Transcript
Page 1: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

มอแกน...สื่��อ กบอ� น จของผู้��ถู�กกระทำ� สื่�ระชัย ชั�ผู้ก

คว มน� ในระบอบสั�งคมประชาธิ�ปไตยเสัร� น�กการเม�องย�อมได้�ร�บอ�านาจ

หากประชาชนต�ด้สั�นใจเลื�อกพวกเขาเข�าสั#�สัถาบ�นอ�านาจ ข�าราชการหากสัอบผ่�านเกณฑ์(แลืะได้�ร�บแต�งต�*งผ่�านฐานทางข�อกฎหมายก.ม�อ�านาจในการบร�หารงานให�แผ่�นด้�น แต�สั�าหร�บสั�/อไม�เป0นท�/แน�ช�ด้น�กว�าว�าม�ฐานท�/มาของอ�านาจจากแห�งใด้ เพราะต�วสัถาบ�นสั�/อเองก.เป0นเพ�ยงฐานกลื1�มคนท�าธิ1รก�จซึ่3/งไม�ผ่�ด้อะไรก�บคนท�ามาค�าขายท�/วไป หากต�างก�นเพ�ยงสั�/อขายความจร�งท�/เก�ด้ข3*นหร�อท�/ด้�ารงอย#�ในสั�งคม

ด้�งน�*นอาจกลื�าวได้�ว�า รากฐานอ�านาจของสั�/อหลื1ด้ไหลืมาจาก ความจร�ง ท�/แอบอ�งก�บความอยากร# �อยากเห.นของคนในสั�งคมน�*นเอง ซึ่3/งโด้ยท�/วไปไม�ม�ใครได้�ม�โอกาสัร# � หร�อเข�าถ3ง สั�/อจ3งเป0นต�วกลืางเช�/อมโยงความจร�งหร�อข�อเท.จจร�งจากแห�งหนต�าบลืหน3/งไปย�งอ�กหลืายถ�/นฐาน อ�นม�สั�วนสัานสัร�างสั�งคมแลืะผ่#�คนให�เก�ด้ความร# � ความเข�าใจซึ่3/งก�นแลืะก�นในทางหน3/งทางใด้ พร�อมๆ ก�นไปก�บการเพ�/มหร�อลืด้สัถานะของผ่#�คนท�/ได้�ถ#กน�าเสันอผ่�านสั�/อตามแง�ค�ด้ม1มมองท�/ถ�ายทอด้ไปจากต�วสั�/อเอง

ขณะท�/กลื1�มมน1ษย(กลื1�มหน3/งท�/ถ#กเร�ยกขานในนาม มอแกน“ ” ด้#เหม�อนได้�ถ#กโชคชะตาพลื�กผ่�นท�*งผ่ลื�กแลืะด้�นให�อย#�ในสัภาพท�/ม�แลืะไม�ม�อ�านาจในสั�งคมไทยมาอย�างต�อเน�/องยาวนาน แม�ว�ากลื1�มชาต�พ�นธิ1(น�*ม�ศั�กด้�9แลืะสั�ทธิ�ความเป0นมน1ษย(ท�/ผ่1ด้ข3*นพร�อมก�บภ#ม�หลื�งทางประว�ต�ศัาสัตร(ว�ฒนธิรรมประเพณ�ของเผ่�าพ�นธิ1(ตนมาแสันนาน แต�การตกอย#�ท�ามกลืางสั�งคมใหญ่�ใช�หร�อไม�ว�าอ�านาจในต�วตนลื�วนถ#กลืด้ทอน

จ1ด้ต�ด้ผ่�านพงศั(พ�นธิ1(สั�าค�ญ่อ�นหน3/งในเสั�นทางช�ว�ตผ่#�คนท�/ถ#กเร�ยกว�า มอแกน ด้#เหม�อนจะหน�ไม�พ�นเหต1การณ(ธิรณ�พ�บ�ต�คลื�/นย�กษ( สั3 น�กศั3กษาปร�ญ่ญ่าเอก หลื�กสั#ตรปร�ชญ่าด้1ษฎ�บ�ณฑ์�ตสัาขาสั�/อสัารมวลืชน คณะวารสัารศัาสัตร(แลืะ

สั�/อสัารมวลืชน มหาว�ทยาลื�ยธิรรมศัาสัตร( อาจารย(ประจ�าภาคว�ชาสั�/อสัารมวลืชน คณะมน1ษยศัาสัตร( มหาว�ทยาลื�ยรามค�าแหง

1

Page 2: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

นาม� ท�/คร�าช�ว�ตผ่#�คนไปไม�ต�/ากว�า 5,000 ในเขตพ�*นท�/ชายฝั่=/ งอ�นด้าม�นของไทย ท�/น�/เองสั�/อก�บมอแกนได้�พบเจออ�กคร�*งด้�วยแง�ม1มช�ว�ตท�/เปลื�/ยนไป

สื่��อม�ปฏิ สื่มพันธ์#เชั%นไรกบกลุ่�%มชั ติ พันธ์#น�)แลุ่ะม�ฐ นค ดอ งอ� งกบสื่ �งใดเป-นสื่� คญ มอแกนได�อ� น จเพั �มข/)นหร�อลุ่ดลุ่งอย% งไรในสื่ภ พัแทำ�จร ง เป-นสื่ �งทำ��ก รศึ/กษ น�)ม�%งค�นห ค� ติอบเพั��อเป-นฐ นค ดค� น/งถู/งอ� น จสื่��อแลุ่ะอ� น จคนทำ��ถู�กผู้สื่มปนเปจนชั�ว ติติ�องหนเหเปลุ่��ยนแปลุ่งแลุ่ะเปลุ่��ยนไป

แนวค ดแลุ่ะว ธ์�ก รศึ/กษ ในการศั3กษาเร�/องมอแกน...สั�/อ ก�บอ�านาจของผ่#�ถ#กกระท�าน�* ผ่#�ศั3กษาใช�ว�ธิ�การเก.บข�อม#ลืโด้ยศั3กษาจาก 3 สั�วนค�อ

1)ศั3กษาจากเอกสัารท�/ม�การต�พ�มพ(ผ่�านทางสั�/อสั�/งพ�มพ(ท�/ถ#กบ�นท3กไว�ในเว>ปไซึ่ด้(ต�างๆ

2)สั�มภาษณ(แกนน�าเยาวชนศั#นย(การเร�ยนร# �มอแกนบ�านท�บตะว�น อ.ตะก�/วป?า จ.พ�งงา

3)สั�มภาษณ(ผ่#�ประสัานงานเคร�อข�ายว�ทย1ช1มชนภาคใต�ผ่#�ท�างานร�วมก�บชาวมอแกน

สั�าหร�บหลื�กแนวค�ด้ทฤษฎ�แลืะการศั3กษาท�/เก�/ยวข�อง ผ่#�ศั3กษาได้�รวบรวมหลืายแนวค�ด้มาเป0นเคร�/องม�อน�าทางในการสัะสัางร�*อค�นความจร�งอ�นท�บซึ่�อนระหว�างสั�/อก�บมน1ษย(กลื1�มหน3/ง หลื�กเกณฑ์(ความเป0นข�าว (News criteria) น�บเป0นกรอบเกณฑ์(ให�เข�าถ3งความในใจบางประการของสั�/อในการเลื�อกน�าเสันอข�าวสัารสั#�สัาธิารณะควบค#�ไปก�บแนวค�ด้ในบทบาทหน�าท�/ของสั�/อ(The Role of Mass Media) ท�/ท�าได้�แลืะได้�ท�าก�นอย�างหลืากหลืายตามแต�สั�/อปราถนาเลื�อก

2

Page 3: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ขณะเด้�ยวก�นเม�/อกลื�าวถ3งมอแกนในฐานะมน1ษย(ท�/ด้�ารงว�ถ�ผ่#กพ�นก�บสั�งคมย�อมต�องพ�จารณาบางแง�ม1มจากท�*งแง�ม1มของการธิ�ารงอ�ตตลื�กษ(ท�/กระท�าอย#�ในฐานะการเป0นวาทกรรม (Discursivity) แลืะแง�ค�ด้หลื�กการเช�งอ�านาจ (Power) ท�*งอ�านาจจากมน1ษย(ต�อสั�งคม แลืะอ�านาจของการให�ความหมาย (The Power to name) เพ�/อค�นหาการจ�ด้แลืะการถ#กจ�ด้วางไว�ในต�าแหน�งแห�งท�/ในทางวาทกรรมแลืะกระท�าในสั�งคม หลื�กการแนวค�ด้ต�างๆ ได้�ม�ผ่#�น�าเสันอไว�อย�างหลืากหลืาย ผ่#�ศั3กษาได้�ก�าหนด้เลื�อกเพ�ยงมาบางสั�วนท�/สัามารถสัานสัร�างกรอบค�ด้อ�นสัอด้คลื�องก�บเปAาหมายในการศั3กษาท�/พอแจกแจงได้�ด้�งน�*

แนวค ดเกณฑ์#คว มเป-นข% ว (News Criteria)

สั�/อมวลืชนแขนงข�าวไม�ว�าจะอย#�ในระบบสั�งคมการเม�องใด้ ม�กม�หลื�กการสั�าค�ญ่ๆ ในการเลื�อกสัรรน�าเสันอสัถานการป=จจ1บ�นต�างๆ ท�/เก�ด้ข3*นไปย�งสัาธิารณชนอย�างกว�าง ๆ ตาม เกณฑ์(การค�ด้สัรรข�าว ( News Criteria ) ท�/ม�ลื�กษณะร�วมโด้ยท�/วไปด้�งน�*1

1. เป0นเหต1การท�/อย#�ในความสันใจของผ่#�ร �บสัารกลื1�มเปAาหมาย(Audience Concern)

2. เป0นเหต1การณ(ท�/อย#�ท�ามกลืางความเปลื�/ยนแปลืง (Potential for change)

3. เป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้เหน�อความคาด้หมายของคนสั�วนใหญ่� Unexpected

4. เป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้ข3*นในป=จจ1บ�น (Timeliness) หร�อม�สัด้ในต�วเหต1การณ(

5. เป0นเหต1การณ(ท�/ม�ความใกลื�ช�ด้ก�บประชาชนกลื1�มผ่#�ร �บสัาร (Proximity)

6. เป0นเร�/องร�/องท�/ม�ผ่ลืกระทบจากเหต1การณ(อย�างกว�างขวาง (Impact)

7. เป0นเร�/องท�/ม�ความโด้ด้เด้�นของต�วบ1คคลืหร�อสัถานท�/ (Prominence)

1 Len Granato. Reporting & Writing News. Prentice Hall. New York. 1991. p. 28-29

3

Page 4: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

8. เป0นเร�/องท�/อย#�ท�ามกลืางความข�ด้แย�ง (Conflict)

9. เป0นเร�/องน�*นต�องม�แง�ม1มสั�สั�นเป0นท�/สันใจของมน1ษย(ป1ถ1ชน (Human Interest)

สั�/งเหลื�าน�*น�บได้�ว�าเป0นกรอบเกณฑ์(ในการเลื�อกสัรรเหต1การณ(ต�างๆท�/เก�ด้ข3*นเข�าสั#�การ

ร�บร# �ของประชาชนในร#ปประเด้.นข�าว แต�ท�*งน�*ก.ย�งข3*นก�บระบบสั�งคมท�/สั�/อมวลืชนฝั่=งต�วอย#� หากอย#�ต�างสั�งคมก�นย�อมให�ความสั�าค�ญ่ในการค�ด้เลื�อกเหต1การณ(สั#�ความเป0นข�าวแตกต�างก�น2 กลื�าวโด้ยท�/วไปผ่#�สั�/อข�าวอาจม�ได้�ตระหน�กว�าตนเองม�เกณฑ์(เหลื�าน�*ท�/ช�ด้เจนแต�เป0นไปโด้ยความร# �สั3กหร�อประสับการณ(ว�าสั�/งใด้น�าจะเป0นข�าวใหญ่� หร�อข�าวเลื.ก เพราะในการค�ด้เลื�อกข�าวน�*นน�กข�าวม�กจะเลื�อกสั�/งท�/เขาสันใจค�ด้ว�าคนท�/วไปจะให�ความสันใจไปตามธิรรมชาต�ของมน1ษย( (Human Interest) ท�/ม�ความอยากร# �อยากเห.นเร�/องต�างๆ แต�เม�/อแยกแยะแจกแจงเหต1การณ(ต�างๆ ท�/น�าเสันอผ่�านสั�/อมวลืชนลื�วนหน�ไม�พ�นเกณฑ์(ความเป0นข�าวเหลื�าน�*ไปได้�

บทำบ ทำสื่��อมวลุ่ชันทำ��ม�ติ%อสื่งคม บทบาทของสั�/อมวลืชนท�/ม�ต�อสั�งคมเป0นไปใน 2 ลื�กษณะกลื�าวค�อ

เป0นสั�/งท�/สั�/อเลื�อกท�/จะแสัด้งบทบาทน�*นๆ ก�บ เป0นบทบาทท�/เก�ด้จากการท�าหน�าท�/ของสั�/อมวลืชนท�/ได้�น�าเสันอเร�/องราวให�สั�งคมได้�ร�บร# �เป0นสั�าค�ญ่3 แต�ท�*งสัองลื�กษณะสั�/อลื�วนม�บทบาทท�/สั�าค�ญ่ๆ ด้�งน�*

1. สั�/อมวลืชนข�าวท�าหน�าท�/เสัม�อน ผ่#�ร �กษาประต# ( Gatekeeper) ข�าวสัาร เป0นผ่#�เลื�อกสัรรข�อม#ลืแลืะค�ด้สัรร แง�ม1ม” ” 4 ข�าวสัารมาให�ก�บสัาธิารณชนในสั�งคมน�*น ๆ ได้�ร�บร# �โด้ยเลื�อกจากความร# �สั3ก ความค�ด้เห.นของตน ว�าเป0นม1มมองท�/สั�งคมควรได้�ร�บร# �ร �บทราบ

2 เสัถ�ยร เชยประท�บ.ระบบสั�/อสัารมวลืชนเปร�ยบเท�ยบ. คณะน�เทศัศัาสัตร( จ1ฬาลืงกรณ(

มหาว�ทยาลื�ย. พ.ศั. 2546. หน�า 54-61.

3 Paul Manning. News and News Source Critical Introduction. SAGE Publications. 2001 London. Pp.61.

4 Ibid, Len Granato, pp. 20.

4

Page 5: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

2. สั�/อมวลืชนสัามารถท�าหน�าท�/ของการเป0นผ่#�เฝั่Aาระว�งภ�ย (Surveillance) ให�ก�บคนในสั�งคมกลื1�มต�างๆ โด้ยการสัอด้สั�องด้#แลืป=ญ่หาเง�/อนปมต�างๆ ท�/ม�โอกาสัเป0นอ�นตรายของผ่#�คนมาน�าเสันอก�อนเหต1การณ(เหลื�าน�*นจะม�อ�นตรายมากข3*นหร�อกว�างขวางมากข3*น 5

3. สั�/อมวลืชนในบทบาทการเป0นผ่#�ต�ความเหต1การณ( (Interpretation)ต�างๆ เพ�/ออรรถาธิ�บายท�/มาท�/ไป หร�อน�ยของเหต1การณ(เร�/องราวเหลื�าน�*นให�ประชาชนท�/วไปท�/ไม�ได้�อย#�ในบร�บทของเหต1การณ(น�*นได้�เข�าใจแจ�มช�ด้ แต�การต�ความย�อมหลื�กไม�พ�นการปนเปC* อนทรรศันะของผ่#�สั�/อข�าวเอง

4. สั�/อมวลืชนในบทบาทการเช�/อมโยงสั�งคม (Linkage) อ�นเก�ด้จากการหย�บยกเลื�อกรายงานสัถานการณ(จากแหลื�งต�างๆ ของสั�/อมวลืชนจนท�าให�ประชาชนผ่#�ร �บสัารในต�างช1มชนสั�งคมได้�ร�บร# �แลืะ ร# �สั3ก“ " ถ3งความใกลื�ช�ด้เก�/ยวข�องเช�/อมโยงต�อก�นอ�กด้�วย

5. สั�/อมวลืชนก�บบทบาทการสั�งผ่�านค�าน�ยม (Transmission

of Values) เก�ด้จากการเลื�อกน�าเสันอข�อเท.จจร�ง เหต1การณ(แลืะเร�/องราวจากแหลื�งต�างๆ ย�อมเป0นการสั�งผ่�านการร�บร1 �ผ่�านค�าน�ยม ความเช�/อ บรรท�ด้ฐานของสั�งคมในเหต1การณ(น�*นๆ ไปย�งผ่#�ร �บสัารผ่�านทางเน�*อหา ภาษา แลืะลื�ลืาการน�าเสันอในการรายงานสัถานการณ(ต�างๆ จนท�าให�ประชาชนผ่#�ร �บสัารเก�ด้การร�บร# �แลืะเร�ยนร# �ว�าสั�/งน�*นๆ เป0นสั�/งท�/ด้� หร�อเป0นสั�/งท�/ไม�ด้� จนน�าไปสั#�การร�บร# � ซึ่3มซึ่�บแลืะจด้จ�า 6. สั�/อมวลืชนในในบทบาทการให�ความบ�นเท�ง (Entertainment)อ�นเป0นการท�าหน�าท�/ด้�านการให�ความบ�นเท�ง (entertainment) เพ�/อตอบสันองอารมณ(ความร# �สั3กให�ก�บประชาชนได้�เก�ด้ความสับายใจ ด้�งท�/พบเห.นได้�จากการเลื�อกข�าวสัารเบาๆ (soft-

news) หร�อข�าวท�/ม�สั�สั�นสัน1กสันาน สัอด้แทรกเพ�/อไม�ให�การรายงานเหต1การณ(ในรอบว�นเต.มไปด้�วยความเคร�งเคร�ยด้

5 Joseph r. Dominick, The Dynamics of Mass Communication, fourth edition, 1994, Mc

Graw- Hill, Inc, New York, pp. 34.

5

Page 6: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จากท�/กลื�าวมาบทบาทเหลื�าน�*นได้�เก�ด้ข3*นท�*งโด้ยความต�*งใจในการเลื�อกกระท�าหร�อแสัด้งบทบาทด้�งกลื�าว แลืะเป0นไปโด้ยไม�ได้�ต�*งใจ หากแต�เก�ด้จากผ่ลืของการน�าเสันอข�อม#ลืข�าวสัารสั#�สัาธิารณะของสั�/อมวลืชนน�*นๆ หลืายต�อหลืายคร�*งสั�/อมวลืชนไม�ได้�ต�องการยกย�องบ1คคลืใด้บ1คคลืหน3/ง แต�การน�าเสันอเร�/องความแปลืก หร�อความน�าสันใจตามเกณฑ์(ข�าว ท�าให�ประชาชนร# �สั3กหร�อร�บร# �ว�าบ1คคลืน�*นเป0นคนสั�าค�ญ่ หร�ออาจถ3งข�*นเป0นว�รบ1ร1ษได้� ซึ่3/งถ�อว�าสั�/อมวลืชนม�สั�วนสั�าค�ญ่ต�อบทบาทในการยกสัถานะบ1คคลืเข�าสั#�การร�บร# �ของสั�งคม (Status conferral)

แนวค ดว% ด�วยเร��อง อติติลุ่กษณ# อ� น จ แลุ่ะว ทำกรรม ก รก%อร�ปของอติติลุ่กษณ#ในหน�งสั�อ ประชาสั�งคม“ ” 6 ของอาจารย(ธิ�รย1ทธิ บ1ญ่ม� ได้�กลื�าว

ถ3งอ�ตตลื�กษณ(ของผ่#�คนในสั�งคมป=จจ1บ�นอ�นเป0นแบบหลื�งย1คจาร�ต (Post conventional identity) ว�าม� 3 ลื�กษณะสั�าค�ญ่ค�อ

1. บ1คคลืม�เสัร�แลืะม�ความเท�าเท�ยมก�นในทางกฎหมายแพ�ง อ�นหมายถ3งสั�ทธิ�ในการได้�เป0นเจ�าของทร�พย(สั�นของตน

2. การเป0นต�วตนหร�อบ1คคลืท�/ม�เสัร�ภาพในเช�งจร�ยธิรรม ค1ณธิรรม อ�นถ�อว�าต�วคนม�สั�วนท�/จะเลื�อกเช�/อ เลื�อกน�บถ�อศัาสันาใด้ก.ได้�

3. การเป0นบ1คคลืท�/ม�สั�ทธิ�ต�ด้สั�นใจในเร�/องอ�านาจได้�อย�างเสัร�ภายใต�ระบอบประชาธิ�ปไตย

สัามลื�กษณะน�*อาจารย(ธิ�รย1ทธิเร�ยกว�าเป0นอ�ตตลื�กษณ(ของการเป0นมน1ษย(ในย1คสัม�ยใหม� แต�ในสัภาพความเป0นจร�ง การม�อ�ตตลื�กษณ( การม�เสัร�ภาพ ความเท�าเท�ยมก�นในด้�านต�างๆ บ1คคลืหน3/งๆ ท�/อย#�ในสั�งคมม�สัามารถก�าหนด้หร�อกระท�าด้�วยตนเองได้�อย�างตรงไปตรงมา หากแต�ว�าช�ว�ตในความม�อ�ตตลื�กษณ(น�*นลื�วนถ#กก�าหนด้จากฐานทางอ�านาจท�/สั�งคมมอบหมาย แบ�งป=นให�เป0นสั�าค�ญ่

6 ธิ�รย1ทธิ บ1ญ่ม�. ประชาสั�งคม. กร1งเทพฯ สัายธิาร พ.ศั. 2547 น.195.

6

Page 7: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

Jurgen Habermas ได้�อรรถาธิ�บายไว�ว�า การก�อร#ปของอ�ตตลื�กษณ( หร�อความเป0นต�วตนของผ่#�คนกลื1�มต�างๆ น�*น ลื�วนต�องกระท�าผ่�านการยอมร�บซึ่3/งก�นแลืะก�นของผ่#�คนภายในกลื1�มสั�งคมน�*นๆ หร�อท�/เร�ยกว�า (mutual recognition) ซึ่3/งถ#กย3ด้โยงอย#�ในขอบเขตของโครงสัร�างจร�ยธิรรม ค1ณธิรรม ความเช�/อในแต�ลืะย1คสัม�ยด้�วยท�/ม�สั�วนสั�าค�ญ่ในการก�าหนด้การร�บร# �แลืะจ�าก�ด้ขอบเขตอ�านาจให�ก�บแต�ลืะผ่#�คนในสั�งคม

ลุ่กษณะของอ� น จจากลื�กษณะด้�งกลื�าวท�าให�ต�องใคร�ครวญ่ถ3งลื�กษณะของอ�านาจ

ของผ่#�คนในสั�งคมให�ช�ด้เจน ซึ่3/งโด้ยปกต�ม�กค�ด้ถ3งอ�านาจในการสั�/งการ หร�อ�านาจทางการเศัรษฐก�จการเม�องในการม�อ�ทธิ�พลืเหน�อผ่#�อ�/น แต�ในอ�กด้�านหน3/งอ�านาจน�บว�าม�ความสัลื�บซึ่�บซึ่�อนด้�งท�/ Michel

Foucault7 ช�*ให�เห.นว�า อ�านาจม�มาได้�หลืายร#ปแบบหลืายท�ศัทาง อาท� ขณะท�/นายจ�างม�อ�านาจทางเศัรษฐก�จในการจ�างงานคนงานให�ท�าการผ่ลื�ตให� นายจ�างก.ม�อ�านาจทางการเม�องในการควบค1มว�น�ยของคนงานในการท�างานได้�ด้�วย ท�*งน�*อ�านาจย1คใหม�ไม�ได้�ข3*นก�บการค1มพ�*นท�/แต�เพ�ยงอย�างเด้�ยว หากย�งม�ม�ต�ท�/มองไม�เห.นอย#�มากมาย เพราะอ�านาจค�อสั�/งท�/เราต�ด้ต�*งให�ก�บสั�/งต�างๆ ในสัถานการณ(ท�/สัลื�บซึ่�บซึ่�อนของการต�อสั#�ช�วงช�งย1ทธิศัาสัตร(ในสั�งคม แลืะอ�านาจย�งเป0นเหม�อนโครงสัร�างอย�างหน3/งท�/เปEด้ทางให�ผ่#�คนเข�าไปสัวมบทบาทในฐานะผ่#�กระท�าแลืะผ่#�ถ#กกระท�า เช�น เป0นหมอ เป0นคนไข� เป0นคร# เป0นทหาร ขณะยศั สั�นต�สัมบ�ต�8 แบ�งประเภทของอ�านาจเพ�/อการศั3กษาว�เคราะห(ไว�ค�อนข�างช�ด้เจนแลืะครอบคลื1มม�ต�ทางๆ ไว�ใน 2 ลื�กษณะค�อ หน3/ง) อ�านาจอ�สัระหร�ออ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ� หมายถ3งความสัามารถของผ่#�คนในการกระท�าบางอย�างซึ่3/งอย#�ในโลืกของเทพผ่#�ศั�กด้�9สั�ทธิ�เหน�อ

7 Michel Foucoult. Power The essential works of Foucault,1954-1984. New York. The New Press 2000.

pp.131-132.8 ยศั สั�นต�สัมบ�ต�. อ�านาจ บ1คลื�กภาพ แลืะผ่#�น�าการเม�องไทย. กร1งเทพฯ. พ�มพ(คร�*งท�/ 2 สั�าน�กพ�มพ(

น�าไท. น.184-186.

7

Page 8: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ม1นษย(หร�อเป0นสั�/งท�/เช�/อว�าม�อย#�ในปรากฎการณ(ธิรรมชาต�ต�างๆ หร�ออาจเป0นสั�/งท�/เราเช�/อว�าม�อย#�ในจ�นตภาพไร�ต�วตนท�/แฝั่งเร�นอย#�ท�ามกลืางผ่#�คน เป0นพลื�ง ค1ณลื�กษณะแลืะความสัามารถในการกระท�าบางอย�างท�/คงอย#�อย�างอ�สัระได้�ด้�วยตนเอง แลืะหากได้�ร�บการยอมร�บจากผ่#�ม�อ�านาจก.จะท�าให�อ�านาจน�*นเป0นอ�านาจทางสั�งคมการเม�องได้�ด้�วยเช�นก�น

สัอง) อ�านาจทางสั�งคมการเม�อง หมายถ3งสั�/งท�/เก�ด้ข3*นจากความพยายามในการค�นหามาตราการในการควบค1มบ�งค�บผ่#�อ�/นม�ใช�สั�/งศั3กด้�9สั�ทธิ�ท�/อ�สัระในตนเองหากแต�เป0นความสัามารถในการควบค1มบงการแลืะม�อ�ทธิ�พลืเหน�อทร�พยากรมน1ษย( เง�น ท�/ด้�น ป=จจ�ยการผ่ลื�ต อ�านาจน�*จ3งม�ความชอบธิรรมในร#ปแบบแลืะระด้�บท�/แตกต�างก�นออกไปในสั�งคมว�ฒนธิรรมต�างๆ ซึ่3/งเป0นท�/ยอมร�บของแต�ลืะสั�งคมเพ�/อใช�ในการจ�ด้ระเบ�ยบแลืะควบค1มบ�งค�บพฤต�กรรมของสัมาช�กในสั�งคม อ�นเป0นอ�านาจท�/มาพร�อมก�บต�าแหน�งหน�าท�/ ม�ใช�ในฐานะต�วบ1คคลื

จากลื�กษณะความแตกต�างทางอ�านาจท�*งสัองประการน�*นได้�สัะท�อนให�เห.นลื3กลืงไปว�า สั�/งท�/อย#�เบ�*องหลื�งแลืะสั�าค�ญ่มากกว�าไปน�*นค�อการน�ยามว�าสั�/งใด้เป0นอ�านาจซึ่3/งม�ท�/มาจากการให�ค�าน�ยามก�อนหน�าว�าสั�/งใด้สัมควรเร�ยกว�าสั�/งศั�กด้�9สั�ทธิ�9 สั�/งใด้ควรถ#กก�าหนด้ให�เป0นฐานของอ�านาจทางสั�งคมการเม�อง แลืะพ3งม�อ�านาจกว�าสั�/งอ�/น

ในทรรศันะของ Dale Spender น�กว�ชาการสั�/อสัารมวลืชนชาวออสัเตรเลื�ย9 ช�*ว�า อ�านาจในการเร�ยกขานประสับการณ(ต�างๆ ถ�อเป0นอ�านาจในการสัร�างความจร�งให�ก�บสั�งคมน�*นๆ อ�นข3*นก�บว�าใครม�อ�านาจในการก�าหนด้เร�ยกขานสั�/งน�*นหร�อให�น�ยามก�บสั�/งน�*น (the Power to

name) โด้ยปEด้บ�งอ�าพรางความจร�งในสั�วนอ�/น อาท� เพศัชายเป0นผ่#�ม�อ�านาจในสั�งคมจ3งเป0นผ่#�น�ยามให�ความหมายก�บการคลือด้บ1ตร ว�าเป0สั�/งท�/สัวยงาม สัร�างความสั1ขแลืะม�ค1ณค�าให�ก�บมน1ษยชาต� โด้ยบ�ด้บ�งอ�าพรางความจร�งในเร�/องความเจ.บปวด้ ทนท1กข(ทรมานของเพศัหญ่�ง

9 Julia T. wood. Communication Theories in Action: an Introduction.2nd ed. Australia 2000. Wadsworth.

Thomson. Pp.277.

8

Page 9: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�/ฝั่?ายผ่#�น�ยามไม�ม�ทางเข�าถ3งรห�สั (encode) เข�าไปในภาษาท�/จะใช�อธิ�บายประสับการณ(เร�/องน�*ได้�

ว ทำกรรมทำ��โน�มน� อ� น จจากลื�กษณะของการก�อร#ปอ�ตตลื�กษณ( แลืะลื�ษณะทางอ�านาจท�/

กลื�าวแสัด้งให�เห.นได้�ว�า เป0นสั�/งท�/ลื�วนเก�/ยวสั�มพ�นธิ(ก�บการสัร�างความหมาย การน�ยามท�/ผ่�านมาในฐานะของวาทกรรม (Discursivity) ท�/เป0นกรอบก�าก�บความเช�/อ ความร# � ว�ธิ�ค�ด้ ว�ธิ�เข�าใจสั�/งต�างๆ ในแต�ลืะย1ค ท�/แสัด้งผ่�านข�อเข�ยนในเร�/องต�างๆ ท�/ไหลืเว�ยนอย#�ในสั�งคมจนกลืายเป0นแหลื�งอ�างอ�งของผ่#�คนในสั�งคมน�*นๆ ท�/น�ยามความหมายแลืะค1ณค�าของสัรรพสั�/งจนน�าไปสั#�ความม�แลืะไม�ม�อ�านาจ10

รศั.ด้ร.ไชยร�ตน( เจร�ญ่สั�นโอฬาร11 ระบ1ถ3งค�าน�ยามค�าว�า วาทกรรมไว�ว�า เป0นระบบแลืะกระบวนการในการสัร�างผ่ลื�ต(constitute)

เอกลื�กษณ((identity) แลืะความหมาย (significance)ให�ก�บสัรรพสั�/งต�างๆ ในสั�งคมท�/ห�อมห1�มเราอย#� ไม�ว�าจะเป0นความร# � ความจร�ง อ�านาจ หร�อต�วตนของเราเอง ซึ่3/งวาทกรรมย�งม�หน�าท�/ตร3งสั�/งท�/สัร�างข3*นให�ด้�ารงอย#�แลืะเป0นยอมร�บของสั�งคมในวงกว�างด้�วย ขณะเด้�ยวก�นก.ท�าหน�าท�/ปEด้ก�*น หร�อท�าให�เอกลื�กษณ(แลืะควาหมายบางอย�างเก�ด้ข3*นหร�อเลื�อนหายไป

ท�*งน�*ในแต�ลืะย1ควาทกรรมในประเด้.นต�างๆ ก.ม�จ1ด้ก�าเน�ด้มาจากลื1�มคนต�างๆ ท�/สั�งคมให�การยอมร�บน�บถ�อ หร�อ เช�/อว�าสัามารถเข�าถ3งความจร�งในเร�/องน�*นๆ ได้� ท�าให�ค�าพ#ด้ ข�อเข�ยน ของคนกลื1�มน�*นเป0นท�/เช�/อถ�อ แต�ก.ข3*นอย#�ก�บสั�งคมในแต�ลืะย1คแต�ลืะสัม�ยว�าจะอ1ปโลืกน(ยอมร�บใครอย�างไรเป0นสั�าค�ญ่ เม�/อเป0นเช�นน�*อ�ตตลื�กษณ(ของบ1คคลืท�/ม�กก�อร#ปข3*นด้�วยวาทกรรมแลืะปฏิ�บ�ต�การต�างๆ ทางสั�งคมจ3งเป0นเพ�ยง

10 ม�แช.ลื ฟู#โกต(. ร�างกายใต�บงการ. The Chapter “Les corps dociles” from surveiller et punir แปลื

โด้ย ทองกร โภคธิรรม. กร1งเทพฯ โครงการจ�ด้พ�มพ(คบ, 2547. น.10.

11 ไชยร�ตน( เจร�ญ่สั�นโอฬาร. วาทกรรมการพ�ฒนา: อ�านาจ ความร# � ความจร�ง เอกลื�กษณ( แลืะความ

เป0นอ�/น. กทม. พ�มพ�9คร�*งท�/ 2 ศั#นย(ว�จ�ยแลืะผ่ลื�ตต�ารา มหาว�ทยาลื�ยเกร�ก. 2543. น. 19-20.

9

Page 10: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ภาพลืวงตาจ3งเท�าก�บว�า ผ่#�ท�/ม�อ�ตตลื�กษณ(เป0นของตนเองเหม�อนเป0นผ่#�กระท�า แต�แท�จร�งแลื�วก.เป0นเพ�ยงผ่#�ถ#กกระท�าจากผ่#�ให�วาทกรรมน�*นๆ

การพ#ด้ถ3ง กลื�าวถ3ง หร�อให�ข�อเท.จจร�งถ3งคนกลื1�มต�างๆ ในลื�กษณะต�างๆ จ3งเท�าก�บเป0นก�าหนด้ต�าแหน�งแห�งท�/ให�ผ่#�คนน�*นได้�ม�อ�านาจหร�อไม�ม�อ�านาจในการด้�ารงอย#�ได้�เช�นก�นข3*นก�บว�า ผ่#�ท�/พ#ด้ ผ่#�ท�/กลื�าว ม�อ�านาจแลืะได้�ร�บการยอมร�บอย�างไร แลืะน�าเสันอถ3งผ่#�อ�/นอย�างไรจากม1มภายในของตนท�/มองผ่#�อ�/น หร�อจากม1มภายในของต�วตนผ่#�ท�/พ#ด้ถ3ง วาทกรรมจ3งม�อ�านาจในต�วของม�นท�/สัามารถไปสัร�างเอกลื�กษณ(หร�อต�วตนให�สัรรพสั�/งผ่�านระบบการสัร�างจ�นตภาพ (imagination)แลืะภาพลื�กษณ((image) ของผ่#�คนจนเก�ด้ร# �สั3กเป0นจร�งเป0นจ�งในสั�/งน�*น อ�นน�บเป0นภาคปฏิ�บ�ต�การของวาทกรรม

ติวแบบในก รศึ/กษ จากหลื�กเกณฑ์(ความเป0นข�าว แนวค�ด้เร�/องบทบาทของ

สั�/อมวลืชน การก�อร#ปของอ�ตตลื�กษณ( ลื�กษณะของอ�านาจแลืะวาทกรรม สัามารถน�ามาพ�ฒนาข3*นเป0นต�วแบบในการศั3กษาว�เคราะห(ความสั�มพ�นธิ(ทางอ�านาจระหว�างสั�/อ ก�บมอแกนได้�ด้�งแผ่นภาพต�อไปน�*

สื่งคม ก รเม�อง

แผ่นภาพแสัด้งความสั�มพ�นธิ(ผ่�านวาทกรรมแลืะการโน�มน�าอ�านาจระหว�างมอแกนก�บสั�/อ

10

ว ทำกรรมอ� น จ

สื่��อบทำบ ทำ

เกณฑ์#ข% ว

มอแกนอติ

ติลุ่กษณ#ว ถู�

วฒนธ์รรม

Page 11: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ต�วแบบน�*แสัด้งให�เห.นว�า สั�/อม�บทบาทเช�/อโยงชนเผ่�ามอแกนเข�าสั#�ความม�แลืะไม�ม�อ�านาจผ่�านการสัร�างวาทกรรมตามแบบแผ่นของเกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/เป0นแนวปฏิ�บ�ต�การสั�าค�ญ่ของสั�/อมวลืชนข�าว ตลือด้จนการก�าหนด้เลื�อกบทบาทท�/ม1�งกระท�า ซึ่3/งน�าไปสั#�การสัร�างความร�บจร�งสั#�การร�บร# �เก�/ยวก�บมอแกนของผ่#�คนในสั�งคมในทางท�/อาจสัอด้คลื�องหร�อไม�สัอด้คลื�องก�บว�ถ�ว�ฒนธิรรมแลืะความเป0นจร�งในท1กแง�ม1มของชนกลื1�มน�* อ�นจะน�าไปสั#�การก�าหนด้สัถานะแลืะอ�านาจในสั�งคมให�ก�บต�วสั�/อแลืะชนชาวท�/ถ#กเร�ยกว�า มอแกนด้�วยเช�นก�น

ขณะเด้�ยวก�นต�วแบบแสัด้งให�เห.นด้�วยว�า ชนเผ่�ามอแกนน�*นด้�ารงอย#�ภายใต�อ�ตตลื�กษณ(แลืะว�ถ�ว�ฒนธิรรมของตนเองอ�นแตกต�างท�/สัามารถน�าไปสั#�การม�อ�านาจท�/อาจย3ด้โยงหร�อไม�ย3ด้โยงก�บสั�งคมได้�ด้�วยการสัร�างวาทกรรมให�ก�บตนเองแลื�วสั�/อสัารผ่�านสั�/อออกสั#�การร�บร# �ของผ่#�คนได้�เช�นก�น หากมอแกนหร�อแม�แต�ผ่#�คนอ�/นสัามารถเข�าถ3งสั�/อ หร�อใช�สั�/อเพ�/อสัร�างวาทกรรมให�ก�บตนเองในทางหน3/งทางใด้ อ�านาจท�/เป0นไปก.จะเปลื�/ยนแปลืงไปโยงใยก�บสัภาพแวด้ลื�อมบร�บทของในสั�งคมด้�วย

แง%ม�มคนทำ��ถู�กเร�ยกว% มอแกนในสื่��อจากการสั�ารวจข�อม#ลืผ่�านทางเว>ปไซึ่ด้(ต�างๆ พบว�า กลื1�มน�ก

พ�ฒนาในพ�*นท�/หร�อน�กว�ชาการเลื�อกใช�ว�ธิ�อธิ�บายเก�/ยวก�บผ่#�ท�/ถ#กเร�ยกว�ามอแกนโด้ยลืะเอ�ยด้ โด้ยช�*ให�เห.นว�า มอแกนเป0นค�าเร�ยกชนเผ่�าหน3/งของกลื1�มคนท�/เป0นชาวเลือาศั�ยอย#�บร�เวณร�มฝั่=/ งแลืะเกาะในทะเลือ�นด้าม�นซึ่3/งม� 3 กลื1�มใหม� ค�อ หน3/ง) มอเก.น หร�อมอแกน สัอง) มอเกลื.น หร�อมอแกลืน สัาม) อ#ร�กลืาโว�ย

ท�*งน�*สั�าหร�บกลื1�มท�/เร�ยกว�ามอเก.นหร�อมอแกน ม� 2 กลื1�มย�อยค�อ มอเก.ป#ลืา อย#�แถบชายฝั่=/ งประเทศัพม�า รวมถ3งจ�งหว�ด้ระนอง หม#�เกาะสั1ร�นทร( สั�ม�ลื�น แลืะมอเก.นตาม�บแยกเป0นอ�กกลื1�มหน3/งอย#�ตามเกาะพระทอง อ�าเภอค1ระบ1ร� จ�งหว�ด้พ�งงา แลืะแถวอ�าเภอตะก�/วป?า อ�าเภอท�ายเหม�อง จ�งหว�ด้พ�งงา แลืะต�อเน�/องถ3งอ�าเภอถลืาง จ�งหว�ด้ภ#เก.ต

11

Page 12: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ซึ่3/งม�แง�ม1มต�างๆ ท�/ได้�น�าเสันอไว�ในสั�/ออย�างกว�างขวางต�อเน�/องโด้ยเฉพาะอย�างย�/งภายหลื�งการเก�ด้เหต1ธิรณ�พ�บ�ต�คลื�/นย�กษ(สั3นาม� พอจ�าแนกได้�ด้�งน�*

มอแกนม�พัวกเด�ยวแลุ่ะหลุ่ ยพัวกอนแติกติ% งจ กคนอ��นการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนโด้ยสั�/อมวลืชนม�ท�*งท�/น�าเสันอให�

เห.นช�ด้เจนว�าม�กลื1�มมอแกนกลื1�มเด้�ยว แลืะกลื1�มท�/หลืากหลืาย ซึ่3/งไม�ว�าน�าเสันอในลื�กณะใด้ สั�/อได้�ช�*ให�เห.นว�า ว�ถ�ของกลื1�มคนท�/เร�ยกว�า มอแกนน�*นม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/แตกต�างจากคนท�/วไป แสัด้งออกได้�ในลื�กษณะน�*

“...หลื�งคลื�/นย�กษ(ถลื�มอ�นด้าม�น ชาวมอแกนในอ�นด้าม�นได้�ปรากฎต�วให�สั�งคมไทยได้�ร�บร# �ช�ด้ข3*น เช�นเด้�ยวก�บชาวอ1ร�กลืาโว�ย ซึ่3/ง ก�อนหน�าน�*น�อยคนน�กท�/จะร# �จ�ก นอกจากประมงท�องถ�/นท�/เหมา รวมเร�ยกพวกเขาว�า ชาวเลื“ ” เพราะเห.นว�าชนท�*งสัองกลื1�มม�ว�ถ�ช�ว�ตร�อนเร�อย#�ในทะเลืเหม�อนก�น ท�*งๆ ท�/ความจร�ง ชาวมอแกนแลืะอ1ร�กลืาโว�ยม�ภาษาแลืะว�ฒนธิรรมหลืายอย�างท�/แตกต�างก�น...”

www.matichon.co.th(2007/01/07)เข�าเม�/อ 1 ก.ย. 50

“มอแกนเป0นชาวเลืใช�ช�ว�ตแลืะเด้�นทางอย#�ตามเกาะต�างๆ ในทะเลือ�นด้าม�น ม�ว�ถ�ช�ว�ต

ม�ภาษา แลืะว�ฒนธิรรมท�/ต�างจากผ่#�คนสั�วนใหญ่�ในสั�งคมไทย ก�อนเก�ด้สั3นาม�ชาวมอแกน

ม�กจะม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/เร�ร�อนอย#�ตามหม#�เกาะต�างๆ ระหว�าง ไทย-พม�า แลืะหลื�งจากเก�ด้สั3นาม�

ทางอ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร(ได้�สัร�างบ�านท�/ค�อนข�างถาวรให�อย#�ในบร�เวณอ�าว

บอน ต�าบลืพระทอง อ�าเภอค1ระบ1ร� จ�งหว�ด้พ�งงา...”

...โด้ยเฉพาะว�ถ�ช�ว�ตท�/คงจะต�องเปลื�/ยนแลืะไม�อยากให�อน1ร�กษ(ไว�ค�อ การถ�ายอ1จจาระ

12

Page 13: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ร�มหด้าในยามเช�าของผ่#�ใหญ่�ท�*งๆ ท�/ขณะน�*ได้�ม�สั�วมให�แลื�วจ�านวน 3 จ1ด้แต�คงจะต�อง

ค�อยๆ เปลื�/ยนแปลืง...” เด้ลื�น�วสั( 14 ม�.ย. 2549.

มอแกนม�ค�ณภ พัชั�ว ติแลุ่ะว ถู�ทำ��ยงสื่บสื่นในการน�าเสันอเก�/ยวก�บว�ถ�ช�ว�ตปกต�ของชาวมอแกนม�ท�*งลื�กษณะ

ท�/โน�มน�าวไปในทางยกย�องเช�ด้ช#แลืะด้#แคลืนอย#�ในท� แตกต�างก�นไปตามแต�กลื1�มผ่#�เข�ามาท�าการสั�งสัาร อาท�

“ผ่#�ชายมอแกนขม�กเขม�นท�าเร�อข1ด้ขนาด้เลื.กท�/เร�ยกว�า ฉ�า“ป=น”..เคร�/องม�อหลื�กค�อขวานแลืะสั�/วเท�าน�*น ไม�ม�เคร�/องไฟูฟูAา .มอแกนเช�/ยวชาญ่การว�ายน�*าแลืะด้�าน�*า ผ่#�ชายแลืะหญ่�งด้�าน�*าได้�ท�*งลื3กแลืะทน มอแกน ด้�าน�*าเพ�/อแทงปลืา งมหอย ปลื�งทะเลื แลืะสั�ตว(ทะเลือ�/นๆ อ1ปกรณ(ท�/ใช�ในการด้�าน�*าก.ม�เพ�ยงแว�นด้�าน�*าค#�เลื.กๆ ฉมวก แลืะถ1งตาข�ายท�/ใช�ใสั�สั�ตว(ทะลืท�/จ�บได้�...แม�เฒ�ามอแกนแม�ว�าจะม�อาย1มากแลื�วแต�ก.ย�งขย�นข�นแข.งออกเก.บอาหารตามชายหาด้แลืะแนวปะการ�ง...”www.cusri.chula.ac.th/ada,am เข�าเม�/อ 1

ก.ย.50

ขณะท�/ข�อม#ลืต�างเว.ปไซึ่ด้(กลื�บระบ1ไว�ในอ�กทางหน3/ง “..มอแกนสั�วนใหญ่�ม�อาย1ข�ยไม�ย�นยาวน�ก การต�ด้สัารเสัพต�ด้ เช�นยาเสั�น เหลื�าขาว แลืะสัารกระต1�นอ�/นๆ ซึ่3/งต�องเพ�/มปร�มาณการใช�มากข3*นๆ เพ�/อให�ท�างานหน�กแลืะอด้ทนได้�ย�/งข3*น ท�าให�ผ่#�ชายมอแกนซึ่3/งต�องออกท�ามาหาก�นทางทะเลืเสั�ยช�ว�ตไปเป0นจ�านวนมาก แลืะท�าให�ประชากรหย�.ชายมอแกนม�สั�ด้สั�วนท�/ไม�สัมด้1ลื นอกจากน�*นย�งท�าให�หญ่�งหม�ายม�ภาระต�องเลื�*ยงด้#สัมาช�กในคร�วเร�อนเพ�/มข3*น...”

.www.friendtravelthai.com/to_be on_morgan.thm. เข�าเม�/อ 1 ก.ย. 50

13

Page 14: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

อย�างไรก.ตามสั�/งท�/ได้�ร�บการกลื�าวขานถ3งโด้ยรวมสั�าหร�บมอแกน ค�อเร�/องของความสัามารถท�/เหน�อมน1ษย(ป1ถ1ชนท�/วไป ก�บป=ญ่หาข�อแย�งในการด้�าเน�นว�ถ�ช�ว�ต

มอแกนเก%งกว% คนธ์รรมด สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บว�ถ�ช�ว�ตชาวมอแกนนอกจากเป0นไปในทาง

ท�/แปลืกแตกต�างจากว�ถ�ช�ว�ตคนเม�องแลื�ว จ1ด้สั�าค�ญ่ย�งเน�นถ3งความสัามารถในทาวทะเลืของชาวมอแกน ท�/ม�กน�าเสันอผ่�านชนเผ่�ามอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร(เป0นสั�าค�ญ่ แลืะความสัามารถพ�เศัษน�*ได้�ร�บการยกย�องผ่�านสั�/อในลื�กษณะบอกต�อ อ�างถ3ง อย�างชน�ด้ท�/เร�ยกว�าเหน�อมน1ษย(ด้�วยเม�/อเก�ด้เหต1คลื�/นย�กษ(สั3นาม� อาท�

เก�งแบบคนเม�องท�าไม�ได้� ก�อนเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�“...ด้�นะคนพาไปสั�งเป0นลื1งซึ่าลืามะ เพราะหน�ามรสั1มอย�างน�*ไม�ม�

ใครเขาเอาเร�อเลื.กออกก�นหรอกม�นอ�นตราย แต�ว�าลื1งซึ่าลืามะแกเช�/ยวทะเลืมาก แต�ว�าว�นน�*นแกก.แย�เหม�อนก�น เพราะกว�าแกจะข�บเร�อหางเลืาะคลื�/นจากเกาะไปฝั่=/ งได้�ก�นเวลืาไปกว�า 12 ช�/วโมง ได้�ข�าวว�าเพ�/อนค1ณอ>วกตลือด้ทางเลืย...

...หากด้#ลื1งซึ่าลืามะจากภายนอก ก.จะเด้าไม�ออกเลืยว�าแกเป0นก#ร#แห�งท�องทะเลืชน�ด้ท�/หาต�วจ�บยากในเม�องไทย แลืะเป0นผ่#�น�าเผ่�า มอแน ย�ปซึ่�แห�งท�องทะเลื“ ” กลื1�มสั1ด้ท�ายของเม�องไทย ”

“...ฟูAาอย�างน�*ฝั่นจะตกก.ประมาณท1�ม 2 ท1�มน�/นแหลืะ แต�ว�าหลืานกลื�บไปโรงเร�ยนอาบน�*า อาบท�าก�อนก.ด้� เพราะมาน�/ย�งมได้�พ�กผ่�อน แลื�วหลื�งฝั่นตกลื1งจะตามไป ฟูAาอย�างน�*ฝั่นตกพ�กเด้�ยวแหลืะ...ขากลื�บผ่มคาใจย�/งน�ก เพราะสังสั�ยเหลื�อเก�นว�าลื1งซึ่าลืามะแกเป0นขงเบ�งหร�อไงท�/หย�/งร# �ฟูAาด้�นว�าฝั่นจะตกช�วงไหน แถมย�งตกไม�นานเสั�ยด้�วย...ถ3งแม�ว�าลื1งซึ่าลืามะจะไม�ได้�เป0นห�วหน�า

14

Page 15: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เผ่�ามอแกน แต�ว�าลื1งแกก.เป0น the old man and the sea ในห�วใจผ่ม...”

www.manager.co.th/travel/viewNews. เข�าเม�/อ 2 ก.ย.50.

หลื�งเก�ด้เหต1การณ( ม�การกลื�าวถ3งความพ�เศัษของชาวมอแกนอย�างมาก โด้ยม�การขยายความต�อเน�/องจากสั�/อหน3/งไปย�งอ�กสั�/อหน3/ง เร�/มจากค�าบ�นท3กให�การของ สัราว1ฒ� มาตรทอง น�กแสัด้งท�/ม�ช�/อเสั�ยง ระบ1ในสั�วนน�*ไว�ว�า

“...มอแกนอย#�ก�บน�*ามาท�*งช�ว�ต พอเก�ด้ความเปลื�/ยนแปลืงแบบน�*เขาเลืยกลื�ว สั�กพ�กน�*าก.

ข3*น ผ่มไมได้�ค�ด้ว�าจะม�อะไรผ่�ด้ปกต� ก.เหม�อนน�*าข3*นธิรรมด้า ก.ข3*นไปถ�ายร#ปบนบ�านมอแกนบ�าง น�*าเร�/มข3*นถ3งเอวแลื�ว ผ่มก�บนาธิาน (นาธิาน โอมาน) ย�งเด้�นถ�ายร#ปก�นอย#� ตอนน�*นมอแกนว�/งข3*นเขาก�นหมด้แลื�ว พอน�*าข3*นเร.วก.ม�คนบอกว�า อ�นหน�เร.วๆ ว�/งเร.วๆ ผ่มเด้�นไปอย#�ตรงท�/สั#งหน�อยเพราะน�*าย�งมาไม�เร.วมาก จนน�*าไลื�มาสั#งข3*นเร�/อน จนท�วมบ�านมอแกนซึ่3/งใต�ถ1นสั#งมาก ประมาณ 15 นาท�น�*าก.ลืด้...”

www.sarakadde.com/web/modules.php เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50

หน�งสั�อพ�มพ(คมช�ด้ลื3ก ฉบ�บว�นจ�นทร(ท�/ 3 มกราคม พ.ศั. 2548

(หน3/งสั�ปด้ห(หลื�งเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�)หน�าไลืฟูIสัไตลื( พาด้ห�วข�าวไว�ว�า “ภ#ม�ป=ญ่หาท�องถ�/น มอแกน ช�วยช�ว�ตจากคลื�/นย�กษ(”ซึ่3/งระบ1ว�า สัราว1ฒ� มาตรทองแลืะเพ�/อนรอด้ตายจากสั3นาม�เพราะสั�ญ่ชาตญ่าณของชาวเลืมอแกนท�/ช�วยให�เขาว�/งหน�ข3*นเขาได้�ท�น รวมท�*งชาวมอแกนกว�าร�อยท�/ไม�ม�ใครเสั�ยช�ว�ต

15

Page 16: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

นอกจากน�*นย�งม�การรายงานข�าวเก�/ยวก�บความสัามารถพ�เศัษของชาวมอแกนน�*อย�างต�อเน�/อง เร�/องราวน�*ได้�กลืายเป0นข�อม#ลืสั�าหร�บอ�กหลืายน�กเข�ยนท�/กลื�าวถ3งความพ�เศัษของชาวมอแกน อาท� บทความในเนช�/นสั1ด้สั�ปด้าห(ปJท�/ 13 ฉบ�บท�/ 658 ว�นท�/ 10 มกราคม พ.ศั.

2548 ได้�ช�*ให�เห.นว�า ชาวมอแกนม�ว�ถ�ช�ว�ตท�/พ�เศัษใกลื�ช�ด้ธิรรมชาต�แต�แตกต�างจากคนท�/วไปจนสัามารถรอด้ช�ว�ตจากคลื�/นสั3นาม�ได้� เช�นเด้�ยวก�บสั�ตว(ป?าต�างๆ ในอ1ทยานแห�งชาต�ยาลื ประเทศัศัร�ลื�งกาท�/อย#�ในพ�*นท�/ประสับภ�ยไม�พบสั�ตว(ถ#กคลื�/นย�กษ(ท�าลืายอย�างมน1ษย(เลืย

“ว�ถ�ชาวมอแกนช�วยพ�นมห�นภ�ย สั3นาม�“ ” ว�ถ�ช�ว�ตท�/ต�องอาศั�ยอย#�ก�นก�บน�*า บวกก�บค�าบอกเลื�าจากมอแกนร1 �นป#?ย�าสั#�ลื#กหลืานร1 �นแลื�วร1 �นเลื�า ให�ตระหน�กว�า น�*าลืด้เร.วก.จะมาเร.ว“ ลืด้มากก.มากมา” จนท1กคนจด้จ�าฝั่=งใจ ณ ว�นน�*ม�นได้�ช�วยให�ชาวมอแกนบนหม#�เกาะสั1ร�นทร( รอด้พ�นจากภ�ยพ�บ�ต�น�*นมาได้�อย�างหว1ด้หว�ด้...”(ค�าใหสั�มภาษณ(ของซึ่าลืามะ)

“...ก�อนหน�าน�*เพ�ยง 2 ว�น ผ่#�ใหญ่�บ�านมอแกนผ่#�น�*ได้�ฝั่=นเห.นลืมเหลื�องพ�ด้พาหม#�บ�านมอแกนพ�งราบเป0นหน�ากลือง เพ�/อลื�างสั�/งไม�ด้�ออกจากหม#�เกาะให�หมด้ พอร# �สั3กต�วต�/นข3*นมาก.ตกใจ ค�ด้ว�าเป0นเร�/องจร�งจ3งน�าความฝั่=นมาเลื�าให�ลื#กเม�ยฟู=ง โด้ยลื#กชายก.บอกว�าฝั่=นเหม�อนก�น เลืยบอกให�ท1กคนระว�งต�วไว� อาจจะเก�ด้เหต1ร�ายได้� จะเป0นเพราะความประจวบเหมาะหร�ออะไรก.ตาม แต�อ�ก 2 ว�นถ�ด้มา ก.เก�ด้คลื�/นย�กษ(สั3นาม�ถลื�มชายฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น รวมท�*งหม#�บ�านมอแกนบนหม#�เกาะสั1ร�นทร(ด้�วย...”

www.bangkokbiznew.com/2004 special/sunami/scoop เข�าเม�/อ 2 ก.ย.50

“...ม�คนเลื�าว�า เม�/อร1 �งเช�าว�นท�/ 26 ธิ�นวาคม พ.ศั. 2548...น�*าทะเลืลืด้ลืงมากผ่�ด้ปกต� น�กท�องเท�/ยวม1งด้#ด้�วยความต�/นเต�น แต�

16

Page 17: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ชาวมอแกนไม� เสั�ยงตะโกนโหวกเหวกให�ร�บข3*นเขา ท1กคนปฏิ�บ�ต�ตาม น�กท�องเท�/ยวท�/ย�งงงๆ แต�เม�/อท1กคนว�/งก.จ�าต�องว�/งด้�วย ว�/งไปข�างหน�าโด้ยไม�ร# �ว�าว�/งท�าไม อ�กเพ�ยงคร# �เด้�ยว...คลื�/นบ�าระห�/าก.สัาด้ซึ่�ด้เข�ามาราวโกรธิเกร�*ยวต�อสั�/งก�ด้ขวาง ท1กอย�างพ�งทลืายหายไปในช�/วเพ�ยงเสั�*ยวนาท�...”

จากบทความเต�าทะเลื บทเร�ยนแห�งทะเลืคลื�/ง เม�/อ 20

ม�.ย. 2548 www. 9dern.com/rsa/view เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50.

“...ชาวมอแกนกลื1�มน�*ได้�กลืายเป0นท�/กลื�าวขานก�นมากย�/งข3*น หลื�งจากท�/สัามารถหน�เอาต�วรอด้จากภ�ยพ�บ�ต�คลื�/นย�กษ(สั3นาม�ถลื�มชายฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น เม�/อว�นท�/ 26 ธิ�นวาคม 2547 ได้�อย�างหว1ด้หว�ด้ เพราะชาวมอแกนได้�สั�งเกตเห.นถ3งความเปลื�/ยนแปลืงของท�องทะเลืก�อนท�/จะเก�ด้คลื�/อนย�กษ( จ3งได้�พาก�นหลืบหน�ข3*นไปอย#�บนเขาสั#ง แต�ก.ต�องพบก�บความยากร�าบากเพราะท�/อย#�อาศั�ยถ#กคลื�/นย�กษ(พ�ด้ถลื�มพ�งเสั�ยหายจนหม...”

กลื1�มศั3กษาชาต�พ�นธิ1(แลืะการพ�ฒนา

www.sri.cmu.ac.th/ethnic/editweb เข�าเม�/อ 2 ก.ย. 50.

มอแกนผู้��ประสื่บชัะติ กรรมแลุ่ะไม%ได�รบก รยอมรบแม�ว�าในสั�/อต�างๆ ม�การน�าเสันอความสัามารถเหน�อคนเม�องท�/วไปของชาวมอแกน แต�

17

Page 18: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ในอ�กทางหน3/ง ได้�ม�การน�าเสันอเร�/องราวเก�/ยวก�บป=ญ่หาในการด้�ารงอย#�ของคนกลื1�มน�*ในหลืายประเด้.น ได้�แก� ป=ญ่หาท�/ด้�นท�าก�น การหาเลื�*ยงช�พ การเป0นผ่#�ท�/ไร�สั�ญ่ชาต� เป0นต�น ด้�งต�วอย�างต�อไปน�*

“พวกทางการเขาม�กจะบอกว�า ท�/สั�ตว(น�*าเหลื�อม�นน�อยลืงเพราะพวกเรา จ�บไปก�นเหมด้ เฮ้�อ...ลื1งก.ย�งงงๆ เพราะตอนท�/ลื1งย�งเลื.กๆ พวกเราก.จ�บป# ปลืา ก�นก�นมาตลือด้ ม�นก.เยอะอย#�เหม�อนเด้�ม เพราะพวกมอแกนจะจ�บก�นป#ปลืาก�นเฉพาะตอนท�/ห�ว...”

“ใช�เวลืาม�อะไรมาหาเรา แต�เวลืาลื1งขอบ�ตรประชาชนไปต�*งหลืายคร�*งแลื�ว ไม�เห.นม�ใครสันใจเลืย ท�*งๆ ท�/ลื1ง ก.เป0นคนไทย เก�ด้เม�องไทย แลืะโตเม�องไทยมาเป0นสั�บๆ ปJแลื�ว...”

www.manager.co.th อ�างแลื�ว “เสั�ยงเพร�ยกจาก ย�ปซึ่�ทะเลื“ ” ว�นถ#กไลื�ท�/ให�นายท1นท�าร�

สัอร(ต...สั1ว�ฒน( คงแปAน จากพอช.องค(การอ�สัระมหาชนท�/ม�บทบาทในการสัร�างบ�านพ�ก

แลืะฟูC* นฟู#อาช�พเหย�/อสั3นาม� ม�เร�/องเลื�าของ ย�ปซึ่�ทะเลื หร�อไทยใหม� ในป=จจ1บ�น...

...ด้�วยเหต1ท�/ไทยใหม�ไม�ค�อยสันใจหร�อขาด้ความเข�าใจเก�/ยวก�บการถ�อครองท�/ด้�นตามกฎหมายท�าให�ท�/ด้�นสั�วนใหญ่�ท�/ไทยใหม� (ซึ่3/งหมายถ3งชาวเลืท�/รวมชาวมอแกนอย#�ด้�วย..ผ่#�เข�ยน) สัร�างบ�านป=กฐานอย#� เป0นท�/ด้�นร�มฝั่=/ งทะเลืท�/เป0นท�/ด้�นสัาธิารณะบ�าง หร�อม�การออกเอกสั�ทธิ�ให�ก�บนายท1นท�บท�/ด้�นท�/ชาวเลือาศั�ยอย#�บ�าง ท�าให�สัภาพชาวเลืกลืายเป0นผ่#�บ1กร1กไปโด้ยปร�ยาย

www.manager.co.th/home/viewnews.เข�าเม�/อ 3 ก.ย.50

“...ป=ญ่หาเก�ด้ข3*นในลื�กษณะเด้�ยวก�นท�*งในชาวมอแกนแลืะชาวเขาด้�*งเด้�ม ก.ค�อ บรรพบ1ร1ษของเขาท�/เก�ด้ในไทยไม�ตระหน�กความ

18

Page 19: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

สั�าค�ญ่ในการแจ�งการเก�ด้ของบ1ตรต�อเจ�าหน�าท�/ของกรมการปกครอง หร�อในบางกรณ�ก.อาจเห.นความสั�าค�ญ่แต�ก.ท�าไม�ได้�ในความเป0นจร�งเพราะอย#�ห�างไกลืมากจากอ�าเภอ หร�อเจ�าหน�าท�/ร �ฐกลื�บปฏิ�เสัธิท�/ร �บแจ�งการเก�ด้ของพวกเขาเหลื�าน�*...”

www.seub.or.th/ept เข�าเม�/อ 3

ก.ย.50

“สื่/น ม ทำ� "มอแกน"อดโซ 2 ป9 ข ยลุ่�กยงชั�พั-ซดม�แติ%"ข�)ฮก"...ขณะน�*ความเป0นอย#�ของชาวมอแกน 75 ครอบคร�วกว�า 300 คนตกอย#�ในสัภาพยากลื�าบาก เน�/องจากหลื�งคลื�/นย�กษ(จ�บปลืาได้�น�อยมาก ท�าให�ไม�ม�รายได้�พอท�/จะไปซึ่�*อข�าว หลืายครอบคร�วหาทางออกด้�วยการไปเป0นขอทานในต�วเม�อง จ.ระนอง... แต�ลืะกลื1�มต�างตกปากร�บค�าว�าจะหาทางช�วยเหลื�อ แต�ผ่�านมาเก�อบ 2 ปJท1กอย�างย�งตกอย#�ในสัภาพเลืวร�ายย�/งกว�าเด้�ม...”

"...ขณะน�*ม�ชาวมอแกนขายลื#กไปแลื�ว 8 คน ในราคาคนลืะ 500

บาท หร�อ 800 บาท แลื�วแต�ความน�าร�ก หากผ่�วขาวก.ราคาแพงหน�อย" นางเนาวน�ตย(กลื�าว แลืะว�า เด้.กชาวมอแกนในหม#�บ�านท�*งสั�*น 132 คนต�างขาด้แคลืนท1กอย�างแม�กระท�/งเสั�*อผ่�า ในจ�านวนน�* 24 คนเป0นเด้.กก�าพร�า หลืายคนเป0นโรคผ่�วหน�ง บางคนขาลื�บโด้ยไม�ทราบสัาเหต1 แต�ก.ไม�ได้�ร�บการด้#แลืด้�านสั1ขภาพอนาม�ย...”มต�ชน ว�นท�/ 25 ธิ�นวาคม พ.ศั. 2549 ปJท�/ 29 ฉบ�บท�/ 10516 ถ#กบ�นท3กไว�ในศั#นย(ประสัานงานเพ�/อท�องถ�/น

www.matichon.co.th/matichon/matichon_detail. เข�าเม�/อ 3 ก.ย. 50

“บนทำ/กชัะติ กรรม......มอแกน...บ�ายว�นท�/ 24 พฤษภาคม 2550 ลื#ก เม�ย ครอบคร�วของมอแกนบ�านเกาะช�าง ต.เกาะพยาม แลืะบ�านเกาะเหลืา ต.ปากน�*า อ.เม�อง จ.ระนอง ได้�ร�บข�าว

19

Page 20: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ร�ายจากนายท1นเจ�าของเร�อท�/พาสัาม� พ�อของเขาไปท�างานในเขตน�านน�*าต�างประเทศัว�า เร�อถ#กจ�บท�/ประเทศัอ�นเด้�ยพร�อมแรงงานในเร�อรวม 21 คนซึ่3/งท�*งหมด้เป0นชาวมอแกน ม�เพ�ยงไตLเร�อแลืะช�างเคร�/องสัองคนท�/เป0นคนไทย ในข�อหาร1กลื�*าน�านน�*าโด้ยไม�ได้�ร�บอน1ญ่าต...”

“... ชาวมอแกนท�/เป0นลื#กเร�อน�*นไม�ม�บ�ตรประชาชนไทย ซึ่3/งตามกฎหมายถ�อว�าไม�ใช�คนไทย การประสัานงานเพ�/อขอความช�วยเหลื�อเบ�*องต�นจากภาคร�ฐของไทยเองก.เป0นเร�/องท�/ยากลื�าบากตามไปด้�วยด้�วยเหต1ผ่ลืด้�านสัถานภาพบ1คคลื ด้�งจะเห.นได้�จากประสับการณ(ในอด้�ตเคยม�มอแกนเกาะเหลืา ไปท�างานระเบ�ด้ปลืาให�นายท1นในน�านน�*าของประเทศัอ�นเด้�ยแลืะถ#กทหารอ�นเด้�ยจ�บได้� ในคร�*งน�*นท�*งหมด้ถ#กจ�าค1กท�/อ�นเด้�ยเป0นเวลืาถ3ง 6 เด้�อนจ3งได้�อ�สัรภาพแลืะเด้�นทางกลื�บประเทศั โด้ยท�/ความช�วยเหลื�อ”

จากเว.ปของไทยเอ.นจ�โอ www.thaingo.org/writer/view.php เข�าเม�/อ 3 ก.ย. 50

จนถ3งว�นน�* มอแกนได้�ร�บการกลื�าวขานเร�/อยมาโด้ยรวมแม�ว�าจะม�ชาวมอแกนอย#�หลืากหลืายถ�/นฐาน หลืายอาช�พแลืะหลืากว�ถ�ช�ว�ต แต�ภาพลื�กษณ(ของมอแกนต�*งแต�ในช�วงก�อนเก�ด้ภ�ยพ�บ�ต�แห�งหม#�เกาะสั1ร�นทร( อ�นเป0นแหลื�งท�องเท�/ยว แลืะเป0นแหลื�งเก�ด้ต�านานมอแกนเก�งกลื�าเหน�อธิรรมชาต�ช�วยคนให�รอด้พ�นสั3นาม�ย�งได้�ร�บการกลื�าวขว�ญ่ถ3งแม�ว�าช�วงสั3นาม�ม�ชาวมอแกนเสั�ยช�ว�ตจ�านวนมากในหลืายพ�*นท�/ ป=จจ1บ�นย�งม�การเสันอข�าวต�างๆ หากม�อะไรเก�/ยวก�บมอแกนข3*นมา ม�การเข�ามาผ่ลื�ตภาพยนตร(เก�/ยวก�บมอแกน ม�การน�าเสันอข�าวสัารมอแกนในแง�ม1มต�างๆ ท�/เก�/ยวโยงก�บสั3นาม�แลืะความสัามารถพ�เศัษในด้�านสั�ญ่ชาต�ญ่าณ ภ#ม�ป=ญ่ญ่าแห�งท�องทะเลื พร�อมๆ ไปก�บการน�าเสันอป=ญ่หาต�างๆ อย�างต�อเน�/องโด้ยฝั่?ายต�างๆ ในนามของ ชาวเลื มอแกน ผ่#�ม�

20

Page 21: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

แบรนด้(ในด้�านความเช�/ยวชาญ่ในท�องทะลืแต�ย�งคงถ#กกระท�าจากอ�านาจร�ฐอ�านาจท1นอย#�อย�างต�อเน�/อง

คว มเป-นแทำ�ของคนทำ��ถู�กเร�ยกว% มอแกนจากการรวมรวมต�วอย�างข�อเข�ยน แลืะงานการสั�/อสัารผ่�านต�ว

อ�กษรต�างๆ ท�/ได้�น�าเสันอแง�หลืากแง�ม1มของช�ว�ตชนเผ่�าท�/ถ#กคนนอกเร�ยกว�า มอแกน ด้�งท�/ได้�กลื�าวมาแลื�วน�* ผ่#�ศั3กษาว�จ�ยได้�พยายามเข�าถ3งสัถานะสัภาพความเป0นจร�งของชนเผ่�าโด้ยได้�เข�าไปสั�มภาษณ(พ#ด้ค1ยก�บกลื1�มชาวมอแกน ซึ่3/งโด้ยท�/วไปกลื1�มชาต�พ�นธิ1(ท�/ถ#กเร�ยกมอแกนม�กไม�พ#ด้ค1ยในรายลืะเอ�ยด้ก�บคนแปลืกหน�า ยกเว�นด้�งท�/พบในสั�/อท�/ม�คนอย�าง ซึ่าลืามะ หร�อซึ่าลืาเมา ผ่#�ได้�ร�บการสัถาปนาจากท�/ท�าการอ1ทยานหม#�เกาะสั1ร�นทร(ให�เป0นผ่#�แทนของชาวมอแกนท�/น� *นท�าการสั�/อสัารบอกกลื�าวก�บชาวอ�/นต�อในเร�/องราวของชาวมอแกน

ขณะทำ��ภ พัลุ่กษณ#ของมอแกนทำ��ถู�กสื่��อสื่ รผู้% นสื่��อติ% งๆ ว% เป-นชั วเลุ่ชั วน�) อนย �งใหญ% เป9� ยมลุ่�นด�วยภ�ม ป<ญญ เหน�อกว% ธ์รรมชั ติ แติ%สื่ �งทำ��ผู้��ว จยได�พับปะพั�ดค�ยกบกลุ่ ยเป-นสื่ �งทำ��ม�คว มลุ่ดน�อยถูอยลุ่งอย�%ม กจ กสื่ �งทำ��รบร��ผู้% นสื่��ออย�%ม ก

ผ่#�ว�จ�ยได้�เข�าไปพบปะพ#ด้ค1ยก�บ อรวรรณ หาญ่ทะเลืย อาย1 21

ปJ12 ซึ่3/งเป0นแกนน�าเยาวชนของกลื1�มชนมอแกนท�/หม#�บ�านท�บตะว�น อ�าเภอตะก�/วป?า จ�งหว�ด้วพ�งงา ซึ่3/งลื1กข3*นมาเป0นกลื1�มแกนสั�าค�ญ่ในการพ�ฒนาศั#นย(ว�ฒนธิรรมมอแกนท�บตะว�น แลืะผ่#�ประสัานงานหลื�กของการด้�าเน�นการจ�ด้ต�*งว�ทย1ชมชนคนมอแกนบ�านท�บตะว�น โด้ยม�รายลืะเอ�ยด้ด้�งน�*

อรวรรณ ได้�อธิ�บายว�า แท�จร�งแลื�วชนชาวมอแกนซึ่3/งม�กระจ�ด้กระจายอย#�หลืายกลื1�มในแถบทะเลือ�นด้าม�นท�*งในหม#�เกาะแลืะชายฝั่=/ งหลืายจ�งหว�ด้ของไทยต�างต�องม�ว�ถ�ช�ว�ตเหม�อนชนกลื1�มน�อย

12 สั�มภาษณ( อรวรรณ หาญ่ทะเลื ณ หม#�บ�านท�บตะว�น อ.ตะก�/วป?า จ.พ�งงา 30 สั�งหาคม พ.ศั. 2550.

21

Page 22: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�/วไปในสั�งคมไทย ท�/ไม�ม�ใครให�ความสั�าค�ญ่แถมย�งได้�ร�บการด้#ถ#กต�อเน�/องยาวนานในฐานบ1คคลืแปลืกประหลืาด้ ด้�งค�ากลื�าวของเธิอว�า

“แต�ก�อนหน#อย#�น�/เด้�นไปเร�ยนเสันาน1ก#ลืท�/ตะก�/วป?าน�/โด้นเด้.กคนอ�/นขวางก�อนห�นใสั� เพ�/อนบางคนก.โด้นน�*าแข.งขวาง ไปตลืาด้ค1ยก�บแม� พวกแม�ค�าเขาก.ว�า ไอ�พวกพม�าก.ม� มอแกนไม�ใช�ไทย บางท�ร# �สั3กเหม�อนไม�ใช�คน”

อรวรรณ กลื�าวว�า เหต1การณ(สั3นาม�ท�าให�อย�างน�อยว�ถ�ช�ว�ตของกลื1�มชนชาวมอแกนท�/ม�ก�นอย#�

กว�า 50 ครอบคร�วท�/บ�านท�บตะว�นได้�ร�บการยอมร�บมากข3*นจากสั�งคมภายข�างเค�ยงโด้ยเฉพาะอย�างย�/งจากภาคร�ฐ ค�อ ทางท�/ว�าการอ�าเภอ ท�/แต�ก�อนม�อะไรไม�เคยเปEด้ร�บฟู=ง หร�อให�สั�/งใด้ก�บชาวมอแกนท�/น�/ จนเม��อม�สื่/น ม คนพั�ดถู/งว% มอแกนเก%ง รอดติ ย ชั%วยคนไว�ได�อ�ก เข ก=ยอมรบเร ม กข/)น แติ%ก=ไม%ได�ให�สื่ ทำธ์ อะไรม กข/)นนก เพั�ยงแติ%เด=กๆ ไม%ถู�กรงเก�ยจเหม�อนแติ%ก%อน เพราะหน�วยงานต�างๆ มาช�วยเรามาก แต�ป=ญ่หาอ�/นๆ ก.ย�งม�อย#�มาก เพ�ยงแต�ว�าม�โอกาสัพ#ด้มากข3*นเท�าน�*นเอง

“จร�งๆ มอแกนอย�างเราบรรพบ1ร1ษก.สัอน ก.บอกเร�/องพวกน�*ว�า น�*าลืด้ก�อนมาก คลื�/นใหญ่�จะมาอะไรท�านองเน�/ย แต�ไม�ใช�ว�า มอแกนเช�/อก�นหมด้ ก.แลื�วแต�คน มอแกนไม�ใช�อย#�ก�บแต�ทะเลื เด้.กร1 �นใหม�ก.ไปโรงเร�ยน ร1 �นกลืางก.ร�บจ�างเป0นช�าง เป0นแรงงานท�าในเม�องมานานแลื�วไม�น�อย ท�/อย#�ก�บทะเลืก.สั�วนหน3/งพวกน�*ค�อยร# �ด้�จร�ง แต�ท�/วไปม�นไม�ใช�มอแกนท�*งหมด้ท�/เขาร�บร# �ก�นหรอกพ#ด้จร�งๆ มอแกนตอนสั3นาม�ตายก.เยอะเหม�อนคนอ�/น”

แม�ว�ากลื1�มชนมอแกนซึ่3/งรวมถ3งท�/บ�านท�บตะว�นได้�ร�บความเสั�ยหายอย�างหน�กจากคลื�/นย�กษ(สั3นาม� แต�ก.ได้�ร�บความช�วยเหลื�ออย�างมาก

22

Page 23: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จากองค(กรภายนอกเพราะการน�าเสันอของสั�/อท�/ถ�อว�ามอแกนแปลืกแตกต�างจากผ่#�อ�/น แลืะย�งคงม�ป=ญ่หาในเร�/องความไร�สั�ญ่ชาต� แลืะเอกสัารสั�ทธิ�ในท�/ด้�นท�าก�นในฐานชนกลื1�มน�อย ด้�งท�/กลื1�มมอแกนท�บตะว�นได้�ร�บการช�วยเหลื�อจากหลืายองค(กร อาท� ม#ลืน�ธิ�เด้.ก ม#ลืน�ธิ�ช1มชนไท องค(กร Save the Children สั�าน�กงานพ�ฒนาองค(กรช1มชน (พอช.)

อย�างไรก.ตาม กลื1�มชนมอแกนท�/บ�านท�บตะว�นแห�งน�*ย�งคงม�ป=ญ่หาข�ด้แย�งในเร�/องสั�ทธิ�ท�าก�นท�/กลื1�มมอแกนไม�ม�โฉนด้หร�อเอกสัารสั�ทธิ�ในการครอบครองพ�*นท�/แม�ว�าจากค�าบอกเลื�าจะย�นย�นหน�กแน�น�าว�ากลื1�มชนมอแกนได้�อาศั�ยท�/อย#�ท�/น�/มาก�อนเหต1การณ(สั3นาม�เป0นเวลืาหลืายช�/วอาย1คน แต�ข�อข�ด้แย�งย�งคงอย#�ในศัาลืท�/ฝั่?ายเจ�าท�/ด้�นท�/ไม�ใช�มอแกนม�โฉนด้แลืะเอกสัารสั�ทธิ�ถ#กต�องตามกฎหมายไทยในการครอบครงอแผ่�นด้�นท�/ชาวมอแกนอย#�ค�อนข�างช�ด้เจน

ศั�ร�พลื สั�จจาพ�นธิ1( ผ่#�ประสัานงานเคร�อข�ายว�ทย1ช1มชนภาคใต�13 กลื�าวว�า กลื1�มคนชาวมอแกนท�/หม#�บ�านท�บตะว�นแห�งน�* ก.เหม�อนก�บชาวมอแกนอ�กหลืายท�ท�/ถ#กด้#หม�/นด้#แคลืน จนกระท�/งม�เหต1การณ(สั3นาม� เขาจ3งได้�ร�บสั�ทธิ�จากการกลื�าวถ3งมากข3*นโด้ยเฉพาะอย�างย�/งจากสั�/อ ถ�าสั�/อไม�ได้�น�าเสันอเร�/องราวของกลื1�มคนเหลื�าน�* พวกเขาก.ถ#กปลื�อยปะลืะเลืยตามยถากรรมเหม�อนท�/ผ่�านมา

แต�สั�/งท�/สั�/อน�าเสันอม�นก.ไม�ใช�ท�*งหมด้ จร�งๆ ว�ถ�ช�ว�ตของมอแกนก.เป0นกลื1�มท�/ม�ว�ฒนธิรรมรวมหม#�เหม�อนคนไทยสัม�ยโบราณมากกว�า เป0นคนท�/อย#�ก�บธิรรมชาต� หาอย#�หาก�นย�งช�พก�นไป ซึ่3/งก.ม�คต�ค�าสัอนมากมายเหม�อนก�น

“พอสั�/อพ#ด้ถ3งมอแกนก�นเยอะเขาก.ได้�ร�บความสันใจ ได้�ร�บโอกาสัเยอะข3*นจร�ง แต�ป=ญ่หาอ�/นก.ย�งม�อย#�เยอะต�องสั#�ก�นต�อ เราก.ได้�แต�หว�งว�า ว�ทย1ช1มชนท�/เราเอามาให�จะได้�เป0นเคร�/องม�อสั�/อสัาร

13 สั�มภาษณ(ศั�ร�พลื สั�จจาพ�นธิ1( ณ จ�งหว�ด้กระบ�/ 31 สั�/งหาคม พ.ศั. 2550.

23

Page 24: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

บอกกลื�าวด้�วยต�วของเขาก�นเอง แต�ก.ไม�ร# �ว�าจะไปได้�แค�ไหน” เขากลื�าวสั�าหร�บมอแกนบ�านท�บตะว�นว�นน�*ว�ทย1ช1มชนก�าลื�งเร�/มออกอากาศั

เร�/องราวของพวกเขาเอง ตามค�าสั�มภาษณ(ของอรวรรณได้�แต�หว�งว�าจะเป0นเคร�/องในการสั�/อกลื�าวเร�/องราวของมอแกนท�/ต�องการสั�/อสัารก�บคนข�างในมอแกนแลืะก�บสั�งคมภายนอกด้�วยต�วมอแกนเองบทำว เคร ะห#ว% ด�วยข�อค�นพับคว มสื่มพันธ์#อ� น จ สื่��อ แลุ่ะมอแกน

จากการรวบรวมข�อม#ลืเก�/ยวก�บกลื1�มชนมอแกนท�*งจากเน�*อหาการน�าเสันอผ่�านสั�/อ แลืะการข�อม#ลืจากการสั�มภาษณ(แกนน�าด้�งท�/ได้�กลื�าวมาแลื�ว พบว�า ภาพลื�กษณ(ของมอแกนผ่�านสั�/อก�บสัภาพความเป0นจร�งในว�ถ�ช�ว�ตชาวมอแกน ม�ความหลืากหลืายแตกต�างก�นไป โด้ยเฉพาะอย�างย�/งภาพลื�กษณ(ท�/มอแกนถ#กเร�ยกโด้ยรวมว�าเป0นกลื1�มคนท�/ม�ความเช�/ยวชาญ่พ�เศัษเก�/ยวก�บเร�/องของทะเลือ�นเป0นเพราะการรอด้ช�ว�ตจากคลื�/นย�กษ(สั3นาม�ของกลื1�มมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร( ขณะท�/ในความจร�งม�มอแกนกระจายต�วในหลืากหลืายอาช�พแลืะหลืายพ�*นท�/ ลื�กษณะด้�งกลื�าวเป0นสั�วนสั�มพ�นธิ(โด้ยตรงก�บบทบาทของสั�/อในการเลื�อกน�าเสันอ แง�ม1ม“ ” ช�ว�ตของชาวมอแกน ซึ่3/งกระท�าผ่�านการค�ด้สัรรแลืะจ�ด้วางด้�วยเกณฑ์(แห�งความเป0นข�าว (News criteria) ท�/แตกต�างก�น อ�นม�ผ่ลืโด้ยตรงต�อการสัร�างวาทกรรมท�/มาก�าหนด้ต�าแหน�งแลืะอ�านาจในทางสั�งคมให�ก�บชนเผ่�ามอแกน ด้�งแจกแจงรายลืะเอ�ยด้ได้�ด้�งน�*

เกณฑ์#คว มเป-นข% วกบเกณฑ์#คว มเป-นมอแกนการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนผ่�านสั�/อ พ�จารณาแบ�งได้�ใน 2

ลื�กษณะสั�าค�ญ่ค�อ หน3/ง)การน�าเสันอในด้�านว�ถ�ช�ว�ตท�/เหน�อธิรรมด้าแตกต�างจากคนอ�/น แลืะ สัอง)การน�าเสันอในด้�านป=ญ่หาในการด้�ารงช�พของชาวมอแกน ซึ่3/งท�*งสัองประเด้.นม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวในด้�านความแปลืก (unusual)อย#�ในต�วมากเพ�ยงพอท�/ท�าให�สั�/อ แลืะผ่#�สั�งสัารอ�/นท�/ไม�ใช�มอแกนเลื�อกน�าเสันอให�สั�งคมได้�ร�บร# �

24

Page 25: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

1. เกณฑ์(ความเป0นข�าวในช�ว�ตท�/เหน�อธิรรมด้าของมอแกน สั�/อได้�น�าเสันอต�*งแต�ก�อนการเก�ด้สั3นาม� โด้ยม�ภาพลื�กษณ(ของมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�สั1ร�นทร(เป0นต�วแทนมอแกนท�*งหมด้ในสัายตาของสั�/อ โด้ยน�าเสันอในลื�กษณะเป0นกลื1�มคนท�/ม�ความสัามารถในด้�านท�องทะเลื ซึ่3/งเป0นความสัามารถพ�เศัษท�/คนอ�/นไม�ม� สัอด้คลื�องก�บเกณฑ์(ข�าวในเร�/องความแปลืก แลืะไม�คาด้ค�ด้ (unexpected) ว�าสัามารถท�าได้� อาท� การด้�าน�*าลื3กได้�โด้ยไม�ม�อ1ปกรณ(ช�วย การหย�/งร# �ฟูAาฝั่นในทะเลื

ท�/สั�าค�ญ่ไปกว�าน�*น เม�/อเก�ด้เหต1สั3นาม�มอแกนในสัถานท�/ท�องเท�/ยวแห�งน�*ไม�เสั�ยช�ว�ต ย�/งเป0นการเสัร�มเพ�/มพลื�งแห�งเกณฑ์(ความเป0นข�าวได้�ครบถ�วน กลื�าวค�อ การน�าเสันอเร�/องน�*ในยามท�/เก�ด้ภ�ยพ�บ�ต�ขนาด้ใหญ่�คนจ�านวนมากให�ความสั�าค�ญ่ (Audience concern) แลืะถ�อว�าม�ความใกลื�ช�ด้(proximity)ก�บผ่#�คนจ�านวนมากรวมถ3งคนเม�อง เพราะเป0นเหต1การณ(ท�/เก�ด้ในพ�*นท�/ท�องเท�ยวด้�วย ซึ่3/งได้�ม�การน�าเสันอเร�/องน�*ออกไปในป=จจ1บ�นท�นด้�วน(Timeliness)ย�งผ่ลืให�ตระหน�กว�าอาจม�ความเปลื�/ยนแปลืง(potential for change)ม�คนรอด้ช�ว�ตได้�อ�ก

อ�กท�*งบ1คคลืผ่#�เปEด้ประเด้.นในเร�/องน�*เป0นด้าราท�/ม�ช�/อเสั�ยง (Prominence) ท�/สัามารถรอด้ช�ว�ตได้�ด้�วยการว�/งตามกลื1�มชาวมอแกนซึ่3/งเป0นเร�/องท�/เหลื�อเช�/อ(Human interest) คนอยากร# �อยากเห.น เพราะเป0นสั�/งท�/ไม�คาด้ค�ด้ว�าจะม�ได้�(unexpected)อ�นเพราะมอแกนม�ความสัามารถร# �ได้�ท�นเม�/อยามน�*าลืด้(unusual) ท�าให�เก�ด้ผ่ลืในทางด้�ม�คนรอด้ช�ว�ต(impact) อ�นเป0นสั�/งท�/ข�ด้แย�งก�บสัภาพการณ(ของคนท�/วไป (conflict) แลืะอ�กหลืายพ�*นท�/ประสับภ�ย

2. เกณฑ์(ความเป0นข�าวในป=ญ่หาการด้�ารงช�พของชาวมอแกน แม�สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บป=ญ่หาของชาวมอแกนเน�นการเสันอในแง�ท�/มอแกนเป0นชนเผ่�าท�/แตกต�างจากคนไทยโด้ยท�/วไปจ3งไม�ได้�ร�บสั�ทธิ�ท�/เท�าเท�ยมก�บคนอ�/นๆ ไม�ได้�ร�บบ�ตรประชาชน แลืะไม�ม�เอกสัารสั�ทธิ�ในท�/ด้�นท�าก�น แม�ว�าได้�อาศั�ยอย#�ในประเทศัไทยมาเป0นเวลืานาน การน�าเสันอเร�/องน�*เป0นไปด้�วยการเลื�อกสัรรจากเกณฑ์(ความเป0นข�าวเร�/องของข�อข�ด้

25

Page 26: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

แย�ง(conflict) การถ#กเอาร�ด้เอาเปร�ยบได้�ร�บผ่ลืกระทบ (impact)

ต�อการด้�าเน�นช�ว�ตเป0นประเด้.นน�า โด้ยอาศั�ยความแปลืก(unusual)

ในการด้�ารงว�ถ�ช�ว�ตเป0นเน�*อหาประกอบของเร�/อง ท�*งน�*ในเน�*อหาท�/น�าเสันอเก�/ยวก�บป=ญ่หาของมอแกนสั�วนใหญ่�เป0น

ไปในลื�กษณะของป=ญ่หาเฉพาะของมอแกนเป0นสั�าค�ญ่ ไม�ได้�ม�การแสัด้ง หร�อน�าเสันอให�เห.นถ3งความเช�/อมโยงของป=ญ่หาท�/เก�/ยวข�องเก�/ยวพ�นก�บคนอ�/นในสั�งคม หากแต�เท�ยบเค�ยงให�เป0นไปในลื�กษณะป=ญ่หาเด้�ยวก�บชาวเขา หร�อชนกลื1�มน�อยๆ จ3งท�าให�เน�*อหาม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวในด้�านอ�/นๆ น�อยกว�า แม�หลื�งเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�แลื�วการน�าเสันอเก�/ยวป=ญ่หาต�างๆ ก.ย�งเป0นไปในลื�กษณะเด้�ม

ด้�วยความท�/ม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/น�อยกว�า การน�าเสันอเร�/องเก�/ยวก�บป=ญ่หาของชาวมอแกนในหลืายพ�*นท�/ จ3งถ#กจ�าก�ด้วงไม�ได้�ถ#กขยายผ่ลืต�อมากน�กเม�/อเปร�ยบเท�ยบก�บเร�/องความสัามารถพ�เศัษ หร�อการรอด้พ�นจากเหต1การณ(สั3นาม�ของชาวมอแกนท�/หม#�เกาะสั1ร�นทร(ท�/ม�เกณฑ์(ความเป0นข�าวท�/มากจนครบถ�วนในท1กด้�าน เร�/องของมอแกนในแง�ม1มน�*จ3งได้�ร�บการกลื�าวถ3ง แลืะน�าเสันออย�างต�อเน�/องในหลืายสั�/อ โด้ยสั�/อลืะท�*งหร�อให�ความสั�าค�ญ่น�อยก�บมอแกนในพ�*นท�/อ�/นท�/เสั�ยช�ว�ตจ�านวนมาก รวมถ3งป=ญ่หาต�างๆ ท�/มอแกนลื�วนเป0นผ่#�ถ#กกระท�าท�*งสั�*น เพราะเร�/องราวเหลื�าน�*นไม�สัอด้คลื�องก�บประเด้.นข�าวท�/ได้�ถ#กก�าหนด้จากเกณฑ์(ความเป0นข�าวน�*แลื�วจ3งม�สั�ทธิ�เพ�ยงน�อยท�/ช�ว�ตมอแกนอ�นแท�จร�งจะก�าวเข�ามาสั#�พ�*นท�/สั�/อได้� เกณฑ์(ความเป0นมอแกนจ3งตกอย#�ภายใต�เกณฑ์(แห�งความเป0นข�าวไม�น�อย

บทำบ ทำของสื่��อกบก รร�)อสื่ร� งมอแกน ผ่ลืพวงจากการย3ด้โยงเกณฑ์(ความเป0นข�าวด้�งกลื�าวได้�สัะท�อนให�

เห.นถ3งบทบาทของสั�/อมวลืชนท�/ม�ต�อชนเผ่�ามอแกนในด้�านต�างๆ อย�างช�ด้เจนด้�งน�*

1. มอแกนในบทบาทผ่#�ร �กษาประต#ข�าวสัารของสั�/อ ( Gate keeping ) สั�/อมวลืชนได้�เลื�อกน�าเสันอเฉพาะบางแง�ม1มท�/ม�ความน�า

26

Page 27: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

สันใจอ�นเป0นไปตามเกณฑ์(ความเป0นข�าว ซึ่3/งในบทบาทน�*สั�/อเป0นผ่#�ค�ด้เลื�อกแง�ม1มข�าวสัารของชาวมอแกนมาน�าเสันอ พร�อมก�บการก�าหนด้วาระข�าวสัารของมอแกน(Agenda setting) ซึ่3/งพบได้�ว�า สั�/อมวลืชนให�ความสั�าค�ญ่ก�บแง�ม1มความเหน�อมน1ษย(ท�/วไปของชาวมอแกนมากกว�าประเด้.นช�ว�ตมอแกนด้�านอ�/น แลืะย�งเลื�อกม1มของชาวมอแกนท�/อ1ทยานแห�งชาต�หม#�เกาะสั1ร�นทร( เป0นต�วแทนความจร�งของชาวมอแกนอ�/นๆ ซึ่3/งม�ความสัอด้คลื�องก�บสัภาพความเป0นจร�งของชนกลื1�มน�*เพ�ยงน�อย

2. มอแกนในบทบาทผ่#�ต�ความของสั�/อ ( Interpretation ) จากเน�*อหาท�/ได้�น�าเสันอมามอแกนถ#กสั�/อแลืะผ่#�ท�/เข�ามาใช�สั�/อหร�อน�าเสันอเร�/องของมอแกนผ่�านสั�/อต�ความท�*งในด้�านข�ด้ความสัามารถเหน�อมน1ษย(หร�อความสัามารถพ�เศัษ ซึ่3/งม�สั�วนจร�งเฉพาะบ1คคลืเท�าน�*นไม�ใช�เป0นความจร�งในว�ถ�ช�ว�ตของชาวมอแกนท�/กระจายต�วอย#�ในหลืายจ�งหว�ด้ของฝั่=/ งทะเลือ�นด้าม�น เพราะเร�/องความสัามารถพ�เศัษในการท�าเร�อ ด้�าน�*า หร�อความสัามารถในการหย�/งร# �ถ3งเร�/องสั3นาม� พบว�าเป0นความเช�/อสั�วนบ1คคลืในกลื1�มมอแกน เพราะเป0นค�าสัอนของบรรพบ1ร1ษซึ่3/งป=จจ1บ�นม�การบอกกลื�าวบ�างในบางแห�งบางท�/โด้ยเฉพาะกลื1�มมอแกนท�/ต�องอาศั�ยหร�อหาก�นในท�องทะเลื แต�สั�าหร�บครอบคร�วท�/อย#�บนฝั่=/ ง หร�อร�บจ�างท�/วไปก.ไม�ได้�เช�/อหร�อม�ความสัามารถในสั�วนน�* เร�/องด้�งกลื�าวม�ได้�เป0นความเช�/อท�/น�บถ�อเป0นการท�/วไป หากแต�สั�/อต�ความให�ก�บมอแกน

3. มอแกนในบทบาทผ่#�เฝั่Aาระว�งของสั�/อ ( Watchdog ) บทบาทน�*พบว�าในสั�/อได้�ม�น�าเสันอเร�/องเก�/ยวก�บป=ญ่หาต�างๆ ท�/เก�/ยวก�บสั�ทธิ�แลืะสั�ญ่ชาต�ของคนมอแกนในหลืายพ�*นท�/ ข3*นอย#�ก�บว�าผ่#�สั�งสัารในสั�/อน�*นเป0นกลื1�มคนสั�งก�ด้ใด้ หากเป0นกลื1�มน�กพ�ฒนาท�/อย#�อาศั�ยก.เป0นการน�าเสันอป=ญ่หาเร�/องสั�ทธิ�ในท�/ด้�น หากเป0นน�กสั�ทธิ�มน1ษยชนหร�อน�กว�ชาการก.เป0นเร�/องของชาต�พ�นธิ1(แลืะการม�สั�ญ่ชาต�ท�/ถ#กต�องตามกฎหมายในพ�*นท�/ต�างๆ ตลือด้จนม�การน�าเสันอข�อก�งวลืเก�/ยวก�บ

27

Page 28: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ค1ณภาพช�ว�ต การศั3กษา การด้�ารงอย#�ร �วมก�บคนในสั�งคมใหญ่ แต�พบมากน�กในการต�ด้ตามตรวจสัอบการด้�าเน�นการแก�ไขป=ญ่หาต�างๆ ให�ก�บมอแกนกลื1�มต�างๆ การแสัด้งบทบาทท�/เพ�/มเต�มในสั�วนของการเป0นผ่#�เช�/อมโยง(Linkage) ของสั�/อในสั�วนน�*จ3งขาด้หายไป

4. มอแกนในบทบาทการสัร�างความบ�นเท�งของสั�/อ ( Entertainment ) จากเน�*อหาในสั�/อท�/น�าเสันอเร�/องราวของมอแกนอย�างโด้ด้เด้�นในเร�/องความสัามารถพ�เศัษ ความเก�งกาจ ตลือด้จนการน�าเสันอเร�/องของมอแกนของเหลื�อเช�/อระท3กท�*งก�อนแลืะหลื�งคลื�/นย�กษ(สั3นาม� มอแกนเป0นทร�พยากรสั�าค�ญ่ท�/สั�/อใช�น�าเสันอเร�/องอย�างบ�นเท�งท�*งในร#ปแบบข�าว บทความต�างๆ

บทบาทท�/สั�าค�ญ่ย�/งโด้ยรวมอ�นเป0นผ่ลืจากการน�าเสันอเร�/องราวของมอแกนท�/โด้ด้เด้�นค�อบทบาทในก รยกสื่ถู นะมอแกน (Status

conferral) ท�/ได้�สัร�างการร�บร# �ใหม�โด้ยรวมให�คนร�บร# �มอแกนในฐานะคนเก� ง ผ่#�ม�ความสัามารถพ�เศัษแห�งท�องทะเลื ไม�ว�าเป0นมอแกนท�/ใด้ก.ตาม

ข�อค�นพับคว มสื่มพันธ์#ว ทำกรรมกบอ� น จทำ��ม�ติ%อมอแกน1. สั�/อใช�วาทกรรมสัร�างให�มอแกนม�อ�ตตลื�กษณ(เฉพาะมากย�/งข3*น การน�าเสันอเร�/องราวข�าวสัารเก�/ยวก�บช�ว�ตชาวมอแกนภายใต�ร#ป

แบบของข�าวท�/ต�องม�ประเด้.น ม�ความน�าสันใจตามเกณฑ์(ความเป0นข�าว เพ�/อให�ผ่#�อ�านจ�านวนมากสันใจต�ด้ตาม น�บเป0นกระบวนการในการสัร�างผ่ลื�ต(constitute)ความจร�งข3*นมาช1ด้หน3/ง ซึ่3/งย�งผ่ลืให�เก�ด้อ�ตตลื�กษณ((identity) ใหม�แก�ชนชาวมอแกน ท�/ให�ความหมาย(significance)ไปถ3งความเป0นชาวเผ่�าท�/ม�ความเช�/ยวชาญ่ในท�องทะเลืเป0นสั�าค�ญ่ ม�ภาพของความเป0นคนแปลืกแตกต�างจากผ่#�อ�/น ไม�ม�การศั3กษา ถ#กเอาร�ด้เอาเปร�ยบจากผ่#�ท�/ม�อ�านาจกว�าเป0นเน�*อรองต�ด้ตามมา

การน�าเสันอของสั�/อภายใต�พ�*นท�/ซึ่�*อแลืะเง�/อนเวลืาอ�นจ�าก�ด้(Limited time and space) ท�าให�การน�าเสันอม�ลื�กษณะ

28

Page 29: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

จ�าก�ด้ต�วลืงมาไม�สัามารถอธิ�บายรายลืะเอ�ยด้ต�างๆ ท�/สัลื�ลืซึ่�บซึ่�อน น�บเป0นการจ�ด้วางต�าแหน�งให�มอแกนในสัถานะเด้�ยวก�นหมด้ คลื�ายก�บมอแกนในแหลื�งท�องเท�/ยวอย�างหม#�เกาะสั1ร�นทร(ท�/ทางอ1ทยานจ�ด้วางต�าแหน�งไว�เป0นของแปลืกโชว(น�กท�องเท�/ยวได้� ซึ่3/งเม�/อเก�ด้สั3นาม�ก.ย�/งท�าให�ต�าแหน�งในทางสั�งคมของชาต�พ�นธิ1(มอแกนในสั�งคมถ#กยกระด้�บสั#งย�/งข3*นเป0นแบบแผ่นการร�บร# �เด้�ยวก�นไม�หมด้ ไม�ว�าเป0นมอแกนบนแผ่�นด้�นใหญ่� หร�อในเกาะแก�งแห�งท�องทะเลื

การน�าเสันอจ3งเป0นลื�กษณะของการกลื�าวโด้ยรวมอย�างเข�าใจง�ายๆ สั�าหร�บคนท�/วไป (oversimplify) ท�าให�เก�ด้ภาพลื�กษณ(ในการร�บร# �ของคนท�/วไปท�*งท�/สัภาพท�/แท�จร�งมอแกนม�ใช�ม�เพ�ยงกลื1�มเด้�ยวม�กระจายอย#�หลืายแห�ง ท�*งตามเกาะแก�งแลืะแผ่�นด้�นใหญ่�ท�/ม�ป=ญ่หามากมายท�บซึ่�อนอย#�

วาทกรรมจากสั�/อจ3งกลืายเป0นสั�/งกด้ท�บท�าให�มอแกนม�ลื�กษณะเฉพาะลืงมา เข�าใจได้�ง�ายไม�สัลื�บซึ่�บซึ่�อน เป0นผ่ลืให�ประเด้.นป=ญ่หาในด้�านอ�/นๆ ท�/เก�/ยวข�องในกลื1�มต�างๆ ของชาวเลืเหลื�าน�*ถ#กบ�ด้บ�งซึ่�อนเร�นลืด้ความสั�าค�ญ่ลืงไปอ�นน�าเป0นอ�านาจแห�งการน�ยาม(the power to

name)จากสั�/อผ่#�อย#�นอกช1มชนมอแกน 2. สั�/อเป0นพ�*นท�/ของผ่#�อ�/นในการสัร�างวาทกรรมให�มอแกนภายใต�พ�*นท�/สั�/อซึ่3/งน�บเป0นพ�*นท�/สัาธิารณะ(public sphere) ท�/

สัามารถสัร�างการร�บร# �เก�/ยวก�บเร�/องต�างๆ ได้� พบว�าในเร�/องของมอแกน ชนเผ่�าน�*น�บเป0นของแปลืก ท�/ถ#กน�ยามไปต�างๆ โด้ยกลื1�มบ1คคลืต�างๆ อาท� น�กข�าวสัายท�องเท�/ยว น�กเข�ยน คนเข�ยนสัก#>ป น�กว�ชาการด้�านชาต�พ�นธิ1(ศั3กษา น�กเคลื�/อนไหวสั�ทธิ�มน1ษยชน น�กพ�ฒนาท�/อย#�อาศั�ย หลืายฝั่?ายเข�ามาพ#ด้ถ3งมอแกนอย�างเป0นจร�งเป0นจ�งตามแต�เบ�*องหลื�งแห�งความสันใจของแต�ลืะฝั่?าย

มอแกนจ3งเป0นผ่#�ถ#กน�ยาม โด้ยไม�ม�โอกาสัน�ยามตนเอง การสัร�างการร�บร# �ของมอแกนต�อผ่#�อ�/นจ3งข3*นก�บว�าใครเข�ามาน�ยามให�มอแกนไปในแง�ม1มใด้ ซึ่3/งลื�วนแต�เป0นการน�ยามจากข�างนอกเข�ามาก�าหนด้ความ

29

Page 30: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เป0นมอแกนท�/อย#�ข�างใน โด้ยเฉพาะอย�างย�/งเม�/อเก�ด้เหต1การณ(สั3นาม�ได้�น�ามอแกนไปสั#�การถ#กน�ยามอย�างต�อเน�/องถ3งความเก�งกลื�าสัามารถแม�ผ่#�ท�/ไม�ได้�เข�าพบเจอหร�อใกลื�ช�ด้ด้�วยตนเองก.ม�สั�ทธิ�น�ยามให�มอแกนต�อๆ ก�นไปโด้ยใช�ข�อความในคร�*งใหม�ในสั�/อท�/ถ�อว�าเป0นข�อความสัาธิารณะกลื�าวถ3งเร�/องน�*จนกลืายเป0นวาทกรรมใหม�จด้จารไว�ให�มอแกนจนกลืายเป0นภาพเหมารวม (stereotype) ถ3งความเป0นมอแกนท�/ไม�สัร�างความย1�งยากซึ่�บซึ่�อนแต�น�าสันใจให�คนอ�/นได้�ม�จ�นตนาการถ3งภาพลื�กษณ(ของมอแกนแม�ไม�ตรงสัอด้คลื�องก�บความจร�งมากน�กก.ตาม อ�นเป0นผ่ลืจากผ่#�ท�/เข�ามาน�ยามมอแกนไม�ได้�เข�าไปให�ถ3งรห�สัของมอแกนด้�วยตนเองเป0นสั�าค�ญ่

อย�างไรก.ตามการท�/มอแกนได้�ร�บการกลื�าวขานถ3งความสัามารถด้�วยวาทกรรมใหม�ผ่�านสั�/อจนเป0นท�/ร �/าลื�อ ได้�ท�าให�เก�ด้การเปEด้พ�*นท�/ให�ก�บมอแกนในฐานะคนพ�เศัษได้�ม�โอกาสัในการแสัด้งต�วตนในท�/ต�างๆ แตกต�างจากเด้�มท�/ถ#กก�นไว�ให�เป0นคนแปลืกแยกจากคนท�/วไปในพ�*นท�/ต�างๆ แลืะท�าให�มอแกนหลืายพ�*นท�/เป0นท�/ร# �จ�กแลืะได้�ร�บการช�วยเหลื�อจากหลืายฝั่?ายในฐานะผ่#�ม�ช�/อเสั�/ยงแม�เป0นช�/อเสั�/ยงท�/ตนเองไม�ได้�สัร�างข3*นก.ตาม

3.วาทกรรมสั�/อน�าอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ห�ก�บมอแกนในฐานะผ่#�ถ#กระท�า การม�วาทกรรมใหม�โด้ยเฉพาะอย�างย�/งในด้�านของความสัามารถ

พ�เศัษต�างในการหย�/งร# �เร�/องทะเลืท�*งๆ ท�/เป0นเพ�ยงสั�วนหน3/งในว�ถ�การด้�ารงช�พ น�บเป0นการยกสัถานะแห�งความม�อ�านาจอ�นศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนข3*นมาต�*งวางให�สั�งคมได้�ประจ�กษ(ผ่�านข�อความข�อเข�ยนต�างในสั�/อ ท�าให�อ�านาจน�*ถ#กสัถาปนาเข�าไปในความเป0นมอแกนท�/ม�อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�น�*ขณะท�/คนอ�/นหร�อ คนท�/วไปไม�ม� อ�านาจน�*น�าไปสั#�การยอมร�บสัถานะความเป0นคนพ�เศัษมอแกน ไม�ใช�ความเป0นคนไทยปกต�ของมอแกน เป0นการเปEด้พ�*นท�/ของอ�านาจอ�สัระในต�วมอแกนให�สัาธิารณะประจ�กษ( แต�ไม�ได้�ถ#กเช�/อมโยงไปย�งอ�านาจทางสั�งคมการเม�องมน1ษย(ในสั�งคมไทยคนหน3/งพ3งได้�

30

Page 31: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

ท�*งน�*การศั3กษาพบว�า การจ�ด้วางวาทกรรมใหม�เก�/ยวก�บอ�านาจพ�เศัษของมอแกนในช�วงการเก�ด้เหต1สั3นาม�น�บเป0นจ1ด้ต�ด้ขวางเช�/อมร�อยให�คนท�/วไปได้�ยอมร�บอ�านาจพ�เศัษของมอแกนในสั�วนน�*พร�อมก�บการม�จ�นตนาการถ3งในฐานะคนแปลืกแห�งท�องทะเลื ซึ่3/งไม�ได้�แตกต�างไปจากการม�วาทกรรมถ3งชาวเขา หร�อชนเผ่�ากระเหร�/ยงคอยาวผ่#�ถ#กน�ยามเช�นก�น

ขณะท�/สั�/อได้�น�าเสันอเก�/ยวก�บสัภาพป=ญ่หาความไร�สั�ญ่ชาต� สั�ทธิ�ต�างๆ อย�างกว�างขวางเช�นก�น การน�าเสันอของกลื1�มน�กพ�ฒนา น�กว�ชาการผ่�านสั�/อเองก.ไม�สัามารถน�าพาให�ให�เก�ด้อ�านาจสั�งคมการเม�อง เพราะได้�ถ#กก�นออกไปสั#�ความเป0นอ�/นแลื�วไม�ม�ความเก�/ยวข�องโยงใยก�บผ่1�คนในสั�งคม

ป=ญ่หาต�างๆ ท�/เก�/ยวข�องก�บมอแกนกลื�บด้#เหม�อนถ#กก�นให�เป0นเฉพาะป=ญ่หาของชนกลื1�มมอแกนเอง ไม�ใช�ป=ญ่หาของสั�งคม ไม�ใช�แม�แต�เป0นป=ญ่หาของร�ฐท�/ต�องร�บผ่�ด้ชอบ ซึ่3/งตรงก�นข�ามก�บวาทกรรมในเร�/องอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนท�/เข�ามาสั�มพ�นธิ(ก�บผ่#�คนท�/วไปผ่�านเหต1การณ(ภ�ยพ�บ�ต�ขนาด้ใหญ่� จ3งน�บได้�ว�าสั�/อไม�สัามารถน�าพาอ�านาจอ�สัระหร�ออ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ของมอแกนเข�าสั#�การม�อ�านาจทางสั�งคมการเม�องอ�นเป0นผ่ลืให�มอแกนย�งคงตกเป0นคนชายขอบท�/แตกต�างไปจากประชาชนคนอ�/นคว มสื่ร�ป

จากผ่ลืการศั3กษาท�/กลื�าวมาแลื�วน�*นได้�แสัด้งให�เห.นอย�างช�ด้เจนว�า อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ท�/ม�อย#�ของมอแกนอ�นได้�ร�บการสัถาปนาผ่�านวาทกรรมจากสั�/อท�/อย#�ภายใต�เง�/อนแห�งกฎเกณฑ์(แลืะบทบาทของการสั�/อข�าวสัาร นอกจากอ�านาจน�*ไม�ได้�ถ#กเปลื�/ยนผ่�านไปเป0นอ�านาจในทางสั�งคมการเม�องแลื�ว หากแต�อ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�เหลื�าน�*นย�งถ#กกด้ท�บถ#กคนนอกกระท�าให�มอแกนกลืายเป0นต�วแทนอ�านาจอ�สัระศั�กด้�9สั�ทธิ�เป0นต�วแสัด้งทางสั�ญ่ลื�กษณ(ค#�สัถานท�/ท�องเท�/ยวหร�อถ#กนายท1นผ่#�ม�อ�านาจทาง

31

Page 32: อำนาจของคนชายขอบ-Mogan people

เศัรษฐก�จเหน�อกว�ามาเลื�อกใช�ความสัามารถพ�เศัษไปสัร�างความม�/งค�/งในร#ปแบบต�างๆ

มอแกนยงไม%สื่ ม รถูม�โอก สื่เข� ถู/งอติติลุ่กษณ#ในแบบสื่งคมป<จจ�บนทำ��ม�คว มเทำ% เทำ�ยมก�นในทางกฎหมายแลืะสั�ทธิ�ด้�านอ�/นๆ แม�กระท�/งสั�ทธิ�เสัร�ภาพในการน�ยามตนเองผ่�านจร�ยธิรรม ค1ณธิรรมของกลื1�มตน หากแต�ถ#กก�าหนด้ต�วตนด้�วยคนอ�/นตามท�/สั�/อได้�น�ยามอ�ตตลื�กษณ(ความเป0นต�วตนไว�ให� ด้�งน�*นการเป0นบ1คคลืท�/ม�สั�ทธิ�ต�ด้สั�นใจในเร�/องอ�านาจของตนได้�อย�างเสัร�ภายใต�ระบอบประชาธิ�ปไตยจ3งย�งไม�ม�ว�นไปถ3ง เพราะพวกเขาเหลื�าน�*ได้�ถ#กจ�ด้วางต�าแหน�งไว�เพ�ยงในขอบเขตในอ�านาจศั�กด้�9สั�ทธิ�ท�/อ�สัระไม�ย3ด้โยงก�บอ�านาจทางสั�งคมการเม�องภายนอกท�/เขาด้�ารงอย#�จนท�าให�ตกอย#�ในสัภาวะแตกต�าง

32


Top Related