maukkha education magazine 6
TRANSCRIPT
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
1/156
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
2/156
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
3/156
tzGihfpum;
pdwful;tawG;rsm;jzihfom avmu urmBuD;udk wnfaqmufxm;ygonf/ tawG;rsm;aMumihf Nidfrf;csrf;Ekdif
ygonf/ tawG;rsm;aMumihf ylavmifEkdifjyefonf/ tawG;rsm;jzihfom zefwD;&,lEkdifygrnf/
odkYqdk&aomf pepfwus avhusihf ysKd;axmifay;&rnfh pGrf;&nfrsm;teuf pOf;pm;awG;ac:rI pGrf;&nfrSm
wpfck tygt0ifjzpfonf/ yifrwm0efudk rysufuGufoihfyg/ ]pdawe? ed,awavmaum} [kqdkxm;ygonf/
arG;zGm;pOfu tajccH tusqHk;jzpfaom? rjynfhpHkao;aom awG;ac:wwfrItqihfrQom vlwkdif;wGif ygvm
cJhonf[k qdkygonf/ twaemrwd tajccH pOf;pm;rI tqihfjzihf rlBudK pmoifcef;rsm;udk 0ifa&mufvmMuonf/ 10
wef;atmifjrifNyD;aemuf? bGJU'D*&Drsm; &&SdNyD;onfhaemufwGifum; tqihfudk vGefajrmufoihfonf r[kwfygvm;/
rwlnDonfh Pf&nftrsKd;rsKd;ESihf pOf;pm;awG;ac:rI pGrf;&nfrsm;udk qufvufzGHYNzdK;ap&efrS m ausmif;rsm;udk
zGihfvSpf&onhf &nf&G,fcsuf wpfcsufjzpfonf/ ynma&;\ tqHk;pGefaom &nfrSef;csufvnf; jzpfygonf/
&SifoefrIESihf qufpyfaeonfh vlom;pGrf;&nf zGHYNzdK;vmap&ef avhusihfysKd;axmifay;rIudk wm0ef
,lxm;Muonfh ausmif;q&mq&mrrsm;taejzihf OD;pG myxr awG;awmMu&ygvdrfhrnf/ tcsuftvufrsm;? jzpfpOf?
jzpf&yfrsm;udk od&Sdap&ef oifMum;&if; awG;ac:pOf;pm; wwfvmap&eftwGufvnf; oifMum;rI enf;vrf;
toG,foG,fudk toHk;jyKoihfygonf/ trSm;? trSef? tqdk;? taumif;? rnfodkYrnfyHk a&;om;&onf? wGufcsuf&onf?
awG;ac: pOf;pm;&onf? tcsif;t&mrsm; qufpyfaeonf? tusKd;qufrSm odkY &onf? enf;vrf; wpfckomvQif
r[kwfbJ vkyfaqmif&ef tjcm;enf;vrf;rsm; &SdaeEkdifao;onf... ponfwdkYudk uav;rsm;udk,fwdkif odjrifem;vnf?
cHpm;wwf vmap&ef OD;aESmufzGihf ay;&rnfh olrsm;yif r[kwfygavm/
w,loef? wzufowf? waZmufuef; twA[kdjyK awG;ac: pOf;pm;jcif;tavhrS m tE&m,f rsm;vSacs
onf/ xkdaxmifacsmufxJwGif olwdkYav;awG ydwfrd raeap&ef vrf;nTefulnDjcif;udk taumif;qHk; zefwD;ay; Ekdif
onfh ae&mXmerS m ]pOf;pm;awG;awmaeonfh pmoifcef;rsm;} yifjzpfawmh\/ wpfOD;csif;pD\ todPf&nfESihf
ESvHk;&nf zGHYNzdK;vmap&efrS m qufpyfaeygonf/ rQwaom pdwfxm;jzihf awG;ac:wwfrSom Pf&nf? ESvHk;&nf?
pmempdwf? tusKd;wl yl;aygif; aqmif&Gufwwfjcif;ESihf y&[dwpdwfwdkYudk &&SdEkdifMuygvdrfhrnf/
arG;&myg tajccHtqihf awG;awmwwfrIrSonf usKd;aMumif;qufpyfpOf;pm;jcif; logical thinking,
a0zefqef;ppfpOf;pm;jcif; critical thinking tqihfESihf wDxGifzefwD;pOf;pm; awG;awmjcif; creative thinking
tqihfrsm;txd a&muf&Sdvmap&efrS m &SifoefEdkf;Mum;aeaom? ] t a w G; o i f& dk; n Te f; w r f; } rsm;jzihf yHkazmf zefwD;,l&ygonf/xdkYtjyif rdrdESihf rdrd\ rdom;pk? &yf&Gm vlrItzGJYtpnf; tusKd;udk vdkvm;aom pdwfxm; positive thinking
&Sdvmap&efvnf; aemufxyf wqihfwuf avhusihfMuygOD;pdkY/ odkdYrSom vlom; ydkqefvmygrnf/
rwlaom pGrf;&nfrsm; uav;wkdif;wGif ukd,fpD&SdMuonf/rwlaom awG;axmifhrsm; udk,fpD&Sdaeonf/
rwlaom pGrf;&nfrsm;? rwlaom awG;axmifhrsm; tm;vHk; tqihftwef; jrihfjrifh zGHYNzdK;ap&eftwGuf ysKd;axmifay;jcif;
rS m ydkrdk pkdajypdrf;vef;aom vlrI0ef;usif tem*wfyifjzpfonf[k ,HkMunfrdygonf/
armuynma&; r*Zif;
arv 2011
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
4/156
C O N T E N T StrSwf(6)Aprial 2011
uAsm 5aeEG,f? tkd;a0rsKd;? Mucwf? ESif;cg;rdk;? tdacsm (0gxem)?atmif'if/
umwGef; 11ausmfol&def? 0PaZmf? EkdifiHwum
jynfwGif;ESihf e,fpyf ynma&; owif; 14
uav;u@tdyfawmh yHkjyif? Ekd;awmhoDcsif; (uAsm) oefY 24
*syefuAsm rdwfquf a'gufwmoef;xGef; 25
Nidrf;csrf;a&; yef;csDum; q&marm& 26
pmoifcef;xJrSm xnfha&;cGihf r&Sdao; armif&Sif;oefY 28
tE&m,f&SdwJh "gwfa&mifjcnf oQif,E&m; 29
avhvmp&m vufoauFw bmompum; 31a&S;a[mif; tdEd, ,Ofaus;rI q&mr*Fvmatmifrif; 32
jrefrmh&dk;&m upm;enf; (a&TpGefndK) pHxGef;atmif 40
pum;xm uAsm wuodkvfawmom; 41
aqmif;yg;&Sifoefjcif;? rdcifbmompum;ESihf ausmif;ynma&; odef;Ekdif 42uav;rsm;udk vdrfwwfatmif oifay;ol atmif 45
a&SUquf&r,fh vrf; avajyat; 47bkef;awmfBuD; pmar;yGJrsm; t&SifZ0e 50
26
80
42
104
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
5/156
EdkifiHwum ynma&;owif; 52
armu txl;u@ 63awG;awmrIpGrf;&nf tqihfrsm; Bloom 64
Critical Thinking ESihf qufpyfaeaom at;udkudkat; 65
azmufxGufawG;ac:wJh Oya' zavmhqzD acsmtdEG,f 68jrefrmEkdifiHom; q&mrsm;ESihf a0zefydkif;jcm;pOf;pm;jcif;
a'gufwmodef;vGif 71
awG;ac: MuHq ynm&yfudk vdkvm;ol EkdifaiGodrf; 73toHk;rjyKao;wJh OD;aESmufrsm; odef;Ekdif 80
OD;xkyfajcmufvHk; pOf;pm;enf; De Bono 83ysKd;axmifay;&rnfh awG;awmrIpGrf;&nfrsm; 84
pOf;pm;awG;awmaeaom pmoifcef;rsm; cifa&TvdIif 85
ynma&; [mo 94ausmif;q&mq&mrqdkol[m
w&m;&Hk;a&muf q&mrq&mrtwGuf vufaqmif
tufaq;rdcifwa,muf\ tXrajrmufrkom; pif'&Jvm; 96ESrf;aphwdkY&JUatmifyGJ ol&d,rsKd; 99
96
40
125
32
73
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
6/156
twdkifyifcH t,f'Dwm aeEG,f
t,f'Dwm odef;Edkif
vufaxmuft,f'Dwm a':vdIif? &Jjrifhausmf
&Hk;tzGJY 0if;0if;rif;? EG,feD
armupmvHk;'DZdkif; kazursufESmzHk;'DZdkif; ntz
twGif;'DZdkif; ol&defrif;? msrtwGif;yef;csD xG#fatmif? 0PaZmf?
ausmfodef;
jzefYcsda&;wm0efcH EG,feD? 'Dt,f? mkimqufoG,f&[email protected]
www.maukkha.org
EkdifiHwum ynma&;ausmif;q&mrmef &ScHxdwJhtcg jrifhjrifh 102
ivsifvdIfif;u ykwfEdI;vdkufwJh tMuifemw&m;ESihf trsufa'go
jrwfyef;&Sif 104
vufzuf&nfoHk;cGufESihf rdef;uav;rsm;twGuf ynma&;
&Jjrihfausmf 107
usef;rma&;tem;,lzdkY cEmudk,fu azmfjyaeaom tcsufrsm; 110
0wKwdkaEGOD;&GufaMuG eD*sLvdkif 112
udkoDvESihfod'w urmykvJ 115olBuD;OD;rHIESihf ol\ opfcGyifrsm; aZmfrif; 118
tEkynm aysmufwJhaeY pdrf;pdk 122
wHwm;u vltdk xifvif; 125
armu tcef;quf 0wK&SnfurmESpfck (Zmwfodrf;) Z,Ekdif 141
99
118
102
107
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
7/1565
ykHjyif
wHcg;r&dSwJh &Gmav;w&Gm &dSowJhuG,f/
tJ'Dh&GmrSm a&Trvkdbl;
a&yJvdkowJh
tJ'Dh&GmrSm zdeyfrvkdbl;
yJcGyfyJvdkowJhtJ'Dh&GmrSm tdrfawGudk opf0g;awGeJY
aqmufMuowJh
ajcwH&SnfawGwJh
ajcwH&SnfqdkrSawmh avScg;vnf;ygowJh
tJ'DhavScg;awG[m
tvGefyOvufqefowJh
nzufqdk om;&JawGrvmcif
tay:wifowJhaeYzufqkd vdkovdk jyefqif;owJh
tJ'Dh&Gmav;[m
tvGefvSw,fqdkwJhowif;
owif;ysHUvmowJh
Ow&tvif;oQifuawmh
wHcg;&dSayr,fh wHcg;rydwfyJ xm;cJhwwfowJh
olwif;&if
vlysif;vdkYvnf; ac:wwfowJholYajczsm;rSm pum;awG&dSowJh
olYvufzsm;rSm uAsmawG&dSowJh
'DvkdeJY
tvS&SmykHawmf zGifhzdkYqdkjyD;
arSmf&kHawmBuD;xJudk 0ifoGm;yga&mwJhuG,f/
aeEG,f
(q&mMuD; axmifuvGwfwJh nrSm a&;jyD; vufxJta&muf ykdYcJhygw,f/ aEGrdk;aqmif; pmpOftwGuf
ref;acsmif; va&mifpmayukd ay;cJhygw,f/)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
8/1566
uAsmu ...
urmMuD;u
uAsmqefw,f
obm0BuD;ut&kdif;qefw,f
a&ajrawmawmifawGu
'DZdkif;qefw,f
cJ,rf;rD;ausmufawGu
olpdrf;qefw,f
usaemfh tawG;awGu
awmqefw,frif;tjyHK;awGu
r[mqefw,f
tdrfu rdef;ruawmh
ykHjyifqefw,f
vufukdifzkef;u
rdef;rqefw,f
&kd;om;wJh wkdif;&if;olav;uvnf;
bkdqefw,f
csKd;jzLiSufu
'@m&Dqefw,f
pdwful;awGu
tdyfrufqefw,f
OuXBuD;u
&kyf&Sifqefw,f
q&m0efwa,mufu
tEkynmqefw,f
*Dwuawmh
edAmefqefw,f
usnfqefu
NydKifyJGqefw,f
abmvkH;orm;u
pD;yGm;a&;qefw,fawmom;u
yJGpm;qefw,f
'kuonfwcsKdUu
a&ay:qDqefw,f
bkdiftkd*&yfzDu
0wKqefw,f
Oya'awGuumwGef;qefw,f
aqmif;yg;awGu
ig;pdrf;onfqefw,f
ig;awGuawmh
a&udkqefw,f/
xGufajy;awGu
aumif;bdGKifqefw,faumif;bdGKifawGu
tjymqefw,f
teDawGuawmh
ta&mifqefw,f/
ta&mifawGu
tjrifqefw,f
tjrifawGu
tarSmifqefw,f
owif;xkwfvTifhcsufawGu
wabmifqefw,f/
t&yfxJ [kdom;trdu
tay;t,lqefw,f
wdkufcef;jywif;0u
rsufESmav;u
tdrf&Sifqefw,f
trdefYr&qdkifu
oBuFefqefw,f
bm;bD,mu
uvyfppfqefw,f
&Gma[mif;uawmh
ppfyJGqefaew,f/
b0u
avmif;upm;qefw,f
aemufqkH;c&D;u
aumuf&dk;rD;qefw,f/
tcspfu
bmoma&;qefw,fAk'u
armf',fqefw,f
armf',fvfawGu
aMumfjimqefw,f/
vrf;o&Ju
vlBuD;vlaumif;qefjyD;
t&dk;qkH;uAsmuawmh
uAsmqefygw,f/
tdk;a0rsKd;(21 -3- 2011)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
9/1567
96 ru& &moDzGm;
csKdayghuswcGufeJY 'DreufrSm
tiJu tvif;ESpfrsm;pGm a0;vGef;w,fwJh
vli,fyDbd pm;yGJcHkudk '&rfvkyfwD;
yg;pyfu vkdufnnf;rdw,f
'DvdkyJ tvGrf;ajz&wmaygh...../
a'gifxdkifr,f
uAsmtaMumif; pmtaMumif;
[dktaMumif; onftaMumif;
a&mufwuf&m&m ajymr,f
'DvdkyJ tvGrf;ajz&wmaygh...../
rdk;wpdrfhpdrfheJY nqdk&if
*pfwmudkydkuf aw;tvdkufawG
rSwfrdatmif xyfwvJvJwD;r,f
'DvdkyJ tvGrf;ajz&wmaygh...../
ru&&moDzGm; igY twGufawmh
tarhudkvGrf;aMumif; rajymbl;
rdom;pkudk vGrf;aMumif; ra&;bl;
ausmif;awmfBuD;udk vGrf;aMumif; rwdkifyifbl;
&moDpmawGudk vGrf;aMumif; rzGifh[bl;
wdk;wdk; zGzG
&ifxJrSmyJ NrdKcsxm;r,f
'DvdkyJ tvGrf;ajz&wmaygh...../
Mucwf (&if;-8)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
10/1568
armft&m&m[marmf
awG;awmrdorQpdwful;awG
arQmfav&m&GufopfEkpdrf;pdrf;awG
wdrfpkdifvGifhjymjym
wudk,fwnf;ESpfESpfNcdKufNcdKuf jynfhjynfh00NyHK;rd&m
armfygyJ
ckcPi,fawG
armfayghjrifEkdiforQtcsdefumvwaMum
a0;vHarmarmaeYrsm;
armfav
tjypfuif;
&iftarmajy
qnf;vnf;csKd
[kdbufurf;uawmifwef;awGaemuftxd
avcsKduav;aoG;vkdufcsifawmh{&m0wDa&
a[m'DrSmjrpfuav;wpif; pD;qif;aygh
warmfarmfeJYpD;aygh
woGifoGifeJYarmfa&
rif;&JUpGef&JBuD;[m
ausmufaqmifxdyfzsm;rSm&yfvkdY
olYawmifyHarT;awGukd wzGzGeJY
'DnxGufvmr,fhvrif;ukdrif;twGufxkd;okwfay;tkH;rwJh
'DtcsdefrSm
b0taMumif;rajymaMu;
avmuBuD;taMumif; rajymaMu;
[kd;ajrmufykdif;yef;Ek a&cJ&moDrSm
armf[maEG;axG;pGm jzmus&aytkef;r,f
wu,fqkd
ikdcsvkdufcsifwmMunfMunfEl;El; rsuf&nfawG pkdepfaewJhtxd
armf
tqkH;r&SdwJh cGeftm;awGeJY
jyef&r,fvkdY arQmfvifhrxm;wJh cGeftm;awGeJY
EknHheuf&SKdif;wJhcGeftm;awGeJY
armhftwGuf
tJ'Dhnurkd;awG&Gmw,f
em&Daygif;rsm;pGm
emusifatmf[pfoHeJY
x&Hwcsyfjcm;NyD;wkef&D[kdufarmcJh&ygw,f
oef;aumif,HtarSmifvrf;rBuD;ay:rSm
wapwaumifvkdvDAmukdtqkH;wifarmif;ESifcJhrd
wefygw,farmf
bmeJYyJvJcJh&vJcJh&
aoG;awGacG;awG aoi,faZmawG[m
vufaq;uefxJrSmoefYpifcJhygNyD
oefYoefYpifpif at;at;csrf;csrf; armf
wzGJzGJwpdrfhpdrfh armf
tNrJ&GmoGef;aeavrnf armf
bmawGyJBuHK&BuHK&b,fvkdtajctaexJrSmjzpfjzpf
'DrsufESmav;
'DtNyHK;av;
'Dtjypfuif;rIav;[m
armfaerSm
armfygyJ
armfav
armfaygharmfa&
wD;cwfvkdufprf;yguG,f
toHtufaewJh
toHt aewJh
BudK;jywfaewJh
a[m'D'Pf&m&awmtkyfBuD;ukd/
ESif;cg;rkd;28 rwf 2011
cspfzGJY&m
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
11/1569
olwdkY twGuf
a&jrihfrS Mumwifh
ynmjrifhrS vlrsKd;wifh
ynma&;twGuf vrf;avQmuf
r&yfem;Muwmjrifom
toufqufzdkY &ifbwfa[mif;avmif;avudk &I&dIufoGif;
urmMuD;vnfywfaeyHk
rqkdifovdkvdk
tdyfarmusaewJh NrdKUjynudk
va&mifaomhcsufawGeJY zGihfp&mrvdk
em&DoH wxyfxyf
aMumifvdrfavSum; tqihfqihf
&xm;OMooH wnHnHum&efrnD toHk;tEIef;awG
tedrfhtjrihf Z,m;awG
vlYywf0ef;usif bufvdkufrIawG
rwlnDMuwJh uHw&m;awG
Pf&nfrwlwJh OD;aESmufawG
ajymif;vJaewJh urmMuD;rSm
acwfa&pD;ESihf tnD
ynma&; wdk;wufapzdkYtcGifhta&; nDrQpGm&zdkY
&SmazGpkaqmif; jzefYa0 oifMum;aewJh
ausmydk;tdwfeJY q&mawG
tem*wfudk xkyfydk;xm;wJh uav;awG
pmoifcef;xJu q&mq&mrawG
BudK;pm; c&D;qufaevdkufMuwm
2011 ckESpf a&mufaeygjyD/ /
tdacsm
0gxem b0t&nftaoG; jrihfwifa&; oifwef;ausmif; (&aemif;jrdKU)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
12/15610
tar&duefEdkifiH ta&SUzufjcrf;rSm rkefwdkif;uswJh aeYwpfaeY
avjyif;awGwdkufw,f
opfyifMuD;awG NydKvJw,f
vQyfppfrD;awG jywfw,fb0 wckvkH; arSmifrJoGm;awmhw,f?
tJ'Dvdk qdkrdawmh
ydkw,fxifMur,f
jyefiJhMunfhawmh
ppfqdkifuvkH;eJY obm0qdkifuvkH;
rkefwdkif; ESpfck'Pf wNydKifxJ cHpm;ae&wJh
jrefrmjynfolawG&JU emMunf;zG,fb0awG*syefjynfolawG&JU aMuuGJzG,fted|m&kHawG
vpfAsm;jynfolawG&JU tHBudwfwufacgufoHawG?
[kwfyg&Jh? usaemf ydkrdygw,f
aMumufvdkY xGufajy;vmwJh vlwa,muf
aMumufwwfzdkY tqifoifhjzpfaewm cGifhvTwfMuyg
txl;ojzifh
touf 48 ESpfjynfhwJhaeYrSmrSrkefwdkif;us? rdk;awG&Gm? rD;awGjywf
tarSmifxkxJrSm rdwfaqGiwf ae&olrdkYyg?
aMomfarG;aeY qdkwm
ra&mufcifrSm enf;enf;avmuf &ifckefvIyf&Sm;
a&mufawmhvJ 24 em&DMum wpHkw&mt"dym,f &Sdaeovdkvdk
NyD;awmhvJ trSwfwrJh ukefqkH;oGm;cJh
49 Budrf&SdcJhygjyD?
aMumufp&mawGjynfhESufaewJh b0xJu usaemfharar
'DaeYwaeYvkH;
bk&m;pifa&SUrSm 0wfjyKjyD;
aMumufwwfwJh olYom;BuD; tE&m,fuif;atmif
qkawmif;ay;aevdrfhr,f
aus;Zl;yg arar/ /
atmif'if
(rwfv 8 &ufaeY rdrd\ 48 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&?)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
13/15611
umwGef;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
14/15612
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
15/15613
EdkifiHwum umwGef;
pOf;pm;a
wmhpOf;
pm;aew
myJ
pkaygif;pOf;pm;wm wu,fwrf;rSmaum
tvkyf jzpfygYrvm;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
16/15614
jynfwGif;ESihfe,fpyfynma&;owif;
a&G;aumufyGJBudKumvrsm;u wkdif;&if;om;
ygwDrsm;\ arQmfvifhcsuf wpf&yfrS m vTwfawmfwGif
wkdif;&if;om; &ifaoG;i,frsm;\ ynmoifMum;a&;
tcGihftvrf;rsm;udk w&m;0if wifjy awmif;qdk&ef jzpfonf/
txl;ojzihf a'owGif; vkyfief;cGifrsm;ESihf
qufpyfEkdifrnhf toufarG;0rf;ausmif; oifwef;rsm;
vdktyfcsuft& oufarG;oifwef;rsm; wdk;jrihf zGihfvSpf
EkdifcGihfESihf wkdif;&if;om; bmompum;udk ausmif;wGif
w&m;0if oifMum;cGihfrsm; &&Sd&ef BudK;pm; wifjy oGm;rnf
[k tm;cJ xm;cJhMuonf/ odkYvnf; xkwfazmfajymqdk
cJhMuonf/ xdkYtjyif wkdif;&if;om; jynfolwdkYudk a&G;aumufyGJ umvtwGif; arQmfvifhcsufrsm; ay;cJhMu
onf/
odkY&mwGif raeYuusif;ycJhonfh jynfolY
vTwfawmf tpnf;ta0;wGifrl wkdif;&if;om;wdkY\
ynma&; arQmfrSef;csufrsm; wufwufpifatmif vGJrSm;
oGm;NyDjzpfaMumif; EkdifiHa&; oifcef;pmudk aemufxyfwpfBudrf &vdkufMuonf/
rmefatmiftrwf OD;atmifpdefu &ckdifjynf
e,fwGif pufrIoifwef;ausmif; zGihfvSpfay;&ef tpDtpOf
udk ar;jref;&mwGif odyHESihfenf;ynm 0efBuD; OD;aomif;u
rvdktyf[k wHk;wdwd y,fcsvdkufonf/ wkdif;&if;om;
vli,frsm; taejzihf Zmwd &yf&Gma'oudk rpGefYbJ 0goem
yg&m oufarG;oifwef;rsm; wufa&mufNyD; a'owGif;
tajccH vkyfief;rsm;wGif vkyfudkifjcif;jzihf *kPfodum&SdpGm&yfwnfEkdifrnfh tcGihftvrf; qHkIH;vdkuf&jcif;yifjzpf
aMumif; ynma&; okawoD q&marm&u armuodkY
wdkif;&if;om; arQmfvifhcsuf rsm;udk 0efMuD;OD;aomif;ESifh a'gufwmcsrf;jidrf;y,fcs
udk,fxludk,fx aEG&moD rGefpmayoifwef;wpfck
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
17/15615
yk*vduausmif;rsm; tpdk;&ausmif;
rsm;ESifh twl ZGefvwGif jyefzGihfrnf
2010-2011 ynmoifESpfu zGihfcGihf&cJhaom
yk*vdu ausmif;rsm;rS m tpdk;& ausmif;zGihf&ufrsm;twdkif; ZGefvtwGif; zGihfrnf[k od&Sd&onf/
]yk*vduausmif;awG&JU tcef;u@u ,SOf
NydKifrIrsm;vmwmeJYtrQ wm0ef,lrI tydkif;awGrSmvnf;
ta&;ygvmygw,f} [k yk*vdu ausmif;wpfausmif;\
ynma&;wm0efcH ausmif;tkyf q&mBuD;u armuudk
ajymjycJhonf/
jrefrmjynfwGif&Sdaom yk*vdu ausmif;rsm;
onf tpdk;& oifdk;Gef;wrf;rsm;twdkif; oifMum;Mu&rnhftjyif ausmif;zGihfcsdefESihf pmar;yG J ppfaq;rIrsm;rSm
vnf; tpdk;&ausmif;rsm; enf;wlyif aqmif&GufMuonf/
tcsKUd yk*vduausmif;rsm; aEG&moDwGif t*Fvdyfpm?
uGefysLwm wdkYudkvnf; oifMum;ay;vsuf&Sdonf/
]yk*vduausmif;qdkwm [dk;t&ifu &SdcJhovdk
rsKd; qif;&J? csrf;omra&G; wufEdkif&r,f/ aemifvmr,hf
ESpfawGrSmvnf; yk*vdu ausmif;awGrS m ynm'ge
tjzpf jyKvkyfay;oGm;zdkY pDpOfaeygw,f} [k xdkyk*vduausmif;tkyf q&mBuD;u ajymMum;cJhonf/
rdbrsm;uvnf; yk*vduausmif;rsm;tay:
pdwf0ifpm;rI ydkvmcJhMujyD; ydkrdkaumif;rGefonhf ynma&;
pepfwpfck jzpfvmzdkY tm;vHk;u arQmfvifhaeMuonf[k
qdkonf/
odkYaomf yk*vdu ausmif;rsm;bufrSvnf;
enf;pepf useNyD; ydkrdkaumif;rGefonhf ynma&; jzpfvm
ap&ef yk*vdu ausmif;Oya' tjrefqHk; ay:xGufvmzdkYvdktyfaMumif; ynma&; wuodkvfrS tNidrf;pm; 'kwd,
ygarmucsKyf wpfOD;u ajymjycJhonf/ ]1975 ckESpf
ajymjycJhonf/
OD;atmifpdefrSyif ausmif;taqmufttHkrsm;
udk xdef;odrf;ay;&ef ar;jref;csufudkvnf; ynma&;
0efBuD;a'gufwm csrf;Nidrf;u y,fcscJhonf/ ynma&;
okawoe avhvmcsufrsm;t& uav;i,f oHk;yHkwpfyHk
rS m ausmif;pmoifcef;rsm; txJodkY r0ifbl;ao;yg/ xdkY
tjyif aus;vufausmif;rsm;pG m\ tajctaerSm
udk,fxl udk,fx ,dkifeJYeJYjzihf wnfaqmufxm;Mu&NyD;
ausmif;vHkavmufrI rnfonhf jynfe,fwGifrS r&Sdao;
aMumif; awGY&Sd&onf/ wkdif;&if;om; e,fajrrsm;ESihf aus;
vufa'orsm;wGif ausmif; r&SdonhftwGuf tajccH
ynma&; qHk;cef;wkdif wufa&muf&ef tcuftcJ rsm;pGm
&SdaeqJyif/
ydkrdk qdk;0g;vSonfh vspfvsLjyKcsufrSmrl wdkif;
&if;om; bmompum;udk ausmif;wGif oifMum;cGihf vHk;0
rjyKjcif;yifjzpfonf/ rdk;armufNrdKUe,ftrwf OD;aZmfxGef;
u pmoifausmif;rsm;wGif jrefrmpmtjyif wkdif;&if;om;
pmaywdkY oifMum;cGihfudk Oya'a&;qGJ taumiftxnf
azmf&eftwGuf tpDtpOfudk ar;jref;cJhonf/ onfrSm
wkdif;&if;om;ygwDrsm;\ tedrfhqHk;aom EkdifiHa&; arQmf
vifhcsuf wpf&yf jzpfouJhodkY wkdif;&if;om; uav;i,frsm;\ arG;&myg rdcifbmompum; oifMum; ydkifcGihfvnf;
jzpfonf/
odkY&mwGif 0efBuD; a'gufwmcsrf;Nidrf;u oif&dk;
nGef;wrf; NyD;jynfhpHkaeNyDjzpf rvdktyfaMumif;ESihf rjzpf
Ekdffif aMumif;udkom ajzMum;oGm;ygonf/
q,fpkESpf 4 cktwGif; oif&dk;nGef;wrf;udk
rnfonfh tcgurQ 'Drkdua&pD enf;vrf;wus a&;qGJ
xm;jcif; r&Sdonfudk ajAmifvdrfjcif; jzpfaMumif;ESihfwkdif;&if;om; bmompum;rsm; &SifoefcGifh qHk;IH; aeOD;
rnfjzpfaMumif;udk today;vdkufjcif;yif jzpfonf [k
ynma&; okawoD q&mOD;odef;Ekdifu qdkonf/
]vlOD;a&aum? vlrsKd;pk ta&twGufyg rsm;jym;vSwJh
tdEd,vdk wkdif;jynfrsKd;rS m oHk;bmom oifMum;a&;
pepf[m atmifjrifaewmyg/ tajccH Oya'uae wkdif;
&if;om; uav;i,f tcGihfta&;tjzpf rdcifbmomp
um; oifMum;cGihf jyKxm;w,f/ tckawmh vTwfawmfrSmydwfyifvdkufMuwm tawmf qdk;0g;yg w,f/}
1974 ckESpf tajccHOya'wGif 'kwd,wef;
txd oifMum;cGihf ay;xm;cJhaomfvnf; vufawGYwGifrl
pmoifMum;cGihfudk vHk;0 ydwfyifxm;cJhMuonf/
xdkYtjyif wkdif;&if;om; tzGJYtpnf;rsm;u
udk,fxludk,fx pmay oifMum;jcif;rsm;rSmvnf;
aESmuf,SufcHcJh&onf/
(16? rwfv? 2011)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
18/15616
udk,fydkif bmom&yfoif oifwef;ausmif; Oya'[m
uGefawmf avhvmrdoavmuf International
Schools awGtjyif abmf'geJY aeYwuf txl; oifwef;
ausmif;awG taeeJYyg tcktcsdefrS m udkufnDrI
r&Sdawmhygbl;/ Oyrm oifwef;aMu; wpfv 10 usyf?
oifwef;ausmif; wpfckrSm oHk;bmomxuf ydkroif&bl;
qdkwmawG[m vuf&Sd tajctaeawGeJY vHk;0 uGm[
aeygao;w,f/ 'gaMumihf yk*vduausmif;eJY oufqdkif
wJh Oya'jy|mef; xGuf&SdvmzdkY uGefawmfwkdY
arQmfvihfygw,f} [k armuudk ajymMum;cJhonf/
2011-2012 ynmoifESpftwGuf yk*vdu
ausmif;rsm;onf tpdk;& ausmif; zGihf&ufrsm;twdkif;
ZGefv pwif zGihfvSpfrnfjzpf&m yk*vdu ausmif;rsm;
tm; ,refESpfrsm;u nGefMum;csuftwdkif; ig;wef;rS
udk;wef; txd vufcH oifMum;&rnf[k od&onf/
(23 {NyD 2011)
vGefcJhaom tESpf 50? 'DaeY&ufrSmawmh
armhpudk&JU owif; wpfyk'f[m urmwvTm;udk zHk;vGrf;
oGm;cJhw,f/ qdkAD,uf&k&S m;u tmumoxJudk vlom;
wpfOD; ydkYvTwfEdkifcJhjyD; urmajrjyifay:udk tE&m,f
uif;pGm jyefqif; oufEkdifcJhwJh owif;yg/ 1961 ckESpf{NyDv 12 &ufaeYrS m tmumo,mOfrSL; ,l&D*g*g&if[m
yxrqHk;aom tmumo,mOfudk 108 rdepfMumom
*g*g&ifudk owd&aeqJ &k&Sm;eJY 0dZm
ynma&;pepf qkH;IH;vdkuf&wJh jrefrm
ysHoef; cJhwmyg/ 'gayrJh tmumo odyH&SmazGa&;e,fy,f
eJY qdkAD,uf &k&Sm;ordkif;rSmawmh *E0if ajrmufcJhygw,f/
cgZufpwefe,fxJuae tmumoxJeJY vlY
ordkif;opfxJudk ]oGm;MupdkY - lets go} qdkwJh pum;av;
2 vHk; eJY twl wdk;xGufcJhjcif;yg/
'DqdkAD,uf ydkif;avmh&JU atmifjrifrItay: olY
udk avhusihf ay;cJhMuolawG[m 'DuaeYtxd &ifoyf
Iarm tHhMoaeMuqJygyJ/
qdkAD,uf tmumoodyH tpDtpOf&JUtOD;tp
umvrS m abmf&pfAdkaemh[m *g*g&ifeJYtwl a&G;cs,f
xm;cJhwJhol jzpfygw,f/
]vlom; rsKd;EG,fpkBuD; wpfckvHk;u *kPf,l
0rf;ajrmufaecJhwJh tcsdefrSm b,folu 0rf;rombJ &Sdae
rSmvJ} olu ajymjycJhonf/
],l&D*g*g&ifu olwdkYudk tmumoxJ ac:oGm;
cJh ol&,fvdkY tar&duef tmumo,mOfrSL; awGu tjrJ
wrf; ajymMuw,fav/ 'grSefygw,f/}
ysHoef;cJhNyD;wJh aemuf &uftawmfMumMumrSm
armfpudkNrdKUudka&mufawmhay:vpfjAL&dku olYudkEIufquf
*kPfjyKcJhygw,f/ ppfat;acwfumv txGwftxdyfrSm
ol&JU rpf&SifatmifjrifcJhwmyg/ &k&Sm;eJY tar&duefwdkYtmumoc&D;udk a'grmef[kefeJY o&Jr&JpD; jydKifqdkifcJhae
pOf umvrsm;vnf; jzpfw,f/
USSR w0Srf;vHk;rS m atmifyG J txdrf;trSwf
awGudk usif;y jyKvkyfcJhMuw,f/ 'DuaeYtxd tJ'Datmif
jrifrIudk &Sif;&Sif;vif;vif; jyefajymif; trSwf&aewkef;
ygvdkY orkdif;q&m ewfw,f,vbJ'D0u ajymjyygw,f/
]*g*g&if ysHoef;cJhwJh aeY[m usr b0rSm
taysmfqHk;aeY wpfaeYygyJ/ taysmfawGudk pkaqmif;cJhMu&NyD;rS aysmfvdkuf&vdkYav/}olru jyefajymif; ajymjy
cJhygw,f/
]aysmf&TifzG,f&m cPi,frsm;[m rdepfaygif;
rsm;pGm Mumavh &Sdygw,f/ BuD;us,fcrf;em;vSwJh aysmf&TGif
rIyg/ 'gayrJh 'Daysmf&TifrIu ydkMumjrihfcJhjyD; eufeuf
Idif;Idif;udk aysmf&TifcJhMuwm jzpfw,f/
csufjcif;vufiif;udk *g*g&if[m trsKd;om;
ol&Jaumif; jzpfcJhygawmhw,f/ ol&JU ysHoef;rIuqdkAD,uf&JUatmifjrifrI r[kwfvm;/
owif;pmrsm;pG mu 'Djzpf&yftay: ]wdkYtpdk;&?
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
19/15617
wdkYodyHeJY enf;ynm? wdkYawG&JU owd} rsm;&JU
crf;em;BuD;us,fvSwJh atmifyGJqdkjyD; acgif;pD; a&;om;
MucJhw,f/
jyefajymif;MunhfwJh tcgrSmawmh 'DysHoef;rI
c&D;pOf[m qdkAD,uf&JU tmumoodyH atmifjrifrI
txGwftxdyfjzpfcJhygw,f/
*g*g&if[m aemif 7 ESpf tMumrSmyJ ysHoef;a&;
avhusihfrI rawmfwqjzpfcJhwJh twGuf aoqHk;oGm;cJh&
jyD; &k&Sm;&JU vurmudk ajccszdkY tdyfrufuvnf; aysmuf
uG,fcJh&ygw,f/
jrefrm tmPm&SifBuD;&JUtdyfruf
&k&Sm;&JU atmifjrifrI[m *E0ifajrmuf jzpf
aumif; jzpfEkdifygw,f/
qdkAD,uf&S&S m;&J U 1960 jynfhvGefESpfrsm;rSm
tmumo odyHatmifjrifrI tay:rS m jrefrmtmPm&Sif
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;eJY taygif;tyg rsm;[mvnf; tm;us
NyD; pdwful;,Of arQmfvifhcJhyHk&w,f/
1974 ckESpf tajccHOay'&JU ynma&;
tufOya'rS m ]EkdifiHawmfonf odyHynmudk txl;
OD;pm;ay;rnf} qdkNyD;awmh vGJrS m;pGm xnhfoGif;cJhw,f/
tJ'D tusKd;qufuawmh 0dZmeJY vlrIa&; bmom&yfrsm;&JU
wefzdk;awG tvGeftrif; arS;rSdef? usqif; cJh&jcif;yg/
vlxk&JU tjrif oabmxm;awGudkvnf; wqpfcsKd;
ajymif;vJ apcJhw,f/ tJ'DrwkdifrD vGwfvyfa&;
&NyD;aemuf 1960 jynfhvGef umvrsm;txd jrefrmh
ynma&;rS m 0dZmESihf vlrIa&; bmom&yfrsm;&JU wefzdk;
jrifhrm; cJhzl;ygw,f/ 1970? 1980 rsKd;qufrsm;eJY aemuf
ydkif; rsKd;qufrsm;? uaeYacwftxd rsKd;qufrsm;[m odyH?
0dZmbmomwG J a&G;cs,frI trSm;rsm;eJY &ifqdkif Mu&yg
awmhw,f/
'Drdkua&pD EkdifiHawmf? jidrf;csrf;a&;eJY vlom;
qefpG m zGHYjzdK; wdk;wufrIrsm; twGuf tEkynm? 0dZmESihf
vlrIodyH bmom&yfrsm;&JU tcef;u@udk ynma&;&JU
tqihfwkdif;rS m wdk;jrihfzdkYtwGuf trsm;BuD; vdktyf
aeao;aMumif; oHk;oyf wifjyvdkuf&ygw,f/
(12? {jyD? 2011)
t*Fvdyfpmtqifh xdyfwef;a&muf tm&SEkdifiHESihf jrefrmausmif;om;rsm; tcuftcJ ausmif;om;rsm;\ t*Fvdyfpm wufajrmufrI
qmaA; &v'frsm;t& tEd,ESihf w&kwf ausmif;om;rsm;
rS m tqihfwlaMumif; awGY&Sd&onf/ rav;&S m; ausmif;
om;rsm;rS m tm&SwkdufwGif; yxrae&mwGif &SdjyD;
wurmvHk; tqihfwGif eHygwf 9 ae&mwGif &Sdaeonf/
xdyfwef;tqihf a&mufaeonfh twGuf
*kPf,laMumif;udkrav;&Sm; 0ef BuD;csKyfem*spf&mZufu ajymqdkvdkufonf/
w&kwfudk tdEd,ESihf wef;wl awGY&
ojzihf tHhtm;oihfrdaMumif; the New
Straits Times owif;pmu a&;om;
xm;onf/
]t*Fvdyfpum; ajymqdkwJh
tdEd,vdk EkdifiHu aemufa&mufae&
wm tHhMop&mygyJ/ NAdwdoQ udkvdkeDpepfatmufu wkdif;jynfjzpfcJhzl;jyD; vlOD;a&
trsm;pkBuD;u t*Fvdyfpum; ajymqdk
wJh EkdifiHtwGuf tHhMop&myg/ w&kwfeJY tqihfwljzpfae
jyD/} t,f'Dwmh tmabmfwGif azmfjyxm;onf/
rav;&Sm;0efMuD;csKyfu odyHESihf ocsFm bmom
&yf wdkYudk rdcif bmompum;tjyif t*FvdyfpmESihf vnf;
oifMum;oGm;rnf[k tpdk;&\ tpDtpOfudk xkwfazmf
ajymjycJhonf/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
20/15618
pmoifcef;xJwGif qmavmifaeaom uav;i,frsm;pGm &Sdae
bm[mpmrav;&Sm;pum;rS m ausmif;wGif
toHk;jyKrI usqif;vsuf&Sdaeonf/
t*Fvdyfpum;udk EkdifiHjcm; bmompum;
wpfck taejzihfom oifMum;onfh puef'Dae;AD;,m;
wkdif;jynfrsm; (aemfa0? qDG'if? 'def;rwf? e,fomvef)
wdkYwGif yHkrSef tajctae&Sdonf/
]wurmvHk;\ pD;yGm;a&;ESihf ukefoG,frIrSm
t*FvdyfpmwwfrS jzpfr,fqdkwmudk Oa&myajrmuf
ydkif;EkdifiHawGu em;vnf;NyD; pdwftm;xufoufrI &Sdae
ovdkrsKd; rav;&Sm;vlrsKd; wkdif;[mvnf; BudKufonfjzpf
ap? rBudKufonfjzpfap rsufarSmufurmMuD;rSm ,SOfjydKif
EkdifzdkYtwGuf t*Fvdyfpmudk wdk;jrihf avhvmMu& ygvdrfh
r,f} NST owif;pmu qdk\/
jrefrmausmif;om;rsm;taejzihf oli,fwef;rS
pwifjyD; 10 wef;a&mufonftxd t*Fvdyfpmudk
avhvmMu&onf/ a&;om;? ajymqdkrI pGrf;&nf 4 rsKd;
qufqHa&;ydkif;ESihf toHk;cswwfrIydkif;wGif NydD;cJhonfh
tESpf 20 ESihf EdIif;,SOfaomf wkd;wufrI tenf;i,f
&SdaeaMumif;udk rGefjynfe,frS t*Fvdyfpm oifwef;
ausmif; zGihfvSpfxm;onfh q&mwpfOD;u armuokdYajymjycJhonf/
]wu,fwrf;rSmawmh uRefawmfwdkY uav;
awG rnhHMuygbl;Asm/ olwdkYrSm pdwftm; xufoefrIvnf;
&SdMuygw,f/ ausmif;tm;vyf&ufawGqdk usaemfwdkY oif
wef;awG vljynfhaewmudkyJ Munhfyg/ NrdKUawGtjyif e,f
zuf awGrSmvnf; t*Fvdyfpm oifwef;awG wdk;yG m; vm
aewmyg/} oifwef;q&m OD;vSatmifu &Sif;jycJhonf/
]'gayrJh ausmif;u jyifqifay;zdkY ydkvdk tyfyg
ao;w,f/ 10 ESpfavmuf oifMum;NyD;wJh tcgrS m awmh
pGrf;&nf 4 rsKd;pvHk;udk intermediate tqihf avmuf
0ifoihfygw,f/ temtMum;eJY ajymqdk? a&;om;&r,fh
qufqHa&; pGrf;&nfawG zGHYjzdK;vmatmif trsm;MuD;
tultnDay;oihfygw,f/ t"du jyem uawmh
ausmif;q&mrsm;&JU pGrf;&nf? oifMum;enf; jyemeJY
oifaxmuful &Sm;yg;aeqJyg/}
t*Fvdyfbmomjzihfom avhvmMu&onfh
EkdifiHjcm; wuodkvfrsm;wGif wufa&mufMu&onfh tcg
jrefrmausmif;om; trsm;pkBuD;rS m tcuftcJ &SdaeqJ
jzpfaMumif;udk od&ygonf/ EkdifiHjcm; ynmawmfoif
ausmif;olwpfOD;jzpfol r[efeDpdk;u ,ckvdk &Sif;jy
cJhonf/
]orD;u tck wwd,ESpf vlrIpD;yGm;a&;eJY pDrH
ar*smeJY xkdif;wuodkvfrS m wwfa&mufaewmyg/
t*Fvdyfpm tcuftcJ&Sdygw,f/ t*FvdyfpmtwGuf
Toe ajzcJhygw,f/ IELTS vnf; wufcJhzl;w,f/
'gayrJh trSwf&zdkY t"du wufcJhwmav/ txufwef;ausmif;rSmuwnf;u tqihfwcka&mufatmif avhvm
cGihf&cJh&if ydkaumif;r,f/ aemufNyD;awmh bmom
&yfawGudk oifMum;wJh tcgrSm jrefrm q&mq&mrawGu
t*Fvdyfvdk rajymMubl;}
(19? {jyD? 2011)
ynma&; okawoe qmaA;avhvmcsufwGif
qif;&JEGrf;yg;aom uav;i,frsm;onf qmavmif rGwf
odyfjcif;? yifyef;EGrf;e,fjcif;ESihf tm;r&Sdjcif;wdkYjzifh
ausmif;wuf ae&aMumif; wifjyxm;onf/
csrf;omonfh EkdifiHrsm;tygt0if ydkrdkqif;&J
EGrf;yg;onfh jrefrmESihf wwd, urmhEkdifiHrsm;rS uav;
i,frsm;twGuf ausmif;ynma&;wGif tqifrajyrI
rsm;pG m &SdaeaMumif;udk EkdifiHwum ynma&; or*rsm;tzGJYcsKyfEI \ tpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;onf/
t*Fvef&Sd rl? v,f? xufausmif;rsm;ESihf
aumvdyfausmif; pkpkaygif; 627 ausmif;wGif oifMum;
aeMuonfh q&m av;yHk oHk;yHkcefYu qif;&JEGrf;yg;aom
uav;i,frsm;udk pmoifMum;ay; ae&aMumif; ajzMum;
cJhonf/ urmhaiGaMu; tusyftwnf; pwifuwnf;u
jyemrSm ydkrdk qdk;&Gm;vmaeaMumif; ajymjyMuonf/
85 &mckdifEIef;aom q&mrsm;u olwdkY pmoif
Mum;aeMuonfh uav;rsm;xJrS qif;&JEGrf;yg;aom
uav;i,frsm;\ usef;rma&;ESihf zGHYNzdK;rIwdkYrS m tEkwfvuPm aqmifaeonf[k &Sif;jycJhMuonf/
80 &mckdifEIef;aom q&mrsm;u uav;rsm;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
21/15619
onf yifyef; EGrf;e,fpGmjzihf ausmif;wufae&aMumif;?
73 &mckdifEIef;u AdkufqmavmifrIjzihf ausmif;vmMu
aMumif;? 67 &mcdkifEIef;u t0wftpm; tpkwftjyJrsm;jzihf
ausmif;vmwuf ae&aMumif;udk ajymjycJhonf/
71 &mckdifEIef;aom q&mrsm;u qif;&Jaom
uav;trsm;pkrS m rdrdukd,fudk ,HkMunfrI uif;rJhae
aMumif;ESihf 65 &mckdifEIef;url ausmif;jyify vkyfaqmif
csufrsm;jzpfonfh *Dw? tm;upm;ESihf &kyf&Sif&Hk oGm;jcif;wdkY
udk rvkyfEkdifMuaMumif;qdkonf/
pkpkaygif; 80 &mckdifEIef;aom q&mrsm;u qif;
&JrJGawrIaMumihf uav;rsm;\ ynma&;wGif qdk;usKd;rsm;
pG m &dSae&aMumif;udk wnDwnmxJ ajymjycJhMuonf/
&v'f rsm; edrfhusjcif;? tdrfwGif pmMunfh&ef wdwfqdwf
Nidrfoufonfh ae&mr&Sdjcif;? tm&Hkpl;pkduf&ef tcuftcJ
&Sdaejcif;ESihf uGefysLwm? tifwmeufwdkY r&Sdjcif;wkdYudk
&ifqdkif aeMu&onf/
jrefrmESihf wwd, urmhEkdifiHrsm;rS uav;i,frsm;
ydkrdk qif;&JEGrf;yg;aom jrefrmESihf wwd,
urmhEkdifiHrsm;wGifrl jyemrS m ydkqdk;&G m; aeav
onf/ ausmif;ynmwwfajrmufrSom vl&m0ifrnf[k
rdbrsm;u ,HkMunf arQmfvihfcsufESihf BudK;pm;jyD; ausmif;
xm;Muaomfvnf; qif;&Jom; uav; trsm;pkBuD;rSm
pmoifcef;wGif tcuftcJ rsm;pGmudk &ifqdkifaeMuonf/
vlOD;a&\ 80 &mckdifEIef;cefYrS m qif;&JrGJawrIESihf &ifqdkif
ae&aMumif; jynfwGif; pD;yGm;a&; ynm&Sifrsm;u cefYrSef;
xm;onf/ ausmif;wuf&ef tcGifhta&; qHk;&HI;ae&qJ
jzpfjyD; jrefrm pmoifcef;rsm;twGif;&Sd uav;i,f 40
&mckdifEIef;rS m aeYpOfyif qmavmifrIESihf ausmif;wwf
ae&aMumif;udk jrefrm ausmif;q&mr wpfOD; jzpfol
a':oif;oif;u armuudk ajymjycJhonf/
t*wdw&m; vdkufpm;rI ydkus,fjyefYvsuf&SdNyD;
ynma&; tqihfwdkif;wGif oufa&mufrI &Sdaeaom
jrefrmuav;rsm;rSmrl uav;tcGihfta&; csKd;azmuf
cH&jcif;tygt0if? ausmif;ynma&;rS cGJjcm; qufqHrIrsm;
udk cHpm;ae&qJjzpfaMumif; okawoet& avhvmawGY
&Sd&onf/
(24 {NyDv 2011)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
22/15620
odyH ynm&yfu wpfESpfxuf wpfESpf *vdk
b,f ydkrdk jzpfvmaeonf/ odyH *vdkb,f jzpfvmrIudk
NAdwdefrS m 1660 ckESpf uwnf;u xlaxmifxm;aom
odyH okawoe tu,f'rpf ausmif;awmfMuD; Brit-
ains Royal Society u pm&if;rsm;jzifh t
wnfjyK ajymqdkonf/
odyHESihf okawoe vkyfief;rsm;tay:
tvG,fwul MunfhI wdkif;wmMuaom pHowfrSwfcsuf
wpfckrS m EdkifiHwumu todtrSwfjyK xkwfa0onfh
okawoe *sme,frsm; jzpfonf/ EdkifiHwum
wuodkvfrsm;ESihf ynm&SiftzGJYrsm;u todtrSwfjyK
onfh okawoe &nfnGef;udk;um; *sme,frsm;udk
oufqdkif&m EdkifiHrS ESpfpOf b,favmuf xkwfEdkifovJ
qdkonfh tcsuftay:wGif tuJJjzwfMuavh&Sdonf/
2004-2008 ckESpfwGif w&kwfESihf pydefu ok
awoe&v'f tajcjyK*sme,frsm;wGif *vdkb,f twdkif;
twmjzifh 4 &mcdkifEIef;ESihf 3 &mcdkifEIef;txd xnfh 0ifNyD;
xdyfqHk; q,fEdkifiH pm&if;wGif yg0ifjcif;aMumifh Mo-paMw; vsESifh qGpfZmvefwdkYudk ausmfwufoGm;cJh onf/
jrefrmEdkifiHwGif a*stufpf zmeDA,fvf? a'guf
wm vkpf? OD;azarmifwif? OD;aratmifwdkYu 1910 ckESpf
rSm OD;pD;xlaxmifcJhaom jrefrmEdkifiH okawoe toif;
BuD;uJBRS ac: Journal of Burma Research So-
ciety rS urmausmf *sme,fudk 136 apmif txd xkwf
a0 EdkifcJhonf/ JBRS udk 1962 wGif tpdk;&
odrf;NyD;aemuf a*stufpfzmeDA,fvf tygt0if EdkifiHjcm; ynm&Sifrsm; udkvnf; EdkifiHwGif;rS armif;xkwf
cJhonf/ JBRS aemufydkif; EdkifiHwum todtrSwfjyK
odumBuD;aom *sme,f jrefrmEdkifiHwGif r&Sdoavmuf
&Sm;yg; oGm;onf[k qdk&rnf/
21 &mpkwGif EdkifiH wpfEdkifiH\ a&&Snf zGHYjzdK;a&;
a'gufwdkifrSm Research & Developemnt vkyf
ief;BuD; jzpfvmaeonf/ wuodkvfXme toD;oD;\
toufrS m okawoe vkyfief;rsm; jzpfonf/ jrefrmEdkifiH&Sd wuodkvfESihf aumvdyf 159 ckrSm odyHESihf okaw
oe vkyf ief; wGJzufEdkifrI r&Sdonfh twGuf ESpfpOf rnf
onfh tu,f'rpf *sme,fudkrS rxkwfvkyfEdkifonfh
twGuf wuodkvf[kyif ac:qdkEdkifzdkY &m cufcJaeonf/
rmpwmESifh yDtdyfcsf'D bGJY,lpmwrf; puLrsm;
rSmvnf; vuf&Sd jrefrmEdkifiH\ vlrIa&;? pD;yGm;a&;? EdkifiH
a&; zGHYNzdK;a&; vkyfief;rsm;tay: xyf[yf oHk;oyfjyEdkifrI
rsm; r&Sdovdk? tkyfcsKyfol tpkd;& tzGJYydkif;uvnf; pdwf0ifwpm; ,lMunfhrIrsKd; b,fwkef;urS r&SdcJh[k jynfwGif;
wuokdvf q&mrsm;u ajymMuonf/ acsmifxdk;cH&aom
wuodkvf pmwrf;puLrsm;ESifh tpdk;& usifhoHk;aeaom
ay:vpDrsm; tMum; vHk;0 qufpyfrI r&Sd jzpfaecJhonf/
vmrnfh 22 &mpk wGifawmh rtlyif? rHk&Gm?
rdwDvm ponfh aus;vuf wuodkvfrsm;wGif okaw
oe vkyfief;rsm; wGJzufEdkifjyD;? EdkifiHwum tqifhrD ok
awoe *sme,frsm;vnf; ay:xGufEdkifaumif;onf[karmurS arQmfvifh ,lqrdygonf/
urmY odyH okawoe *sme,frsm;ESifh jrefrm J B R S
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
23/15621
rJaqmufjrdKU? a&TUajymif;jrefrm
txufwef;ESihf tv,fwef;ausmif; 8 ausmif;rS
odyHq&mq&mrrsm;ESihf ynma&; twdkifyifcHrsm; pkaygif;
jyD; acwfrD txufwef; obm0 odyHbmom&yf oif&dk;
nGef;wrf;udk jyKpka&;qGJjyXmef;&eftwGuf tvkyf&Hk
aqG;aEG;yGJ usif;y cJhaMumif; owif;&&Sdygonf/yg0ifwufa&mufcJhMuaom txufwef;
ausmif;rsm;rS m cGJuabmif? qmol;av? SAW? yg&rD?
pD'DpD? BHSOH?Love and Care txufwef;ausmif;
wdkYrS odyHq&mq&mrrsm;ESihf BMTA, BMWEC, Cur-
riculum Project wdkYrS wm0ef&Sdolrsm;vnf; wuf
a&mufcJhMuonf/
ynma&;twkdifyifcHrsm;taejzihf World
EducationrS 'g&dkufwm Mr. Greg Antos, e,l;ZDvefEkdifiHrS txufwef;jyq&m Mr. Tim Leaders, puFm-
ylEkdifiH Polytechnic ausmif;rS q&mra':pdk;pdk;ESihf
armuynma&; r*Zif; t,f'DwmESihf q&mtwwf
ynmenf;jy q&modef;EkdifwkdYu aqmif&GufcJh Muonf/
a&S;OD;pGm a&TUajymif; jrefrmausmif;q&mrsm;
tpnf; t&Hk; BMTA OuX q&mMuD; ref;a&TESif;rS tzGifh
trSmpum;ajymMum;cJhonf/ ynma&; twkdifyifcHrsm;
u EkdifiHtvdkuf txufwef;ausmif; ynma&; zGJYpnf;yHkESihf odyH oif&dk; nGef;wrf; wnfaqmufyHkrsm;? yg0ifonfh
taMumif; t&mrsm;ESihfoif,lavhvm&rnfhe,fy,frsm;
udk &Sif;vif; wifjyMuonf/
r k d u f * & e f Y
ausmif; q&m
rsm;rS tkyfpk
i,frsm; jzihf
aqG;aEG;Mu jyD;
o i f M u m ; r I
r@dKif bmom
pum;ESihf "gwf
cGJ cef; vdktyf
csufrsm;? acwfrD oifcef;pm
t a M u m i f ;
t & m r s m ; E S i h f
oifMum;yHkenf;pepfrsm;udk aqG;aEG; Muonf/
tvkyf&HkaqG;aEG;yGJtwGuf Suvanamit
Foundation ESihfOUA wdkYrS yHhydk;ulnDMujyD; a&TUajymif;
jrefrm a'owGif ynma&; vkyfief;rsm;wGif yg0if ulnD
aeMuonfh EkdifiHwum ynma&; tzGJYtpnf;rsm;rSvnf;pdwfyg0ifpm;rI&SdaMumif;ESihf aemif aqG;aEG;yGJrsm;wGif
xkdif; ynma&; 0efMuD;XmerS ynm&Sifrsm;udkvnf; zdwf
ac: xm;aMumif; od&onf/
ynma&; tvkyf&HkaqG;aEG;yGJrsm;twGuf Mi-
grant Higher Education Network rS
q&mOD;aX;vdIif (BHSOH), q&m EkdifEkdifxGef; (CDC,
BMTA) ESihf q&mausmf0if;atmif (STTC, BM-
WEC)wdkYu OD;aqmif pnf;&Hk;cJhMujyD; q&modef;EkdifESihfq&mOD;armifarmifMuD;wdkYrS Facilitators rsm; tae
jzihf aqmif&GufcJhMuonf/
BMTA, BMWEC, CDTCEP wdkY\
OD;aqmifrIjzihf acwfrD oif&dk;topfwpfpHk &&Sdonftxd
qufvufjyD; a&;qGJ jyKpkMurnfjzpfaMumif;ESihf txl;
ojzihf EkdifiH 4 EkdifiHrS oif&dk;nGef;wrf;rsm;udk pkaygif;
avhvmMujyD;vQife,fpyftxufwef;ausmif;rsm;wGuf
udkufnD oihfavsmfrI&Sdaom oif&dk;nGef;wrf;udk jyKpkoGm;rnfaMumif; owif;&&Sdygonf/
(14? rwfv? 2011)
acwfrD txufwef;oif&dk;nGef;wrf; a&;qJG jyXmef;a&; tvkyf&kHaqG;aEG;yJG usif;y
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
24/15622
awmif'*kHNrdKUe,f trSwf (92) &yfuGuftpGef?
jrpfurf;ab;wGif wHig&G mav; wpf&Gm&Sdonf/ tdrfajc
20 cefY&SdjyD; ausmif;aet&G,f ausmif;om; 40 ausmfu
txufwef;ausmif;wGif ynmoifMum;aeMuonf/
olwdkY zcifrsm;u wHigonftvkyf vkyfMuNyD;? rdcifawGu
zrf;rdvmaom ig;awGudk teD;tem;&Sd aps;rsm;wGif
a&mif;csMuonf/
wHig&GmrS m aexdkifaom udkjrifhwifudk uav;
i,frsm;\ ynma&;ESihf ywfoufjyD; ar;jref;&mwGif
]usaemfrSm om;wpf a,muforD;wpfa,muf
&Sdygw,f/ orD;BuD;u rESpfu 4 wef; atmifw,f/
ausmif;qufrxm;Edkifawmhbl;/ orD;udkausmif;xm;csif
vdkU ausmif;oGm;tyfawmh ausmif;uae aumufwJh
pmtkyfzdk;? ausmif;&HyHkaiG bmnmp&dwfawGu rsm;w,f/
usaemfu rwwfEdkifawmh q&mrBuD;udk awmif;yefao;
w,f/ r&ygbl;Asm/ 'geJUorD;BuD;u ausmif;quf rwuf
awmhbJ &GmxJrS m ig;zrf;? ydkuf,ufwmwdkY ydkufzmwm wdkY
tvkyfawG vkyfaew,f}
]om;u 'DESpf 2 wef; ajzNyD;oGm;jyD/ olYudk
ausmif;qufxm;Edkifatmif usaemf BudK;pm;r,fvdkY qHk;
jzwf xm;w,f/usaemfY
&GmrS mu 4 wef;atmif
NyD;wJh rdef;uav;qdk&if &Gm
xJrSm igzrf;ydkuf,uf? ydkuf
zmvkyf w,f/ tazawG
zrf;vmwJh ig;awGudk ol wdkY
tarawGeJ U oGm;a&mif;
Muw,f/ a,mufsm;av;
awGuawmh tazh avS
ay:wufjyD; wHig ynm
qufoifMu&wmayghAsm}
]usaemfwdkY &Gmuav;u
oD;oefYav;vdk jzpfae
w,f/ wu,fu &efukef
eJY bmrS a0;wmawmY
r[kwfbl;/ aexdkif
raumif;wJhcg [dkwdkufwef;awGrS m zGifhxm;wJh ukefpHkqdkif
uav;awGrS m aq;av;0,f aomufwmyJ/
b,faq;cef;rS roGm;Muygbl;/ &efukefNrdKUxJvnf;
odyfroGm;jzpfMubl;/ jrpfxJrS myJ tcsdefukefMu&wm/
wcsdKUuav;awGqdk &efukefNrdKUxJudkawmif ra&mufbl;
Mubl;/ &GmxJrSm bmwDADGrS r&Sdygbl;/ t&yfvlBuD;tdrfrSmyJ
a&'D,dk wpfvHk;&Sdw,f}
]aemufESpf ausmif;zGifhcsdef uav;awG
ausmif; tyfEdkifyghrvm; awG;ylaeMu&wm wpf&GmvHk;
aygYAsm/ ukefaps;EIef;wufovdk ausmif;tyfwJh p&dwfawG
wuf&&ifawmh uav;awGudk ausmif; qufxm;EdkifrSm
r[kwfawmhbl;}
]usaemfYom;udk ynmwwfMuD; t&rf; jzpfap
csifwmAs? usaemfYtazu wHigonf.. usaemfvnf;
wHigonfyJ/ om;av;udkawmh ynmav;oifNyD; wjcm;
tvkyfudk vkyfapcsifw,f uHw&m;ayghAsm? om;&JU
uHaygh/ ausmif;rxm;Edkif&ifvnf; wHigonfyJ quf
vkyf&rSmyJav} [k jrpfxJ ai;Munfh&if; ajymjyonf/
(13 rwfv 2011)
uav;tm;vHk; ausmif;aeEdkifa&; wHiguav;rsm; twGuf r[kwfao;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
25/15623
rGefpmay oifMum;cGifh&&ef rGefjynfe,f 0efBuD;udk awmif;qdk
rGefpmay oif
Mum;cGifh &&Sd&efESifh
aus;&G m zGHYNzdK;a&; vkyf
ief;rsm; aqmif&Guf
ay;&ef rGef a'ovkH;
qdkif&m 'Drdkua&pD yg
wDrS jynfe,f 0efBuD;
tjzpf a&G;cs,f cH&
onfh a'gufwm rif;
EG,fpdk;tm; rk'kHNrdKUe,frS jynfolrsm;u awmif;qdkcJh Muonf/
a'gufwmrif;EG,fpkd; rGefjynfe,f vlrIa&;ESifh
,Ofaus;rI 0efBuD;tjzpf cefYtyfcH&onfh a'gufwm
rif;EG,fpdk;u cefYtyf rcH&rD rwfv 25-26 aeYrsm;wGif
rk'kHNrdKUe,ftwGif;&Sd aus;vufae jynfolwdkY\ qE
oabmxm; vdkufvH ar;jref;pOfwGif ,if;uJhodkY
awmif;qdkcJhjcif; jzpfonf/
]tpdk;&ausmif;rSm rGefpm oifcGifh&zdkY usaemf wdkY
BudK;pm;cJhygw,f/ 'gayrJh vuf&Sd tpdk;& oabm xm;t&
jzpfzdkY rvG,fbl;vdkY a'gufwm rif;EG,fpdk;u jyef&Sif;
jyw,f} [k qEar;jref;yGJodkY wufa&mufcJhonfh Edkif
atmifu ajymonf/
jynfe,f0efBuD;csKyf jzpfonfh OD;tkef;jrifhu
rGefjynfe,f zGHYNzdK;a&;vkyfief;rsm; teuf rk'kHNrdKUe,f\
zGHYNzdK;a&;vkyfief;rsm; vkyfaqmif&eftwGuf a'gufwm
rif;EG,fpdk;tm; GefMum;xm;onfhtwGufjynfolYqEudk
vdkufvHar;jref;jcif; jzpfaMumif; rGefa'ovkH;qdkif&m
'Drdkua&pDygwDrS pnf;kH;a&;rSL; wOD;u ajymonf/
jynfolYqEudk ar;jref;pOfwGif pmMunfhwdkuf
rsm;? aq;kH? vrf;rsm;? vQyfrD;rsm;ESifh ywfoufonfh
zGHNzdK;a&;qdkif&m tcsuftvufrsm;udk t"duxm;
ar;jref;NyD; rSwf,loGm;cJhaMumif; od&onf/
jynfolYqEudk ar;jref;NyD; taumiftxnf
razmfay;Edkifygu jynfolrsm; t,kHtMunfrJhoGm;Edkif
aMumif; rGefa'ovkH;qdkif&m 'Drdkua&pDygwDrS A[dkaumf
rwD0ifwOD; jzpfonfh Edkifausmfu ajymonf/
1988 rwdkifrD qdk&S,fvpf tpdk;& vufxuf
wGif tpdk;&ausmif;rsm; rGefbmomudk bmom&yfwck
taejzifh oifMum;cGifh &cJhonf/ vuf&Sd rGefjynfe,f
tpdk;&tzGJYwGifvnf; rGefvlrsdK; trsm;tjym; yg0ifonfh
twGuf rGefpmay oifMum;cGifh &Edkifvdrfhrnf[k ,lq
onfh twGuf xdkuJhodkY awmif;qdkjcif; jzpfonf/(IMNA7? {jyD? 2011)
ordkif;t&HI;rdcifbmompum; wpfckudk
qHk;&HI;vdkuf&NyDqdk&ifawmh
EkdifiHeJY ,Ofaus;rIorkdif;udk qHk;&HI;vdkuf&wm jzpfw,f/
Vigds Finnbogadttir
UNESCO Goodwill Ambassador
,leufpudk cspfMunfa&; oHtrwfBuD;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
26/15624
uav;u@ uav;uAsm
tdyfawmh yHkjyif Edk;awmhoDcsif;
orD;av; tdyfcsifNyD
rsufawmif pif;aeonf
Mu,fpifav;awG rSdwfwkwfwkwf
rsufawmif ykwfcwfvkyf
ykwfcwfvkyfwJh Mu,fawG&,f
vrsuf0ef;vnf; EIwfqufw,f
tdyfawmhuG,f orD;i,fav;yHkjyifav;eJY aEG;aEG;axG;
rsufawmif warS;arS;/
orD;av; Edk;aeNyD
iSufuav;awG aw;qdkonf
pdk;pdk;pDpD aw;oHMum;
aea&mifjcnfeJY upm;
aw;csif;pmom; orD;odonf
atmfqdkvdkufygrnf
usvd usvd usvD usvd usvd usvD/ /
oefY
{jyD 2011
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
27/15625
*syefuAsm rdwfquf
*syefuAsm
uysmu,m*syefuAsmwpf&m pmtkyfrS/ a'gufwmoef;xGef; (jrefrmjyef)
OMooH Mum;yg&JU
iSufudk rjrif&?
olu rykef;ayr,fhopf&Gufu zkH;xm;w,f/
qD;ESif;uswJh &moDrSm?]wdrf} vnf; vIyf&Sm;rSmyJ
]v} vnf; omrSmyJ'gayr,fh rxif&Sm;/
warQmfwac:awmifawG awmawG
cs,f&Dyef;awG a0vdkY?
'gavmuf jrifuGif;vScsdefrSm
jrLqkdif;&w,fvdkY/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
28/15626
uav;wdkYa&
[dk;a&S;a&S;wkef;uaygYuG,f..../
todPfynmeJY jynfhpHkNyD;? Muifemoem;wwfwJh bk&ifBuD;
wpfyg; &SdcJhowJh/ Nidrf;csrf;a&;vnf; jrwfEdkf;awmfrlwmaMumihf tJ'D wkdif;jynf
BuD;[m ppfab;? ppf'Pfu uif;a0;vSjyD; pnfyif wdk;wufvdkY aewmaygY/
tEkynm&SifawG[mvnf; vGwfvGwfvyfvyf tEkynmvuf&mawGudk
zefwD;EkdifMuw,f/
wpfaeYawmh bk&ifMuD;u tckvdk pOf;pm;rdygowJh/
]tif;...igY&JUwkdif;jynf[m Nidrf;csrf;om,m &Sdaevdkufwm/ aumif;
avpG? aumif;avpG/ ... 'gayrJh.. Nidrf;csrf;a&;&JU t"dyg,fudkawmh aemif
vmaemifom;rsm;vnf; od&SdEkdifatmifvdkY armfuGef; xkd;cJh&awmhr,f/}
tJ'Dvdk pOf;pm;rdjyD;awmh wkdif;jynf w0Srf;vHk;rS m &SdwJh yef;csD
tEkynm tausmftarmfawGudk eef;wGif;udk zdwfac:cJhw,f/
]toif.. yef;csDausmfrsm;... uREkfyfwdkY wkdif;jynfBuD; Nidrf;csrf;
om,m &Sdaewm[m tifrwefrS *kPf,l 0rf;ajrmufp&myg/ tckyef;csDausmf
rsm;udk NydKifyGJwpfck usif;y ay;vdkwJhtwGuf zdwfac:&jcif;jzpfw,f/ aemif
vm aemifom;rsm; taeeJY vnf; avhvmcGihf &&Sdaevdrfhr,f/}
]tck pka0; a&muf&SdaeMuwJh yef;csDausmfrsm; taeeJY -
Nidrf;csrf;a&; - udk taumif;qHk; azmfjyEkdifwJh yef;csDum;awG zefwD;
uav;yHkjyif
a&;qGJMu&r,f/ vGwfvGwfvyfvyf a&;qGJEkdifMuw,f/ tJ'DtxJu taumif;qHk;? tBudKufqHk; yef;csDum; wpfcsyfudk
a&G;cs,frSm jzpfw,f/}
bk&ifBuD;u tckvdk rdefYMum;wJhtcg pka0; a&muf&SdaeMuwJh yef;csD ynm&Sif tausmftarmfrsm;[m rdrdwdkY&JUpdwful;? pdwfoef;awG tvdkuf ]Nidrf;csrf;a&;} yef;csDum;awGudk a&;qGJMuygawmhw,f/ a&;qGJMuwJh yef;csDum;awG
teuf aemufqHk;rSmawmh tESpfoufqHk; yefcsDum; 2 csyfudk qefcgwif a&G;cs,fcJhygowJh/
uav;wdkYa&....
uav;wdkYqdk&ifaum b,fvdk b,fyef;csDum;rsKd;udk a&;qGJ rvJ[if/ Nidrf;csrf;wJh ae&mav;udk awGUzl;Mu
&JUvm;/ bk&if[m ay;xm;wJh uwdtwkdif; taumif;qHk; wpfum;udkom a&G;cs,f&ygawmhr,f/ aemufqHk; a&G;cs,f
xm;MuwJh yef;csDum; 2 csyfudk eef;wGif;rSm&SdaewJh rSL;BuD;rwf&mawG&,f? te,fe,ft&yf&yfu vma&mufMuwJh
wkdif;ol jynfom; vltrsm;wdkY[m pdwf0ifwpm; Munhf&IaeMuygw,f/yxryef;csDum;[m NidrfoufaewJh a&uefwpfuefyHkjzpfygw,f/ MunfvifoefYpifvSwJh MunfhrSefwpfcsyf
vdkygyJ/ teD;tem;u opfyifyef;refawGeJY jynhfpHkNyD; jrifhrm;vSwJh awmifMuD;awG&JUyHk&dyfawG a&uefxJrS m t&dyfxif
aeawmh wmaygY/ tay:rS m usjyefawmhvnf; aumif;uif jymjymMuD;&,f? qGwfqGwfjzLazG;NyD; El;nHhvSwJh wdrfwdkuf
jidrf;csrf;a&;
yef;csDum;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
29/15627
av; awGeJYaygY/ awGYjrif&wJhvlwkdif;u 'Dyef;csDum;uawmhjzihf&if
Nidrf;csrf;a&;udk wu,f azmfusL;xm;wJh vuf&mrGef yef;csDum;
jzpfw,f qdkjyD;awmh csD;usL; Muw,fwJh/ uav;wdkYaum tJ'Dvdk jrif
uGif;rsKd;udk awGUzl;Muyg&JUvm;/
'kwd, yef;csDum;rSmvnf; awmifwef;BuD;awG &SdaecJhygw,f/ 'gayrJh
bmtyifrSraygufa&mufawmhwJhawmifuwkH;BuD;awGjzpfaeowJh/ NyD;awmhvnf;
tifrwefrS Murf;wrf;vGef;wJh yHkoPmef&Sdaejyefw,f/ rufapmufvSwJh acsmufurf;yg;
awG&,f? ausmufaqmif ausmufwHk;awG&,feJY tjrif[m qdk;&Gm;vGef; vSygw,f/
cufxef &ufpufwJh awmifwef; Murf;Murf;BuD;awGaygYaemf/ yef;csDum;xJu aumif;
uifudk Munhfjyefawmhvnf; a'grmef[kef jyif;xefwJh yHkpHeJY wdrfndKwdrfrJvdIif;awG[m rdk;ayguf
Murf;Murf;awGudk &GmoGef;csaeygw,f/ wcsufwcsuf vif;vufaewJhyHk&SdwJh vQyfpD;aMumif;
[mvnf; wu,fhudk aMumcsrf;p&myg/ ausmufawmif&dkif;BuD;&JUab;eH&HrSmawmh tiftm;jyif;xefvSwJh aMumufp&m
a&wHcGef[m tjrKyf wpDpD xNyD;awmh qlqlnHnHeJY a&awG oGefcsaew,f/ 'Dyef;csDum;&JU jrifuGif;uawmh b,fvdkrSudk
Nidrf;csrf;w,fvdkY rqdkEkdifbl;/ uav;wdkYaum b,fvdk xifovJ[if.../
uav;wdkYa&....
'gayrJh PfynmeJY jynfhpHkwJh bk&ifBuD;[m 'kwd, yef;csDum;udk Munfh&IwJh tcgrS m a&wHcGefBuD;&JUaemuf
zuf ausmufwHk;eH&Hay:rSm csKHykwfav; wpfckudk awGYjrifrdowJh/ tJ'D csKHykwfav;xJrSm rdcif iSufrBuD;[m olr&JUaep&m
todkufav;udk aqmufvkyfxm;NyD;NyD/ tJ'Dae&mav;rSmaygY.../ tE&m,frsm;vSwJh t&kdif;tpdkif; ausmuf
awmifBuD;&,f? a'grmef jyif;xefvSwJh a&wHcGefBuD;&J Ue H&HeJY uyfvsufae&m csKHykwfav;xJrS m.../ rdcifiSufrBuD;[miSufi,f av;awGudk tpmcGHauR;vdkuf? uav;awGeJYtwl aw;oDcsif;awG oDqdkvdkuf? upm;vdkuf? tdyfvdkufeJY
aBumifhMurJhpGm? Nidrf;Nidrf;csrf;csrf;? aysmfaysmf&Tif&Tifudk &SdaecJhygw,f/ tifrwefrSudk Nidrf;csrf;pGm &SdaewJh rdom;pkav;aygY/
uav;wdkYa&...
bk&ifBuD;[m b,fyef;csDum;udk a&G;cs,fcJhw,fvdkY xifygovJ/ uJ.. tck yef;csDum; 2 csyfpvHk;taMumif;udk
uav;wdkYvnf; odNyDqdkawmh... b,fyef;csDum;udk Nidrf;csrf;a&;edrdwfyHk yef;csDum;tjzpf a&G;rvJ[if.../ bmjzpfvdkY
a&G;MurSmvJ.../
bk&ifBuD;uawmh 'kwd, yef;csDum;udk a&G;cs,fcJhygowJh../ olY&JUtaMumif;jycsufu 'DvdkwJhuGJU/]rif;BuD;rsm;eJY yef;csDausmfrsm;? wkdif;oljynfom;rsm;wdkY ..... }
bk&ifBuD;[m tm;& &Tifvef;pGmeJY &Sif;jyaecJhw,f/
] Nidrf;csrf;a&; qdkwm[m qlnHoHawG? 'kuqif;&JawG? tvkyfMurf;awGeJY tcuftcJawG r&SdwJh ae&mrSmom
&Sdaewmjzpfw,fvdkY ajymvdkY r&Ekdifygbl;/ b0 qdkwm[m tpOf ajzmihfjzL;om,mwJh c&D;r[kwfjyefbl;/ tJ'Dvdk tajc
taeawG? tcuftcJawG tMum;rSmvnf;yJ oifwdkY[m wnfNidrf pG m? aysmf&TifpGm? pnf;vHk; nDnGwfpGm&,f? cspfjcif;
arwm tjynfht0eJY &Sifoef aeEkdifjcif;onfomvQif ppfrSefaom ]Nidrf;csrf;a&;} jzpfayw,f/ }
armfuGef;xkd;MuwJh eef;wGif; ynm&Sifrsm;[mvnf; bk&ifBuD;&JU 'etjrifudk aemifvmaemifom;
taygif;wdkY odrSwfEkdifMuapzdkY ausmufpmwkdifrSm urnf;armfuGef; a&;xdk; vdkufygawmhowJh/&Tifvef;csrf;ajrYMuygap/
uav;wdkY&JU
q&marm&
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
30/15628
pmoifcef;xJrSm
xnfha&;cGihfr&Sda
o;wJh
taMumif;tcsif;t&mrsm;bmom&yf-jrefrm
pm
pmpDpmuHk; -(15r
Swf)
ajzqdkcsdef -45rde
pf
acgif;pOf-]uRe
fawmfwdkUpmoifa
usmif;}-
rdrdwdkYausmif;\yw
f0ef;usifESifh,if;ywf0ef;usifta
y:tjrifudk&Sif;v
if;ajzqkdyg/
'Dae&mrSm"e&Sifv
lwef;pm;udktm;ay;t
m;ajrmufjyKw,f/
'Dae&mrSmtcGifhta
&;eJYtmPmudkuv
drfuspfPfeJYto
Hk;csw,f/
'Dae&mrSm&dk;om;r
Icrf;ajcmufaew,f/
'Dae&mrSmawmwGi
f;Oya'udkbk&m;o
cifuzefqif;xm
;whJ
vufeufvdkYvufc
Hxm;Muw,f/
'Dae&mrSm*kPfyumoe&JUt
ykyfeHHYwdkYudkeHomoz
G,ftoHk;jyKMuw,
f/
'Dae&mrSmtmPm&Sifpepf&JUom;au
mifawGaysmfarGUw
,f/
'Dae&mrSmtmPm
&Sifpepf&JUaxmufwdkifawG&Sdw
,f/
'Dae&mrSmtmPm&
Sifpepfaumif;rGefpGm
vnfywfapEdkifwJh
taMumif;w&m;aw
G&Sdw,f/
'Dae&mrSmtrSm;u
dktrsm;uvufcHa
eo
trSefjzpfw,fvkdY,
lqaeMuw,f/
'Dae&mrSmao;Ekw
fnHhzsif;wJhtodP
fawGeJYb0udk
wnfaqmufzkdYBu
dK;pm;Muw,f/
'Dae&mrSmrdrd&JUyk*vwefz
dk;udkrdrdbmomzsu
fpD;jzpfaeMuw,f/
'Dae&mrSmwudk,faumif;0g'xGef;
um;w,f/
'Dae&mrSmwefzdk;q
dkwmaiGaMu;Opmv
dkYt"dyg,fzGifhqdkMuw,f/
'Dae&mrSmvlawGt
m;vHk;rdrdudk,fudka
ysmufqHk;aeMuw
,f/
'Dae&mrSmuRefaw
mf[mtaiGUysHrays
mufuG,fEdkifwJh0dn
mOf
taiGUtouftjzp
feJYom&Sifoefaew
,f/
armif&Sif;o
efY
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
31/15629
tE&m,f&SdwJh "gwfa&mifjcnfyrmPtaMumif; odaumif;p&m
tm&Sypdzdwf a'owGif; tpdk;&awGudk ywf0ef;
usifrS m a&'D,dk "gwfowKMuG ypnf; yg0ifrI yrmP
radioactivity levels udk wkdif;wm ppfaq;rI jyKvkyfMu
zdkY usef;rma&; qdkif&m uRrf;usifolrsm;u wkdufwGef;
EdI;aqmfxm;ygw,f/*syef ivsifaMumifh ysufpD;aewJh EsLuvD;,m;
pGrf;tm;puf&Hk aygufuGJjyD; avxkxJudk "gwfa&mifjcnf
awG xkwfvGifh cJhjyD;wJhaemuf tckvdk owday;xm;
wmyg/
"gwfa&mifjcnfradiation udksievert vdkYac:
wJh twdkif;twmudk toHk;jyK wkdif;wmygw,f/ vlom;
wpf&I;rQifrsm;u pkyf,lvdkufwJh "gwfa&mifjcnf yrmPudkwkdif;wmay;ygw,f/
1 sievert [m 1,000 milli-sieverts
(mSv) jzpfjyD; 1 mSV rSm 1,000 micro-sieverts
&Sdyg w,f/
"gwfa&mifjcnfyrmP jrihfwJhtcgrSm pdk;&drf&wJh
usef;rma&; tE&m,f taMumif;qdkif&m tcsuftvufawGudk 'Dwywf odyHu@rSm pkpnf; wifjyvdkufygw,f/
*syef uwfbdewf twGif;a&;rSL; ,luDtdktD'efEkd
u aygufuGJcJhwJh puf&Hkem;rS m "gwfa&mifjcnf ysHUESHrI
yrmP 400 millli-sieverts (mSv) txd &SdcJh
w,fvdkY ajymqdkygw,f/ 'g[m EsLuvD;,m; "gwf
aygif;zdkeJY ,la&eD,Hrkdif;wGif; vkyfom;awG wpfESpf
rS m pkaqmif; &&SdEkdifwJh yrmPxuf tq 20 ydkyg
w,f/omref vltrsm;pkuawmh wpfESpfudk obm0 ywf
0ef;usifu "gwfa&mifjcnf2-3 mSv cH&ygw,f/
cEmudk,f"gwfrSefCT scan&dkufwJhtcgrSm &dkufcH&
wJh udk,fcEm tpdwftydkif;[m vlBuD;rSm 15 mSv,
arG;uif;p uav;qdk&if 30 mSv yrmP "gwf
a&mifjcnfudk vufcH&&Sdygw,f/ yHkrSef &ifbwfx-r
ay &dkufwJhtcgrSmawmh0.02 mSv &SdjyD; oGm;awG
udk "gwfrSef&dkufwJh tcgrSm 0.01 mSv &Sdygw,f/"gwfa&mifjcnf wpfESpfudk yrmP100 mSvxdrSef
cH&jcif;[m uifqma&m*g jzpfapEkdifwJh tedrfhqHk;
tqifhyg/ 1,000 mSv (1 sievert) yrmP
avmuf pkaqmif; &&SdNyDqdk&ifawmh vl 100 rSm wpf
OD; [m aemifESpfaygif;rsm;pG m MumwJhtcg uifqm
a&m*geJY toufqHk;&HI; Ekdifygw,f/
CT scan 3 ckavmufrSmawmh uifqma&m*g jzpf
apEkdifavmufwJh "gwfa&mifjcnf yrmP90 mSvxdrSefcJhzl;wJh oufao taxmuftxm; &Sdygw,f/
'Dtcsuft& vlBuD;awGvnf; jzpfEkdifovdk uav;
awGu ydk jzpfEkdifacs rsm;ygw,f/
"gwfa&mifjcnf yrmP rsm;vGef;wJhtcg? 'grSr[kwf
wkduf&dkuf xdrSef cH&wJhtcg A[dkOD;aESmuf tm&Hk
aMumpepf? aoG;eDOeJY aoG;jzLOawGudk ysufpD;ap
ygw,f/ tJ'DtcgrSm cEmudk,f ckcHumuG,fwJhpepf
immune system tvkyf rvkyfEkdifawmhbJ
a&m*g ydk;rTm;awG&J U BuD;pdk; cs,fvS,frIudk
cH&awmhw,f/
oQif,E&m;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
32/15630
Oyrm - "gwfa&mifjcnf radiation 1
qDAmh(1,000 mSv)yrmP udk xdrSef cH&wJhtcgrSm
ysKdUwufvmr,f? tefr,f? aoG;,dkr,f? 'gayrJh
toufrqHk;&HI; Ekdifao;ygbl;/ 5 qDAmh(5 sieverts)
avmuf wBudrfwnf; xdrSef&&SdwJh vlw0uf
avmuf[m wpfvtwGif; touf qHk;&HI;&Ekdif
ygw,f/
csmEkdbdkif; EsLuvD;,m;aygufuGJrIwkef;u 350 rD-
vDqDAmh(350 mSv)yrmPudk vlawG a&TUajymif;&
r,fh tqihfvdkY urmh EsLuvD;,m; toif;BuD;u
owfrSwfxm;cJhw,f/
csmEkdbdkif;eJY*syefEsLuvD;,m; puf&HkawGrSm 0ef xrf;
awGudk xdckduf jzpfyGm;cJhwJh a&wdk "gwfa&mifjcnf
xdcdkufrIvery acute radiation uawmh jynfol
vlxk trsm;pktwGuf rjzpfEkdifbl;vdkY a[mifaumif
wuodkvfu "mwka&m*g uRrf;usifol vrfcsif;
0rfu &Sif;jyygw,f/
Source: the New England Journal of
Medicine, World Nuclear Association
and Taiwan's Atomic Energy Council
1 Sievert =100 mRem
vlom;jzpfzdkYawG;ac: qifjcifrIjzihfom
rSefuefaom vlom; jzpf Ekdifw,fvdkY
usKyfajymvdkygw,f/
yufpwmvdkZD (1746-1827)
(qGpfvlrsKd; ynma&;orm;)Johann Heinrich Pestalozzi
(1746 1827)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
33/15631
avhvmMunfhyg
vufoauFwjy
bmompum;
uRefawmfh&JU
oli,fcsif;
jzpfay;wJh
twGuf
aus;Zl;ygyJ/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
34/15632
jrdKUjy ,Ofaus;rIrsm; xGef;um;vmcJhjcif;
a&S;a[mif; tdEd, ,Ofaus;rICivilization - India
BurmaIndia
q&mr*Fvmatmifrif;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
35/15633
tdELjrpf0Srf; wpfavQmufrSm ordkif;OD; vlom;awG
[m ESpfaxmifeJY csDNyD;awmh aexdkifcJhMuygw,f/ &dk;&Sif;wJh
b0awG[m trJvdkufjcif;? opfoD;opfO &SmazGjcif;awGeJY
&Sifoef aexkdifcJhMu&muae aemufydkif;rSmawmh v,f,m
xGef,ufjcif;eJY pdkufysKd;a&;awGudk vkyfwwf? udkifwwfvmcJhMuw,f/ wjznf;jznf; rdom;pkudk jyKpk ysKd;axmif
vmwwfcJhMuw,f/ NrdKUjy,Ofaus;rI pnfyifvmcJhjyD;
bmomw&m; rsKd;pHk[mvnf; xGef;um;vmygawmhw,f/
tJ'DvdkeJY c&pfawmf rzGm;rD ESpf 1500 avmufrSm
awmh (bDpD 1500)rS m enf;ynm ydkNyD;awmh a&SUwef;a&muf
xGef;um;aewJh vlrsKd;EG,fpkBuD; wpfpk[m tJ'D a'oqDudka&TUajymif; a&muf&Sdvmygawmhw,f/ tm&d,ef Aryan
vdkYac:wJh vlrsKd;wpfrsKd;yg/ tom;vwfwJh a&S;OD; tdEd,
awG[m tdELjrpf0Srf; a'oMuD;udk olwdkY&J U wdkufckdufa&;
enf;ynm toHk;jyKNyD; odrf;ydkuf tkyfpdk;cJhMuygw,f/
c&pfawmf rzGm;rlrD tESpf 2000 (bDpD 2000) cefYu xGef;um;cJhaomHarappa Civilization
[m&y a&S;a[mif; NrdKUjy ,Ofaus;rIxGef;um;cJhaom ae&m - ,ckacwf ygupwefe,fedrdwfteD;)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
36/15634
tdEd, orkdif;aMumif;
[m vlom;rsKd;EG,f
orkdif;aMumif;wrQ
&Snfvsm;vS ygw,f/
vGefavjyD;aom tESpf
500000 (ig;odef;) u
vuf&m ypnf;awGudk
wl;azmf &SmazG awGY&Sd
xm;Muw,f/
[ m& y e fa c w fa&S;ESpf ig;axmifrSm
xGef;um;cJhwJh
jrdKUjy,Ofaus;rIyg/
rsufarSmufacwfygupwefEkdifiHxJrSmyg/
ausmufwHk;tdrfawGrSm
aexkdifMuNyD;
aMu;vufeuf? ud&d,m
awGudk pwifoHk;MujyD/
pmayr&Sdao;/ t&kyfpm
wDxGifcJhMuw,f/
&moDOwkajymif;vJoGm;cJhvdkY jrdKUwpfck vHk;
ysufpD; aysmufuG,fcJh
&w,f/
'&mAD'D,efvlrsKd;EG,fpkMuD;[m awmifydkif;
tdEd,rSm &SdcJhw,f/
aemufydkif;rSm tm&d,ef
rsKd;EG,fpkawGtdEd,udk a&TUajymif;
vmcJhMuw,f/
Ak'jrwfpGm 'ku&p&d,
usihfawmfrlaeyHk
bDpD (563-483)
r[m0D& (bDpD 599)
(*sdef;pfbmom)
Adrdom&rif;
rm*wwdkif;?
(bDpD 542- 490)
r[mtvufZjEm;
tdEd,udk odrf;jcif;
(bDpD 326)
pjE*kwbk&if
(bDpD 300 wGif
tdEd,udk xlaxmifcJh)
tmaomurif;BuD;
(bDpD 272 wGif Ak'
bmomudk jyefYyGm;cJhol)
[dELbk&m;
r[mjA[myHkawmf
c&pfawmf rzGm;rD tESpf1000 rSm [dELbmomeJY
a0'av;yHkxGef;um;
cJhw,f/
r [ mb m& wZmwfawmf&SnfMuD;udk
a&;zGJYcJhMuw,f/ ppfyGJ?
tkyfcsKyfrI?tawG;tac:?
ewfbk&m;? pGefYpm;cef;?&JpGrf;owdeJY
opmazmufjcif;awG
tpHktvifyg0ifw,f/
trsKd;av;yg; -ykPm;rsKd; (jA[m)
rif;? ppfolMuD; (cwd,rsKd;)
ukefo,fvufrIrsKd;(a0)
tvkyfMurf; (ok')
orkdif; acwfumv tcsdefjyrsOf; - tdEd,
[dELbmomw&m;*sdef;pfESihf Ak'
bmomxGef;um;jcif;?rm&D,efacwf
BC 2000-
1500
BC
1000BC 600 -
BC 272
ordkif;rwifrDacwf
tdELjrpf0Srf;ESihfoGm&0wD,Ofaus;rI?
a0'acwf
a&S;*leH&Hyef;csD
orif&JU0rf;Adkufudk&Iyg/
a&S;a[mif;jrdKU&JU
a&oG,fpepf
a&S;*leH&Hyef;csD-a&S; rdom;pkESihf zrf;qD;
rdaom taumifrsm;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
37/15635
rmudkydkvdk tdEd,a&muf
(at'D 1288)
rlqvif tifyg,m
(at'D 1000- 1500)
Ampudk '*g;rm;
*dktmjrdKUodkYa&muf
(1498)
r*dk tubmbk&if
(at'D 1543 - 1605)
ta&SUtdEd,ukrPD
(1600)
w*sfr[m wnfaqmufrdzk&m;tkwf*l (17 &mpk)
r[wr *ED
(1869 - 1948)
jidrf;csrf;a&;wdkufyGJ
a&SUaqmifvrf;jy
tmPmzDqefa&;
vIyf&Sm;rI
(1942)
('ef'D) qm;csDwufyGJ
*EDMuD; OD;aqmifjyD;
c&D;&Snfrkdif 241 rdkifudk
24 &ufMum csDwufcJh /
qkbwfcsefj'mbdkYpfESihf
trsKd;om;wyfrawmf
*s0g[mvm ae&l;
(1889 - 1964)
vGwfvyfa&;&csdef
0efMuD;csKyf
bufrvdkuf vIyf&Sm;rI
wnfaxmifcJhol
ygupwefcGJxGuf
(1947)
b*Fvm;a'h&SfcGJxGuf
(1971)
ae&l; - *EDrsKd;&dk;EkdifiHa&;&mxl;qufcHcJhMu/
tif'&m*ED vkyfMuHcH&/
(1984)
c&pfu'ftm;upm;qk
(1983)
EsLuvD;,m; prf;oyfrI
(1998)
pD;yGm;a&;wdk;wuf/(2005)
rlqvif tifyg,m?r*dktifyg,m
NAdwdoQ udkvdkeDacwftdEd,vGwfajrmuf
a&;BudK;yrf;rIrsufarSmufacwf
tdEd,
1300-
1500 AD 1800 AD 1900 AD 1947 AD
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
38/15636
oHa0Zed,
av;Xme
2/ oAnKwPfawmf
&&Sdawmfrl&m r[maAm"d
atmifajr?
3/ "rpMum w&m;OD; a[mawmfrl&m rd*'g0kefawm?
4/ y&dedAmef pHawmfrl&m ukodemkH tifMuif;awm
1/ a*gwrbk&m; tavmif;awmf
zGm;jrif&m vkrdedO,smOf? vGefcJhaom
tESpf 2400
(bDpD 400)
u
Ak'jrwfpGm
bk&m;\&kyfwkawmf
(tdEd,)
omoemjyKrif;
tmaomu&mZmESihf
ausmufpmwkdif
(bDpD 3 &mpk -tdEd,)9 wkdif; 9 XmeodkY omomjyK
apvTwfcJhonfhtwGuf
Ak'bmom jyefYyGm;cJhonf/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
39/15637
wpfcgu.....
*ED[m c&D; wpfckudk
&xm;pD; oGm;zdkY &xm; blwm
udk a&mufvmcJhygw,f/
ola&mufvmw,fqdk&if
yJ &xm;u pwifNyD; xGufcGmzdkYbD;pvSdrfYaeNyD/ 'DawmY *EDBuD;vnf; &xm;ay: uref;
uwef; wufvdkuf&w,f/ &xm; ajceif;cHkeJY olU&JU ajc
axmufwpfzuf wdkufrdNyD; ol&JUzdeyf wpfzuf[m &xm;
atmuf oHvrf;ay:odkY usoGm;cJhw,f/
'DawmY usefaewJY zdeyfwpfzufeJY *ED &xm;
ay:udk aocsma&mufoGm;w,f qdk&ifyJ *EDu usefaecJh
wJh zdeyfw zufudk uref;uwef; cRwfvdkufNyD; apmapmu usoGm;wJY zdeyf&Sd ae&mudk rSef;jyD; usefaewJY zdeyfudk
ypfcsvdkufygw,f/
ol 'Dvdkvkyfwmudk ab;rS m &SdaewJY vlwpf
a,muf awGUawmh ... ] bmvkyfwmvJAs../ bmjzpfvdkY
usefaewJY zdeyfudk vTifYypfvdkuf&wmvJ/} vdkY ar;w,f/
tJ'DtcgrSm *EDMuD;u tckvdk jyefajzcJhowJh/
]uRefawmfhqDrS m usefaewJY zdeyfu bmrSvkyf
vdkY r&awmYbl;av/ 'Dawmh cke usoGm;wJY zdeyf ae&mem;a&mufatmif usefaewJY zdeyf wpfzufudk ypfxm;cJh vdkuf
awmY awGUwJholu zdeyfwpf&H qdk&if pD;vdkY&wmaygYAsm/}
]wpfzufwnf;qdk&ifuRefawmfhtwGufvnf;
w,f..toHk;r0ifvSbl;/ tjcm;olvnf;
toHk;r0ifbl;av/
tckvdk wpf&HvHk;&awmY ol pD;vdkY&oGm;wmaygY/} vdkY jyef
ajzcJYygw,f/
Source: Chicken Soup For The Soul
tdEd,EkdifiH trsKd;om;acgif;aqmif? tawG;
tac:ynm&Sif? tMurf;rzuf awmfvSef vIyf&Sm;rI
a&SUaqmif? r[wr*EDudk 1869 atmufwdkbm 2 &ufaeY
wGif zGm;jrifcJhonf/
udkvdkeD jAdwdoQwdkY vufatmufrS vGwf
ajrmufa&;twGuf wkdufyGJ 0ifcJh&mwGif tEkenf;jzihf
awmfvSef vIyf&Sm;jcif; ]t[o} usihfpOf enf;emrSm ol\
b0aeenf;yifjzpfonf/ tMurf;rzuf&Hkomr[kwfrlbJ
ow0gtm;vHk; tay:wGif Muifemoem;jcif;? u&kPm
xm;&Sdjcif;[kvnf; olurdefYqdkcJhonf/ cED ]onf;cHjcif;
w&m;} ESihf tjcm;olrsm;tay: av;pm;jcif; wdkYjzihfom
vQif ]trSefw&m;} udk odjrif em;vnf cHpm;Ekdifonf[k
olu ,HkMunfonf/ ol\ urmausmf 'eudk [dEL
bmom&Sd]b*0g*Dw} vuFmusrf;xJrS tjrifopf &&SdcJh
onf/
jAdwdoQudk tEkenf;jzihf qefYusif&mwGif vlxk
w&yfvHk;yg0if vmcJhjyD;aemuf axmifoGif; tusOf;cs
cHcJh&onf/
touf 78 ESpft&G,f rlqvifESihf [dEL
bmom0ifrsm; tMum;cGJa&; jyemudk tpmiwfcH
qEjyjyD; 12 &uftMumwGif vkyfMuHcHcJh&onf/
Mahatma Gandhi(1869 - 1948)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
40/15638
uAsmpmqdkausmf &mbifj'mewfw*dk;\ &Sefwdedauwefausmif;awmfMuD;rSm pmay?
*Dw? yef;csD tekynm&yfrsm;udk oifMum;ay;cJhonf/ vGwfvyfaom [if;vif;jyif
aumif;uifjyifMuD;atmuf&Sd opfyifrsm;atmufwGif pmoifMum;ay;cJhonf/pmMunhfwdkufMuD;udkvnf; wnfaxmifcJhonf/ jrefrmESihf urmausmfyk*Kdvfrsm;udk
arG;xkwfay;cJhonhf ausmif;awmfMuD;jzpfonf/
.... trsKd;rsKd;aom
okc? 'ku wdkYESihf
jynfhaomt&yfwdkY
ig\ *DwwdkYonf
vSnfhvnfaejyD; ...
w*dk; (*DwOvD 103)
& dk; & m[ e f t u t E ky n m
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
41/15639
Nr dKUa w mfe , l; a ' v D& Sda u mi f; u i f& x m;
c & p fu ' ft m; u p m; r Sm t dE d, w Gi ft v Ge fv lMu dKu fr sm; v So n f/
2 0 1 1 c kE Sp fu r mhc se fy D, Hq k& & Sdc Jho n f/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
42/15640
vl 5 a,mufrS 12 a,mufcefY txd yg0if
upm;Edkifaom jrefrmh&dk;&m upm;enf; jzpfygonf/ tm;
vHk;xJrS pGef(a&TpGefndK)? r,faxG;av;ESihf acgif;aqmif
udk a&G;cs,fum acgif;aqmifESihf usefupm;olrsm;u
r,faxG;av;udk pGefxHrS 0dkif; umuG,fMu&ygonf/
upm;enf;
a&TpGefndKrS vGJ usefupm;olrsm;onf acgif;
aqmifvkyfrnhfol aemufwGif wef;pD r,faxG;av;udk
aemufqHk; xm;Mu&onf/ a&TpGefndK vkyfonhfolonf
iSufo@mef tawmifcwf ysH0J&if; ]a&TpGefndK iSuf&J
wdrfwdkufxJu 0JxGufcJhNyD} [l [pfatmfNyD; ajym&onf/
upm;yGJ rprD ajy;ol? vkdufol tcsdefudkufap&ef acgif;
aqmifESihf a&TpGefndKu rsufESmcsif;qdkif&yfvsuf atmuf
yg uAsmudk tjyeftvSef tar;tajz yHkpHjzihf qdkMuonf/
uAsmqHk;onfESihf tajy;ESihf tvdkuf pwifygawmhonf/
uAsm
uav;rsm; = a&TpGefndK ... bmudk vdkvdkY 0Jygw,f/
a&TpGefndK = r,faxG;vdkvdkY 0Jygw,f/
uav;rsm; = r,faxG;ryg .. 'dkYcsnf;om/
a&TpGefndK = yg ygvsufom;... aemufuxm;/
uav;rsm; = r,faxG;tom; cg;vSw,f/
a&TpGefndK = wGif;i,fa&eJY aq;yghr,f/
jrefrmh&dk;&m upm;enf;
a&TpGefndK
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
43/15641
uav;rsm; = wGif;i,fa& aEGrSmcrf;/
a&TpGefndK = acsmif;i,fa&eJY aq;yghr,f/
uav;rsm; = acsmif;i,fa& aEGrSmcrf;/
a&TpGefndK = jrpfi,fa&eJY aq;yghr,f/
uav;rsm; = jrpfi,fa& aEGrSmcrf;/
a&TpGefndK = yifv,fa&eJY aq;yghr,f/
uav;rsm; = yifv,fa& aEGrSmcrf;/
a&TpGefndK = yifv,fa& b,frcrf;... r,faxG; trdzrf;/
aemufqHk;tydk'fwGif a&TpGefndKonf a'go
trsuf ajcmif;ajcmif; xGuf[efESihf ajrudk zaemihfESihf
aqmihf qdkavonf/ yifv,fa& qdkonf aEG&moDwGif
crf;ajcmufdk; r&SdcJhyg/ odkYvdrfvnf ajymqdk& aumif;
vm;[l a&TpGefndK trsufxGuf[ef okyfazmf&ay
onf/ a&TpGefndKiSufonf 0J,mckefvT m; ysHoef;&if;
r,faxG;udk trd zrf;avawmhonf/ a&TpGefndKu
r,faxG;av;udkvdkufaomtcg a&SUqHk;rS acgif;aqmifu
a&TpGefndKudk xkyfqD;wdk; ovdk vdkufwm;jyD; usefolrsm;u
acgif;aqmif aemufuae twGJrjyKwfatmif vdkufajy;Mu&onf/ aMumufvefYwMum; a&Smif&Sm;&if; wcgw&H
vlwGJonf jyKwf oGm;wwfonf/ xdktcgwGif vQifjref
pG m jyef quf&onf/ a&TpGefndKu r,faxG;av;udk
zrf;rd oG m;aomtcg a&TpGefndKuEdkifjyD; upm;yJG jyD;qHk;
onf/ r,faxG;av;uvGJ tjcm;upm;olrsm;udk rSm;
zrf;rdvQif a&TpGefndKu HI;onf/ r,faxG;udk rdoGm;vQif
a&TpGefndKESihf r,faxG;tjzpf okyfaqmif&rnhf uav;
i,fudk jyefjyD; a&G;&avonf/
rSwfcsuf/ /
odrf;iSuf? pGefiSufwdkY\ twihf&JyHkESihf Murf;
MuKwf&ufpufyHk toGifobm0udk uav;wdkY tm;upm;
jcif;ESihf oifMum;jcif; jzpfayonf/ tMurf; upm;enf;
jzpfaomfvnf; oufBuD;? oufvwf? oufi,f aygif;pyf
upm;Edkifaom upm;enf;wpf&yf jzpfayonf/
(pHxGef;atmifa&; jynfaxmifpk aus;vufaysmf&TifrIrsm;)
uav;wdkYa&
jrefrmh&dk;&m pum;xm 0Sufwrf;
upm;Mu&atmifaemf/
'Dpum;xmuAsmav;udk zwfNyD; tajzudk awG;q
azmfxkwfay;yguG,f/
pum;xmuAsm
ESma&mifaumufaumuf?
tNrD;aumuf?
oGm;rsm; wpf&mavmuf/
raomufrpm;?
ukdufjzwfoGm;?
jrufESifh aumufyifrsm;/
(wuodkvfawmom;
tawG;vSvS aw;jrjr
pum;xmuAsmrsm;
yef;a&Tjynfpmtkyfwkduf)
tajz-
(wHpOf)
(pyg;&dyf&dwf?jruf&dwf&mwGifokH;onf)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
44/15642
axmifpkESpfzGHYjzdK;a&; &nfrSef;csufrsm;onf xda&mufaom urmvHk;qkdif&m qufoG,fa&;ESihf ,Ofaus;
rI o[Zmwjzpfjcif; tay: wnfrSD aeonf/
odkY&mwGif bmompum;rsm; &SifoefrIrSm
pdk;&drfzG,f&m jzpfaeayjyD/ urmhbmompum;aygif; 6000
(ajcmufaxmif) ausmfteuf w0ufcefY (50 &mcdkifEIef;)
rS m aysmufuG,fvkeD;yg; &SdaeNyD; 40 &mckdifEIef;rSm
Ncdrf;ajcmufjcif; cHae&onf/ 10 &mckdifEIef;omvQif
&SifoefEdkifpGrf;&Sdae\/ jrefrmwdkif;&if;om;wdkY bmompum;rsm;ESihf ,Ofaus;rI "avhxHk;wrf;rsm;rS m ydkyif
pdk;&drfzG,f&m jzpfaeawmhonf/
bmompum; ajcmufaxmifteuf 96 &mcdkif
EIef;udkurmhvlOD;a& 4 &mcdkifEIef;om ajymqdkMuavonf/
&m*Pef; tenf;i,frQaom bmom pum;wdkYudk
ynma&;pepfrsm; twGif;ESihf &Hk;oHk;taejzihf *kPfodum&SdpGm ae&m ay;xm;MuNyD; 'D*spfw,f urmwGif toHk; jyKrI
wGifrl wpf&matmuf avsmhenf; avonf/
aysmufuG,fvkeD;yg; Ncdrf;ajcmufcHae&aom
bmompum; trsm;pkudkvlenf;pkwdkif;&if;om; rsKd;EG,fpk
rsm;rS ajymqdkMuonf/ wpfpHkw&m vkyfaqmif jcif; r&Sdygrl
rsm;rMumrDumvwGif bmom pum;rsm;ESihf ,Ofaus;
rI rsm;rSm aysmufuG,f &ygawmhrnf/
odkYjzpfyg ,leufpudk taxGaxG nDvmcHMuD;rS ]EdkifiHwum rdcifbmompum;rsm;aeY}udk
owfrSwf xm;&SdjyD; 2001 ckESpfrSpwif ESpfpOf azazmf0g&D
v 21 &ufawG usif;y jyKvkyfygonf/ bmomaA'?
,Ofaus;rI rwl uGJjym;jcm;em;rIESihf bmompum;
rsKd;EG,fpHk urmMuD; jzpfaeapa&;twGuf &nf&G,f&if;
jzpfonf/
wdrfaum uG,faysmuf vmaeaom bmom pum;rsm;bmompum;wpfck uG,faysmuf? qHk;IH;jcif;
ESihftwl uREkfyfwdkYvlom;rsKd;EG,f\ todA[kokw?
awG;jrif odwwfrIESihf IjrifoHk;oyfrI wpfpdwfwpfydkif;
wdkYudk vnf; tpm;rxdk;EdkifbJ qHk;IH;&awmh\/
zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf bmompum;rSm t
a&;ygvSayonf/ axmifpkESpf zGHYNzdK;wdk;wufa&; &nfrSef;
csufrsm;udk atmifjrifEkdifa&;twGuf bmompum;
qdkif&m u@rSm AsL[majrmufwnf&Sdaeonf/&nfrSef;csufrsm;wGif - qif;&JrJGawrIESihf
iwfrGwfacgif;yg;rI uif;pifEdkifa&;? rlvwef; ynma&;
&Sifoefjcif;?
rdcifbmompum;ESihf
ausmif;ynma&;odef;Ekdif
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
45/15643
aqmif;yg;u@qHk;cef;wdkifatmif ausmif;aecGifh&&Sda&;? vdifydkif;qdkif&m
wef;wlnDrQrIESihf trsKd;orD; pGrf;aqmif&nfwdk;wufa&;?
uav;aoqHk;rI avsmhyg;a&;? rdcifusef;rma&; wdk;
wufa&;? tdyfcsftdkifADG? attdkif'Dtufpfa&m*g? iSufzsm;
a&m*gESihf tjcm;a&m*gwdkYudk wdkufzsufa&;? obm0
ywf0ef;usif a&&SnfwnfwHhcdkifjrJa&;ESihf zGHYjzdK;wdk;wufrI
twGuf urmhvHk;qkdif&m qufpyf vkyfaqmifEdkifa&;wdkY
yg0ifonf/
axmifpkESpf zGHYNzdK;wdk;wufa&; &nfrSef;csuf
&Spf&yfudk a'oMuD; 10 a'orS EdkifiH 190 yg0ifonfh
EdkifiHwum todkif;t0kdif;rsm;rS zGHYjzdK;wdk;wufa&;
vkyfaqmifcsufrsm;twGuf tnGef;abmif tae
jzihfvnf; vufcH usihfoHk;vsuf &Sdaeonf/
axmifpkESpf &nfrSef;csufrsm;rS tvGeftrif;
qif;&Jjcif;ESihf iwfrGwfacgif;yg;jcif; ab;'PfwdkYtwGuf
bmompum;onf &Sifoef aexdkifEdkif&eftwGuf tvkyf
tudkif &ydkifcGifh? vlrIa&;ESihf EdkifiHa&;b0wdkYwGif yg0if
aqmif &GufcGihf? tjyeftvSef aqG;aEG;ajymqdk qufqH
Edkifa&; wdkYESihf eD;uyfpGm qufpyfvsuf &Sdaeavonf/
A[kokw todw&m;wdkYudk vufqihfurf;
jzefYjzL;&mwGifvnf; bmompum;rS m t"du Mum;cHjzpfaejyefonf/ axmifpkESpf &nfrSef;csufrsm;jzpfonfh
uav;tm;vHk; rlvwef; ynma&; qHk;cef;wdkifa&;?
tdyfcsftkdifAGD? attdkif'Dtufa&m*g? iSufzsm;a&m*g wdkYudk
wHkYjyef vkyfaqmif&mwGifvnf; r&Sdrjzpf vdktyfygonf/
bmompum;rS m tajccH &ydkifcGifhrsm;jzpfonfh
vGwfvyfpG m xkwfazmfjyocGifh? ynma&;tcGifhta&;?
,Ofaus;rIqdkif&m yg0if aqmif&GufEdkifcGifhESihf odyHESihf
enf;ynm wdk;wufrI tusKd;w&m;rsm;udk ykdifqkdif&&Sdda&;wdkYudk cHpm;Edkifap&eftwGufvnf; t"du usae
onf/ tcsufrsm;tm;vHk;rS m bmomaA'qdkif&m t
csuftvufrsm;ESihf qufpyfvsuf&Sdae\/
bmompum;rsm;udk xdef;odrf;jcif;wkdif;&if;om; bmompum;rsm;rS m vlrIt
odkif; t0dkif;twGif; ajymqdkolwdkY\ vlY *kPfodumudk jrihf
wifay;Edkifjcif;? w&m;Oya'qdkif&m &ydkifcGifhrsm;udkwdk;jrihfEdkifjcif;? a&;om; rSwfwrf; wifEdkifjcif;ESihf tDvufxa&m
epf enf;ynmwdkYudk toHk;jyKEdkifjcif;wdkY jyKvkyfEdkifygrl &Sif
oef EdkifpGrf;&Sdrnf/ ynma&;pepftwGif; cdkifcdkifrmrm
wnf&Sd aeygu &SifoefrItwGuf rsm;pG m taxmuftyHh
jzpfaponf/
bmompum;rsm; &yfwnf &SifoefEdkifpGrf;(odkYr[kwf ) wdrfaum aysmufuG,fjcif;wdkY twGuf
ynma&; pepfrS m ta&;BuD;onfh tydkif;wGif yg0ifvsuf
&Sdaeonf/ jrefrmhynma&; pepfrSmrl wdkif;&if;om;
vlenf;pk rsKd;EG,frsm;ESihf olwdkY\ bmompum;rsm;
twGuf oifhawmf udkufnDrI r&Sdonf omrubJ
aysmufuG,f qHk;&HI;&rnfh tE&m,fyif &Sdaeavonf/
ynma&;qdkif&m atmifjrifrI &&SdEdkif&ef twGuf
ESihf ,Ofaus;rIESihf bmompum;pnfyif zGHYjzdK;wdk;wufrIwdkY twGufyg rlMudK? rlvwef;ynma&;ESihf
ta&;tzwftwGuf toHk;vHk; ynma&;wdkYrS m rdcif
bmompum;jzihf avhusihf oif,lcGihf&&Sd&ef uav;
rsm;ESifh vlMuD;rsm; twGufyg ta&;MuD;vSygonf/
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
46/15644
ta&;tzwfudk olwdkY em;rvnfaom
bmompum;jzihf avhusihf oifMum;&efrS m vltrsm;
pktwGuf rjzpfEdkifygacs/
bmompum; 2 rsKd;? 3 rsKd; oifMum;a&; enf;AsL
[mrS m xda&mufrI&SdEkdifNyD;vQif oif,lavhvmrI &v'f
aumif;rsm;udk &&Sdaponf/ 'kwd, bmompum;udk
roifMum;ao;rD yxr bmompum;wpfrsK;dudk
uRrf;usif wwfajrmufoifhygonf/
trsKd;om;pD;yGm;a&;ESihf vlrIzGHYjzdK; wdk;wufrI
wdkYtwGuf vlenf;pk wdkif;&if;om;rsm;rS yg0if aqmif
&GufEdkifcGifh &Sdap&efrS m rdcifbmompum;? vlenf;pk
bmompum;rsm; zGHYNzdK; wdk;wufapjcif;rS pwif&ygrnf/
ynma&; wkd;wuf jzpfxGef;ap&eftwGuf
&yf&G m a'o vlYrItodkif;t0dkif;rsm; taejzihf ynma&;
tpDtpOfrsm;udk pDrHtkyfcsKyf uGyfuJ&mESihf oifMum;onhf
taMumif;t&m? oifMum;enf;rsm;wGif yg0ifaqmif
&GufcGifhESihf qHk;jzwfydkifcGifhwdkYudk &&Sdoihfonf/
jrefrmEdkifiH ausmif;ynma&;? rdcifbmom pum;ESihf oif&dk;nGef;wrf;wdkif;&if;om;rsKd;EG,fpkrsm; taoG;ta&mif
pHkvifpG m axGjym;vsuf wnf&Sdaejcif;aMumihf ausmif;ynma&;wGif rdcifbmompum;? wkdif;&if;om;
bmompum;wdkYudk xnhfoGif; oifMum;a&;rS m rsm;pGm
ta&;MuD;vSygonf/ vGwfvyfa&;&,lcJhpOfu taoG;
ta&mifpHk,Ofaus;rI vlYtodkif;t0dkif; Multicultural-
ism ESihf taoG;ta&mifpHk
,Ofaus;rI ynma&;pepf
Multicultural Educa-
tion systemwdkYudktrsKd;om; acgif;aqmif
MuD;rsm;rS wnf
a q m u f & e f
arQmfrSef;xm; &SdcJhMuonf/
odkY&mwGif q,fpkESpfrsm;pG m MumjrifhcJhjyDjzpf
onfh rsufarSmuf 21 &mpk yxr q,fpkESpf
ukefqkH;awmhrnfh tcsdeftxd wdkif;&if;om;bmom
pum;rsm;? &dk;&m,Ofaus;rIrsm;? ordkif;tpOftvmrsm;udk
ausmif;ynma&; yifrpepftwGif;ESihf oif&dk;nGef;
wrf;wGif xnhfoGif;jcif;? vufawGY oifMum;jcif;rsm;udk
vkyfaqmifEkdifcGifh r&&SdMuao;yg/
ydkrdkpdk;&drfzG,f&mrSm Oya'ES ihf umuG,fxm;jcif;
r&Sdjcif;yifjzpfonf/
onfrSm wdkif;&if;om;tcGifhta&;? uav;
oli,f tcGihfta&;ESihf ynma&; tcGifhta&;rsm; qHk;IH;
epfemaeonfh tajctaeqdk;vnf;jzpfonf/ tajccH
ynma&; tqihfwkdif;wGif (rlvwef;? tv,fwef;?
txufwef;) 3 bmom oifMum;a&; rl0g'udk wpf
EkdifvHk;wGif taumiftxnf azmfaqmifoihfygonf/ rd
cif bmompum;? (wkdif;&if; om;bmompum;)? jref
rmpm? t*FvdyfpmwdkYudk twef; tqihf? touft&G,fESihf
e,fajr a'otvdkuf tcsKd; nDrQpGm xnhfoGif;
oifMum;Ekdifjcif;jzpfonf/
pma&;ol oGm;a&muf avhvmcJhonfh tdEd,EkdifiHESihf tjcm;aom ,Ofaus;rIpHk vlYtzGJY tpnf;
rsm;twGif; usifhoHk;aeonhf 'Drdkua&pD ynma&; pepf
wdkYrSm rsm;pGm tm;us twk,lzG,f&mjzpfyg\/ ,Ofaus;rI
rsm; o[Zmw jzpfapa&;? odjrifcHpm;Ekdifa&;? rGefjrwfjyD;
vufqifhurf;&rnfh &dk;&m"avhrsm; uG,faysmufr
oG m;a&;? uav;oli,f tcGifhta&;
rsm; &&Sdapa&;ESihf t&nftaoG;
jrifhrm;aom jrefrmh ynma&;pepfwnf aqmufEkdifa&;wdkY twGuf
bmom pum;rsm; oifMum;a&;qkdif&m
rl0g' topfrsm;ESihf pmoifcef;twGif;
vufawGYvkyf aqmifcsufrsm; vkdtyf
aeygonf/
odef;Edkif
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
47/15645
vGefcJhonfh wpf v? ESpfv cefYavmufu Mop
aw;vs wDADG tpDtpOf wpfckwGif uav;i,frsm;onf
vdrfnmwwfonfh taMumif; okawoe jyKonfh tpD
tpOf wpfck jyoGm;onfukd Munfhvdkuf &onf/
xkdtpDtpOfwGif tcef;i,f 5 cef; cGJNyD;? uav;
5 OD;ukd wpfcef;pDrS m xm; olwkdY rodrjrifEkdifatmif
vQKdU0Suf uifr&mrsm; wyfxm;onf/uav;i,frsm;\ taemufwGif t&kyf wpfck
csif;csNyD; uav;rsm;ukd aemufrSmcsxm;onfh t&kyftm;
vSnfhrMunfh&ef rSmxm;onf/ xkdYaemuf vlBuD; wpf
a,mufpDu wpfcef;pDrS m uav;i,frsm;ukd aemuf rS
csxm;onfh t&kyf\ atmfoHukd zGifhjyonf/ Oyrm 0kwf
0kwf[k atmfvQif? 'gacG;&kyf jzpfonf? anmif[k atmf
vQif 'gaMumif&kyf jzpfonf[k uav;rsm;u ajz&onf/
tajzrSefvQif olwkdYukd xkdt&kyf ay;vkdufonf/okdYjzifh wpfcsdefwGif a*: ZDvm&kyf csxm;&m a*:
ZDvm jrnfoHukd uav;rsm;u em;,OfMum;zl;jcif;
r&SdMuacs/ xkdtcg uav;rsm;onf awGa0aeMupOf
olwkdYtm; ar;aeonfh vlBuD;u ]uJ rif;wkdY pOf;pm;
xm;aemf? aemufvSnfh rMunfh&zl;aemf? rsufvkH;vJ
aocsm ydwfxm;? 15 rdepf pOf;pm;csdef ay;r,f? ig
tjyifoGm;NyD; 15 rdepfae&if jyefvmr,f} vkdYrSmNyD;
uav;rsm;ukd wpfOD;xJ tcef;wpfckpDrSm xm;cJhNyD; tjyifxGufoGm;onf/
vlBuD; xGufoGm;NyD; uav;wpfOD;csif; tcef;
wpfcef;pDrS m &SdaeMuonfh tcgwGif olwkdYonf rMumcif
rSmyif aemufokdY ckd; vSnfhMunfhNyD; tdajErysuf rsufvkH;
ukd vufum t&kyf xm;&mzufukd ausmckdif; aeMu
onf/ vlBuD;u jyef0ifvmonfh tcgwGif uav;rsm;ukd
tajz&NyDvm; ar;vQif uav;rsm;u tajzrSef a*: ZDvm
&kyfjzpfonf[k ajzavonf/ xkdtcg vlBuD;u rif;wkdYaemufvSnfhMunfhvm; ar;vQif [ifhtif;- rsufvkH;rSm
vufumxm;wm anmif;wmawmifrS vufrcs ygbl;[k
ydyd&d&d nm
a v o n f /
uav; 5
a,mufwGif
w p f a , m u f
om ckd;Munfh rdygonf[k 0efcHonf/ xkdtpDtpOfukd
Munfhjcif; jzifh uav; rsm;rSm i,fpOfuyif vdrfnm wwfEdkif onfukd awGY& onf/
xkdokdY vdrfnmwwfjcif;rS m uav;rsm;onf
olwkdY\ teD;uyfqkH;&Sdonfh vlBuD; rdbrsm;xHrS pwif
wwfajrmufcJhjcif; jzpfonfukdrl vlBuD; rdbwkdYu owd
rjyKrdbJ &SdwwfNyD;? uav;rsm; vdrfwwfjcif;ukdyif tjypf
qkdcsif Muao;onf/ uav;rsm;rS m pum; pwifajym
wwfonfh t&G,frS pvkdYyif olwkdY\ OD;aESmufESifh rSwf
PfwkdYonf tvGef vef;qef; zHGYNzdK;vmonf jzpfNyD;?uav;rsm;onf t&m&mukd teD;pyfqkH; olrsm;xHrS OD;pGm
oif,l &&Sdvmavonf/ xkdtcsdefuyif olwkdY\ ukd,fykdif
PfESifh &Sdonfh A[kokwwkdYjzifh pOf;pm; awG;awm wwf
vmNyDvnf; jzpfonf/
uav;i,frsm;tm; vdrfnmwwfatmif oif
ay;jcif;ESifhywfouf rMumao;rSDu Mum;od&onfh
tjzpftysuf wpfck ajym&aomf - w&ufwGif rdrd\ rdwf
aqG vlBuD;wpfOD;onf olY\ rdwfaqG uav;i,frsm;xHtvnftywfoGm;&m uav;rsm;u ]bbBuD; b,fu
vmovJ} [k ar;&mwGif olu bbBuD;u ewfjynfu
vmw,f[k jyefajzavonf/ xkdtcg uav;i,f rsm;rSm
ewfjynfqkdonfukd tvG,fwul vufcHvkdufonf
r[kwfay/ olYtm; ewfjynfqkd onfrS m b,fokdY b,fykH?
b,fvkdoGm;? b,fvkd vm&onf ponfjzifh tao;pdwf
vkdufar;awmhonf/ oluvJ yg;pyfxJ&Sd&m avQmufajym
vkdufawmhonf/ xkdtcg uav;i,frsm;rS m xkdvlBuD;ajymcJhonfh taMumif;t&mrsm;ukd olwkdY\ OD;aESmuf rSwf
PfxJwGif pGJxnfhxm;onf jzpfonf/ wpfcsdefwGif xkd
uav;rsm;udk
vdrfwwfatmifoifay;ol
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
48/15646
vlBuD; ajymcJh onfh
taMumif;rSm
r [kwfonf
ukd olwkdY
awGY jrif onfh
tcg pum; ukd rrSefruef
ajymcsif&m ajymvkdY &
w,f[k olwkdY\
tod wGif 0if
oGm; awmh
onf/
tvm;wlyif uav;i,frsm;tm; rdbrsm;u
ol&Jjzifh ajcmuf jcif;? r[kwfu [kwfu ajym NyD; ESpf odrfh
jcif;? uav;rsm;\ oif,laeonfh rSwfPfukd txif
ao;NyD; pum;ukd tvG,fwul aygYaygYwefwef r[kwf
wm ajymvkdufjcif;wkdYonf uav;rsm;tm; vdrfnm
jcif;ukd p oifay;vkdufovkd jzpf aeawmhonf/
rdrd\ rdwfaqG wpfOD;wGif 7 ESpf t&G,f
om;av; wpfa,muf&Sdonf/ xkduav;onf tvGefrS
vdrfnmwwfonf/ wpfcgu rdrdrS m olwkdY\ tdrfokdY
wywfcefY oGm;a&muf aexkdifzl;pOf olYzcifrSm uav;urkefYpm;csif awmif;onfh tcgrS m rkefY r&Sdawmhzl;[k nm
ajymwmrsKd;? uav;u taMumif;wpfckck odvkdvQif aygY
aygYwefwef aygufwwfu& avQmufajymwmrsKd; vkyf
avh&Sdonfukd awGY&onf/
uav;qkdonfrS m olwkdY odcsifvkdcsifonfh
t&mukd txufuajymcJhonfh wDAGD tpDtpOfrSm
ygovkd BuHzefvkyfwwfonf jzpfonf/ rkefYr&Sdzl; ajym
aomfvnf; olonf rkefYxm;onfh ae&mukd csufjcif;oGm;r&Smonfhwkdif aemifwpfcsdefwGif xkdrkefY&Sdonfh
ae&mrS rkefY&vmvQif ,cifu zcifonf olYtm; nmcJh
onfukd olcsufjcif; odEkdifonf/ xkdtcg vdrfnm
jcif;onf tjypfr&Sdonfh vkyf&yf wpfckvkd oltaejzifh
owfrSwf oGm;rnf jzpfawmhonf/
rdrdESifh oduRrf;onfh tjcm;rdwfaqG wpfOD;rSmrl
olY\om;ukd uav;yif jzpfaomfvnf; av;av;pm;pm;
qufqHonfukd awGY&onf/ uav;u rkefYpm;csifvkdYawmif;vQif 'Dtcsdefonf rkefYpm;&onfh tcsdef
r[kwfaMumif;? tusKd;tjypfwkdYukd aoaocsmcsm cGJjcm;
&Sif;jywwfonf/ xkdtcg xkduav;onf vdrfnmjcif;
tusifhr&SdawmhbJ trSefukdom ajymNyD;? xkdtrSefw&m;ukd
vufcHoifhonfh taMumif;tm; pl;prf;vkdpdwf jzpf
avawmhonf/ tvm;wl uav;u taMumif;wpf
ckckukd odvkdojzifh ar;jref;vQifvnf;? aygYaygYwefwef
aygufwwfu& avQmufrajymbJ uav;em;vnf
atmif aoaocsmcsm &nf&nfvnfvnf? pdwf&Snf
vuf&Snf &Sif;jywwfonf/ xkdtcg uav;onf ol
odcsifonfh t&mukd aoaocsmcsm odvkduf&NyD; aemif
wGif olYtaejzifh olodxm;onfh t&mrSm rSefuefonfukd
awGY&vQif olY\ zcifukd av;pm;onfh pdwf0ifoGm;rnf
jzpfonf/
EkdifiHwum ynma&;wGifrl uav;rsm;tm;
ausmif; rxm;rae&jzpfNyD;? ausmif;ynma&; t&nf
taoG;rSmvnf; jrifhrm;onfhtwGuf? vlBuD; rdb tkyf
xdef;olrsm;u csKdU ,Gif;csuf &Sdonfhwkdif uav;rsm;rSm
ausmif;okdY a&mufMuvQif vlY,Ofaus;rI tqifhtwef;
jrifhrm;ap&ef jyKjyif aexkdifvmwwf&ef tcGifhta&; &SdMu
onf/
jrefrmEkdifiHwGifrl ynma&; tqifhtwef;rSm
tvGef edrfhyg;vsuf&Sd&m? wzufrSmvnf; uav;rsm;tm;vkH; ynmoif&jcif; r&SdMuonfh twGuf vlBuD; rdb
tkyfxdef;olrsm;rS m uav;rsm; vlY,Ofaus;rI tqifh
twef; jrifhrm;apa&;twGuf tvGefta&;BuD; vSawmh
onf/
rMumcifu rdrda&;cJhonfh tcsOfzrf;onfh
twwfwGif vlY,Ofaus;rI tqifhtwef;onf vlwkdY\
*kPfukd azmfaqmifaeaMumif; azmfjycJhonf/ rdrdwkdY
vlrsKd;rsm;wGif trsm;tm;jzifh vdrfnmrIukd ,Ofyg;pGmjyKvkyfaeMujcif;jzifh vlY,Ofaus;rI tqifhtwef; edrfh
usaeNyD;? vlY*kPfodu m usqif;aejcif; jzpfonfukd
qifjcifMuNyD;? aemifrsKd;qufrsm;wGif xkdokdY rjzpf&
avatmif jyKjyifxdef;odrf;vkdMuonf qkdygu? vlBuD;
rdbrsm;wkdYonf olwkdY\ uav;i,frsm;tm; vdrfnm
jcif; twwfukd roifay;jzpfatmif pwif aqmif&Guf
oifhrnf xifygonf/
atmif(AUNG.INFO)
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
49/15647
2011 ckESpf rwfv 12 &ufu rJaqmufNrdKU?
a&TUajymif; txufwef; CDC ausmif;rS m uRefawmfh &JU
ynma&; tvkyfc&D;rSm tifrwef trSwfxifxif usef&pf
apr,fh tvkyf&HkaqG;aEG;yGJrS m yg0ifcGihf &cJhygw,f/
a&TUajymif; txufwef; ynma&;uGef,uf (Migrant
Higher Education Network) (MHEN) tzGJUu
OD;pD;usif;ycJhwJh ]a&SUquf&r,fhvrf;} acgif;pOfjzifh
a&TUajymif;txufwef; (10 wef;) ausmif;om;rsm;udk
zdwfac: NyD; rdrdwdk U0goemyg&m ynma&;vrf;aMumif;udk
rdrd udk,fwdkif a&G;cs,favQmufvSrf;EkdifzdkU vrf;jywJhyGJ?
0dZmeJU odyHynm&yfrsm;&JU tajccH oabmw&m;rsm;udk
oabmayguf em;vnfapNyD; rdrd0goemyg&m rdrd
tem*wftwGuf udkufnD&mudk a&G;cs,fwwfapzdkUvrf;
nGef wJhyGJ/
'DyGJrSm q&mrBuD; a'gufwm pifoD,marmifESifh
CDC ausmif;tkyfBuD; ref;a&TESif;wkdUrS tzGifhtrSmpum;
ajymMum;cJhw,f/ odyHynm wdk;wufvmyHkESifh rsuf
arSmufacwfrS m odyHynmESihf qufEG,faewJh wefzdk;awG
udk q&mBuD; OD;csdef0rf;rS &Sif;vif; ajymMum;cJhovdk
q&mBuD; OD;aersdK;at;rSvnf; 0dZmynm&JU ta&;ygyHk
rsm;udk &Sif;vif;ajymMum;ay;cJhMuygw,f/
ynma&; tm;ay;ajymMum;oltjzpf Blog-
gera'guf wmvGPff;aqGrS ol\ i,fpOfb0rS a'gufwm
jzpfonfhwdkif rdb&JUt&dyfatmufrS rvGwfajrmufcJh&bJ
q&m0efb0udk a&muf&SdoGm;&yHk? wu,fawmh ol&JU
0goemu pmayjzpfNyD;? q&m0efrvkyfbJ jrm;ewfarmif
r*Zif;&JUt,f'Dwm jzpfcJh&yHk? xdkrSwpfzef rNyD;qHk;ao;wJh
jrefrmjynf&JU 'Drdkua&pDta&;twGuf Blogger wpf
a,muf tjzpfeJU e,fpyfrS m &kef;uef ae&yHkawGudk
ajymMum;NyD; ausmif;om;rsm; rdrd0goemyg&m? rdrd
&nfrSef;vdk&mudkom OD;wnfNyD; wpdkufrwfrwf BudK;pm;
&if rvGGJraoG &EkdifrS m jzpfaMumif;eSifhtwl ausmif;om;
vli,frsm;udk Mu,fav; rsm; eSifhyHkcdkif;NyD; ]vif;vdkufprf;yg
Mu,fuav;}qdkwJh oDcsif;eJUoDqdk&if; tm;ay;cJhygw,f/
a&SUquf&r,fh vrf;
-
8/6/2019 Maukkha Education Magazine 6
50/15648
aeUvnfydkif;rSmawmh a&TUajymif;txufwef;
ausmif;om;rsm;udk q&mOD;odef;Ekdifu ]Pf&nf trsKd;
rsKd;? pGrf;&nftaxGaxG} acgif;pOfeJY ynma&; pdwfynm
ppfaq;jcif;udk jyKvkyfay;cJhygw,f/ ausmif;om; wpfOD;
csif;tvdkuf rdrdwdkY&JUarG;&myg ADZ? p&dkufESihf 0goem awGudk
&SmazG azmfxkwfEkdifMuzdkY&m jzpfw,f/ Pf&nf ppfaq;
vTmudk ausmif;olausmif;om;wkdif; pdwfyg0ifpm; pGm
ajzqdkjyD;wJhaemufrSmawmh wl&mtkyfpktvdkuf tkyfpk zGJUcJh
Muw,f/ Pf&nf (8) rsKd;acgif;pOfeJY tkyfpk awG
jzpfw,f/ rdrdwkdY pGrf;&nfawGudk odjrifcGihf&&Sdapygw,f/
rdrdPf&nftvdkuf? ADZpGrf;&nfawGudk od&Sd
jyD;wJh tcgrSmawmh tqihfjrihf ynm&yfawGudk avhvm
vdkufpm;wJh tcgrSmjzpfjzpf? oufarG; oifwef;awGeJY
tvkyftudkifawGudk a&G;cs,f&mrSmjzpfap rsm;pG m toHk;
wnfhrSmjzpfygw,f/
ausmif;om;rsm; 0goemyg&m bmom&yf
tvdkuf u@rsm;udk tkyfpkwl&m zGJUapNyD; bmaMumifh
0goem yg&aBumif;udk ausmif;om; wpfOD;pDDtm; ar;jref;
aqG;aEG;cJhw,f/ rdrd0goemyg&m ynm&yfukd oifMum;