Улаанбаатар Их СургуульБизнес менежментийн тэнхим

МАРКЕТИНГИЙН ҮНДЭСЛекц :№ 10

БИЗНЕСИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ, БИЗНЕСИЙН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ХУДАЛДАН АВАХ

ЗАН ТӨЛӨВ

Хичээлийн кредит: 3 Хичээлийн индекс: BA202 Судлах анги: ММ-2,СМ-2, НББ-2, ҮМ-2, АЖМ-2,ОУЭЗ-2,БЭЗМ-2

АгуулгаБизнесийн зах зээлийн онцлог шинж

чанарБизнесийн худалдан авалтын зан төлөвХудалдан авалтын зан төлөвийн загвар

Худалдан авалтын шийдвэрийн төрлүүд

Шийдвэр гаргах процессХудалдан авалтанд оролцогчид

Худалдан авалтанд нөлөөлөх хүчин зүйлс

Шийдвэр гаргах үе шатууд

I. Бизнесийн зах зээлийн онцлог, шинж чанар

Бизнесийн зах зээл (business market) хэрэглэгчийн зах зээлтэй ижил төстэй боловч дараахи шинж чанараар ялгаатай:

Зах зээлийн бүтэц ба эрэлт Худалдан авагчийн шинж чанар Худалдан авах шийдвэр, шийдвэр

ãàðãàõ ¿éë ÿâö

Түүхий эд нийлүүлэг

чАрьс шир

Химийн бодисТоног

төхөөрөмжХөдөлмөр

Энерги

Арьс ширХимийн бодис

Тоног төхөөрөмжХөдөлмөр

Энерги

Боловсруулсан арьс

Химийн бодисНэмэлт

тоноглолТоног

төхөөрөмжХөдөлмөр

Энерги

Арьс ширний үйлдвэр

Гутлын үйлдвэр

Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачид

ГуталАжлын байрХудалдааны

Тоног төхөөрөмжХөдөлмөр

Энерги

Бизнесийн зах зээлийн жишээ

Гутал

Эцсийн хэрэглэгч

1. Бизнесийн зах зээлийн бүтэц ба эрэлт

Бизнесийн зах зээл дээр маркетер цөөн тооны том худалдан авагчидтай харьцдаг

Бизнесийн хэрэглэгчид газар зүйн байршлын хувьд төвлөрсөн байх нь элбэг тохиолддог

Бизнесийн зах зээл дээрх эрэлт мэдрэмжгүй (эрэлт богино хугацааны үнийн хэлбэлзэлийн нөлөөнд автагдах нь бага)

Бизнесийн зах зээл дээрх эрэлт огцом бөгөөд хурдан өөрчлөгддөг

2. Худалдан авагчийн шинж чанар

Бизнесийн зах зээл дээрх худалдаа мэргэжлийн өндөр ур чадвар шаарддаг. Худалдан авагчид нь мэргэжлийн хүмүүс байдаг.

3. Худалдан авах шийдвэр, шийдвэр

гаргах үйл явц Бизнесийн зах зээл дээрх худалдан

авах шийдвэр нь эцсийн хэрэглэгчийн гаргах шийдвэрийг бодвол илүү нарийн, нухацтай хандахыг шаарддаг Худалдан авалтын хэмжээ болон мөнгөн

дүн өндөр Техник технологийн нарийн мэдлэг,

эдийн засгийн болон орчны бусад хүчин зүйлсийг харгалзан үзэх хэрэгтэй

Áèçíåñèéí õóäàëäàí àâàëò ýöñèéí õýðýãëýã÷èéí õóäàëäàí àâàëòûã áîäâîë àëáàíû õýëáýðòýé, áè÷èã áàðèìò á¿ðä¿¿ëýëò èë¿¿ áàéäàã

3. Õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð, øèéäâýð

ãàðãàõ ¿éë ÿâö

Бизнесийн зах зээл дээр худалдагч болон худалдан авагч талууд харилцан холбоотой ажиллан урт хугацааны түншлэл бий болгодог.

3. Худалдан авах шийдвэр, шийдвэр

гаргах үйл явц

4. Бизнесийн зах зээлийн бусад онцлогууд

Ихэнх тохиолдолд худалдан авагч зуучлагчгүйгээр шууд үйлдвэрлэгчээс нь худалдан авдаг

Талууд харилцан нэг нэгнийхээ хэрэглэгч ба нийлүүлэгч болох нь цөөнгүй

Худалдан авалтыг лизингийн хэлбэрээр явуулах нь түгээмэл

Лизинг (Leasing)

Хугацааны эцэст тухайн бүтээгдэхүүнийг эзэмших эрхийг олгох урт хугацааны түрээсийн гэрээ Санхүүгийн хувьд шууд их хэмжээний

мөнгө төлж чадахгүй худалдан авагчдад боломж олгоно

Иж бүрэн үйлчилгээгээр хангана (засвар г.м)

Татварын хөнгөлөлт

II. Бизнесийн худалдан авалтын зан төлөвийн

загвар

Орчин

- Бүтээгдэхүүний сонголт- Нийлүүлэгчийн сонголтХудалдан авалтын хэмжээХудалдан авалт хийх нөхцөлҮйлчилгээний нөхцөлТөлбөрийн хэлбэр

Маркетин-гийн өдөөгч

-Бүтээг-дэхүүн- Үнэ

-Хуваа-рилалт-Идэвх-жүүлэл

ò

Бусад өдөөгч

Эдийн засагТехноло-гиУлс төр, хууль эрхзүйСоёл

Бизнесийн хэрэглэгч Хариу

үйлдэл

шийдвэр гаргах процесс

Хувь хүмүүсийн хоорондын

харьцааБайгууллагы

н онцлог

II. Бизнесийн хэрэглэгчийн зан төлөв

Шийдвэрийн үндсэн төрлүүдӨмнөх захиалгыг өөрчлөлтгүйгээр давтах

Өөрлөлттэй давтан захиалга (бүтээгдэхүүний шинж чанар, үнэ, нөхцөл, нийлүүлэгч)

Шинэ захиалга өгөх

II. Бизнесийн хэрэглэгчийн зан төлөв

Өмнөх захиалгыг

өөрчлөлтгүйгээр давтах

Өөрчлөлттэй давтан захиалга

Шинэ Захиалга

Жирийн шийдвэр

Асуудлыг олон талаас нь хэлэлцэх

•Эрчим хүч

•Түлш

•Бичиг хэрэгсэл

•Автомашин

•Консалтингийн үйлчилгээ

•Эд анги, сэлбэг

•Байшин барилга

•Тоног төхөөрөмж

•Гүүр, зам тавих

Бизнесийн худалдан авалтын шийдвэр гаргах процесст

оролцогчид

1. Хэрэглэгчид: бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх байгууллагын ажиллагчид. Худалдан авах санаачлагыг гарган, хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүний тодорхойлно

2. Нөлөөлөгчид : худалдан авах шийдвэрт нөлөө үзүүлэх хүмүүс. Хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүний онцлог шинж, чанарыг тодорхойлоход туслан, сонголтуудын тухай мэдээлллээр хангана (Ж: техникийн ажиллагчид).

3. Худалдан авагчид: нийлүүлэгчийг сонгох, худалдан авалтын нөхцөлийг тодорхойлох албан ёсны эрх бүхий хүмүүс. Бүтээгдэхүүний онцлогийг тодорхойлоход туслах бөгөөд худалдагчийг сонгох, тохиролцох үйл явцад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг

4. Шийдвэр гаргагчид: нийлүүлэгчийг эцсийн байдлаар сонгоход албан болон албан бус нөлөө бүхий хүмүүс

Бизнесийн худалдан авалтын шийдвэр гаргах процесст

оролцогчид

Бизнесийн худалдан авалтын зан төлөвт нөлөөлөх

хүчин зүйлс

ОРЧНЫ:•Анхдагч эрэлтийн түвшин•Эдийн засгийн орчин

•Технологийнорчин

•Улс төрийн орчин

•Өрсөлдөөн

БАЙГУУЛЛАГЫН:•Зорилтуу

д

•Бодлого

•Процедур

•Байгууллагын

зохион байгуулал

т

•Системүүд

ХҮМҮҮС ХООРОНДЫ

Н:

Эрх мэдэл

Байр суурь

Шийдэмгий байдал

Итгэл үнэмшил

ХУВЬ ХҮНИЙ:

Нас

Боловсрол

Ажил

Хувь хүний онцлîã

ХУДАЛДАН АВАГЧ

Худалдан авалтанд нөлөөлөх байгууллагын хүчин зүйлс

Сүүлийн үед хангамжийн албаны үүрэг ач холбогдол нэмэгдэж байна

Компаниуд салбар эсвэл хэлтсүүдийнхээ тус тусын захиалгыг нийлүүлэн нэгдсэн захиалга хийж байна. Ингэх нь эдийн засгийн хувьд хэмнэлттэй

Нийлүүлэгч нартай урт хугацааны гэрээ хийх сонирхол нэмэгдэв

Just in Time (JIT) яг цагт нь нийлүүлэлт Хэрэглэгч нийлүүлэгч нарын нягт хамтын

ажиллагаа (нэг нэгэнтэйгээ ойр байрлах)ны үр дүнд нийлүүлэлтийн зардлыг буруулах

Дараах хандлагуудыг анхаарах хэрэгтэй:

Хүмүүс хоорондын хүчин зүйлс Худалдан авах шийдвэрт нэг нэгэндээ

нөлөө үзүүлэх хэд хэдэн хүн оролцдог. Тэдгээрээс нөлөө бүхий хүнийг тодорхойлох нь маш чухал бөгөөд хэцүү байдаг

Хувь хүний хүчин зүйлс Худалдан авах шийдвэрт оролцогч болгон

өөрийн хувийн шинж чанарыг (боловсрол, нас, орлогын түвшин, мэргэжил, хувийн зан чанар, эрсдэл авах хандлага)тусгадаг

Бизнесийн худалдан авагчийн шийдвэр гаргах үе шатууд

1. Хэрэгцээг мэдрэх2. Хэрэгцээг тодорхойлох3. Бүтээгдэхүүний онцлогийг тодорхойлох4. Нийлүүлэгчийг хайх5. Нийлүүлэгчдийн бизнесийн саналыг авах 6. Нийлүүлэгчийг сонгох7. Захиалгыг эцсийн байдлаар өгөх

(техникийн онцлог, тоо хэмжээ, хүргэлтийн хугацаа, буцаах нөхцлүүд, баталгаа г.м)

Анхаарал тавьсан та бүхэнд баярлалаа