วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[22]

ปรชญาการวจย: ปรมาณ คณภาพ Research Philosophy: Quantity Quality

ดร.สญญา เคณาภม*

Dr.Sanya Kenaphoom

บทคดยอ สรรพสงในเอกภพลวนไมมอะไรหยดนงอยกบท ธรรมชาต ทกสง ยอม

เปลยนแปลงและมกลไกในตวของมนเองอยตลอดเวลา สรรพ สงมไ ดเกดขนโดยปราศจากเหตแหงการเกด มทฤษฎหลายตวทสนบสนนวาสรรพสงเกดขนไดยอมมเหตและผล เชน ทฤษฎระบบ หลกธรรมปฏจสมปปบาท หลกอรยสจ 4 เปนตน เมอมนษยคนพบกลไกของสงใดสงหนงอยางถองแท มกจะสถาปนาวาเปนศาสตรซงแบงเปนสอง คอ ศาสตรบรสทธ และศาสตรประยกต เหนอสงอนใดคอความจ าเปนอยางยงทตองเขาถงหรอเขาใจอยางลกซงในสภาวะของสรรพสง เหลานนเพอใ หไ ดค าตอบวาอะไรคอความเปนจรงอนเปนทสด หากสามารถการเขาถงกลไกของ สงนนอยางถองแทแลวจะสามารถควบคมและใชประโยชนสงนนไดงายดาย วธการเขาถงสรรพศาสตรทงปวงเรยกวาวธการแสวงหาความร (ญาณวทยา) หรอเรยกอกอยาง วา ทฤษฎความรทอธบายเกยวกบทมาของความร แหลงเกดของความ รธรรมชาตของความร และเหตแหงความรทแทจรง ความรทแทจรงทไดเนองจากการตงค า ถามเชงระเบยบวธวทยาบนฐานคดปรชญาพนฐานการวจยและทฤษฎทอธบายความรทไ ดวาเปนจรง ค าถามเชงปรชญาถกแบงเปน 2 กลม ไดแก (1) กลมเหตผลนยม เ ชอวา

* ผชวยศาสตราจารยประจ าสาขารฐประศาสนศาสตร คณะรฐศาสตรและ รฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[23]

เหตผลเปนหนทางเดยวทน าไปสความร และความรเปนสง ทตดตวมนษยมาแตเกด เปนความรกอนประสบการณ จงไมเชอวาประสบการณจะใหความรทถกตองแนนอน และ (2) กลมประจกษนยม หรอ ลทธประสบการณนยม เ ชอวามนษยมความ รในความจรงไดดวยการอาศยประสาทสมผสเทานน ความรจงเปนสงแปลกใหม และเปนความรหลงประสบการณ ความจรงไมอยกอนเปนนจน รนดร สง ทท าใ หมนษยมประสบการณคอ ประสาทสมผสทง 5 คอ ตา ห จมก ลน ผวกาย ซงเปนเครองมอในการคนหาความจรง ไมใชจตแตอยางใด ความรทอธบายความจรงจะใชวธศกษาแบบวตถวสย หรอ อตวสยทใชในการแสวงหาความรดวยวธการวจยเพอสรางองคความ รนนเอง ปรชญากลมประจกษนยม แบงเปน 2 กลมยอย ไดแก (1) กลมปฏฐานนยม กลมนมความเชอเนนการศกษาปรากฏการณทเปนวตถสสารทสามารถสมผส จบตองได แจงนบ วดคาไดอยางเปนวตถวสยหรอมความเปนปรนย และเชอวาปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาตเกดขนอยางสม าเสมอไมแปรเปลยนงายๆ ความเชอกลมนท าใ หเกดระเบยบวธวจยเชงปรมาณ ท าใหการคนพบความจรงในลกษณะเปนกฎ ทฤษฎตางๆ และ (2) กลมปรากฏการณนยมกลมนมความเชอวาปรากฏการณทางสงคมมความเคลอนไหวเปลยนแปลงหรอมความเปนพลวตสง ดงนนการเขาใจปรากฏการณ ไมสามารถท าไดโดยการแจงนบ วดคาเปนตวเลข หากตองเขาใจถงความหมายและระบบคณคา วฒนธรรมของกลมคนดงกลาวกอน ความเชอนท าใหเกดระเบยบวธวจยเชงคณภาพ

ค าส าค ญ : ปรชญาการวจย, วจยเชงคณภาพ, วจยเชงปรมาณ

Abstract

Everything in the Universe is nothing statics, it is usually changing and has a mechanism in its own all time. It does not happen without a

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[24]

cause of, so there is much theory supported such as system theory, the Paticcasamuppāda (The Law of Dependent Origination) The 4 Noble Truths etc... When the man discovered the mechanisms of any one thing perfectly then they will establish it as a sciences which is divided for two the Pure Sciences and the Apply Science. Above all else, the necessary for reach or understanding the condition of things to get answer what is the possible ultimate reality. If we can reach the mechanism of every science perfectly, we will control and exploit it easily. The method to reach all sciences called the knowledge seeking or “Epistemology” also known as “Theory of Knowledge” that explain the source of knowledge, the beginning of knowledge, the nature of knowledge and the cause of actual knowledge. The man has knowledge because of thinking unlike other animals. The knowledge occurred because of the regulation methodology philosophy questions based on fundamental research and theories that described knowledge truly which divided for two; (1) Rationalism believe that the reason is the way leads to knowledge, the knowledge is a body man since birth that is previous experience, it’s unbelief that experience is accurate knowledge, (2) Empiricism or the empiricism doctrine believe that man has a knowledge in the reality relying on sense only, knowledge is the new strange and occurs after the experience (A Posteriori), the truth does not exist forever, what makes human has an experience is the 5 senses are; eye, ear, nose, tongue and body which the instrument for seeking the truth, it is not mental. The knowledge explains the truth by the objective education method or subjectivism as a research

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[25]

methodology for building knowledge itself. The empiricism is divided for two; (1) the Positivism believe and study focused on the phenomenon that is the subject matter which can be touched, tangible, countable, measured on a physical or a objectivity. And believe that the natural phenomenon regularly occur invariant simply. These beliefs lead to be the Quantitative Research Methodology that made the discovery of truth in a rule or theory. And (2) the Phenomenologism believe that the social phenomenon is highly movement or dynamic. Therefore, to understand phenomenon is does not make by counting or measure as a number, but to understand the meaning/values/culture of them mentioned. These beliefs lead to be the Qualitative Research Methodology.

Key Word: Research Philosophy, Qualitative Research Quantitative Research

บทน า สรรพสงในเอกภพ (Universe) ไมมอะไรหยดนงอยกบท ไมมอะไรทไม

เปลยนแปลง ธรรมชาตของทกสงลวนมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา รวมถงรางกายของมนษยกเปลยนแปลงอยตลอดเวลาโดยไมรตว อยางไรกตามในความเปลยนแปลงของสรรพสงนนยอมมกลไก (Mechanism) ในตวของมนเอง สงตางๆ ทเกดขนยอมมสาเหตแหงการเกด มหลายแนวคดทอธบายวาสรรพ สงมไ ดเ กดขนโดยปราศจากสาเหต เชน ทฤษฎระบบ (System theory; ทฤษฎทอธบายวาสงตางๆ (Entity) ในจกรวาลเปนการรวมตวของสงหลายสง เพอความเปนอนหนงอนเดยวกน โดยแตละ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[26]

สงนนมความสมพนธซงกนและกน หรอขนตอกนและกน) ปรชญาทางพทธศาสนา หวขอ ปฏจสมปปบาท (หลกธรรมทวาดวยการเกดขนพรอมแหงธรรมทงหลายเพราะอาศยกน การทสงทงหลายอาศยกนจงเกดขน การททกขเกดขนเพราะอาศยปจจยตอเนองกนมา ม 12 องคประกอบ ดงน คอ อวชชา สงขาร วญญาณ นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา ตณหา อปทาน ภพ ชาต และชรามรณะ) เหลานเมอมนษยคนพบแลวอาจเรยกไดวา กลศาสตรแหงจกรวาลทปรากฏ สามารถแบงเปนสองประเภทใหญ ไดแก ศาสตรบรสทธ (Pure science) เกดขนเองโดยธรรมชาตหรอมอยแลวในธรรมชาต และ ศาสตรประยกต (Apply science) เปนศาสตรมนษยสรางขนไมวาจะโดยคนเดยว กลมคน หรอมหาชน อยางไรกตามสงจ าเปนอยางยงส าหรบมนษยกคอการเขาถงหรอการเขาใจอยางถองแทในสภาวะทเปนอยของสรรพ สง เหลานน หรอเขาถง ภววทยา (ภววทยา (Ontology) เปนแขนงหนงของปรชญาทมงศกษาสภาวะแหงความเปนจรงหรอธรรมชาตของสรรพสงทงหลาย เพอจะใหไดมาซงค าตอบทวา อะไรคอความเปนจรงอนเปนทสด (Ultimate reality) หมายถงการเขาใจกลไกการท างานของสรรพศาสตรทงปวง เปรยบเสมอนการเขาใจ จกซอว (N. Jigsaw puzzle: ชดของวสดทตดเปนชนเลกๆ รปตางๆ เมอน าชนเลกๆ เหลานนมาตอกนอยางถกตองจะเหนเปนรปภาพหรอรปรางขนมา) ของสงนนๆ อยางถองแท มนษยจะสามารถควบคมและใชประโยชนจากศาสตรนนไดงายดาย

สงทมชวต-ไมมชวต/สงทเปนวตถ-ไมใชวตถ/สง ทเปนนามธรรม -สง ทเปนรปธรรม/สสาร-พลงงาน/มนษยสรางขน-เปนไปตามธรรมชาต สงเหลานลวนด าเนนไปตามกลไกของมนแมกลไกนนจะเปนไปตามธรรมชาต หรอเกดจากการสราง การควบคม การก ากบของมนษย ผเขยนอยากจะเรยกสรรพ สงในสากลแหงจกรวาลน ดวยค าวา “กลศาสตรแหงจกรวาล” ซงหมายความวาสรรพ สงในจกรวาลน เ กดขนดวยเหตและผลในตวของมนเอง นอกจากนนยง เปนเหตและเปนผลตอสง อนๆ ทเกยวของอกดวย ซงกลศาสตรแหงจกรวาลนสามารถอธบายไดทงศาสตรบรสทธ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[27]

(Pure science) และศาสตรประยกต (Apply science) ไดทงสน หรอสรปสนๆ วาศาสตรทกศาสตรทมอยมความเปนกลศาสตรแหงจกรวาล

อยางไรกตามเมอการปฏวตวทยาศาสตรเกดขนมผลใหมนษยชาตพฒนาความเชอในกระบวนการใชเหตผล น าโลกเขาสการเปลยนแปลงกระบวนทศน (Paradigm; การเปลยนแปลงอยางถงรากถงแกนในทางความคดความเชอ ความร การปฏบต และการใหคณคาตางๆ) ในหลายประเดน เชน เกดความเชอวา วธการทาง วทยาศาสตรและเหตผลเทานนทจะท าใหรถงความเปนจรงหรอสงทมอยจรงได มองจกรวาลวาเปนระบบกลไกทแยกออกเปนสวนยอยๆ ได แตละสวนเปนวตถทไมสามารถแยกยอยไดอก ยอมรบแนวคดแบบปรมาณนยม (Atomism) และจกรกลนยม (Mechanism) มองชวตและสงคมวา การตอสเพอความอยรอด ผแขงแรงคอผชนะ ผชนะจะเปนผไ ดครอบครอง (The winner takes all) เกดความเชอและความศรทธาในวตถอยางไมสนสด และเกดแนวคดเอาชนะธรรมชาต มนษยเปนนายธรรมชาต เปนศนยกลางจกรวาล ทกสงในจกรวาลตองด ารงอยเพอการพฒนาของมนษย

นกปรชญาจกรกลนยมเชอวา ทกสงทกอยาง “เปน” อยางทม น “ต องเปน” ตามจงหวะ ตามระบบจกรกล ไมมอะไรเกดขนโดยบงเอญ แตกไมไดเกดขนเพราะจงใจ หรอมเจตนา ไมมการตดสนใจอยางเสร สวนการเขาถงธรรมชาตของสรรพ สงนน เรยกวา ญาณวทยา (Epistemology; ทฤษฎแหงความร ค าถามหลกทนกปรชญาแขนงนสนใจคอ อะไรคอความรทถกตอง เรารไดอยางไรวาถกตอง มหลกอะไรทจะชวยตดสนความถกผด) เปนการแสวงหาความร สดยอดแหงความรทมนษยชาตมคอ ปญญา (Wisdom) เปนการศกษาทฝกหรอพฒนาในดานการรความจรง เรมตงแตความเชอทมเหตผล ความเหนทเขาสแนวทางของความเปนจรง การรจกหาความร รคดพจารณา ไตรตรอง ทดลอง ตรวจสอบ ปญญาเปนเหมอนอปกรณใหเขาถง ค วามจรงทแทจร ง (เกรยงศกด ไพรวรรณ, 2556) แตปญหาของการคนหาความจรงอยทวา “ความจรงคออะไร” และ “เราจะเรยนรวธทจะควบคมและสราง สง เหลานนขนมาใหมและใชมนใหเกดประโยชนไดอยางไร”

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[28]

ผเขยนพอจะสรปความมอยจรงของสรรพสงเบองตนสนๆ วา “สรรพสงในจกรวาลยอมมกลไกการท างานในตวของมนเอง และหากเรารกลไกของอะไรสกอยาง อยางถองแท เราจะสามารถควบคมและใชประโยชนจากสงนนได” อธบายวา สรรพสงในจกรวาล หมายถง ศาสตรตางๆ ทมนษยคนพบแลวและยงไม คนพบ เปนสงทมอยจรง สวนวธการเขาถงหรอเขาใจกลไกของสงเหลานน ตองอาศย “ญาณวทยา (Epistemology)” หรอ “วธการแสวงหาความร” ซงมนษยชาตไดววฒนาการมาเปนระยะๆ เรมจาก การแสวงความรแบบโบราณ การใ ชวธการนรนย การใ ชวธการอปนย และกระบวนการทางวทยาศาสตร และพฒนาเปน วธ การ วจย (Research) อนเปนวธการแสวงความรทไดรบการยอมรบมากทสดในหวงเวลาน

ววฒนาการของการแสวงหาความร

มนษยเปนผลผลตของววฒนาการและการสรางสรรค ซงมความแตกตางจาก

สงทมชวตประเภทอนเปนอยางมาก สตวมนษยไดพฒนาระบบประสาทและมนสมองอยางสลบซบซอน จนกาวหนาเปนพเศษ สามารถสรางระบบการตดตอสอสารจากการแสดงออกทางความคดได การตดตอสอสารของมนษยเปนไปอยางกวางขวางดวยการพด การฟง การอาน และการเขยน นอกจากนนมนษยยงมความสนใจในสง ตางๆ ทอยรอบตว โดยเฉพาะความรตางๆ เพอทจะน ามาแกไขปญหาและพฒนาทอยรอบตวอนจะตอบสนองความตองการแหงตน ปจจบนความรตางๆ ประกอบดวย ขอเทจจรงและ ทฤษฎตางๆ ซงความรเหลานชวยใหมนษยเขาใจ อธบาย และสามารถควบคมหรอพยากรณเหตการณหรอสถานการณตางๆ ไ ด การไดมาซงความ รเหลานจ าเปนตองอาศย ความอยากรอยากเหนโดยธรรมชาต ความตองการแสวงหาความ ร ความจรงอยตลอดเวลา วธการทมนษยใชในการแสวงหาความร ความจรง มอยหลายวธทใชเปนหลก สามารถแบงออกเปน 4 วธ ไดแก การใชประสบการณ การใ ชแหลง

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[29]

ความร การใชเหตผล และ การท าวจย (Ary, D., Jacob, L.C. and Razavich, A. 1990; ศรชย กาญจนวาส, 2556: 1-3; บรรดล สขปต, 2552: 6-7)

1. การใช ประสบการณ (Experience)

ระยะแรกมนษยชาตใชชวตผกพนใกลชดกบธรรมชาตผสมกลมกลนแยกกนไมออก จงไดประสบพบภยกบปรากฏการณทางธรรมชาตหลายอยางตางๆ นานา ยอมเกดความสงสยเกยวกบความเปนมาของธรรมชาตเหลานน และพยายามคดหาค าตอบจากประสบการณทมอย มนษยทกคนตางมประสบการณปฏสมพนธกบมนษยดวยกนเองและสงแวดลอม ท าใหเกดการเรยนรและสะสมความรทสามารถน ามาใ ชท าความเขาใจสภาพแวดลอมและแกปญหาทเกดขน แตการเกดปญหามกอยภายใตกรอบประสบการณและความสามารถในการเรยนรทแตละคนมอย ซงอาจมมากนอยแตกตางกนไป ส าหรบการแสดงความ รจากการใ ชประสบการณ (Experience) แบงเปน ดงน

1.1 โดยค วามบงเอญ (By chance) เปนการคนพบขอเทจจรงโดยไมไดตงใจ ตวอยางเชน มนษยในสมยโบราณบงเอญพบเหนนกหรอไกพลดตกลงไปในกองไฟ แลวน ามากนกเกดความรวาเนอสกอรอยและมกลนหอมมากกวาเนอดบ หรอบงเอญเอาดนเหนยวไปวางไวใกลกองไฟ ถกไฟเผาเปนดนสกกจะมความแขงและน าไมซม มนษยจงมความรเรองเครองใชดนเผา หรอเมอเกดอาการปวดทองแลว บงเอญเกบใบไมชนดหนงมากนแลวหายปวดทอง และเมอท าซ ากไดผลเชนเดม มนษยกจะพบขอเทจจรงวาใบไมชนดนนแกปวดทองได หรอมผไดสงเกตพบโดยบงเอญวา ยางจากตนไมชนดหนงเมอถกความรอนแลวจะแขงตวและมความยดหยนทนทานมากขน จงน าไปสการน ายางจากตนยางพาราไปประดษฐเปนยางรถยนตและผลตภณฑจากยางชนดอนๆ ทใ ชอยอยางแพรหลายในปจจบน เปนตน

1.2 โดยการลองผ ดลองถก (By trial and error) เปนการแสวงหาขอเทจจรงโดยวธเดาสม เมอตองการขอเทจจรงในเรองใด หรอตองการแกปญหาใดกจะลองกระท า

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[30]

หลายๆ ครง หลายๆ แบบ ซงบางวธกไดผลตามทตองการ แตบางวธกประสบความลมเหลว เชนนจนกระทงไดขอสรปในสงทตองการ หมายถงความรความจรงทคนพบ การคนหาขอเทจจรงโดยวธลองผดลองถกนจะน าไปใ ชแกปญหาเฉพาะหนาหรอปญหาทไมเคยพบมากอน วธแกปญหาแบบใดทดมนษยกจะจดจ าไวและกระท าอกเมอพบปญหานน แตส าหรบวธแกปญหาแบบใดทไดผลไมตรงกบทมนษยตองการกจะจดจ าไวและไมกระท าเชนนนอก

การใชประสบการณเปนเครองมอในการแสวงหาความ รความจรง เปนลกษณะของการใชสามญส านก ทไดจากปรากฏการณหรอเหตการณทพบมาเปนหลก ซงอาจมจดออนเนองจากประสบการณขนอยกบเหตการณทประสบ เหตการณของแตละคนพบคอนขางมลกษณะเฉพาะเจาะจงแตกตางกนไป การใชประสบการณและการเรยนรทผานมาส าหรบแกปญหาแบบทเคยประสบอาจไดผลในทหนง แตอาจน าไปใชไมไดผลในทอน เมอสภาพการณผนแปรไปจากเดม จงจ าเปนตองมการปรบเปลยนวธการหรอแสวงหาความรจากแหลงอนมาประกอบเพมเตม

2. การใช แหลงค วามร (Authority)

มนษยในยคแรกๆ ไดใชประสบการณของตนท าความเขาใจและพยายามตอบค าถาม ขอสงสยเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตตางๆ เชน พระอาทตยขน-ตก ฝนตก น าทวม การเกด การเจบไขไดปวย การตาย เปนตน อยางไรกตามประสบการณและการสะสมความรมขอบเขตจ ากด จงไมสามารถคนพบความจรงของปรากฏการณทางธรรมชาต ท าใหเกดความหวนไหวและกลวปรากฏการณเหลานน แลวอาจจะเขาใจวามพลงซอนเรนทอยเหนอธรรมชาต จงหนไปพงบชาสงเรนลบเปนหลกยดเหนยวทางใจและใชเปนหลกส าหรบอธบายปรากฏการณตางๆ จงผกพนอยกบความเชอเ กยวกบไสยศาสตร เวทมนตร การกราบไหวสงศกดสทธ เปนตน

เมอมนษยใชแหลงความรภายใน ซงไดจากประสบการณทตวเองไดพบผานและสะสมมา ถาแหลงความรภายในตวเองมอยจ ากดและไมเพยงพอ มนษยจงมกดน

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[31]

รนแสวงหาความรจากแหลงภายนอกทตวเองคดวานาเชอถอ จงนยมแสวงหาความ รภายนอกเพมเตม ซงอาจใชแหลงความรจากแหลงข อม ลค วามร (Authority source) เชน ขนบธรรมเนยม จารตประเพณ ความเชอทสบทอดกนมา เปนตน บาง กนยมสอบถามผน า (Leader) เชน ผน าทางศาสนา ผน าชมชน ผน าหมบาน หรอสอบถามจากผเช ยวช าญ (Expert) นกปราชญ ซงเปนผรและมประสบการณลมลกในเ รองนนๆ เพอใหถายทอด แนะน า ความร ความจรงทตองการทราบ

2.1 การสอบถามจากผร (By authority) หร อผ เช ยวช าญ (Expert) ซงอาจเปนนกปราชญ ครอาจารย หรอผทเกยวของและไดรบการยอมรบวารขอเทจจรงในปญหานนๆ ดงตวอยาง เมอมปญหาทางกฎหมายกไปปรกษาหารอนกกฎหมาย มปญหาทางสขภาพอนามยกไปขอค าแนะน าจากหมอ มปญหาอยากรขอเทจจรงเกยวกบความรในเนอหาวชาตางๆ กไตถามจากคร อาจารย หรอบางครงมปญหาเกยวกบการรกษาการเจบไขไดปวยกพงพาสงทคนเชอวามอ านาจลกลบ เชน เทวดา ผ มาชวยรกษา มปญหาเกยวกบเรองสงลกลบกจะปรกษาจากผทรงอ านาจเพอท าพธกรรมตางๆ เปนการบนบานผสางเทวดาใหมาชวย ซง สง ทบอกกลาวจา กนกปราชญ ผร ผทรงอ านาจเหลานนบางครงอาจเปนเทจหรอไมสมเหตสมผลกได เชน สมยกอนมนษยเราเชอวาโลกแบนหรอโลกเปนศนยกลางของจกรวาล หรอความเชอในเรองภตผ เทวดา ทสอดแทรกอยในศาสนาหรอลทธตางๆ หรอความเชอในพธแหนางแมว เมอเกดฝนแลงแลวหากท าพธแหนางแมวกมผลท าใหฝนตกได เปนตน

2.2 ขนบธ รรมเนยมประเพณ (Tradition) เปนการไดความรมาจากสงทคนในสงคมประพฤตปฏบตสบทอดกนมาจนเปนขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรม ผทใชวธการน ควรตระหนกดวยวาสงตางๆ ทเกดขนในอดตจนเปนขนบธรรมเนยมประเพณนน อาจไมเปนสงทถกตองและเทยงตรงเสมอไป ดงนนควรจะประเมนอยางรอบคอบเสยกอนทจะยอมรบวาเปนขอเทจจรง

2.3 จากการอานเอกสาร หนงสอต าราหร อหนงสอต างๆ เปนการหาขอเทจจรงของปญหาทเกดขนโดยการอานจากเอกสาร หนง สอตางๆ เชน อยากร

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[32]

เนอหาวชาหรอขอเทจจรงเกยวกบเรองใดหรอทฤษฎใดกอานจากหนง สอต าราทเกยวกบเรองนน เชน อยากรเกยวกบวธการเลยงสกรกอานจากหนงสอ หรอวารสาร หรองานวจยทเกยวกบการเลยงสกร หรออยากไดขอเทจจรงเกยวกบผลการแข ง ขนฟตบอล กอานจากวารสารกฬาหรอหนงสอพมพ เปนตน

3. การใช เหต ผล (Reasoning)

นอกจากการใชประสบการณสวนตว และการถามผรแลว มนษยยงไ ดพฒนาความสามารถในการท าความเขาใจโลกทแวดลอมอยโดย การใชเหตผล มนษยมการใชความคดทมเหตผลเรยนรสงตางๆ มการคดหาความสมพนธในเชง เหต -ผล (Cause-effect relationship) เพอคนหาเงอนไขของการเกดเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ ใชเหตผลในการท าความเขาใจและท านายปรากฏการณ ซงมพฒนาการ 3 รปแบบ ดงน

3.1 การใช เหต ผลแบบนรนย หร อวธ อนมาน (Deductive Reasoning) ผใหก าเนดวธการหาความรความจรงแบบน คอ อรสโตเตล (Aristotle) นกปรชญาชาวกรก ซงไดรบการยกยองวาเปนบดาของวชาตรรกศาสตร (Logic) ทเรยกวา วธนรนย (Deductive method) เปน "วธการใชเหตผลทเรม ดวยการก าหนดขอความหลก (Major premise) ซงเปนขอความนยทวไป เพอใชถอดแบบไปเปนขอเสนอหรอขอสรปเกยวกบสถานการณเฉพาะตางๆ โดยมขอตกลงเบองตนบนพนฐานของความเชอวาขอความหลกเปนจรงดวยขอมลทสามารถอธบายดวยตวของมนเอง (Self-evident) อรสโตเตลมความเชอวา การจะไดความรทเชอถอไดจ าเปนตองผานกระบวนการวเคราะหเชงเหตผล ภาษาองกฤษเรยกวา Syllogism ซงองคประกอบหรอขนตอนของการแสวงหาความรความจรงโดยวธนจะตองมขอเทจจรง 2 ลกษณะ ไดแก ขอเทจจรงใหญและขอเทจจรงยอย จากนนอาศยความสมพนธเชงเหตผลขอเทจจรงทงสองสวนมาสรปเปนขอความจรงขนมาใหม

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[33]

ต วอยางการใช เหต ผลแบบนรนย ขอเทจจรงใหญ : สตวเลยงลกดวยนมทกชนดมปอด ขอเทจจรงยอย : สกรทกชนดเลยงลกดวยนม ขอความจรงทสรป : สกรทกชนดมปอด หรอ ขอเทจจรงใหญ : คนทเกงวทยาศาสตรจะท าวจยไดด ขอเทจจรงยอย : สมชาย เกงวทยาศาสตร ขอความจรงทสรป : สมชายจะท าวจยไดด อรสโตเตล เชอวาการแกปญหาหรอการคดโดยใชหลกตรรกศาสตรนจะท าใ ห

ไดขอสรปทเชอถอไดมากกวาวธการทใ ชประสบการณส วนตว เพราะวธการใ ชประสบการณสวนตวเปนอตนย ซงมกจะมความล าเอยงปนอยเสมอ แตการใ ชหลกเหตผลดงกลาว จะท าใหไดขอความจรงทขจดความล าเอยงได การคดหาขอเทจจรงจากขอเทจจรงใหญไปสขอสรปทเปนขอเทจจรง ยอยแบบน เ รยกวา การคดแบบเหตผลเชงอนมาน (Deductive reasoning) แตอยางไรกตาม จะเหนไดวา ขอสรปจากวธการนยอมขนอยกบขอเทจจรงใหญและขอเทจจรงยอยเปนส าคญ จงมจดออนทส าคญ 2 ประการ คอ เปนวธการทไมไดสรางความรใหมเพราะขอสรปทไดจ ากดอยในขอบเขตของขอเทจจรงใหญ และหากขอเทจจรงใหญและขอเทจจรงยอยไมเปนจรงแลวความรความจรงทสรปไดกจะไมเปนจรงดวย เชน

ขอเทจจรงใหญ : คนขยนทกคนสอบได ขอเทจจรงยอย : ด าเปนคนขยน ขอความจรงทสรป : ด าสอบได จากตวอยางดงกลาว หากขอเทจจรงใหญทวา "คนขยนทกคนสอบได" นนไม

เปนจรงกจะท าใหขอสรปวา "ด าสอบได" อาจไมเปนจรงตามไปดวย วธนรนยจงเปนการพฒนากระบวนการคดทส าคญ ซงมอทธพลตอศาสตรแหง

การใชเหตผลเปนอยางมาก แตจดออนของการใชเหตผลแบบนรนยมกจะใชไดเฉพาะ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[34]

บางสถานการณ และมขอจ ากดตอการน ามาใชตรวจสอบความ ร ความจรงใหมๆ เพราะถาขอความหลกไมสมบรณตามขอเทจจรง หรอไมเปนทยอมรบ หรอยอมรบกนในทางทผด กจะท าใหการสรปในกรณเฉพาะเกดความผดพลาดได

3.2 การใช เหต ผลแบบอปนย หร อวธ อปมาน (Inductive reasoning) ฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) ไดวจารณการใชเหตผลแบบนรนย อาจเปนสง ททกทกเอาเอง หรอไมมหลกฐานสนบสนนทเพยงพอ อาจน าไปสขอสรปทผดได จากจดออนทส าคญของวธการคดแบบอนมานทง 2 ประการดงกลาว ท าใ ห ฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) ไ ดเสนอแนวคดเชงตรรกวทยาทเ รยกวา วธ อปนย (Inductive Method) เปน "วธการใชเหตผลทเรมดวยการสงเกตความเปนจรงจากปรากฏการณเฉพาะตางๆ แลวสรปรวมเปนกฎเกณฑหรอขอสรปทวไป" (บรรดล สขปต, 2552: 9-10)

การคดแบบเหตผลเชง อปมานตามขอเสนอของฟราน ซส เบคอน จะด าเนนการเกบรวบรวมขอมลยอยๆ ซงอาจจะท าโดยการสงเกต การทดลอง หรอการใชเครองมออนๆ แลวแตกรณ เมอไดขอมลยอยๆ หรอขอเทจจรง ยอยๆ มามากพอสมควรแลว จงด าเนนการคดสรรแบงประเภท หรอดสงทเหมอนกนและสงทตางกน พรอมทงหาความสมพนธของขอมลและแปลความหมายของขอมลยอยๆ เพอสรปอาง องไปยงกลมใหญ จดเดนของวธการนจะท าใหไดขอสรปทเปนความรความจรงอยางใหมขนมา อยางไรกตามการลงสรปจากขอมลยอยๆ นอาจกระท าได 2 ลกษณะ ไดแก

3.2.1 การอปมานอยางสมบรณ (Perfect induction) เปนการลงสรปจากขอมลทครบถวนทกหนวยประชากร ท าใหไดขอสรปทเชอถอได แตในทางปฏบตท าไดยากเพราะเปนการสนเปลอง ทง เวลาและแรงงาน อกทง เกบขอมลจากทกหนวยประชากรนนในบางครงไมสามารถท าได

3.2.2 การอปมานแบบไมสมบรณ (Imperfect induction) วธการนเปนการสรปจากกลมตวอยางเพยงสวนหนงของประชากร โดยถอวากลมตวอยาง ทเลอกมาเพยงบางสวนนนเปนตวแทนของประชากรทงหมด และคณลกษณะของกลม

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[35]

ตวอยางสามารถสรปอางองไปยงคณลกษณะของประชากรได ดงนนจะเหนไดวาขอสรปจะเชอถอไดมากนอยเพยงใดยอมขนอยกบความเปนตวแทนของกลมตวอยาง และเทคนคการวเคราะหในการชวยสรปอางองเปนส าคญ

ตวอยางการอปมานทไมสมบรณ เชน จากการสงเกตและเกบรวบรวมขอมลนกชนดตางๆ ทเคยพบเหน พบวา มขา 2 ขา จงสรปเปนความรความจรง วา "นกทกชนดมขา 2 ขา"

หรอ จากขอมลยอยทพบเหนคนในทวปเอเชยมนยนตาสด า กสรปเปนความร ความจรงวา คนในทวปเอเชยทกคนมนยนตาสด า เปนตน

จะเหนไดวาวธการสรปเปนความรความจรงตามวธอปมานน กยงมจดออนทส าคญคอ ถาขอมลหรอขอเทจจรงยอยทไดมความผดพลาดคลาดเคลอนหรอขาดความเทยงตรงแลว ขอสรปความรใหมทไดกจะพลอยผดพลาดคลาดเคลอนตามไปดวย อนง การส ารวจความคดเหนในเรองใดเรองหนงจากคนบางคนในกลม แลวสรปเปนขอยตกถอวาเปนการแสวงหาความรโดยวธอปมานทไมสมบรณ นอกจากนนจะสงเกตพบวา การแสวงหาขอเทจจรงโดยประสบการณสวนตว จะมลกษณะคลายกบการแสวงหาขอเทจจรงโดยใชเหตผลเชงอปมานแบบไมสมบรณ แตขอเทจจรง ทไ ดเปนขอเทจจรงจากประสบการณสวนตว ซงอาจจะมกรณทน ามาเปนขอมลไมมาก และจะมความรสกโนมเอยงของจตใจ (ความล าเอยง) เขามามอทธพลตอการสรปเปนความรความจรงคอนขางมาก

วธคดแบบอปนยไมไดเรมตนจากความเชอ แตเรมจากการสงเกตขอมลอยางเปนกลางหลายๆ สถานการณ เพอหาลกษณะรวมกนทน าไปสขอสรปทวไป ฟรานซส เบคอน ไดเนนความส าคญของข อม ลเช งประจกษ (Empirical evidence) เพอน ามาตรวจสอบขอมลทได แหลงความรตางๆ (Authority) ไมใชขอสรป แตเปนขอมลส าหรบการตงสมมตฐานเพอการตรวจสอบดวยขอมลเชงประจกษ ซงแนวคดตามวธอปนยเพยงอยางเดยวยงไมสามารถทจะใชในการตรวจสอบความจรงไดอยางสมบรณ เพราะตองอาศยมาตรฐานการเกบรวบรวมขอมล ถาขอมลทเกบรวบรวมไดจากการสมจากหลาย

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[36]

แหลงทขาดมาตรฐานอนหนงอนเดยวกน หรอขาดความสอดคลองกน จะท าใ หเกดความสบสนในการตรวจสอบและสรปผลเขาดวยกนเปนกฎเกณฑทวไป

3.3 ก าร ใช เ หต ผ ลแบบ อปนย -นร นย (Inductive-deductive reasoning) ในศตวรรษท 19 ชารล ดารวน (Charles Darwin) ไ ดสรางทฤษฎววฒนาการโดยอาศยหลกการใชเหตผลแบบอปนยและนรนยรวมกน ส าหรบทดสอบความถกตองของกฎเกณฑอนเปนขอสรปโดยสะทอนกลบไปมาทงสองวธ อนเปนการตรวจสอบยนยนซงกนและกน เพอใหไดผลลพธหรอขอสรปทแนนอนยงขน วธการใ ชเหตผลแบบอปนย-นรนย เรมจาก วธ การอปนย ดวยการสงเกตขอมลในสถานการณเฉพาะตางๆ เพอสรางเปนหลกเกณฑหรอขอสรปทวไป จากนนจงใชวธ นรนยดวยการน าหลกเกณฑทวไปทไดนนถอเปนสมมตฐาน ส าหรบน าไปใชทดสอบดวยขอมลจากสถานการณเฉพาะตางๆ เพอเปนการตรวจสอบความถกตองอกครง ในเวลาตอมากระบวนการนไดรบการยอมรบทวไปวาเปนวธ การทางวทยาศ าสตร (Scientific method) ดงนนวธการใชเหตผลแบบอปนย-นรนยจงชวยใหแนวคดทสมเหตสมผลในการสงเคราะหความคดเพอตงเปนสมมตฐานและใหแนวคดการใ ชเหตผลส าหรบการตรวจสอบสมมตฐานดวยขอมลเชงประจกษ การแปลความหมายและสรปผลในการแสวงหาความรความจรง

การแสวงหาความรความจรงโดยวธการทาง วทยาศาสตร (By scientific method) เกดจากแนวคดในการใหเหตผลทงแบบอนมานและอปมานรวมกนของ ชารล ดารวน (Charl Darvin) เพอใหเหนขนตอนของกระบวนการแสวงหาความรความจรงตามวธการดงกลาว จงสรปเปน 5 ล าดบ ดงน (บรรดล สขปต, 2552: 10)

ข นท 1: ข นข องปญหา ขนนมนษยจะประสบปญหาอปสรรคหรอความยงยากใจ ทงนอาจเปนเพราะขาดความรเกยวกบวธการทจะสนองความตองการหรอความประสงคของมนษยหรอขาดความรทจะอธบายสงตางๆ ทอยากจะรได หรอไมสามารถจะอธบายปรากฏการณทเกดขน

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[37]

ข นท 2: ข นต งสมมต ฐาน ขนนมนษยจะท าความเขาใจกบปญหานน แลวอาศยเหตผล ประสบการณ หรอความรเทาทตนม หรอรวบรวมมาได เพอก าหนดสงทเปนค าตอบของปญหา ซงค าตอบของปญหาทคาดเดาอยางมเหตผลขนกอนนเรยกวา "สมมตฐาน"

ข นท 3: ข นเกบรวบรวมข อม ล ขนนเปนการเกบรวบรวมขอมลทปรากฏตามสภาพจรงโดยอาศยการสงเกต หรอใชเครองมอเกบขอมลชนดตางๆ ทงนบางปญหาอาจตองจดสถานการณ หรอจดการกระท าบางอยาง (การทดลอง ) ดวย จงจะเกบขอมลได

ข นท 4: ข นวเค ราะหข อม ล ขนนเปนการน าขอมลทรวบรวมไดมาท าการวเคราะห เพอตรวจสอบวาขอมลทเกบรวบรวมมาไดนนสอดคลองกบสมมตฐานทก าหนดไวหรอไม

ข นท 5: ข นลงสร ป ขนนจะไดค าตอบหรอความรความจรงของปญหาทเกดขน โดยสรปจากผลการวเคราะหขอมลทไ ดวาสอดคลองกบสมมตฐานทตงไ วหรอไม ถาสอดคลองกยอมรบสมมตฐานนนวาเปนความรความจรงทเชอถอได แตถาไมสอดคลองกบสมมตฐานกตองพจารณาขอเทจจรงตอไป

วธการทางวทยาศาสตรทง 5 ขนทกลาวมาน เ ปนวธการทน ามาซงความ รความจรงทเชอถอได นกวทยาศาสตรใชเปนวธการแสวงหาความรความจรง เ กยวกบปรากฏการณธรรมชาต ท านายปรากฏการณธรรมชาต และสามารถควบคมปรากฏการณธรรมชาตได ในปจจบนวธการทางวทยาศาสตรเปนทยอมรบของศาสตรแขนงตางๆ และไดน าไปใ ชเปนเครองมอในการแสวงหาความ ร ซง กอใหเกดความกาวหนาในศาสตรแขนงตางๆ เปนอยางมาก แมในทางการศกษาและสงคมศาสตรกตระหนกถงคณคาของวธการทาง วทยาศาสตรเปนอยาง ยง และไดน ามาใชเปนแบบแผนในการแสวงหาความรความจรงอยางกวางขวาง วธการทางวทยาศาสตรนนบเปนจดเรมตนทพฒนาตอไปเปนวธการของการวจย อนงตามทกลาวมาแลวทงหมดเปนวธการในการแสวงหาขอเทจจรงหรอการหาความรความจรงของ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[38]

มนษยซงมอยหลายวธ ปญหาบางอยางอาจใชวธการงายๆ กไ ดขอเทจจรง ทเปนค าตอบ แตในบางปญหาอาจตองใชวธการทยงยากซบซอนเพอใ หไ ดขอเทจจรง ทมความนาเชอถอมากขน ดงนนเมอมกรณเกดปญหาทตองการหาขอเทจจรงนนเราจงตองเลอกใชวธการทเหมาะสมในการคดคนหาขอเทจจรงเพอการแกปญหาดงกลาว

4. การท าวจย (Research)

วธการทมนษยใชในการแสวงหาความรความจรง อกแบบหนง ทยอมรบกนอยางกวางขวาง ไดแก การท าวจย การวจยเปนการใชวธการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความจรงและความรใหม วธการทางวทยาศาสตรไดน าไปใชเพอพฒนาและสรางองคความรใหมในศาสตรสาขาตางๆ ใหเปนศาสตรทมความแขงแกรงทงทางดานพนฐานความรและทฤษฎ ซงสรางความกาวหนาทาง วทยาศาสตรธรรม ชาตและสงคมศาสตร วธ การทางวทยาศ าสตร มรากฐานมาจากแนวคดทางปรชญาทเรยกวา "Positivism" รวมกบวธการใชเหตผลแบบอปนย -นรนย แนวคด Positivism ทมอทธพลอยางยงตอวธการทางวทยาศาสตร คอ "Logic positivism" หลกการส าคญอยางหนงของปรชญาแนวน ไดแก "หลกการตรวจสอบยนยน" (Verifiability principle) ทกลาวไววา "สงใดจะมความหมายกตอเมอสามารถสงเกตไดโดยประสาทสมผสของมนษยอยางเปนปรนย" หรอสามารถสรางเปนความสมพนธเชงคณตศาสตรหรอความสมพนธเชงเหตเชงผลได (Something is meaningful if and only if it can be observed objectively by the human senses or if it is a mathematical or logical tautology) กลาวคอ ความรความจรงใดๆ จะมความหมายไดกตอเมอความรความจรงนนๆ ไดผานการตรวจสอบดวยหลกฐานจากการสงเกตโดยตรง John Dewey ไดเสนอขนตอนของกระบวนการทางวทยาศาสตรวา ประกอบดวยขนตอนทส าคญ 5 ขนตอน ดงน (Best, J.W. and Kahn, J.V. 1993; Borg, W.R. and Gall, M.D. 1989; ศรชย กาญจนวาส, 2556: 3)

1. ระบปญหาและก าหนดขอบเขตของปญหา

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[39]

2. ตงสมมตฐานเพอเปนแนวทางของค าตอบ 3. เกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมล 4. สรปผล 5. ตรวจสอบยนยน

ตารางท 1 การเปรยบเทยบวธแสวงหาความรความจรงโดยการใชประสบการณและการวจย

รายการ เปรยบเทยบ การใช ประสบการณ การวจย 1. แหลงของความร ความจรง

สามญส านก (Commonsense) บนพนฐานของความเชอเชงอตนย (Subjective belief)

ขอมลเชงประจกษ (Empirical) ทตรวจสอบไดตามหลกความจรงทเปนปรนย (Object reality)

2. เหตการณทสนใจ เหตการณตามทประสบพบเหน (อาจโดยมไดตงใจ)

เหตการณทมการควบคมอยางเปนระบบ มการใชความคดทงวธนรนยและวธอปนย

3. วธแสวงหาความร ความจรง

ใชความรทไดจากประสบการณ

ใชประสบการณ แปลงความรขอมลเชงประจกษ และการใชเหตผล

4. ลกษณะขอคนพบ ผลของการใชแหลงความรภายใน โดยตวเองเปนผตรวจสอบ

ผลของการใชแหลงความรภายในและภายนอก โดยเปดโอกาสส าหรบการตรวจสอบความถกตองทกขนตอน (Self-correcting)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[40]

การวจยเปนกระบวนการทใชประสบการณ แหลงความร และการใชเหตผลรวมกน เพอแสวงหาความร ความจรง โดยเนนการใชวธการทางวทยาศาสตร ซง ตองอาศยขอมลเชงประจกษและหลกการตรวจสอบยนยนความถกตอง ดงนนการวจยจงเปนวธทไดรบการยอมรบวาเปนวธทใชแสวงหาความรความจรงไดอยางเปนระบบดทสด

ปรชญาของการวจย

ปรชญาเปนแนวทางเบองตนของมนษยทใชคนหาความจรงเกยวกบโลกและ

ชวต สารตถะของปรชญาคอ การตงค าถามกบทกสงทกอยางทมนษยสงสย จากนนจงใครครวญ พจารณา หาค าตอบโดยกระบวนการวจารณญาณ การใครครวญพจารณาหาค าตอบในเชงปรชญา หมายถง การท าความเขาใจใหลมลกวา สงนนเปนอยางไร เราจะเขาถงสงนนไดอยางไร และคณคาของ สงนนหรอการเขาใจสงนนคออะไร การศกษาเชงปรชญาตองหลอมรวม 3 สาขาหลกของปรชญามาผสมผสานกน เปนกระบวนทศนสวธวทยาในการแสวงหาความร ความจรง (ประกอบเกยรต อม ศร, 2556: 119) การวจย (Research) คอ การศกษาเพอคนควาหาความจรงหรอความ รใหม โดยใชกระบวนการศกษาทเชอถอได (กระบวนการทางวทยาศาสตร ) โดยมวตถประสงคเพอน าความ รหรอความจรง ทไ ดจากการวจยมาอธบายหาสาเหต เปลยนแปลง หรอพฒนางานทปฏบต โดยทวไปแลวการวจยนน มจดมงหมายเพอหาค าตอบในสงทเปนปญหาหรอมขอสงสย ซงแนวทางในการหาค าตอบ หรอความรใหมนน กคอ แนวคดพนฐานหรอปรชญาของการท าวจยนนเอง หรอพดงายๆ กคอ การทเราจะท าวจยสกเรองนน เราควรจะรวาจะใชวธไหนในการท า ปรชญา (Philosophy) แปลตามรากศพท “Sophia” คอ ความรก ความปราดเปรองปญญา เมอกลาวถงปรชญาจงมค าถามทตองคนหาค าตอบเชงปรชญาซงแบงออกไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ (รตนะ บวสนธ, 2551; พมพพรรณ เทพสเมธานนท, 2555)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[41]

1. กลมอภปร ชญา (Metaphysics) โดยทวไปถอกนวา อภปรชญาเปนสาขาหนงของปรชญาซงวาดวยปญหาพนฐานทเกยวกบสภาพของโลกและฐานะของมนษย หรอเปนการศกษาเ รองภาวะหรอสตว (Being) และความมอย (Existence) คอ ศกษาถงภาวะทวไปอยางใดอยางหนงของสงทงหลาย ซงจะตงค าถามเกยวกบความจรงจากฐานความเชอของผแสวงหาความจรง ระหวางความ จรง เปนเอกนยมหรอสมพนธนยม กลมนมค าถามเชงปรชญาวา “ค วามจรงคออะไร” ซงแบงออกเปน 3 กลมยอย ไดแก

1.1 กลมเอกนยม (Monism) ทฤษฎทางปรชญาทมความเชอวา ความแทจรงคอปฐมธาตเพยงอยางเดยว หรอความจรงเปนเพยงหนงเดยว ถาถอวาความแทจรงเปนจตอยางเดยวเรยกวาเอกนยมแบบจต ถาถอวาแมจรงเปนสสารอยางเดยวเรยกวา เอกนยมแบบสสาร แตถาถอวาความแทจรงไมใชทงจตและสสารเรยกวา มชฌมนยม

1.1.1 พวกจตนยม (Idealism) มความเชอวาความจรงหนงเดยว คอ จต (Mind) หรอแบบ (Form) ส าหรบเอกนยมแบบจตน ถอวาความแทจรงปฐมธาตมแตนามธรรม หรอจตเพยงอยางเดยวเทานนเปนตนตอของสรรพ สง และสรรพสงขนอยกบความจรงสงสด ไดแก ปรชญาสต (Philosophy of being) เปนปรชญาของพารมนดส (Parmenides) สมยกรกโบราณ กลาววา ความแทจรงปฐมธาต คอ สต ซงมภาวะเปนน รนดรรวมเอาภาวะตางๆ ไ วในหนวยเดยวกนไมมการเปลยนแปลงใดๆ ทงสน แตการทเรามองเหนการเปลยนแปลงนนเปนมายา คอ ความเขาใจผดไป สวนเฮเกล (Hegel) ถอวาความแทจรงมจตดวงเดยวเรยกวา สง สมบรณ (The absolute) เปนตนก าเนดจตทงปวง ลกษณะของจตคอหยดนง ไมไ ดจะตองมกจกรรมอยตลอดเวลา ถาเชนนนจตจะไมมตวตนจะไมเรยกวาจต การเคลอนไหวของจตเรยกวา การพฒนาแบบปฏพฒนาการ (Dialectic) แบงออกเปน 3 ระยะ คอ จตเดมทบรสทธ (Thesis) จตขดแยง ยงแสดงตวออกเปนสสาร (Antithesis) และจตสงเคราะห สสารส านกตวเองวาเปนจต (Synthesis)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[42]

1.1.2 พวกสสารนยม (Materialism) มความเชอวาความจรงหนงเดยว คอ กาย (Body) หรอสสาร (Material) ส าหรบกลมสสารนยมถอวาทกสงทกอยางเปนสสารหรอวตถ สสารนยมน เ รม ตนตงแตปรชญายคแรกของก รกทพยายามคนหาค าตอบของโลกและสรรพ สง (วตถ) ทปรากฏอย โดยไดค าตอบแตกตางกน เชน ธาเลส ตอบวาโลกเกดจากน า อแนกซแมนเดอร ตอบวาโลกเกดจากธาต 4 คอ ดน น า ลม ไฟ เมอธาต 4 นรวมกนกบสรรพสงยอมเกดขนนเปนความคดเบองตนของกลมสสารนยม ลวคปปสและเคโมคลตส ไดเชอวาเปนผกอตงกลมสสารนยมขนอยางแทจรง โดยถอวาวตถหรอสสารนนเกดขนจากการรวมตวกนเองของอะตอมจ านวนมากมายนบไมถวน วตถหรอสสารนนเมอแบงแยกออกเปนสวนยอยทสดจนไมสามารถแบงแยกตอไปอกไดเรยกวา อะตอม สสารนยมแบงเปน 2 กลมยอย ไดแก

1) อะตอม (Atomism) หรอปรมาณนยมนมความเชอวา ความเปนจรงมแตสสารเพยงอยางเดยว มวลสารนสามารถแบงเปนหนวยยอยทสด เรยกวา อะตอม (หรอปรมาณ) ซงค าวาอะตอมทใชในทางปรชญาน หมายถง อนภาคทเลกทสด เปนอนภาคสดทายทแยกตอไปอกไมไดแลว อะตอมนเปนอนภาคนรนดร ไมเกด ไมตายมมาเอง ไมมใครสราง และไมมใครท าลายได หรอแมวาจะท าใหมนแตกออกกยอมไมได แตถงแมวาอะตอมจะเลกสกปานใดกตาม อะตอมกเปนมวลสารทมขนาดรปรางและน าหนก นนคอแมจะมจ านวนมากมายกตาม อะตอมกมปรมาณคงตว และคณภาพของอะตอมแตละอนภาคกคงตว (ทฤษฎจงมลกษณะเปนพหนยม สสารนยม) ซงแตละอนภาคอาจแตกตางกนในเนอสาร มวลสาร ขนาดรปราง และน าหนก

2) พลงนยม (Energetism) พลงนยมมความเหนวา สสารมไ ดมมวลสารดงทมนษยมประสบการณดวยประสาทสมผส แตเนอแทเปนพลงงานซง เมอท าปฏกรยากบประสาทสมผสของมนษยท าใหรสกไปวามมวลสาร พวกพลงนยมจงยนยนวาความเปนจรงเปนพลงงานเพยงอยางเดยวทกระท าการใหเกดสงตางๆ และ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[43]

เหตการณทงหลายในเอกภพ พลงงานดงกลาวอาจเรยกชอเปนอยางอนไป ท าใหมชอผดเพยนกนออกไปได

1.2 กลมทวนยม (Dualism) ทฤษฎทางปรชญาทถอวา ความแทจรงปฐมธาตแบงเปนสอง คอ กายและจต หรอทงแบบและสสาร ทงสองสงอยดวยกนเสมอนเหรยญสองดาน เกยวของสมพนธกนประดจดงสสารและพลงงาน แยกออกเปน 2 กลม ไดแก

1) รงสรรคนยม เปนทวนยมทางอภปรชญาทถอวาความแทจรงปฐมชาตม 2 อยาง ไดแก จตกบสสาร จตเปนใหญกวาเพราะเปนผสรางสสารเรยกวา พระเจา และปลอยใหสสารด ารงอยดวยตวเอง แตพระเจาผสรางกมอ านาจควบคมและท าลายลางสสาร คอ ธรรมชาต พช สตว มนษยไดตามพระประสงค นกปรชญาคนส าคญ คอ เซนต ออกสตน ไดกลาววา พระผสรางเปนความแทจรงสงสดทรงเปนนรนดร เปนพระวญญาณบรสทธ ตามหลกตรเอกภพ พระเจาทรงเขาใจในพระองคเอง พระเจาผถกเขาใจและเมอทรงเขาใจตวเองเปนอยางดทสดกยอมเกดความปต สวนจตทปนอยกบสสาร คอ จตมนษย ความจรงระดบต าสด คอ สสาร ซงพระเจาสรางขนใหมความแทจรงของตนเอง และมพลงววฒนาการอยในตว

2) ชวสสารนยม (จตสสารนยม) เปนทวนยมทางอภปรชญาทถอวาความแทจรงนนคอจตและสสารตางๆ กเปนความจรง ทไม ขนตอกน มอสระตอกน นกปรชญาคนส าคญ คอ ธาเลส ซงเชอวาจกรวาลมกฎเกณฑของตนเอง โดยไมไดรบจากจตหรอเทพใดทงสน เทพสามารถควบคมหรอบนดาลใหเหตการณธรรมชาตเปนไปไดตามประสงคกเพราะรกฎธรรมชาต ไมใชมอ านาจเดดขาดเหนอกฎเกณฑธรรมชาต หรอเปนผก าหนดกฎเกณฑธรรมชาต ดงทคนดกด าบรรพเขาใจกน เพราะฉะนนทงเทพ จตมนษย และสสารตางๆ กเปนความจรงโดยอสระของตนเอง

1.3 กลมพหนยม (Pluralism) มความเชอวา ความจรงมมากกวาสอง ความจรง คอธาตทง 4 คอ ดน น า ลม ไฟ เปนตน นนคอ ความจรงมไดหลากหลายไมจ ากด ทฤษฎทางปรชญาทถอวาความแทจรงมอยหลายหนวย ซงอาจจะเปนจต หรอ

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[44]

สาร หรอทงจตและสสารกได นกปรชญาพหนยมเชอวาสรรพสงทมจ านวนมากมายหลายหลากในเอกภพน ไมอาจจะทอนลงใหเหลอเพยงหนงเดยวหรอสองไดเลย แตอยางนอยทสดปฐมธาตกตองมสามหนวยขนไป เพราะเปนเอกภพทมความสลบซบซอนมาก

กลาวโดยสร ปค าตอบทว าค วามจร งค ออะไรของกลม อภปร ช ญ า (Metaphysics) หร อภวนตวทยา (Ontology) กคอ ความจรงคอสงทเช อวาจรง

2. กลมญาณวทยา (Epistemology) ญาณวทยา หรอเรยกอกอยาง วา ทฤษฎ ค วามร (Theory of Knowledge) ค าวา ญาณวทยานบญญตขนเพอใชเปนค าแปลของค าภาษาองกฤษวา Epistemology ซงมาจากภาษากรกวา Episteme (ความ ร) + Logos (วชา) มความ หมายวา ทฤษฎแห งความ ร (Theory of knowledge) ซงญาณวทยา จะอธบายถงปญหาเกยวกบทมาของความร แหลงเกดของความร ธรรมชาตของความร และเหตแหงความ รทแทจรง การทมนษยเรามความรขนมาไดนน เพราะมนษยนนรจกการคด ซงแตกตางจากสตวโลกประเภทอน การทเราจะมความรทแทจรง (อภปรชญา) ไดนน เราตองใชวธการของญาณวทยาสบคนหาความเปนจรงอยางละเอยด

ญาณวทยาหรอหลกแหงความร นนมความแตกตางจากอภปรชญาแบบคนละเรอง นนคอ อภปรชญาวาดวยการคนหาวา จกรวาลนอะไรเปนสงจรงแท หรอสงสงสด แตญาณวทยากลบมองตรงกนขาม เนองจากเราไมอาจรไดวาสดทายแลวอะไรคอสงจรงแทกนแน จงหนมาสนใจเรองการคนหาความรทแทจรงดกวา โดยสวนใหญแลวกจะเนนในเรองตนก าเนดของความร ขอบเขตของความร และกระบวนการรบรวาแทจรงแลวเปนอยางไร ญาณวทยาจงวาดวยเรองค าถามเชงระเบยบวธวทยาบนฐานคดปรชญาพนฐานการวจย และทฤษฎทอธบายความรทไ ดวาเปนจรง กลมนมค าถามเชงปรชญาวา วธการคนพบความจรงตางๆ นนท าไดอยางไร ซงแบงเปน 2 กลมยอย คอ

2.1 กลมเหต ผลนยม (Rationalism) นกคดในลทธเหตผลนยม เชอวา เหตผลเปนหนทางเดยวทน าไปสความร และความรเปนสง ทตดตวมนษยมาแตเกด

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[45]

เปนความรกอนประสบการณ จงไมเชอวาประสบการณจะใหความรทถกตองแนนอน เพราะบอยครงทประสาทสมผสลวงเรา (Seeing is deceiving) มการแบงแยกชดเจนระหวาง จตกบสสาร โดยเชอวาสองสงนเปนอสระจากกน มนษยมสสาร คอ รางกายทเปนเหมอนเครองจกรทสมบรณแบบ แตกมจตทท างานอยางเปนอสระจากกาย มนษยจงมความสามารถทอยเหนอความตองการทางกาย และปฏบตตนอยางมเหตผล นอกจากนเขาเชอเหมอนเพลโต ทวาจตวญญาณกบสสารนนแยกจากกนอยางชดเจน

โดยสรปกลมนเชอวาการคนหาความจรงท าไดโดยการใหเหตผล ครนคด หรอกลาวอกอยางหนงวา การคดอยางมเหตผล ซงอาศยหลกนรนย (Deduction) เปนเครองมอ ความจรงเปนสงทไดมาจากภายใน ไมใชภายนอก ความจรง เปนสงนรนดร ไมแปรเปลยน

2.2 กลมประจกษ นยม (Empiricism) ลทธนเชอวา มนษยมความรในความจรงไดดวยการอาศยประสาทสมผสเทานน ความรจงเปนสงแปลกใหม และเปนความรหลงประสบการณ (A Posteriori) บางครงกเรยกลทธนวา ลทธประสบการณนยม นกปรชญากลมน เชน จอหน ลอค (John Locke) เปนอกคนหนง ทมแนวคดเชนน เพราะเขาไมเชอวาเรามความรเกยวกบโลกมาแตเกด เราจะเรมมความรเมอเรา “เหน” โลกแลวเทานน เขาเชอวาการเหนหรอการมประสบการณมอย 2 ลกษณะ คอ (1) ประสบการณภายนอก (Sensation) หรอประสาทสมผส เปนความรเชงเดยว คอ ไมไดเปนความรเกยวกบสงนนทงหมด และ (2) ประสบการณภายใน (Reflect ion) คอ การทสมองน าเอาประสาทสมผสเบองตนไปคดใครครวญ วเคราะห จนกระทงสามารถจดระบบเปนหนวยความรทเรยกวา มโนทศน (Concept) หรอความคดรวบยอดได จากนนจงจะสรางเปนความรทซบซอนไดตอไป อยางไรกตาม เดมจตหรอสมองมนษยวางเปลา บรสทธเหมอนกระดาษแผนหนง เมอคลอดออกมากไ ดขอมลจากโลกภายนอก การศกษาจงเปนการ “ให” และการ “เหน” โลกภายนอก ซง สง ท

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[46]

เปนแหลงขอมลส าหรบนกคดแนวนกคอ สสารหรอวตถ เพราะเปนสง ทสามารถใชประสาทสมผสส ารวจไดโดยตรง

โดยสรปกลมนเชอวาการคนหาความจรงตองอาศยประสบการณ ความจรงเกดภายหลงจากมนษยเกด ความจรงไมอยกอนเปนนจน รนดร สง ทท าใ หมนษยมประสบการณคอ ประสาทสมผสทง 5 คอ ตา ห จมก ลน ผวกาย ซงเปนเครองมอในการคนหาความจรง ไมใชจตแตอยางใด แมจะตองใชจตครนคด แตกคอความสมพนธกนเทานนเอง ซงอาศยหลกการอปนย ( Induction) เปนเครองมอสรปขอคนพบความรทอธบายความจรงใชวธศกษาแบบวตถวสย หรออตวสย การหลอมรวมปรชญาทใชในการแสวงหาความรดวยวธการวจยเพอสรางองคความ รนนเอง ปรชญากลมประจกษนยม (Empiricism) แบงออกเปน 2 กลมยอย ไดแก

2.2.1 กลมปฏ ฐานนยม (Positivism) กลมนมความเชอเนนการศกษาปรากฏการณทเปนวตถสสารทสามารถสมผส จบตองได แจงนบ วดคาไ ดอยางเปนวตถวสยหรอมความเปนปรนย (Objectivity) และเชอวาปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาตเกดขนอยางสม าเสมอไมแปรเปลยนงายๆ ความเช อกลมนท าใ หเกดระเบยบวธวจยเชงปรมาณ (Quantitative research methodology) ท าใ หการคนพบความจรงในลกษณะเปนกฎ ทฤษฎตางๆ

2.2.2 กลมปรากฏการณนยม (Phenomenologism) กลมนมความชอวาปรากฏการณทางสงคมมความเคลอนไหวเปลยนแปลงหรอมความเป นพลวต (Dynamics) สง ดงนนการเขาใจปรากฏการณ ไมสามารถท าไ ดโดยการแจงนบ วดคาเปนตวเลข หากตองเขาใจถงความหมายและระบบคณคา วฒนธรรมของกลมคนดงกลาวกอน ความเชอนท าใหเกดระเบยบวธวจยเชง คณภาพ (Qualitative research methodology)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[47]

แผนภมท 1 การหลอมรวมปรชญาทใชในการแสวงหาความรดวยวธการวจย ทมา: ประกอบเกยรต อมศร (2553)

กลมเหตผลนยม (Rationalism)

กลมพหนยม (Pluralism)

กลมปรากฏการณนยม (Phenomenologism)

กลมปฏฐานนยม (Positivism)

กลมทวนยม (Dualism)

กลมเอกนยม (Monism)

กลมประจกษนยม (Empiricism)

สสารนยม (Materialism)

จตนยม (Idealism)

Qualitative research methodology

Quantitative research

methodology

รงสรรคนยม (จตก บสสาร) Z

ชวสสาร นยม (จ ตและสสาร)

มากกว า กาย+จต หร อแบบ+ สสาร

กลมอภปรชญา (Metaphysics)

กลมญาณวทยา (Epistemology)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[48]

แนวคดเชงปรชญาหรอความเชอในเ รองของความจรง หรอทเ รยกวา “ปรชญา” สงผลตอวธการแสวงหาความรความจรงของมนษยดวย แนวความคดความเชอในเรองของความร ความจรง จ าแนกเปนกลมๆ หรอลทธตางๆ เพอเปนเครองน าทางหรอเปนหลกยดในการวจย ซงตองมความเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะของสงคมนนๆ ซงขนอยกบวาสงคมนนมหลกความเชอในเ รองของความ ร ความจรง ตามแนวปรชญาหรอลทธใด Thomas S. Kuhn (1970) นกประวตศาสตรวชาปรชญาทางวทยาศาสตรไดใหความหมาย กระบวนทศนในการวจย ในหนง สอ “The Structure of Scientific Revolution” วากระบวนทศนในการวจย หมายถง แนวทางทนกวชาการใชคดวางยทธวธและวธปฏบตในกระบวนการแสวงหาความจรง ดงนนกระบวนทศนของการวจย จงเปนความเชอพนฐานดานความ รและวธการแสวงหาความรของมนษย นกวจยทมความเชอตางกนจะมแนวคดในการออกแบบวธการวจยแตกตางกน ท าใหเกดระเบยบวธการวจย กระบวนการวจย และวธการวจยทหลากหลายแตกตางไปตามแนวความเชอของแตละกลมการศกษา กระบวนทศนทางการวจยจะชวยใหผศกษาเขาใจถง เหตผลในการเลอกใชระเบยบวธวจย กระบวนการวจยและเทคนควธวจยของศาสตรแตละสาขาไดถกตอง และออกแบบการวจยไดอยางครอบคลมและรดกม (ประกอบเกยรต อม ศร, 2556: 119) แนวคดพนฐานหรอปรชญาของการท าวจยนน โดยทวไป แบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ ดงน

1. กระบวนทศ นข องการ วจยภายใต แนวค ด แบบปฏ ฐ านนยม (Postpositivism) แนวคดนมองวาสงตางๆ บนโลกนนมสาเหตและทมาของการเกด สามารถอธบายไดดวยกฎเกณฑตางๆ ซงมอยในธรรมชาตเอง เพราะฉะนนหนาทของนกวจย คอ ไปเกบขอมลในสงทตองการศกษา แลวน ามาวเคราะหเพออธบายสาเหตของการเกด ซงแนวคดแบบปฏฐานนยมนเปนแนวคดของ “การวจยเช งปร มาณ ” การวจยเชงปรมาณนนใชวธการแสวงหาความร หรอความจรง โดย “การใช เหต ผลแบบนรนย (Deductive Reasoning)”

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[49]

แผนภมท 2 การใชเหตผลแบบนรนย (Deductive reasoning) ลกษณะของการใชเหตผลแบบนรนย คอ การทผวจยมแนวคดทก าหนดไวอย

กอนแลว ซงอาจจะมาจากทฤษฎหรองานวจยเกาๆ แลวน าแนวคดนนมาสรางสมมตฐาน และเมอสรางสมมตฐานแลวนกวจยกจะรวามตวแปรใดบาง หลงจากนนกท าการจดเกบขอมลเพอน ามาวเคราะหแลวดวาผลการวเคราะหทไ ดนนขดแยงหรอเปนไปในทางเดยวกนกบแนวคดทตงไวในตอนแรกหรอไมอยางไร

โดยสรป กระบวนทศนของการวจยภายใตแนวคดแบบปฏฐานนยม (Postpositivism) เปนแนวทางการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) เปนการวจยทมงหาขอเทจจรงและขอสรปเชงปรมาณ เนนการใ ชขอมลทเปนตวเลขเปนหลกฐานยนยนความถกตองของขอคนพบ และขอสรปตางๆ มการใ ชเครองมอทมความเปนปรนยในการเกบรวบรวมขอมล มโครงสรางการก าหนดไวทแนนอนตามขนตอน จะมการสมตวอยางทองอยกบทฤษฎความนาจะเปนจะใช เชน แบบสอบถาม แบบทดสอบ การสงเกต การสมภาษณ การทดลอง เปนเครองมอทเปนมาตรฐานทผแสวงหาความรสรางขนเอง มลกษณะขอมลเปนตวเลข กะทดรด มความเปนปรนย และแยกเปนสวน ซงจะมการทดสอบตามกฎตางๆ ของทฤษฎ โดยใชการทดสอบสมมตฐานเปนตวก าหนด เปนตน

2. กระบวนทศนข องการวจยภายใต แนวค ดแบบปรากฏการณนยม (Phenomenology) แนวคดน เ กดจากการตอตานวาการวจยทอาศยวธการทางวทยาศาสตรเพยงอยางเดยวนนไมเหมาะสมทจะน ามาอธบายในงานวจยเชง

ทฤษฎ

สมมตฐาน

สงเกต

ยนยน

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[50]

สงคมศาสตรในบางเรอง เพราะแนวคดนมองวาการศกษาพฤตกรรมของมนษยทเปนการศกษาความร ความคด ความรสก อารมณ มความซบซอนเกนกวาทจะอธบายออกมาเปนตวเลขในเชงวทยาศาสตร หรออกนยหนง แนวคดนมองวาสงทงหลายทมอยบนโลกนจะมความหมายกตอเมอมนษยมองมนแลวใหความหมายมน เพราะฉะนน ความร หรอความจรงจะขนอยกบวามนษยมองในเรองนนๆ อยางไร ซงแนวคดแบบปรากฏการณนยมนเปนแนวคดของ “การวจยเช งค ณภาพ” ซงแนวคดของการวจยเชงคณภาพนนใชวธการแสวงหาความรหรอความจรง โดย “การ ใช เ หต ผ ลแบบอปนย (Inductive reasoning)

แผนภมท 3 การใชเหตผลแบบอปนย (Inductive reasoning) ลกษณะของการใชเหตผลแบบอปนย คอ เรมจากการทผวจยเกบรวบรวม

ขอมลโดยอาจจะใชวธสงเกต หรอสมภาษณ แลวน าขอมลทไดเกบรวบรวมมานนมาสรปเปนทฤษฎ (ทฤษฎ : Theory ณ ทน หมายถง ทฤษฎประเภท Grounded theory คอ ทฤษฎทอยในระดบวรรณะทต าทสด หากแต Grounded theory ทผานการสงสมความรหรอผลการวจยมาอยางยาวนานกอาจกลายมาเปน Grand Theory (ทฤษฎในวรรณะทสงทสด) ไดเชนกน)

สรป กระบวนทศนของการวจยภายใตแนวคดแบบปรากฏการณนยม (Phenomenology) เปนแนวทางการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) ซงนกวจยจะตองลงไปศกษา อาจโดยการสงเกต การสมภาษณ และศกษาเอกสารเปน

สงเกต

ทฤษฎ

สมมตฐาน

แบบแผน

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[51]

เครองมอหลกในการเกบรวบรวมขอมล อาจจะไมมกรอบแนวคดเชงทฤษฎเปนกรอบในการศกษา สวนการวเคราะหขอมลจะใชการวเคราะหเชงเหตผลไมไ ดมง เ กบเปนตวเลขมาท าการวเคราะห โดยการใ ชภาษาสอสาร การตความ การสง เคราะหความหมาย มความยดหยนตามธรรมชาต มลกษณะทเฉพาะเจาะจงและขนาดเลก

ขอแตกตางระหวางการวจยเชงเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ การวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพมทมาแตกตางกน กลาวคอ การ

วจยเชงคณภาพมพนฐานปรชญาแบบธรรมชาตนยม (Naturalism) ซงบางครงเรยกวา แนวคดแบบปรากฏการณนยม (Phenomenalism) ในขณะทการวจยเชงปรมาณมพนฐานแบบปรชญาแบบปฏฐานนยม (Positivism) ส าหรบการคนหาความจรงดวยวธวจยเชงคณภาพ จะเนนปรากฏการณทเกดขนตามสภาพการณทเปนธรรมชาต กระบวนการวจยดวยวธการเชงคณภาพจะเรมตนดวยขอมล สภาพการณหรอปรากฏการณทเกดขนเองตามธรรมชาต ขอมลเหลานจะถกน ามาศกษาวเคราะหดวยวธการอปมาน แลวสรปตความผลการวเคราะหตงเปนองคความ ร เปนกฎหรอทฤษฎ แลวอาศยวธการพรรณนาเปนส าคญ สวนการคนหาความจรงดวยวธการวจยเชงปรมาณ ตองอาศยกระบวนการหรอวธการทางวทยาศาสตรทอยบนรากฐานของขอมลเชงประจกษ และขนตอนทมระเบยบแบบแผน โดยจะเรมตนดวยกฎหรอทฤษฎกอน จากนนขอมลเชงประจกษจะถกรวบรวมและน ามาศกษาวเคราะหดวยวธการอนมาน และสรปเปนขอคนพบ (ยทธ ไกยวรรณ, 2545) ซงความแตกตางในคณลกษณะของการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ แผนภม ท 4 (มนส สวรรณ, 2544)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[52]

แผนภมท 4 การวเคราะหผลเพอสรางขอสรปดวยวธการนรนยและอปนย ทมา: ประกอบเกยรต อมศร (2556: 202)

ทฤษฎ

สมมตฐาน

เกบขอมล

สกดเหตผลจากปรากฏการณ สรางขอสรปเปนหลกการ

สรปผลยนยนตรรกะ

นรนย (Deduction)

เกบขอมลหลายๆ กรณศกษา

วเคราะหประมวลผล

ใครครวญประมวลเหตผลตางๆ จาก

กรณศกษา

สรางสมมตฐาน

สรปสรางทฤษฎ

อปนย (Induction)

ปญหาการวจย ปฏฐานนยม (Positivism)

ปรากฏการณนยม

(Phenomenology)

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[53]

จากแผนภมท 4 การวจยเชงคณภาพ มรากฐานมาจากปรชญาแนวคดแบบธรรมชาตนยม (Naturalism) มงท าความเขาใจในปรากฏการณทเกดขนอยาง ลกซง เปนการวจยทเนนการพรรณนา/อธบาย (Descriptive approach) ใหความส าคญกบกระบวนการไดมาซงความจรงโดยมองแบบองครวม (Wholistic view) ใ ชวธการวเคราะหเชงอปมาน มงแสวงหาความรเพอสรางเปนกฎ/ทฤษฎ สนสดการศกษาวจยดวยทฤษฎ สวนใหญเปนการวจยในสาขาวชาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร สวนการวจ ย เ ช ง ป รม าณม ร า กฐ าน ม าจ า กป รช ญ าแนว คดแบ บป ฏ ฐ านน ย ม (Phenomenalism) มงเนนความจรงทคนทวไปจะยอมรบ (Common reality) เปนการวจยทมงเนนการวเคราะหและทดลอง ซงจ าเปนตองอาศยวธการทางสถต ใ หความส าคญกบผลทจะไดรบมากกวากระบวนการด าเนนการ มขนตอนและระเบยบแบบแผนทคอนขางแนนอน ใชวธการวเคราะหเชงอนมาน ดวยการทดสอบค าตอบทคาดคดไวลวงหนา เรมตนการศกษาวจยดวยทฤษฎ สวนใหญเปนการวจยในสาขาวทยาศาสตร

เอกสารและสงอางอง

กนกทพย พฒนาพวพนธ. 2529. การวเค ราะหเช งปรมาณเพอการวจยการศกษา.

เชยงใหม: ภาควชาวดผลประเมนผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

เกรยงศกด ไพรวรรณ. 2556. เอกสารการบรรยายรายวช าระเบยบวธวจยข นสงส าหร บนกศ กษาร ฐประศ าสนศ าสต ร ด ษ ฎ บณฑ ต . มหาสารคาม : มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

นนทวน สชาโต. 2537. “การวจยสอสารมวลชน” หนวยท 1 ในเอกสารการสอนชดวชา สถต และการวจยสอสารมวลช น . นนทบร : มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช.

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[54]

บรรดล สขปต. 2552. ค วามเข าใจเบองต นเกยวกบการวจย . นครปฐม: หนวยวจยเครอขายการพฒนาคร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม .

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. 2551. ระเบยบวธ การวจยทางสงคมศาสตร . พมพครงท 10. กรงเทพฯ: จามจรโปรดกท.

ประกอบเกยรต อมศร. 2553. เอกสารประกอบการสอนการวจยวารสารศาสตร . ปทมธาน: มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ.

ประกอบเกยรต อมศร. 2556. “ปรชญาพนฐานการสรางองคความรดวยการวจยทางนเทศศาสตร.” วารสารวไลยอลงกรณปร ทศ น 3 (1).

ผองพรรณ ตรยมงคลกล และสภาพ ฉตราภรณ. 2555. การ ออกแบบการ วจย . กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

พมพพรรณ เทพสเมธานนท. 2555. ปร ชญาการศกษาเบองตน (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

มนส สวรรณ. 2544. ระเบยบวธ ว จยทางสงคมศาสตร และมนษยศาสตร . กรงเทพฯ: โอ.เอส. พรนตง เฮาส.

ยทธ ไกยวรรณ. 2545. พนฐานการวจย (ฉบบปร บปร งใหม). พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

รตนะ บวสนธ. 2551. ปร ชญาวจย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ลวน สายยศ และ องคณา สายยศ. 2540. สถต ว ทยาทางการวจย . กรงเทพฯ: สวร

ยาสน. ศรชย กาญจนวาส และคณะ. 2551. การ เลอกใช สถต ทเหมาะสมส าหรบการวจย.

กรงเทพฯ: ภาควชาวจยการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรชย กาญจนวาส. 2556. การวจย: วธ แสวงหาค วามร /ค วามจร งข องมนษย.

กรงเทพฯ: ภาควชาวจยการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สชาต ประสทธรฐสนธ. 2550. ระเบยบวธ การวจยทางสงคมศาสตร . กรงเทพฯ: หาง

หนสวนจ ากด สามลดา.

วารสารรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

ปท 3 เลมท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557)

[55]

อารมณ สนานภ. 2545. ค วามร พ นฐานเกยวกบงานวจย. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน. Ary, D., Jacob, L.C. and Razavich, A. 1990. Introduction to Research in

Education. 4th ed. Frot Worth: Holt, Rinehart and Winston. Best, J.W. and Kahn, J.V. 1993. Research in Education. 7th ed. Boston:

Allyn and Bacon. Best, J.W. and Kahn, J.V. 2006. Research in education. Boston: Allyn

and Bacon. Borg, W.R. and Gall, M.D. 1989. Education Research: An Introduction.

5th ed. New York: Longman. Kerlinger, F.N. 1975. Foundations of Behavioral Research. 2nd ed. N.Y.:

Holt, Rinehart and Winston. Kuhn, Thomas. 1970. The Structure of Scientific Revolutions. Chicago:

University of Chicago. Selltiz, Claire. 1976. Research Methods in Social Relations . New York:

Halt, Rinehart And Winston. Van Dalen, Deobold B. 1979. Understanding Educational Research.

New York: McGraw Hill.