maukkha education magazine no.4
TRANSCRIPT
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
1/212
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
2/212
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
3/212
tzGihfpum;
pdwful;tawG;rsm;jzihf urmudk wnfaqmufcJhonf/ wnfaqmufaeMuonf[k qdkrdefYMuygonf/ xdkxdk
aom tawG;rsm;? tjrifrsm;? pdwful;pdwfoef;rsm;\ qef;Mu,frI? opfvGifrIESihf e*dkjzpfrIwdkYrS m tvSw&m;vnf;rnfonf/ qufvuf&SifoefEkdifpGrf;tm;wdkYvnf; yg&Sdjyefonf/
i,fpOfawmifaus;t&G,frSpwifonfhynma&;ESihfyk*v zGHYjzdK;rItwGufomvQifrubJtem;owfabmif
r&Sdonfh us,fjyefYvSaom urmopfrsm;pGmudk vGwfvyftawG;rsm;jzihfom wnfaqmufEkdifrnf/ rdrdESihf tjcm;
olwyg;wdkY\ rwluGJJjym;aom tawG;rsm;? ,Ofaus;rIrsm;udk ydkrdk odjrifcHpm;EdkifpGrf;udk tEk&oynma&;rS wqifhom
avhusihfysKd;axmif ,lMucGihf&Sdonf r[kwfygvm;/ t"dyg,f topftopfrsm; vdktyfaeqJ rsufarSmuf tcif;
tusif;wGif pdwful;? tawG;vGwfvyfcGihfrsm;? ydkif;jcm;a0zefaqG;aEG;cGihfrsm;udk pmoifcef;rsm;twGif; xm;&Sdjcif; jzihf
ydkrdkaumif;rGefaom pmoifcef;? ausmif;? &yf&Gmrsm; jzpfvmzG,f&m &Sdonf/ rdrd\ zefwD;wwfrIESihf tjcm;olrsm;\zefwD;rIwdkYtay: wefzdk;xm;rI &Sdjcif;wdkYjzihfomvQif ,HkMunfpdwfcsrI? av;pm;orIESihf nDnGwfrIudk tvdktavsmuf
&&SdjyD;jzpfrnf/ ydkrdkvSyaomaeY&ufrsm;udk a&;jc,f&mwGif tm;vHk;\ pkwfcsufrsm;? tawG;rsm;? zefwD;csufrsm;jzihfom
jyD;jynfhpHkoihfonf r[kwfygvm;/
aeY&ufrsm;udk pmoifcef;twGif; uav;i,f\ rdrdukd,fudk ,HkMunfrI? oli,fcsif;rsm;tay: ,HkMunf
rIjzihf pwif&ygawmhrnf/ aumif;aom? vSaom cHpm;csufrsm;udkvnf; &&SdMurnf/ aecsifpzG,f twef;av;wpfckudk
cspfcifpdwfESihf ydkifqdkifcGifh &&Sdrnf/ yHk&dyfrsm;? toHrsm;ESihf ta&mifrsm;? xkrsm;\ toGifoPmefESihf tESpfom&udk
tuJjzwfEdkifpGrf;twGuf tajccHaumif;rsm;udk pwifysKd;axmif&ef wpfckwnf;aom Xmevnf;rnfonf/ yif&if;tjzLa&mif pdwfESvHk;om;rsm;\ MunfoefYpG m qufvuf zGHYjzdK;vmcGihfudkvnf; ay;xm;ao;onf/ jidrf;csrf;aom
udk,fykdif urmi,f wpfckpDudkvnf; vufaqmifay;cJhMuygpdkY/
tEk&obmom&yfynma&;rSm tEk ynmwefzkd;rsm;ESihftjcm;aom oif&dk;0i fbmom&yfrsm;zGHYjzdK;vmap&ef?
Pftvif;yGifhap&ef? Pfynmjzihf pnf;vHk;nDnGwfrIudk wnfaqmufwwf&ef? ydkif;jcm;qef;ppf&eftwGuf tm
rcHcsufrsm; &Sdaeonf[k oHk;oyfygonf/
ig;ESpft&G,fjrefrmi,fwkdY\ tawG;? tjrif? odrI? wwfrI? 0efyGefrI? pkpnf;rI? pdwftm;owdESihfqufqHa&;rsm;w&m;0if pwif avhusihf ysKd;axmif&mXmersm;wGif tEk&oynma&; pmrsufESmrsm;onf ydkrdka0qmyGifhvef; vmap
pdrfhaomiSg txl;u@tjzpf zefqif; wifqufvdkufygonf/
aumif;aom tem*wftwGuf tmrcH&ygrnf/
armuynma&;r*Zif;
Ekd0ifbmv 2010
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
4/212
jynfwGif;ESihf e,fpyfynma&; owif;
A*sDatmifpdk;? atmfyDus,f? aersdK;at;? 0PaZmf? wDaumif
umwGef;u@
rdk;[def;(om;*sme,fausmf)? aeEG,f? ESif;cg;rdk;? aumif;uifudk? rkd;vdIifn? ololtdrf
uAsmu@
64
132
65
151
122
62
35
Co n t e n t sNovember 2010
trSwf(4)
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
5/212
44 aemifwpfacwfvli,frsm;twGuf qef? *sKHESihfyJ at;ukdukdat;46 taumif;qkH;ausmif; Nidrf;at;qm,m48 0g;&ifhudk0g;EkywfwJhacwf armifausmif;om;52 rdrd&& xdxd&S&S q&ma|;
58 rdbajc&mxyfumeif;vQuf armifarmifvwf61 OD;aESmufudk ysufpD;apaom taMumif;w&m;rsm;
aqmif;yg;u@
62 usaemf raMunufwJh tarh&JUoif&dk; okoQif
uAsm&Snf
EkdifiHwum ynma&;owif;
ay;pmu@
28
183
175
8028 82
183
191
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
6/2124
112 odyHESihf bmoma&; ynma&;okawoDwpfOD;116 xdkif;EdkifiH ynma&; oif&dk;nTef;wrf; tcsdefZ,m; cGJa0rI MOE xkdif;117 AD,uferfuGefjrLepfygwDtwGuf tu,f'rpfynma&; &Jjrifhausmf119 Ak'ynma&;ESihf aysmf&Tifaeonfh blwefEkdifiH t*jref
EdkifiHwum ynma&;u@
122 UNESCO, EI, Unicef, UNDP tMuD;tuJwkdY\ o0PfvTmuAsm
tazsmufNrdKUrS ausmif;om;a[mif;wpfOD;? tdacsm? aemifaemifaqmif;yg;
129 usrq&mrsm; at;at;jrifh132 ab;&efqD;um jrwfq&mudk rarhEkdifyg xaemif;138 pdwftm;eJY tvkyfvkyfjcif; a&T[oFm141 q&mwumq&mwdkY\ q&m u'l;zkd;143 q&mh *kPfaus;Zl; arpdk;145 tjzLa&mifyef;uav;rsm;ESihf vrf;jyMu,f &Sdef;(qmrlaxmf)151 q&mrsm;twGuf pmyef;csD tP0ga|;152 O,smOfrSL;aumif; ysdK;axmifa&; jrwfyef;&Sif
156 BMWEC ESihf a&TUajymif;ynma&; aemfazma&160 q&mESihf acwfa&pD; 0if;jrihfarmif
urmhq&mrsm;aeY txl;u@
164 ra[mfo"m? &Sifr[m&|om&ESihf udkoDv urmykvJ167 t&G,frwkdifrDvGihfarsm cs,f&Drdk;oJ178 woufwmql; vlAdkvf
183 usrwm0ef rauscJhyg cifav;MunfMunf
0wKwkdu@
191 urmESpfck Z,Ekdif
tcef;quf 0wK&Snf
110
46
167
58
96
52
twdkifyifcH t,f'Dwm aeEG,f
t,f'Dwm odef;Edkif
vufaxmuft,f'Dwm a':vdIif? &Jjrifhausmf
;wm0efcH 0if;0if;rif;
sufESmzHk;ESihf twGif;'DZdkif; kazu? xG#fjrwfckdif? ol&def
twGif;yef;csD oD[armifarmif? xG#fatmif?
0PaZmf? arykn?
jzefYcsda&;wm0efcH EG,feD? 'Dt,f
qufoG,f&[email protected]
www.maukkha.org
112
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
7/2125
udk,fao&if ridkeJY? yg;pkdkH &SdrSmayhgoydwfroGwfeJY vGwfNyD;om;? uRwfNyD;om;
xrif;rxkwfeJY? odk;pm ykwfpm jzKef;wD;pm
tkd;rcJGeJY tkd;rvdk bmudkrS udk,frpJGbl;tyGihftcuf,lroGm;eJY jyefvdkuf&r,fh tpm;r[kwfbl;&ufvnf? vvnf? ESpfvnf
bmrSudk rvnfeJY oHo&mBuD;rSm vnfcJhol
udk,fao&if ridkeJY BudKBudKNyD;aoxm;ol]bk&m;&Sif&JU*kPfawmf}udk jrwfEkd;ylaZmf&if;
tBudrfBudrf tao&if;xm;orkdY r&Prif;qD aysmfaysmfoGm;rSm
NyD;awmh ajymyg&apomoem? pmay? y&[dw
vkyfvufpawGudk qufvkyfzkdYa[m'Dcspf&wJh rdcifajrudk
jyefvmcJhr,f rkcs'Dawmh udk,fao&if ridkeJY? ajzomprf;yg? NyKH;prf;yg
vlomqkH;wm usefwm rIH;bl;rSmcJhNyD? ajymcJhNyDaemf 'gygyJ .../ /
rkd;[def; (om;*sme,fausmf)
tzGihfuAsm
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
8/2126
]uRefacwfrSm vl&mr0ifcsifbl;}rzwfzl;bl;vm;
]cifAsm;om pmtkyfjzpf&if
usaemfrzwfbl;}rzwfzl;bl;vm;/
udk,fh&SdorQav; udk,ftufppfeJYpm;zsufvkdufwJh kyfvm;ysufvkdufwJh kyfvm;
pdwfwpfck ,kwfudk;q,fvm;pifem;rSm vwfvsm;vwfvsm;
dkY dkY vwfvsm; vwfvsm;/
]oifwkdYudk uREkfyfcspfvkdufayonf} pdwf]vQmay:rSm jrufaygufoGm;yavhap} pdwf
pdwf apwodwf kyfedAmefbk&m;qkyef a,musfm;
rkd;NydKovdk ar;cGef;rsm; NydKusaeygNyDudk,fhwnfae&meJY ukd,f
udk,fhpdwfeJY ukd,fudk,fhudk,fudk,fkd;kd;yJ ar;&efom
xrif;pm;ovdka&aomufovkd
vrf;avQmufovkd .../ /
aeEG,f
(2009ckESpf? jrefrmopfr*Zif;rSm pmaypDppfa&;rSazmfjycGihfydwfcJhygw,f)
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
9/2127
usaemhf tkd;awGudk usaemf aus;Zl;wifw,folwkdYu tckxd usaemfhtay: aumif;wkef;yJ
usaemhfcg;u tckxdrwfwkef;yJ
usaemfhajcaxmufawGu tckxd tjrifhudk wufwkef;yJusaemfhvufzsHawGu tckxd jrefqefoGufvufwkef;yJusaemfh pdwfoGm;&maemufudk oluvkdufwkef;yJ/
usaemhftdk;awGu b,fwkef;urS raysmhcJhbl;ckvnf; raysmhao;bl;
usaemf owdvufvGwfjzpfvkdYusaemfuHraumif;vkdY
usdK;wkef;u usdK;cJhbl;NyD;awmh jyefaumif;wmyJ/
ESpfaygif;&maxmif tdk;awG jyefwl;azmfawmhtdk;awGu vlwa,muf&JUykHyef;udkajymjyowJhtdk;awGu vlwa,muf&JUb0udk ajymjyowJh
olwkdYoefrmcJhwmolwkdYcsnfheJYcJhwm
olwkdYaysmf&TifcJhwmolwkdYaMuuJGcJhwmolwkdYNidrf;csrf;cJhwm
olwdkYwkdufyJG0ifcJhwm ...tdk;awGu rvdrfbl;/
tdk;om;qkH; ESvkH;om;rsm;\ tpkta0;udktkd;pk[k ac:ygonf (aEGv,fae)tdk;pkqkdwJh uAsmpmtkyfuav;wcgu usaemfwkdY wnfaqmufcJhbl;w,feHkd;wlolcsif;/
ar;aphESpfxyfeJY ar;kd;r&SdwJhaumiftqDwxyf tom;wxyfeJY ausmkd;rygwJhaumiftJ'Daumifudk usaemfrkef;w,f
av;wJGUxkdif;rdIif;pGm&yfvkdYusaemfha&SUu rSefxJrSm ..olYtkd;awGuae olxGufajy;aewJhaumif/
tkd;t&if;tom;vkdvdkY tdk;awmif;tdk;ay:ta&wiftdk;uJGrS toJpGJ
tkd;xdatmifembmyJjzpfjzpfatmufqkH;u tkd;awGudkawmhrarhMuygeJY/
uarm'D;,m;u tkd;awG&0rf'gu tkd;awGabmhpeD;,m;u tkd;awG
[dkae&m 'Dae&mrSmrwl;&ao;wJh tkd;awGvlrod olrod tdk;awG/
udk,fhajcaxmufatmuf udk,fjyefikHYMunfhvdkufw,fusaemf b,folYtdk;ay: &yfaerdovJvkdY/
rif;[mihg&JUeHdk;wacsmif;ygyJuG,fvkdY
b,folYudkrS rajymjzpfcJhbl;usaemhf tdk;awGudk usaemfcspfw,f / /ESif;cg;rdk;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
10/2128
uav;i,fawG&JUrsufESm[moDvrusdK;ao;wJh owif;pm
uav;i,fawG&JUidkoH[mbufvdkufrIuif;wJh rD'D,mayhg
rsufvkH;awGxJu pD;usvmwJh usnfqHawGESvkH;om;wkdif;udk rSefygap/
vufwqkyfpm&JUtwawGaMumihfoef;aygif;rsm;pGm&JUqkawmif;qEawG
]O}b0rSmwif aow,f/
[dkbuf tvH&dyfqDuvnf; bk&m;rSmqkawmif;
'Dbuf tvH&dyfqDuvnf; tJ'Dbk&m;qDrSmyJ qkawmif;avmba&SUxm;wJh ylaZmfrIawGeJYudk,fhudk,fudk ajzodrfhvSnfhpm;aeMuykHawGu
bk&m;awG[m udk,fcJGrsm;pGmeJYESpfzufcRefawG usaewmyJ/
aMomf .....vlawG vlawG ...
tjriftmkH wHcg;awGaphbk&m;awGa&SUrSm "m;aoG;aeMuygvm;/
21 &mpkOD; usrf;opfxJrSmavmuapmifhewfrif;[m
vlom;awGudk onf;cHEkdifrI ukefqkH;aumif;uifudk vufoD;eJY 0kef;ceJxkvdkufw,f/
rkd;BudK;rkefwkdif;awG ivsifawG rD;awmifaygufuJGrIawGeJYppfyJGawG tMurf;zufrIawGobm0ywf0ef;usifazmufjyefrIawG
bk&m;u vlawGudk 'Pfcwfaewm r[kwfvlawGu vlawGudk 'Pfcwfaewm/
bmoma&; rsdK;cspfpdwf EkdifiHawmfat;csrf;om,ma&;emrnfvSvSav;awGwyf
olwkdY vlowfcJhMuw,f/
Nidrf;csrf;a&;? vlom;0g'? vGwfvyfrI'gawGudk ta&;wBuD; [pfa
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
11/2129
&mpkopf reufcif;rSm
arwmw&m;[m Ekd;xzkdY rjzpfEkdifawmhbl;vm;vQyfpD;aMumif;ywfvrf;ay:rSmu
pdwf"mwfusaewJh aMumifysif;awG
armfeDwmudk ai;&if;eJY
cvkwfwpfckESdyfrdwmeJY trdefYwpfckusvmr,f
cspfjcif;w&m;eJY pyf,Sufp&mrvdkwJh
zefaygif;acsmifxJu oaEom;awG
pdwfIyfaxG;aeMuovm;
e,l;a,mufwHqdyfeJY wD&SyfatmufrSmubmudkrS rcsufvkyf&ao;wJh
tpmtdrf topfpufpufwpfvkH;
tmz&du uav;i,fawG&JUrsuf0ef;rSm
aygifrkefYqkdwm pm;p&m [kwfr[kwf
raocsmbl;
rarG;cifxJu aordefYusovkd
HIV ydk;u ygvmNyD;om;
tkwfeH&Hwkdif;rSmu usnfayguf&mcsnf;ygyJabbDvkH a&S;a[mif;NrdKUawmfBuD;u NiD;w,f
&mpkopf Nidrf;csrf;a&;qkdwm
tEsLjrLpDrHudef;udk,fpDeJY
vlYcEmudk,f[m csdefukd,fAkH;wpfvkH;qkd&if
i&JusoGm;wJh aumif;uifbkHtwGuf
igwkdY qkawmif;yJG usif;y&awmhr,f
urmajrBuD; ppfrufab;rS uif;a0;ygap/
rkd;vdIifn
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
12/21210
usaemf[m
urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&olwpfOD;
raeYueJY 'DaeY
usaemf rodcJhygvm;
tJ'Dae&mrSm &SifoefaexkdifcJh&muaeb,fvkda&GUcJhygvdrfh
'Dae&mrSmawmh txD;usefa0'emeJY/
usaemf[m
urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;
vkHNcKH&meJY vrf;aysmuf&m
wefzkd;awmh usaemfay;qyfcJh&
tJ'Dae&mrSm cspfcifwG,fwm jrwfEkd;olawGudkcsefxm;cJh&jcif;taMumif;eJY
'Dae&mrSm vlpdrf;awGeJY ,SOfwJGaexkdif&jcif;/
usaemf[m
urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;
aysmf&Tifjcif;eJY 0rf;enf;aMuuJG&jcif;
ydkifqkdifrIawG usaemf qkH;IH;cJh
tJ'Dae&mrSm twa[mif;udk usaemf csefxm;cJh&'Dae&mrSm olrudkvnf; ac:vmcGihfr&/
usaemf[m
urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;
aejcnfaEG;eJY rdk;pufat;
upm;enf;wpfckawmhvnf; r[kwfcJh
tJ'Dae&mav;udk ]*Gwfbkdif}vkdY vufjyEIwfqufcJhtNyD;'Dae&mudk ][Jvdk}vkdY EIwfcGef;qufojyef&/
usaemf[m
urm 2 cktMum;rSm tusOf;uscHae&molwpfOD;
ta[mif;eJYtopf
rif;&JUoabmyg
tJ'Dae&mudk usaemfvGrf;qGwfwoae&jcif;uae
a&GUzdkUulu,fzkdY'Dae&mu BudKqkdw,fvkdY cHpm;EkdifzkdY/
ololtdrf
Two Worlds by Helen Everett-Camplin
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
13/21211
1958 ckESpf? AdkvfcsKyfBuD;ae0if; tdrfapmihftpdk;&acwfwGif EkdifiHa&;orm;rsm; zrf;qD;axmifcs?udkudk;uRef;ydkYjcif;udk q&mBuD; A*sDatmifpdk;rS oa&mfa&;qJGxm;aom umwGef;jzpfonf ../
umwGef;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
14/21212
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
15/21213
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
16/21214
14
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
17/21215
jynfwGif; wuodkvf pmMunfhwkdufrsm;wGif
tokH;jyKavmufaom pmtkyfpmwrf;rsm; &Sm;yg;vmonfhtwGuf ausmif;ol ausmif;om;rsm;onf bmom&yfqkdif
&mpmwrf;rsm; jyKpkEkdif&ef tifwmeufudkom tm;udk;ae&
onf/
&efukef '*kHwuodkvfrS ausmif;olwpfOD;u
]twef;rSm pmwrf;jyKpkckdif;awmh pmMunfhwkdufudk tm;udk;
wBuD;eJY oGm;Muayr,fh pmMunfhwkdufrS m udk;um;p&m
bmpmtkyfrS avmufavmufvm;vm; r&Sdbl;/ q&mr
oGm;ar;awmhvnf; tifwmeuf oGm;&SmwJh? tifwmeufqkdifvnf; teD;tem;rSm r&Sdbl;}[k ajymjyonf/
wuodkvf ausmif;0if;twGif; tifwmeuf
okH;pJGcGihfr&Sdjcif;aMumifh jyifytifwmeufqkdifrsm;okdY oGm;
a&mufokH;Mu&onf/ xkdYjyif pmwrf;jyKpk&mwGif tifwm
euf tjrefEIef;aES;auG;jcif;? uGefysLwm uRrf;usifrI r&Sd
jcif;wkdYaMumihf ausmif;ol ausmif;om;rsm; tcuftcJ
rsm;pGm &Sdaeonf/
xkdausmif;oluyif qufNyD; ]pmwrf;udk tifwmeufay:uae jzwfnyfuyfvkyfNyD; wifMuwmrsm;vm
w,f/ pmtkyfu&Smwmxuf jrefygw,f/ &efukefyifr pm
MunfhwkdufrSmawmifpmtkyfpmwrf; topfyHhydk;rIr&Sdawmh
odyHeJY ywfoufwJh pmtkyfpmwrf;qkd bmrSudk r&Sdwm/ oHHk;awGbmawG oGm;Munfh&wmvnf; &Sdw,f} [k ajymjy
onf/
&efukefta&SUykdif;wuodkvf EkdifiHwumquf
qHa&; (tkdiftm) ausmif;om;wpfOD;uvnf; ausmif;0if;
xJu tifwmeufawGu q&m q&mrawGyJokH;vkdY&w,f/
usaemfwkdYu pmwrf;twGuf NrdKUxJoGm;NyD; vkyf&wm/ aeY
pOf pmoifvkduf NrdKUxJu tifwmeufqkdifoGm;vdkufeJY
oufouf tcsdefukef aiGukefyJ}[k ajymonf/2000 ckESpfrS pwifNyD; oHvQifNrdKUwGif ta&SUydkif;
wuodkvf? ajrmuf'*kHwGif '*kHwuodkvf? vdSKifom,m
wGif taemufydkif; wuodkvf? ajrmuf'*kH &GmomBuD;wGif
pD;yG m;a&; wuodkvf pojzihf &efukefNrdKUjyif wpfae&mpD
cJGwnfxm;cJhonf/ wuodkvfrsm;wGif pmMunfhwkdufr&Sd?
tifwmeufr&Sd? teD;tem;wGifvnf; tifwmeufqkdif
r&Sdyg/ jrefrmtifzkdwuf&JU2010 ZGefv pm&if;t& &efukef
NrdKUv,fwGif tifwmeufqkdif 511 qkdif&SdNyD;? NrdKUjyifywGif17 qkdifom&Sdonf/ 1
(11 Mo*kwf? 2010)
jynfwGif;ESihfe,fpyfynma&;owif;
wuodkvf pmMunfhwkdufrsm;wGif avhvmp&m &Sm;yg;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
18/21216
ucsifjynfe,f? jrpfBuD;em;
wuodkvf ausmif;tkyf q&mrBuD;
a':cifoDwmu olYpma&;rwpfOD;udktwef;0if&rnfh q&mwpfOD; tac:
vTwf&m csufcsif; oGm;rac:ojzihf
em;&GufqJG yg;kdufcJhonf/
wuodkvf pma&;wpfOD;u
]em;qJGNyD; yg;udkdkufcJhwm em;uyfyef
xm;wJhae&mxdoGm;vdkYaoG;xGufNyD;
aq;kHoGm;jy&w,f/ q&mrBuD;u
tysdKBuD;? ZDZmaMumifw,f/ t&ifuvnf; jyemawG jzpfayr,fh tjyif
raygufMum;bl;? tckrS}[k ajymjyyg
onf/
q&mrBuD; a':
cifoDwm&JU dkif;
pkdif;wJh tjyKtrIudk ausmif;om;
rsm;? pma&;rsm;
omru a'ocH
rsm;uyg raus
reyf jzpfaeMu
onf/ ,ckudp rwkdifrDuvnf;
AkdufcJGNyD; uav; arG;cgp tjcm;pma&;
r wpfOD;udk pmtkyfrsm; twif;o,fckdif;&m AkdufcJGxm;aom 'Pf&mr
usufojzifh xkd pma&;r aq;kH jyef
wufcJh &onf/
touf 40ausmf&Sd a':cifoD wmrSm
*syefEkdifiHrS kuaA' (Ph.D) &&SdcJhNyD;
jrpfBuD;em; wuodkvfokdY 2009 ck-ESpfwGif ajymif;a&TUvmoljzpf onf/1
(14 Mo*kwf? 2010)
&efukefpD;yG m;a&; wuodkvf (&GmomBuD;)wGifZlvkdifv 29 &ufaeYu rkd;&moD opfyifpdkufyJG usif;y
cJhonf/ rkd;onf;xefpGm&Gmojzihf tenf;i,fom pkduf
ysdK;jzpfonf/ Zlvkdif 30 &ufaeYwGif ygarmu OD;uHaZmfrS
aemuf&ufrsm;wGif &GmomBuD; e,fajr&Sd ynma&; 0ef
xrf; ta,muf 30 tm; usef&Sdaom opfyif 2000 udk
wpftdrfaxmifvQif tyif 80 EIef;jzihf pkdufysdK;&efrSm
Mum;onf/
0efxrf;tdrf,mae rdom;pkrsm;wGif e,fajrXmerS tvkyform;rSL;&JU om;jzpfolwpfa,mufrS m v,f
uGif;xJ opfyifpdkuf&if; a>rudkufcHcJh&onf/ xkda>r
udkufcH&ol 0efxrf;rdom;pk0if vli,ftwGuf tcsdefrSD
aq;kHydkY&ef ausmif; um;rsm;&Sdaomfvnf; cGihfrjyKaom
aMumifh aq;kHydkY aemufuscJhNyD; Mo*kwfv 2 &ufaeYwGif
uG,fvGefoGm;cJhonf/
Mo*kwfv 4&ufaeY a&a0;okomefwGif oN*K[f
pOf tcef;iSm;c? a&cJwkdufxm;c? tavmif;o,f,lc? rD;oN*dKvfc pkpkaygif; ukefusonf/ vli,ftokbtwGuf
a&a0;oGm;&ef ausmif;rSum;wpfpD;om ay;cJhonf/ um;
rvkHavmufojzihf jyifyrS um;wpfpD;vQifusyfwpfaomif;
cJGjzihf um;okH;pD; xyfrHiSm;&ojzihf av;aomif;cJG usyg
onf/
ygarmucsKyfrStokbulaiGtwGufoifMum;a&;
ESihf pDrHXmerS t&m&Sdrsm;udk aumufcHckdif;&m ulaiGusyf
ESpfodef;ausmf &&SdcJhonf/ xkdaiGxJrS wuokdvfrS pdkufxm;
aiG wpfodef; ig;axmifusyfudk EIwf,lcJhonf/ usyfwpf
odef;av;aomif;ig;avmifxJrS &ufvnfjyKvkyf&ef usyfig;aomif;omay;NyD; usefaiGudk ygarmucsKyf ,lxm;cJh
onf/1
(16 Mo*kwf 2010)
&efukefpD;yGm;a&; wuodkvf ygarmu\ &ufpufrI
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
19/21217
tajccHynmausmif;om;rsm; jrefrmpm wwfuRrf;rItm;enf;tajccHynm oif
,laeaom ausmif;om;
tcsdKUrSm jrefrmpmbm om&yf wwfuRrf;rItm;enf;
csufrsm; &Sdojzihf ,if;
bmom&yfjzihf usIH;ol
rsm; &SdvmMuonf/
jrefrmpma&;om;&mwGif
rSefokH;rSefjzpfaom pmvkH;
aygif;owfykHrSefuefrI? t
okH;tEIef;rSefuefrI? 0guszJGUxkH;rSefuefrIwkdYudk trSm;t,Gif;rsm;pGm okH;pJGaeonf[k
tNidrf;pm; ausmif;tkyfq&mBuD;wpfOD;rS ajymqkdcJhonf/
]uGefysLwm tifwmeufeJY wjcm;bmompum;
awG vdkufpm;wmaMumifh jrefrmpmnHhzsif;ukefwmawmh
rjzpfoifhbl;/ tckvkyfief;cGif a&mufaewJh bJGU&qdkwJh vl
i,fawGrSmawmif jrefrmpm qif;&Jvmwm awmfawmf
qkd;w,f/ udk,fhbmompum;yJqkdNyD; ayhgayghavsmhavsmh
rvkyfoifhbl;/ ydkNyD;ydkifEkdif uRrf;usifrI&SdzkdYvdkw,f/ q,fwef;ausmif;om;wpfa,muf rSwfpkvSefMunfhawmh
q&mBuD; yDrkd;eif;&JU ]wuf
usrf;}qkdNyD; rSwfxm;wm
pm vkH; aygif;u ]wufMurf;}vkdY jzpfaew,f} [k
xkd ausmif; q&mBuD;rS ajym
jyonf/
wuodkvf0ifwef;wGif
jrefrmpm *kPfxl;xGufol
OD;a&rS m t*Fvdyfpm*kPf
xl;xGufolOD;a&xuf ESpf
pOf xuf0ufausmf enf;onf[kqkdonf/ t"du t aMumif;rSm jref rmpmpDpmukH;udk
aumif; pGma&;om;Ekdifjcif; r&Sdjcif;aMumihf[k q&mBuD;u
qkdonf/
,aeYacwfwGifvli,frsm;rSm acwfopfenf;ynm
rsm;aemufvdkufvsuf&Sdjcif;aMumihf rdrdwkdYbmompum;
ESihf pmaywGif tm;enf;vmaeaMumif;? tajccHausmif;
rsm;wGifuwnf;u jrefrmpm rSefrSefuefuefa&;wwf
ajymwwfatmif tav;teufxm; oifMum;ay;oihfaMumif; armuudk ajymqkdcJhonf/1(31 Mo*kwf 2010)
xkdif;tu&m rGeftoHxGuf pmoifMum;rI ausmif;om;rdbrsm; qEjyxkdif;EkdifiH? uefcseyl&Dcdkif? pHcavyl&DNrdKUe,f? 0if;
u&Gmausmif;wGif xkdif;tu&mjzihf rGefpum;toHxGuf
pmoifMum;rIudk rauseyfMuaom ausmif;om;rdb 300
eD;yg; qEjycJhMuonf/]uREkfyfwkdY om;orD;rsm;onf
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
20/21218
Ekdifatmifydkifu okH;oyfonf/
0if;u&Gm tv,fwef;ausmif;wGif ausmif;om;OD;a& wpfaxmihfig;&mausmf &Sdonf/ tqdkyg aus;&GmwGif
xkdif;EkdifiH w&m;0ifaexkdifcGihf rSwfykHwifvwfrSwf&Sdol
jrefrmjynfzGm; rGefwkdif;&if;om; trsm;pk aexkdifMuNyD;
tdrfajc wpfaxmihfig;&mausmf &Sdonf/1
(10 pufwifbm 2010)
&ckdifjynfe,f? ppfawG qifajczkH;&yfuGufrsm;&Sdtpdk;&ausmif;rsm;wGifrdbrsm; qif;&Jusyfwnf;rIaMumihf
ausmif;EIwfxGufoGm;&aom uav;i,f ta&twGufwdk;yGm;vmaeovdk teD;tem;&Sd bkef;awmfBuD;ausmif;
rsm;wGif ausmif;tyfESHaom uav;ta&twGufrSm
txl;ojzihf rsm;jym;vmaeonf/
ppfawGNrdKU? qifajczkH;&yfuGufrsm;jzpfaom t
aemufqwfdk;us? ta&SUqwfdk;us? atmifcsrf;omESihf
rif;'&m;csdwfaus;&Gmrsm;wGif tpdk;&rS zGifhvSpfxm;aom
rlvwef;ausmif;rsm; &Sdaomfvnf; ausmif;0ifaMu; t
ygt0if tjcm;ausmif;aMu;rsm; ay;aqmif&aomaMumihfuav;rsm;ausmif;rS EIwfxGufcJh&Nyd; teD;tem;&Sd bkef;
awmfBuD;ausmif;rsm;odkY ajymif;a&TUtyfESHMuonf/
ausmif;om;rdbwpfOD;u ]usaemfwkdY qwfdk;us
acsmif;wavQmuf&Sd &yfuGufawGrS m vufvkyfvufpm;
awG rsm;Muw,f/ tvkyftudkifvnf; tqifrajywJht
wGuf tvkyfvufrJh t&rf;rsm;aew,f/ xrif;eyfrrSef
wJholawGvnf; tm;BuD;yJ/ 'Dawmhom; orD;awG ausmif;
xm;zkdYudpxuf xrif;eyfrSefatmifpm;zkdYu ydkta&;BuD;w,fav/ uav;awG trsm;pkvnf; ausmif;raeEkdifwJh
tajctae a&mufoGm;Muwmayhg}[k ajymonf/ZrL&wem bkef;awmfBuD;ynmoifausmif;rS q
&mi,fwpfOD;u ]tckbkef;BuD;ausmif;rS m uav;ta&
twGuf 300 eD;yg;awmif &SdaeNyD/ ausmif;&yfwnfa&;u
awmh ppfawGNrdKUay:u tvSL&SifawG xnhf0ifwJhaiGeJY &yf
wnfaewm/ q&m q&mrawGtwGuf ausmif;om;wpf
OD;pDu vpOf 500 usyf aumufygw,f/ trsm;pkuawmh
rxnfhEdkifygbl;} [k ajymjyonf/1
(14 pufwifbm 2010)
ppfawGNrdKUwGif ausmif;raeEkdifaom uav;ta&twGuf rsm;jym;vm
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
21/21219
atmufwkdbmv 5 &ufaeY? urmhq&m
rsm;aeY (World Teacher's Day)udk q&m q&mr
rsm;? ynma&; 0efxrf;rsm;? ausmif;ol ausmif;om;uav;i,f oef; aygif;rsm;pGmjzihf wurmvkH;wGif
ESpfpOf crf;crf;em;em; usif;yMuonfh tpOftvm
&Sdnf/
2010ckESpftwGufurmhq&mrsm;aeYaqmif
yk'frSm ]jyefvnfxlaxmifrI q&mrsm;ESihf tpjyK}
(Recovery begins with Teachers! ) [k EkdifiH
wumynma&;tzJGUBuD; (EI ) u owfrSwfxm;
cJhonf/NyD;cJhwJhESpf zHGUNzdK;NyD; pufrIEkdifiHrsm;wGif pD;yGm;
a&; rwnfNidrfrI tusyftwnf;rsm; jyefvnfemvH
xlatmif vkyfzkdY &Sdaeovdk? a[wD ajrivQifESihf yg
upwefa&BuD;rIuJhokdY obm0uyfab;rsm; jyefvnf
wnfaqmufzkdYtwGuf ausmif;q&m q&mrrsm; tcef;
u@rS m txl;ta&;ygvQuf&Sdonf/ jyefvnfxlaxmif
rIrsm;udk q&mrsm;ESihf tpjyKzkdY a
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
22/21220
ucsifjynfe,f? rkd;nif;NrdKUwGif rl;,pfaq;0g; okH;pJG
ol vli,fwpfa,mufrS trSwf(2) txufwef;ausmif;
ausmif;tkyfq&mBuD;udk "m;eJYxkd;vkdufwmaMumifh rdk;nif;
aq;kHBuD;wGif twGif;vlemtjzpf aq;ukocH,lae
&onf/ ausmif;tkyfq&mBuD; OD;oef;xGef;rSm
olY&JUausmif;a&SUrSmyif rl;,pfaq;0g; okH;pJGwJhvli,fwpfa,mufrS "m;eJYxkd; jcif;udk atmufwkdbmv
18 &uf? wevFmaeY rGef;vJGydkif;wGif cHvdkuf&onf/
xkd;oGm;wJhvli,frS m ausmif;om;rsm;qDrS vdkufvH
aiGnpfaeol jzpfonf/
"m;eJYxkd;oGm;wmudk udk,fwkdifrsufjrifawGUcJhol rkd;
nif;NrdKUcHwpfa,mufu ]"m;eJYxkd;oluawmh*sif;azmwl;
vdkYac:wJh rwl; jzpfygw,f/ ausmif;0wfpkHeJY vmvmNyD;rS
ydkufqH&SdwJh uav;awGudk Ncdrf;ajcmufNyD; aiGawmif;ygw,f/ olu rl;,pfaq;0g;okH;pJGzkdY aiGnpfwmyg/ tJ'D t
cif;jzpfwJhaeYu *sif;azmwl;wkdYtzJGU[m pmar;yJGajzNyD;
xGufvmwJh uav;awGqDuae aiGnpfawmif;cHyg
w,f/ ausmif;0if;xJu *dwfaygufrS m aq;vdyfaomuf
NyD; xkdifaewJh tJ'Daumifav;udk ausmif;q&mBuD;uausmif;vkHNcKHa&;twGuf ppfaq;zkdY ac:,lw,f/ tJ'DrSm
aumifav;u olYqDrSmygvmwJh"m;eJY q&mBuD;&JU&if0udk
rkd;nif;NrdKUrS ausmif;tkyfq&mBuD; "m;xkd;cH&
jynfe,ftoD;oD;&Sd wkdif;&if;om; vli,frsm;
onf rdrdwdkYaexkdif&m NrdKUESihf aus;vufrsm;udk pGefYcGmNyD;
NrdKUBuD;rsm;odkY ajymif;a&TUrI ,ckESpfrsm;wGif ydkrdkrsm;jym;vm
onf/ t"dutaMumif;rS m tvkyftudkif tcGihftvrf;?
pDyGm;a&; tcGihftvrf;ESihf ynmydkrdk oif,lEkdifa&;twGuf
rdrdZmwda'orsm;udk pGefYcGmcJhMujcif; jzpfonf/
]wkdif;&if;om;awGajymif;wm ausmif;ynma&;
twGufyg/ e,fausmif;awGrS m q&mawGu rNrJbl;/
aemufjyD; vli,fawG aq;okH;pJGwmvGwfatmif rdb
awGu ajymif;Muwm/ pD;yGm;a&;udkvnf; a'ocHawG
xuf wkwf? ukvm;awGu ae&m,lvmMuvkdYyg}[k
&efukef&Sd awmifBuD;toif; Ou| OD;pdkif;pHtkdufu ajymcJh
onf/
&efukefwkdif;twGif; &Srf;? u&if? &cdkif? ucsif? csif;?
rGefpwJh vlrsdK;rsm;rS m rdom;pkvdkuf ajymif;a&TUrI ta&t
wGuf rsm;jym;vmonf/ tcsdKUrS m wpfOD;csif; t&ifajymif;
a&TUNyD;? aemufrS rdom;pkudk ac:,la&TUajymif;cJhMuonf/ Ekdif
iH&yfjcm; xGufvkdaom vli,frsm;twGuf BudKwifjyif
qifrIrsm;vkyfzkdY &efukefudk a&muf&Sdvmjcif;vnf; jzpf
onf/
jynfe,frsm; t"du pD;yGm;a&;vkyfief;rS m pdkufysdK;a&;vkyfief;jzpfond/ ,cktcg obm0ywf0ef;usifESihf
&moDOwk tajymif;tvJrsm;aMumihf jzpfxGef;oifho
avmuf rjzpfxGef;rIrsm; BuKHMu&onf/ wEkdifwydkif
vkyfief;rsm;udkvnf; vlrsdK;jcm; pD;yGm;a&;orm;rsm;u
vTrf;rdk;csKyfudkif vmMuonf/
(atmufwkdbmv 4&uf 2010)
wkdif;&ifom;vli,frsm; tvkyftudkifESihf ynmoiftcGifhtvrf;twGuf NrdKUBuD;rsm;odkY ajymif;a&TU
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
23/21221
xkd;ygw,f/ q&mBuD;u vSnhfvkdufawmh aemufausmukd
xkd;rdoGm;jcif; jzpfygw,f/ tckq&mBuD; rdk;nif;aq;kHrSm
twGif;vlemtjzpf aq;ukoae&ygw,f}[k ajymjycJh
onf/
xkda'owGif touf 15ESpfrS touf 20ausmfvli,frsm;rS m rl;,pfaq;okH;pJGaeMuNyD; bdef;jzLudk t
aMumxJ xkd;oGif;wJhvli,fawGu trsm;pkjzpfaeonf/
ausmif;teD; ywf0ef;usifrSm rl ;,pfaq;0g;udkay:ay:xif
xif a&mif;0,faeNyD;? ausmif;wm0ef&SdolawGu ouf
qdkif&mudk wkdifMum;cJhayr,fh xdxda&mufa&muf ta&;
,lwmrsdK; rawGU&bl;[k NrdKUcHrsm;u ajymonf/
rkd;nif;NrdKUwGif okH;pJGaewJh rl;,pfaq;0g;awGu
awmh wkwf-jrefrme,fpyfzufu vmwm&Sdovkd? zm;uefY ausmufpdrf;wGif;a'ozufuvnf; 0ifvmjcif;jzpf
onf/1
(22 atmufwkdbm 2010)
jrefrmjynfwGif; wuodkvfrsm;wGif vufawGUavh
vmcGihfparcticals rsm; r&Sdoavmuf enf;yg;aeaMumif;
pkHprf;od&Sd&onf/ txl;ojzihf vufawGUtxl;jyK bmom
&yfrsm;jzpfonfh odyHESihfenf;ynm bmom&yfrsm;wGif
oifMum;aeonfh q&m q&mrrsm;\ t&nftcsif;? oif
Mum;a&;vkyfief; tawGUtBuKHtm;enf;rIrsm;? vkdtyfonfh
oifaxmufulypnf;rsm;&Sm;yg;rI? "gwfcJGcef;ypnf;rsm; r
vkHavmufrIrsm;? rD;jywfvyfrIrsm;aMumifh wuodkvfrsm;wGif vufawGUparcticals rsm;udk csefvSyfxm;ae&onf/
enf;ynmwuodkvf (armfvNrdKif)rS tpm;tpm
ESihf"mwkaA'tif*sifeD,moifwef; aemufqkH;ESpfausmif;
olwpfOD;u armuodkY ,ckvkd ajymjycJhygonf/ ]ausmif;
rS m wufcJh&wJh NyD;cJhwJhESpfawG wavQmufvkH;rS m vuf
awGUtcsdefawGqdkwm tawmfudk enf;yg;ygw,f/ tcsdef
Z,m;xJrSmawmh &Sdwmayghav/ 'gayrJY "mwfcJGcef;ypnf;
awGu rpkHwm&,f? MuyfrwfrItm;enf;wm&,f? tjzpfavmufom vkyfMu&w,f/ pmawGUoDtkd&DeJY vufawGUrQ
watmif avhvmcGihf tvkHtavmuf r&&SdMubl;}/
rauG;aq;wuodkvf wwd,ESpf ausmif;om;
wpfOD;uvnf; 'dkif;y&ufwDu,frsm;jzihfom cJGpdwfbm
om&yfwkdYudk avhvmae&aMumif; &ifzGihfajymjycJhygonf/
]rauG;aq;wuodkvf vufawGUavhvmrIawGudk wDAD
zefom;jyifay:rSmom MunfhIMu&w,f/ aeYausmif;wuf
aeayr,fh ta0;oifvkdyJ/ [dk; &efukefwkdYuaevSrf;NyD;
vufawGUudkvkyfjywmudk Munfh&wm/ 'dkif;y&ufwDu,f
dry parcticals ayghav/ em;rvnfvnf; jyefar;vkdYu r&bl;/ udk,fwkdif vufawGUavhvmcGihfr&Sdawmh t&rf;cuf
ygw,f/ pdwf0ifpm;p&m raumif;ovkd ynmvnf;&oifh
oavmuf r&bl;/}
ppfbufqkdif&m enf;ynmwuodkvfrsm;ESihf ppf
aq;wuodkvfwkdYwGifrlausmif;om;ta&twGufvnf;
enf;yg;onfhtjyif vufawGUavhvmcGihftwGuf ypnf;
rsm;? oifaxmufulrsm;udk tvQHy,f yHhydk;xm;aMumif; o
wif;&&Sdygonf/1(24 atmufwkdbmv 2010)
'kdif;y&ufwDu,feJY jrefrmjynf wuodkvf ynma&;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
24/21222
jrefrmjynfwGif;&Sd ausmif;q&m q&mrrsm;rSm Ekd0ifbmv
7&ufaeY usif;yrnfh a&G;aumufyJGudk pdwf0ifpm;rI
r&Sdaomfvnf; rJkHrSL;rsm;tjzpf wm0ef,l aqmif&Guf
ay;&rnf jzpfonf/ ausmif;q&m q&mrrsm;udk rJkHapmihfrJa&wGufcsdefESihf rJvmxnhfaom a'ocHrsm;udk tul
tnDay;zkdYESifY vkHNcKHa&;wGif yg0ifzkdY ckdif;jcif;jzpfonf/
pm;0wfaea&; rvkHavmuf usL&Sifay;NyD;
pm;0wfaea&; ajz&Sif;ae&onfh q&m q&mrrsm;rSm pdwf
ygrI r&Sdaomfvnf;? txuftrdefYudkremcHvQif e,f
ajymif;a&TUjcif;? usL&Sifvdkifpifodrf;jcif;ESihf trsdK;rsdK;
aESmuf,Suf cH&jcif; rsm;jzihf Ncdrf;ajcmufcHxm;&onf/
u&ifjynfe,fESihf rGefjynfe,frsm;wGifvnf;ausmif;q&m q&mrrsm;udk ac:,lNyD; rJrsm;a&wGufykH?
a&G;aumufyJG Oya'? aumfr&Sifwm0efrsm;ESihf ywfouf
NyD; BudKwifoifwef;ay;rIrsm;? tprf;avhusifhrIrsm; &SdcJh
onf/ odkYaomf BuHhcdkifa&;ygwD rJtEkdifr&cJhvQif? rJkHrSL;
rsm;tjzpf wm0efay;cH&aom ausmif;q&m q&mrrsm;
ESihf &yfuGufaus;&GmOu|toD;oD;udk tvkyfjzKwfjcif;?
'PfaiGcsrSwfjcif;ESihf axmif'Pftxd tjypfay;Ekdif
aMumif; Ncdrf;ajcmufxm; onf/
u&ifeDjynfe,f vdGKifaumf? 'Darmqdk;? zl;qkd;NrdKUe,frsm;&Sd ynma&;0efxrf;rsm;onf BuHh ckdifa&;ygwDrS
0ifa&mufta&G;cHzkdY tvkt,uf pm&if;ay;aeonf[k
uEm&0wDwkdif;rf owif;Xmeu azmfjyonf/ ausmif;
q&m q&mrrsm; a&G;aumufyJGESihf BuHhzHGUygwDrS 0ifa&muf
ta&G;cHa&; IyfaxG;aeaomaMumihf ausmif;rsm;wGif
q&mrsm; r&SdbJ vpf[maeonf[k od&onf/
(29 atmufwkdbm 2010)
rJkHrSL; ausmif;q&m q&mrrsm;? BuHhzHGUygwD tEkdifr&vQif ta&;,lcH&zG,f&Sd
wkwfe,fpyf a&TvDNrdKU atmufwkdbmv 1 &ufaeYrS
3&ufaeYtxd usif;ycJhonfh 10Budrfajrmuf wkwf-
jrefrm aqGrsdK;aygufazmf tvSr,fNydKifyJG oQrf;jynf
(ajrmufydkif;)rS yavmiftrsdK;orD;av;u wwd,qk
&&SdcJhonf/
touf 22 ESpft&G,f uGwfckdifol rpdk;aEGonf
a&TvDa&muf jrefrmukefonfrsm;tm; udk,fpm;jyK
,ckv 2&ufESihf 3&ufaeYrsm;u erfharmif; (ac:) a&Tv
jrpfab;wGif usif;yonfh tvSr,fNydKifyJ G jrefrmtvS
r,f 5OD; tygt0if pkpkaygif; tvSr,f 44 OD;ESihftwl
,SOfNydKifcJhjcif;jzpfonf/
,ckv 10&ufaeYu a&TvDNrdKU? [def;&Sif;a[mfw,fwGif qkay;yJGtcrf;tem; usif;ycJhNyD; olronf
qkaiGtjzpf wkwf,GrfaiG 20000 qGwfcl;&&Sdonf/ olr
onf vm;dI;wuodkvf wufa&mufaeonfh jrefrmpm
'kwd,ESpf ausmif;oljzpfaMumif; od&onf/
(15 atmufwdkbm 2010)
wkwfr,fNydKifyJGwGif yavmifausmif;ol wwd,qk&
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
25/21223
qGrf;csufxpdkY vlav;&,fem&DMunhfygYuG,f/
iSufi,fjrnfvdkY a&mifeDjrL;MunhfzdkYvdkygbl;/
oajyoif;wJh oMuFefcsdef?MunhfygY jyu'def
0if;xdefa0vdkY ydawmufjrL;MunhfzdkYvdkygbl;/
rif;ok0Pf(armifacG;zdkY uAsmrsm; pmtkyfrS
ul;,lazmfjyonf/)
0if;umxdefum? vrif;omonfrdk;jymcGifxJ rSeftdrfqGJ/
Mu,fawGMu,fawG? jydK;jyufa0onfa&Tva&mifxJ pdefvnfqGJ/
rSeftdrfMuD;u vif;xdefxdefpdefb,ufu wvufvuf
rdk;jymjymxuf rdk;jymxufaEGn vjynhf&uf
nGefYat; (tif;0)
(pHy,faps; uav;uAsmrsm; pmtkyfrS)
uav;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
26/21224
ausmif;wufoGm;zkdY [efa&;jyiftNrJ olyg0ifykckH;wGif ar;wifcsdwfvrf;rSm wa&;tdyf/
vG,ftdwfuav; xawmhuGmausmif;udk a&mufvdkYvmwkdYem;rSm tNrJ&Sdvkdwm xkwfay;\/
tvkdufodwJh ausmif;oGm;azmf
pmoif&mrSm aysmfwkdYrsm;ac: ausmif;awmfom;]armifvG,ftdwf}wJhAsm;/
av;pdk; (a';'&J)
bJOav;vkd vkH;wkH;wkH;eJY
tNyKH;av;u cspfpzG,f
ypfvkdufwkdif;rSm vJroGm;bl;
axmifvsufom;av; &Sdaew,f/
b0qkdwm c&D;Murf;aygh
yifyef;wJhtcg BuKHvdrfhr,f
qkH;IH;jcif;[m a&mufvmwwfvkdYpdwf"mwfruszkdY vdkygw,f
pdwf"mwfus&if yef;wkdifa0;ayhg
ypfwkdif;axmifav; twk,luG,f/
vJ&ifxNyD; us&ifwufvkdY
a&SUqufMupdkY ZJGeJY&,f
wkd;wufr,f wkd;wufr,f/
armifarmifNidrf;at;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
27/21225
uav;wkdYa& ....
[kd;a&S;a&S;wkef;uayghuG,f ..
jrefrmjynftv,fydkif;a'ou aus;&Gmwpf&Gm
rS m armifynmqkdwJh a&xrf;orm; vli,fav;wpfOD; &SdcJh
ygw,f/ qif;&JEGrf;yg;vSwJh olwkdY&GmrS m vkdtyfaewJh bkef;
awmfBuD;ausmif;wpfausmif;eJY pmoifausmif;wpfausmif;
udk vli,fawG&JU tiftm;eJY pkaygif;wnfaqmufEkdifcJhMu
w,f/ ausmif;aqmufvkyfNyD;pD;wJhtcgrSmvnf; a0,sm0p
twGuf tvkyfwm0efawGudk &Gmvli,fav;awGuyJ ukd,f
pDcJGa0,lMu&wmayhgaemf/ ]ukodkvfa&;rdkY raES;wuf
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
28/21226
]ukdynmcifAsm; .. usaemf trsm;BuD;udk pdwfraumif; jzpfrdygw,f/ &Sufvnf;&Sufw,f/ tJ'DtwGuf udk
ynmudk awmif;yefygw,f/ usaemfh&JUtm;enf;csufudk cGifhvTwfygcifAsm}
]bmjzpfvkdYvnf; a&tkd;av;&JU? rif;u bmawGpdwfnpfae&wmvJuGm/ usaemfhudk ajymjyprf;ygOD;}
armifynmu jyefar;wJhtcgrSm 'kwd,a&tkd;av;u 0rf;enf;yufvufeJY tckvdk jyefajzygowJh/
]NyD;cJh 2ESpfvkH;rSm &GmOD;ausmif;eJY pmoifausmif;twGufudk usaemfu aeYpOf a&wpf0ufom o,fay;EkdifvkdYyg/ usaemfhrSmu uJGtufaewJh tm;enf;csuf&Sdavawmh tjynfhro,fay;EkdifvkdYygAsm/ udkynmvnf; tifeJYtm;eJY BudK;
pm;o,fydk;ayr,hf BudK;pm;oavmuf tjynfhr&bl; r[kwfvm;}
tJ'Dvdk Mum;vdkuf&awmh armifynm[m a&tdk;
av;&JU cHpm;csufudk pmemoem;rdygowJh/ uav;wkdYaum
pdwfnpfwJhtcgrS m b,folawGudk jyefajymjyjzpfovJ[if/
tif;ayh g .. em;vnfwwfwJh oli,fcsif;awGeJY rdb? q&m
q&mrawGukd zGihfajymjy&rSmayhguG,f/
armifynmu a&tkd;av;udk MuifMuifememeJY pum;wpfcGef; jyefajymcJhygw,f/
]uJ a&tdk;av;a& tcsdefvifhawmhr,f/ wkdYawG
tck&Gmausmif;awGqDudk jyefMuwJhtcgrSm &Gmvrf ;wpfavQmuf
rS m zl;yGihfa0qmaewJh yef;vSvSav;awGudk MunfhoGm;Mu&
atmifaemf/}
uav;wkdYa& ...
trSefygyJ/ prf;acsmif;av;eHab;uae &GmxJzufudk 0ifvmwJhvrf;wpfavQmufvkH;rSm odyfvSwJh ta&mifpkH yef;rsdK;pkH[m zl;yGihfa0qmaevkdufMuwm/ uav;i,fawG?
rdef;rysdKav;awGeJY &Gmol&Gmom;awG[mvnf; yef;tvS awGudk MunfhIcHpm;aeolawG? bk&m;rSmuyfzkdY? pmoif
ausmif;tvSqifzkdYeJY q&m q&mrawGudk vufaqmifay;zkdY cl; ,laeMuolawGeJY &GmvkH;uRwfudk aysmf&TifaeMuw,f/
oeyfcg;bJMum;vdrf;xm;wJh rdef;rysdKav;awG[mvnf; a&mif pkHyef;awGyefvkdY qnf;qmcsdefrSm
tvS
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
29/21227
wu,fvkdY a&tkd;av;om ykHrSeftwkdif; a&tjynfh o,f,lEkdifcJhr,fqkd&if tckvdk &GmudktvSqifzkdY b,fvG,f
vdrfhrvJ/ rif;&JUaus;Zl;aMumifh tm;vkH;aysmf&TifMu&wmyguGm/}
armifynmu tckvdk tus,fw0ifh &Sif;jyvdkufwJhtcgrSmawmh a&tkd;av;[m tvGefrSudkyJ auseyfpGmeJY
oabmaygufvdkufawmhw,f/ c&D;vrf;qkH;txd a&tjynfhro,fEkdifcJhayr,fh olYrSmvnf; *kPf,lp&m&SdaeNyD r[kwf
vm;/ ykHjyifav;uawmh 'DrQygyJuG,f/
uav;wdkYvnf; arQmfvihfcsufyef;wkdifudk avQmufvSrf;aewJh c&D;vrf;rS m pdwfrnpfMuygeJYaemf/ tm;enf;
csufqkdwm vlwkdif;rS m &SdpNrJyguG,f/ 'gayr,fh vlwkdif;rS m vkyfEkdifwmawG? vkyfwwfwmawG udk,fpD&Sdaejyefygw,f/
rdrdeJY tjcm;olawGtwGuf aysmfp&maumif;NyD; tusdK;&Sdr,fh tvkyfawGvkyfp&m trsm;BuD; &Sdaeygw,f/
tw[dwvkdYac:wJh rdrd&JUtusdK;eJY y&[dwvkdYac:wJh trsm;tusdK;udk rQrQww o,fydk;EkdifwJholawG jzpfMuyg
apvkdY qkawmif;vkdufygw,f/
uav;wkdY&JU
awmtpyfwpfae&mu
q&marm&
jrefrmh&dk;&m pum;xm
a&S;tcgu jrefrm rdef;rysKdav;rsm;onftdrfa&SU
uGyfyspfwGif vomaomaeYrsm;wGif Akdif;iifMuonf/
xkdokdY rdef;rysdKav;rsm; tzG J Yvkduf Akdifiifonfh ae&mukd
vlysdKayguft&G,f umvom;rsm; tzGJY vkdufoGm;avh
&Sdonf/ xkdokdY a,musfm;av; tzGJ YESifh rdef;uav;tzGJ YwkdYtdrfa&SUuGyfyspfwGif xkdifMuum rnfonfhtzGJYu Pf
&nfomonfukd pum;xmzGJYum prf;oyfavh &SdMu &mrS
pum;xmrsm; ay:aygufvmonf/ pum;xm qdk onfrSm
rdrd&nfnTef;vdkaom t&mudkoG,f0dkufum 0Sufxm;aom
pum;pkudk ac:qdkonf/ pum;xm rsm;onf wpfae&mESifh
wpfae&m zGJYqkd okH;EIef;ykH rwlMuyg/ pum;xmrsm;ukd
atmufaz: jyyg taMumif;t&mrsm; ay: rlwnfum a&;
zGJYxm;onf/
1/ awmawmifobm0taMumif;rsm;
2/ aeYpOfoHk;ypnf;qkdif&m taMumif;rsm;
3/ om;iSufqkdif&mtaMumif;rsm;
4/ vludk,fcEmqkdif&m taMumif;rsm;
5/ tyifwdkYESihfywfoufonhf taMumif;rsm;
6/ cspfrIa&;&mukdajymqkdonfh taMumif;rsm;ukd
pum;xmrsm; tjzpfzGJ Yavh&Sdonf/
erlem pum;xmrsm;
1/ olUtyifu wpfHkMuD;? olUtoD;u wpfvHk;oD;/
(qHyifESihf qHxHk;)
2/ tpmudk ESpfa,mufujrif? ig;a,mufu ,l?
oHk;q,fu 0g;? aumif;pm;awmh wpfa,mufwnf;/
(rsufpd? vufacsmif;? oGm;ESihf vQm)3/ acgif;MuD;vdkUvnfodrf? zifydefwJh a,musfm;?
rdk;ay:ysHumoGm;? odMum;vm; ewfvm;/
(ykpOf;)
4/ ckwfvdkUrjywf owfvdkUrao/ (a&)
5/ i,fpOfu &ifcGifydkuf? MuD;apvdkvdkU wkwfeJU&dkuf?
rmapvdkvdkUrD;eJY jrdKuf/ (tdk;)
pum;xmuAsmacgif;aygif;pav; idkufidkufaeabmfMu,fjydK;jyufa0/
pdrf;jym0ga&T awmif&Snfydk;
a&mif&nf vufvufjzdK;/
jzefYusufuMudK; jrdKifjrdKifqdkif
jrdKifx ydkifydkifEdkif/
ESpfyg;wljydKif awmc&D;cGef;axmuf ]tdk;a0} nnf;/
(wuodkvf awmom;)tajz-Oa'gi
f;zdkr
uav
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
30/21228
jrdKUjy ,Ofaus;rIrsm; xGef;um;vmcJhjcif;
a&S;a[mif; - acwfopf w&kwf ,Ofaus;rICivilization Past to Present - China
r[mwHwdkif;-urmht&SnfqHk;wHwdkif;MuD;
wkdif;jynfi,fav;awG[mtE&m,fudkumu
G,fzdkYtwGufwHwkdif;&SnfMuD;udkwnfaqmufcJhw
myg/
c&pfawmfrzGm;rDbDpD214ckESpfrSmawmhtJ'Dw
Hwdkif;i,fawGudkqufvdkufMuw,f/tusOf;om
;awG?
aus;uRefawGeJYppfonfawGaqmufcJhMuwmy
g/qufwmawmifrS10ESpfavmufMumcJhw,fv
dkYqdkw,f/
pkpkaygif;t&Snfuvnf;uDvdkrDwm5000(i
g;axmif)ausmfw,fav/tckqdk&ifuDvkdrDwm7
300 (rdkifaygif;
4536rdkif)&Sdygw,f/vurmuawGYjrifEdkifwJhwpfckwnf;aomtaqmu
fttHkvnf;jzpfw,f/
w&kwfawG[m'DaeYacwfrSmvnf;urmht&Sn
fqHk;qnfMuD;wpfckudkwnfaqmufaeMuygw,
f/2'or4
uDvdkrDwmtus,f&Sdygw,f/
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
31/21229
vlrIa&;bmom oifcef;pm (tv,fwef; tqihf)
a&S;a[mif;w&kwfjynfq&mr*Fvmatmifrif;
uav;wdkYa&
uav;wdkY tckaexdkdifwJh &G m? jrdKU? jynfe,feJY EkdifiH[m b,fwkef;u pjyD;awmh wnfaxmifcJhwmvJ/
b,folawGu wnfaxmifcJhwmvJ[if/ ordkif;aMumif;udk odoifhouGJU/ avhvmxm;Mu&r,f/
uJ uav;wdkYudk ar;cGef;wpfckavmuf ar;yg&ap/ 'Durmay:rSm a&S;tusqHk; ,Ofaus;rIudk
odMu&JUvm;[if/ urmht&SnfqHk; r[mwHwdkif;MuD;ay:rS m tOD;qHk; vrf;avQmufcJhMuolawG?
aiGpuLudk yxrqHk; oHk;cJhMuolawGyg/ vrf;aysmufoGm;vdkY rpdk;&drfvdkufygeJYOD;/ wDxGifxm;wJh
oHvdkuftdrfajrmif &SdaejyD/ uHaumif;zdkYtwGufuawmh teDa&mif0wfpHkudk 0wfMur,fav/
'gawGuawmh a&S;a[mif;w&kwfjynfrS m uav;wdkY MuHKawGU&r,fht&mawGyg/ w&kwfawG[m
tifrwef tHhMozG,f&m tEkynmvuf&mawGudkvnf; zefwD;cJhMuygw,f/ tckuav;wdkY
toHk;jyKaewJh ypnf;awmfawmfrsm;udkvnf; olwdkYu wDxGifcJhMuw,fav/
ordkif;okawoDawGu &SmazGazmfxkwfay;vdkY a&S;a[mif; w&kwfjynftaMumif; ajymjywJh
tJ'DtEkynmvuf&mawGeJY pmayawGudk awGU&Sdxm;Muw,f/ ESpfaygif; axmifausmfwkef;u &THUap;eJY
zefwD;xm;wJh &TUHwyfrawmfMuD;udkvnf; xm;&pfcJhMuw,f/ jrefrmjynfeJY e,fedrdwfcsif; xdpy f
aejyD; urmha&S;a[mif;tusqHk; ,Ofaus;rI xGef;um;cJhwJh a&S;a[mif;w&kwfjynfeJY ,Ofaus;rIudk
rdwfqufvdkufygw,f/
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
32/21230
1974 ckESpf? ZDtef;jynfe,frS m &THUap;eJY zefwD;jyKvkyfxm;cJhwJh
ppfonfawmfawG? ppfjrif;awGeJY &THUwyfrawmfMuD;udk
ajrMuD;xJu azmfxkwfcJhMuw,f/
ppfonf awmf? ppfjrif;tiftm;7500 (ckESpfaxmif
ig;&m) avmuf &SdwJh
&THUwyfrawmfMuD;aygY/
&THUap;udk rD;zkwfjyD; zefwD;cJhMuw,f/
{u&mZfbk&ifMuD; usif uG,fvGefwJhtcgrSm olYudk
apmihfa&SmufzdkYtwGuf 'D&THUwyfrawmfMuD;udk zefwD;cJhMuwmyg/
tESpf 2000 (ESpfaxmif) ausmfcJhygjyD/ yHkrSefvlt&G,ftpm;xufudk enf;enf;ydkMuD;wJh
ppfonf awmfawG? ppfacgif;aqmif&kyfwkawGyg/ &THUwyfrawmfwpfckvHk; wnfaqmufcJhwm
tESpf 40 avmufMumowJh/ tckawmh urmvSnfhc&D;onfawG twGuf Munfh&Iavhvmp&maygY/
&THUwyfra
wmf
0wfxm;wJh tusudk MunfhjyD; qif;&J?
csrf;omudk ajymvdkY&w,f/ aemufjyD;
t0wftpm; ta&mifuvnf; tifrwef
rSudk ta&;MuD;w,faemf/ [if;oD;[if;&Gufu
ta&mifawGeJh aq;qdk;Muw,f/ ta&mifwkdif;rSm
t"dyg,f wpfckck xm;&Sdjyefw,f/
uGifrif;qufacwfwkef;ut0ga&mif[m awmf0ifeef;oHk;ta&mif/
{u&mZfbk&ifwpfOD;wnf;om 0wfqifcGifh&Sdw,f/
tjcm;olawGu tjyma&mif (odkYr[kwf)
teufa&mif 0wfMuw,f/ tjzLa&mifuawmh
aMuuGJ 0rf;enf;zG,f&m
ta&mif/ rdbawG touf&Sifaewkef;
uav;awGu r0wfqif&bl;wJh/
teDa&mifuawmh uHaumif;wJh ta&mifaygh/
]rD;zdkacsmifapmihfewf} [ma&S;a[mif;w&kwfjynfrSm
tifrwef ta&;MuD;vSw,f/
'DESpftwGif;rSmrdom;pk0if awG
b,fvdk jyKrlvkyfaqmifMuw,f
qdkwmudk tjcm;ewfawGxH
tpD&ifcHw,f/ tpD&ifcHwm
raumif;&ifawmh aemifESpfrSmuHqdk;rdk;arSmifMuEkdifw,fwJh/
rD;zkdacsmifapmihfewf0wfpm;q
if,ifrI
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
33/21231
urmausmf ydk;vrf;rMuD;[m tifrwef ta&;ygcJhygw,f/ tm&Swkduf w&kwfjynfuae ajrxJyifv,ftxdudk
&Snfvsm;vSw,f/ ukefonfawG[m [if;cwftarT;tMudKif? a&Txnfypnf;? qifpG,f? ausmufpdrf;eJY tjcm;aom
tzdk;wefypnf;awG ukefoG,fcJhMuygw,f/ ydk;vrf;rvdkY emrnfausmf&wmuawmh tJ'Dacwfumvuta&;MuD;
qHk; ypnf;wpfckaMumihfyg/ ydk;aumifav;awG&JU ydk;csnfrQifyg/ txl;pyg,f&S,f taumif;pm; t0wftxnf
wpfrsKd;aygh/ ydk;xnf[m cdkifcefYw,f/ 'gayrJh Ekl;nHh? aygYyg;vSw,f/ w&kwfawGu vGefcJhESpfaxmifaygif;rsm;pGm
uwnf;u ydk;xnfenf;ynmudk ydkifqkdifcJhw,f/ 'gayrJh tjcm;wkdif;jynfawGuawmh at'D 800 ausmfrSom
w&kwfawGqDu oif,lcJhMuw,f/
ydk;vrf;rMuD;
a&S;OD;wDxGifzefwD;cJhMuolawG
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
34/21232
,aeYacwfw&kwfjyn
f tdkvHypfyGJawmfudk 2008 ckESpf wGif pnfum;odkufjrdKufpGm usif;yaeyHk -EdkifiH 204 Edkif iHrS tm;upm;orm; aygif; 11028 OD; 0ifa&muf ,SOfjydKifcJhMuonf/
&Sef[dkif;jrdKUawmf nzuf&Icif; -
w&kwfpD;yGm;a&;rSm urmh
'kwd,tMuD;qHk;jzpfonf/
w&kwfuGefjrLepfygwDnDvmcH usif;yaeyHk
2010ckESpfEdkb,
fjidrf;csrf;a&;qk&Si
fvDa&Smifbdk-
EdkifiHa&;vIyf&Sm;rIaMumi
fhaxmif'Pf11E
SpftusOf;us
cHae&oljzpfonf/vDa&Smifbdkr
Smpmaya0zefa&;
orm;?
ygarmuESihfEdkifi
Ha&;vIyf&Sm;wufMuGolwpfOD;jz
pfonf/
Edkb,fvf jidrf;csrf;a&; qkwHqdyf
1989ckESpfwGifjidrf;csrf;pGm'Drdkua&pDa&;
qEjyawmif;qdkolausmif;om;jynfolrsm;-
wDtefeefrifjynfolU &ifjyifa&SUwGifjzdKcGif;cHcJhMu&onf/
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
35/21233
txufwef; odyH oifcef;pm - EsL;uvD;,m;pGrf;tif
ausmufrD;aoG;uJhodkYyif ,la&eD,HrSm avmifpmtrmjzpfonf/ ausmufrD;aoG;uJhodkYyif ,la&eD,Hudk urm
ajr MuD; xJrSyif wl;az: &&Sdonf/ odkY&mwGif oif\ tdrfodkY ,la&eD,H wpftdwfudk rnfolrQ vmydkYvdrfhrnf r[kwfyg/tb,faMumihfqdkaomf ,la&eD,HtufwrfrS xkwfvTihfaom EsLuvD;,mpGrf;tifrS m txl;pDrHzefwD;xm;aom
"gwfaygif;zdkxJwGif xdef;odrf;xm;&Sd&rnfjzpfonf/ ,la&eD,HrS m EsLuvD;,m;pGrf;tm; puf&Hkrsm;twGuf t"du
usaom avmifpmjzpfavonf/
,la&eD,HESihf tjcm;aom EsLuvD;,m;avmifpmrsm;rSm tMuD;tus,f tjiif;yGm;p&mtaMumif;t&mwpf
&yfjzpf\/ tcsKdUu rsufarSmufurmMuD;\ pGrf;tifjyemwdkYudk ajz&Sif;&eftwGuf vQyfppfpGrf;tm; xkwfay;Ekdifaom
EsL;uvD;,m; puf&HkwdkYudk wnfaqmufjcif;rS m wpfckwnf;aom enf;vrf;jzpfonf[kqdk\/ tjcm;olrsm;url
tcsufudk tjyif;txef uefYuGufMuonf/ tb,faMumihf EsLuvD;,m;ESihf ywfoufjyD; jyif;xefvSaomtjiif;yGm;rI jzpf&ygoenf;/ atmufwGif tcsuftvufrsm;ESihf tjiif;yGm;rIudpwdkYudk avhvmMunfhyg/
odyHu@
EsLuvD;,m;pGrf;tif
axmufcHrvm; ---u
efYuGufrvm; oQif,E,m;
,la&eD,H owKacsmif;rsm; - EsL;uvD;,m;
"gwfaygif;zdktwGuf avmifpm
,la&eD,H "gwfjyKrIaMumihf tyl&&SdjyD; a&udk
a&aiGY tjzpf ajymif;vJay;onf/ a&aEG;aiGUjzihf
wmbdkifpufMuD;rsm;udk vnfywfapjyD; vQyfppf
udk xkwfvkyf&&Sdonf/
"gwfaygif;zdktvkyfvkyfyHk
uav;u
@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
36/21234
EsL;uvD;,m;avmifpmrsm;rS xkwfvTifhaom pGrf;tifyrmPrSm
xkxnf tvGefMuD;rm;vSonf/ ,la&eD,H 1 uDvdk*&rfrS m ausmuf
rD;aoG;wefcsdef 60 ESihf nDrQaom pGrf;tifudk xkwfay; Ekdifonf/
EsL;uvD;,m;pGrf;tif puf&Hkrsm;onf obm0ywf0ef;usifudk npf
nrf;apaom "gwfaiGYrsm; pGefYxkwfjcif;r&Sdyg/ ausmufjzpf&kyfMuGif;
avmifpmrsm;udk toHk;jyKjcif;aMumihf obm0ywf0ef;usifESihf av
xk npfnrf;&onf/
EsL;uvD;,m; "gwfaygif;zdkrsm;wGif ,la&eD,HtcsKdUudk yvlwdkeD,H
j'yfpiftjzpf ajymif;vJEkdifonf/ tem*wfwGif j'yfpifudk
"gwfaygif;zdk yHkpHopfwGif toHk;jyKrnf/
EsL;uvD;,m;pGrf;tif puf&Hkrsm;\ tE&m,fuif;jcif;ESihf vHkjcHKa&;
rS m txl; aumif;rGefvSonf/ puf&HkywfywfvnfwGif um&Hxm;
onfh xlxJvSaom uGefu&pf tumt&Hrsm;rS m "gwfa&mifjcnf
pdrfhxGufrIudk umuG,fay;onf/
aeYpOfyif vlwkdif;onf ywf0ef;usifrS a&'D,dkowKMuGypnf; yrmP
tenf;i,f &&SdMuonf/ odkY&mwGif EsL;uvD;,m; puf&Hkrsm;rS rqdkp
avmufaom yrmPom &&Sdjcif;jzpfonf/(yHkwGif a&'D,dkowKMuGypnf;rsm; &&Sdonfh tjcm;aom ae&mrsm;udk
azmfjyxm;onf/)
EsL;uvD;,m; pGefYypfypnf;rsm;udk zefxnfxJwGif odkavSmifEkdif
onf/ zefxnfwkdYudk yifv,fa&atmufwGif pGefYypfjcif;? *&ef
EdkufausmufvTmxJwGif jrKyfESHYjcif;jzihf pGefYypfEkdifonf/
tem*wfvlYtzGJYtpnf;twGuf arQmfvifhcsuf pGrf;tifjzpfonf/
ausmufrD;aoG;udk rD;&dIUjcif;rS m tvGeftE&m,f MuD;rm;vSaom
"gwfa&mifjcnfudk rxkwfvTifhyg/ EsL;uvD;,m; avmifpmrS xkwf
vTifhaom "gwfa&mifjcnfrSmrl cEmudk,fwGif; qJvfrsm;udk ysufpD;
apjyD; uifqma&m*gjzihf toufyif qHk;&HI;Ekdifonf/
EsL;uvD;,m;pGrf;tifpuf&Hkrsm;onf a&'D,dkowKMuG ypnf;rsm;
pGefYxkwfonf/ ypnf;rSm ESpfaxmifESihfcsDjyD; "gwfa&mifjcnfwdkYukd
xkwfvTifhEkdifonf/
yvlwdkeD,Hjzihf EsL;uvD;,m; (tPkjrLAHk;) xkwfvkyfEkdifonf/
vGefpGm tqdyfjyif;xefvSayonf/ toufrsm; aoapEdkifavmuf
onfh "gwfypnf;rS m vlom;\ zefwD;rIpifppf jzpfonf/EsL;uvD;,m; puf&Hkrsm;rS trsm;qHk; xkwfvkyfonf/
EsL;uvD;,m; puf&HkaygufuGJrI jzpf&yf tcsKdUaMumihf avxkESihf
a&xkwGif;odkY a&'D,dkowKMuGypnf; tenf;i,f xkwfvTifhcJhonf/
aemifwGif aygufuGJrI tajrmuftrsm; jzpfvmEkdifp&m&Sdonf/
MuD;rm;aom aygufuGJrIaMumihf urmysuf Ekdifonftxd
tE&m,fqdk;&Sdonf/
"gwfa&mifjcnf tenf;i,frS m ukd,fcEmtwGuf xdckdffufrI rsm;rsm;r&Sdyg/ odkYaomf tcsdefumvMumonfESihf trQ pkaqmif; rsm;jym;
vmEkdifjyD; "gwfa&mifjcnf\ tE&m,frSm MuD;rm;vSonf/
a&'D,dk "gwfowKMuGypnf;rsm; pdrfh,dkjyD; ywf0ef;usifodkY ra&muf&Sd
Ekdif[k rnfolrQ tmrcHEkdifjcif;r&Sd/ zefxnfrsm; ruGJ[k rnfoltm
rcHrnfenf;/ ausmufvTmrsm; a&GUvsm;Edkifonf/
tmPm&SifEkdifiHrsm;? tMurf;zuform;rsm;\ vufxJodkY
EsL;uvD;,m; enf;ynmESifh ,la&eD,H&&SdoGm;ygu urmysufrnf/
uefYuGufygw,faxmufcHygw,
f
oifodyg&JUvm;aeYpOfyif oifonf "gwfa&mifjcnf tenf;i,fpDudk
vufcH&&Sdaeonf/ yHkudk &Iyg/
aoapavmufaom ,la&eD,rf yrmPrSm
500 rem jzpfonf/ wESpfvQif oifonf
0.2 rem cefY ywf0ef;usifrS pkaqmif;&&Sdonf/EsLuvD;,m; pGrf;tif puf&Hkudk EsLuvD;,m; AHk;
(tPkjrL AHk;) uJhodkY azmufcGJ r&Edkifyg/
txufwef;tqihf odyHoifcef;pm
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
37/21235
ed'gef;wdkif;&if;om; vlrsKd;pkrsm;\ trsKd;om; vGwfajrmufa&;
awmfvSefvSIyf&Sm;rI ESihf 'Drdkua&pDvIyf&Sm;rI wdkufyGJwdkYwGifvnf;aumif;?
tem*wf zuf'&,fjynfaxmifpk wnfaqmuf &mwGifvnf;aumif;? jynfolvlxk
wpf&yfvHk;\ EdkifiHa&; todtjrifESihf Edkf;Mum;wufMuGrIrSm tc&m usonf/
zGYHjzdK;wdk;wufjyD; jidrf;csrf;aoma'o jzpfvmap&eftwGufvnf; jynfolvlxkonfom y"me
jzpf\/ OD;aqmif wdkufyGJ0if&mwGifjzpfap jynfolwdkYrS a&G;cs,frnfh acgif;aqmifrsm;? EdkifiHa&;orm;rsm;rS m rnffol
wdkYenf;/ rnfonfh t&nftcsif;rsm; yg&Sdoihfygoenf;/ EdkifiHa&;orm;aumif;rsm;udk a&G;cs,fEdkifpGrf;&Sd&ygvdrfhrnf/ jynfolY
tusKd;udk o,fydk;rnfh jynfolYudk,fpm;vS,frsm;? EkdifiHa&;orm;rsm;udk a&G;cs,f&efrSm tm;vHk;wGif wm0ef&Sdonf/ 'Drkdua&pD
EdkifiHa&;twGuf txufwef;tqihfrsm;wGif avhusihfay;&rnfh ta&;MuD;aom oifcef;pmwpfckjzpf\/
oifcef;pm tpDtpOf(1) twef;pvQifpcsif; wpfcef;vHk;ESihf ed'gef;udk aqG;aEG;yg/
(2) ausmif;olausmif;om;rsm;xJrS EdkifiHa&;orm;vkyf&ef
&nfrSef;csuf&Sdolrsm;udk ar;jref;yg/
(3) a&G;cs,fxm;aom tvkyftudkifwpfcktaejzihf
tb,faMumihf EdkifiHa&;orm; vkyfvdkonfudk &Sif;jyMuygap/
(4) wpfwef;vHk;ESihftwl]EdkifiHa&;} ESihf ]EdkifiHa&;orm;} udkt"dyg,f zGihfqdkMu&ef/ ]ynm&Sif}? ]tufwD;Apf}?
]jynfol}? ]awmfvSefa&;orm;}? ]EdkifiHa&;orm;} ESihf ]vlrI0efxrf;orm;} wdkYtMum; wlnDcsuf? uGm[jcm;em;csuf?
vkyfaqmifEdkifpGrf;ESihf tuefYtowfwdkYudk aqG;aEG;yg/ Oyrmay;yg/ acwfwkdif;wGif tjrJwrf; vdktyfaeolrsm;yifjzpf
aMumif;vnf; aqG;aEG;yg/ &SdaeOD;rnfholrsm; jzpfaMumif; aqG;aEG;yg/ udk,fpD wefzdk;&Sdolrsm;jzpfaMumif;udk t"duxm;
aqG;aEG;yg/
(5) 'Drdkua&pD EdkifiHa&;ynm&yfESihf ywfoufjyD; tusOf;csKyf aqG;aEG;yg/ txl;ojzihf 'Drdkua&pD EkdifiHom;wkdif;
em;vnfwwfod&rnfh ynm&yfjzpfaMumif; tav;teuf aqG;aEG;oihfygonf/
(6) jynfoludk udk,fpm;jyKjcif;? jynfolrS w&m;rQwaom enf;jzihf a&G;cs,fcHxm;&jcif;? jynfolESihf wom;wnf; ? xyfwl
usjcif;wdkY\ oabmobm0udk aqG;aEG;yg/
(7) rdrdukd,fudk ]EkdifiHa&;orm;} [k uifyGef;wyf,HkrQjzihf EkdifiHa&;orm; rjzpfEkdifaMumif;udk &Sif;jyyg/ axmufcHaom jynf
ol? udk,fpm;jyKaom jynfolwdkYrS a&G;cs,f wifajrmufrSomvQif EdkifiHa&;acgif;aqmif jzpfaMumif;&Sif;jyyg/
(8) ausmif;olausmif;om;rsm;rS av;pm; tm;usaom jrefrmhEkdifiHa&;orm;rsm;? wkdif;&if;om; acgif;aqmifrsm; ?
urmhacgif;aqmifrsm; taMumif;udk aqG;aEG;ygap/
(9) tb,faMumihf av;pm; tm;usMuonfudk ar;jref;yg/ olwdkY vdkcsifaom EdkifiHa&;orm;aumif;wpfOD;\
t&nftcsif;wdkYudk pm&if;jyKpkyg/ pm&Gufydkif;rsm;wGif aqmhyifjzihf a&;rSwfapjyD; twef;a&SUeH&HwGif tESHHUtjym;uyfxm;yg/
(10) wpfcef;vHk;udk 3-4 OD; pD yg0ifaom tkyfpki,frsm;zGJ Yay;yg/
(11) q&mrS wpfwef;vHk;taejzihf jyKpkxm;onfh ]EdkifiHa&;orm;aumif;] t&nftcsif; pm&if;xJrS tkyfpktwGif;tESpfoufqHk;? ta&;MuD;qHk;jzpfonf[k ,HkMunfaom tcsuf (3) csufpDudk a&G;xkwfjyD; &Sif;vif;csufESihf twl
aqG;aEG;Muygap/ tkyfpki,frsm;tvdkuf aqG;aEG;jyD;ygu olwdkY ,HkMunfcsuf wdkYudk twef;a&SUodkY xGufjyD; &Sif;jyMuygap/
ausmif;oifcef;pm tpDtpOfbmom&yf -usihf0wfeDwdESihf EkdifiHom;ynma&;
twef;-txufwef;(9-10wef;)
oifaxmuful-pm&Gufydkif ;rsm;? ydkpwmpm&GufMuD;
tcsdef -1em& D cGJ
Lesson Planning
Democracy Education 1
q&m arm&
uav
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
38/21236
oifudk,fwkdif ysKd;axmif&rnfh EdkifiHa&; orm;aumif;
avhusihfcef; pm&Guf eHygwf -1
'Drdkua&pD EkdifiHa&;oifcef;pmtrnf twef;
ausmif;
oif\ pdwfMudKuf EdkifiHa&;orm;aumif;
wpfOD;udk a&G;cs,fay;yg/rnfonfh pHwefzdk;rsm;? t&nftcsif;rsm;udk arQmfvifhxm;ygoenf;/
armu ynma&;r* Zif ; -'Drkdua&pD ynma&;oifcef ;pm pmpOf(1)EdkifiHa&;orm;aumif ; tvkd&Sdonf
wpfzuf pmrsufESmwGif &Sdaom pHwefzdk;ESihf
t&nftcsif;rsm;xJrS oifhpdwfMudKuf 3 ckudk
a&G;xkwfyg/
tb,faMumihf ESpfouf&onf? ta&;MuD;
onfudk &Sif;vif; aqG;aEG;yg/
&Sif;vif;csuf
&Sif;vif;csuf
&Sif;vif;csuf
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
39/21237
tvGef
zswfvwfrI
&Sdonf
a&&Snftjrif&Sdoljzpf&rnf
cHpm;
vG,fol
*kPfodu
m
&Sdol
a0zefcHEdkifol
pdwf"gwf
wufMuGol
&yfwnfcsuf
cdkifrmol
[mo
OmPf&Sdol
pmem?Muifem
wwfol
aiGaMu;
tvGJoHk;pm;
rvkyfol
w&m;
rQwol
xufxufjrufjruf&Sdol
tvkyftay:
opm&Sdol
tajrmftjrifOmPf&Sdol
&dk;ajzmifhol
yGifhyGifh
vif;vif;
orm;
rsuf&nfrusol
usef;rmwJYolrdrdudk,fudkESdrfhcsol
tepfemcHEdkifol
av;pm;avmufol vkyf&J
udkif&Jol
zefwD;wwfoltjcm;olrsm;
rStwl,lzG,f
jzpfol
t&yfjrifholqGJaqmifpnf;&Hk;
wwfol
vufawGUusol
acsmarmvSyol
bmomw&m;
&dkao
udkif;&dIif;ol
MuHhcdkifol
,HkMunf
avmufoltmPmxufol
bGJU&?ynmwwf
cspfjrwfEdkf;av;pm;
zG,fjzpfol
'Drdkua&pd ynma&;? 'Drdkua&pD EkdifiHawmf
uav;rsm;tm;vHk;
ausmif;aeEdkifa&;
aqmif&GufEdkifol
u av
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
40/21238
om;emrnfarmif
a t m i f xG e f ; 0 i f ; y g /
om; touf 14 ESpfjzpfygw,f/ om;[m
i,fi,fwnf;u ck
t&G,ftxd tazudk
rjrifzl;cJ hygbl;/wpf
cgwpfav vrf;oGm;
&if; om;vdk&G,fwl
awG rdbawGeJY oGm;
wmjrif&ifvkdY tarhudk ar;Munfhawmh
om; ukd,f0ef 5 vrSmwif tazu ydk;xdNyD; qkH;oGm;w,fwJY/
om;rS m armifESr ig;a,muf &Sdygw,f/ om; ckESpf
ESpfom;t&G,frS m &GmrS m tvkyftudkif&Sm;yg;vdkY om; taru
om;orD;ig;a,mufudkac: NyD; xkdif;EdkifiH? rJaqmufjrdKUudk ajymif;
a&TUvmcJhygw,f/ om;wdkY rdom;pk tm;vkH;ukd om;tudkBuD;u
&&m tvkyfudk vkyfudkifjyD; &SmazG auR;ygw,f/ om;
tpfudkBuD;u ajcaxmufwpfzufroefoljzpfygw,f/ om;udkvnf; ausmif;xm;ay;ygw,f/ tckawmh rJaqmufrSm tvkyf
tqifrajyvkdY awmvrf;uaeNyD; befaumufudk ol
wufoGm;cJhw,fav/
'gaMumifh om;tck ausmif;uaexGufNyD; yef;&H
tvkyfudk vkyfaeygw,f/ vkyftm;cuawmh wpf&ufudk
udk;q,f bwf &ygw,f/ tckom;rS m vwfrSwfr&SdvkdY
tvkyfem;ae&w,f/ vwfrSwfr&SdolawGudk ola|;u tvkyf
rqif;ckdif;awmh pm;0wfaea&; tqifrajybl;av/ om;&JUrdom;pk pm;0wfaea&;twGuf tck om; uefpGef;&Guf cl;a&mif;
ae&ygw,f/ om; ausmif;aecsifayr,fh rdom;pk pm;0wfae
a&;u ta&;BuD;wmaMumihf tvkyfvkyfae&ygw,f/
om;eJY&G,fwl ausmif;wufaewJh oli,fcsif;rsm;udk
ausmif;wufcGifY &aewJYtcsdefrS m ynmudk BudK;pm; oif,l
MuygvdkY om;wkdufwGef;vdkufygw,f/
emrnfausmfyef;csDq&mr jzpfcsifol a0[if
o r D ; e m r n f u d k
rtd`Ema0[ifcefY vdkY
ac:ygw,f/ toufu11 ESpfyg/ arG;zGm;&m
Zmwd uawmh bDvl;
uRef;? acsmif;qkH NrdKUe,f?
rGefjynfe,f jzpfyg
w,f/ orD;&JUrdbESpfyg;
rSm azaz OD;armifOD;ESihf
arar a':oZifwkdY jzpf
NyD; tck orD; tefwDa':oZifa|;EkdifeJY twl
rJaqmufNrdKUrSm aeygw,f / orD; tck xkdif;[Gmzkdif ausmif;rSm
'kwd,wef;rSm ynm oifMum; aeygw,f/
xkdif;ausmif;rwufcifwkef;u a&TUajymif; jrefrm
vSnf;bD;ausmif;rS m wwd,wef;txd ynmoifMum; cJhzl;
ygw,f/ jrefrmausmif;uae xkdif;ausmif; wuf&jcif;
uawmY xkdif;EkdifiHrSm aewJhtwGuf xkdif;ausmif;udk ajymif;
wufoifYw,f xifvkdYyg/ orD; xkdif;ausmif;rS m wuf&wmaysmfw,f/ jrefrmausmif;rS m pmoifMum; aewkef;uqkd
pma&;? pmzwfrsm;w,fav/ pmr&&if q&mru dkufao;
w,f/ tckorD;wufaewJh xkdif;ausmif;rSmu yef;csD?
vufrI? tu? tm;upm;wkdYudk aeYtvkduf oifay;w,f/
pmoifwJhtcg wDAGDeJY oifwJhtcsdefawGvnf; &Sd
w,f/ NydKifyJGawGvnf; vkyfay;w,f/ ausmif;rSmvkyfwJh
NydKifyJGwkdif;rSm orD;qk &&SdcJhw,f/ orD;,SOfNydKif&wJh trsm;pk
uawmh xkdif;EkdifiHom; ausmif;ol ausmif;om;awG jzpfygw,f/ ausmif;rS m 'kwd,wef;&JUtwef;acgif;aqmifvnf;
jzpfygw,f/ ausmif;rSmusif;ywJh tcrf;tem;awGrS m orD;
u jrefrmtuESihf xkdif;tuukd oifjyay;&ygw,f/
paeaeYeJY we*FaEGaeYawGrSm Studio Xang
AMCP (Maesod) wGif zGihfxm;wJh tEkynmoifwef;rSm
wufaeygw,f/ orD;&JU tem*wf&nf&G,fcsufuawmh
tausmfMum;qkH; yef;csDq&mraumif; wpfa,muf jzpfcsif
w,fav/ aus;Zl;wifygw,f/
a&TGUajymif;jrefrmuav; tvkyform;av;wpfOD;&JU
&ifzGihfpum;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
41/21239
naeqnf;qmcsdef
aerif;BuD; taemufzuf edrfhqif;aeykHjrifuGif;
aumif;uif&Sd wdrfwdkY\ Icif;
awmpOfawmwef;jrifuGif;
aus;iSufrsm; tdyfwef;jyefMuykH
naecsdef jrpfjrifuGif;
&SifOwrausmf\ awmvm;
tusnf;wefvScsdefjzpfykHaevkH;BuD; 0ifoGm;onfh jrifuGif;
rdrdtjrifESihf cHpm;rI
wpfaeYwmukefqkH; wpfnodkY ul;ajymif;oGm;
awmhrnfh tcsdefumvonf naeqnf;qmcsdef jzpfyg
onf/ a'gif;zvf0gaerif;BuD;onf ta&SUrdk;ukyf puf0kdif;
BuD;rS pwifxGufay:vmNyD; MoumoavmuBuD;udk wpf
aeYwm tvif;a&mifay;onf/ ta&SUrdk;ukyfpuf0kdif;rS t
aemufrdk;ukyfpuf0dkif;qDodkY wjznf;jznf; wa&GUa&GU c&D;
ESifonf/ MoumoavmuBuD;ukd wpfaeYwm tvif;
a&mifay;NyD;aemuf taemufrkd;ukyfpuf0kdif;atmuf epf
jrKyfaysmufuG,fNyD; wpfnwm tem;,lawmhrnf jzpf
onf/ wpfenf;tm;jzihf tvif;a&mifrsm; uG,faysmuf
tarSmifodkYa&mufawmhrnfh tul;tajymif; tcsdefumv
onf naeqnf;qmcsdef jzpfygonf/ uJhodkYaom
tul;tajymif;umv naeqnf;qm\ obm0Icif;
rsm;um; MunfEl;vGrf;armp&m aumif;vSygonf/
naeqnf;qmcsdef\ tprS m a'gif;pMuFmaerif;
BuD; taemufbufawmpOfawmwef;uav;rsm;odkY edrfh
qif;a&muf&Sdvmcsdefjzpfonf/ wpfenf;tm;jzihf ae0ef;
BuD;udk rsufpdjzihfwnfhwnhfMunhf puf0dkif;ykHo@mef
jrif&csdef jzpfonf/ aejcnfwpfaxmif tvif;a&mifwkdY
azsmhawmhvmonf/ aerif;BuD;\ tvif;a&mifonf
aMu;0ga&mifrS aMu;eDa&mif? aMu;eDa&mifrS vdarmfa&mif
odkY wjznf;jznf; rodrom ajymif;vmonf/ aepuf0kdif;
BuD;\ t0ef;onfvnf; ao;&mrS BuD;BuD;vmonf/
taemufodkY edrhfedrfhqif;av ae0ef;BuD;\ t&G,f
yrmPu BuD;BuD;vmav jzpfonf/ a&Tvifyef;
t&G,frS paum0dkif;? a&Tpaum0dkif;rS a&TvSnf;bD;t&G,f
yrmPodkY wkd;wkd;vmonf/ tcsdefwGif ae0ef;BuD;qDrS
tvif;wef;wdkYonf MoumoavmuBuD;udk a&T&nf
oGef;avmif;ay;onf/ wpfaeYwm wm0efxrf; aqmifNyD;
aemuf wpfnwm cJGcGm&rnfhtcsdefwGif aerif;BuD;uEIwf qufvufaqmiftjzpf MoumoavmuBuD;tm;
a&T0wf&nf NcKHvTrf;ay;ouJhodkY &Sdonf/
uJhodkY naeqnf;qmcsdefwGif taemufbuf
rkd;aumif;uif vIyf&Sm;ajy;vT m;aeaom wdrfwkduf?
wdrfawmif? wdrfpOf? wdrfrQifwkdY\ Icif;rS m yef;csDqef
vSygonf/ vIyf&S m;aeaom wdrftrsdK;rsdK;udk naeqnf;
qm ae0ef;BuD;u ta&miftrsdK;rsdK; qifoay;aeonf/
wpfcgwpf&H wdrfrnf;ndKwkdufwdkYu &Sifaerif;BuD;udk
ydwfuG,fwm;qD; avmuBuD;ESihf jcm;ypfonf/
xkdtcg aerif;BuD;u wdrfrnf;ndKwkdufwkdYudk
a&Tem;uGyf avmutjrifwGif tvSqifay;onf/
wdrftxltyg; tenf;trsm; ykHo@mef trsdK;rsdK;udkvkduf
ta&miftrsdK;rsdK; qifayonf/ wdrfawmifpOfwef;
BuD;jzpfvdkuf? awmwef;BuD;jzpfvkduf? wdrfO,smOfjzpf
vkduf? wdrfa&tkdifBuD;jzpfvkdufESihf rdk;jyma&mifaumif;uif
aemufcHwGif toGiftrsdK;rsdK; awGU&onf/ wdrfwkdY\
ta&mifwkdYuvnf; ndKvdkuf? jymvdkuf? &Dvdkuf? rIefvdkuf?
vdarmfa&mifajymif;vkduf? r&rf;a&mifajymif;vkduf? c&rf;
a&mifajymif;vkdufESihf a&mifrsdK;pkHjc,foaeonf/ rkd;jym
a&mifaemufcHwGif naeqnf;qma&mifu qvkdufxkd;
ay;aeaom vIyf&Sm;aeonfh wdrfwdkY\ jrifuGif;onf
vIyf&Sm;touf0ifaeaom yef;csDum;BuD;ESihfyif wlao;
awmhonf/ odkY naeqnf;qmcsdef wdrfjrifuGif;wkdY
udkMunfh&if; &SifOwrausmf\ awmvm;yg wdrfzGJUudk
owd&rdygonf/ &SifOwrausmfu ...
twk,l avhvmp&mzGJU EGJUa&;oD - jrefrm pmpDpmuHk;
aus;vuf naecsrf;
u av
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
42/21240
]wdrfndKrdvm? wdrfqlumESihf
wdrfjyma&m,Suf? r&rf;zuf
wdrfoufwHYa&mif? t0gabmifwGif
arSmifcJhwcg? jymcJhwcsdKU
ndKcJhwvD? &DcJhwzkHrIefcJhwcsuf? ,k*efxufu
av;bufvkH;NcKH? wdrf*VKefvnf;
e*g;kHa
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
43/21241
onf/ naeqnf;qmcsdef aea&mifonf Moumo avm
uBuD;udk a&Ta&mifzsef; tvSqifay;aeonf/ awmif
ukef; rkdYrdkYESihf awmndKUndKUawmndKUndKUESihf oJaomifjyif?
oJaomifjyifESihf jrpfa&,mOf qufpyfaeaom nae
qnf;qmIcif;um; Munfhr0 IrqkH;awmhyg/ &Sif
Owrausmf\ ...
]oJcif;om0,f? oDwmMunfvJh
iSufoHEJGUESihf
vGrf;zG,YfNrdKifajc? jrLcdk;a0cJh} [laom uAsmwpf
yk'fudkyif owd&rdao;awmhonf/
naeqnf;qmcsdef obm0Icif;rsm;udk pmzJGU
ukefEkdifzG,fr&Sdyg/ aEG&moD jrLrIefqkdif;aeaom nae
qnf;qmcsdefonf a&TrIefrsm;? vTrf;NcKHxm;aom avmu
BuD;tjzpf vSypGmjrif&onf/ aqmif;&moD ESif;rIeffrsm;
tkHYqkdif;aeaom naeqnf;qmcsdefonfvnf; jyma&TrIef
0wfkHNcKHxm;aom MoumoavmuBuD;tjzpf vSypGm
jrif&onf/ rkd;&moD? rkd;wdrfrsm;? rkd;pufrkd;yef;rsm; oGef;cs
aeaom a&mifpkHum;BuD;ozG,f awGUjrifEkdifonf/ nae
qnf;qmcsdefonf &moDra&G; &SdorQobm0avmu
BuD;udk tvSqifay;xm;onfom jzpfonf/ xkdY
aMumihfqnf;qmcsdefudk ]tusnf;wefvScsdef}[kvnf;wifpm;wwfMuao;onf/ tusnf;wefrsm;yif tvS
qifEkdifvQif e*dkrlv vSNyD;om; t&mwdkYum; qkdzG,f&m
r&Sdawmh/
naeqnf;qm\ tvSo&zlum; bmPk&mZm
ac: a'gif;zvf0gac: &xm;,mOfom aepMuF mac: aerif;
BuD;yif jzpfygonf/ tvSqkH;tcsdefum; vdarmfa&mif
ae0ef;BuD; taemufbuf awmifpOfawmifwef;rsm;
tay: ar;wifaecsdef jzpfygonf/ aepuf0dkif;BuD;onf
urmBuD;ESihf wpfnwm cJGcGmcgeD; EIwfqufvuf aqmif
tjzpf a&Tjcnfa&mifrsm;udk tpGrf;ukef ydkYvTwfay; aecsdef
jzpfonf/ 0kdif;pufaeonfh ae0ef;BuD;onf awmifpOf
awmwef; ndKUndKUatmufodkY tpu av;wpfponf
epfoGm;onf/ tpuav;wpfprS wpfpdwf? wpfpdwfrS
wpf0uf? wjznf;jznf;csif;epf 0ifoGm;onf/ aerif;
BuD;onf wpf0ufrSwpfpdwf? wpfpdwfrSwpfp? aemufqkH;
tvif;a&miftpGef;av; awmifpOfawmwef;xdyf use f
aecsdefonf MunfEl;vGrf;armzG,f taumif;qkH;tcsdef
jzpfygonf/
ae0ef;BuD; awmifpOfawmwef;ndKU ndKUatmuf
epfjrKyf vkH;0uG,faysmufoGm;aomfvnf; aumif;uif
wGif aea&mifu jzefYMuufqJ? rkd;aumif;uifjymjymvGifrS
a&mifjyefjzihf avmuBuD;udk wwfpGrf;orQ tvif;a&mif
ay; tvSqifqJ? ae0ef;BuD;udk rjrif&awmhaomfvnf;
ae0ef;BuD;\ vufaqmifa&mifpOfrsm;udkum; rkd;aumif;
uifjymaemufcHwGif awGU&qJyif/ wjznf;jznf;ESihf t
vif;a&mifNcKHvT m kwfodrf; kwfodrf;vmawmhonf/
tvif;a&mif kwfodrf;oGm;onfESihftrQ r[l&ma&mifu
vTrf;NcKH vTrf;NcHK vmonf/MoumoavmuBuD;onf wjznf;jznf;ESihf vif;
&mrSrSdef? rSdef&mrSrIef? rIef&mrSrdIif;? rdIif;&mrS ndKU? ndKU&mrS
ndKvmonf/ aumif;uifwGif Mu,fpifuav; wpfvkH;
ESpfvkH; NydK;jyufvif;vufonfudk jrif&csdefonf nae
qnf;qm\ ed*kH;urwf tqkH;owfyif jzpfygonf/ n
aeqnf;qm\ obm0Icif;rsm;tm; MunfEl;vGrf;arm
zG,f aumif;vSyg ownf;/ /
ynm tvkyfNrJol
tvkyfudk tNrJvkyfolonf tvkyfudkpJG tvkyfaysmfojzihf tvkyfrvkyf&vQif raeEkdifouJhodkY
jzpfav&m?
xkduJhokdYaom yk*dKvfrsdK;onf vlow0gwkdY rSD0JaomufokH;&ef
rukefcef;Ekdifaom
tvdrmprf;a&wGif;BuD;rsm;ESihf wlMuavonf/
v,fwDq&mawmf
uav
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
44/21242
Experts on climate change have recently suggested that around a quarter of the world's landplants and animals may be wiped out in 50 years' me if something is not done to constrain the
damaging eect of global warming. This is perturbing news, but climate change, with the resultant
change to habitats, is not the only threat to their survival that animals and plants face. In some
cases, the behaviour of human beings is imperilling their existence.
We are probably more aware of the damage done to animals than to plants. Even the very
earliest of human beins were hunters, relying on animals for food and clothing. Later, some animals
were hunted for commercial gain, as elephants for ivory. In me, the scale of this hunng got out of
hand and there began to be a number of endangered species. Legislaon is oen in place now to
delimit or proscribe such hunng, but it is dicult to implement this eecvely.
Less aenon has been paid to the eect of human acvity on plants. Yet, for many yearspeople have been plundering and raiding woods, elds and river banks for wild owers, such as
snowdrops and daodils, to take home and transplant to their gardens. A boost in popularity in
gardening has seen as corresponding increase in wild-ower gathering, roots and all. Most viewers
rush to garden centres for material for their instant garden, but some rush to the countryside.
It is not only gardeners who pose a threat to plants. According to environmentalists, thou-
sands of species of wild plants are being wiped out because of an increase in the popularity of
herbal medicine. The plants are being over-harvested.
The stascs are alarming and many proponents of herbal medicine will be shocked to hear
that their favoured form of healing is having such a devastang eect on the world's fora. It has
been reported that up to one-h of the species which are used in the herbal medicine industry are
being harvested to the point of exncon. Two-thirds of the plants used in herbal medicine are sll
harvested in the wild, rather than being specially culvated.
The problem is likely to get worse unless mass culvaon of some of these plants begins.
More and more people are turning to herbal medicine as an alternave to convenonal medicine,
partly because of the side eects associated with some of the treatments involved. But our plant life
is paying a terrible price for this.
English Essay for High School students
Herbal medicine Threat
Constrain uefYowfonf? csKyfcs,fonf/This is a formal word meaning to limit orre-
strict. Either of these simpler words or a syn-
onym for them can be used instead of the formal
word:
The architect's design for the new building
is bound to be constrainedby the tightness
of the building budget.
The architect's design for the new building
is bound to limited by the tightness of the
building budget.
It is important that format art lessons do not
constrain the natural creativity or imagina-
tion of the children.
It is important that formal art lessons do not
restrictthe natural creativity or imagination
of the children.
delimit abmifcwf uefYowfxm;onf/Thisisaformalwordmeaningtoxthelimitsof
something:
Residents feel that the polices should take
more vigorous action against the teenage
thugs, but the law delimits the power of the
police in such circumstances.
Residents feel that the police should take
more vigorous action against the teenage
thugs, but the law establishes the limits of
police power in such circustances.
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
45/21243
fora a'ocHopfyifrsm;This is a formal or technical word meaning
plants and it can be replaced by the simpler
word, or by the phrase plant life, in non-techni-
calcontexts:
Mike is interested in botany and is looking
for a book on thefora of Australia.
Mike is interested in botany and is looking
for a book on theplant life of Australia.
hand, get out of hand xdef;rEkdif? odrf;r&tajctaeThis is cliche which indicates that a situation is
no longer manageable. The cliche can be re-
placedbyanexpressionsuchasget out of con-
trol orbecome unmanageable:
Some of the marchers were using violence
and police were concerned that the protest
wasgetting out of hand.
Some of the marchers were using violence
and police were concerned that the protest
wasgetting our of control.
imperil tE&m,fjzpfaponf/This is a formal word meaning to put in danger.
Itcanbereplacedbyanexpressionsuchasen-danger, put in danger orput at risk:
People who drink and drive imperil other
people's lives.
People who drink and put at riskother peo-
ple's lives.
Implement taumiftxnfazmfaqmif&Gufonf/This is a formal word meaning to put something
into effect or action:
The school authorities have drawn up a bul-
lying strategy, but it has yet to be imple-
mented.
The school quthorities have drawn up a bul-
lying strategy, but it has yet to be put into
effect.
We do not plan to implementthe suggested
changes to the timetable until next term.
We do not plan to putthe suggested changes
to the timetable into operation until next
term.
perturbing pdwftaESmihft,SufjzpfaomThis is a formal word meaning giving rise to
worry or concern. It can be replaced by a simpler
word such as worrying, disturbing oralarm-
ing.
It is perturbingthat there is still no news of
the missing climber.
It is worrying that there is still no news of
the missing climber.
proponent axmufcHtm;ay;olThis is a formal word meaning someone who
supports an idea or course of action. It can be
replaced by a simpler word, such as supporter,
backer, advocate orpromoter, or the sentence
can be reworded using a verb:The MP is proponentof free further educa-
tion for all.
The MP is a supporterof free further educa-
tion for all.
The MP promotes free further education for
all.
proscribe w&m;0if ydwfyifwm;jrpfonf/
This is a formal word meaning to forbid some-thing. It can be replaced by a simpler word such
as forbid orban:
This is a list of the drugs which have been
proscribedby the Athletics Federation.
This is a list of the drugs which have been
bannedby the Athletics Federation.
This dictator has proscribed all political
meetings.
The dictator has forbidden all political
meetings.
u av
;u@
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
46/21244
*sKHwpfaygif &&eftwGuf a& 130 *gvH ukefus
onf/ qefwpfaygif &&ef twGuf a& 250 rS 650 *gvH t
xd ukefusonf/ trJom; aygifwpfpdwf &&eftwGuf a&
3000 *gvH txd ukefusonf/ tmvl; wpfaygif &&eft
wGuf a& 65 *gvH omvdkonf/
w&kwfjynf w&kwfvlrsKd; 1.3 bDvD,H aexkdifMuonf/ tEd,jynf tdEd,vlrsKd; 1.1 bDvD,H ae
xdkifMuonf/ w&kwfvlrsKd;rsm;onf qefudk tpm;rsm;
onf/ tdEd,vlrsKd;rsm;onf *sKHtpm;rsm;onf/ w&kwf
vlrsKd;rsm;rSm tom;qdku bmrSrcsef tukefpm;onf/ &Sm;
&S m;yg;yg; tom;rsm;udkyif &Sm&SmazGazG pm;Muonf/ tdEd
, vlrsKd;rsm; trsm;pku trJom;rpm;? owfowfvGwff
pm;olrsm;vnf; &dSonf/
tcsufrsm;ukdbmaMumifhajymae&oenf;/urmBuD;tem*wf? jrefrmjynftem*wf? aemifwpfacwf
vli,fvl&G,frsm; tem*wftwGuf ajymae&jcif; jzpf
onf/
urmwGif a&&Sm;yg;rI pwifaeNyD/ 21 &mpkwGif
yif a&uyfBuD; qkdufa&mufp&m&dSonf/ wd&pmefrsm; rsKd;
wkH;rIaMumifh urmhywf0ef;usif csdefcGif&S m uarmufur
jzpfvmaeNyD/ ESpfckudk tcsdefrSD rxdef;csKyfEkdifygu
vlom;rsm; toufab; tE&m,f? a&m*gab;tE&m,fwdkYESifh MuHK&awmhrnf/
vlrsKd;pJGrsm;udk ab;z,fxm;NyD; tdEd,ykHpHESifh
aexdkifMurvm;? w&kwfykHpHESifh aeMurvm;/ ar;cGef;
wpfckuawmh vlom;wdkY wHcg;0 a&mufaeygavNyD/
wurmvkH; twkdif;twmESihf aeYpOfpm;okH;
jcif;udk jyefvnfpDppfzkdY vdkvmNyDqdkwm usaemfwdkY tao
tcsm ajymEkdifoGm;NyD/ yxr vkyf&rnfrSm rvkdtyfbJ tydk
pm;okH;aerIrsm;? tvQHy,fjzKef;wD;aerIrsm;ukd &yfqdkif;pGefYvTwfypf&rnf/ ywf0ef;usif csdefcGif&Smudk xdef;nd
ay;aom pm;aomuf aexdkifrI jzpf&rnf/ odkYavQmhcs
vdkufjcif;jzifh rnfolrQ tm[m&rjynfh0 aoqkH;&onf
[kvnf; jzpfvmrnf r[kwf/ pm;p&m? aomufp&m?
tajccHpm;ukef aomufukefrsm; vuf&Sd vlOD;a&ESifhavmufiSonf/ tusifhom pJGjrJoG m;ygu aemifacwf
tqufqufwGif ywf0ef;usif xdef;odrf;rIvnf; tvdk
vdk ckdifjrJoGm;rnf/
vlaMumifh ysuf&onfjzpf&m vlujyefjyifjcif;
jzifh jyefaumif;vmaponfh enf;wpfenf; om&dSonf/
vltay:wGif wm0ef&dSonf/ oHudkoHzsuf oHacs;wuf?
vludkvlzsuf vlYurmysuf[kom qkd&ef&dSawmhonf/
rvkyfu tjypfjzpfjyD;? vkyfvQif aumif;oGm;rnf/udk,fcsif;pm;w&m;udk ywf0ef;usifu awmif;
qkdaeNyD/ BuD;oludk&dkao? i,folukd oem;? &G,fwludk
av;pm; qdkaom jrefrmh&kd;&m tqdktrdefYonf acwf
awmif;qdkrIESifh tH0ifcGifus jzpfvSonf/ jrefrmrsm; jref
rm jyefyDozdkYvdkvmNyD[k ajym&awmhrnf/ EkdifiHjcm;rS a&m
*gydk; tusihfrsm;udk z,f&S m; acwfvnf;rSDap jrefrm
vnf;qefap[k jzpf&awmhrnf/ ywf0ef;usifuawmh
xdkokdY awmif;qdk aeygavNyD/,ckacwfurmonf vlYaMumifh vlYurmysuf
rnfh urmwpfcktjzpf ajymif;vJoGm;cJhNyD/ vlom;rsm;
aemifwpfacwfvli,frsm;twGuf
*sKH? trJ? qefESih f yJat;udkukdat;
aqmif;yg;
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
47/21245
ykHpHa[mif;? enf;ema[mif;rsm;ESifh aer&awmh/
vlom;u vlom;b0udk owdESifhapmifhMunfh? 0D&d,ESihf
qifjcifaexdkifrSom vlom;wdkY rSDckdtm;xm;&m u
rm onf rysufrqD; qufvuf wnf&dSaernf/ pdwfxm;
a[mif;rsm;udk ajymif;ypfzdkY vdkvmNyD/
urmudkysufapaom taMumif;t&if; ESpfck&dS
onf/ wckrS m pmi,fwGif wdkYxdazmfjycJhaom a&t
&if;tjrpf avsmhenf;&Sm;yg;vmrIESifh wd&pmefrsm;? opf
yifrsm; rsKd;wkH;aysmufuG,fvmrI jzpfonf/ 'kwd,wpf
ckrS m puf&kHrsm; pufu&d,mrsm; ,mOfrsm;rSxGufaom
umAGef'dkkifatmufqdk'f tqdyf"gwfaiGU jzpfonf/ yxr
wpfckudkEkdifu 'kwd,udk EkdifzkdY vrf;yGifhoGm;rnf/
a&t&if;tjrpfudk xdef;odrf;xm;Ekdif&ef twGuf a&udk acRwmokH;pJG&rnf/ Oyrm- qeftpm; *sKHudk
ajymif;pm;rnf/ trJom;tpm; tmvl;udk ajymif;pm; rnf/
vlMuHvQif bmrQrcHEkdif? owdESihfaexdkif&if; tE&m,f
taMumif;&if;rsm;udk wpwpNzdKcs oGm;rnfqdkvQif
rjzpfEkdifp&mr&dS/
wd&pmefrsm;? opfyifrsm;udk xdef;odrf;Ekdif&ef
twGuf awmvdkufrI? zrf;qDrIrsm;udk atmufqkH; txd
avQmhcs ypfrnf/
opfyifrsm;udkvnf; wzufrS pepfwus ckwf,lokH;pJGovdk wjcm;wzufrSvnf; arG;jrLapmifha&Smuf
a&;rsm;? ab;rJhawmrsm; rsm;rsm;pm;pm; vkyfrnf/ odkY
qdku xdktE&m,fESpfckudk xdef;csKyfoGm;Ekdifrnf/ urmr
ao urmraMuawmh/
t"du twm;tqD;rS m vlyif&dSaeonf/ vl
\avmbESifh vl\tm&kHcHpm;vGefuJrI wkdYjzpfonf/ wcGef;wnf; ajym&aomf xdef;csKyfaexdkkfifjcif; jzpfonf/
pdwfudk xdef;csKyfaexkdifyg[k ajym&onfrSm
a,bl,s usvGef;vSonf/ enf;enf;xyfjznfhajymrS ydk
&Sif;vif;oGm;rnf/ tjcm;r[kwf? pdwfukdrdrdtwGuf
aexdkifaom pdwfr[kwfapbJ? pdwfudkurmtwGuf
aexdkifaom pdwftjzpfajymif;vJ aexdkif&rnf[k q kdvk d
&if; jzpfonf/ ,cif u pdwfrSm rdrdtwGuf vkyfudkifaom
pdwf jzpfonf/ ,ckpdwfrS m urmtwGuf vkyfudkifaompdwfjzpfonf/ urmtwGuf vkyfudkifaom pdwf
ESifh r[kwfygu rdrdonf vlowfrIusL;vGefaom vl
owform; jzpfoGm;onftxd &J&J0Hh0Hh qefYxkwfawG;&J
&rnf/
a&t&if;tjrpfESifh wd&pmef opfyift&if;t
jrpfwdkYudk udkifwG,f xdef;csKyfEkdifygu pdwftajccH ajymif;vJoGm;NyD jzpfaomaMumifh umAGef'dkifatmufqdk'f tqdyf
aiGUudkdvnf; xdef;csKyfrIzufodkY OD;wnf ajymif;vJ vm
Ekdifonf/ a&t&if;tjrpf ouf&dSwd&pmef opfyifawm
awmifwdkYESifh umAGef'dkifatmufqdk'f tqdyfaiGYxkwfvkyf
rIwdkYrS m urmysufpD;a&;ESifh qufEG,fae&m a&? ouf&dS ?
opfyifwdkkYtwGuf xdef;csKyf&if;jzifh tqdyfaiGYxdef;csKyf
jcif;vnf; wygwnf; yl;wJGygvmp&m &dSonf/ ESpfckaygif;
rdum urmonf usef;rmvmzdkY aocsmoGm;NyD/ aemifwpfacwf wufvli,f om;orD;rsm; twGuf &wwf
at;p&m jzpfvmrnf/
aeYpOfpm;okH;rIudk ,aeYrSp pwif jyifqif
&efom &dSawmhonf/
at;udkudkat;
]]... pdwfukd rdrdtwGuf aexdkifaom pdwfr[kwfapbJ? pdwfudk urmtwGuf aexdkifaompdwftjzpf ajymif;vJ aexdkif&rnf[k qdkvkd&if;
jzpfonf/ ,cif u pdwfrS m rdrdtwGuf vkyfudkif
aom pdwfjzpfonf/ ,ckpdwfrS m urmtwGuf
vkyfudkifaom pdwfjzpfonf/ urmtwGuf vkyf
udkifaom pdwfESifh r[kwfygu rdrdonf vlowfrI
usL;vGefaom vlowform; jzpfoGm;onftxd
&J&J0Hh0Hh qefYxkwfawG;&J &rnf/...
}}
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
48/21246
rdwfaqGrsm;? rdbrsm;ESihf vkyfazmfudkifzuf
ausmif;q&m q&mrrsm;u rMumcP ar;cGef;udk
ar;jref;wwfMuonf/ ] 'DNrdKU&J U taumif;qkH; jrefrm
ausmif;u b,fausmif;vJ} [l jzpf\/ usaemfu
vnf; ,ckvkdyif tpOfjyefvnf ajzMum;wwfonf/]taumif;qkH;ausmif;qdkwm r&dSao;bl;/ urmay:rSm
vnf; b,frSmrSudk r&dScJhao;bl;/} tcsKd U Za0Z0g jzpf
ukefMuonf/ tcsKdUrS m rausreyf/ rdrd\ ausmif;udkdrS
taumif;qkH;[k ,lqxm;onfh rdbrsm;ESifh q&m
q&mrrsm;rSmvnf; rmefrcsEkdifao;/ usaemf xyfrH &Sif;jy
&jyefonf/ ]wu,fqdk&if rdbawGaum q&m q&mr
rsm;yg ar;&r,fh ar;cGef;trSefu 'Dvdkyg/ jyefvSefpOf;pm;
awG;awmp&mvnf;ygNyD; wefzdk;tm;jzifhvnf; ydktuJ
jzwf&m a&mufygr,f/ uav;awG? ausmif;om; awG[m
tdrfrSmjzpfap? ausmif;rSmjzpfap taumif;qkH;aom
oif,lavhvmrI tawGYtMuHKawGudk &&Sdae&JUvm;/}
vufawGYrusaom arQmfvifhcsuf
rdbrsm;\ cHpm;csufrsm;ESifh cH,lcsufwdkYudk em;
vnf ay;Ekdifygonf/ ausmif;tay:wGif olwdkYrS odkY
(vJGrS m;pGm) IjrifwwfMuonf/ ]uav;\ atmifjrifrI
ESifh ywfoufNyD; ausmif;rSmvkH;0wm0ef&Sdonf/ taumif;
qkH;ausmif;onf tjcm;ausmif;rsm;xuf ydkrdkxda&muf
pGm vkyfaqmifEkdifpGrf;&dSonf} rdbrsm; od&dSoifhonfh t
a&;BuD;aom tcsufwpfcsufudk axmufjyvdkayonf/
arSmfq&m\ yOvufynmrsKd;ESifh ausmif;rsm;
onf atmif jrifrnfh vlom;wdkYudk tqifajyacsmarGUpGm
arG;xkwf ay;Ekdifjcif;r[kwfyg/ qef;ppfMunfhMuygpdkY/ ]
taumif; qkH;ausmif;} [k ,lqonfh ausmif;rsm;wGif
wufa&mufaeMuonfh uav;rsm;pGmwdkYrS m ausmif;
vTwfvQifvTwfcsif;yifusL&Sif(odkYr[kwf) tydkcsdefrsm;odkY
ajy;Mu&jyefonf/ wpfaeYwm ausmif;wGif avhusifhoifMum;xm;onfwdkYudkxyfrHavhvmcGifh&&dSMujcif;yif/
tcsdefydkrsm;pGmay;NyD; usL&Sifwufa&mufMu&onfh
taumif;qkH;
Nidrf;at;qm,m
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
49/21247
tavhudk tm;ay; vdk ajymjyjcif; r[kwfyg/ uav;rsm;
avhusifhcGifh ydkdkrdk &dSonfh oabmudk axmufjyjcif;ESifh
tdrfrSwm0ef,lEkdifrIudk em;vnfapvdkjzpfonf/
b0wGif atmifjrifaom? tqifajyaom ol
rsm; jzpfvmap&efftwGufrS m ausmif;wpfckwnf;ESihf rvkHavmufEkdifyg/ tcsufudk em;rvnfEkdifonfh rdb
rsm;rS m ausmif;rsm;onf olwdkY\ om;orD;rsm;udk xif
ay:ausmfMum; yk*Kdvfrsm;jzpfonfh tJvAwftkdifpwdkif;?
bDvf*dwfESifh befumvfqefwdkYuJhodkY arG;xkwfay;
rnf[ljzpf\/ rdbrsm; udk,fwkdif uav;rsm;ESifh tcsdef
,lNyD; ynma&;yHhydk;rItaejzifh uav;wpfOD;csif; twGuf
tcsdefay;Muyg\avm/
ausmif;rydkYrDu rdbtdrf
ynma&;okawoe avhvm awGU&dSrIrS m pdwf
0ifpm;zG,f&m aumif;vSygonf/ ynma&;wGif xl;cRef
atmifjrifaom ausmif;om;rsm;\ rdbrsm; (q&m q&mr
rsm;r[kwfyg)onf uav;\ Pf&nf? udk,fydkifpnf;
urf;? cH,lcsufESifh todynm wkd;yGm;aponfh pl;prf;avh
vmvdkrIwdkYESifh ywfoufNyD; oifhwifhaom tawG;tjrif
&dSxm;Muolrsm;om jzpfMuonf/ rdbrsm;rS vIHUaqmfrI&dSaom ynmywf0ef;usifukd tdrfwGiffjzpfapjcif;
ESihf t&nftaoG;rDaom oif,lavhvmjcif; tawGUt
MuHKwdkYudk xdawGU&&dSapjcif;jzifh uav;\ Pf&nfzHGHU
NzdK;vmap&ef ysKd;axmifay;Ekdifonf[k ,kHMunf xm;Mu
onf/ oli,fwef; rpwifrDuwnf;uyif uav;\
oif,lavhvmrI c&D;vrf;twGuf rdbrsm;rS wufwuf
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
50/21248
twJGJtm;vkH;udk zwfINyD;pD;avNyD/ 6 ESpf orD;t&G,fwGif
e,l;a,mufwkdif; owif;pmESifh pmtkyf 6 tkyfudk aeYpOf
zwfIawmhonf/ touf 12 ESpfwGif aumvdyfwufcGifh
&&dScJhNyD; touf 15 ESpf t&G,fwGif rpf&DS*efjynfe,f
wuodkvfwGif tqifhjrifhocsF mjy q&mrwpfOD; jzpfaeavNyD/
aemufxyfwpfOD;rSm t*FvefrS &kofavm&efYpf
jzpf\/ rdbrsm;rS tdrfwGif;ynma&; ywf0ef;usifaumif;
udk zefwD; xm;&dSay;cJhonf/ aw;*Dw? uav;ynma&;
upm;p&m ypnf;rsm;ESifh ynma&; avhvmrIrsm;ukdk &&dScJh
onf/ udk;ESpft&G,fwGif uif;b&pf Level pmar;yJGudk
ajzqdk atmifjrifcJhavonf/ ykHrSef 16 ESpf t&G,frsm;om
0ifa&mufajzqdkonfh pm;ar;yJGjzpf\/ 10 ESpf orD;t&G,fwGifA Level atmifjrifcJhNyD; atmufpzdkY'fwuodkvfodkY
toif 12 ESpf t&G,fwGif wufa&mufcGifh &&dScJhonf/
rdbrsm;rS ar;oifhonfh ar;cGef;
jzpfpOf 2 ck pvkH;wGif ynma&;atmifjrifrI?
xl;cRefrIwdkYrS m tdrfrS m tpjyKjcif;ESifh i,fpOfuwnf;u
yif tcGifhtvrf; &&dSjcif;wdkYjzpfaMumif; awGUjrif&ygrnf/
ausmif;rS yHhydk;ulnDrIjzifh atmifjrifrI &&dSrnfudk apmifhpm;arQmfvifhaernfhtpm; jrefrmrdbrsm;onf rdrddwkdY udk,f
wkdifyif tdrfrStpysKd; ulnDyhHydk;rIay;&ef txl;ta&;BuD;
onfudk odjrifem;vnfoifh\/ txl;ojzifh ynma&;
wefzdk;rsm; usqif;ae&onfh umv0,f tdrfESifh rdb
wdkY\ tcef;u@rS m uav;i,f\ tem*wfynma&;
twGuf ydkyif tc&musaeawmhonf/ rdbjzpfonfh
rdrdwdkY tydkif;\ txl;ta&;ygrIudk oabmaygufoifh
ygonf/
wGif rdbrsm;rS yxrqkH; ar;cGef;xkwfoifh
onfrSm odkY jzpfoifYonfr[kwfygvm;/
] ausmif;q&m q&mrawGeJY ausmif;&JU
wm0ef&dSrIudk rajymcifrS m wdkY&J U uav;ynma&; atmif
jrifrItwGuf tdrfuaeNyD;awmh wkdYudk,fwkdkffif wm0ef,lzdkY
tqifoif hjzpfMu&JUvm;/}g
jidrf;at;qm,m
aZmfxufwkdY twef;ydkifq&mru tawmfqdk;
wmyJ/ taMumif;aMumif;aMumifh cGifhrwdkifrdyJ ausmif; 3
&ufav; ysufvdkufrdygw,f? rdbac:cJh&rwJh/ udk,fY
bmom &kdufESuf qkH;rvkdufvnf;jyD;wJh[m? BuD;aom
trIi,fatmif i,faomtrI yaysmufatmifvdkY r&dSbl;/
zm;zm;,m;,m; raeEkdifwmeJY bmr[kwfwmav;udk
awmif ykHBuD;csJUawmhwmyJ/ rdbac:rvm&if ausmif;
tkyfBuD;&kH;wifrwJh/ wifaygY/
aZmfxufwdkYuvnf; q&mrrdkY &kdufvdkufwm
omcHrS m 'DvdkNcdrf;ajcmufwmrsKd; vkH;0rBudKuf/ ausmif;
tkyfBuD; &kH;ruvdkY NrdKUe,fynma&;rI;&kH; wifvdkufyapOD;?
'DvdkykHpHeJYawmYjzifh b,frdbudkrS rac:? q&mr BudKufo-
vdkomvkyf ajymvdkufawmh b,ftcsdefxJu rsufrkef;
usKd;aew,frodygbl;? qlaqmifhNyD;awmhxGufoGm;vdkkuf
wm? ausmif;tkyfq&mBuD;uvnf; wef;ac:awmhwmyJ/]armifaZmfaZmfxuf kH;cef;vmcJh} wJh/
ajymvdkYomajymwm ausmif;tkyfBuD; a&SUSus
qifajcay;zdkY bmrSBudKrpOf;pm;&ao;/ tazajymbl;wm
owd&awmY vdrfzdkYawmif r0HYr&J jzpf&w,f/ taz q,f
wef;wkef;uwJY tazeJY oYloli,fcsif; ausmif;ajy;wm
ay:oGm;NyD; twef;ydkif q&mreJY jyemwufawmh
ausmif;tkkyfq&mrBuD; kH;cef; a&mufNyD; aemufaeY rdb
ac:vmcJh ckdif;owJh/ tazuvnf; tdrfrSmjyef rajym&Jawmh oli,fcsif;eJYwkdifyifNyD; &yfuGufxJu qkdum;
q&mawGudk 5 usyfpDeJY taz ta,mifaqmifay;zdkY
0g;&ihfudk
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
51/21249
iSm;owJh/ qkdum;q&mawGuvnf; wkdufykHawGbm
awGawmif &Sm0wfvmay;owJh/ (tazwdkY ausmif;om;
t&G,fu waeukefqdkum;eif;vdkYawmif 5 usyf &zdkY
rvG,fbl;wJh? tazuvnf; tdrfuaeckd;ay;&wmqdkyJ)/
ausmif;tkyf q&mrBuD;a&SU&yfNyD; tazwdkYu cyfwnf
wnfeJY uRefawmfwdkY a&mufygNyD q&mrBuD;vdkY ajymvdkuf
awmh q&mrBuD;u tazwdkYac:vmwJh qdkum;orm;awGudk MunfhNyD; bmawmfvJvdkY ar;vdkufawmh qdkum;
q&mawGuvnf; taz ygvdkY ajymvdkufowJh/
q&mrBuD;u tazudk eifhtaru b,fwkef;
u aemuftdrfaxmif jyKvkdufwmvJwJh/ tazu
aMumifNyD; ]Asm bmjzpfvdkYvJ} qdkawm?h q&mrMuD;u]
eifYtazu kH;0efxrf;qdk? 'guqdkum;orm;yJ igawmif
NyD;cJhwJh okH;av;&ufurS iSm;pD;xm;ao;wm [kwfw,f
rdkYvm; qdku m;q&m} qkdNyD; qdkum;orm;bufvJ vSnfhajymvdkufa&m/
qkdum;q&muvJ [kwfuJhwJh/ tJrSmwif tazwdkY tvdrf
awGay:oGm;NyD; 0g;Eku0g;&ifhywf r&bl;? rSwfxm;vdkY
q&mrBuD;ajymwm cH&owJh/ aemuf ausmif;rSma&m
tdrfrSmyg tdkufcH&owJh/
pOf;pm;prf;? pOf;pm;prf;? q&mBuD;udk b,fvdk
qifajcay;&rvJ/ [kwfNyD odNyD? q&mBuD;u csJorm;?
ESpfvkH;xDorm;? tm;tm;&dS (q&m q&mrawG vpf&if
vpfovdk ) csJxdkifwGufaewwfwm? ESvkH;*Pef;eJY qif
0g;EkywfwJhacwfarmifausmif;om;
ajcay;&r,f? [kwfNyD/
ausmif;tkyfq&mBuD; &kH;cef;a&mufawmh
] vkyfprf;ygOD; rif;u? ausmif;vJ ykHrSefrwuf? rdbac:
ckdif;wmvnf; rac:eJY? q&mrudk rxDav;pm; vkyf
aew,fqdk} a'goBuD;wwfwJh q&mBuD;u qD;a[mufawmhwmyJ/ uRefawmfvnf; rsufESmi,feJY ab;u q&m
q&mr awG rsufESmMunfhNyD; ] [kd - - q&mBuD;eJY om;ESpf
a,mufxJ ajymyg&apcifAs} vdkY ajymvkdufawmh q&m
q&mrawGawmif aMumifoGm;ykH &w,f/ bmvJ[aygY/
q&mBuD;u ] bmjzpfvdkYvJuG} qkdawmY acgif;ikHYxm;NyD;
]q&mBuD;eJY ESpfa,mufxJ ajymrSudk &rSmrdkYyg}/ a'go
rsufESmeJY q&mBuD;yg Za0Z0g jzpfoGm;NyD; ]uJoGm;oGm;?
q&m q&mrawG udk,f0if&r,fY twef; udk,foGm;vdkufMuawmh} wJh/
q&mq&mrawG xGufoGm;MuNyDqdkrS ]uJ ajym
rif;ubmjzpfwmvJ} ab;bD aemufausm rvkHovdk
[kdMunfh'DMunfh vkyfvkdufNyD;rS wdk;wdk;av; ]'Dvdkyg
q&mBuD;? tdrfrS m pD;yG m;a&; tqifrajywm MumygNyD?
xGufayguf wpfcktaeeJY ESpfvkH;xD xdk;awmhvnf; wpf
cgrSrayguf jzpfaewm? tcktarhaqGrsKd;awG tdrfrSm
aqme,fbufu bdk;awmfwpfa,muf a&mufaeNyD;ESpfvkH; twdwfay;wm t&rf;rSefw,fajymvdkY oGm;
em;axmifaewm? wu,frSefw,f q&mBuD;&m} ajym
&if; q&mBuD; rsufES m tuJcwfvdkufa&m? uGufwdyJ/
tawmfudk pdwff0ifwpm; jzpfoGm;wJhykH/
] a[ - -bdk;awmf[kwfvm;? olub,fvdk
twdwfawGay;NyD; b,fvdkrSefwmwkef;[} wJh/ ] raeYu
aeYcif;u oGm;awmif;awmh opfwkH;BuD; vufnKd;
xdk;jyw,fav/ tarwdkYu opfu ajcmuf? wkH;u cGef?
ajcmufcGefqdkNyD; awmh aumufMua&m}
]at;av? tJvdk aumuf&rSmaygh? tJ-
-'gayrJh raeYu naeuxGufwmu okH;wpf r[kwf
vm;? bmqkdifvdkYvJuG}/
]qkdifwmaygh q&mBuD;&m wJYMuD;ay;wmav
opfwHk;qdkwm oHk;wpfaygY q&mMuD;&JU} ] [m- okH;wpf
opfwkH;? opfwkH;okH;wpf - - rSefvdkufwmuGm} pm;yJGudkykwfNyD; tm;rvkdtm;r& 0kef;ueJY x&yfvkdufNyD;rS w
a,mufa,mufrsm; jrifoG m;rvm; pkd;&drfykH [kd'DMunfh
-
8/8/2019 Maukkha Education Magazine No.4
52/2