อำนาจของคนชายขอบ-mogan people

39
มมมมม...มมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม สสสสสสส สส สสส มมมมมมม ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ “ใใใใใ” ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ 1

Upload: sursc

Post on 27-Jul-2015

269 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

มอแกน...สื่��อ กบอ� น จของผู้��ถู�กกระทำ� สื่�ระชัย ชั�ผู้ก

คว มน� ในระบอบสั�งคมประชาธิ�ปไตยเสัร� น�กการเม�องย�อมได้�ร�บอ�านาจ

หากประชาชนต�ด้สั�นใจเลื�อกพวกเขาเข�าสั#�สัถาบ�นอ�านาจ ข�าราชการหากสัอบผ่�านเกณฑ์(แลืะได้�ร�บแต�งต�*งผ่�านฐานทางข�อกฎหมายก.ม�อ�านาจในการบร�หารงานให�แผ่�นด้�น แต�สั�าหร�บสั�/อไม�เป0นท�/แน�ช�ด้น�กว�าว�าม�ฐานท�/มาของอ�านาจจากแห�งใด้ เพราะต�วสัถาบ�นสั�/อเองก.เป0นเพ�ยงฐานกลื1�มคนท�าธิ1รก�จซึ่3/งไม�ผ่�ด้อะไรก�บคนท�ามาค�าขายท�/วไป หากต�างก�นเพ�ยงสั�/อขายความจร�งท�/เก�ด้ข3*นหร�อท�/ด้�ารงอย#�ในสั�งคม

ด้�งน�*นอาจกลื�าวได้�ว�า รากฐานอ�านาจของสั�/อหลื1ด้ไหลืมาจาก ความจร�ง ท�/แอบอ�งก�บความอยากร# �อยากเห.นของคนในสั�งคมน�*นเอง ซึ่3/งโด้ยท�/วไปไม�ม�ใครได้�ม�โอกาสัร# � หร�อเข�าถ3ง สั�/อจ3งเป0นต�วกลืางเช�/อมโยงความจร�งหร�อข�อเท.จจร�งจากแห�งหนต�าบลืหน3/งไปย�งอ�กหลืายถ�/นฐาน อ�นม�สั�วนสัานสัร�างสั�งคมแลืะผ่#�คนให�เก�ด้ความร# � ความเข�าใจซึ่3/งก�นแลืะก�นในทางหน3/งทางใด้ พร�อมๆ ก�นไปก�บการเพ�/มหร�อลืด้สัถานะของผ่#�คนท�/ได้�ถ#กน�าเสันอผ่�านสั�/อตามแง�ค�ด้ม1มมองท�/ถ�ายทอด้ไปจากต�วสั�/อเอง

ขณะท�/กลื1�มมน1ษย(กลื1�มหน3/งท�/ถ#กเร�ยกขานในนาม มอแกน“ ” ด้#เหม�อนได้�ถ#กโชคชะตาพลื�กผ่�นท�*งผ่ลื�กแลืะด้�นให�อย#�ในสัภาพท�/ม�แลืะไม�ม�อ�านาจในสั�งคมไทยมาอย�างต�อเน�/องยาวนาน แม�ว�ากลื1�มชาต�พ�นธิ1(น�*ม�ศั�กด้�9แลืะสั�ทธิ�ความเป0นมน1ษย(ท�/ผ่1ด้ข3*นพร�อมก�บภ#ม�หลื�งทางประว�ต�ศัาสัตร(ว�ฒนธิรรมประเพณ�ของเผ่�าพ�นธิ1(ตนมาแสันนาน แต�การตกอย#�ท�ามกลืางสั�งคมใหญ่�ใช�หร�อไม�ว�าอ�านาจในต�วตนลื�วนถ#กลืด้ทอน

จ1ด้ต�ด้ผ่�านพงศั(พ�นธิ1(สั�าค�ญ่อ�นหน3/งในเสั�นทางช�ว�ตผ่#�คนท�/ถ#กเร�ยกว�า มอแกน ด้#เหม�อนจะหน�ไม�พ�นเหต1การณ(ธิรณ�พ�บ�ต�คลื�/นย�กษ( สั3 น�กศั3กษาปร�ญ่ญ่าเอก หลื�กสั#ตรปร�ชญ่าด้1ษฎ�บ�ณฑ์�ตสัาขาสั�/อสัารมวลืชน คณะวารสัารศัาสัตร(แลืะ

สั�/อสัารมวลืชน มหาว�ทยาลื�ยธิรรมศัาสัตร( อาจารย(ประจ�าภาคว�ชาสั�/อสัารมวลืชน คณะมน1ษยศัาสัตร( มหาว�ทยาลื�ยรามค�าแหง

1

Page 2: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

นาม� ท�/คร�าช�ว�ตผ่#�คนไปไม�ต�/ากว�า 5,000 ในเขตพ�*นท�/ชายฝั่=/ งอ�นด้าม�นของไทย ท�/น�/เองสั�/อก�บมอแกนได้�พบเจออ�กคร�*งด้�วยแง�ม1มช�ว�ตท�/เปลื�/ยนไป

สื่��อม�ปฏิ สื่มพันธ์#เชั%นไรกบกลุ่�%มชั ติ พันธ์#น�)แลุ่ะม�ฐ นค ดอ งอ� งกบสื่ �งใดเป-นสื่� คญ มอแกนได�อ� น จเพั �มข/)นหร�อลุ่ดลุ่งอย% งไรในสื่ภ พัแทำ�จร ง เป-นสื่ �งทำ��ก รศึ/กษ น�)ม�%งค�นห ค� ติอบเพั��อเป-นฐ นค ดค� น/งถู/งอ� น จสื่��อแลุ่ะอ� น จคนทำ��ถู�กผู้สื่มปนเปจนชั�ว ติติ�องหนเหเปลุ่��ยนแปลุ่งแลุ่ะเปลุ่��ยนไป

แนวค ดแลุ่ะว ธ์�ก รศึ/กษ ในการศั3กษาเร�/องมอแกน...สั�/อ ก�บอ�านาจของผ่#�ถ#กกระท�าน�* ผ่#�ศั3กษาใช�ว�ธิ�การเก.บข�อม#ลืโด้ยศั3กษาจาก 3 สั�วนค�อ

1)ศั3กษาจากเอกสัารท�/ม�การต�พ�มพ(ผ่�านทางสั�/อสั�/งพ�มพ(ท�/ถ#กบ�นท3กไว�ในเว>ปไซึ่ด้(ต�างๆ

2)สั�มภาษณ(แกนน�าเยาวชนศั#นย(การเร�ยนร# �มอแกนบ�านท�บตะว�น อ.ตะก�/วป?า จ.พ�งงา

3)สั�มภาษณ(ผ่#�ประสัานงานเคร�อข�ายว�ทย1ช1มชนภาคใต�ผ่#�ท�างานร�วมก�บชาวมอแกน

สั�าหร�บหลื�กแนวค�ด้ทฤษฎ�แลืะการศั3กษาท�/เก�/ยวข�อง ผ่#�ศั3กษาได้�รวบรวมหลืายแนวค�ด้มาเป0นเคร�/องม�อน�าทางในการสัะสัางร�*อค�นความจร�งอ�นท�บซึ่�อนระหว�างสั�/อก�บมน1ษย(กลื1�มหน3/ง หลื�กเกณฑ์(ความเป0นข�าว (News criteria) น�บเป0นกรอบเกณฑ์(ให�เข�าถ3งความในใจบางประการของสั�/อในการเลื�อกน�าเสันอข�าวสัารสั#�สัาธิารณะควบค#�ไปก�บแนวค�ด้ในบทบาทหน�าท�/ของสั�/อ(The Role of Mass Media) ท�/ท�าได้�แลืะได้�ท�าก�นอย�างหลืากหลืายตามแต�สั�/อปราถนาเลื�อก

2

Page 3: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ขณะเด้�ยวก�นเม�/อกลื�าวถ3งมอแกนในฐานะมน1ษย(ท�/ด้�ารงว�ถ�ผ่#กพ�นก�บสั�งคมย�อมต�องพ�จารณาบางแง�ม1มจากท�*งแง�ม1มของการธิ�ารงอ�ตตลื�กษ(ท�/กระท�าอย#�ในฐานะการเป0นวาทกรรม (Discursivity) แลืะแง�ค�ด้หลื�กการเช�งอ�านาจ (Power) ท�*งอ�านาจจากมน1ษย(ต�อสั�งคม แลืะอ�านาจของการให�ความหมาย (The Power to name) เพ�/อค�นหาการจ�ด้แลืะการถ#กจ�ด้วางไว�ในต�าแหน�งแห�งท�/ในทางวาทกรรมแลืะกระท�าในสั�งคม หลื�กการแนวค�ด้ต�างๆ ได้�ม�ผ่#�น�าเสันอไว�อย�างหลืากหลืาย ผ่#�ศั3กษาได้�ก�าหนด้เลื�อกเพ�ยงมาบางสั�วนท�/สัามารถสัานสัร�างกรอบค�ด้อ�นสัอด้คลื�องก�บเปAาหมายในการศั3กษาท�/พอแจกแจงได้�ด้�งน�*

แนวค ดเกณฑ์#คว มเป-นข% ว (News Criteria)

สั�/อมวลืชนแขนงข�าวไม�ว�าจะอย#�ในระบบสั�งคมการเม�องใด้ ม�กม�หลื�กการสั�าค�ญ่ๆ ในการเลื�อกสัรรน�าเสันอสัถานการป=จจ1บ�นต�างๆ ท�/เก�ด้ข3*นไปย�งสัาธิารณชนอย�างกว�าง ๆ ตาม เกณฑ์(การค�ด้สัรรข�าว ( News Criteria ) ท�/ม�ลื�กษณะร�วมโด้ยท�/วไปด้�งน�*1

1. เป0นเหต1การท�/อย#�ในความสันใจของผ่#�ร �บสัารกลื1�มเปAาหมาย(Audience Concern)

2. เป0นเหต1การณ(ท�/อย#�ท�ามกลืางความเปลื�/ยนแปลืง (Potential for change)

3. เป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้เหน�อความคาด้หมายของคนสั�วนใหญ่� Unexpected

4. เป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้ข3*นในป=จจ1บ�น (Timeliness) หร�อม�สัด้ในต�วเหต1การณ(

5. เป0นเหต1การณ(ท�/ม�ความใกลื�ช�ด้ก�บประชาชนกลื1�มผ่#�ร �บสัาร (Proximity)

6. เป0นเร�/องร�/องท�/ม�ผ่ลืกระทบจากเหต1การณ(อย�างกว�างขวาง (Impact)

7. เป0นเร�/องท�/ม�ความโด้ด้เด้�นของต�วบ1คคลืหร�อสัถานท�/ (Prominence)

1 Len Granato. Reporting & Writing News. Prentice Hall. New York. 1991. p. 28-29

3

Page 4: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

8. เป0นเร�/องท�/อย#�ท�ามกลืางความข�ด้แย�ง (Conflict)

9. เป0นเร�/องน�*นต�องม�แง�ม1มสั�สั�นเป0นท�/สันใจของมน1ษย(ป1ถ1ชน (Human Interest)

สั�/งเหลื�าน�*น�บได้�ว�าเป0นกรอบเกณฑ์(ในการเลื�อกสัรรเหต1การณ(ต�างๆท�/เก�ด้ข3*นเข�าสั#�การ

ร�บร# �ของประชาชนในร#ปประเด้.นข�าว แต�ท�*งน�*ก.ย�งข3*นก�บระบบสั�งคมท�/สั�/อมวลืชนฝั่=งต�วอย#� หากอย#�ต�างสั�งคมก�นย�อมให�ความสั�าค�ญ่ในการค�ด้เลื�อกเหต1การณ(สั#�ความเป0นข�าวแตกต�างก�น2 กลื�าวโด้ยท�/วไปผ่#�สั�/อข�าวอาจม�ได้�ตระหน�กว�าตนเองม�เกณฑ์(เหลื�าน�*ท�/ช�ด้เจนแต�เป0นไปโด้ยความร# �สั3กหร�อประสับการณ(ว�าสั�/งใด้น�าจะเป0นข�าวใหญ่� หร�อข�าวเลื.ก เพราะในการค�ด้เลื�อกข�าวน�*นน�กข�าวม�กจะเลื�อกสั�/งท�/เขาสันใจค�ด้ว�าคนท�/วไปจะให�ความสันใจไปตามธิรรมชาต�ของมน1ษย( (Human Interest) ท�/ม�ความอยากร# �อยากเห.นเร�/องต�างๆ แต�เม�/อแยกแยะแจกแจงเหต1การณ(ต�างๆ ท�/น�าเสันอผ่�านสั�/อมวลืชนลื�วนหน�ไม�พ�นเกณฑ์(ความเป0นข�าวเหลื�าน�*ไปได้�

บทำบ ทำสื่��อมวลุ่ชันทำ��ม�ติ%อสื่งคม บทบาทของสั�/อมวลืชนท�/ม�ต�อสั�งคมเป0นไปใน 2 ลื�กษณะกลื�าวค�อ

เป0นสั�/งท�/สั�/อเลื�อกท�/จะแสัด้งบทบาทน�*นๆ ก�บ เป0นบทบาทท�/เก�ด้จากการท�าหน�าท�/ของสั�/อมวลืชนท�/ได้�น�าเสันอเร�/องราวให�สั�งคมได้�ร�บร# �เป0นสั�าค�ญ่3 แต�ท�*งสัองลื�กษณะสั�/อลื�วนม�บทบาทท�/สั�าค�ญ่ๆ ด้�งน�*

1. สั�/อมวลืชนข�าวท�าหน�าท�/เสัม�อน ผ่#�ร �กษาประต# ( Gatekeeper) ข�าวสัาร เป0นผ่#�เลื�อกสัรรข�อม#ลืแลืะค�ด้สัรร แง�ม1ม” ” 4 ข�าวสัารมาให�ก�บสัาธิารณชนในสั�งคมน�*น ๆ ได้�ร�บร# �โด้ยเลื�อกจากความร# �สั3ก ความค�ด้เห.นของตน ว�าเป0นม1มมองท�/สั�งคมควรได้�ร�บร# �ร �บทราบ

2 เสัถ�ยร เชยประท�บ.ระบบสั�/อสัารมวลืชนเปร�ยบเท�ยบ. คณะน�เทศัศัาสัตร( จ1ฬาลืงกรณ(

มหาว�ทยาลื�ย. พ.ศั. 2546. หน�า 54-61.

3 Paul Manning. News and News Source Critical Introduction. SAGE Publications. 2001 London. Pp.61.

4 Ibid, Len Granato, pp. 20.

4

Page 5: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

2. สั�/อมวลืชนสัามารถท�าหน�าท�/ของการเป0นผ่#�เฝั่Aาระว�งภ�ย (Surveillance) ให�ก�บคนในสั�งคมกลื1�มต�างๆ โด้ยการสัอด้สั�องด้#แลืป=ญ่หาเง�/อนปมต�างๆ ท�/ม�โอกาสัเป0นอ�นตรายของผ่#�คนมาน�าเสันอก�อนเหต1การณ(เหลื�าน�*นจะม�อ�นตรายมากข3*นหร�อกว�างขวางมากข3*น 5

3. สั�/อมวลืชนในบทบาทการเป0นผ่#�ต�ความเหต1การณ( (Interpretation)ต�างๆ เพ�/ออรรถาธิ�บายท�/มาท�/ไป หร�อน�ยของเหต1การณ(เร�/องราวเหลื�าน�*นให�ประชาชนท�/วไปท�/ไม�ได้�อย#�ในบร�บทของเหต1การณ(น�*นได้�เข�าใจแจ�มช�ด้ แต�การต�ความย�อมหลื�กไม�พ�นการปนเปC* อนทรรศันะของผ่#�สั�/อข�าวเอง

4. สั�/อมวลืชนในบทบาทการเช�/อมโยงสั�งคม (Linkage) อ�นเก�ด้จากการหย�บยกเลื�อกรายงานสัถานการณ(จากแหลื�งต�างๆ ของสั�/อมวลืชนจนท�าให�ประชาชนผ่#�ร �บสัารในต�างช1มชนสั�งคมได้�ร�บร# �แลืะ ร# �สั3ก“ " ถ3งความใกลื�ช�ด้เก�/ยวข�องเช�/อมโยงต�อก�นอ�กด้�วย

5. สั�/อมวลืชนก�บบทบาทการสั�งผ่�านค�าน�ยม (Transmission

of Values) เก�ด้จากการเลื�อกน�าเสันอข�อเท.จจร�ง เหต1การณ(แลืะเร�/องราวจากแหลื�งต�างๆ ย�อมเป0นการสั�งผ่�านการร�บร1 �ผ่�านค�าน�ยม ความเช�/อ บรรท�ด้ฐานของสั�งคมในเหต1การณ(น�*นๆ ไปย�งผ่#�ร �บสัารผ่�านทางเน�*อหา ภาษา แลืะลื�ลืาการน�าเสันอในการรายงานสัถานการณ(ต�างๆ จนท�าให�ประชาชนผ่#�ร �บสัารเก�ด้การร�บร# �แลืะเร�ยนร# �ว�าสั�/งน�*นๆ เป0นสั�/งท�/ด้� หร�อเป0นสั�/งท�/ไม�ด้� จนน�าไปสั#�การร�บร# � ซึ่3มซึ่�บแลืะจด้จ�า 6. สั�/อมวลืชนในในบทบาทการให�ความบ�นเท�ง (Entertainment)อ�นเป0นการท�าหน�าท�/ด้�านการให�ความบ�นเท�ง (entertainment) เพ�/อตอบสันองอารมณ(ความร# �สั3กให�ก�บประชาชนได้�เก�ด้ความสับายใจ ด้�งท�/พบเห.นได้�จากการเลื�อกข�าวสัารเบาๆ (soft-

news) หร�อข�าวท�/ม�สั�สั�นสัน1กสันาน สัอด้แทรกเพ�/อไม�ให�การรายงานเหต1การณ(ในรอบว�นเต.มไปด้�วยความเคร�งเคร�ยด้

5 Joseph r. Dominick, The Dynamics of Mass Communication, fourth edition, 1994, Mc

Graw- Hill, Inc, New York, pp. 34.

5

Page 6: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จากท�/กลื�าวมาบทบาทเหลื�าน�*นได้�เก�ด้ข3*นท�*งโด้ยความต�*งใจในการเลื�อกกระท�าหร�อแสัด้งบทบาทด้�งกลื�าว แลืะเป0นไปโด้ยไม�ได้�ต�*งใจ หากแต�เก�ด้จากผ่ลืของการน�าเสันอข�อม#ลืข�าวสัารสั#�สัาธิารณะของสั�/อมวลืชนน�*นๆ หลืายต�อหลืายคร�*งสั�/อมวลืชนไม�ได้�ต�องการยกย�องบ1คคลืใด้บ1คคลืหน3/ง แต�การน�าเสันอเร�/องความแปลืก หร�อความน�าสันใจตามเกณฑ์(ข�าว ท�าให�ประชาชนร# �สั3กหร�อร�บร# �ว�าบ1คคลืน�*นเป0นคนสั�าค�ญ่ หร�ออาจถ3งข�*นเป0นว�รบ1ร1ษได้� ซึ่3/งถ�อว�าสั�/อมวลืชนม�สั�วนสั�าค�ญ่ต�อบทบาทในการยกสัถานะบ1คคลืเข�าสั#�การร�บร# �ของสั�งคม (Status conferral)

แนวค ดว% ด�วยเร��อง อติติลุ่กษณ# อ� น จ แลุ่ะว ทำกรรม ก รก%อร�ปของอติติลุ่กษณ#ในหน�งสั�อ ประชาสั�งคม“ ” 6 ของอาจารย(ธิ�รย1ทธิ บ1ญ่ม� ได้�กลื�าว

ถ3งอ�ตตลื�กษณ(ของผ่#�คนในสั�งคมป=จจ1บ�นอ�นเป0นแบบหลื�งย1คจาร�ต (Post conventional identity) ว�าม� 3 ลื�กษณะสั�าค�ญ่ค�อ

1. บ1คคลืม�เสัร�แลืะม�ความเท�าเท�ยมก�นในทางกฎหมายแพ�ง อ�นหมายถ3งสั�ทธิ�ในการได้�เป0นเจ�าของทร�พย(สั�นของตน

2. การเป0นต�วตนหร�อบ1คคลืท�/ม�เสัร�ภาพในเช�งจร�ยธิรรม ค1ณธิรรม อ�นถ�อว�าต�วคนม�สั�วนท�/จะเลื�อกเช�/อ เลื�อกน�บถ�อศัาสันาใด้ก.ได้�

3. การเป0นบ1คคลืท�/ม�สั�ทธิ�ต�ด้สั�นใจในเร�/องอ�านาจได้�อย�างเสัร�ภายใต�ระบอบประชาธิ�ปไตย

สัามลื�กษณะน�*อาจารย(ธิ�รย1ทธิเร�ยกว�าเป0นอ�ตตลื�กษณ(ของการเป0นมน1ษย(ในย1คสัม�ยใหม� แต�ในสัภาพความเป0นจร�ง การม�อ�ตตลื�กษณ( การม�เสัร�ภาพ ความเท�าเท�ยมก�นในด้�านต�างๆ บ1คคลืหน3/งๆ ท�/อย#�ในสั�งคมม�สัามารถก�าหนด้หร�อกระท�าด้�วยตนเองได้�อย�างตรงไปตรงมา หากแต�ว�าช�ว�ตในความม�อ�ตตลื�กษณ(น�*นลื�วนถ#กก�าหนด้จากฐานทางอ�านาจท�/สั�งคมมอบหมาย แบ�งป=นให�เป0นสั�าค�ญ่

6 ธิ�รย1ทธิ บ1ญ่ม�. ประชาสั�งคม. กร1งเทพฯ สัายธิาร พ.ศั. 2547 น.195.

6

Page 7: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

Jurgen Habermas ได้�อรรถาธิ�บายไว�ว�า การก�อร#ปของอ�ตตลื�กษณ( หร�อความเป0นต�วตนของผ่#�คนกลื1�มต�างๆ น�*น ลื�วนต�องกระท�าผ่�านการยอมร�บซึ่3/งก�นแลืะก�นของผ่#�คนภายในกลื1�มสั�งคมน�*นๆ หร�อท�/เร�ยกว�า (mutual recognition) ซึ่3/งถ#กย3ด้โยงอย#�ในขอบเขตของโครงสัร�างจร�ยธิรรม ค1ณธิรรม ความเช�/อในแต�ลืะย1คสัม�ยด้�วยท�/ม�สั�วนสั�าค�ญ่ในการก�าหนด้การร�บร# �แลืะจ�าก�ด้ขอบเขตอ�านาจให�ก�บแต�ลืะผ่#�คนในสั�งคม

ลุ่กษณะของอ� น จจากลื�กษณะด้�งกลื�าวท�าให�ต�องใคร�ครวญ่ถ3งลื�กษณะของอ�านาจ

ของผ่#�คนในสั�งคมให�ช�ด้เจน ซึ่3/งโด้ยปกต�ม�กค�ด้ถ3งอ�านาจในการสั�/งการ หร�อ�านาจทางการเศัรษฐก�จการเม�องในการม�อ�ทธิ�พลืเหน�อผ่#�อ�/น แต�ในอ�กด้�านหน3/งอ�านาจน�บว�าม�ความสัลื�บซึ่�บซึ่�อนด้�งท�/ Michel

Foucault7 ช�*ให�เห.นว�า อ�านาจม�มาได้�หลืายร#ปแบบหลืายท�ศัทาง อาท� ขณะท�/นายจ�างม�อ�านาจทางเศัรษฐก�จในการจ�างงานคนงานให�ท�าการผ่ลื�ตให� นายจ�างก.ม�อ�านาจทางการเม�องในการควบค1มว�น�ยของคนงานในการท�างานได้�ด้�วย ท�*งน�*อ�านาจย1คใหม�ไม�ได้�ข3*นก�บการค1มพ�*นท�/แต�เพ�ยงอย�างเด้�ยว หากย�งม�ม�ต�ท�/มองไม�เห.นอย#�มากมาย เพราะอ�านาจค�อสั�/งท�/เราต�ด้ต�*งให�ก�บสั�/งต�างๆ ในสัถานการณ(ท�/สัลื�บซึ่�บซึ่�อนของการต�อสั#�ช�วงช�งย1ทธิศัาสัตร(ในสั�งคม แลืะอ�านาจย�งเป0นเหม�อนโครงสัร�างอย�างหน3/งท�/เปEด้ทางให�ผ่#�คนเข�าไปสัวมบทบาทในฐานะผ่#�กระท�าแลืะผ่#�ถ#กกระท�า เช�น เป0นหมอ เป0นคนไข� เป0นคร# เป0นทหาร ขณะยศั สั�นต�สัมบ�ต�8 แบ�งประเภทของอ�านาจเพ�/อการศั3กษาว�เคราะห(ไว�ค�อนข�างช�ด้เจนแลืะครอบคลื1มม�ต�ทางๆ ไว�ใน 2 ลื�กษณะค�อ หน3/ง) อ�านาจอ�สัระหร�ออ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ� หมายถ3งความสัามารถของผ่#�คนในการกระท�าบางอย�างซึ่3/งอย#�ในโลืกของเทพผ่#�ศั�กด้�9สั�ทธิ�เหน�อ

7 Michel Foucoult. Power The essential works of Foucault,1954-1984. New York. The New Press 2000.

pp.131-132.8 ยศั สั�นต�สัมบ�ต�. อ�านาจ บ1คลื�กภาพ แลืะผ่#�น�าการเม�องไทย. กร1งเทพฯ. พ�มพ(คร�*งท�/ 2 สั�าน�กพ�มพ(

น�าไท. น.184-186.

7

Page 8: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ม1นษย(หร�อเป0นสั�/งท�/เช�/อว�าม�อย#�ในปรากฎการณ(ธิรรมชาต�ต�างๆ หร�ออาจเป0นสั�/งท�/เราเช�/อว�าม�อย#�ในจ�นตภาพไร�ต�วตนท�/แฝั่งเร�นอย#�ท�ามกลืางผ่#�คน เป0นพลื�ง ค1ณลื�กษณะแลืะความสัามารถในการกระท�าบางอย�างท�/คงอย#�อย�างอ�สัระได้�ด้�วยตนเอง แลืะหากได้�ร�บการยอมร�บจากผ่#�ม�อ�านาจก.จะท�าให�อ�านาจน�*นเป0นอ�านาจทางสั�งคมการเม�องได้�ด้�วยเช�นก�น

สัอง) อ�านาจทางสั�งคมการเม�อง หมายถ3งสั�/งท�/เก�ด้ข3*นจากความพยายามในการค�นหามาตราการในการควบค1มบ�งค�บผ่#�อ�/นม�ใช�สั�/งศั3กด้�9สั�ทธิ�ท�/อ�สัระในตนเองหากแต�เป0นความสัามารถในการควบค1มบงการแลืะม�อ�ทธิ�พลืเหน�อทร�พยากรมน1ษย( เง�น ท�/ด้�น ป=จจ�ยการผ่ลื�ต อ�านาจน�*จ3งม�ความชอบธิรรมในร#ปแบบแลืะระด้�บท�/แตกต�างก�นออกไปในสั�งคมว�ฒนธิรรมต�างๆ ซึ่3/งเป0นท�/ยอมร�บของแต�ลืะสั�งคมเพ�/อใช�ในการจ�ด้ระเบ�ยบแลืะควบค1มบ�งค�บพฤต�กรรมของสัมาช�กในสั�งคม อ�นเป0นอ�านาจท�/มาพร�อมก�บต�าแหน�งหน�าท�/ ม�ใช�ในฐานะต�วบ1คคลื

จากลื�กษณะความแตกต�างทางอ�านาจท�*งสัองประการน�*นได้�สัะท�อนให�เห.นลื3กลืงไปว�า สั�/งท�/อย#�เบ�*องหลื�งแลืะสั�าค�ญ่มากกว�าไปน�*นค�อการน�ยามว�าสั�/งใด้เป0นอ�านาจซึ่3/งม�ท�/มาจากการให�ค�าน�ยามก�อนหน�าว�าสั�/งใด้สัมควรเร�ยกว�าสั�/งศั�กด้�9สั�ทธิ�9 สั�/งใด้ควรถ#กก�าหนด้ให�เป0นฐานของอ�านาจทางสั�งคมการเม�อง แลืะพ3งม�อ�านาจกว�าสั�/งอ�/น

ในทรรศันะของ Dale Spender น�กว�ชาการสั�/อสัารมวลืชนชาวออสัเตรเลื�ย9 ช�*ว�า อ�านาจในการเร�ยกขานประสับการณ(ต�างๆ ถ�อเป0นอ�านาจในการสัร�างความจร�งให�ก�บสั�งคมน�*นๆ อ�นข3*นก�บว�าใครม�อ�านาจในการก�าหนด้เร�ยกขานสั�/งน�*นหร�อให�น�ยามก�บสั�/งน�*น (the Power to

name) โด้ยปEด้บ�งอ�าพรางความจร�งในสั�วนอ�/น อาท� เพศัชายเป0นผ่#�ม�อ�านาจในสั�งคมจ3งเป0นผ่#�น�ยามให�ความหมายก�บการคลือด้บ1ตร ว�าเป0สั�/งท�/สัวยงาม สัร�างความสั1ขแลืะม�ค1ณค�าให�ก�บมน1ษยชาต� โด้ยบ�ด้บ�งอ�าพรางความจร�งในเร�/องความเจ.บปวด้ ทนท1กข(ทรมานของเพศัหญ่�ง

9 Julia T. wood. Communication Theories in Action: an Introduction.2nd ed. Australia 2000. Wadsworth.

Thomson. Pp.277.

8

Page 9: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�/ฝั่?ายผ่#�น�ยามไม�ม�ทางเข�าถ3งรห�สั (encode) เข�าไปในภาษาท�/จะใช�อธิ�บายประสับการณ(เร�/องน�*ได้�

ว ทำกรรมทำ��โน�มน� อ� น จจากลื�กษณะของการก�อร#ปอ�ตตลื�กษณ( แลืะลื�ษณะทางอ�านาจท�/

กลื�าวแสัด้งให�เห.นได้�ว�า เป0นสั�/งท�/ลื�วนเก�/ยวสั�มพ�นธิ(ก�บการสัร�างความหมาย การน�ยามท�/ผ่�านมาในฐานะของวาทกรรม (Discursivity) ท�/เป0นกรอบก�าก�บความเช�/อ ความร# � ว�ธิ�ค�ด้ ว�ธิ�เข�าใจสั�/งต�างๆ ในแต�ลืะย1ค ท�/แสัด้งผ่�านข�อเข�ยนในเร�/องต�างๆ ท�/ไหลืเว�ยนอย#�ในสั�งคมจนกลืายเป0นแหลื�งอ�างอ�งของผ่#�คนในสั�งคมน�*นๆ ท�/น�ยามความหมายแลืะค1ณค�าของสัรรพสั�/งจนน�าไปสั#�ความม�แลืะไม�ม�อ�านาจ10

รศั.ด้ร.ไชยร�ตน( เจร�ญ่สั�นโอฬาร11 ระบ1ถ3งค�าน�ยามค�าว�า วาทกรรมไว�ว�า เป0นระบบแลืะกระบวนการในการสัร�างผ่ลื�ต(constitute)

เอกลื�กษณ((identity) แลืะความหมาย (significance)ให�ก�บสัรรพสั�/งต�างๆ ในสั�งคมท�/ห�อมห1�มเราอย#� ไม�ว�าจะเป0นความร# � ความจร�ง อ�านาจ หร�อต�วตนของเราเอง ซึ่3/งวาทกรรมย�งม�หน�าท�/ตร3งสั�/งท�/สัร�างข3*นให�ด้�ารงอย#�แลืะเป0นยอมร�บของสั�งคมในวงกว�างด้�วย ขณะเด้�ยวก�นก.ท�าหน�าท�/ปEด้ก�*น หร�อท�าให�เอกลื�กษณ(แลืะควาหมายบางอย�างเก�ด้ข3*นหร�อเลื�อนหายไป

ท�*งน�*ในแต�ลืะย1ควาทกรรมในประเด้.นต�างๆ ก.ม�จ1ด้ก�าเน�ด้มาจากลื1�มคนต�างๆ ท�/สั�งคมให�การยอมร�บน�บถ�อ หร�อ เช�/อว�าสัามารถเข�าถ3งความจร�งในเร�/องน�*นๆ ได้� ท�าให�ค�าพ#ด้ ข�อเข�ยน ของคนกลื1�มน�*นเป0นท�/เช�/อถ�อ แต�ก.ข3*นอย#�ก�บสั�งคมในแต�ลืะย1คแต�ลืะสัม�ยว�าจะอ1ปโลืกน(ยอมร�บใครอย�างไรเป0นสั�าค�ญ่ เม�/อเป0นเช�นน�*อ�ตตลื�กษณ(ของบ1คคลืท�/ม�กก�อร#ปข3*นด้�วยวาทกรรมแลืะปฏิ�บ�ต�การต�างๆ ทางสั�งคมจ3งเป0นเพ�ยง

10 ม�แช.ลื ฟู#โกต(. ร�างกายใต�บงการ. The Chapter “Les corps dociles” from surveiller et punir แปลื

โด้ย ทองกร โภคธิรรม. กร1งเทพฯ โครงการจ�ด้พ�มพ(คบ, 2547. น.10.

11 ไชยร�ตน( เจร�ญ่สั�นโอฬาร. วาทกรรมการพ�ฒนา: อ�านาจ ความร# � ความจร�ง เอกลื�กษณ( แลืะความ

เป0นอ�/น. กทม. พ�มพ�9คร�*งท�/ 2 ศั#นย(ว�จ�ยแลืะผ่ลื�ตต�ารา มหาว�ทยาลื�ยเกร�ก. 2543. น. 19-20.

9

Page 10: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ภาพลืวงตาจ3งเท�าก�บว�า ผ่#�ท�/ม�อ�ตตลื�กษณ(เป0นของตนเองเหม�อนเป0นผ่#�กระท�า แต�แท�จร�งแลื�วก.เป0นเพ�ยงผ่#�ถ#กกระท�าจากผ่#�ให�วาทกรรมน�*นๆ

การพ#ด้ถ3ง กลื�าวถ3ง หร�อให�ข�อเท.จจร�งถ3งคนกลื1�มต�างๆ ในลื�กษณะต�างๆ จ3งเท�าก�บเป0นก�าหนด้ต�าแหน�งแห�งท�/ให�ผ่#�คนน�*นได้�ม�อ�านาจหร�อไม�ม�อ�านาจในการด้�ารงอย#�ได้�เช�นก�นข3*นก�บว�า ผ่#�ท�/พ#ด้ ผ่#�ท�/กลื�าว ม�อ�านาจแลืะได้�ร�บการยอมร�บอย�างไร แลืะน�าเสันอถ3งผ่#�อ�/นอย�างไรจากม1มภายในของตนท�/มองผ่#�อ�/น หร�อจากม1มภายในของต�วตนผ่#�ท�/พ#ด้ถ3ง วาทกรรมจ3งม�อ�านาจในต�วของม�นท�/สัามารถไปสัร�างเอกลื�กษณ(หร�อต�วตนให�สัรรพสั�/งผ่�านระบบการสัร�างจ�นตภาพ (imagination)แลืะภาพลื�กษณ((image) ของผ่#�คนจนเก�ด้ร# �สั3กเป0นจร�งเป0นจ�งในสั�/งน�*น อ�นน�บเป0นภาคปฏิ�บ�ต�การของวาทกรรม

ติวแบบในก รศึ/กษ จากหลื�กเกณฑ์(ความเป0นข�าว แนวค�ด้เร�/องบทบาทของ

สั�/อมวลืชน การก�อร#ปของอ�ตตลื�กษณ( ลื�กษณะของอ�านาจแลืะวาทกรรม สัามารถน�ามาพ�ฒนาข3*นเป0นต�วแบบในการศั3กษาว�เคราะห(ความสั�มพ�นธิ(ทางอ�านาจระหว�างสั�/อ ก�บมอแกนได้�ด้�งแผ่นภาพต�อไปน�*

สื่งคม ก รเม�อง

แผ่นภาพแสัด้งความสั�มพ�นธิ(ผ่�านวาทกรรมแลืะการโน�มน�าอ�านาจระหว�างมอแกนก�บสั�/อ

10

ว ทำกรรมอ� น จ

สื่��อบทำบ ทำ

เกณฑ์#ข% ว

มอแกนอติ

ติลุ่กษณ#ว ถู�

วฒนธ์รรม

Page 11: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ต�วแบบน�*แสัด้งให�เห.นว�า สั�/อม�บทบาทเช�/อโยงชนเผ่�ามอแกนเข�าสั#�ความม�แลืะไม�ม�อ�านาจผ่�านการสัร�างวาทกรรมตามแบบแผ่นของเกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/เป0นแนวปฏิ�บ�ต�การสั�าค�ญ่ของสั�/อมวลืชนข�าว ตลือด้จนการก�าหนด้เลื�อกบทบาทท�/ม1�งกระท�า ซึ่3/งน�าไปสั#�การสัร�างความร�บจร�งสั#�การร�บร# �เก�/ยวก�บมอแกนของผ่#�คนในสั�งคมในทางท�/อาจสัอด้คลื�องหร�อไม�สัอด้คลื�องก�บว�ถ�ว�ฒนธิรรมแลืะความเป0นจร�งในท1กแง�ม1มของชนกลื1�มน�* อ�นจะน�าไปสั#�การก�าหนด้สัถานะแลืะอ�านาจในสั�งคมให�ก�บต�วสั�/อแลืะชนชาวท�/ถ#กเร�ยกว�า มอแกนด้�วยเช�นก�น

ขณะเด้�ยวก�นต�วแบบแสัด้งให�เห.นด้�วยว�า ชนเผ่�ามอแกนน�*นด้�ารงอย#�ภายใต�อ�ตตลื�กษณ(แลืะว�ถ�ว�ฒนธิรรมของตนเองอ�นแตกต�างท�/สัามารถน�าไปสั#�การม�อ�านาจท�/อาจย3ด้โยงหร�อไม�ย3ด้โยงก�บสั�งคมได้�ด้�วยการสัร�างวาทกรรมให�ก�บตนเองแลื�วสั�/อสัารผ่�านสั�/อออกสั#�การร�บร# �ของผ่#�คนได้�เช�นก�น หากมอแกนหร�อแม�แต�ผ่#�คนอ�/นสัามารถเข�าถ3งสั�/อ หร�อใช�สั�/อเพ�/อสัร�างวาทกรรมให�ก�บตนเองในทางหน3/งทางใด้ อ�านาจท�/เป0นไปก.จะเปลื�/ยนแปลืงไปโยงใยก�บสัภาพแวด้ลื�อมบร�บทของในสั�งคมด้�วย

แง%ม�มคนทำ��ถู�กเร�ยกว% มอแกนในสื่��อจากการสั�ารวจข�อม#ลืผ่�านทางเว>ปไซึ่ด้(ต�างๆ พบว�า กลื1�มน�ก

พ�ฒนาในพ�*นท�/หร�อน�กว�ชาการเลื�อกใช�ว�ธิ�อธิ�บายเก�/ยวก�บผ่#�ท�/ถ#กเร�ยกว�ามอแกนโด้ยลืะเอ�ยด้ โด้ยช�*ให�เห.นว�า มอแกนเป0นค�าเร�ยกชนเผ่�าหน3/งของกลื1�มคนท�/เป0นชาวเลือาศั�ยอย#�บร�เวณร�มฝั่=/ งแลืะเกาะในทะเลือ�นด้าม�นซึ่3/งม� 3 กลื1�มใหม� ค�อ หน3/ง) มอเก.น หร�อมอแกน สัอง) มอเกลื.น หร�อมอแกลืน สัาม) อ#ร�กลืาโว�ย

ท�*งน�*สั�าหร�บกลื1�มท�/เร�ยกว�ามอเก.นหร�อมอแกน ม� 2 กลื1�มย�อยค�อ มอเก.ป#ลืา อย#�แถบชายฝั่=/ งประเทศัพม�า รวมถ3งจ�งหว�ด้ระนอง หม#�เกาะสั1ร�นทร( สั�ม�ลื�น แลืะมอเก.นตาม�บแยกเป0นอ�กกลื1�มหน3/งอย#�ตามเกาะพระทอง อ�าเภอค1ระบ1ร� จ�งหว�ด้พ�งงา แลืะแถวอ�าเภอตะก�/วป?า อ�าเภอท�ายเหม�อง จ�งหว�ด้พ�งงา แลืะต�อเน�/องถ3งอ�าเภอถลืาง จ�งหว�ด้ภ#เก.ต

11

Page 12: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ซึ่3/งม�แง�ม1มต�างๆ ท�/ได้�น�าเสันอไว�ในสั�/ออย�างกว�างขวางต�อเน�/องโด้ยเฉพาะอย�างย�/งภายหลื�งการเก�ด้เหต1ธิรณ�พ�บ�ต�คลื�/นย�กษ(สั3นาม� พอจ�าแนกได้�ด้�งน�*

มอแกนม�พัวกเด�ยวแลุ่ะหลุ่ ยพัวกอนแติกติ% งจ กคนอ��นการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนโด้ยสั�/อมวลืชนม�ท�*งท�/น�าเสันอให�

เห.นช�ด้เจนว�าม�กลื1�มมอแกนกลื1�มเด้�ยว แลืะกลื1�มท�/หลืากหลืาย ซึ่3/งไม�ว�าน�าเสันอในลื�กณะใด้ สั�/อได้�ช�*ให�เห.นว�า ว�ถ�ของกลื1�มคนท�/เร�ยกว�า มอแกนน�*นม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/แตกต�างจากคนท�/วไป แสัด้งออกได้�ในลื�กษณะน�*

“...หลื�งคลื�/นย�กษ(ถลื�มอ�นด้าม�น ชาวมอแกนในอ�นด้าม�นได้�ปรากฎต�วให�สั�งคมไทยได้�ร�บร# �ช�ด้ข3*น เช�นเด้�ยวก�บชาวอ1ร�กลืาโว�ย ซึ่3/ง ก�อนหน�าน�*น�อยคนน�กท�/จะร# �จ�ก นอกจากประมงท�องถ�/นท�/เหมา รวมเร�ยกพวกเขาว�า ชาวเลื“ ” เพราะเห.นว�าชนท�*งสัองกลื1�มม�ว�ถ�ช�ว�ตร�อนเร�อย#�ในทะเลืเหม�อนก�น ท�*งๆ ท�/ความจร�ง ชาวมอแกนแลืะอ1ร�กลืาโว�ยม�ภาษาแลืะว�ฒนธิรรมหลืายอย�างท�/แตกต�างก�น...”

www.matichon.co.th(2007/01/07)เข�าเม�/อ 1 ก.ย. 50

“มอแกนเป0นชาวเลืใช�ช�ว�ตแลืะเด้�นทางอย#�ตามเกาะต�างๆ ในทะเลือ�นด้าม�น ม�ว�ถ�ช�ว�ต

ม�ภาษา แลืะว�ฒนธิรรมท�/ต�างจากผ่#�คนสั�วนใหญ่�ในสั�งคมไทย ก�อนเก�ด้สั3นาม�ชาวมอแกน

ม�กจะม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/เร�ร�อนอย#�ตามหม#�เกาะต�างๆ ระหว�าง ไทย-พม�า แลืะหลื�งจากเก�ด้สั3นาม�

ทางอ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร(ได้�สัร�างบ�านท�/ค�อนข�างถาวรให�อย#�ในบร�เวณอ�าว

บอน ต�าบลืพระทอง อ�าเภอค1ระบ1ร� จ�งหว�ด้พ�งงา...”

...โด้ยเฉพาะว�ถ�ช�ว�ตท�/คงจะต�องเปลื�/ยนแลืะไม�อยากให�อน1ร�กษ(ไว�ค�อ การถ�ายอ1จจาระ

12

Page 13: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ร�มหด้าในยามเช�าของผ่#�ใหญ่�ท�*งๆ ท�/ขณะน�*ได้�ม�สั�วมให�แลื�วจ�านวน 3 จ1ด้แต�คงจะต�อง

ค�อยๆ เปลื�/ยนแปลืง...” เด้ลื�น�วสั( 14 ม�.ย. 2549.

มอแกนม�ค�ณภ พัชั�ว ติแลุ่ะว ถู�ทำ��ยงสื่บสื่นในการน�าเสันอเก�/ยวก�บว�ถ�ช�ว�ตปกต�ของชาวมอแกนม�ท�*งลื�กษณะ

ท�/โน�มน�าวไปในทางยกย�องเช�ด้ช#แลืะด้#แคลืนอย#�ในท� แตกต�างก�นไปตามแต�กลื1�มผ่#�เข�ามาท�าการสั�งสัาร อาท�

“ผ่#�ชายมอแกนขม�กเขม�นท�าเร�อข1ด้ขนาด้เลื.กท�/เร�ยกว�า ฉ�า“ป=น”..เคร�/องม�อหลื�กค�อขวานแลืะสั�/วเท�าน�*น ไม�ม�เคร�/องไฟูฟูAา .มอแกนเช�/ยวชาญ่การว�ายน�*าแลืะด้�าน�*า ผ่#�ชายแลืะหญ่�งด้�าน�*าได้�ท�*งลื3กแลืะทน มอแกน ด้�าน�*าเพ�/อแทงปลืา งมหอย ปลื�งทะเลื แลืะสั�ตว(ทะเลือ�/นๆ อ1ปกรณ(ท�/ใช�ในการด้�าน�*าก.ม�เพ�ยงแว�นด้�าน�*าค#�เลื.กๆ ฉมวก แลืะถ1งตาข�ายท�/ใช�ใสั�สั�ตว(ทะลืท�/จ�บได้�...แม�เฒ�ามอแกนแม�ว�าจะม�อาย1มากแลื�วแต�ก.ย�งขย�นข�นแข.งออกเก.บอาหารตามชายหาด้แลืะแนวปะการ�ง...”www.cusri.chula.ac.th/ada,am เข�าเม�/อ 1

ก.ย.50

ขณะท�/ข�อม#ลืต�างเว.ปไซึ่ด้(กลื�บระบ1ไว�ในอ�กทางหน3/ง “..มอแกนสั�วนใหญ่�ม�อาย1ข�ยไม�ย�นยาวน�ก การต�ด้สัารเสัพต�ด้ เช�นยาเสั�น เหลื�าขาว แลืะสัารกระต1�นอ�/นๆ ซึ่3/งต�องเพ�/มปร�มาณการใช�มากข3*นๆ เพ�/อให�ท�างานหน�กแลืะอด้ทนได้�ย�/งข3*น ท�าให�ผ่#�ชายมอแกนซึ่3/งต�องออกท�ามาหาก�นทางทะเลืเสั�ยช�ว�ตไปเป0นจ�านวนมาก แลืะท�าให�ประชากรหย�.ชายมอแกนม�สั�ด้สั�วนท�/ไม�สัมด้1ลื นอกจากน�*นย�งท�าให�หญ่�งหม�ายม�ภาระต�องเลื�*ยงด้#สัมาช�กในคร�วเร�อนเพ�/มข3*น...”

.www.friendtravelthai.com/to_be on_morgan.thm. เข�าเม�/อ 1 ก.ย. 50

13

Page 14: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

อย�างไรก.ตามสั�/งท�/ได้�ร�บการกลื�าวขานถ3งโด้ยรวมสั�าหร�บมอแกน ค�อเร�/องของความสัามารถท�/เหน�อมน1ษย(ป1ถ1ชนท�/วไป ก�บป=ญ่หาข�อแย�งในการด้�าเน�นว�ถ�ช�ว�ต

มอแกนเก%งกว% คนธ์รรมด สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บว�ถ�ช�ว�ตชาวมอแกนนอกจากเป0นไปในทาง

ท�/แปลืกแตกต�างจากว�ถ�ช�ว�ตคนเม�องแลื�ว จ1ด้สั�าค�ญ่ย�งเน�นถ3งความสัามารถในทาวทะเลืของชาวมอแกน ท�/ม�กน�าเสันอผ่�านชนเผ่�ามอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร(เป0นสั�าค�ญ่ แลืะความสัามารถพ�เศัษน�*ได้�ร�บการยกย�องผ่�านสั�/อในลื�กษณะบอกต�อ อ�างถ3ง อย�างชน�ด้ท�/เร�ยกว�าเหน�อมน1ษย(ด้�วยเม�/อเก�ด้เหต1คลื�/นย�กษ(สั3นาม� อาท�

เก�งแบบคนเม�องท�าไม�ได้� ก�อนเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�“...ด้�นะคนพาไปสั�งเป0นลื1งซึ่าลืามะ เพราะหน�ามรสั1มอย�างน�*ไม�ม�

ใครเขาเอาเร�อเลื.กออกก�นหรอกม�นอ�นตราย แต�ว�าลื1งซึ่าลืามะแกเช�/ยวทะเลืมาก แต�ว�าว�นน�*นแกก.แย�เหม�อนก�น เพราะกว�าแกจะข�บเร�อหางเลืาะคลื�/นจากเกาะไปฝั่=/ งได้�ก�นเวลืาไปกว�า 12 ช�/วโมง ได้�ข�าวว�าเพ�/อนค1ณอ>วกตลือด้ทางเลืย...

...หากด้#ลื1งซึ่าลืามะจากภายนอก ก.จะเด้าไม�ออกเลืยว�าแกเป0นก#ร#แห�งท�องทะเลืชน�ด้ท�/หาต�วจ�บยากในเม�องไทย แลืะเป0นผ่#�น�าเผ่�า มอแน ย�ปซึ่�แห�งท�องทะเลื“ ” กลื1�มสั1ด้ท�ายของเม�องไทย ”

“...ฟูAาอย�างน�*ฝั่นจะตกก.ประมาณท1�ม 2 ท1�มน�/นแหลืะ แต�ว�าหลืานกลื�บไปโรงเร�ยนอาบน�*า อาบท�าก�อนก.ด้� เพราะมาน�/ย�งมได้�พ�กผ่�อน แลื�วหลื�งฝั่นตกลื1งจะตามไป ฟูAาอย�างน�*ฝั่นตกพ�กเด้�ยวแหลืะ...ขากลื�บผ่มคาใจย�/งน�ก เพราะสังสั�ยเหลื�อเก�นว�าลื1งซึ่าลืามะแกเป0นขงเบ�งหร�อไงท�/หย�/งร# �ฟูAาด้�นว�าฝั่นจะตกช�วงไหน แถมย�งตกไม�นานเสั�ยด้�วย...ถ3งแม�ว�าลื1งซึ่าลืามะจะไม�ได้�เป0นห�วหน�า

14

Page 15: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เผ่�ามอแกน แต�ว�าลื1งแกก.เป0น the old man and the sea ในห�วใจผ่ม...”

www.manager.co.th/travel/viewNews. เข�าเม�/อ 2 ก.ย.50.

หลื�งเก�ด้เหต1การณ( ม�การกลื�าวถ3งความพ�เศัษของชาวมอแกนอย�างมาก โด้ยม�การขยายความต�อเน�/องจากสั�/อหน3/งไปย�งอ�กสั�/อหน3/ง เร�/มจากค�าบ�นท3กให�การของ สัราว1ฒ� มาตรทอง น�กแสัด้งท�/ม�ช�/อเสั�ยง ระบ1ในสั�วนน�*ไว�ว�า

“...มอแกนอย#�ก�บน�*ามาท�*งช�ว�ต พอเก�ด้ความเปลื�/ยนแปลืงแบบน�*เขาเลืยกลื�ว สั�กพ�กน�*าก.

ข3*น ผ่มไมได้�ค�ด้ว�าจะม�อะไรผ่�ด้ปกต� ก.เหม�อนน�*าข3*นธิรรมด้า ก.ข3*นไปถ�ายร#ปบนบ�านมอแกนบ�าง น�*าเร�/มข3*นถ3งเอวแลื�ว ผ่มก�บนาธิาน (นาธิาน โอมาน) ย�งเด้�นถ�ายร#ปก�นอย#� ตอนน�*นมอแกนว�/งข3*นเขาก�นหมด้แลื�ว พอน�*าข3*นเร.วก.ม�คนบอกว�า อ�นหน�เร.วๆ ว�/งเร.วๆ ผ่มเด้�นไปอย#�ตรงท�/สั#งหน�อยเพราะน�*าย�งมาไม�เร.วมาก จนน�*าไลื�มาสั#งข3*นเร�/อน จนท�วมบ�านมอแกนซึ่3/งใต�ถ1นสั#งมาก ประมาณ 15 นาท�น�*าก.ลืด้...”

www.sarakadde.com/web/modules.php เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50

หน�งสั�อพ�มพ(คมช�ด้ลื3ก ฉบ�บว�นจ�นทร(ท�/ 3 มกราคม พ.ศั. 2548

(หน3/งสั�ปด้ห(หลื�งเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�)หน�าไลืฟูIสัไตลื( พาด้ห�วข�าวไว�ว�า “ภ#ม�ป=ญ่หาท�องถ�/น มอแกน ช�วยช�ว�ตจากคลื�/นย�กษ(”ซึ่3/งระบ1ว�า สัราว1ฒ� มาตรทองแลืะเพ�/อนรอด้ตายจากสั3นาม�เพราะสั�ญ่ชาตญ่าณของชาวเลืมอแกนท�/ช�วยให�เขาว�/งหน�ข3*นเขาได้�ท�น รวมท�*งชาวมอแกนกว�าร�อยท�/ไม�ม�ใครเสั�ยช�ว�ต

15

Page 16: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

นอกจากน�*นย�งม�การรายงานข�าวเก�/ยวก�บความสัามารถพ�เศัษของชาวมอแกนน�*อย�างต�อเน�/อง เร�/องราวน�*ได้�กลืายเป0นข�อม#ลืสั�าหร�บอ�กหลืายน�กเข�ยนท�/กลื�าวถ3งความพ�เศัษของชาวมอแกน อาท� บทความในเนช�/นสั1ด้สั�ปด้าห(ปJท�/ 13 ฉบ�บท�/ 658 ว�นท�/ 10 มกราคม พ.ศั.

2548 ได้�ช�*ให�เห.นว�า ชาวมอแกนม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/พ�เศัษใกลื�ช�ด้ธิรรมชาต�แต�แตกต�างจากคนท�/วไปจนสัามารถรอด้ช�ว�ตจากคลื�/นสั3นาม�ได้� เช�นเด้�ยวก�บสั�ตว(ป?าต�างๆ ในอ1ทยานแห�งชาต�ยาลื ประเทศัศัร�ลื�งกาท�/อย#�ในพ�*นท�/ประสับภ�ยไม�พบสั�ตว(ถ#กคลื�/นย�กษ(ท�าลืายอย�างมน1ษย(เลืย

“ว�ถ�ชาวมอแกนช�วยพ�นมห�นภ�ย สั3นาม�“ ” ว�ถ�ช�ว�ตท�/ต�องอาศั�ยอย#�ก�นก�บน�*า บวกก�บค�าบอกเลื�าจากมอแกนร1 �นป#?ย�าสั#�ลื#กหลืานร1 �นแลื�วร1 �นเลื�า ให�ตระหน�กว�า น�*าลืด้เร.วก.จะมาเร.ว“ ลืด้มากก.มากมา” จนท1กคนจด้จ�าฝั่=งใจ ณ ว�นน�*ม�นได้�ช�วยให�ชาวมอแกนบนหม#�เกาะสั1ร�นทร( รอด้พ�นจากภ�ยพ�บ�ต�น�*นมาได้�อย�างหว1ด้หว�ด้...”(ค�าใหสั�มภาษณ(ของซึ่าลืามะ)

“...ก�อนหน�าน�*เพ�ยง 2 ว�น ผ่#�ใหญ่�บ�านมอแกนผ่#�น�*ได้�ฝั่=นเห.นลืมเหลื�องพ�ด้พาหม#�บ�านมอแกนพ�งราบเป0นหน�ากลือง เพ�/อลื�างสั�/งไม�ด้�ออกจากหม#�เกาะให�หมด้ พอร# �สั3กต�วต�/นข3*นมาก.ตกใจ ค�ด้ว�าเป0นเร�/องจร�งจ3งน�าความฝั่=นมาเลื�าให�ลื#กเม�ยฟู=ง โด้ยลื#กชายก.บอกว�าฝั่=นเหม�อนก�น เลืยบอกให�ท1กคนระว�งต�วไว� อาจจะเก�ด้เหต1ร�ายได้� จะเป0นเพราะความประจวบเหมาะหร�ออะไรก.ตาม แต�อ�ก 2 ว�นถ�ด้มา ก.เก�ด้คลื�/นย�กษ(สั3นาม�ถลื�มชายฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น รวมท�*งหม#�บ�านมอแกนบนหม#�เกาะสั1ร�นทร(ด้�วย...”

www.bangkokbiznew.com/2004 special/sunami/scoop เข�าเม�/อ 2 ก.ย.50

“...ม�คนเลื�าว�า เม�/อร1 �งเช�าว�นท�/ 26 ธิ�นวาคม พ.ศั. 2548...น�*าทะเลืลืด้ลืงมากผ่�ด้ปกต� น�กท�องเท�/ยวม1งด้#ด้�วยความต�/นเต�น แต�

16

Page 17: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ชาวมอแกนไม� เสั�ยงตะโกนโหวกเหวกให�ร�บข3*นเขา ท1กคนปฏิ�บ�ต�ตาม น�กท�องเท�/ยวท�/ย�งงงๆ แต�เม�/อท1กคนว�/งก.จ�าต�องว�/งด้�วย ว�/งไปข�างหน�าโด้ยไม�ร# �ว�าว�/งท�าไม อ�กเพ�ยงคร# �เด้�ยว...คลื�/นบ�าระห�/าก.สัาด้ซึ่�ด้เข�ามาราวโกรธิเกร�*ยวต�อสั�/งก�ด้ขวาง ท1กอย�างพ�งทลืายหายไปในช�/วเพ�ยงเสั�*ยวนาท�...”

จากบทความเต�าทะเลื บทเร�ยนแห�งทะเลืคลื�/ง เม�/อ 20

ม�.ย. 2548 www. 9dern.com/rsa/view เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50.

“...ชาวมอแกนกลื1�มน�*ได้�กลืายเป0นท�/กลื�าวขานก�นมากย�/งข3*น หลื�งจากท�/สัามารถหน�เอาต�วรอด้จากภ�ยพ�บ�ต�คลื�/นย�กษ(สั3นาม�ถลื�มชายฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น เม�/อว�นท�/ 26 ธิ�นวาคม 2547 ได้�อย�างหว1ด้หว�ด้ เพราะชาวมอแกนได้�สั�งเกตเห.นถ3งความเปลื�/ยนแปลืงของท�องทะเลืก�อนท�/จะเก�ด้คลื�/อนย�กษ( จ3งได้�พาก�นหลืบหน�ข3*นไปอย#�บนเขาสั#ง แต�ก.ต�องพบก�บความยากร�าบากเพราะท�/อย#�อาศั�ยถ#กคลื�/นย�กษ(พ�ด้ถลื�มพ�งเสั�ยหายจนหม...”

กลื1�มศั3กษาชาต�พ�นธิ1(แลืะการพ�ฒนา

www.sri.cmu.ac.th/ethnic/editweb เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50.

มอแกนผู้��ประสื่บชัะติ กรรมแลุ่ะไม%ได�รบก รยอมรบแม�ว�าในสั�/อต�างๆ ม�การน�าเสันอความสัามารถเหน�อคนเม�องท�/วไปของชาวมอแกน แต�

17

Page 18: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ในอ�กทางหน3/ง ได้�ม�การน�าเสันอเร�/องราวเก�/ยวก�บป=ญ่หาในการด้�ารงอย#�ของคนกลื1�มน�*ในหลืายประเด้.น ได้�แก� ป=ญ่หาท�/ด้�นท�าก�น การหาเลื�*ยงช�พ การเป0นผ่#�ท�/ไร�สั�ญ่ชาต� เป0นต�น ด้�งต�วอย�างต�อไปน�*

“พวกทางการเขาม�กจะบอกว�า ท�/สั�ตว(น�*าเหลื�อม�นน�อยลืงเพราะพวกเรา จ�บไปก�นเหมด้ เฮ้�อ...ลื1งก.ย�งงงๆ เพราะตอนท�/ลื1งย�งเลื.กๆ พวกเราก.จ�บป# ปลืา ก�นก�นมาตลือด้ ม�นก.เยอะอย#�เหม�อนเด้�ม เพราะพวกมอแกนจะจ�บก�นป#ปลืาก�นเฉพาะตอนท�/ห�ว...”

“ใช�เวลืาม�อะไรมาหาเรา แต�เวลืาลื1งขอบ�ตรประชาชนไปต�*งหลืายคร�*งแลื�ว ไม�เห.นม�ใครสันใจเลืย ท�*งๆ ท�/ลื1ง ก.เป0นคนไทย เก�ด้เม�องไทย แลืะโตเม�องไทยมาเป0นสั�บๆ ปJแลื�ว...”

www.manager.co.th อ�างแลื�ว “เสั�ยงเพร�ยกจาก ย�ปซึ่�ทะเลื“ ” ว�นถ#กไลื�ท�/ให�นายท1นท�าร�

สัอร(ต...สั1ว�ฒน( คงแปAน จากพอช.องค(การอ�สัระมหาชนท�/ม�บทบาทในการสัร�างบ�านพ�ก

แลืะฟูC* นฟู#อาช�พเหย�/อสั3นาม� ม�เร�/องเลื�าของ ย�ปซึ่�ทะเลื หร�อไทยใหม� ในป=จจ1บ�น...

...ด้�วยเหต1ท�/ไทยใหม�ไม�ค�อยสันใจหร�อขาด้ความเข�าใจเก�/ยวก�บการถ�อครองท�/ด้�นตามกฎหมายท�าให�ท�/ด้�นสั�วนใหญ่�ท�/ไทยใหม� (ซึ่3/งหมายถ3งชาวเลืท�/รวมชาวมอแกนอย#�ด้�วย..ผ่#�เข�ยน) สัร�างบ�านป=กฐานอย#� เป0นท�/ด้�นร�มฝั่=/ งทะเลืท�/เป0นท�/ด้�นสัาธิารณะบ�าง หร�อม�การออกเอกสั�ทธิ�ให�ก�บนายท1นท�บท�/ด้�นท�/ชาวเลือาศั�ยอย#�บ�าง ท�าให�สัภาพชาวเลืกลืายเป0นผ่#�บ1กร1กไปโด้ยปร�ยาย

www.manager.co.th/home/viewnews.เข�าเม�/อ 3 ก.ย.50

“...ป=ญ่หาเก�ด้ข3*นในลื�กษณะเด้�ยวก�นท�*งในชาวมอแกนแลืะชาวเขาด้�*งเด้�ม ก.ค�อ บรรพบ1ร1ษของเขาท�/เก�ด้ในไทยไม�ตระหน�กความ

18

Page 19: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

สั�าค�ญ่ในการแจ�งการเก�ด้ของบ1ตรต�อเจ�าหน�าท�/ของกรมการปกครอง หร�อในบางกรณ�ก.อาจเห.นความสั�าค�ญ่แต�ก.ท�าไม�ได้�ในความเป0นจร�งเพราะอย#�ห�างไกลืมากจากอ�าเภอ หร�อเจ�าหน�าท�/ร �ฐกลื�บปฏิ�เสัธิท�/ร �บแจ�งการเก�ด้ของพวกเขาเหลื�าน�*...”

www.seub.or.th/ept เข�าเม�/อ 3

ก.ย.50

“สื่/น ม ทำ� "มอแกน"อดโซ 2 ป9 ข ยลุ่�กยงชั�พั-ซดม�แติ%"ข�)ฮก"...ขณะน�*ความเป0นอย#�ของชาวมอแกน 75 ครอบคร�วกว�า 300 คนตกอย#�ในสัภาพยากลื�าบาก เน�/องจากหลื�งคลื�/นย�กษ(จ�บปลืาได้�น�อยมาก ท�าให�ไม�ม�รายได้�พอท�/จะไปซึ่�*อข�าว หลืายครอบคร�วหาทางออกด้�วยการไปเป0นขอทานในต�วเม�อง จ.ระนอง... แต�ลืะกลื1�มต�างตกปากร�บค�าว�าจะหาทางช�วยเหลื�อ แต�ผ่�านมาเก�อบ 2 ปJท1กอย�างย�งตกอย#�ในสัภาพเลืวร�ายย�/งกว�าเด้�ม...”

"...ขณะน�*ม�ชาวมอแกนขายลื#กไปแลื�ว 8 คน ในราคาคนลืะ 500

บาท หร�อ 800 บาท แลื�วแต�ความน�าร�ก หากผ่�วขาวก.ราคาแพงหน�อย" นางเนาวน�ตย(กลื�าว แลืะว�า เด้.กชาวมอแกนในหม#�บ�านท�*งสั�*น 132 คนต�างขาด้แคลืนท1กอย�างแม�กระท�/งเสั�*อผ่�า ในจ�านวนน�* 24 คนเป0นเด้.กก�าพร�า หลืายคนเป0นโรคผ่�วหน�ง บางคนขาลื�บโด้ยไม�ทราบสัาเหต1 แต�ก.ไม�ได้�ร�บการด้#แลืด้�านสั1ขภาพอนาม�ย...”มต�ชน ว�นท�/ 25 ธิ�นวาคม พ.ศั. 2549 ปJท�/ 29 ฉบ�บท�/ 10516 ถ#กบ�นท3กไว�ในศั#นย(ประสัานงานเพ�/อท�องถ�/น

www.matichon.co.th/matichon/matichon_detail. เข�าเม�/อ 3 ก.ย. 50

“บนทำ/กชัะติ กรรม......มอแกน...บ�ายว�นท�/ 24 พฤษภาคม 2550 ลื#ก เม�ย ครอบคร�วของมอแกนบ�านเกาะช�าง ต.เกาะพยาม แลืะบ�านเกาะเหลืา ต.ปากน�*า อ.เม�อง จ.ระนอง ได้�ร�บข�าว

19

Page 20: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ร�ายจากนายท1นเจ�าของเร�อท�/พาสัาม� พ�อของเขาไปท�างานในเขตน�านน�*าต�างประเทศัว�า เร�อถ#กจ�บท�/ประเทศัอ�นเด้�ยพร�อมแรงงานในเร�อรวม 21 คนซึ่3/งท�*งหมด้เป0นชาวมอแกน ม�เพ�ยงไตLเร�อแลืะช�างเคร�/องสัองคนท�/เป0นคนไทย ในข�อหาร1กลื�*าน�านน�*าโด้ยไม�ได้�ร�บอน1ญ่าต...”

“... ชาวมอแกนท�/เป0นลื#กเร�อน�*นไม�ม�บ�ตรประชาชนไทย ซึ่3/งตามกฎหมายถ�อว�าไม�ใช�คนไทย การประสัานงานเพ�/อขอความช�วยเหลื�อเบ�*องต�นจากภาคร�ฐของไทยเองก.เป0นเร�/องท�/ยากลื�าบากตามไปด้�วยด้�วยเหต1ผ่ลืด้�านสัถานภาพบ1คคลื ด้�งจะเห.นได้�จากประสับการณ(ในอด้�ตเคยม�มอแกนเกาะเหลืา ไปท�างานระเบ�ด้ปลืาให�นายท1นในน�านน�*าของประเทศัอ�นเด้�ยแลืะถ#กทหารอ�นเด้�ยจ�บได้� ในคร�*งน�*นท�*งหมด้ถ#กจ�าค1กท�/อ�นเด้�ยเป0นเวลืาถ3ง 6 เด้�อนจ3งได้�อ�สัรภาพแลืะเด้�นทางกลื�บประเทศั โด้ยท�/ความช�วยเหลื�อ”

จากเว.ปของไทยเอ.นจ�โอ www.thaingo.org/writer/view.php เข�าเม�/อ 3 ก.ย. 50

จนถ3งว�นน�* มอแกนได้�ร�บการกลื�าวขานเร�/อยมาโด้ยรวมแม�ว�าจะม�ชาวมอแกนอย#�หลืากหลืายถ�/นฐาน หลืายอาช�พแลืะหลืากว�ถ�ช�ว�ต แต�ภาพลื�กษณ(ของมอแกนต�*งแต�ในช�วงก�อนเก�ด้ภ�ยพ�บ�ต�แห�งหม#�เกาะสั1ร�นทร( อ�นเป0นแหลื�งท�องเท�/ยว แลืะเป0นแหลื�งเก�ด้ต�านานมอแกนเก�งกลื�าเหน�อธิรรมชาต�ช�วยคนให�รอด้พ�นสั3นาม�ย�งได้�ร�บการกลื�าวขว�ญ่ถ3งแม�ว�าช�วงสั3นาม�ม�ชาวมอแกนเสั�ยช�ว�ตจ�านวนมากในหลืายพ�*นท�/ ป=จจ1บ�นย�งม�การเสันอข�าวต�างๆ หากม�อะไรเก�/ยวก�บมอแกนข3*นมา ม�การเข�ามาผ่ลื�ตภาพยนตร(เก�/ยวก�บมอแกน ม�การน�าเสันอข�าวสัารมอแกนในแง�ม1มต�างๆ ท�/เก�/ยวโยงก�บสั3นาม�แลืะความสัามารถพ�เศัษในด้�านสั�ญ่ชาต�ญ่าณ ภ#ม�ป=ญ่ญ่าแห�งท�องทะเลื พร�อมๆ ไปก�บการน�าเสันอป=ญ่หาต�างๆ อย�างต�อเน�/องโด้ยฝั่?ายต�างๆ ในนามของ ชาวเลื มอแกน ผ่#�ม�

20

Page 21: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

แบรนด้(ในด้�านความเช�/ยวชาญ่ในท�องทะลืแต�ย�งคงถ#กกระท�าจากอ�านาจร�ฐอ�านาจท1นอย#�อย�างต�อเน�/อง

คว มเป-นแทำ�ของคนทำ��ถู�กเร�ยกว% มอแกนจากการรวมรวมต�วอย�างข�อเข�ยน แลืะงานการสั�/อสัารผ่�านต�ว

อ�กษรต�างๆ ท�/ได้�น�าเสันอแง�หลืากแง�ม1มของช�ว�ตชนเผ่�าท�/ถ#กคนนอกเร�ยกว�า มอแกน ด้�งท�/ได้�กลื�าวมาแลื�วน�* ผ่#�ศั3กษาว�จ�ยได้�พยายามเข�าถ3งสัถานะสัภาพความเป0นจร�งของชนเผ่�าโด้ยได้�เข�าไปสั�มภาษณ(พ#ด้ค1ยก�บกลื1�มชาวมอแกน ซึ่3/งโด้ยท�/วไปกลื1�มชาต�พ�นธิ1(ท�/ถ#กเร�ยกมอแกนม�กไม�พ#ด้ค1ยในรายลืะเอ�ยด้ก�บคนแปลืกหน�า ยกเว�นด้�งท�/พบในสั�/อท�/ม�คนอย�าง ซึ่าลืามะ หร�อซึ่าลืาเมา ผ่#�ได้�ร�บการสัถาปนาจากท�/ท�าการอ1ทยานหม#�เกาะสั1ร�นทร(ให�เป0นผ่#�แทนของชาวมอแกนท�/น� *นท�าการสั�/อสัารบอกกลื�าวก�บชาวอ�/นต�อในเร�/องราวของชาวมอแกน

ขณะทำ��ภ พัลุ่กษณ#ของมอแกนทำ��ถู�กสื่��อสื่ รผู้% นสื่��อติ% งๆ ว% เป-นชั วเลุ่ชั วน�) อนย �งใหญ% เป9� ยมลุ่�นด�วยภ�ม ป<ญญ เหน�อกว% ธ์รรมชั ติ แติ%สื่ �งทำ��ผู้��ว จยได�พับปะพั�ดค�ยกบกลุ่ ยเป-นสื่ �งทำ��ม�คว มลุ่ดน�อยถูอยลุ่งอย�%ม กจ กสื่ �งทำ��รบร��ผู้% นสื่��ออย�%ม ก

ผ่#�ว�จ�ยได้�เข�าไปพบปะพ#ด้ค1ยก�บ อรวรรณ หาญ่ทะเลืย อาย1 21

ปJ12 ซึ่3/งเป0นแกนน�าเยาวชนของกลื1�มชนมอแกนท�/หม#�บ�านท�บตะว�น อ�าเภอตะก�/วป?า จ�งหว�ด้วพ�งงา ซึ่3/งลื1กข3*นมาเป0นกลื1�มแกนสั�าค�ญ่ในการพ�ฒนาศั#นย(ว�ฒนธิรรมมอแกนท�บตะว�น แลืะผ่#�ประสัานงานหลื�กของการด้�าเน�นการจ�ด้ต�*งว�ทย1ชมชนคนมอแกนบ�านท�บตะว�น โด้ยม�รายลืะเอ�ยด้ด้�งน�*

อรวรรณ ได้�อธิ�บายว�า แท�จร�งแลื�วชนชาวมอแกนซึ่3/งม�กระจ�ด้กระจายอย#�หลืายกลื1�มในแถบทะเลือ�นด้าม�นท�*งในหม#�เกาะแลืะชายฝั่=/ งหลืายจ�งหว�ด้ของไทยต�างต�องม�ว�ถ�ช�ว�ตเหม�อนชนกลื1�มน�อย

12 สั�มภาษณ( อรวรรณ หาญ่ทะเลื ณ หม#�บ�านท�บตะว�น อ.ตะก�/วป?า จ.พ�งงา 30 สั�งหาคม พ.ศั. 2550.

21

Page 22: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�/วไปในสั�งคมไทย ท�/ไม�ม�ใครให�ความสั�าค�ญ่แถมย�งได้�ร�บการด้#ถ#กต�อเน�/องยาวนานในฐานบ1คคลืแปลืกประหลืาด้ ด้�งค�ากลื�าวของเธิอว�า

“แต�ก�อนหน#อย#�น�/เด้�นไปเร�ยนเสันาน1ก#ลืท�/ตะก�/วป?าน�/โด้นเด้.กคนอ�/นขวางก�อนห�นใสั� เพ�/อนบางคนก.โด้นน�*าแข.งขวาง ไปตลืาด้ค1ยก�บแม� พวกแม�ค�าเขาก.ว�า ไอ�พวกพม�าก.ม� มอแกนไม�ใช�ไทย บางท�ร# �สั3กเหม�อนไม�ใช�คน”

อรวรรณ กลื�าวว�า เหต1การณ(สั3นาม�ท�าให�อย�างน�อยว�ถ�ช�ว�ตของกลื1�มชนชาวมอแกนท�/ม�ก�นอย#�

กว�า 50 ครอบคร�วท�/บ�านท�บตะว�นได้�ร�บการยอมร�บมากข3*นจากสั�งคมภายข�างเค�ยงโด้ยเฉพาะอย�างย�/งจากภาคร�ฐ ค�อ ทางท�/ว�าการอ�าเภอ ท�/แต�ก�อนม�อะไรไม�เคยเปEด้ร�บฟู=ง หร�อให�สั�/งใด้ก�บชาวมอแกนท�/น�/ จนเม��อม�สื่/น ม คนพั�ดถู/งว% มอแกนเก%ง รอดติ ย ชั%วยคนไว�ได�อ�ก เข ก=ยอมรบเร ม กข/)น แติ%ก=ไม%ได�ให�สื่ ทำธ์ อะไรม กข/)นนก เพั�ยงแติ%เด=กๆ ไม%ถู�กรงเก�ยจเหม�อนแติ%ก%อน เพราะหน�วยงานต�างๆ มาช�วยเรามาก แต�ป=ญ่หาอ�/นๆ ก.ย�งม�อย#�มาก เพ�ยงแต�ว�าม�โอกาสัพ#ด้มากข3*นเท�าน�*นเอง

“จร�งๆ มอแกนอย�างเราบรรพบ1ร1ษก.สัอน ก.บอกเร�/องพวกน�*ว�า น�*าลืด้ก�อนมาก คลื�/นใหญ่�จะมาอะไรท�านองเน�/ย แต�ไม�ใช�ว�า มอแกนเช�/อก�นหมด้ ก.แลื�วแต�คน มอแกนไม�ใช�อย#�ก�บแต�ทะเลื เด้.กร1 �นใหม�ก.ไปโรงเร�ยน ร1 �นกลืางก.ร�บจ�างเป0นช�าง เป0นแรงงานท�าในเม�องมานานแลื�วไม�น�อย ท�/อย#�ก�บทะเลืก.สั�วนหน3/งพวกน�*ค�อยร# �ด้�จร�ง แต�ท�/วไปม�นไม�ใช�มอแกนท�*งหมด้ท�/เขาร�บร# �ก�นหรอกพ#ด้จร�งๆ มอแกนตอนสั3นาม�ตายก.เยอะเหม�อนคนอ�/น”

แม�ว�ากลื1�มชนมอแกนซึ่3/งรวมถ3งท�/บ�านท�บตะว�นได้�ร�บความเสั�ยหายอย�างหน�กจากคลื�/นย�กษ(สั3นาม� แต�ก.ได้�ร�บความช�วยเหลื�ออย�างมาก

22

Page 23: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จากองค(กรภายนอกเพราะการน�าเสันอของสั�/อท�/ถ�อว�ามอแกนแปลืกแตกต�างจากผ่#�อ�/น แลืะย�งคงม�ป=ญ่หาในเร�/องความไร�สั�ญ่ชาต� แลืะเอกสัารสั�ทธิ�ในท�/ด้�นท�าก�นในฐานชนกลื1�มน�อย ด้�งท�/กลื1�มมอแกนท�บตะว�นได้�ร�บการช�วยเหลื�อจากหลืายองค(กร อาท� ม#ลืน�ธิ�เด้.ก ม#ลืน�ธิ�ช1มชนไท องค(กร Save the Children สั�าน�กงานพ�ฒนาองค(กรช1มชน (พอช.)

อย�างไรก.ตาม กลื1�มชนมอแกนท�/บ�านท�บตะว�นแห�งน�*ย�งคงม�ป=ญ่หาข�ด้แย�งในเร�/องสั�ทธิ�ท�าก�นท�/กลื1�มมอแกนไม�ม�โฉนด้หร�อเอกสัารสั�ทธิ�ในการครอบครองพ�*นท�/แม�ว�าจากค�าบอกเลื�าจะย�นย�นหน�กแน�น�าว�ากลื1�มชนมอแกนได้�อาศั�ยท�/อย#�ท�/น�/มาก�อนเหต1การณ(สั3นาม�เป0นเวลืาหลืายช�/วอาย1คน แต�ข�อข�ด้แย�งย�งคงอย#�ในศัาลืท�/ฝั่?ายเจ�าท�/ด้�นท�/ไม�ใช�มอแกนม�โฉนด้แลืะเอกสัารสั�ทธิ�ถ#กต�องตามกฎหมายไทยในการครอบครงอแผ่�นด้�นท�/ชาวมอแกนอย#�ค�อนข�างช�ด้เจน

ศั�ร�พลื สั�จจาพ�นธิ1( ผ่#�ประสัานงานเคร�อข�ายว�ทย1ช1มชนภาคใต�13 กลื�าวว�า กลื1�มคนชาวมอแกนท�/หม#�บ�านท�บตะว�นแห�งน�* ก.เหม�อนก�บชาวมอแกนอ�กหลืายท�ท�/ถ#กด้#หม�/นด้#แคลืน จนกระท�/งม�เหต1การณ(สั3นาม� เขาจ3งได้�ร�บสั�ทธิ�จากการกลื�าวถ3งมากข3*นโด้ยเฉพาะอย�างย�/งจากสั�/อ ถ�าสั�/อไม�ได้�น�าเสันอเร�/องราวของกลื1�มคนเหลื�าน�* พวกเขาก.ถ#กปลื�อยปะลืะเลืยตามยถากรรมเหม�อนท�/ผ่�านมา

แต�สั�/งท�/สั�/อน�าเสันอม�นก.ไม�ใช�ท�*งหมด้ จร�งๆ ว�ถ�ช�ว�ตของมอแกนก.เป0นกลื1�มท�/ม�ว�ฒนธิรรมรวมหม#�เหม�อนคนไทยสัม�ยโบราณมากกว�า เป0นคนท�/อย#�ก�บธิรรมชาต� หาอย#�หาก�นย�งช�พก�นไป ซึ่3/งก.ม�คต�ค�าสัอนมากมายเหม�อนก�น

“พอสั�/อพ#ด้ถ3งมอแกนก�นเยอะเขาก.ได้�ร�บความสันใจ ได้�ร�บโอกาสัเยอะข3*นจร�ง แต�ป=ญ่หาอ�/นก.ย�งม�อย#�เยอะต�องสั#�ก�นต�อ เราก.ได้�แต�หว�งว�า ว�ทย1ช1มชนท�/เราเอามาให�จะได้�เป0นเคร�/องม�อสั�/อสัาร

13 สั�มภาษณ(ศั�ร�พลื สั�จจาพ�นธิ1( ณ จ�งหว�ด้กระบ�/ 31 สั�/งหาคม พ.ศั. 2550.

23

Page 24: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

บอกกลื�าวด้�วยต�วของเขาก�นเอง แต�ก.ไม�ร# �ว�าจะไปได้�แค�ไหน” เขากลื�าวสั�าหร�บมอแกนบ�านท�บตะว�นว�นน�*ว�ทย1ช1มชนก�าลื�งเร�/มออกอากาศั

เร�/องราวของพวกเขาเอง ตามค�าสั�มภาษณ(ของอรวรรณได้�แต�หว�งว�าจะเป0นเคร�/องในการสั�/อกลื�าวเร�/องราวของมอแกนท�/ต�องการสั�/อสัารก�บคนข�างในมอแกนแลืะก�บสั�งคมภายนอกด้�วยต�วมอแกนเองบทำว เคร ะห#ว% ด�วยข�อค�นพับคว มสื่มพันธ์#อ� น จ สื่��อ แลุ่ะมอแกน

จากการรวบรวมข�อม#ลืเก�/ยวก�บกลื1�มชนมอแกนท�*งจากเน�*อหาการน�าเสันอผ่�านสั�/อ แลืะการข�อม#ลืจากการสั�มภาษณ(แกนน�าด้�งท�/ได้�กลื�าวมาแลื�ว พบว�า ภาพลื�กษณ(ของมอแกนผ่�านสั�/อก�บสัภาพความเป0นจร�งในว�ถ�ช�ว�ตชาวมอแกน ม�ความหลืากหลืายแตกต�างก�นไป โด้ยเฉพาะอย�างย�/งภาพลื�กษณ(ท�/มอแกนถ#กเร�ยกโด้ยรวมว�าเป0นกลื1�มคนท�/ม�ความเช�/ยวชาญ่พ�เศัษเก�/ยวก�บเร�/องของทะเลือ�นเป0นเพราะการรอด้ช�ว�ตจากคลื�/นย�กษ(สั3นาม�ของกลื1�มมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร( ขณะท�/ในความจร�งม�มอแกนกระจายต�วในหลืากหลืายอาช�พแลืะหลืายพ�*นท�/ ลื�กษณะด้�งกลื�าวเป0นสั�วนสั�มพ�นธิ(โด้ยตรงก�บบทบาทของสั�/อในการเลื�อกน�าเสันอ แง�ม1ม“ ” ช�ว�ตของชาวมอแกน ซึ่3/งกระท�าผ่�านการค�ด้สัรรแลืะจ�ด้วางด้�วยเกณฑ์(แห�งความเป0นข�าว (News criteria) ท�/แตกต�างก�น อ�นม�ผ่ลืโด้ยตรงต�อการสัร�างวาทกรรมท�/มาก�าหนด้ต�าแหน�งแลืะอ�านาจในทางสั�งคมให�ก�บชนเผ่�ามอแกน ด้�งแจกแจงรายลืะเอ�ยด้ได้�ด้�งน�*

เกณฑ์#คว มเป-นข% วกบเกณฑ์#คว มเป-นมอแกนการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนผ่�านสั�/อ พ�จารณาแบ�งได้�ใน 2

ลื�กษณะสั�าค�ญ่ค�อ หน3/ง)การน�าเสันอในด้�านว�ถ�ช�ว�ตท�/เหน�อธิรรมด้าแตกต�างจากคนอ�/น แลืะ สัอง)การน�าเสันอในด้�านป=ญ่หาในการด้�ารงช�พของชาวมอแกน ซึ่3/งท�*งสัองประเด้.นม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวในด้�านความแปลืก (unusual)อย#�ในต�วมากเพ�ยงพอท�/ท�าให�สั�/อ แลืะผ่#�สั�งสัารอ�/นท�/ไม�ใช�มอแกนเลื�อกน�าเสันอให�สั�งคมได้�ร�บร# �

24

Page 25: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

1. เกณฑ์(ความเป0นข�าวในช�ว�ตท�/เหน�อธิรรมด้าของมอแกน สั�/อได้�น�าเสันอต�*งแต�ก�อนการเก�ด้สั3นาม� โด้ยม�ภาพลื�กษณ(ของมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�สั1ร�นทร(เป0นต�วแทนมอแกนท�*งหมด้ในสัายตาของสั�/อ โด้ยน�าเสันอในลื�กษณะเป0นกลื1�มคนท�/ม�ความสัามารถในด้�านท�องทะเลื ซึ่3/งเป0นความสัามารถพ�เศัษท�/คนอ�/นไม�ม� สัอด้คลื�องก�บเกณฑ์(ข�าวในเร�/องความแปลืก แลืะไม�คาด้ค�ด้ (unexpected) ว�าสัามารถท�าได้� อาท� การด้�าน�*าลื3กได้�โด้ยไม�ม�อ1ปกรณ(ช�วย การหย�/งร# �ฟูAาฝั่นในทะเลื

ท�/สั�าค�ญ่ไปกว�าน�*น เม�/อเก�ด้เหต1สั3นาม�มอแกนในสัถานท�/ท�องเท�/ยวแห�งน�*ไม�เสั�ยช�ว�ต ย�/งเป0นการเสัร�มเพ�/มพลื�งแห�งเกณฑ์(ความเป0นข�าวได้�ครบถ�วน กลื�าวค�อ การน�าเสันอเร�/องน�*ในยามท�/เก�ด้ภ�ยพ�บ�ต�ขนาด้ใหญ่�คนจ�านวนมากให�ความสั�าค�ญ่ (Audience concern) แลืะถ�อว�าม�ความใกลื�ช�ด้(proximity)ก�บผ่#�คนจ�านวนมากรวมถ3งคนเม�อง เพราะเป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้ในพ�*นท�/ท�องเท�ยวด้�วย ซึ่3/งได้�ม�การน�าเสันอเร�/องน�*ออกไปในป=จจ1บ�นท�นด้�วน(Timeliness)ย�งผ่ลืให�ตระหน�กว�าอาจม�ความเปลื�/ยนแปลืง(potential for change)ม�คนรอด้ช�ว�ตได้�อ�ก

อ�กท�*งบ1คคลืผ่#�เปEด้ประเด้.นในเร�/องน�*เป0นด้าราท�/ม�ช�/อเสั�ยง (Prominence) ท�/สัามารถรอด้ช�ว�ตได้�ด้�วยการว�/งตามกลื1�มชาวมอแกนซึ่3/งเป0นเร�/องท�/เหลื�อเช�/อ(Human interest) คนอยากร# �อยากเห.น เพราะเป0นสั�/งท�/ไม�คาด้ค�ด้ว�าจะม�ได้�(unexpected)อ�นเพราะมอแกนม�ความสัามารถร# �ได้�ท�นเม�/อยามน�*าลืด้(unusual) ท�าให�เก�ด้ผ่ลืในทางด้�ม�คนรอด้ช�ว�ต(impact) อ�นเป0นสั�/งท�/ข�ด้แย�งก�บสัภาพการณ(ของคนท�/วไป (conflict) แลืะอ�กหลืายพ�*นท�/ประสับภ�ย

2. เกณฑ์(ความเป0นข�าวในป=ญ่หาการด้�ารงช�พของชาวมอแกน แม�สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บป=ญ่หาของชาวมอแกนเน�นการเสันอในแง�ท�/มอแกนเป0นชนเผ่�าท�/แตกต�างจากคนไทยโด้ยท�/วไปจ3งไม�ได้�ร�บสั�ทธิ�ท�/เท�าเท�ยมก�บคนอ�/นๆ ไม�ได้�ร�บบ�ตรประชาชน แลืะไม�ม�เอกสัารสั�ทธิ�ในท�/ด้�นท�าก�น แม�ว�าได้�อาศั�ยอย#�ในประเทศัไทยมาเป0นเวลืานาน การน�าเสันอเร�/องน�*เป0นไปด้�วยการเลื�อกสัรรจากเกณฑ์(ความเป0นข�าวเร�/องของข�อข�ด้

25

Page 26: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

แย�ง(conflict) การถ#กเอาร�ด้เอาเปร�ยบได้�ร�บผ่ลืกระทบ (impact)

ต�อการด้�าเน�นช�ว�ตเป0นประเด้.นน�า โด้ยอาศั�ยความแปลืก(unusual)

ในการด้�ารงว�ถ�ช�ว�ตเป0นเน�*อหาประกอบของเร�/อง ท�*งน�*ในเน�*อหาท�/น�าเสันอเก�/ยวก�บป=ญ่หาของมอแกนสั�วนใหญ่�เป0น

ไปในลื�กษณะของป=ญ่หาเฉพาะของมอแกนเป0นสั�าค�ญ่ ไม�ได้�ม�การแสัด้ง หร�อน�าเสันอให�เห.นถ3งความเช�/อมโยงของป=ญ่หาท�/เก�/ยวข�องเก�/ยวพ�นก�บคนอ�/นในสั�งคม หากแต�เท�ยบเค�ยงให�เป0นไปในลื�กษณะป=ญ่หาเด้�ยวก�บชาวเขา หร�อชนกลื1�มน�อยๆ จ3งท�าให�เน�*อหาม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวในด้�านอ�/นๆ น�อยกว�า แม�หลื�งเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�แลื�วการน�าเสันอเก�/ยวป=ญ่หาต�างๆ ก.ย�งเป0นไปในลื�กษณะเด้�ม

ด้�วยความท�/ม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/น�อยกว�า การน�าเสันอเร�/องเก�/ยวก�บป=ญ่หาของชาวมอแกนในหลืายพ�*นท�/ จ3งถ#กจ�าก�ด้วงไม�ได้�ถ#กขยายผ่ลืต�อมากน�กเม�/อเปร�ยบเท�ยบก�บเร�/องความสัามารถพ�เศัษ หร�อการรอด้พ�นจากเหต1การณ(สั3นาม�ของชาวมอแกนท�/หม#�เกาะสั1ร�นทร(ท�/ม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/มากจนครบถ�วนในท1กด้�าน เร�/องของมอแกนในแง�ม1มน�*จ3งได้�ร�บการกลื�าวถ3ง แลืะน�าเสันออย�างต�อเน�/องในหลืายสั�/อ โด้ยสั�/อลืะท�*งหร�อให�ความสั�าค�ญ่น�อยก�บมอแกนในพ�*นท�/อ�/นท�/เสั�ยช�ว�ตจ�านวนมาก รวมถ3งป=ญ่หาต�างๆ ท�/มอแกนลื�วนเป0นผ่#�ถ#กกระท�าท�*งสั�*น เพราะเร�/องราวเหลื�าน�*นไม�สัอด้คลื�องก�บประเด้.นข�าวท�/ได้�ถ#กก�าหนด้จากเกณฑ์(ความเป0นข�าวน�*แลื�วจ3งม�สั�ทธิ�เพ�ยงน�อยท�/ช�ว�ตมอแกนอ�นแท�จร�งจะก�าวเข�ามาสั#�พ�*นท�/สั�/อได้� เกณฑ์(ความเป0นมอแกนจ3งตกอย#�ภายใต�เกณฑ์(แห�งความเป0นข�าวไม�น�อย

บทำบ ทำของสื่��อกบก รร�)อสื่ร� งมอแกน ผ่ลืพวงจากการย3ด้โยงเกณฑ์(ความเป0นข�าวด้�งกลื�าวได้�สัะท�อนให�

เห.นถ3งบทบาทของสั�/อมวลืชนท�/ม�ต�อชนเผ่�ามอแกนในด้�านต�างๆ อย�างช�ด้เจนด้�งน�*

1. มอแกนในบทบาทผ่#�ร �กษาประต#ข�าวสัารของสั�/อ ( Gate keeping ) สั�/อมวลืชนได้�เลื�อกน�าเสันอเฉพาะบางแง�ม1มท�/ม�ความน�า

26

Page 27: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

สันใจอ�นเป0นไปตามเกณฑ์(ความเป0นข�าว ซึ่3/งในบทบาทน�*สั�/อเป0นผ่#�ค�ด้เลื�อกแง�ม1มข�าวสัารของชาวมอแกนมาน�าเสันอ พร�อมก�บการก�าหนด้วาระข�าวสัารของมอแกน(Agenda setting) ซึ่3/งพบได้�ว�า สั�/อมวลืชนให�ความสั�าค�ญ่ก�บแง�ม1มความเหน�อมน1ษย(ท�/วไปของชาวมอแกนมากกว�าประเด้.นช�ว�ตมอแกนด้�านอ�/น แลืะย�งเลื�อกม1มของชาวมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร( เป0นต�วแทนความจร�งของชาวมอแกนอ�/นๆ ซึ่3/งม�ความสัอด้คลื�องก�บสัภาพความเป0นจร�งของชนกลื1�มน�*เพ�ยงน�อย

2. มอแกนในบทบาทผ่#�ต�ความของสั�/อ ( Interpretation ) จากเน�*อหาท�/ได้�น�าเสันอมามอแกนถ#กสั�/อแลืะผ่#�ท�/เข�ามาใช�สั�/อหร�อน�าเสันอเร�/องของมอแกนผ่�านสั�/อต�ความท�*งในด้�านข�ด้ความสัามารถเหน�อมน1ษย(หร�อความสัามารถพ�เศัษ ซึ่3/งม�สั�วนจร�งเฉพาะบ1คคลืเท�าน�*นไม�ใช�เป0นความจร�งในว�ถ�ช�ว�ตของชาวมอแกนท�/กระจายต�วอย#�ในหลืายจ�งหว�ด้ของฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น เพราะเร�/องความสัามารถพ�เศัษในการท�าเร�อ ด้�าน�*า หร�อความสัามารถในการหย�/งร# �ถ3งเร�/องสั3นาม� พบว�าเป0นความเช�/อสั�วนบ1คคลืในกลื1�มมอแกน เพราะเป0นค�าสัอนของบรรพบ1ร1ษซึ่3/งป=จจ1บ�นม�การบอกกลื�าวบ�างในบางแห�งบางท�/โด้ยเฉพาะกลื1�มมอแกนท�/ต�องอาศั�ยหร�อหาก�นในท�องทะเลื แต�สั�าหร�บครอบคร�วท�/อย#�บนฝั่=/ ง หร�อร�บจ�างท�/วไปก.ไม�ได้�เช�/อหร�อม�ความสัามารถในสั�วนน�* เร�/องด้�งกลื�าวม�ได้�เป0นความเช�/อท�/น�บถ�อเป0นการท�/วไป หากแต�สั�/อต�ความให�ก�บมอแกน

3. มอแกนในบทบาทผ่#�เฝั่Aาระว�งของสั�/อ ( Watchdog ) บทบาทน�*พบว�าในสั�/อได้�ม�น�าเสันอเร�/องเก�/ยวก�บป=ญ่หาต�างๆ ท�/เก�/ยวก�บสั�ทธิ�แลืะสั�ญ่ชาต�ของคนมอแกนในหลืายพ�*นท�/ ข3*นอย#�ก�บว�าผ่#�สั�งสัารในสั�/อน�*นเป0นกลื1�มคนสั�งก�ด้ใด้ หากเป0นกลื1�มน�กพ�ฒนาท�/อย#�อาศั�ยก.เป0นการน�าเสันอป=ญ่หาเร�/องสั�ทธิ�ในท�/ด้�น หากเป0นน�กสั�ทธิ�มน1ษยชนหร�อน�กว�ชาการก.เป0นเร�/องของชาต�พ�นธิ1(แลืะการม�สั�ญ่ชาต�ท�/ถ#กต�องตามกฎหมายในพ�*นท�/ต�างๆ ตลือด้จนม�การน�าเสันอข�อก�งวลืเก�/ยวก�บ

27

Page 28: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ค1ณภาพช�ว�ต การศั3กษา การด้�ารงอย#�ร �วมก�บคนในสั�งคมใหญ่ แต�พบมากน�กในการต�ด้ตามตรวจสัอบการด้�าเน�นการแก�ไขป=ญ่หาต�างๆ ให�ก�บมอแกนกลื1�มต�างๆ การแสัด้งบทบาทท�/เพ�/มเต�มในสั�วนของการเป0นผ่#�เช�/อมโยง(Linkage) ของสั�/อในสั�วนน�*จ3งขาด้หายไป

4. มอแกนในบทบาทการสัร�างความบ�นเท�งของสั�/อ ( Entertainment ) จากเน�*อหาในสั�/อท�/น�าเสันอเร�/องราวของมอแกนอย�างโด้ด้เด้�นในเร�/องความสัามารถพ�เศัษ ความเก�งกาจ ตลือด้จนการน�าเสันอเร�/องของมอแกนของเหลื�อเช�/อระท3กท�*งก�อนแลืะหลื�งคลื�/นย�กษ(สั3นาม� มอแกนเป0นทร�พยากรสั�าค�ญ่ท�/สั�/อใช�น�าเสันอเร�/องอย�างบ�นเท�งท�*งในร#ปแบบข�าว บทความต�างๆ

บทบาทท�/สั�าค�ญ่ย�/งโด้ยรวมอ�นเป0นผ่ลืจากการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนท�/โด้ด้เด้�นค�อบทบาทในก รยกสื่ถู นะมอแกน (Status

conferral) ท�/ได้�สัร�างการร�บร# �ใหม�โด้ยรวมให�คนร�บร# �มอแกนในฐานะคนเก� ง ผ่#�ม�ความสัามารถพ�เศัษแห�งท�องทะเลื ไม�ว�าเป0นมอแกนท�/ใด้ก.ตาม

ข�อค�นพับคว มสื่มพันธ์#ว ทำกรรมกบอ� น จทำ��ม�ติ%อมอแกน1. สั�/อใช�วาทกรรมสัร�างให�มอแกนม�อ�ตตลื�กษณ(เฉพาะมากย�/งข3*น การน�าเสันอเร�/องราวข�าวสัารเก�/ยวก�บช�ว�ตชาวมอแกนภายใต�ร#ป

แบบของข�าวท�/ต�องม�ประเด้.น ม�ความน�าสันใจตามเกณฑ์(ความเป0นข�าว เพ�/อให�ผ่#�อ�านจ�านวนมากสันใจต�ด้ตาม น�บเป0นกระบวนการในการสัร�างผ่ลื�ต(constitute)ความจร�งข3*นมาช1ด้หน3/ง ซึ่3/งย�งผ่ลืให�เก�ด้อ�ตตลื�กษณ((identity) ใหม�แก�ชนชาวมอแกน ท�/ให�ความหมาย(significance)ไปถ3งความเป0นชาวเผ่�าท�/ม�ความเช�/ยวชาญ่ในท�องทะเลืเป0นสั�าค�ญ่ ม�ภาพของความเป0นคนแปลืกแตกต�างจากผ่#�อ�/น ไม�ม�การศั3กษา ถ#กเอาร�ด้เอาเปร�ยบจากผ่#�ท�/ม�อ�านาจกว�าเป0นเน�*อรองต�ด้ตามมา

การน�าเสันอของสั�/อภายใต�พ�*นท�/ซึ่�*อแลืะเง�/อนเวลืาอ�นจ�าก�ด้(Limited time and space) ท�าให�การน�าเสันอม�ลื�กษณะ

28

Page 29: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จ�าก�ด้ต�วลืงมาไม�สัามารถอธิ�บายรายลืะเอ�ยด้ต�างๆ ท�/สัลื�ลืซึ่�บซึ่�อน น�บเป0นการจ�ด้วางต�าแหน�งให�มอแกนในสัถานะเด้�ยวก�นหมด้ คลื�ายก�บมอแกนในแหลื�งท�องเท�/ยวอย�างหม#�เกาะสั1ร�นทร(ท�/ทางอ1ทยานจ�ด้วางต�าแหน�งไว�เป0นของแปลืกโชว(น�กท�องเท�/ยวได้� ซึ่3/งเม�/อเก�ด้สั3นาม�ก.ย�/งท�าให�ต�าแหน�งในทางสั�งคมของชาต�พ�นธิ1(มอแกนในสั�งคมถ#กยกระด้�บสั#งย�/งข3*นเป0นแบบแผ่นการร�บร# �เด้�ยวก�นไม�หมด้ ไม�ว�าเป0นมอแกนบนแผ่�นด้�นใหญ่� หร�อในเกาะแก�งแห�งท�องทะเลื

การน�าเสันอจ3งเป0นลื�กษณะของการกลื�าวโด้ยรวมอย�างเข�าใจง�ายๆ สั�าหร�บคนท�/วไป (oversimplify) ท�าให�เก�ด้ภาพลื�กษณ(ในการร�บร# �ของคนท�/วไปท�*งท�/สัภาพท�/แท�จร�งมอแกนม�ใช�ม�เพ�ยงกลื1�มเด้�ยวม�กระจายอย#�หลืายแห�ง ท�*งตามเกาะแก�งแลืะแผ่�นด้�นใหญ่�ท�/ม�ป=ญ่หามากมายท�บซึ่�อนอย#�

วาทกรรมจากสั�/อจ3งกลืายเป0นสั�/งกด้ท�บท�าให�มอแกนม�ลื�กษณะเฉพาะลืงมา เข�าใจได้�ง�ายไม�สัลื�บซึ่�บซึ่�อน เป0นผ่ลืให�ประเด้.นป=ญ่หาในด้�านอ�/นๆ ท�/เก�/ยวข�องในกลื1�มต�างๆ ของชาวเลืเหลื�าน�*ถ#กบ�ด้บ�งซึ่�อนเร�นลืด้ความสั�าค�ญ่ลืงไปอ�นน�าเป0นอ�านาจแห�งการน�ยาม(the power to

name)จากสั�/อผ่#�อย#�นอกช1มชนมอแกน 2. สั�/อเป0นพ�*นท�/ของผ่#�อ�/นในการสัร�างวาทกรรมให�มอแกนภายใต�พ�*นท�/สั�/อซึ่3/งน�บเป0นพ�*นท�/สัาธิารณะ(public sphere) ท�/

สัามารถสัร�างการร�บร# �เก�/ยวก�บเร�/องต�างๆ ได้� พบว�าในเร�/องของมอแกน ชนเผ่�าน�*น�บเป0นของแปลืก ท�/ถ#กน�ยามไปต�างๆ โด้ยกลื1�มบ1คคลืต�างๆ อาท� น�กข�าวสัายท�องเท�/ยว น�กเข�ยน คนเข�ยนสัก#>ป น�กว�ชาการด้�านชาต�พ�นธิ1(ศั3กษา น�กเคลื�/อนไหวสั�ทธิ�มน1ษยชน น�กพ�ฒนาท�/อย#�อาศั�ย หลืายฝั่?ายเข�ามาพ#ด้ถ3งมอแกนอย�างเป0นจร�งเป0นจ�งตามแต�เบ�*องหลื�งแห�งความสันใจของแต�ลืะฝั่?าย

มอแกนจ3งเป0นผ่#�ถ#กน�ยาม โด้ยไม�ม�โอกาสัน�ยามตนเอง การสัร�างการร�บร# �ของมอแกนต�อผ่#�อ�/นจ3งข3*นก�บว�าใครเข�ามาน�ยามให�มอแกนไปในแง�ม1มใด้ ซึ่3/งลื�วนแต�เป0นการน�ยามจากข�างนอกเข�ามาก�าหนด้ความ

29

Page 30: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เป0นมอแกนท�/อย#�ข�างใน โด้ยเฉพาะอย�างย�/งเม�/อเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�ได้�น�ามอแกนไปสั#�การถ#กน�ยามอย�างต�อเน�/องถ3งความเก�งกลื�าสัามารถแม�ผ่#�ท�/ไม�ได้�เข�าพบเจอหร�อใกลื�ช�ด้ด้�วยตนเองก.ม�สั�ทธิ�น�ยามให�มอแกนต�อๆ ก�นไปโด้ยใช�ข�อความในคร�*งใหม�ในสั�/อท�/ถ�อว�าเป0นข�อความสัาธิารณะกลื�าวถ3งเร�/องน�*จนกลืายเป0นวาทกรรมใหม�จด้จารไว�ให�มอแกนจนกลืายเป0นภาพเหมารวม (stereotype) ถ3งความเป0นมอแกนท�/ไม�สัร�างความย1�งยากซึ่�บซึ่�อนแต�น�าสันใจให�คนอ�/นได้�ม�จ�นตนาการถ3งภาพลื�กษณ(ของมอแกนแม�ไม�ตรงสัอด้คลื�องก�บความจร�งมากน�กก.ตาม อ�นเป0นผ่ลืจากผ่#�ท�/เข�ามาน�ยามมอแกนไม�ได้�เข�าไปให�ถ3งรห�สัของมอแกนด้�วยตนเองเป0นสั�าค�ญ่

อย�างไรก.ตามการท�/มอแกนได้�ร�บการกลื�าวขานถ3งความสัามารถด้�วยวาทกรรมใหม�ผ่�านสั�/อจนเป0นท�/ร �/าลื�อ ได้�ท�าให�เก�ด้การเปEด้พ�*นท�/ให�ก�บมอแกนในฐานะคนพ�เศัษได้�ม�โอกาสัในการแสัด้งต�วตนในท�/ต�างๆ แตกต�างจากเด้�มท�/ถ#กก�นไว�ให�เป0นคนแปลืกแยกจากคนท�/วไปในพ�*นท�/ต�างๆ แลืะท�าให�มอแกนหลืายพ�*นท�/เป0นท�/ร# �จ�กแลืะได้�ร�บการช�วยเหลื�อจากหลืายฝั่?ายในฐานะผ่#�ม�ช�/อเสั�/ยงแม�เป0นช�/อเสั�/ยงท�/ตนเองไม�ได้�สัร�างข3*นก.ตาม

3.วาทกรรมสั�/อน�าอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ห�ก�บมอแกนในฐานะผ่#�ถ#กระท�า การม�วาทกรรมใหม�โด้ยเฉพาะอย�างย�/งในด้�านของความสัามารถ

พ�เศัษต�างในการหย�/งร# �เร�/องทะเลืท�*งๆ ท�/เป0นเพ�ยงสั�วนหน3/งในว�ถ�การด้�ารงช�พ น�บเป0นการยกสัถานะแห�งความม�อ�านาจอ�นศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนข3*นมาต�*งวางให�สั�งคมได้�ประจ�กษ(ผ่�านข�อความข�อเข�ยนต�างในสั�/อ ท�าให�อ�านาจน�*ถ#กสัถาปนาเข�าไปในความเป0นมอแกนท�/ม�อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�น�*ขณะท�/คนอ�/นหร�อ คนท�/วไปไม�ม� อ�านาจน�*น�าไปสั#�การยอมร�บสัถานะความเป0นคนพ�เศัษมอแกน ไม�ใช�ความเป0นคนไทยปกต�ของมอแกน เป0นการเปEด้พ�*นท�/ของอ�านาจอ�สัระในต�วมอแกนให�สัาธิารณะประจ�กษ( แต�ไม�ได้�ถ#กเช�/อมโยงไปย�งอ�านาจทางสั�งคมการเม�องมน1ษย(ในสั�งคมไทยคนหน3/งพ3งได้�

30

Page 31: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�*งน�*การศั3กษาพบว�า การจ�ด้วางวาทกรรมใหม�เก�/ยวก�บอ�านาจพ�เศัษของมอแกนในช�วงการเก�ด้เหต1สั3นาม�น�บเป0นจ1ด้ต�ด้ขวางเช�/อมร�อยให�คนท�/วไปได้�ยอมร�บอ�านาจพ�เศัษของมอแกนในสั�วนน�*พร�อมก�บการม�จ�นตนาการถ3งในฐานะคนแปลืกแห�งท�องทะเลื ซึ่3/งไม�ได้�แตกต�างไปจากการม�วาทกรรมถ3งชาวเขา หร�อชนเผ่�ากระเหร�/ยงคอยาวผ่#�ถ#กน�ยามเช�นก�น

ขณะท�/สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บสัภาพป=ญ่หาความไร�สั�ญ่ชาต� สั�ทธิ�ต�างๆ อย�างกว�างขวางเช�นก�น การน�าเสันอของกลื1�มน�กพ�ฒนา น�กว�ชาการผ่�านสั�/อเองก.ไม�สัามารถน�าพาให�ให�เก�ด้อ�านาจสั�งคมการเม�อง เพราะได้�ถ#กก�นออกไปสั#�ความเป0นอ�/นแลื�วไม�ม�ความเก�/ยวข�องโยงใยก�บผ่1�คนในสั�งคม

ป=ญ่หาต�างๆ ท�/เก�/ยวข�องก�บมอแกนกลื�บด้#เหม�อนถ#กก�นให�เป0นเฉพาะป=ญ่หาของชนกลื1�มมอแกนเอง ไม�ใช�ป=ญ่หาของสั�งคม ไม�ใช�แม�แต�เป0นป=ญ่หาของร�ฐท�/ต�องร�บผ่�ด้ชอบ ซึ่3/งตรงก�นข�ามก�บวาทกรรมในเร�/องอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนท�/เข�ามาสั�มพ�นธิ(ก�บผ่#�คนท�/วไปผ่�านเหต1การณ(ภ�ยพ�บ�ต�ขนาด้ใหญ่� จ3งน�บได้�ว�าสั�/อไม�สัามารถน�าพาอ�านาจอ�สัระหร�ออ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนเข�าสั#�การม�อ�านาจทางสั�งคมการเม�องอ�นเป0นผ่ลืให�มอแกนย�งคงตกเป0นคนชายขอบท�/แตกต�างไปจากประชาชนคนอ�/นคว มสื่ร�ป

จากผ่ลืการศั3กษาท�/กลื�าวมาแลื�วน�*นได้�แสัด้งให�เห.นอย�างช�ด้เจนว�า อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ท�/ม�อย#�ของมอแกนอ�นได้�ร�บการสัถาปนาผ่�านวาทกรรมจากสั�/อท�/อย#�ภายใต�เง�/อนแห�งกฎเกณฑ์(แลืะบทบาทของการสั�/อข�าวสัาร นอกจากอ�านาจน�*ไม�ได้�ถ#กเปลื�/ยนผ่�านไปเป0นอ�านาจในทางสั�งคมการเม�องแลื�ว หากแต�อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�เหลื�าน�*นย�งถ#กกด้ท�บถ#กคนนอกกระท�าให�มอแกนกลืายเป0นต�วแทนอ�านาจอ�สัระศั�กด้�9สั�ทธิ�เป0นต�วแสัด้งทางสั�ญ่ลื�กษณ(ค#�สัถานท�/ท�องเท�/ยวหร�อถ#กนายท1นผ่#�ม�อ�านาจทาง

31

Page 32: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เศัรษฐก�จเหน�อกว�ามาเลื�อกใช�ความสัามารถพ�เศัษไปสัร�างความม�/งค�/งในร#ปแบบต�างๆ

มอแกนยงไม%สื่ ม รถูม�โอก สื่เข� ถู/งอติติลุ่กษณ#ในแบบสื่งคมป<จจ�บนทำ��ม�คว มเทำ% เทำ�ยมก�นในทางกฎหมายแลืะสั�ทธิ�ด้�านอ�/นๆ แม�กระท�/งสั�ทธิ�เสัร�ภาพในการน�ยามตนเองผ่�านจร�ยธิรรม ค1ณธิรรมของกลื1�มตน หากแต�ถ#กก�าหนด้ต�วตนด้�วยคนอ�/นตามท�/สั�/อได้�น�ยามอ�ตตลื�กษณ(ความเป0นต�วตนไว�ให� ด้�งน�*นการเป0นบ1คคลืท�/ม�สั�ทธิ�ต�ด้สั�นใจในเร�/องอ�านาจของตนได้�อย�างเสัร�ภายใต�ระบอบประชาธิ�ปไตยจ3งย�งไม�ม�ว�นไปถ3ง เพราะพวกเขาเหลื�าน�*ได้�ถ#กจ�ด้วางต�าแหน�งไว�เพ�ยงในขอบเขตในอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ท�/อ�สัระไม�ย3ด้โยงก�บอ�านาจทางสั�งคมการเม�องภายนอกท�/เขาด้�ารงอย#�จนท�าให�ตกอย#�ในสัภาวะแตกต�าง

32