การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย xml schema...

130
การนาเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema และการประยุกต์ ในการตรวจสอบโครงสร้างของประโยคภาษาไทย รุจิรา หนูปาน วิทยานิพน์นี้เป็ นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สถิติประยุกต์และเทคโนโลยีสารสนเทศ) คณะสถิติประยุกต์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ 2555

Upload: others

Post on 10-Jul-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

การน าเสนอไวยากรณภาษาไทย โดย XML Schema และการประยกต ในการตรวจสอบโครงสรางของประโยคภาษาไทย

รจรา หนปาน

วทยานพนนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (สถตประยกตและเทคโนโลยสารสนเทศ)

คณะสถตประยกต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2555

Page 2: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย
Page 3: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ การน าเสนอไวยากรณภาษาไทย โดย XML Schema และการประยกตในการตรวจสอบโครงสรางของประโยคภาษาไทย

ชอผเขยน นางสาวรจรา หนปาน

ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (สถตประยกตและเทคโนโลยสารสนเทศ) ปการศกษา 2555 ____________________________________________________________________

บทความนเปนการน าเสนอไวยากรณภาษาไทยโดยการใช XML Schema และน าประโยคภาษาไทยมาตรวจสอบรปแบบของไวยากรณโดยอตโนมต ซงบทความนไดน า XML Schema ทเปนมาตรฐานของ W3C น ามาสรางเปนโครงสรางไวยากรณภาษาไทยโดยใชรปแบบไวยากรณภาษาไทยของวจนตน ซงน าเสนอดวย XML Schema มาสรางในลกษณะขององคประกอบ (Element) จากระดบลางไปสองคประกอบระดบสงของไวยากรณภาษาไทย ดงนนเราสามารถทจะตรวจสอบไวยากรณของประโยคและน าเสนอโครงสรางไวยากรณของประโยคเพอใหผทสนใจสามารถศกษาและท าความเขาใจโครงสรางแตละสวนของประโยคไดงายยงขน

Page 4: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

ABSTRACT

Title of Thesis Representation of Thai Grammar by XML Schema and Its Application for Validating Thai Sentence

Author Ms. Rujira Nupan Degree Master of Science (Applied Statistics and Information Technology) Year 2012

This paper reports a representation method of Thai grammar by using XML Schema and

its application for validating Thai sentence. In this paper, W3C’s XML Schema is used to represent Thai Grammar based on Wichin’s framework. The proposed schema is constructed from lowest level elements to form up higher level element of Thai grammar. Then, the structure of Thai grammar sentences can be created by those lower level elements. The proposed XML Schema is then used to validate varieties of Thai sentences, and good results have been obtained.

Page 5: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

กตตกรรมประกาศ

ผวจยตองขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. พพฒน หรณยวณชชากร อาจารยทปรกษาวทยานพนธเปนอยางสงทไดใหค าแนะน าและความชวยเหลอในการท าวจย ตลอดจนปรบแกวทยานพนธฉบบนจนส าเรจลลวงไปดวยด และผวจยขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.สรพงค เออวฒนามงคล ผชวยศาสตราจารย ดร. โอม ศรนลและผชวยศาสตราจารย ดร. อภรกษ จรายสกล กรรมการสอบวทยานพนธทไดใหขอชแนะและเสยสละเวลาในการตรวจแกวทยานพนธฉบบนใหมความสมบรณมากยงขน ผวจยตองขอขอบพระคณบดา มารดา และคณอรรถกร ทใหการสนบสนน หวงใยและเปนก าลงใจทดตลอดมา เพอนรวมคณะทใหก าลงใจและเปนทปรกษาทดมาโดยตลอด รวมทงขอขอบคณเพอน ๆ พ ๆ นอง ๆ และเจาหนาทคณะสถตประยกตทกทานส าหรบการสนบสนนและชวยเหลอในดานตาง ๆ เสมอมา รจรา หนปาน ตลาคม 2555

Page 6: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (4) สารบญ (5) สารบญตาราง (7) สารบญภาพ (9) บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของงานวจย 4 1.3 ขอบเขตของการวจย 4 1.4 ขนตอนการวจย 4 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5

บทท 2 ไวยากรณภาษาไทย 6 2.1 โครงสรางทางไวยากรณภาษาไทยตามแนวคดของวจนตน 6 2.2 ชนดของประโยค 7 2.3 สวนของประโยค 8 2.4 การจ าแนกหมวดค า 15 2.5 วล 16

บทท 3 ประโยคซบซอน 24 3.1 ค าจ ากดความของประโยคซบซอน 24 3.2 ค าจ ากดความของอนพากย 24 3.3 ชนดและหนาทของอนพากย 24 3.4 ค าเชอมอนพากย 27

Page 7: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

(6)

บทท 4 การน าเสนอไวยากรณภาษาไทยดวย XML Schema 32 4.1 XML Schema 32 4.2 การด าเนนการสราง XML Schema ประโยคภาษาไทย 32 4.3 องคประกอบของประโยคซบซอน 53

บทท 5 กระบวนการวเคราะหประโยคภาษาไทย 65 5.1 การตรวจสอบประโยค 65 5.2 หลกการ Implement Program 86

บทท 6 ผลการทดลอง 99 6.1 การทดสอบโปรแกรมตรวจสอบประโยคภาษาไทย 99 6.2 ผลการทดลอง 109

บทท 7 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 114 7.1 สรปผลการวจย 114 7.2 ขอเสนอแนะ 115

บรรณานกรม 116 ประวต 117

Page 8: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 รปแบบโครงสรางของประโยคเรมทมเฉพาะหนวยมลฐาน 11 2.3 รปแบบสวนเสรมของประโยค 12 2.4 องคประกอบของหนวยหลก(ล) 17 2.5 องคประกอบของหนวยคณศพท(ค) 17 2.6 องคประกอบของหนวยจ านวน (จ) 17 2.7 องคประกอบของหนวยก าหนด (ก) 18 2.8 วลลดฐานะ 18 2.9 รปแบบโครงสรางนามวล 19 2.10 องคประกอบของหนวยแกน(ก) 20 2.11 องคประกอบของหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน (ช1) 20 2.12 องคประกอบของหนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน (ช2) 21 2.13 องคประกอบของหนวยขยาย (ข) 21 2.14 รปแบบโครงสรางกรยาวล 22 2.15 องคประกอบพเศษวล 22 2.16 องคประกอบสถานวล 23 2.17 องคประกอบกาลวล 23 3.1 องคประกอบของค าเชอมอนพากยนาม 30 3.2 ค าเชอมสามญ 30 3.3 ค าเชอมอนพากยวเศษย 31 4.1 XML Schema ชนดของหมวดค า 33 5.1 โครงสราง Dictionary 66 5.2 หมวดค า 22 ชนด 66 5.3 โครงสรางภาษาไทยทกอใหเกดประโยค 67 5.4 ตวอยางประโยคท 1 “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” 70

Page 9: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

(8)

5.5 ผลการวเคราะหโครงสรางประโยคเบองตน 78 5.6 ผลการวเคราะหสวนประกอบวลของประโยค 83 5.7 สรปผลการวเคราะหประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” 85 5.8 แสดงหมวดค าทไดจากการตรวจสอบ Dictionary 90 5.9 ก าหนด “ฉน” ใหเปนหมดวค า Pronoun 90 5.10 ก าหนดให “ฉน” เปนหมวดค า Verb 91 5.11 แสดงผลลพธจากการคนหา หนวยวล 94 5.12 แสดงผลลพธจากการคนหาวล 96 5.13 แสดงผลลพธการวเคราะหประโยค “พระฉนขาว” 97 6.1 ประโยค “คนเคาะประต” 98 6.2 ผลการวเคราะหโครงสรางของประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” 102 6.3 แสดงผลการทดลองประโยคภาษาไทยจากหนงสอโครงสรางภาษาไทย 107 6.4 แสดงผลการทดลองประโยคภาษาไทย 111 จากหนงสอสขกาย สบายใจ ตอนท 2 สขนสย

Page 10: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

สารบญภาพ

ภาพท หนา

4.1 XML Element MainUnitType 35 4.2 XML Element AdjectiveUnitType 35 4.3 XML Element NumeralUnitType 36 4.4 XML Element DetermineUnitType 37 4.5 XML Element AddedModifierUnitType 37 4.6 XML Element NounPhraseType 38 4.7 XML Element CoreUnitType 40 4.8 XML Element VerbModifierpre-CoreunitType 41 4.9 XML Element VerbModifierpost-coreunitType 42 4.10 XML Element ModifierUnitType 42 4.11 XML Element VerbPhaseType 44 4.12 XML Element ProperPhraseType 45 4.13 XML Element PlacePhraseType 46 4.14 XML Element TimePhraseType 46 4.15 รปแบบของประโยคสามญ 49 4.16 รปแบบของประโยคสามญทมสวนมลฐานและสวนเสรม 50 4.17 XML Elelment Saman_sentence 52 4.18 XML Element ConjunctioncClauseType 53 4.19 XML Element MainClauseType 54 4.20 XML Element MainClause1 54 4.21 XML Element MainClause2 55 4.22 XML Element MainClause3 55 4.23 XML Element MainClause4 55

Page 11: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

(10)

4.24 XML Element MainClause5 56 4.25 XML Element NounClauseType 56 4.26 XML Element NounClause1 57 4.27 XML Element NounClause2 57 4.28 XML Element NounClause3 57 4.29 XML Element NounClause4 58 4.30 XML Element NounClause5 58 4.31 XML Element NounClause6 58 4.32 XML Element NounClause7 59 4.33 XML Element NounClause8 59 4.34 XML Element AdjectiveClauseType 60 4.35 XML Element AdjectiveClause1 60 4.36 XML Element AdjectiveClause2 61 4.37 XML Element AdjectiveClause3 61 4.38 XML Element AdjectiveClause4 61 4.39 XML Element AdjectiveClause5 62 4.40 XML Element AdjectiveClause5 62 4.41 XML Element AdverbClauseType 63 4.42 XML Element AdverbClause1 63 4.43 XML Element AdverbClause2 64 4.44 XML Element AdverbClause3 64 4.45 XML Elelment Sentence 64 5.1 ขนตอนการวเคราะหประโยค 65 5.2 XML Element MainUnitType 71 5.3 XML Element VerbModifierpre-CoreunitType 73 5.4 XML Element CoreUnitType 75 5.5 XML Element NumeralUnitType 77 5.6 XML Element nounPhraseType 79 5.7 XML Element verbPhraseType 81 5.8 รปแบบของประโยคสามญ 84

Page 12: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

(11)

5.9 จ าลอง Tree ของโครงสรางภาษาไทย 86 5.10 ต าแหนงของ CurentNode(parentNode ของ Node หมวดค ำ) 87

5.11 ต าแหนงของ CurentNode(parentNode ของ Node หนวยของวล) 89 5.12 แสดง Root Node ของโครงสรางภาษาไทย 91 5.13 องคประกอบของ MainUnitType 92 5.14 แสดง CurrentNode ใน Level3 95

6.1 ประโยค “คนเคาะประต” 98 6.2 ผลการตรวจสอบประโยคภาษาไทย 100 6.3 ประโยค “ฝนตกแลว” 101 6.4 ผลการตรวจสอบประโยค “ฝนตกแลว” 101 6.5 ตวอยางประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” 103 6.6 ผลการวเคราะหตวอยางประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” 103 6.7 ตวอยางประโยค “นงซมเหงาหาวนอน” 104 6.8 ผลการวเคราะหประโยค “นงซมเหงาหาวนอน” 105 6.9 ตวอยางประโยค “หมาก าลงเลนน า” 106 6.10 ผลการวเคราะหตวอยางประโยค “หมาก าลงเลนน า” 106

Page 13: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำของปญหำ

ภาษาเปนตวกลางส าคญในการสอสารระหวางมนษยกบมนษยดวยกน และเปนตวกลางทมนษยใชกนมากและคนเคยทสด ดวยเหตนจงไดเกดความพยายามทจะน าภาษามนษยหรอทเรยกกนวา ภาษาธรรมชาต (Natural Language) มาเปนเครองมอหรอตวกลางในการตดตอระหวางมนษยกบเครองคอมพวเตอร (อศนยและคณะ, 2542)

ปจจบนงานวจยทเกยวของกบการประมวผลภาษาธรรมชาต (Natural Language Processing) ทไดท าการศกษาเกยวกบโครงสรางไวยากรณของประโยคภาษาไทยกมอยหลายงานวจย ซงมทงศกษาเกยวกบโครงสรางไวยากรณของภาษาไทยโดยตรงและมการน าโครงสรางไวยากรณภาษาไทยมาเปนพนฐานในการพฒนางานวจยในดานตางๆ ซงงานวจยทมการน าโครงสรางไวยากรณภาษาไทยมาเปนพนฐานในการวจย เชนการพฒนาระบบสกดขอสนเทศและความรจากเอกสารไรโครงสรางภาษาไทย (อศนย กอตระกลและคณะ, 2550) ซงงานวจยนมวตถประสงคทจะศกษาวจยพฒนาและปรบปรงเทคนคดานวศวกรรมภาษา (Language Engineering) และวศวกรรมความร (Knowledge Engineering) การศกษาวจยพฒนาและปรบปรงเทคนคดานวศวกรรมภาษา (Language Engineering) เชน การประมวลผลค าอางอง (Anaphora Resolution) การวเคราะหวลแกน การรจ าชอเฉพาะ การประมวลผลบทความ (Discourse Processing) เปนตน สวนศกษาวจยพฒนาและปรบปรงเทคนคดานวศวกรรมความร (Knowledge Engineering) เชน เทคนคการสกดขอสนเทศและความร การสรางภาษาและซอฟตแวรเครองมอเพอบรหารจดการความร และบ ารงรกษาฐานความรอบร เปนตน เพอน าไปบรณาการใชส าหรบพฒนาระบบสกดขอสนเทศและความรจากเอกสารภาษาไทยส าหรบองคกร ทสามารถ วเคราะห คดแยก รวบรวมแกนส าคญ และเหนยวน าความรเฉพาะดาน ท าใหผอานสามารถประหยดเวลาในการอานและตดตามการเคลอนไหวของขาวสารไดอยางตอเนอง และท าใหองคกรประหยดเวลาในการบรหารจดการองค

Page 14: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

2

ความรเพอใชภายในองคกร รวมทงเผยแพรหรอแลกเปลยนกบหนวยงานอนเพอสรางแหลงภมปญญาท เกดจากการปฏบตงาน

งานวจยเรอง ระบบสบคนส าหรบประโยคภาษาไทยใชวธถวงน าหนกชวงขอความทสนทสด (ชชาต หฤไชยะศกดและคณะ, 2549) ซงเปนระบบสบคนระบบค าถาม ค าตอบ ส าหรบการเขาถงสารสนเทศทเปนขอความในเอกสารอเลกทรอนกสดวยการรบค าขอจากผใชในรปแบบประโยคค าถามเปนธรรมชาต โดยมแนวทางการพฒนาระบบออกเปน 2 กลมหลก คอ การพฒนาทมงเนนฐานความร และการพฒนาทมงเนนดานขอมล ซงการพฒนาดานฐานความรจะมงเนนการน าเครองมอวเคราะหภาษาศาสตร เชน การแจกแจงประโยค การวเคราะหประโยค การวเคราะหความหมายของค า เพอจะน ามาใชในการประมวลผลทงค าถาม ค าตอบ และวเคราะหความหมายอยางละเอยด สวนการพฒนาทมงเนนฐานขอมลขอมลจะใชประโยชนจากขอมลทมปรมาณมากมาใชแทนขอมลทางภาษาศาสตรทมขอจ ากดทางดานภาษา โดยไมไดมงเนนทจะท าความเขาใจ ถงความหมายแทจรงของทงค าตอบและค าถามอยางลกซงแตเปนการวเคราะหแบบหยาบและใชเทคนควธกลไกการเรยนร (Machine Learning) หรอวธการทางสถตมาใชในการวเคราะหขอมล แนวทางการพฒนาจงมขอจ ากดนอยกวาแนวทางแรกและสามารถน าไปประยกตใชกบภาษาอน ๆ ได แตความถกตองและความครอบคลมของค าตอบนอยกวาวธการแรก และประสทธภาพของระบบกจะขนอยกบปรมาณขอมลทสามารถน ามาใชได รวมทงเทคนควธการทใชในขบวนการวเคราะหขอมลดวย

งานวจยการรจ าความสมพนธปรจเฉทในเอกสารภาษาไทยโดยใชโมเดลการคดแยกแบบเนอฟเบย (Thai Discourse Relations Recognition By Using Naïve Bayes Classifier Model) (เมธ วฒนะเมธานนท, 2549) เปนการมงเนนการวเคราะหปรจเฉทสมพนธโยงความในเอกสาร โดยการประมวลผลจะประกอบไปดวยระดบตาง ๆ ไดแก การประมวลผลระดบวจวภาค การประมวลผลระดบวากยสมพนธ และการประมวลผลระดบอรรถศาสตร ซงจะเหนไดจากงานวจยทกลาวมาขางตน การวเคราะหโครงสรางไวยากรณภาษาไทยกเปนสวนส าคญในการด าเนนงาน

การตรวจสอบไวยากรณและรปแบบของประโยคภาษาไทยโดยอตโนมต (Grammar And Style Checking Automatically For Thai Sentences) (อศนยและคณะ, 2542) เปนงานวจยทศกษาการพฒนาตนแบบส าหรบตรวจสอบงานเขยนภาษาไทยอตโนมต ซงกฎไวยากรณทสรางขนมานนใชคลงประโยคจ านวน 2000 ประโยค โดยผลการทดสอบปรากฎวาสามารถท างานไดรวดเรวและถกตอง สวนปญหาทเกดขนจากการทดสอบนนคอประโยคทดสอบทโครงสรางไมอยใน 2000 ประโยคจะไมสามารถวเคราะหไดและกฎไวยากรณทสรางขนนนยงไมครอบคลมประโยคสามญและประโยคซบซอนไดทงหมด

Page 15: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

3

งานวจย (วร สตยมาศ, 2548) การพฒนากรอบระบบรวบรวมคลงตนไมไวยากรณภาษาไทย (The Development Of Framework For Thai Treebank Compilation) ซงวจยเกยวกบการก ากบขอบเขตของประโยค การก ากบขอบเขตของค า ก ากบชนดของค าและโครงสรางวลโดยอตโนมต ซงในการตรวจสอบและแกไขคลงตนไมทไดจากการก ากบโดยอตโนมตดวยมอน เมอตรวจสอบพบความผดพลาดและความไมสอดคลองกนในคลงตนไมอตโนมต จะท าการแกไขความผดพลาดและความไมสอดคลองกนดวยมอ ซงงานวจยนไดรวบรวมโปรแกรมประมวลผลภาษาธรรมชาตทเปนโปรแกรมเสรไดแกโปรแกรมตดค า (Sudprasert and Kawtrakul, 2003) และโปรแกรมแจกแจงประโยคแบบพซเอฟจ (PCFG) (Johnson, 1998) จากโครงการเอนแอลทเค (NLTK) (Bird and Loper, 2004) มาเปนเครองมอในการพฒนางานวจย ซงจากผลการวจยนนเนองจากการตรวจสอบนมพนฐานมาจากการแจงประโยคโดยใชเฉพาะขอมลกฎโครงสรางวลทประกอบไปดวยชนดของค า ชนดของวลและคาความนาจะเปนโดยไมสนใจค ำหรอขอควำมแวดลอม เและไดละเลยการใชขอมลของค า (Lexical Information) จงท าใหผลลพธมความผดพลาดมาก

งานวจยในเรองการน าเสนอไวยากรณภาษาไทยโดย XML Schema และการประยกตกบการตรวจสอบความถกตองประโยคภาษาไทย (Presentation of Thai Grammar by XML Schema and Its Application) (วลลภ สนาคสข, 2550) โดยงานวจยนไดน า XML Schema มาสรางเปนโครงสรางไวยากรณภาษาไทย โดยใชรปแบบไวยากรณภาษาไทยของวจนตร ภานพงศ โดยท าการสรางจากองคประกอบ (Element) ระดบลางไปสองคประกอบระดบสงของไวยากรณภาษาไทย โดยการสรางลกษณะนท าใหได Schema ทถกตอง อกทงยงเขาใจงายโดยคนและสะดวกในการประมวลผลโดยคอมพวเตอร และนอกจากน XML Schema สามารถใชในการตรวจสอบประโยคภาษาไทยหลากหลายรปแบบไดเปนอยางด ทงนงานวจยดงกลาวมการก ากบเอกสารโดยผใช จงอาจท าใหเกดความลาชาและหากมการก ากบเอกสารผดพลาด ขอมลทน าไปประมวลผลกจะผดพลาดไปดวย ซงกจะสงผลใหการท างานของเครองคอมพวเตอรผดพลาดขอมลทไดรบก จะผดพลาดไปดวย ปญหาทเกดขนกบการน าเสนอไวยากรณภาษาไทยโดย XML Schema และการประยกตกบการตรวจสอบความถกตองประโยคภาษาไทยนนคอท าอยางไรใหเอกสารทน าไปประมวลผลนนถกตองมากทสด ดงนนในงานวจยนจงมแนวคดการแสดงไวยากรณภาษาไทยทงประโยคสามญและประโยคซบซอนในการก ากบเอกสารโดยอตโนมต ตงแตการตดค า การก าหนดหมวดค า และรวมไปถงการตรวจสอบโครงสรางของไวยากรณตามหลกของวจนตร ภานพงศ โดยเรมตรวจสอบตงแตหมวดค า หนวยของวล วล รปแบบโครงสรางของวล จนกระทงการตรวจสอบรปแบบของประโยค ซงการตดค านนเราไดน าโปรแกรม SWATH มาประยกตในการใชงาน

Page 16: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

4

เพอใหงานวจยมประสทธภาพสงสด การแสดงโครงสรางภาษาไทยใช XML Schema เพราะสามารถเขาใจไดงายโดยคนและสามารถประมวลผลไดโดยสะดวกโดยคอมพวเตอร

1.2 วตถประสงคของงำนวจย

1) พฒนาการน าเสนอไวยากรณภาษาไทยตามหลกภาษาศาสตรของวจนตร ภานพงศ ดวย XML Schema

2) พฒนาโปรแกรมตรวจสอบโครงสรางของประโยคภาษาไทย

1.3 ขอบเขตของกำรวจย

1) ใชหลกไวยากรณภาษาไทยตามหลกภาษาศาสตรของวจนตร ภานพงศ 2) ใชภาษา XML Schema ในการน าเสนอหลกไวยากรณภาษาไทยทงประโยคสามญและ ประโยคซบซอนตามหลกภาษาศาสตรของวจนตร ภานพงศ 3) ก าหนดหมวดค าจาก Dictionary โดยอตโนมต 4) ท าการตรวจสอบโครงสรางภาษาไทยโดยอตโนมต 5) แสดงผลการตรวจสอบโครงสรางไวยากรณภาษาไทยในรปแบบทสามารถเขาใจไดงาย

1.4 ขนตอนกำรวจย ขนตอนการวจยแบงออกเปน 5 ขนตอนดงน

1) ศกษาการประมวลผลภาษาธรรมชาตของภาษาไทย หลกไวยากรณภาษาไทยตามหลกภาษาศาสตรของวจนตร ภานพงศ

2) ศกษาการท างานโปรแกรมการตดค าของ SWATH 3) ศกษาหลกการของ XML Schema 4) ออกแบบ XML Schema เพอน าเสนอไวยากรณภาษาไทย 5) พฒนาโปรแกรมการตรวจสอบโครงสรางไวยากรณ ตาม XML Schema ทได

สรางไว

Page 17: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

5

6) ทดสอบและประมวลผลโปรแกรมทพฒนาขน 7) สรปผลการวจย

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1) เอกสาร XML Schema น าเสนอรปแบบไวยากรณภาษาไทยใหเขาใจไดงาย รวดเรว และถกตองยงขน

2) ท าใหผทสนใจจะศกษาภาษาไทยไดเขาใจไดงายขน 3) มโปรแกรมทมประสทธภาพมากยงขน ในการตรวจสอบความถกตองตามหลกไวยากรณ

ของประโยคภาษาไทย 4) ผทสนใจสามารถน าไปพฒนาตอใหมประสทธภาพและเกดประโยชนตอไป

Page 18: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

บทท 2

ไวยากรณภาษาไทย

2.1 โครงสรางทางไวยากรณภาษาไทยตามแนวคดของวจนตน

งานวจยชนนไดเลอกทฤษฎโครงสรางของภาษาไทยของวจนตน ภานพงศ (2524) มาใชในการวเคราะห เนองจากวจนตนไดอธบายและวเคราะหสวนตางๆ ไวอยางละเอยด พรอมทงมตวอยางประกอบในการวเคราะหในแตละขนตอนอยางละเอยด ท าใหผทสนใจในเรองไวยากรณภาษาไทยสามารถศกษา วเคราะหและสามารถทจะตรวจความถกตองจากการทวเคราะหไดจากตวอยาง ในการวเคราะหโครงสรางของประโยคภาษาไทยนน วจนตนไดพจารณาเรองใหญๆ ทละเรอง รวมทงหมด 3 เรอง คอ

2.1.1 ประโยค ซงอาจแบงออกเปน 3 หวขอ คอ

1) ชนดของประโยค 2) สวนของประโยค 3) โครงสรางของประโยค

2.1.2 วล ซงอาจแบงออกเปน 3 หวขอ คอ 1) ชนดของวล 2) องคประกอบของวล 3) โครงสรางของวล

2.1.3 หมวดค า ซงอาจแบงออกเปน 2 หวขอ คอ 1) วธจ าแนกหมวดค า 2) หมวดค าชนดตาง ๆ พรอมทงลกษณะของหมวดค าเหลานน

Page 19: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

7

การพจารณาทละเรองเหลาน ถอวาเปนการวเคราะหทละขน เมอไดวเคราะหทกขนแลวเราจงเหนความสมพนธระหวางค าในภาษาไทย

2.2 ชนดของประโยค เพอใหเหนลกษณะของประโยคในภาษาไทย วจนตน ไดแบงออกเปน 2 ชนด 2.2.1 ประโยคเรม หมายถง ประโยคทเราใชเรมตนสนทนา เมอฟงแลวจะเขาใจความหมาย

ไดทนท ไมตองมค าพดทมากอน และประโยคเรมกไมจ าเปนตองใชเรมบทสนทนาเสมอไป อาจจะใชตอนกลางบทสนทนากได

2.2.2 ประโยคไมเรม หมายถง ประโยคไมเรมซงใชเรมตนบทสนทนาไมได จะตองใช

เปนประโยคตาม เมอเราใชประโยคไมเรมเพอเรมตนการสนทนาแลวจะฟงไมเขาใจความหมายและจากชนดของประโยคทง 2 ชนดสามารถแบงรปแบบของประโยคออกเปน 4 ชนด คอ

1) ประโยคสามญ เปนประโยคซงมสวนประกอบเพยงสวนเดยวหรอหลายสวน เรยงกนเปนโครงสราง โดยประโยคสามญจะเปนประโยคเรมหรอประโยคไมเรมกได

ตวอยาง นองหลบแลวเหรอ

(ประโยคเรม) ยงคะ

(ประโยคไมเรม) 2) ประโยคซบซอน เปนประโยคทประกอบดวยอนพากยตางชนดกน 2 อนพากย

ขนไป ประโยคซบซอนอาจจะมโครงสรางอยางเดยวกบประโยคสามญ ประโยคซบซอนอาจจะเปนประโยคเรมหรอประโยคไมเรมกได

ตวอยาง ประโยคทประกอบดวยอนพากยตางชนดกน 2 อนพากย ฉนชอบเดก / ทมาหาคณเมอตะก (ประโยคเรม) (อนพากยหลก / อนพากยคณศพท) เขาบอกฉน / วาเขาจะไปงานคนน (ประโยคไมเรม) (อนพากยหลก / อนพากยนาม)

Page 20: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

8

3) ประโยคผสม ไดแกประโยคทประกอบดวยอนพากยหลกตงแต 2 อนพากยขนไปและเราไมสามารถจะวเคราะหออกเปนแบบโครงสรางตางๆได ประโยคผสมอาจจะเปนประโยคเรมหรอประโยคไมเรมกได

ตวอยาง เธอจะไปกบฉน / หรอวาจะอยทน (ประโยคเรม) (อนพากยหลก / อนพากยหลก) เขาชอบดหนง / แตฉนชอบดละคร (ประโยคไมเรม) (อนพากยหลก / อนพากยหลก) ฉนจะไปซอผา / แลวจะไปดหนง / แลวกจะไปท าผม (ประโยคเรม) (อนพากยหลก / อนพากยหลก / อนพากยหลก)

4) ประโยคเชอม ไดแกประโยคสามญชนดประโยคไมเรม ซงขนตนดวยค าเชอม ตวอยาง

ถาเขาไมมาละ (ประโยคนเปนประโยคไมเรม ซงอาจจะใชตามหลงประโยคทมากอน) เชน วนนแดงตองมาแน

2.3 สวนของประโยค ในการศกษาระบบไวยากรณของภาษานน โดยสวนใหญแลวเมอมค าอยค าเดยวยงไม

สามารถบอกหนาททางไวยากรณได เราจะรหนาทของค ากตอเมอค านนๆ ปรากฎอยในกลมค า ซงในไวยากรณจดเปนวล อนพากย หรอประโยค การศกษาไวยากรณจงจ าเปนตองศกษาสวนประกอบของประโยค วาประกอบขนดวยสวนตางๆ อยางไรบาง แตละสวนท าหนาทเกยวของกนอยางไร

สวนของประโยค ถอวาเปนหนวยไวยากรณชนดหนง ซงปรากฎอยในต าแหนงส าคญๆ ของประโยค และอาจจะปรากฎตามล าพง หรอรวมกนเขาเปนประโยคกได เราสามารถจ าแนกสวนของประโยคออกเปน 2 อยาง คอ สวนมลฐานกบสวนเสรมโดยประโยคทมเฉพาะสวนมลฐาน เชน นองซกผา และประโยคทมสวนมลฐานกบสวนเสรม เชน ในครว / ไฟสวางด โดยทในครว เปนสวนสวนเสรมบอกสถานทและ ไฟสวางด เปนสวนมลฐาน ประโยคเรมจะตองมสวนมลฐานอยางนอย 1 สวนแตจะมสวนเสรมลวนๆ ไมได และต าแหนงของสวนเสรมแตละชนดไมคงทตายตว อาจจะอยตนหรอทายประโยคกได โดยไมท าใหความหมายหลกของประโยคเปลยนแปลงไป

Page 21: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

9

2.3.1 การก าหนดสวนมลฐานของประโยค ประโยคสามญจะตองม 2 ภาค คอ ภาคประธาน และภาคแสดง(กรยา) จงจะมความหมาย

ครบบรบรณ จะเหนไดวาประโยคสามญทมลกษณะสนๆ งายๆ อาจจะมเพยงภาคเดยวหรอประกอบดวยค าเพยงชนดเดยว คอ ค านาม หรอค ากรยา กได หรออาจจะประกอบดวยค าทง 2 ชนดนกได เชน ฝน ตก

2.3.1.1 การก าหนดสวนมลฐานของประโยค ซงท าหนาทเปนค านามหรอสรรพนาม เราสามารถก าหนดหนาทของค านามในฐานะทเปนสวนส าคญของประโยค โดย

อาศยต าแหนงของค ากรยาเปนหลก (คอดวาค านามนนปรากฏอยขางหนา หรอขางหลงค ากรยาและถาอยขางหลงกตองดวาอยขางหลงอยางไร) ได 4 ชนด คอ

1) หนวยประธาน (ป) คอค านามหรอค าสรรพนามทท าหนาทเปนสวนของประโยคอยขางหนาค ากรยา เชน

ฝน ตก น า เดอด

ค าวา ฝน น า ในตวอยางขางบนน ถอวาท าหนาทเปนหนวยประธาน 2) หนวยกรรมตรง (ต) คอค านามหรอค าสรรพนามทท าหนาทเปนสวน

ของประโยคอยขางหลงค ากรยา เชน เขยน หนงสอ ท า กบขาว

ค าวา หนงสอ กบขาว ในตวอยางขางบนน ถอวาท าหนาทเปนหนวยกรรมตรง

3) หนวยกรรมรอง (ร) คอค านามหรอค าสรรพนามค าสดทายเมอท าหนาทเปนสวนของประโยค เชน

แม ให ของ ต ารวจ พ ปอน ขาว นอง

ค าวา ต ารวจ นอง ถอวาท าหนาทเปนหนวยกรรมรอง 4) หนวยนามเดยว (นด) คอค านามหรอสรรพนามเมอท าหนาทเปนสวน

ของประโยคอยล าพง โดยไมมค ากรยาอยดวยเลย เชน แม พอ สมร

Page 22: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

10

2.3.1.2 การก าหนดสวนมลฐานของประโยค ซงท าหนาทเปนค ากรยา เนองจากค านามทมอยขางหนาค ากรยาอาจจะปรากฏหรอไมกได เราจงไมสามารถ

จะอาศยค านามทอยขางหนาค ากรยาเปนเกณฑในการก าหนดหนาทของค ากรยาในฐานะทเปนสวนมลฐานของประโยคได แตจะพจารณาดค านามทอยขางหลงค ากรยา ซงมอย 3 ชนด คอ

1) หนวยอกรรม (อ) คอค ากรยาเมอท าหนาทเปนสวนของประโยคโดยไมมหนวยกรรมตรงตามหลง เชน

ฝน ตก เดก รองไห

ค าวา ตก รองไห ในตวอยางขางบนนถอวาท าหนาทเปน หนวยอกรรม 2) หนวยสกรรม (ส) คอค ากรยาเมอท าหนาทเปนสวนของประโยคโดยม

หนวยกรรมตรงตามหลง เชน คน เคาะ ประต รถ ชน ตนไม

ค าวา เคาะ ชน ในตวอยางขางบนนถอวาท าหนาทเปน หนวยสกรรม 3) หนวยทวกรรม(ท) คอค ากรยาเมอท าหนาทเปนสวนของประโยคโดยม

ทงหนวยกรรมตรงและหนวยกรรมรองตามหลง เชน คร บอก คะแนน นกเรยน เพอน แจก ขนม เดก

ค าวา บอก แจก ในตวอยางขางบนนถอวาท าหนาทเปน ทวกรรม

2.3.2 สรปลกษณะและความสมพนธของสวนมลฐาน 7 ชนด 2.3.2.1 สวนทท าหนาทเปนค านาม ซงม 4 ชนด คอ

1) หนวยประธาน (ป) หมายถง นามวล (ดเรองนในหวขอ 2.5.1) ทท าหนาทเปนผกระท าหรอค านามหรอค าสรรพนาม ซงปรากฏอยหนาหนวยอกรรม หนวยสกรรม หรอหนวยทวกรรม

2) หนวยกรรมตรง (ต) หมายถง นามวล ซงปรากฎขางหลงหนวย สกรรม หนวยทวกรม

3) หนวยกรรมรอง (ร) หมายถง นามวล ซงปรากฎขางหลงหนวยกรรมตรง หนวยทวกรรม หรอหนวยประธานซงมหนวยทวกรรมและหนวยกรรมตรงตามหลง

Page 23: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

11

4) หนวยนามเดยว (นด) หมายถง นามวล ซงเปนสวนของประโยคอยล าพง โดยไมมค ากรยาอยดวยเลย

2.3.2.2 สวนทท าหนาทเปนค ากรยา ซงม 3 ชนด คอ 1) หนวยอกรรม (อ) หมายถง กรยาวล (ดเรองนในหวขอ 2.5.2) ซงอาจจะ

มหรอไมมหนวยประธานน าหนากได แตจะตองไมมหนวยกรรมตรงตามหลง 2) หนวยสกรรม (ส) หมายถง กรยาวล ซงจะมหนวยกรรมตรงตามหลง แต

จะไมมทงหนวยกรรมตรงและหนวยกรรมรอง 2 ชนดตามหลง 3) หนวยทวกรรม (ท) หมายถง กรยาวล ซงจะมทงหนวยกรรมตรงและ

หนวยกรรมรองตามหลงตามล าดบ

2.3.3 โครงสรางของประโยคสามญซงประกอบดวยสวนมลฐานลวน ๆ เรามวธทจะน าสวนมลฐาน 7 ชนด คอ หนวยประธาน(ป) หนวยกรรมตรง(ต) หนวยกรรม

รอง (ร) หนวยนามเดยว (นด.) หนวยอกรรม (อ) หนวยสกรรม (ส) และหนวยทวกรรม (ท) มาเรยงกนหรอบางชนดอาจอยล าพงได เปนโครงสรางของประโยคแบบตางๆ ได 12 แบบ ดงตารางท 2.1

ตารางท 2.1 รปแบบโครงสรางของประโยคเรมทมเฉพาะหนวยมลฐาน

ล าดบ รปแบบโครงสรางของประโยคเรม ตวอยาง

1 (อ) เหนอย

2 (ป) (อ) ฝน ตก 3 (อ) (ป) เหนอยไหม คณ 4 (ส) (ต) หว น า 5 (ป) (ส) (ต) คน เคาะ ประต

6 (ต) (ป) (ส) ยา นอง เพงทาน 7 (ท) (ต) (ร) ก าลงสอน หนงสอ เดก

8 (ป) (ท) (ต) (ร) พ ปอน ขาว นอง 9 (ต) (ป) (ท) (ร) ผลไม พ จะถวาย พระ

10 (ร) (ป) (ท) (ต) เดก ๆ แม จะแจก เหรยญบาท 11 (นด.) พ 12 (นด.)(นด.) น ปากกาใคร

Page 24: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

12

2.3.4 ลกษณะของสวนเสรมของประโยค ซงประกอบดวย 3 สวน คอ 2.3.4.1 หนวยเสรมพเศษ(พ) หมายถง พเศษวล (ดเรองนในหวขอ 2.5.3) ซง

อาจจะปรากฎอยตนหรอทายประโยคกไดโดยไมท าใหความหมายรวมๆ ของประโยคเปลยนแปลงไปและในบางกรณอาจจะอยกลางประโยคกได

2.3.4.2 หนวยเสรมบอกสถานท(ถ) หมายถง สถานวล (ดเรองนในหวขอ 2.5.4) ซงอาจจะปรากฎอยตนหรอทายประโยคกได โดยไมท าใหความหมายรวมๆ ของประโยคเปลยนแปลงไป

2.3.4.3 หนวยเสรมบอกเวลา(ว) หมายถง กาลวล(ดเรองนในหวขอ 2.5.5) ซงอาจจะปรากฎอยตนหรอทายประโยคกได โดยไมท าใหความหมายรวมๆ ของประโยคเปลยนแปลงไป และในบางกรณอาจจะอยกลางประโยคกได ตารางท 2.3 รปแบบสวนเสรมของประโยค

รปแบบสวนเสรมของประโยค รปแบบท 1 – 6 จะมสวนเสรมทง 3 ชนด เรยงกนอยตนประโยค ไดแก

1 (พ) (ถ) (ว) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตามธรรมดา ทรานน ตอนกลางวน (คนแนนมาก)

2 (พ) (ว) (ถ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตามธรรมดา ตอนกลางวน ทรานน (คนแนนมาก)

3 (ถ) (พ) (ว) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ทรานน ตามธรรมดา ตอนกลางวน (คนแนนมาก)

4 (ถ) (ว) (พ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ทรานน ตอนกลางวน ตามธรรมดา (คนแนนมาก)

5 (ว) (พ) (ถ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตอนกลางวน ตามธรรมดา ทรานน (คนแนนมาก)

6 (ว) (ถ) (พ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตอนกลางวน ทรานน ตามธรรมดา (คนแนนมาก)

Page 25: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

13

ตารางท 2.3 (ตอ)

รปแบบสวนเสรมของประโยค รปแบบท 7 – 12 จะมสวนเสรม 2 ชนดอยตนประโยค

7 (พ) (ถ) (สวนมลฐาน) (ว) ตวอยาง ตามธรรมดา ทรานน (คนแนนมาก) ตอนกลางวน

8 (พ) (ว) (สวนมลฐาน) (ถ) ตวอยาง ตามธรรมดา ตอนกลางวน (คนแนนมาก) ทรานน

9 (ถ) (พ) (สวนมลฐาน) (ว) ตวอยาง ทรานน ตามธรรมดา (คนแนนมาก) ตอนกลางวน

10 (ถ) (ว) (สวนมลฐาน) (พ) ตวอยาง ทรานน ตอนกลางวน (คนแนนมาก) ตามธรรมดา

11 (ว) (พ) (สวนมลฐาน) (ถ) ตวอยาง ตอนกลางวน ตามธรรมดา (คนแนนมาก) ทรานน

12 (ว) (ถ) (สวนมลฐาน) (พ) ตวอยาง ตอนกลางวน ทรานน (คนแนนมาก) ตามธรรมดา

รปแบบท 13 – 18 จะมสวนเสรมอยตนประโยค 2 ชนด เทานน ไดแก 13 (พ) (ถ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตามธรรมดา ทรานน (คนแนนมาก) 14 (ถ) (พ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ทรานน ตามธรรมดา (คนแนนมาก) 15 (พ) (ว) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตามธรรมดา ตอนกลางวน (คนแนนมาก) 16 (ว) (พ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตอนกลางวน ตามธรรมดา (คนแนนมาก) 17 (ถ) (ว) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ทรานน ตอนกลางวน (คนแนนมาก) 18 (ว) (ถ) (สวนมลฐาน) ตวอยาง ตอนกลางวน ทรานน (คนแนนมาก)

รปแบบท 19 - 21 จะมสวนเสรมอยตนประโยค 1 ชนด อยทายประโยคอก 2 ชนด 19 (พ) (สวนมลฐาน) (ถ) (ว) ตวอยาง ตามธรรมดา (คนแนนมาก) ทรานน ตอน

กลางวน 20 (ถ) (สวนมลฐาน) (ว) (พ) ตวอยาง ทรานน (คนแนนมาก) ตอนกลางวน ตาม

ธรรมดา 21 (ว) (สวนมลฐาน) (ถ) (พ) ตวอยาง ตอนกลางวน (คนแนนมาก) ทรานน ตาม

ธรรมดา

Page 26: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

14

ตารางท 2.3 (ตอ)

รปแบบสวนเสรมของประโยค รปแบบท 22 - 24 จะมสวนเสรมอยทายประโยค 2 ชนดเทานน ไดแก

22 (สวนมลฐาน) (ถ) (ว) ตวอยาง (คนแนนมาก) ทรานน ตอนกลางวน 23 (สวนมลฐาน) (ถ) (พ) ตวอยาง (คนแนนมาก) ทรานน ตามธรรมดา 24 (สวนมลฐาน) (ว) (พ) ตวอยาง (คนแนนมาก) ตอนกลางวน ตามธรรมดา

รปแบบท 25 - 27 จะมสวนเสรมอยทายประโยค 3 ชนดเทานน ไดแก 25 (สวนมลฐาน) (พ) (ถ) (ว) ตวอยาง (คนแนนมาก) ตามธรรมดา ทรานน ตอน

กลางวน 26 (สวนมลฐาน) (ถ) (ว) (พ) ตวอยาง (คนแนนมาก) ทรานน ตอนกลางวน ตาม

ธรรมดา 27 (สวนมลฐาน) (ว) (ถ) (พ) ตวอยาง (คนแนนมาก) ตอนกลางวน ทรานน ตาม

ธรรมดา

Page 27: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

15

2.4 การจ าแนกหมวดค า

ในการจ าแนกค าออกเปนชนดตางๆ ในทฤษฎไวยากรณของวจนตนนน ไดจ าแนกค าในภาษาไทยออกเปนหมวดค าตางๆ โดยอาศยหลกเกณฑ ดงน

2.4.1 การจ าแนกโดยอาศย ความหมาย ของค าเปนเกณฑ เมอเราตองการทราบวาค านนเปนค าชนดไหน เราตองดวาค าทเราตองการนนหมายถง

อะไร เชน ถาเปนค าเรยกชอ คน สตว สงของ กเปนค านาม และถาเปนค าแสดงอาการของคน สตว สงของกเปนค ากรยา ค าทประกอบกนใหมความหมายตางกนออกไป กเปนค าวเศษณ เปนตน การก าหนดค าและใหค าจ ากดความของค าแตละชนดโดยวธนนน นกภาษาศาสตรยงเหนวาลกลนอยมาก เพราะการรเรองความหมาย(ของค าหรอประโยค)เกยวเนองกบประสบการณ ความนกคด ความรสก ตลอดจนอารมณของผพดและผฟง

ตวอยาง ก. เหลองเปนสทฉนชอบ ข. ผาชนนเหลองแลว ค. นองใสเสอเหลอง

ในเมอค าวา เหลอง ใชเรยกชอสชนดหนง ถายดความหมายเปนเกณฑ ค านกควรจะเปนค านามทง 3 กรณ แตปรากฎวาเฉพาะในขอ ก. เทานนทถอกนวาเปนค านาม ขอ ข.และ ค. ไมใชค านาม นกภาษาศาสตรโครงสราง จงไมน าความหมายเขามาเปนหลกในการจ าแนกค า 2.4.2 การจ าแนกค าโดยอาศย หนาท ของค าเปนเกณฑ

ค าทมหนาทแตละหนาท จะมต าแหนงทแนนอน ผวจยไดแบงค าพดออกเปนหมวดค าตางๆ รวม 22 หมวด คอ

1. หมวดค านาม เชน นาฬกา หมวก 2. หมวดค าสรรพนาม เชน เธอ ฉน 3. หมวดค าลกษณะนาม เชน เลม อน 4. หมวดค าคณศพท เชน สวนตว 5. หมวดค าจ านวนนบ เชน 2 3 6. หมวดค าล าดบท เชน ทหนง ทสอง

Page 28: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

16

7. หมวดค าหนาจ านวน เชน สก อก 8. หมวดค าหลงจ านวน เชน เศษ กวา 9. หมวดค าบอกก าหนดเสยงโท เชน น นน โนน นน 10. หมวดค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา เชน น นน ไหน 11. หมวดค าบอกเวลา เชน กลางวน กลางคน 12. หมวดค าพเศษ เชน ปกต ธรรมดา นากลว 13. หมวดค าชวยหนากรยา เชน ก าลง คง จะ เพง 14. หมวดค าชวยหลงกรยา เชน แลว อย อยแลว 15. หมวดค าปฏเสธ เชน ไม 16. หมวดค าหนากรยา เชน ไป มา 17. หมวดค าหลงกรยา เชน ขน ลง 18. หมวดค ากรยาวเศษณ เชน จง กอน 19. หมวดค าลงทาย เชน คะ จะ 20. หมวดค าเชอมนาม เชน กะ กบ หรอ 21. หมวดค าเชอมอนพากย เชน ท การท 22. หมวดค าบพบท เชน บน ใต

2.5 วล วล หมายถงค าค าเดยวหรอค าค าเดยวกบสวนขยาย ซงท าหนาทเปนสวนของประโยคชนด

ใดชนดหนงใน 10 ชนด คอ ประธาน กรรมตรง กรรมรอง นามเดยว อกรรม สกรรม ทวกรรม เสรมพเศษ เสรมบอกสถานท เสรมบอกเวลา ซงวลอาจแบงออกเปน 5 ชนด ตามหนาทซงเปนสวนของประโยค คอ

2.5.1 นามวล หมายถง ค านามค าเดยว ค าสรรพนามค าเดยว ค านามกบสวนขยาย หรอ

ค าสรรพนามกบสวนขยาย ซงท าหนาทเปนสวนของประโยคชนดใดชนดหนงใน 4 ชนด คอ หนวยประธาน หนวยกรมตรง หนวยกรรมรอง หนวยนามเดยว สงทประกอบกนเขาเปนนามวล เราเรยกวา “องคประกอบของนามวล” ซงม 5 ชนด คอ

2.5.1.1 หนวยหลก (ล) ซงอาจประกอบดวยอยางใดอยางหนงตอไปน ดงตารางท 2.4

Page 29: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

17

ตารางท 2.4 องคประกอบของหนวยหลก(ล)

ล าดบ รปแบบ ตวอยาง 1 ค านามค าเดยว เสอ แม 2 ค าสรรพนามค าเดยว ฉน คณ 3 ค านามเรยงกนโดยมค าเชอมนามอยดว เดก หรอ ผใหญ 4 ค านามเรยงกนโดยไมมค าเชอมนามอยดวย นาฬกา บาน 5 ค าสรรพนามเรยงกนโดยมค าเชอมนามอยดวย ฉน กะ เธอ 6 ค านามและค าสรรพนามเรยงกนโดยมค าเชอมนามอยดวย บาน ของ เธอ 7 ค านามและค าสรรพนามเรยงกนโดยไมมค าเชอมนามอยดวย บาน คณ, นาฬกา ฉน

2.5.1.2 หนวยคณศพท (ค) อาจประกอบดวยอยางใดอยางหนงดงตอไปน ดงตาราง

ท 2.5 ตารางท 2.5 องคประกอบของหนวยคณศพท (ค) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าคณศพทค าเดยว ใหม 2 ค าลกษณนามกบค าคณศพท ตว ใหม

2.5.1.3 หนวยจ านวน (จ) อาจประกอบดวยอยางใดอยางหนงดงตอไปน ดงตารางท 2.6

ตารางท 2.6 องคประกอบของหนวยจ านวน (จ) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าลกษณนามค าเดยว ใบ 2 ค าบอกจ านวนนบ และค าลกษณนาม 2 ตว 3 ค าลกษณนามและค าล าดบท ตว เดยว 4 ค าหนาจ านวนและค าลกษณนาม ทง หอ

Page 30: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

18

ตารางท 2.6 (ตอ)

ล าดบ รปแบบ ตวอยาง 5 ค าลกษณนาม และค าหลงจ านวน หลา เศษ 6 ค าจ านวนนบ ค าลกษณนาม และค าล าดบท 2 คน แรก 7 ค าหนาจ านวน ค าจ านวนนบ ค าลกษณนาม สก 2 ลก 8 ค าจ านวนนบ ค าลกษณนาม ค าหลงจ านวน 2 หลา เศษ

2.5.1.4 หนวยก าหนด (ก) อาจจะประกอบดวยอยางใดอยางหนงดงตอไปน ดง

ตารางท 2.7

ตารางท 2.7 องคประกอบของหนวยก าหนด (ก) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา หรอค าไมบอกก าหนด

น ไหน อน

2 ค าบอกก าหนดเสยงโท น นน โนน 3 ค าลกษณนามกบค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา

หรอกบค าไมบอกก าหนด ตว น, สาย ไหน

2.5.1.5 หนวยขยายเสรม (ขส) ซงอาจจะประกอบดวยวลลดฐานะ ( ซงวลลดฐาน

นะ หมายถง วล ทลดฐานะลงมาท าหนาทเปนเพยงสวนหนงของวล ตามปกต วลท าหนาทเปน “สวนของประโยค”) ชนดใดชนดหนงใน 3 ชนดดงตารางท 2.8

ตารางท 2.8 วลลดฐานะ

ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 พเศษวลลดฐานะ สวนมาก, โดยทวไป 2 สถานวลลดฐานะ ในครว, จากบาน 3 กาลวลลดฐานะ วนน, เมอวาน

Page 31: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

19

องคประกอบของวลทง 5 ชนดดงกลาว อาจจะน ามาประกอบเขาเปนโครงสรางของนามวลไดเปน 17 แบบ ดงตารางท 2.9 ตารางท 2.9 รปแบบโครงสรางนามวล ล าดบ รปแบบโครงสรางนามวล ตวอยาง

1 ล เสอ, ฉน, รมกะหมวก 2 ล ค เสอ/ใหม, เสอ/ตวใหม 3 ล จ หมอน/ใบ, เสอ/ตวใหม 4 ล ก เสอ/น, เสอ/น, เสอ/ตวน 5 ล ค จ เสอ/ใหม/สองตว 6 ล จ ค เนอ/สองชน/ใหญ 7 ล ค ก เสอ/ใหม/น 8 ล จ ก เสอ/สองตว/น 9 ล ก จ เสอ/น/ตวเดยว 10 ล ค จ ก เสอ/ใหม/สองตว/นน 11 ล ค ก จ เสอ/ใหม/ตวน/ตวเดยว 12 ล จ ค ก เนอ/สองชน/ใหญ/น 13 ล ขส หนงสอ/สวนมาก 14 ล ค ขส รถ/เลก/สวนมาก 15 ล ขส จ คน/ธรรมดา/สองคน 16 ล ค จ ขส เกาอ/ใหม/หลายตว/ทหนา

หอง 17 ล จ ค ขส เนอ/สองชน/ใหญ/ในจาน

2.5.2 กรยาวล หมายถง ค ากรยาค าเดยวหรอค ากรยากบสวนขยาย ท าหนาทเปน “สวน

ของประโยค” ชนดใดชนดหนงใน 3 ชนดน คอ อกรรม สกรรม และ ทวกรรม ซงมองคประกอบทประกอบเขากนเปนกรยาวล 4 ชนด คอ

2.5.2.1 หนวยแกน (ก) อาจจะประกอบดวยอยางใดอยางหนงดงตอไปน ดงตารางท 2.10

Page 32: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

20

ตารางท 2.10 องคประกอบของหนวยแกน (ก) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค ากรยาค าเดยว เดน, เขยน, ให, แจก 2 ค ากรยา 2 ค า เดน หา, นง คด, ร า เปน 3 ค ากรยา 3 ค า ชอบ เดน ด 4 ค ากรยา 4 ค า เรม ศกษา คนควา หา 5 ค าหนากรยา และค ากรยา ไป เทยว, มา หา 6 ค ากรยา และค าหลงกรยา ยาย ไป, กลบ มา 7 ค าหนากรยา ค ากรยา และค าหลงกรยา ไป เทยว มา, มา พา ไป

2.5.2.2 หนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน (ช1) ซงอาจจะประกอบดวยอยางใดอยาง

หนงดงตอไปน ดงตารางท 2.11

ตารางท 2.11 องคประกอบของหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน (ช1) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าชวยหนากรยาค าเดยว ก าลง, คง, เพง, จะ 2 ค าชวยหนากรยา 2 ค า ก าลง จะ, คง เพง 3 ค าชวยหนากรยา 3 ค า คง จะ ก าลง, อาจ จะ เคย 4 ค าชวยหนากรยา 4 ค า คง จะ เพง เคย 5 ค าชวยหนากรยาและค า “ไม” คง ไม, ไม เคย 6 ค า “ไม” ค าเดยว ไมเหน, ไมชอบ

2.5.2.3 หนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน (ช2) อาจจะประกอบดวยค าชวยหลงกรยา

เพยงชนดเดยว คอค าใดค าหนงดงตอไปน ดงตารางท 2.12

Page 33: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

21

ตารางท 2.12 องคประกอบของหนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน (ช2) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าวา ”อย” นงอย, พดอย, เดอดอย 2 ค าวา “แลว” นงแลว, มาแลว, ผอมแลว 3 ค าวา “อยแลว” ดอยแลว, คอยอยแลว

2.5.2.4 หนวยขยาย (ข) อาจจะประกอบดวยอยางใดอยางหนง ตอไปนดงตารางท 2.13

ตารางท 2.13 องคประกอบของหนวยขยาย (ข) ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค ากรยาวเศษณค าเดยว จง, บอย, อก 2 ค ากรยาวเศษณ 2 ค า บอย ทเดยว, กน อก 3 ค ากรยาวเศษณ 3 ค า จ จง เลย 4 สถานวลลดฐานะ จะตองท างานนอกหอง 5 กาลวลลดฐานะ เพงมาถงเมอวานน 6 สถานวลลดฐานะ และกาลวลลดฐานะ ตองหยด ตรงน สกครหนง 7 ค ากรยาวเศษณและสถานวลลดฐานะ มาคย กน ทน 8 ค ากรยาวเศษณ และกาลวลลดฐานะ คงเจอ กน ทกวน 9 สถานวลลดฐานะ และค ากรยาวเศษณ อยากนง ตรงน จง 10 กาลวลลดฐานะ และค ากรยาวเศษณ ออกไป เมอก กระมง 11 สถานวลลดฐานะ กาลวลลดฐานะ และค ากรยาวเศษณ เจอ กน ททท างาน ทกวน 12 ค ากรยาวเศษณ สถานวลลดฐานะ และกาลวลลด

ฐานะ คยเรองนน อก ทบาน วนน

องคประกอบของกรยาวลท ง 4 ชนดดงกลาว อาจน ามาประกอบเปนโครงสรางของ

กรยาวลได เปน 10 แบบดงตารางท 2.14

Page 34: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

22

ตารางท 2.14 รปแบบโครงสรางกรยาวล ล าดบ รปแบบโครงสรางกรยาวล ตวอยาง

1 ก สวย, เดนหา, ไปเทยว 2 ก ช2 นง/อย, ด/อยแลว 3 ก ข ชอบ/จง, มา/บอยทเดยว 4 ก ช2 ข หก/อย/กอน,เดอด/อย/บนเตา 5 ก ข ช2 ปรกษา/กน/อย 6 ช1 ก คง/สวย, ก าลง/เดนหา 7 ช1 ก ช2 ก าลง/นง/อย 8 ช1 ก ข คง/มา/บอยทเดยว 9 ช1 ก ช2 ข นาจะ/หก/อย/กอน 10 ช1 ก ข ช2 ยง/ปรกษา/กน/อย

2.5.3 พเศษวล หมายถง ค าพเศษค าเดยว หรอค าพเศษกบสวนขยาย ซงท าหนาทเปน

“สวนของประโยค” ชนดหนวยเสรมพเศษ อาจจะประกอบดวยค าชนดใดชนดหนงดงตารางท 2.15 ตารางท 2.15 องคประกอบพเศษวล ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าพเศษค าเดยว นากลว, ปกต, ธรรมดา, ทจรง

2 ค าบพบท “ตาม” กบค าพเศษ ตามปกต, ตามธรรมดา

2.5.4 สถานวล หมายถง ค าบพบทกบนามวล ซงท าหนาทเปน ”สวนของประโยค” ชนดหนวยเสรมบอกสถานทโดยทอาจจะมค าบพบทค าเดยว 2 ค า หรอ 3 ค า กได หรอ ค าบพบท 2 ค าเรยงกน ซงท าหนาทเปน “สวนของประโยค” ชนดหนวยเสรมบอกสถานท อาจจะประกอบดวยค าชนดใดชนดหนงดงตารางท 2.16

Page 35: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

23

ตารางท 2.16 องคประกอบสถานวล ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าบพบทค าเดยวกบค านามวล ใน/หองรบแขก, บน/โตะ 2 ค าบพบท 2 ค ากบนามวล ท หนา/บานน 3 ค าบพบท 3 ค ากบนามวล ตรง ขาง หลง/หอนาฬกา 4 ค าบพบท 2 ค า เรยงกน ขาง นอก, ขาง บน, ขาง ใน

2.5.5 กาลวล หมายถง ค าบอกเวลาค าเดยวหรอหลายค า หรอค าบอกเวลากบสวนขยาย

ซงท าหนาทเปน “สวนของประโยค” ชนดหนวยเสรมบอกเวลา อาจจะประกอบดวยค าชนดใดชนดหนงดงตารางท 2.17

ตารางท 2.17 องคประกอบกาลวล ล าดบ รปแบบ ตวอยาง

1 ค าบอกเวลา 1,2 หรอ 3 ค า กลางคน,เมอ เชา,เมอ วน กอน 2 ค าบอกเวลา 1,2 หรอ 3 ค า กบค าบอกก าหนดเสยง

ตรและจตวา เชา/น, เมอวาน/น

3 ค าบอกเวลา1,2 หรอ 3 ค า กบ”ทแลว” เดอน/ทแลว, วน พฤหส/ทแลว

4 ค าบอกเวลา 1,2 ค า ค าจ านวนนบ ค าบอกเวลา 1,2 ค า

ตอน/สอง/โมง, ตอน/หก/โมงเยน

5 ค าบอกเวลา 1,2 ค า กบค าล าดบท วน/หนง, วน จนทร/หนา 6 ค าบอกเวลา 1 ค า ค าจ านวนนบ ค าบอกเวลา 2 ค า

ค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา เมอ/สอง/วนกอน/น

7 ค าบอกเวลา 1 ค า ค าจ านวนนบ ค าบอกเวลา 1 ค า วลตายตว คอ ทแลว

เมอ/สอง/เดอน/ทแลว

8 ค าหนาจ านวน กบค าบอกเวลา อก/วนหนง 9 ค าหนาจ านวน ค าจ านวนนบ ค าบอกเวลา อก/2/วน 10 ค าหนาจ านวน ค าจ านวนนบ ค าบอกเวลา ค าหลง

จ านวน อก/2/วน/เทานน

11 ค าหนาจ านวน ค าบอกเวลา ค าล าดบท สก/วน/หนง

Page 36: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

บทท 3

ประโยคซบซอน

3.1 ค ำจ ำกดควำมของประโยคซบซอน

ประโยคซบซอน ไดแกประโยคทประกอบดวยอนพากยตางชนดกน 2 อนพากยขนไป ประโยคซบซอนอาจจะมโครงสรางอยางเดยวกบประโยคสามญและอาจจะเปนประโยคเรมหรอประโยคไมเรมกได

ตวอยาง ประโยคประกอบดวยอนกพากยตางชนดกน 2 อนพากย ฉนชอบเดก / ทมาหาคณเมอตะก (ประโยคเรม) (อนพากยหลก / อนพากยคณศพท) เขาบอกฉน / วาเขาจะไปงานคนน (ประโยคไมเรม) (อนพากยหลก / อนพากยนาม) 3.2 ค ำจ ำกดควำมของอนพำกย

อนพากย ไดแกประโยคสามญทลดฐานะลงเปนเพยงสวนหนงของประโยคใหญ ประโยค

ใหญในทนหมายถงประโยคซบซอนและประโยคผสมทประกอบดวยอนพากยตงแต2 อนพากยขนไป

3.3 ชนดและหนำทของอนพำกย

อนพากยอาจแบงตามหนาทออกไดเปน 4 ชนด คอ 3.3.1 อนพำกยนำม ไดแกอนพากยทอาจจะท าหนาทอยางเดยวกบนามวล คอ อาจเปน

สวนหนงของประโยคชนดใดชนดหนงใน หนวยประธาน หนวยกรรมตรง หนวยกรรมรอง หรอเปนสวนหนงของนามเดยว

Page 37: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

25

3.3.1.1 ท าหนาทเปนหนวยประธาน(ป) ของประโยคใหญ (ป) (ส) (ต) ใครวงชนะ / จะได รางวล

อนพากยนาม / อนพากยหลก ในตวอยางนอนพากยหลกท าหนาทเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนดทงหนวย สกรรม และกรรมตรงในเวลาเดยวกน (ดเรองนในหวขอ 3.3.3.3) เมอน านามวลมาแทนอนพากยนามจะได

เขา / จะได รางวล 3.3.1.2 ท าหนาทเปนหนวยกรรมตรง(ต) ของประโยคใหญ (ป) (ส) (ต) ฉน ไปฟง / เขาวจารณหนงไทย

อนพากยหลก / อนพากยนาม ในตวอยางนอนพากยหลกท าหนาทเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนดทงหนวยประธานและหนวยสกรรมในเวลาเดยวกน (ดเรองนในหวขอ 3.3.3.3) เมอน านามวลมาแทนอนพากยนามจะได

ฉน ไปฟง / เขา 3.3.1.3 ท าหนาทเปนหนวยกรรมรอง(ร) ของประโยคใหญ (ป) (ท) (ต) (ร) ครจะแจกรางวล/นกเรยนเรยนด

อนพากยหลก / อนพากยนาม ในตวอยางนอนพากยหลกท าหนาทเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนดทงหนวยประธาน หนวยทวกรรมและหนวยกรรมตรงในเวลาเดยวกน (ดเรองนในหวขอ 3.3.3.3) เมอน านามวลมาแทนทอนพากยนามจะได

คร จะแจก รางวล / นกเรยน 3.3.1.4 ท าหนาทเปนสวนหนงของหนวยนามเดยว(นด.) (นด.) หมวกใบใหญของใคร / ทอยในตกระจก

อนพากยนาม / อนพากยคณศพท เมอน านามวลมาแทนทอนพากยนามจะได

หมวก / ทอยในตกระจก

3.3.2 อนพำกยคณศพท ไดแกอนพากยทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยหลกในนามวล และนามวลนนอาจจะท าหนาทเปนหนวยประธาน หนวยกรรมตรง หนวยกรรมรอง หรอหนวยนามเดยว

3.3.2.1 ท าหนาทเปนสวนขยายใหญในหนวยประธาน (ป) (อ) เดก ทก ำลงเลนอย / นารกมาก อนพากยหลก อนพำกยคณศพท / อนพากยหลก

Page 38: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

26

ในตวอยางนอนพากยคณศพทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยหลก(ซงเปนองคประกอบของนามวล) และอนพากยหลกเปนทงสวนประกอบของประโยคและสวนหนงของสวนของประโยคในเวลาเดยวกน(ดเรองนในหวขอ 3.3.3.4) ท าหนาทเปนทงหนวยอกรรมและหนวยหลก เราอาจจะหาสวนขยายทไมใชอนพากยมาแทนทได เชน เดก คนน / นารกมาก 3.3.2.2 ท าหนาทเปนเพยงสวนขยายหนวยกรรมตรง

(ป) (ส) (ต) ฉน ชอบ ผหญง / ทมำหำคณเมอก อนพากยหลก / อนพำกยคณศพท ในตวอยางนอนพากยคณศพทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยหลก(ซงเปนองคประกอบของนามวล) และอนพากยหลกเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนด(ดเรองนในหวขอ 3.3.3.3) ท าหนาทเปนทงหนวยประธาน หนวยสกรรมและหนวยหลก เราอาจจะหาสวนขยายทไมใชอนพากยมาแทนทได เชน ฉน ชอบ ผหญง /คนนน 3.3.2.3 ท าหนาทเปนเพยงสวนขยายในหนวยกรรมรอง

(ป) (ท) (ต) (ร) คร ก าลงแจก รางวล นกเรยน / ทเรยนด อนพากยหลก / อนพำกยคณศพท ในตวอยางนอนพากยคณศพทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยหลก(ซงเปนองคประกอบของนามวล) และอนพากยหลกเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนด(ดเรองนในหวขอ 3.3.3.3) ท าหนาทเปนทงหนวยประธาน หนวยสกรรม หนวยกรรมตรง และหนวยหลก เราอาจจะหาสวนขยายทไมใชอนพากยมาแทนทได เชน คร ก าลงแจก รางวล นกเรยน / เหลำนน

3.3.2.4 ท าหนาทเปนเพยงสวนขยายในหนวยนามเดยว (นด.) เสอของเธอ/ทอยในตฉน อนพากยนาม / อนพำกยคณศพท เราอาจจะหาสวนขยายทไมใชอนพากยมาแทนทได เชน เสอของเธอ/ตวไหน

3.3.3 อนพำกยหลก ไดแกอนพากยทอาจท าหนาทเปนสวนหนงของประโยคทเปนหนาทของค ากรยา หรอเปนสวนของประโยคทเปนหนาทของค ากรยาชนดหนวยอกรรมหรอเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนดหรอเปนทงสวนประกอบของประโยคและสวนหนงของประโยคในเวลาเดยวกน

Page 39: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

27

3.3.3.1 ท าหนาทเปนสวนหนงของสวนของประโยคทเปนหนาทของค ากรยา (อ) ดใจ / ทคณมำในวนเกดฉนได อนพากยหลก / อนพำกยวเศษณ 3.3.3.2 ท าหนาทเปนสวนของประโยคทเปนหนาทของค ากรยา ชนดหนวยอกรรม (ป) (อ) การทเธอแสดงกรยาเชนน / ไมดเลย อนพากยนาม / อนพำกยหลก 3.3.3.3 ท าหนาทเปนสวนของประโยคมากวา 1 ชนด (ป) (ส) (ต) ฉน ไมชอบ / ขบรถเรวมาก ๆ อนพำกยหลก / อนพากยวเศษณ ในตวอยางน อนพากยหลกท าหนาทเปนทงหนวยประธาน และหนวยสกรรมในเวลาเดยวกน 3.3.3.4 ท าหนาทเปนทงสวนประกอบของประโยค และสวนหนงของสวนของประโยคในเวลาเดยวกน (ป) / (อ) เดก ทก าลงเลนตกตา / นำรกมำก อนพากยหลก อนพากยคณศพท / อนพากยหลก ในตวอยางน อนพากยหลกท าหนาทเปนทงหนวยอกรรมและหนวยหลกในหนวยประธานในเวลาเดยวกน

3.3.4 อนพำกยวเศษณ ไดแก อนพากยทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยแกนในกรยาวล และกรยาวลนนอาจท าหนาทเปนหนวยอกรรม หนวยสกรรม หรอหนวยทวกรรมกได 3.3.4.1 ท าหนาทเปนเพยงสวนขยายในหนวยอกรรม (ป) (อ) เขา ออกไป/ ตอนทคณก ำลงแตงตว อนพากยหลก / อนพำกยวเศษณ เราอาจจะหาสวนขยายทไมใชอนพากยมาแทนทได เชน เขา ออกไป / เมอไร 3.4 ค ำเชอมอนพำกย

อนพากยบางชนดอาจจะมค าเชอมหรอไมมค าเชอมอยดวยกได เชน อนพากยนาม อนพากยคณศพท และอนพากยหลก สวนอนพากยทจะตองมค าเชอมอยดวยเสมอ ไดแก อนพากยวเศษณ ค าเชอมอนพากยอาจแบงตามต าแหนงได 3 ชนด คอ

Page 40: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

28

3.4.1 ค ำเชอมตน ไดแกค าเชอมทมต าแหนงอยตนอนพากยเสมอ ไมวาอนพากยนนจะมหนวยประธานปรากฎอยดวยหรอไมกตาม

ตวอยาง อนพากยทมหนวยประธานอยดวย เชน ดอกไม/ทคณซอมาวนน/เหยวแลว อนพากยหลก / อนพากยคณศพท/ อนพากยหลก อนพากยทไมมหนวยประธานอยดวย เชน แดงไมไปโรงรยน/เพราะไมสบาย อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ

3.4.2 ค ำเชอมใน ไดแกค าเชอมทปกตจะมต าแหนงอยหลงหนวยประธานของอนพากย แตในกรณทอนพากยไมมหนวยประธานปรากฎอยดวย ค าเชอมในจะอยตนอนพากยได

ตวอยาง อนพากยทมหนวยประธานอยดวย เชน แดงไมสบาย/เขาเลยไมมาโรงเรยน อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ อนพากยทไมมหนวยประธานอยดวย เชน แดงไมสบาย/เลยไมมาโรงเรยนวนน อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ จะเหนไดวา จากตวอยางอนพากยวเศษณท าหนาทเปนเพยงสวนขยายของหนวยแกนของอนพากยหลก 3.4.3 ค ำเชอมขนำบ ไดแกค าเชอมทปกตจะขนาบหนวยประธานของอนพากย แตในกรณทอนพากยไมมหนวยประธานปรากฎอยดวย ค าเชอมขนาบจะอยตนอนพากยได

ตวอยาง อนพากยทมหนวยประธานอยดวย เชน เขาไมสบาย/แตเขากยงมาโรงเรยน อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ อนพากยทไมมหนวยประธานอยดวย เชน ฉนจะไปดหนง/แลวกจะไปหาเพอน อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ

จะเหนไดวา จากตวอยางอนพากยวเศษณท าหนาทเปนเพยงสวนขยายของหนวยแกนของอนพากยหลก

สวนประกอบของค าเชอม อาจจะประกอบดวย 1) ค าเชอมเดยว ไดแก ค าเชอมทประกอบดวยค าเชอมค าเดยว ตวอยาง เขาพยายามท า / แตไมส าเรจ

อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ

Page 41: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

29

จะเหนไดวา จากตวอยางอนพากยวเศษณท าหนาทเปนเพยงสวนขยายของหนวยแกนของอนพากยหลก

2) ค าเชอมผสม อาจแบงเปน 2 ชนด คอ ก. ค าเชอมผสม ไดแกค าเชอมทประกอบดวยค าเชอมเดยว 2 ค า ค าหนง

อาจจะปรากฎตามล าพงไดโดยทยงท าหนาทเหมอนค าเชอมผสม และคงความหมายเหมอนเดมดวย สวนค าเชอมอกค าหนงอาจจะใชตามล าพงได แตจะท าหนาทตางจากเดม

ตวอยาง ฉนจะไปเยยมเพอน / หลงจำกทไปซอของแลว อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ หลงจำกท เปนค าเชอมอนพากยวเศษณ

จะเหนไดวา จากตวอยางอนพากยวเศษณท าหนาทเปนเพยงสวนขยายของหนวยแกนของอนพากยหลก

ข. ค าเชอมซอน ไดแกค าเชอมทประกอบดวยค าเชอมเดยว 2 ค า หรอประกอบดวยค าเชอมเดยว 1 ค า และค าเชอมผสมอก 1 ค า ค าเชอมแตละค าจะปรากฎตามล าพงได โดยท าหนาทเหมอนค าเชอมซอนและคงความหมายเหมอนเดมดวย

ตวอยาง ถำเผอ คณพบแดง / ชวยใหเงนเขาดวยนะ

อนพากยหลก / อนพากยวเศษณ ถาเผอ เปนค าเชอมอนพากยวเศษณ

จะเหนไดวา จากตวอยางอนพากยวเศษณท าหนาทเปนเพยงสวนขยายของหนวยแกนของอนพากยหลก

3.4.4 ค ำเชอมอนพำกยนำม ค าเชอมอนพากยทกค าจะปรากฎตนประโยค เปนชนดค าเชอมตนเสมอ ค าเชอม อนพากยนามจะประกอบดวยสวนตางๆ ดงตารางท 3.1

Page 42: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

30

ตำรำงท 3.1 องคประกอบของค าเชอมอนพากยนาม ล ำดบ ค ำเชอม หนำท

1 อนพากยนามทมค าเชอม วำ น าหนา

เปนหนวยกรรมตรงของประโยคใหญเสมอ และจะไมปรากฎตนประโยค ตวอยาง ส ต รไหม / วำ ฉนจะไปอเมรกาเดอนหนา อนพากยหลก / อนพากยนาม

2 อนพากยนามทมค าเชอม ท กำรท อยำง ทวำ ตำมทวำ อยำงท น าหนา

เปนหนวยกรรมตรงของประโยคใหญ ตวอยาง ป อ ทเธอแสดงกรยาเชนนน / ไมดเลย อนพากยนาม/ อนพากยหลก

3.4.5 ค ำเชอมอนพำกยคณศพท อนพากยคณศพททมค าเชอมนน ค าเชอมจะปรากฎอยตนอนพากย เปนชนดค าเชอมตนเสมอ แตจะไมเคยปรากฎตนประโยคใหญ ค าเชอมอนพากยคณศพทแบงเปน 2 ชนด คอ

3.4.5.1 ค าเชอมสามญ ไดแก ค าทเชอมอนพากยคณศพทเขากบอนพากยหลก ค าเชอมสามญ ดงตารางท 3.2 ตำรำงท 3.2 ค าเชอมสามญ ล ำดบ ค ำเชอม ตวอยำง

1 ท อากาศวน/ ทคณไปนอก/ ดมาก อนพากยหลก / อนพากยคณศพท /อนพากยหลก

2 ทวา ขาว/ทวา นายอ าเภอยงตวตาย / ไมจรงเลย อนพากยหลก / อนพากยคณศพท / อนพากยหลก

Page 43: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

31

3.4.5.2 ค าเชอมสมพทธ ไดแกค าทท าหนาทเชอมอนพากยคณศพทเขากบอนพากยนาม และในเวลาเดยวกนกอาจจะท าหนาทเปนหนวยประธาน หนวยกรรมตรง หรอหนวยกรรมรอง อยางใดอยางหนงของอนพากยคณศพท ค าเชอมสมพทธจะมความหมายพาดพงไปถงสวนทอยขางหนาซงมอนพากยคณศพทมาขยายดวย

ตวอยาง เดก / ท ก าลงรบรางวล / นารกมาก อนพากยนาม / อนพากยคณศพท / อนพากยหลก

3.4.6 ค ำเชอมอนพำกยวเศษณ ค าเชอมอนพากยวเศษณจะปรากฏตนอนพากยเปนชนดค าเชอมตนเสมอ และอาจจะแบง

ค าเชอมอนพากยวเคษณตามความหมายออกเปนกลมๆ ได 7 กลม ดงตารางท 3.3 ตำรำงท 3.3 ค าเชอมอนพากยวเศษณ ล ำดบ ลกษณะค ำเชอม ค ำเชอม

1 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวกบเวลา

กอน กวา กอนหนา หลง หลงจาก พอ ทนทท ขณะท ในขณะท ระหวาง จน กระทง เวลา ในเวลา เมอ ตงแต ครง คราว ตอน กอนท ตงแตกอน หลงจากท ระหวางท ในระหวางท จนกวา เวลาท ในเวลาท ตอนท พอเวลา เมอกอน เมอกอนท กอนหนาท เมอตอน เมอครง เมอคราว เมอเวลา ตงแตเมอ ตงแตครง ตงแตตอน ตงแตคราว จนกระทง

2 ค าเชอมทใหความหมายเกยวกบสถานท แถว ตรงท แถว ๆท 3 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวยกบ

เหต เพราะ กเพราะ ท เพราะวา กเพราะวา

4 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวกบ เพอ กเพอ เพอให กเพอให เพอท

Page 44: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

32

ความมงหมาย เพอวา 5 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวกบ

เงอนไข ถา หาก เผอ แม ถง ทง ๆ ทงท ตอเมอ กตอเมอ เมอ ในเมอ นอกจาก นอกเสยจาก เวนแต เวนเสยแต หากวา เผอวา แมวา ทง ๆท นอกจากวา นอกเสย จากวา เวนแตวา เวนเสยแตวา ถาหาก ถาหากวา ถาเผอ ถาเผอวา ถงแม ถงแมวา

6 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวกบการประมาณ

เทาท เทากบท อยางกบ ราวกบ กวาท จน กระทง ขนาด จนกระทง

7 กลมค าเชอมทใหความหมายเกยวกบลกษณะ

ตาม อยาง โดย ตามท อยางท โดยท ตามอยางท

Page 45: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

32

บทท 4

การน าเสนอไวยากรณภาษาไทยดวย XML Schema

4.1 XML Schema

XML(eXtensible Markup Language) เปนภาษาทไดท าการออกแบบมาเพอใหมความสามารถนยามความหมายของขอมลไดโดยใหผใชสามารถนยามแทกขนมาเองไดซงจะเปนมาตราฐานในตวเอกสารเองแทกทสรางขนจะท าหนาทระบความหมายของขอมลวาขอมลคออะไร XML Schema เปนมาตราฐานท W3C แนะน าใหใชในการก าหนดโครงสรางของเอกสารXMLในการเขยนเอกสาร XML Schema สามารถเขยนไดหลายรปแบบตงแตอยในรปทมล าดบเดยว(Very Flat Style) และรปแบบล าดบชน (Hierarchical Style) การสราง XML Schema ในงานวจยชนนใชรปแบบการสราง XML Schema แบบล าดบชนในการน าเสนอรปแบบของประโยคภาษาไทย เนองจากโครงสรางของประโยคภาษาไทยมแบบล าดบชนและมความซบซอน จากทไดกลาวมาความสมพนธระหวางค าในภาษาไทย คอ ความสมพนธของค าในแนวขวางในฐานะทท าหนาทตางๆในขนเดยวกนและความสมพนธของค าในแนวตงในฐานะทท าหนาทตางๆในคนละขนกน ดวยเหตนผวจยจงเลอกใชรปแบบล าดบชนในการสราง XML Schema เพอน าเสนอไวยากรณภาษาไทยเพราะการทจะสราง XML Schema ของไวยากรณภาษาไทยนนตองเรมสราง XML Schema ของหมวดค าและวลแตละชนด เพอทน าความสมพนธทงหมดไปประกอบเปน XML Schema ของไวยากรณภาษาไทย 4.2 การด าเนนการสราง XML Schema ประโยคภาษาไทย

ขนตอนการสราง XML Schema เรมจากการน าหมวดค า เชน หมวดค านาม (Noun)

หมวดค ากรยา(Verb) เปนตน มาประกอบเปนวล ซงวลแตละชนดจะมองคประกอบทแตกตางกน คอนามวลจะประกอบไปดวยองคประกอบ 5 ชนด กรยาวลประกอบไปดวยองคประกอบ 4 ชนด

สถานวลประกอบไปดวยองคประกอบ 4 ชนด พเศษวลประกอบไปดวยองคประกอบ 2 ชนด และกาลวลประกอบไปดวยองคประกอบ 21 ชนด สามารถน าวลแตละชนดมาประกอบเปน

Page 46: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

33

รปแบบของประโยคสามญ 20 รปแบบ ประโยคสามญและสวนเสรม 27 รปแบบ ซงสามารถครอบคลมประโยคภาษาไทย (Well-Formed) ปกตพเศษวล สถานวลและกาลวล จะท าหนาทเปน “สวนของประโยค” แตบางกรณ เชน ไฟ ในครว จะเปนวลลดฐานะท าหนาทเปนเพยงสวนหนงของนามวลได

4.2.1 การก าหนดหมวดค า ในงานวจยนไดท าการก าหนดหมวดค าชนดตางๆ ออกเปน 22 หมวดค า เพอน าไปตรวจสอบองคประกอบของนามวล กรยาวล พเศษวล สถานวลและกาลวล และน าวลตางๆทไดไปตรวจสอบวาเปนสวนของประโยคใดในโครงสรางของประโยคภาษาไทย

ตารางท 4.1 XML Schema ชนดของหมวดค า ล าดบท หมวดค า 1 ค ากรยา 2 ค าหนากรยา 3 ค าหลงกรยา 4 ค าปฏเสธ 5 ค าชวยหนากรยา 6 ค าชวยหลงกรยา ม 3 ค า คอ อย แลว อยแลว 7 ค ากรยาวเศษณ 8 ค านาม 9 ค าสรรพนาม 10 ค าเชอมนาม 11 ค าคณศพท 12 ค าลกษณะนาม 13 ค าบอกจ านวนนบ 14 ค าล าดบท 15 ค าหนาจ านวน 16 ค าหลงจ านวน

Page 47: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

34

ตารางท 4.1 (ตอ)

ล าดบท หมวดค า 17 ค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา 18 ค าบอกก าหนดเสยงโท 19 ค าบพบท 20 ค าพเศษ 21 ค าบอกเวลา 22 ค าลงทาย

4.2.2 องคประกอบของนามวลและนามวล องคประกอบของนามวล ไดแกสงทประกอบกนเขาเปนนามวล องคประกอบของนามวลม 5 ชนด คอ หนวยหลก(ล) หนวยคณศพท(ค) หนวยจ านวน(จ) หนวยก าหนด(ก) และหนวยขยายเสรม(ขส)

4.2.2.1 XML Element ส าหรบหนวยหลก(ล) หนวยหลก เปนองคประกอบของนามวล ซงประกอบไปดวยค า 3 ชนดคอ ค านาม

ค าสรรพนาม และค าเชอมนาม เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยหลก โดยสราง MainUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยหลก รายละเอยดดงภาพท 4.1

Page 48: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

35

ภาพท 4.1 XML Element MainUnitType 4.2.2.2 XML Element ส าหรบหนวยคณศพท(ค) หนวยคณศพทเปนองคประกอบของนามวล ทประกอบไปดวยหมวดค า 2 ชนด คอ หมวดค าคณศพท และหมวดค าลกษณะนาม เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยคณศพท โดยสราง AdjectiveUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยคณศพท รายละเอยดดงภาพท 4.2

ภาพท 4.2 XML Element AdjectiveUnitType

Page 49: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

36

4.2.2.3 XML Element ส าหรบหนวยจ านวน(จ) หนวยจ านวนเปนองคประกอบของนามวล ซงอาจประกอบไปดวยหมวดค า 5 ชนด คอ หมวดค าลกษณนาม หมวดค าจ านวนนบ หมวดค าล าดบท หมวดค าหนาจ านวน และหมวดค าหลงจ านวน ลกษณะนาม เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยจ านวนโดยสราง NumeralUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยจ านวน รายละเอยดดงภาพท 4.3

ภาพท 4.3 XML Element NumeralUnitType

Page 50: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

37

4.2.2.4 XML Element ส าหรบหนวยก าหนด(ก) หนวยก าหนด เปนองคประกอบของนามวล ซงอาจประกอบดวยค า 3 ชนด คอ ค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา ค าบอกก าหนดเสยงโท และค าลกษณะนาม เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยก าหนดโดยสราง DetermineUnitTypeเพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยก าหนด รายละเอยดดงภาพท 4.4

ภาพท 4.4 XML Element DetermineUnitType 4.2.2.5 XML Element ส าหรบหนวยขยายเสรม(ขส) หนวยขยายเสรม เปนองคประกอบของนามวล ทประกอบไปดวยวลลดฐานะชนดใดชนดหนงใน 3 ชนด คอ พเศษวลลดฐานะ สถานวลลดฐานะ และกาลวล เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยขยายเสรมโดยสราง AddedModifierUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยขยายเสรม รายละเอยดดงภาพท 4.5

ภาพท 4.5 XML Element AddedModifierUnitType

Page 51: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

38

4.2.2.6 XML Element ส าหรบนามวล จากภาพท 4.1 ถง 4.5 ทกลาวมาเปนองคประกอบของนามวลทง 5 ชนดทจะน ามา

ประกอบเขาเปนโครงสรางของนามวลไดเปน 17 รปแบบ สามารถน ามาสราง XML Schema ของนามวลโดยท าการประกอบองคประกอบของนามวลทง 5 ชนดทเปน XML Schema ขององคประกอบนามวลขนมาคอ NounPhaseType เพอเปนตวก าหดโครงสรางประเภทขอมลของนามวลวาประกอบไปดวยชนดขอมลประเภทใด โดยท าการอางองขององคประกอบนามวลทสรางไวกอนแลวน ามาใชในการสรางเอกสาร XML Schema ของนามวลไดดงภาพท 4.6

ภาพท 4.6 XML Element NounPhraseType

Page 52: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

39

ภาพท 4.6 (ตอ)

4.2.3 องคประกอบของกรยาวล องคประกอบของกรยาวล คอ สงทประกอบกนเขาเปนกรยาวลม 4 ชนด คอ หนวยแกน(ก) หนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน(ช1) หนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน (ช2) หนวยขยาย(ข) เมอน าองคประกอบของกรยาวลมาประกอบเขาเปนแบบโครงสรางของกรยาวลได 10 รปแบบ

Page 53: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

40

4.2.3.1 XML Element ส าหรบหนวยแกน(ก) หนวยแกน เปนองคประกอบของกรยาวล ทประกอบไปดวยหมวดค า 3 ชนด คอ หมวดค ากรยา หมวดค าหนากรยา และหมวดค าหลงกรยา เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยแกน โดยสราง CoreUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยแกน รายละเอยดดงภาพท 4.7

ภาพท 4.7 XML Element CoreUnitType

Page 54: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

41

4.2.3.2 XML Element ส าหรบหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน(ช1) หนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน เปนองคประกอบของกรยาวล ซงอาจจะประกอบดวยหมวดค า 2 ชนด คอ ค าชวยหนากรยา และค าปฏเสธ “ไม” กรยา เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน โดยสราง VerbModifierpre-CoreunitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน รายละเอยดดงภาพท 4.8

ภาพท 4.8 XML Element VerbModifierpre-CoreunitType 4.2.3.3 XML Element ส าหรบหนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน (ช2) หนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน เปนองคประกอบของกรยาวล ทประกอบไปดวยหมวดค าเพยงชนดเดยวคอ ค าหลงกรยา ไดแก อย แลว อยแลว กรยา เมอน ามาสรางเปน XML Schema ของหนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน โดยสราง VerbModifierpost-CoreunitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน รายละเอยดดงภาพท 4.9

Page 55: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

42

ภาพท 4.9 XML Element VerbModifierpost-CoreunitType

3.2.3.4 XML Element ส าหรบหนวยขยาย (ข) องคประกอบของกรยาวล ซงอาจจะประกอบไปดวย กรยาวเศษณ สถานวลลด

ฐานะ กาลวลลดฐานะ เมอน ามาสราง เปน XML Schemaของหนวยขยายโดยสราง ModifierUnitType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางองคประกอบของหนวยขยาย รายละเอยดดงภาพท 4.10

ภาพท 4.10 XML Element ModifierUnitType

Page 56: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

43

ภาพท 4.10 (ตอ)

4.2.3.5 XML Element ส าหรบกรยาวล จากภาพท 4.7 ถง 4.10 เปนองคประกอบของกรยาวลทง 4 ชนด ทจะน ามาประกอบเขาเปนโครงสรางของกรยาวลไดเปน 10 รปแบบ สามารถน ามาสรางเอกสาร XML Schema โดยท าการประกอบองคประกอบของกรยาทง 4 ชนดทเปนเอกสาร XML Schema ทสรางไวแลวน ามาใชในเอกสาร XML Schema ของกรยาวล คอ VerbPhaseType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางประเภทขอมลของกรยาวลวาประกอบไปดวยชนดขอมลประเภทใด โดยท าการอางององคประกอบกรยาวลทสรางไวกอนแลวน ามาใชในการสรางเอกสาร XML Schema ของกรยาวลไดดงภาพท 4.11

Page 57: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

44

ภาพท 4.11 XML Element VerbPhaseType

Page 58: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

45

4.2.4 พเศษวล สถานวล และกาลวล 4.2.4.1 XML Element ส าหรบพเศษวล พเศษวล คอ ค าพเศษค าเดยวหรออาจจะมค าบพบท ตาม น าหนา น ามาท าการ

สราง XML Schema ของพเศษวล คอ ProperPhraseType เปนตวก าหนดโครงสรางประเภทขอมลของพเศษวลโดยท าการอางององคประกอบของหมวดค าทสรางไวกอนแลวน ามาใชในการสรางเอกสาร XML Schema ของพเศษวลไดดงภาพท 4.12

ภาพท 4.12 XML Element ProperPhraseType

4.2.4.2 XML Element ส าหรบสถานวล สถานวล คอ ค าบพบทตงแต 1 ถง 3 ค า กบนามวล หรอค าบพบทชนดเดยว 28

ค า น ามาท าการสราง XML Schema ของสถานวล โดยท าการสรางชนดขอมลของสถานวลขนมาคอ PlacePhraseType เพอเปนตวก าหนดโครงสรางประเภทขอมลของสถานวลโดยท าการอางององคประกอบของหมวดค าทสรางไวกอนแลวน ามาใชในการสรางเอกสาร XML Schema ของสถานวลไดดงภาพท 4.13

Page 59: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

46

ภาพท 4.13 XML Element PlacePhraseType

4.2.4.3 XML Schema กาลวล กาลวล คอ ค าบอกเวลาชนดเดยวหรออาจจะมค าชนด น ามาท าการสราง XML

Schema ของกาลวล โดยท าการสรางชนดขอมลของกาลวลขนมา คอ

ภาพท 4.14 XML Element TimePhraseType

Page 60: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

47

ภาพท 4.14 (ตอ)

Page 61: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

48

ภาพท 4.14 (ตอ)

Page 62: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

49

4.2.5 ประโยคสามญทมเฉพาะสวนมลฐาน ประโยคสามญทมเฉพาะสวนมลฐานทง 7 ชนด ไดแก ประธาน กรรมตรง กรรมรอง

นามเดยว ทมคณสมบตเปนนามวล อกรรม สกรรม ทวกรรม ทมคณสมบตเปนกรยาวล ทเปนรปแบบของประโยคสามญแบบเรม 12 รปแบบ ดงภาพท 4.15

ภาพท 4.15 รปแบบของประโยคสามญ

Page 63: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

50

4.2.6 ประโยคสามญทมสวนมลฐาน และสวนเสรม ประโยคสามญทมเฉพาะสวนมลฐานทง 7 ชนด ไดแก ประธาน กรรมตรง กรรมรอง

นามเดยว ทมคณสมบตเปนนามวล อกรรม สกรรม ทวกรรม ทมคณสมบตเปนกรยาวล กบสวนเสรมประโยค คอ พเศษวล สถานวล และกาลวล ม 27 รปแบบ ดงภาพท 4.16

ภาพท 4.16 รปแบบของประโยคสามญทมสวนมลฐานและสวนเสรม

Page 64: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

51

ภาพท 4.16 (ตอ)

Page 65: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

52

ภาพท 4.16 (ตอ)

4.2.7 XML Element ส าหรบประโยคสามญ ภาพท 4.17 XML Elelment Saman_sentence

Page 66: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

53

4.3 องคประกอบของประโยคซบซอน องคประกอบของประโยคซบซอนไดแกประโยคทประกอบดวยอนพากยตางชนดกน 2 อน

พากยขนไป ซงอนพากย ไดแกประโยคสามญทลดฐานะลงเปนเพยงสวนหนงของประโยคใหญ ประโยคใหญในทนหมายถงประโยคซบซอนและประโยคผสมทประกอบดวยอนพากยตงแต 2 อนพากยขนไปโดยอาจจะมหรอไมมค าเชอมอยดวยกได ซงสามารถแบงอนพากยตามหนาทไดเปน 4 ชนด คอ อนพากยหลก อนพากนาม อนพากยคณศพทและอนพากยวเศษณ

4.3.1 XML Element ส าหรบค าเชอมอนพากย อนพากยบางชนดอาจจะมหรอไมมค าเชอมอยดวยกได เชน อนพากยนาม อนพากย

คณศพทและอนพากยหลก สวนอนพากยทจะตองมค าเชอมอยดวยเสมอ ไดแก อนพากยวเศษณ รายละเอยดของค าเชอมอนพากยดงภาพท 4.18

ภาพท 4.18 XML Element ConjunctioncClauseType

4.3.2 XML Element ส าหรบอนพากยหลก อนพากยหลก ไดแกอนพากยทอาจท าหนาทเปนอยางใดอยางหนง คอสวนหนงของ

ประโยคทเปนหนาทของค ากรยา หรอเปนสวนของประโยคทเปนหนาทของค ากรยาชนดหนวยอกรรมหรอเปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนดหรอเปนทงสวนประกอบของประโยคและสวนหนงของประโยคในเวลาเดยวกน รายละเอยดดงภาพท 4.19

Page 67: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

54

ภาพท 4.19 XML Element MainClauseType

4.3.2.1 XML Element เปนหนาทของค ากรยาทมค าเชอมอยดวย รายละเอยดดงภาพท 4.20 ตวอยาง /อ/ /ดใจทคณมาในวนเกดฉนได/

ภาพท 4.20 XML Element MainClause1

Page 68: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

55

4.3.2.2 XML Element เปนสวนของประโยคทเปนหนาทของค ากรยาชนดหนวยอกรรม รายละเอยดดงภาพท 4.21

ตวอยาง ป / อ การทเธอแสดงกรยาเชนน / ไมดเลย

ภาพท 4.21 XML Element MainClause2 4.3.2.3 XML Element เปนสวนของประโยคมากกวา 1 ชนด รายละเอยด ดงภาพท 4.22

ตวอยาง ป ส ต ฉน ไมชอบ / ขบรถเรวมากๆ ในตวอยางน อนพากยหลกท าหนาทเปนทงหนวยประธาน และหนวยสกรรมในเวลาเดยวกน

ภาพท 4.22 XML Element MainClause3 4.3.2.4 XML Element เปนทงสวนประกอบของประโยคและสวนหนง ของประโยคในเวลาเดยวกน รายละเอยดดงภาพท 4.23

ตวอยาง /ป/ อ / เดกทก าลงเลนตกตา / นารกมาก จากตวอยางอนพากยหลกท าหนาทเปนทงหนวยอกรรมและหนวยหลก(ซงเปนองคประกอบชนดหนงของนามวล)

ภาพท 4.23 XML Element MainClause4

Page 69: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

56

4.3.2.4 XML Element เปนหนาทของค ากรยา รายละเอยดดงภาพท 4.24

ภาพท 4.24 XML Element MainClause5

4.3.3 XML Element ส าหรบอนพากยนาม ไดแกอนพากยทท าหนาทเปนอนพากยทอาจจะท าหนาทอยางเดยวกบนามวล คออาจท า

หนาทเปนสวนของประโยคชนดใดชนดหนงใน 3 ชนด คอ หนวยประธาน หนวยกรรมตรง หนวยกรรมรอง หรอหนวยนามเดยว รายละเอยดดงภาพท 4.25

ภาพท 4.25 XML Element NounClauseType 4.3.3.1 XML Element เปนหนวยประธานโดยมค าเชอมอนพากยอยดวย

รายละเอยดดงภาพท 4.26

Page 70: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

57

ภาพท 4.26 XML Element NounClause1

4.3.3.2 XML Element เปนหนวยหนวยกรรมตรงโดยมค าเชอมอนพากยอยดวย รายละเอยดดงภาพท 4.27

ภาพท 4.27 XML Element NounClause2

4.3.3.3 XML Element เปนหนวยหนวยกรรมรองโดยมค าเชอมอนพากยอยดวย รายละเอยดดงภาพท 4.28

ภาพท 4.28 XML Element NounClause3

Page 71: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

58

4.3.3.4 XML Element เปนหนวยหนวยนามเดยวโดยมค าเชอมอนพากยอยดวย รายละเอยดดงภาพท 4.29

ภาพท 4.29 XML Element NounClause4

4.3.3.5 XML Element เปนหนวยหนวยประธานเดยวโดยไมมค าเชอมอนพากยรายละเอยดดงภาพท 4.30

ภาพท 4.30 XML Element NounClause5

4.3.3.6 XML XML Element เปนหนวยหนวยกรรมตรงโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.31

ภาพท 4.31 XML Element NounClause6

Page 72: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

59

4.3.3.7 XML XML Element เปนหนวยหนวยกรรมรองโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.32

ภาพท 4.32 XML Element NounClause7

4.3.3.8 XML XML Element เปนหนวยหนวยนามเดยวโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.33

ภาพท 4.33 XML Element NounClause8

4.3.4 XML Element ส าหรบอนพากยคณศพท อนพากยคณศพท ไดแก อนพากยทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยหลกในนามวล และ

นามวลนนอาจท าหนาทเปนหนวยประธาน หนวยกรรมตรง หนวยกรรมรอง หรอหนวยนามเดยวกได รายละเอยดดงภาพท 4.34

Page 73: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

60

ภาพท 4.34 XML Element AdjectiveClauseType

4.3.4.1 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยประธานโดยมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.35

ภาพท 4.35 XML Element AdjectiveClause1

4.3.4.2 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยกรรมตรงโดยมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.36

Page 74: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

61

ภาพท 4.36 XML Element AdjectiveClause2

4.3.4.3 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยประธานโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.37

ภาพท 4.37 XML Element AdjectiveClause3

4.3.4.4 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยกรรมตรงโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.38

ภาพท 4.38 XML Element AdjectiveClause4

Page 75: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

62

4.3.4.5 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยกรรมรองโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.39

ภาพท 4.39 XML Element AdjectiveClause5

4.3.4.6 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยหลกในหนวยนามเดยวโดยไมมค าเชอมอนพากย รายละเอยดดงภาพท 4.40

ภาพท 4.40 XML Element AdjectiveClause5

4.3.5 XML Element ส าหรบอนพากยวเศษณ ไดแก อนพากยทท าหนาทเปนสวนขยายหนวยแกนในกรยาวล และกรยาวลนนอาจท า

หนาทเปนหนวยอกรรม หนวยสกรรม หรอหนวยทวกรรมกได รายละเอยดดงภาพท 4.41

Page 76: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

63

ภาพท 4.41 XML Element AdverbClauseType

4.3.5.1 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยแกนในหนวยอกรรม รายละเอยดดงภาพท 4.42

ภาพท 4.42 XML Element AdverbClause1

4.3.5.2 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยแกนในหนวยสกรรม รายละเอยดดงภาพท 4.43

Page 77: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

64

ภาพท 4.43 XML Element AdverbClause2

4.3.5.3 XML XML Element เปนสวนขยายหนวยแกนในหนวยทวกรรม รายละเอยดดงภาพท 4.44

ภาพท 4.44 XML Element AdverbClause3

4.2.7 XML Element ส าหรบประโยคภาษาไทย ภาพท 4.45 XML Elelment Sentence

Page 78: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

65

บทท 5

กระบวนการวเคราะหประโยคภาษาไทย

5.1 การตรวจสอบประโยค

การทดลองผวจยไดใชโปรแกรม Altova XMLSpy2011 Enterprise ในการสราง XML Schema ไวยากรณภาษาไทย และผวจยพฒนาโปรแกรม web application ดวยภาษา HTML และ JAVASCRIPT เพอใชตรวจสอบความถกตอง(Validation) ของประโยคภาษาไทยตามหลก XML Schema ทสรางไว ซงแนวคดในการวเคราะหประโยคไดแสดงในภาพท 5.1

ภาพท 5.1 ขนตอนการวเคราะหประโยค

จากภาพท 5.1 เปนขนตอนการวเคราะหโครงสรางประโยคภาษาไทย โดยขนตอนการวเคราะหนน ผวจยจะเรมตนวเคราะหโครงสรางจากระดบลางสดของ Schema ไปสสวนทอยบนสด (Bottom Up) ซงสวนทอยระดบลางสดของ Schema โครงสรางประโยคภาษาไทย คอ หมวดค า

ดงนนจงกระบวนการเรมตนคอตองน าประโยคภาษาไทยมาผานกระบวนการตดค า ซงกระบวนการตดค าจะใชโปรแกรม Swath จากนนน าแตละค าทไดมาก าหนดหมวดค าจาก Dictionary

กระบวนการตดค า

ประโยค Dictionary

พจารณาวล พจารณา

โครงสรางประโยค

Word Tag

กระบวนการ

ก าหนดหมวดค า

Page 79: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

66

โดยทโครงสรางของ Dictionary ประกอบไปดวย ค าและหมวดค า เชน ฉน เปนหมวดค าสรรพนาม (Pronoun) ดงแสดงในตารางท 5.1 และตารางท 5.2 แสดงหมวดค า 26 หมวดค า ตารางท 5.1 โครงสราง Dictionary

ค า หมวดค า ฉน Pronoun

Verb กน Verb

ตารางท 5.2 หมวดค า 22 ชนด

หมวดค า 1. หมวดค านาม 2. หมวดค าสรรพนาม 3. หมวดค าลกษณะนาม 4. หมวดค าคณศพท 5. หมวดค าจ านวนนบ 6. หมวดค าล าดบท 7. หมวดค าหนาจ านวน 8. หมวดค าหลงจ านวน 9. หมวดค าบอกก าหนดเสยงโท 10. หมวดค าบอกก าหนดเสยงตรและจตวา และค าไมบอกก าหนด 11. หมวดค าบอกเวลา 12. หมวดค าลงทาย 13. หมวดค าพเศษ 14. หมวดค าชวยหนากรยา 15. หมวดค าชวยหลงกรยา 16. หมวดค าปฏเสธ 17. หมวดค าหนากรยา

Page 80: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

67

ตารางท 5.2 (ตอ)

หมวดค า 18. หมวดค าหลงกรยา 19. หมวดค ากรยาวเศษณ 20. หมวดค าเชอมนาม 21. หมวดค าเชอมอนพากย 22. หมวดค าบพบท

จากนนน าหมวดค าซงเปนหนวยทอยช นในสดของ Schema มาพจารณาสวนประกอบของ

วล โดยจะน าหมวดค าทไดนนไปตรวจสอบกบ Schema ทไดสรางไว โดยพจารณาวาค านน ๆ เปนสวนประกอบของสวนใดและประกอบกนเปนวลชนดใด ตารางท 5.3 แสดงองคประกอบทกอใหเกดโครงสรางของประโยคภาษาไทย ตารางท 5.3 โครงสรางภาษาไทยทกอใหเกดประโยค

Type Component

หนวยหลก Noun (ค านาม)

(MainUnitType) conjunction (ค าเชอม) pronoun (ค าสรรพนาม)

หนวยคณศพท ( Adjective Unit Type)

Adjective(ค าคณศพท) Classifier(ค าลกษณะนาม)

หนวยก าหนด High Tone Determiner (ค าก าหนดเสยงตร)

(DetermineUnitType) Falling Tone Determiner (ค าก าหนดเสยงโท)

Classifier(ค าลกษณะนาม)

หนวยจ านวน Classifier (ค าลกษณะนาม)

(NumeralUnitType) Cardinal Number (ค าจ านวนนบ) Ordinal Number (ค าล าดบท)

Page 81: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

68

ตารางท 5.3 (ตอ)

Type Component

Pre- numeral (ค าหนาจ านวน) Post – numeral (ค าหลงจ านวน

หนวยขยายเสรม Adverb Type(กรยาวเศษ) (AddedModifierUnitType) Proper Phrase Type(พเศษวล)

Place PhraseType(สถานวล) นามวล Main UnitType(หนวยหลก)

(NounPhaseType) Adjective Unit Type(หนวยคณศพท) Numeral UnitType(หนวยจ านวน) Determine UnitType(หนวยก าหนด) Modifier Unit Type(หนวยขยายเสรม) หนวยแกน Verb(ค ากรยา)

(CoreUnitType) Preverb(ค าหนากรยา)

Postverb(ค าหลงกรยา)

หนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน Pre-Verb Modifier(ค าชวยหนากรยา)

(Verb Modifier pre- core unitType) negative(ค าปฏเสธ)

หนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน Post- Verb Modifier(ค าชวยหลงกรยา) (Verb Modifier post- core unitType) หนวยขยาย Adverb(ค ากรยาวเศษณ) ( ModifierUnitType) PlacePhrase(สถานวล) TimePhrase(กาลวล) กรยาวล Core UnitType (หนวยแกน) (verbPhaseType) Verb Modifier pre- core UnitType (หนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน) Verb Modifier post- core UnitType (หนวยชวยกรยาหลงหนวยแกน)

Page 82: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

69

ตวอยางประโยคภาษาไทยทใชในการทดลอง “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” เมอน ามาผานกระบวนการตดค าจากโปรแกรม Swath จะไดเปน เพอน กะ ฉน จะ ซอ ผา 2 หลา เศษ

จากนนน าแตละค าตรวจสอบกบ Dictionary วาแตละค านนตรงกบหมวดค าใด ซงจะได เพอน หมวดค านาม (Noun) กะ หมวดค าเชอม (Conjunctionnoun) ฉน หมวดค าสรรพนาม(Pronoun) จะ หมวดค าชวยหนากรยา (Pre- verb modifier) ซอ หมวดค ากรยา(verb) ผา หมวดค านาม(noun) 2 หมวดค าจ านวนนบ (Cardinal Number) หลา หมวดค าลกษณะนาม (Classifier) เศษ หมวดค าหลงจ านวน (Postnumeral) ดงตารางท 5.4

ตารางท 5.3 (ตอ)

Type Component Verb Modifier Unit Type

(หนวยขยายกรยา) สถานวล Preposition (ค าบพบท) (PlacePhraseType) Noun Phrase Type (นามวล) กาลวล(TimePhraseType) Adverb of Time(ค าบอกเวลา) Falling Tone Determiner (ค าก าหนดเสยงโท) Cardinal Number (ค าจ านวนนบ) Ordinal Number (ค าล าดบท) Pre- numeral (ค าหนาจ านวน) Post – numeral (ค าหลงจ านวน) ประโยคภาษาไทย(sentence) NounPhraseType(นามวล) VerbPhraseType(กรยาวล) ProperPhraseType(พเศษวล) PlacePhraseType(สถานวล)

TimePhraseType(กาลวล)

Page 83: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

70

ตารางท 5.4 ตวอยางประโยคท 1 “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ”

ค า หมวดค า เพอน noun กะ conjunctionnoun ฉน pronoun จะ Pre- verb modifier ซอ verb ผา noun 2 CardinalNumber หลา Classifier เศษ Postnumeral

หลงจากทไดหมวดค าตางๆแลว น าแตละค ามาพจารณาวาเปนองคประกอบของหนวยใด

โดยเรมจากน าค าแรกคอ เพอนซงเปนหมวดค านาม (Noun) มาพจารณากบองคประกอบของหนวยหลก (MainUnitType) โดยจะพจารณาทกองคประกอบ โดยเรมจาก Main1 โดยนบจ านวนองคประกอบของ Main1 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Main1 มองคประกอบเทากบ 1 จงน าหมวดค า 1 หมวดค า มาพจารณา คอเพอนเปนหมวดค านาม(noun) เมอพจารณาจากภาพท 5.2 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Main1ตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ หลงจากนนท าการจดเกบ Main1 ไวเนองจากเปนสวนประกอบทตรงกบหมวดค าทเราตองการ

Page 84: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

71

ภาพท 5.2 XML Element MainUnitType

จากนนน า Main2 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Main2 วามเทาไหร เมอ

ตรวจสอบแลวจะเหนวา Main2 มองคประกอบเทากบ 1 จงน าหมวดค า 1 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค านาม (Noun) เมอพจารณาจากภาพท 5.2 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Main2 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน าMain3 มาพจารณาตอไปวามองคประกอบจ านวนเทาไหร เมอพจารณาจากาพท 5.2 แลวจะเหนวา Main3 มจ านวนองคประกอบเทากบ 3 ซงประกอบดวย หมวดค า Noun Conjunctionnoun และ Noun เมอน าค าแตละค ามาพจารณาวาตรงตามองคประกอบของ Main3 ทง 3 องคประกอบหรอไม เมอตรวจสอบแลวจะเหนวาหมวดค าทง 3 ค า คอ เพอนเปนหมวดค านาม(Noun) กะเปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) และฉนเปนหมวดค าสรรพนาม(pronoun) ไมไดตรงตามองคประกอบของ Main3

จากนนน า Main4 มาพจารณาตอ โดยนบจ านวนองคประกอบของ Main4 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Main4 มองคประกอบเทากบ 2 จงน าหมวดค า 2 หมวดค า ซงประกอบดวย หมวดค า Noun และ Noun เมอน าค าแตละค ามาพจารณา คอเพอนเปนหมวดค านาม (Noun) กะ

Page 85: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

72

เปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) เมอพจารณาจากภาพท5.2 แลวจะเหนวาไมตรงกบองคประกอบของ Main4

จากนนน า Main5 มาพจารณาตอ โดยนบองคประกอบของ Main5 วามเทาไหร เมอพจารณาแลวจะเหนวา Main5 มองคประกอบเทากบ 3 จงน าหมวดค า 3 หมวดค า ซงประกอบดวย หมวดค า Pronoun Conjunctionnoun และ Pronoun เมอน าค าแตละค า มาพจารณาค า คอ เพอนเปนหมวดค านาม (Noun) กะเปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) และฉนเปนหมวดค าสรรพนาม (Pronoun) เมอตรวจสอบแลวจะเหนวาหมวดค าแรกทเจอกไมตรงกบองคประกอบของ Main5

น า Main6 มาพจารณาตอไป โดยนบองคประกอบของ Main6วามเทาไหร เมอพจารณาแลวจะเหนวา Main6 มองคประกอบเทากบ 3 จงน าหมวดค า 3 หมวดค า ซงประกอบดวย หมวดค า Noun Conjunctionnoun และ Pronoun เมอน าค าแตละค ามาพจารณาค า คอ เพอนเปนหมวดค านาม(Noun) กะเปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) และฉนเปนหมวดค าสรรพนาม(pronoun) เมอตรวจสอบแลวจะเหนองคประกอบทง 3 ของ Main6 ตรงตามหมวดค าทเราตองการ จงน าคาขององคประกอบ Main6 ซงเทากบ 3 มาเปรยบเทยบกบ องคประกอบของMain1ทเราไดบนทกไว คอ 1 น าคาทมากกวามาจดเกบ ซงผลลพธจากการเปรยบเทยบคอ Main6 มองคประกอบทตรงกนมากกวา Main1 จงจดเกบคาของ Main6 ไว

จากนนน า Main7 มาพจารณา โดยนบองคประกอบของ Main7 วามเทาไหร เมอพจารณาแลวจะเหนวา Main7 มองคประกอบเทากบ 2 จงน าหมวดค า 2 หมวดค าซงประกอบดวย หมวดค า Noun และ Pronoun เมอน าค าแตละค า มาพจารณาค า คอ เพอนเปนหมวดค านาม (Noun) กะเปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) เมอตรวจสอบแลวจะเหนวาหมวดค าทสองทเจอกไมตรงกบองคประกอบของ Main7

จากนนน าหมวดค าตางๆ ไปตรวจสอบกบทกๆ องคประกอบวาตรงกบหมวดค าทเราตองการหรอไม ซงผลการพจารณาคอไมตรงตามทตองการ

ดงนน เพอนเปนหมวดค านาม (Noun) กะเปนหมวดค าเชอมนาม (Conjunctionnoun) และฉนเปนหมวดค าสรรพนาม (Pronoun) เปนองคประกอบของ Main6 ซง Main6 เปนสวนหนงของหนวยหลก (MainUnitType)

จากนนดงค าตอไปมาพจารณา คอ จะ ซงเปนหมวดค าชวยหนากรยา (Pre- verb modifier) โดยพจารณาจากภาพท 5.3 โดยจะพจารณาทกองคประกอบ โดยเรมจาก VerbModifierpre-Coreunit1 โดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit1 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit1 มองคประกอบเทากบ 1 จงน าหมวดค า 1 หมวดค าถดไป มา

Page 86: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

73

พจารณา คอจะเปนหมวดค าชวยหนากรยา (Pre- verb modifier) เมอพจารณาจากภาพท 5.3 แลว จะเหนวาองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit1 ตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ หลงจากนนท าการจดเกบ VerbModifierpre-Coreunit1 ไวเนองจากเปนสวนประกอบทตรงกบหมวดค าทเราตองการ

ภาพท 5.3 XML Element VerbModifierpre-CoreunitType

จากนนน า VerbModifierpre-Coreunit2 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit2 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit2 มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย หมวดค า Pre- verb modifier และ Pre- verb modifier จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค าชวยหนากรยา(Pre- verb modifier) และหมวดค า ก ร ย า ( verb) เ ม อ พ จ า รณ า จ า ก ภ าพ ท 5.3 แ ลว จ ะ เ หน ว า อ ง ค ป ร ะ ก อบข อ ง VerbModifierpre-Coreunit2 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า VerbModifierpre-Coreunit3 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit3 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit3 มองคประกอบเทากบ 3 ซงประกอบดวย หมวดค า Pre- verb modifier, Pre- verb modifier และ Pre- verb modifier จงน าหมวดค า 3 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค าชวยหนากรยา

Page 87: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

74

(Pre- verb modifier) หมวดค ากรยา(verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.3 แลว จะเหนวาองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit3 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า VerbModifierpre-Coreunit4 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit4 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit4 มองคประกอบเทากบ 4 ซงประกอบดวย หมวดค า Pre- verb modifier, Pre- verb modifier , Pre- verb modifier และ Pre- verb modifier จงน าหมวดค า 4 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค าชวยหนากรยา(Pre- verb modifier) หมวดค ากรยา(verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.3 แลว จะเหนวาองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit4 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า VerbModifierpre-Coreunit5 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit5 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit5 มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย หมวดค า Pre- verb modifier และ negative จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค าชวยหนากรยา(Pre- verb modifier) หมวดค ากรยา(verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.3 แลว จะเหนวาองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit5 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า VerbModifierpre-Coreunit6 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit6 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา VerbModifierpre-Coreunit6 มองคประกอบเทากบ 1 ซงประกอบดวย หมวดค า negative จงน าหมวดค า 1 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค าชวยหนากรยา (Pre- verb modifier) เมอพจารณาจากภาพท 5.3 แลว จะเหนวาองคประกอบของ VerbModifierpre-Coreunit6 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน าหมวดค าตางๆ ไปตรวจสอบกบทกๆ องคประกอบวาตรงกบหมวดค าทเราตองการหรอไม ซงผลการพจารณาคอไมตรงตามทตองการ

ดงนนจงถอวาค าชวยหนากรยา(Pre- verb modifier) เปนองคประกอบของ VerbModifier pre-Coreunit1ซงเปนสวนหนงของหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน(VerbModifierprecoreunitType) จากนนดงค าตอไปมาพจารณา คอ ซอ ซงเปนหมวดค ากรยา (verb) โดยพจารณาจากภาพท5.4 โดยจะพจารณาทกองคประกอบ โดยเรมจาก Core1โดยนบจ านวนองคประกอบของ Core1วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core1มองคประกอบเทากบ 1 ซงประกอบดวย หมวดค า verbจงน าหมวดค า 1 หมวดค ามาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core1 ตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ หลงจากนนท าการจดเกบ Core1ไวเนองจากเปนสวนประกอบทตรงกบหมวดค าทเราตองการ

Page 88: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

75

ภาพท 5.4 XML Element CoreUnitType

จากนนน า Core2 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core2 วามเทาไหร เมอ

ตรวจสอบแลวจะเหนวา Core2มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย หมวดค า verb และ verb จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) และหมวดค านาม(noun) เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core2ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า Core3 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core3 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core3 มองคประกอบเทากบ 3 ซงประกอบดวย หมวดค า verb,verb และ verb จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) และหมวดค านาม(noun) เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core3ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า Core4 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core4 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core4 มองคประกอบเทากบ 4 ซงประกอบดวย หมวดค า verb,verb,verb และ verb จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) และหมวดค านาม(noun)

Page 89: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

76

เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core4ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า Core5 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core5 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core5 มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย หมวดค า preverb และ verb จงน าหมวดค า 1 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core5ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า Core6 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core6 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core6 มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย หมวดค า Verb และ Postverb จงน าหมวดค า 2 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา(verb) และหมวดค านาม(noun) เมอพจารณาจากภาพท 5.4 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core6ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน า Core7 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ Core7 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา Core7 มองคประกอบเทากบ 3 ซงประกอบดวย หมวดค า preverb,verb และ Postverb จงน าหมวดค า 1 หมวดค า มาพจารณา คอหมวดค ากรยา (Verb) เมอพจารณาจากภาพท 5.7 แลว จะเหนวาองคประกอบของ Core7 ไมตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ

จากนนน าหมวดค าตางๆ ไปตรวจสอบกบทกๆ องคประกอบวาตรงกบหมวดค าทเราตองการหรอไม ซงผลการพจารณาคอไมตรงตามทตองการ

ดงนนจงถอวาค ากรยา(verb) เปนองคประกอบของ Cor1 ซงเปนสวนหนงของหนวยแกน(CoreunitType)

จากนนดงค าตอไปมาพจารณา โดยใชหลกการเดยวกนในการตรวจสอบ เมอตรวจสอบครบทกหมวดค าแลวจะไดวา สวนแรกเปนหมวดค าจ านวนนบ (CardinalNumber) สวนทสองเปนหมวดค าลกษณะนาม(Classifier)และสวนทสามเปนหมวดค าหลงจ านวน (Postnumeral) ซงเมอต ร ว จสอบจ ากภ าพ ท 5.5 แ ลว จ ะ ไดNumeral8 ซ ง เ ปน ส วนห น ง ของห น ว ยจ าน ว น (NumeralUnitType)

Page 90: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

77

ภาพท 5.5 XML Element NumeralUnitType

ซงหลงจากทเราทราบถงหนวยตาง ๆ ของหนวยวลแลวดงตารางท 5.5 เรากน าหนวยนนๆ วาเปนองคประกอบของหนวยใดในวล โดยเรมจาก เพอนกะฉน เปนหนวยหลก (MainUnitType) จะ เปนหนวยชวยกรยาหนาหนวยแกน (VerbModifierpre-coreunitType) ซอ เปนหนวยแกน(CoreUnitType) ผา เปนหนวยหลก(MainUnitType) 2 หลา เศษ เปนหนวยจ านวน NumeralUnitType

Page 91: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

78

ตารางท 5.5 ผลการวเคราะหโครงสรางประโยคเบองตน

ค า หมวดค า สวนประกอบของหนวยวล หนวยวล เพอน Noun

Main6 MainUnitType กะ conjunction ฉน Pronoun จะ Pre- verb modifier Verb Modifierpre-Coreunit1 VerbModifierpre-

coreunitType ซอ verb Cor1 CoreUnitType ผา Noun Main1 MainUnitType 2 CardinalNumber Numeral8

NumeralUnitType หลา Classifier เศษ Postnumeral

จากนนน าหนวยตางๆ ของวลทไดมาพจารณาวาเปนองคประกอบของวลชนดใด โดย

วธการตรวจสอบกใชวธเดยวกบการตรวจสอบขางตน โดยเรมจากน าหนวยแรกคอ หนวยหลก(MainUnitType) มาพจารณาดงภาพท 5.6 โดยจะพจารณาทกองคประกอบของวล โดยเรมจาก np1 โดยนบจ านวนองคประกอบของ np1วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา np1 มองคประกอบเทากบ 1 จงน าหนวยของวล 1 หนวย มาพจารณา คอ MainUnitType เมอพจารณาจากภาพท 5.6 แลว จะเหนวาหนวยของวลของ np1 ตรงกบหมวดค าทเราตองการตรวจสอบ หลงจากนนท าการจดเกบ np1 ไวเนองจากเปนสวนประกอบของวลทเราตองการ

Page 92: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

79

ภาพท 5.6 XML Element nounPhraseType

Page 93: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

80

ภาพท 5.6 (ตอ)

Page 94: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

81

จากนนน า np2 มาพจารณาโดยนบจ านวนองคประกอบของ np2 วามเทาไหร เมอตรวจสอบแลวจะเหนวา np2 มองคประกอบเทากบ 2 ซงประกอบดวย MainUnitType และ AdjectiveUnitTyp จงน าหนวยของ 2 หนวยมาพจารณา คอ MainUnitType และ VerbModifierpre-coreunitType เมอพจารณาจากภาพท 5.6 แลว จะเหนวาองคประกอบของ np2ไมตรงกบหนวยวลทเราตองการตรวจสอบ

จากน นใชหลกการเ ดยวกนในการตรวจสอบจนครบทกหนวยวล จงสรปไดว า MainUnitType เปนสวนประกอบของ np1 เนองจากประกอบดวยหนวยหลก(MainUnitType) อยางเดยวและหนวยหลก(MainUnitType) เปนสวนหนงของ NounPhraseType

ภาพท 5.7 XML Element verbPhraseType

Page 95: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

82

ภาพท 5.7 (ตอ) จากนนดงหนวยตอไปมาพจารณาจากภาพท5.6 โดยใชหลกการเดยวกนเมอตรวจสอบครบ

ทกหนอยแลว สวนแรกเปนหนวยหลก(MainUnitType) และสวนทสองเปนหนวยจ านวน (NumeralUnitType) ซงผลลพธทไดคอ np3 เปนสวนหนงของ NounPhraseType ซงสามารถสรปไดดงตารางท 5.6

Page 96: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

83

ตารางท 5.6 ผลการวเคราะหสวนประกอบวลของประโยค

ค า หมวดค า สวนประกอบของ หนวยวล

หนวยวล วล

เพอน Noun Main6 MainUnitType

Noun Phrase Type

กะ conjunction ฉน Pronoun จะ Pre- verb modifier VerbModifierpre-

Coreunit1 VerbModifierpre-coreunitType

Verb Phrase Type ซอ verb Cor1 CoreUnitType

ผา Noun Main1 MainUnitType Noun Phrase Type

2 CardinalNumber Numberal8 NumeralUnitType หลา Classifier

เศษ Postnumeral เมอเราไดวลของแตละสวนแลว จากนนกน าวลไปพจารณาวาตรงตามรปแบบของประโยคแบบใดดงภาพท 5.8 โดยเรมพจารณาวาโครงสรางของประโยครปแบบใดบางทประกอบดวยสามสวน คอสวนแรกเปนนามวล(nounPhaseType) สวนทสองเปนกรยาวล(verbPhaseType) และสวนทสามเปนนามวล(nounPhaseType) ซงเมอพจารณาแลวผลลพธทไดคอ saman5 คอ Subject - Transitiveverb – Direct (ประธาน สกรรม กรรมตรง)

Page 97: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

84

ภาพท 5.8 รปแบบของประโยคสามญ

Page 98: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

85

ดงนนประโยคทดสอบ “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” สามารถแสดงผลการวเคราะหประโยคตวอยางขางตนไดดงตารางท 5.7

ตารางท 5.7 สรปผลการวเคราะหประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” ค า หมวดค า สวนประกอบของ

หนวยวล หนวยวล วล รปแบบ

ประโยค เพอน Noun

Main6 MainUnitType Noun

Phase Type

Subject ประธาน(ป)

กะ conjunction ฉน Pronoun จะ Pre- verb modifier VerbModifierpre-

Coreunit1 VerbModifierpre-

coreunitType Verb

Phase Type

Transitiveverb สกรรม(ส) ซอ verb Cor1 CoreUnitType

ผา Noun Main1 MainUnitType Noun

Phase Type

Direct กรรมตรง(ต)

2 CardinalNumber Numeral8 NumeralUnitType หลา Classifier

เศษ Postnumeral

Page 99: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

86

5.2 หลกการ Implement Program ภาพท 5.9 จ าลอง Tree ของโครงสรางภาษาไทย

5.2.1 วธการตรวจสอบโครงสรางของภาษาไทย

1) น าเอกสาร XML Schema มาแปลงใหเปนโครงสรางในรปแบบ Tree โดยใช Dom(Document Object Model) จะไดโครงสรางดงตวอยางแสดงในภาพท 5.9

วธการลงไปสสวนลางสด (หมวดค า)

2) ก าหนดให XMLMainNode เปน root node 3) จากนนเรมตรวจสอบวา XMLMainnode ม ChildNode หรอไม โดยวธการทอง

ไปใน Tree นนจะใชวธแบบ PreOrder 4) ถาม กตรวจสอบตอไปอกวา XMLMainNode.firstChild มลกหรอไม โดยจะ

ท าการตรวจสอบวา Node นนๆ มลกหรอไม จนกระทงพบวา node นนๆ ไมม ChildNode กแสดงวา Node นนๆ คอ leave node ซงกคอ node ของหมวดค า

ประโยค

Level 2

Level 3

Level 4

Level 5

หมวดค า

หนวยของวล

โครงสรางวล

วล

โครงโครงสรางประโยค

Level 6

หนวยยอยของวล

Level 1

Level 0

Page 100: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

87

5) เมอเราเดนทางมาถง node ทอยลางสดแลว ซงกคอ node ของหมวดค า เรากจะน าหมวดค าทเราไดจดเกบไวในรปแบของ Array

6) เราจะท าการก าหนดให CurrentNode ชไปยง ParentNode ของ Node หมวดค า ดงภาพท 5.10

ภาพท 5.10 ต าแหนงของ CurentNode(parentNode ของ Node หมวดค า)

5.2.2 ขนตอนในการตรวจสอบโครงสรางภาษาไทย

1) เรมตนการตรวจสอบ โดยจะนบจ านวน CurentNode.childNode ในแตละ

หนวยวาแตละหนวยมสวนประกอบจ านวนเทาไหร เพอทจะไดดงจ านวนหมวดค าทเราตองการคนหาใหตรงกบสวนประกอบของแตละหนวยและตรงกบทงหมดขององคประกอบไมใชตรงแตบางสวน เชน หนวยของ Core2 มสวนประกอบ 2 หนวย เรากจะดงหมวดค าทตองการคนหามา 2

ประโยค

Level 2

Level 3

Level 4

Level 5

หมวดค า

หนวยของวล

โครงสรางวล

วล

โครงโครงสรางประโยค

Level 6

หนวยยอยของวล

Level 1

Level 0

CurrentNode (parentNode

ของ Node หมวดค า)

Page 101: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

88

หมวดค า โดยจะดงมาครงละ 1 หมวดค าเพอเปรยบเทยบ ซงถาหากวาเปรยบเทยบแลว หมวดค าแรกผลลพธออกมา

(1) ถาตรง กน าคาถดไปมาตรวจสอบ ถาหากวาหมวดค าทเราตองการคนหานน ตรงกบสวนประกอบของหนวยนนๆ ทกสวนประกอบ เรากจะเลอกหนวยทมสวนประกอบตรงกบจ านวนหมวดค ามากทสดมาเปนผลลพธ

(2) ถาไมใช กก าหนดให CurrentNode ไปท Node ถดไป (SiblingNode) เพอท าการตรวจสอบกบหมวดค าทตองการ

ตวอยาง เพอน เปนหมวดค านาม(noun) กะ เปนหมวดค าเชอมนาม(conjunctionnoun) ฉน เปนหมวดค าสรรพนาม(pronoun)

จากตวอยางจะเหนไดวาค าวา ฉน สามารถเปนได 2 หมวดค า คอ Pronoun และ Verb

เมอเราก าหนดใหค าวา ฉน เปนหมวดค า Verb เมอน าไปตรวจสอบกบโครงสรางไวยากรณทสรางไวองคประกอบทประกอบดวย หมวดค า Noun Conjunction Verb นนไมม ดงนนจงก าหนดค าวา ฉน ใหเปนหมวดค า Pronoun เพอน าไปตรวจสอบกบโครงสรางไวยากรณทสรางไวอกครง

เมอน าหมวดค าไปเปรยบเทยบกบทกๆหนวยแลวนน ผลลพธทไดจะเปน Main6 เนองจาก Main6 มองคประกอบ 3สวน คอ Noun Conjunctionnoun และ Pronoun สวน Main1 มองคประกอบ 1 สวนคอ noun และ Main3 มองคประกอบ 3 สวนเชนกน แต Main3 มองคประกอบคอ noun, conjunctionnounและ noun ซงจะเหนไดวาม Main3 มสวนประกอบแค 2 สวนทตรงกบหมวดค าทตองการ ดงนน หมวดค าทเราคนหาจงไมใชสวนประกอบของ Main3 เนองจากหมวดค าทเราตองการคนหานนไมไดตรงกบทกสวนประกอบของ Main3

2) หลงจากไดผลการตรวจสอบแลว จะท าใหรวาหมวดค านนๆ อยในหนวยของวลชนดใด ซงสามารถรไดจาก parentNode ของ CurentNode นนๆ และน าคาทไดมาจดเกบไวใน Array จากตวอยาง จะได parentNode ของ CurentNode คอ MainUnitType

หลงจากทได หนวยของวลแลวนน (MainUnitType) เรากจะก าหนดให CurrentNode = parentNode ของหนวยของวลทได เพอเรมการตรวจสอบใหมอกครง ดงภาพท 5.1

Page 102: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

89

ภาพท 5.11 ต าแหนงของ CurentNode(parentNode ของ Node หนวยของวล)

3) จากนน กเรมกระบวนการตรวจสอบเหมอนตอนตน คอน าหนวยของวลทก

หนวยทมเชน MainUnitType มาท าการตรวจสอบและนบจ านวนองคประกอบของแตละหนวยวาแตละหนวยของวลนนมสวนประกอบเทาไร

จากตวอยางเราจะตองตรวจสอบตอวา MainUnitType เปนองคประกอบของหนวยใด โดยทเราตองตรวจสอบกบทกหนวยและเลอกหนวยทมองคประกอบตรงกนมากทสดมาเปนผลลพธ ซงผลลพธทไดจากตวอยาง คอ MainUnitType เปนสวนประกอบของ np1 และ np1 เปนสวนหนงของ nounPhraseType เนองจาก np1 มสวนประกอบแค 1 สวน คอ MainUnitType แตหนวยอนๆ เชน np2 np 3 np4 np5 np6 np7 และหนวยอนๆ จะเหนไดวาสวนแรกประกอบดวย MainUnitType เชนกน แตองคประกอบของหนวยตางๆ เหลานน จะประกอบดวยสวนอนๆ ดวย ดงนนเราจงเลอก MainUnitType เนองจากมสวนประกอบแคสวนเดยวและตรงกบ MainUnitType ทเราตองการคนหา

จากนนผลลพธทเราไดคอ NounPhraseType ซงจากภาพท 5.11 จะอยใน level2 จากนนน า NounPhraseType มาพจารณาโครงสรางของประโยค โดยใชหลกการเหมอนตอนตน โดยตรวจสอบกบทกสวนประกอบของแตละโครงสราง เมอตรวจสอบครบถวนแลวกจะไดผลลพธทตองการ ใน level1 และ level0 คอ Simple

ประโยค

Level 2

Level 3

Level 4

Level 5

หมวดค า

หนวยของวล

โครงสราง

วล

วล

โครงโครงสราง

ประโยค

Level 6

หนวยยอยของ

วล

Level 1

Level 0

CurrentNode (parentNode

ของ หนวยของวล)

Page 103: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

90

ตวอยาง ประโยค “พระฉนขาว” เมอน าประโยค “พระฉนขาว” มาผานกระบวนการตดค า จะได พระ ฉน ขาว จากนนน าหมวดค าทไดมาตรวจสอบเพอหาหมวดค าจาก Dictionary ทไดสรางไว เมอผานการตรวจสอบหมวดค าแลวจะไดดงตารางท 5.8 ตารางท 5.8 แสดงหมวดค าทไดจากการตรวจสอบ Dictionary

ค า หมวดค า พระ Noun ฉน Pronoun

Verb ขาว Noun

จะเหนไดวา “ฉน” มหมวดค าทเปนได 2 หมวดค า คอ Pronoun, Verb เราจะท าการดง

หมวดค าแรกของ “ฉน” คอ Pronoun มาเรมการตรวจสอบกอน จะไดดงตารางท 5.9 ตารางท 5.9 ก าหนด “ฉน” ใหเปนหมดวค า Pronoun

ค า หมวดค า พระ Noun ฉน Pronoun ขาว Noun

จากนนน าหมวดค าทไดมาตรวจสอบกบโครงสรางไวยากรณทสรางไว โดยโครงสรางไวยากรณทสรางไวนนเปน XML Schema จงน า Dom มาแปลงโครงสรางใหอยในรปแบบของ Tree เพอใหงายในการคนหา

Page 104: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

91

ภาพท 5.12 แสดง Root Node ของโครงสรางภาษาไทย

จะเหนไดวาจาก Root Node เราสามารถทจะตรวจสอบหา Node ของหมวดค าไดโดยใชวธ Preorder ซง Node ของหมวดค านน คอ Leave Node ซงอยใน Level6 เรมการตรวจสอบโดยให CurrentNode = ParentNode ดงนน CurrentNode กจะอยใน Level5 โดยท CurrentNode จะเทากบ Node ของ Main1 จากนนจ าท าการนบจ านวนของ CurrentNode.ChildNode.Length วามจ านวนเทาไหร เมอนบแลวจะเหนวา ChildNode = 1 และคาของ ChildNode คอ Noun ท าการจดเกบ Main1 และจ านวนของ ChildNode ไว เพอใชในการเปรยบเทยบหาคา Node ทมองคประกอบตรงกบคาทตรงการมากทสด ดงภาพท 5.13

ประโยค

Level 2

Level 3

Level 4

Level 5

หมวดค า

หนวยของวล

โครงสรางวล

วล

โครงโครงสรางประโยค

Level 6

หนวยยอยของวล

Level 1

Level 0

Root Node

Current Node

Leave Node

Page 105: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

92

ภาพท 5.13 องคประกอบของ MainUnitType

จากนนตรวจสอบกบ Node ถดไป คอ CurrentNode= CurrentNode.sibling จะได CurrentNode ทอยตรงกบ Main2 ซงใชกระบวนการเดมในการตรวจสอบ คอ เรมจากการนบจ านวนของ CurrentNode วามเทาไหร CurrentNode.ChildNode.length = 1 CurrentNode.ChildNode.getAttribute = Pronoun เมอน าคามาตรวจสอบแลวจะเหนวาไมตรงกบหมวดค าทตองการ จากกนนกเรมตรวจสอบกบทก ๆ Node ใน level5 คอ Main3,Main4,……..Main6 ซงทก Node ทกลาวมานไมมองคประกอบของ ChildNode ทตรงตามตองการ

Page 106: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

93

ตอไปก าหนดให CurrentNode = CurrentNode.sibling ซง CurrentNode จะมคาเทากบ Main7 จากนนกท าการนบจ านวนของ CurrentNode.ChildNode.length วามจ านวนเทาไหร ซง CurrentNode.ChildNode.length = 2 และคาของChildNode นนคอ Noun, Pronoun เมอท าการตรวจสอบแลวจะเหนวาสวนประกอบของ Main7 นนตรงกบหมวดค าทเราตองการและมจ านวน Node ทตรงกนมากกวา Main1 ดงนนเราจงจดเกบคาของ Main7 แทนท Main1 จากนนกท าการการตรวจสอบตอไปวาม CurrentNode.Sibling ของ Node ใดบางทมคาตรงกนจ านวจ 3 ค า ซงผลลพธทไดคอไมม แสดงวาหมวดค าทตรงกบองคประกอบของ Node มากทสดคอ 2 ค า คอ Main7 และมอก 1 หมวดค าคอ “ขาว” เปนหมวดค า Noun เมอน ามาตรวจสอบกบ Node ตางๆ แลวจะพบวาไมตรงกบ Node ใดๆ จงสรปไดวาประโยค “พระฉนขาว” ทก าหนดหมวดค าเปน Noun Pronoun Noun ไมตรงกบโครงสรางไวยากรณของภาษาไทยทสรางไว จากนนน าหมวดค าของ “ ฉน” อกประเภทมาตรวจสอบดงตารางท 5.10 ตารางท 5.10 ก าหนดให “ฉน” เปนหมวดค า Verb

ค า หมวดค า พระ Noun ฉน Verb ขาว Noun

โดยจะใชวธการเดมในการตรวจสอบ ซงเรมจาก คนหา Leave Node ซงกคอ Level6 และก าหนดให CurrentNode=CurrentNode.Parent ดงนน CurrentNode จะอยใน Level5 คอ Main1 จากนนท าการนบจ านวนของ ChildNode ของMain1 วามเทาไหร จะได CurrentNode.ChildNode.length = 1 และ CurrentNode.ChildNode.getAttribute = noun เมอน าหมวดค ามาตรวจสอบจะพบวาผลลพธทไดตรงตามทตองการ จงท าการจดเกบคาของ Main1 และเกบจ านวนคาทตรงกน คอ 1 จากนนน าหมวดค ามาตรวจสอบโดยใชกระบวนการเบองตน ซงจะผาน Node ตางๆ เหลาน คอ Main2,Main3,……..Main7

Page 107: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

94

,Adjecttive1,Adjective2,Numberal1,…..Numberral8,Determinal1….Determinal3 และNode อนๆ ใน Level5 ซงผลลพธทตรวจสอบดงกลาวยงไมตรงกบหมวดค าทตองการ จะเหนวา CurrentNode.ChildNode ทตรวจสอบใน Level5 ทงหมดนนม Node ทตรงกบหมวดค าทตองการคนหาจ านวนทมากทสดเปน 1 Node คอ Main1 ซง ParentNode คอ MainUnitType จากนนน าค าทถดไปมาตรวจสอบ คอ ฉน เปนหมวดค า Verb โดยเรมกระบวนการเดม คอ CurrentNode อยใน Levle5 และเรมตรวจสอบจาก Node แรก คอ Main1 ไปจนกวาจะเจอ CurrentNode.ChildNode ทมองคประกอบตรงกบหมวดค าทตองการ ซงจะเจอ Core1 ซงม ChildNode เปน 1 และเปน verb จงจดเกบคาของ Cor1 และจ านวน ChildNode ทตรงกน คอ 1 ไว เพอใชเปรยบเทยบหาคาทตรงกนมากทสด จากนนให CurrentNode = CurrentNode.Subling เพอตรวจสอบกบ Node ถดไปใน Level5 คอ Core2,Core3,……Core7 และจะใช CurrentNode.sibling ไปจนกวาจะครบทก Node และเมอตรวจสอบครบแลวจะไดวา Node ทม ChildNode ทตรงกบหมวดค าทเราตองการคนหามากทสด คอ Core1 ซงม ParentNode คอ CoreUnitType จากนนน าหมวดค าถดไปมาตรวจสอบคอ “ขาว” เปนหมวดค า noun กจะใชวธการเดมในการตรวจสอบ ซงผลลพธทไดจะเปน Main1 และ ParentNode คอ MainUnitType และจากผลลพธทไดจากการคนหา สามารถเขยนสรปไดดงตารางท 5.11 ตารางท 5.11 แสดงผลลพธจากการคนหา หนวยวล

ค า Level6

หมวดค า Level5

หนวยยอยวล Level4

หนวยวล Level3

พระ Noun Main1 MainUnitType ฉน Verb Core1 CoreUnitType ขาว Noun Main1 MainUnitType

จากน นก าหนดให CurrentNode เ ทากบ level4 ซงก คอ CurrentNode = CurrentNode.Parent และให CurrentNode = CurrentNode.Parrent อกครงเพอจะไดตรวจสอบในล าดบถดไปจะไดดงภาพท 5.14

Page 108: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

95

ภาพท 5.14 แสดง CurrentNode ใน Level3 ณ ตอนน CurrentNode จะเทากบ Level3 จากนนเรากน า ChildNode ของ Level4 มาตรวจสอบวามจ านวนเทาไหร โดยให CurrentNode = CurrentNode.ChildNode.Length เพอน าทก Node มาตรวจสอบกบคาทเราจดเกบไว คอ MainUnitTyp CoreUnitType MainUnitType วาม Node ใดบางทมองคประกอบตามทตองการ จากนน น าคาแรกทตองการตรวจสอบคอ MainUnitType โดยน ามาตรวจสอบกบ Node แรก คอ NP1 โดยท าการนบวา NP1 มจ านวน ChildNode เทาไร จะได CurrentNode.ChildNode.length = 1 ซงกคอ MainUnitType ซงตรงกบคาทเราตองการตรวจสอบ จงท าการจดเกฐคาของ NP1ไว และจดเกบจ านวนของ ChildNode ไวดวยเพอใชในการเปรยบเทยบหาคาทมากทสด จากน นตรวจสอบไปใน Level3 ใหครบทก Node โดยใช CurrentNode.sibling เมอตรวจสอบแลวจะผาน Node ตางๆ คอ NP1,…….NP17,VP1,…..VP10 และเมอตรวจสอบครบทก Node แลวจะเหนวา Node ทมองคประกอบตรงกบคาทเราตองการมากทสดคอ Node NP1 ซง ParentNode คอ NounPharse จากนนน าคาถดไปมาตรวจสอบคอ CoreUnitType โดยใชกระบวนการตรวจสอบเหมอนวธการขางตน โดยเรมนบจ านวน ChildNode วามเทาไหร และตรวจสอบไปทกๆ Node คอตงแต NP1,……Np17 จะเหนวา Node ตางๆ ทผานมานนไมมองคประกอบทตรงกบคาทเราตองการตรวจสอบ

ประโยค

Level 2

Level 3

Level 4

Level 5

หมวดค า

หนวยของวล

โครงสรางวล

วล

โครงโครงสรางประโยค

Level 6

หนวยยอยของวล

Level 1

Level 0

Current Node

Page 109: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

96

จากนนเมอ CurrentNode =VP1 จะเหนวา CurrentNode.ChildNod.length = 1 และเมอน ามาเปรยบเทยบกบคาทตองการจะเหนวา CurrentNode.ChildNode.getAttribute=CoreUnitType ซงตรงกบคาทเราตองการคนหา จงจดเกบคาของ VP1 และจ านวน ChildNode =1 ไวเพอเปรยบเทยบหาคาทมากทสด เมอตรวจสอบครบทก Node คอ VP2,…..VP10 แลวจะเหนวา Node ทมองคประกอบตรงกบคาทเราตองการมากทสด คอ Node VP1 และ ParentNode คอ VerbPhrase จากนนน าคาถดไปมาตรวจสอบคอ Main ซงจะใชวธการเดมและผลลพธทไดคอ NP1 ซง ParentNode คอ NounphraseType จงสามารถเขยนสรปคาทไดดงตารางท 5.12 ตารางท 5.12 แสดงผลลพธจากการคนหาวล

ค า Level6

หมวดค า Level5

หนวยยอยวล Level4

หนวยวล Level3

โครงสรางวล

Level2

วล Level1

พระ Noun Main1 MainUnitType NP1 NounPhraseType ฉน Verb Core1 CoreUnitType VP1 VerbPhraseType ขาว Noun Main1 MainUnitType NP1 NounPhraseType จากนนน าคาทได คอ NounPhrase VerbPhrase NounPhrase มาตรวจสอบวาตรงกบโครงสรางแบบใด โดยก าหนดให CurrentNode = CurrentNode.ParentNode ซงจะท าใหได CurrentNode อยใน Level0 จากนนน า ChildNode ของ Level0 มาตรวจสอบกบคาทเราตองการคนหา โดยเรมคนหาเหมอนกระบวนการทผานมา เมอตรวจสอบครบทก Node แลว จะเหนวา CurrentNode ทม ChildNode ทก Node ตรงกบคาทเราตองการคอ Subject – Transitiveveb- Direct และสามารถสรปผลลพธทไดดงตารางท 5.13

Page 110: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

97

ตารางท 5.13 แสดงผลลพธการวเคราะหประโยค “พระฉนขาว” ค า

Level6 หมวดค า

Level5

หนวยยอยวล Level4

หนวยวล Level3

โครงสรางวล

Level2

วล Level1

ประโยค Level0

พระ Noun Main1 MainUnitType NP1 NounPhraseType Subject–

Transitiveveb- Direct

ฉน Verb Core1 CoreUnitType VP1 VerbPhraseType ขาว Noun Main1 MainUnitType NP1 NounPhraseType

ในการวเคราะหโครงสรางภาษาไทยนนยงมวธการอนๆ ทมประสทธภาพในการคนหา ไดแกแนวทางเชงไมก าหนด (Nondeterministic Method) แนวทางเชงก าหนด (Deterministic Method)และแนวทางเกอบเชงก าหนด (Almost Deterministic Method)

ในแนวทางเชงไมก าหนด(Nondeterministic Method) ขนตอนการวเคราะหโครงสรางจะไมสามารถระบไดแนนอน ณจดหนงๆ ของการประมวลผล กลไกจะพยายามลองทกทางเลอกทกทางทเปนไปได จนกวาจะพบโครงสรางประโยคททสมบรณ

ในแนวทางเชงก าหนด(Deterministic Method) กระบวนการวเคราะหโครงสรางประโยคจะถกนยามโดยสถานะ (State) และสญลกษณรบเขา (Input Symbol) ณ จดหนงๆ ของการประมวลผล กลไกจะอานสญลกษณรบเขาแลวเลอกปฏบตค าสงแจงประโยค (Parsing action) ตาสถานะปจจบน (Currentstate) ของระบบ ตวอยางเชน LL, LR, SLR, LALR และ canonical LR การวเคราะหโครงสรางประโยคตามแนวทางนท างานเรวมาก โดยมความซบซอนของเวลาเปน O(n) ความครอบคลมทางภาษาของภาษาทแนวทางนสามารถรองรบไดจะขนอยกบสญลกษณระบขอบเขต(Lookahead) ของหนวยประชด

ในแนวทางเกอบเชงก าหนด(Almost Deterministic Method) ในแนวทางนไดแก อลกอรธม Generalized LR มกระบวนการวเคราะหโครงสรางประโยคโดยนยามตามสถานะและสญลกษณรบเขาเชนเดยวกนกบแนวทางเชงก าหนด แตสามารถรองรบความก ากวมทางไวยากรณได ณ จดหนงๆ ของการประมวลผล เมอมความก ากวมเกดขน ระบบจะส าเนาสแตก (Stack) เปนหลายชดตามทางเลอกทเกดขน และทกทางเลอกจะถกด าเนนการตอขนานกน

Page 111: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

98

ตวอยางหลกการท างานของ LR(1) Parsing มองคประกอบและขนตอนวธดงน 1) Item LR(1)

ประกอบดวยสองสวน สวนแรกเหมอนกบ Item LR(0) และสวนทสองเปน terminal sym หรอ $ โดยจะเขยนอยในรป [สวนแรก, สวนทสอง]

เชน [X, a] 2) Closure set

Closure(I) ส าหรบ LR(1) a. เพมสมาชกทกตวใน I เขาไปเปนสมาชกของ closure(I) b. พจารณาไอเทม LR(1) ทเปนสมาชกใน closure(I) ถาม อยหนา non-terminal

sym สมมตวาคอ [XB, a] และ B มกฎ B ใหเพม Item LR(1) คอ [B, b] เมอ b FIRST(a) เขาไปเปนสมาชกของ closure(I) ** หากม $ ใหมอง $ เปน terminal sym ตวหนง FIRST($)={$}

c. ท าขอ b ซ าๆ จนกวาจะไมม Item LR(1) ใหมเพมเขาไปใน closure(I)

3) Goto set และ กลมคาโนนคอล LR(1) ส าหรบไวยากรณ G=(N, T, S, P) และ Ag (N{S’}, T, S’, P{S’S})

ก าหนดให C เปนเซตของ Item LR(1) ของ Ag G’ ซงเรยกวา “กลมคาโนนคอล LR(0) ของ Ag G’”

C := {closure({[S’S, $]})}; ท าซ าๆ จนกวาจะไมมสมาชกใหมเพมเขาไปใน C ดงน ส าหรบ (สมาชก I แตละตวใน C) ส าหรบ (สญลกษณสนสด และสญลกษณไมสนสด X แตละตว) ถา (goto(I, X) และ goto(I, X)C) แลว เพม goto(I, X) เขาไปในสมาชกตวใหมใน C;

เนองจากงานวจยชนนถอวาเปนการทดลองในระดบเบองตน จงไมไดน าวธการทม

ประสทธภาพดงกลาวมาใชในการคนหาโครงสรางภาษาไทย

Page 112: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

99

บทท 6

ผลการทดลอง

6.1 การทดสอบโปรแกรมตรวจสอบประโยคภาษาไทย

การทดลองผวจยไดใชโปรแกรม Altova XMLSpy2011 Enterprise ในการสราง XML Schema ของไวยากรณภาษาไทยและโปรแกรมประยกตทผวจยพฒนาขนจากโปรแกรม HTML Javascript เพอท าการวเคราะหโครงสรางของประโยคภาษาไทย

ในงานวจยนผวจ ยไดสราง Dictionary เพอใชในการก าหนดหมวดค า ซงประกอบดวยค าศพทภาษาไทยจ านวน 500 ค าและค าศพทแตละค านนสามารถก าหนดหมวดค าไดมากกวา 1 ชนด

6.1.1 การตรวจสอบประโยคมลฐานลวนแบบไมซบซอน ตารางท 6.1 ประโยค “คนเคาะประต”

ตวอยาง “คนเคาะประต” คน / เคาะ / ประต Noun / verb / noun Main1/ Core1/ Main1 Nounphrase / verbphrase / Nounphrase Subject/ transitiveverb / DirectObject

Page 113: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

100

ภาพท 6.1 โปรแกรมตรวจสอบประโยคภาษาไทย

จากภาพท 6.1 หมายเลข 1 คอสวนทท าการปอนประโยคภาษาไทยทเราตองการตรวจสอบโครงสราง เมอปอนประโยคภาษาไทยทตองการแลว จากนนกดปม หมายเลข 2 คอ ปม เพอเรมกระบวนการตรวจสอบ ซงในกระบวนการตรวจสอบนน จะเรมตนจากน าประโยคผานกระบวนการตดค า น าค าทไดมาก าหนดหมวดค า และหลงจากนนจงเรมตรวจสอบโครงสรางของประโยค (ในบทท 5) จนไดผลลพธ ดงภาพท 6.2

1

2

Page 114: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

101

ภาพท 6.2 ผลการตรวจสอบประโยคภาษาไทย

Page 115: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

102

ตวอยางท 2 “ฝนตกแลว”

ภาพท 6.3 ประโยค “ฝนตกแลว” ผลการตรวจสอบประโยค “ฝนตกแลว” ดงภาพท 6.4

ภาพท 6.4 ผลการตรวจสอบประโยค “ฝนตกแลว”

Page 116: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

103

ตวอยางท 3 “พระฉนขาว”

ภาพท 6.5 ประโยค “พระฉนขาว”

ผลการตรวจสอบประโยค “พระฉนขาว” ดงภาพท 6.6

ภาพท 6.6 ผลการตรวจสอบประโยค “พระฉนขาว”

Page 117: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

104

6.1.2 การตรวจสอบประโยคมลฐานลวนแบบซบซอน ตวอยางท 4 “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” เมอน าประโยคตวอยางท 4 มาผานการวเคราะหโครงสรางของประโยคภาษาไทย จะไดผลลพธดงตารางท 6.2 ตารางท 6.2 ผลการวเคราะหโครงสรางของประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” ค า หมวดค า สวนประกอบของ

หนวยวล หนวยวล วล รปแบบ

ประโยค เพอน Noun

Main6 MainUnitType Noun

Phase Type

Subject ประธาน(ป)

กะ conjunction ฉน Pronoun จะ Pre- verb modifier VerbModifierpre-

Coreunit1 VerbModifierpre-

coreunitType Verb

Phase Type

Transitiveverb สกรรม(ส) ซอ verb Cor1 CoreUnitType

ผา Noun Main1 MainUnitType Noun

Phase Type

Direct กรรมตรง(ต)

2 CardinalNumber Numeral8 NumeralUnitType หลา Classifier

เศษ Postnumeral และเมอน าตวอยางประโยคมาผานโปรแกรมประยกตทสรางขนจะไดดงภาพท 6.7 และผลลพธจากการวเคราะหประโยคจะไดดงภาพท 6.8

Page 118: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

105

ภาพท 6.7 ตวอยางประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ” ภาพท 6.8 ผลการวเคราะหตวอยางประโยค “เพอนกะฉนจะซอผา 2 หลาเศษ”

Page 119: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

106

ตวอยางท 5 ประโยค “นงซมเหงาหาวนอน”

จากประโยคตวอยางน ไมสามารถวเคราะหโครงสรางประโยคภาษาไทยได เนองจากโครงสรางของประโยคไมถกตองตาม XML Schema ทไดสรางไว ดงนนเมอน าประโยคตวอยางมาผานโปรแกรมประยกตดงภาพท 6.9 ทผวจยไดสรางไว ผลลพธทไดคอ โปรแกรมประยกตจะแจงวา “sentence is Invalid” ดงภาพท 6.10 โดยเราสามารถทจะแกปญหาทเกดขนนไดโดยการเขาไปเพมกฎใน XML Schema ทไดสรางไว

ภาพท 6.9 ตวอยางประโยค “นงซมเหงาหาวนอน”

Page 120: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

107

ภาพท 6.10 ผลการวเคราะหประโยค “นงซมเหงาหาวนอน” ตวอยางท 6 ประโยค “หมาก าลงเลนน า”

จากประโยคตวอยางน ไดน าหมวดค าจากพจนานกรมทไดก าหนดไว มาเรยบเรยงเปนประโยคเพอตรวจสอบความถกตองทนอกเหนอจากประโยคตวอยางของวจนต ซงผลการตรวจสอบกบโปรแกรมประยกตทผวจยไดสรางขนนน สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยคภาษาไทยไดถกตอง ดงแสดงในภาพท 6.11 และภาพท 6.12

Page 121: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

108

ภาพท 6.11 ตวอยางประโยค “หมาก าลงเลนน า”

ภาพท 6.12 ผลการวเคราะหตวอยางประโยค “หมาก าลงเลนน า”

Page 122: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

109

6.2 ผลการทดลอง จากการทดสอบประโยคภาษาไทยจากหนงสอหนงสอโครงสรางของภาษาไทย จ านวน 76 ประโยคนน ผลการทดสอบนนสามารถตรวจสอบไดถกตองตามโครงสรางไวยากรณภาษาไทยทสรางขนและผลจากการทดสอบประโยคภาษาไทยจากหนงสอสขกาย สบายใจ ตอนท 2 สขนสยนน เมอน าตรวจสอบประโยคสามญจ านวน 30 ประโยค ผลการทดสอบปรากฎวาสามารถตรวจสอบโครงสรางของประโยคไดถกตอง 80%

ซงปญหาทพบในการทดสอบนนเนองจาก XML Schema ของไวยากรณประโยคภาษาไทยยงไมครอบคลมประโยคทงหมดและจ านวนค าศพทใน Dictionary ยงมนอย

ดงนนเราสามารถทจะเพมกฎไวยากรณใน XML Schema เพอใหสอดคลองกบประโยคภาษาไทยมากยงขน

ตารางท 6.3 แสดงผลการทดลองประโยคภาษาไทยจากหนงสอโครงสรางภาษาไทย

ประโยค ผลการทดสอบ เหนอย Valid สายแลว Valid หนาวจงนะ Valid ลกขนเถอะ Valid ฝนตก Valid น าเดอด Valid ผาแหงแลว Valid บานนนาอยจง Valid กบขาวอรอยนะ Valid หนงสอเลมนขายด Valid หองนนกวาดแลว Valid เหนอยไหม Valid ซนเดกพวกน Valid ขาดแลวละหลอดไฟ Valid ยงไมสกเลยขาว Valid

Page 123: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

110

ตารางท 6.3 (ตอ)

ประโยค ผลการทดสอบ สงจงนะผชายคนน Valid หวน า Valid จะไปซอกลวยสกหวหนง Valid ก าลงจะไปเทยวภเกต Valid ไดยนเสยงเดกรอง Valid คนเคาะประต Valid เพอนจะขอยมรถคนน Valid คณอยากดมอะไร Valid ผชายสองคนจะหาพอ Valid ตนไมบางอยางไมชอบน ามาก Valid ยานองเพงทาน Valid ผกนแมครวยงไมไดลาง Valid รถคนนเพอนจะขอยม Valid ผานเธอเคยใชไหม Valid ขนมแมครวก าลงไปเอา Valid ก าลงจะสอนหนงสอเดก Valid ยงไมไดใหยาคนไข Valid ลมทอนสตางคลกคา Valid อยากถามคะแนนอาจารย Valid นาจะบอกขาวดฉน Valid พปอนขาวนอง Valid แมจะใหเหรยญบาทเดกๆ Valid กรรมการซกอะไรเธอ Valid ใครจะสอนวรรณคดเรา Valid เธอนาจะบอกขาวดฉน Valid คะแนนครยงไมไดบอกเดกกลมน Valid ความลบใครละจะกลาถามเธอ Valid

Page 124: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

111

ตารางท 6.3 (ตอ)

ประโยค ผลการทดสอบ แผนเสยงเพอนเพงใหฉน Valid ผลไมพจะถวายพระ Valid เหรยญบาทแมจะแจกเดกๆ Valid เดกกลมนครยงไมไดบอกคะแนน Valid เดกๆ แมจะแจกเหรยญบาท Valid รถคนนคนรถยงไมไดเตมน ามน Valid คนขเกยจใครจะอยากใหรางวล Valid พ Valid แมจา Valid คณขา Valid แมคา Valid นปากกาใคร Valid เลกนะหลานเธอหรอ Valid โนนแนะโรงเรยนของลก Valid ตามธรรมดาแดงเปนคนขยนนะ Valid แดงเปนคนขยนนะธรรมดา Valid ทจรงฉนไมชอบน าชาหรอก Valid สวนใหญเดกๆ แมจะแจกเหรยญบาท Valid เดกๆ แมจะแจกเหรยญบาทสวนใหญ Valid ฉนไมชอบน าชาหรอกทจรง Valid ในครวไฟสวางด Valid ไฟสวางดในครว Valid ทบานเดกเยอะ Valid เดกเยอะทบาน Valid บนสะพานรถตายบอย Valid รถตายบอยบนสะพาน Valid กลางคนอากาศหนาวมาก Valid

Page 125: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

112

ตารางท 6.3 (ตอ)

ประโยค ผลการทดสอบ อากาศหนาวมากกลางคน Valid กลางวนสนไมสวยนะ Valid สนไมสวยนะกลางวน Valid เชาๆ น าแขงฉนไมเคยทานเลย Valid น าแขงฉนไมเคยทานเลยเชาๆ Valid แดงธรรมดาเปนคนขยน Valid เดกสวนมากชอบลกกวาด Valid หนงสอพมพวนนไมคอยมขาวใหญ Valid คนสวนใหญไมเขาใจเรองน Valid วงเลนกระโดดโลดเตน Invalid นงซมเหงาหาวนอน Invalid ตารางท 6.4 แสดงผลการทดลองประโยคภาษาไทยจากหนงสอสขกาย สบายใจ ตอนท 2 สขนสย

ประโยค ผลการทดสอบ พมพาและธารอาบน าทกวน วนละ 2 ครง Valid บานของพมพาและธารใชน าสะอาด Valid เวลาอากาศรอนธารวงเลนเหงอออกมาก Valid เขารสกหายรอน Valid ธารไมชอบใหรางกายมกลนเหมน Valid ธารฟอกสบทวรางกาย Valid หองนอนของธารเปดหนาตางหลายบาน Valid อากาศในหองจงสดชนปลอดโปรง Valid ธารนอนหลบสนทตลอดคน Valid เธอเขานอนเวลาใด Valid

Page 126: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

113

ตารางท 6.4 (ตอ)

ประโยค ผลการทดสอบ พมพาและธารลางมอทกวน วนละ 2 ครง Valid พมพาชอบเลนกบหมา Valid พมพาไปโรงเรยน Valid พมพาและธารใชน าลางมออยางระมดระวง Valid พมพาและธารกลวเชอโรคในเลบ Valid เขาสระผมอยางนอาทตยละ 2 ครง Valid เพอนตองใสยาฆาเหา Valid เพอนของเธอมเหงอกทแขงแรง Valid เขาใชแปรงสฟงอนเลก Valid เพอนของธารบางคนไมใสยาสฟน Valid เขาแปรงฟนดวยเกลอและน า Valid หมอฟนหรอทนตแพทยทชวยดแลรกษาฟน Valid พมพาระมดระวงไมใหเสอผาสกปรก Valid เธอระวงไมใหสเปอนเสอผา Valid เธอใชผาเชดหนา เชดปาก และเชดมอ Invalid เดกทงสองจะไหวพอแมลาไปนอน Invalid พมพาคลานเขามง เหนบขอบมง ใหเรยบรอย Invalid พมพาไมใหยงเขามง แลวลมตวลงนอน ยกมอพนมสวดมนต Invalid บางคนพมพาดหนงหรอดทวหรอฟงเรองตนเตนนากลวกมกนอนไมคอยหลบ

Invalid

ธารไมใชผาเชดตวปะปนกบคนอน Invalid ตอนเชาเธอตนขนตอนรบวนใหมดวยความสดชนและแจมใส

Invalid

เธอเคยตนแตเชาดวยความสดชนบางไหมท าไม Invalid

Page 127: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

114

บทท 7

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

7.1 สรปผลการวจย

การวเคราะหโครงสรางของประโยคภาษาไทย งานวจยนเรมตนจากการรบประโยคภาษาไทยทตองการตรวจสอบ น ามาผานกระบวนการตดค า และน าค าทไดนนมาก าหนดหมวดค าจาก Dictionary จากนนน าหมวดค าทไดมาตรวจสอบหาโครงสรางของประโยคภาษาไทย จาก XML Schema ทไดสรางขน

การทจะสราง XML Schema เพอน าเสนอหลกไวยากรณโครงสรางตามทฤษฎของวจนตน นนเรมสรางทละสวนตามขนตอนการวเคราะหประโยคภาษาไทยโดยใชการเขยนแบบ Object Ori-ented languages โดยการประกอบ XML Schema ทสรางขนทละสวนไปรวมกนท XML Schema ทก าหนดรปแบบประโยค โดย XML Schema ทสรางนนอยในรปแบบของ Context Free Lan-guage(CFG) เนองจากหลกไวยากรณภาษาไทยของวจนตนนนไดสรางกฎไวแนนอน ชดเจน จงสามารถน ากฎดงกลาวมาสรางเปน Context Free Language(CFG) ได ขนตอนการสราง XML Schema เรมจากการน าหมวดค า เชน หมวดค านาม (noun) หมวดค ากรยา(verb) เปนตน มาประกอบเปนวล ซงวลแตละชนดจะมองคประกอบทแตกตางกน คอนามวลจะประกอบไปดวยองคประกอบ 5 ชนด กรยาวลประกอบไปดวยองคประกอบ 4 ชนด สถานวลประกอบไปดวยองคประกอบ 4 ชนด พเศษวลประกอบไปดวยองคประกอบ 2 ชนด และกาลวลประกอบไปดวยองคประกอบ 21 ชนด สามารน าวลแตละชนดมาประกอบเปนรปแบบของประโยคสามญ 20 รปแบบ ประโยคสามญและสวนเสรม 27 รปแบบ ซงสามารถครอบคลมประโยคภาษาไทย (well-formed) ปกตพเศษวล สถานวลและกาลวล จะท าหนาทเปน “สวนของประโยค” แตบางกรณ เชน ไฟ ในครว จะเปนวลลดฐานะท าหนาทเปนเพยงสวนหนงของนามวลได และรวมไปถงการสรางองคประกอบของประโยคซบซอน ซงเปนประโยคทประกอบดวยอนพากยตางชนดกน 2 อนพากยขนไป โดยทอนพากย ไดแกประโยคสามญทลดฐานะลงเปนเพยงสวนหนงของประโยคใหญ ซงประกอบไปดวย 4 อนพากย คอ อนพากยนาม อนพากยคณศพท อนพากยวเศษณและอนพากยหลก

Page 128: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

115

ในงานวจยนไดศกษาและท าการสราง XML Schema ของประโยคสามญและประโยคซบซอนเบองตน ทเปนขอบเขตในการวจยนเทานน ไมไดท าการสราง XML Schema ของประโยคซบซอนและประโยคผสม และประโยคเชอม อยางไรกตามการสราง XML Schema ของประโยคทง 3 นกเปนแนวทางเดยวกนกบการสราง XML Schema ของประโยคสามญ

7.2 ขอเสนอแนะ

1) การทดลองกบประโยคภาษาไทยเพมเตมใหมากขน เพอจะไดตรวจสอบความถกตองของ XML Schema ทไดสรางขน

2) เพมจ านวนค าในพจนานกรมใหมากขนเพอใหครอบคลมประโยคภาษาไทยอยางสมบรณยงขน

3) วธการคนหาสวนประกอบของโครงสรางประโยคภาษาไทย ยงไมมประสทธภาพเทาทควร

Page 129: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

บรรณานกรม

ชชาต หฤไชยะศกด และคณะ. 2549. ระบบสบคนส าหรบประโยคภาษาไทย ใชวธถวงน าหนกชวงขอความทสนทสด. วารสารเทคโนโลยสารสนเทศ. 2 (3): 11-18.

เมธ วฒนะเมธานนท. 2549. การรจ าความสมพนธระดบปรทเฉทในเอกสารภาษาไทยโดยใชโมเดลการคดแยกแบบเนอฟเบย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

ยน ภวรวรรณ และ ววรรธน อมอารมณ. 2529. การแบงแยกพยางคไทยดวยดกชนนาร ในรายงานการประชมวชาการ วศกรรมไฟฟา ครงท 9. จดระหวางวนท 3-4 ธนวาคม ณ จงหวดขอนแกน. หนา. 30-35.

วลลภ สนาคสข. 2550. การน าเสนอไวยากรณภาษาไทยโดย XML Schema และการประยกต. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วจนตน ภานพงศ. 2524. โครงสรางภาษาไทย: ระบบไวยากรณ. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามค าแหง. วร สตยมาศ. 2548. การพฒนากรอบระบบรวบรวมคลงตนไมไวยากรณภาษาไทย. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมชาย ล าดวน. 2526. ไวยากรณไทย. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร. Asanee Kawtrakul. 1999. Grammar and Style Checking Automatically for Thai Sentences.

Retrieved January 15, 2000 from http://www.202.29.69/drupal-ir/?g=biblio/export/xml/16294

Bird, S. and Loper, E. 2004. NLTK: The Natural Language Toolkit. In Proceedings of the ACL Demonstration Session. Barcelona, Association for Computational Linguistics, July. Pp. 214-217.

Johnson, M. 1998. PCFG Model of Linguistic Tree Representation. Computational Linguistic. 24, 4 (Dcember): 613-632.

Wallop Srinaksuk and Pipat Hiranvanichakorn 2008. Representation of Thai Grammar by Using XML Schema and Its Application. Paper Presented at National Conference on Computing and Information Techonology. Thailand, the 4th May, 2008.

Page 130: การน าเสนอไวยากรณ์ภาษาไทย โดย XML Schema …libdcms.nida.ac.th/thesis6/2555/b176375.pdfบทที่ 2 ไวยากรณ์ภาษาไทย

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวรจรา หนปาน ประวตการศกษา บรหารธรกจบณฑต สาขาระบบสารสนเทศ

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตจกรพงษภวนารถ

ผลงานทางวชาการ SNLP-AOS 2011 : The Joint International

Symposium on Natural Language Processing and Agricultural Ontology Service 2011