didakhe - july_august, 2013

Upload: mizoram-presbyterian-church-synod

Post on 14-Apr-2018

252 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    1/36

    1

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    2/36

    2

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    3/36

    3

    www.mizoramsynod.org

    Editorial

    CHANGKNG KAN TIH HI

    Pastor pakhatin a thil tawn heti hian a sawi a: |um khat chuhmun pui lam a\angin mi khual kan nei a. Inbual tura bual ina a ltchu a rawn chhuak leh a, hei aia sahbawn changkng deuh hi aawm lo maw? a rawn ti a. Keinin sahbawn sen (lifebuoy) kha kanlo hmang mai \hn a. Tichuan \henawm dwrah naupang trinsahbawn changkng nia kan rin chu kan va lei ta a, a ti! Changkngkan tih hi a inang lo thei hle awm e!

    Khawvel hmaswnna \hang zl hian ringtute pawh min kaihruai

    zl a. Mihring kan intlawh pawh tamin kan inpawlhsawp tial tial a.Inbiak pawhna hmanrua khwl \ha a ni tlin a lo pung bawk a. Miram thil \ha leh mawi kan hmu tam tial tial a. Hei hian changkngkan tih pawh a rawn thlk danglam nasa ta hle mai.

    1. Tnlai nia kan hriat chuan kan in sak dn leh cheibwl dn te,kan silhfn inbel duhzwng te a nghawng a. A pngngai ngaihtheihlohna a siam a. Insnsona tur pawh ni se kan duh dn a tihpuitlindwn chuan pawi kan ti lo. Rp in mai mai leh bathlr hniam t ta

    awm khn a chhe berah rngva in tal kan ti a. In chhwng tamtaka inchherchhuan iaih uaih pawh a tam ve ta. Hei hi changknnatih loh rual a ni lo. Chutih laiin a cheimawina leh a chuangtlaia kanintlnsiak mkna lam a tel ve zl a. Hei hian sum leh pai duh luatnaahmin hruai lt mk a. Mahni zahawmna leh sakhawmina pawh humzo lo khawpin hlp rk leh eirk kawngah min hnk lt mk a ni.

    2. Inbiakna khwl lo changkng zlin awlsamna a thlen a.Telefawn (telephone) hruiin min thlunzawm kim hmain mawbail fawn(mobile phone) a lo chhuak ta a le! Hei zet chuan kan nun phung akhawih danglam hle ta mai. Mihring zalnna a pe thui khawp mai.Hun leh hmun a thliar lo va, englai pawhin, khawi hmunah pawh, ahman theih a ni ta mai. Hei hi changknna kawngkhat chu kan ti lothei lo. Mihring inbiak pawh a awlsam ta m mai. Mahse hei pawhhian mahni zahawmna te, taksa thianghlimna te min hralhtr ta mk.He mi rual hian computer internethmanga inbiakpawhna (social net-working) an tih chu a rawn thlen leh ta. Mahni tualkhatpui pawh rlhla taka awm angin kan kwm laiin, tuifinriat rla mite kawmchhak

    khawmthlanga mi angin kan titipui lawi a! |henawma zawnglaipuiaiin la hmuh ngai hauh loh, \hian chhar chawp chu kawppui nupui/

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    4/36

    4

    www.mizoramsynod.org

    pasal atn \ha zwka ring tlat pawh kan awm ta mk. Aizawlah hiankut zung \ang thliaka chhiar kauh kauh tham hetianga inchhar a\angahnam dang kawppuia nei hi an awm leh tawh asin! An hun a lo kalhret a, hnamzia (culture) inan loh avng te, mihring inbelhchianhmasak loh avngtein buaina twk leh ta an awm nawk mai. Kawngdangah pawh hetiang khwl changkng hian nun dn danglam, zu inchn te, nula tlangvl inkawm dn dangdai te, nult tlangvl kawngathiangzauna te a rawn keng tel bawk.

    3. Changknna nia kan lo ngaih pakhat lrthei hmanga inkalpawhnaa lo awlsam ta. A siamtu leh a zuartu lamten an thiam bawk a, sumhman hawh (bank loan) te a lo awlai ta bawk a, lrthei neih a loawlsam ta a. Mamawhna leh awhna avngin tun hma lama lrthei

    nei phk lo tura ngaihte pawhin kan nei ve ta suXp mai! A nei ve zolo tn pawh mite zrzo tur a awm ve zl. Rawngbwltute tn hleihlei a \angkai; nikhatah hna tam tak a thawh hman a; hun rei lo techhngin kil tin kan thleng zung zung thei ta mai. A leh lam thlrtutechuan, Lrthei a tam tial tiala,pastorhmuh a kht tial tial, an lo tifiamthu ve mk! Dam lo, \hian, chhng leh khat leh \henrual tlawhchhuahna a tih awlsam laiin, mahni hna \l kalsanna chhuanlamremchng siamtrtuah a chang ve mk. Inkhwm \hulh te, kan telnangei tura ngaih hun pawimawh pn bosan te, mahni hnapui aia a

    pnhleh lama kal te a ti awlsam ta sawt a. Sawrkar leh sumdwngmi rawih te, kohhran leh vntlng rawngbwltuten changknna atnahmanrua kan neih hi a pnhleh lam ngaihpawimawhnaa min hruaitua ni thei tho mai.

    Hmnlai ata tun thlengin mihringin changknna kawng hi a lozawng ngar ngar a. Khawsak ti nuam turin remhriatna hrang hranga lo hmang a. Chumi zrzotute chu tunlai chhuante hi kan ni. Kanhnua chhuan lo la awm turte hian tunlai chhuante zr hi an lo zo ve

    ang chu. Mahse changknna chhuanlama mahni intihnawm ringawttumna chuan hnam bawhchhiatna a thlen a, eirk te, hlp rk te,nawmchenna te, mihring inpawisak lohna te a thlen a. Sakhaw lkurhsnna aiin hlimhlawpna leh huau huau lam a langsr hma a. Chumi kal zl chuan Israel leh Juda te lalram pahnih a kit thlu a nih kha.Bible a\ang bawkin i inenfiah zl teh ang u. (CLH)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    5/36

    5

    www.mizoramsynod.org

    KEIMAHNI

    1. Annual College Retreat: June ni 20-21, 2013 khn kum tina

    kan tih \hin intuai tharna (Annual Retreat) kan nei a. Rev. ZosnglianaColney, Director, SMTC chu thusawi atn kan swm a. Cambodiarama a zin haw a ni a, a hah hle chungin kan ngenna ngaipawimawhinchhn lamah \um thum Pathian thu a sawi a; zn lamah Upa C.

    Ngrthantluanga, Khatla (J. L. High School Zirtrtu) chuan Pathianthu \um hnih a rawn sawi ve thung a. Kan hlim tlng hle.

    2. Thawktu bng: Pu Ramngmawia Rlte, M.A., B. Th., B.C.S.,ATC-a kum 8 lai Office Assistant hna lo thawk tawh chuan AizawlLaw College-ah Head Assistant hna a hmu thar a, July 12, 2013a\ang khn ATC-a a hna chu bnsanin a hna thar min zawm san ta.Pu Ramngmawia hi ATC-graduate, mi inzir mi tak, hna thiam tak ani a. Min chhuahsan hi kan ui hle a, mahse hna duhawm zwk athawk tur hi kan lwmpui hle. Didahkhe chuan duhsakna sng berkan hln e.

    3. ATC-ah Internet changtlung zwk: Tunlai zirna lama a lova

    awm theih loh ni hiala kan ngaih computerhmang inthlunzawmna/inbiak pawhna ( Internet) changtlung zwk chu Aizawl TheologicalCollege-ah kan nei ve ta. Lehkha zirlaite tna ram dang leh hmundang a\anga zirna hmanrua lkchhwn thuai thuai nn a \angkai \anhle. Ram changkng zwkah chuan lehkhabu tel lovin library-te annei tawh a, internethmang vekin an lehkhabu chhiar duh leh thuziakmamawhte pawh an chhiar tawh mai a. Chu m chu la thleng vethei hrih lo mah ila, awlsam leh rang zwka mi dangte nena inhriat

    pawhna leh zirna atna hmanrua mamawh te pawh kan la ve zungzung theih ta.

    4. In sak hna: ATC in hma a swn zl a, Doctor zirna hawn a loni ta a. Zirtrtu pawh kan pung zl a. Chhngkuaa zir duhte pawh anawm belh zl avngin zirtrtu leh zirlai te chnna tur in sak belh tummk a ni. He mi bkah hian khual chhia khual \ha thlenna tur mumalzwk leh intawhkhwmna in lian deuh (Intercultural Centre) pawhsak tum mk zl a ni. Kan library pawh kum 2004-a hawn tirh khachuan kan thwl hle a. Mahse tunah chuan kan twt ta dr mai. Hei

    Keimahni

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    6/36

    6

    www.mizoramsynod.org

    hi hriain Synod Theological Education Board chuan a zauh dnruahmanna a siam \an mk a. Kum thar lamah chuan Library zauhhna pawh kan \an leh theih kan beisei.

    5. Lusn: ATC Chawkidar Pu Lalrammawia nu Pi Lalnunmawii(kum 68), Thingsl Tlngnuam chu chuap natna (Cancer)avnginAugust ni 4, 2013 khn a thi a. Pi Lalnunmawii hi Rev. Lalchmafarnu a ni a. Nu taima, hlim thei tak, a phk twka Pathian rawngbwlhnaa inpe tak a ni. Lusn chhngte Pathian thlamuanna kan dlsak e.

    6. ATC thawktu leh zirlaite : Kumin 2013-2014 academic ses-sion chhnga ATC dinhmun chu hetiang hi a ni.

    Zirtrtu (a nghet) zt 22Zirtrtu (contract) zt 04Zirtirtu Doctorate Degree nei zt 14Zirtirtu Doctorate zir mk 06

    ------------------Office hna thawk a nghet 19Thawktu nghet lova rawih zt 11

    ------------------

    Zirlai Zt:B.D. zirlai zt 104M. Th. zirlai zt 37D. Th. zirlai 01

    An vaiin 142------------------

    External Candidates:Diploma in Christian Studies (Dip. C.S.) 05

    Bachelor in Christian Studies (B.C.S.) 33Doctor of Ministry 03

    `

    An vaiin 41

    Zirlai zawng zawng belh khwm 183

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    7/36

    7

    www.mizoramsynod.org

    Bible Study:HABAKKUKA

    Rosy Zoramthangi

    Thuhmahruai : Zwlnei Habakkuka hi tu nge ni?Zwlnei Habakkuk-a hi zwlnei Obadia leh Malakia te ang

    bawkin a chanchin hi hriat tur a tlm hle; a bu ngei pawh hianHabakkuk-a chanchin min hrilh mang lo. Zawlnei dang pahnih Haggaialeh Zakaria te nn Bible-a zawlnei tia mahni inchhl ngat zngah atel ve (1:1). A mimal nun leh chanchin hi hriat zau tur a tlm hle a,Rabbi ho thawnthuah chuan Shunem nu fapa kha niin an sawi (IILalte 4:16), a chhan ni wma lang chu Elisa khn Sunem nu hnnah,

    "Nakkum tn ang hunah fapa i pawm ang," a lo ti a, "pawm" tiha\ang khn an hmehbel ta niin a lang. Isaia 21:6 a "rlvngtu" khania ngaihna pawh a awm bawk.

    Kohhran Pate znga mi Hieronymus-a khn Habakkuk-a hmingawmzia hi "kuah" emaw "kuahtu" emaw tiin a hrilhfiah a. Mi \henkhatchuan Assuria pangpr pakhat "hamba khu khu" tih a\anga lk ni te

    pawhin an ngai ve bawk a, mahse hei hian pawm tln a hlawh lmlo. Martin Luther-an Habakkuka hming awmzia ti hian a hrilhfiah:

    "Habakkuka hian kohna leh a rawngbwl hna mil takin hming a pu a,a hming "kuah", emaw, "nghet taka pawmtu" emaw a nih ang ngeiina rawngbwlsak a mite a kuangkuah. Thlamuantu niin \ahna lehlungngaihnain a tuam laiin naupang \ap kan thlma kan pawm angmaiin a mite ban phkah a awm a, thlamuanin a kuangkuah a ni," ati. Chumai bkah Habakkuka hian buaina leh rinhlelhna krah pawhPathian pawm tlat a thlang a. Rorltu Fel leh Dikna Pathian a nihhrethiam thei tura Pathian buantu-ah Jerome-a pawn a ngai rng ani. He lehkhabu tawi t hi Pathian tna mi \hahnemngai takin khawvl

    buai nuaih nuaih kra Pathian hi Rorltu Fel leh Dikna Lalpa a nihhriatthiam tuma Pathian a buan dn chanchin ril leh ngaihnawm a ni.

    Habakkuka bu chungchnga thil chhinchhiah tlk tak chu Bible-a telh atna lehkhabu an thlan lai khn buaina awm lova Bible-alehkhabute znga telh tura thlan leh pawm a ni.

    Habakkuka hunlai khawvl

    Jeremia nen hian hun thuhmuna rawngbwl an ni a, inanna pawhan ngah dn hle - entirnn: midangte hrethiam mi an nihna te, mipui

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    8/36

    8

    www.mizoramsynod.org

    leh Pathian inkr kak zau tak awm avnga an \ah thuah te hian. Achanchin chiang tak kan hriat theih chu Babulon sawrkar len laia zwlneia ni tih hi a ni mai a. Chuvng chuan Habakkuka rawngbwl hun hi

    kum zabi 6-na twp lam Jerusalem chhiat hma a nih hml. Josia lal laikhn muanna eng emaw chen an nei a, Josia thlktu a fapa Jehoahaz-a lal a\anga thla thum lekah Aigupta-in Juda ram a rn a, Jehoahaz-athawn bovin a aiah a unaupa Jehoiakim-a lal atn an dah a. Ani hiBible-a kan hmuh dn chuan lal sual, Pathian \ih lo mi leh hel hmang ani (II Lalte 23:36-24:7, II Chron 36:5-8). Jehoiakim-a lal hnu lawkahHabakkuka hian amah hual vltu inpwngnkna te, duhmna te,hleilenna te avnga a \ahna leh lungngaihna hi a ziak a ni.

    Hetiang thilin a hual vl avng hian Habakkukan, "Enga tingePathian hian engmah ti lova a en reng," tia a zawhna hi a wm viaumai. Tharum thawhna leh diklohna chi hrang hrangten dikna lehmuanna a nkchp a. Pathian thuthlung hre tak mai Habakkuka tndikna Pathian che lova a awm reng hi hriatthiam a har a ni. Pathianmite \awng\aina leh mangang au thwm a\anga Pathian a ngawi tlathi Habakkuk-a hriatthiam dn chuan Pathianin chhandamna a lo tiamtawh a nghawr nghng a ni.

    Habakkuka bu thiltumte

    A. Juda roreltu leh sipaihote LALPA chuan Judate sualna hremturin Babulon a tr dwn.

    B. LALPA, a mite humhimtu chuan, amah ringtute a chhanhimang.

    C. A mite hum \htu LALPA chuan engtik nah emaw Babulon

    kut a\angin a mite a la chhanchhuak leh ang.

    D. Judate Lalpa, engkimtithei chuan diklo taka ti \hntu Babulonro a la rl sak ve dwn.

    Pathian mite znga hlemhltna avngin Habakkuka thinlung a n a(Hab. 1:2-4). Kaldai hovin mipui an beihna leh nghaisakna chu mipuitesualna avnga hremna a ni tih Pathianin a hriattr. Pathianin Judateaia sual zwk Kaldaiho Judate hremna atna hman a tum hi

    Habakkuka erawhin a hrethiam lo (1:12-17).

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    9/36

    9

    www.mizoramsynod.org

    Bung 2-naah Habakkuka'n Pathian chhnna vawi hnihna a hmua, Lalpa'n hnam sual Kaldai-te chapona a hria, hrem lohvin a chhuahlo vang, chng hunah chuan mifel chu rinnain a nung ang. |ahna chihrang hrang bung 2:6-20-a a sawite hian Kaldai hovin an sawisakdn tur leh hun lo la awm tura thil thleng turte a kwk.

    Bung 3-na ah hian Habakkuka'n rinnain Pathianin a mite tnathil ropui tak a lo tih tawh te chhui lt a, a mite tlan tura Pathianthiltihtheihna a hmuhtr a. Chu hriatna chuan Pathianah lwmna lehchakna a pe tih kan hmu.

    Habakkuka bu chhng zir chianna

    Habakkuka hian zwlnei dangte ang lo takin Pathian hnn a\anga

    thu a dawn puang lovin, a mite nun leh an hmlma Kaldai-ho a\angaa thil hmuhte Pathian hnnah a thlen a; zawhna chi hrang hrang leh,Pathianin chhnna leh hrilhfiahna a pk te hi a thu puan lungphman ni. A ngaithlatu mipuite thinlung, an chhia leh \ha hriatna kaihthawh a tum a ni.

    Habakkuka bu hi a lian lo, bung 3 chauh a ni. Bung 1:1 a kanhmuh angin Bung 1&2 te hi zawlneiin a thil hmuhte a\anga a thu

    puan chhuah an ni a. A thu ken laipui ber chu Juda rorltute

    hlemhltna avnga \anpui dlna leh thil eng emaw tih sak tura Pathiana auhna a ni. Pathian hnn a\anga chhnna a dawn chu Juda sualnahrem turin Babulon tirh an ni dawn tih a ni.

    Pathian hnn a\anga chhnna a dawn hi Habakkuka beisei dna ni lo; eng vngin nge hnam sual tak chu a mi te hrem tura a tirhang? Mahse Pathian chuan Babulon hnam sual tak tn remruatnafel tak a nei tawh, hremna an pumpelh dwn lo tih a ni. Hnam chapoleh sual, dikna ngaina lo leh milem betu chuan hremna a pumpelh lo

    vang, chu hremna a\ang chuan khawvl hi Pathian hriatnain a khatanga, zah takin Pathian biak in thianghlimah Lalpa hmaah hnamtean la ding dwn a ni.

    Zir awlsam zwk nn Habakuka bu hi a thu kalpui dn a\angaenin hlwm li-ah \hen ila.

    I. Habakkuka Vui Thu: Bung 1:1-4, leh Bung 1:12-17II. Pathian Chhnna: Bung 1:5-11, leh Bung 2:1-5III.Mi dik lo te tuar tur thil chi 5 : Bung 2:6-20IV. Habakkuka Tawngtaina Hla: Bung 3

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    10/36

    10

    www.mizoramsynod.org

    I. Habakkuka Vui Vawi Khatna: Bung 1:1-4

    Bung 1:1 hi chu Habakkuka bu thuhmahruai a ni a. Chng 2-4ah hian zawhna chi hrang hrang kan hmu a, hng hi Thuthlung Hluia

    Dikna Pathian hmaa a mite chunga 'Dikna' a awm theihna turaPathian an auh dn a ni a.

    Bung 1:2 ah, "Aw Lalpa, eng chen nge ka au vanga, minngaihthlak loh vang? tiin Habakkuka hian vui thu a \an a. Eng vngaPathian hnna vui thu thlen nge? Eng vnga vui nge a nih? Tharumthawhna leh inpwngnkna ti twp turin eng chena rei nge Pathian anghah dawn? Engtin nge dikna Pathianin dik lohnain dikna a rah beh

    lai a en reng theih?Chng 3-ah hian Pathian cht a \ul chhan thil chi hrang hrang a

    sawi a, chngte chu - khawlohna, thiltih dik lo, inrawkna,inpwngnkna, inhauhna, leh innghirnghona te.

    Khawlohna leh thiltih dik lo' chu \hen hran theih a ni lo. Khawlotaka thil tih te leh dik lo taka midang tawrhtr te hi mihringte nunhonaa buaina bul \antu an ni.

    "Inrawkna leh inpawngnkna" hian eng nge sawi a tum?|henawm khawvng, mi tinte kan intunnunna tura Pathianin kanmamawh chi hrang hrang min pk inchhuhsak duhna leh mahnihlwkna atn chauha hman tumnain kan inkra inlaichinna kh asiam a kwk.

    A hnuhnng ber, "Inhauhna leh innghirnghona" hian Habakkukahunlaia Juda rorlna court-a thubuai hlabuai tamzia a lantr.

    Hng sualna chi hrang hrangte hian Habakkuka hunlaia dn lehhraiin awmzia a neih twizia leh Dikna rahbehna a nasatzia a tilang chiang hle. Khawtlngah leh ram inrlbwlnaah dikna hnwlanih avangin, sualna chi hrang hrang, eirkna, mi dikte chanvochhuhsakna leh rahbehna a lian a. Hng thil hmu vektu Pathian hianenga tinge a en reng tk mai? tih hi Habakkuka vui chhan bulpui a ni.

    Habakkuka vui vawi hnihna : Bung 1:12-17

    Habakkuka vui vawi hnihna hian Pathian rorlna dik chungchng azwt a: rorlna dik neituin engtin nge Judate aia sual zwk a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    11/36

    11

    www.mizoramsynod.org

    dawhtheih? tiin. Pathianin a chhn dnah a lungawi loh avngin vuisatliah mai lovin Pathian nihna leh mizia behchhanin, "Ka Pathian,ka Mi Thianghlim, Chatuan mi i ni lovem ni? ti tein Pathian a cht

    ngei theih nn a au va. Dikna Pathian, Pathian \ha leh rinawm,thianghlim leh rorltu hian enga tinge diklohna leh misual te \han lena phal a, mi dik leh mi \ha te tuar a phal? An khawtlng nun buainuaih nuaih leh nghet loah Chatuan Pathian, lungpui ang maia nghethian engatinge buaina te hi a chinfel mai loh?

    Dik lohna leh hlemhltna tuartuten dik taka rorl tura Pathian anauh leh che tura an beisei lai hian chhnna duh ang hmuh tur a awmlo fo. Dik lohnain dikna a lem zawh mk lai hian Pathian hi a ngawi

    leh tlat \hn a ni lo vem ni? Joba te, Jeremia te, leh keimahni ngeipawhin kan tawng fo.

    Chng 14-17 hi Babulon ho chungchng sawina a ni. Sanghamantu nn tehkhin an ni a, sangha mantuin a sangha mante a sawisakdn leh Babulon-hoin sala an mante an nghaisak dn a khaikhin a.Saltng an man tam avngin Babulon chu hlimin a au va. An sipaichakna leh an hlawhtlinna te, an ropuina, an hausakna leh

    thiltihtheihna te Pathianah an bia.Tunlai hunah hian eng ang taka awlsamin nge kan thiltihtheina

    te, hausakna leh hlawhtlinna te, kan thawmhnaw leh thil hlu leh inleh lo te hian Pathian lak ata min hruai bo \hin? Hng malswmnateavng hian Pathian hnnah lwmthu kan sawiin chutah chuan kanduhtwk mai nge mi dangte \anpui nan kan hmang? Mahniinngaihtuah ila. Habakkuka vuina hian Pathian a twng a, engtikahnge a mite dik lo taka tuarte tn a cht chhuah ang? Chhandam tura

    hmanhmawh turin a kar a ni.

    II. Pathianin Habakkuka a chhnna

    Pathianin Habakkuka a chhn vawi khatna: Bung 1:5-11

    He lai chng hlwm hian danglamna tak a nei a, zwlnei lehkhabudanga kan hmuh \hin dn ang lo takin Pathian chhnna ziarng hiana mite thlamuanna lam thu rng rng sawi lovin, Israelte sualnaavnga an mahni aia sual zwk hmanga a hrem tur thu kan hmu daiha. Habakkuka khn an ram chhnga thil \ha lo chi hrang hrang

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    12/36

    12

    www.mizoramsynod.org

    avnga a vui thu Pathian hnna a thlen laiin Pathian chhnna erawhchu ram pwn Kaldai-ho chungchng a ni daih thung. PathianinHabakkuka zawhnate hi a haider em ni? Han en mai chuan

    Habakkuka zawhna leh Pathian chhnna hi a inmil lo khawp mai.Habakkukan Judate sualna a au chhuahpui a, Pathian erawh chuanJudate aia sual zwk Kaldai-ho an awm thu a sawi a, eng chiah ngean chungah thleng dwn tih hre tura nghk turin a ti a ni. A chnghlwm hmasaah kha chuan zwlneiin Pathian a bia a, hetah hi chuanzawlnei k hmangin Pathian a \awng ve thung.

    Chng 5, "hnamte chu en ula" Juda znga thil dik lo titute hiPalestina chhehvla Babulon rl lianin an himna atna thil pawi a

    thlen tur inmun mk en tura koh an ni. Ram ropui leh chak zwkinsangphekin hnam tenau zwkte a ti zm a, mahse chng ai pawhathiltithei leh \ihbaiawm chu Pathian a ni; a duh dn tihhlawhtlinnatura ram rorlna che vl thlr turin mipuite a duh a ni. Palestinachhehvl ram inrlbwlna che vla Pathian rorlna rpthlk tak lothleng tur chu hrilhlwk pawh ni mahse, an ngaihtuah phk bkarpthlk anih dwn avngin an awih lo vang, Pathian rorlna hlau lova lo awm \hnte hng thu hmang hian chawh harh a tum a ni.

    Chng 6-11 hi Babulon ho chungchng sawina a ni. Babulon ho hian nunrwnna avnga an chhehvl hnamten an hlauh m m an ni.Jerusalem lam hawia hmanhmawh taka an chhuak phei chu ramsann tehkhin an ni. Hnam tinte hlauh leh \ih an ni a, an cht dn apiangchu 'dik' a ni mai, anmahni lo chu 'dikna' tehna an nei lo. B.C. 612-ahAssuria-ho Ninevi-ah an hneh a, B.C. 605-a Aigupta Carchemish-aan hneh leh hnu phei chuan an chakna dl zo tur an awm tawh lo, an

    vawk lal ln a ni ber a; an hneh hnu lalte leh rorltute an diriamin annuihzat hle zl bawk. Hmun pawimawh, insumdwn tawnna kawngpuileh hmunpui te an thuhnuaia an dah vek hnu phei chuan an tnhlauhawm a awm lo. An sipai chakna an pathian a, an tihrawl chaknaan hmachhuan a, chuvng chuan Pathianin hmanruaah hmang hrihmah se an twpna chu a la chhe hle dawn tho a ni. Habakkuka vui thuchhnna atan an hman tlk reng dwn lo. Pathian a\anga 'dikna'tehnaah an tling zo lo; Assuria-ho ang maiin Pathian mite tn 'Dikna

    Pathian' hml lantr turin an tling lo. Dik lo taka thil tih leh inpwngnkna

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    13/36

    13

    www.mizoramsynod.org

    avnga Jerusalem hremna tura Pathianin hun eng emaw chhng atnaa hman lailwk te chauh an ni.

    Pathianin mi nunrwng te, an thiltihtheihna hmang dik lo te hi

    hun eng emaw chen atan an \han a phal ve fo; amaherawhchu ansualna avngin Pathianin an zung chawpa a phawi hun a thleng leh\hn (Isaia 40:24).

    Pathianin Habakkuka a chhn vawi hnihna :Bung 2:1-5

    Chng 1-5 chhnga Pathian leh Habakkuka inchhnnaah hianzir tur pawimawh tak chu dik lo taka titu chu \hang duang angin langrih mahsela rorlna a pumpelh dwn lo tih hi a ni. Pathian hun tiam

    dawhthei taka nghah hi zwlnei tih tur a ni, tun atn chuan beisei bovin lang mahsela, a lo thleng ngei dwn tih chng 3-ah a lang.Habakkuka inlrna hmuhah hian Pathianin a thu dawnte thing phkaha kal apiangte hmuh theih tura ziak turin a ti a; chumi awmzia chuthu a dawnte amah maia hre lo va mipuite hriattr tur tihna a ni.Zwlnei Isaia pawh kha hetianga ti tur hian Pathianin a lo ti tawh(Isa 8:1, 30:8). Hetiang tih dn hi China ho leh khawchhak lam chuanan chng hle. Habakkukan inlrna a hmuh mipuite chhiar theih tura

    ziah chhuah hian a tum chu Pathian thu anga mipuite an nun theihnana kaihhruaina leh zirtrna pk a ni.

    Chng 4b-5 'mifel chu rinnain a nung ang'

    Chng 4-5-ah hian hnam kawlhsen leh nunrwng Babulon hi adam khawchhuak dwn lo a, chutihlai chuan Pathian ring tlattu chua rinawmna avngin a nung ang tih a sawi. A hunlai dinhmun nenngaihtuahin thil awlsam a ni lo; 'mifel' chu mi dik (chang 4a a mi

    nen) a inang a; 'rinna' chuan 'rinawmna, nghehna' a keng. Habakkukathu ngaithlatute tn chuan Habakkuka thu sawi zawm a ni a, bung3:17-19 thu a taka zawm a ni thei bawk. Rinna chuan mel 600-a hlaasal an tn lai pawha an rama an kr hun beiseina a neihtr a; hunharsa leh khirh ber an tawn lai pawha lwmna leh beiseina a ni.

    Helai thute hi Habakkuka bu chhngah chuan hriat hlawh laiber a ni a. Thuthlung Thar lamah Paula'n a hmang uar hle a, chubkahMartin Luther-a pawh khn "Rinna avnga chhandam" chungchngsawi nn a hmang nasa hle.

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    14/36

    14

    www.mizoramsynod.org

    III. Mi dik lote tuar tur thil chi 5:Bung 2:6-20

    Hng chngahte hian Pathianin mi dik lo chi hrang hrangte trlangin hun lo la awm tura an thil tawrh tur chi hrang hrang a tr lang

    a. Hng mi dik lo a tihte zngah hian mi dangte thil neih chhuh luihsak chng te, dik lo taka inti hausa te, thisen chhuah hmang te, zuruih hmang leh midangte ruih tur zu pe \hntu te, siamtu Pathian aiathil siama innghat te an ni a. An thil tih dik loh avngin an chungahlungngaihna chi hrang hrangin thla ala zr dwn. Hng lungngaihnatehi Pathian sawi chu a ni nain, hun tiam a lo thlenah erawh chuantihduhdah leh hrehawm tuarten anmahni tiduhdahtute diriamna turinan hmang tawh zwk ang. Bung 2:8 ah chipchiar taka sawi a ni.

    Hng lungngaihna leh \ah hla hi 'rorlna dik' lo thleng tur atanabeiseina a ni a, Pathianin hnehchhiahtu leh dikna duh ngai lo mitebeih ltna atna a mite a pk a ni. Tunah lo la thleng loin indeusawhnahla satliah takah an ngai a ni mai thei; mahse Pathianin a pk anihmiau avngin hla awmze nei leh a taka lo la thleng tur a ni. Hla thuawmze nei taka rem khwm a ni a, hla thu anih piahah khawtlng,hnam nunin a hun tawng mk tana beiseina leh hma lam hun ng takthlr thei tura buatsaihtu a ni. Hremna lo thleng tur chi hrang hrangte

    hi \hen hlwm twp zlah bilh a ni.

    IV. Bung 3 Habakkuk-a \awng\aina hla

    Bung 3-na hi kan hriat lr m m Habakkuka \awng\aina a ni.|awng\aina kan tih rualin hla a ni bawk. Sam 7-na nen sak dn turkaihhruaina pawh a inang, Temple-a Pathian fakna hla an sak \hinte znga mi a nih hml. Heta hla thute hi a bu chhng khaikhwmnaa ni a, chng 2-16-te hian chipchiar takin Pathian mite hmlma chunga

    hremna lo thleng tur a sawi deuh ber. Bung 2-a \ah hla nen a thukalhmang a inlalwn \ha hle. Sam bua hla kan hmuhte nen pawh aziarng a inang. He bung hi Sam 3 leh 7-na nen an ziarng a inan mavngin mi tam tak chuan Habakkuka hi Levia chi, Temple-a Pathian

    biaknaa chanvo nei vea ngaihna te pawh an neih phah a ni. He hla hiHabakkuka bung hmasa lama Pathian inpuanna leh, Habakkuka'nmi dik lo te chungchng a zawhna atana chhnna chi khat a ni bawk.

    Bung khatna leh bung hnihna nena khaikhinin a thu kal dn a

    danglam bk avngin a hnu lama an belh leh nia ngaihna te pawh a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    15/36

    15

    www.mizoramsynod.org

    awm. A bk takin chng 15-na hi a awmna hmun en hian chang 10-11-ah bet ta zwk sela a thu a inla lwn \ha zwk ang. Thawnthu kaldn zuiin he hla hian Pathian hi Indona Pathian, Thuthlung Hlui zirtrna

    anga a mite tana rl do saktu, Aigupta a\anga a mite chhuah zalntuanga lantr a ni. He \awng\aina hi hmasnga a mite tlanna hna thawktuPathian kha tunah pawh tlantu a la ni reng tih puan chhuahna a ni.

    Bung 3:2-15 chhngah hian, khawngaih dlna te, Pathianinpuanna te, indona chungchng te kan hmu a. Hng thil chi hranghrang hla thu hmanga puan chhuahte hian bung 1-naa Habakkukazawhna te kha a chhng a. Engatinge Pathianin dik lohna a tihtwpmai loh? tih chu, Pathian chu Lalah a la \hu reng a, hmasnga an

    thlahtute tana thil ropui tak tak lo ti tawh \hina kha tn atan pawh ala ni a, zwlneiin a ngen angin a mite tlan turin a lo che leh dawn,tih hi a chhnna a ni.

    Teman, hi Palestina chhim lam a\anga Paran tlng Sinai chhaklam twpa awm, a hmun hma vl hi Pathianin Israel hnam a din \annaa ni a. Hng lai hmun a\ang vk hian a mite chhan tur te, rorlna felkengkawh tur te, hruai tur te, thlamuan tur leh tungding tur te, a

    hmlmate paihthla tur tein sipai thuam famkima inthuamin Pathian hi alo kal leh dwn a ni. Hng hmun trlante hi Kanaanho pathian Baalleh Astoreth-i teho an biakna hmunpui leh chnna nia ngaih a ni \hn a,mahse Siamtu leh Sipai chak tak LALPA hmaah an \hing\hi ang a,chhim lam rama chngho pawh hlau vin an khr a. Kushan leh Midianho te pawh hlau vin an khr ang, a chhan chu Siamtu Pathian be lovaanmahni siam chawp an lo biak \hin vng a ni.

    Habakkuka hian siamtu Pathian, hmasnga an tna thil ropui

    tak tak lo tihsak \hntu, Tuipui Sen leh Jordan lui te daikai trtu,engkim chunga thuneitu, a thilsiam, a mite tlanna tur atna hmang\hntu kha tunah pawh a mite tlan nn a ke pn turin ngnngwltakin a au a ni. Babulon kut ata chhandam an nih theih nn Pathianchakna a twk a, chutah chuan beiseina a nghat a, amaherawhchua beisei angin Pathian a che mai lo, mahse Habakkukan a rinna asawhsawn lova, dikna rahbehna hnuaiah tlantu Pathian a nghk.

    Chng twp lam 13b-15-ah hian indona hmuna awm anginHabakkuk-a ngaihtuahna a vak vl a, Pathianin a mite tna thil a lo

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    16/36

    16

    www.mizoramsynod.org

    tihsak tawh zawng zawngte ngaihtuah krin a hun tawn mka \haleh sual inbei mkin Pathian thil siam a nghawr nghn dn a tr lang.

    Bung 3:16-19 hi chu kan hre lr khawp mai. Babulon hovin an

    hneh dwn a ni tih Habakkuka hian a pawm thiam tawh a.Amaherawhchu Juda chunga thleng tura sawi lwkte kha thleng diktak takin an hnam a boral ang tih erawh chu a la hlauthwng hle.Hlauthwng tak chungin an hmlmaten an rawn beih hun tur a thlra. Mahse Pathianin a mite tlan nna hna a lo thawh tawhte chhuikrin chutah chuan rinna a nghat ve ta thung a; eng pawh thleng sePathian a awm chhng chuan chu Pathian chu a innghahna leh ahimna tur a ni tih a hriat avngin a lwm zl tawh ang.

    Habakkuka hian a thu ngaithlatute tna chiang thei ang ber turin,theipui, grep leh ran rual te a\angin tehkhin thu a sawi a. Hng thil

    pathumte hi a hunlai sum leh pai dinhmun khawih tu berte an ni a,ram dangin an awp lai pawha chhiah atna an pk \hin leh indo laiaram dang sipaiten an chhuh luih sak \hin thilte a ni bawk. Chu bkah,an nitin mamawh phuhrktu ber a nih bawk avngin a hlu hle.

    Chng thil hlu tak takte pawh chu chn vek dwn pawh ni se la,Pathiana a innghah ngamna chuan a hmaa a hlauh m m thilte

    hmachhawn thei turin chakna a pe a, a tn chn a hlauhawm loh.Pathian ber a awm chhng chuan eng chhiatna pawh lo thlengintuar dwn mahsela, a tn lwmna tur a awm zl dwn; a mamawhtwk zlin chakna leh theihna Pathianin a pe dwn a ni.

    Lungngaihna leh chhiatna lo thleng mai tur hmuh knin Pathianinhnehna leh chhandamna a rawn thlen tur lam a thlr a, chutah chuana tn nun chhan leh chakna a awm a, chu chuan rinna leh thutlknaropui tak, "Ka lwm zl ang Lalpaah chuan," tih theihna a pe. Rinna

    hi eng dinhmuna ding chung pawha hmangaihnaa Pathian rawngbwla ni. Mi fel chu rinnain a nung ang, tih pawh hi nitin nuna Pathiantna rinawm a ni. Habakkuka'n Pathianin a mite tna thil ropui tak alo tih tawhte a chhui lt a, rinna mitin a mite tlan tura Pathianthiltihtheihna a hmuhtr a. Chu hriatna chuan Pathianah lwmna lehchakna a pe tih kan hmu.

    Habakkuk-a Bu a\anga zir tur kan neih langsr zualte

    Zwlneite hian Pathianin Israelte, Pathian hnam thlan lehthuthlung fate an nih anga an inenkawlna tura Dn a pkte hi an

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    17/36

    17

    www.mizoramsynod.org

    hrechiang m m a. Dik lohna te, mi felte awpbehna te pawh Dnleh thuthlung a\angin an teh a, thil fel lo a awm a nih chuan huaisentakin dikna a lal theih nn an au pui \hn. Hausakna hi an dem ringawt

    lova, an duh loh ber leh dnin a phal loh chu an \henawm khawvngte, an chipui te harsatna hmu r`eng sia, \anpui a hnka puitu nei lo annihna hmachhuana an duh duha an chinglet a, ngaihsak miah lova annung hi Pathianin a hua a ni tiin mipui an zirtr \hn. Habakkuka hun,lal Jehoiakima lal lai pawh hian hei hi an buaipui leh zawlneiHabakkuka \ah chhan a ni.

    Habakkuka bu tawi t hian Pathian mite, kohhran leh khawtlngtn zirtrna a keng thk hle. Bung 1 leh bung 2-a Habakkuka leh

    Pathian inbiakna hi han en ila, eng vngin nge Pathian hmaahHabakkuka hi a vui? Diklohna leh inpwngnkna, chhantu nei loterahbehna leh hnuaichhiahna avng a ni. Dikna Pathian anih chuanengatinge dik lohnain ro a rl? A mite rahbehna ata chhan turinengatinge k a pn loh? Habakkuka hian Pathian rorlna fel leh dikhi a hun tawn a\angin a teh a, a hrethiam thei lova; Dikna Pathiankha khawiah nge a awm tk? tiin a zawng a ni.

    Keimahni leh kan chhehvl kan thlr a, engatinge sualna, tuarna,diklo taka thil tihte hi a hluar m m tiin kan inzwt fo \hn. Pathianinengtin nge hng thilte hi thlentr a phal le? Zawhna tam tak kan nei a,kan rinnain Pathian chungchng min zirtrna leh khawvela thil thlendn a inrem loa kan buai chng pawh a awm \hn. Joba buaina pawhkha hei tho hi a ni. Sual man chu thihna a ni kan ti a, thil tam takah adik laiin, eir te, thuneihna hmang dik lo te hi hrem ni mai ni lovin an\hang duang hlein a lang si a; chuvng chuan Pathian hi kan nunah

    hian a inrawlh ta lo em ni? tih te pawh awl tak a ni rng a ni. Mahse,Pathian hi dikna neitu, dikna Pathian anih miau avngin dik lohnainPathian ramah hmun a nei dwn lova, tih boral a la ni ang.

    "...A t si lova intipunga, dahkham thila intimuktu chu, a chung apik e. Eng chen nge a chn ang aw? (2:6). Eirkna kan sawi chmcha, dik lo taka pawisa lkluhna a\anga fihlm turin chhngkua engzt hinge inzirtr \hn? Nge, kan hlawh leh thawhchhuah zt aia tam kanneihin kan hlim zwk? Eirkna dona atn eng chen nge kan inhuam?

    Tunlaiin pawisa pung awma pktr kan uar ta hle a, sum lk luhna leh

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    18/36

    18

    www.mizoramsynod.org

    sumdwnna hnr \ha tak a ni mk. Hngah pawh hian kan puktr dnleh a pung kan tuk zt te, a pktu dinhmun te kan bih chian a ngai. Miharsatna remchnga laa pawisa pung tam taka kan pktr leh, an thil

    dahkhama lo intihmuk leh hausak hi Pathianin sum leh pai malswmnamin pk kan hman dn tur dikah kan ngai thei ang em?

    Bung 1:3 -a kan hmuh angin mitinte kan intunnun theih nnPathianin leilung hausakna leh thing leh mau te, tui te, ram te min pea, hng thilthlwnpk kan dawnte hi mitinin \angkai zwka kan hmantheih nn sem rual tur a ni a, mi thiltithei leh nei zo deuhten tui hnrtela pnga an sum hi luhna atna tuikhuah lehpicnic-na hmun siamkan intihhmuh te pawh hi en chian a ngai hle; in hmun lo ram enkawl

    sn loh neih te hi eng nge a \angkaina? Mi tlm tin vntlang thil ankhuahkhirha an hlwkpui viau laia mi tam zwkten chan pakhat mahan nei ve lo te hi Pathian duhzwng a ni ang em?

    Mi tam tak tuartra, lainatna tel miah lova thilsiam dang sawisatu,Babulon-ho cht dn rpthlk tak avngin Pathianin anmahni hremtur leh tiboral turin Persia-ho a chwm lian a. Thisena khawpui dinakhawlohnaa khawpui siamtu Babulon-in rei a daih dwn lo; Pathian

    rorlna avngin a hmuhsit leh a diriam m m \hinte dinhmunahhnuh hniam a ni ang khn, dik lo taka thil tih a\anga vannei leh ropuiriaua min lantrtu thilte hian chatuan min thlenpui dwn lova, minthlenpui lo mai ni lovin chng thilte chuan zahna, tawrhna nasa zwkleh beidawnnaah min hnk lt thei zwk a ni tih hriain kan thiltihnakawng tinrngah rinawm leh fel taka kan tih a pawimawh hle a ni.Pathianin dik lohna, hlemhltna hi dawhthei takin a en reng dwn lo.

    Dn chuan, "Tual that suh" a ti a, hriamhrei nena mi beiha nunna

    lk emaw, thisen chhuah kher emaw hi hei hian a kwk lo. Kan\awngkam leh thiltih dik lo avnga midang rilru natna kan thlen a,nun pawh chk lo hiala kan siam a, kan beih a, kan phiar hi he dnhian a khap tlat a ni. Mihring tupawh mai hi inzahtawn ph kan ni;kan dinhmun chelh leh hausak vng ni lovin Pathian anpuia siam kannih angin zah ph lo hi tumah kan awm lo. Chuvng chuan kannawm kan mka mi diriam a, hmuhsit leh zah pah lo taka n khum\hin hi kan tih loh tur a ni. Midang zahna nei miah lo nunah Pathian

    hml a lang thei lo. Mi rethei leh chan chhe zwkte hmuhsit hi Siamtu

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    19/36

    19

    www.mizoramsynod.org

    Pathian zah lohna a ni. Babulon-hoin an hneh tawh ramte an nuihzabra, an hmusit m m \hn, mahse Siamtu, an chunga rorltu a awmavngin an nuihzatte dinhmun aia hniama paihthlk an nih kha.

    Mizoram, a bkin Aizawl, kan inen ngun a ngai hle. Kanintlnsiakna lam leh kan intihhmuh chu neih bka nun niin a lang.Midangte \anpui ai chuan rangkachak leh thawmhnaw, in chhng

    bungrua, in leh lo neih \hatah kan inel em ni? a tih theih. Kanthawmhnaw leh rangkachak mante hi a tam ta lutuk lo maw? Chng4000-5000 man puan kan ven lai hian harsa zwkte tn eng zt ngekan pk phal tih inzwt \heuh ila. Thawmhnaw leina tura chng2000 tlm tih viau laia harsa zwkte \anpuina tura chng 100 thawh

    n ti viau si te pawh a awm theih. Pathian hnn a\anga malswmnachi hrang hrang kan dawnte hian Pathian min hnaihtrin, midangtenkan zr an zo ve nge, kan lo milen tk avngin miten kan \awngkamleh che ziaah Pathian hml an hmu tawh lova kan bula awm hrehawman ti? Pathian hnn a\anga sum leh pai malswmna kan dawnte hikan inhaivrna tur ringawt atn leh chapopuina tur atna Pathianinmin pk leh kawltr a ni lo tih hre thar leh ila; chuti a nih loh chuanPathianin min dem palh ang e!

    Hausa leh thiltitheite rahbehna leh thuneihna hman dikloh avnginmi eng zt hi nge Pathian hmaah \ap anga, an aiawha dikna hlenchhuak turin Pathian hi eng zatin nge au vang? Kan \awngkam lehche zia, kan duhmna avnga kan thiltih hian mi eng zt nge hliamtawh ang? Pathian hian mi chanhai zwkte aiawhin ro rl ta se kanhmachhawn ngam ang em? Tun dinhmunah mi dik lo te, midanghmangaiha khawngaih thei lo te, mahni hlwkna m avnga mi dang

    tuartr pawisa miah lo, midangte chan ai ei sak duhtu te hi an lianthr thr a ni mai thei, mahse Pathian hian engmah ti lovin a en rengdwn lova, engtik nah emaw chuan an zung chawpa phwi an la niang tih a nih kha.

    Pathian rorlna fel taka inkawltra nghah hi kan tih tur a ni a,chutih lai chuan dik lohna ti dik turin huaisen takin kan tih theih twk\heuh kan ti ang. Habakkuka ang hian Pathian mite hian tunah pawhhian diknaa rorl turin Pathian an kar a, dik lohnain ro a rlna hnuaiah

    Pathian an zawng a, Dikna Pathian chttr tumin an kar chmchi a ni.

    Bible Study

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    20/36

    20

    www.mizoramsynod.org

    Mite hmuhsit leh ngaihnp avnga rilru natna i tuar a ni thei. Idinhmun harsatna avngin mi entleu leh hmuhsit, diriam pawh i twkfo a ni thei. Lungngai suh, Pathianin a hriatpui che. Hun harsa thim

    berah pawh kan innghahna chu Pathian a ni; Pathian kan belha Pathiantn kan rinawm tlat chuan, Pathianin min ensan lovang.

    Kan thil hmuh leh tawnten Pathian rorlnaah hriatthiam loh kannei a ni mai thei; dik lo taka titute an lian tual tual a, chutih laiin diktaka ti \hn ka nih avngin harsa takin mahni leh chhungkua ka enkawlve \wk \wk pawh a ni thei; kan hriat reng tura Habakkukan minhnutchhiah chu Pathian rorl dn hi kan hre fiah vek ngai dwn lo.Pathian kan hmangaih kan tih pawhin Pathian zia kan hre ta vek e

    tih lam a ni lova, nupa emaw, \hian inkawm ngeih tak kum tam takinzui tawhte pawh inhriatthhiam loh leh inhriatchian lohna lai neihtheih a ni. Chu vng chuan Pathian kan rinna leh hmangaihna hianengkim chunga thuneitu, rorltu fel a nih avnga a rorlnaa tlk luhtawp mai hi kan tih mkmawh a ni tih min hrilh. Eng ang dinhmunah

    pawh dingin Pathian rorlna hriatthiam loh chng pawh nei \hn mahila, min \anpui tur leh Dikna hlenchhuaktu atn Pathian chauh lo chu

    belh tlk a awm lo. Chuvngin, kan lwmna leh vui thu thlenna pawh

    Pathian hnnah a ni tur a ni. Pathian hi Pathian anih miau avnginkan tlnsan thei lova, engkim chunga rorltu fel a nih angin a rorlnakan zui mai hi kan damna a ni.

    Buaina leh rinhlelhna kra rinna nghet, Pathian chauh lo chutumah dang an awm lo a ni tih hriatna hi Habakkuka buin zir tur minhnutchhiah ropui, englai maha chul ngai lo chu a ni.

    ________

    He thu hi Mizoram Presbyterian Kohhran Hmeichhe In Khawmpui Lian Vawi 45-

    na, March ni 8-10,2013 chhk av^ngin a hn>nah lawm thu kan

    sawi e.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    21/36

    21

    www.mizoramsynod.org

    KOHHRAN LEH POLITICS SIAM |HATRev. Dr. H. Lalrinthanga

    India ramah hian politics siam\hat chungchngah Kohhranhruaituten kum 1950 chho a\an`g khn vawi eng emaw ztinrwnkhwmna an lo nei tawh \hn a. Hng inrwnkhwmnaa anthu tlkna pakhat chu, "Kristiante chu khawtlng nuna harsatna twkleh tuartute chhanchuak turin Politics-ah an tel tur a ni,"1 ti a nih a.Hemi bkah hian inrwnkhwmnaah chuan Kristiante ram rorlnaaan telna chu tih tur rng, ramin a beisei leh mimal pawimawhnain aken tel a ni tiin an sawi bawk a.2 Hng inrwnkhwmnaah hian

    Kristiante politics-a an tel dn tur kaihhruaina pawh siamin Kohhranchuan a mi leh sate chu thil pawimawhte a hrilh hre tur a ni a,inthlannaah pawh vote thlk ngei turin a fuih tur a ni a, rorlna dikleh fel a awm theihnan thil pawimawh hrang hrangah pawh kohhranmiten an tih tur chin a kawhhmuh tur a ni a ti.3

    Mizoram pawh Kohhran hrang hrangten politics siam \hatchungchngah ngaihtuahna an lo sng tawh \hn a. A bk takinMizoram Presbyterian Kohhran chuan politics siam \hat chungchnghi vawi tam tak inkhawmpuiahte a lo sawi tawh \hin a. Kum 1987Synod inkhwmpuiah chuan "Sawrkar leh politics-a kohhran dinnatur chin tihchian ni rawh se," tih lo lutin politics siam that chungchngsawi ho \an a ni a. Hun rei tak inkhawmpui palaiten an sawi ho hnuin"kan tih dn phung hi thlk a ngai love," tih a ni a.4 Chutiang a nihmk lai chuan kohhran hruaitu eng emaw zt chu politics-ah an telmk zl bawk a. Kum hnih hnu 1989-ah chuan Kohhran leh politicschungchng thuah rawtna eng emaw zt thehluh a ni a. Presbytery

    pali Khawchhak, Tuipuirl, Tuivawl leh Chhimchhak a\ang tein'Kohhran upate politics-a an tel theih chin tih chian' tih thu rawtna alt a. Hmarthlang Presbytery a\angin 'Nemnghehte politics-a an teltheih chin tih chian' tih thu rawtna a lt bawk a. Kohhran lam chuanhma lk mkna a nih thua inhrilhfiahin, "kan sawi hona hi a twk e,"tih a ni a.5

    Amaherawhchu he thu tlkna hian kohhran mipuite rilru a hneh

    zo lova, chuta\ang chuan kum tin deuhthawin hetiang lam hawi rawtna

    Kohhran leh Politics siam \hat

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    22/36

    22

    www.mizoramsynod.org

    hi a lt ta reng mai a. Chuvng chuan he lam ngaihtuah tur atanSynod Social Front chu Presbyterian Kohhran chuan a lo din ta a.Social Front din a lo nih atang chuan politics siam \hatna lamah

    Kohhran chuan a theih twkin ke a lo pn \an ta a ni. Hetiang aSynod Social Front-in hma a lk mk lai hian Pastor pension\henkhatte kum 1998-a State inthlanpui neih khn beihpui (campaign)-naahte an lo tel a. Hei hi mipui lam chuan an ngai thei lo deuh niin alang a. Chuvngin kum 1998 Synod inkhwmpuiah chuan Pastor

    pension-te politics-a an tel chungchng chu ngaihtuah tura thehluh alo ni leh ta a. He thu hi 'sawi zui zl a \ul love' tih a ni a.6 Hei hianKohhran leh politics chungchnga mipuite rilru put hmang leh skthlk

    a tr lang chiang hle a ni. Politcs chungchnga inzirtirna neihpawimawhzia pawh a tr lang nghl bawk.

    Kohhranin politics siam \hatna tur atna a hma lkna pawimawhtak pakhat chu politics chungchang inzirtrna (Political Education) ani a. India ram Kohhran hrang hrangte pawhin pawimawh an tih chuhei tho hi a ni.National Christian Council of India leh TheChristian

    Institute for the Study of Religion and Society \ang kawpin kum1960-a Mumbai leh Pune-a intawhkhwmna an buatsaiha an

    thutlkna pakhat chu, "Political Education hi Kohhran hoten rampolitics-a an tel vena atan \ha ber chu a ni," an ti.7Political Educa-tion hmangin kohhran chuan mipuite chu politics awmzia te, mipuitn a hlutna te, hmathlr \ha tak neih nan te leh mipui vantlng \hatnatur atan a zirtr thei ang.8 Mizoramah pawhPolitical Education hiKohhranten ram rorlna leh politics chungchnga mipuite zirtrna a

    pkna \angkai ber pakhat a ni. Chuvngin, Kohhran tih tur pawimawhhmasa ber pakhat chu kohhran mipuite politics chungchng zirtrna

    pk hi a ni.9 Political Education-in a tum chu mipuiten kawng dik anzawh theih nan leh zalnna hmang dik tura inzirtrna, in\henawmkhawvn dn thiam tur leh inlaichnna \ha nei zwnga inzirtr, mizawng zawng \hat tlnna ngaihtuah tura thuneihna leh rorlna hmangtur leh sum leh paia inlei mai mai \hat lohzia inzirtrna te a ni ber.10

    Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum 1990 a\ang chuanpolitics inzirtrna kawngah chak takin hma a la \an ta a. Political

    Education hmang hian mipuite hnnahpolitics awmzia dik tak hriattr

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    23/36

    23

    www.mizoramsynod.org

    te,politics chungchnga an chanvo mipuite hrilh te,partypolitics\hat loh zia te, inthlannaah pawh mi dik leh \ha thlang tur te, mipuitemawhphurnate chu a hriattr thar leh \hn a ni. HePolitical Educa-

    tion hian Mizo puite zngah awmzia neiin, a rah chhuah pawh \ha takhmuh tur a awm a ni.Political Education hian mipui zngah chauhawmzia a nei lova, Political party hrang hrang pawhin Kohhranhmalkna hi an ngaipawimawh hle a ni. Candidate ruat chungchngahte, inthlan laia beihpui thlk (campaign) dn chungchngah te lehsawrkar thiltumah te pawh hePolitical Education hian rah duhawmtak a chhuak mk a ni.

    Chak zwka kan ram politics siam \hat a nih theihna turin

    Kohhran mal mai ni lo va, zau zwka hma latu tur siam duhna a loawm a. Kohhran pwl hrang hrang leh Tlawmngai Pwl hrang hrangkal khwmten Mizoram People's Forum chu June 21, 2006 khn anlo din ta a.11 Kohhran hrang hrangte tel tura beisei an nih laiinkohhran \henkhatte an tel lo erawh chuan ngaihtuahna a ti thui duhhle mai a. Hei hian ram leh hnam siam \hatna chungchngah kaninlungrual loh zia pawh a tr lang awm e. Kohhran zawng zawngtehian mahni kohhran rilru te dah\hain, kan ram leh hnam leh politics

    siam \ha tur hian thawk tlng ilang chuan tuna hmalkna hi a chaksawt ngei ang le. Chutih rual chuan, Mizoram People's Forum chutun huna Mizoram politics siam thatna atan thawhhlwk ber, Indiaram chhnga chanchinbu hrang hrang pawhin an fak rawn hial a ni.

    Mizo mipui tam tak hian politics hi Kristiante tn chuan khawihve chi loh, tisa thil nia ngaiin kan dah \ha tlat a. Chuvngin, Kohhranleh politics chu engti kawng maha inzawmna nei lo, hrang hlak turah

    kan ngai a. He ngaihdn hi kan thlk a \ha tawh hle mai. Politics churam rorlna chungchng sawina a nih avngin apwng apuiin kantlnsan ngawt thei lo. Ram rorlna dik leh \ha a awm theihna turchuan mipuiten mawhphurhna sng tak kan nei a. R. L. Thanmawia'na sawi angin, "Tui dai huh miah lo mah se Lawng chhnga awm chului luang chuan a kalpui tho tho ang hian kan duh emaw duh lo emaw,Politics chuan kan nun hi a ln tel hrim hrim a ni."12 Lal Isuan minzirtr angin kan ram leh hnam, kan ram inrlbwlna hi tituia,

    tithianghlim turin Kristian zawng zawngte hian mawh kan phur vek

    Kohhran leh Politics siam \hat

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    24/36

    24

    www.mizoramsynod.org

    a ni. Hnam dangin min siam \hat sak dwn lova, a siam \ha tur chua chhng a chngte ngei hi kan ni. Upa Dr. H. Vanlalhluna \awngkamhawhin kan thu ti twp ila, "Kan ram politics-a siam \hat ngai lai

    apiang siam \hat a nih a, hma kan swn zel theih nn Kohhranhotenmawh thui tak kan phur a ni tih hria ila. Kan Kristianna hi a takin kannun kawng tinrngah lan chhuahtr a hun ta."13

    __________________Notes:1. M. M. Thomas, comp., Christian Participation in Nation-Building(Ban-galore: The National Christian Council of India and The Christian Institutefor the Study of Religion and Society, 1960), 49.

    2. Ibid.3. Ibid., 52.4. Synod Resolution Gen. No 13 of 1987.5. Synod Resolution Gen. No 11-12 of 1989.6. Synod Resolution Gen. No 2, 1998.7. Thomas, Christian Participation, 66.8. Mathew Illathuparampil, "Church and Politics"Jeevadhara XXXVI/216(November, 2006):486.9. Darchhawna, "Kohhran Chungchuanna", in Thupui Thlurbing Kohhran

    Beng 60 Years Souvenir, edited by K. M. S. Dawngliana (Serkawn: TheBCM Publication Board, 2006), 59.10. Lalthanmawia, "Political Education hi eng nge ni?" inKristiante leh

    Ram Rorelna, Synod Social Front-25 (Aizawl: The Synod Social Front Com-mittee, 2002), 1.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    25/36

    25

    www.mizoramsynod.org

    Zawhna leh Chhnna

    NILAI ZN INKHWMA THUNUN LEH LK LUH/DAWNSAWN CHUNGCHNG

    Rev. C. Rosiama

    Zawhna:Eng vngin nge Nilai znah hian thunun te, lk luh te, pmdawnsawn te tih \hin a nih?

    Chhnna: Nilai zn inkhawm hi tualchhng kohhran Pathian biakinkhwm a nih rualin Kohhran rorlna (church court) a ni nghl a;Dnzawhkimho rorlna a nih avngin 'Dnzawhkim inkhwm' an ti

    bk deuh \hn. Kohhran rorlna a nih avngin Dnzawhkim thar lawm

    luh te, dn bawhchhia thunun (phuar) te, thunun lk luh te, pmdawnsawn te tihna hun atna hman \hn a ni. Kohhran rorl turKohhran Committee-in a rawn chhawp chhuahte chuDnzawhkimhovin an lo pawmpui hnuah chauh thutlinga ngaih a ni\hn. Tun hma chuan thunun tur leh lakluh tur rng rng hiDnzawhkimhovin kut ding lam pharin an tinghet \hn. Thununnachungchngah chuan hun rei tawh tak a\ang khn bn phara tihnghehkan ti ngai tawh lo, inkhwm Hruaituin urhsn taka puangin a \awng\ai

    hnan mai chu thu twp a ni ta.

    Zawhna: Thunun lkluh turte hi Kohhran Committee-in lk luh a remtivek tawh si a, eng vngin nge an duh chhan sawi tura kan tih kher?

    Chhnna: Thunun lk luh thuah chuan an sim hun nghah chhngthla ruk a lo liam khn thunun twkte chuan Kohhran Committee-ahlk luh an rawn dl a. Kohhran Committee chuan a hun thu leh anKristian nungchangah sawisl tur a hriat loh chuan Nilai zna

    Dnzawhkimho thu twp siam turin a rawn chhawp chhuak ta a.Kohhran mipui hmaah chuan lk luh an duh chhante an zwt a. Heihi rorlsak tur an nih avnga an sual pawi an tihzia leh an inchhrziavntlng hmaa an puan chhuahna (public confession) a ni a. ChutahInkhwm Hruaituin, "Tunah dn chhnga luh a/an duh chhante kanlo hre ta a, lak luh rawt in awm em?Puitu in awm em?Hnial inawm em?"... tiin Dnzawhkim ho a rwn vek tur a ni a. Engkim arem thlap hnuah, "Dn chhnga lk luh kan remti a ni tih entr nn

    dnzawhkim tinin kan kut ding lam i lo phar \heuh ang u," a ti a, anphar hnu chuan lk luhna thu a chham chhuak ta \hn a ni.

    Zawhna leh chhanna

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    26/36

    26

    www.mizoramsynod.org

    Zawhna: Tnlai hian thunun lk luh hian a chunga mi ang thlipthlephian kan ti ta meuh lo va, hei hi eng vng nge?

    Chhnna: Hun a lo inher zelin kanPathian Biak Inkhwm HruainaBu kan ennawnin thil hriat sual theih tak mai kan lo thun tel palh a;dn chhnga lk luh dn hetiang hian kan dah a:

    "Tunah chuan dn chhnga luh a/an duh chhante kanlo hre ta a. Dn chhnga lk luh remtihna entrindnzawhkim tinin kut ding lam i phar \heuh ang u(Dnzawhkimhovin lak luh rem an tih hnuah chauhlk luh tur a nih chu kan hriat sa a nih kha)"

    tiin. Heta a pawi lai tak chu, dnzawhkimhovin an remtihna an lantrdn tur ziak lang tawh lovin, hriat saa ngaih thu chauh an ziak a, hunrei deuh hnuah chuan hre sa ve lo kha hruaituah te an lo \ang ta si a,kan bosal ta dr mai a. A chunga italic-a ziak khi kan chhiar hmaihta ringawt zl mai a ni. Kum 2010-aPathian Biak Inkhwm Hruaina

    Bu ennawn lai pawhin sawi lan a ni a. Mahse a hlui anga kan tihthlipthlep lohna a lo rei leh tawh si a, han ti thar leh ila mi rilru a tibuaimai mai tawh zwk dwna ngaih a nih avngin tuna mi ang hian

    phuah mar mm a ni ta a; hei hi thiam leh zahawm taka hman kantum tawh dawn nia.

    Zawhna:Kohhran thununna twkte dn chhnga lkluh dwninanmahni ngei an awm a ngai em?

    Chhnna: A chunga kan sawi tawh ang khian dn chhunga luh lehhi thunun twkin ama duh thu ngeia tih tur a ni a. Dn zawhkimtehriatah a duhna a puangchhuak tur a ni. Chutiang a nih avng chuan

    thunun lk luh turte hi an mahni an awm ngei tur leh, Kohhran dnchhnga awm an duh chhan pawh sawi ngei tura beisei an ni.------------------

    Zawhna leh chhnna huanga kan zawhnate min chhnsaktuRev. C. Rosiama hi ATC-a zirtrtu hna lo thawk tawh, Didakheenkawltute znga lo \ang reng tawh \hn a ni a. Tnah chuanrawngbwlna a\anga chwl tawhin Mission Vngah an chhngkuainan khawsa a. Kan ngenna min tihhlawhtlinsak avngin a chungahkan lawm hle.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    27/36

    27

    www.mizoramsynod.org

    Mizoram Presbyterian Kohhran-aKRISTIANTE INZIRTRNA HMANRUATE

    Rev. Dr. C. Lalhlira

    ThuhmahruaiKristian thurin inzirtrna hmanrua sawi kan tum a, a awmzia lo

    sawi hmasa ila. Kristian inzirtrna kan tih chuan ringtu nun dn turte, Kristian thurin te, Kristian zirtrna a\anga nun dn turinkawhhmuhna te a keng tel. Mihring nun pum pui a \ha zwng leh\angkai tura a \hanna hi a huam a. Chuvng chuan nun pumpui \hannatiin an sawi bawk \hn. Mihringa chakna te, theihna te, peihna te himimalin a neih dn a inhre vek lo a. Mi dang puihnain a hre thei.Pathian nena kan inzawmna, kan inlaichnna thuah pawh amahineng ang chenin nge Pathian a hriat theiha, a duhzwngin engtin ngea nun theih ang tih pawh a hre chhuak zo lo. Amah Pathian ThlarauThianghlim puihnain Pathian nen inlaichnna \ha tak a nei thei tih leh,Pathian \anpuinain thil \ha leh \angkai tam tak a ti thei a ni tih a hrethei bawk. Chuta \ang chuan Kristian inzirtrna pawh chu ngaihtuaha ni. Sap\awnga 'education' an tih hiLatin \awng thumal, 'educare'

    tih a\anga an lk, 'la chhuak', 'pawt chhuak', 'hai chhuak', tihtealehlin theih a ni a. Mihringa \hatna leh chakna awm zawng zawnghman \angkai theih tura ruahmanna siam tihna a ni ber e.

    Lal Isua kha Pathian leh mihring nihna famkim nei a ni a. TirhkohPaula chuan ringtu chu Isua Krista nihna famkim anga \hang turinnitin a \hang zl a, chumi zwnga \hanna atn chuan rawngbwltu chihrang hrang pawh hi lo awm niin min hrilh (Ephesi 4:11-13). Lal Isuaa piantirh a\anga a lo seilen thleng chanchin khaikhwmna chu hetiang

    hian Lukan min hrilh: "Isua chu a fing deuh deuh va, a lian telh telh a,Pathian leh mihring duhsakin a awm deuh deuh va," tiin (Luka 2: 52).Hei hi mihring \han dn tur duhthusm (ideal) chu a ni: fing tih churilru lam \hanna a ni a, 'lian telh telh' chu taksa \hanna a ni a, Pathianleh mihring duhsak tih thlarau lam \hanna a kwk bawk. |awngkamdanga sawi chuan, a nihna zawng zawngah a \ha zngin hma a swnvek tihna a ni. Hei hi Kristian inzirtrnain a tum chu a ni.

    Hei chauh hi a la ni lo. Mihring mimal \hanna chauh a twk lova, mitinin inang tlng leh rualkhai thei ang bera \hanna tur ruahman

    Presbyterian Kohhrana Kristian inzirtina hmanruate

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    28/36

    28

    www.mizoramsynod.org

    a ngai (Luka 4: 16-19 leh Matt. 11: 4-6 te en la). Mimal leh a huhova\hanna chu sawrkar leh pawl te mawhphurhna a ni a, hei hiankohhran pawh a huam. Hetah hian tunlai thlenga mihring \hanna

    famkima kan \hanrual lohzia a lo lang nghl wm e. Mi hausatawntaw (millionaire leh billionaire) te an awm laiin rethei bakberh,nitina chaw ei hun pangngaia chawkawpuar ei khawp hmu lo an latam hle si. Chaw eitur hmuh loh chauh a ni lo, in chhwng sng pui

    pui a din iaih uaih tawh laiin mau rp leh chhawlbk eh tualpuk inmai maia kjhawsa an la tam hle bawk. Silhfn inbel tur \ha nei zo loleh tui hnianghnr dawng lo pawh hi an la tam hle a ni.

    Hng bkah hian mihring nihna famkima \hanna dltu thil tam

    tak a awm bawk. Ram rorl khwl (politics) bun fuh loh te, sum lehpai hmuhchhuah insemdn rual lo te, thuneihna hman thiam loh lehhman dik loh te, thil chn \ha lo, ruih theih thil z leh damdawi hmankhaw loh te, mipat hmeichhiat nawmchenna sual te hi. Hng hianmihring nihna famkima \hang tur a ti khaihlak nasa m m a.Chawkaw puar hmu lo chu a taksa a \hang \ha thei lo va; thuneihnahmang suala, nawmchenna kawng zawhtu chuan Pathian leh mihringduhsak a hlawh lo va; a thlarau nun \han a \hu a. Z leh damdawi

    chntu chuan a finna a hloh va, finna kawngah a \hang thei lo bawk.Hng thilte avnga mihring nihna tikhaw lo thei lakah kohhran chuanvn hna leh siam \hat hna a thawk \hn. Chu chu Kristian zirtrna(Christian education) \lna chu a ni.

    Kristian Inzirtrna Hmanruate chu

    Mizoram Presbyterian Kohhran hian Kristian inzrtrna atnhmanrua (agents) a ngah hle a. Chngte chu kawng hrang hranga

    ringtu nun siam \ha tura hmalkna a ni. Mihring nun ti chak tur leh tihmaswn turin sawrkar leh tlwmngai pawl (non-governmentalorganisations=NGOs) te pawhin mihring nuna theihna leh chaknahai chhuah tumin an bei nasa hle mai. Mahse Kristian zirtrna adanglamna chu taksa thil leh he damchhng atan chauhva hman tura eng to lo va, nun tlo leh nghet, tunah leh thih hnu piah lam thleng

    pawha \angkai tur a buaipui a. Hei vng hian kohhran inzirtrna hiana huapzo zwk a. Huapzo tura kan kalpui erawh a ngai. Kohhranin

    hmanrua a hman \hinte chu lo en ila:

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    29/36

    29

    www.mizoramsynod.org

    Sunday School: Sunday School hi Mizoramah kan nei hma hlea. Vawiin thlengin apui apang, a liana t ko kim taka kan kalna a ni.A kal zt pawh hi chawhrualin a \ha tlngpui a. Mahse hming dah ve

    si, kal mumal leh ta lo pawh an awm ve \euh tho mai. Zirlaibu kenglo va zirtrtu thu sawi ngaithlaa lo mutthk san maite an tam \hn a;a duhthawh deuhvin "school azawnga a chhe ber," lo ti twk pawhan awm a. Kawng lehlama thlr erawh chuan heti taka schoolngaihpawimawh hlawh hi tun dinhmunah chuan a tam lo hle wm e.Mizoram Presbyterian Kohhran chuan Mizo Sunday School Union(MSSU) a din a, pwl hrang hrang pasarihah a \hen a: Beginner,

    Primary, Junior, Intermediate, Sacrament, Senior, Puitling pwlte

    an ni. Hng pwl tinte zir tur hi thlangin uluk takin a ziaktu turaruatten an ziah chu zir a ni \hn. Sunday Schoolah hian Kristian zirtrna\ha, Pathian lehkhabu (Bible) a\anga lk chhuah zir a ni \hn a. Puitlinglamah hian Pathian lehkhabu-a a eng ber emaw te, Kohhran chanchinte, ringtu nun dn \ha inkawhhmuhna lam te an zir bawk. Mizorammamawh tak hi zirlaiah an thlang fuh thei hle. Sunday School hiKristian nih \an tirh lamah chuan lehkha ziak leh chhiar inzirtrnahun atn hman a lo ni \hn a. Nitin school-a kai ve lo mi tam takin

    ziak leh chhiar an lo thiam ve phah a ni.Kohhran inkhwm: Pathian biak inkhwm hi kohhranten

    Pathian thu an zirna hun pawimawh tak a ni a. Bible thu a\angaKristiante nun dn tur inhrilhna leh infuihna a ni. Kristianna hian hedamchhng atna nun dn \ha te, mihring hmaswnna tur te,thianghlimna leh faina lam thlengin an zirtr a. Chng thute chu biakinah hian sawi a ni \hn. Kan inkhawm zin ang hin kan \ha lo hleangai te pawh an awm wm e. Mahse mihring nih phung hre chiangtu

    tn chuan hei hi a mak lo. Fel chng leh \hat chng nei, sual leh maithei kan nih avng hian biak ina kan inzirtrna hi eng hunah pawh a

    pawimawh reng dwn a ni. Khawvl piah lamah pawh nunna a laawm zl dawn a; chu mi nunna chu Pathian fapa zrah neih theihchauh a ni a, mihringin a tih \hat avnga neih ni lo mah se, PathainFapa Isua an rinna leh a thu an awihnain a mi an nih a tih lan avnginringtu nih awmzia leh awmdn inzirtrna hmun pawimawh tak a ni.Presbyterian Kohhran chuan kr khat chhng, ni sarihah ni thum,

    Nilaini, Inrinni, Pathianni te hi Pathian biak inkhwm nan a ruat

    Presbyterian Kohhrana Kristian inzirtina hmanruate

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    30/36

    30

    www.mizoramsynod.org

    a.Nilaini leh Inrinniahte hian znah an inkhwm a. Pathianni hianchawhma Sunday School atan, chawhnu leh znah te Pathian biakinkhwma thusawi leh pathian chawimawina hlasak hun atn te an

    inkhwm \hn. Hemi bkah hian Kohhrana Hmeichhiate leh |halaiteninkhwm hun an nei ve bawk: Hmeichhiate tn Thawhleh znah,|halaite tn Thawh\an znah. Tunah chuan Pavalai pawl a lo dingve leh ta a, anni hian hun nghet an la nei chiah lo. Hng inkhwmhun zawng zawngahte hian Kristian inzirtrna thu \ha chi hrang hrangan inzirtr a. Mihring nun kawngah pawh kawng tam takah hma answn phah a ni.

    Pwl din: A chunga kan sawi Kohhran Hmeichhia te leh Kristian

    |halai Pwl leh tunhnaia lo ding thar Pavalai Pwlte hi KohhraninKristian inzirtrna hmanrua atna a pwl dinte an ni a, an \angkaikhawp mai. Hmeichhiate hian hmeichhiate tna hmaswnna turleh nun kawng \hanna tur thil chi hrang hrang an inzirtr a. An dintirh lam a\angin Buhfai\hm hmanga Pathian rawngbwl turainfuihna an nei a, tun thlengin kohhran rawngbwlna sumhnr \ha taka la ni reng. Rawngbwlna atna sum an tuak dn chi hrang hrang

    phei chu sawi vek sn a ni lo. Kristian chhngkaw din pawimawh zia

    te, chhngkuaa Pathian biak te, faina lam te, Pathian thu lama inzirtrnate an thawk nasa a ni. Kristian |halai Pwl hian Kohhrana \halaitezngah Pathian thu awmzia te, Kristian nun te, mihring nun phunghrim hrim te leh kut hna thawh, mahni intodelh tih te leh a dang tamtak an inzirtr bawk. Pavalai Pwl hi an la tharlm hle nachunginKohhran mi, mahni in chhngkhur leh Kohhrana mawhphurhna neivak lo te an inhikhwm a, ringtu nun leh Kohhran nihphung te aninzirtr \an ve mk.

    Hng pwl kan sawi bk hi mahni tualchhng remchn dn lehmamawh dn angin pawl dang dang a awm \euh ang. Chngte chuanKristian zirtrna, Bible a\anga kan hmuhte hmangin an inzirtr zl.Mihring nun hi mahni ngawta \hang thei a ni lo va, taksa chu lo \hanglian mahse rilru leh thlarau \hanna duhthusm chu a huhova nunahhian a awm a. Chng atn chuan a chunga pwl kan sawite hiankawngro an su hle. A huhova inkhwm te, hnatlnga sum tuak lehmi dangte \anpui te, Pathian faka ziho leh inpwlkhwm \hinte hian

    nasa takin mihring puitlinna kawngah a \anpui a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    31/36

    31

    www.mizoramsynod.org

    Social Front: Pathian thu lam hawi lo ni wm tak si, Kristianzirtrna hmanrua kohhranin a neih \angkai tak chu Social Fronthi a ni.Mipui vantlng nun kaihhruaina petu tihna a ni ber a. Kum 20 liam zetchhng chu Mizoram Presbyterian Kohhran chuan Synod Social Fronthmang hian khawtlng siam \hat hna hi a lo thawk tawh a ni. Mizote hiPathian thu duh tak kan ni a, mahse Khawvel hawisan zwngin kanthlarau mi fo mai a. Chu chuan kan nitin eizawnna te, kan sakhaw nunte a ti pachhia a, tisa thil leh thlarau lamah kan intodelh lo fo \hn. Chuchang ni lovin, kan ram rorl khawl siam dwnin mihring nun inzahlohna a lo hluar hman hle mai a, nunna hial inlksak pawh a awm hial a.Chngte chu Kristiante thurin nen a inkalh tlat a ni. Hngte hi a \hatlohna inhriattra, nun kawng dik inzirtr hi Synod Social Front chuan a

    hmalkna pawimawh takah a neih ta zl a ni.Khawvel danglam zlin a ken tel ni maw, thil chn \ha lo z ruih te,

    damdawi hman khawloh te a lo hluar ta hle mai a. Mi ramah chauh awmtheia mawi natna khirh tak, HIV/AIDS te a lo awm ve ta zl a. Chngtechuan kan mite tam tak a ti khaw lo mk a. Mi \hahnem tham takin nunnaan chn phah tawh a ni. Z leh ruih theih dang titute sim tura zirtr leh fuihte, ngawlveite kawng dik kawhhmuh tura zirtrte chu an thawk nasa hlemai. HIV hrik ki theih laka invn dn kawhhmuh te, AIDS natna veiteenkawl dn inzirtrte pawh an hma tel zl. Inbiakpawhna hmanrua, khwlthar lo chhuak Telivision te, mobile phone leh khwl thluak neiinthlunzawmna (computer internet) a\angtea thil \ha lo mipat hmeichhiatkawnga thiangzauna te, hun hlu khawhral te, sum leh pai thianghlim lo lkluh leh mahni taksa hial hralh duh khawpa khawsak te a lo hluar ve mkzl. Hngte pawh hi Synod Social Frontchuan a \hat lohna sawiin, nunkawng dik zawh turin mite zirtrna a pe reng a ni.

    Tlngkawmna: Kristian inzirtrna hmanrua leh an thu kente kansawi vek sng lo va, an \angkaina leh an duhthawhawmna lam pawh

    kan sawi chipchiar hman lo. Mahse hng kan han sawi a\angte hianKristian inzirtrna kohhranin a kalpui dn leh a hmanraw \henkhattehnathawh a lo lang a. |angkai zwk leh chhenfkawm zwka kankalpui zl dn tur kan ngaihtuah reng a pawimawh. Khawvela kanawm chhng hi chuan hmnlai kan ti emaw, tn a ni emaw, nakn a niemaw, Pathian thu kalh zwnga nun leh thil tih hi a awm reng dwnavngin Kristian thurin, Bible a\anga kan dawn leh hmuh hmanga mihringnun pum pui \hang lian tura kan inzirtr zl hi chu a \l reng dwn a ni.Chng atna Kohhran hmanruate hi kan hman \angkai thiam a tl hle.

    ............

    Presbyterian Kohhrana Kristian inzirtina hmanruate

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    32/36

    32

    www.mizoramsynod.org

    AIZAWL THEOLOGICAL COLLEGEB.D. FINAL EXAM RESULT: 2013

    Sl.

    No. Names Grades Remarks1. C. Mngthangvunga B+ Qualified for BD

    2. Rohlutpuia B Qualified for BD

    3. C. Rosngzuala B+ Qualified for BD

    4. H. Lalbiakthanga B Qualified for BD

    5. J. Zosngliana B Qualified for BD

    6. Malakia Lalnunfela B+ Qualified for BD

    7. R. Zothansnga B Qualified for BD8. Nicky Lalremmawia B- Qualified for BD

    9. Peter Lalhmunmawia B Qualified for BD

    10. C. Lalngaihawma B+ Qualified for BD

    11. David Lalrindika B- Qualified for BD

    12. Lalngaihawma B Qualified for BD

    13. Vanlalzawma B Qualified for BD

    14. V. L. Malswmkima B Qualified for BD

    15. Isaac Lallawmkima B Qualified for BD

    16. C. Thangromawia B Qualified for BD

    17. Lienlalmuon B Qualified for BD

    18. Ralsunthang Hmar B Qualified for BD

    19. Lalpianthara B Qualified for BD

    20. J. Lalremruata B+ Qualified for BD

    21. C. Johney Zoremsnga B+ Qualified for BD

    22. T.C. Lalhunropuia B Qualified for BD23. B. Laldawngliana B Qualified for BD

    Grades: B+ 6; B 15; B- = 2

    B. D. Pass tharte DidakheEditorial Board-in kanlwmpui tak zet e.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    33/36

    33

    www.mizoramsynod.org

    AIZAWL THEOLOGICAL COLLEGEM.TH. FINAL EXAM RESULTS: 2013

    Sl.No. Names Subject Grades

    1. K. Laltlanhlua Old Testament B

    2. F. H. Liansangzuala Old Testament B+

    3. V. Lalringngheti Old Testament B

    4. Michael Zorinpuia New Testament B+

    5. B. Laltlanhlua New Testament B+6. Pani Raikho New Testament Thesis ziak \hat ngai

    7. H. Zoliansanga Christian Theology B+

    8. Danny Chozah Christian Theology B

    9. Chikhungo Puro Christian Theology B+

    10. Lalrinawma History of Christianity B+

    11. Thangsei Chomkholun Baite History of Christianity B+

    12. K. Lalchhuanawma Religions B+13. V. Khairodinga Religions B

    14. Lalhlimpuia Religions B+

    15. C. Lalnunhlimi Missiology B+

    16. L. Athuo Missiology B+

    Grades: B+ 11; B. 3 Thesis ziak that ngai 1

    M. Th. pass tharteDidakheEditorial Board-in kan lwmpuitak zet e.

    ATC Exam Result 2013

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    34/36

    34

    www.mizoramsynod.org

    AIZAWL THEOLOGICAL COLLEGEDURTLANG: MIZORAM

    HRIATTRNA(Advertisement)

    Aizawl Theological College hi India Hmarchhak chauh ni lo, Senateof Serampore College (University) hnuaiah zirtrtu (Teaching Fac-ulty) nei \ha ber a ni mk. Kohhran rawngbwltu tur chher kawngah

    pawh entawn mk a ni. Kohhran t, Kohhran nna inthlunzawm tlata nih avngin mumal taka inrlbwlna nei a ni. A awmna hmun athengthw a, thing leh mau a tam avngin a boruak a \ha.

    Synod Theological Education Board chuan Kum 2014-2015chhnga Aizawl Theological College-ah hng a hnuaia course-zirtur hi a la leh dwn a. Ngaihven duh tn Office hun chhnginzawhfiah theih a ni.

    1. Bachelor of Divinity: B.A. emaw, a tlukpui leh a chung lamemaw pass tawh tn

    Written Test : Feb. 12, 2014; Interview - Feb. 14, 2014

    2. Master Theology : Old Testament; New Testament; Historyof Christianity; Religions; Missiology3. Doctor of Theology : New Testament; Christian Theology;

    Missiology (CET Passed tawhte tn)

    4. Written Test : M.Th. - January 22, 2014Dept. Interview- January 23, 2014;

    Interview with TEB - January 24, 2014

    Hng bkah hian a hnuaia External Course-te hi a zir theih bawk.

    1. Diploma in Christian Studies (Dip. C.S)2. Bachelor of Christian Studies (B. C.S)

    October-December thla chhngin dlna chu office-ah theh luh

    tur a ni.

    Principal

    Aizawl Theological College

    `

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    35/36

  • 7/27/2019 Didakhe - July_August, 2013

    36/36

    36