OECD 360°

8(11)/2017

Paryż, 31.10.2017 r.

136, rue de Longchamp - 75116 Paris - Tel : +33 1 56 28 57 60 - Fax: +33 1 56 28 94 66

Enterprises by business size 0-9 employees/50-249 employees, Number, 2015 or latest available Source: OECD Data; Structural business statistics ISIC Rev. 4; OECD (2017), OECD (2017), Enterprises by business size (indicator). doi: 10.1787/31d5eeaf-en

1

Cyfrowa transformacja w gospodarce i w społeczeństwie

Photo: OECD/Michael Dean

Zmiana technologiczna, którą potocznie określamy mianem cyfrowej transformacji rodzi wielorakie skutki gospodarcze i społeczne. Cyfrowa transformacja rodzi tyleż zagrożeń, co korzyści. Niektóre z nich stają się wyzwaniami dla polityki, gdyż mają wymiar publiczny.

O tym czy, i jakie polityki publiczne zmniejszą zagrożenia, a potencjał przetworzą w konkretne, służące ludziom, osiągnięcia dyskutować będą w OECD ministrowie w czasie corocznego spotkania Global Strategy Group 28 i 29 listopada 2017 roku.

Robotyzacja, automatyzacja i uczenie się maszyn (machine learning) eliminuje wiele prac prostych i rutynowych. Osoby tracące pracę muszą dostosować się do zmian, być gotowe do nawet kilkukrotnej zmiany pracy, a nawet zawodu, w ciągu swojego życia. Polityki publiczne zmniejszają koszty takiej adaptacji, zapewniając jednostkom dochód w okresie przejściowym, oferując informacje oraz bodźce do nabywania kompetencji. Większość z tych instrumentów wchodzi w skład aktywnych polityk rynku pracy i jest niezbędna, aby wywoływane przez technologie zmiany nie prowadzi do społecznego buntu.

Cyfryzacja radykalnie przekształca świat finansów: od przyspieszenia przepływów pieniądza do ułatwienia dostępu do usług finansowych. Szybkość przepływów grozi nadmierną zmiennością cen aktywów oraz niestabilnością rynków finansowych. Cyfrowy dostęp do usług finansowych zwiększa wygodę w korzystaniu z nich, gdy użytkownik ma wiedzę i informację pozwalającą odróżnić ofertę korzystną od być może oszukańczej. Edukacja finansowa staje się niezbędnym elementem edukacji publicznej.

Nowe media otwierają wielkie możliwości dla uczących się. Dostępne stały się internetowe narzędzia uczenia: od programów akademickich oferowanych jako MOOC (Massive Open Online Courses) do edukacyjnych portali. Uczący się potrzebuje przewodnika po świecie edukacyjnych ofert – grozi mu bowiem „zniekształcenie edukacyjne”, jeśli korzystać będzie ze źródeł oferujących błędne informacje lub nie zweryfikowane teorie.

Cyfrowa muzyka, prasa czy materiały wideo skutecznie konkurują z tradycyjnymi źródłami dostępu do muzyki czy wiadomości. Programy będące wyłączną domeną tradycyjnych nadawców radiowych i telewizyjnych upowszechniane są w nowy sposób. Digitalizacja niszczy prasę drukowaną i otwiera pola dla nowych wydawców. Jesteśmy w okresie chaosu i rośnie oczekiwanie na nowy ład medialny. Rynek mediów trzeba chronić przez zawładnięciem przez potężne grupy interesów.

Handel elektroniczny wypiera sprzedaż wielu sklepów: nabywca ma szybką informację o produktach i ich cenach oraz zyskuje dostęp do tańszych dóbr. Likwidowane sklepy świecą pustkami, a centra małych miasteczek ulegają gospodarczej i społecznej degradacji. Czy polityki lokalnego rozwoju są w stanie uchronić wsie i miasteczka przed pustynnieniem?

Schumpeterowska twórcza destrukcja nie jest bezbolesnym procesem. Jest w niej także rola dla polityki publicznej wspartej badaniami OECD.

Prof. Aleksander Surdej

Ambasador, Stały Przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej przy OECD

2

Spis treści

Wywiady

Z Ambasadorami o OECD - „Dania i OECD”, Wywiad z Panem Klavsem A. Holmem, Ambasadorem

i Stałym Przedstawicielem Danii przy OECD

Artykuły

Eksperci OECD o wyzwaniach globalnych - „Proces przesunięcia zamożności: Przekształcenia gospodarki światowej”, Mario

Pezzini, Dyrektor Centrum Rozwoju OECD, Specjalny Doradca Sekretarza Generalnego OECD ds. Rozwoju

Analizy

Recenzja na zamówienie - „Fukushima a polityki rozwoju energii energetyki jądrowej. Raport: Impacts of the Fukushima Daiichi

Accident on Nuclear Development Policies”, Dr Magdalena Zajączkowska, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Wydarzenia

Polityka energetyczna - Bezpieczeństwo energetyczne a geopolityka energii: Wielkie idee Any Palacio

Polityka ekonomiczna - Afryka w centrum uwagi

Polityka ekonomiczna - OECD przygotowała dla Włoch i ogłosiła „Skill Strategy Diagnostic Report”

Współpraca rozwojowa - Premier Mali: Współpraca na rzecz odbudowy i rozwoju

Edukacja - Konkurs dla studentów

Publikacje OECD

Polityka ekonomiczna - Brytyjska gospodarka w obliczu Brexitu

Polityka ekonomiczna - Narzędzia technologiczne w walce z przestępstwami podatkowymi

Polityka ekonomiczna - Systemy podatkowe w państwach OECD

Polityka ekonomiczna - Finansowanie Przedsiębiorczości

Polityka energetyczna - Wyzwania odnawialnych źródeł energii w elektroenergetyce

Polityka społeczna - Jak poprawić sytuację kobiet w krajach Bliskiego Wschodu i Maghrebu?

Przedsiębiorstwa państwowe - Wielkość i obszar działania przedsiębiorstw z udziałem Skarbu Państwa

Wskaźniki demografii przedsiębiorstw - Przedsiębiorczość w dobie „gig economy”: gospodarki na zlecenie

Nauka i Technologia - Co powinniśmy wiedzieć na temat biotechnologii morskich?

Inne informacje

Warto wiedzieć… - Zasoby informacyjne OECD; OECD Blogs; Przydatne adresy; OECD iLibrary

3

Z Ambasadorami o OECD

Photo: OECD/Herve Cortinat

„Denmark and OECD”

Interview with H. E. Ambassador, Klavs A. Holm, Permanent Representative of Denmark to the OECD

1. What your country has gained thanks to the

membership at its start and what is gaining now?

In answering that question, one has to look at the historical

context of the establishment of the OECD. As most of the

European countries, Denmark was left with a worn out and

partly destroyed industrial sector after the Second World

War. Also agriculture, investment and renewal of

production material suffered during the war. Thus, the

Marshall Plan provided an opportunity for Danish economy

to recover quickly.

This recovery was also brought about because of the

positive development among major trading partners such as

the United Kingdom and Germany. Especially, the German

„Wirtschaftswunder” meant great opportunities for the

economic recovery, which led to high economic growth

rates more or less unbroken until the oil crisis in 1973.

The overall policy coordination, sharing of best practices as

well as the efficient standard setting of the OEEC and later

the OECD was of immense importance to a small, open,

trade reliant country like Denmark with limited

administrative resources. Up until today, Denmark benefits

perhaps comparatively more from the work of the OECD

than many other Members do and the work of the OECD is

the basis of policy planning and important government

decisions in many fields.

„Dania i OECD”

Wywiad z Panem Klavsem A. Holmem, Ambasadorem

i Stałym Przedstawicielem Danii przy OECD

1. Co Pana kraj zyskał na początku, a jakie korzyści

czerpie obecnie z członkostwa w OECD?

Odpowiadając na to pytanie należy spojrzeć na historyczny

kontekst utworzenia OECD. Jak większość krajów

europejskich, Dania po II wojnie światowej zmagała się ze

skutkami zniszczeń, a sektor przemysłowy uległ

częściowemu uszkodzeniu. Również rolnictwo, inwestycje

i przemysł przetwórczy ucierpiały na skutek wojny. Plan

Marshalla stanowił zatem okazję do szybkiej odnowy

duńskiej gospodarki.

Ożywienie to zostało również spowodowane pozytywnym

rozwojem wśród głównych partnerów handlowych, takich

jak Wielka Brytania i Niemcy. Szczególnie niemiecki

„Wirtschaftswunder” stworzył duże możliwości dla

ożywienia gospodarczego, które doprowadziło do

nieprzerwanego wzrostu gospodarczego aż do kryzysu

naftowego w 1973 r.

Ogólna koordynacja polityki, wymiana najlepszych praktyk,

a także skuteczne ustanawianie standardów OEEC i później

OECD miało ogromne znaczenie dla małego, otwartego,

opartego na handlu państwa, takiego jak Dania,

dysponującego ograniczonymi zasobami administracyjnymi.

Do dziś Dania prawdopodobnie porównywalnie więcej

skorzystała z prac OECD niż wiele innych krajów, a prace

OECD są podstawą dla planowania polityk publicznych

Wyw

iad

y

4

2. What are Denmark’ priorities in its relationship

with the OECD now? Which recent reports and

works of the OECD are particularly relevant to

Denmark’ domestic public policies?

Partly because of the close relationship between the labour

market partners and the government, Denmark, has

managed to introduce the reforms that have proven

necessary in light of enhanced globalisation. Traditional

sectors like shipbuilding, steel production, car

manufacturing and production of basic textiles have been

replaced by more service and know-how oriented economic

activities. In the textiles sector, for instance, basic

production has been replaced with the production of high-

end sportswear and the establishment of one of the most

advanced fashion clusters in the world employing more

people than the textiles sector originally did.

Since it is a pre-condition for continued Danish economic

progress, that the Danish economy keeps on adapting itself

to globalisation the OECD’s work on especially digitalisation,

skills, the future of jobs and productivity is of crucial

importance. This is the reason that Denmark put

„Globalisation” as the main theme for the OECD Ministerial

Meeting 2017 and „Digitalisation” as the theme for the

meeting in the Global Strategy Group (GSG) in November

2017.

3. What does your country expects from the OECD in the not-so distant future?

In a still more rapidly changing world, the OECD will have to

concentrate more on the consequences for its Members of

the Fourth Industrial Revolution and the introduction of the

necessary domestic reforms in light of especially

digitalisation. With a hitherto unprecedented

unpredictability regarding the economic prospects for the

next 10-15 years, the OECD will also have to further develop

and refine its work on strategic foresight. Never before in

history will changes be necessary so fast as in the coming

years and the OECD will play an important role as a

stronghold for research, standard setting and policy

proposal formulation.

4. You took up your duties as the Ambassador and Permanent Representative of Denmark to the OECD in late 2012. What do you consider as a personal reason for satisfaction from your work for your country and for the OECD?

I can hardly see a more interesting period in the OECD’s

history than the last 4 years where I have worked as

Ambassador for Denmark. The economies of the Member

States are more challenged than ever and have to provide

adequate answers to questions raised because of disruptive

economic events and it has been personally rewarding to be

part of the work in the OECD primarily as responsible for the

preparation of the Ministerial Meeting in 2017 and the GSG-

meetings.

i ważnych decyzji rządu w wielu dziedzinach.

2. Co stanowi obecnie priorytet w relacji Dania -

OECD? Które spośród ostatnich raportów oraz

prac OECD są szczególnie ważne dla kształtowania

polityk krajowych Danii ?

Po części ze względu na ścisły związek między partnerami

rynku pracy a rządem, w Danii, udało się wprowadzić

reformy, które okazały się konieczne w kontekście

wzmożonej globalizacji. Tradycyjne sektory, takie jak

przemysł stoczniowy, produkcja stali, produkcja

samochodów i produkcja podstawowych wyrobów

włókienniczych zostały zastąpione przez ekspansję usług

i zorientowaną na know-how działalność gospodarczą.

W przemyśle tekstylnym na przykład produkcja podstawowa

została zastąpiona produkcją wysokiej klasy odzieży

sportowej i utworzeniem jednego z najbardziej

zaawansowanych klastrów mody na świecie zatrudniających

więcej osób niż wcześniejszy przemysł tekstylny.

Wstępnym warunkiem do kontynuowania duńskiego

postępu gospodarczego jest fakt, iż duńska gospodarka stara

się dostosować do globalizacji, a kluczowe znaczenie mają

prace OECD w temacie cyfryzacji, umiejętności, przyszłości

pracy i zatrudnienia oraz wydajności. Z tego powodu Dania

wskazała temat „Globalizacji” jako przewodni przy okazji

spotkania ministerialnego MCM OECD w 2017 r. oraz temat

„Digitalizacji” jako temat spotkania w ramach Grupy

Globalnej Strategicznej (GSG) w listopadzie 2017 r.

3. Czego oczekuje Pana kraj ze strony OECD

w nieodległej przyszłości ?

W coraz szybciej zmieniającym się świecie, OECD będzie

musiało skoncentrować się bardziej na konsekwencjach dla

krajów wynikających z Czwartej Rewolucji Przemysłowej

i wprowadzenia niezbędnych krajowych reform związanych

z zagadnieniem digitalizacji. Wobec bezprecedensowej

nieprzewidywalności dotyczącej rozwoju gospodarczego

w perspektywie 10-15 lat, OECD będzie musiała dalej

rozwijać i udoskonalać swoje prace dotyczące strategicznego

foresightu. Nigdy wcześniej w historii zmiany nie będą

konieczne tak szybko, jak w nadchodzących latach, a OECD

będzie odgrywać ważną rolę jako silny przyczółek w obszarze

badań, tworzenia standardów i formułowania propozycji

dot. polityk.

4. Objął Pan funkcję Ambasadora i Stałego

Przedstawiciela Danii przy OECD pod koniec 2012

roku. Co uważa Pan za osobisty powód do

satysfakcji z pracy na rzecz Pana kraju

i we współpracy z OECD?

Z trudem można dostrzec ciekawszy okres w dziejach OECD

niż ostatnie 4 lata, w czasie których pracowałem jako

Ambasador Danii. Gospodarki państw członkowskich są

bardziej niż kiedykolwiek poddane testom i muszą poradzić

sobie z wyzwaniami powstałymi w wyniku destrukcyjnych

5

In addition, I have followed the OECD’s work as „the non-

existing secretariat for the G20 cooperation” with great

interest. These efforts are imperative for the well

functioning of the G20’s work and have with no doubt

contributed to the success of this cooperation.

5. In which fields would you consider the cooperation with Poland within the OECD?

Poland is an important player in the OECD. With its

historical background and economic progress, Poland is a

major player in international economics and politics. It is

also a neighbouring country to Denmark and a very

significant trading partner. Consequently, developments in

Poland influence Denmark significantly, which make close

cooperation with Poland an important part of Danish

Foreign Policy. Therefore, Denmark wishes to cooperate

with Poland in all of the OECD’s competence area in order

to get to the best possible economic policy decisions in

areas such as good governance, climate, education, health,

transportation etc.

wydarzeń gospodarczych. Możliwość uczestniczenia

w pracach OECD jako osoba odpowiedzialna za

przygotowanie spotkania na szczeblu ministrów (MCM)

w 2017 r. i spotkań GSG przyniosły mi szczególną osobistą

satysfakcję.

Ponadto, z dużym zainteresowaniem śledziłem prace OECD

jako „nieistniejącego sekretariatu do współpracy w ramach

G20". Wysiłki te są niezbędne dla prawidłowego

funkcjonowania prac grupy G20 i bez wątpienia przyczyniły

się do pomyślnego rozwoju tej współpracy.

5. W jakich obszarach rozważa Pan współpracę

z Polską na forum OECD?

Polska jest ważnym graczem w OECD. Z historycznym

dziedzictwem i postępem gospodarczym, Polska odgrywa

znaczącą rolę w międzynarodowej gospodarce i polityce. Jest

to również kraj sąsiadujący z Danią i bardzo znaczący partner

handlowy. W konsekwencji rozwój sytuacji w Polsce wpływa

znacząco na Danię, która traktuje ścisłą współpracę z Polską

jako ważną część duńskiej polityki zagranicznej. Dlatego

Dania chce współpracować z Polską we wszystkich

dziedzinach kompetencji OECD w celu wypracowania jak

najlepszych decyzji z zakresu polityki gospodarczej w takich

obszarach, jak dobre zarządzanie, klimat, edukacja, zdrowie,

transport itp.

6

Eksperci OECD o wyzwaniach globalnych

Photo: OECD

„Proces przesunięcia zamożności: Przekształcenia gospodarki światowej”

Mario Pezzini, Dyrektor Centrum Rozwoju OECD1, Specjalny Doradca

Sekretarza Generalnego OECD ds. Rozwoju

Rok 2010 stanowił przełomowy moment w rozwoju globalnym. Udział gospodarek wschodzących i krajów

rozwijających się po raz pierwszy przekroczył poziom 50% gospodarki światowej. Ta brzemienna

w skutkach zmiana była przyczyną opublikowania w tym samym roku przez Centrum Rozwoju OECD

pierwszego z serii raportów „Perspektywy Globalnego Rozwoju”, w którym przedstawiono i poddano

analizie powstawanie tego zjawiska. W kolejnych latach kontynuowano badanie rozwoju tego procesu,

który trafnie określono przesunięciem zamożności.

Czym jest „przesunięcie zamożności”?

W trakcie blisko dwóch dekad, gospodarka światowa przeszła strukturalną transformację, w wyniku której

jej środek ciężkości przesunął się na wschód i południe globu, od krajów OECD do gospodarek

wschodzących. Kształtowanie się, w rezultacie postępującego przesunięcia zamożności, nowej mapy

gospodarki globalnej, stanowiło odbicie procesów wzrostu zachodzących w dwóch różnych okresach.

1 Centrum Rozwoju Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) jest swoistą platformą służącą dzieleniu się

wiedzą i prowadzeniu dialogu politycznego opartego na obiektywnych danych, skupiającą kraje rozwijające się, wschodzące gospodarki i państwa członkowskie OECD, które biorą udział w jego pracach na zasadach równości. Inkluzywny charakter członkostwa, połączony z wiedzą ekspercką pozwala Centrum Rozwoju dochodzić do innowacyjnych programowych odpowiedzi na wyzwania rozwojowe. Więcej informacji o Centrum Rozwoju: http://www.oecd.org/DEV

Art

yku

ły

7

Mapa 1: Przesunięcie zamożności przekształciło gospodarkę światową: „Świat Trzech prędkości”

w latach 1990

Biedne i przeżywające trudności Na drodze do konwergnecji Zamożne

A. Lata 1990

Źródło: Perspektywy Globalnego Rozwoju 2010: Przesunięcie zamożności; obliczenia własne autora oparte o dane Banku

Światowego z 2009 r. Zastrzeżenie: Mapa ta ma jedynie charakter ilustracyjny nie podważa żadnego statusu lub zwierzchności nad

jakimkolwiek terytorium, które obejmuje.

Z jednej strony, lata 90. (Tab. 1) okazały się być dekadą rozczarowania dla wielu krajów rozwijających się,

„straconą dekadą”, rozwoju hamowanego przez kryzysy finansowe i niestabilność. W szczególności

w dwóch regionach nie udało się dokonać odbudowy gospodarczej: w Ameryce Łacińskiej za sprawą

słabego wzrostu, natomiast Afryka sub-saharyjska dotknięta była utrzymującą się stagnacją. Kraje byłego

bloku sowieckiego w początkowym okresie tej dekady przechodziły długą i głęboką recesje. Przeobrażenia

wiodące w kierunku gospodarki rynkowej dokonywały się z trudem i niektóre z tych krajów odczuły

dotkliwie cofnięcie się w rozwoju społecznym. Z kolei Chiny, pozostawały na ścieżce wzrostu.

Z drugiej strony, dla większości świata rozwijającego się, niebywały okazał się kontrast pomiędzy latami

90. i następną dekadą. Okres pomiędzy rokiem 2000 i 2007 (tab.2) stał się dla krajów rozwijających się

czasem największego od lat 60. rozwoju gospodarczego. Podczas gdy wielkie kraje osiągające bardzo duży

wzrost, takie jak Chiny i Indie, przyciągały uwagę mediów, największy postęp zanotowany został w istocie

w przypadku mniejszych państw, które w przeszłości rozwijały się dużo wolniej. Zjawisko to miało miejsce

w przypadku każdego kontynentu. W nowym millenium powrócił – po raz pierwszy od lat 70. – trend silnej

konwergencji wskaźników dochodu na głowę z krajami rozwiniętymi. Liczba krajów uczestniczących w tym

procesie uwzględniająca te państwa, w których wzrost dochodu na głowę przewyższał dwukrotnie taki

wzrost w zamożnych państwach OECD, wzrosła od roku 2000 blisko siedem razy (z 12 do 83) redukując

przy tym o połowę liczbę krajów ubogich.

8

Mapa 2: „Świat Trzech prędkości” w latach 2000

Biedne i przeżywające trudności Na drodze do konwergnecji Zamożne

B. Lata 2000

Źródło: Perspektywy Globalnego Rozwoju 2010: Przesunięcie zamożności; obliczenia własne autora oparte o dane Banku

Światowego z 2009 r. Zastrzeżenie: Mapa ta ma jedynie charakter ilustracyjny nie podważa żadnego statusu lub zwierzchności nad

jakimkolwiek terytorium, które obejmuje.

Globalny kryzys finansowy w 2007 r. wzmocnił raczej niż przerwał ten trend, co pokazało relatywnie

wczesne wydobywanie się z recesji dużych „konwergujących się” krajów o średnim dochodzie. Niemniej

jednak, ostateczne rezultaty, były zróżnicowane. Podczas gdy niektóre kraje rozwijające się dochodziły do

poziomu życia państw bogatych, inne usiłowały przebić się przez „szklany sufit” średniego dochodu; były

też dotknięte skrajnym ubóstwem.

Co było powodem przesunięcia zamożności?

1990 – Zerwanie z przeszłością

Rok 1990 okazał się punktem centralnym szeregu wielkich wydarzeń, które przekształciły świat

w wymiarze politycznym i gospodarczym. Pierwszym i najważniejszym było załamanie Związku

Sowieckiego rozpoczęte przez upadek Muru Berlińskiego w listopadzie 1989 r., którego kulminacją było

formalne rozwiązanie ZSRS w grudniu 1991 r. Zmiany te miały również znaczące konsekwencje dla wielu

państw członkowskich OECD, które uprzednio były obciążone charakterem stosunków okresu Zimnej

Wojny. Ponadto, po wyborach w Indiach w 1991 r. do władzy doszedł proreformatorski P.V. Narasimha

Rao. Od tego momentu zmieniał się zasadniczo charakter gospodarki Indii: od ściśle kontrolowanej,

nastawionej do wewnątrz do otwartej, stopniowo deregulowanej. Także w latach 90. Chiny przyspieszyły

zasadniczo proces reform rozpoczęty w latach 70. Wreszcie, zmierzch apartheidu, symbolizowany

uwolnieniem Nelsona Mandeli, otworzył gospodarkę Afryki Południowej na rynki światowe.

Czynniki makroekonomiczne

Ten nadzwyczajny zbieg wydarzeń miał przemożny wpływ na charakter gospodarki globalnej i był znakiem

początku nowej ery globalizacji. Trzy zjawiska w okresie ostatnich 20 lat wybijają się tu szczególnie.

9

Pierwsze, otwarcie zamkniętych wcześniej wielkich gospodarek spowodowało napływ na rynek globalny

szerokich rzesz nowych pracowników i wywołało szok płacowy. W początku lat 90., integracja Chin, Indii

i państw obszaru byłego Związku Sowieckiego przyniosła dodatkową obecność w gospodarce światowej –

odpowiednio – 750 mln, 450mln i 300 mln nowych pracowników. Dołączenie do rynku pracy tych 1,5 mld

pracowników podwoiło ilość ludzi pracujących w otwartych, rynkowych gospodarkach obniżając

jednocześnie o połowę wskaźnik stosunku kapitału do siły roboczej.

Po drugie, towarzyszący temu wzrost zapotrzebowania tych gospodarek na surowce spowodował wzrost

cen energii pochodzącej z surowców kopalnych i metali przemysłowych, co spowodowało przepływ

środków finansowych do ich eksporterów. Do prawie roku 2000, postęp technologiczny wzmacniał

przekonanie, że globalne PKB uniezależniało się od przemysłu ciężkiego, a każda jednostka miary

końcowego produktu była wynikiem coraz mniejszego wkładu surowców. W powszechnym przekonaniu,

zapotrzebowanie na surowce miało się zmniejszać pomimo ogólnego wzrostu gospodarczego.

W rzeczywistości, od roku 2000 pozostawało ono nadal na wysokim poziomie. W początkach kryzysu, ceny

ropy były czterokrotnie wyższe, a ceny metali prawie podwoiły się w porównaniu z poziomem z roku 1995.

Po trzecie, wiele gospodarek wschodzących przeszło ze statusu wierzyciela netto do statusu kredytobiorcy

netto, co było rezultatem wysokiej stopy oszczędności wewnętrznych w państwach azjatyckich i szybkiego

wzrostu rezerw walutowych powstałych dzięki eksportowi. Od wczesnych lat 2000 wpływ Chin przemieścił

się z rynków dóbr i towarów na światowe rynki finansowe. Chiny, początkowo producent tanich towarów,

stawały się stopniowo źródłem tanich oszczędności. Akumulacja w chińskim sektorze publicznym

zagranicznych zasobów finansowych podniosła globalne cykliczne, finansowe i makroekonomiczne

znaczenie tego kraju. W tym samym czasie, Chiny stały się największym światowym wierzycielem

rządowego długu USA, co osłabiło wzrost stóp procentowych w tym kraju i w skali globalnej. Zmiany

w luce produktowej Chin odbijają się obecnie na (wzrastających) w skali globalnej stopach procentowych

i kursach wymiany walut.

Oczywiste jest, że wschodzące gospodarki i kraje rozwijające się miały coraz większy udział w globalnym

wzroście gospodarczym. Niemniej mylące może być arytmetyczne sumowanie obu typów tych

gospodarek. Wpływ Chin i, wzrastające znaczenie Indii pozostaje istotne, co jest odbiciem rozmiaru ich

gospodarek, dynamiki rozwoju i potencjalnych zdolności technologicznych. Chiny, także, okazały się

zdolne w większym stopniu do bycia globalnym graczem oraz do wpływania na ceny towarów

przemysłowych niż jakiekolwiek państwo przybliżające się do statusu uprzemysłowionego państwa

rozwiniętego, z wyjątkiem pewnych sektorów przemysłu rolniczego w Brazylii i kopalnianego sektora

energetycznego w Arabii Saudyjskiej.

Wzrastające znaczenie współpracy na osi Południe-Południe: handel, bezpośrednie inwestycje zagraniczne

oraz pomoc

Przesunięcie zamożności nie tyle zmieniło kontekst makroekonomiczny, ale również odmieniło takie

kanały wzajemnego oddziaływania pomiędzy wschodzącymi gigantami gospodarczymi i krajami ubogimi,

jak handel, bezpośrednie inwestycje zagraniczne i pomoc. Związki pomiędzy tymi są dwoma kategoriami

państw wzmacniały się w miarę upływu czasu.

Pomiędzy rokiem 1990 a 2008, handel światowy wzrósł prawie czterokrotnie, ale obroty handlowe na osi

Południe-Południe wzrosły dziesięciokrotnie! Do roku 2010 udział krajów rozwijających się w handlu

w skali globalnej wzrósł do 42% (przy przepływach na kierunku Południe – Południe sięgając blisko

połowy). Chiny, nie tylko dowiodły swojego znaczenia w regionie Azji Południowo-Wschodniej, lecz stały

się w 2009 r. głównym partnerem handlowym Afryki, poszerzając jednocześnie swoje związki handlowe

z Ameryką Łacińską.

10

Jednocześnie wzrastały bezpośrednie zagraniczne inwestycje pomiędzy krajami Południa. Chiny stały się

największym spośród państw rozwijających się inwestorem zewnętrznym, przy udziale szacowanym,

w końcu pierwszej dekady XXI wieku, na ponad 1 trn USD. To zjawisko miało jednakże szerszy charakter,

gdyż obejmowało aktywność inwestycyjną przedsiębiorstw z innych krajów - Brazylii, Indii i Południowej

Afryki, jak również mniejszych ukierunkowanych na ekspansję zewnętrzną firm z Chile i Malezji.

Kraje rozwijające się stawały się również znaczącymi dawcami pomocy rozwojowej. Członkowie Komitetu

Pomocy Rozwojowej (DAC OECD) nadal przekazują większość globalnej oficjalnej pomocy rozwojowej

(ODA), jednak w pierwszej dekadzie XXI w. liczba państw-donatorów nienależących do DAC wzrastała

w szybkim tempie (jest ich dziś 30). Wśród nich są wschodzące gospodarki rynkowe (np. Brazylia, Chiny,

Indie, Malezja, Rosja i Tajlandia). Wielkość ODA państw z tej grupy, które włączone są do systemu

raportowania DAC (będących częścią szerszej współpracy Południe-Południe) osiągnęła w 2008 r. wielkość

blisko 9,1 mld USD (w porównaniu do 0,9 mld USD w 1990 r.).

Znaczenie zjawiska przesunięcia znaczenia: przemodelowanie perspektyw dla krajów rozwijających się

Przesunięcie zamożności miało istotny wpływ na rozwój globalny. Po pierwsze, poprzez stymulowanie

globalnego wzrostu, proces ten doprowadził do wyciągnięcia z ubóstwa milionów ludzi. Po drugie,

zmieniło globalny kontekst makroekonomiczny, w którym kraje rozwijające się tworzyły swoje polityki

i strategie. Po trzecie, stworzył nową mapę stosunków gospodarczych w zakresie handlu, bezpośrednich

inwestycji zagranicznych i pomocy.

Po pierwsze: wzrost

Chiny stały się globalnym motorem wzrostu będąc dodatkowym czynnikiem napędzającym trend wzrostu

w krajach w procesie konwergencji. Z uwagi na związek wzrostu gospodarczego i redukcji ubóstwa, wzrost

Chin powinien przekładać się na zmniejszanie skali ubóstwa w krajach biednych. Istotnie, Chiny mogłyby

zostać uznane, za sprawą rozwijających się powiązań z tym państwem krajów o niskim i średnim

dochodzie, za najbardziej znaczący czynnik redukujący globalne ubóstwo w pierwszej dekadzie XXI w.

Każda zmiana tempa wzrostu gospodarki Chin ma obecnie wpływ na gospodarki wschodzące i kraje

rozwijające się. O ile wcześniej (w latach 90. i na pocz. XXI w.) odnosiło się to do krajów o średnim

dochodzie od początku lat 2000. Ma to również miejsce w przypadku krajów o niskim dochodzie: 1 %

wzrostu Chin powoduje 0,2% wzrostu krajów o niskim dochodzie. Jest to jeszcze bardziej widoczne

w przypadku krajów o średnim dochodzie: odpowiednio, wzrost wynosi 0,37% (Garroway i in., 2010).

Niemniej, koniecznie należy tu podkreślić, że sam wzrost gospodarczy nie jest wystarczający. Wprawdzie

w skali globalnej dokonał się istotny postęp w redukcji ubóstwa, jednak równocześnie wzrastał poziom

nierówności w, zarówno w szybko rozwijających się państwach, jak i krajach członkowskich OECD. Aby

rozwój społeczny odpowiadał wzrostowi gospodarczemu, konieczna jest polityka państwa zapewniająca

korzystanie przez uboższe warstwy społeczne z owoców tego wzrostu i prowadzenie polityki społecznej

zapewniającej dobrobyt wszystkich obywateli. Także potrzeba zapewnienia trwałego stanu środowiska

naturalnego jest kolejnym istotnym elementem przemieszczenia zamożności.

Po drugie: kontekst makroekonomiczny

Największe, przeobrażające się gospodarki, zwłaszcza Chiny, kształtują już globalny fundament dalszego

rozwoju. Wielkość, dynamika wzrostu i możliwości technologiczne spowodowały, że moc cenowa wielkich

państw w procesie konwergencji oddziałała na kluczowe zmienne makro mające wpływ na kraje ubogie,

takie jak ceny surowców, płace niewykwalifikowanej siły roboczej i stopy procentowe.

Z perspektywy krajów biednych, najbardziej znaczącym skutkiem wejścia azjatyckich gigantów na globalny

rynek gospodarczy był ich wpływ na uwarunkowania handlu światowego (Kaplinsky, 2006). Ich pojawienie

11

się obniżyło globalny wskaźnik stosunku zasobów do siły roboczej i podwyższyło udział pracowników

legitymujących się wykształceniem podstawowym w globalnym zasobie siły roboczej. Inne kraje, swoją

względną przewagę zbudowały na odmiennej zasadzie, przechodząc od wytwórczości pracochłonnej do

produkcji podstawowej. W przypadku każdego konkretnego państwa, efekt netto był zależny od

skuteczności konkurencyjności jego produktów przemysłowych z towarami eksportowanymi przez

państwa azjatyckie i dodatkowego zapotrzebowania na jego podstawowe towary eksportowe. Zmiany

warunków obrotu handlowego miały zasadnicze, strategiczne skutki dla krajów ubogich, co miało wpływ

na kształtowanie ich polityk odnoszących się do środków pomocowych, inwestycji zagranicznych,

negocjacji handlowych i programów industrializacji.

Handel, bezpośrednie inwestycje zagraniczne i środki pomocowe

Rosnący handel, bezpośrednie inwestycje zagraniczne oraz przepływy środków pomocowych pomiędzy

największymi państwami w procesie konwergencji i pozostałymi krajami rozwijającymi się stanowiły dla

krajów biednych i przeżywających trudności szansę wkroczenia na ścieżkę wzrostu. Na przykład,

wielonarodowe spółki indyjskie w latach 2003-2009 zainwestowały w 130 projektach realizowanych

w państwach afrykańskich blisko 25 mld USD. Te przemiany we współpracy Północ-Południe oddziaływały

na strategie rozwojowe każdej ze stron oraz wpływały na interakcje członków OECD oraz państw

nienależących do tej Organizacji.

Gdzie jesteśmy po 7 latach?

Siedem lat od tego punktu zwrotnego oraz od pierwszego raportu „Perspektywy Globalnego Wzrostu”

tempo procesu przesunięcia zamożności osłabło w stosunku do ekscytujących wzrostów następujących po

roku 2000. Proces przesunięcia zamożności był możliwy dzięki kombinacji czynników o charakterze

strukturalnym lub cyklicznym, które wydają się obecnie zanikać.

Obroty handlowe w wymiarze Południe-Południe stale wzrastały, od 3 bn USD w 2008 r, do 4 bn USD

w 2016 r., podczas gdy wymiana handlowa państw rozwiniętych w tym czasie nieznacznie zmalała, a jej

poziom w wymiarze Północ-Południe prawie się nie zmienił. W 2014 r. udział bezpośrednich inwestycji

zagranicznych (BIZ) w krajach rozwijających się przekroczył po raz pierwszy granicę 50%. Pomimo spadku,

który wkrótce nastąpił (do ok. 37% w 2016 r.) trend długoterminowy charakteryzuje się nadal wzrostem

BIZ kierowanych do krajów rozwijających się.

Zróżnicowanie wzrostu pomiędzy członkami ECD a pozostałymi państwami, które osiągnęło szczyt

w okresie kryzysu 2009 r., wkrótce rozpoczęło się zmniejszać. Niemniej, ostatnio dostępne dane sugerują,

że ta różnica może ponownie się zwiększać. Pierwotny trend wynikał głównie ze spowolnienia niektórych

gospodarek państw rozwijających się, zwłaszcza Chin oraz państw-eksporterów surowców naturalnych,

takich jak Brazylia czy Rosja. Po trzech dekadach nadzwyczajnego wzrostu gospodarczego, Chiny

stopniowo przechodzą na ścieżkę niższego wzrostu, który bywa określany jako stan „normalnego

rozwoju”. Przed kryzysem 2007 r. sięgał on 14%, aby obniżać się do 6,7% w 2016 r. Ten „nowy normalny”

stan Chin odpowiada przejmowaniu przez ten kraj modelu wzrostu opartego na szerokiej gamie

czynników, zapewniającego w dłuższej perspektywie większą stabilność i wzrost produktywności.

Niemniej wiemy, że sam wzrost gospodarczy jest niewystarczający. Pomimo błyskotliwych przykładów

sukcesu takiego wzrostu, niezmienne pozostają wyzwania i zagrożenia dla krajów o rosnących

wskaźnikach dochodowych. Kolejny raport Perspektywy Globalnego Rozwoju będzie śledził zmiany

procesu przemieszczania zamożności stawiając pytania:

„Co rządy mogą zrobić, aby uczynić swoją politykę adekwatną do kompleksowego i wielowymiarowego

charakteru rozwoju?”

12

„Jakie czynniki , w obecnych warunkach, mają wpływ na tworzenie tych polityk rozwojowych?”

„W jaki sposób państwa mogą użyć w najlepszy sposób swoje zasoby i środki?”

„Jakie mogą być właściwe instrumenty polityczne –zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i współpracy

międzynarodowej – w nowej erze procesu przesunięcia zamożności?”

Bibliografia

Garroway, C., B. Hacibedel, H. Reisen and E. Turkisch (2010), „Global Imbalances, the Renminbi and Poor

Country Effects”, OECD Development Centre, mimeo, Paris.

Kaplinsky, R. (2006), „Revisiting the Terms of Trade Revisited: What Difference Does China Make?”, World

Development, Vol. 34, No. 6, pp. 981-995.

OECD (2010), Perspectives on Global Development 2010: Shifting Wealth, OECD Publishing, Paris.

http://dx.doi.org/10.1787/9789264084728-en

/Tłum: MŁ/

„Shifting Wealth: The re-shaping of the world economy”

By: Mario Pezzini, Director of the OECD Development Centre12

and Special Advisor to the OECD Secretary General on Development

2010 was a watershed year in global development. It was the year that the weight of developing and

emerging economies in the global economy tipped over the 50% mark for the first time. Aware of this

ground-breaking shift, the OECD Development Centre published its first Perspectives on Global

Development report in 2010, which identified and discussed what was unfolding. Since then, we have

tracked the evolution of this phenomenon, which we aptly call shifting wealth.

What is shifting wealth?

Over the course of nearly two decades, the global economy underwent a structural transformation that

shifted the world’s economic centre of gravity eastwards and southwards, from OECD countries to

emerging economies. The emergence of this new global economic geography – because of shifting wealth

– reflected two distinct time periods of growth performance.

12

The Development Centre of the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) is a special platform

for knowledge-sharing and evidence-based policy dialogue where developing countries, emerging economies and OECD

member countries interact on an equal footing. The inclusive nature of its membership, coupled with its expertise, helps

the Development Centre find innovative policy solutions to pressing development challenges. Learn more about the

Development Centre at: http://www.oecd.org/DEV/

13

Figure 1: Shifting Wealth reshaped the world economy: The “Three Speed World” in the 1990s

Source: Perspectives on Global Development 2010: Shifting Wealth, author’s calculations based on World Bank Data 2009. Note:

This map is for illustrative purposes and is without prejudice to the status of or sovereignty over any territory covered by this map.

On the one hand, the 1990s (Figure 1) proved to be a decade of disappointment for many developing

countries, a “lost decade”, hampered by financial crises and instability. Two regions in particular failed to

rebuild their economies: Latin American growth was weak, and sub-Saharan Africa continued to stagnate.

For the countries of the former Soviet bloc, the early years of the decade were dominated by long and

deep recessions. Transitioning towards a market economy proved anything but easy, and some countries

experienced major setbacks in human development. China, however, continued on its growth path.

On the other hand, the contrast between the 1990s and the decade that followed could not be more

striking for most of the developing world. Between 2000 and 2007 (Figure 2) the developing world

experienced one of the most positive periods of economic growth since the 1960s. While large countries

with very high growth, such as China and India, tended to attract the headlines, most of the acceleration

in fact occurred among smaller countries that in the past had been growing far more slowly. Every

continent shared in this phenomenon. The new millennium saw the resumption – for the first time since

the 1970s – of a trend towards strong convergence in per-capita incomes with the high-income countries.

The number of converging countries, defined as those countries doubling the average per-capita growth

of the high-income OECD countries, increased by nearly seven times in the 2000s, from 12 to 83, and the

number of poor countries more than halved.

14

Figure 2: The “Three Speed World” in the 2000s

Source: Perspectives on Global Development 2010: Shifting Wealth, author’s calculations based on World Bank Data 2009. Note:

This map is for illustrative purposes and is without prejudice to the status of or sovereignty over any territory covered by this map.

The global financial crisis that struck in 2007 reinforced rather than interrupted this trend, as witnessed

by the relatively early emergence from recession of the large converging middle-income countries.

Nevertheless, outcomes varied greatly. While some developing countries began to catch up to the living

standards of the affluent, some were struggling to break through a middle-income “glass ceiling.” Others

continued to suffer under the weight of extreme poverty.

So, what was driving shifting wealth?

1990 – A break with the past

1990 proved to be the midpoint of a cluster of major events that would reshape the world both politically

and economically. First and foremost was the collapse of the Soviet Union, beginning with the fall of the

Berlin Wall in November 1989 and culminating in the formal dissolution of the Soviet Union in December

1991. Such changes also had important consequences for many OECD countries, previously locked in Cold

War relationships. Second, elections in India in 1991 brought the pro-reform P.V. Narasimha Rao to

power. From then, the Indian economy took quite a different tack, with its tightly controlled and inward-

looking economy gradually deregulating and opening up. Third, in the 1990s, China began to hasten the

pace of economic reforms begun in 1978. Finally, the end of apartheid, signalled by the 1990 release of

Nelson Mandela, opened South Africa’s economy to global markets.

Macro-economic factors

This remarkable confluence of events had a profound effect on the nature of the global economy and

marked the start of a new era of globalisation. Three developments in particular over this 20-year period

stand out.

First, the arrival of huge numbers of workers in the global labour force due to the opening of formerly

closed large economies created a wage shock. In the first years of the 1990s, the integration of China,

India and the former Soviet Union brought new labour forces of 750 million, 450 million and 300 million

respectively to the world economy. The arrival of these 1.5 billion workers doubled the number of people

working in open, market-oriented economies, which halved the capital/labour ratio.

15

Second, the accompanying surge in demand from the vast appetite of these economies for raw materials

prompted rising prices of fossil energy and industrial metals, which in turn transferred wealth to their

exporters. Until about 2000, continuing technological advances promoted the widely held belief that

global GDP was becoming “lighter,” or that each unit of output required fewer units of raw-material input

to produce. The perception was that demand for commodities would remain subdued even in the face of

robust economic growth. In fact, after 2000 the demand for commodities was strong. By the onset of the

crisis, oil prices had quadrupled and metals prices almost doubled from their 1995 levels.

Third, many emerging countries moved from being a net debtor to a net creditor, a development led by

Asia’s high domestic saving rates and rapidly increasing foreign reserves through exports. From the early

2000s, China’s influence particularly began to expand beyond goods and commodity markets into world

financial markets. Seen first just as a producer of cheap goods, China increasingly became a source of

cheap savings. This accumulation by the Chinese official sector of foreign assets raised the country’s

global cyclical, financial and macroeconomic importance. Over the same period, China became the

world’s biggest holder of US government debt. This had a dampening effect on US and hence world

interest rates. Variations in China’s output gap now have growing repercussions on key global interest and

exchange rates.

It is clear that emerging and developing countries were contributing to an increasingly large share of

global growth. However, simply adding together the shares of emerging and developing countries can be

deceptive. The influence of China and, increasingly, India was and remains significant, a reflection of their

scale, dynamism and certain technological capabilities. Indeed, China, with its concentration of

manufacturing, became a global growth engine that was an additional driving force behind the growth

performance in converging countries. China also emerged to have more power to influence global factor

and goods prices than any other converging country, with the sector-specific exceptions of Brazil in

agriculture and Saudi Arabia in fossil fuel energy.

The increasing importance of the South to the South: Trade, foreign direct investment and aid

Shifting wealth was not only altering the macroeconomic context but also reshaping the direct channels of

interaction – such as trade, foreign direct investment (FDI) and aid – between the emerging giants and

poor countries. These links between the largest convergers and the rest of the developing world

intensified throughout the period.

Between 1990 and 2008, world trade expanded almost four-fold, but South-South trade multiplied more

than ten times. By 2010, developing countries accounted for around 42% of global trade, with South-

South flows making up about half of that total. In addition to its importance in Southeast Asia, China

became Africa’s first commercial partner in 2009, while expanding commercial ties with Latin America

too.

South-South FDI also increased. China became the largest developing country outward investor with an

investment stock estimated at more than USD 1 trillion by the end of the first decade of this century.

However, the phenomenon was broader, with growing activity from many firms in Brazil, India and South

Africa as well as new smaller outward investors from Chile and Malaysia.

Developing countries were also becoming important donors. Countries in the Development Assistance

Committee (DAC) at the OECD still provided the majority of total official development assistance (ODA).

Nevertheless, the first decade of this century saw the number of countries that provide aid but do not

belong to the DAC rise steeply to nearly 30. Among this group are such emerging market countries as

Brazil, China, India, Malaysia, the Russian Federation and Thailand. ODA from non-DAC donors reporting

16

to the DAC, representing a part of wider South-South co-operation, amounted to almost USD 9.1 billion in

2008, up from USD 0.9 billion in 1990.

Why shifting wealth matters: Reshaping prospects for developing countries

Consequently, shifting wealth had a profound effect on global development. First, by boosting global

growth, the process lifted millions out of poverty. Second, it changed the global macroeconomic context

in which developing countries had to craft policy and strategies. And third, it re-drew the map of

economic relations in terms of trade, FDI and aid.

First, on growth.

China became a global growth engine that was an additional driving force behind the growth performance

in converging countries. Given the link between economic growth and poverty reduction, China’s growth

may therefore have translated into poverty reduction in poor countries. In fact, China may have been the

most potent global poverty-reduction engine during the first decade of the 21st century as low and

middle-income economies established a positive link with the country. Any change in the growth rate of

the Chinese economy now had implications for the emerging and developing world. While this was

already the case for middle-income countries in both the 1990s and 2000s, the impact of China only

became significant for low-income economies in the 2000s. A 1 percentage point increase in China’s

growth rates resulted in a 0.2 percentage point increase in the growth rates of low-income countries. The

effect was even stronger for middle-income countries, with a 1 percentage point increase in China

implying a 0.37 percentage point increase in middle-income countries’ growth rates (Garroway et al.,

2010).

However, it is important to underscore that economic growth is not enough. While substantial progress

was made in worldwide poverty reduction, inequality within many rapidly growing developing economies

increased, as it also did in OECD countries. For social development to match pace with growth, policy

interventions are necessary to make the growth process beneficial to the poor (“pro-poor”) and to

establish social policies that protect and promote citizens’ well-being. Environmental sustainability is

another significant issue raised by shifting wealth.

Second, on the macroeconomic context.

Large converging economies, particularly China, started to shape the global macroeconomic background

and thereby set the stage for development. As a result of their sheer size, growth performance and

technological capabilities, the pricing power of the large converging countries affected the key macro

variables that impact poor countries: raw material prices, low-skill wages and interest rates.

From the perspective of poor countries, the most important consequence of the Asian giants’ entry into

the global economy was their impact on the global terms of trade (Kaplinsky, 2006). Their arrival lowered

the global average resource/labour ratio and increased the share of workers with a basic education in the

global labour force. Other countries found their relative position shifted in the opposite direction, tending

to move their comparative advantage away from labour-intensive manufacturing and towards primary

production. For a particular country, the net impact depended on how closely its industrial products

competed with Asian exports and how much additional demand existed for its primary exports. The

changing terms of trade had major strategic implications for poor countries, framing the design of policies

covering, for example, aid, foreign investment, trade negotiations and industrial strategies.

Finally, on trade, FDI and aid.

17

Increasing trade, FDI and aid flows between the largest converging countries and the rest of the

developing world increased the potential for growth to spill over to struggling and poor countries. For

example, Indian multinationals invested in 130 projects in African countries between 2003 and 2009

amounting to a total investment of USD 25 billion. These changes in South-South links brought with them

implications for both development strategies and the way in which the OECD and non-OECD countries

interact.

Seven years on: Where are we now?

Seven years since the tipping point and the first Perspectives on Global Development report, the pace of

shifting wealth has slowed since the heady times of the 2000s. If shifting wealth was made possible by a

combination of factors, some of them more structural and others more cyclical, they now show signs of

fading.

South-South trade has continued to grow, increasing from USD 3 trillion in 2008 to closer to USD 4 trillion

in 2016, while North-North trade fell marginally and South-North trade barely changed in the same

period. In 2014, the share of FDI to developing countries exceeded 50% for the first time. Although the

share has fallen since (to around 37% in 2016), the long-term trend is still one of increasing FDI flows to

developing economies.

The growth differential between OECD and non-OECD countries began to narrow after its peak in 2009

during the crisis. However, latest available figures suggest the gap is widening once again. The narrowing

gap was chiefly the result of a slowdown in some large developing economies, particularly China, and

countries that export natural resources, such as Brazil and the Russian Federation. After three decades of

extraordinary economic development, China is moving gradually towards a lower and, in particular,

different growth path, sometimes called the “new normal.” Growth reached a peak of around 14% before

the crisis in 2007 and has been slowing since then to 6.7% in 2016. China’s new normal is consistent with

its transition towards a broad-based growth model, ensuring greater stability and increasing productivity

over the longer run.

Yet ultimately we know that growth is not enough. In spite of stellar growth stories, development

challenges and vulnerabilities still remain even as countries have increased per-capita incomes. The next

Perspectives on Global Development report will continue to track the evolution of the shifting wealth story

and ask: what can governments do regarding their strategies to account for the complex and

multidimensional nature of development? What are the challenges posed by the current context for

building these development strategies? How can countries best use their assets and resources? What are

the appropriate policy instruments – both domestically and for international co-operation – in this new

era of shifting wealth?

References

Garroway, C., B. Hacibedel, H. Reisen and E. Turkisch (2010), “Global Imbalances, the Renminbi and Poor

Country Effects”, OECD Development Centre, mimeo, Paris.

Kaplinsky, R. (2006), “Revisiting the Terms of Trade Revisited: What Difference Does China Make?”, World

Development, Vol. 34, No. 6, pp. 981-995.

OECD (2010), Perspectives on Global Development 2010: Shifting Wealth, OECD Publishing, Paris.

http://dx.doi.org/10.1787/9789264084728-en

18

Recenzja na zamówienie

Dr Magdalena Zajączkowska

Katedra Europejskiej Integracji Gospodarczej

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

„Fukushima a polityki rozwoju energii energetyki jądrowej.

Raport: Impacts of the Fukushima Daiichi Accident

on Nuclear Development Policies”

Photo: © OECD 2017; Cover photos: Tsunami at Fukushima Daini (TEPCO); Industrial wind installation (Carlos Castilla, Shutterstock); Placement of first AP1000 steam generator at Virgil C. Summer unit 2, United States (SCE&G).

Raport „Wpływ awarii w Elektrowni Atomowej Fukushima na rozwój polityk energetycznych w zakresie

energii jądrowej” został opublikowany przez Agencję Energii Jądrowej w kwietniu 2017 roku. Stanie się on

zapewne w najbliższych miesiącach przedmiotem ożywionej debaty oraz krytyki, ale także cennym

źródłem informacji dla decydentów politycznych w krajach planujących wprowadzić energetykę jądrową

do bilansu energetycznego kraju.

Agencja Energii Jądrowej (NEA) jest międzyrządową agencją działającą przy Organizacji Współpracy

Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z siedzibą w Paryżu. Powstała w 1958 roku i skupia obecnie 31 państw. Jej

podstawowym celem jest podejmowanie działań ułatwiających współpracę między krajami posiadającymi,

lub planującymi tworzyć, infrastrukturę jądrową w poszukiwaniu postępu w obszarze pokojowego

wykorzystania energii jądrowej, technologii, nauki, środowiska i prawa. Szczególnie istotna jest

współpraca naukowa, której efektem jest wypracowywanie wspólnych wytycznych w kluczowych

An

aliz

y

19

kwestiach, a przyjmujących postać publikacji o charakterze naukowym. Jest to wkład do rządowych decyzji

w sprawie polityki w dziedzinie energii jądrowej oraz szerszych analiz politycznych OECD w obszarach

takich jak energia czy zrównoważony rozwój.

Omawiany raport wpisuje się w wysoko ocenianą i bogatą działalność naukową NEA, a dotyczącą szeroko

rozumianej energetyki jądrowej. W ostatnich latach Agencja wielokrotnie zajmowała się problematyką

skutków awarii w elektrowni atomowej Fukushima. Po raz pierwszy jednak przedstawiono efekty analizy

wpływu tego wypadku na rozwój polityk energetycznych poszczególnych państw. W pracy autorzy

skorzystali z dotychczasowego dorobku Agencji, poparli swoje badania licznymi danymi statystycznymi

i prognozami, ale uwzględnili również międzynarodową literaturę przedmiotu, co wprowadziło szerszą

perspektywę do rozważań i wniosło interesujący wkład w debatę.

Początków rozwoju cywilnych elektrowni jądrowych należy poszukiwać w latach 50. XX wieku, choć

pierwszy reaktor jądrowy został uruchomiony w grudniu 1942 roku w Chicago przez włoskiego fizyka

Enrico Fermi. Reaktory pierwszej generacji były konstruowane w ramach programów wojskowych, ale

szybko zostały zaadoptowane na potrzeby cywilne; szczególnie do produkcji energii elektrycznej i ciepła

w elektrociepłowniach. Wraz z intensywnym rozwojem sektora energetyki jądrowej pojawiły się

problemy, których najbardziej odczuwalnymi skutkami są katastrofy w elektrowniach. Pierwsza w 1979

roku w amerykańskiej elektrowni Three Mile Island, kolejna w 1986 roku w Czarnobylu oraz ostatnia

w 2011 roku w Fukushimie, do której doszło w wyniku tsunami spowodowanego trzęsieniem ziemi.

Pomimo wielu wad wykorzystywania energetyki jądrowej, wydaje się że to ostatecznie zalety stosowania

tego paliwa przeważą i przyspieszą spowolniony przez wypadek w Fukushimie dalszy proces rozwoju tego

sektora. Energetyka jądrowa pozwala bowiem na dostawy energii elektrycznej o dużej mocy, gwarantuje

dywersyfikację źródeł energii i ograniczenie podatności kraju na szoki cenowe paliw nieodnawialnych oraz

stymuluje rozwój sektora badawczo-rozwojowego w innych obszarach np. w medycynie. Niewątpliwą

zaletą, zwłaszcza w kontekście negatywnego antropogenicznego wpływu na zmiany klimatu

i zanieczyszczenie środowiska, jest bezemisyjne wytwarzanie energii. Przeprowadzone przez NEA badania

pokazują dobitnie, że w większości omawianych przypadków przyczyną dalszego zainteresowania

i rozwoju energetyki jądrowej jest wzrost zapotrzebowania na energię.

Głównym celem jaki postawili sobie autorzy raportu jest próba pokazania zmian w politykach

energetycznych poszczególnych państw w zakresie energetyki jądrowej po awarii w elektrowni atomowej

w Fukushimie. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany w podejmowanych decyzjach przez decydentów

politycznych w krajach posiadających elektrownie jądrowe oraz w tych, które dopiero rozważają włączenie

energetyki jądrowej do bilansu energetycznego kraju. Ponadto podjęto próbę określenia wpływu na

tempo globalnego rozwoju sektora energetyki jądrowej w związku z wzrastającym popytem na energię,

koniecznością redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz dekarbonizacją wytwarzania energii elektrycznej.

Ze względu na tak określone cele przedmiotem analizy nie były kraje, które nie wprowadziły żadnych

zmian w dotychczasowej polityce energetycznej na skutek awarii. Należy jednak podkreślić, że informacje

20

przedstawione w raporcie mogą być szczególnie cennym źródłem doświadczeń dla państw planujących

włączyć energetykę jądrową do bilansu energetycznego kraju. Wydaje się, że analiza byłaby o wiele

ciekawsza, gdyby w raporcie uwzględniono w szerszym zakresie aspekty społeczno-ekonomiczne.

Wykracza to jednak poza zakres określonych we wstępie celów, ale uwaga ta może być inspiracją do

dalszych badań w przyszłości.

Rozważania dotyczące zmian w politykach energetycznych poszczególnych państw w zakresie energetyki

jądrowej zostały podzielone w raporcie na osiem części zgodnie z kryterium geograficznym: Azja

Wschodnia; Azja Południowo-Wschodnia; Bliski Wschód, Azja Centralna i Południowa; Unia Europejska;

Europa (bez krajów Unii Europejskiej); Ameryka Północna; Ameryka Środkowa i Południowa oraz Afryka.

Przyjęcie takiego podziału daje przejrzysty obraz analizy oraz zmian jakie nastąpiły w politykach

energetycznych poszczególnych państw po awarii w Fukushimie.

W raporcie przyjęto podobną metodę analizy dla większości omawianych krajów. W pierwszej kolejności

przedstawiono bieżący stan infrastruktury elektrowni jądrowych. Kolejnym krokiem było omówienie

reakcji danego państwa na awarię w Fukushimie wraz z przedstawieniem dalszych planów rozwoju (lub

spowolnienia) sektora energii jądrowej. Ostatnim elementem było porównanie reakcji danego państwa

z prognozami przygotowanymi przez NEA. Przyjęty okres analizy był różny w różnych państwach;

prawdopodobnie w zależności od dostępności danych i literatury przedmiotu. Niestety nie we wszystkich

omawianych przypadkach określono udział energetyki jądrowej w produkcji energii elektrycznej.

Wyjątkiem było również przedstawienie udziału energii elektrycznej w bilansie energetycznym kraju.

Wydaje się, że uwzględnienie tych informacji w pełnym zakresie lepiej odzwierciedliłoby rolę i znaczenie

energetyki jądrowej w poszczególnych państwach.

Wypadek w elektrowni jądrowej Fukushima okazał się poważnym wyzwaniem dla sektora energetyki

jądrowej nie tylko w Japonii, ale i na całym świecie. Reakcje poszczególnych krajów były różne. Bardzo

często do debaty na temat przyszłości energetyki jądrowej w danym kraju włączano również

społeczeństwo w drodze referendum czy badań opinii publicznej. Należy również za autorami raportu

podkreślić, że trudno jednoznacznie wiązać zmiany w prowadzonych politykach energetycznych

w zakresie energii jądrowej z awarią w Fukushimie. Wpływ na podejmowane decyzje, zwłaszcza

inwestycyjne, miał także globalny kryzys finansowy z lat 2007-2009.

Awaria w Fukushimie, tak jak się spodziewano, wywołała najbardziej dotkliwe skutki w Japonii. Wszystkie

japońskie reaktory zostały zatrzymane i poddane przeglądowi przez nowo utworzoną Agencję Regulacyjną

ds. Energii Jądrowej. Od września 2016 roku ponownie uruchomiono pięć reaktorów w oparciu o nowe

ramy prawne, ale obecnie działają tylko trzy reaktory. W 2015 roku japoński rząd przyjął nową politykę

w zakresie energii jądrowej, na podstawie której określono udział energii jądrowej w produkcji energii

elektrycznej na poziomie 20-22% do 2030 roku. Decyzja ta wskazuje na znaczącą rolę tego źródła energii

w bilansie energetycznym kraju, choć nie aż tak istotną jak przed wypadkiem. W planie przedstawionym

w 2010 roku zakładano bowiem 50% udziału energii jądrowej w 2030 roku.

21

Niektóre państwa, zwłaszcza w Europie Zachodniej, podjęły jednoznaczną decyzję o wprowadzeniu zmian

w politykach energetycznych na skutek wypadku w Fukushimie. Kraje posiadające działające elektrownie

jądrowe niezwłocznie rozpoczęły przegląd bezpieczeństwa istniejących reaktorów (tzw. "stress tests"

w Unii Europejskiej). W okresie kilku miesięcy po katastrofie dwa państwa (Belgia i Niemcy) potwierdziły

i przyspieszyły swoje wcześniejsze plany wycofywania energii jądrowej z bilansu energetycznego kraju,

jeden (Szwajcaria) zrezygnował z planów budowy nowych reaktorów, które miały zastąpić istniejące

reaktory po osiągnięciu przez nie przewidywanego okresu eksploatacji, a w drugim (Włochy) w 2011 roku

przeważającą większością głosów zagłosowano przeciwko planom ponownego uruchomienia programu

nuklearnego.

Analiza polityk energetycznych poszczególnych państw prowadzi jednak do wniosku, że większość krajów

korzystających z energetyki jądrowej lub planujących ją wprowadzić, podtrzymała zainteresowanie

rozwojem tej technologii. Niektóre kraje zadecydowały o kontynuowaniu rozwoju energetyki jądrowej po

przeprowadzeniu przeglądu systemów energetycznych i potwierdzeniu ich bezpieczeństwa (np. Meksyk).

W innych państwach doszło do opóźnień w realizowanych działaniach, co wynikało z konieczności

przeglądu i modernizacji instalacji pod kątem bezpieczeństwa w celu poprawy zdolności do reagowania

na podobne sytuacje pociągające za sobą utratę mocy i chłodzenia (np. Stany Zjednoczone).

Na podstawie przeprowadzonej analizy wydaje się, że poza Japonią w większości państw awaria nie

wywarła znacznego wpływu na prowadzone polityki energetyczne w zakresie energetyki jądrowej. Kraje,

które były zaangażowane w rozwój tej technologii nadal pozostały przy decyzji o wykorzystaniu tego

źródła energii, a te z zamiarem wycofania energetyki jądrowej z bilansu energetycznego przyspieszyły te

plany. Kilka krajów, które wydawało się, że poważnie rozważa włączenie energii jądrowej do energy-mix

opóźniły lub odroczyły takie decyzje. Czynniki gospodarcze i rynkowe, konieczność realizacji celów polityki

klimatycznej i ochrony środowiska oraz wyczerpujące się zasoby naturalne wydają się mieć dużo większy

wpływ na kształtowanie polityk energetycznych w zakresie energii jądrowej niż awaria w elektrowni

jądrowej w Fukushimie.

Podsumowując należy podkreślić, że raport stanowi znaczący wkład w międzynarodową dyskusję na

temat rozwoju energetyki jądrowej. Autorom udało się w bardzo ciekawy sposób uwzględnić szereg

trudnych aspektów związanych ze zmianami w sektorze energetycznym. Przedstawiony wpływ awarii

w elektrowni jądrowej w Fukushimie na polityki energetyczne poszczególnych państw został osadzony

w szerszym kontekście zmian jakie zachodzą w globalnej gospodarce, a zwłaszcza z uwzględnieniem zmian

klimatycznych, ochrony środowiska czy skutków kryzysu finansowego lat 2007-2009. Rozważania zostały

poparte bogatą literaturą, obszernymi danymi statystycznymi i własnymi prognozami, co podnosi walory

publikacji i pozwala czytelnikowi na dotarcie do innych źródeł.

22

Polityka energetyczna

Bezpieczeństwo energetyczne a geopolityka energii:

Wielkie idee Any Palacio Międzynarodowa Agencji Energii gościła 3 października 2017 roku panią Anę Palacio – byłą Minister Spraw

Zagranicznych Hiszpanii (2002-04), poseł do Parlamentu Europejskiego (1994-2002) oraz wice-szefową Banku

Światowego (2006-2008).

W ramach serii „Wielkie idee” Ana Palacio przedstawiła swój punkt widzenia na temat bezpieczeństwa energetycznego oraz współzależności energii z ochroną środowiska i rozwojem technologii.

Dla Any Palacio bezpieczeństwo energetyczne to łącznie: ciągłość i trwałość podaży energii oraz jej względna taniość,

która czynią ją dostępną dla ludności. Każde państwo, ze względu na swoją specyfikę, ma prawo do kształtowania

swojego mixu-energetycznego (źródeł energii elektrycznej, ropy naftowej i gazu) tak, aby osiągnąć zadowalający

poziom bezpieczeństwa. Decyzje te powinny być podejmowane w sposób pragmatyczny, a nie ideologiczny lub pod

wpływem „paniki dnia”. Jeśli więc dany kraj nie posiada tanich alternatyw, to pospieszne zamykanie elektrowni

jądrowych lub „zasypywanie kopalń” jest działaniem nieracjonalnym. Gdy Chiny budują kilkadziesiąt reaktorów

nuklearnych, odwracanie się państw Europy od energetyki nuklearnej pozbawia niektóre państwa nie tylko tańszej

energii, lecz również impulsów do rozwoju technologicznego.

Ana Palacio, Dr Fatih Birol, Dyrektor Wykonawczy IEA oraz SP RP przy OECD. Photo: OECD/Michael Dean

Bezpieczeństwo energetyczne ma współcześnie wymiar międzynarodowy i, w znacznym stopniu, globalny.

Bezpieczeństwo energetyczne Europy wymaga współpracy ze Stanami Zjednoczonymi oraz intensywnej współpracy

samych państw europejskich. Państwa powinny budować połączenia pomiędzy swoimi sieciami energetycznymi czy

gazowymi. Nie ma dzisiaj wystarczających połączeń pomiędzy siecią energetyczną Hiszpanii i Francji, a Hiszpania

dzięki inwestycjom w terminale LNG sama budowała swoje bezpieczeństwo gazowe (w 2017 roku terminale LNG

Hiszpanii stanowią 40% potencjału wszystkich państw UE).

Bezpieczeństwo energetyczne nie może być osiągnięte, jeśli energia pochodzi z jednego kierunku. Według A. Palacio

Rosja jest pożądanym źródłem zaopatrzenia w ropę naftową i gaz naturalny, ale bez zgody na jej dominację.

Bezpieczeństwo energetyczne świata zależy od stabilności politycznej na Bliskim Wschodzie. Przedwczesne wycofanie

się USA z Bliskiego Wschodu grozi kaskadowymi konfliktami politycznymi i zagraża dostawom ropy naftowej.

Według Any Palacio bezpieczeństwo energetyczne jest centralnym problemem politycznym współczesnego świata:

nasza cywilizacja techniczna zbudowana jest na dostępności energii i od niej zależna jest jej trwałość.

Wystąpienie i dyskusja z Ana Palacio jest dostępna na stronie:

https://www.youtube.com/watch?v=V_ixoVm5Exs

/AAS/

Wyd

arz

enia

23

Polityka ekonomiczna

Afryka w centrum uwagi

W ramach 17-ego International Economic Forum on Africa, które miało miejsce 4 X 2017 roku w Paryżu politycy państw afrykańskich i eksperci gospodarczy dyskutowali o uprzemysłowieniu Afryki i roli lokalnych przedsiębiorców.

Photo: OECD/Andrew Wheeler

Ostatnia dekada była dla Afryki bardzo udana. 10 państw afrykańskich należało do wąskiej grupy najszybciej rozwijających się państw świata. Szybko rósł udział przemysłu i usług w strukturze dochodu narodowego tych państw. Zwiększyła się także otwartość afrykańskich gospodarek i wzrosła rola handlu międzynarodowego. To jednak nie wystarcza dla tworzenia miejsc pracy dla 29 milionów młodych Afrykańczyków, którzy co roku (w okresie od 2015 do 2030 roku) wchodzą na rynek pracy. Rozpoczynające się uprzemysłowienie Afryki (z udziałem nowych technologii) jest ważnym czynnikiem rozwiązywania problemów gospodarczych i społecznych tego kontynentu.

Forum otworzyło wystąpienie wice-prezydenta Wybrzeża Kości Słoniowej Pana Daniela Kablan Duncana, który przedstawił sytuację polityczną i gospodarczą swojego kraju mówiąc o konsekwentnie realizowanej strategii odchodzenia od eksportowej monokultury, która skazuje kraj na wahania przychodów pod wpływem silnych zmian cen surowców i artykułów rolnych na rynkach światowych.

Przemawiający po nim premier Gwinei Mamady Youla wskazywał na konsekwentną politykę gospodarczą swojego kraju, w której zabiega się zarówno o rozwój infrastruktury (gestia rządu), jak i wyzwolenie inicjatywy sektora prywatnego, w tym wyłaniających się firm gałęzi przemysłu przetwórczego, w tym głównie przemysłu rolno-spożywczego.

Wyzwania gospodarcze stojące przed Afryką syntetycznie przedstawił prof. Victor Harison, Komisarz do spraw gospodarczych Komisji Unii Afrykańskiej. Podkreślał znaczenie przedsiębiorczości i rozwoju przedsiębiorstw. Dla Afryki jest to kwestia pierwszoplanowa, gdyż bez rodzimej rosnącej przedsiębiorczości zapewnienie rosnącego poziomu życia dla młodzieży Afryki będzie w całości zależne od napływu zagranicznych przedsiębiorstw. Zagraniczne inwestycje są dla państw Afryki ważne i pożądane, równocześnie jednak powinien się rozwijać sektor przedsiębiorstw krajowych.

O roli Francji w rozwoju Afryki mówił Remy Rioux – Prezes Francuskiej Agencji Rozwoju (AFD). Francja chce traktować Afrykę jako całość nie dzieląc ją na Afrykę Północną i resztę. AFD działa łącząc podejście pomocowe i biznesowe. Jest w stanie uruchomić znaczne środki finansowe i wspierać duże projekty infrastrukturalnej takie jak choćby metro w stolicy WKS. Sposób działania AFD wart jest analizy i być może naśladowania w Polsce.

Oprócz wymienionych w całodziennej konferencji wzięli udział: Ibrahim Mohammed Awal – Minister Rozwoju Biznesu w Ghanie; Luis Filipe Lopes Tavares, Minister Spraw Zagranicznych Wysp Zielonego Przylądka, Aicha Pouye, Dyrektor Internatonal Trade Centre, Mario Pezzini, Dyrektor Centrum Rozwoju OECD i wielu innych prelegentów i gości.

Rozwój gospodarczy Afryki staje się coraz ważniejszy dla państw członkowskich OECD. Jest tak z przynajmniej dwóch powodów: tworzy on szanse biznesowe dla przedsiębiorstw państw członkowskich OECD oraz zmniejsza presję migracyjną. Przywódcy państw Afryki wskazują na młodość swoich społeczeństw jako zasób gospodarczy dla Europy i świata. Warto pomóc w tym, aby zasób ten pracował przede wszystkim na rzecz rozwoju państw afrykańskich.

Więcej informacji: www.oecd.org/africa-forum/

/AAS/

Wyd

arz

enia

24

Polityka ekonomiczna

OECD przygotowała dla Włoch i ogłosiła

„Skill Strategy Diagnostic Report” 5 października 2017 roku OECD ogłosiło w Rzymie Skills Strategy Diagnostic Report – Italy 2017. Skills Strategy

Diagnostic Report jest opracowaniem, które Włochy zamówiły jako 7 kraj członkowski OECD potwierdzając użyteczność wcześniejszych opracowań dla min. Portugalii, Słowenii czy Holandii.

Raport ocenia, że, pomimo wciąż relatywnie wysokiego bezrobocia, Włochy wprowadziły szereg pożytecznych zmian, które sprzyjają poprawie sytuacji na rynku pracy. W szczególności Raport głosi, że Ustawa (Jobs Act) z 2014roku stała się kamieniem milowym na drodze reform. Ustawia ta zmniejsza dualizm rynku pracy wprowadzając nowy typ umowy o pracę, który przyznaje pracownikom rosnącą z czasem ochronę. Jobs Act zmniejsza także niepewność dotyczącą kosztów zwolnienia ograniczając ilość okoliczności, w których możliwe byłoby sądowe przywrócenie pracownika do danej pracy i określając kwoty rekompensacji, gdyby zwolnienie następowało bez uzasadnienia. OECD ocenia, że dzięki Jobs Act gospodarka Włoch stworzyła ok. 850 tys. nowych miejsc pracy, a większość z tych miejsc objęta jest umową na czas nieokreślony.

Raport zwraca uwagę na to, że młodzież włoska zderza się z trudnością przejścia ze szkoły/uczelni w świat pracy. Młodzi Włosi rzadko mają dostęp do usług orientacji zawodowej, które pomagałyby im w wyborze spośród wielu możliwych ścieżek kształcenia i kariery zawodowej. Raport zauważa także, że wielu włoskich studentów nie kończy studiów w przewidzianym okresie i opóźnia podjęcie pracy zawodowej.

OECD zachęca także Włochy do zmniejszenia obciążenia pracy podatkami i składkami na ubezpieczenia społeczne, gdyż jest to niezbędne dla zwiększenia liczby miejsc pracy.

Photo: OECD. Min. Pier Paolo Padoan i Segretarz Generalny OECD A. Gurria, 5 X 2017

Pod kierunkiem Ministra Finansów Pier Paolo Padoana Włochy przyjęły także szereg innych programów strategicznych: reforma systemu edukacyjnego (2015, Dobra Szkoła - La Buona Scuola), program wspierania innowacji (2015, Piano Nazionale Scuola Digitale) oraz trzyletni Plan Narodowy na Rzecz rozwoju przemysłu 4.0 – (il Piano Nazionale per l’Industria 4.0).

Zdaniem OECD działania te zmierzają w dobrym kierunku: tworzą synergie i zapewniają komplementarności w działaniach na rzecz wyrwania się Włoch z obecnego stanu gospodarki o niskiej produktywności.

Minister Padoan potwiedził gotowość Włoch do kontynuacji reform, gdyż pozytywne rezultaty osiągnięte przez obecny rząd powinny być bodźcem do kontynuowania, a nie konsumowania owoców wdrożonych zmian.

Cały raport jest dostępny na stronie: http://www.oecd.org/skills/nationalskillsstrategies/Diagnostic-report-Italy.pdf

/AAS/

Wyd

arz

enia

25

Współpraca rozwojowa

Premier Mali: Współpraca na rzecz odbudowy i rozwoju

Komitet Pomocy Rozwojowej (DAC OECD) gościł 11 października 2017 roku Premiera Mali Pana

Abdoulaye Idrissa Maigę, który przedstawił wieloletni plan rozwoju Mali służący donatorom jako

punkt odniesienia dla udzielanej pomocy.

Photo: OECD/Victor Tonelli

Rozdzierane konfliktami wewnętrznymi Mali potrzebuje zewnętrznego wsparcia, aby wejść na drogę trwałego rozwoju i zabliźnić głębokie podziały pomiędzy południem a północą kraju.

W tym liczącym obecnie około 17 milionów ludzi kraju zdecydowana większość zamieszkuje jego południe, podczas gdy w zajmującej 60% powierzchni państwa północy mieszka zaledwie 10% ludności. Północ jest zdecydowanie biedniejsza i zagrożona religijno-etnicznymi rebeliami.

Mali, jak i wiele innych państw Afryki, jest w fazie silnej demograficznej ekspansji: kraj ten jeszcze w 1976 roku liczył 6,3 miliona mieszkańców, w 2020 roku będzie ich trzykrotnie więcej. Malijska kobieta w wieku rozrodczym ma przeciętnie 5 dzieci. Brak dla nich najpierw odpowiedniego systemu edukacyjnego, a później miejsc pracy. Ponad 70% aktywnych zawodowo pracuje w rolnictwie, jest to rolnictwo ekstensywne, mało urynkowione. Mali powoli się urbanizuje: udział mieszkańców miast w ogóle ludności wzrósł z 16,8% w 1976 roku do 35% w 2009 roku.

Wydobycie złota jest główną gałęzią wydobywczą. Mali zwiększyło ją z 3 ton w 1992 roku do 70 ton w 2014. Przychody ze sprzedaży złota stanowią 7,1% PKB. Mali dysponuje znacznymi zasobami uranium, ale, na skutek spadku światowego popytu, wydobycie tego surowca zostało zawieszone w 2014 roku (w uranium zaopatruje świat obecnie Australia i Kanada).

Mali może zapewnić sobie wystarczająco energii, dzięki wykorzystaniu energii solarnej oraz dzięki zagospodarowaniu potencjału rzeki Niger, która na malijskim odcinku pozwala na zbudowanie elektrowni wodnych. Mali powinno również wykorzystać szanse jakie daje włączenie się w bardziej intensywną wymianę handlową z zagranicą – także z krajami Maghrebu.

Przyszłość Mali zależy od skuteczności polityki rozwoju, gdyż, jak mówił Ambasador Francji przy OECD Pierre Duquesne, rozwój wspiera bezpieczeństwo, a bezpieczeństwo wzmacnia rozwój.

Więcej informacji o problemach rozwoju Mali: Les Regions Maliennes de Gao, Kidal et Tombouctou. Perspectives Nationales et Regionales, Wydawnictwo Club du Sahel et de l’Afrique de l’Ouest.

/AAS/

Wyd

arz

enia

26

Edukacja

Konkurs dla studentów

Stałe Przedstawicielstwo Rzeczpospolitej Polskiej przy OECD w Paryżu we współpracy z Instytutem Europy Środkowo Wschodniej (IEŚW) w Lublinie ogłosiło konkurs na najlepszą pracę magisterską i licencjacką dla studentów uczelni publicznych i niepublicznych w Polsce.

Konkurs ma na celu:

- wyłonienie najlepszych prac dyplomowych (licencjackich i magisterskich) dotyczących funkcjonowania OECD i/oraz jej wypływu na państwa członkowskie oraz kraje trzecie wykorzystujących opracowania, publikacje i dane/wskaźniki OECD.

- upowszechnienie tworzonej przez OECD wiedzy na temat polityk publicznych w jej krajach członkowskich i jej stosowania do projektowania opartych na dowodach polityk publicznych.

Termin nadsyłania zgłoszeń konkursowych upływa 30 września 2018 roku.

Zapraszamy do udziału!

Szczegółowy regulamin konkursu znajduje się pod adresem:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/pl/p/paryzoecd_fr_s_pl/aktualnosci/konkurs_dla_studentow

/EM/

Wyd

arz

enia

27

Polityka ekonomiczna

Brytyjska gospodarka w obliczu Brexitu

Od ponad roku wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej stanowi jeden

z najważniejszych tematów międzynarodowej polityki. Kwestią tą zajmuje się także

OECD: w najnowszym przeglądzie gospodarczym - Wielka Brytania 2017, wpływ Brexitu

na gospodarkę został poddany pogłębionej analizie. Jak wskazują analitycy Organizacji,

jego skutki będą na tyle negatywne, że najlepiej byłoby… przeprowadzić kolejne

referendum w tej kwestii.

Photo: © OECD 2017; Cover © P. Vzunova/Shutterstock.com

1) Rozdział makroekonomiczny

Wzrost brytyjskiej gospodarki był stabilny do 2016 r. Napędzało go korzystne otoczenie biznesowe, wspierająca

i reaktywna polityka monetarna, jak również elastyczna polityka fiskalna. Sytuacja zmieniła się diametralnie po

referendum w sprawie Brexitu13

, który ma nastąpić w marcu 2019 r. W pierwszej połowie 2017 r. wzrost PKB

spadł do 1%, wskaźniki zaufania przedsiębiorców obniżyły się, niektóre fundusze zarządzające kredytami

hipotetycznymi zostały zawieszone, a rating Wlk. Brytanii został obniżony. Przez pierwsze dziesięć miesięcy

2016 r. nominalny efektywny kurs wymiany waluty spadł o 20% i utrzymuje się aż po dzień dzisiejszy, co

świadczy o nastrojach rynków finansowych, jakie towarzyszą potencjalnym skutkom Brexitu. W krótkiej

perspektywie, słabszy Funt powinien mieć pozytywny wpływ na brytyjski eksport, jednak póki co jego

osłabienie nie przekłada się na wzrost wolumenu eksportu. Z drugiej strony, wartość firm działających na

lokalnym rynku ulega relatywnemu obniżeniu, co jest dodatkowo wzmacniane przez ich niechęć do inwestycji.

Słabsza waluta może także ograniczyć prywatną konsumpcję.

Źródło: Economic Review – 2017 United Kingdom (ECO/EDR(2017)18), s: 23

1 Departament Polityki Makroekonomicznej w Ministerstwie Finansów przygotował analizę dot. zmiany wpływu

poszczególnych państw EU po wyjściu wielkiej Brytanii z Unii: http://www.mf.gov.pl/documents/764034/5759461/Who+gains+more+power+in+the+EU+after+Brexit

Pu

blik

acj

e O

ECD

28

Jak podkreśla dokument, 45% brytyjskiego eksportu, ułatwianemu dzięki jednolitemu rynkowi oraz unii celnej,

jest adresowana do krajów UE. W przypadku braku porozumienia o wolnym handlu i przejściu na regulacje

WTO, zdaniem OECD w 2019r. brytyjski wzrost gospodarczy ulegnie pomniejszeniu o 1,5% PKB. Z drugiej strony,

elastyczność charakteryzująca rynek pracy oraz wysoka podaż siły roboczej doprowadziły do spadku bezrobocia

do poziomu 4,5%, jednej z najwyższej liczby godzin przepracowanych ogółem wśród państw OECD oraz

utrzymywania się poziomu zatrudnienia wśród obywateli pomiędzy 16 i 64 rokiem życia na poziomie 75%.

Organizacja zwraca również uwagę na większe zrównoważenie fiskalne: deficyt budżetowy spadł w ubiegłym

roku do 3% PKB, a dług publiczny ustabilizował się na poziomie 90%. Polityki ostrożnościowe zwiększyły

stabilność finansowych instytucji, ale nowe ryzyka pojawiły się w związku z konsekwencjami Brexitu. Wyjście

z Unii, może okazać się bolesne dla sektora finansowego: instytucje finansowe, które mają ogromny wpływ na

gospodarkę Wielkiej Brytanii obawiają się Brexitu, gdyż wraz z utratą prawa „paszportowania", stracą

możliwość świadczenia finansowych usług na terenie innych unijnych państw.

W celu ograniczenia ryzyk wynikających z Brexitu konieczne jest wzmocnienie konkurencyjności eksportu, która

na przestrzeni ostatnich kilku lat uległa osłabieniu. M.in. ze względu na niską responsywność waluty na wahania

kursowe, ograniczeniu uległa partycypacja w globalnym łańcuchu dostaw. Innym wyzwaniem jest niski wzrost

tempa produktywności. Od czasów gospodarczego kryzysu, zagregowana produktywność utrzymuje się na

niewiele wyższym poziomie niż w 2007 r., pomimo zwiększenia zatrudnienia oraz ilości czasu spędzanego

w pracy. Szacunki Organizacji wskazują, że na skutek Brexitu produktywność może obniżyć się o dodatkowe

10% na przestrzeni 10 lat, przede wszystkim na skutek ograniczonej otwartości na handel, mniejszej

intensywności badań oraz mniejszego napływu pracowników o wysokich umiejętnościach. W tym kontekście

raport wyraźnie podkreśla, że podtrzymanie tempa produktywności było możliwe przede wszystkim dzięki

migrantom, a ograniczenie ich napływu będzie miało negatywny wpływ na brytyjski rynek pracy.

Źródło: Economic Review – 2017 United Kingdom (ECO/EDR(2017)18), s: 15

W ostatnich kwartałach główny silnik wzrostu stanowiła prywatna konsumpcja. Realne wynagrodzenia rosną

jednak w bardzo wolnym tempie, co wraz z bardzo niskim wzrostem produktywności oraz wzrostem cen

doprowadziło do redukcji oszczędności gospodarstw domowych do 2%, wartości najniższej od 1963r. OECD

niepokoi również 10% wzrost wartości udzielanych kredytów konsumpcyjnych, jaki miał miejsce w 2016 r. Dług

gospodarstw domowych wynosił w 2016 r. 140% PKB, z czego połowę stanowią kredyty hipoteczne. Zadłużenie

rośnie szczególnie szybko wśród gospodarstw domowych o najniższych dochodach i niepewnych formach

zatrudnienia. Co więcej, w ostatnim roku ceny mieszkań poszły w górę o 7% - znaczna część analityków

podkreśla, że powstaje kolejna bańka na rynku nieruchomościowym. W odpowiedzi na te zagrożenia 20%

instytucji finansowych zaostrzyło kryteria udzielania kredytów, a Narodowy Bank Anglii zarządził przegląd

aktywów bankowych.

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

2006 2008 2010 2012 2014 2016

A. Contributions to the change in total employment by country of birth

Million

Non-EU-born

EU-born

UK-born

Total employment

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

2006 2008 2010 2012 2014 2016

B. Contributions to real GDP per capita growthPercentage points

Hours worked (non-EU born)

Hours worked (EU born)

Hours worked (UK born)

Output per hour

Real GDP per capita growth

29

W 2009 roku Bank Anglii obniżył stopy procentowe do 0,5% i od tamtego czasu kontynuuje luzowanie ilościowe

(co oprócz bezpośredniego pozytywnego wpływu na gospodarkę, pozwoliło na obniżenie kosztów obsługi

brytyjskiego długu). Po referendum w sprawie Brexitu stopa bazowa została obniżona do 0,25%,

a program luzowania został poszerzony (całkowita wartość nabytych aktywów została zwiększona z 19% do

23% PKB). Tak duże wsparcie monetarne umożliwiło amortyzację poreferendalnych szoków dzięki zwiększeniu

konsumpcji, jednak inwestycje zostały na niezmienionym poziomie. Inflacja przekroczyła 2% cel inflacyjny, co

jest w dużej mierze efektem osłabienia Funta i wyższych cen importowanych produktów. Inflacyjne presje

nasilają się, jednak brytyjscy analitycy podkreślają, że wolne tempo gospodarczego wzrostu w krótkiej

perspektywie powinno je ograniczać. Wśród ekspertów pojawiają się również głosy, że brak presji inflacyjnych

może doprowadzić w najbliższych miesiącach do wycofania impulsów monetarnych i ponownego ich

uruchomienia po Brexicie w 2019 r.

2) Poprawa produktywności

OECD wskazuje, że jednym z głównych problemów brytyjskiej gospodarki jest powolny wzrost produktywności.

Szczególnie niepokoi niska wydajność godzinowa pracowników spoza Londynu i południowo-zachodniej Anglii.

Niższa od podobnie rozwiniętych państw wydajność pracy charakteryzuje brytyjską gospodarkę od 2010 roku.

Według najnowszych wskaźników predyktywność w II kwartale br. była 0,6% niższa niż w analogicznym okresie

ubiegłego roku.

Źródło: Economic Review – 2017 United Kingdom (ECO/EDR(2017)18), s: 46

Eksperci organizacji wskazują, że rząd Wielkiej Brytanii mógłby wykreować przestrzeń fiskalną, którą mógłby

wykorzystać do zwiększenia produktywności poprzez zwiększenie składek na ubezpieczenia społeczne oraz

ograniczenie indeksacji świadczeń emerytalnych do jednego wskaźnika (np. inflacji).

Biorąc pod uwagę dysproporcje w poziomie produktywności pomiędzy Londynem i południowo-wschodnimi

regionami a pozostałymi częściami kraju, OECD zaleca zwiększenie nakładów na transport, przyznanie

większych uprawnień samorządom lokalnym (szczególnie w zakresie ściągania danin oraz rozporządzania

wpływami publicznymi), co mogłoby poprawić sytuację na rynku nieruchomościowym oraz zwiększenie

nakładów na badania i rozwój. Dokument kładzie również nacisk na podniesienie umiejętności, podsumowując,

że wzrost samo-zatrudnienia oraz tzw. zerowych kontraktów (umowy bez określonej liczby godzin) przyczynił

się do wyhamowania tempa rozwoju pracowniczych umiejętności. Dlatego też, OECD sugeruje lepsze

wykorzystanie instrumentów aktywizujących pracowników (ALMP) oraz poprawiających ich umiejętności,

zarówno poprzez ograniczanie zbyt elastycznych form zatrudnienia, jak również zachęty dla pracodawców

partycypujących w szkoleniach pracowniczych.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/economics/oecd-economic-surveys-united-kingdom-2017_eco_surveys-gbr-2017-en

OECD (2017), OECD Economic Surveys: United Kingdom 2017, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/eco_surveys-gbr-2017-en

/Łukasz Błoński/

30

Polityka ekonomiczna

Narzędzia technologiczne w walce z przestępstwami podatkowymi

Kryzys polityczny w wielu państwach ma swoje źródło w niedofinansowaniu

dóbr i usług publicznych. Dziurawe drogi, rdzewiejące przęsła mostów wołają

o inwestycje publiczne w infrastrukturę. Zadłużone państwa nie mają jednak

pieniędzy nie tylko dlatego, że w przeszłości były rozrzutne, ale dlatego że nie

umieją poradzić sobie z szeroko rozpowszechnionym unikaniem podatków: od

barów po jarmarki.

Photo: © OECD 2017; Photo credits: all images courtesy of Shutterstock.com

Niegdyś unikanie płacenia podatków wiązało się z transakcjami gotówkowymi. Obecnie podatnicy

stosują elektroniczne technologie, aby unikać płacenia podatków. Państwo i urzędy podatkowe

muszą stale doskonalić swoje narzędzia technologiczne, aby takim zjawiskom przeciwdziałać.

Najnowszy Raport OECD „Narzędzia technologiczne w celu przeciwdziałania unikaniu płacenia

podatków i oszustwom podatkowym” (Technology Tools to Tackle Tax Evasion and Tax Fraud)

pokazuje jak administracja podatkowa wykorzystuje nowe technologie w celu szybkiej identyfikacji

unikania płacenia podatków i oszustw podatkowych. Raport szczegółowo dokumentuje

doświadczenia technologiczne różnych państw i wzrosty przychodów podatkowych dzięki

zastosowaniu narzędzi technologicznych i identyfikowaniu fałszywych faktur i innych przestępczych

zabiegów. Raport pokazuje, jak łatwe i skuteczne mogą być zastosowania nowych technologii i jak

imponujące rezultaty mogą przynosić. Przykładowo, Szwecja zwiększyła swoje przychody podatkowe

o 300 milionów euro rocznie, Meksyk, dzięki elektronicznym fakturom, przesunął 4,2 miliona firm

z szarej strefy do gospodarki formalnej. Węgry zwiększyły przychody z VAT o 15%.

Raport wskazuje i opisuje nowe technologie dostępne administracji podatkowej, które umożliwiają

wykrycie działalności biznesowej online i opodatkowanie transakcji online. W raporcie znaleźć można

również podpowiedzi co do sposobów skutecznego wdrażania tych nowych technologii.

Pełny tekst raportu jest dostępny:

http://www.oecd.org/tax/crime/technology-tools-to-tackle-tax-evasion-and-tax-fraud.pdf

/AAS/

Pu

blik

acj

e O

ECD

31

Polityka ekonomiczna

Systemy podatkowe w państwach OECD

Za każdym razem kiedy OECD podnosi temat podatków, wszyscy spodziewają się

materiałów nt. erozji podstawy opodatkowania i transferu zysków (BEPS). Należy

jednak pamiętać, że Organizacja znacznie bardziej kompleksowo podchodzi do kwestii

podatków, m.in. niedawno został opublikowany raport Tax Policy Reforms 2017, który

omawia zmiany w polityce podatkowej, które zaszły na przestrzeni ostatniego roku

we wszystkich państwach członkowskich OECD.

Photo: © OECD 2017; Cover image word cloud ©Tagul.com Dokument koncentruje uwagę na problematyce nierówności, gdyż przez ostatnie dziesięć lat nierówności dochodowe ulegały dalszemu pogłębianiu. W związku z tym jednym z kluczowych tematów, jakim zajmuje się organizacja stanowi odpowiednia progresywność systemu podatkowego, pozwalająca na niwelowanie nierówności przy jednoczesnym utrzymaniu wzrostu gospodarczego. Dlatego też jednym z kluczowych kryteriów OECD w kontekście efektywności systemów podatkowych stanowi zdolność do wyrównywania nierówności dochodowych.

W ostatnich latach, większość państw OECD obniżyło opodatkowanie pracy, które ma negatywny wpływ na wzrost gospodarczy. W tym kontekście szczególnie istotne jest obniżenie opodatkowania wśród najmniej zamożnych grup, poprzez obniżenie stawek podatkowych lub wprowadzenie większej progresji w opłacaniu składek społecznych, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszania klina podatkowego. Wiele państw zdecydowało się również na podniesienie danin środowiskowych i nieruchomościowych, które są postrzegane jako neutralne gospodarczo i mogące prowadzić do ograniczania nierówności, zarówno dochodowych, jak i majątkowych.

Z drugiej strony, raport podkreśla, że w większości państw, w których zostały wprowadzone zmiany w podatku PIT, ograniczeniu uległa baza podatkowa i w konsekwencji wpływy publiczne. Pomimo większej progresywności systemu, ogólny redystrybucyjny wpływ PIT nie musiał ulec poprawie. Co więcej, pomimo pewnego ograniczenia klinów podatkowych, w wielu krajach składki na ubezpieczenia społeczne stanowią znaczny odsetek uiszczanych danin.

Analitycy OECD podkreślają również, że w większości, państw OECD (przede wszystkim europejskich) podatek VAT nie był podnoszony przez ostatnie dwanaście miesięcy, jednak jest on już na bardzo wysokim poziomie. Zamiast podnoszenia stawek VAT, wiele krajów podjęło szeroko zakrojone działania nakierowane na poszerzenie i uszczelnienie bazy podatkowej, w efekcie których rozpowszechnia się stosowanie takich instrumentów jak jednolity plik kontrolny, split payment czy ochrona tzw. sygnalistów (whistleblowers).

W kontekście Polski, omawiany dokument wspomina o następujących zmianach systemu podatkowego:

- podwyższeniu kwoty wolnej dla osób najmniej zarabiających (s.48);

- zwiększeniu ulg podatkowych na B&R (s. 60);

- wprowadzeniu preferencyjnej 15% progu stawki CIT dla małych przedsiębiorstw (s.63);

- podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego VAT do 200 tys. zł. (s. 69-70);

- działań podjętych w latach 2016-17, których celem jeszcze uszczelnienie wpływów z VAT (s.70-71);

- wprowadzenia od 2020 r. podatku od wydobycia węglowodorów (s. 84).

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/taxation/tax-policy-reforms-2017_9789264279919-en

OECD (2017), Tax Policy Reforms 2017: OECD and Selected Partner Economies, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264279919-en

/ŁB/

Pu

blik

acj

e O

ECD

32

Polityka ekonomiczna

Finansowanie Przedsiębiorczości

Publikacja Financing SMEs and Entrepreneurs: An OECD Scoreboard zawiera

tematy poswięcone finansowaniu sektora MŚP i przedsiębiorców oraz informacje

na temat zadłużenia, kapitału własnego, finansów opartych na aktywach oraz

warunków ramowych dla MŚP i samej przedsiębiorczości. Publikacja uzupełniona

jest o przegląd niedawnych działań mających na celu wsparcie dostępu do

finansowania w 39 krajach.

Photo: © OECD 2017; Cover ©Shutterstock/Roman Gorielov

„MŚP są kluczowymi graczami w gospodarce narodowej na całym świecie, przyczyniając się do wzrostu gospodarczego, zatrudnienia - około 70% miejsc pracy w krajach OECD i generują średnio od 50% do 60% wartości dodanej. Z uwagi na fakt, iż zadaniem rządów są działania na rzecz przywrócenia zaufania wśród obywateli, zmniejszanie nierówności i dążenie do wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, sektor MŚP powinien stanowić integralną część tych rozwiązań”1 – tymi słowami Sekretarz Generalny OECD Angel Gurría zaprezentowal Scorebord podczas spotknia w Waszyngtonie.

Szósta edycja publikacji stanowi dobrą podstawę do ulepszenia polityki MŚP. Prawie dziesięć lat po kryzysie finansowym sytuacja finansowa MŚP i przedsiębiorców uległa poprawie w 2015 r. i w pierwszej połowie 2016 r. w większości rozpatrywanych krajów oraz wskazuje na korzystniejsze warunki biznesowe. Choć alternatywne źródła finansowania stanowią pewne wsparcie dla działalności MŚP, to w dalszym ciągu pozostaje ona oparta na kredytach bankowych, co sprawia, że sektor ten jest podatny na warunki rynkowe i gospodarcze.

Wstępne ożywienie gospodarcze w latach 2014-15 prawdopodobnie miało pozytywny wpływ na dostęp MŚP do warunków i źródeł finansowania. Średnia stopa procentowa w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw spadła w 2015 r. dla większości krajów. Dane z badań pokazują również, że warunki finansowania dla MŚP w większości krajów strefy euro, Japonii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych pozostały względnie korzystne.

Rosnące wysiłki mają na celu stymulowanie wykorzystania alternatywnych instrumentów (zwłaszcza typu kapitałowego), takich jak publiczne oferty dla małych i średnich przedsiębiorstw lub inwestycje w kapitał podwyższonego ryzyka, a także dostosowanie regulacji do zmieniających się potrzeb finansowych. Gwarancje i systemy pożyczek bezpośrednich dotyczą coraz częściej firm rozpoczynających działalność i innowacyjnych firm o wysokim potencjale wzrostu. Niektóre polityki powinny również być ukierunkowane na potrzeby finansowania MŚP tak, aby ułatwić chociażby ich umiędzynarodowienie czy też udział w globalnych łańcuchach wartości GVC. Ponadto wspieranie działaloności kobiet w przedsiębiorczości stało się integralnym celem wielu polityk i programów.

Rządy powinny nadal podejmować działania umożliwiające małym firmom dostęp do szerszej gamy instrumentów finansowania, zgodnie z zasadami High-Level Principles on SME Financing obwiązującymi w krajach G20/OECD. Przejście do szeregu instrumentów finansowych w zakresie ryzyka, pomogłoby MŚP uzyskać formy finansowania lepiej odpowiadające ich potrzebom na różnych etapach działaności i przyczyniłoby się do tego, że stałyby się one bardziej odporne w obliczu kryzysu.

Więcej informacji:

http://www.oecd.org/newsroom/lending-volumes-and-credit-conditions-are-improving-for-smes-but-many-firms-

continue-to-struggle-to-obtain-financing-that-meets-their-needs.htm

http://www.oecd-ilibrary.org/industry-and-services/financing-smes-and-entrepreneurs-2017_fin_sme_ent-2017-en

OECD (2017), Financing SMEs and Entrepreneurs 2016: An OECD Scoreboard, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/fin_sme_ent-2017-en

1 „SMEs are key players in national economies around the world, contributing to economic growth, employment - with about 70% of jobs in the OECD area - and generating between 50% and 60% of value added on average. As governments work to restore trust among citizens, reduce inequalities and pursue inclusive growth, SMEs must be an integral part of the solution.” – Remarks by Angel Gurría, OECD Secretary-General, Washington, USA, 21 April 2017 (As prepared for delivery)

/EM/

Pu

blik

acj

e O

ECD

33

Polityka energetyczna

Wyzwania odnawialnych źródeł energii w elektroenergetyce

Wyzwanie dla świata elektroenergetyki to tylko w małym stopniu wytwarzanie energii z OZE, dużo poważniejszym problemem staje się integracja sieciowa tych wolumenów. Najnowszy raport roczny IEA Renewables 2017, zawiera prognozy rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii na najbliższe 5 lat i określa zestaw niezbędnych działań po stronie kosztowej i organizacyjnej, które dopiero pozwolą na pełną ocenę wartości zwiększania OZE w produkcji energii elektrycznej w skali państw i regionów. Photo: © OECD/IEA 2017; Cover design: IEA. Photo credits: © Shutterstock

Do 2022 r. światowa produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych zwiększy się o ponad 1/3 do poziomu 8000 TWh – co równa się łącznej dzisiejszej konsumpcji w Chinach, Indiach i Niemczech. Udział OZE w generacji energii elektrycznej wzrośnie z 24 do 30% a hydroenergia będzie wciąż największym komponentem całości OZE. W ciągu kolejnych 5 lat nowo dodawane moce generacji opartej na OZE będą dwa razy wyższą niż te oparte na węglu i gazie ziemnym łącznie. IEA jasno wskazuje, że rosnący udział OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej jest olbrzymim wyzwaniem dla integracji sieciowej – nie w sensie technicznym, to problem technicznie już bardzo dobrze opanowany, ale w sensie kosztowym; cyt.: Without a simultaneous increase in system flexibility (grid reinforcement and interconnections, storage, demand-side response and other flexible supply), variable renewables are more exposed to the risk of losing system value at increasing shares of market penetration since wholesale prices are depressed precisely when wind and solar production is abundant and demand is low. Do 2022 r. Dania planuje stać się światowym liderem z ponad 70% całości energii elektrycznej pochodzącej z OZE; w niektórych państwach UE (Irlandia, UK, Niemcy), udział energii wiatrowej i słonecznej może przekroczyć 25%; w Chinach, Indiach i Brazylii – dojść do 10%; co w sposób jasny stawia wyzwania sieciowe na pierwszym miejscu jako ryzyko dla systemu elektroenergetycznego. W 2016 r. wszystkie moce wytwórcze energii elektrycznej osiągnęły poziom 6650 GW – rosnąc rok do roku o 4% (255 GW). 2/3 tego wzrostu (165 GW) pochodziło z OZE a panele fotowoltaiczne (solar PV) jako pojedyncze źródło urosło bardziej niż jakiekolwiek inne paliwo (wzrost o 50% w porównaniu z 2015 r. – do poziomu 74 GW, z czego prawie połowa została zainstalowana w Chinach – 34 GW). Solar PV prześcignęły węgiel w wartościach netto nowych mocy wytwórczych (co prawda w 2016 r. dodano 87 GW nowych mocy węglowych ale IEA szacuje, że 30 GW w tym samym czasie zostało wygaszonych). OZE łącznie – liczone jako pojedyńcze paliwo - stanowią największą indywidualną część zainstalowanych mocy wytwórczych globalnie: 2135 GW, na drugim miejscu jest węgiel (2020 GW), dalej gaz ziemny (1650 GW), ropa naftowa (445 GW) i energia jądrowa (400 GW). Bardzo wyraźny wzrost znaczenia OZE w przyszłości IEA odnotowuje dla Solar PV, które będą bez wątpienia największym nowym elementem generacji ze źródeł odnawialnych do 2022 r. – daleko powyżej mocy wiatrowych i wodnych – osiągając łącznie poziom 720 GW w 2022 r., Nowe moce produkcyjne z elektrowni wiatrowych spadły w 2016 r. o 20% względem roku 2015 (do 52GW), w następstwie spowolnienia po boomie w Chinach w roku poprzednim. Spadły także globalnie (w Chinach 3. rok z rzędu) nowe moce hydro – do 32GW (wzrost tylko w Brazylii). Chiny są więc kluczem dla rozwoju OZE na świecie - podobnie jak wcześniej przez dekady wyznaczały trendy na rynkach węgla (każda zmiana w Chinach będzie mieć skutki dla rynku światowego): z prognozowanych przez IEA 920 GW nowych mocy OZE w elektroenergetyce w latach 2017-2022, 40% przypada na Chiny, głównie z uwagi na znaczący postęp technologiczny, wsparcie regulacyjne

Pu

blik

acj

e O

ECD

34

i spadek cen w zakresie solar PV. Chiny odpowiadają dziś za przeszło 50% popytu globalnego na panele fotowoltaiczne i stanowią 60% bazy ich produkcji. Jednak bardzo wysokie koszty wsparcia dla OZE w Chinach (rosnące subsydia i olbrzymie koszty integracji sieciowej), stawiają pod znakiem zapytania dalszy rozwój tego segmentu (13. Plan Pięcioletni określa cele do osiągnięcia na rok 2020 – już osiągnięte dla solar PV, dla wiatru zostaną spełnione w 2019 r.). Chiny próbują odejść od bardzo kosztownego modelu wsparcia FIT (feed-in-tariffs) do systemu kwotowego z zielonymi certyfikatami i wielkich inwestycji sieciowych, niemniej żadne z tych polityk nie są jeszcze przesądzone. IEA wskazuje dalej, że udział OZE w transporcie drogowym wzrośnie tylko nieznacznie – z 4% dziś do 4,8% w 2022 r. Nawet przy relatywnie znaczącym wzroście liczby samochodów elektrycznych (EVs) – zakładając ich ładowanie przy użyciu energii odnawialnej, udział biopaliw w OZE dla transportu będzie wynosił ponad 90% w 2022 r. O ile produkcja biopaliw wzrośnie w horyzoncie prognozy o 16%, to cały wzrost przypadnie na Brazylię i Azję Płd.-Wsch. oraz USA (biodiesel i bioetanol). Niesprzyjająca polityka UE spowoduje brak zachęt do inwestycji w biopaliwa po 2020 r. w Europie a EVs podwoją do 2022 r. zużycie energii elektrycznej – do 1% całości generacji na świecie. Raport podkreśla bardzo wyraźnie, że udział OZE w produkcji ciepła do ogrzewania i podgrzania wody wzrasta do 2022 r. tylko nieznacznie – z 9 do 11%, podczas gdy aż 40% emisji CO2 na świecie pochodzi właśnie z sektora ogrzewania. IEA prognozuje, że do 2022 r. USA pozostaną drugim największym rynkiem rozwoju OZE – dzięki

zachętom podatkowym wprowadzonym przez administrację Prezydenta B. Obamy dla morskich farm

wiatrowych i słonecznych. Zapowiadane przez administracje D. Trumpa zmiany w systemie wsparcia

będą miały krytyczne znaczenie dla rozwoju OZE w USA.

W UE wzrost rynku OZE w latach 2017-2022 będzie wg IEA aż o 40% niższy niż w okresie 2011-2016

(głównie z powodu niższego popytu na energię elektryczną, już widocznego nadmiaru mocy

produkcyjnych z OZE i rosnących kosztów integracji sieciowej).

Raport Renewables 2017 zawiera kilka ciekawych prognoz względem Polski: IEA przewiduje np., że

produkcja energii elektrycznej z OZE będzie rosła z dzisiejszego poziomu 23,3 TWh rocznie do 43,6

TWh w 2022 r. – co daje średnią stopę wzrostu na poziomie 11% rocznie, przy średniej europejskiej

4,1%; natomiast jednocześnie zainstalowane moce OZE w Polsce wzrosną tylko nieznacznie – z 9,2

GW obecnie do 10,6 GW w 2022 r. IEA wskazuje także, iż wraz ze zniesieniem kwot produkcji cukru

w UE od 2017 r., takie kraje jak Polska (oraz Niemcy i Francja), mogą wzmocnić swoją bazę produkcji

bioetanolu przy zwiększonej produkcji buraków cukrowych.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/energy/renewables-2017_re_mar-2017-en

/MK/

35

Polityka społeczna

Jak poprawić sytuację kobiet w krajach

Bliskiego Wschodu i Maghrebu?

W ramach inicjatywy MENA-OECD Women’s Business Forum of the MENA-OECD

Competitiveness Programme oraz pod auspicjami Sekretariatu Relacji Globalnych OECD został w ostatnim czasie opracowany raport na temat sytuacji społeczno-ekonomicznej kobiet w krajach Bliskiego Wschodu oraz Maghrebu pt.:,,Women’s Economic

Empowerment in Selected MENA Countries. The Impact of legal frameworks in Algeria,

Egypt, Jordan, Libya, Morocco and Tunisia”.

Photo: © OECD 2017; Cover © design by Renaud Madignier

W związku ze wzrostem świadomości oraz propagowaniem zasady równości kobiet i mężczyzn w sferze zatrudnienia, rządy wielu państw podejmują działania mające na celu poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy, co w wymiarze długofalowym ma znaleźć przełożenie na wzrost produktywności, konkurencyjności i dobrobytu społeczeństw. Szacuje się, że zwiększenie udziału kobiet na rynku pracy do poziomu zatrudnienia mężczyzn spowodowałoby wzrost światowego PKB o 26% do 2025 roku.

Wyzwanie, jakim jest eliminowanie różnic w udziale kobiet i mężczyzn w rynku pracy, jest szczególnie widoczne w krajach Bliskiego Wschodu oraz Maghrebu, w których pomimo stosunkowo dużego odsetku wysoce wykwalifikowanych kobiet pracujących lub gotowych do podjęcia pracy, obszar ten pozostaje w tyle pod względem udziału procentowego kobiet w rynku pracy kształtując się na poziomie 24% w porównaniu ze średnią państw członkowskich OECD wynoszącą 60% udziału kobiet w rynku pracy.

Pomimo wdrożenia na poziomie krajowym środków mających poprawić i wzmocnić status kobiet w państwach tego regionu oraz przeprowadzeniu zmian legislacyjnych, ich efektywność jest w dużym stopniu uzależniona od wielu czynników, takich jak m.in. prawo rodzinne czy uwarunkowania społeczne. Poddane analizie dane wskazują na znaczące zmiany na lepsze w obszarze edukacji we wszystkich sześciu wymienionych krajach tj. Algierii, Egipcie, Jordanii, Libii, Maroku i Tunezji, jednakże nie pozwoliło to na zmniejszenie różnic w udziale kobiet w rynku pracy, który nadal pozostaje na najniższym na świecie poziomie. Uwagę zwracają przede wszystkim rozbieżności wysokości wynagrodzeń, zarówno w sektorze prywatnym jak też publicznym oraz wysoki odsetek zatrudnienia kobiet w szarej strefie. Istotnym utrudnieniem stojącym na drodze poprawy sytuacji kobiet jest także brak zagregowanych danych zorientowanych na równość płci w obszarze edukacji oraz udziału w rynku pracy, co uniemożliwia rządom państw skuteczne wdrażanie i monitorowanie realizacji polityk krajowych wspierających zatrudnienie kobiet i przedsiębiorczość.

W jaki zatem sposób zmienić istniejący stan rzeczy? Wśród zaleceń autorów raportu na pierwszy plan wysuwa się konieczność właściwego zbierania danych dot. dostępu do edukacji, udziału obu płci w rynku pracy, przestrzegania zobowiązań powziętych na szczeblu międzynarodowym, zwłaszcza implementacja przepisów konwencji międzynarodowych ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, poprawa dostępu kobiet do wymiaru sprawiedliwości, poprawa spójności prawa rodzinnego z normami postępowania obywateli oraz wzmacnianie równego dostępu do zatrudnienia kobiet poprzez zwalczanie dyskryminacji we wszystkich sektorach zatrudnienia w drodze sumiennego sankcjonowania niedozwolonych praktyk.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/development/women-s-economic-empowerment-in-selected-mena-countries_9789264279322-en

OECD (2017), Women’s Economic Empowerment in Selected MENA Countries: The Impact of Legal Frameworks in Algeria, Egypt, Jordan, Libya, Morocco and Tunisia, Competitiveness and Private Sector Development, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264279322-en

/WW/

Pu

blik

acj

e O

ECD

36

Przedsiębiorstwa państwowe

Wielkość i obszar działania przedsiębiorstw

z udziałem Skarbu Państwa Sekretariat OECD podsumował ankietę przeprowadzoną wśród państw członkowskich

OECD oraz innych krajów, skoncentrowaną na strukturze przedsiębiorstw, ich wielkości,

wielkości zatrudnienia i udziale w poszczególnych sektorach gospodarki: The Size and

Sectoral Distribution of State-Owned Enterprises.

Photo: © OECD 2017; © Nobilior/Urban background 5/Thinkstock

Przedsiębiorstwa z udziałem Skarbu Państwa wciąż pozostają ważnym elementem gospodarki, jednak one także ulegają zmianom i dostosowują się do nowych trendów w globalnej gospodarce. Choć wciąż najczęsciej funkcjonują one w sektorach kluczowych, transporcie czy usługach finansowych, to coraz częściej koncentrują się na działaniach globalnych i ekspansji zagranicznej.

Największą liczbę przedsiębiorstw państwowych wciąż odnotowuje się na rynkach wschodzących oraz w gospodarkach post transformacyjnych, takich jak Węgry (370 przedsiębiorstw państwowych), Czechy (133), czy Polska (126). Największy udział mają one jednak na rynku chińskim: 51000 przedsiębiorstw państwowych o łącznej wartości 29 tryliona USD, zatrudniających 20,2 mln osób. Są jednak państwa o stosunkowo niewielkim (mniej niż 10) zaangażowaniu przedsiębiorstw państwowych jak Austria, Australia, Japonia czy Szwajcaria.

Zróżnicowanie samych przedsiębiorstw także jest znaczące i niekoniecznie idzie w parze z liczbą przedsiębiorstw państwowych. Przykładowo, średnia wartość ośmiu przedsiębiorstw państwowych w Japonii to 10 mld USD. Średnia wartość polskich przedsiębiorstw państwowych, pomimo znacznej ich liczby, jest już wielokrotnie mniejsza - 125 mln USD.

Sekretariat odnotowuje, że coraz to większa liczba przedsiębiorstw państwowych jest notowana na giełdzie, stosują się do nich restrykcyjne wymogi finansowe, stosowane są zasady ładu korporacyjnego.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/governance/the-size-and-sectoral-distribution-of-state-owned-

enterprises_9789264280663-en

OECD (2017), The Size and Sectoral Distribution of State-Owned Enterprises, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264280663-en

/IB/

Pu

blik

acj

e O

ECD

37

Wskaźniki demografii przedsiębiorstw

Przedsiębiorczość w dobie „gig economy”: gospodarki na zlecenie

28 września 2017 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) we współpracy

z Eurostat opublikowała raport pt.„Entrepreneurship at a Glance 2017”: Przedsiębiorczość

w zarysie 2017. Zagadnienia poruszone w raporcie zostały wykorzystane podczas dyskusji

krajów członkowskich OECD i regionu Eurazji w czasie konferencji wysokiego szczebla „Tydzień

Eurazji OECD 2017”41

, 23-25 października w Ałmaty.

Photo: © OECD 2017; Cover © Yuriy Bel’mesov/Shutterstock.com; Chapters: © Philippe Mairesse/Devizu

Raport „Entrepreneurship at a Glance 2017” analizuje po raz pierwszy najnowsze zdarzenia w dziedzinie przedsiębiorczości związane z pojawieniem się zjawiska „gig economy” oraz powszechnym stosowaniem narzędzi cyfrowych w małych przedsiębiorstwach.

Terminem „gig economy” określa się coraz bardziej powszechny w ostatniej dekadzie XXI w. charakter stosunków pracy oparty na zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło, nie zaś na podstawie umowy o pracę, w tym w pełnym wymiarze czasowym. Charakter pracy kontraktowej właściwy dla branży rozrywkowej (pochodzenie terminu „gig”) znalazł szerokie zastosowanie w wielu sektorach gospodarki, w skali pozwalającej na szerszą analizę zjawiska. Tendencja odnotowana w większości krajów wskazuje na wzrost liczby osób samozatrudnionych w różnych dziedzinach działalności gospodarczej. Na szybkość upowszechnienia tej formy zatrudnienia wpłynął znacząco rozwój technologii teleinformatycznych. Autorzy raportu zwracają uwagę na fakt, że praca na zlecenie w oparciu o technologie cyfrowe jest coraz częstszą formą stosunków pracy w małych przedsiębiorstwach oraz start-upach. Analiza wpływu zjawiska kontraktu na żądanie na rozwój przedsiębiorczości stwarza pewne problemy natury metodologicznej dotyczące pomiaru cech zjawiska. Autorzy raportu stwierdzają jednak, że tzw. gospodarka na zlecenie może w pewnych okolicznościach wpływać na ograniczenie rozwoju przedsiębiorczości.

Rozwój technologii cyfrowych ułatwił firmom zdobywanie zagranicznych rynków i udział w eksporcie. Dwie trzecie badanych MŚP wykorzystujących narzędzia cyfrowe dla potrzeb eksportu podało, że ponad połowa ich sprzedaży na rynkach międzynarodowych zależy od narzędzi internetowych. Jednocześnie dostępność i nieskomplikowany charakter platform cyfrowych umożliwiły udział w sprzedaży na rynkach międzynarodowych także mikroprzedsiębiorstwom, w tym firmom jednoosobowym.

Autorzy raportu wskazują także, że od 2014 r. to sektor usług, nie przemysł, generuje powstawanie firm oraz miejsc pracy. Sektor usług wytworzył 2/3 miejsc we wszystkich z nowo powstałych firm. W latach 2008-2014 odnotowano spadek zatrudnienia w przemyśle we wszystkich krajach z wyjątkiem Luksemburga i Niemiec. W tym samym okresie, w wielu krajach pogłębiły różnice w płacach pracowników sektora przemysłowego i wzrosły różnice w płacach między większymi i mniejszymi firmami tego sektora we wszystkich krajach Europy Wschodniej w krajach bałtyckich, Norwegii i Wielkiej Brytanii. Raport zaznacza, że zjawisko to nie dotyczy jednak Polski.

W przypadku Polski wskaźnik rocznej przeżywalności przedsiębiorstw powstałych w 2013 r. wyniósł 70%. Według raportu, w 2014 r. start-upy stanowiły 20% wszystkich przedsiębiorstw we wszystkich krajach (za wyjątkiem Belgii) oraz ponad 30% w Polsce, Brazylii, Izraelu, Wielkiej Brytanii i na Węgrzech.

Raport odnotowuje pozytywny wpływ rozwoju sektora na równouprawnienie płci na rynku, z uwagi na znaczny udział kobiet w start-upy w sektorze usług. Jednocześnie utrzymywały się różnice w poziomie wynagrodzenia mężczyzn i kobiet. W 2014 r. kobiety samozatrudnione otrzymały płace niższe niż mężczyźni o 10% w Belgii i na Litwie, ale o 60% niższe w Polsce, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. W Polsce stopa samozatrudnienia ma charakter spadkowy, przy niezmienionej liczbie osób samozatrudnionych.

Więcej informacji: http://www.oecd-ilibrary.org/employment/entrepreneurship-at-a-glance-2017_entrepreneur_aag-2017-en

Streszczenie w języku polskim raportu „Przedsiębiorczość w zarysie 2017”: http://www.oecd-ilibrary.org/sites/3df5b68b-pl/index.html?itemId=/content/summary/3df5b68b-pl&mimeType=text/html OECD (2017), Entrepreneurship at a Glance 2017, OECD Publishing, Paris DOI: http://dx.doi.org/10.1787/entrepreneur_aag-2017-en

/DS/

14 Konferencja jest głównym forum dialogu OECD, via Program Regionalny OECD „Konkurencyjność Eurazji” (Eurasia Competitiveness Programme), z 13 krajami Eurazji: Afganistan, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Mołdowa, Mongolia, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan.

Pu

blik

acj

e O

ECD

38

Nauka i Technologia

Co powinniśmy wiedzieć na temat biotechnologii morskich?

OECD w ramach STI Policy Papers nr 43 z września 2017 r. wydało opracowanie

Marine biotechnology Definitions, infrastructures and directions for innovation

poświęcone zagadnieniu biotechnologii morskich. W dokumencie zawarto m.in.

międzynarodową definicję biotechnologii morskiej, przegląd infrastruktury oraz

przyszłe innowacyjne kierunki prac.

Photo: © OECD 2017

Biotechnologia morska ma kluczowe znaczenie dla wykorzystania potencjału biologicznych zasobów morskich - potencjału, który dotychczas pozostaje w dużym stopniu niewykorzystany. Te zasoby mogłyby przyczynić się do produkcji nowych produktów i procesów oraz pomóc rozwiązać globalne wyzwania związane z żywnością, energią i zdrowiem. Inne kluczowe aspekty biotechnologii morskiej obejmują opracowanie innowacyjnych narzędzi i rozwiązań służących bardziej zrównoważonemu zarządzaniu środowiskiem morskim. Grupa Robocza OECD ds. Biotechnologii WPB (The OECD Working Party on Biotechnology) zajmuje się badaniem zagadnień biotechnologii morskiej od roku 2011. Pierwszy raport OECD z tej tematyki został opublikowany w 2013 r. i był zatytułowany Marine biotechnology: Enabling solutions for ocean productivity and sustainability. Potrzebna jest zharmonizowana definicja terminu „biotechnologia morska”, która mogłaby być wykorzystywana do globalnego zastosowania, np. w celu oceny wpływu strategii krajowych lub regionalnych na publiczne i prywatne inwestycje w biotechnologię morską. Definicja ta mogłaby być ujęta poprzez pryzmat takich obszarów tematycznych jak np. niebieska energia, zwana też energią oceanu, która dotyczy wszystkich technologii pozyskiwania energii odnawialnej z mórz i oceanów (innych niż morska energia wiatrowa), czy też innych jak np.: turystyka morska, przybrzeżna, które stanowią część długoterminowej strategii Unii Europejskiej Blue Growth: Opportunities for Marine and Maritime Sustainable Growth.

W raporcie podkreślono wiele możliwości jakie niosą ze sobą biotechnologie morskie w celu sprostania globalnym wyzwaniom i stymulowania wzrostu gospodarczego. W wyniku postępu naukowego w ciągu ostatnich lat wzrasta zainteresowanie międzynarodową biotechnologią. Nasza wzbogacona wiedza o bioróżnorodności morskiej, a następnie rozwój narzędzi i technologii do badań organizmów morskich i ekosystemów, przedstawiają spore możliwości i znaczny potencjał dla zrównoważonego wzrostu. Bio-zasoby morskie posiadają niewykorzystany potencjał jako źródło nowych produktów i procesów. Wsparcie i rozwój infrastruktury biotechnologii morskiej wymaga współpracy zarówno krajowej, jak i międzynarodowej. Jednym z najbardziej pilnych wyzwań związanych z infrastrukturą badawczą jest jej standaryzacja – gromadzenie, przechowywanie i zarządzanie danymi oraz ustalenie ram prawnych w celu ich odpowiedniego wykorzystywania. Więcej informacji: http://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/marine-biotechnology_9d0e6611-en

/EM/

Pu

blik

acj

e O

ECD

39

Warto wiedzieć …

Zasoby informacyjne OECD

Statystyczna baza danych OECD

Na podanej stronie dostępny jest katalog baz danych OECD oraz dane statystyczne uszeregowane wg tematyki, które można wykorzystywać również do porównywania poszczególnych rezultatów: https://data.oecd.org/home/

Katalog publikacji OECD w 2017 roku

W publikacjach OECD znajdują się analizy i dane porównawcze wykorzystywane do ustalenia przyszłych trendów i międzynarodowych standardów dotyczących m. in. zagadnień mających bezpośredni wpływ na życie ludzi. Zawarte w publikacjach informacje dotyczą następujących zakresów tematycznych: Ekonomia, Rolnictwo, Pomoc rozwojowa, Edukacja, Zatrudnienie, Energia, Finanse i Inwestycje, Zarządzanie publiczne, Przemysł i Usługi, Energia nuklearna, Nauka i Technologia, Kwestie społeczne, zdrowotne i migracyjne, Podatki, Handel, Transport, Rozwój regionalny. Wykaz publikacji w 2017 r. znajduje się na stronie: https://issuu.com/oecd.publishing/docs/cata_key_2017_maj_web?e=3055080/43182506

Księgarnia internetowa OECD

Księgarnia internetowa OECD oferuje szeroki dostęp do informacji o publikacjach OECD, Międzynarodowej Agencji Energii (IEA), Centrum Rozwoju OECD, Międzynarodowego Forum Transportu (ITF), Centrum Badań Naukowych i Innowacji (CERI). Księgarnia umożliwia również dostęp do katalogu publikacji i periodyków oraz baz danych OECD pod następującym adresem: www.oecd.org/bookshop

E-newsletter OECD

Biuletyn OECD w wersji elektronicznej zatytułowany What's New @ OECD wydawany jest raz w miesiącu. Poprzednie wydania dostępne są pod adresem: http://www.oecd.org/about/publishing/whatsnew.htm

Aby otrzymywać Biuletyn drogą elektroniczną konieczna jest rejestracja dostępna pod adresem: www.oecd.org/about/publishing/oecddirect.htm

OECD Observer

OECD Observer jest kwartalnikiem, który przedstawia w zwięzły i miarodajny sposób analizy kluczowych światowych problemów gospodarczych i społecznych. Na łamach OECD Observer znajdują się artykuły ekspertów OECD i innych gości podsumowujące najnowsze ustalenia w dziedzinie gospodarki światowej. Każde wydanie zawiera artykuły pogrupowane tematycznie, wykazy nowych publikacji i recenzje książek. W pakiecie OECD Observer znajduje się również roczne wydanie OECD Yearbook, zawierające informacje, w których położony jest nacisk na aktualne wyzwania oraz rozwiązania globalnych problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. OECD Observer dostępny jest pod adresem: http://oecdobserver.org/

Inn

e in

form

acj

e

40

Warto wiedzieć …

OECD Blogs

OECD prowadzi blogi w kluczowych kwestiach, które dzisiaj mogą interesować

społeczeństwo. Na ich stronach znajdują się komentarze pracowników OECD i blogi

ekspertów mówiące o tematyce tak różnorodnej jak bezrobocie, emerytury, poprawa

edukacji i mierniki postępów w społeczeństwie. OECD zachęca do czynnego brania udziału

w tego typu dyskusjach.

Insights

Seria opracowań OECD Insights wyjaśnia w zrozumiały sposób ważne kwestie stojące przed społeczeństwem. Blog Insights nakreśla pierwsze spojrzenie i jest kontynuacją tych rozważań. http://oecdinsights.org/

Education Today

Blog OECD Educationtoday, który omawia istniejące i pojawiające się kwestie dotyczące edukacji, w tym wyniki międzynarodowych rezultatów studentów (PISA), umiejętności XXI wieku, rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. http://oecdeducationtoday.blogspot.com/

Ecoscope

Blog OECD Ecoscope omawia całą serię zagadnień, które znajdują się w centrum zainteresowanoń OECD, m.in. makroekonomicznych, strukturalnych i pomiaru dobrobytu. https://oecdecoscope.wordpress.com/

Development Matters

Blog OECD Development Matters stanowi platformę do otwartych i świadomych dyskusji na temat możliwości rozwoju i wyzwań stojących w tym temacie. https://oecd-development-matters.org/

ProgBlog

ProgBlog pochodzi z Globalnego Projektu mierzenia postępu społeczeństw (Global Project for Measuring the Progress of Societies and the Wikiprogress). http://theblogprogress.blogspot.com/

Skills and Work

Blog OECD Skills and Work dotyczący kwestii umiejętności i pracy to platforma OECD, która ma na celu dzielenie się analizą dotyczącą umiejętności pracowników, umiejętności korzystania z pracy oraz sposobu oceny i reagowania na zmieniające się potrzeby w zakresie umiejętności. https://oecdskillsandwork.wordpress.com/

Inn

e in

form

acj

e

41

Warto wiedzieć …

Przydatne adresy

Stałe Przedstawicielstwo RP przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

• SP RP przy OECD - strona główna:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/

• SP RP przy OECD - film „Polska i OECD”:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/

https://www.youtube.com/watch?v=lOUCt7EflPQ

• SP RP przy OECD - film „Poland and OECD”:

http://parisoecd.mfa.gov.pl/en/

https://www.youtube.com/watch?v=x9b35tMeAv8

• SP RP przy OECD - Twitter:

https://twitter.com/PLPermRepOECD

OECD

• OECD - strona główna :

www.oecd.org

• OECD - Careers:

http://www.oecd.org/careers/

• OECD - YouTube :

www.youtube.com/oecd

• OECD - Facebook:

https://www.facebook.com/theOECD

• OECD - Twitter:

https://twitter.com/oecd

• OECD - Flickr:

https://www.flickr.com/photos/oecd

Inne agencje

• Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) - strona główna:

https://www.iea.org/

• Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) - strona główna:

https://www.iaea.org/

• Centrum Rozwoju (DEV) - strona główna:

http://www.oecd.org/dev/

• Międzynarodowe Forum Transportu (ITF) - strona główna:

http://www.itf-oecd.org/

Inn

e in

form

acj

e

42

Warto wiedzieć …

OECD iLibrary

OECD iLibrary jest globalną bazą wiedzy zawierającą dane, informacje oraz publikacje OECD.

Według stanu na wrzesień 2017 roku umieszczono w niej 11 480 e-booków, 58 070 rozdziałów,

5 460 dokumentów roboczych. OECD iLibrary w szczególności skierowana jest do środowisk

uniwersyteckich, ośrodków badawczych, parlamentów krajowych, organizacji pozarządowych oraz

do bibliotek.

Strona dostępna jest w dwóch wersjach językowych: angielskiej i francuskiej, jednakże dla niektórych

publikacji znajdują się także streszczenia w 25 wersjach językowych, w tym polskiej. Strona posiada

również szereg wyszukiwarek tematycznych, liczne katalogi oraz bazę danych statystycznych z 17

zakresów tematycznych. Dokumenty dostępne są w różnych formatach.

Dostęp do OECD iLibrary znajduje się pod następującym adresem:

www.oecd-ilibrary.org

Szczegółowy przewodnik korzystania z OECD iLibrary znajduje się w wersji polskiej i angielskiej pod

adresami:

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/OECD%20iLibrary_UserGuide%202016_PL.pdf

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/Gettngstarted_Polish_2012.pdf

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/user_guide_oecd-ilibrary_en.pdf

Informacje o sposobie korzystania z OECD iLibrary znajdują się na You Tube pod następującym

adresem:

https://www.youtube.com/user/OECDiLibrary

https://www.youtube.com/watch?v=nN5tNWvfDB4

Broszura ze szczegółowymi informacjami o OECD iLibrary znajduje się pod adresem:

https://issuu.com/oecd.publishing/docs/oecd_ilibrary_brochure_2017?e=3055080/41406163

Obecnie z OECD iLibrary korzysta ponad 2000 instytucji w przeszło 100 krajach. Ich lista dostępna

jest pod adresem:

http://www.oecd.org/about/publishing/oecdilibrarysubscribers-

abonnesaoecdilibrary.htm?utm_source=Adestra&utm_medium=email&utm_content=list%20by%20c

ountry&utm_campaign=What%27s%20New%2014%20February&utm_term=demo

Inn

e in

form

acj

e

43

Warto wiedzieć

OECD iLibrary

Inn

e in

form

acj

e

44

OECD 360°

Stałe Przedstawicielstwo RP

przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

KONTAKT:

136, rue de Longchamp

75116 Paris

Tel. +33 (0)1 56 28 57 60

Fax. +33 (0)1 56 28 94 66

� Aby wejść na stronę internetową placówki: http://www.paryzoecd.msz.gov.pl � Aby skontaktować się z placówką: paryz.oecd.sekretariat@msz.gov.pl

Jeżeli nie życzą sobie Państwo otrzymywać tego typu informacji, prosimy o e-maila zwrotnego pod wyżej

wymieniony adres z informacją „proszę o usunięcie mojego adresu z listy adresatów”