wantout 1e1er1wantokniuspepa.com/images/wantokniuspepa/1978/wantok_namba_247.pdf · lans, em...

20
A wantoUt Niuspepa bilong I Papua Niugini stret samba 247 Bilongwik i stat long Sarere, 2 Desemba 1978 NO KEN PRET.... 1E1ER 1 lOt. Poto i kam long dipatmen bilong turis. MIPELA PAIT GIAMAN TASOL Published by Wantok Publications, P.O. Box 1982, Boroko. Phone: 25.2214. - Printed by Wirur Press, Wewak. Registered at the General Post Office, Port Moresby, for traoslcission by poit as a Qualified Publication.

Upload: others

Post on 26-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

A wantoUtNiuspepa bilong I Papua Niugini stret

samba247 Bilongwik i stat long Sarere,2 Desemba1978

NO KEN PRET....

1E1ER1Prais lOt.

Poto i kam long dipatmenbilong turis.

MIPELA PAIT GIAMAN TASOL

Published by Wantok Publications, P.O. Box 1982, Boroko. Phone: 25.2214.- Printed by Wirur Press, Wewak.

Registered at the GeneralPost Office, Port Moresby, for traoslcission by poit as a Qualified Publication.

Page 2: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

wantokNational weekly inMelanesian Pidgin.

Editorial Offices:P.O. Box 1982Boroko

Phone:25.221425.2552

Telex: NE 22213

Branch Offices:WewakPhone: 86.2479

WabagP.O. Box 111Phone: 57.1018

Advertising:InP.N.G.PennyDonaldPhone: 25.2214

In Australia:Peter Halse AssociatesKing York House32 York StreetSydney2000Phone: 29.7527Telex: 21. 409

Subscription Rate:Annual: K8.00.

I gat 36 i bin winim kos long egrikalsa;8 i winim teknikal kos;8 i tinim kosbilongol seketeri;122 i winim diploma bilong tis em ol i bin skul tu yia long kisim; na 50 ibin winim konvesenkos.

Mista RenagiLohia, hetmanbilong Yunivesitibilong PNG longMoresby is bin tilimol dispela diplomalong ol.

Na Mista Oscar Tammur,Minista bilong Edukesen,i tilimaut ol prais long olspeselstuden. OdetteOa na Noah Pune i win olsem nambawanstudentru bilong koles. MisVeronika Pekimai kisim prais long "Home Economics";Titus Usukunilong ‘Commerce"; Sista Zita Pushai long "Conversion Course";Lindsay Teobasilong "Design andTechnology", na em i kisim tu long "ExpressiveArts"; NueguBilly long "English";AkapinaAnskarlong "Home Economics";BettyHoahania long "Mathematics";NoahPune long "ProfessionalStudies";OswaldBako long "Science",’ na Anita Tovat long"SocialScience".

Poto daunbiloo soim lain katolik tisa bilong daiosis blong Kavieng,Nu Ailan, i sanap wantaim BisopStempebihain long ol i bin pinisim wanpela ritrit o sarap lon,MSCSentalong Kopkop, klostu long Kavieng.

Long dispela sarap, Pater JosephMuller,MSC, i bistiaim pre na tingting bilong ol map long tupela d

Bihain long ritrit, ol dispela tisa i bin kibung na i bikamapim wanpela Asosiesenbilong ol Katolik Tisa blong Nu A ilan. Mista Blaise Tommi i bin kamappresden bilongen; Mista Ben Pulpulis i seketeribilong euna Misis Gabriella Miti i tresara.

Poto an tap i soim sampelabilong ol 224 studen i bin winim kain kain kos longGoroka Tisa Koles, na i bin kisim setifiketbilong ol long Trinde, 15 Novemba.

Poto i kam long Sista Norbertine Rijk, OLSH

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 2

Page 3: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

EM I PUNDAUN 0 OL I SUBIM EM???

Bipo long sampela wik Mista Julius Chan naPipels Progres Pati i bin lusim gavman. Nau ol isanap arasait wantairn Oposisen. Na Yunaitet Pati igo insait poromanim Pangu long ranim gavman.

Sapos yumi lukluk i go bek nau, na glasim gutPipels Progres Pati na ol lida bilong en, i luk olsemol i no bin wetirn bai ol samting I kamap olsem emI stap tude.

I tru, insait long kern bilong Pangu, planti bikpeIa man i no laikim PPP tumas. 01 I ting em I pasimrot bilong ol aidia bilong oP. Na PPP I bin paitstrong moa egens long lo bilong ol lida na olsemem I pundaun. Olsem na planti dispela bikpelaPangu man I driman long de PPP i ken lusim ol.Tasol ol i ting em i no samting i ken kamap hariap.Em samting bilong bihain tru.

Olsem na Mista Somare I kalap nogut tru taimMista Chan i kirap na wantu i tekewe pati bilongem long gavman. Long wanem tupela i gutpren.Tupela I bin wok gut wantaim olsem poroman.Planti taim bipo Mista Chan I surikim ol aidia bilong em, na I larim aidia bilong Somare I win.Tasol nau dispela taim, Chan I sanap strong na isoim: "Mi no sunk moa. Mi sanap nau I stap." 01-

.Sórnare; stretim wan

Pipels ProgresPati i bin.lusim gavmanbiong yumi

5na Yunaitet Pati bin kaminsait sanapwantaim Pangu long ranim kantri.Nogut sampelatrik tok otok kusai o tok win i flainabautna yupela i ting,nau yuini no gat gavman.Em I giaman.Em i no tru.Yumi i gat gavrnan. Mipraim minista na het bilong gavmanyet, na olgetasamtingi rangut.

Nau YunaitetPati i stapinsait long gavmanna mlpela i hepi, long wanem,nau em i nambawan taimlong stori biong kantri,bikpela lain ininista trubilong gavman i kam longHailans tasol. Olsem yupela i ken lukim nau: tnpela wok minista tru I staplong han biong ol Hallans, em Fainens Holloway, Transpot Wingtina Helt Doa. Olsem nayupela i ken savemipela I

lida biong PNG yet - olsem yupelai bin lukim naharimpinis.

Tasol maski, em i nosamting biong pret. Nogat. Em i samting biongfri kantri, em i samtingbilong kain gavman ol Ikolim demokrasi. Pawa istap long ol pipel; pawa istap long ol man i makimol pipel. Na ol dispelamanlong palameni bin vot na iorait long mi mas holimyet wok lida long dispelakantri. 01 i no votim narapela man. Nogat. 011 binvotim mi tasol - olsembipo.

01 dispela i soim, yumiPapua Niugini yet yumimap long stretim ol wanbiong yumi. Maski longtingting bilong arapelakantri. Yurni bin soim olplanti taim pinis; yumisoim ol gen. Orait. Pinistok nau. Yumi go hetskruim gutpela wok i go.

sem na em i goaut.

Mista Chan yet i bin tok olsem: 01 bikpela Ildabilong PPP I putim hevi long em. Sampela I sernlong Pangu i bin daunim ol na givim sampela smolpela wok minista OP no laikim. 01 I, les pinis.Olsem na ol I strong long Chan na PPP I mas aut.

Olsem na mipela i askim: Mista Chan I bin goautlong tingting bilong em yet, o sampela man i binsubim em?

01 PPP lida bai mekim wanem samting nau?BipooP i no pren liklik wantaim lain bilong Mista Okuk.Okuk na Jephcott i olsem birua bipo; nau wantutupela I stap long wanpela kern. Olaboi. . . . Na naOkuk. . . . husat bai kamap namba wan? Yes,Okuk I bin sunk Iiklik long taim bilong vot egenslong gavman na I bin mosen long larim Mista ChanI kamap praim minista. Tasol dispela em I tingtingbilong nau tasol bilong helpim em I winim mosen.

Husat i ken tingim Mista Okuk olsem man i belgut long kamap namba tu man long gavman tasol?Na sapos Mista Okuk i kamap namba wan, olsemwanem long Mista Chan? Na Dokta Guise i noausait olgeta’ Ating em i wet i stap.

Na olsem wanem long tupela bikpela PPPmanMista Lemeki ,na Mista Levi? Tupela i bin tokautstrong tru egens long lo bilong lida na tupela i binredim rot bilong pundaun bilong Mista Chan. Naubai tupela I mekim wanem? Nau bai PPP i mekimwanem? Ating planti samting i bin popaia likliklong ol.

Wok na saplai straik

wok long ol long narapeladipatmeno pies.c Bihain ol i pinis, olwokman I mas kisim wanmun ekstrape long olgetayia ol i bin wok; nau gay-man i givim wan wikekstra pe long oi yia ol ibin wok pinis.e Gavman i mas givimdispela ekstramani long olman em i pinisim longwok, long dedispelaman ipinis; na tu i mas bairnrotbilong em i go bek longples.

Mista Namaiiu i tok olsern: Dipatmenbilong em ibin orait long klostu ol dispela samtingbipo. Em itok tu, dipatmen bilong

em I bin givim tok savelong ol dispela wokman 6-pela mun bipo, olsen lo 1tok. Na sampelaarapela ibin kisim tok save 3 munbipo na I mun

bipo

saposol i wokinannating.

Em i tok tu: dipatmenbilong em i bin traim pain-im nupeia wok bilong oldispela man. Tasolemi nobin painim spes long dlarapela dipatmen bionggavman, na long oi bisnisna faktori.

Lông Maun Hagen naWabag ol wokmani no binbihainim dispela straik.01i pret long lusim pebilongol.

EM HIA TOKAUT BILONG

A wantokNáusppa bilony u Pripua Niugin. duoS

: Long apinun tru bilong Fonde, 23 Novemba, Praim Minista MichaelSomare I bin givim wanpela toktok long redio i go long olgeta manmeri bilong Papua Niugini bilong stretim sampela tingting bilong ol. Sore, em imekim long tok Inglis. Olsem na hia mipela I laik givim sampela porn bilong enlong tok Pisin. Em i tok olsem:

wok tnu long mekim gohetgut wok bilong kantni.Na maski long olkain paitim tok na kros tok na votlong ol wik i go pinis.

Mipela long gavman isave pinis mipela 1 gatpianti samtinglong wokimyet. Tasol yupela i kenlukim, long ai biong olausait kantri na ol bisnisman na savemanbiong olPapua Niugini i sanapstrong na I ran gut. Olsemna ol 1 laik kam hia nakirapim wok nabisnis.

Gavman i wok yet longgivim moa pawa long olpipei. Em i wanpela as-tingting tru bilong mipela.

Na mipela i strong moalong dispela aidia: ol lidatru i mas tingting long yupela ol pipe!, na I no tmgting long poket biong ol.Dispela yet i as biong trabe! name! long ol sampela

01 wokman biong Dipatmen bilong Wok na Saplai biong gavman longplanti provins I bin stap longwe long wok bilong ol map 4-pela de. 01 1straik. 01 dispela man i bilong yunion 0! 1 kolim Pablik SevisAsosiesennaol hetman bilong yunion i bin tokim ol memba long straik bikos ol I nolaikim pasin bilong gavman long pinisim 580wokman long wok bilong ol.

Dispeia I mm long dispela 4-pela de I no gat draiva bilong ol ka bilonggavman. Na ol woksap bilong gavman i no wok.

0! dispela Wok naSaplaiwokmanI straik,o! i aninitlong Pablik Sevis KOmisinbiiong gavman.Na hetmanbilong en, Mista RabbieNamallu, i bk: dispelastráiki. bmiãrn lo na olwokxnan i goaut bai nokjsim pe long ol dispela de.

Tokinan biong yunionbilong ol dispela wokman,em ol i kolim Pablik SevisAsosiesen,em i Mista JekKarukuru. Em i stronglong gavrnani mas mekimoisern :

a Gavmani no kenpinisirn ol dispela man longwok map long neksFebruen.b ,avman i mas painim

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 3

Page 4: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

SAMPELAIRIANJAYA AIDIA

Dia Edita - Mi laik rnekjill toktok olsern wanpelasitisen hilong PNG. Dispelasaniting i l?in karnap longboda bilong PNG na IrianJayaem i wanpelabikpelasamting tru. ‘unaitet Ne-sens em mapstretim dispela hikpela trabel olsemtromoi born klostu longPNG boda. Yunaitet Ne-sens em i gat lain so!diabilong en map was long

S boda.Somare-Chan dispela

toktok politik bilong yutupela wantairn Indonesiaem long ausait tasol. Longinsait tru bilong Indonesiaem yutupela i no gat savetru long en. Long 1975taim Presiden Sukarno istap em i bin pait wan-taim Holan Gavmani rausim ol na kisim Wes Irian.Sukarno em i bin trik natok em bai rausim HolanGavman na em bai holimWes Irian bihain givimIndependens.Man, dispelaem i mama bilong giamani staplong em.

Nau yumi lukim ol wan-tok biong yumi WesIriannau o! i traihat long kisimindependens.Mi laik askimtupela lida na olman long PNG, dispelaborn ol arni bilong Indonesia i trornoi. em i wanernsamting?

Mi wanpela mannatinglong PNG rabis tok bilongmi olsem, em ol i testirntasol. Samting tru i stapinsait yet i no karnaut.Ating long yia 1982 1 gomap 1985 bai i gat sampela samting bai i maskamap.

Las tok bilong mi i golong gavrnan naol bikmanhilong politik. Yupela Imas sindaungut natoktokhringim bek dispela wokhilong PNGVR na amikedet long ol haiskul. Ating dispela em i gutpelasamting tru long lainim olyangpela na ol bikmanlong sampela we bilongpait. Saposbirua 1 laik paityurni save pinis long sampela we.

01 Indonesiai kenwokahaut i kam insait na kisim

na narapelasamtingintiligens sevis i no gat truwanpela we hilong stopimol man i save kam insait

Narapela sarntinginteligens sevis long PNG nogattru wanpela gutpelaekwipmen samting bilongwok. Dispela long wanernPNG gavman i slip tumasi no wekap.

Saposwanem ridai laikbekim o rabisim tok go hettasol, yumi ken lukim naskelim. Bob Akwi, Manus

BOIPREN0 PENPREN

taim mipela i go long skulol papamama1 hatwok trulong helpim ol long skul.

Na tu mipela i hatwoklong i go long skul namipela i tromoi bikpela skulfi biong mipela.Na mipelai go long skul mipela yetbairn pensil, na buk nasampela samting mipela Ikisim fri. Tasol bikpelamani mipela i spendimlong skul. Olsem wanemmipela spendim dispelabikpela mani i go long skulbengnating. Mi laik baiyumas skelim liklik wok bilong ol skul liva olsemstandet6 na fom 2.

Mipela i gat bikpela wantru long wok o painimwok. Yupela mekirn olsembai PapuaNiugini i gatmoa savena kantri biongyumi bai I gat bikpelanem. Na wokim ol kainkain samting long PNG.Na PNG i gat planti liklikples o allan nabauti stapsapos yupela i sekirn olwok olsem. Bai mipela iken painim wok gut tru.Bilong wanemmipela laikim kantribiong yumi bai igo antap na wanem sampelakantri.

Emtasol.Polimba Lakivemau,

Kavieng.

Dia Edita - Yes nau milaik autim lik]ik wan bilong mi. Na wan biong mii go olsem. Planti taim misave kisim Wantok Niuspepana mi savepainim olsem. Sampelamen i saveaskim long penpren nalong niuspepaol i tok ol ilaikim man o men longrait long ol olsem penprenbilong ol.

Na mi yet mi bin raitlong wanpela men na milaik rait long em olsempenpren biong mi. Tasolem i no bin bekim pasbilong rni; map long tupelamun. Olsern na mi gatwan na mi rait long yupelaol susa nabai yupela i nt-irn.

Mi ting olsem, ating yupela i laikim ol man tasolirait long yupela?Ating emi ink olsem yupela i noIaikim penpren. Nogat.Yupela i laikim boipnenya. Laka, ol susa?

Na ol susa, emtasol liklik wan bilong mi i pinis.Na saposyu wanemmen,yu gat wan o belpenlongdispela hap tok, pus trurait tasol i kam long Wantok Niuspepa,bai mi lukim na nitim.

So em tasol, ol susa.Tenkyu tru.

ElisabethAgnes,Wewak.

BEKIMSKUL PE

Dia Edita - Mi laik autimliklik wan mi laikim olscm. Bilong wanemyupelastopim ol standet6liva nafom wan na u. Yupela itok olsem fom tu nastandet 6 i no gat wok na mijela 1 tingting planti na

PLANT IEMTI BOTOL

Dia Edita - Plis mi laikimbai yupela givim liklik hapspes long ml long putimliklik askim bilong mi.Askim bilong ml i go olscm, bilong wanem na olfaktoni bilong wokim koldningi daunim pe biongemti botol i go daun?

Nau long dispela taimmipela i savebairn sotpelãbotol long 24 toea. Longmipela long Rabaul, taimmipela i save salirn emtibotol long wan katen, olI aktoni bilong wokim koldning i save bairn mipelalong 20 toeatasol.

Olsem na nau long dispela taim emti botol ipulap long olgeta hap bilong Rabaul taun. Bipo pebilong hotol i nogut olsemna mipela I no bungim gutbilong salim. Plis mi laikimbai wanpela man bilongfaktoni yet 1 mas givim miansa.Tenkyu.

Bonny N. Kuakam,Rabaul.

KROSIMOLHAISKULMERI

Dia Edita - Mi laik autimliklik wani bilong mi. Miwanpela sumatin biongDnegahafen Haiskul, milukim sampela haiskulmen i penim pinga nil namaus bilong ol. Taim hi-long wok, ol boi saveput-im olpela klos bilong ol,na olmeni baibilas gut truna ol i ting, nogut‘mi wokna skin bilong mi i doti.Nogut klos bilong mi i doti.

Na hatpela wok olsembnukim paiawut na katimgras, em ol boi tãsol i savewok. Na em i no stret longmi. Dispelakain wok maplong ol skul men i wokwantaimmipela ol boi.

01 susa yu tingem hatpela wok na yu ting olboitasol wok.Na yu naun longples na lukim wantok bilong yu, yangpela mentong pies i ken karim 2 o

mekpas aiawut.3-pelaTaim bilong wok yubnumim klasrum tasoi. Nayu ting wok i pinis na i goslip nating na yu ting,nogut yu wok na pingabilong yu I doti. Nogut yuwok na klos bilong yu idoti.

0 susa yusindaunolsemna husatbaiwok? Dispelayu penim maus bilong yuna pinga biiong yu, emkastambilong yu yet o hi-long nanapelakantni?Taimmi wok mi putim olpelasiot na trausis hiiong mi.Na yu pasimlongpelalap-lap i kam sanap kiostulong not, lukim mi, na i lap -

long mi.Mi sOn tru long yu dis

pelakloshilong yu. Yu yetwok na kisim o knai longpapamamana ol i givimyu?

Em tasol liklik wan hilong mi. Husat man I laiksapotim dispela eth i oraittasol. Nahusatskulmeni i

laik egensim dispela, yuken rait I go long WantokNiupepana hal ml ken lukim. Tenkyu.

TanakoD.,Finschhafen/Lae.

SOLDIA BEKIM TOK

Dia Edita - BrataNicademus,em i bin belhevi tru long dispelataint,yumi bin makin bikpela debiong yumi, em Independens de 16 Septemba1978. Wantok hia em ibin askim olsem, em ilukim olgeta ha na tavenna hotel long Wewak Iklos. Long wanem em iIndependensde. Tasol olman long fos olsempollsna ami ol I wok long dninlong klapo DIFCO bilongol. Em i olsem wanem?

Bnata, yu bin kinapno-gut nau tasol long dispelayia 1978 long dispelakainpasin olsem taim biongholide na olgetapablik bana hotel wantaim ol tavenI save klos naklap biongol fos o Difco tasol i saveop ol memba bilong fostasol i savedning long dispela taim? Mi 1mg i masnau tasol yu kam longtaun, laka? Long wanemlong taim bipo ol Austnaliai bosim yumi yet na i kammap long dispela taim yumi bin kisim lndependensna tu long las yia, olgetakain holide olsem, Kiapbilong ol soldia biongyumi, bipo ol isave koiimAsco o Australian SevisisCantin Oganaisesenem ibin op tasol olsem naI nogat kompleni bin kamap,olsem na mitok ating nautasol yu bin kamap longhia lbng hap we ol kem hi-long ol fos i stap long en.Na olsemyu bin lukim nayu komplen long en.Bnata, i no bilong nau,biong bipo bipo yet.

As bilong en I olsem,dispela Difco, em i noPablik ha o taven, em iklap bilong wanpela laingnup, em i olsem Motel osamplea kain hap we olmembaI gat lo o nil insaitlong klap bilong ol.

F. Berry,Tau-Vavau,

Wewak.

-long PNG. Dispela ol pipel1 mekim dispelawok i masopim ai na yau maskilong

- slip.

Salim ol pasI kam long:

VVANTOKBOX 1982BOROKO

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 4

Page 5: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

L OL I TOK OLSEMPutim hevilong vilesdivelopmen

Mista Paul Tonato,niemba bilong Enga, I binputim sampela hevi longViles DiveloprnenFan. Emi tok olsem, pablik akaunkomiti I mas glasim gut olofis buk bilong dispeladivelopmen fan, stat longde namba 6 bilong Novembai kam map nau.

Em i tok, ol I mas glasirn gut tnu, husat i binaplai long kisIrn mani longdispela divelopmenfan0 nahamas dispelaman i binkisim tok onait. Em i tokol i mas nipot tu, hamasmeinba bilong palarnen Ibin askirn, nahamasvilesgnup bilong ol I bin askim,o kisirn mani long dispelafan.

Mista Torato I tokolsem: planti memba hi-long palameni piim, longdispela taim mipela i wetlong moseñ egens longgavman, sampelamembaibin aplai long kisimhelpimo mani lông dispeladivelopmen fan.

Mi save long wanpelamemba, bipo em i egenslong gavrnanolgeta, na emi bin sindauntoktok wantaim sampela minista bilong gavman, na neks deem i vot wantaimgavman.

Olsem sampelamipela iwan na I fiim, ol samtingino stret. Saposgavrnan ino laik givim tok save longkomiti, bai mi bningimdispela sainting long palamen.

bekim tok

bilong ol ausait kantri nahisnisman i go long PNG.long dipatmen bilong mii gat sampc/abikpelabisnistru long painim wel nawokim gol na wokirnkopa. 0/scm na mi laikmekim tripe/a tok savelong ol oposisen memba.Emhia:1 Nau ol bikpe/a ausaitkampani i laikim tru longkam insait long wok longpainim wel na kopa na golsamting. Insait long las 18mun i go pinsi, ol dispelakampani i bin lusimK40,000,000 40 mi/ionkina long mekim dispelakain wok. 0/scm, i no tru -

ol ausait bisnisman i nolaik kam nau.Mista Pita Lus, Minista

bilong bisnis, I bekim tokolsem: Mi son tru longharim Mista Paul Torato Ibin mekim sampelatoktoknating egens long VilesDivelopmen Fan.

Wok bilong dispeladivelopmen fan em i bilong hélpim ol pipel bilongyumi long kirapim namekim go het ol liklikbisnis bilong ol. Mipela ibin yusim olsem tasol;naem I bin helpim plantipipel.

Em i no stret ôl manbilong politik i kamapputim nating hevi longkain wok olsem i savemekim gut long ol pipe!.

Mipela i no haitimwanpela samting. Olgetaman I gat rait long lukimol buk na pepa long ofisbilong dispela divelopmenfan, ol i ken kam na lukim.Welkam long ol.

Gavman I nokomyunis

Sampc/a membabilongOposisen i bin sutim toklong gavman i savebihainfm tingting na aidia bilong0/ komyunisna sosialis, naolsem ol bisnisman bi/ongol ausait kantri i no laikmoa long kam insaitwokim Jàktori na nupelabisnis.

Mista Karl Kitchens,Minista bilong ol Main naEnerji, i bekim tok olsem:"Mi laik stretim tok naautim hia sampc/a tingting

tu gavman i larim ol ikisim gutpela winmanilong wok bilong ol.

3 Moa na moa bisnismani askim long kam woklongPNG. Em i soim, ol i oraitlong pasin bilong gavmanna go het bilong em: na oli pilim em i gutpela p/estnt long wok."

ATINGYUSAVE

Long 8-pela mon bilongdispela yia 1978 ol man bilong wokim kopra i binwokim 93,008 tan kopra.Em klostu 8,000 tan moaolsem long dispela scmtäim long yla 1977. Na smpos transpot mobeta, baiPNG nap wokim moa yet.

Kaputin soimol wan

Nupela Minista BilongNesenelDiveloprnen,MistaJohn Kaputin, I bin autimolgeta tingting bilong gay-man bilong mekirn go betkantni long yia 1979.

Gavman I givim rnanilong 318 kain kain woklong wan wanprovins. WolBeng na narapelabikpelabeng ol i kolim IMF i tokamamas long pasin bilonggo het bilong kantri naprogram bilong dispelayiaI laik kamap.

Mani bilong PNG Istrong na i isi tnu longPNG I ken kisim dinaulong ol anapelakantni. EmI mm ol i bilip long mipelana long wok na go het hi-long kantni.

Bikpela wok kantni I binmekim map nau em dispela: gavman long wanwan pnOvins i go het, pasinbilong painim takismani igo het, na moa na moalokal pipel I insait longwok bilong kantni.

map nau wok na go hetinsait long sampelaprovinsi ran moamoayet. Em ibikos sampela provins olscm Not Solomons na IsNu Briten i gat planti kainwe long winim mani. Natupelayet I bin statim dispela pasin bilong -kamappnovins.

Pasin bilong go het bilong ol men PNG i go sbyet. Wanhapbilong olgetapipel bilong PNG i mentasol. . . . tasol ol i kamapbihain long skul nahelt nabisnis nawok.

Wok bilong stretim waiibilong ol yut 0 yangpelapipel. . . em i hevi i krungutirn gavman na ol papa-mama na ol tisa na olyangpelapipel yet.

Long PNG tude yunii nolaik lukim wanpela lain ognup i maniman tru, nanarapela i rabisman tru.Tupelai mas skelmoheta.

Mipela i laik haniapimpasin hilong skulim olgetamanmeni. Bihain long 1 7yia samting mipela i ting

bai Qlgeta man men pikinini long PNG map nt narait na kaun. Na em i bikpela samting, long wanemol dispela kain pipel I kengo het hariap rnoana help-im ol yet. Na rnipela i laikputim hevi na strqng longol pnovins weol men i nosavekamlong skul.

Mipela i laikim tu halhelt I kamap long olgetahap. Na transport tu bai Ino gat sampelamanmeriIlongwe long helt senta nahaus sik. Na tu transpotIhelpim ol long bringim olsamtingI go long maket.

Yumi mas lukaut longwanpelasamtingi go rong.I gat planti sarntingyumisavegroim na wokim longdispela kantri i kostimrnoa olsern wankain sam-ting yuini ken bairn long olausait kantni. Em I nopasin bilong mekirn go hetsarntingbibong kantri.

Yes, mipela I welkamimmani na bisnis bilong ausait i kam wok hia. Tasobem i mas helpim tnu kantn bilong mipela. . . naoltairn mipela I mas bos

Wanpelahikpeba samtingyl_inli mas mekin nau tasob: groim map kaikai hi-long kantri hilong vuini.unhi ken groim map ihithuimakau. ol sainting hi-long gaden. na map sugahilong PNG.

Vanpela sainting moa:vuini nas yusiin gut olv ara samting hibong bring-jill lekirik pavaI kani longl liklik ples. Dispelavumiken niekini longol niva hilong niipela yet.

Pita Lus

2 0/ bikpela kantri naniuspepai bin tok amamaslong pasin bilong larim olbisnismani kam insait longPNG na wok : . na olsemwanem dispela kantri ilukaut long ol i mas mekim gutpela wok na i noken bagarapim kantri. Na

long em em I no ken hosirn mipela.

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 5

Page 6: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

.‘-

gL p

laii,ys.uT srv,.H

11 RANGE I I Land’L’1 RDVERJ

LVL*

Aveling Barford Pacific Pty.Ltd.Representing the world’sleading automotive manufacturers.Ume St Gordon, Port Moresby Phone 257166, 257908Morobe Ave Lae Phone 424188, Mt Hagen Phone 521015Stones Automotive Services, Kieta Phone 956093Malaguna Motors, Rabaul Phone 921751

ILYCO FLEXHydraulic hose,assemblies,

couplings, adaptors

NACHIBearings-automotive industrial

machinery.Roller, ball, taper bearingsExtra small radial ball.bearings.

Single row deep-groove ball bearings.Duble-row self-aligning ball bearings.

Tapered roller-bearings.Cylindrical roller-bearings.

Strong Tru.

0 rot nogut long bus - dispela trak em

DYNANiupela trak bilong Toyota i save wok hat tru.Yu laik karim kago o pasindia long biktaun

map.

TOYOTAPMDANG RABAUI KIETA WWAK82 21 88 92 1988 95 &183 86 2255 cAT:

PORTMORESBY lfl.E MT. HAGEN254088 422322 521888

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978

Ici i1MOTORS LIMITEDILLflI 11111 liii I I II III

II uiuiiuiiuii*iui

Pes 6

Page 7: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Maclang WoksapLong 29 Me map 4 Jun ol hetmanbilong Vibes Dive-

loprnen i bin mekim nambatu bikpela kibung bilong olopisa bilong ol long Siar Ailan klostu long Madang.Dispela taim ol i singautirn lO-pelaopisa i savewok long olnambis provinsolsern Is na Wes Sepik, Madang,na Morebe. Na tupelabilong Hailanstu i bin kam.

I gat ‘ speselpipeb i binaIii bong dispela kihungla °-peba hibong ol I men.Yu ken lukim ol longrote i stap arene long dispeba stori. Het Opisa hi-tong Nesenel KaunsilBibong ol Men. cmii JessiePiliwas. I stap. Na sampebanieni hibong ol klap hilongob nieni tu 1 bin kaniap.

01 I bin skub long film natok na wok longob dispelasamting: pasinhilong salirnolkain sarntinglong maketpasin hibong redi long wok.Yu laik askirn. pasinbilongyusimn gut mani: pâsin bibong askim ob grup bonggivirn maui long svanpelawok : pasin hilong raitmnidaun long buk olgeta wokbisnis obsem ob kuskus i

savemekim.

Mista Andrew Kauleni,Dairekta Bibong ‘iles Di-

vebopmen, i bin soim oldeliget ol dispela samtingtu: pasin bibong wokimwel long kokonas. Em isoirn ol deliget dispelawelkokonasI savelait tru longlam. Pasin bibong mekimloli long kokonas. Pasinbilong wokim bnet insaitlong ol sospen,ol I naunimnabaut long hatpelastontasol; pasinbilong mekimdnai pis long san tasol; pa-sin bibong wokim kap longmarnbu.

Long kibung ol deliget ibin kisim helpim long Di-patmen Bilong Helt i wanilong gutpela kaikai, longOpis Bilong Tok Save, longhan bilong Edukesen Di-patrneni skulim ol bikpelamanmeni, long Welfe Di-patmen, long PnaimeniIndastri, na long FamiliPlening.

§

sampela pinatliklik grinpela aniensol4-pela kaukau -IL SPUQRIShap pamkenkumugris hilong kukim kaikai

Rot bilong wokim:1 . Rausim skin hilong pinat.2. Kukim pinat long gris i hat pinis nap i kamap braun.3. Katim anien go liklik iktik na praim wantaim pinat. Pinis, orait, taim pinat i

tan klostu.4. Rausim skin hilong kaukau na pamkin. Katim i go liklik na kukim long

wara wantaim sol.5. Wasim kumu na katim go liktik likIlk.6. Taim kaukau i kiostu kuk pink, putim kumu na pinat na anien I go wantaim.7, Larirn i ‘tap long paia map olgeta i tan pin is.

Vu ken kukim olgeta long gris hilong kokonas.

Nau ol deliget I go beklong pies naviles Divebopmen Opis i balk save, hi-ham long sampelamun ol ibin mekim wanem sam-ting bong pies bibongol.

Poto antap i soim lain manmerii bin go long woksapyumistori long en long dispelapes.

0/ dispela stori bilong Uici1 uip.ela kaikai i kamlong wanpela gutpela buk ol i kolim Buk BilongKukim Gutpeia Kaikai. Yu ken kisim nating. Yurait tasol i go long:

The Nutrition Section,Department of Health,P.O. Box 2084,K onedobu.

SINGER

pinat supoi samting vu mas i gat:

I-,. .‘.- ‘‘ ‘,

PREN ‘

BILONG VUINAP OLTAIM

k1,GJP:,Y

WAN I Ji- Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 7

Page 8: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Moa RelisenLong Skul

Mista OscarTammur, Minsita bilong Edukesen, i birtok save olsem: nauwan wan provins I ken givim motaim long skulim ol sumatin long tok bilong God na tokbilong Baibel insait long taim bilong skul.

Nau ol i ken makin wan aua na 40 minit long relisen0 tok bilong God, long olgeta koymunitiskul long warwan wik. Bipo ol i gat wan aua tasol. Na nap nau omisin skul i kisim tok orait long skulim ol sumatin moyet long relisen bihain tasol long taim bilong ol arapeirskul i pinis.

Long ol provinsal haiskul nau ol i ken skulim ostu den long relisen nap long tu aua na 40 minit insablong taim bilong skul. Em olsem tu aua moa long bipo.

Em i samting bilong ol papamama long tok sapos ollaikim ol pikinini bilong ol I kisim skul long relisen, nlong wanem kain relisen.

01 dispela lo i no karamapim ol Nesenel haiskul na ohaiskul i yusim pisin skul bilong Australia.

19. Saposyu lukdaun long wara, bal yu lukimpiksa bilong pes bilong yu. Sapos yu lukluk Igo insait long bel bilong yu . bai yu lukim yuyet.

20. Olkain laik bilong man i olsem pIes bilong oldaiman - oltaim i gat spes bilong moa moa Iken kamap.

BOROKO MOTORS

SAPOS VU OAT WOK-TINGIM FORDVu ken lukirn nupela FORD TRAKTA long BOROKOMOTORS long olgeta hap bilong Papua Niugini. Na tuyu ken bairn long Arawa Motors, na Sepik Engineers,na long Kimbe Bay Shipping, na Highlands HeneniGoroka, na Higatura Motors Popondetta.

OL MEKENIK BILONG

MIPELA INAP FIKSIM

FORDLONG OLGETA HAP

Mipela i gat planti spea pat na mekenik.

VILLAGE EQUIPMENT SUPPLIERSBikstuabiong olkain masinnatub biotig wok didiman na wok kamda

MASIN BILONG KATIM KAUKAUI KAMAP OLSEM LIKLIK

BISKET

CINVA MASIN BILONG WOKIM

BRIK

MASIN BI LONG RAUSIM . N Bl LONG KOPI tripela kain.MASIN BILONG KATIM b . iOLPELA

SMOLPELA

MASIN BILONG KATIM MI’ LlK

LIKLIK

K150.00K315.00

8.503.505.70

01 dispela prais i bilong uilong mipela long Lae. Sapos yu laikimwanpela lista i gat nem bilong olgeta kain masin na tul samting mipela i gatlong stua, orait, yu rait o ring i go long Menesa:

Micah Kusak,Box 2172, Lae.Telipon: 42.4902.

,ITractorsEquipment

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 8

Page 9: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

STORI BILONG OMBUDSMAN KOMISINOmbudsman em i wa

neni saluting’

.inbudsnman cmii i wan-PC Ia man i save lii nini olwan na hevi ol pipel i gategetis long gavnman n.j pa-sin hilong en . Onuhudsi.uiani Inaspaininlaut: ol dispelavami i gat as hilong ol 0 nO-ga. Iispela aidia hilpngnuakim vanpela nuan hi-long inekinu dispela woklukaut. em i stat long kantn Swiden long Yuroplong yia 1809. na em i bingo long planti arapelakantn tm. Taini PNT i kisiniindependens long 1975.gavman i opin1 wanpelaopis hilong ombudsman.na dispela ol i kolimOmbudsmanKomisin.

Bilong wanem yumi gatwanpela Ombudsman Komisin?

Mipela i gat dispelaKomisin hikos ol manmenii bin raitim Konstitusenoli laik hai ol pipel bibongPNG i mas gat wanpelaman i ken helpim ol, saposob i gat wani o kros bonggavmanna ol opisa bibongem. Olsem na gavmaniwokim wanpela Ombudsman Komisin long Desemba 1975. Emigatwanpebahet ombudsmanna tupebahelpman biong em.OmbudsmanKomisin em ino wanpela dipatmen bibong gavman. Nogat. Em isanapbibong em yet; na iindependens. Em i noaninit long wanpela gay-mandipatmeno opisa.

Ombudsman Komisin igat tupela bikpela wok.Namba wan wok em hia:

Ombudsman Komisin igat tupela bikpela wok.Namba wanwok em hia:ombudsman i mas putimyau na hanim ol wani bilong pipel na glasim gut -

taim ol i sutim tok longgavman o wanpela dipatmen bibong em. Ombudsman i mas go toktok wantaim dispeladipatmenlonggavman na tnaim stnetimtok na wani wantaim em.Sampelataim ombudsmani ken skulim ol gavmanopisa long pasin bibongstnetim wan. Nambr tuwok em bilong lukaut baiol lida i mas hihainim gutbo bilong ol lida. Dispela loi stiaim wok bibong ol bik

pela nmeniba hibong paba-nieni na opisalong gavman,hai ol i no ken yusirn pawahilong ob long putini plantinuani long poket hiiong olyet.

Husat i memba bibongOmbudsman Komisin?

Het ombudsman nauemi Mista bgnatius Kilage.Tupelaponomanbibong emi Mista Andrew Maino naMista Sunny Cheviau.Gavana jenenalna wanpelaspesebkomiti i savemakimol ombudsman.01 membabibong dispebakomiti emhia: Praim minista, hetjastis, lida biong oposisen,siamanbibong pablik seviskornisin, na siamanbibongkomiti biong pabamen ilukautim dispelakainwok.Man i kamap ombudsman,em i mas stretpela mantru, man i save sanapstronglong tingting bibongem, man i gat gutpelanemna gutpela nambalong aibilong ol pipel.

Ombudsman i mekim wokbiong em olsemwanem?

Ombudsmanwantaimolporoman na opisa bibongem, i save naun longolgetahap biong kantrina hanimrta nitim ol wan bibong olpipel. Saposman o men ikam autim wan bilong emlong ombudsman,nambawan samting, ombudsmani save skulim em long gostret long dipatmeno opisbilong gavman na traimstretim tok. Sapos em imekim olsem na opismo

stretim tok, o dispela mani belnogut yet, onait nauem i ken kam bek longombudsman.* Nauombudsman komisin I traim pain-imaut as tru bilong wan.Em i ken nitim olkainripot bibong gavman natoktok wantaim ol man-men i wok long gavman.Komisin bai painimautsaposgavmani bin stretimwani biong manmenio no-gat. Em i ken skulim ol tulong pasin bibong stretimwani.

Ombudsman Komisin i gatpawa long bosim sampeladipatmen biong gavmanbai ol i mas bihamim ting.ting biong em?

Nogat. Ombudsman Komisin i no gat pawa antaplong gavman. Em i kengivim gutpela skul na toktasol, na kain kain nipot natok save. Tasol bikes ollida i sapotimombudsmankomsin, kbostu oltaim ohsave bihainim tok na tingbilong ombudsmankomisin.

Komisin map autim olgetakam kain tok save em ikisim pinis?

Nogat. Em i autim tasolwanem tok save i masgoinsait long nipot. Plantiwan na tok save,em i savehaitim i stap. Olgeta opisana wokman biong opis bilong Komisin i mastok truantap, ol bai no kenautimol tok ol i bin harim onitimlong pas.

Komisin map long harimwan i go egens longsam-pela bisnis kampani?

Nogat. Em i no gat pawalong ol bisnis kampani.Tasol em f savemekim olsem: taim pipel i kam wan-taim wan bibong ol,ombudsmani salim ol i gobringim dispela wan i golong dipatmen biong gay-man i save bosim ol kampani. Ombudsmankomisini no gat pawa long putimhevi long ol kot, na i noken helpim ol manmeni ino laikim tok biong kot.Em i no ken egensimsam-pela bo ol minista i wokim,na til’ i no ken egensimollo biong ol lokal gavmankaunsil.

map hamas taim Komisini wet bipo em i traim stretim wan?

Komisin i no ken promisbipotaim em i mas wethamastaim bipo em i kenstretimwanpela wan.Atingi gat planti anapela wan tui bin kamap, na sampelaibikpela wan tru. 01 bikpela wan i mas go pas.Yumi mas stretim ol pastaim. Na tu sampelataimkomisin i mas wetim gutpelahungwok wantaimhi-bong ol gavman dipatmen,Nau ol gavmandipatmen isave wok gut wantaimombudsmankomisin.

Yumi map painim Ombudsman Komisin we?

Saposyu stap long Monesby, yumap go long opis

bibong Ombudsman.Em istap long Hubert MurrayHaiwe bong Badili. Em iklostu long PNG stua hi-long salim ol pepana buksamting. Yu ken ringim ollong dispela namba:25.2122,0 U ken rait i golong:

OmbudsmanCommissionP.O.Box2l23Konedobu

Komisin i gat tupelahanopis nau - long Hagen naRabaul. Hia em i adres bibongol:

OmbudsmanCommissionKum StnitP.O. Box 745,Mt. Hagen.Ring: 52.1986

OmbudsmanCommissionKona: Mango Strit/

WinnawayStrit. P.O. Box 455,

RabaulRing: 92.2013

MAS GAT RISPEK

LONG VILES KOT

Minista bilong ,JastisnaLo long is Nu Briten I’rovms, Mista Anton Bos, itok save longolgeta man i*mas rispektim ol viles kot.Maski ol i man bilong wanemkala skin.

Em i tok olsem, nesenelgavmanyet i bin kamapimol viles kot na i bin oraitlong lo bilong ol. Na olsemolgeta pipel i mas rispektim ol lo bilong en, maskiol i lo bilong waitman o lobilong turn buna.

Minista i bin tok olsem,bihain long wanpelaSainana wanpela plantesinme-nesa bilong Australia i binbrukim na bagarapirnwanpela pepa i kam longwanpela viles kot long hapbilong Kokopo,’ na i singautirn tupela i go long kot.Tupela i no bin go tu.

Tupela i bin kot longstretirn sampela trabel nawan i bin karnap narnellong ol wokman bilongtupela.

Pete long lephani soim3-pela ombudsman mapnau wantairn olgeta manmen i wok long opis hilong ol long Moresby. Tnpela i sindaun i MistaFrank Hedges, Mista ignatius Kilage, na MistaAndrewMaine.

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 9

Page 10: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

1

KISIM SAVE LCOlgeta poto i kam long Australian Information Ser

Lain daunbilo i soim lain pi1bei i skul long nupela we bilong ripot long ol sam ting I stap long olgavman stua. Kinap long lephan em i : SebastianMaka Tapini,Goiiaia, Misis Joy Gordon lokea,Galp Provins, Warren Thunston tisa bilong ol, Boko Vani Hanuabada, Alan Eleli Fane,Goilala, PeterKoipa Kenema, Galp.01 i stap skul long Melbourne.

Sampelamoa brotkas opisa bilong NBC i stayu ken lukim: John TeonaKuka, N. SoiomAilan, Nu Allan RedioNu Aiian,Kavieng;Klans, Goroka;BensonPatiiiu Ginganalom,NiWestenPrcvinsRedio WestenProvins,Daru.

Poto an tap i soirn sampelaman bilong PNGi kisim kosbilong ol menesamap long 3mun. Kiraplong lephanyu ken lukim: Jacob Yai Ela Motors RabaulJosephMorehari BurnsPhlip Port Monesby, Igcniorn Kualiong PNG DevelopementBank, Lae, na Andrew Huruavi PNG HarboursBoardmenesa,Samanai.

Poto antap i soim lain brotkas opisa i tren kKondun Mendi, Justin Kiii Lemanmanu,NBC Moresby;Paul Kafafi Yangoru, Is SeNBC Wewak;David Laufa HaroIaokes, Fai’

- by; PenuelDamaku Mime BayNBCMoresb;

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 10

Page 11: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

IG AUSTRALIAer Kelly, Bob Maccoil na Norman Planti i kisjm.

ilo. 01 i tren long Sydney.Kirap long lephanio N. So]onuons,Kieta; Tony SapanLambon5aeA sarufa, IstenHailans RedioIsten HaiI RedioIsNu Briten,Pat,-ickOgirmn Karemgo,

Sampelamedikalstuden bilong PNG i wok insait long bikpeia haus sik,RoyalPrinceAlfred Hospital, Sydney,na kisim kain kain speselsave bilong dokta. Kirap long lephan: Gary Au ‘u GalpProving Bernie AmofWesSepik, Chris Beer opis bilong ol, Polapol Chalau ManusProvin,RobinSios NuAilan, JamesAidou Morobe Provins.

tralia. Kirap long lephanyu painim: Ronaldns NBC Moresby; JoeKaniko TubuserejaC Wewak;JosephJano A ngoram, Is SepikMoresby;DouglasGabbKarkar NBCMores-

Dispelalain tu I kisim koslong wokmenesa.Oil sindaunwantaim Mista Fred Kaad, bipo em ID. C.bilong Madang. Kirap long lephan:Nicholas PetaBuka LandsDepartment,Moresby;DoketaIlizgiKelekapana Sentral ProvinsEla Molors, Rabaul;LocleyIga Hula, Sentral Provins BuntingStevedores,Lae; na John ValukiaKuraip, IsNu Briten, BurnsPhilp, Rabaul.

WANTOK - Sarere, 2 Deseroba 1978 Pes 11

Page 12: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

LSOj 8L61. eqweso ‘0J0Je5 - OINVM

lose; Je;eq iexi W!S!IllOXeV1

ni W!elbUOl delsi eq W3 M s!U!d dew ouiose uexev 6uoi wijse sew n,c ens buoi o6 nA wiej

deq ee6io 6UOl desi IJaeq ll8X5V:oo:ooiI jaxetu ia> I’ I

-

T

I - I I"__-_ i-m

I0wIdIeH

Page 13: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Dia Edita - Mi i gatwanpela wan, ating ol nanapelaman men na pikinini i gatwankaintingting olsemmi.Em i olsem. Planti ol skulliva biong gred 10, 8, natu ol bilong dispelakantriol i no map holim wanpelawok. Na ol i stap natinglong ples ogo long bikpelataun na pinisim kaikai hi-long wantok. Na tu ol i nomap long stap gut longwanem ol i no gat wok.Long dispela as ol i go stillong ol stua,brukim hausbiongnanapela,kilim manna men na kisim mani hi-long ol. Na planti ol arapela samtingtu ol i mekim GRIS LONGlong kamapimliving biong

PASWA BELNa long dispela as mi

ting dispela kantni i godaun liklik. Na long oldispela problem mi ting edukesen i tingim ol dispelaproblem. Long wanem olman i no gatmap save, olimekim ol dispela nabispasinbibong daunimplanti.

Mi thug em i asuabibongol bikpela man o men bilong edukesen,olsem edukesenminista na edukesendairektana ol dispelakainman i mekim na ol dispelaikamap.

Saposdispela kain pasini go het mi ting bai kantnii no inap go het gut. Migat wanpelatingting olsem.Olgeta man o men i mas igo long skub na kisim gutpela save na kamapimliving biong ol. Mi tuugdispela bai i soim dispela

ol nabis pasin ol dispelalain i mekim.

Saposyupela ol bikpelaman o men bilong edukesen i ting mi rong. Nayupeba i gat sampelaaidialong dispela em i gutpebatu. Mi bai amamas saposyupela mekim wanpelasamtmng bong dispela, baikantri i go hetgut. Na bai ino gatproblem.

Em tasol. Saposwanpelaman 0 men i laik helpimlong dispela tok 0 knitisaisim, onait,nait i go tasollong Wantok Niuspepa.

David Kandiu,Wabag/Enga

Dia Wantok - Mi laikhelpim na sapotimgutpelatingting biong tupela: K.GulaGulabiongWewak naZabbi Kero hulong Morobelong Wantok namba233,Ogas 26, 1978.Mm bin pibim olsem yutupela na mithug i gat wankain tingtingolsemyutupela.

Nau mi laik autim sampela tingtingbiongmi i golong ol gutpela man nameni i tok pait stronglonggavman na ol dokta wantaim ol nesmeni husat isave tok orait long pasimbel biong mamana salimgumi nabaut. Mi laik skelim tingting biong mi wantaim yupela wanem manna men i gat wankainthugthug olsemmi long tok pait

bongmi:

Long ol anapelakantri,dispela kain tok i savekamap planti tumas.Em isave kamap long ol rediona long ol bikpela edvetaismen na long ol niuspepa.

01 gavman na dokta nabisnisman i save pasimtingting na saveranim dispela kain samting. 01bisnisman biong salimplanti, planti samting hi-long ol na gavman laikkisim profit, inkam takis.

Na ol doktana nes oli nolaik tru long lukautimplanti sik.

Tasol ol i no tingting tumas long graun bai pulap,nogat. 01 tu i no tingtingtumas long manmeni baikarim bikpela hevi bilonglukautim pikinini na i laikhelpim ol man na men,nogat.

Yupela save as tingtingbibong ol: 01 i laik giamanyumi long baim ol gutpela,gutpela samting na i laikmekim mipela pilim dispela samting huap rausim olgeta wan na hevi bilongyumi. ‘Nogat tru. 01 i laikpaulim yumi. I no longnarapela samting ol i laiktambuim yumi long kanimwanpela o tupelapikinini,em inap. 01 i laik gnisimyumi tasol long westimmani bilong yumi natinglong ol nabis samting ol isave bikmaus tumas longredio na niuspepa, longbaim ol.

Bihain ob i mekim yumiharim tok bibong ol, onait,nau ol bai i laik mekimyumi kamap olsem pik nadok. 01 pik na dok i nosave tingting tumas longarapela. Nogat. 01 i savetingting tumaslong ol yet,hamas ol i mas kisim napulimapim bel bilongol.

01 lain dokta na nes itok, kam yumi pasim bebbiong yu. Yupela i nuaskanim tupelapilcinini tasol.Na long ol piksa nabautbong klinik, ol pasim wan-pela man na men na wan-pela 0 tupela pikinini bilong tupela sanapklostu,na ol i luk pat tumas nasmatpela pikinini. Bulsitbilong ob. 01 i giamanimyumi tasol. 01 i no laik tnulong mekim yumi painimgutpela sindaun. 01 i nolaik tru long mekim yumipainim gutpelasindaun.01i tok olsem tasol, em ol igiaman tasol. 01 i baikmekim yumi kamapenimel. Bai yumi i masresis tumas long bungimplanti mani na bairnplantisamting. Mi tok tnu longyupela, ol i laik bai yumimanmeri i mas kamapselfis mannuenitnu.

im.

Mi bin ol dokta na gay-man ol i no tingting tumasbong yumi. 01 i tingtingpainim we bibong ol i kenkisim moa mani bibong olyet. 01 i tok, taim yumino gat planti pikinini.yumi i mas wok long bairnol gutpela samting longbikpela mani na bungimplanti moa yet. Nogutyumi lusim planti manitumaslong ob pikinini na ino bairn samtingbilong oblong stua. Yupela bukim.01 i no baik tru long help-

Mi wanpëlaKristen mani raitim dispela na mi baiktok save long 01 arapelabrata na susa hibong mibong Krais. Ating yurni i

, gat wok long strongimtingting bibong Krais naskulim ol arapelamanmeritu long hihainim. Mi dispela kain tok bibongpasimbeb, i no kamap long mausbibong Krais. Bai Kraismap larim kain tok olsemkamaplong ol pipel hilongem Krais i no map longaskim ol mamalong pasimbeb na ol papalong katirnbol. Krais yet i bin tok:"Mi bin kam hibong ol iken kisirn baip. baip pulap’.Yurni ol man namen hi-jbong Krais i sanap stronglong pait bong dispelabiruabilong Knais i kamaplongmaus bibong gavmanna obdoktana ob nesmeri.

asparKandaniain.PangiaS.H.P.

m

ASKIM OL

MEMBA

bong dispelakranki tok bibong gavman long pasimbel. Hai nau tingting bi

01 i laik mekim yumiting olsem dispela em ol inamba wan samting namap long givim yumiamamas. No We! Wanemsamting i save givim ama-mas moa yet long man?Amamas long ol pikinini isindaun kbostu long papana mamao long ol gutpebasamting ol bikmaus tumaslong nedio na longtoktokbiongoiyet?

SAPOS

MO K

o FA-4fL I t4OAAvrPt4tN 1 t’!AS ?r1M’ WHTA-t1sw LO N 1-3AP.SPc1T L oC’

N IO

tk6O_. OL P.jlN NIPrS2oT; SAPc CL I Lil/<,LONG P’4’P4AMA l3A

‘NAP LOWC KRVMGUT IMpL

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 13

Page 14: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

RESIS LONG DROIM KALA PIKSA

Namba wan prais: K300

Namba tu prais: K100

Namba tn prais: K50

Long via 1980 bai ol I wokim bikpela so tru long Papua Niugini. Nembilong em "South Pacific Festival of Arts".Em i namba tn taim nau ol I mekim; bipo ol i mekim long Fiji na long Nu Silan. Dispela so bal ran planti de moa nai gat planti tausen kain samting yu ken lukim long en. Bai I gat planti tausen manmeri i wok long en na planti tausen moa bilong planti kantri bai kam lukim ol samting ol i bungim i stap long so.

lnsait long dispela so bai ol i gat planti kain danis na singsing na musik na plaua na spot na gem na pilai na pasinbilong kukim kaikai na olkain kaving samting na bilas bilong wan wan kantri na film na muvi na kanu na

haus

Na ol dispela kain samting bai soim pasin bilong wan wan kantri bilong ol wansolwarà bilong Pasifik. Olsem na 01 ikolim em "South Pacific Festival".

Nau ol manmeri i wok long redim dispela so, i singaut na tok save olsem: ol i laikim sampela manmeri bilong olPasifik kantri i pentim o droim sampela piksa I gat kala. I gat wanpela resis long dispela. . . . Na yu ken droim opentim hamas piksa yu laikim. Vu ken droim olgeta kain samting i soim pasin na kalsa bilong kantri bilong yu opies bilong yu. Vu ken pentim o droim man men pikinini i bilas long singsing, wanpela naispela haus, naispela pies,wanpela singsing, ol manmeri i sindaun wokim samting bilong pIes olsem kanu o sospén o kaving samting, o yu kenwokim biias nating olsem ol i gat long pies. Mekim, wokim long laik bilong yu.

Vu mas pinisim dispela wok bilong yu na salim piksa i kam bipo long de namba 31 bilong mun Mas, 1979. Bai olsavéman I giasirn gut ol dispela piksa, na long mun Me 1979 bai ol i givim tripela prais.

Vu ken salim planti piksa, long laik bitong yu. Skul bilong yu o klas bilong yu tu i ken mekim olsem.

Piksa i mas gat kain kain kala long en; tasol yu no ken raitimsampela tok long en.

Sapospepa.

vu gat sampela gutpela tok, yu mas raitim long naraiela

Salim go long:The ChairmanSouth PacificBox 6918BOROKO.PAPUA NEW GUINEA.

Festival of Arts

WANTOK - Sarere, 2 Désemba 1978 Pes 14

0$ piksa I mas lukolsem. . . . tasol oi i kenbikpela 0 smolpela maskilong sais bilong ol. . .

Page 15: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Nau wanpela taim tupeIa I laik kukim kaikai naredim ston na paiawut nalip. Nau narapela bratakisim ol gutpela kaikailong gaden bilong em, narapela brata I kisim kaputem i bin kilim long en.

Orait nau tupela I kukim bikpelá kaikai tru. Biham tupela rausim mumupinis, nau tupela i woklong kaikal i go yet. TupeIa i kaikai map tru na sampela I tep long en tupela Iputim bilong moning tupeIa i laik kaikai.

Nau Murini em I bel hatnogut tru na em I kukimhaus bilong tupela na bikpela kros I kamap namellong tupela brata. Na tupeIa I kisim spia na akis natupela I pait tru. Orait InjaI winim Murini na rausimem i go long Meki V lIes.

Nau bikpela wara I brukim tupela. Nem bilongdispela wara em Kombu oWara Lai, i gat tupela nemolsem. Tupela I marit nakamapim planti moa pikinini na pulapim tru olgetapIes. Tupela ya I skulim olpikinini bilong tupela yetna ol pikinini tu I bihainimmaus bilong tupela na kirápim pait i kam i go yet.

RllTI,.

iiü ‘‘It

I.’Bipo, bipo tru tupeta

brata i stap, long WapinamViles. Nem bilong tupelabrata, Inja na Murini. Tupela brata ya wanpela em iwok long gaden, narapetaem I wok long painim kaput long bus. Tupeta i savekaikai waritaim na amamastru, I no gat kros namellong tupela, na tupela Istap wanbel tru.

Orait nau lnja i kirap longbik nait tru na pinisim otgeta kaikai tupeta I putimlong en, na em I slip gen.Tutait pinis Murini em ikirap na lukim kaikai tupeIa i putim long en. OlamanoJ kaikai tupela I putim yaI no stap.

F

ii

1‘ii; i

Nau tutak i kamap natupela i slip indai pinis.

Pita Rombua,Erave, S.H.P.

01 i bin lukautimbulmakau ya longwankain banis olsemARC-Titan banisbilong mipela.

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 15

Page 16: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Gipo Sop Piurapulap long strong bilong mull

Save klinim han na kios isi truI

4.

. . ?..-

Liistributed by.

Wholesalers

,

SEETO KUI HOLDINGS PTY. LIMITED

PAPUA NEW GUINEA

- Distributors

I

I

P.

Agents

Head Office: LAE P.O. Box 456 Phone42 1 1 1 1 Telex: SETOKU! NE 42417Bnanches:GDROKA P.O. Box 115 Phone72 1892

MT. HAGEN P.O. Box 232 Phone 52 1424 Telex: SETOKUI NE 52018PORT MORESBY P.O.Box 1405 Phone25 4700

WANTOK - Srere, 2 Desemba 1978 Pes 16

CABLES: SEETOKUI - LAE

Harnas manilong provinsbilong yu

Long yia 1979 bai gay-man i usirn ol dispelamani hia long mekim kainkain spesel wok long dispela ol provins.

ISSEPIKPROVINS

HELTWewak Taun Klinik. . 45,50CE DU K ES EN

. . . 187,00C

. . . 40,00C

. . . 90,00C

. . . 33,00CYangoru 33,00C

WOK NA SAPLAIWara bilong Wewak .1,862,00CGAVIEN

. . . 36,OÔC. 390,00C11o,00c

Haus Ku - Wewak . . 20,00CEGRIKALSAKoles, Bainyik 940,00CLUKAUTIM PISPagiwi bris 120,00CROT

Gavien

Urirno . .

TimbunkeNBCRedio Is Sepik 200,00C

WES SEPIK PROVPNS

HELTMalaria - Vanimo. . . 88,00CVanimohaussik. . . . 200,00CPLISMAN

. . 53,00C

.100,000

. 550,000. 50,000. 200,000. 63,000

. 16,000. . . 8,000

Pus stesin,Aitape.TRANSPOTWewak-Aitape rot.Mai-Lumi rot . . .

Lumi-Aitape rot. .

Bongos-Nuku . . .

Haus Balus, VanimoOL HAUS PAWA

LumiTelefomin

NBCBrotkas stesin 523,000

MADANG PROV INS

EDUKESENTech.

Kotes

PUS DIPATMENWara long bareks . .

PRAIMER INDASTRIRais stua,Madang. .

Plantim tn, Gogol. .

BISNISBisnis divelopmen. .

TRANSPOT

14;500

. 7,000

25,00089,000

30,000

4 bris, not kos rot. . . 200,000. .380,000

.1,955,000

. 20,000

. 37,000

PassamHaiskulPassamHaiskulDl Tisa Passam.

MaprikPawa

Raba

faktori

Kakao faktoriBAFALO

. 38,00C84,00C

. . . .. . 91,00C

Madang-Usino rot.WOK NA SAP LAWara long Madang.DL PAWA HAUS

BogaBundi

LEMCr4

Wasim kios long sop .

Yusim Cipo soppaura

Page 17: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

menLong dispela yia biong

pikinini, yumi tingtinglong dispela samting: 01-geta pikinini i gat nait,nuaski ol i man o men.Long PNC, dispela i nowanpela wani. Long plantipbes na hap biong PNG,pikinini men i moa webkam olsem pikinini man.Long wanem, papamamaiken kisim bikpela manitaim dispela men i nedilong manit.

Tasol long planti anapela kantni, ol i no laikimpikinini men tnu. LongSaina bipo ol i save kilimindai ol pikinini meni. Nang pbanti anapelakantni

ol i laikim pikinini mantasol. Long wanem, pikininiman i savekanimnembiong famii i go, menmas kisim nem biongman.

Long planti kantni tudeyet skub em i samtingbibong ol boi tasol; ol menimaski. Long sampebahapbibong PNG i gat dispelatingting yet. I olsem, menem i samtingnating. Manem i samtingtnu.

Tasol pikinini men i gat

Margaret Mead daiMargaret Mead poto long lephan em i wanpela save-

men tru bilong planti kain pasin, ol tumbuna bilongpipel bilongPNG i mekimbipo. Olsemyangpelamenyetem i bin kam long PNG. Long yia 1928 em i bin go sin-daun long Manus map 6-pela mun na i raitim buk"GrDwing Up In New Guinea".Em i autim pasin bilongol famili na yangpelapipel bilong piesPeni long Manus.Bihain long 25 yia em i kambekgenlong dispelapiesnai laik painimaut ol dispela yangpelabebi nau i bikpelamanmeni.. . .ol i mekimwanem nau? Dispela sotniem iraitim long narapelabuk "New LivesEon Old".

Long 1931 map 1933 em i sindaunI stap long tnipelaples long IsSepik na i raitim buk, nembilong em: "Sexand TemperamentIn Three Primitive Societies". Em isindaun long ol maunteil klostulong Dagua,na long hapbilong wana Yuat wanpeia hanwara bilong Sepik, nalong Chambni. Long dispela tnipela pies em ipainim tnpela kain pipel i gat tnipela kain we bilong sindaun nawok. Long dispela taim, ol pipel i tok, MargaretMead Ipasim punpur olsem ol arapela meni na I go nabaut nawok wantaim ol.

Bihain Margaret Mead i kamap bikpela savemenitrulong Amenika, na i no pret liklik long autim tingting bilong em longolkain pasin bilong ol men, na tu bilong olman. Em i no savepret long paitim tok hia long PNGYunivesiti tu wan taim ol yangpelasaveman.Em I binraitim moa olsem20 buk long laip bilong em. Olgeta5-pela yia samtingem i savekam bek na naun lukimol piesbilong em bipo longPNG.

Em i dal long de namba 1576 knismas. Em i dai longA menika.

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978

1’ - PES BILONG PIKININI

Pikinini

wankain rait olsem pikinini man. Na olsem longdispela yia biong pikinini,yumi mas tingting longdispela samtingna mekimolsem: givim wankaiñedukesen na helpim natrening na laik long olpikinini men tu.

Poto an tap i soim sampelaallan men, kqinMargaretMead ibm stoni long oliong ol buk bilong em.Daubio mipela i pnint

im poto biong wanpelamisis em i bin raitim plantibuk long ol pasin, tumbuna i savemekim, bong olmen long PNG. Em iMargaret Mead, mipela istoni long em long raithanbiongpes.

bilong Novemba.Na i gatbiktaun New York, long

Pes 17

Page 18: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

WATPOBIKNEM SIOS

Dia Edita - Mi laik bekim gutpelapasbilong brataya Canisius Boski bibongLumi/W.S.P. Em i tok olsem,wan sioswan nem.

Yes, brata, mi tu misapotim gutpelapasbilongyu na,mi laik tokim yu olsem yu wanpelajas bibongolgeta sios biong dispelagraunya?

Mipela i save kisim niuspepalong wan wanwik na,brata, God i no tok longkisim biknemsios na lusimliklik sios. Nogat. Godmap bong kisim biipmantasol.

Na yu thug biknemmisinna biknem sios map kisimyu i go long hevenya, sapos yu yet i no bilip longGod na yu bilip long biknem misin?

Brata, yu no ken skelim01 S1OS. Saposyu laik skelim ol, yu masrausim bikpela pipia i staplong ai hi-bong yu pastaim.Bihain yunausimbiongol sios.

Em tasol brata. God iblesimyu.

SaimonAono,Ofafina/E.H.P.

BAIBEL LONGMAKET

Dia Edita - Mi balk bekimpas biong brata MosesDonald Duia long Wantokbilong Sarere,2 Septemba1978. Brata Moses, yu bintok long brata Samuelolsem: Em i no save likliklong tok bibongGod. Longbekim, mi laik bekim tokbibong yu na sknuim tokbibong bnataSamuel olsem.Em i tru.

Yu no kenautim nem bilong Jisas longmaket pleso pablik ples. Maket plesem ob manmeni i laik wokbisnis. Pablik ples em i gatbikpela nois na toktok baikamap. Yu bin kisim dispela Baibel yes long Matyu 10:32-33 na yu bekimtok biong bnataSamuel.

Tasob mi ken tokim yuolsem. DispelaBaibel yeslong Matyu 10:32-33 i notok long yu autim nembilong Jisas bong maket o

bungim ol manmeni longwanpelahap i no gat noislong dispela hapyu autimnem bilong Jisas long ol.Em bai ob i bilipim tok bilong yu. Long wanem:nogut yu autim nem bilong Jisas bong maket opabbik ples,tingting bilongol manmeni i no map tntlong holimpas tok yu autim long ol. Na bai ob irabisim tok biong yu uk-lik.

Mi yet mi lukim dispelakain pasinplanti taim bongai biong mi, olsem na mitokim yu.

D. Dawa Sias,Logaweng/Finschhafen.

GOD LONGMAKET

Dia Edita - Mi laik yupe-la givim likbik spes longmilong bekim pasbiong tupela bnata em SamuelSengi biong Erave/S.H.Pna Paul Wambeng bibongMadang.

Tupebabnata i tok i nostret long botu long maketna long ples bung nabaut.Olsem mi laik bekim i gobong yutupelaolsem. Atingyutupela i no save gut onitim tok biong God longbuk baibel. Olsemna mimas busim sampelayes bilong baibel na yutupelamas nitim na putirn i golong het biong yutupela.Long wanem tingting bibong yutupelai no paslongGod o yutupela i no biiplong em tu.

Orait baibl i tok olsem,yupelamaslitimapim nembilong mi long olgeta de.Yupelamas i goautim tokbiong mi long plesmaket,ples ol i hung long en nabong bus, na long san nanait na autim tok hilongmi i go long ol manmenihusati no bilip long mi.

Mi laik bai yutupela initim dispela baibel yes,Korin 14:3, olsem bukbaibel i tok yu mas autimtok biong mi long piesmaket. Ples bung na piessingsing naolkain ples tu,God i laik yu ken autimtok biong em na witneslong ol anapela manmenilong tok biong em. Tupelawantok mi laik yutupelamas givim olgeta laik na

ken wok insait long laipbiong yutupela.

Onait, sapos yutupela ilaik save moa, sutirnpasigo long Wantok Niuspepalong Bonoko na mi kenbukim. Em tasol. Tenkyu.

Jos Aegobi,Okapa/E.H.P.

AIDIABILONGWANPELA MAN

bus.Nau yupela ol dokta

hanim. Saposmen igat siksiples 0 gonoria, nau em Ikam bong haussik. Yu ask-im em yu gat man?Olgetape i pinis? Em i stret,givim sut. Nogat. Maskilanim em i go tok biongGod i kam bong taim tnu.Yu brukim mandatonamba 6. God i belhat na igivim strafe, yumi kolimV.D..

Plis men yu kristen,harim tok liklik, yU no stonnabai yu stap oltaim.God

TOK SAVELONG PASINDIA

Dia Edita - map yu givirnliklik hap spes long mi 0nôgat. Mi baik putim iiklikwan bilong mi long Wantok Niüspepa. Wan biiongmi i olsem long pasindiaman.

Mi bin lukautim wanpelapasindia mannamiles tru.Taim mi kisirn mani longpotnait, mi save givim em

Mi laik bekim sampelatasol.

Nambawan, Paul, yu gathamaslokal patero pnis hi-long yu i kamaplong EngaProvins?Na yu tingim bekbong sindaunbiong yu bihtin 0 yu tok tasol?PrenPaul, mi ken tokim yustret, laki tru, yu stapwan-taim gutpela misinani wan-taim ol ovasis kailtni nau.Sapos ol gavman bibongPNG ol i tok, arapelakantn i go long pies, Yu gathamas pris na sister nabruder i kamaplong EngaPnovins?

Pren, yusim het bilongyu. Paul, mi ken tokim yu,wanem kain tingting ikamap long het, yu raittasol. Yu no ting long sam-ting i kamap bihain.

Paul yu go insait longhap biong baibel, ating yuwanpebahapmani bin autim tok bilong God. Paul,mi laik askim yu bong wan-peba kwesten bibong yu.Yu laik beten long ol lainmisineni i stap o yu laikpre long ol nupela lain ilaik kamap joinim Knais?Paul, traim na betenpiantibai ollokab pnis long piesyet i kamap. No ken wetlong ol lain pris bilong anapelakantri.

Paul, God i mekim manna men, laik i stap bongolgetahap bibong hodi. SaP05 yu wanpela manbibong autim tok bibongKrais. ‘lu no ken soim pa-sin nogut long lain sipsipbibong yu. Nau yu kisinubaibel bilong yu na opirnlong dispela sapta. Matyu18:6-9. Yu bin lukimsaptabilong en. I gat sam-pela biong Mak na Luk tui stap0 nogat.

Em tasol liklik bekinu hi-long Paul. Saposyu tingwanem. nait tasol i go longWantokNiuspepa.

Peter K.K. Kaupa.Mingendi Simbu.

L

PASI KAM_LONG QiPIPEL

Dia Edita - Mi laik krosim ol tnu, ol Simbu men.Papa bibong boi em i läikbairn gutpela meni, plantigutpela samtingem i hatlong painirn pik, mani, gtas

- pisin, munuk, na ol arapela

bas fi na fib bairn kaikaibibong mitupela na mibairn bas I go long wok.Long apinun rni bairn basi kam bek long haus. Olsem na misot long rnanibilong smk na sot longbasfi.

Saposyu husat manyu istappasindiayu maslukirndispela pas.Taim yu i staplong pies, mipela ol wok-man biking taun 0 wan-tok biong yu i no sing-autim yu I kam long mipela. Saposyu laik wok nayu kam, orait, yu maspainim wok haniap na yuwok.

Sampela manol i woklong taun ol i no kisirnbikpela rnani, ol i kisirn

samting. olsem K50 na K60 olsemNau yu gutpela meni tu- tasol. Dispela mani i go

mas bikpela sarntinghia long pawa na i go longolgeta i go mdai long yu wara, i go long haus. Hap

tasob. Turnora yu i stap likiiki stap,meni bilong ol

we? Yu go pinis long K2 I kisim baim kaikai nabairn sampela samtmg hi-long pikinini. Dispelamanii pinis na hap rnani bibonggivim ol pasindia man namani i pinis.

Dispela wokrnan wan-taim men bibong em tupeba bai kisim mani we?Tupela i gat bisnis longtaun o nogat? Mi son no-gut trulong ol rnarit na rniraitihu dispela paS i karnlong Wantok Niuspepa.Sapos yu man yu lukim i nostnet longyu, onait yu raiti go long Wantok Niuspepana mi lukim. Em tasol mi

i singautirn yu bihain, yu tok save.go kot long God papa. JohnKambu Marling,Angelo bai ol i holim han Pont Moresbybilóng yu na tomoim yu i

_____________________

go long bikpela paia.Sam-pela wantok i kros, orait, LOKAL PR1Srait tasol i go long Wan-

_______________________

tok Niuspepa. Bai mi ken . .

lukim. Dia Edita- Mi laik bekinu

Piu Tobia Mai pas biong Paul Kanda

Kundiawa. Tondopan,Typical hilong:Enga. Yes, Paul, gutpela

tru yu bekirn pas hilongmi, rni arnarnas. Vu binaskim rni planti kwesten.

BJMWA N TOK

long pabbik pies. Nogat. tingting i go long papaEm i tok long yu mas God na spirit bilong em i

WANTOK - Sarere, 2 Desemba 1978 Pes 18

Sapos yu talk kisim Wantok niuspepa olgeta wikmap long wan yia stret, vu salim nem na adresbitong vu wantaim K8 00 , kam long

: WANTOK BOX 1982 BOROKO1 Long go longAustralia em i K14.00.

Long Vurop na Amerika: K18.20 long sipK 24.00 long balus

Page 19: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

Used by permission of theDavid C. Cook Foundation.Copyright 1973, David C.Cook Publishing CO. Allrights reserved.

1*1

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::.

___________________________________________________________________________________________

KING SOL I HARIM TOK LONG OL AMON I BANISMWATIPELA TAUN BILONG ISREL NA EM I LAIK I GOPAIT WANPELA WANPELA MAN TASOL I LAIKHELPIM EM, OLSEM NA EM r KIRAP NOGUT NAKRc:s MOA . OL IS REt. I PRE1 ‘ , I N I SOLSEM NA OL I N

A PELA MAN IORAIT $01 I N jj NO LAIK HELPIM KINGNATING

SOL, BAI MIPELA IMAS KLIM OL BULMAKAU

B I LONG EN

NOGUT YU MEKIM OLSEM,BAT MI KEN JOIN LONGJL..._..:::::::::::::::::::::::::::

A4I , NAU r/SOL .

King SolI. ru a fI lOKiffi

01 isrel

PLANTT MAN I KAM JONIM AMr,NA OL I GO KAMAP LONG TAUN

NA TAIM TIJLAT I BRUK OLKIRAPIM PAIT LONG OL AMON.

:: p

-‘----

-- - ---‘i- Jt.* 11

.,- --,---: - -‘

;_. ,

, :_..-‘

.

WANTOK - Sarere, 2,Desemba 1978 Pes 19

L-Ilg I,

Pait1 Sarnyuel

11 - 13:9

,* ei

r

--‘4--

-... -

Page 20: wantoUt 1E1ER1wantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok_namba_247.pdf · lans, em Fainens Hollo way, Transpot Wingti na Helt Doa. Olsem na yupela i ken save mipela I lida

7 WANTOK SPOTPES

Published by Kevin Walcot, P.O. Box 1982, Boroko, from Wantok Publications Inc. office in Wewak. Printed by Wirui Press, Wnwak