Techniques for Teachers and

Teacher Assistants to become Trainers

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

เทคนคการเปนวทยากรกระบวนการ

ส าหรบครพเลยงและผดแลเดก

บนทกกจกรรม

ค าน า

เอกสารฉบบนจดท าขนเพอใชประกอบการอบรมเชงปฏบตการเรอง “การพฒนาศกยภาพวทยากรกระบวนการสรางภมคมกนเดกปฐมวย” โดยมวตถประสงคใหผเขารบการอบรมไดเพมพนความร ความเขาใจ และสามารถน าความรทไดรบไปใชประโยชนในการพฒนางานในเรองดงกลาว ตลอด จนสามารถถายทอดไปยงเพอนครและผปกครองเดก

ขอขอบคณกรมกจการเดกและเยาวชน กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยทเหนความส าคญของการพฒนาครพเลยงในศนย เ ดก เลกและเปดโอกาสใหคณะวทยากรจากมหาวทยาลย ราชภฏนครปฐม ไดมสวนรวมในการพฒนาครพเลยงเดกในครง น และหวงวาเอกสารฉบบนจะชวยใหการพฒนาเดกปฐมวยของครพเลยงและพอแมผปกครองเปนไปในทศทางเดยวกนและมประสทธภาพในกระบวนการสรางภมคมกนเดกปฐมวย

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

บนทกกจกรรม

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

Index

Page

Meaning and importance of instructors 1-9

…………………………………………………………………………………….

Positive personalities for teachers to create immunity

in early childhood children 10-14

…………………………………………………………………………………….

Activities to create immunity in early childhood children 15-21

…………………………………………………………………………………….

Art of conversation for early childhood teachers in creating

profound and constructive understanding 22-31

…………………………………………………………………………………….

Effective communication with the guardians

of early childhood children 32-41

……………………………………………………………………………………

Providing knowledge to the guardians of early childhood children

: Do....why and how 42-46

บนทกกจกรรม

อ.ดร.ธรวธ ธาดาตนตโชค

ค าวา “วทยากรกระบวนการ” มาจากภาษาองกฤษวา “Facilitator” มรากศพทมาจากค าวา Facilitate แปลวา ความงาย ความสะดวก การท าใหงาย การท าใหสะดวก เพราะฉะนนค าวา Facilitator ถาแปลวาตามรากศพทกจะแปลวา ผทท าหนาทใหความสะดวก หรอชวยท าใหงาย วทยากรกระบวนการ (ประเวศ วะส, 2545) หมายถงกระบวนการรวมตว รวมคด รวมท า คนกลางทชวยจดและด าเนนงานการพบปะ ประชมอบรมใหเกดการคดทเปนระบบ มอสระทางความคดและสามารถสอสารท าความเขาใจกนอยางตรงไปตรงมา ดวยการใชเทคนคและกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมเปนหวใจส าคญ วทยากรกระบวนการ (ทวศกด นพเกสร) หมายถง คนกลางทชวยจดและด าเนนงานการพบปะประชมอบรมใหเกดการคดทเปนระบบ มอสระทางความคดและสามารถสอสารท าความเขาใจกนอยางตรงไปตรงมา ดวยการใชเทคนคและกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมเปนหวใจส าคญ นอกจากน วทยากรกระบวนการยงชวยสรางเสรมบรรยากาศแหงมตรภาพ ความรวมมอทจรงใจจรงจง และขจดอปสรรคทางวฒนธรรมทท าใหการคดและการสอสารขาดประสทธภาพ “วทยากรกระบวนการ” (Facilitator) (อรญญา ปรณน, 2552)หมายถง ผทท าหนาทอ านวยความสะดวกแกกลมและกระตนใหผเขารวมประชมหรอฝกอบรมไดมการแลกเปลยนความคดกนอยางจรงจงชวยใหสมาชกกลมเกดการเรยนรอยางมากพอทจะพฒนาศกยภาพของตนออกมาได

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

วทยากรกระบวนการ (Facilitator)

บนทกกจกรรม

1

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

เกดการคดทเปนระบบมการแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณอยางตรงไปตรงมา รวมกนคด รวมกนท า รวมกนแกไขปญหา เปนผทท าใหสมาชกคนพบคณคา (Value) ของเนอหาสาระดวยตวเอง ดงนน วทยากรกระบวนการ จงนาจะหมายถง คนทชวยท าใหสมาชกในกลมเกดการแลกเปลยนเรยนร ชวยกระตนใหสมาชกกลมรบฟงซงกนและกน ชวยตงประเดนใหกลมคดเปนระบบ แลกเปลยนประสบการณ จนเขาใจปญหา คนพบคณคาดวยตวเอง รวมกนคด รวมกนวางแผน รวมกนท า รวมกนแกไข และด าเนนงานตามแผนบนพนฐานประโยชนร วมกน วทยากรกระบวนการเปรยบเสมอนทงผจดการ ผประสานงาน ผสงเกต ผกระตน ผสรางบรรยากาศ หรออาจรวมเรยนรไปกบสมาชกในกลมไดดวย

วทยากรกระบวนการ อาจเปนสมาชกของกลมท างาน หรอเปนผทมสวนรวมจากภายนอกทไมเขาใจปญหาหรอบรบทขององคกรเลยกได แตจะเขามาเปนผกระตน ผสงเกต ผประสานงานผสรางบรรยากาศ ผเอออ านวยใหเกดการสอสารทางกาย หรอผรวมเรยนรกบสมาชกในกลม โดยทวไป วทยากรกระบวนการจะมบทบาทหลกส าคญ 3 ประการ (พพฒน จนทมณสมบรณ) ดงน 1) บทบาทดานการเตรยมการ คอ การเตรยมตนเอง แหลงขอมลกจกรรมการเรยนร สออปกรณการเตรยมการวด และประเมนผล เปนตน 2) บทบาทดานการด าเนนการ ประกอบดวย การเปนผน าเสนอ ผชวยการสอสาร ชวยเหลอใหค าแนะน า ปรกษา การเปนผกระตนจงใจ การเปนผสงเกต เปนผรวมกจกรรม การเปนผประสานงาน เสรมบรรยากาศอบอนเปนมตร การเปนผวเคราะหสรปประเดน สงเคราะห เชอมโยงประเดนใหเปนไปตามมตกลม และ 3) บทบาทดานการประเมนผล

บนทกกจกรรม

บทบาทวทยากรกระบวนการ

2

ค ำถำมชวนคด

1. มเหตการณใดทเกดขนอาจจะท าใหเดกเสยใจ และในสถานการณเชนนจะด าเนนการอยางไร

2. หากครในศนยเดกเลกมความเครยดในระหวางการท างาน จะมวธการลดความเครยดเพอไมใหกระทบตอเดกไดอยางไร

3. วธการใดบางทขอมลประจ าวนเกยวกบเดกไดรบการแลกเปลยนระหวางผปกครอง หรอครอบครว และระหวางผใหญ ผทท างานเกยวกบเดก วธการใดททานคดวาถาน าไปใชแลวจะเกดผลด ในการสงเสรมพฒนาการเดก

เพอตรวจสอบวาสามารถจดกจกรรมบรรลตามวตถประสงคการเรยนรหรอไมและตองใหกลมและสมาชกมบทบาทในการวดและประเมนผลวทยากรกระบวนการ และกลมดวย

สมาคมวทยากรกระบวนการระหวางประเทศ สหรฐอเมรกา )2003 ( ไดศกษาดวยวธการ สนทนากลมผเชยวชาญ และวทยากรกระบวนการ สรปไดวา สมรรถนะวทยากรกระบวนการ ประกอบดวย 6 องคประกอบ คอ การสรางความสมพนธกบผใชบรการผจดการอบรม การวางแผนกระบวนการกลมทเหมาะสม การสรางและสนบสนนสภาวะของการมสวนรวม การชแนะกลมไปสผลลพธทเกดประโยชนและเหมาะสม การสรางและคงไวซงความรความเชยวชาญ การเปนตวอยางทดในการวางตวอยางมออาชพ Marquardt (1999) ไดก าหนดบทบาทของวทยากรกระบวนการ ไวดงน

1. เปนผประสานงาน (Coordinator) การปฏบตในฐานะผประสาน การตดตอกบบคคลทเปนแกนหลกทอยนอกกลมอยางสม าเสมอ การใหค าแนะน าในการเลอกปญหาและสมาชกกลม 2. เปนผกระตน (Catalyst) การดงบคคลใหออกมาจากลกษณะการกระท าในอดต และน าไปสการวเคราะหลกษณะพฤตกรรม (แพรหลายมากในขนตอนเรมตนของกลม( 3. เปนผสงเกตการณ (Observer) ความมใจจดจอในกระบวนการกลมวาก าลงพดเกยวกบอะไร 4. เปนผสรางบรรยากาศ (Climate setter) การจดบรรยากาศกลมใหมการเปดใจกวาง เพอใหเกดการสอสารอยางมประสทธภาพ 5. เปนผชวยการสอสาร (Communicator enabler) ชวยสมาชกในการพฒนาทกษะของการใหและการรบสารสนเทศ ความคดเหนและประสบการณ

3

6. เปนพเลยงในการเรยนร (Learning coach) ชวยสมาชกในการจดการกบประสบการณของตนเองเหมอนกบเปนแหลงทรพยากรการเรยนรการชวยเหลอสมาชกในการรบผดชอบการเรยนร และการพฒนาตนเองของสมาชก นอกจากน อนวฒน ศภชตกล (2542) ยงไดกลาวถงบทบาททส าคญของวทยากรกระบวนการ โดยทหนาทหลกของวทยากรกระบวนการ คอ การรกษาเวลา จดการเรองคน และกระบวนการประชม เปรยบเสมอนต ารวจจราจร ผตดสน และผรกษาเวลาในขณะเดยวกน ซงมบทบาทดงน 1. ดงกลมใหอยในประเดนเดยวกน อาจจะตองขดจงหวะหรอเตอนสมาชกวาเปาหมายททมจะตองท าคออะไร 2. กระตนและเปดโอกาสใหทกคนมสวนรวม 3. ควบคมการจราจร เปนบทบาททหนกทสดในการทจะบอกใหสมาชกทก าลงพดอยกลาวสรปหรอเปดโอกาสใหแกผอนบาง 4. จบเวลาทใชกบแตละประเดน ควรบอกใหผรวมประชมทราบเมอมการใชเวลาทก าหนดไวหมดไปแลว ถามความเหนของทประชมวาตองการตอเวลาในประเดนน หรอจะไปพดคยกนตอนอกทประชม หรอจะสรปเพอพจารณาประเดนอนตอไป 5. เสนอทางเลอกในวธการประชม เมอเหนวาการประชมทก าลงด าเนนการอยไมไดผลหรอไมมประสทธภาพ วทยากรกระบวนการอาจจะชกชวนใหทมพจารณาทางเลอกในการประชมแบบอน เชน ใชวธการระดมสมองแทนการอภปราย 6. ปกปองการโจมตสมาชกหรอความคดเหนของสมาชก เมอมการโจมต กลาวโทษ กดดน ตอสมาชกของทม วทยากรกระบวนการมหนาทเขามาระงบการกระท าดงกลาวนนโดยทสมาชกไมควรจะถอวาเปนการหกหนาเพราะวทยากรกระบวนการ คอ ผทไดรบมอบหมายใหท าหนาทรกษากฎของทม

มาแลกเปลยนเรยนรในเรองเหลานไดจากการเขารวมกจกรรมตามฐาน

นะคะ/นะครบ

4

7. จดการกบปญหาเรองคน หากมปญหาพฤตกรรมของสมาชกไมเหมาะสมแลวไมมการด าเนนการอยางใดอยางหนง จะท าใหสมาชกขดของ วทยากรกระบวนการมหนาทด าเนนการกบปญหาเหลานอยางเหมาะสม 8. วางตวเปนกลางเมอมความไมลงรอยกน เมอมความเหนไมลงรอยกน จ าเปนตองมผไกลเกลยหรอผชขาด วทยากรกระบวนการจะท าหนาทนไดดกวาผน า เนองจากผน าไมใชผสงเกตทเปนกลาง เปนผทยงเกยวกบเนอหาการประชม ในขณะทวทยากรกระบวนการเปนกลางมากกวา เพราะสนใจแตเรองกระบวนการประชม

1. เปนบคคลทพยายามเปลยนแปลง ฝกฝน พฒนาตนเองและบคคลในทมใหเปนผรอบร มโลกทศนทถกตอง (personal mastery) 2. มความเขาใจในกระบวนการกลม 3. มความสามารถในการจดใหมการใหขอมลยอนกลบ 4. ใหความเอาใจใสกบกระบวนการแลกเปลยนเรยนรของทม (team learning) 5. มความเปนกลาง อสระ เปนธรรม ไมโอนเอยงหรออคต เปดใจกวางและเปดเผย 6. มจตใจรกมนษย มความสขกบการเหนมนษยเกดการยกระดบทางจตวญญาณ และภมปญญา และมความเชอมนในพลงทวคณ (synergy) ระหวางมนษย ไมดถกมนษย 7. มจตใจประชาธปไตย ใจกวาง ใหความส าคญกบการมสวนรวม และยอมรบความแตกตางหลากหลาย ไมเปนเผดจการ เพอใหเกดการปรบวสยทศนรวมกน (shared vision)

พอแม ผปกครองควรไดรบความรเรองอะไรบาง

การใหความรแกพอแม ผปกครอง ควรเปนความรทสามารถน าไปใชสงเสรมพฒนาทกดานของเดกตลอดจนท าหนาทของผปกครองไดถกตองและเหมาะสม ดงน

1. เปนเรองเกยวของกบปญหาทผปกครองประสบอย 2. เปนเรองทเปนปญหาในสภาพสงคมปจจบน 3. เปนเรองทเกยวกบการพฒนาเดกทกดาน 4. เปนเรองทเกยวกบการด าเนนชวตครอบครว

คณสมบตของวทยากรกระบวนการ

46 5

9. การเยยมบาน ส าหรบพอแม ผปกครอง ทไมมเวลาทจะพบกบคร การเยยมบานเปนวธการหนงทชวยใหครและพอแม ผปกครองไดเรยนรเกยวกบตวเดกเพมขน เพอท าความเขาใจอนดระหวางบานกบศนยฯ น าไปสการปญหาเดกและพฒนาการ

10. การจดบรการสารสนเทศ การจดบรการสารสนเทศเพอการศกษาส าหรบพอแม ผปกครองสามารถใชสอเทคโนโลยรวมดวยไดแก โทรทศน เครอขาย คอมพวเตอร เชน ชดใหความรผานระบบอนเตอรเนต

11. ปายนเทศ เปนวสดทน ามาใชในการน าเสนอเรองราวตางๆแกผดศนยฯแตละศนยฯจะตองมการจดปายนเทศซงเปนแผนปายทจะสามารถใหความรแกพอแม ผปกครอง ไดเปนอยางด

12. การจดนทรรศการ เปนกจกรรมหนงทสามารถจด แสดงผลการเรยนรของเดก หรอจดแสดงกจกรรมในวนส าคญตางๆ ผปกครองระไดมารวมชมนทรรศการททางศนยจดแสดงพอแม ผปกครองจะไดทราบถงสงตางๆ ทเกดขน ในศนยฯหรอกจกรรมตางๆของเดกทนาสนใจ

8. มวธคดแบบองครวม (system Thinking) ไมแยกสวน 9. มความคดสรางสรรค ไมตดกรอบ พรอมทจะขยาย ปรบ หรอเปลยนแบบแผนทางความคด (mental model) กลาคด กลาท า กลาจนตนาการ กลาเปลยนแปลง (creativity - คดสรางสรรคสงใหม ออกนอกกรอบเดมๆ) 10. สามารถใชสมองสองซก ซาย – ขวาอยางเชอมโยง มทงศาสตรและศลปะ 11. มประสาทสมผสทด นอกเหนอจากตาด หฟง ตองมความรความเหน (ญาณทศนะ) ทแจมชด เปนนกสงเกตการณ มความละเอยดออน ( sensibility) สามารถรบรอารมณความรสกของคนไดงาย 12. มอารมณทด สมาธด ใจเยน ไมตนตระหนกงาย ไมฉนเฉยว ไมเอาแตใจตวเอง มความฉลาดทางอารมณ (EQ) 13. มความสนก ตนเตนตลอดเวลากบการปฏสมพนธ และการแลกเปลยนเรยนรของมนษย 14. ใหความส าคญกบกระบวนการสอสารระหวางมนษยตอมนษย และสงคม โดยเฉพาะการสอสาร 2 ทาง (two way communication) 15. กลาตดสนใจ และมความรบผดชอบสง

6 45

1. การตงค าถาม การตงค าถามเปนการเปดโอกาสใหสมาชกของทมมสวนรวมในการแสดงและแลกเปลยนความคดเหน ท าใหเกดความเขาใจรวมกน ซงเปนสงส าคญทสดทจะท าใหทมท างานไดส าเรจ ซงลกษณะการตงค าถามเชน 2. การฟง การฟง หมายถง การทผฟงเขาใจในสงทผพดตองการสอใหทราบ การฟงใหเขาใจสงทเพอนรวมทมพยายามบอกถอวาเปนหวใจทส าคญยงของทมงาน การฟงทดจะชวยกระตนใหเพอนรวมทมรวมแสดงความคดเหนและแสดงใหเหนวาทานใหคณคาตอความคดเหนของเพอนรวมทม ยงเราฟงผอนมากขนเทาไร ผอนกจะยงฟงเรามากขนเทานน การฟงทดจะตองใชทงตาและห รบรภาษากายและค าพด ท าความเขาใจในความหมายของสงทสอออกมาทงหมด ไมใชเขาใจอยางผวเผน 3. การสงเกต การสงเกต หมายถง การเฝาดพฤตกรรมบางอยางระหวางการประชม ผท าหนาทสงเกตอาจจะเปนวทยากรกระบวนการ หรอผน า ซงวตถประสงคของการสงเกตคอการน าผลการสงเกตนนไปใชกระตนหรอ แทรกแซงเพอใหกลมมพฤตกรรมทเหมาะสม ละเวนพฤตกรรมทไมเหมาะสม 4. การใหขอมลปอนกลบ การใหขอมลปอนกลบ คอ การสะทอนใหผใดผหนงทราบถงผลการกระท าของเขา ทกษะการใหขอมลปอนกลบทดเปนสงจ าเปนเพอปรบปรงการประชมของทมและปฏสมพนธระหวางสมาชกทม สมาชกของทมควรท าความตกลงกนวาการใหและการรบขอมลปอนกลบเปนวธการททกคนยอมรบ

2. การประชมผปกครอง เปนการประชมทศนยฯ จะก าหนดไวในปฏทนประจ าภาคเรยนอาจจะก าหนดประชมเดอนละครงหรอภาคเรยนละ 1-2 ครง การประชมควรจดเปนลกษณะกลมยอยหรอมการบรรยายพเศษเพอใหความรแกพอแม ผปกครอง

3. การสอสารดวยการสงขาวถงผปกครองดวยการใชสอตางๆ เชน วทย โทรทศน หรอหนงสอพมพ

4. หนงสอคมอ เปนเอกสารทศนยฯจดท าขนมาเปนหนงสอคมอของศนยฯ ทมรายละเอยดเกยวกบก าหนดการตางๆ เชน กจกรรมพเศษ โครงการตางๆ ฯลฯ เพอใหพอแม ผปกครอง มความรความเขาใจเกยวกบศนยฯ

5. จดหมายขาว เปนการสงขาวถงพอแม ผปกครอง เพอแจงใหทราบเพอเปดเทอม เปนการสงขาวถงพอแม ผปกครองและการใหขอมลดานการเรยนการสอน

6. วารสารหรอจลสาร เปนหนงสอพมพของศนยเปนการลงขาวของศนยฯ หรอกจกรรมตางๆ จะท าใหพอแม ผปกครองสนใจศนยมากขน

7. การเยยมโรงเรยน เปนการเปดโอกาสใหพอแม ผปกครองเยยมชมโรงเรยน เสนอแนะและซกถามปญหาทพอแม ผปกครองสงสย ท าใหบรรยากาศของการท างานรวมกนระหวางบานและศนยฯ

8. การทศนศกษา การจดใหพอแม ผปกครองรวมกจกรรมทศนศกษารวมกบศนยฯ เพอใหไดรบความรจากการ ทศนศกษาสถานทส าคญตางๆ และไดรวมกจกรรมระหวางบานและศนย

ทกษะทจ าเปนของวทยากรกระบวนการ

44 7

รวมกนระหวางบคคลในศนยฯ กบพอแม ผปกครอง ในการพฒนาเดกปฐมวยใหมคณภาพมากยงขนกอใหเกดเจตคตทด อกทงเกดความตระหนกในมารยาทหนาทในการอบรมเลยงดเดกและเกดสมพนธภาพทดตอกนระหวางครกบพอแม ผปกครอง สงผลใหการพฒนาเดกเปนไปในทศทางเดยวกนทงศนยฯและบาน

การใหความรพอแม ผปกครอง ท าไดโดยวธใดบาง

การใหความรพอแม ผปกครอง เปนเรองส าคญทจะสงผลโดยตรงตอเดกปฐมวย เปนวธการตางๆทจะชวยใหพอแม ผปกครองมความร ความเขาใจเกยวกบตวเดก รบทบาท ภาระหนาทของตนในการสงเสรมพฒนาการดานตางๆของเดกไดอยางมประสทธภาพเปนเรองทคอนขางกวางขวางและมรายละเอยดทแตกตางกน เพราะแตละทองถนอาจแตกตางกนออกไป ในบางเรองนนอยกบคานยมและความเชอ

การส อส าร เป นการต ดต อ เพ อ ให เ ก ดความสมพนธกน ดงนนการใหความรแกพอแม ผปกครอง จงจ าเปนตองใชการสอสารซงจะมวธการหลากหลายวธ ดงตอไปน

1. การปฐมนเทศ เปนการประชมพอแม ผปกครอง กอนเปดภาพเรยน เพอสรางความคนเคยและความเขาใจเรองตางๆในศนยฯ ท าใหผปกครองทราบเกยวกบสงแวดลอมใหมของเดก เพอเปนการเตรยมตวเดกกอนเขาเรยน

เพอปรบปรงวธการท างานรวมกน เพอวาเมอมการใหขอมลปอนกลบและผรบจะไมเกดความตกใจหรอแปลกใจ 5. การจบประเดน หมายถง การจบเเกนของเรองราวทเปนใจความส าคญของเรอง หรอเปนใจความส าคญทสามารถอธบายภาพของตวสารทเรารบรไดทงหมด หรอหมายถง การจบขอความส าคญหรอใจความส าคญของเรอง แลวหยบยกเอาความคดหลกหรอประเดนทส าคญของเรองมากลาวย าใหเดนชด โดยใชประโยคสน ๆ แลวเรยบเรยงใหเปนระเบยบ การจบประเดนสามารถด าเนนการไดทงจากการฟง การอาน เเละดหรอสงเกตเเลวสกดเอา เเกนความรนนมาเปนขอๆเรยงรอย จดระบบหรอหมวดหมเพออธบายสารทเรารบรมาเพอน าไปประยกตใชกอใหเกดกระบวนการเรยนรไดตอไป 6. การสรางบรรยากาศกลม ความเปนกนเองระหวางสมาชกในกลมดวยกน หรอระหวางวทยากรกบสมาชกกลม มความส าคญกบเปาหมายหรอวตถประสงคของกลม การเขาใจในพนฐาน ความคด ทศนะ หรอขนบธรรมเนยม วฒนธรรมของกลมเปนสงทวทยากรกระบวนการตองศกษาท าความเขาใจ ทงน เพอใหสามารถสรางความเปนมตร ความเปนกนเองของสมาชก น าไปสความจรงใจในการรวมกจกรรม 7. ภาษากาย ภาษากายเปนสวนทส าคญทวทยากรกระบวนการสอไปยงสมาชกของทมอกสวนหนงนอกเหนอจากค าพด ในระหวางการประชมจะมการสงผานภาษากายระหวางสมาชกในทมมากกวาค าพด วทยากรกระบวนการทมไหวพรบจะไมสงภาษากายซงอาจจะไดรบการแปลความหมายในทางลบโดยสมาชกของทม ซงท าใหการอภปรายไมคบไปขางหนา เชน การดนาฬกา เพราะอาจท าใหเกดการเขาใจผดวาอยากใหหยดพด

8 43

พพฒน จนทมณสมบรณ. วทยากรกระบวนการ. [Online] www.rdpb.go.th/rdpb/upload/document/วพร 2/ วทยากรกระบวนการ.ppt.

วารณ ดวงสงค (2548). สาระนารกบค าวาวทยากรกระบวนการ. [Online]http://kmcdd.ecgates.com/kmblog/other_diary_post_display.php?diaryid=5079&userid=1068

อนวฒน ศภชตกล. (2542). Facilitator กบการเพมประสทธภาพของทม. กรงเทพฯ: บรษทดไซรจ ากด.

อรญญา ปรณน. (2552). สมรรถนะของทมงาน. วารสารการบรหารฅน. ปท 30 ฉบบท 2/2552. 36-39.

International Association of Facilitators. (2003). Core Facilitator Competencies. A Research and Applications Journal in Winter 2000 - Volume # 2 Number 2.

Marquardt, M.J. 1999. Action learning in action: Transforming problems and people for world-class organization learning. Palo Alto: Davies-Black Publishing.

ผศ.นาร ศรทรพย

ท าไมตองใหความรแกพอแม และผปกครอง

พอแม ผปกครองเปนผทมบทบาทและหนาทใหการอบรมเลยงดเดก เปนผทอย ใกล ชดเดกตงแต เกด พอแม ผปกครองจงเปนบคคลส าคญในการเตรยมพรอมทจะอยในสงคมไดอยางมคณภาพและมความสข แตปญหาทพอแม ผปกครองประสบในการเลยงดลกคอ ความไมร ดงนนแนวทางการใหความรแกพอแม ผปกครอง จงเปนเสมอนเขมทศชวยชทางใหพอแม ผปกครอง มความรทถกตองและทกษะในการอบรมเลยงดและพฒนาเดกทกดานไดแก ดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคมและสตปญญา ตลอดจนการด าเนนชวตครอบครว ในวธทถกตองและเหมาะสม การใหความรแกพอแม ผปกครอง จะด าเนนการใหสมฤทธได จะตองรและเขาใจความเชอพนฐานทวา พอแม ผปกครองและเดกสามารถทจะเรยนรบทบาทของพอแม ผปกครอง นอกจากอบรมเลยงดเดกทบานแลวยงตองเขามามสวนรวมในการจดการศกษาระดบปฐมวยทงทบานและศนยฯ โดยเฉพาะอยางยงเปนการท างาน

บรรณานกรม

การใหความรผปกครองเดกปฐมวย :

ท า..ท าไมและอยางไร

42 9

แมใหเดกชวยกนประเมนแตละวธ ขลยและแคนคดวาการแบงทรายเทาๆ กนไดทรายนอยเกนไป สวนการผลดกนเลน ไมมใครตองการเลนเปนคนทสอง และแคนไมสนใจทจะใชกรวยเลนทราย แตขลยและแคนสนใจการสรางก าแพงเมองจนและสามารถเลนรวมกน...

กลาวโดยสรป การสอสารและปฏบตตอกนระหวางผใหญกบเดกดวยความเคารพซงกนและกน เปนหลกส าคญทจะชวยใหเดกไดรจกตนเอง รจกปญหาของตนและแกปญหาไดดวยตนเอง คณพอ คณแม และคณครจะไมลองใชการสอสารกบเดกๆ ดวยวธการเชนนบางหรอคะ

ผศ.ดร.รฐดาว พศาลพงศ

“…….ค าวาครนนเปนค าสงยง เพราะถอวาเปนผทไดรบการเคารพบชาได ฉะนนไดชอหรอเรยกตววาเปนคร กจะตองบ าเพญตนใหด บ าเพญตนใหเปนประโยชน บ าเพญตนใหเปนทนบถอได เพราะวาผใดเปนครแลว ไมบ าเพญตนใหเปนทนบถอไดกเทากบบกพรอง……..”

พระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช 8 กรกฎาคม 2524

ครพเลยงในศนยเดกเลก นอกจากจะท าหนาทเหมอนครโดยทวไปแลว ทส าคญยงไปกวานนครพเลยงเดกยงนบวาเปนผทไดท าหนาทรบผดชอบสวนหนงของพอแมในการดแลอบรมเลยงดเดกในชวงปฐมวย เพราะการมสวนเปนผรบผดชอบในการอบรมเดกในชวงชวตปฐมวย เปนชวงทส าคญทสดส าหรบการเจรญเตบโตและการพฒนาสมองของเดก สมองของเดกตงแตแรกเกดจนถงอาย 3 ป อยในระยะทมการเจรญเตบโตและพฒนามากทสด เพราะเซลลสมองก าลงเตบโตและพฒนาอยางรวดเรว นบเปนชวงวยทองของการเรยนรและการรบร การเรยนรและการรบรในเรองตาง ๆ จะหยงรากฝงลกในสมองของเดก ยงกวาชวงวยอน ๆ

นอกจากการดแลเลยงดเดกแลว ครพเลยงมหนาทจดตกแตงหองเรยนของเดกใหเออตอการเรยนร รบผดชอบดแลเครองใช ของเลนและสอการสอนของ

คณลกษณะครพเลยงทจะสรางภมคมกน

ในเดกปฐมวย

10 41

เดก สงเสรมการเรยนรของเดก วางแผนและพฒนาการเรยนร สนบสนนใหเดกคนหาวธการเรยนรจากการเลน และใหเดกไดทดลอง แสวงหาวธการเรยนรเพอหาค าตอบในสงทสงสยและไดสรางสรรคผลงานตามความคดและจนตนาการของเดก สงเสรมพฒนาการดานตาง ๆ รวมทงการปฏบตภารกจตาง ๆ ทหวหนาครมอบหมายใหครท า

เมอเดกจากพอแมและพเลยงมาทศนยพฒนาเดกเลก กจะมองหาและยดครเปนทพง ครพเลยงกตองเปนทพงใหแกเดกปฐมวยทก ๆ คน ครตองทกทายเดก โปรยยมใหแกเดกทก ๆ คน ทกวน โดยเฉพาะชวงรบเดกตอนเชาและกอนเดกจะกลบบาน ครตองคยกบเดก รบฟงค าพด ยมและสมผสตวเดกใหความใกลชดอบอน เปนทพงใหเดก ดงนนครพเลยงจงตองมาศนยพฒนาเดกแตเชา เชากวาเดกทกคนและมาจดเตรยมหองเรยนใหเดกดวย ครพ เลยงควรม คณลกษณะในการเปนตวแบบทส าคญใหแก เดก ภาพลกษณของคร การพดจา กรยาทาทางและการกระท าของคร เปนสงทประทบอยในใจเดก ครจงตองเปนคนราเรง แจมใส ใจเยน และมอารมณขน รจกควบคมอารมณ เพราะเดกจะเลยนแบบการแสดงออกทางอารมณ การพด กรยาทาทาง ตลอดจนการกระท า เดกจะกระท าตามแบบผใหญไดแกพอแมและครพเลยง บอย ๆ จนกลายเปนนสยของเดกเอง เดกปฐมวยยงคดและท าอะไรซงอาจมทงผดและถก ครและผใหญจงควรแกไขทสงผดและสงเสรมในการท าดของเดก ๆ นบวาเปนการสรางภมคมกนใหแกเดกปฐมวย สงไหนทครไมอยากใหเดกท า ครกไมควรท าสงนน ในปจจบนพบวา พอแมผปกครองเดกเปนจ านวนมากมแนวโนมใชชวตรบเรง ไมมเวลาอบรมเลยงดเดก หรอมความรความเขาใจในการอบรมเลยงดเดกไมเพยงพอ อาจเปนปจจยน าไปสการเกดปญหาดานพฒนาการของบตรทมสาเหตมาจากทางบาน การเลยงลกดวยโทรทศน คอมพวเตอรและวดโอเกมส อาจน าไปสการมพฤตกรรมทรนแรงในเดก และยงท าใหเดกม

ระมดระวง แคนเลนรถขดทรายอยใกลๆโดยท าเสยงดง ฉกฉก ๆ แลนไปรอบๆ กระบะทราย และพยายามขดทรายทงหมดไปทขอบกระบะทราย

ขลยบนวารถขดทรายท าใหทรายทเขากอไวพงลงมา แมสงเกตและเดนไปหา

แมพดวา “ ลกจ าสงแรกทเราจะตองท าเพอแกปญหาไดหรอไม ”

ขลยและแคนตอบพรอมกน “ ระดมสมอง ”

แคนเสนอความเหนวา “ แบงทรายเทาๆ กน ”

ขลยเสนอวา “ เราก าหนดรอบทมาเลนทกระบะทราย ”

แคนพดตอ “ เรามาสรางก าแพงเมองจนกน ”

ขลยเสนอวธสดทาย “ ใหแคนเลนทรายดวยกรวยแทนรถขดทราย ”

40 11

การบอกสงทตองการใหเดกกระท า และหลกเลยงการท ารายเดกหรอการท าลายความสมพนธของผใหญกบเดก เพราะเปนการเชอเชญใหเดกชวยแกปญหา จะเปนการแกปญหาทยอมรบซงกนและกน การสอสารวธนจงท าใหผฟงรบฟงดวยความเตมใจมากกวาทจะโตแยงหรอปกปองตนเององคประกอบในการใชเทคนคการสะทอนความรสกและปญหาของตนเองอยางมประสทธภาพม 3 องคประกอบ ไดแก

2.1 พฤตกรรม : เปนการกลาวถงพฤตกรรมท เปนปญหา 2.2 ความร สก : เ ปนการกลาว ถงความร สกของตนเอง 2.3 สาเหตของความรสก : เปนการอธบายสาเหตทท าใหตนเองเกดความรสกเชนนน จากพฤตกรรมนน ขอเสนอตวอยางการใชการสะทอนความรสกและปญหาของตนเอง จากคณแมทานหนงทมลกชายวย 6 ขวบทลกเดนย าโคลนเขามาในหองรบแขกท คณแมเพงจะท าความสะอาดไป คณแมทานนไดใชค าพดสะทอนความรสกและปญหาของตนเองกบลกวา แมรสกหงดหงดมาก ทเหนพนสกปรกเพราะแมเพงท าความสะอาดไปเมอสกคร ผลทไดรบคอลกชายรสกวาตนเองผดรบถอดรองเทาแลวไปเอาผามาเชดพน โดยทคณแมไมตองสง คณแมทานอนๆ ลองน าเทคนคนไปใชดนะคะ

3. การสะทอนความรสกและแกปญหารวมกน (A process of no-lose problem solving) ใชในกรณทเดกและผใหญเปนเจาของปญหารวมกน โดยการอภปรายปญหาเสนอความคดเหนและเจรจาตอรองจนกระทงทกคนทเกยวของกบปญหาพบการแกปญหาทเปนทพงพอใจซงกนและกน การฟงเดกและฟงความรสกของเดกอยางเอาใจใสเปนการแสดงความเขาใจและยอมรบปญหาของเดก การใหโอกาสเดกเขามามสวนรวมในการแกปญหาของชนเรยนเปนการแสดงความเคารพตอเดก ขอยกตวอยางการสะทอนความรสกและแกปญหารวมกน ดงน ขลยก าลงตกแตงทรายทเขากอขนอยาง

พฒนาการทางจนตนาการลดลง เดกบางคนขาดการสมผสแตะตอง และการสอสารเชงปฏสมพนธ บางคนขาดการเคลอนไหวออกก าลงกาย ขาดการเลนอยางสรางสรรค หรอไดรบอยางไมเพยงพอ เดกบางคนถกกระท าทารณทางรางกายมาจากทางบาน

เดกปฐมวยจ านวนมากบรโภคอาหารผดหลกโภชนาการ ไดรบอาหารไมเพยงพอ โปรตนนอยเกนไป ขาดกรดอะมโนหรอกรดไขมนทส าคญ ๆ ไดดมน านอยเกนไป บรโภคคารโบไฮเดรตและน าตาลมากเกนไป หรอนอนหลบพกผอนไมเพยงพอ สงเหลานลวนเปนตวบนทอนความสามารถในการเรยนรและท าลายสขภาพกายและสขภาพจตของเดกปฐมวย ผบรหารศนยเดกเลก จงตองสนบสนนใหครพเลยงใหมาสนใจในปญหาตาง ๆ ของเดก และท าการแกไขปญหา เพอพฒนาการเรยนรของเดกนกเรยนในศนย ฯ

ครพเลยงเปนผท างานแวดลอมคลกคลอยกบเดกปฐมวย จงตองมความรความเขาใจในเรองการสง เสรมสขภาพอนามยใหแก เดกปฐมวย และมความสมพนธอนดกบพอแมผปกครองของเดก เพราะเปนผเชอมโยงชวตของเดกทบานและทศนยเดกเลก จะไดขอมลตาง ๆ เกยวกบเดกจากพอแมผปกครอง เพอจะไดน ามาสงเสรมพฒนาการเดก และการแกปญหาดานพฒนาการใหแกเดก เมอเดก ๆ เหนพอแมและครพดคยกนด กยอมเกดความสบายใจดวย ครปฐมวยยงจะตองเปนผทมการตดสนใจด คดไว และคดรอบคอบ แกไขปญหาไดถกตอง รวดเรว มความยดหยน รจกประนประนอม รจกการจดเวลาในการท างาน และมทกษะทางสอสารกบบคคลรอบขาง

ครปฐมวยยงจะตองมเจตคตทดตอเดก และมความคดทวาจะจดกจกรรมใหเดกทกคนไดเรยนรอยางมความสขและจะตองพฒนาเดกทกดาน ทงดานรางกาย สงคม อารมณ จตใจและสตปญญาอยางเตมศกยภาพ และมความคาดหวงตอผเรยนวาเขาสามารถเรยนรได สามารถพฒนาได พยายามคนหาวธการเรยนรของเดกแตละคนใหพบ เดกทกคนจะมวธการเรยนรไมเหมอนกน และใชเวลาในการเรยนรแตกตางกน

12 399

การเลนคอการแสวงหาความรของเดกปฐมวย เดกตองไดรบการสงเสรมใหเรยนรดวยตนเอง (active learning) เนองจากเดกปฐมวยจะมความสนใจกระตอรอรน อยากรอยากเหน อยากจบสมผสทกสงทอยรอบตว ครตองตระหนกดวยวาเดกในวยนมชวงความสนใจสนประมาณ 10-15 นาท จงควรสงเสรมใหเดกไดท ากจกรรมททาทายตอการเรยนรของเขา

ครปฐมวยจ าเปนทจะตองสนใจในกจกรรมทใชในการพฒนาเดก เชน กจกรรมการวาดภาพ ครควรวาดภาพได ระบายสเปน ปนรปตาง ๆ เปน พบ

กระดาษเปนรปตางๆ มสนทรยภาพในงานศลปะ สนใจในการดนตร รองเพลงเปน รจกจงหวะของดนตร เพอจะไดน าไปใชในการจดกจกรรมใหแกเดก

การจดการศกษาปฐมวยในศนยเดกเลก ควรเปนแบบบรณาการ ครควรมองการเรยนรของเดกใน

ลกษณะเปนองครวม ครจะตองตอเนองกระบวนการเรยนรในสงตาง ๆ รอบตวของเดก รวมทงเรองคณธรรมจรยธรรม เชอมทกอยางใหตอเนองใหเปนเนอเดยวกนใหเปน จดประสบการณการเรยนรใหเหมาะกบธรรมชาตการเรยนรของเดก ตองสอนใหเดกคดเปน รจกตงค าถามเปน เปดโอกาสและกระตนใหเดกคดใหเดกกลาซกถาม และรจกใชทรพยากรของชมชนหรอผปกครองมาใหความรแกเดก ๆ และใหความชวยเหลอการสงเสรมในเรองอน ๆ

แม : ลกคงตองถกปลอยใหอยคนเดยว อารม : จรงดวย ผมคงตองหาทางคนดกบโอ แตมนกอดโมโหโอไมได แม : ออ ลกอยากเขากบโอใหดกวาน แตลกกอดโมโหไมได อารม : ใชครบ เมอกอนเขาท าตามทผมสงเสมอ แตเดยวนไมรเปนยงไง เขาไมยอม

ท าตามใจผมเลย แม : ตอนนโอไมยอมท าตามใจลกเลย อารม : เขาไมยอมฟงอะไรเลย คงเพราะเขาโตขน ไมใชเดกอยางเมอกอน แตเขาก

เลนสนกกวาเมอกอนมาก แม : ลกชอบโอตรงทเขาเลนสนกกวาเมอกอน ใชไหมจะ อารม : ครบ แหมแตไมใหผมสงใหโอท าตามเสยเลยมนยากนะแม ผมเองกชนเสย

แลว บางทผมวานะ คงจะดนะแม ถาผมจะตามใจโอบาง แมวาวธนจะไดผลไหมครบ

แม : ลกคดวายอมตามใจโอบาง กจะไดไมทะเลาะกน ใชไหมจะ อารม : ครบ อาจไดผลนะครบแม ผมจะลองวธนด

2. การสะทอนความรสกและปญหาของตนเอง (I message) เมอผใหญเปนเจาของปญหากจะใชอกเทคนคหนง คอเทคนคการสะทอนความรสกและปญหาของตนเอง เปนวธการของผใหญทสะทอนกลบไปหาเดกดวยค าพดใหเดกฟงอยางชดเจนวา พฤตกรรมนนๆของเดกกอปญหาใหกบผใหญ และผใหญรสกอยางไรตอพฤตกรรมนน เปนการกลาวทเดกรบรวาเดกคอบคคลทจะแกปญหานน เพราะเปนการเชญใหเดกมารวมแกปญหามากกวา

38 13

ปญหาจะขนอยกบการเปนเจาของปญหา งานหลกส าหรบวธการน คอ การพฒนาความสมพนธทดระหวางบคคลแตละคนและภายในกลม การชวยใหเดกรถงศกยภาพของตน และมองตวเองในทางบวก

การสอสารอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย

1. การรบฟงปญหาและสะทอนความรสกของเดก (active listening) ในกรณทเดกเปนเจาของปญหา ผปกครองและครควรรบฟงปญหาของเดกดวยจตใจทวาง ปลอดจากเรองราวตาง ๆ มองปญหาในมมมองของเดก เปนอนหนงอนเดยวกบเดก มปฏสมพนธกนแบบตวตอตว มองหนาและสบตากนในระดบเดยวกน สนใจฟงและพยายามจ าแนกความรสกของเดกใหออก ใชค าพด ทบทวน ย าเกยวกบความรสกหรอความหมายทแฝงอยในการสอสารทผใหญสามารถส ารวจพบจากการสอสารของเดก โดยสะทอนขอมลทงความรสกและเหตผลยอนกลบไปใหเดกเกดความเขาใจในเหตผลและความรสกทแทจรง หลงจากนนผใหญอาจชวยใหเดกแสวงหาวถทางในการแกปญหา ซงอาจมหลายวธทจะท าได สนบสนนใหเดกไดเลอกวถทางทเหมาะสมกบเดกมากทสด ซง การรบฟงปญหาและสะทอนความรสกของเดกเปนการแสดงการยอมรบเดกและสงเสรมใหเดกเปดเผยความจรงทเปนสาเหตใหเดกไมสบายใจ การฟงและชวยสะทอนความรสกของเดกจะชวยใหเดกรถงปญหาของตนเองและหาทางแกปญหาของตนเอง ขอยกตวอยางการใชการรบฟงปญหาและสะทอนความรสกของเดก ดงน

อารม : วนนโอไมเลนกบผม แลวกไมตามใจผมดวย

แม : ลกโกรธโอทไมยอมเลนดวยใชไหมจะ

อารม : ใชครบ ผมจะไมมวนยอมเลนกบเขาอกตอไป ผมไมอยากใหเขาเปนเพอนผมหรอก

โดยสรปครพเลยงทจะสรางภมคมกนใหแกเดกปฐมวย จงควรเปนผมคณลกษณะดงตอไปน 1) การมบคลกภาพด คลองแคลววองไว มคณธรรมจรยธรรม และความฉลาดทางอารมณ 2) การมลกษณะนสยทรกและหวงใยเดก และเปนผมสขภาพดทงกายและใจ 3) การมความรความเขาใจเดก มความรในเรองการสงเสรมสขภาพอนามยของเดก และเขาใจหลกการจดการศกษาปฐมวย 4) การมทกษะสงคมและการสอสารทด เปนผมมนษยสมพนธด เปนผพดและผฟงทด มความสมพนธอนดกบบคคลรอบตวเชน เพอนรวมงาน พอแมผปกครอง และชมชน

รฐดาว พศาลพงศ (2549). เอกสารประกอบการสอนรายวชาการเตรยมความพรอมเพอการเรยนรของเดกปฐมวย. คณะครศาสตร มหาวทยาลย ราชภฏนครปฐม. (อดส าเนา).

บรรณานกรม

14 37

อ.วลาสน ทองแถบ การจดกจกรรมการเรยนรของเดกปฐมวยไมใชเรองยาก ถาครพเลยงมความรและเขาใจพฒนาการและบรบทของเดกปฐมวย เมอเดกพลดพรากจากพอแม ผปกครอง มายงศนยฯ โรงเรยนหรอสถานรบเลยงเดก แนนอนทเดกปฐมวยจะไมไววางใจบคคลแปลกหนา ไดแก ครพเลยง เพอน หรอบคคลอนๆ อาจแสดงอารมณ หรอพฤตกรรมทไมพงประสงค เชน รองไห ไมยอมเขาใกลครพเลยงหรอเพอนๆ ไมยอมใหสมผสรางกาย อาจหงดหงดหรอโมโหงายเมอรสกวาตนถกขดใจ เปนตน

ครพเลยงสามารถสรางภมคมกนใหแกเดกปฐมวยและจดการกบปญหาเหลานได โดยการจดกจกรรมใหกบเดกๆ เพอสรางความคนเคย ไววางใจ เขาใจตนเองและผอน ดวยกจกรรมสงเสรมพฒนาการดานตางๆ เพอใหเดกเหนความส าคญ แสดงความสามารถของตนเองผานกจกรรม ซงกจกรรมนนควรเปนกจกรรมทใหเดกไดลงมอท า แสดงความคด ความรสกของตนเองโดยครพเลยงคอยสงเกตพฤตกรรม รบรและเขาใจวาเดกรสกอยางไร ซงจะยกตวอยางกจกรรมทครพเลยงสามารถน าไปปฏบตกจกรรมกบเดกปฐมวยได ดงน

การสอนเปนกระบวนการทชวยใหผเรยนไดรบความรและประสบการณเพมขน ผสอนไมวาจะเปนพอ แมหรอคร จะเกดความพอใจ ถาลกหรอลกศษยปฏบตตามสงทสอน แตบางครงพอ แม หรอครกเกดความผดหวงเมอลก/ผเรยนไมกระตอรอรน ไมปฏบตตาม หรอไมปรารถนาทจะเรยนร ปจจยส าคญทจะชวยใหการสอนประสบผลส าเรจนนขนอยกบคณภาพความสมพนธระหวาง พอแมกบลก ครกบลกศษย การทจะเกดความสมพนธทดระหวางผสอนกบผเรยนอนจะท าใหการสอนมประสทธภาพ และเดกไดรบการพฒนาตามธรรมชาตและพฒนาอยางเตมตามศกยภาพนน ตองอาศยสะพานเชอมโยงระหวางบคคลสองฝาย ซงกคอ การสอสารอยางมประสทธภาพ นนเอง

การสอสารอยางมประสทธภาพ (effective communication) ของโธมส กอรดอน (Thomas Gordon) เปนวธปฏสมพนธของผใหญทสอสารกบเดกดวยการใหความเคารพตอความรสกและความสามารถในการแกปญหาของเดก โดยผใหญใชการสอสารกบเดกเพอใหเดกเขาใจปญหาและแกปญหาดวยตนเอง การสอสารวธนจดอยในหลกการของการใหความเคารพซงกนและกนดานการมปฏสมพนธของผใหญกบเดก ซงเปนเทคนคทมการน าไปใชกนอยางกวางขวาง ตามแนวคดของกอรดอน สงทส าคญในฐานะทเปนผใหญ คอ การก าหนดพฤตกรรมทยอมรบไดและพฤตกรรมทไมยอมรบ ตอมาเมอมปญหาเกดขนผใหญกสามารถจะตรวจสอบสถานการณและตดสนใจไดวาใครเปนเจาของปญหา บางปญหากเปนปญหาของเดก บางปญหากเปนปญหาของผใหญ และบางปญหากเปนปญหาของเดกและผใหญ วธในการด าเนนการกบ

สอสารกบเดกอยางไรใหมประสทธภาพ

กจกรรมสรางภมคมกนเดกปฐมวย

36 15

ผปกครองเลาสภาพของเดกเมออยบานใหคร ผปกครองควรเขาใจวาครไมสามารถรจกเดกทกคนไดอยางครบถวนทกดาน ดงนนผปกครองจงเปนผทมบทบาทส าคญในการชวยเหลอครอกแรงหนง ในการสอสารใหครรจกและเขาใจเดกใหมากทสด เรองส าคญตาง ๆ ทผปกครองควรเลาใหครฟง เชน เรองสขภาพรางกายของเดก ไดแก โรคประจ าตว แพยาอะไรบาง ลกษณะนสยบางประการของเดก เชน คยเกง มอารมณทออนไหวงาย คดมาก มนสยกาวราว เกเร ไมมวนย ขอาย ชอบคดสรางสรรคจนบางครงอาจนอกกรอบไปบาง เปนคนทมนใจในตวเองสงจนบางครงชอบใชเหตผลในการถกเถยง ฯลฯ การทครรบทราบขอมลต าง ๆ เกยวกบเดกมากเทาไร ยงเปนการดทครเองจะมความเขาใจในตวเดกยงขน ลดปญหาการจดการปญหาของเดกทใชความรนแรง โดยสามารถใชวธการทถกตองในการชวยเหลอหรอแกปญหาทเกดขนกบเดกไดตรงจดและเหมาะสม

การหลอหลอมและเสรมสรางชวตของผเรยนใหประสบความส าเรจ และเปนพลเมองทด จะตองเกดจากความรวมมอของทงครและผปกครอง ในการสอดสองดแลและใหความชวยเหลอเดก โดยเฉพาะเดกทเปนกลมเสยงทจะกอปญหาหรอมพฤตกรรมทไมเหมาะสม ยงจะตองมการสอสารและรวมมอระหวางครและผปกครองอยางใกลชด เพอน าพาเดกใหสามารถผานพนปญหาและไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

วตถประสงค

1. เพอใหเดกแสดงความรกตอผอน 2. เพอใหเดกเรยนรการแบงปนความรก 3. เพอสรางความอบอน ความไววางใจซงกนและกน 4. เพอฝกมารยาท การกลาวค าทกทาย 5. เพอสรางสมพนธภาพอนดระหวางครกบเดก/เดกกบเดก

……………………………………………………………….. ขนตอน

1. เดกๆ ท ากจกรรมลกษณะนงเปนวงกลมตามอสระ 2. เดกรวมกนฟงครอธบายวธการท ากจกรรม ดงน

- เดกคนแรกลกขนยนเดนเขามากลาวค าทกทายคณคร “สวสดครบ/สวสดคะ”

- เดกและครแสดงความรกดวยการโอบกอดกนอยางอบอน - เดกเดนไปกอดเพอนทตนเองตองการแบงปนความรก - เดกคนทไดรบการแบงปนความรกจะเปนคนทออกมาท ากจกรรมตอ

จากเพอนคนแรก - เดกๆรวมกนท ากจกรรมจนครบทกคน

กจกรรมมากอดกนเถอะ

16 35

3. เดกๆ เรมกจกรรมคณครคอยสงเกตวาขณะทท า “กจกรรมมากอดกนเถอะ” เดกๆกอดเพอทวหรอไม ถามเดกทยงไมมเพอนแบงปนความรกให ครอาจใชค าถาม เชน ใครบางทยงไมไดการแบงปนความรก? แลวเดกนารกคนไหนอยากแสดงความรกกบเพอนอกบางคะ? จากนนใหเดกทตองการแสดงความรกเขามากอดเพอน

ขอเสนอแนะ

ในชวงแรกขณะท ากกรรมอาจใชวธวนตามเขมนาฬกา กได เพอฝกใหเดกฝกรจกวธการแสดงความรกและแบงปนความรก

ขณะท ากจกรรมครคอยสงเกตวธการแสดงความรกของเดกๆ (การกอด) กอดแบบไววางใจหรอไมไววางใจ ดงนนครควรแสดงวธกอดทอบอนดวยการลบหลงเบาๆขณะกอดเพอลดความกงวล ความกลว เพอใหเดกไดรบรถงความรสกและสรางสมพนธอนดระหวางครกบเดกๆ

………………………………………………………………..

การสานสมพนธกบครใหสนทสนมอยางตอเนองเปนสงจ าเปนและกอใหเกดประโยชนกบตวเดก ดงนนครและผปกครองควรหาเวลาในการเขาไปพดคยเปนประจ า นอกเหนอจากวนทโรงเรยนจดไวเพอพบปะผปกครอง สรางความรสกเปนเหมอนกบเปนญาตสนท โดยประเดนในการส อสารพดคยกน ไดแก ครเลาสภาพของเดกเมออยโรงเรยนใหผปกครองเนองจากสภาพตาง ๆ ตอนทอยศนยเดกเลก ผปกครองไมอาจเหนได เชน เดกขยนตงใจเรยนหรอไม เดกสนใจและมความถนดในการเรยนวชาใดเปนพเศษ ผลการเรยนของเดก เพอนสนทของเดก ความสามารถในการเขากบกลมเพอนได มปญหาทะเลาะเบาะแวง หรอเดกมพฤตกรรมทผดแปลกไปจากเดมบาง เปนตน ขอมลดงกลาวเปนประโยชนอยางยงตอผปกครองในการสงเสรม และพฒนาเดกใหตรงตามความถนดความสนใจของเขา รวมทงสามารถชวยเหลอเดกแกไขปญหาบางอยางทก าลงเกดขนไดถกจดและทนทวงท เชน ปญหาการเรยนปญหาความสมพนธกบเพอนทศนยเดกเลก เปนตน

ผปกครองควรแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกน

34 17

สามารถพฒนาผเรยนไดอยางมประสทธภาพ หากครและผปกครองมความสนทสนมคนเคยกนเปนอยางดยอมสงผลใหเกดการท างานรวมกนเปนทม ในการดแลและสรางชวตเดกไดอยางมประสทธภาพ โดยททงสองฝายมการสอสารขอมลเกยวกบเดกระหวางกนไดอยางครบถวนในรายละเอยด ครสามารถทราบอปนสย ความชอบไมชอบของเดกจากการทผปกครองเลาใหฟง ท าใหครสามารถจดหาวธการเรยนการสอนทตรงกบเดกในแตละคนไดอยางเฉพาะเจาะจงลงไป ไมตองเสยเวลาลองผดลองถก

สามารถลดชองวางระหวางเดกกบคร หากครมความสมพนธทดกบผปกครอง ยอมสามารถท าหนาทเปนตวกลางในการสอความในใจของเดกทมตอผปกครอง และความในใจของครทมตอเดกไดเปนอยางด ซงสามารถการสรางทศนคตทดใหเกดขนระหวางครกบนกเรยน สงผลใหเดกมความสนใจและตงใจทจะเรยนไดดมากขน มความกลาในการพดคยและกลาทจะเขาหาครมากขน

เมอเหนถงประโยชนในการท าความรจกกบครของเดกเชนนแลว ครและผปกครองควรหาโอกาสในการสานสมพนธระหวางกน โดยเรมจาก….ใหขอมลทจ าเปนเกยวกบโรงเรยนและครแกผปกครอง ครควรใหขอมลทจ าเปนบางประการทเกยวของกบโรงเรยนแกผปกครอง เชน ขอมลพนฐานทวไปของโรงเรยน จ านวนครตอนกเรยน ปรชญาแนวทางการเรยนการสอนของโรงเรยน วธการตดตอประสานงานกบทางโรงเรยน วธการวดผลการศกษา ตารางสอน ตารางสอบ กจกรรมชมรมตาง ๆ การแนะน าครประจ าชน ครทสอนเดกในรายวชาตาง ๆ พรอมเบอรโทรทสามารถตดตอไดในครแตละคนยามฉกเฉนหรอเมอตองการขอค าปรกษาในเรองตาง ๆ เปนตน

วตถประสงค

1. เพอใหเรยนรอารมณของตนเองและของเพอน 2. เพอใหเดกสามารถบอกไดวาตนเองก าลงอยในอารมณใด 3. เพอครสามารถรบรความรสกของเดก 4. เพอปรบพฤตกรรมการแสดงออกทางอารมณของเดก

……………………………………………………………….. ขนตอน

1. เดกและครสนทนารวมกนเกยวกบสถานการณในวนน อาจใชค าถามดงน - อากาศวนนเปนอยางไรบางคะ - คณครอยากรจงวาระหวางมาโรงเรยนเชาวนนเดกๆเจออะไรมาบาง - เดก ๆ รสกอยางไรกบเหตการณตางๆ

2. เดกๆเลอกบตรรปภาพแสดงอารมณของตนเองในกลอง ซงมภาพแสดงอารมณความรสกประมาณ 4-5 อารมณ ไกแก

- ดใจ มความสข (หนายม) - เศรา เสยใจ (หนารองไห) - โกรธ โมโห (หนาบง)

กจกรรมอารมณของหนวนน

18 33

3. ใหเดก ๆ น าบตรภาพแสดงอารมณเสยบในกระเปาแสดงอารมณของหนวนนในชองสญลกษณของตนเองทละคนจนครบ

4. ครสงเกตพฤตกรรมของเดกขณะปฏบตกจรรมและตรวจสอบอารมณของเดกในกระเปาแสดงอารมณของหนวนน จากนนหาโอกาสพบเดกทเลอกภาพแสดงอารมณไมพงประสงค เชน หนาบง, รองไห เปนตน เพอใหเดกไดเลาความรสกซงครจะไดทราบถงสาเหตและชวยปรบพฤตกรรมของเดกได

5. ครจดบนทกการแสดงอารมณของเดกในสมดบนทกอารมณเพอเกบเปนขอมลและชวยปรบพฤตกรรมทางอารมณของเดกตอไป

……………………………………………………………….. ขอเสนอแนะ

ครอาจท ากจกรรมแสดงอารมณของหนวนนหลงกจกรรมตาง ๆ ตามตารางกจกรรมประจ าวน เชน หลงกจกรรมศลปะสรางสรรค กจกรรมเลนตามมมประสบการณ เปนตน เพอรบรอารมณความรสกขณะท ากจกรรมตาง ๆ

ครสามารถยกตวอยางเหตการณทกระตนใหเดกคดแกปญหา เชน “ถาเพอนดงของเลนจากมอหนขณะเลนอย หนจะรสกอยางไร หนจะท าอยางไรกบเพอน” เปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดเหนวาตนจะแสดงพฤตกรรมอยางไร ถาเปนพฤตกรรมกาวราวครตองชวยหาทางแกไขและยกตวอยางวธการทถกตองใหกบเดก

ครควรจดกจกรรมสนทรยะ ดนตรและศลปะอยางตอเนองสม าเสมอ เพอใหเดกมความมนคงทางอารมณ เชน รองเลนเตนร าประกอบเพลง/จงหวะ การอานนทานสนกใหฟง

อ.แกวตา รวเชยวโชต

คร และผปกครอง คอ หนสวนใหญ ทชวยในการน าพาเดกไปสความส าเรจ เนองจากครเปนผทรบชวงการอบรมเลยงดจากผปกครอง มบทบาทส าคญในการอบรมสงสอนวทยาการความร หลอหลอมลกษณะนสย ปลดปลอยศกยภาพ สรางแรงบนดาลใจ และน าทศทางเดกใหกาวไปสจดมงหมายทตงใจไว จงกลาวไดวาครเปนผทรงอทธพลคนหนงทมความส าคญตอเดกมากทเดยว

เมอถอวาครเปนหนสวนใหญของผปกครองเชนนแลว ถามวาผปกครองรจกโรงเรยนหรอครรจกเดกดแคไหน? ค าตอบทไดรบอาจมหลากหลายแตกตางกนไป เชน รจกแตชอ ไมรจกอะไรมากไปวานน รจกดมากกบครของเดก และมการนดพดคยกนบอย ๆ เปนตน ไมหวงส าหรบครและผปกครองทรจกกนเปนอยางด แตเปนหวง หากทง 2 ฝาย ไมไดท าความรจกกนเลย หรอหากรจกกเพยงผวเผนเทานน การททง 2 ฝาย ไมไดตระหนกถงความจ าเปนในการท าความรจกกบครของเดก ไมสงผลดใด ๆ เลยในการสรางชวตเดกได แตกตางไปจากการทครและผปกครองมความสนทสนมคนเคยกน ซงจะสงผลดอยางมากมายหลายประการเกดขนตามมา อาท

สอสารกบผปกครองอยางไร

ใหมประสทธภาพ

32 19

เพชรรตน พงศเจรญสข (2554). วาดวยสนทรยสนทนา. กรงเทพฯ : ภาพพมพ มนตชย พนจจตรสมทร. (2553). Dialogue สนทรยสนทนาฉบบนกปฏบต.

กรงเทพฯ : โมโนธมคอนซลตง. วรตน พฒนาภรณ. (2554). แรงบนดาลใจจากสนทรยสนทนา. เชยงใหม : เชยงใหม

พมพนยม. วศษฐ วงวญญ. (2554). สนทรยสนทนา. ออนไลน.แหลงท

gad.kku.ac.th/main/th/wpcontent/uploads/2013/07/ talk.doc. วนทสบคน 8 มถนายน 2558.

............(2552). สนทรยสนทนา. กรงเทพฯ : ออฟเซทครเอชน. ศรสดา คลายคลองจตร. (ออนไลน). สนทรยสนทนา. แหลงทมา

http://www.ns.mahidol.ac.th วนทสบคน 10 มถนายน 2558.

วตถประสงค

1. เพอใหเดกเรยนรความเหมอน ความแตกตางของตนเองและเพอน 2. เพอใหเดกบอกลกษณะเฉพาของตนเองและเพอนได 3. เพอสรางความสมพนธระหวางเดกๆในหองเรยน 4. เพอเดกเรยนรสญลกษณของชาตพนธ

……………………………………………………………….. ขนตอน

1. เดก ๆ แตละคนสงเกตรปรางลกษณะของตนเอง เชน สผว เสนผม ดวงตา การแตงกาย ความแตกตางภายนอก

2. ใหเดก ๆ บอกลกษณะทพเศษของตนเอง เชน สผวเหมอนใคร เสนผมหยกเหมอนใครในครอบครว

3. เดก ๆ จบคกบเพอนแลวสงเกตรปรางลกษณะของตนเองและของเพอนวามสงใดเหมอนหรอตางกนอยางไร

4. ครน ารปภาพรปรางลกษณะและการแตงกายของประจ าชาตประเทศตางๆทเดกๆควรรจกใหเดกๆด และสนทนารวมกนวาแตละชาตพนธมความเหมอนหรอตางกนอยางไรและท าไมถงเปนเชนนน

5. ครอาจจดหาสอ นทาน เสอผา และสญลกษณทบงบอกถงชาตพนธแตละประเทศจดไวตามมมในหองเรยนเพอใหเดกเรยนร

กจกรรมเพอนฉนคอเธอ

เอกสารอางอง

20 31

6. เพมเตม อาจรองเพลงหรอสนทนาดวยค างายๆ เชนการกลาวค าทกทาย เปนตน

7. ในกรณทศนยฯอยในพนททมความหลากหลายของชาตพนธ ทางศนยสามารถจดวนใดวนหนงของสปดาหเปนวนทเดกๆ ไดแตงกายตามชนเผาและชาตพนธของตนเอง อาจเชญพอแม ผปกครองมารวมกจกรรมโดยใหผลดเปลยนมาใหค าแนะน าหรอใหความรเกยวกบวฒนธรรมของตน

………………………………………………………………..

ขอเสนอแนะ

ในกจกรรมศลปะสรางสรรคอาจใหเดกวาดระบายสภาพรปภาพรปรางลกษณะและการแตงกายของประจ าชาตประเทศตางๆ หรอประดษฐตกตาจากวสดเหลอใชทบงบอกเอกลกษณของตนเองและครอบครว พรอมบอกชอหรออาชพทท า เปนตน

จดหาเพลงทเกยวกบการทกทาย เพลงเกยวกบอาเซยน เปนตน

………………………………………………………………..

ตวอยางสนทรยสนทนากบผบรหาร

เหตการณ สนทนา สนทรยสนทนา

เดกเกดอบตเหตในหองเรยน

ดฉนดแลเดกดแลวคะ แตเดกดอเหลอเกน ไมเชอฟงเลย

ดฉนพยายามดแลเดกๆอยางดแลวคะ แตกอาจประมาทเกนไป ตอไปจะระวงใหมากขนคะ

ผปกครองรองเรยนวา ลกบอกวาครตศรษะ

ดฉนไมไดท าคะ นองสมายคนนนชอบพดโกหก วนนนแคเอามอจบหวใหเดนไปเขาหองน าเอง

ดฉนลองนกดแลวกอาจเปนไปไดทนองสมายจะเขาใจอยางนน เพราะตอนเดนแถวไปเขาหองน า ดฉนเอามอจบศรษะเดกใหเดนผานเขาไปทละคน ดฉนจะลองอธบายกบนองสมายดนะคะ

ไมไปอบรมในวนอาทตย

วนอาทตยเปนวนหยดครอบครว สามปวย ไมมคนดลก ดฉนไมสะดวกไปอบรมคะ

พอดสามของดฉนปวย ไมมคนดแลลกในวนอาทตย ท าใหไมสามารถไปอบรมไดคะ ดฉนจะขอเอกสารประกอบการอบรมจากคณครทไปมาอานคะ

สนทรยสนทนาจงเปนศลปะการสอสารทเหมาะส าหรบครปฐมวยน าไปใชในการเปนวทยากรกระบวนการ เพอใหสามารถรบฟง ใหคณคากบสงทผปกครอง เพอนคร และผบรหารพด รวมทงสามารถสอสารกลบไปไดอยางสรางสรรค หรอ สามารถใหค าแนะน า ใหค าปรกษาแก เพอนครและผปกครองไดอยางมประสทธภาพ

30 21

ตวอยางสนทรยสนทนากบเพอนรวมงาน

เหตการณ สนทนา สนทรยสนทนา

ครหลบชวงเดกนอนกลางวน

ตายแลว ไปอดหลบอดนอนทไหนมาเนย นอนเลอยไปกบเดกเลยนะ

เพลงบรรเลงเพราะดนะ ฟงแลวจะหลบ เรามาเตรยมอปกรณส าหรบกจกรรมศลปะกนดกวา จะไดไมงวง

พบครจดกจกรรมดวยเสยงเบาเกนไป

จะกระซบไปถงไหนจะ เดกฟงไมไดยน

เวลาเราจดกจกรรมถาเราใชเสยงดง เดกจะไดยนทวถงและมผลตอประสทธภาพในการจดกจกรรม ลองดส ฉนเคยลองมาแลว

อ.ดร.จารทศน วงคขาหลวง

สนทรยสนทนา (dialogue ) หมายถง การสนทนาทท าใหเกดมความสขเกดความจรรโลงใจ ผอนคลาย เพอความเขาใจระหวางกนอยางถองแท (วรตน พฒนาภรณ. 2554 : 13).

สนทรยสนทนา เปนกระบวนการพฒนาการเรยนรรวมกนของบคคล (มนตชย พนจจตรสมทร. 255 : 2-3)

Dialogue มาจาก ภาษากรกวา “Dialogos” ค าวา Logos หมายถง ค า (The word) หรอ “ ความหมายของค า ” และค าวา “dia” หมายถง “ทะลปรโปรง” (เพชรรตน พงษเจรญสข. 2552 : 50)

เดวด โบหม (David Bohm) มแนวคดวา ผรวมสนทนาทกคนมสวนรวม ทกคนตงใจฟงความคดเหนของคนอน ใหเกยรตผอน ไมตดสนผอน และสามารถแสดงออก โดยการเปดเผยเสยงทเกดขนจากภายในใจของเรา

สนทรยสนทนา : ศลปะการสนทนาส าหรบครปฐมวย

เพอความเขาใจทลกซงและสรางสรรค

ความหมาย

22 29

การเขาสกระบวนการแบบสนทรยสนทนา คอ การสรางพนททางสงคม

ใหมทเออตอในการคดรวมกนอยางเสมอภาค ในสภาวะปกต คนจะคดคนเดยว และเอาความคดของตนเองออกไปปะทะประสานกบคนอนในรปของการถกเถยง โตแยง ท าใหเกดการแบงแยกเปนฝายแพ ฝายชนะ และฝายถกฝายผด อนเปนการบมเพาะเชอของความอดอด คบของใจ และน าไปสความขดแยงทรนแรงมากขนเรอยๆ แตการสนทนาทน าไปสการคดรวมกนแบบสนทรยสนทนานน ไมใชเปนการน าเอาความคดของแตละคนมาเสนอแนะ หรอมาโตเถยง ขดแยงกนเพอหาผชนะ แตเปนการมาเพอจะฟงซงกนและกนโดยไมมการตดสนดวยขอสรปใดๆ ความคดทด เกดจากการฟงทมคณภาพ การตงใจฟงกน คอการเทใจมารวมกน กระบวนการสนทรยสนทนาทเหมาะสมจะท าใหเกดการคดรวมกนไดอยางมพลง ท าใหเกดการฟงอยางลกซง (deep listening) ไมดวนสรป (suspension) จะชวยแกไขปญหาความขดแยงระหวางบคคลไดเปนอยางด คนในสมยใหมกตระหนกถงปญหาและพยายามแกไขปญหานเชนเดยวกน พยายามพดคย ประชมปรกษาหารอกน แตกมกจะจบลงดวยขอสรปและกฎระเบยบตางๆ เปนการเปดชองวางใหคนใชขอสรปและกฎระเบยบแบบบดเบอนเพอประโยชนของตนเอง สนทรยสนทนา (dialogue) นาจะเปนทางออกของการแกไขปญหาอนสลบซบซอนของโลกยคใหม เพราะการคดรวมกน การรบฟงซงกนและกน โดยไมมการถอเขาถอเรา เปนวธการจดการความแตกตางหลากหลาย โดยท าใหทกฝายตางเปนผชนะรวมกน (win-win)

ตวอยางสนทรยสนทนากบผปกครอง

เหตการณ สนทนา สนทรยสนทนา

เดกกดเพอน นองอะตอมเกเรและกาวราวมากเลยคะ กดเพอนมาหลายคนแลว เลนของเลนทไรแยงเพอนแลวกกดเพอนทกท

นองอะตอมเรมสนใจการเขาสงคมกบเพอนแลว แตยงเลนไมคอยถกตองนก เปนพฒนาการตามวย เดกจะเลนดวยการทะเลาะกนกอนแลวจงจะเลนดวยกนเปนหลงจากไดรบค าแนะน าจากผใหญ คณแมไมตองกงวลนะคะ คณครคอยแนะน าอยคะ

เดกมพฒนาการไมสมวย

นองดว เปนออทสตกหรอเปลา ยงพดไมได และสมาธสน

คณครสงเกตวานองดวยงไมคอยคอยพด ไมสบตาเวลาคณครพดดวย และไมคอยมสมาธเทาทควร ปกตเดกวยนตองพดสอสารเปนประโยคยาวๆได ตองสบตาเวลามคนพดดวย ท าตามค าบอกได และมสมาธสนใจสงใดสงหนงพอสมควร คณแมอาจลองพาไปพบผเชยวชาญดานพฒนาการเดกด หากผเชยวชาญแนะน าวาอยางไร รบกวนคณแมแจงคณครนะคะ เราจะไดชวยกน

ความส าคญของสนทรยสนทนา

23 28

4. การไมดวนตดสน (Suspending) ไมควรตดสน ประเมนคา พพากษา หรอ เพงโทษในค าพดของอกฝายหนง สนทรยสนทนาจงเปนศลปะการสอสารทจะท าใหครปฐมวยสามารถรบฟง ใหคณคากบสงทผปกครอง เพอนคร และผบรหารพดรวมทงสามารถสอสารกลบไปไดอยางสรางสรรค ผ เขยนขอยกตวอยางสนทรยสนทนา ดงน

ตวอยางสนทรยสนทนากบเดก

เหตการณ สนทนา สนทรยสนทนา

กอนเขาเรยน นสวสดครรยง.... ไหวสวยๆซ

สวสดคะ นองน า โอโหไหวสวยจง

กจกรรมเคลอนไหว ไดยนไหม ครบอกวา อยาชนเพอน

นองเพชรเคลอนไหวไดดมากเลยคะ

กจกรรมเลนอสระ บอกกครงแลววาอยาแกลงเพอน

เลนกบเพอนดๆจะนารกมากเลยจะ

ครปฐมวยเปนบคคลแรกทเดกไดพบครงแรกเมอมาสถานศกษาปฐมวย และเปนบคคลนอกครอบครวคนแรกทผปกครองมความสมพนธดวย ครปฐมวยจงมบทบาทส าคญตอเดกและผปกครองในการชวยใหผปกครองเขาใจเดกปฐมวยไดดขน เขาใจเกยวกบพฒนาการเดกและการจดการเรยนการสอนไดดขน รวมไปถงบทบาททมตอเพอนรวมงานและผบรหารดวย ครปฐมวยจงตองมความสามารถในการสอสารทด เพอประสทธภาพในการท างาน สามารถแกไขปญหาความขดแยงไดดอกดวย

การประยกตใชสนทรยสนทนาในองคกรตางๆนนมทใชกนอยทวไป 2 วธ คอ

- Effection Discussion คอ การสรางความหมายรวมกนในประเดนตางๆ

- Pure Dialogue คอ การรวมคดขยายสตปญญา คนพบความหมายรวมกน (มนตชย พนจจตรสมทร. 2553 : 8)

ส าหรบครปฐมวยนนจะประยกตใชสนทรยสนทนาในรปแบบของการสนทนาเชงผลสพธ คอ Effection Discussion มากกวา

การประยกตใชสนทรยสนทนาส าหรบครปฐมวย

27 24

ทมา : วศษฐ วงวญญ (2552 : 46)

สนทรยสนทนา นบเปนเทคนคการสอสารทเหมาะสมทครปฐมวยจะ

น าไปใช เพราะในแตละวน ครปฐมวยตองสอสารกบเดก ผปกครอง เพอนครและผบรหารอยเสมอ นอกเหนอจากเดกแลว บคคลทง 3กลมเปนบคคลทมความสมพนธใกลชดกบครปฐมวย ครปฐมวยควรใชวธการสอสารทางบวกเพอรบฟงความเหน เคารพการตดสนใจ ตระหนกอยเสมอวาทกฝายมความปรารถนาดตอการพฒนาเดก ซงบางครงอาจตองแกปญหาเมอมความสมพนธกบคนทมอารมณลบอกดวย ครปฐมวยจงควรค านงถงหลกการสนทรยสนทนาเสมอเมอมการสอสารกบบคคลตางๆ ดงนการเคารพ (respecting) ครปฐมวยสามารถแสดงทาทาง

1. เคารพดวยกาย วาจา ใจ ตอเดก ผปกครอง เพอนคร และผบรหาร แมจะไดรบการปฏบตดวยความไมเคารพกตาม ครควรพยายามมองหาสงทดทสดในตวของอกฝาย เชอมนในคณงามความดของอกฝาย เอาใจเขามาใสใจเรา ฟงเขาพดใหจบและฟงโดยมปฏกรยานอยทสด เชน

2.

- เดก เดกคนนเปนเดกด ชวยเหลอครเสมอ แมจะคยเกงกตาม - ผปกครอง ผปกครองทานนเปนคนด เอาใจใสลกมาก รกลก

มาก จงอาจท าใหกงวลกบเรองตางๆ - เพอนคร ครคนนมความพยายามในการสงเสรมพฒนาการเดก

ดมาก แมจะเสยงดงไปบาง - ผบรหาร ผบรหารทานนด เขมงวดกบคณครมากในเรอง

อบตเหต เพราะทานอยากให นกเรยนปลอดภยซงกจะท าใหคณครท าอาชพนอยางปลอดภยไปดวย

2. การฟงใหไดยน (deep listening) เปนความสามารถพนฐานทมอยในตวของมนษยทกคน แตการฟงใหดมคณภาพ ตองผานการฝกฝนเปนประจ าและตอเนอง ตองฝกการฟงอยางลกซงดวยจตจดจอตลอดเวลา ตองฝกการฟงจนเกดสมาธเพอจะได รบรขอมลจากการสอสารของผพดไดอยางชดเจน และถกตอง การฟงทดตองท าใหเกดการปรบเปลยนในทางทดขน ไดแก

- การฟงอยางมคณภาพฟงอยางลกซ ง ฟงใหไดยน วา เดก ผปกครอง เพอนคร ผบรหาร

ตองการสอความวาอะไร ไมใชฟงแลวตความตามความเขาใจของเราเอง

- ใหเกยรตคนทเลาเรอง โดยการรบฟงเรองราวโดยไมโตแยงในทนท

- พดคยแบบสนทรยสนทนา ชนชมกอนจะแสดงขอเสนอแนะ - พดดวยน าเสยงทด เปนมตร ไมใสอารมณ

3. การเปดเผยเสยงจากภายใน (Voicing) กอนจะพด ครตองฟงเสยงใจตวเองกอนวาอยากพดอยางนนจรงหรอเปลา สามารถแสดงความรสก ความคดเหนได แตตองเปนไปในเชงสรางสรรค

25 26