faps; uav;uAsmrsm; pmtkyfrS)

    uav;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    26/21224

    ausmif;wufoGm;zkdY [efa&;jyiftNrJ olyg0ifykckH;wGif ar;wifcsdwfvrf;rSm wa&;tdyf/

    vG,ftdwfuav; xawmhuGmausmif;udk a&mufvdkYvmwkdYem;rSm tNrJ&Sdvkdwm xkwfay;\/

    tvkdufodwJh ausmif;oGm;azmf

    pmoif&mrSm aysmfwkdYrsm;ac: ausmif;awmfom;]armifvG,ftdwf}wJhAsm;/

    av;pdk; (a';'&J)

    bJOav;vkd vkH;wkH;wkH;eJY

    tNyKH;av;u cspfpzG,f

    ypfvkdufwkdif;rSm vJroGm;bl;

    axmifvsufom;av; &Sdaew,f/

    b0qkdwm c&D;Murf;aygh

    yifyef;wJhtcg BuKHvdrfhr,f

    qkH;IH;jcif;[m a&mufvmwwfvkdYpdwf"mwfruszkdY vdkygw,f

    pdwf"mwfus&if yef;wkdifa0;ayhg

    ypfwkdif;axmifav; twk,luG,f/

    vJ&ifxNyD; us&ifwufvkdY

    a&SUqufMupdkY ZJGeJY&,f

    wkd;wufr,f wkd;wufr,f/

    armifarmifNidrf;at;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    27/21225

    uav;wkdYa& ....

    [kd;a&S;a&S;wkef;uayghuG,f ..

    jrefrmjynftv,fydkif;a'ou aus;&Gmwpf&Gm

    rS m armifynmqkdwJh a&xrf;orm; vli,fav;wpfOD; &SdcJh

    ygw,f/ qif;&JEGrf;yg;vSwJh olwkdY&GmrS m vkdtyfaewJh bkef;

    awmfBuD;ausmif;wpfausmif;eJY pmoifausmif;wpfausmif;

    udk vli,fawG&JU tiftm;eJY pkaygif;wnfaqmufEkdifcJhMu

    w,f/ ausmif;aqmufvkyfNyD;pD;wJhtcgrSmvnf; a0,sm0p

    twGuf tvkyfwm0efawGudk &Gmvli,fav;awGuyJ ukd,f

    pDcJGa0,lMu&wmayhgaemf/ ]ukodkvfa&;rdkY raES;wuf

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    28/21226

    ]ukdynmcifAsm; .. usaemf trsm;BuD;udk pdwfraumif; jzpfrdygw,f/ &Sufvnf;&Sufw,f/ tJ'DtwGuf udk

    ynmudk awmif;yefygw,f/ usaemfh&JUtm;enf;csufudk cGifhvTwfygcifAsm}

    ]bmjzpfvkdYvnf; a&tkd;av;&JU? rif;u bmawGpdwfnpfae&wmvJuGm/ usaemfhudk ajymjyprf;ygOD;}

    armifynmu jyefar;wJhtcgrSm 'kwd,a&tkd;av;u 0rf;enf;yufvufeJY tckvdk jyefajzygowJh/

    ]NyD;cJh 2ESpfvkH;rSm &GmOD;ausmif;eJY pmoifausmif;twGufudk usaemfu aeYpOf a&wpf0ufom o,fay;EkdifvkdYyg/ usaemfhrSmu uJGtufaewJh tm;enf;csuf&Sdavawmh tjynfhro,fay;EkdifvkdYygAsm/ udkynmvnf; tifeJYtm;eJY BudK;

    pm;o,fydk;ayr,hf BudK;pm;oavmuf tjynfhr&bl; r[kwfvm;}

    tJ'Dvdk Mum;vdkuf&awmh armifynm[m a&tdk;

    av;&JU cHpm;csufudk pmemoem;rdygowJh/ uav;wkdYaum

    pdwfnpfwJhtcgrS m b,folawGudk jyefajymjyjzpfovJ[if/

    tif;ayh g .. em;vnfwwfwJh oli,fcsif;awGeJY rdb? q&m

    q&mrawGukd zGihfajymjy&rSmayhguG,f/

    armifynmu a&tkd;av;udk MuifMuifememeJY pum;wpfcGef; jyefajymcJhygw,f/

    ]uJ a&tdk;av;a& tcsdefvifhawmhr,f/ wkdYawG

    tck&Gmausmif;awGqDudk jyefMuwJhtcgrSm &Gmvrf ;wpfavQmuf

    rS m zl;yGihfa0qmaewJh yef;vSvSav;awGudk MunfhoGm;Mu&

    atmifaemf/}

    uav;wkdYa& ...

    trSefygyJ/ prf;acsmif;av;eHab;uae &GmxJzufudk 0ifvmwJhvrf;wpfavQmufvkH;rSm odyfvSwJh ta&mifpkH yef;rsdK;pkH[m zl;yGihfa0qmaevkdufMuwm/ uav;i,fawG?

    rdef;rysdKav;awGeJY &Gmol&Gmom;awG[mvnf; yef;tvS awGudk MunfhIcHpm;aeolawG? bk&m;rSmuyfzkdY? pmoif

    ausmif;tvSqifzkdYeJY q&m q&mrawGudk vufaqmifay;zkdY cl; ,laeMuolawGeJY &GmvkH;uRwfudk aysmf&TifaeMuw,f/

    oeyfcg;bJMum;vdrf;xm;wJh rdef;rysdKav;awG[mvnf; a&mif pkHyef;awGyefvkdY qnf;qmcsdefrSm

    tvS

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    29/21227

    wu,fvkdY a&tkd;av;om ykHrSeftwkdif; a&tjynfh o,f,lEkdifcJhr,fqkd&if tckvdk &GmudktvSqifzkdY b,fvG,f

    vdrfhrvJ/ rif;&JUaus;Zl;aMumifh tm;vkH;aysmf&TifMu&wmyguGm/}

    armifynmu tckvdk tus,fw0ifh &Sif;jyvdkufwJhtcgrSmawmh a&tkd;av;[m tvGefrSudkyJ auseyfpGmeJY

    oabmaygufvdkufawmhw,f/ c&D;vrf;qkH;txd a&tjynfhro,fEkdifcJhayr,fh olYrSmvnf; *kPf,lp&m&SdaeNyD r[kwf

    vm;/ ykHjyifav;uawmh 'DrQygyJuG,f/

    uav;wdkYvnf; arQmfvihfcsufyef;wkdifudk avQmufvSrf;aewJh c&D;vrf;rS m pdwfrnpfMuygeJYaemf/ tm;enf;

    csufqkdwm vlwkdif;rS m &SdpNrJyguG,f/ 'gayr,fh vlwkdif;rS m vkyfEkdifwmawG? vkyfwwfwmawG udk,fpD&Sdaejyefygw,f/

    rdrdeJY tjcm;olawGtwGuf aysmfp&maumif;NyD; tusdK;&Sdr,fh tvkyfawGvkyfp&m trsm;BuD; &Sdaeygw,f/

    tw[dwvkdYac:wJh rdrd&JUtusdK;eJY y&[dwvkdYac:wJh trsm;tusdK;udk rQrQww o,fydk;EkdifwJholawG jzpfMuyg

    apvkdY qkawmif;vkdufygw,f/

    uav;wkdY&JU

    awmtpyfwpfae&mu

    q&marm&

    jrefrmh&dk;&m pum;xm

    a&S;tcgu jrefrm rdef;rysKdav;rsm;onftdrfa&SU

    uGyfyspfwGif vomaomaeYrsm;wGif Akdif;iifMuonf/

    xkdokdY rdef;rysdKav;rsm; tzG J Yvkduf Akdifiifonfh ae&mukd

    vlysdKayguft&G,f umvom;rsm; tzGJY vkdufoGm;avh

    &Sdonf/ xkdokdY a,musfm;av; tzGJ YESifh rdef;uav;tzGJ YwkdYtdrfa&SUuGyfyspfwGif xkdifMuum rnfonfhtzGJYu Pf

    &nfomonfukd pum;xmzGJYum prf;oyfavh &SdMu &mrS

    pum;xmrsm; ay:aygufvmonf/ pum;xm qdk onfrSm

    rdrd&nfnTef;vdkaom t&mudkoG,f0dkufum 0Sufxm;aom

    pum;pkudk ac:qdkonf/ pum;xm rsm;onf wpfae&mESifh

    wpfae&m zGJYqkd okH;EIef;ykH rwlMuyg/ pum;xmrsm;ukd

    atmufaz: jyyg taMumif;t&mrsm; ay: rlwnfum a&;

    zGJYxm;onf/

    1/ awmawmifobm0taMumif;rsm;

    2/ aeYpOfoHk;ypnf;qkdif&m taMumif;rsm;

    3/ om;iSufqkdif&mtaMumif;rsm;

    4/ vludk,fcEmqkdif&m taMumif;rsm;

    5/ tyifwdkYESihfywfoufonhf taMumif;rsm;

    6/ cspfrIa&;&mukdajymqkdonfh taMumif;rsm;ukd

    pum;xmrsm; tjzpfzGJ Yavh&Sdonf/

    erlem pum;xmrsm;

    1/ olUtyifu wpfHkMuD;? olUtoD;u wpfvHk;oD;/

    (qHyifESihf qHxHk;)

    2/ tpmudk ESpfa,mufujrif? ig;a,mufu ,l?

    oHk;q,fu 0g;? aumif;pm;awmh wpfa,mufwnf;/

    (rsufpd? vufacsmif;? oGm;ESihf vQm)3/ acgif;MuD;vdkUvnfodrf? zifydefwJh a,musfm;?

    rdk;ay:ysHumoGm;? odMum;vm; ewfvm;/

    (ykpOf;)

    4/ ckwfvdkUrjywf owfvdkUrao/ (a&)

    5/ i,fpOfu &ifcGifydkuf? MuD;apvdkvdkU wkwfeJU&dkuf?

    rmapvdkvdkUrD;eJY jrdKuf/ (tdk;)

    pum;xmuAsmacgif;aygif;pav; idkufidkufaeabmfMu,fjydK;jyufa0/

    pdrf;jym0ga&T awmif&Snfydk;

    a&mif&nf vufvufjzdK;/

    jzefYusufuMudK; jrdKifjrdKifqdkif

    jrdKifx ydkifydkifEdkif/

    ESpfyg;wljydKif awmc&D;cGef;axmuf ]tdk;a0} nnf;/

    (wuodkvf awmom;)tajz-Oa'gi

    f;zdkr

    uav

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    30/21228

    jrdKUjy ,Ofaus;rIrsm; xGef;um;vmcJhjcif;

    a&S;a[mif; - acwfopf w&kwf ,Ofaus;rICivilization Past to Present - China

    r[mwHwdkif;-urmht&SnfqHk;wHwdkif;MuD;

    wkdif;jynfi,fav;awG[mtE&m,fudkumu

    G,fzdkYtwGufwHwkdif;&SnfMuD;udkwnfaqmufcJhw

    myg/

    c&pfawmfrzGm;rDbDpD214ckESpfrSmawmhtJ'Dw

    Hwdkif;i,fawGudkqufvdkufMuw,f/tusOf;om

    ;awG?

    aus;uRefawGeJYppfonfawGaqmufcJhMuwmy

    g/qufwmawmifrS10ESpfavmufMumcJhw,fv

    dkYqdkw,f/

    pkpkaygif;t&Snfuvnf;uDvdkrDwm5000(i

    g;axmif)ausmfw,fav/tckqdk&ifuDvkdrDwm7

    300 (rdkifaygif;

    4536rdkif)&Sdygw,f/vurmuawGYjrifEdkifwJhwpfckwnf;aomtaqmu

    fttHkvnf;jzpfw,f/

    w&kwfawG[m'DaeYacwfrSmvnf;urmht&Sn

    fqHk;qnfMuD;wpfckudkwnfaqmufaeMuygw,

    f/2'or4

    uDvdkrDwmtus,f&Sdygw,f/

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    31/21229

    vlrIa&;bmom oifcef;pm (tv,fwef; tqihf)

    a&S;a[mif;w&kwfjynfq&mr*Fvmatmifrif;

    uav;wdkYa&

    uav;wdkY tckaexdkdifwJh &G m? jrdKU? jynfe,feJY EkdifiH[m b,fwkef;u pjyD;awmh wnfaxmifcJhwmvJ/

    b,folawGu wnfaxmifcJhwmvJ[if/ ordkif;aMumif;udk odoifhouGJU/ avhvmxm;Mu&r,f/

    uJ uav;wdkYudk ar;cGef;wpfckavmuf ar;yg&ap/ 'Durmay:rSm a&S;tusqHk; ,Ofaus;rIudk

    odMu&JUvm;[if/ urmht&SnfqHk; r[mwHwdkif;MuD;ay:rS m tOD;qHk; vrf;avQmufcJhMuolawG?

    aiGpuLudk yxrqHk; oHk;cJhMuolawGyg/ vrf;aysmufoGm;vdkY rpdk;&drfvdkufygeJYOD;/ wDxGifxm;wJh

    oHvdkuftdrfajrmif &SdaejyD/ uHaumif;zdkYtwGufuawmh teDa&mif0wfpHkudk 0wfMur,fav/

    'gawGuawmh a&S;a[mif;w&kwfjynfrS m uav;wdkY MuHKawGU&r,fht&mawGyg/ w&kwfawG[m

    tifrwef tHhMozG,f&m tEkynmvuf&mawGudkvnf; zefwD;cJhMuygw,f/ tckuav;wdkY

    toHk;jyKaewJh ypnf;awmfawmfrsm;udkvnf; olwdkYu wDxGifcJhMuw,fav/

    ordkif;okawoDawGu &SmazGazmfxkwfay;vdkY a&S;a[mif; w&kwfjynftaMumif; ajymjywJh

    tJ'DtEkynmvuf&mawGeJY pmayawGudk awGU&Sdxm;Muw,f/ ESpfaygif; axmifausmfwkef;u &THUap;eJY

    zefwD;xm;wJh &TUHwyfrawmfMuD;udkvnf; xm;&pfcJhMuw,f/ jrefrmjynfeJY e,fedrdwfcsif; xdpy f

    aejyD; urmha&S;a[mif;tusqHk; ,Ofaus;rI xGef;um;cJhwJh a&S;a[mif;w&kwfjynfeJY ,Ofaus;rIudk

    rdwfqufvdkufygw,f/

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    32/21230

    1974 ckESpf? ZDtef;jynfe,frS m &THUap;eJY zefwD;jyKvkyfxm;cJhwJh

    ppfonfawmfawG? ppfjrif;awGeJY &THUwyfrawmfMuD;udk

    ajrMuD;xJu azmfxkwfcJhMuw,f/

    ppfonf awmf? ppfjrif;tiftm;7500 (ckESpfaxmif

    ig;&m) avmuf &SdwJh

    &THUwyfrawmfMuD;aygY/

    &THUap;udk rD;zkwfjyD; zefwD;cJhMuw,f/

    {u&mZfbk&ifMuD; usif uG,fvGefwJhtcgrSm olYudk

    apmihfa&SmufzdkYtwGuf 'D&THUwyfrawmfMuD;udk zefwD;cJhMuwmyg/

    tESpf 2000 (ESpfaxmif) ausmfcJhygjyD/ yHkrSefvlt&G,ftpm;xufudk enf;enf;ydkMuD;wJh

    ppfonf awmfawG? ppfacgif;aqmif&kyfwkawGyg/ &THUwyfrawmfwpfckvHk; wnfaqmufcJhwm

    tESpf 40 avmufMumowJh/ tckawmh urmvSnfhc&D;onfawG twGuf Munfh&Iavhvmp&maygY/

    &THUwyfra

    wmf

    0wfxm;wJh tusudk MunfhjyD; qif;&J?

    csrf;omudk ajymvdkY&w,f/ aemufjyD;

    t0wftpm; ta&mifuvnf; tifrwef

    rSudk ta&;MuD;w,faemf/ [if;oD;[if;&Gufu

    ta&mifawGeJh aq;qdk;Muw,f/ ta&mifwkdif;rSm

    t"dyg,f wpfckck xm;&Sdjyefw,f/

    uGifrif;qufacwfwkef;ut0ga&mif[m awmf0ifeef;oHk;ta&mif/

    {u&mZfbk&ifwpfOD;wnf;om 0wfqifcGifh&Sdw,f/

    tjcm;olawGu tjyma&mif (odkYr[kwf)

    teufa&mif 0wfMuw,f/ tjzLa&mifuawmh

    aMuuGJ 0rf;enf;zG,f&m

    ta&mif/ rdbawG touf&Sifaewkef;

    uav;awGu r0wfqif&bl;wJh/

    teDa&mifuawmh uHaumif;wJh ta&mifaygh/

    ]rD;zdkacsmifapmihfewf} [ma&S;a[mif;w&kwfjynfrSm

    tifrwef ta&;MuD;vSw,f/

    'DESpftwGif;rSmrdom;pk0if awG

    b,fvdk jyKrlvkyfaqmifMuw,f

    qdkwmudk tjcm;ewfawGxH

    tpD&ifcHw,f/ tpD&ifcHwm

    raumif;&ifawmh aemifESpfrSmuHqdk;rdk;arSmifMuEkdifw,fwJh/

    rD;zkdacsmifapmihfewf0wfpm;q

    if,ifrI

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    33/21231

    urmausmf ydk;vrf;rMuD;[m tifrwef ta&;ygcJhygw,f/ tm&Swkduf w&kwfjynfuae ajrxJyifv,ftxdudk

    &Snfvsm;vSw,f/ ukefonfawG[m [if;cwftarT;tMudKif? a&Txnfypnf;? qifpG,f? ausmufpdrf;eJY tjcm;aom

    tzdk;wefypnf;awG ukefoG,fcJhMuygw,f/ ydk;vrf;rvdkY emrnfausmf&wmuawmh tJ'Dacwfumvuta&;MuD;

    qHk; ypnf;wpfckaMumihfyg/ ydk;aumifav;awG&JU ydk;csnfrQifyg/ txl;pyg,f&S,f taumif;pm; t0wftxnf

    wpfrsKd;aygh/ ydk;xnf[m cdkifcefYw,f/ 'gayrJh Ekl;nHh? aygYyg;vSw,f/ w&kwfawGu vGefcJhESpfaxmifaygif;rsm;pGm

    uwnf;u ydk;xnfenf;ynmudk ydkifqkdifcJhw,f/ 'gayrJh tjcm;wkdif;jynfawGuawmh at'D 800 ausmfrSom

    w&kwfawGqDu oif,lcJhMuw,f/

    ydk;vrf;rMuD;

    a&S;OD;wDxGifzefwD;cJhMuolawG

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    34/21232

    ,aeYacwfw&kwfjyn

    f tdkvHypfyGJawmfudk 2008 ckESpf wGif pnfum;odkufjrdKufpGm usif;yaeyHk -EdkifiH 204 Edkif iHrS tm;upm;orm; aygif; 11028 OD; 0ifa&muf ,SOfjydKifcJhMuonf/

    &Sef[dkif;jrdKUawmf nzuf&Icif; -

    w&kwfpD;yGm;a&;rSm urmh

    'kwd,tMuD;qHk;jzpfonf/

    w&kwfuGefjrLepfygwDnDvmcH usif;yaeyHk

    2010ckESpfEdkb,

    fjidrf;csrf;a&;qk&Si

    fvDa&Smifbdk-

    EdkifiHa&;vIyf&Sm;rIaMumi

    fhaxmif'Pf11E

    SpftusOf;us

    cHae&oljzpfonf/vDa&Smifbdkr

    Smpmaya0zefa&;

    orm;?

    ygarmuESihfEdkifi

    Ha&;vIyf&Sm;wufMuGolwpfOD;jz

    pfonf/

    Edkb,fvf jidrf;csrf;a&; qkwHqdyf

    1989ckESpfwGifjidrf;csrf;pGm'Drdkua&pDa&;

    qEjyawmif;qdkolausmif;om;jynfolrsm;-

    wDtefeefrifjynfolU &ifjyifa&SUwGifjzdKcGif;cHcJhMu&onf/

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    35/21233

    txufwef; odyH oifcef;pm - EsL;uvD;,m;pGrf;tif

    ausmufrD;aoG;uJhodkYyif ,la&eD,HrSm avmifpmtrmjzpfonf/ ausmufrD;aoG;uJhodkYyif ,la&eD,Hudk urm

    ajr MuD; xJrSyif wl;az: &&Sdonf/ odkY&mwGif oif\ tdrfodkY ,la&eD,H wpftdwfudk rnfolrQ vmydkYvdrfhrnf r[kwfyg/tb,faMumihfqdkaomf ,la&eD,HtufwrfrS xkwfvTihfaom EsLuvD;,mpGrf;tifrS m txl;pDrHzefwD;xm;aom

    "gwfaygif;zdkxJwGif xdef;odrf;xm;&Sd&rnfjzpfonf/ ,la&eD,HrS m EsLuvD;,m;pGrf;tm; puf&Hkrsm;twGuf t"du

    usaom avmifpmjzpfavonf/

    ,la&eD,HESihf tjcm;aom EsLuvD;,m;avmifpmrsm;rSm tMuD;tus,f tjiif;yGm;p&mtaMumif;t&mwpf

    &yfjzpf\/ tcsKdUu rsufarSmufurmMuD;\ pGrf;tifjyemwdkYudk ajz&Sif;&eftwGuf vQyfppfpGrf;tm; xkwfay;Ekdifaom

    EsL;uvD;,m; puf&HkwdkYudk wnfaqmufjcif;rS m wpfckwnf;aom enf;vrf;jzpfonf[kqdk\/ tjcm;olrsm;url

    tcsufudk tjyif;txef uefYuGufMuonf/ tb,faMumihf EsLuvD;,m;ESihf ywfoufjyD; jyif;xefvSaomtjiif;yGm;rI jzpf&ygoenf;/ atmufwGif tcsuftvufrsm;ESihf tjiif;yGm;rIudpwdkYudk avhvmMunfhyg/

    odyHu@

    EsLuvD;,m;pGrf;tif

    axmufcHrvm; ---u

    efYuGufrvm; oQif,E,m;

    ,la&eD,H owKacsmif;rsm; - EsL;uvD;,m;

    "gwfaygif;zdktwGuf avmifpm

    ,la&eD,H "gwfjyKrIaMumihf tyl&&SdjyD; a&udk

    a&aiGY tjzpf ajymif;vJay;onf/ a&aEG;aiGUjzihf

    wmbdkifpufMuD;rsm;udk vnfywfapjyD; vQyfppf

    udk xkwfvkyf&&Sdonf/

    "gwfaygif;zdktvkyfvkyfyHk

    uav;u

    @

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    36/21234

    EsL;uvD;,m;avmifpmrsm;rS xkwfvTifhaom pGrf;tifyrmPrSm

    xkxnf tvGefMuD;rm;vSonf/ ,la&eD,H 1 uDvdk*&rfrS m ausmuf

    rD;aoG;wefcsdef 60 ESihf nDrQaom pGrf;tifudk xkwfay; Ekdifonf/

    EsL;uvD;,m;pGrf;tif puf&Hkrsm;onf obm0ywf0ef;usifudk npf

    nrf;apaom "gwfaiGYrsm; pGefYxkwfjcif;r&Sdyg/ ausmufjzpf&kyfMuGif;

    avmifpmrsm;udk toHk;jyKjcif;aMumihf obm0ywf0ef;usifESihf av

    xk npfnrf;&onf/

    EsL;uvD;,m; "gwfaygif;zdkrsm;wGif ,la&eD,HtcsKdUudk yvlwdkeD,H

    j'yfpiftjzpf ajymif;vJEkdifonf/ tem*wfwGif j'yfpifudk

    "gwfaygif;zdk yHkpHopfwGif toHk;jyKrnf/

    EsL;uvD;,m;pGrf;tif puf&Hkrsm;\ tE&m,fuif;jcif;ESihf vHkjcHKa&;

    rS m txl; aumif;rGefvSonf/ puf&HkywfywfvnfwGif um&Hxm;

    onfh xlxJvSaom uGefu&pf tumt&Hrsm;rS m "gwfa&mifjcnf

    pdrfhxGufrIudk umuG,fay;onf/

    aeYpOfyif vlwkdif;onf ywf0ef;usifrS a&'D,dkowKMuGypnf; yrmP

    tenf;i,f &&SdMuonf/ odkY&mwGif EsL;uvD;,m; puf&Hkrsm;rS rqdkp

    avmufaom yrmPom &&Sdjcif;jzpfonf/(yHkwGif a&'D,dkowKMuGypnf;rsm; &&Sdonfh tjcm;aom ae&mrsm;udk

    azmfjyxm;onf/)

    EsL;uvD;,m; pGefYypfypnf;rsm;udk zefxnfxJwGif odkavSmifEkdif

    onf/ zefxnfwkdYudk yifv,fa&atmufwGif pGefYypfjcif;? *&ef

    EdkufausmufvTmxJwGif jrKyfESHYjcif;jzihf pGefYypfEkdifonf/

    tem*wfvlYtzGJYtpnf;twGuf arQmfvifhcsuf pGrf;tifjzpfonf/

    ausmufrD;aoG;udk rD;&dIUjcif;rS m tvGeftE&m,f MuD;rm;vSaom

    "gwfa&mifjcnfudk rxkwfvTifhyg/ EsL;uvD;,m; avmifpmrS xkwf

    vTifhaom "gwfa&mifjcnfrSmrl cEmudk,fwGif; qJvfrsm;udk ysufpD;

    apjyD; uifqma&m*gjzihf toufyif qHk;&HI;Ekdifonf/

    EsL;uvD;,m;pGrf;tifpuf&Hkrsm;onf a&'D,dkowKMuG ypnf;rsm;

    pGefYxkwfonf/ ypnf;rSm ESpfaxmifESihfcsDjyD; "gwfa&mifjcnfwdkYukd

    xkwfvTifhEkdifonf/

    yvlwdkeD,Hjzihf EsL;uvD;,m; (tPkjrLAHk;) xkwfvkyfEkdifonf/

    vGefpGm tqdyfjyif;xefvSayonf/ toufrsm; aoapEdkifavmuf

    onfh "gwfypnf;rS m vlom;\ zefwD;rIpifppf jzpfonf/EsL;uvD;,m; puf&Hkrsm;rS trsm;qHk; xkwfvkyfonf/

    EsL;uvD;,m; puf&HkaygufuGJrI jzpf&yf tcsKdUaMumihf avxkESihf

    a&xkwGif;odkY a&'D,dkowKMuGypnf; tenf;i,f xkwfvTifhcJhonf/

    aemifwGif aygufuGJrI tajrmuftrsm; jzpfvmEkdifp&m&Sdonf/

    MuD;rm;aom aygufuGJrIaMumihf urmysuf Ekdifonftxd

    tE&m,fqdk;&Sdonf/

    "gwfa&mifjcnf tenf;i,frS m ukd,fcEmtwGuf xdckdffufrI rsm;rsm;r&Sdyg/ odkYaomf tcsdefumvMumonfESihf trQ pkaqmif; rsm;jym;

    vmEkdifjyD; "gwfa&mifjcnf\ tE&m,frSm MuD;rm;vSonf/

    a&'D,dk "gwfowKMuGypnf;rsm; pdrfh,dkjyD; ywf0ef;usifodkY ra&muf&Sd

    Ekdif[k rnfolrQ tmrcHEkdifjcif;r&Sd/ zefxnfrsm; ruGJ[k rnfoltm

    rcHrnfenf;/ ausmufvTmrsm; a&GUvsm;Edkifonf/

    tmPm&SifEkdifiHrsm;? tMurf;zuform;rsm;\ vufxJodkY

    EsL;uvD;,m; enf;ynmESifh ,la&eD,H&&SdoGm;ygu urmysufrnf/

    uefYuGufygw,faxmufcHygw,

    f

    oifodyg&JUvm;aeYpOfyif oifonf "gwfa&mifjcnf tenf;i,fpDudk

    vufcH&&Sdaeonf/ yHkudk &Iyg/

    aoapavmufaom ,la&eD,rf yrmPrSm

    500 rem jzpfonf/ wESpfvQif oifonf

    0.2 rem cefY ywf0ef;usifrS pkaqmif;&&Sdonf/EsLuvD;,m; pGrf;tif puf&Hkudk EsLuvD;,m; AHk;

    (tPkjrL AHk;) uJhodkY azmufcGJ r&Edkifyg/

    txufwef;tqihf odyHoifcef;pm

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    37/21235

    ed'gef;wdkif;&if;om; vlrsKd;pkrsm;\ trsKd;om; vGwfajrmufa&;

    awmfvSefvSIyf&Sm;rI ESihf 'Drdkua&pDvIyf&Sm;rI wdkufyGJwdkYwGifvnf;aumif;?

    tem*wf zuf'&,fjynfaxmifpk wnfaqmuf &mwGifvnf;aumif;? jynfolvlxk

    wpf&yfvHk;\ EdkifiHa&; todtjrifESihf Edkf;Mum;wufMuGrIrSm tc&m usonf/

    zGYHjzdK;wdk;wufjyD; jidrf;csrf;aoma'o jzpfvmap&eftwGufvnf; jynfolvlxkonfom y"me

    jzpf\/ OD;aqmif wdkufyGJ0if&mwGifjzpfap jynfolwdkYrS a&G;cs,frnfh acgif;aqmifrsm;? EdkifiHa&;orm;rsm;rS m rnffol

    wdkYenf;/ rnfonfh t&nftcsif;rsm; yg&Sdoihfygoenf;/ EdkifiHa&;orm;aumif;rsm;udk a&G;cs,fEdkifpGrf;&Sd&ygvdrfhrnf/ jynfolY

    tusKd;udk o,fydk;rnfh jynfolYudk,fpm;vS,frsm;? EkdifiHa&;orm;rsm;udk a&G;cs,f&efrSm tm;vHk;wGif wm0ef&Sdonf/ 'Drkdua&pD

    EdkifiHa&;twGuf txufwef;tqihfrsm;wGif avhusihfay;&rnfh ta&;MuD;aom oifcef;pmwpfckjzpf\/

    oifcef;pm tpDtpOf(1) twef;pvQifpcsif; wpfcef;vHk;ESihf ed'gef;udk aqG;aEG;yg/

    (2) ausmif;olausmif;om;rsm;xJrS EdkifiHa&;orm;vkyf&ef

    &nfrSef;csuf&Sdolrsm;udk ar;jref;yg/

    (3) a&G;cs,fxm;aom tvkyftudkifwpfcktaejzihf

    tb,faMumihf EdkifiHa&;orm; vkyfvdkonfudk &Sif;jyMuygap/

    (4) wpfwef;vHk;ESihftwl]EdkifiHa&;} ESihf ]EdkifiHa&;orm;} udkt"dyg,f zGihfqdkMu&ef/ ]ynm&Sif}? ]tufwD;Apf}?

    ]jynfol}? ]awmfvSefa&;orm;}? ]EdkifiHa&;orm;} ESihf ]vlrI0efxrf;orm;} wdkYtMum; wlnDcsuf? uGm[jcm;em;csuf?

    vkyfaqmifEdkifpGrf;ESihf tuefYtowfwdkYudk aqG;aEG;yg/ Oyrmay;yg/ acwfwkdif;wGif tjrJwrf; vdktyfaeolrsm;yifjzpf

    aMumif;vnf; aqG;aEG;yg/ &SdaeOD;rnfholrsm; jzpfaMumif; aqG;aEG;yg/ udk,fpD wefzdk;&Sdolrsm;jzpfaMumif;udk t"duxm;

    aqG;aEG;yg/

    (5) 'Drdkua&pD EdkifiHa&;ynm&yfESihf ywfoufjyD; tusOf;csKyf aqG;aEG;yg/ txl;ojzihf 'Drdkua&pD EkdifiHom;wkdif;

    em;vnfwwfod&rnfh ynm&yfjzpfaMumif; tav;teuf aqG;aEG;oihfygonf/

    (6) jynfoludk udk,fpm;jyKjcif;? jynfolrS w&m;rQwaom enf;jzihf a&G;cs,fcHxm;&jcif;? jynfolESihf wom;wnf; ? xyfwl

    usjcif;wdkY\ oabmobm0udk aqG;aEG;yg/

    (7) rdrdukd,fudk ]EkdifiHa&;orm;} [k uifyGef;wyf,HkrQjzihf EkdifiHa&;orm; rjzpfEkdifaMumif;udk &Sif;jyyg/ axmufcHaom jynf

    ol? udk,fpm;jyKaom jynfolwdkYrS a&G;cs,f wifajrmufrSomvQif EdkifiHa&;acgif;aqmif jzpfaMumif;&Sif;jyyg/

    (8) ausmif;olausmif;om;rsm;rS av;pm; tm;usaom jrefrmhEkdifiHa&;orm;rsm;? wkdif;&if;om; acgif;aqmifrsm; ?

    urmhacgif;aqmifrsm; taMumif;udk aqG;aEG;ygap/

    (9) tb,faMumihf av;pm; tm;usMuonfudk ar;jref;yg/ olwdkY vdkcsifaom EdkifiHa&;orm;aumif;wpfOD;\

    t&nftcsif;wdkYudk pm&if;jyKpkyg/ pm&Gufydkif;rsm;wGif aqmhyifjzihf a&;rSwfapjyD; twef;a&SUeH&HwGif tESHHUtjym;uyfxm;yg/

    (10) wpfcef;vHk;udk 3-4 OD; pD yg0ifaom tkyfpki,frsm;zGJ Yay;yg/

    (11) q&mrS wpfwef;vHk;taejzihf jyKpkxm;onfh ]EdkifiHa&;orm;aumif;] t&nftcsif; pm&if;xJrS tkyfpktwGif;tESpfoufqHk;? ta&;MuD;qHk;jzpfonf[k ,HkMunfaom tcsuf (3) csufpDudk a&G;xkwfjyD; &Sif;vif;csufESihf twl

    aqG;aEG;Muygap/ tkyfpki,frsm;tvdkuf aqG;aEG;jyD;ygu olwdkY ,HkMunfcsuf wdkYudk twef;a&SUodkY xGufjyD; &Sif;jyMuygap/

    ausmif;oifcef;pm tpDtpOfbmom&yf -usihf0wfeDwdESihf EkdifiHom;ynma&;

    twef;-txufwef;(9-10wef;)

    oifaxmuful-pm&Gufydkif ;rsm;? ydkpwmpm&GufMuD;

    tcsdef -1em& D cGJ

    Lesson Planning

    Democracy Education 1

    q&m arm&

    uav

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    38/21236

    oifudk,fwkdif ysKd;axmif&rnfh EdkifiHa&; orm;aumif;

    avhusihfcef; pm&Guf eHygwf -1

    'Drdkua&pD EkdifiHa&;oifcef;pmtrnf twef;

    ausmif;

    oif\ pdwfMudKuf EdkifiHa&;orm;aumif;

    wpfOD;udk a&G;cs,fay;yg/rnfonfh pHwefzdk;rsm;? t&nftcsif;rsm;udk arQmfvifhxm;ygoenf;/

    armu ynma&;r* Zif ; -'Drkdua&pD ynma&;oifcef ;pm pmpOf(1)EdkifiHa&;orm;aumif ; tvkd&Sdonf

    wpfzuf pmrsufESmwGif &Sdaom pHwefzdk;ESihf

    t&nftcsif;rsm;xJrS oifhpdwfMudKuf 3 ckudk

    a&G;xkwfyg/

    tb,faMumihf ESpfouf&onf? ta&;MuD;

    onfudk &Sif;vif; aqG;aEG;yg/

    &Sif;vif;csuf

    &Sif;vif;csuf

    &Sif;vif;csuf

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    39/21237

    tvGef

    zswfvwfrI

    &Sdonf

    a&&Snftjrif&Sdoljzpf&rnf

    cHpm;

    vG,fol

    *kPfodu

    m

    &Sdol

    a0zefcHEdkifol

    pdwf"gwf

    wufMuGol

    &yfwnfcsuf

    cdkifrmol

    [mo

    OmPf&Sdol

    pmem?Muifem

    wwfol

    aiGaMu;

    tvGJoHk;pm;

    rvkyfol

    w&m;

    rQwol

    xufxufjrufjruf&Sdol

    tvkyftay:

    opm&Sdol

    tajrmftjrifOmPf&Sdol

    &dk;ajzmifhol

    yGifhyGifh

    vif;vif;

    orm;

    rsuf&nfrusol

    usef;rmwJYolrdrdudk,fudkESdrfhcsol

    tepfemcHEdkifol

    av;pm;avmufol vkyf&J

    udkif&Jol

    zefwD;wwfoltjcm;olrsm;

    rStwl,lzG,f

    jzpfol

    t&yfjrifholqGJaqmifpnf;&Hk;

    wwfol

    vufawGUusol

    acsmarmvSyol

    bmomw&m;

    &dkao

    udkif;&dIif;ol

    MuHhcdkifol

    ,HkMunf

    avmufoltmPmxufol

    bGJU&?ynmwwf

    cspfjrwfEdkf;av;pm;

    zG,fjzpfol

    'Drdkua&pd ynma&;? 'Drdkua&pD EkdifiHawmf

    uav;rsm;tm;vHk;

    ausmif;aeEdkifa&;

    aqmif&GufEdkifol

    u av

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    40/21238

    om;emrnfarmif

    a t m i f xG e f ; 0 i f ; y g /

    om; touf 14 ESpfjzpfygw,f/ om;[m

    i,fi,fwnf;u ck

    t&G,ftxd tazudk

    rjrifzl;cJ hygbl;/wpf

    cgwpfav vrf;oGm;

    &if; om;vdk&G,fwl

    awG rdbawGeJY oGm;

    wmjrif&ifvkdY tarhudk ar;Munfhawmh

    om; ukd,f0ef 5 vrSmwif tazu ydk;xdNyD; qkH;oGm;w,fwJY/

    om;rS m armifESr ig;a,muf &Sdygw,f/ om; ckESpf

    ESpfom;t&G,frS m &GmrS m tvkyftudkif&Sm;yg;vdkY om; taru

    om;orD;ig;a,mufudkac: NyD; xkdif;EdkifiH? rJaqmufjrdKUudk ajymif;

    a&TUvmcJhygw,f/ om;wdkY rdom;pk tm;vkH;ukd om;tudkBuD;u

    &&m tvkyfudk vkyfudkifjyD; &SmazG auR;ygw,f/ om;

    tpfudkBuD;u ajcaxmufwpfzufroefoljzpfygw,f/ om;udkvnf; ausmif;xm;ay;ygw,f/ tckawmh rJaqmufrSm tvkyf

    tqifrajyvkdY awmvrf;uaeNyD; befaumufudk ol

    wufoGm;cJhw,fav/

    'gaMumifh om;tck ausmif;uaexGufNyD; yef;&H

    tvkyfudk vkyfaeygw,f/ vkyftm;cuawmh wpf&ufudk

    udk;q,f bwf &ygw,f/ tckom;rS m vwfrSwfr&SdvkdY

    tvkyfem;ae&w,f/ vwfrSwfr&SdolawGudk ola|;u tvkyf

    rqif;ckdif;awmh pm;0wfaea&; tqifrajybl;av/ om;&JUrdom;pk pm;0wfaea&;twGuf tck om; uefpGef;&Guf cl;a&mif;

    ae&ygw,f/ om; ausmif;aecsifayr,fh rdom;pk pm;0wfae

    a&;u ta&;BuD;wmaMumihf tvkyfvkyfae&ygw,f/

    om;eJY&G,fwl ausmif;wufaewJh oli,fcsif;rsm;udk

    ausmif;wufcGifY &aewJYtcsdefrS m ynmudk BudK;pm; oif,l

    MuygvdkY om;wkdufwGef;vdkufygw,f/

    emrnfausmfyef;csDq&mr jzpfcsifol a0[if

    o r D ; e m r n f u d k

    rtd`Ema0[ifcefY vdkY

    ac:ygw,f/ toufu11 ESpfyg/ arG;zGm;&m

    Zmwd uawmh bDvl;

    uRef;? acsmif;qkH NrdKUe,f?

    rGefjynfe,f jzpfyg

    w,f/ orD;&JUrdbESpfyg;

    rSm azaz OD;armifOD;ESihf

    arar a':oZifwkdY jzpf

    NyD; tck orD; tefwDa':oZifa|;EkdifeJY twl

    rJaqmufNrdKUrSm aeygw,f / orD; tck xkdif;[Gmzkdif ausmif;rSm

    'kwd,wef;rSm ynm oifMum; aeygw,f/

    xkdif;ausmif;rwufcifwkef;u a&TUajymif; jrefrm

    vSnf;bD;ausmif;rS m wwd,wef;txd ynmoifMum; cJhzl;

    ygw,f/ jrefrmausmif;uae xkdif;ausmif; wuf&jcif;

    uawmY xkdif;EkdifiHrSm aewJhtwGuf xkdif;ausmif;udk ajymif;

    wufoifYw,f xifvkdYyg/ orD; xkdif;ausmif;rS m wuf&wmaysmfw,f/ jrefrmausmif;rS m pmoifMum; aewkef;uqkd

    pma&;? pmzwfrsm;w,fav/ pmr&&if q&mru dkufao;

    w,f/ tckorD;wufaewJh xkdif;ausmif;rSmu yef;csD?

    vufrI? tu? tm;upm;wkdYudk aeYtvkduf oifay;w,f/

    pmoifwJhtcg wDAGDeJY oifwJhtcsdefawGvnf; &Sd

    w,f/ NydKifyJGawGvnf; vkyfay;w,f/ ausmif;rSmvkyfwJh

    NydKifyJGwkdif;rSm orD;qk &&SdcJhw,f/ orD;,SOfNydKif&wJh trsm;pk

    uawmh xkdif;EkdifiHom; ausmif;ol ausmif;om;awG jzpfygw,f/ ausmif;rS m 'kwd,wef;&JUtwef;acgif;aqmifvnf;

    jzpfygw,f/ ausmif;rSmusif;ywJh tcrf;tem;awGrS m orD;

    u jrefrmtuESihf xkdif;tuukd oifjyay;&ygw,f/

    paeaeYeJY we*FaEGaeYawGrSm Studio Xang

    AMCP (Maesod) wGif zGihfxm;wJh tEkynmoifwef;rSm

    wufaeygw,f/ orD;&JU tem*wf&nf&G,fcsufuawmh

    tausmfMum;qkH; yef;csDq&mraumif; wpfa,muf jzpfcsif

    w,fav/ aus;Zl;wifygw,f/

    a&TGUajymif;jrefrmuav; tvkyform;av;wpfOD;&JU

    &ifzGihfpum;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    41/21239

    naeqnf;qmcsdef

    aerif;BuD; taemufzuf edrfhqif;aeykHjrifuGif;

    aumif;uif&Sd wdrfwdkY\ Icif;

    awmpOfawmwef;jrifuGif;

    aus;iSufrsm; tdyfwef;jyefMuykH

    naecsdef jrpfjrifuGif;

    &SifOwrausmf\ awmvm;

    tusnf;wefvScsdefjzpfykHaevkH;BuD; 0ifoGm;onfh jrifuGif;

    rdrdtjrifESihf cHpm;rI

    wpfaeYwmukefqkH; wpfnodkY ul;ajymif;oGm;

    awmhrnfh tcsdefumvonf naeqnf;qmcsdef jzpfyg

    onf/ a'gif;zvf0gaerif;BuD;onf ta&SUrdk;ukyf puf0kdif;

    BuD;rS pwifxGufay:vmNyD; MoumoavmuBuD;udk wpf

    aeYwm tvif;a&mifay;onf/ ta&SUrdk;ukyfpuf0kdif;rS t

    aemufrdk;ukyfpuf0dkif;qDodkY wjznf;jznf; wa&GUa&GU c&D;

    ESifonf/ MoumoavmuBuD;ukd wpfaeYwm tvif;

    a&mifay;NyD;aemuf taemufrkd;ukyfpuf0kdif;atmuf epf

    jrKyfaysmufuG,fNyD; wpfnwm tem;,lawmhrnf jzpf

    onf/ wpfenf;tm;jzihf tvif;a&mifrsm; uG,faysmuf

    tarSmifodkYa&mufawmhrnfh tul;tajymif; tcsdefumv

    onf naeqnf;qmcsdef jzpfygonf/ uJhodkYaom

    tul;tajymif;umv naeqnf;qm\ obm0Icif;

    rsm;um; MunfEl;vGrf;armp&m aumif;vSygonf/

    naeqnf;qmcsdef\ tprS m a'gif;pMuFmaerif;

    BuD; taemufbufawmpOfawmwef;uav;rsm;odkY edrfh

    qif;a&muf&Sdvmcsdefjzpfonf/ wpfenf;tm;jzihf ae0ef;

    BuD;udk rsufpdjzihfwnfhwnhfMunhf puf0dkif;ykHo@mef

    jrif&csdef jzpfonf/ aejcnfwpfaxmif tvif;a&mifwkdY

    azsmhawmhvmonf/ aerif;BuD;\ tvif;a&mifonf

    aMu;0ga&mifrS aMu;eDa&mif? aMu;eDa&mifrS vdarmfa&mif

    odkY wjznf;jznf; rodrom ajymif;vmonf/ aepuf0kdif;

    BuD;\ t0ef;onfvnf; ao;&mrS BuD;BuD;vmonf/

    taemufodkY edrhfedrfhqif;av ae0ef;BuD;\ t&G,f

    yrmPu BuD;BuD;vmav jzpfonf/ a&Tvifyef;

    t&G,frS paum0dkif;? a&Tpaum0dkif;rS a&TvSnf;bD;t&G,f

    yrmPodkY wkd;wkd;vmonf/ tcsdefwGif ae0ef;BuD;qDrS

    tvif;wef;wdkYonf MoumoavmuBuD;udk a&T&nf

    oGef;avmif;ay;onf/ wpfaeYwm wm0efxrf; aqmifNyD;

    aemuf wpfnwm cJGcGm&rnfhtcsdefwGif aerif;BuD;uEIwf qufvufaqmiftjzpf MoumoavmuBuD;tm;

    a&T0wf&nf NcKHvTrf;ay;ouJhodkY &Sdonf/

    uJhodkY naeqnf;qmcsdefwGif taemufbuf

    rkd;aumif;uif vIyf&Sm;ajy;vT m;aeaom wdrfwkduf?

    wdrfawmif? wdrfpOf? wdrfrQifwkdY\ Icif;rS m yef;csDqef

    vSygonf/ vIyf&S m;aeaom wdrftrsdK;rsdK;udk naeqnf;

    qm ae0ef;BuD;u ta&miftrsdK;rsdK; qifoay;aeonf/

    wpfcgwpf&H wdrfrnf;ndKwkdufwdkYu &Sifaerif;BuD;udk

    ydwfuG,fwm;qD; avmuBuD;ESihf jcm;ypfonf/

    xkdtcg aerif;BuD;u wdrfrnf;ndKwkdufwkdYudk

    a&Tem;uGyf avmutjrifwGif tvSqifay;onf/

    wdrftxltyg; tenf;trsm; ykHo@mef trsdK;rsdK;udkvkduf

    ta&miftrsdK;rsdK; qifayonf/ wdrfawmifpOfwef;

    BuD;jzpfvdkuf? awmwef;BuD;jzpfvkduf? wdrfO,smOfjzpf

    vkduf? wdrfa&tkdifBuD;jzpfvkdufESihf rdk;jyma&mifaumif;uif

    aemufcHwGif toGiftrsdK;rsdK; awGU&onf/ wdrfwkdY\

    ta&mifwkdYuvnf; ndKvdkuf? jymvdkuf? &Dvdkuf? rIefvdkuf?

    vdarmfa&mifajymif;vkduf? r&rf;a&mifajymif;vkduf? c&rf;

    a&mifajymif;vkdufESihf a&mifrsdK;pkHjc,foaeonf/ rkd;jym

    a&mifaemufcHwGif naeqnf;qma&mifu qvkdufxkd;

    ay;aeaom vIyf&Sm;aeonfh wdrfwdkY\ jrifuGif;onf

    vIyf&Sm;touf0ifaeaom yef;csDum;BuD;ESihfyif wlao;

    awmhonf/ odkY naeqnf;qmcsdef wdrfjrifuGif;wkdY

    udkMunfh&if; &SifOwrausmf\ awmvm;yg wdrfzGJUudk

    owd&rdygonf/ &SifOwrausmfu ...

    twk,l avhvmp&mzGJU EGJUa&;oD - jrefrm pmpDpmuHk;

    aus;vuf naecsrf;

    u av

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    42/21240

    ]wdrfndKrdvm? wdrfqlumESihf

    wdrfjyma&m,Suf? r&rf;zuf

    wdrfoufwHYa&mif? t0gabmifwGif

    arSmifcJhwcg? jymcJhwcsdKU

    ndKcJhwvD? &DcJhwzkHrIefcJhwcsuf? ,k*efxufu

    av;bufvkH;NcKH? wdrf*VKefvnf;

    e*g;kHa

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    43/21241

    onf/ naeqnf;qmcsdef aea&mifonf Moumo avm

    uBuD;udk a&Ta&mifzsef; tvSqifay;aeonf/ awmif

    ukef; rkdYrdkYESihf awmndKUndKUawmndKUndKUESihf oJaomifjyif?

    oJaomifjyifESihf jrpfa&,mOf qufpyfaeaom nae

    qnf;qmIcif;um; Munfhr0 IrqkH;awmhyg/ &Sif

    Owrausmf\ ...

    ]oJcif;om0,f? oDwmMunfvJh

    iSufoHEJGUESihf

    vGrf;zG,YfNrdKifajc? jrLcdk;a0cJh} [laom uAsmwpf

    yk'fudkyif owd&rdao;awmhonf/

    naeqnf;qmcsdef obm0Icif;rsm;udk pmzJGU

    ukefEkdifzG,fr&Sdyg/ aEG&moD jrLrIefqkdif;aeaom nae

    qnf;qmcsdefonf a&TrIefrsm;? vTrf;NcKHxm;aom avmu

    BuD;tjzpf vSypGmjrif&onf/ aqmif;&moD ESif;rIeffrsm;

    tkHYqkdif;aeaom naeqnf;qmcsdefonfvnf; jyma&TrIef

    0wfkHNcKHxm;aom MoumoavmuBuD;tjzpf vSypGm

    jrif&onf/ rkd;&moD? rkd;wdrfrsm;? rkd;pufrkd;yef;rsm; oGef;cs

    aeaom a&mifpkHum;BuD;ozG,f awGUjrifEkdifonf/ nae

    qnf;qmcsdefonf &moDra&G; &SdorQobm0avmu

    BuD;udk tvSqifay;xm;onfom jzpfonf/ xkdY

    aMumihfqnf;qmcsdefudk ]tusnf;wefvScsdef}[kvnf;wifpm;wwfMuao;onf/ tusnf;wefrsm;yif tvS

    qifEkdifvQif e*dkrlv vSNyD;om; t&mwdkYum; qkdzG,f&m

    r&Sdawmh/

    naeqnf;qm\ tvSo&zlum; bmPk&mZm

    ac: a'gif;zvf0gac: &xm;,mOfom aepMuF mac: aerif;

    BuD;yif jzpfygonf/ tvSqkH;tcsdefum; vdarmfa&mif

    ae0ef;BuD; taemufbuf awmifpOfawmifwef;rsm;

    tay: ar;wifaecsdef jzpfygonf/ aepuf0dkif;BuD;onf

    urmBuD;ESihf wpfnwm cJGcGmcgeD; EIwfqufvuf aqmif

    tjzpf a&Tjcnfa&mifrsm;udk tpGrf;ukef ydkYvTwfay; aecsdef

    jzpfonf/ 0kdif;pufaeonfh ae0ef;BuD;onf awmifpOf

    awmwef; ndKUndKUatmufodkY tpu av;wpfponf

    epfoGm;onf/ tpuav;wpfprS wpfpdwf? wpfpdwfrS

    wpf0uf? wjznf;jznf;csif;epf 0ifoGm;onf/ aerif;

    BuD;onf wpf0ufrSwpfpdwf? wpfpdwfrSwpfp? aemufqkH;

    tvif;a&miftpGef;av; awmifpOfawmwef;xdyf use f

    aecsdefonf MunfEl;vGrf;armzG,f taumif;qkH;tcsdef

    jzpfygonf/

    ae0ef;BuD; awmifpOfawmwef;ndKU ndKUatmuf

    epfjrKyf vkH;0uG,faysmufoGm;aomfvnf; aumif;uif

    wGif aea&mifu jzefYMuufqJ? rkd;aumif;uifjymjymvGifrS

    a&mifjyefjzihf avmuBuD;udk wwfpGrf;orQ tvif;a&mif

    ay; tvSqifqJ? ae0ef;BuD;udk rjrif&awmhaomfvnf;

    ae0ef;BuD;\ vufaqmifa&mifpOfrsm;udkum; rkd;aumif;

    uifjymaemufcHwGif awGU&qJyif/ wjznf;jznf;ESihf t

    vif;a&mifNcKHvT m kwfodrf; kwfodrf;vmawmhonf/

    tvif;a&mif kwfodrf;oGm;onfESihftrQ r[l&ma&mifu

    vTrf;NcKH vTrf;NcHK vmonf/MoumoavmuBuD;onf wjznf;jznf;ESihf vif;

    &mrSrSdef? rSdef&mrSrIef? rIef&mrSrdIif;? rdIif;&mrS ndKU? ndKU&mrS

    ndKvmonf/ aumif;uifwGif Mu,fpifuav; wpfvkH;

    ESpfvkH; NydK;jyufvif;vufonfudk jrif&csdefonf nae

    qnf;qm\ ed*kH;urwf tqkH;owfyif jzpfygonf/ n

    aeqnf;qm\ obm0Icif;rsm;tm; MunfEl;vGrf;arm

    zG,f aumif;vSyg ownf;/ /

    ynm tvkyfNrJol

    tvkyfudk tNrJvkyfolonf tvkyfudkpJG tvkyfaysmfojzihf tvkyfrvkyf&vQif raeEkdifouJhodkY

    jzpfav&m?

    xkduJhokdYaom yk*dKvfrsdK;onf vlow0gwkdY rSD0JaomufokH;&ef

    rukefcef;Ekdifaom

    tvdrmprf;a&wGif;BuD;rsm;ESihf wlMuavonf/

    v,fwDq&mawmf

    uav

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    44/21242

    Experts on climate change have recently suggested that around a quarter of the world's landplants and animals may be wiped out in 50 years' me if something is not done to constrain the

    damaging eect of global warming. This is perturbing news, but climate change, with the resultant

    change to habitats, is not the only threat to their survival that animals and plants face. In some

    cases, the behaviour of human beings is imperilling their existence.

    We are probably more aware of the damage done to animals than to plants. Even the very

    earliest of human beins were hunters, relying on animals for food and clothing. Later, some animals

    were hunted for commercial gain, as elephants for ivory. In me, the scale of this hunng got out of

    hand and there began to be a number of endangered species. Legislaon is oen in place now to

    delimit or proscribe such hunng, but it is dicult to implement this eecvely.

    Less aenon has been paid to the eect of human acvity on plants. Yet, for many yearspeople have been plundering and raiding woods, elds and river banks for wild owers, such as

    snowdrops and daodils, to take home and transplant to their gardens. A boost in popularity in

    gardening has seen as corresponding increase in wild-ower gathering, roots and all. Most viewers

    rush to garden centres for material for their instant garden, but some rush to the countryside.

    It is not only gardeners who pose a threat to plants. According to environmentalists, thou-

    sands of species of wild plants are being wiped out because of an increase in the popularity of

    herbal medicine. The plants are being over-harvested.

    The stascs are alarming and many proponents of herbal medicine will be shocked to hear

    that their favoured form of healing is having such a devastang eect on the world's fora. It has

    been reported that up to one-h of the species which are used in the herbal medicine industry are

    being harvested to the point of exncon. Two-thirds of the plants used in herbal medicine are sll

    harvested in the wild, rather than being specially culvated.

    The problem is likely to get worse unless mass culvaon of some of these plants begins.

    More and more people are turning to herbal medicine as an alternave to convenonal medicine,

    partly because of the side eects associated with some of the treatments involved. But our plant life

    is paying a terrible price for this.

    English Essay for High School students

    Herbal medicine Threat

    Constrain uefYowfonf? csKyfcs,fonf/This is a formal word meaning to limit orre-

    strict. Either of these simpler words or a syn-

    onym for them can be used instead of the formal

    word:

    The architect's design for the new building

    is bound to be constrainedby the tightness

    of the building budget.

    The architect's design for the new building

    is bound to limited by the tightness of the

    building budget.

    It is important that format art lessons do not

    constrain the natural creativity or imagina-

    tion of the children.

    It is important that formal art lessons do not

    restrictthe natural creativity or imagination

    of the children.

    delimit abmifcwf uefYowfxm;onf/Thisisaformalwordmeaningtoxthelimitsof

    something:

    Residents feel that the polices should take

    more vigorous action against the teenage

    thugs, but the law delimits the power of the

    police in such circumstances.

    Residents feel that the police should take

    more vigorous action against the teenage

    thugs, but the law establishes the limits of

    police power in such circustances.

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    45/21243

    fora a'ocHopfyifrsm;This is a formal or technical word meaning

    plants and it can be replaced by the simpler

    word, or by the phrase plant life, in non-techni-

    calcontexts:

    Mike is interested in botany and is looking

    for a book on thefora of Australia.

    Mike is interested in botany and is looking

    for a book on theplant life of Australia.

    hand, get out of hand xdef;rEkdif? odrf;r&tajctaeThis is cliche which indicates that a situation is

    no longer manageable. The cliche can be re-

    placedbyanexpressionsuchasget out of con-

    trol orbecome unmanageable:

    Some of the marchers were using violence

    and police were concerned that the protest

    wasgetting out of hand.

    Some of the marchers were using violence

    and police were concerned that the protest

    wasgetting our of control.

    imperil tE&m,fjzpfaponf/This is a formal word meaning to put in danger.

    Itcanbereplacedbyanexpressionsuchasen-danger, put in danger orput at risk:

    People who drink and drive imperil other

    people's lives.

    People who drink and put at riskother peo-

    ple's lives.

    Implement taumiftxnfazmfaqmif&Gufonf/This is a formal word meaning to put something

    into effect or action:

    The school authorities have drawn up a bul-

    lying strategy, but it has yet to be imple-

    mented.

    The school quthorities have drawn up a bul-

    lying strategy, but it has yet to be put into

    effect.

    We do not plan to implementthe suggested

    changes to the timetable until next term.

    We do not plan to putthe suggested changes

    to the timetable into operation until next

    term.

    perturbing pdwftaESmihft,SufjzpfaomThis is a formal word meaning giving rise to

    worry or concern. It can be replaced by a simpler

    word such as worrying, disturbing oralarm-

    ing.

    It is perturbingthat there is still no news of

    the missing climber.

    It is worrying that there is still no news of

    the missing climber.

    proponent axmufcHtm;ay;olThis is a formal word meaning someone who

    supports an idea or course of action. It can be

    replaced by a simpler word, such as supporter,

    backer, advocate orpromoter, or the sentence

    can be reworded using a verb:The MP is proponentof free further educa-

    tion for all.

    The MP is a supporterof free further educa-

    tion for all.

    The MP promotes free further education for

    all.

    proscribe w&m;0if ydwfyifwm;jrpfonf/

    This is a formal word meaning to forbid some-thing. It can be replaced by a simpler word such

    as forbid orban:

    This is a list of the drugs which have been

    proscribedby the Athletics Federation.

    This is a list of the drugs which have been

    bannedby the Athletics Federation.

    This dictator has proscribed all political

    meetings.

    The dictator has forbidden all political

    meetings.

    u av

    ;u@

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    46/21244

    *sKHwpfaygif &&eftwGuf a& 130 *gvH ukefus

    onf/ qefwpfaygif &&ef twGuf a& 250 rS 650 *gvH t

    xd ukefusonf/ trJom; aygifwpfpdwf &&eftwGuf a&

    3000 *gvH txd ukefusonf/ tmvl; wpfaygif &&eft

    wGuf a& 65 *gvH omvdkonf/

    w&kwfjynf w&kwfvlrsKd; 1.3 bDvD,H aexkdifMuonf/ tEd,jynf tdEd,vlrsKd; 1.1 bDvD,H ae

    xdkifMuonf/ w&kwfvlrsKd;rsm;onf qefudk tpm;rsm;

    onf/ tdEd,vlrsKd;rsm;onf *sKHtpm;rsm;onf/ w&kwf

    vlrsKd;rsm;rSm tom;qdku bmrSrcsef tukefpm;onf/ &Sm;

    &S m;yg;yg; tom;rsm;udkyif &Sm&SmazGazG pm;Muonf/ tdEd

    , vlrsKd;rsm; trsm;pku trJom;rpm;? owfowfvGwff

    pm;olrsm;vnf; &dSonf/

    tcsufrsm;ukdbmaMumifhajymae&oenf;/urmBuD;tem*wf? jrefrmjynftem*wf? aemifwpfacwf

    vli,fvl&G,frsm; tem*wftwGuf ajymae&jcif; jzpf

    onf/

    urmwGif a&&Sm;yg;rI pwifaeNyD/ 21 &mpkwGif

    yif a&uyfBuD; qkdufa&mufp&m&dSonf/ wd&pmefrsm; rsKd;

    wkH;rIaMumifh urmhywf0ef;usif csdefcGif&S m uarmufur

    jzpfvmaeNyD/ ESpfckudk tcsdefrSD rxdef;csKyfEkdifygu

    vlom;rsm; toufab; tE&m,f? a&m*gab;tE&m,fwdkYESifh MuHK&awmhrnf/

    vlrsKd;pJGrsm;udk ab;z,fxm;NyD; tdEd,ykHpHESifh

    aexdkifMurvm;? w&kwfykHpHESifh aeMurvm;/ ar;cGef;

    wpfckuawmh vlom;wdkY wHcg;0 a&mufaeygavNyD/

    wurmvkH; twkdif;twmESihf aeYpOfpm;okH;

    jcif;udk jyefvnfpDppfzkdY vdkvmNyDqdkwm usaemfwdkY tao

    tcsm ajymEkdifoGm;NyD/ yxr vkyf&rnfrSm rvkdtyfbJ tydk

    pm;okH;aerIrsm;? tvQHy,fjzKef;wD;aerIrsm;ukd &yfqdkif;pGefYvTwfypf&rnf/ ywf0ef;usif csdefcGif&Smudk xdef;nd

    ay;aom pm;aomuf aexdkifrI jzpf&rnf/ odkYavQmhcs

    vdkufjcif;jzifh rnfolrQ tm[m&rjynfh0 aoqkH;&onf

    [kvnf; jzpfvmrnf r[kwf/ pm;p&m? aomufp&m?

    tajccHpm;ukef aomufukefrsm; vuf&Sd vlOD;a&ESifhavmufiSonf/ tusifhom pJGjrJoG m;ygu aemifacwf

    tqufqufwGif ywf0ef;usif xdef;odrf;rIvnf; tvdk

    vdk ckdifjrJoGm;rnf/

    vlaMumifh ysuf&onfjzpf&m vlujyefjyifjcif;

    jzifh jyefaumif;vmaponfh enf;wpfenf; om&dSonf/

    vltay:wGif wm0ef&dSonf/ oHudkoHzsuf oHacs;wuf?

    vludkvlzsuf vlYurmysuf[kom qkd&ef&dSawmhonf/

    rvkyfu tjypfjzpfjyD;? vkyfvQif aumif;oGm;rnf/udk,fcsif;pm;w&m;udk ywf0ef;usifu awmif;

    qkdaeNyD/ BuD;oludk&dkao? i,folukd oem;? &G,fwludk

    av;pm; qdkaom jrefrmh&kd;&m tqdktrdefYonf acwf

    awmif;qdkrIESifh tH0ifcGifus jzpfvSonf/ jrefrmrsm; jref

    rm jyefyDozdkYvdkvmNyD[k ajym&awmhrnf/ EkdifiHjcm;rS a&m

    *gydk; tusihfrsm;udk z,f&S m; acwfvnf;rSDap jrefrm

    vnf;qefap[k jzpf&awmhrnf/ ywf0ef;usifuawmh

    xdkokdY awmif;qdk aeygavNyD/,ckacwfurmonf vlYaMumifh vlYurmysuf

    rnfh urmwpfcktjzpf ajymif;vJoGm;cJhNyD/ vlom;rsm;

    aemifwpfacwfvli,frsm;twGuf

    *sKH? trJ? qefESih f yJat;udkukdat;

    aqmif;yg;

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    47/21245

    ykHpHa[mif;? enf;ema[mif;rsm;ESifh aer&awmh/

    vlom;u vlom;b0udk owdESifhapmifhMunfh? 0D&d,ESihf

    qifjcifaexdkifrSom vlom;wdkY rSDckdtm;xm;&m u

    rm onf rysufrqD; qufvuf wnf&dSaernf/ pdwfxm;

    a[mif;rsm;udk ajymif;ypfzdkY vdkvmNyD/

    urmudkysufapaom taMumif;t&if; ESpfck&dS

    onf/ wckrS m pmi,fwGif wdkYxdazmfjycJhaom a&t

    &if;tjrpf avsmhenf;&Sm;yg;vmrIESifh wd&pmefrsm;? opf

    yifrsm; rsKd;wkH;aysmufuG,fvmrI jzpfonf/ 'kwd,wpf

    ckrS m puf&kHrsm; pufu&d,mrsm; ,mOfrsm;rSxGufaom

    umAGef'dkkifatmufqdk'f tqdyf"gwfaiGU jzpfonf/ yxr

    wpfckudkEkdifu 'kwd,udk EkdifzkdY vrf;yGifhoGm;rnf/

    a&t&if;tjrpfudk xdef;odrf;xm;Ekdif&ef twGuf a&udk acRwmokH;pJG&rnf/ Oyrm- qeftpm; *sKHudk

    ajymif;pm;rnf/ trJom;tpm; tmvl;udk ajymif;pm; rnf/

    vlMuHvQif bmrQrcHEkdif? owdESihfaexdkif&if; tE&m,f

    taMumif;&if;rsm;udk wpwpNzdKcs oGm;rnfqdkvQif

    rjzpfEkdifp&mr&dS/

    wd&pmefrsm;? opfyifrsm;udk xdef;odrf;Ekdif&ef

    twGuf awmvdkufrI? zrf;qDrIrsm;udk atmufqkH; txd

    avQmhcs ypfrnf/

    opfyifrsm;udkvnf; wzufrS pepfwus ckwf,lokH;pJGovdk wjcm;wzufrSvnf; arG;jrLapmifha&Smuf

    a&;rsm;? ab;rJhawmrsm; rsm;rsm;pm;pm; vkyfrnf/ odkY

    qdku xdktE&m,fESpfckudk xdef;csKyfoGm;Ekdifrnf/ urmr

    ao urmraMuawmh/

    t"du twm;tqD;rS m vlyif&dSaeonf/ vl

    \avmbESifh vl\tm&kHcHpm;vGefuJrI wkdYjzpfonf/ wcGef;wnf; ajym&aomf xdef;csKyfaexdkkfifjcif; jzpfonf/

    pdwfudk xdef;csKyfaexkdifyg[k ajym&onfrSm

    a,bl,s usvGef;vSonf/ enf;enf;xyfjznfhajymrS ydk

    &Sif;vif;oGm;rnf/ tjcm;r[kwf? pdwfukdrdrdtwGuf

    aexdkifaom pdwfr[kwfapbJ? pdwfudkurmtwGuf

    aexdkifaom pdwftjzpfajymif;vJ aexdkif&rnf[k q kdvk d

    &if; jzpfonf/ ,cif u pdwfrSm rdrdtwGuf vkyfudkifaom

    pdwf jzpfonf/ ,ckpdwfrS m urmtwGuf vkyfudkifaompdwfjzpfonf/ urmtwGuf vkyfudkifaom pdwf

    ESifh r[kwfygu rdrdonf vlowfrIusL;vGefaom vl

    owform; jzpfoGm;onftxd &J&J0Hh0Hh qefYxkwfawG;&J

    &rnf/

    a&t&if;tjrpfESifh wd&pmef opfyift&if;t

    jrpfwdkYudk udkifwG,f xdef;csKyfEkdifygu pdwftajccH ajymif;vJoGm;NyD jzpfaomaMumifh umAGef'dkifatmufqdk'f tqdyf

    aiGUudkdvnf; xdef;csKyfrIzufodkY OD;wnf ajymif;vJ vm

    Ekdifonf/ a&t&if;tjrpf ouf&dSwd&pmef opfyifawm

    awmifwdkYESifh umAGef'dkifatmufqdk'f tqdyfaiGYxkwfvkyf

    rIwdkYrS m urmysufpD;a&;ESifh qufEG,fae&m a&? ouf&dS ?

    opfyifwdkkYtwGuf xdef;csKyf&if;jzifh tqdyfaiGYxdef;csKyf

    jcif;vnf; wygwnf; yl;wJGygvmp&m &dSonf/ ESpfckaygif;

    rdum urmonf usef;rmvmzdkY aocsmoGm;NyD/ aemifwpfacwf wufvli,f om;orD;rsm; twGuf &wwf

    at;p&m jzpfvmrnf/

    aeYpOfpm;okH;rIudk ,aeYrSp pwif jyifqif

    &efom &dSawmhonf/

    at;udkudkat;

    ]]... pdwfukd rdrdtwGuf aexdkifaom pdwfr[kwfapbJ? pdwfudk urmtwGuf aexdkifaompdwftjzpf ajymif;vJ aexdkif&rnf[k qdkvkd&if;

    jzpfonf/ ,cif u pdwfrS m rdrdtwGuf vkyfudkif

    aom pdwfjzpfonf/ ,ckpdwfrS m urmtwGuf

    vkyfudkifaom pdwfjzpfonf/ urmtwGuf vkyf

    udkifaom pdwfESifh r[kwfygu rdrdonf vlowfrI

    usL;vGefaom vlowform; jzpfoGm;onftxd

    &J&J0Hh0Hh qefYxkwfawG;&J &rnf/...

    }}

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    48/21246

    rdwfaqGrsm;? rdbrsm;ESihf vkyfazmfudkifzuf

    ausmif;q&m q&mrrsm;u rMumcP ar;cGef;udk

    ar;jref;wwfMuonf/ ] 'DNrdKU&J U taumif;qkH; jrefrm

    ausmif;u b,fausmif;vJ} [l jzpf\/ usaemfu

    vnf; ,ckvkdyif tpOfjyefvnf ajzMum;wwfonf/]taumif;qkH;ausmif;qdkwm r&dSao;bl;/ urmay:rSm

    vnf; b,frSmrSudk r&dScJhao;bl;/} tcsKd U Za0Z0g jzpf

    ukefMuonf/ tcsKdUrS m rausreyf/ rdrd\ ausmif;udkdrS

    taumif;qkH;[k ,lqxm;onfh rdbrsm;ESifh q&m

    q&mrrsm;rSmvnf; rmefrcsEkdifao;/ usaemf xyfrH &Sif;jy

    &jyefonf/ ]wu,fqdk&if rdbawGaum q&m q&mr

    rsm;yg ar;&r,fh ar;cGef;trSefu 'Dvdkyg/ jyefvSefpOf;pm;

    awG;awmp&mvnf;ygNyD; wefzdk;tm;jzifhvnf; ydktuJ

    jzwf&m a&mufygr,f/ uav;awG? ausmif;om; awG[m

    tdrfrSmjzpfap? ausmif;rSmjzpfap taumif;qkH;aom

    oif,lavhvmrI tawGYtMuHKawGudk &&Sdae&JUvm;/}

    vufawGYrusaom arQmfvifhcsuf

    rdbrsm;\ cHpm;csufrsm;ESifh cH,lcsufwdkYudk em;

    vnf ay;Ekdifygonf/ ausmif;tay:wGif olwdkYrS odkY

    (vJGrS m;pGm) IjrifwwfMuonf/ ]uav;\ atmifjrifrI

    ESifh ywfoufNyD; ausmif;rSmvkH;0wm0ef&Sdonf/ taumif;

    qkH;ausmif;onf tjcm;ausmif;rsm;xuf ydkrdkxda&muf

    pGm vkyfaqmifEkdifpGrf;&dSonf} rdbrsm; od&dSoifhonfh t

    a&;BuD;aom tcsufwpfcsufudk axmufjyvdkayonf/

    arSmfq&m\ yOvufynmrsKd;ESifh ausmif;rsm;

    onf atmif jrifrnfh vlom;wdkYudk tqifajyacsmarGUpGm

    arG;xkwf ay;Ekdifjcif;r[kwfyg/ qef;ppfMunfhMuygpdkY/ ]

    taumif; qkH;ausmif;} [k ,lqonfh ausmif;rsm;wGif

    wufa&mufaeMuonfh uav;rsm;pGmwdkYrS m ausmif;

    vTwfvQifvTwfcsif;yifusL&Sif(odkYr[kwf) tydkcsdefrsm;odkY

    ajy;Mu&jyefonf/ wpfaeYwm ausmif;wGif avhusifhoifMum;xm;onfwdkYudkxyfrHavhvmcGifh&&dSMujcif;yif/

    tcsdefydkrsm;pGmay;NyD; usL&Sifwufa&mufMu&onfh

    taumif;qkH;

    Nidrf;at;qm,m

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    49/21247

    tavhudk tm;ay; vdk ajymjyjcif; r[kwfyg/ uav;rsm;

    avhusifhcGifh ydkdkrdk &dSonfh oabmudk axmufjyjcif;ESifh

    tdrfrSwm0ef,lEkdifrIudk em;vnfapvdkjzpfonf/

    b0wGif atmifjrifaom? tqifajyaom ol

    rsm; jzpfvmap&efftwGufrS m ausmif;wpfckwnf;ESihf rvkHavmufEkdifyg/ tcsufudk em;rvnfEkdifonfh rdb

    rsm;rS m ausmif;rsm;onf olwdkY\ om;orD;rsm;udk xif

    ay:ausmfMum; yk*Kdvfrsm;jzpfonfh tJvAwftkdifpwdkif;?

    bDvf*dwfESifh befumvfqefwdkYuJhodkY arG;xkwfay;

    rnf[ljzpf\/ rdbrsm; udk,fwkdif uav;rsm;ESifh tcsdef

    ,lNyD; ynma&;yHhydk;rItaejzifh uav;wpfOD;csif; twGuf

    tcsdefay;Muyg\avm/

    ausmif;rydkYrDu rdbtdrf

    ynma&;okawoe avhvm awGU&dSrIrS m pdwf

    0ifpm;zG,f&m aumif;vSygonf/ ynma&;wGif xl;cRef

    atmifjrifaom ausmif;om;rsm;\ rdbrsm; (q&m q&mr

    rsm;r[kwfyg)onf uav;\ Pf&nf? udk,fydkifpnf;

    urf;? cH,lcsufESifh todynm wkd;yGm;aponfh pl;prf;avh

    vmvdkrIwdkYESifh ywfoufNyD; oifhwifhaom tawG;tjrif

    &dSxm;Muolrsm;om jzpfMuonf/ rdbrsm;rS vIHUaqmfrI&dSaom ynmywf0ef;usifukd tdrfwGiffjzpfapjcif;

    ESihf t&nftaoG;rDaom oif,lavhvmjcif; tawGUt

    MuHKwdkYudk xdawGU&&dSapjcif;jzifh uav;\ Pf&nfzHGHU

    NzdK;vmap&ef ysKd;axmifay;Ekdifonf[k ,kHMunf xm;Mu

    onf/ oli,fwef; rpwifrDuwnf;uyif uav;\

    oif,lavhvmrI c&D;vrf;twGuf rdbrsm;rS wufwuf

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    50/21248

    twJGJtm;vkH;udk zwfINyD;pD;avNyD/ 6 ESpf orD;t&G,fwGif

    e,l;a,mufwkdif; owif;pmESifh pmtkyf 6 tkyfudk aeYpOf

    zwfIawmhonf/ touf 12 ESpfwGif aumvdyfwufcGifh

    &&dScJhNyD; touf 15 ESpf t&G,fwGif rpf&DS*efjynfe,f

    wuodkvfwGif tqifhjrifhocsF mjy q&mrwpfOD; jzpfaeavNyD/

    aemufxyfwpfOD;rSm t*FvefrS &kofavm&efYpf

    jzpf\/ rdbrsm;rS tdrfwGif;ynma&; ywf0ef;usifaumif;

    udk zefwD; xm;&dSay;cJhonf/ aw;*Dw? uav;ynma&;

    upm;p&m ypnf;rsm;ESifh ynma&; avhvmrIrsm;ukdk &&dScJh

    onf/ udk;ESpft&G,fwGif uif;b&pf Level pmar;yJGudk

    ajzqdk atmifjrifcJhavonf/ ykHrSef 16 ESpf t&G,frsm;om

    0ifa&mufajzqdkonfh pm;ar;yJGjzpf\/ 10 ESpf orD;t&G,fwGifA Level atmifjrifcJhNyD; atmufpzdkY'fwuodkvfodkY

    toif 12 ESpf t&G,fwGif wufa&mufcGifh &&dScJhonf/

    rdbrsm;rS ar;oifhonfh ar;cGef;

    jzpfpOf 2 ck pvkH;wGif ynma&;atmifjrifrI?

    xl;cRefrIwdkYrS m tdrfrS m tpjyKjcif;ESifh i,fpOfuwnf;u

    yif tcGifhtvrf; &&dSjcif;wdkYjzpfaMumif; awGUjrif&ygrnf/

    ausmif;rS yHhydk;ulnDrIjzifh atmifjrifrI &&dSrnfudk apmifhpm;arQmfvifhaernfhtpm; jrefrmrdbrsm;onf rdrddwkdY udk,f

    wkdifyif tdrfrStpysKd; ulnDyhHydk;rIay;&ef txl;ta&;BuD;

    onfudk odjrifem;vnfoifh\/ txl;ojzifh ynma&;

    wefzdk;rsm; usqif;ae&onfh umv0,f tdrfESifh rdb

    wdkY\ tcef;u@rS m uav;i,f\ tem*wfynma&;

    twGuf ydkyif tc&musaeawmhonf/ rdbjzpfonfh

    rdrdwdkY tydkif;\ txl;ta&;ygrIudk oabmaygufoifh

    ygonf/

    wGif rdbrsm;rS yxrqkH; ar;cGef;xkwfoifh

    onfrSm odkY jzpfoifYonfr[kwfygvm;/

    ] ausmif;q&m q&mrawGeJY ausmif;&JU

    wm0ef&dSrIudk rajymcifrS m wdkY&J U uav;ynma&; atmif

    jrifrItwGuf tdrfuaeNyD;awmh wkdYudk,fwkdkffif wm0ef,lzdkY

    tqifoif hjzpfMu&JUvm;/}g

    jidrf;at;qm,m

    aZmfxufwkdY twef;ydkifq&mru tawmfqdk;

    wmyJ/ taMumif;aMumif;aMumifh cGifhrwdkifrdyJ ausmif; 3

    &ufav; ysufvdkufrdygw,f? rdbac:cJh&rwJh/ udk,fY

    bmom &kdufESuf qkH;rvkdufvnf;jyD;wJh[m? BuD;aom

    trIi,fatmif i,faomtrI yaysmufatmifvdkY r&dSbl;/

    zm;zm;,m;,m; raeEkdifwmeJY bmr[kwfwmav;udk

    awmif ykHBuD;csJUawmhwmyJ/ rdbac:rvm&if ausmif;

    tkyfBuD;&kH;wifrwJh/ wifaygY/

    aZmfxufwdkYuvnf; q&mrrdkY &kdufvdkufwm

    omcHrS m 'DvdkNcdrf;ajcmufwmrsKd; vkH;0rBudKuf/ ausmif;

    tkyfBuD; &kH;ruvdkY NrdKUe,fynma&;rI;&kH; wifvdkufyapOD;?

    'DvdkykHpHeJYawmYjzifh b,frdbudkrS rac:? q&mr BudKufo-

    vdkomvkyf ajymvdkufawmh b,ftcsdefxJu rsufrkef;

    usKd;aew,frodygbl;? qlaqmifhNyD;awmhxGufoGm;vdkkuf

    wm? ausmif;tkyfq&mBuD;uvnf; wef;ac:awmhwmyJ/]armifaZmfaZmfxuf kH;cef;vmcJh} wJh/

    ajymvdkYomajymwm ausmif;tkyfBuD; a&SUSus

    qifajcay;zdkY bmrSBudKrpOf;pm;&ao;/ tazajymbl;wm

    owd&awmY vdrfzdkYawmif r0HYr&J jzpf&w,f/ taz q,f

    wef;wkef;uwJY tazeJY oYloli,fcsif; ausmif;ajy;wm

    ay:oGm;NyD; twef;ydkif q&mreJY jyemwufawmh

    ausmif;tkkyfq&mrBuD; kH;cef; a&mufNyD; aemufaeY rdb

    ac:vmcJh ckdif;owJh/ tazuvnf; tdrfrSmjyef rajym&Jawmh oli,fcsif;eJYwkdifyifNyD; &yfuGufxJu qkdum;

    q&mawGudk 5 usyfpDeJY taz ta,mifaqmifay;zdkY

    0g;&ihfudk

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    51/21249

    iSm;owJh/ qkdum;q&mawGuvnf; wkdufykHawGbm

    awGawmif &Sm0wfvmay;owJh/ (tazwdkY ausmif;om;

    t&G,fu waeukefqdkum;eif;vdkYawmif 5 usyf &zdkY

    rvG,fbl;wJh? tazuvnf; tdrfuaeckd;ay;&wmqdkyJ)/

    ausmif;tkyf q&mrBuD;a&SU&yfNyD; tazwdkYu cyfwnf

    wnfeJY uRefawmfwdkY a&mufygNyD q&mrBuD;vdkY ajymvdkuf

    awmh q&mrBuD;u tazwdkYac:vmwJh qdkum;orm;awGudk MunfhNyD; bmawmfvJvdkY ar;vdkufawmh qdkum;

    q&mawGuvnf; taz ygvdkY ajymvdkufowJh/

    q&mrBuD;u tazudk eifhtaru b,fwkef;

    u aemuftdrfaxmif jyKvkdufwmvJwJh/ tazu

    aMumifNyD; ]Asm bmjzpfvdkYvJ} qdkawm?h q&mrMuD;u]

    eifYtazu kH;0efxrf;qdk? 'guqdkum;orm;yJ igawmif

    NyD;cJhwJh okH;av;&ufurS iSm;pD;xm;ao;wm [kwfw,f

    rdkYvm; qdku m;q&m} qkdNyD; qdkum;orm;bufvJ vSnfhajymvdkufa&m/

    qkdum;q&muvJ [kwfuJhwJh/ tJrSmwif tazwdkY tvdrf

    awGay:oGm;NyD; 0g;Eku0g;&ifhywf r&bl;? rSwfxm;vdkY

    q&mrBuD;ajymwm cH&owJh/ aemuf ausmif;rSma&m

    tdrfrSmyg tdkufcH&owJh/

    pOf;pm;prf;? pOf;pm;prf;? q&mBuD;udk b,fvdk

    qifajcay;&rvJ/ [kwfNyD odNyD? q&mBuD;u csJorm;?

    ESpfvkH;xDorm;? tm;tm;&dS (q&m q&mrawG vpf&if

    vpfovdk ) csJxdkifwGufaewwfwm? ESvkH;*Pef;eJY qif

    0g;EkywfwJhacwfarmifausmif;om;

    ajcay;&r,f? [kwfNyD/

    ausmif;tkyfq&mBuD; &kH;cef;a&mufawmh

    ] vkyfprf;ygOD; rif;u? ausmif;vJ ykHrSefrwuf? rdbac:

    ckdif;wmvnf; rac:eJY? q&mrudk rxDav;pm; vkyf

    aew,fqdk} a'goBuD;wwfwJh q&mBuD;u qD;a[mufawmhwmyJ/ uRefawmfvnf; rsufESmi,feJY ab;u q&m

    q&mr awG rsufESmMunfhNyD; ] [kd - - q&mBuD;eJY om;ESpf

    a,mufxJ ajymyg&apcifAs} vdkY ajymvkdufawmh q&m

    q&mrawGawmif aMumifoGm;ykH &w,f/ bmvJ[aygY/

    q&mBuD;u ] bmjzpfvdkYvJuG} qkdawmY acgif;ikHYxm;NyD;

    ]q&mBuD;eJY ESpfa,mufxJ ajymrSudk &rSmrdkYyg}/ a'go

    rsufESmeJY q&mBuD;yg Za0Z0g jzpfoGm;NyD; ]uJoGm;oGm;?

    q&m q&mrawG udk,f0if&r,fY twef; udk,foGm;vdkufMuawmh} wJh/

    q&mq&mrawG xGufoGm;MuNyDqdkrS ]uJ ajym

    rif;ubmjzpfwmvJ} ab;bD aemufausm rvkHovdk

    [kdMunfh'DMunfh vkyfvkdufNyD;rS wdk;wdk;av; ]'Dvdkyg

    q&mBuD;? tdrfrS m pD;yG m;a&; tqifrajywm MumygNyD?

    xGufayguf wpfcktaeeJY ESpfvkH;xD xdk;awmhvnf; wpf

    cgrSrayguf jzpfaewm? tcktarhaqGrsKd;awG tdrfrSm

    aqme,fbufu bdk;awmfwpfa,muf a&mufaeNyD;ESpfvkH; twdwfay;wm t&rf;rSefw,fajymvdkY oGm;

    em;axmifaewm? wu,frSefw,f q&mBuD;&m} ajym

    &if; q&mBuD; rsufES m tuJcwfvdkufa&m? uGufwdyJ/

    tawmfudk pdwff0ifwpm; jzpfoGm;wJhykH/

    ] a[ - -bdk;awmf[kwfvm;? olub,fvdk

    twdwfawGay;NyD; b,fvdkrSefwmwkef;[} wJh/ ] raeYu

    aeYcif;u oGm;awmif;awmh opfwkH;BuD; vufnKd;

    xdk;jyw,fav/ tarwdkYu opfu ajcmuf? wkH;u cGef?

    ajcmufcGefqdkNyD; awmh aumufMua&m}

    ]at;av? tJvdk aumuf&rSmaygh? tJ-

    -'gayrJh raeYu naeuxGufwmu okH;wpf r[kwf

    vm;? bmqkdifvdkYvJuG}/

    ]qkdifwmaygh q&mBuD;&m wJYMuD;ay;wmav

    opfwHk;qdkwm oHk;wpfaygY q&mMuD;&JU} ] [m- okH;wpf

    opfwkH;? opfwkH;okH;wpf - - rSefvdkufwmuGm} pm;yJGudkykwfNyD; tm;rvkdtm;r& 0kef;ueJY x&yfvkdufNyD;rS w

    a,mufa,mufrsm; jrifoG m;rvm; pkd;&drfykH [kd'DMunfh

  • 8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4

    52/2