police gazette 1-15

44
1 The Police Gazette Un-official Newsletter for SAP-Veterans Vol 1 No 15De siekoerant Nie-amptelike Nuusbrief vir SAP-Veterane This newsletter, although originating from the Republic of South Africa is not in any way an official mouthpiece of the former South African Police Force. This newsletter is the voice of police veterans, their dependents and their family and friends. PLEASE NOTE that the opinions expressed in this newsletter are not necessary the opinion of the EDITOR. Names of the persons submitting articles, photographs or letters are shown. Lees gerus wat u wil lees en ignoreer dit waarin u nie belangstel nie! Versprei asb na hartelus! Please spread as you desire! Redakteur - Hennie Heymans – Editor Posbus/PO Box 11704, Queenswood, 0121. [email protected] Argivaris: Marius Avenant: Archivist Stellenbosch [email protected] 1. WELKOM / WELCOME Baie welkom by ons 15 de uitgawe. ’n Paar van ons, ou en nuwe, vriende het by ons geledere aangesluit. Baie welkom! Ons hoop u gaan u die tydjie lekker saam met ons verwyl. “Al die veld is vrolik!” Hier is my dikkoppe wat tussen die straat en die diepwatersloot op Meintjeskop broei – dis die eerste maal dat ek dikkoppe hier in die stad sien. Soos u kan sien kry die wyfie warm! 2. OORDENKING / MEDITATION – J Wepener: Riebeekstad Someone has said if Christians really understood the full extent of the power we have available through prayer, we might be speechless! Did you know that during World War II there was an adviser to Churchill who organized a group of people who dropped what they were doing every day at a prescribed hour for one minute to collectively pray for the safety of England, its people and peace? There is now a group of people organizing the same thing here in South Africa. If you would like to participate: Every evening at 21h00 stop whatever you are doing and spend one minute praying for the safety of South Africa, our SA Police Service and our Security Forces, our citizens and for a return to a Godly nation. If you know anyone else who would like to participate, please pass this on. Our prayers are the most powerful asset we have.

Upload: hennie-heymans

Post on 21-Mar-2016

276 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Police Gazette Volume 1 Issue 15

TRANSCRIPT

Page 1: Police Gazette 1-15

1

The Police Gazette

Un-official Newsletter for SAP-Veterans Vol 1 No 15De siekoerant

Nie-amptelike

Nuusbrief vir SAP-Veterane

This newsletter, although originating from the Republic of South Africa is not in any way an official

mouthpiece of the former South African Police Force. This newsletter is the voice of police veterans,

their dependents and their family and friends. PLEASE NOTE that the opinions expressed in this

newsletter are not necessary the opinion of the EDITOR. Names of the persons submitting articles,

photographs or letters are shown.

Lees gerus wat u wil lees en ignoreer dit waarin u nie belangstel nie!

Versprei asb na hartelus! Please spread as you desire!

Redakteur - Hennie Heymans – Editor

Posbus/PO Box 11704, Queenswood, 0121.

[email protected]

Argivaris: Marius Avenant: Archivist

Stellenbosch

[email protected]

1. WELKOM / WELCOME

Baie welkom by ons 15de

uitgawe. ’n Paar van ons, ou

en nuwe, vriende het by ons geledere aangesluit. Baie

welkom! Ons hoop u gaan u die tydjie lekker saam

met ons verwyl. “Al die veld is vrolik!” Hier is my

dikkoppe wat tussen die straat en die diepwatersloot

op Meintjeskop broei – dis die eerste maal dat ek

dikkoppe hier in die stad sien. Soos u kan sien kry die

wyfie warm!

2. OORDENKING / MEDITATION – J Wepener: Riebeekstad Someone has said if Christians really understood the full extent of the power we have available

through prayer, we might be speechless! Did you know that during World War II there was an

adviser to Churchill who organized a group of people who dropped what they were doing every

day at a prescribed hour for one minute to collectively pray for the safety of England, its people

and peace? There is now a group of people organizing the same thing here in South Africa. If

you would like to participate:

• Every evening at 21h00 stop whatever you are doing and spend one minute praying for

the safety of South Africa, our SA Police Service and our Security Forces, our citizens

and for a return to a Godly nation.

If you know anyone else who would like to participate, please pass this on. Our prayers are the

most powerful asset we have.

Page 2: Police Gazette 1-15

2

3. LIEF EN LEED / LOVE, HAPPINESS & SORROWS

3.1 AFSTERWE/ DEATHS Geen berigte ontvang nie!

3.2 Amptelike Siekboek / Official Sick Book – Nie-amptelik en informeel weet ons van

’n paar vriende en kollegas of hul gades wat ongesteld is. Beterskap

word u toegebid.

• Brig (afgetr) André van Ellinckhuyzen te Vryheid ly aan

bloeding in die keel. Hy was by die spesialis vir sy gebruiklike

drie maande ondersoek en dit gaan goed, vertel hy! Andre was

ook verbonde aan die KZP. Hy stel baie belang in die

geskiedenis – Sy Vader was ’n geskiedenis-onderwyser.

• Johan Ferreira is op en wakker! Hy het vir my sy “port” in sy

skouer gewys. [Ek het een in die kop nodig om my geheue te

verfris.]

3.3 Verjaarsdagwense / Birthday Hierdie week het Robert Brand in die VSA verjaar. Baie geluk ou

Maat!

4. SAP 55 VERMISTE PERSONE EN GENEALOGIE / MISSING PERSONS

• Jan van Wyk: Hy is steeds op soek na ou bekendes van die SWE en Alexanderbaai. [Beste

Jan van Wyk - Niemand het nog van hulle laat hoor nie!]

• Hallo Hennie, kan u asb die volgende plaas? Ek soek na Percy "Ore" Hartzenberg.

Vroeër van VP Umtata (1963-67). Was laaste besoek te Bloemfontein. Was glo op 'n

stadium betrokke by Bond van Oud-Polisiemanne. Ook soek ek Riaan Visser, voorheen van

SAP Radio Tegnies Windhoek, (1968). Groetnis, Ron Aylward.

5. POLISIE-PERSOONLIKHEID VAN DIE WEEK:

5. POLICE PERSONALITY OF THE WEEK: No 24832 brigadier PJ Goosen, SOE.

Die afgelope paar weke dink ek baie aan my voormalige afdelingshoof, brig PJ Goosen, 1 veral

nadat ek die boek Die Lang Generaal deur Alan D Elsdon gelees het. Kom ek begin voor: kol

Piet Goosen was die Afdlingsbevelvoerder van die Veiligheidstak in die Oostelike Provinsie toe

die aangehoudene, Steve Biko in polisieaanhouding gesterf het. Wat daar gebeur het weet ek

eerlikwaar nie. Ek is bewus dat daar skakeling was tussen Steve Biko en mnr Donald Woods,

redakteur van die Daily Despatch, was. My lessenaar het onder andere met media

aangeleenthede gewerk.

1 King, 2000: p 170

Page 3: Police Gazette 1-15

3

In my jong dae, omdat ek Engels magtig was, het ek as deeltydse student aan die Universiteit van

Natal ingeskryf. As wabestuurder werk mens skofte wat genoeg geleentheid bied om deeltyds te

studeer.

By die universiteit se “ref” – die eetplek – het ek baie studente ontmoet teen wie ek rugby

gespeel het en het ek baie van die studenteleiers leer ken. Van Anglo American se grootkoppe

was studente aldaar in my tyd, ander studente leiers bekleë vandag topposte en een is oud-pres

Mandela se regsadviseur. So het mens later geweet wie is wie, want etenstye is praatjies – soms

opruiend -aangebied. So het ek onder andere vir Steve Biko en ander studente aan die

Universiteit op ‘n afstand leer ken. Steve Biko2 was ‘n mediese student aan die Universiteit en

hulle koshuis, die Alan Taylor Residence, was naby die Wentworth Polisiestasie, in Taraweg.

Mnr Griffiths Mxenge was te King’s Rest aangehou. Die prominente studente van daardie dae

het of aan NUSAS of aan die nuutgestigde SASO3 behoort en ook was daar diegene wat bande

2 Stephen Bantu Biko (18 December 1946 – 12 September 1977) was a noted anti-apartheid activist in South Africa

in the 1960s and 1970s. A student leader, he later founded the Black Consciousness Movement which would

empower and mobilize much of the urban black population. Since his death in police custody, he has been called a

martyr of the anti-apartheid movement. While living, his writings and activism attempted to empower black people,

and he was famous for his slogan "black is beautiful", which he described as meaning: "man, you are okay as you

are, begin to look upon yourself as a human being". Despite friction between the African National Congress and

Biko throughout the 1970s the ANC has included Biko in the pantheon of struggle heroes, going as far as using his

image for campaign posters in South Africa's first non-racial elections in 1994.

http://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Biko

3 “From an early age Steve Biko showed an interest in anti-Apartheid politics. After being expelled from his first

school, Lovedale, in the Eastern Cape for 'anti-establishment' behavior, he was transferred to a Roman Catholic

boarding school in Natal. From there he enrolled as a student at the University of Natal Medical School (in the

university's Black Section). Whilst at medical school Biko became involved with the National Union of South

African Students (NUSAS). But the union was dominated by white liberals and failed to represent the needs of black

Page 4: Police Gazette 1-15

4

met die verbode ANC gehad het. Die bedrywighede van die

University Christian Movement is ook onder ons aandag

gebring, asook die verskeie vertakkinge van NUSAS – soos

die Wages Commission.

As ‘n jong polisie-offisier het ek die VSA vir etlike weke

besoek en sodra iemand gehoor ek is ‘n polisieman of dat ek

van Suid-Afrika gekom het, is die onderwerp van Biko se

dood te berde gebring. Ek het bevriend geraak met ‘n regter in

die Suide van Amerika en hy wou graag uitreik na ons Suid-

Afrikaners. Toe ek in Washington kom het ek ‘n

hoflikheidsbesoek aan mnr DB Sole, ons ambassasdeur aldaar

gebring. Ek het die besonderhede van die regter – wat vir mnr

Jimmy Carter geken het – aan die Ambassasdeur gegee. Die

regter het deur diplomatieke kanale sy betrokkenheid met

Suid-Afrika voortgesit. Dit was vir my duidelik dat die Biko-saak Suid-Afrika se beeld groot

skade berokken het.

Terug in Suid-Afrika: kol Piet Goosen is van Port Elizabeth na Veiligheidshoofkantoor verplaas

en hy hy ons groepshoof geword. As ek reg onthou het hy brig MJ “Jackson” van Zyl opgevolg.

Eendag het een van ons lede, kapt HS ‘Hennie’ Visser wie te Witsieshoek gestasioneer was toe

kol Goosen te Bethlehem ‘n jong speurder was, ‘n grappie oor Biko gemaak. Die grappie het

glad nie goed by die Kolonel afgegaan nie! Ek kon sien dat die Biko-geval hom geraak het. Ek

het nie vir ‘n oomblik geglo dat die Kolonel ooit by die aanranding betrokke was nie, inteendeel,

as ek reg onthou, was hy met verlof – maar hy het nooit teruggedeins nie en het, as bevelvoerder,

volle verantwoordelikheid aanvaar.

“Dit laat my koud” is die woorde wat adv Jimmy Kruger4 ons minister by geleentheid geuiter

het. Die woorde het oor die hele wereld weeklank gevind! Wie word egter onthou oor Biko se

dood? Natuurlik brig Goosen! Die dood van Biko het ‘n albatros om sy nek geword.

students, so Biko resigned in 1969 and founded the South African Students' Organisation (SASO). SASO was

involved in providing legal aid and medical clinics, as well as helping to develop cottage industries for

disadvantaged black communities” – http://africanhistory.about.com/ od/stevebiko/a/bio-Biko.htm.

4 James Thomas "Jimmy" Kruger (1917 – May 9, 1987) was a South African politician who rose to the position

of Minister of Justice and the Police in the cabinet of Prime Minister John Vorster from 1974 to 1979. He was also

President of the Senate from 1979 until 1980, when it was abolished. Kruger was born in Wales and was adopted by

Afrikaner parents; he was part of the conservative National Party government which championed apartheid. He was

responsible for the banning of Black Consciousness Movement leader Steve Biko; when Biko died while in police

custody, Kruger's response was "It leaves me cold." (A literal translation of the Afrikaans "Dit laat my koud") At

first, Kruger maintained that Biko had died during a hunger strike. This account was challenged by the liberal white

South African journalist Donald Woods, a personal friend of Biko. Kruger later began to recant his earlier

statements, while claiming that Biko had authored pamphlets calling for "blood and body in the streets." Woods

Page 5: Police Gazette 1-15

5

Die Biko-aangeleentheid is nooit deur my, of ons groep, se lessenaar hanteer nie. Ek persoonlik

weet bitter min van Biko se ondervraging. Maar nou kom ons by kol Piet Goosen – ook bekend

as “Napoleon” – omdat hy so dapper is. Vir ons het dit gelyk of hy nie ‘bang’ was vir hoër gesag

nie en kon alles regkry!

Oom Piet is later na Brigadier (assistent-kommissasris) bevorder en ek onthou dat genl Johan

Coetzee in die media oor hierdie bevordering gekritiseer is. Nie te min, brig Goosen het ‘n

onuitwisbare indruk op my gemaak. Hy was in bevel van Groep “A” wat ‘n uiteenlopende

verantwoordelikheidsveld gehad het. Hierby ingesluit was die intelligensie afdeling van die

Veiligheidstak en het kapt Graig Williamson ook direk aan brig Goosen rapporteer. Die koverte

plaas “Daisy” het ook onder brig Goosen geresorteer terwyl Vlakplaas weer onder kol Viktor se

bevel gefunksioneer het.

Brig Piet Goosen kan, myns insiens, as die vader van die Intelligensie Afdeling in die Suid-

Afrikaanse Polisie te Hoofkantoor beskou word – alhoewel ek moet erken dat die destydse BO

van die Veiligheidstak en latere kommmissaris, brig Johann Coetzee oorhoofs in bevel was en

ook baie gedoen het om die Intelligensie Afdeling van die grond af te kry. (Genl Johann Coetzee

se rekord is bewese as spioenmeester.) Maar op hoofkantoorvlak, wat die formailsering van die

Intelligensie-afdeling gespeel het, het die Brigadier baie gedoen om die Intelligensie Afdeling te

formaliseer; veral as daar na die organigramme gekyk word. Hy het ook die RS-program verder

uitgebou en formeel gevestig.

Saam met sy manne het hy die SOE verwerf vir ‘n buitelandse operasie wat deur die destydes

minister Louis le Grange goedgekeur is – ek het gedink: dis tipies van Piet Goosen – hy gaan

saam om, indien daar moeilikheid is dit namens sy span manne te hanteer. Ek onthou hy was ook

in bevel van die “Geheime Fonds” en as sulks was hy ‘n kookwater offisier. Ek kan ook onthou

dat hy eenmaal baie vinnig vir “Ops K” ‘n herwinningsvoertuig gekoop het waarop twee

Casspirs vervoer kon word.

Die Brigadier was ‘n besige man op hoofkantoor en naas brig Jan du Preez (‘n adjunk-

kommissasris – maw ‘n senior brigadier) was brig Goosen die spilman op Kompol x 302. Omdat

sy Afdeling uit verskeie seksies bestaan het, het hy gelas dat al sy offisiere die daaglikse

Sanhedrin bywoon – maar het eers ‘n pre-Sanhedrin vergadering in sy kantoor met sy offisiere

gehou.

Eendag roep brig Goosen my. “Skryf gou ‘n netjiese memorandum vir die kommissasris en die

minister”. Dis etenstyd en ons werk reg deur die etenstyd en die tikster tik vir ‘n vale. Trots gee

ek die memo vir die Brigadier! ‘n Paar minute later ontbied hy my weer, toe het brig Jan du

came under increasing scrutiny for his articles, and finally, following the publication of an article calling on Kruger

to resign, he was banned under direct orders from Kruger. Not long afterwards, Woods and his family fled the

country for a life of exile in England: http://en.wikipedia.org/wiki/Jimmy_Kruger

Page 6: Police Gazette 1-15

6

Preez my memorandum op die blou papier erg vermink! Ek sê toe vir die Brigadier ek gaan nou

vir brig Jan du Preez hieroor spreek. Hy antwoord geskok: “Jy kan dit nie doen nie, hy is ‘n

adjunk!” Ek was so die swernoot in, dat ek op die brandtrap gesit en amper trane gestort het!

Brig Goosen was oop vir nuwe idees – ek het hom bv gevra of ons nie SAP-diensplig kapelane

kan kry om ons te help met die aanslag op die religieuse terrein nie? Hy het dadelik die

hoofkapelaan geskakel en ons kort daarna ‘n kapelaan (ene ds Brits) op die sg kerkelessenaar

gekry. Daar is vaktaal wat ons polisiemanne nie kon verstaan nie en die kapelaan moes ons met

die vertolking van sekere dokumente help. Vra vir u self af waarom het elke tweede dorp bv ‘n

“Beyers Naude”-laan het? Dr CF Beyers Naude was ‘n prediker van die NG Kerk en lid van die

Afrikaner Broederbond wat ontnugter geraak het en die Christelike Instituut gestig het. Hy het

later as ingeperkte saam met sekere mense gewerk het om die destydse regering tot ‘n val te

bring.

Ook het ek eenmaal voorgestel dat gevonde eiendom en ander bewysstukke eerder aan die staat

verbeurd verklaar moet word ipv dat die polisie dit op ‘n openbare veiling verkoop. Motors is

een van die items wat eerder na die speurders en die veiligheidstak kon gaan ipv om dit in die

openbaar te verkoop. Die motors was uniek en nie maklik herkenbaar as polisievoertuie nie –

onthou die veiligheidstak het maar gewone polisiemotors gery wat uit die staatstender kontrakte

aan die polisie voorsien is. Die idee wat Willie Botha (IJ) my gegee het, het hy deurgevoer!

Later het hy vir ons motors uit die geheime fonds gekoop.

Vandag – en deur my loopbaan – maak nie saak hoe besig ek is nie, ek help dadelik en hervat

waarmee ek besig was. Dit het ek by brig Goosen geleer – help dadelik en gaan dan weer aan

met jou werk.

Brig Goosen en ek was “maplotters” en my bul het sy koei gedek, daarom is ons “aangetroude”

familie! Ek en majoor (afgetree) Koos Kotze van die SAP Kollege Hospitaal was vir 20 jaar

bure. Eendag drink ek en oom Koos ‘n dop en ek sien die “Oubaas” wil nie meer lewe nie! Ek sê

toe vir Oom Koos: “Oom Koos, Maandag rapporteer u 10h00 by Veiligheidshoofkantoor! Ek het

‘n taak wat u kan doen!”

Maandag is ek vasgeval in die draaikolk van ons daaglikse veiligheidstake! Oom Piet van Tonder

bel my van ons ingangportaal by Veiligheidshoofkantoor en sê: “Majoor Kotze is hier om u te

sien!”

“Majoor Kotze, wie is hy?” vra ek ingedagte, nie vir ‘n oomblik dink ek aan Oom Koos nie.

“Maj Kotze sê u ken hom, u is sy buurman,” verklaar Oom Piet.

“Goed ek is nou daar!”

Vinnig hardloop ek van die vyfde vloer op na brig Goosen op die sesde vloer – sy deur staan

altyd oop! Vinnig verel ek vir die Brigadier wat my plan met Oom Koos is. Hy het net die foon

Page 7: Police Gazette 1-15

7

geneem en Veiligheidstak, Pretoria, geskakel en vir die BO laat weet dat hy Oom Koos stuur en

dat Oom Koos by ‘n sekere operasie betrek moet word. Die pos het nie werk behels waarvoor

jong manne in die wieggelê is nie. En so word Oom Koos ‘n “special” by die Veiligheidstak. Hy

verwerf sy Springbokleure as bestuurder van die toutrekspan en toe is dit my voorreg om ‘n

kommissaris-minister memo op te stel waarin ons vra dat Oom Koos bevorder moet word na die

rang van (ere) luitenant-kolonel. Dit word deur brig Goosen aanbeveel en gou is Oom Koos ook

‘n “kolonel”. Deur brig Goosen het Oom Koos etlike jare nuttige werk as tydelike lid gelewer.

Insgelyks het brig Goosen verwag dat ons moes spring! Eendag bel hy my en stel my aan ‘n

pragtige jong dame voor met die opdrag: “Dis nou 1100 en genl Johan Coetzee sê sy moet

vandag ‘n ingeswore lid wees met magnommer en al!” Wel ons spring daar weg, gelukkig was

ek ‘n SB en ek weet toe ‘n bietjie van magsadministrasie en gou het ek ‘n span manne aan die

werk, die een neem haar vingerafdrukke, die een doen dit en die ander dat! Een ou hardloop

finasies toe en kry ‘n magnommer, die een ou kry haar aanstellingsertifikaat reg en so teen 1500

het ons een vroue-konstabel met magnommer, SAKB-keuring en dies meer agter die rug. Nog ‘n

keer moes ek ‘n dame aanstel binne ‘n paar uur. Dis hoe die Mag was en ‘n Sersant van die

Veiligheidstak kon op sy “say so” bv ‘n kriminelekeuring vinnig afhandel – veral indien die

Brigadier se naam genoem word.

Later het die Brigadier my verplaas na ‘n koverte afdeling van die Mag en hy het alles in sy

vermoë gedoen om ons met logistiek te ondersteun. Maar dis hoe hy was! Hy sou sorg dat jy pen

en ink het, maar dan moes jy skryf!! Tydens een operasie het ek vereis dat hy by die finale en

suksesvolle afhandeling teenwoordig is – ek het toe ‘n foto (onder) van die Brigadier op die

toneel saam met ons

ander afgeneem – ek

plaas vandag graag

die foto hier.

Die laaste keer wat

ek brigadier Goosen

gesien het was toe

brig Johan van der

Merwe, wat pas van

SWA teruggekeer het, sy kantoor ingeneem het.

Ek haal vir Elsdon aan op p 132 waar hy skryf: “Maj Harold Snyman was geskok oor wat hy in

kamer 619 aangetref het. [Biko.] Hy het geen keuse gehad nie: hy moes Goosen ontbied. Goosen

was ‘n regverdige man, gerespekteur deur sy kollegas.” Sy boek is fiksie gebaseer op feite.

Ons was in ‘n oorlog gewikkel en Piet Goosen het sy kant gebring. Myns insiens is hy net so

held soos enige ander nasie s’n! Brig Piet Goosen het alles veil gehad vir die Land en die Polisie,

en het homself en sy belange laaste op sy prioriteitslys geplaas!

Page 8: Police Gazette 1-15

8

Hoe sou u die stryd gevoer het?

• ‘n Groot Gees en ons salueer sy nagedagtenis. Saluut!

6.0. PERSOONLIKHEDE / BIOGRAFIESE WOORDEBOEK

6.1. Ons soek inligting oor ’n boksheld met die naam van Lotter. Hy was ’n polisieman en het aan die

1936 Statebondspele deelgeneem. Hy het op die skip ss Mauritania waarmee die SAP Brigade noorde toe

is, ’n vertoongeveg gegee. Hy is ’n vriend van Oom Fred Geldenhuis. Hanlie van Staden, Nigel, soek

meer besonderhede oor hierdie polisie-sportman.

6.2. “Lotter – Bokser” - Lappe Laubscher

Hennie, As `n ‘sivvie’ (en buitestander) geniet ek julle Polisiekoerant geweldig. Sal jou eendag

die storie vertel oor die samewerking tussen die SAP en die pers gedurende my jare by die pers.

Waaroor ek egter skryf is die navraag oor `n polisieman met die naam Lotter (Sien Vol 1/14 bl 6)

wat in "1936" Suid-Afrika by die Statebondspele verteenwoordig het. Wel, daar was nie `n

Statebondspele in 1936 nie, wel in 1938 in Sydney. By die Spele was die polisieman-bokser, die

bekende Claude Sterley. In 1934 het die ewe bekende (of is dit nou berugte) polisieman Robey

Leibrandt Suid-Afrika by die Statebondspele verteenwoordig.

Ek kan egter geen spoor van `n bokser met die naam Lotter (ek aanvaar dit was sy van) wat Suid-

Afrika verteenwoordig het by `n Statebondspele nie.

Oor baie jare het die polisie egter `n besondere tradisie van puik sportmanne opgebou. Dit het

begin by Ken McArthur wat by die Olimpiese Spele van 1912 die Goue Medalje in die marathon

gewen het. Later jare was daar `n lang ry van polisie Springbok rugbyspelers (die bekendste

dalk Hansie Brewis of Lucas Strahan of Mof Myburgh of Piet Uys?). Dan was daar die gimnas

Willie Welgemoed en die atleet Gert Potgieter en vele ander.

• Groete, Lappe Laubscher, Silver Lakes, Pretoria

6.3. Henry Lotter SAP-Bokser: Hennie Heymans

Ons weet daar is ten minste drie “Lotters” in die SAP Brigade was, wat krygsgevangene5 geneem

is:

1. Nr 14372(B) konst AS Lotter, onder-korp; nr SAP196893, wat van nr 14 distrik, Port

Elizabeth;

2. Nr 17721(B) konst H Lotter; korp SAP196274 van nr 1, Kaapstad-distrik, en

5 King, 2000: 288

Page 9: Police Gazette 1-15

9

3. Nr 18702(B) Konst F Lotter, ‘n o/korp nr SAP196711 van nr 16 distrik, Queenstown.

Aldrie behoort klein, kort of ligte manne te wees want hulle was almal beredemanne.

Die resultate van die 1936 SAP Bokskampioenskappe in die Nongqai meld geen Lotter nie!

Indien mense sou belangstel sal ek later die berig ten volle aanhaal – dit is baie interessante

leesstof, beide Leibbrandt’s en Oom Claude Sterley se gevegte word beskryf. Dit was in die dae

voor die TV en die manne op die buiteposte moes goed ingelig word deur die Nongqai. Pragtige

sketse deur Winder.

• Ten slotte met dank aan luit-genl JG le Roux Stemmet wat vir my die boek geskenk het,

sien ek dat gedurende 1936 en 1938 is ene Henry Lotter ‘n SA Polisie en SA

weltergewig kampioen. [a/off F van Tonder, SA Polisiesportgedenkalbum, (1988): p 30].

7. AANGELEENTHERDE WAT ONS DIREK RAAK:

7. POLICE VETERANS’ VESTED INTERESTS: INVOLVEMENT

7.1 Die SAP Liefdadigheidstrust – kyk aanstaande week.

7.1.2 Veiling van Boeke ten bate van die SAP Liefdadigheidstrust

Ons veil vier boeke op wat deur die outeurs geteken is.

Die eerste paar: They Conquer from Above ,

• Majoor Piet van Zyl het nou ‘n bod ingestuur vir R500-00. U bod is aanvaar.

• Hennie Heymans het ’n bod van R260 op die 2de

boek.

Die tweede paar: Trou tot die Dood toe ,

• Majoor Piet van Zyl het nou ‘n bod ingestuur vir R500-00! U bod is aanvaar.

• Dana Kruger het ’n bod van R250 op die 2de

boek!

7.2 Ons belange: Staatsdienspensioene: luit-genl JG le Roux Stemmet Hennie, Ons (pensioen) verhoging het niks met hulle (staatsdiens) verhoging te doen nie. Ons

pensioenfonds betaal verhogings na die aktuaris bepaal het hoeveel fondse beskikbaar is. Ons

verhoging kom uit bydraes deur die werkgewer (16% vir ons en 14% vir staatsdienswet en 7-en-

‘n-half persent elke maand deur werkendes op hulle pensioendraende vergoeding). Verder op

beleggings deur die openbare beleggingskommissaris. Aansienlike bedrae word op die

aandelebeurs belê en ook in staatseffekte. Ons het reeds op 1 April 2010 ‘n verhoging gekry en

op 1 April 2011 kan ons weer ‘n verhoging verwag. Groete, Le Roux.

• Baie dankie, ek hoop hierdie antwoord sal ons lede se vrae rondom ons pensioene te

vrede stel.

Page 10: Police Gazette 1-15

10

7.3 INTERNATIONAL POLICE ASSOCIATION JACARANDA REGION:

PRESENTS THEIR ANNAUL BANQUET – DEN ALBERTS

The International Police Association, Jacaranda Region requests the pleasure

of your company.

KINDLY SUPPORT US IN THIS ENDEAVOUR.

Date: Saturday 2010-10-30

Venue: SAPS Academy: Tshwane

Time: 18:00 for 18:30

Costs: R 250.00 per person/R 2500 per table (seats 10)

Dress Code: Formal

Cost Includes: 3 Course Meal. SAPS Tshwane Band will provide dance music for the evening

For more information/bookings kindly contact:

• Johan van der Merwe at 082 469 2400

• Denn Alberts at 082 807909

• Peter Fryer at 082 774 9960

Limited places available.

• Den, the old members don’t where the venue is. Is the old SAP College now known as the

SAPS Tshwane Academy?

7.4. Vraag: Medaljes nie ontvang of toegeken, wat nou? [Naam weerhou.] Hennie, hierdie is nie vir die koerantjie bedoel nie. Ek glo jy sal my dalk kan help om 'n antwoord te kry.

Ek was 'n destyds 'n Instrukteur in die Opleidingsbasis net buite Rundu waar Spesiale Konstabels opgelei

is. As ek reg onthou was dit vanaf Okt/Nov 1979 tot in Januarie 1980. Ek het nooit 'n medalje vir

grensdiens gekry nie en is nie baie lank daarna nie uit die Mag. Majoor Gerrie van Rooyen van PE was

ons Bevelvoerder. Ek weet nie wat die vereistes vir die medalje destyds was nie en wonder nog al die jare

of ek een moes kry. Kan jy my dalk help om dit vas te stel?

• Indien ek reg onthou was die vereiste eers ses maande grensdiens, maar later is die vereistes in

orrenstemming met die SAW se Pro Patria-medalje gebring. Ek dink dit is 90 dae in die

operasionel gebied of jy moes in ‘n kontak met die vyand gewees het. Wie kan help?

• Wat moet oudelede doen wat nog nie hul medaljes ontvang het nie? Ons al voorheen sulke vrae

gekry wat onbeantwoord gelaat is.

7.5 POLMED: MAJOR MARK BOYLE In previous newsletters you mention different people involved with Polmed matters. It has

reminded me of how the contractual rights of “continuation members” were summarily taken

away when they were forced to start paying monthly premiums to Polmed and the benefits

reduced year by year since then. Besides General Mostert (ret.) I am not aware of anybody who

has taken up this matter on our behalf, but the status quo has not changed. What I cannot

Page 11: Police Gazette 1-15

11

understand is how this was ever allowed by senior management at the time to happen. The

Prisons Department and National Intelligence were in the same position and my information is

that their “continuation members” had their benefits reinstated just after it happened. Apparently

the National Intelligence Department Minister at the time, Ms Lindiwe Sisulu, was involved with

the reinstatement of their member’s benefits. I do not know how it was managed by the Prisons

Department. It would be interesting to establish the correct facts surrounding this

unconstitutional change. Maybe one of your readers could satisfactorily explain the situation for

the benefit for all concerned.

• Who would like to comment, please?

8. POLISIE-GESKIEDENIS / 8. POLICE HISTORY

8.1. “Khaki Justice” in Switzerland - Const Lennox van Onselen. During the Second World War, No 17678 (F) Const Lennox St E van Onselen, Private No

SAP195540 in the SAP Brigade,6 author of A Rhapsody in Blue,

7 was a member of the Police

Brigade and an escaped Allied former POW who made it to Switzerland.

His father fought with General Smuts during the Anglo-Boer War. Before going on Active

Service he was a bodyguard detailed to guard General JC Smuts, the Prime Minister of the Union

of South Africa. He tells the following delightful yarn about British Military Justice:

My last night on duty at Groote Schuur, just after dinner, General Smuts came out onto the stoep

and peered into the darkness. I was leaning up against a tree and walked up the steps to him.

"You're leaving for the Army so I will not be seeing you around here anymore," he said.

He took my hand and shook it and wished me the best of luck. As I turned to go, he said that if

anything happened to me in the Army over which I had no control, I was to let him hear about it.

As I thanked him he said, "Nothing trivial now, remember!" I had no occasion to remember this

until one morning almost four years later in Bauma in Switzerland.

We had been inspected on the usual morning parade and were told to stand at ease. The British

sergeant major came around handing out the mail. I received two letters and stood with them in

my hand. We were called to attention and as we were being marched away by the sergeant, I put

the letters into the side pocket of my coat. As I did this, the sergeant-major shouted for us to halt.

He came up to me and took my name, telling me that I was on report for marching with my hand

in my coat pocket.

The next morning, together with four other British soldiers, I stood before the orderly room.

When my turn came, I was marched up to the desk of the British officer in charge, halted and

told to salute. I did so and the sergeant major whipped off my cap. He read out the charge and the

6 King, 2000: 296.

7 Howard Timmins, Cape Town, 1960.

Page 12: Police Gazette 1-15

12

officer wrote something on a piece of paper and announced that I was fined 15 francs. The

sergeant-major shouted "About turn" and I was marched out.

I stood outside helpless, with an all-consuming hatred burning in my chest. Then I remembered

General Smuts. I went to the barracks and wrote a letter to the General.

In it I said that up till this moment I had no occasion to avail myself of his offer but under the

circumstances I took exception to a travesty of a trial where one was not allowed to plead nor

give an explanation. I made a great point of the fact that it was a fundamental principle of law

that a man was considered innocent until he was proved guilty. I explained the circumstances

leading to my default and men8tioned the British officer's name and concluded by asking General

Smuts to please take the matter up with Mr. Winston Churchill when next he saw him. I stressed

the fact that I was not greatly perturbed at the loss of a week's pay but that other South African

soldiers were bound to suffer from this lack of democracy. I took the letter and put it into the box

unsealed, as we were required to do, until our letters were censored.

Ten minutes later, a breathless sergeant-major ran into the barracks and ordered me to appear

before the officer instanter.

Again, I was marched into the orderly room and up to the captain's desk. He said, "My God! You

can't write letters to the Commander-in-Chief of the South African Forces!"

"Why not, Sir!" I replied innocently. "He is a friend of mine!"

"Will you tear up this letter if I find you not guilty?" the officer asked.

"Most decidedly, Sir!" I answered.

“You’re found not guilty" he shouted, "Dismiss." I hesitated. "Well! What the hell are you

waiting for," he yelled.

"Please, Sir! May I have the air mail stamps from the envelope?" I asked.

The officer threw up his hands to heaven, then lowered his head onto the desk where he thumped

it with his clenched fists.

I took the stamps and walked out of an atmosphere charged with dynamite.

(Van Onselen, 1960: pp 123 – 124)

• Fighting under Gen Smuts in the same commando during the Anglo-Boer War with

burger Van Onselen was burger Meider Leibbrandt. Van Onselen became a policeman

and Leibbrandt a soldier, a Sgt-Maj at Potchefstroom. Both their sons joined the SA

Police. (Robey was first in the Army then in the SAP and finaly in the SAR Police, one of

8 Page 123

Page 13: Police Gazette 1-15

13

our first para’s! Trained by the German Luftwaffe.) Strange during the Second World

War their sons fought on opposing sides. Leibbrandt returned to South Africa from

Germany in the Kyloe – yacht of the Abwehr – with mission to kill Prime Minister

Smuts. Lt-Gen HV Verster told me an interesting story: The Leibbrandt’s once lived next

to the Verster’s in Potchefstroom. Once Robey Leibbrandt was sentenced to death, his

father implored Lt-Col Frank Verster, Deputy Commissioner of Transvaal, who was

present at Wierda Bridge when Leibbrandt was arrested, to save his son’s life. Lt-Col

Verster knew Gen Smuts well and they had a meeting. Gen Smuts said that – not like

Jopie Fourie’s case – he will spare Leibbrandt’s life to prevent Leibbrandt from

becoming a martyr. Robey’s father, Sgt-Maj Leibbrandt was married to a Miss Joyce.

During the war Lord Haw-Haw, Robey Joyce and Leibbrandt were both in Berlin at the

same time. They were distant relations. Lord Haw-Haw, an Irishman, was sentenced to

death by the British for treason, only on a technical point as he travelled from the UK to

Germany on a British passport: thus owing allegiance to the Crown, the prosecution

successfully argued.

8.2 POLISIE GEDENKTEKENS

8.2 POLICE MEMORIALS Sers Gert Visage stuur die volgende foto, wat hy in die ou SAP Kollege in

met die volgende opmerking: “Oom Hennie, voordat ek die foto geneem

het, kry ek hoendervleis uit eerbied en respek vir kollegas wat hul

lewens opgeoffer het, om ‘n verskil te kon maak. SALUUT!”

8.3 ZARP’s AND BERG-EN-DAL: Peter Wood

Die besoek het plaas gevind. Die kranslegging deur vriende van

Oorlogsmuseum 28 Augustus 2010: Huffy Potts (toerleier). Hier onder

verskyn die foto-verslag deur Peter Wood (Boksburg Historiese-

genootskap).

- Foto’s staan oor.

8.4 Kamele in die polisie 8.4.1 Toffie Risk: Verwys ons na die SAP-kamele op die kuberruimte: Dit is dr Henry Abbott

(seun va wyle genl Abbott en lid van ons leserskring) se eie webtuiste. Loer gerus daar in: http://abbott-infotech.co.za/kalahari-witdraai-police-camel-breeding-station.html

8.4.2 Toffie Risk verwys na die volgende berig in die Burger: “Adri se gesnik

onder gebed laaste strooi.” UPINGTON. - Die dag toe die donkie sy plek as Upington se wonderlikste dier verloor het, was

dit net Frikkie, Kuifie en Piet wat halfpad ordentlik was. Adri het onder gebed gesnik, hard

gebrom toe almal moes stilbly en haar in die algemeen sommer sleg gedra. Terwyl mnr. Adriaan

Page 14: Police Gazette 1-15

14

Vlok, Minister van Wet en Orde, stemmig en met hoed in die hand voor Kuifie-hulle se

versteende gelykenis gestaan het, was dit ook Adri die kameel wat heeltyd brom-brom geprobeer

het om langs hom te staan. Die Minister moes 'n beeld van 'n kameel voor die polisiekantoor op

Upington onthul, en Kuifie-hulle het reeds Maandag uit Witdraai, sowat 300 km van hier, vertrek

om by te wees. Op die ou end het alles goed afgeloop. Upington het nou sy kameel, en in die

woorde van mnr. Piet Venter, skakelman van die dorp se stadsraad: ``Nou moet ons donkie maar

tweede kom.'' Die dorp het sowat drie jaar gelede bekendheid verwerf toe hy die eerste plek ter

wêreld geword het wat 'n standbeeld vir die donkie opgerig het - vir dié staatmaker se

baanbrekerswerk hier, sê mnr. Venter. Noord-Kaapland en die Kalahari was nietemin ook die

plek waar die Polisie in 1914 begin het om kamele vir patrolliewerk te gebruik. Later was daar

tot 420 van dié eienaardige diere in gebruik, maar die laastes is in 1951 op 'n veiling by Witdraai

verkoop. Daarom het die Polisie gister, in sy feesjaar, 'n yslike standbeeld van 'n kameel en sy

ruiter voor die polisiekantoor hier onthul. Die beeld is deur brig. Buks van Staden, bekende

beeldhouer van die Polisie, geskep. Kuifie-hulle is deur 'n boer van die omgewing geskenk om

mee te doen aan die feesvieringe. Aan Adri - sy is genoem na mnr. Vlok - het die Polisie swaar

geleer. Gister was sy nog lank nie volleerd nie. Terwyl haar maters stil langs die standbeeld gaan

lê het, het Adri woelig gebly. Maar almal het baie daarvan gehou. Sy het nie eens respek gehad

toe mnr. Vlok en genl. Hennie de Witt, Kommissaris van Polisie, kranse ter gedagtenis aan die

kamele en hul ruiters aan die voet van die standbeeld gelê het nie. Maar mnr. Vlok het dit haar

nie verkwalik nie. Ná die onthulling het hy die kamele behoorlik van nader bekyk en selfs op een

se rug geklim. Dit was nie Adri nie. &cchar1; Verskeie senior offisiere van die Polisie, onder wie

die speurhoof, lt.-genl. Stan Schutte, en die uittredende kwartiermeester, genl.-maj. Frik

Reynecke, het die geselligheid bygewoon. Mnr. Japie van Wyk, Adjunk-minister van Landbou

en LP vir Gordonia, asook eerw. Andrew Julies, Minister van die Begroting in die Raad van

Verteenwoordigers, was ook onder die gaste. Verw: http://152.111.1.87/argief/berigte/

dieburger/1988/04/30/1/3.html

Foto: Hennie Heymans geneem te SAP Upington.

8.5 John Harris – Dr James Myburg &

Mr Pieter Swanepoel (ex-RIS & NIS)

Volg die bebat op PoliticsWeb, kyk:

http://www.politicsweb.co.za/politicsweb

/view/politicsweb/en/page 72308?oid197475&sn

=Marketingweb+detail&pid=90389

8.6. RADIOTOERUSTING IN SAP

VOERTUIE – DIR RON AYLWARD

The Development of Radio

Communication in the Force: Ron

Aylward

“I am going to borrow £100 from The Nongai and

give it to Maj. Perry who will let Scott have £5 at

Page 15: Police Gazette 1-15

15

a time and Scott, you are excused of all other duties for three months. Then I will want a radio with

which I can convince the Minister” – Col IP de Villiers.

“Marconi” - C. Scott, ZS2CL

The following story is the subject of a talk given by Col C Scott at The East London Radio Club

during 1975.

Complex and integrated as the modern South African Police radio equipment is, it provides the S

A Police with facilities to transmit messages between vehicles from the Angolan or Rhodesian

borders to any point of the southern Cape. This is no mean achievement, but a proud moment in

the history of the South African Police.

Today the Radio technician in the South African Police handles radio equipment of the highest

order, he deals with integrator and differentiator circuits, solid state equipment modules, together

with all combinations of semi-conductors created by modern scientists in their mad race to conquer

space. These and many other scientific successes are readily put into service by manufacturers of

modern radio equipment, which presents the Police radio technician with many headaches.

It is not my intention to wonder or gaze in amazement at present achievements, but rather to relate

the primitive beginning of radio in the South African Police.

It was in the year 1936. I was a constable stationed at Woodstock. My hobby Amateur Radio, or

as this group of enthusiasts is known, a ‘Ham’; our District Commandant [DC] was Maj. Perry.

As D.C. he was very concerned and worried, the late King George V lay seriously ill, and news of

the King’s illness was a necessity to him. In fact he kept a contant vigil near his radio set at home,

even so at the office.

Late on the evening of 31.12.1936 I was instructed to proceed to the residence of Maj. Perry, who

lived in Sea Point, his radio set was defective. Having on a previous occasion serviced his radio, I

took along a few radio spares and soon the set was functioning. Maj. Perry invited me to a cup of

tea, and it was over that cup of tea that I asked him this question: ‘Sir, the American and British

Police make use of radios in their vehicles, why cannot we also have it here?’ ‘My lad’, said Maj.

Perry, ‘That is not for me to decide, but for Col. I.P. de Villiers, the Commissioner of the South

African Police’.

The new year was but a few days old when I was summoned and later ushered into the office of

Maj. Perry, ‘I have put your question to Col. de Villiers’, he said,’and he wants a demonstration in

five days’ time, so get cracking, you may use my official car for the next five days, beg borrow or

steal the equipment you need, but see that the demonstration is successful or ….!’

I was bewildered and for the first time I realised what had let myself in for. The only equipment I

had access to was my amateur rig which I was operating on 40 meters. The conditions of my

licence were that transmission was restricted to the transmission of messages of experimental

nature only, so, if I used my equipment my licences was in jeopardy, further, how was I to

accommodate 33 feet of wire on a motor car (this length of wire is necessary to operate the

transmitter on 40 meters).

Page 16: Police Gazette 1-15

16

Major Perry’s words hit me ‘the demonstration better be successful or

…..’ There and then I decided to risk my licence and go on with the

project regardless of consequences. My first problem was the aerial and

much of the time which I could ill afford went by ….’ Whilst driving

along the Main Road, Woodstock, I noticed a lady hanging out her

washing on a clothes line. It consisted of three or four strands of wire;

this was it! There and then I drove to Salt River and obtained two

bamboo poles. A cross bar was secured at the end of each pole, the poles

were then secured, one in front and the other at the rear of the vehicle.

Thirty-three feet of wire was then spun across the cross bar, similar to the

clothes line.

I was now in the second day and time was slowly running out on me. Now to obtain a car

receiver, which had to have the necessary short wave bands, so the search was on afresh. A short

wave car radio, well there were just none to be had, nor were there any that I could borrow. Nearly

at breaking point it suddenly dawned on me to use a battery operated household receiver, this was

not too difficult as there was a firm in Cape Town catering for such needs. Radios of all

descriptions, except car radios, were rented at 5/- per week, and this is where I rented my first and

only radio receiver. The police garage provided the battery. The transmitter was complete, but to

operate it from a vehicle, 700 volts was needed. I had no idea how I was to overcome this one.

Another day went by and zero hour was one day and a few hours away. I did not have the

slightest notion where I could borrow a genemotor. I had heard that such a gadget was available

but I had never seen one. Then an amateur friend remembered that he had seen Mr. Henry

Rieder, a mechanician at the G.P.O. Workshops in Prestwitch Street, Cape Town, operating such a

gadget - so off I went to see Rieder. No it was not his genemotor but the property of the G.P.O.

and the Chief Stores Superintendent would have to be approached, if this valuable piece of

apparatus was allowed to leave the stores. The gods were good to me, at 10 a.m. on 5th

day Rieder

phoned, and told me that he had managed to get permission to lend the genemotor to the South

African Police, and that I could call for it. I had the transmitter mounted on the front seat, the

receiver on the back seat and the aerial in position on the bamboo construction. By now I was

ready to pack my belongings as dismissal stared me in the face, for to disappoint the

Commissioner of Police in those years, was just asking to be dismissed. However, I was grateful

to arrive at the G.P.O. stores in one piece, as I had to dodge the overhead tram wires. The bamboo

poles were plus minus 20 feet long. With the assistance of Henry Rieder we coupled the

genemotor to the car battery. Luckily the output was 600 volts and soon the connecting up was

complete.

There was no hesitating. I pulled the ‘Big Switch’! There was no explosion; just the high pitched

wine of the motor. I was in business. After tuning up the transmitter I ventured a C.Q. call, i.e. a

general call to any amateur station, and to my utter amazement ZS1…. ? from Worcester

acknowledged my call. He gave me a 5 x 7 report. This was indeed one of the few proudest

moments of my life, and, to the people who pulled the strings, for the loan of the genemotor, I shall

forever be grateful. There was now no time to lose, I asked ZS1….? if he could possibly stand by

for me and 3 p.m. He agreed and after a few telephone calls to complete my network, I was on

Page 17: Police Gazette 1-15

17

my way to Major Perry.

When I walked into his office, I am not certain whether he wanted to kiss or hit

me, but I learnt later that he had phoned frantically for me. Col. I.P. de Villiers

wanted to change the appointment from 3 p.m. to 2 p.m. How that gap was

bridged I do not know, as I could not dare raise matters like that with this fire-

eating Irishman.

At 2.30 p.m. Major Perry and I arrived at the pre-arranged point on the De Waal Drive. At 3p.m.

Col. I.P. de Villiers (photo), accompanied by Lt. Col. Hart, the Deputy Commissioner, and the

Staff Officer to the Commissioner, Lieut. P. Grobbler, joined us. My first contact was with Henry

Rieder who lived at Three Anchor Bay. He had been given time off to assist in the experiment.

He reported that my signals were loud and clear. The second call was with ZS1….? At Worcester,

his report: “You sound like a local, loud and clear”, while the third call was with a Ham at

Blouberg Strand, his transmission was strong. “That’s enough” said Col. De Villiers, “I am now

convinced that it is possible to transmit messages from a vehicle”. Walking round the car he smiled

while gazing at the antenna and remarked “what a contraption, Why is this equipment so bulky?”

I replied that all the quipment was normal fixed station equipment, and not intented to vehicle use,

but if I had the money I would construct equipment to suit a motor car. “Hart”, said the

Commissioner, “I am going to borrow £100 from The Nongai and give it to Maj. Perry who will let

Scott have £5 at a time and Scott, you are excused of all other duties for three months. Then I will

want a radio with which I can convince the Minister'. We parted, I was left alone with my

contraption, to thank the other Hams who were still standing by, and who had rendered such

valuable service in making my first mobile venture a success.

That night I pondered over what lay ahead and slowly realised just how much I was in for. Henry

Rieder had a workshop complete with all the test equipment and I just had to have access to his

workshop, if I wanted to make the venture a success. I also realised that I had to purchase a car

radio, and convert the coils to a frequency, which still had to be allocated to the S.A. Police by the

Postmaster General; plus constructing a complete transmitting set, which had to fit under the dash

of the car. Looking back today I wonder if I would again tackle such a tall order with the meagre

amount of parts then available. However, the next morning I paid a visit to Major Perry and asked

him if he could use his good offices with Mr. Rieder to place his workshop at my disposal. Major

Perry replied that this was asking too much, but that if he could have Mr. Rieder seconded to the

South African Police that obstacle would be overcome. Through the influence of Col IP de

Villiers, Henry Rieder was seconded to the S.A. Police to assist me for a period of up to three

months.

With much searching for radio parts, drawing of circuits, discussions, etc., we eventually settled

down to the actual construction. Rieder started by converting the receiver, while I constructed the

transmitter. A frequency of 160,9 metres was allocated to the SouthAfrican Police with the

condition that all transmissions were for testing purposes only.

After two months of slavery the stage was reached where it became necessary to acquire a vehicle.

A Ford panel van, used by the liquor staff, was placed at our disposal. Then came the testing -

Page 18: Police Gazette 1-15

18

from one end of the Peninsula to the other, we tested. As there were no other stations to test with,

Rieder's Ham rig had to be converted to operate on 160,9 metres. Crystals! No, there was no such

luxuries in Cape Town. You had to slice your own piece of quartz and then grind it to the required

frequency. A few rubs too much and you were miles off frequency. Burning lots of midnight oil

we managed to grind two crystals for the two transmitters spot on frequency. It was here that

Rieder's test equipment came in useful, for had I not had that test equipment this story could pos-

sibly not have been told in its present form.

D day arrived with the antenna neatly spun and nailed on the wooden roof of the vehicle, the

transmitter and receiver tuned on 'the nose' we left Cape Town for Worcester. The party consisted

of Major Perry, Lieut. Piet Grobbler, Const. Peferelli and myself. Henry Rieder was on duty at his

station in Three Anchor Bay. Kuils River was our first stop. Reception from both ends were good,

and so on we went, testing every few miles, just to make certain that we did not lose contact with

Cape Town. At Paarl Captain Clarke, the District Commanddant, joined the party and then on to

Bain's Kloof. On top of Bain's Kloof we stopped. We were now in line of sight of Cape Town and

the signals were strong. Captain Clarke was not impressed, nor was he convinced that the

transmissions were between the vehicle and a station in Cape Town. Major Perry was annoyed at

his remarks. Taking the microphone from me, he called, 'Repeat after me by saying Captain Clarke

is an interested spectator', back came Rieder: 'You asked me to repeat Captain Clarke is a hell of a

speculator', that remark I think broke the ice, and thereafter everyone was in a better mood. From

the top of Bain's Kloof various tests were made until we reached Worcester at 6 p.m. that evening.

Communication between Worcester and Cape Town was excellent. Major Perry was delighted. He

offered to take us all to the hotel for the evening meal. And so back to Cape Town.

Three days after this spectacular test, I was back driving my van at Woodstock.

As a result of this successful test, an order for radio equipment was placed with S.A. Philips for a

transmitter/receiver and a few car receivers, these were installed at Marshall Square Police Station.

Sgt. Brown 2S4...? of the Finger Print Office at Bloemfontein was put in charge of the first Radio

Station of the South African Police.

I have not dealt with the technical aspect of the equipment used. This article was originally written

for the non-technical members of the South African Police.

(• 78 Vincent Gardens North, Vincent/ East London – East London Branch) RADIO ZS

Page 19: Police Gazette 1-15

19

• This article was mentioned to Gen Johan van der Merwe and he says this is the Police

Force we knew! Rather use members’ funds than state funds! I think this was also the

position the Defence Force!

• It is a pity that Walter Volker did not know about this information, as he asked me for

information on the Police Radio Technical Branch before he published his excellent

books on the History of Singals in South Africa

8.7 Natal Police Memorials - (Natal Police) Lieut-Col William Marshall

(SANDF)

William Marshall has sent in the following two photographs. They are kept for next week.

8.8 “Major” Hans Lombaard

• Is daar dalk iemand wat Hans Lombaard ken?

• Lappe het jy nie dalk die man geken nie? ‘n Joernalis in Engeland.

8.9 Die Victoriakruis en die SAC – Drie Ontvangers - Staan oor.

Page 20: Police Gazette 1-15

20

8.10 Natal Police, SA Police Van Reenen & Ladysmith Brig Andre van Ellingckhuisen het telefonies terugvoer gegee. Hans Dons was ‘n

Voortrekker verkenner. Hy het vir Andries Pretorius aangedui waar die laer te Bloedrivier

opgerig moet word. Hans is in Ladysmith ter dood veroordeel en in Ladysmith opgehang.

8.11 Medaljes: Wie is ‘n kundige op Suid-Afrikaanse Polisie en SAPD-medaljes? A/O Marius Swart van

SAPD Harrismith stel belang.

8.12 South African Armoured Personnel Carriers: Road and Rail: From

the armoured ox-wagon to the Casspir. Introduction In times of war, from the famous Hellenic Trojan

horse9, to the armoured ox wagon used by the

British Army in South Africa to Armoured Trains,

armoured vehicles and finally the Casspir.

Armoured trains

Armoured trains were used during the Anglo-Boer

War, the 1913 strikes, the war in German South

West Africa and during the 1914 Rebellion, the

1922 Rebellion, during the Second World War and during the Rhodesian and South African

bush war it has been necessary to protect soldiers and police guarding national key points.

Road as well as railway vehicles have been used – especially armour-plated to protect staff.

9 The Trojan Horse is a tale from the Trojan War, as told in Virgil's Latin epic poem The Aeneid and by Quintus

of Smyrna. The events in this story from the Bronze Age took place after Homer's Iliad, and before his Odyssey.

It was the stratagem that allowed the Greeks finally to enter the city of Troy and end the conflict. In the best-

known version, after a fruitless 10-year siege, the Greeks constructed a huge wooden horse, and hid a select

force of 30 men inside. The Greeks pretended to sail away, and the Trojans pulled the Horse into their city as a

victory trophy. That night the Greek force crept out of the Horse and opened the gates for the rest of the

Greek army, which had sailed back under cover of night. The Greek army entered and destroyed the city of

Troy, decisively ending the war. In the Greek tradition, the horse is called Δούρειος Ἵππος, Doúreios Híppos,

the "Gift Horse", in the Homeric Ionic dialect. Metaphorically a "Trojan Horse" has come to mean any trick or

strategem that causes a target to invite a foe into a securely protected bastion or space. It is now often

associated with "malware" computer programs presented as useful or harmless to induce the user to install

and run them - http://en.wikipedia.org/wiki/Trojan_Horse

Page 21: Police Gazette 1-15

21

There is one amusing incident when elements of the

SA Police were in Durban on detached duty to support

the SA Mounted Rifles, there was a railway strike

when the Police had to return to the Transvaal. The

Police themselves then took the train and their horses

back to Pretoria!

During times of terrorism and during periods of

political strife, unrest and to combat the sabotaging of

railway lines and rail infrastructure by strikers and saboteurs and others belligerents becomes

a full time occupation. Railways lines are of strategic importance, thus they have to be

protected.

During the First World War the SAR line built a line in haste from South Africa via Upington

to Keetmanshoop (then GSWA) in order to convey troops as fast as possible to the front. The

first troops were sent by ship from Cape Town to Walvisbay.

Cape to Cairo – Rhodes’ Dream

Cecil John Rhodes had a dream to have a railway line from Cape to Cairo – and for this

purpose his line from the Cape went to Bulawayo in Rhodesia via Mafeking - snubbing the

Orange Free State and Transvaal but passing the diamond mines in Kimberley.

Pres F Burgers wanted an Eastern line – not dependent on the British harbours of the Cape

and Natal. This project became a white elephant. Later better gold deposits were discovered

on the Reef.

After the first Anglo Boer War of 1881 Pres Paul Kruger came on the scene and also wanted

an Eastern line from Delagoa Bay to Pretoria. With the Dutch capital he started the Eastern

line. When real good gold deposits were discovered everybody wanted to build lines to

Johannesburg. From Durban to Johannesburg the Natal Government Railways built a line

from Durban – Pietermaritzburg – Ladysmith. From Ladysmith a line was built to Harrismith

while another line was built from Ladysmith to Charelstown on the border with the Transvaal

and with permission of Pres Kruger the NGR extended the line to Heidelberg where it joined

the line to Elandsfontein (later Germiston) and Johannesburg and Pretoria. The Cape Colony

Railways went inland from the three harbours through the Frees State to Johannesburg.

When war was declared on 11th

of

October 1899 the railways were

operating in the two colonies of the

Cape and Natal, in the Free State,

Transvaal, Rhodesia and

Mozambique. Due to the discovery of

diamonds in Kimberly and due to the

discovery of gold on the

Witwatersrand the railways started to

cover the whole country.

Anglo-Boer War

The State Attorney of the Transvaal –

also known as South African

Page 22: Police Gazette 1-15

22

Republic – was adv JC Smuts. He was

head of the ZARP Geheime Politie.

He was well versed in law, history and

in the classics. He advised his

president to take the war to the Natal

and Cape Colony – especially to the

harbours to deny the British the

opportunity to disembark their troops

and materiel.

At first only armoured plating was

used on ox wagons and later on

railway trucks to form armoured

trains. It also became necessary to take the

members of the security forces, quickly and

safely from the harbours to the front. It also

became necessary to protect the same

railway lines from Train Wreckers like the

famous Boer fighter Jack Hindon. These

acts of sabotage necessitated the Imperial

Military Railways, (later the Central South

African Railways) and other Colonial

Railways operating during the Anglo Boer

War to employ counter-measures, i.e. to

intensively patrol railway lines on foot and to guard the bridges and tunnels. As soon as one

thing is invented something else is used to counter it.

We know that the Boers had one armoured train operating in Natal near Ladysmith. However

the British Forces operated a number of armoured trains – two famous incidents come to

mind: the capture of two armoured trains by the Boers at Kraaipan (near Mafeking) and later

at Chievely (near Frere) in Natal where Sir Winston Churchill was captured. The strategy

offered by the Boers did not allow the British to use the armoured trains very effectively.

The War in German South West Africa & Rebellion in South Africa

Although the South African Railways had five armoured trains there is no record of them

being used in an offensive role. During the 1914-15 Rebellion General Louis Botha used

various fast trains laden with men, horses and fodder to chase the rebel Boer-leaders. The

trains gave General Botha great mobility and he quickly suppressed the rebellion and

detained rebel Boer-leaders. The trains offered the Government forces the opportunity to

arrive at predetermined places with fresh men and horses. Aircraft and radio’s were also

applied very wisely by Gen Botha in GSWA and offered him good intelligence.

1939 South West Africa

During 1939 a number of heavily laden

trains and two armoured vehicles were

used by Lt-Col Fred Verster of the

South African Police to suppress the

planned putsch in South West Africa.

The SWA Police was taken over by the

SA Police and a number of Nazi’s were

Page 23: Police Gazette 1-15

23

interned in South Africa. This proactive measure approved by the Prime Minister, Gen JMB

Hertzog and his minister of Justice, Gen JC Smuts, was a far sighted move and changed the

course of the war that was too be declared during September 1939 in Africa.

1939 – 1945

A number of armoured and hospital and trains were deployed during the Second World War.

One or two guns were also mounted on open trucks to protect harbours. One armoured train

was used on a recruiting drive throughout Southern Africa.

1960’s and 1970’ Rhodesia

The Rhodesians learnt from the

Belgian experience in Katanga as their railway systems are/were connected. The Rhodesians

followed suit to have armoured APC’s and patrol vehicles on their rails. Rhodesia is a

landlocked country and all imports and exports either went through Mozambique to Beira or

through South Africa via Botswana. Sanctions were also enforced against Rhodesia. A new

railway line was built from Beit Bridge to serve Rhodesia directly. Rhodesia was fully

dependent on these railway lines as it had minerals e.g. coal and ore to export as well as fuel

was needed and for this purpose rail-tankers were used. [Photo the real thing in Rhodesia, and

a model, photo from NZ: Paul Napier of TankieNZ.]

With advance of the landmine in the Bush War the Security Forces had to look for armoured

personnel carriers to protect their men – the Casspir was the answer. Likewise the railways

had to look at armoured rail vehicles as a counter measure.

1970’s 1980’s – SAR Police

It was only in the 1980’s that violence

and sabotage on the railways made it

necessary for the Railways Police to used

armoured vehicles on road and rail to

protect one of South Africa’s strategic

national key points. It must be stated that

the SAR was the national conveyor of

passengers and goods. The Road Motor

Transport of the SAR had busses as well

as freight trucks which the SAR Police

had to protect.

Violence in Black townships split over to the rail premises – violence and murder became

endemic on the railways during the early 1990’s. If trains operated smoothly some taxi

operators caused rail commuters to be attacked in order to lure passengers to their taxis.

Page 24: Police Gazette 1-15

24

New Canada junction in just inside Soweto was

one of the busiest railway junctions in South

Africa and the South African Police in Soweto

employed more than 500 policemen on the

commuter trains. Capt du Plessis, a former

Railway Police officer and later a South African

Police officer stationed at New Canada, gave

expert evidence before the Goldstone

Commission regarding violence on the railways

and trains. There were also sabotage attacks on

the rail infrastructure and acts of terrorism were

recorded from the 1960’s.

The SADF used both the SA Railways to send troops and materiel to Grootfontein in

Southwest Africa and the SAAF to fly troops etc too the operation area in SWA and Angola.

No armoured trains were used in SWA or in South Africa except by the Railways Police that

a mandate to protect SAR property. The Security Branches of both the SAR Police and the

SA Police investigated all cases of sabotage together. In the case of Durban Harbour for e.g.

the SAR Police was deployed to protect Durban Harbour on land while the SA Navy was

responsible for the seaward defence of the harbour. The SAR Police is fine police force,

which also had an excellent record as far as counter-hijacking measures on SA Airways was

concerned. Their absorption into the SA

Police has lead to the demise of the

railways in South Africa. Photo: Train

used by SAR Police and DZ-truck full of

sand, with light and cow catcher.

APC’s used by the SAR Police:

Brig Ronnie Beyl. A rough

translation by Hennie Heymans:

Page 25: Police Gazette 1-15

25

Kobus and Chris are two of a kind in the world – they are two proto-types Armoured

Personnel Carriers (APC) specially designed for the South African Railways Police. These

APC’s were locally designed by a South African Railways engineer, Mr. Chris van der

Merwe, and built at the Langlaagte Railway Workshops, where some 6800 parts were

designed and manufactured. These vehicles

were designed to be able to resist

landmines and light amour. They could be

deployed on rail as well as on road. The

vehicles have a speed of about 60km/h.

They can travel a distance of 750km by

road and 1000 km by rail. These hydraulic

driven APC’s weigh 12 ½ tons. At each

wheel, a six-cylinder hydraulic engine is

installed. The hydraulic pump which drive

the hydraulic engines and supply them with

hydraulic oil under high pressure are

provided by a six-cylinder Magirus Deutch diesel engine. The suspension is designed so that

they could travel on the worst roads imaginable. For track to use the vehicle is simply parked

above the railway line and the train wheels are lowered on the rail. With its train wheels the

APC moves like any other railway truck on the rail. To drive the vehicles on the road SAR

Policemen obtained a special heavy duty driver’s license. To qualify for the necessary license

they trained on the SAR’s luxury Eagle buses.

KOBUS EN CHRIS PANTSER MOTORTROLLIES: Brig Ronnie Beyl Kobus en Chris is twee proto-tipe pantsertrollies wat enig in die wêreld was. Dié voertuie was

plaaslik deur ‘n Spoorwegingenieur, Mnr. Chris van der Merwe, by die Spoorwegwerksplaas

te Langlaagte, ontwerp en gebou. Sowat 6800 onderdele moes in die werkswinkel ontwerp en

vervaardig word. Dié voertuie was koeëlvas en spesiaal ontwerp om landmynontploffings te

kon weerstaan. Hulle kon op die treinspoor en per pad gebruik word. Die voertuie kon ‘n

snelheid van oor die 60km/u behaal het. Met een tenk brandstof kon dit ‘n afstand van 750km

per pad, en 1000km per spoor afgelê het. Die pantsertrollies het 12½ ton geweeg en het van

hidroliese aan drywing gebruik gemaak. Op elke wiel was ‘n ses-silinder hidroliese motor

geinstalleer. Die hidro- liese pomp wat die hidroliese enjins van hidroliese olie onder hoë

druk voorsien het, is deur ‘n ses-silinder Magirus Deutch diesel enjin aange- dryf. Die

veerstelsel was so ontwerp, dat dit die voertuig instaat gestel het, om op die swakste paaie

denkbaar, gebruik kon word. Om die voertuig op die spoor te gebruik, het die voertuig

doodeenvoudig bo-oor die spoorlyn gaan staan, sy trein- wiele laat sak, en op die spoorlyn

verder gery. Met die trein wiele het die pantsertrollie, soos enige spoorwegtrok op die

spoorbaan beweeg. Om die voertuie per pad te kon bestuur moes lede oor ‘n spesiale

swaarvoertuiglisensie beskik. Die bestuurders van die pantsertrollies moes ook oor ‘n

swaarvoerlisensie te beskik. Die lede is met die Spoorweë se luukse Eagle busse opgelei om

vir dié lisensie, te kwalifiseer.

Page 26: Police Gazette 1-15

26

(Photo’s by J & P Botha, SA Military Documentation Centre, Heymans-

collection, SAR Library and from TankieNZ.) The railways also had a Fire

Brigade on rails. Hopefully more next week. Paul Malmesari of the

French Army wrote a fascinating book on the subject: Les Trains Blindes

(1826 1989.).

8.13 Die Spesiale Wageenheid: Oud-lede word gevra om vir Jan van Wyk, deur die Polisiekoerant, te

kontak. Baie dankie vir die inlifgting oor die SWE tot dusver. Ander eenhede volg gerus genl

During en a/o Jan se voorbeeld en stel u eenheid se geskeidenis op skrif. Goeie terugvoer is

ook ontvang op dir Ron Aylward se insette oor die SAP Radio Tegnies. Walter Volker het

my gevra vir die geskiedenis van die SAP Radio Tegnies. Alles wat ek kon bekom is aan

Walter Volker vir sy boek deurgegee, ook die Buro van Staatsveiligheid se eerste ‘tegniese

geskiedenis’. Daar is slegs drie bronne van inligting: Overte bronne, koverte bronne en

tegniese bronne! Die Weermagte beskou “Radio Tegnies” s baie belangrik, ook wat

meeluistering betref.

8.14 Rivonia and Lilliesleaf: Phil Beck – Boksburg Historical Association Herewith an extract from the latest BHA Newsletter as compiled by Phil Beck: On Saturday

7th August 2010, 19 members of the Boksburg Historical Association and three guests spent

a most enjoyable time visiting this well-known (some might say notorious) Rivonia venue

that has become an integral part of our Political and Social history; for it was here on July

11th 1963 that virtually the entire ANC and MK High Command was arrested in a surprise

Police raid. Although 47 years have elapsed, the farm still has the power to captivate visitors

with its unique atmosphere. It has been extensively renovated and refurbished. There is a

museum in the famous farm house and new buildings have been erected, including the

Liberation Centre and Resource Centre. There are plans to extend the complex considerably

over the next few years.

The Homestead and the famous thatched Cottage.

Page 27: Police Gazette 1-15

27

A truck used to smuggle weapons and the auditorium.

8.15 A Question from Australia – Walter Volker Dear Hennie, Apologies for the English, but a friend of mine (now living in Aussie) is doing

some research on the early contacts with the law that Nelson Mandela had. Garth

Benneyworth had some brief contact with you about two years ago, but then it didn’t develop

further. Garth’s interest is the seemingly contradictory information available about Nelson

Mandela’s version of events, and is wondering if you could refer him to any of your

colleagues who might have been personally involved, or have access to someone who was in

those days. Some of the questions he has include:

· In 1962 when Nelson Mandela and William’s were arrested, how likely is it that their

car was NOT thoroughly searched (as is claimed), and why was Nelson Mandela’s gun and

notebook not found?

· If the latter is not true, why has this been kept quiet?

· How exactly was Liliesleaf located in 1963?

Hennie, if you prefer to correspond directly with Garth, I’ll put you in touch again, or else we can cc.

each other. Hope you can help! Walter.

• Dear Walter – we will come back to you. I will ask for comments from our readers. Police

History is a subject that has been neglected in South Africa. Once a suspect has been charged

and convicted we tend to move on to the next case ...

8.16 Ossewabrandwag en die SA Polisie - Staan oor.

9. SO ONTHOU ONS DIE POLISIE:

9. THIS IS HOW WE REMEBER THE POLICE

9.1. 1914: This is how the Nongqai of 1914 describes Marshall Square, the

second ZARP station in Johannesburg: THE PIVOT: MARSHALL

SQUARE, JOHANNESBURG.

The Headquarters of the Johannesburg District of the South African Police are a fine block of

brick and stone buildings, situated in McLaren Street. Originally this spot was a Square, but

the continuation of Sauer Street cut up the Square, so that to-day it is similar to the ordinary

Page 28: Police Gazette 1-15

28

blocks in town, but the Police Offices continue to be called "Marshall Square", both officially

and by the public, though very frequently they are simply termed the "Charge Office". The

building was erected by the late Republican Government, the foundation stone being laid by

Dr. F. E. Krause10 (who was at that time First Public Prosecutor) on 25th March, 1899.

Upon one entering the building by a very fine pair of iron gates, a few granite steps lead up to

the level of the ground floor. Immediately in front are the iron gates through which prisoners

pass on their way to the cells in the basement below; whilst on either side a staircase leads to

the Criminal Investigation Department on the first floor.

On the ground floor to the left are the Charge Offices, the office of the Deputy-Commissioner

of Police, and the offices of the clerical staff. To the right are the record rooms, the office of

the Sub Inspector, and a few rooms occupied by some of the C.I.D. staff.

The whole of the basement is taken up by the cells, a central passage running from end to end

of the building, out of which the cells open. The cells are large and lofty, and can

accommodate 200 prisoners. A police warder and wardress are always in attendance.

Though these cells have been gazetted as a prison, they are only used as a “lock-up" until

prisoners are taken before the Magistrates' Courts, from whence, whether sentenced or

remanded, they are sent to the Johannesburg Prison, more familiarly known as the "Fort."

Previous to the building of "Marshall Square" the Charge Office for the town had been in

Bree Street, near the corner of Harrison Street. The old building remains practically intact,

and is now used as offices by the Railway for a certain portion of their goods traffic. The

small cells and their strongly barred windows still exist at the back of the yard, and are now

utilised as store rooms. When this building was used as a Charge Office (also partly as Police

Barracks) the cells were in a disgraceful state, most of the white prisoners being herded

together, and the native prisoners packed into small cells; a great difficulty existed in keeping

the female prisoners separate, the number of cells not being sufficient.

Dr. Krause, who was at that time Public Prosecutor, after a great deal of trouble and

difficulty, eventually succeeded in securing a better state of affairs and adequate

accommodation. He obtained the ground on Marshall Square from a Mr. Holloway, who was

at that time representing a syndicate which owned a portion of ground in that locality, and on

25th March, 1899, he laid the foundation stone of the present building, which was built for a

Charge Office, Police Offices, and the Detective Department, offices being also set aside for

the Director of Prisons (Hoofdgevangeniswezen).

In this, as well as obtaining a better condition of things generally, Dr. Krause was greatly

assisted by Mr N van den Berg, the Chief Landdrost (now ARM)11

. The Charge Office at

Bree Street had been in the hands of the Police, but was eventually handed over to the Public

Prosecutor's Department, and run by responsible clerks, who were Justices of the Peace.

These clerks accepted the charges brought in by the Police, and noted particulars.

10

My records show Dr FET Krause. 11 Acting Resident Magistrate?

Page 29: Police Gazette 1-15

29

Immediately a charge had been accepted by them, a warrant of committal was signed, and the

prisoner was handed over to the Prison authorities, who had charge of the cells.

Unfortunately the front of "Marshall Square" faces an unpretentious street, while only the

plain, ugly back meets the eye from Sauer Street, which is the principal main road to the

Southern Suburbs.

The Charge Office is divided into two compartments-one for Europeans and one for coloured

persons, each having its separate door opening out from the main corridor. As can be

imagined, a vast amount of work of a most varied description passes through month by

month. In November last 572 charges were accepted (RCA’s)12

, and 210 cases of information

of crime of a more or less serious nature were reported and registered to be dealt with

(RCI’s)13

; besides a host of complaints and enquiries regarding lost property disputes, etc.

(frequently of a civil nature); in fact, it is very seldom, except perhaps for a spell during the

very early hours of the morning, that someone or other is not engaging the attention of the

N.C.O. on duty. Taken month by month, the amount of bail accepted by the NCO’s on duty

averages about £500. The number of RCA’s and RCI’s was particularly low in November;

some months the number of RCA’s has exceeded one thousand.

Even during a lull in taking charges, registering complaints, settling cab disputes, and

answering the hundred and one questions on every imaginable subject, the time of the Station

Sergeant and his assistant is fully occupied in making out returns and reports, entering up-

Registers, and, by no means least, answering the telephone, for directly a "houseboy" is

absent for a few hours his employer comes to the conclusion tnat he has fallen foul of the

Law. "Have you arrested a native named Jim" takes a considerable amount of enquiry

regarding Jim's personal appearance before it can be satisfactorily answered. In all probability

many natives delighting in the name of "Jim" are confined "downstairs." A Station Sergeant

here can conscientiously say that he does his eight hours' duty.

The private telephone exchange adjoins the office, and the man operating it has a very

strenuous time during the busy hours of the day. Marshall

Square exchange has four lines direct to the town exchange

(3742, 3743, 3744, and 3745), and twenty connections to the

various offices in the building and the outposts m the

Johannesburg District. F. J. H.

9.2. Oom Pieter Swannepoel se troep –

handtekeninge van troepmaats geneem tydens ‘n

reunie

10.1 Nuusdagboek: staan oor.

10.2 Die Boekrak / The Library

12

Register of Charges Accepted – [Afr: Register van Aanklagte Aangeneem] later the Crime Register. 13 Register of Crimes Investigated – [Afr: Register van Ondersoek van Misdaad] later the Crime Register.

Page 30: Police Gazette 1-15

30

10.2.1. 6TH SOUTH AFRICAN ARMOURED DIVISION - Hennie, My boek kos R250.00

sonder posgeld en kan by my bestel word. Stuur ‘n epos na [email protected] Dan stuur ek die

bank besonderhede en ek pos die boek. Groete, William Marshall.

10.2.2. APPEAL: “KOEVOET – The Men Speak”

We are making an appeal for policemen who were in Soweto on the 16th of June 1976 and

who were eyewitnesses to the riots there. We have found two eyewitnesses who were on

duty at Sharpeville and one who was on duty in Pondoland during the 1960 uprising. We

thank the generals and members who have come forward to help with this interesting and

historical book and other Koevoet-members who have given us their stories. Some 25

members have promised us stories – when we receive these stories the book can be published

– we thank those members who have come forward and gave us their stories – contact

Jonathan Pittaway, Sakkie van Zyl, Hennie Heymans or even the Police Gazette.

* CHAPS, THANKS FOR THE GOOD RESPONSE SO FAR! WE NEED 24 STORIES

FROM KOEVOET VETERANS.

Claasie kan jy nie help nie, asb!?

10.3 Johan van der Merwe: Getrou tot die Dood toe Genl van der Merwe se boek verkoop fluks en is by Praag Uitgewers beskikbaar.

10.4 Boeke – Navraag: Ron Aylward Beste Hennie, Kan jy moontlik die volgende navraag vir my plaas asb? Boeke gesoek teen

vergoeding:

1. Alfred Aylward; Fenian Editor of the 'Natal Witness' by Donal P McCracken.

2. The Transvaal of Today; 1881 (1st or 2nd Edition) by Alfred Aylward.

Groetnis, Ron.

- Lappe en Alex – kan julle dalk vir Ron help?

11 SPORT: Hengel – Ron Aylward Wanneer ‘n mens van hengel begin praat kry die aanhoorders gewoonlik daardie eienaardige

uitdrukking op hul gesig – so ‘n ongelowige “oo”. Het ek al hierdie een gehoor? Seker weer

‘n grooote wat weggekom het. Het hy hierdie keer gegly op ‘n rots, of het ‘n albatros sy stok

uit sy hand geduik?

Hierdie keer het u nog nie van tevore gehoor nie, en geen engeltjies of goetertjies was

betrokke nie, en niemand het ‘n towerwoord teenoor my uitgespreek nie. Inteendeel – ek

was net ‘plain and simple’ mors-dood verveeld in my kassernekamer by Mountweg in Port

Elizabeth. Ek

was nie lus vir geselskap van enigaard of enigeen nie. Om ‘n rusdag in die middel van die

week te hê was glad nie snaaks nie – almal wat jy ken is by die werk of is om een of ander

rede nie beskikbaar nie, en jy sit soos Pietie-alleen. Ek het eers deur die tuine op die perseel

gaan loop – nie gaan wandel nie, want wandel het ‘n persepsie van genot daaraan verbonde,

ek het sommer net gaan loop. Daarna het ek ’n bal op die tennisbaan gaan rondslaan – eers

hierdie kant toe en toe weer anderkant toe. Ek was nie lus om teen die muur vas te slaan nie,

want dan moes ek keer vir die terugbons van die bal – daarvoor was ek nie lus nie.

Page 31: Police Gazette 1-15

31

Ek het toe my hengelgerei bymekaar gevat en afgesit na die kaai. Ek het op die Charl Malan

kaai besluit omdat dit die stilste was, en daar was ‘n kampie met ‘n stewige hoekpaal vir ‘n

rugstut. Op pad het die Indiër so bietjie aas verskaf – hy het ons gewoonlik toegelaat om

enige hoeveelheid van enige aas saam te gooi, en het ons dan per totale gewig betaal.

Solank as wat ons nie in die pad van al daardie erge werksaamhede op die kaai gekom het

nie, het die Spoorwegpolisie ons, ons gang laat gaan, en ek het my gaan neervlei langs my

geliefde hoekpaal, my gereedskap voorberei en my groot stok met ‘n seekatpoot en twee 3-

ons sinkers aan ‘n 66-pond breekkrag lyn, toegerus met twee ‘swivels’, halfpad na die

oorkantste kaai ingegooi, en die katrol op ratel gestel nadat ek die natrek soeffens ingetrek

het. Toe het ek my spyse mooi eenkant, maar binne bereik neergesit, en toe met die klein

stokkie so klein entjie ingegooi, terwyl ek so luiweg gepeusel het.

Daar was geen wind nie en die sonnetjie het bygedra om my ordentlik lui te bak. Ek ‘n

snoep seëvoel eers net weggeskop, en toe met ‘n hand vol gruis verjaag. Hy het net

ge’tjiooee-tjiooee’ en so entjie weg op die kant van die kaai gaan sit – hy’t sy nek so effe na

vore gerek as hy sy misnoee te kenne gee, en dit het kompleet gelyk of die pes my koggel met

sy ge- “tjip-tjip-tjip-tjip-tjips”, terwyl sy kop heen en weer swaai. Ek het bietjie later my

kosvoorraad stewig in my vissak gebêre, met my aas in ‘n ou koerant daarnaas.

Ek het net begin wonder of die vis my ook ignoreer, toe begin iets klein my klein stokkie se

aas so effens met sy stert rondklap. So net vir die ‘spite’ trek die hoek so effens buite sy

bereik. Hy vereg hom toe liederlik, gryp die aas en laat spaander. Ek het geen ander keuse

gehad nie en kap vas. Daar vang ek toe ‘n pragtige steenbras van so 3 pond. Dit was net

genoeg om my tot die hede terug te roep, en toe die volgende vissie byt, sit ek en wag vir

hom – dit was toe ‘n strepie – uitstekende aas. Heelwat later het ek nog ‘n steenbras en toe ‘n

blaasoppie gevang.

‘n Blaasop is ‘bad news’, en ek het daar en dan die ou snoer vervang en die oue weggegooi.

En die blaasop het ek in die rigting van die seevoël geskop. Die seevoël het net so ‘n slag of

wat om die blaasop geloop met ‘n krom nek en het toe weggevlieg. Hy het seker geweet ’n

blaasop is giftig.

Ek het my gemaklik gemaak teen die paal en het net die klein stokkie op die gruis neergesit,

toe skree daardie groot stok se katrol soos ‘n aasvoël wat aan sy poot vassit. Dit was soos

vloeiende musiek in vlug toe ek daar orent steier, vasslaan, ratel afskakel en rathefboompie

oorskakel. Sommer so alles tegelyk en sonder om te dink. Die trein of duikboot of wat ookal

daar voor aan my lyn het hom egter vir geen oomblik aan my grasie of intelektuele

vermoeëns gesteur nie, en het afgesit in die rigting van die suid-pool – so amper asof hy laat

was vir ‘n afspraak, maar ek was vasbeslote dat ek eers ‘n appeltjie met hom te skil het, en

het alles so stewig vasgedraai dat ek rook geruik het. Dit het sy spoed gebreek, maar nie sy

beplande reis nie. Hy het voortgebeur en ek het vasgehou so al wat ek werd was (en op

daardie oomblik was dit nie veel nie). Hy het absoluut gladweg voort gestoomrol sonder om

te ruk – die enigste rukkerigheid was wanneer die katrol gegly het. Indien daar ‘n boot

verbygeseil het sou ek gedink het dat my lyn op ‘n wonderbaarlike wyse aan hom vasgeknel

kon geraak het, maar daar was niks!

Ek het later afgekyk en gemerk dat die katrol se as plek-plek begin deur Skyn, en het toe

weer die rem probeer en toe maar in sterwensnood albei my duime met al my krag (wat nog

Page 32: Police Gazette 1-15

32

oor was) lyn vasgedruk. Toe ek my voete verskuif om beter vas

te trap, was daar net ‘n ligte sweepslag en ekval en skuif so ‘n pad

deur die gruis op die kaai. Die lyn het so ewe slap gehang, net

soos my kop op daardie stadium. Daar was niks meer aan nie!

Ek het toe maar my lyn wat oor was begin inkatrol – totdat ek

uiteindelik my hele lyn terug gehad het op die katrol. By nadere

ondersoek het dit geblyk dat die voorste ‘swivel’ uitgeskeur het,

en dat die seemonster net weg is met die hoek en snoer. Ek het ‘n

vermoede dat dit bes moontlik ‘n reuse pylstert kon gewees het,

aangesien hulle al van tyd tot tyd daar gevang was.Mooi bly, Ron.

• Hennie, So pas van vis gepraat, hier staan veteraan John

Fletcher met 'n pragtige knewel wat hy hier knap voor my huis gevang het. Party

ouens praat nie, hulle doen. Groetnis, Ron.

11.1 Hengel – Willie du Plessis Hennie, het die aangehegte foto vandag ontdek. Dit was geneem te Walvisbaai. Van links na regs lt.-

genl Conradie, onbekend, gen-maj Pilot Loots, a/o W Du Plessis en Maj Steenkamp. Ons het te

Paaltjies die dag gehengel. Dit is almal kabeljoue wat ons gevang het. Ek het daardie dag so gehengel

dat my arms en bene seer was en ek soms moes rus voordat ek weer ingegooi het. Ek kon die

volgende dag amper nie loop nie! Ek sal daardie dag nooit vergeet nie. Ek noem graag dat genl.

Conradie ‘n Springbok hengelaar is. Die vis was so baie dat ons dit na die fabriek gestuur het om te

verwerk. Die vis is toe in bokse verpak en op die vliegtuig gelaai. Ek glo dat generaals Loots en

Conradie seker oorgenoeg vis saam met hulle geneem het. Hierdie foto was deur genl. Loots aan my

Page 33: Police Gazette 1-15

33

gegee toe hy weer Walvisbaai besoek het. Hy was op daardie staduim die S.S.O. gewees. Ander fotos

volg. Groete – Willie du Plessis.

- Die DK-klerk en die SSO sit te naby mekaar! Wat het daar aan gegaan?

11 NUUS VAN HEINDE EN VERRE / NEWS FROM HERE AND

THERE

11.1 Nuus uit Kwazulu-Natal: M Odendaal Dana Kruger (r) van Durban het met Manie Odendaal

(l) gaan praat. Kyk volgende week dan is Manie, DV,

die Man van die Week! Toe ek op skool was, is Manie

een van my helde gewees! Hy was een van die beste

polisiemanne in die honde-eenheid wat ek geken het!

• Port Natal is besig! ..... Besig om vleis te braai!

11.4 Versoek van Australië/ Kanada

• Dankie Boon – die berig staan oor.

11.5

12. POLISIE-POSSAK / THE POLICE POST BAG

12.1. Lekker geselsbriewe

1. Thys du Buisson van NZ

Op 24 Junie 2010 skryf Thys du Buisson – ek het sy brief misgekyk - vanuit NZ: Dagsê. Ja,

ek het by die polisie op 01-01-85 begin as student te Odendaalsrus. Ek is Januarie 85 Pretoria

Kollege toe (Peleton 22). Junie totSept 85 onluste te Grahamstad. Randburg Polisie tot begin

89 -skofte gewerk & onluste Alexandra. Junie 91 heraangestel te Welkom Polisie tot middel

93.(D-Aflossing). Bainsvlei ‘93 tot middel ‘96. Skofte en Logistiek. Die Barrage ‘96 tot

begin 2000. Skofte, MIAS, Misdaadvoorkoming & waarnemende SB. Ennerdale waar ek

misdaadvoorkoming bevelvoerder word met rang as kaptein. Middel 2003 oorgeplaas na

Orange Farm waar ek misdaadvoorkomig, skofte en by die einde bevelvoerder van die

drank&dwelm eenheid is.

Ontslag Maart 2007 nadat ek geimmigreer het in Januarie na NZ en besluit het om nie terug

te kom nie. Ongelukkig geen toekoms vir ‘n eerlike werkende wit-polisieman in die SAPD

nie. Baie hartseer dag toe ek die Polisie moes los. NZ maak hul deure oop vir my en my

gesin. Begin deeltyds op ‘n plaas te werk nadat ek aansoek doen om by die NZ-polisieaan te

sluit. Plaas gee ‘n vaste inkomste en huis om in te ruim.

Besluit aan begin 2008 om eerder voltyds te gaan studeer nadat my vrou middel Junie begin

het. Ek en my oudste seun begin te studeer in 2008. NZ gee lewenskoste as jy voltyds

studeer asook ‘n toelae indien jy jong kinders het. Die geld wat ons van hul ontvang is

genoeg om van te leef en my vrou voltooi haar B Com graad (Accounting) middel 2009 en ek

het my B-Com graad aan einde 2009 verwerf. Ons gradeplegtigheid vind plaas op 16 April

2010. Beste gevoel om saam met vrou graad ‘te vang’. Seun sal einde van 2010 sy studies

voltooi in sport afrigting. Hy rig tans die Red Devils van Canterbury af in Yshokkie.

Page 34: Police Gazette 1-15

34

Vroulief is werksaam te Audit NZ as Asst CA. Ek is bestuurder in die Retail nadat ek n B-

Com graad in “Suply Chain& International Marketing” bekom het.

Afrikaans is volop in NZ. Ons het ‘n Afrikaanse kerk (ACK Christchurch) wat besigtig kan

word op die web-werf. Safari meats wat ‘n Afrikaanse slaghuis is en ook Afrikaanse produkte

verkoop (Biltong, beskuit en vele meer.) Afrikaanse dokters, tandarts en onderwysers.

Gemeenskap is baie ondersteunend as jy regtig betrokke raak en in my eerste jaar in NZ is ek

genader om ‘n onder-20 rugby span af te rig en het ook ‘n kursus by gewoon wat weereens

deur ‘n SA bestuur word. Hy is in beheer van al die afrigters in Canterbury.

Lincoln Universiteit het my ook versoek om betrokke te wees in die afrigting of as

spanbestuurder maar kon ongelukkig nie op die staduim nie, as gevolg van werksverpligtinge.

NZ is regtig soos SA in die jare 70's waar kinders nog in die aande in die straat kon wees.

Ek is mal oor rugby aangesien ek groot geword het in ‘n rugby wêreld. My oorlede pa

“Doep” du Buisson was vir ‘n hele paar jaar voorsitter van Freddies rugbyklub in

Odendaalsrus en ook betrokke by die ondersteuners klub van Noord-Vrystaat. Hy was ook op

die bestuur van Noord -Vrystaat rugby.

Groetnis uit ‘n wonderlike NZ.

Thys (Boere Kiwi).

• Baie dankie. Wat is MIAS?

2. Barry Taylor- Kleinmond Beste Hennie, Ek het die koerant van een van my "oud-polisievriende" naamlik Danny

Fick ontvang en was uiters bly om te lees dat daar nog mense is wat die ou lede van die Mag

bymekaar wil hou en te laat weet wat die wel en wee van die Mag se oud lede is.

Ek het die brief van Pieter Rosseau met belangstelling gelees daar hy en ek in dieselfde troep

was en ‘n mens vergeet van persone en weet ook nie wat van hulle geword het nie.

My magnommer was 39973 en ons groep was een van die min rekrute wat ‘n jaar opleiding

ondergaan het. Dit was net die groep van 1961 en 62 wat ‘n jaar gesuffer het onder

hoofkonstabel "Bokkie" Breed en maj Snyman. Ek moet se as ek terugdink daaraan was dit

die moeite werd en het dit dissipline in jou ingedril wat ‘n mens nie vandag sien nie.

Na kollege is ek te Mobiele Eenheid Pretoria (Marabastad ) uitgeplaas en daar het ek gewerk

to einde 1964 waarna ek speurderkursus te Marshall Plein voltooi het van Oktober 1964 tot

Januarie 1965 waarna ek uitgeplaas is te Brooklyn Speurders met die Takbevelvoerder ene

John du Preez wie later veiligheid toe is nadat hy ‘n offisier geword het.

Terwyl ek by Marabastad was het ons die dienste by die Rivonia Hof verrig waar President

Mandela en sy makkers verhoor is. Dit was ons taak om hulle elke oggend by die tronk te

gaan haal met Chev trok SAP 8870 bestuur deur een van ons lede. Meesal ene Kst George de

Kock. Daarna was dit ons vervelige voorreg om die hof te beskerm en het ons om die hof

Page 35: Police Gazette 1-15

35

gesit vir die duur van die verhoor gewapen met stengewere en dit was die verveligste tyd van

my loopbaan. Jy het vir die hele dag net sit en niksdoen of so het dit vir ons gevoel.

In die speurders het ek gedien te Brooklyn later Sunnyside en vandaar na Wierdabrug , toe

Pretoria Sentraal en later Pretoria Wes. Terwyl ek te Sunnyside gestationeer was het ek die

beroemde Boesman Basson as bevelvoerder gehad en hy was ‘n moeilike man om voor te

werk maar weer het dit ‘n persoon baie geleer. Hy is die vader van Wouter Basson die

beroemde hart chirug.

Ek het in 1974 ‘n offisier geword en is einde 1978 uit die Mag en het vir kolonel "Fatty" van

Zyl te Anglo American gaan werk en later die anti-korrupsie eenheid te Anglo en later JCI

bestuur.

Dit was die "ou" JCI van Barney Barnato en nie van Kebble en sy genote nie. Ek was toe al

gelukkig weg en afgetree te Kleinmond hier in die Overberg toe Kebble so te kere gegaan het

met die geldsake van JCI.

Daar is nog vele meer wat ek kan vertel maar miskien met ‘n ander keer. Wat ek baie graag

wil weet is of enige van die oudlede wat die koerant lees nie dalk vir my kan se wat van

brigadier Louis (Simon) Sauer geword het nie? Ek het hom laas in 1994 gesien en het totaal

kontak met hom verloor en sal baie graag met hom wil kontak maak. Dit sal my groot

vreugde verskaf om hom en sy familie weer te sien. As iemand weet waar hy is kan hulle my

kontak. Ek sal ook graag die koerant van nou af wil ontvang.

Groete aan almal - Barry Taylor- Kleinmond.

3 Manie van der Merwe – Queenswood (2 briewe). 3.1.) Hello Hennie, Ek het so pas jou polisiekoerant per e-pos ontvang vanaf ‘n kollega. Is dit

moontlik om my ook op jou e-pos lys te plaas sodat ek dit weer verder kan versprei. Ek is

tans nog ‘n aktiewe lid van die SAP te Villieria en geniet dit om van die ander lede en die

geskiedenis te lees. By voorbaat dank, Groete - Manie van der Merwe, Queenswood.

3.2.) Hennie, Ek het in 1982 by die destydse S.A. Spoorwegpolisie aangesluit nadat ek vir 2

jaar in die Gevangenisdiens te Pretoria werksaam was. In 1986 het die Spoorwegpolisie en

die SAP saamgesmelt en is ek vanaf Spoorwegpolisie, Koedoespoort na SAP Villieria

uitgeplaas waar ek vandag nog steeds is. Ek is tans by Villiera by die Speurdiens en beklee

die rang van A/O. Ek is ook ‘n selfmoord en gyselaar onderhandelaar en is die koordineerder

vir die Pretoria span. Ek is tans woonagtig te Generaal Louis Botha Kinderhuis, Briscoe laan,

Queenswood. Ek sal regtig ‘n poging aanwend om persoonlik by jou uit te kom. Sterkte en

dankie vir jou besonderse bydrae. Manie van der Merwe, Queenswood.

4. Willie “Walvisbaai” du Plessis van Standerton Hennie, wonderlik! Ek weet nie hoe kry jy dit reg om al hierdie dinge te doen nie. Ek het nou klaar

gebraai en al die nuus deurgegaan. Ek sien ek is alweer in die nuus saam met my seun, Donnovan. Dit

is ‘n puik koerant hierdie! Ek het dit vir Donnie en vir my broer (kol du Plessis) gestuur. Groete,

Willie du Plessis, Standerton.

Page 36: Police Gazette 1-15

36

• Baie vriende groet op verskillende maniere. Wanneer Willie bel sê ek altyd “Hallo

Walvisbaai!” So het het amper geskryf “Willie van Walvisbaai”! ‘n Troepmaat skakel

altyd en sê: “43607 hier, hoe gaan dit 43630”?

5. Alec Carte stuur ‘n paar foto’s: 1)DIE MANNE WAT VIR TUBBIE GEKEN HET-MET SY GROOTSTE WAPEN IN SY

HAND

2)ALEC CARTE IN DIE DRC OP EEN VAN SY VELE ESKURSIES

3)HIERDIE KLEIN OOMPIE MOF PAS OOK NET-NET IN DIE FOTO IN

4)DIAMANTTAK PTA-NOU KAN ALMAL SIEN WAT GEBEUR AS JY VERDWAAL

5)TERWYL UNTAG IN SWA IS - STEEL EK DIE POND BY OCTA OM OOR TE GAAN

NA ROSS PINA TOE - GOEIE DAAR MANNE, GROETE, ALEC CARTE

- Foto’s staan oor

6. Sarie van Niekerk - Brakpan 4 September 2010,

More Hennie, Heerlike oggend, met die lente wat so heerlik stil-stil aangestap gekom het! Ek

het so pas 'n e-pos van Billy Cox, wat soos jy seker kan onthou, ook voorheen by die

veiligheid gewerk het, gekry. Dit was goed om van die ou kollegas te hoor en ek hoop meer

van hulle gaan van hulle laat hoor.

Hy sê die nuwe polisiekoerant is uit, hy het my artikel daarin gelees. Hoe kry ek dit in die

hande, of gaan jy dit vir my aanstuur? Ek sien uit daarna om dit te lees, is klaar besig met my

volgende artikel. Dit gaan oor Nelson Mandela. Net om jou nuuskierigheid te prikkel. Toe ek

'n student op Tukkies was het ek klas gebank om na die Rivonia uitspraak en Mandela se

toespraak voor vonnis te gaan luister. Toe ek by veiligheidspolisie kom toe werk ek met sy

leeer en toe ek vir die koerant gewerk het toe ontmoet ek hom weer en woon geleenthede by

waar hy as president was. Dankie, Sarie.

7. Daan Nell – oud-SAW – Pretoria Dagsê Hennie, 'n Puik koerant hierdie week; hel, maar dit vat langer om te lees as 3

Sondagkoerante; nie dat ek die goed koop nie, teen my beginsels, maar ek vergelyk maar

diktes en luister na die gemors wat daarin verskyn. Jy het in die koerant onder jou "Hennie se

Lessenaar" genoem dat dit waarskynlik nodig is om 'n gilde of vereniging te stig om die

veiligheidsgeskiedenis van ons land se boekstawing te koordineer, en natuurlik nog die ander

doelwitte wat so 'n vereniging sal bestuur. Jy moet met Neels Nothling praat, hy is 'n

historikus en stuur ook 'n nuusbrief uit.

Ek het ook kennis geneem van jou behoefte om die koerant se ontvangs te erken, maar in

hierdie verband wil ek jou versoek om slegs op hierdie wyse nuwe lesers se

kontakbesonderhede te kry; anders word die netwerk oorlaai en jou in-hokkie ["Inbox"] ook

en jy gaan die probleem kry wat ek elke dag kry, "you have exceeded 80% of your mail

capacity" en dit gaan net hier oor die in-hokkie wat te vol raak voordat jy berigte as gelees

merk.

Page 37: Police Gazette 1-15

37

Het jy al gedink daaraan om 'n webtuiste te gebruik vir die nuusbrief? Op hierdie wyse bereik

jy die wêreld, jy stuur slegs EEN berig aan die webtuiste, en almal met 'n epos vermoë kan

dit in elk geval lees. Daar behoort onder die duisende oud-polisiemanne en -vroue wel die

kundigheid te wees, en dit kan waarskynlik kosteloos bedryf word. Jy kan ook by 'n

bestaande webtuiste ('n vriendelike "eie magte" een) aanhaak en jou nuusbrief daar plaas.

Daar is baie alternatiewe en ek is van mening jy gaan reaksie kry. Groete, Daan Nell.

8.Mark Newham: Pretoria Brigadier, Aangeheg twee artikels wat dalk van belang sal wees vir die lesers. Groete Mark.

Een berig gaan oor die Fort Durnfort-museum in Escourt en die ander oor Kamele. (Staan

oor).

9. Jan van Wyk: Kaapstad Hello Hennie, Ek hoop die boek van dr. Verwoerd het by jou uitgekom. In Polisiekoerant 14

het Blacky en Helen Swart (Nylstroom) se name se name voorgekom, met 'n foto van Heleen

Swart. Ek haar herken, kan jy my help met 'n eposadres of 'n telefoon nr.

Oorlede brig. Piet Goosen, (Napoleon), is my Ma se broer, ek stuur gereeld vir sy oudste

seun Johan Goosen die koerant. Hy waardeer dit baie. Ek sit aan hom dat hy 'n foto vir my

stuur. Sodra ek iets kry sal ek jou laat weet. Plaas my naam weer op jou lys. Gen. During het

vir my koerant nr. 14 gestuur. Baie groete Jan van Wyk, Kaapstad.

• Jan, onder aparte dekking het ek Blackie en Heleen Swart van Nylstroom se

besonderhede vir jou gestuur. Brig PJ “Piet” Goosen was op ‘n stadium my

Groepsbevelvoerder. [My bul het sy koei gedek en daarom is ek en hy familie! Ons

was altwee landgoedbewoners.] Wat sy brig Goosen betref – hy is een van die mees

uitstaande veiligheidsmanne wat ek geken het! Hy het my geleer om wanneer jy besig

is ALLES TE LOS en dadelik jou ondergeskikte te help. Ons het nooit gewag vir sy

beslissings nie! Hy was ‘n goeie leier en omdat hy in bevel was, lees verantwoordelik

was, het hy aanspreeklikheid aanvaar! Hy het vir niks teruggedeins nie! Hy was ‘n

man. Ek plaas sy foto’s elders.

10 Johan Jacobs: Weermag Rang: Eerste Bootsman(Afgetree)(SA Vloot en

Mariniers) Beste Hennie, Hiermee erken ek ontvangs van koerant No14 en ek is baie dankbaar daarvoor.

Ek het soos gewoontlik die artikels geniet veral oor die geskiedenis van Radio in die SAP.

Ek onthou hoe my Pa my vertel het hoe hulle in Johannesburg met dié karre gery het en dat

hulle net eenrigting komms gehad het. Hy het ook melding gemaak dat daardie jare (ek dink

dit was in die vroeër 50's en dat hy op Marshallplein gestasie was) Sandton se area net veld

was. Ek dink dit was ook die eerste blitspatrolie eenheid. Ek sal later foto's en 'n profiel van

hom plaas. Groete en geniet die braai en geselskap Saterdag. Johan Jacobs

• Johan welkom, is ‘n 1ste Bootsman ‘n Chief Petty Officer (stafsersant)? Vertel ons

asb wat doen die Mariniers? Soos ek al voorheen gesê het, dis mos ook ons vloot!!

12.2. Kort briefies en ontvangs erkennings

Page 38: Police Gazette 1-15

38

Die volgende nuusbrief sal, DV, op of voor die 19de September 2010 verskyn. Indien u nie

nr 16 ontvang nie, kontak asb vir my of Marius Avenat. My probleem is: aan hierdie kant

wys die rekenaar dat die koerant gepos is, maar die probleem lê by sekere lesers se

diensverskaffers. Die verskaffer stuur die koerant partykeer nie aan nie omdat u posbus vol

kan wees. Ons oudkapelaan in die destydse OVS, ds Jan Venter, se Polisiekoerant kom

bykans elke week terug! Natuurlik het ek sommige veterane van ons pos lys afgehaal bloot

omdat hulle nog nooit van hulle laat hoor het nie! Ek weet dus ook nie of ek nodeloos

berigte die kuberruimteberigte instuur en/of hulle eposadresse reg is nie. Erken dus die eerste

maal ontvangs en sê net of u die koerant wil ontvang of nie.

• Baie dankie Hennie. Voorspoed vir jou en al ons vriende. Ben Venter, Sasolburg.

Hallo Hennie, ek was lekker deurmekaar toe ek my magsnommer vanoggend vir jou

gestuur het. Gelukkig is Hantie se geheue uitstekend. My magsnommer is 62317E.

Groete, Ben Venter, Sasolburg.

• Dankie Hennie, dis duidelik besig om n koerant te word, dankie vir die harde werk.

Groete, Willem de Klerk, Georgië.

• Hello Hennie, ontvang en uitgestuur, per ongeluk aan jou ook gestuur ... maak net

seker dat jy die nuusbrief nie mis nie ... myne is dalk anders as joune ...lol, Groete –

Dana Kruger.

• Ontvang no. 14 - Baie dankie - Wicus Hattingh – Pretoria.

• Veelsgeluk met die pragtige Nuusbrief. Ek het jou mooi geleer, ha ha haha... Paul

Els, sers-maj – SAW, Valhalla.

• Puik en krap gedaan – Billy Cox, Brixton. LW: Frieda Muller, Leslie Auret, Susan

Roelofse (?) het saam met Sarie by die VT JVP aangekom. [Dankie vir die

aanvulling.]

• Hallo Brigadier. Uitgawe No. 14 ontvang. Dankie. Ben Pretorius.

• Dankie, Vlytige Hennie! Lyk my jy slaap nooit!! Groetnis. Johann de Bruin. PS. Ek

wil graag vir Jan Venter (ons koster) bring om na jou treine te kom kyk. Hy is trein-

mal!

• Baie dankie Brig, Ek het ook vir Piet Mc Kellar ‘n kopie aangestuur. Groete, Steve

Bosch, Pretoria.

• Baie dankie Hennie - Polisiekoerant 14 - ontvang, Roy. [Lt-genl. Roy P. During.]

Kaapstad.

• Dankie nr 14 ontvang , maar...... Alida van Montagu!

• Baie dankie Nr 14 Ontvang ek lekker gelees. Blacky en Heleen Swart Nylstroom.

• Hennie hier is inligting oor die SASP-Pantsertrollies as ook 'n foto. Groete, Ronnie

Beyl (Dankie, Ronnie. Sien die artikel en baie dankie vir jou inset - Hennie

Heymans.)

• Dankie Hennie, het by die huis gekry.Mooi loop en weereens dankie vir die groot

werk, Christo Davidson, Pretoria.

• Ek het gewonder wat van die koerant geword het en ek stel intens in alles belang wat

ons afgetrede lede aangaan - jy weet dit is my missie om ons mense te help waar ek

moontlik kan - Gideon Serfontein, Wes-Rand. [Baie dankie vir die terugvoer

Gideon, sal jy self verder versprei aan oudlede /lede wat moontlik mag belangstel? –

Hennie Heymans.]

Page 39: Police Gazette 1-15

39

• Hennie dit is baie interessant ek sal graag altyd n uitgawe wil ontvang. Kom drink by

my tee as jy weer dalk in ons Karoo wêreld kom. Mens verlang altyd na jou

oudkollegas. Lekker om van julle te hoor. Bart en Marie Vosloo. [Dankie Generaal

Bart – sal so maak. Daar is ‘n ander generaal te Oudtshoorn, die skut, wat min Louis le

Grange se PSO was, Dirk Crafford, as ek reg onthou? Stuur ook vir hom asb.]

• Hennie, Baie dankie ek het albei ontvang. Groete en sterkte met jou prysenswaardige

projek, Vic Haynes, Pretoria.

• Hallo Hennie, Ek stuur voorlopig nog adresse. Dalk mag jy sommige reeds op jou lys hê.

Groete Johan van der Merwe, Pretoria. – Gedoen Generaal!

• Hi Hennie, baie dankie vir koerant nr 14, het dit ontvang en behoorlik bestudeer en

aangestuur na ‘n paar kollegas. Reinier du Rand – Kwa Zulu ( Braai weer komende

Vrydag.) [Ons sal ’n kommissie van Ondersoen na Natal moet stuur! Dinge lyk glad nie

reg in Haar Majesteit se Voormalige Kolonie nie! Dis net braai en braai!]

• Oom Hennie, Plaas my ook asseblief op u distribusielys - dit is nou wraggies lekker

om van die ou mentors te lees! Sterkte met u taak wat u met soveel toewyding aanpak.

Francois [“Captain Francois Rossouw, Provincial Inspectorate, Complaints

Investigation Nelspruit”.]

• Goeie dag Hennie. Die laaste Polisiekoerant wat ek ontvang het was Nr.11. Het

daarna nog koerante verskyn? Dit is vir my baie kosbaar. Baie dankie. Suiker. [ U is

op ons poslys – ons sal moet kyk wat aangaan – Hennie Heymans.]

• Middag Hennie, Ek het uitgawe 14 in orde ontvang maar kon dit nou eers lees. Baie

dankie vir die ongelooflike moeite wat jy met die koerant doen. Ek het min tyd om

voor die rekenaar te spandeer maar ek maak elke week tyd vir die koerant.Groete,

Drikus Oosthuizen Lt-kol (uitgetr), Middelburg (MP)

• William Marshall – Vleuels: http://issuu.com/groups/0864d138-409c-4692-b23e-

cd2a3763910a

12.4. Ander forums: FB: Suid-Afrikaanse Polisie - Afgetrede Lede

1. Gawie Botha skryf: Is daar nog enige "Manne" oor van Troep 3 Berede 1959? Kontak my

by [email protected] asb.

• Ek kontak toe vir Gawie namens die Polisiekoerant en hier is sy reaksie:

“Hey! Hennie, ... hier in Paarl, Weskaap, wynlande, druiweplaas, maak bietjie wyn en die res

van druiwe oes,word aan Bolandkelders gelewer, vat elke dag soos dit kom, redelik aktief, ry

nog gereeld perd en hou my besig op 68. Getroud , een seun (wynmaker) ook hier op ons

plase. Ons is nou tien jaar terug in republiek (S.A.) vanaf, SWA/Namibië.

Waar was ek oral gestasie? Kom ons begin na uitpasering: Woodstock KP, Citrusdal,

Hopefield (KP) en einde 1962 na Buitepos SWA, Outjo, Namutonie by Etosha, Ondangua

Ovamboland (veligheid ... hulle het ons later genoem ‘Hendrik vd Berg se “blue-eye-boys”’ -

Sonnekus en Viktor se tyd) Wynberg KP, Claremont KP, Umtata, Transkei en terug na

Windhoek, my ontslag daar geneem einde 1969.

Oor na Bantoe Administrasie as Asst-Herhero Bantoesake Kommisaris, Epukiroreservaat en

Rietfonteinreservaat teen Botswannagrens. By Dept. Natuurbewaring SWA as

wildbewaarder en later 2de in bevel van Wildvangeenheid SWA. Neem ontslag en begin eie

Page 40: Police Gazette 1-15

40

besegheid, profesionele jagter en later hotellier te Bethanie SWA … “Hulle” moes SWA se

naam verander na “Namibia” om my daar uit te kry … en Ja! soos gesê hier in die Paarl aan

die voet van Du Toitskloofpas, pragtig omring deur die berge en ons as familie is baie

geseënd. Ek het nog foto’s van ons grenspatrollies voor die “bosoorlog” SWA / polisie

kollege / Trasnskei se oprukeenheid ens. Toe die “waarheidskommisie’ gestig is het daar

ongelukkig baie van my fotos ens. verlore geraak van die begin van die “Bosoorlog” met al

die “trekkery”!

Jy was nie miskien die polisieman wat deur ‘n boesman in die maag, met die assegai gesteek

was nie? [Nee! Gelukkig nie!] Ben Badenhorst het die Boesman aangekeer. Die lid was op

Leonardville of Plessisplaas gestasioneer? ... verfris biertjie my gedagtes indien jy iets

daarvan weet? Verbeel ek dan nou vir my sy van was ook Heymans? Groete, Gawie Botha

(nr 37424 Berede)

Berig nr 2) Dankie ek het ons koerant ontvang. Re: “Ron Aylward” se navraag oor “Riaan

Visser” van “Radio Windhoek”. Ek het Riaan Visser baie goed geken, hy het te Hopefield in

Weskaap skool gegaan en later by SAP aangesluit en met my “omswerwinge” het ek hom

weer raak geloop te Windhoek. Hier in die middel 1970-tigs het hy gesterf in n

motorongeluk in die Noorde van SWA. Gawie Botha”.

• Stuur gerus u foto’s in na ons per epos. Ons stel veral in die Oprukeenheid: Transkei

en die foto’s geem in SWA. Paul Els het ‘n boek die lig laat sien oor Umgulumbashe

en mense soos Ben Badenhorst edm is daarin genoem.

2. Dot van der Vyver skryf: “Vanoggend toe kry ek 'n oproep van Medipost apteek wat my

“Bersering aan diens”-medisyne stuur. Hulle het alle medikasie vir ons met BAD gestaak agv

die wanbetaling van SAPD aan hulle. Ek smeek en dreig vir my medikasie, maar dit help nie.

Ons weet dat daar maar min oor is van dienslewering, maar hierdie is erg. Dit is 'n skreiende

skande dat ons wat medikasie moet kry, so moet sukkel. Ek het ingevolge art 37 van die

Ongevallewet nou 'n kriminele klag teen die Nasionale Kommissaris ingedien en hoop

iemand gaan wakker skrik ! Groete vanuit Queenstown. Dot.

12.5 Oproepe / Calls 1. Nr 45059M, Majoor (afgetr) Mark Boyle, van Port Elizabeth skakel Saterdag-oggend. Hy

het sy “Polisiekoerant” in die kuberruimte se ‘asblik’ gestort, kan ek ‘n nuwe een pos?

Natuurlik! Ons het lekker gesels en hy was ook hier in Pretoria by die Teen-Spioenasie

Afdeling van die Polisie (Kompol X302). Mark, baie dankie. Nou weet ek presies wie jy is, jy

het my eenmaal (c2007) my tuis kom besoek. Hoop jy geniet die “winderige maar

vriendelike stad, genaamd Port Elizabeth” na die windlose tydperk in Pretoria. Jou inset

asook die van onder andere oor ons TIA sal verwelkom word. Ons is beide “1964 SAP-

modelle”! Hou ons asb op die hoogte van u gesondheid!

• Dankie Mark, deur jou het ek die voormalige provinsiale kommissaris van OP, genl

(afgetr) Nico Slabber, in die hande gekry, baie dankie vir jou moeite! Nico en ek

verjaar op die selfde dag en ons is offisiersmaats. Hy het ‘n dapperheidsmedalje in

Rhodesië verwerf, een van daardie wat om die nek gedra word. Ek was nog altyd trots

Page 41: Police Gazette 1-15

41

op hom!

2. Brigadier (afgetr) Q Papenfus skakel vanuit Kaap. Quinten baie dankie vir al die nuus uit

die Kaap, ek waardeer! Ek dink met deernis terug aan ons tye saam! Mooi loop!

3. Sakkie Kotze van die Kaap – baie dankie vir jou oproepe ou maat! Ek waardeer jou

positiewe gesindheid en jou kollegialiteit. Dankie vir die nuutste epos.

4. Maritz Spaarwater het geskakel. Ons het baie lekker oor die geskiedenis en oor die ou dae

gepraat. Maritz ek wag vir jou geskiedkundige insette!

5. Genl Mike Geldenhuys het ook geskakel. Hy stel belang in hoeveel geld ons al vir die

Trust ingesamel het! Hy bid almal sterkte toe en sê hy sien ons DV Saterdag!

6. Oom Pieter Swanepoel skakel hy maak ‘n skenking van ‘n kas boeke “Really inside Boss”

vir die Trust. Dankie Oom Piet!

7. Andre van Ellinckhuisen van Vryheid. Hy praat oor boeke, Hans Dons en ek vra hom uit

oor sy gesondheid. Hy en Jurie Wessels werk aan Maritz Spaarwater se versoeke. Andre het

‘n paar keer geskakel – dankie Andre.

8 Louis Lubbe van Midrand skakel; hy wil ook die braai Saterdag bywoon. [Louis ek

verstaan jou broer het NI se kenteken ontwerp. Ek sal graag ietsie op skrif wil hê in daardie

verband.]

9. Eugene de Kock het van hom laat hoor en dit gaan goed met hom! Dankie dat ons so

lekker kan gesels oor die geskiedenis!

10. Van Jeffreysbaai het Tiny Coetzer en Paul Hattingh geskakel.

11. Johan Visage skakel, hy was bietjie siek; ook knie-operasie gehad. Ons praat oor die

manne wat kontak maak. Hy onthou ook goed wat nie onthou nie! Vertel my dat ds Brits in

die VSA is en ook herinner hy my aan ds Johnnie Oosthuisen wat by ons gewerk het!

12.6 Besoekers / Guests Mev Adrie (Conradie) Wehrmann baie dankie dat u ‘n middag kon afstaan om luitenant

Conradie se foto’s vir my te kon wys en die agtergrond van elke foto te kon gee. Ons weet dit

is traumaties, nog maals baie dankie want ons sal daarvan aanwend in Johnathan Pittaway se

Koevoet-boek, ook baie dankie vir u bereidwilligheid om vir ons ‘n storie vir sy boek te gee.

• Paul Els (skrywer) het my van hierdie wonderlike heldhaftige polisieman-Recce’e-

Koevoetlid vertel. Baie dankie Paul! Ek is seker ons kan jou nou help met foto’s van

Frans Conradie toe hy ‘n Recce was. Paul nou ontmoet ons ook die mense wat Ben

Badenhorts gken het!

12.7 Besoeke gebring / Visits 1. Ek moes ex officio vir genl Van der Merwe verlede Saterdag-oggend besoek. Zambesi-

rylaan word nou ‘n riller met al die verkeer! Die pad is nou vreeslik besig – amper soos die

M1! Beterskap word vir mev Ans van der Merwe toegebid met die rugstut! Generaal, dankie

vir u wysheid en insig wat u openbaar. U openhartigheid en eerlikheid word waardeer en as

ek dankie mag sê, wil ek dit sê: “Soos baie van ons SAP- en SAW-generaals mag mens van

die Generaal, in ‘n debat, oor die geskiedenis verskil. Op die manier kry mens balaans en

insig in die verlede! Dankie vir u mooi gesindheid in debatvoering mbt sekere sake in ons

polisie-geskiedenis!”

13. REGSPLEGING, NASIONALE VEILIGHEID POLISIE EN DIE

PERS

13. LAW ENFORCEMENT, NAT SECURITY, POLICE AND MEDIA

Page 42: Police Gazette 1-15

42

13.1 Defence Web reports: There are a few interesting aspects regarding the police in

this issue, see: http://www.defenceweb.co.za/

13.2 Politics web: 1. Die saak van Harris word gedebateer en die Polisiekoerant is aangehaal, kyk:

http://www.politicsweb.co.za/politicsweb/view/politicsweb/en/page72308?oid=197475&s

n=Marketingweb+detail&pid=90389

• For your crime stats at your “own” SAPS statsion, also see:

https://mail.google.com/mail/?hl=en&shva=1#inbox/12af890b1ee8f683

13.3 Dronbestuur: Lt.kol. Eugene Opperman, Gautengse polisiewoordvoerder, het gister

haar inhegtenisneming en vrylating op borgtog bevestig. Gevra waarom haar hofverskyning

eers oor ’n jaar is, het Opperman gesê “dit vat deesdae nogal lank om die uitslag van

(toetse op) bloedmonsters te kry”. Kyk: http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Loui-Fish-in-hegtenis-vir-dronkbestuur-20100907

Baie van deurwinterde polisiemanne het baie veroordelings, sonder die patalogiese toetse, vir

dronkbestuur gekry. In die 1960’s was daar ‘n afdelingsorder dat indien die DG om een of

ander rede nie beskikbaar is nie, moes die dronk-bestuurder na die AK-sersant te Durban-

Sentraal geneem word. As die sersant gesê het: “Die ou is dronk!”, dan is hy aangekla! F &

K. “Finish en Klaar! [As sersant het ek self ‘n paar veroordelings vir dronkbestuur in Durban

verkry sonder tussenkoms van die DG.]

Opmerking: Bevel en beheer: Van die jaar toet het die staatslykhuis onder die voormalige

SA Polisie geresorteer. Vandag is die funksie na die gesondheidsowerhede oorgeplaas. Met

respek: dit is ‘n fout. Die polisie het ‘n wesentlike belang in die bestuur van lykshuise omdat

dit in die belang van regspleging is. As oud-DK wat verskeie lykshuise in die distrik gehad

het, het die SAP en veral die speurders “beheer” gehad en die nodige verklarings edm is gou

gekry van die lykshuispersoneel en ambulansmanne, die polisie het met die DG en pataloë

gerëel vir lykskouings, toetse, verslae edm. Die DK moes elke lykshuis in sy distrik een maal

per week inspekteur. In die verband is daar hartlike samewerking tussen die DSO en die DK

gewees, die Speurders het nie gesukkel nie!

14. HENNIE SE LESSENAAR / 14. HENNIE’S DESK Ek sê die week niks – dan is daar niks!

14.1 A Point to Ponder: Paraprosdokians A paraprosdokian (from Greek "παρα-", meaning "beyond" and "προσδοκία", meaning

"expectation") is a figure of speech in which the latter part of a sentence or phrase is

surprising or unexpected in a way that causes the reader or listener to reframe or reinterpret

the first part. It is frequently used for humorous or dramatic effect, sometimes producing

an anticlimax. For this reason, it is extremely popular among comedians and satirists. Some

paraprosdokians not only change the meaning of an early phrase, but also play on the double

meaning of a particular word, creating a syllepsis e.g.

• Do not argue with an idiot. He will drag you down to his level and beat you with

experience!!

Page 43: Police Gazette 1-15

43

15. HUMOR IN UNIFORM : Going on Pension – Lennox van Onselen14

A certain character, whom we will allow to remain anonymous, had a very special place in

the hearts of policemen who served with him. On cold winter nights, in some dreary charge

office where the men who are not outside on duty gather, this episode is often discussed,

recounted and cherished. This man was of the old school; those old faithfuls who came to the

South African Police from some long forgotten regiment. He walked a beat all his life and it

was his boast that he had never had a case in court in all his many years of service. When he

eventually went off on pension, as was generally the case, he was given a farewell and a

smoker was arranged for him in the gymnasium. Copious amounts of beer were disposed of

and the [District] Commandant got up to make a speech. There was not much that the

Commandant could say about this old fellow, as his one great feat was that he never did any

harm, nor did he ever cover himself with glory. The [District] Commandant therefore

confined himself to saying that these old men were now disappearing from the force and were

being replaced by a new breed of men.

When the [District] Commandant sat down, our friend was much surprised to be greeted with

shouts of "Speech”. This old character had the habit of leaving his false teeth at home

whenever there was a drinking party in the offing because, as he said, he had often lost

perfectly good teeth down some drain. He stood up and looked the assembled crowd over,

giving them each in turn a toothless smile.

"I am going off on pension", he proclaimed in his husky voice, "and now I can say these

things. The boots they issue in this damn force are a disgrace. I have used up a hundred pairs

and look at the corns and bunions they've given me. The overcoat is too heavy and hardly

covers your backside; the raincoat leaks like a sieve. The pay is unfit for a dog and the

sergeants are a lot of filthy swine. I've stood these things for 25 years and I am standing them

no longer.

They should take the whole police force and drown it in a bucket." Here he hesitated and

screwed up his face as if he was about to deliver himself of a most momentous declaration

and continued: "Do you know, you men, what I would do if I had my time over again? I'd

join the bloody force!" He cackled mirthlessly and sat down. By this time he had most of the

men rolling in the aisles. The [District] Commandant, that aloof and retiring man, was

laughing so much that the tears were running down his weatherbeaten cheeks.

• .... And so say all of us!! Salute!

16. NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR”

16. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER” - Staan oor

14

A Rhapsody in Blue, Howard Timmins, 1960: pp 55 – 56.

Page 44: Police Gazette 1-15

44

17. LAAT BERIGTE / 17. STOP PRESS: SAPS on Rail

Foto: Lourens Sturgeon

18. VOLGENDE UITGAWE / NEXT EDITION: DV Sunday 19 Sept 2010

19. SLOT / CONCLUSION Stuur asb u artikels en briewe vroegtydig in voor Woensdag asb. Stuur sommer u foto saam!

Ons wil mos sien hoe die kolleags lyk/gelyk het. Geniet u week verder! Kontak gerus ons

argivaris, Marius Avenant (kyk voorblad) vir advies om vorige uitgawes op te roep.

• Remember the advice from our friend, “The Major”, in Uganda: “Walk tall!”

and;

• Please don’t argue with idiots! They will drag you down to their level and beat

you with experience!!

Groete

Saluut! Tot later ....

U Wabestuurder & wyksersant

No 43630 (B) Hennie Heymans. © 2010