ministry of education junior primary phase for implementation: 2015

31
Republic of Namibia MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE FOR IMPLEMENTATION: 2015 RELIGIOUS AND MORAL EDUCATION SYLLABUS GRADES 1 - 3 OSHINDONGA VERSION

Upload: truongminh

Post on 26-Jan-2017

510 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

JUNIOR PRIMARY PHASE

FOR IMPLEMENTATION: 2015

RELIGIOUS AND MORAL EDUCATION SYLLABUS

GRADES 1 - 3

OSHINDONGA VERSION

Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2014 Religious and Moral Education Grades 1 - 3 ISBN: 978-99945-2-056-5 Printed by NIED Website: http://www.nied.edu.na Publication date: 2014

OSHIKALIMO

1. Efalomo 1

2. Omakankameno 1

3. Iiodhekwa 1

4. Elongo lya kwatela mo aalongwa ayehe 2

5. Omapambathano niilongwa iikwawo 3

6. Omukalo gwokulonga nokwiilonga 4

7. Omuthika gweilongo 5

8. Oshikalimo nelandulathano lyasho 7

9. Oshikalimo sheilongo 10

10. Etalontseyo 22

11. Iitya nomafatululo 25

1 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

1. Efalomo Omusindalongo nguka otagu fatulula shoka sha nuninwa okwiilongwa mElongo lyOpamaitaalo noohedhi. Oshilongwa shElongo lyOpamaitaalo noohedhi osha kwatelwa miilongwa iikwawo tayi adhika momusindalandu pashitopolwa sheilongo, uukwambepo, oohedhi nomaihumbato omawanawa, noli na ekwatathano niilongwa yilwe palongelomumwe patema.

Iiodhekwa, omalalakano nomapyokoko ngoka ga tsakanena miilongwa ogo ge li oshitsa sha simana sheilongo momusindalandu aguhe. Mpoka tashi vulika, oshilongwa shika osha pumbwa shi kale nootundi 2 koshiwike, mwa kwatelwa egongalo lyaayehe koshiwike.

NIED okwa zimina Omusindalandu gu talululwe konima yuulethimbo wontumba. Omumvo ngoka gwa tengenekelwa etulomiilonga lyetalululo lyomusindalandu tali landula ogwo: 2021.

2. Omakankameno Eitaalo olyo omukalo gwokutseya onkalamwenyo. Aanona ohaa putudhwa pankalo, pahedhi mekwatathano nomithigululwakalo dhomagumbo gawo okuza petameko lyomaunongo Elalakano lyElongoitaalo noohedhi olyo okugandja ompito kaalongwa ya uve ko omaitaalolongo gawo nokutaamba ko oonkalohedhi, ongushu yago nokutaamba ko wo oohedhi nomithigulululwakalo dhomaitaalo galwe ngoka ga yooloka kugawo.

Oshilongwa shika oshi ikwatelela komidhingoloko dhaalongwa, koonzililo dhawo, osho wo komapulo noonkumwe dhawo kombinga yonkalamenyo. Omusindalongo nguka ogwa kutha oshitopolwa oshinene melongoitaalo enene ndyoka lya taambwa ko unene moNamibia, ano uukriste, osho wo okapambu okashona komakwawo galwe, opo li kokeke euvoko lyaalongwa miinima yoohedhi nomalongoitaalo. Kakele kaashoka, omulongi kehe okwa manguluka okulonga shi ikwatelela komudhingoloko gosikola moka ta i adha e li. Uunona wumwe otashi vulika wu kale wa za meitaalo lyaakriste, wumwe owa za komaitaalo gamwe na wumwe kawu shi womomalongiitaalo nando gasha. Omukalolongo gomulongi inagu dhana nando onkandangala nenge gu kale taagu thiminikile aalongwa meitaalolongo lye, ihe nagu kale inaagu gama ombinga .

3. Iiodhekwa Elongoitaalo noohedhi otali pe aalongwa euvoko ewanawa okukala yi ishi yoyene osho wo okuuva ko omauyuni moka taa kokele, nkene taga ende nokulunduluka. Pamukalo nguka omusindalongo gwElongoitaalo noonkalohedhi otagu popile okwaadha esindano miinima mbi:

Okunkondopaleka oohedhi, omaihumbato nuukwambepo womuule ngaashi; uukwashili, uukwanashinakugwanithwa, uuthikepamwe nesimaneko lyonkalamwenyo kehe.

Okunkondopaleka nokuyambula po uukwambepo nonkalonawa yelongoitaalo lyomulongwa kehe shi ikwatelela komaitaalo gawo gi ili nogi ili, osho wo kemanguluko lyeitaalo kehe.

Okuhumitha komeho ontseyo yaalongwa kutya yo iilyo yaanegumbo noyoshigwana; okunkondopaleka omakwatathano omawanawa pokati kegumbo noskola pakutsa

aalongwa omukomo okukonga omauyelele kaakuluntu nokaakalimo yomomidhingoloko dhawo.

Okuhumitha komeho ontseyo yaalongwa miinima yopamaitaalo , yopamithigululwakalo dhawo dhopaigwana nkene hayi simanekwa, unene :

2 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

iiningwanima ya simana monkalamwenyo ngaashi: evalo, epitotanda, ondjokana neso.

Okuyambula po omatseho gomumulongwa gopamaitaalo, okutseya iinima mbyoka tayi kumitha, ehalo lyokusimaneka ooyakwawo yalwe, okutsa omukumo omaihumbato gomondjila, okugamena nokukaleka po uunshitwe.

Okuhumutha komeho omanwethomo, oonkalathano dhopaumwene uunongo wopakudhiladhila okupitila miilongadhalwa yopaunkulungu nokuhwahwameka okudhiladhila komuule nuunongo wekandulupo lyomikundu, okupitila miilonga yopaungundu

Okuhumitha komeho omatseho gaalongwa mokutseya uuthemba wawo yene, mwa kwatelwa uuthemba wokutya eeno nenge aawe, okutseya iinakugwanithwa yawo momagumbo, moskola nomomidhingoloko dhawo.

Okutungila aalongwa omukanka gwa kola gwokutseya nokuuva ko omaitaalo gawo yene nogooyakwawo.

4. Elongo lya kwatela mo aalongwa ayehe naamboka ye na omashongo gi ili nogi ili gopashito.

Elongo lya kwatela mo aalongwa ayehe olyo uuthemba wokanona kehe notali yambula po ekuthombinga nenge ompito yaalongwa yokukutha ombinga moopolohalama dhi ili nodhi ili dhelongo osho wo omayakulo ngoka haga gandjwa melongo moosikola dhesiku kehe. Elongo ndika oli ikwatelela komulandu gwokuyambidhidha nokusimaneka omayooloko gi ili nogi ili taga adhika maalongwa osho wo okukandula poiikati/ iimbinde yi ili noyi ili meilongo lyaalongwa.

Elongo lyopetameko olyo tali longekidhile oshigwana mokwaadha oshilalakanenwa shondjodhithaneko yaNamibia yomumvo 2030, moku shi pa elongo lyaahe na nando okayoya

Aalongwa mbono ye na uupyakadhi mokwiilonga, naambono ye na oompumbwe dhopaumwene nenge dhopashito nayo oya kwatelelwa mo moosikola dhaayehe. Oompumbwe dhawo odhi na okutalwa mokulonga oosikola dhi ili nodhi ili, melongo lyolyene nosho wo mokulongitha iikwathithilongo yi ili noyi ili, pankalo ngashi tayi shi pula. Aalongwa ye na uulema uunene noitaa vulu okukala melongo lyaayehe, oye na okumonenwa elongo li ili, li ikalekelwa, shi ikwatelela koompumbwe nokiilongitho tayi ya opalele mootundi dheyambidhidholongo nenge moosikola dgi ikalekelwa, sigo taa adha ondondo yoku ka ya mosikola yaayehe mpono tashi vulu ku ningwa. Omusindalandu aguhe, omikalo dhokulonga, osho wo iipumbiwa niikwathitho otayi ningwa nokutulwa moonkalo ndhoka tadhi ya opalele miiputudhilolongo mbyoka ye li. Elongo mono omulongwa oye ta dhana onkandangala olyo opalela unene aalongwa ye na omaunkundi mokwiilonga, oshoka olya kankamekelwa kwaashoka ye shi nale nenge taa vulu oku shi ninga. Otali ya kwatha wo okumona nokulikola oowino oompe. Omusindalandu gwelongo lya kwatela mo ayehe ogwa ulika kondandalunde omapyokoko ngono ge na okwaadhika kaalongwa mboka ye na oompumbwe dhi ikalekelwa. Ondunge yokukwathela omulongwa kehe, e na uunkundi mokwiilonga, (ILSP) oyo nayi wilike etalontseyo meyokomeho lyomulongwa kehe goludhi nduka. Omauyelele gamwe (omakwawo) nelongekidho lyeilongo nolyokulonga melongo lya kwatela mo ayehe, mongulu yosikola, otaga adhika momusindalandu gwelongo lya kwatelela mo ayehe gwomomumvo 2012. Omauyelele ga tya ngaaka otaga kwathele mokugandja uunongo, oowino noonkalo (omagamo) kaalongwa ayehe, opo ya vule okupita monkalo yuuyuni ndjono tayi lunduluka notayi shendje neendelelo noyi na omayelithilo nomakwatathano ogendji gopauteknika. Moondondo dhopetameko aalongwa ayehe aamati naakadhona oya pewa noye na ompito yokukutha ombinga shi thike pamwe. Aalongi oye na okukala yu uvite ko noye shi nkene

3 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

aalongwa ayehe ye na okukaliwa nayo. Iiikwathithilongo nayi kale yo opalela uukashikekookantu waalongwa. Mokulonga kwomulongi pamanenehuku agehe , iinima ayihe nayi talwe moonkalelo dhaamati nodhaakadhona osho wo minima moka aamati naakadhona ye na ehalo neitulomo osho mbyoka ye ya guma. Aamati naakadhona olwindji ohaa dhiladhila pamikalo dha yooloka kombinga yomaupyakadhi goonkalathano dhawo noya pumbwa okuyambapalekathana pamadhiladhilo pakutopolelathana omagamo gawo mongulu yosikola. Omusindalongo ogwa gandja iiholelwa yi ili noyi ili yopaMbiimbeli, mbyoka ya kwatelela mo iinakugwanithwa yaamati noyaakadhona osho wo omaukwatyankondo gawo. Uuna iinima yimwe ya gwedhwa po yopaMbiimbeli tayi hogololwa; iinakugwanithwa iiwanawa yaakadhona nayi kwatelwe mo wo.Omapambathano niilongwa iikwawo osho wo niikambakani yomusindalandu.

Elongo lopamaitaalo noonkalohedhi nali egulukile omuntu aguhe noshilongwa nashi dhane onkandangala onene melongelomumwe niilongwa iikwawo monkatu kehe. Elongoitaalo lyolyene olya kwatela mo oonkuluhedhi, noonkalohedhi dha taambiwa ko nonando hadho adhike dhi na ongushuu onene monkalamwenyo. Momusindalongo nguka iinima ya zi nokutumbulwa oya yelekwa nawa patema yongushu yopaumwene, ongushu yopankalathano nongushu yuuthemba womuntu nuudemokoli. Omanenehuku ogendji osho wo iipalanyolo ya pamba iinima yomomudhingolokolongo, uunkulungu, oya longithwa unene. Omaitaalolongo noonkalohedhi otaga kwathele elongo lyomudhingolokolongo. Pamukalo nguka otali kwathele aalongwa ya uve ko omalongoitaalo gopomahala gawo: oyo oolye, omolwashike ye li po, uuyuni owe ya po ngiini, iinakugwanithwa yawo momidhingoloko dhawo oyini po. Elongo lyopamaitaalo noonkalohedhi oyo oshilongwa moka iinima yimwe yomiinima mbyoka iidhigu, ngaashi omainyengonkalo nomaiuvo gaantu kombinga yoHIV no AIDS taga vulu okupewa ompito okuungaungwa nago paenkundathana, pamadhanonkandangala osho wo pailonga yopaunkulungu.

5. Omapambathano niilongwa iikwawo u

Omapambathano giilongwa otaga adhika miilongwa ngaashi: Eilongo lyomudhingolokolongo: HIV no AIDS: Elongo lyOmayululo gOpashigwana: Elongo lyUuthemba womuntu nUudemokoli; Elongo lyOmauyelele nomakwatathano gopaUtekenika (ICT) nElongo lyEgameno lyomoondjila Iinima ayihe mbika oye etwa mo momusindalandu,oshoka kehe shimwe shomuyo otashi popi sha kombinga yuupyakadhi nomashongo monkalo yaakalimo yomoNamibia. Aalongwa yetu ayehe oya pumbwa:

Okuuva ko omaukwatya , gomaupyakdhi nomashongo

Okuuva ko kutya iinima mboyono otayi eta iilanduli yashike moshigwana .

Okuuva ko nkene omashogo nomaupyakadhi ngoka taga vulu okuungaungwa nago umomidhingoloko dhawo.

Omaupyakadhi nomashongo omanene ga konekiwa ongaashi:

Esiloshimpwiyu nekalekopo lyoonzo dhopaunshitwe.

Iilanduli yoHIV no AIDS

Omaupyakadhi ga guma uukalinawa, taga etwa kenyateko lyombepo mewangandjo; uuyogoki wa nkundipala niiyekelwahi.

Onkalathano yekuyunguto, ye etwa kuukwaahathikepamwe nokomaelelo, nosho wo kokwaahenakonasha niinakugwanithwa nokwaahayalula uuthemba wayalwe.

4 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

Enkundipalo meiutho lyoompango dhegameno lyomoondjila

Omaupyakadhi gi ili nogi ili muuyuni.

Iilongwa yimwe iipu okulongwa mepambathano niilongwa iikwawo momusindalandu. Momusindalongo nguka omu na iiholelwa oyindji yomapambathano osho wo iikambakani yomomusindalandu, ihe opwa gandjwa owala oshiholelwa shimwe mpaka shiilongwa mbyo ya pambathana.

Omudhigolokolongo

HIV no AIDS

Elongo lyomayalulo

gaantu neindjipalo

lyaakwashigwana

Elongo lyUuthemba

womuntu nUudemokoli

Egameno lyomoondjila

Ondondo 1: Esilosimpwiyu lyomudhindoloko

Ondondo 1-3: Nkene wu na okukala naantu ye na oAIDS.

Ondondo 2: iikwashigwana, omaitaalo noonkalohedhi dhoongundu nenge omihoko dhi ili nodhi ili moNamibia

Ondondo 1-3: Uuthemba wemanguluko lyopamaitaalolongo, nolyokuninga omahogololo goye mwene. mwene

Ondondo 3: Okuninga omatokolo ge li mondjila uuna taa hingi nokukayila uuthangu- thangu, ngaashi okukala ya kotoka nokulandula oompango dhomoondjila.

6. Omukalo gwokulonga nokwiilonga Omukalo nguno ogwa tungilwa komukanka gwelongo mono omulongwa ta dhana onkandangala (LCE) ngashi sha fatululwa momauthomilandu dhuuMinisteli nodhelongo ndika (LCE). Omukalo gwokulonga gwa tya ngeyi otagu shilipaleke ongushu yeilongo, uuna omauthomilandu dhagwo dha tulwa miilonga. Elongo lyelongelomumwe lyiilongwa patema oli li notali kala oshitsa shopokati melongo nomeilongo moongundu dhopetameko.

Shono sha odhekwa mpano, osho okuhumitha komeho,okwiilongwa neuvoko, uunongo, oowino noonkalo tadhi kwathele mependulopo lyoshigwana. Kehe omulongwa te ya kosikola, ote etelele uuyamba wuunongo noontseyo ndhono ye a likola maandjawo, moshigwana nomekwatathano nomudhingoloko gwopuyo. Elongo lyomosikola nali kwatele mo, nali tungile ko, nali gwedhela ko,lyo nali shonge oowino nuunongo mbono wa adhika wu niwe nale komulongwa

Aalongwa ohaa ilongo nawa lela nonuupu, uuna ya pewa ompito yokukutha ombinga meilongo, okugwedhela po nokweeta po sha shongushu/ tashi kwatha. Omulongwa kehe oku na oompumbwe dhe dhi ili, omagano gokwiilonga, uunongo a likola / mona monkalamwenyo nookondo dhokupondola sha. Omulongi na kale ta vulu okuyamukula oompumbwe dhaalongwa ye ayehe, nokumbwalangandjeka wo oowino dhawo, dhono ya adhika ye na nale. Omikalo dhe dhokulonga inadhi kala pamufango gumwe aguke,ihe nadhi kale hadhi vulu ku lundululwa, shi ikwatelelela komaukwatya giileshwa. Omulongi na tokele, mekwatathano lyomalalakano nomapyokoko ngoka ge na okutsakanithwa, uunake sha pumbiwa aalongwa ya mone nenge ya konge kuyo yene omauyelele , uunake e na okuthikitha /okugandja oshikalimo shElongoitaalo noonkuluhedhi

5 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

meukulilo, uunake ya pumbwa ethindilomo nenge iilongadhalwa yokwiihumitha komeho; uunake pu na ompumbwe yeyokomeho lyontumba lya pumbwa okulandulwa; nenge uunake aalongwa ya pumbwa okutsuwa omukumo okuhuma komeho yoyene moshopalanyolo shontumba nenge oshitopolwa shoshikalimo shontumba.

Opo ku adhike omalalakano nomapyokoko ga halika, omulongi ota vulu a tokole kutya, uunake ta longo oshikalimo kondandalunde, uunake aalongwa taa vulu okukonakona nokukonga/ nokumona omauyele kuyo yene, uunake ya pumbwa ethindilomo negwedhelwopo, uunake aalongwa taa tsuwa omukumo ya mone kuyo yene ondjila tayi ya kwatha ya funde (uve ko lela) oshikalimo shaashono taa longwa. Okulonga iilonga muungundu, ooyaali oohandimwe nenge ongundu ayihe mElongoitaalo nayi longekidhwe, yo nayi unganekwe nawa. Elongelokumwe nekwatathano pamuhanga melongo nali tsuwe wo omukumo mpono tashi vulika. Oshiholelwa ongaashi andola tashi vulika pu kale oondjila odhindji, nongele aalongwa otaa longo muungundu otaa ilongo nokutopolelathana oshindji. Oshinima shoka shi na oshilonga mpoka osho owala kutya,shono tashi longwa nashi kale shi na eityo li uvitike ko, opo aalongwa ya mone ekwatathano lyasho naashono ya longwa. Aalongwa sho taa humu ko moowino dhopaumwene, dhopankalathano nodhopamakwatathano kashona nakashona, otaa vulu ihe okupewa oshinakugwanithwa shekuthombinga melongekidho nometalongushu lyiilonga yawo, tashi ningwa mewiliko lyomulongi. Aavali yamwe oya tegelela opo elongo lyopamaitaalo noonkalohedhi mosikola li pingene po elongo lyomegumbo, ihe epangelo lyaNamibia ka li shi epangelo mono iikwamaitaalo tayi dhana onkandangala, nomulandu gwelongo moosikola dhepangelo inagu kankamena unene kiikwamaitaalo.Oshi iholola nale monakuziwa kutya osikola itayi vulu okulundulula omaitaalo gaalongwa. Elongo lyopamaitaalo noonkalohedhi moosikola mono iikwamaitaalo tayi dhana onkandangala otali humitha komeho omulongwa paku mu uvitha ko omaitaalo niikwamaitaalo. Uuna tashi ningwa nuukeka pakupendula po omadhiladhilo gawo noku ya longa omaihumbato gomondjila, nena otashi kwathele aalongwa ya taambe ko noya tseye omaitaalo gawo nankeen taye ga kwatakanitha nogayakwawo.

Iikwamaitaalo otayi gandja omwiityo gweuvoko kiinima mbyoka tayi nyenge omadhiladhilo getu ngaashi, eshito, evalo, onkalamwenyo,emono lyiihuna neso. Iileshwa yElongo lyOpamaitaalo nayi longithwe mokugandja omayamukulo komapulo giinima mbika ngaashi aalongwa taye ga pula, osho wo omapulo ngoka aalongwa ye na kombinga yoonkalohedhi, iinima yopankalohedhi ngaashi okudhana pamwe, uuyuuki, uukuume, evuliko, uuyamba and uuhepele, okukoka, oshili niifundja nosho tuu. Ethimbo olindji nail longithwe okukundathana omapulo gaalongwa kombinga yiinima ngaashi, omaumbanda gawo noku ya tsa omukumo neinekelo opo ya kale ye na onkalamwenyo ombwaanawa. 7. Omuthika gweilongo

Petameko lyOondondo dhOpetameko, aalongwa ayehe oya tegelelwa ya kale ye na ontseyo noowino miikwamaitaalo okuziilila komidhingoloko dhawo. Iiwike itano yopetameko yOndondo 1 nayi nuninwe iilongahalwa yElongekidhilolongo yelongo lyo lyene.

Pehulilo lyOondondo dhOpetameko (Ondondo ya tetekela Oprima sigo Ondondo 3) yelongo LyOpamaitaalo noonkuluhedhi, aalongwa oya tegelelwa ya vule okutseya iinima tayi landula: Onkalopamwe Okufatulula kutya omolwashike aantu ye na okukala yomumudhingoloko gontumba osho wo kutya iiniwe, iikwakulikolwa, oonzo dhiiniwe yomumudhingoloko gontumba oyi ikwatelela kaakali mo yamo.

6 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

Oonkatu dhopankalamwenyo Fatulula kutya omolwashike aantu ya simaneka iikwashigwana, omikalo , omaitaalo nomagamo nohashi kala sha fa shike uuna omuntu a pamba eitaalo lyomudhingoloko gwontumba nenge ina pamba eitaalo lyomudhingoloko gontumba. Iinima iiyapuki Longitha iileshwa, oondjimbo nuunkulungu okugandja eityo lyiinima iiyapuki. Iituthi Okukonaakona omadhiladhilo ga pamba omathimbo giituthi nokufatulula kutya omolwashike iituthi yomalongoitaalo yi na omaityo gi ikalekelwa. Oohedhi dhopankalathano Okuhuma komeho mohokwe yiinima yomaitaalongo noonkalohedhi pambepo, yetaamboko nesimaneko lyayalwe. Aalongwa naa ulike iinakugwanithwa yawo yopankalathano ongiilyo yoshigwana sha manguluka. Elongoitaalo nomudhingoloko Okusimaneka uuwanawa neopalo lyuunshitwe osho wo euvo ko kutya aantu oyi ikwatelela kuunshitwe. Onkalohedhi dhopaumwene Fatulula esimano lyuukuume nokuulika nkene omuntu e na okukala kuume omuwanawa. Uuthemba waanona niinakugwanithwa yawo Aalongwa naa fatulule omauthemba niinakugwanithwa yawo momagumbo nomosikola. Aa’longwa naa ulike nkene ye na okutya “aawe” koshinima inaye shi hokwa nokutya inandi hala kokugumwa kooyakwawo yalwe.

7 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

8. Oshikalimo nelandulathano lyasho -Ondondo ya tetekela Oprima sigo Ondondo 3

Opo ku humwe komeho moowino, montseyo nomomagamo momukokomoko gwOondondo dhOprima yopevi, oshikalimo nelandulathano ndika olya kwatela mo ondondo tayi tetekele Oprima sigo Ondondo 3. Kakele kaashono oshikalimo shOndondo tayi tetekele Oprima inashi kwatelelwa mo naana momusindalongo nguka, ihe otaa shi adhika momusindalongo gwOndondo ndjoka.

ONDONDO YA TETEKELE OPRIMA

ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

ONKALOPAMWE

NGOYE NOMUDHINGOLOKO, AANEGUMBO MOMANYANYU NOMOONTAMANANA/ MOMAIPUMOMUMWE,OONZO DHOMUDHINGOLOKO

Okuyalula nkene ya simanekwa kuyalwe, nkene yalwe haa ya ulukile esimano lyawo, nkene taa ulukile ooyakwawo nkene ye ya simaneka. okumona egwaneneno nombili mokuyakula ooyakwawo.

Okuyalula nkene ya simanekwa kuyalwe nankene taa vulu okuulukila yalwe esimaneko.

Fatulula nkene iilyo yaakwanegumbo/ kwanezimo ye na okukwathathana.

Hokolola iilonga yaawiliki/ aaleli yomalongoitaalo momidhingoloko nankene aakalimo yomomidhingoloko taa vulu oku ya yambidhidha.

OONKATU DHONKALAMWENYO

OKUTAAMBIWA KO MOMUDHINGOLOKO: OKUTAAMBA KO OKANONA, AAKULUNTU NAAKWAMPUNGU, OKUKOKA. IINAKUGWANITHWA IIPE YOPETHIMBOLYOKAKONDAMUPWEYU

Okwiitaamba ko yoyene ongaantu yi ili noyi iyoololelwa kuyalwe .

Fatulula kutya omolwashike omalongelo/omasimaneko giituthi yokutaamba ko uunona ga simana.

Fatulula pafupi nomukalosimaneko efaathano neyooloko pokati koohedhi dhawo dhokusimaneka aakuluntu naakwampungu yawo dha yooloka nodhayalwe.

Fatulula paufupi eityo lyoshitya ekoleko lyaakriste/ aajuda/ …

IIYAPULWA

IINIMA NOMAHALA GA YAPULWA. OMATHIMBO GA SHEWA MOONKALAMWENYO DHETU, OMAYAPULWATHIMBO, OMANYOLO OMAYAPUKI, OONDJIMBO NOMAUNKULUNGU

Fatulula kutya omolwashike ehala nenge oshinima shontumba sha shewa pamadhiladhilo

Okufatulula nokuyelitha omathimbo gokuninga omalongelo Kalunga momaitaalo gawo

Okutotha mo mondjila omambo omayapuki kutya kehe limwe olyelongoitaalo lini.

8 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

ONDONDO YA TETEKELE OPRIMA

ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

gopamalongoitaalo.

gopashiwike nenge gokumvula .

IITUTHI

Okupopya nokugandja omaivo gawo komahokololo gokrismesa/nogiituthi yilwe yomalongoitaalo.

Okuhokolulula ehokololo lyopaasa nenge oshipalanyolo sha hogololwa niitya yawo yene. Okuhokolula ehokololo lyeso lyOmukulili niitya yawo yene

Okufatulula iituthi itatu yopamaitaalo pamithigululwakalo dhaAfrica Okuhokolulula iiningwanima ya simana mbyoka ya fala sigo omokutokolwa kwa Jesus.

OOHEDHINKALATHANO

OKUKALAPAMWE :OMAKWATATHANO, EDHIMINATHANOPO NEHANGANITHO, UUDEMOKOLI, OKUNINGA OOMPANGO DHETU YENE PAKUKOLEKA SHOKA SHA POPILWA KOYENDJI NOKU DHI LANDULA

Okufatulula kutya omolwashike esiloshimpwiyu lya pumbiwa komuntu kehe. Tumbula oompango dhimwe,ndhoka wa taambiwa ko ongoompango dhezulonkalo lyomondjila.

Okufatulula kutya omolwashike esiloshimpwiyu lya pumbiwa komuntu kehe.

Okufatulula kutya omolwashike edhiminathanopo nehanganitho ya simana.

Okufatulula kutya omolwashike sha simana opo ongundu ayihe yi tse kumwe noompango ndhoka dhi li po.

ELONGOITAALO NOMUDHINGOLOKO

UUYUNI MBOKA WE TU DHINGOLOKA, OSHIKE SHE TU DHINGOLOKA, MPOKA HAPU ZI IIKULYA YETU. UUWANAWA WESHITO,OMITI MOMALONGOITAALO

Okutopolelathana nokuhokololelathana omahokololo ga za momaitaalolongo gawo. Okuulika esimaneko lyombinga yomaitaalo, guuthemba noompumbwehalo dhayalwe.

Okufatulula eyooloko lyomaukwatya giinima ya ningwa komuntu naambyoka ya shitwa nokuulika shoka yi itaala kombinga yeshito.

Okugandja omatompelo gawo yene kutya omolwashike tu na okusila omudhingoloko oshimpwiyu.

Okuhokolulula ehokolololo opo ya fatulule nkene omiti dhi na omaityo gi ikalekelwa.

OONKALOHEDHI DHOPAUMWENE

ELUNDULUKO, EKANITHO NEKOKO: OKUKALA NOMBILI,OMALUNDULUKO MONKALAMWENYO , OKUKALAPAMWE NOMBILI, NUUKUUME MONKALAMWENYO YESIKU KEHE.

9 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

ONDONDO YA TETEKELE OPRIMA

ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

Okutaamba ko omaunyengwi nomasindano pamukalo omwaanawa Okukoka mombepo yokukala nolukeno nokumona enyanyu lyuukuume uuwanawa

Okuulika ethimbo ndyoka uuna ya nyanyukwa noyu uvite ombili

Okufatulula niitya yawo yene nkene yu uvite ombili shoka tayi ti

Okufatulula yo yene nkene uukuume uuwanawa wu na okukala

UUTHEMBA WAANONA NIINAKUGWANITHWA YAWO

UUTHEMBA NIINAKUGWANITWA YANDJE MEGUMBO, MOSIKOLA, UUTHEMBA WOKUTYA ‘AAWE’, OMALONGODHEWULO MOMIKALO DHOPASHIGWANA NODHOPAMAITAALO

Okukala yi inekela yo yene, ohokwe neinekelo lyiipewa, lyoowino nongushu ya yalwe . Okuulika omaihumbato omawanawa, Okuninga omatokolo nokuungaunga noonkalo dhomaudhigu pamikalo dhi li mondjila

Okufatulula omauthemba niinakugwanithwa yawo

Okuhokolola shoka taa vulu okuninga ,opo ya gwanithe po iinakugwanithwa yawo shi thike pamwe momagumbo gawo Okufatulula kutya omikalo dhini po dha taambiwa ko, odhini po inadhi taambiwa ko mosikola nomolwashike dha taambiwa ko/ inadhi taambiwa ko

Okuulika nkene to vulu okukala wu na einekelomwene mokutinda okugumwa shaa li mondjila

IIPALANYOLO YOMAHOGOLOLO GAWO YENE

Okuholola omadhiladhilo gawo noku ga kwatakanitha noga yakwawo

Okuholola omadhiladhilo gawo kombinga yoshipalanyolo shontumba noku ga kwatakanitha noga yakwawo

Okuholola omadhiladhilo gawo noku ga kwatakanitha noga yakwawo

Okuholola omadhiladhilo gawo noku ga kwatakanitha noga yakwawo

10 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

9. Oshikalimo sheilongo Aalongwa yomOndondo 1 naa pewe iilongadhalwa yElongekidhilolongo lyelongo lyolela miiwike itano yopetameko, omanga eilongo lypambelewa inali tameka. Tala mondokumende, A School Readiness/Preparatory Programme (5 weeks), published by NIED in 2011.

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

UUKWANGUNDU/UUKWASHILYO

Okapalanyologona : Ngoye noshigwana

Okapalanyologona : Aanegumbo pombili nomoontamanana

Okapalanyologona : Oshigwana: Oshigwana noonzo dhasho

Omalalakano geilongo Aalongwa ya simaneke/pandule sho taa silwa oshimpwiyu ongomukanka gwokwiitseya mwene

Omalalakano geilongo Aalongwa ya simaneke ekwatathano mokati kiilyo yaanegumbo

Omalalakano geilongo Aalongwa ya koneke kutya oonzo dhoshigwana odhi ikwatelela kaantu yo yene.

Omapyokoko gokuvula sha Aalongwa otaa vulu oku :

Omapyokoko gokuvula sha Aalongwa otaa vulu oku :

Omapyokoko gokuvula sha Aalongwa otaa vulu oku :

Okutala nkene ya simanekwa , nkene yalwe taye ya ulukile nkene ye ya simaneka nankene taa vulu okuulukila yalwe nkene ye ya simaneka, hol.

- okukundathana, okuthaneka okudhana iinyandwa taya ulike nkene haya silwa oshimpwiyu kegumbo nokosikola.

- okuyelekela pamainyengo/ okudhana iinyandwa yi na sha nesiloshimpwiyu, yuuhokololo wa za mOmbiimbeli (etheni uunona wu ye kungame…, eyaludho; omwanakadhona gwaJairus; okahanona Moses

okufatulula nkene iilyo yaakwanegumbo tayi vulu okukwatathana, hol.

- oonkundathana nkene iilyo yaakwanegumbo haya kwatathana nashoka omunegumbo kehe ha ningile yakwawo

- okuyelekanitha omaupyakadhi

nomaiuvo ga kwata aanegumbo koombinga adhihe (Ruth naNaomi; Joseph naamwayinamati)

- okuyelekela pamainyengo

nokudhana iinyandwa yomahokololo.

okufatulula iilonga ya simana yomuwiliki gopambepo moashigwana nosho wo iinakugwanithwa yaakwashigwana yalwe meyambidhidho lyopaukwambepo, hol.

- pulakena kehokololo lyaKalunga a shita Adam na Eva; okuyelekela ehokololopamainyengo golutu

- okumona kutya olye ha

gandja omakwatho moshigwana; okumona kutya olye ha kwathele miituthi yopamaitaalo(omalongelo Kalunga, oohango,

11 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

momanenge,yina yako, mumwayinakadhona nomwanakadhona gwaFarao.

omafumviko nosho tuu) oshowo kutya iituthi mbyoka ohayi ningwa pamikalo dhini

- totha mo nokutumbula iinakugwanithwa ya yooloka moshigwana hashi longele Kalunga (okwiimba,okuuvitha, okwoopaleka omatungo, okulonga osikola, okuhunga oomwenyo nkuninga omatalelopo)

- make a wall display of the activities

OONKANTU DHOPANKALAMWENYO

Okapalanyologona:Okutaambwa ko moshigwana : -Ehambelelo lyokahanona

Okapalanyologona: Aakuluntu naakwampungu

Okapalanyologona : Okukoka: -Iinakugwanithwa iipe yopethimbo lyokamukondapweyu

Omalalakano geilongo Aalongwa naa hokolole nkene iigwana yi ili noyi ili hayi hambelele okahanona okapi.

Omalalakano geilongo Aalongwa naa ulike nkene aakuluntu naanona taa vulu okuyakulathana kwathathana.

Omalalakano geilongo Okuuvako kutya sho tuu omuntu ta koko, niinakugwanithwa otayi indjipala.

Omapyokoko Aalongwa otaa vulu oku:

Omapyokoko Aalongwa otaa vulu oku:

Omapyokoko Aalongwa otaa vulu oku:

12 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

fatulula kutya omolwashike iituthi ya simana mokuhambelela okahanonona, hol.

- okukundathana nkene omadhina guunona haga hogololwa momazimo moofamili.

- thaneka nenge fatulula oshituthi sheshasho;mokweendulula iitya mbyoka hayi longithwa peshasho; konga omaityo giitya hayi popiwa peshasho kutya otaga ti ngiini.

- kundathana kutya omolwashike

omeya haga longithwa momashasho guunona waaKriste

- gandja iiholelwa nkene

aathikameni taa vulu okukwathela aathikamenwa yawo

- okuyelekanitha iituthi mbyoka niituthi yilwe

fatulula pamukalo gwanathangwa nogwesimaneko omafaathano nomayooloko pokati koonkalohedhi dhawo nodhooyakwawo mekwatathano naakuluntu nonaakwampungu, hol.

- okugandja oshiholelwa shokupula omauyelele komukuluntu nokuholola ngele osha kwathela tuu.

- Okukundathana oontamanana dhontumba ndhoka omukuluntu ta vulu okukandula po.

- Okuyelekanitha nehokololo nenge

naashoka ye shi nale, omikalo nkene taya vulu okukwathela aakuluntu.

- Okuyelekanitha omikalo dhi ili nodhi

ili dha kwatathana naakuluyonale/ naakwampungu

Fatulula pamukalo gwanayhangwa ekoleko lyAakriste noJewish Bar Mitzvah/Bat Mitzvah, hol.

- yelekanitha iinakugwanithwa yaantu yoomvula dhawo/yepipi lyawo

- pulakena kehokololo lyaJesus motempeli mepipi lyoomvula 12

- nyanda oshinyandwa shaJosef, Maria na Jesus sho ya tsakanene konima sho Jesus a monika kutya oya li yu uvite ngiini.

- Okutseya kombinga yomilndu

dhiituthi yopamithigululwakalo mbyoka yi na ekwatathano nokukoka komuntu; uukriste, ekoleko, OJewish Bar OMitzvah/OBat Mitzvah

13 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

IINIMA IIYAPUKI/IIYAPULWA

Okapalanyologona : Omahala niinima iiyapuki

Okapalanyologona : Omathimbo omayapuki (omathimbo ga shewa nomathimbo omayapuki mokukalamwenyo komuntu

Okapalanyologona:Uuleshwa/iinyolwa, oondjimbo nomaunkulungu niinyolwa yiinima iiyapuki

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko kutya: - ehala nenge oshinima otashi vulika shi kale shi na eityo komuntu, kusho shene nenge kokangundunkalo kontumba

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko kutya:

- omathimbo omayapuki oge na eityo lyopamalongoitaalo

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko kutya: - ooitaali, iinyolwa iiyapuki oya nwethwa nokutililwa ombepo yopauKalunga - uvu ko nkene iiyimbo yopamaitaalo hayi gandja etumwalaka lyayo; - simaneka nokutaamba ko uunkulungu ongomukalo gwokugandja etumwalaka lyontumba

Omapyokoko: Omapyokoko: Omapyokoko:

fatulula kutya omolwashike ehala nenge oshinima shi li sha shewa palongo lyopamaitaalo, hol.

- Kundathana shoka hashi ningitha egumbo nosikola oshinima sha shewa kuyo

- totha/ thaneka omahala nenge iinima mbyoka yi na omaityo ga shewa (omuti, embo eyapuki, ombila, ongeleka) nomolwashike ya yapulwa.

fatulula omathimbo gelongo lyopaukalunga pamaitaalo gawo gopashiwike nenge gokomumvo, hol.

- longitha omahokololo nenge kundathana nkene aantu ya yooloka haa simaneke omathimbo; omasiku gomavalo; giiningwanima ya simana momudhingoloko osho wo omasiku gopashigwana mongulu yosikola

- omasiku gopashigwana gokugalikana; gomalongelokalunga nogiituthi iinene yopamalongoitaalo ga kalelwa po pamaitaalo mongulu yawo yosikola

okutotha mo mondjila kutya embo kehe eyapuki olyeitaalolongo lini po, hol.

- ombiimbelifind , oTorah noQuiran’ iikwashike; omolwashike ya yooloka komambo omakwawo, knkene haga pungulwa nokusilwa oshimpwiyu kooitaali

- okuyelekanitha ooverse tadhi popi kombinga yoshinima shimwe okuza momambo ngoka

kutha ombinga mokwiimba/ mokuhokolola eimbilo lyopalongo itaalo nenge eimbilo lyopamaitaalolongo,hol.

pulakena ko/imba eimbilo lyopamuthigululwakalo nenge lyopashinanena moonkalo

14 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

- kundathana edhiladhilo lyuukwaaluhe paitaalo lya kalelwa po mongundu yawo

dhomagamohalo ga yooloka- enyanyu, ongeyo, esimano,oompumbwe, neiuvonayi

- fatulula paufupi nkene .omaukwatya gomagamohalo haga etwa po mokwiimba

- okutotha momondjila omandhindhiliko gomalongoitaalo kutya kehe limwe olyelongoitaalo lini, hol.

- thaneka omandhindhiliko gopaitaalo gOshijuda(onyothi yaDavid; , omalehita gaheyali ga homata); PaIslam (omwedhi goshingoli ; Uukriste ( omushigakano , onguti , ohi, omboloto, omaviinu);

- fatulula kutya otayi ti ngiini.

IITUTHI Okapalanyologona: Omanyanyutyapulo - Adventi noKrismesa

Okapalanyologona: - Opaasa -Eso lyOmukulili neyumuko

Okapalanyologona: -Omithigululwakalo dhoshiAfrika nomaitaalo -Osoondaha yIiyale noshiwike oshiyapuki

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva kokutya omolwashike Okrismesa/ iituthi yopamaitaalo yi na eityo lya shewa

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko eitaalo lyopakriste lyAaJuda; uva ko etumwalaka lyeso lyOmukulili mokwiigandjela oomwenyo dhetu nomokusinda omamakelo

Omalalakano geilongo Tseya omuthika gwopamaitaalo gOshiafrika muNamibia; uvu ko pashiholelwa shaJesus kutya ooitaali ohayi ipumu mumwe nomapangelo

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

popya nokugandja omaiuvo gawo komahokololo gaKrismes/

hokolulula ehokololo lyOpaasa nenge oshipalanyolo sha

fatulula iituthi itatu yopamaitaalo mekwatathano lyomithigululwakalo

15 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

giituthi yilwe yomalongoitaalo, hol.

- Okuninga okalindeli kOadeventi

- Pulakena komahokololo gaAdventi nogaKrismesa; thaneka ; nyanda; imba omaimbilo gaKrismesa;

- ninga uukalata waKrismesa ;

- kundathana nkene haku

dhanwa Okrismesa kaakwanezimo nomoshigwana

- yelekanitha iituthi yilwe ngaashi

omavalo niituthi ylwe yomoonkalamwenyo dhawo

hogololwa

hokololulula ehokololo lyeso lyOmukulili/ lyOpaasa niitya yawo yene, hol..

- pulakena kehokololo lyomu Exodus ; yelekela pakwiimba/ thaneka- etaaguluko lyefuta lyomanenge; Opaasa yopashinanena

okuhokololulula omahokololo gOpaasa, hol.

- kundathana omikalo ndhoka aantu haa longitha moutyapula esindano

- pulakena kehokololo lyeyumuko nokwiiholola kwaJesus ; Omolwashike Jesus ha ithanwa onzigona yaKalunga longa iilongadhalwa yopaunkulungu yOpaasa

dhOshiafrika, hol. - Okutseya iituthi yopamithigululwakalo

yOshiafrika ngaashi esiku lyAaherero , Samkhubis, okugandja omagano kaakwampungu; okweeta omvula

okuhokololulula omahokololo gOpaasa, hol.

- kundathana omikalo ndhoka aantu haa longitha moutyapula esindano

- pulakena kehokololo lyeyumuko nokwiiholola kwaJesus ; Omolwashike Jesus ha ithanwa onzigona yaKalunga

- longa iilongadhalwa yopaunkulungu yOpaasa

OONKALOHEDHI DHOPANKALATHANO

Okapalanyologono: Okukalapamwe - omakwatathano

Okapalanyologono: Edhiminathanopo nehanganitho

Okapalanyologono: Uudemokoli: okuninga oompango dhetu yene pakukoleka shono tashi tokolwa koyendji noku dhi landula

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko nokutaamba ko omikalo omiwanawa nomakatukonkatu ngoka taga mangele aantu kumwe

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka taamba ko esimano lyedhiminathanopo nolyehanganitho

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko kutya oompango ndhoka dha ziminwa kwaayehe odhi na okusimanekwa

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

fatulula kutya omolwashike fatulula kutya omolwashike fatulula kutya omolwashike shin a

16 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

esilosimpwiyu lya pumbiwa komuntu kehe, hol.

- ulika omikalo dhopankalathano ndhoka dha taambiwa ko okugandja nokutaamba omagano;

- kundathana okwaataamba omagano gaakwiilongo/ gaantu ku ya shi

- idhewula omapopithathano gopambelewa naangoka gaashi gopambelewa; uva/hokololulula ehokololo lyokupopitha , lyopamuthigululwakalo gomaitaalo

edhiminathanopo nehanganitho ya simana, hol.

- Nyanda oonkalo dhesiku kehe mono ya mona gumwe a ninga epuko;

- kambadhala oompito dhimwe dhokukandula po okwaatsa kumwe/ okwaauvathana/omukundu

- yelekanitha eyele lyomupiya kee na ohenda nolyomumati a kanene;

- hokolola omaiuvo nomahalelo

ngoka ge li momayele moka

oshilonga , opo akuthimbinga ayehe yaa adhe etsokumwe kombinga yoompango, hol.

- okaudhano-nyandwa taka ulike shoka sha ningwa po sho omudhani gumwe a teya/ yono ompango pethimbo uudhano wa li tawu dhanwa.

- kundathana oompito dhimwe , mpoka ongundu onene / omwaalu omunene gwongundu gwa ninga etokolo, nomwaalu gwokangundu hoka okashona tagu zimine okusimaneka etokolo lyongundu onene

- kundathana/thaneka/dhana

oshinyandwa wu ulike nkene tatu silathana oshimpwiyu, muuvu, muulema, aakulupe; nkene tatu sile uutekulwanamwenyo niinamwenyo yetu oshimpwiyu; nkene iinamwenyo yi na okukwatha aantu

- kundathana iiyetithi po iiwanawa yomagano giimaliwa, goonguwo, giikulya okugandja kwaamboka ye li mompumbwe ; kundathana shoka aalongwa taa vulu okuninga po, opo ya kwathele

- hokolola/pulakena egalikano

lyOmumwa, thaneka omathano wu ulike okatopolwa moka mu na edhiminathano

- pula aavali naakokele nkene

omaipumomumwe haga kandulwa po momudhingoloko geni

ELONGOITAALO NOMUDHINGOLOKO

Okapalnyologona: Uuyuni moka tu li mo: Oshike shoka she tu

Okapalnyologona: mpoka hapu tu zile iikulya yetu;

Okapalnyologona: Omiti momithigululwakalo dhomalongoitaalo

17 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

kundukidha momidhingoloko dhetu

uuwanawa wuunshitwe

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa simaneke nokuuva ko - iinima yopaunshitwe

naambyoka ya ningwa kaantu

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa ka uva ko - ekwatatano pokati kaantu

nomudhingoloko

Omalalakano geilongo:Aalongwa otaa ka uva ko kutya - eshito oli na okusimanekwa; - tseya kutya omiti otadhi vulu okukala

dhi na omaityo ga shewa

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

fatulula omayooloko pokati komaukwatya giinima ya ningwa kaantu naangoka gopunshitwe nokuulika paufupi shoka yi itaala kombinga yeshito ngaashi;

- okukonakona ewangandjo koombinga dhi ili nodhi ili moku li talela popepi nosikola yawo;

- okuhokolola shoka yewete

gandja omatompelo gawo yene kutya omolwashike tu na okusila omudhingoloko oshimpwiyu, hol.

- Muungundu aalongwa otaa tumbula omaludhi giikulya mbyoka hayi liwa unene momidhingoloko dhawo naampoka hayi zi

- Okugandja omulandu hagu

longithwa mokweeta pooshikulya shontumba okuza peteyo sigo oposhitaafula

hokolulula ehokolol okufatulula nkene omiti dhi na eityo lya shewa, hol.

- kundathana omikalo nkene omiti dha simana nohadhi hokitha

- pulakena / hokolulula ehokololo lyOshiAfrika li na sha nesimano lyomuti (ehokololo lyeshito lyuuyuni, ehokololo lyomOmbiimbeli li na sha nomuti, ngaashi omuti gwomwenyo, omukwiyu inagu ima, omuti guunongo, omuti hoka kwa li kwa londa Sakeus sho a ithanwa kuJesusa)

- okuninga omusholondondo gomathano gokekuma lyongulu yosikola

- okutotha mo iinima mbyoka ya ningwa kaantu naambyoka inayi ningwa kaantu; okukundathana nkene uuyuni wa shitwa po

- kundathana iituthi yeteyo/ imba /pulakena kiiyimbo nokomaimbilo geteyo

- yelekanitha omagalikano haga galikanwa manga aantu inaa tameka okulya ; nyola egalikano lyopethimbo lyokulya

;nyanda/ thaneka ehokololo limwe lyomomahokololo ngoka .

18 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

- pulakena kehokololo lyshito lyuuyuni osho wo omahokololo gamwe geshito nokuthaneka omathano gago

okuhokolola iinima yimwe iiwanawa yomeshito, hol.

- konakona oshinima oshishona shomeshito pamapando (ongala, efo, onkenya, okamanya) nokufatulula omalwaala, omalupe nomutungilo gwasho

- pulakena kokalesha kombinga yoondhila niimeno mehokololo lyokondundulisten to the passagemb

OONKALOHEDHI DHOPAUMWENE

Okapalanyologona: elunduluko, ekanitho nekoko; okukala nombili paumwene; omalunduluko monkalamwenyo

Okapalanyologona: okukalathana pamwe nombili

Okapalanyologona: uukuume monkalamwenyo yesiku kehe

Omalalakano geilongo Aalongwa naa tameke okusimaneka ombili yomomwenyo dhawo; naa uve ko kutya onkalamwenyo oyo onkalo hayi lunduluka

Omalalakano geilongo Aalongwa naauve ko esimano lyokukala nombili

Omalalakano geilongo Aalongwa naa uve ko kutya omuntu kehe okwa pumbwa okweeta /okuninga uukuume

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

dhiladhila/dhimbulukwa ethimbo ndyoka ya li yu uvite enyanyu negwaneneno, hol.

- vululukwa meimweneneno manga a pulakena koongalo dhomaimbili nenge kehokololo

okufatulula nkene yu uvite/ ombili shoka tayi ti, hol.

- Okunyanda nokukundathna oonkalo dhesiku kehe dhokukandula po oonntamanana nenge omalugodhi

- Okufatulula nkene uukuume uuwanawa wu na okukala, hol.

- Okuumbila po omadhiladhilo paenkundathana kombinga yuukuume uuwanawa nuukuume uuwinayi

- kundathana /thaneka oonkalo uuna ya nyanyukwa, uuna ya mwena nenge ye li oyo ayeke

- pula aankuluntu nkene ombili ya ningwa konima yemanguluko

- pulakena koohapu dha za

- dhana oshinyandwa sha Marta naMaria onga omikalo dha yooloka dhokukala kuume kamukweni

19 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

- pulakena komahokololo goluhepo, uuvu neso, hol. Gautama mboka ya ka ninga aaBuddha

- hokololulula/nyanda/thaneka iiningwanima ya holoka mehokololo

- kundathana omalunduluko moonkalamwenyo dhawo yene

- popya sha/ konakona ekoko lyombuto yoshimeno/ekoko lyokapuka, hol. egungu nkene tali koko, e to thaneke oonkatu adhihe dhekoko lyalyo

- popya sha kombinga yonkalamwenyo ompe ndjoka ya mona ; nkene iimeno nenge iinamwenyo tayi si; eyooloko pokati kiimeno/ kiinamwenyo naantu uuna taa si

- kundathana omikalo hadhi longithwa mokuyambidhidha aantu pethimbo lyoluhodhi

- kundathana omaitaalo gAakriste kombinga yomwenyo gwaaluhe

- dhana iinyandwa nenge thanekaethano lyopaunkulungu

muMateus 5:23-24, yelekanitha okatendo hoka nomukalo gwAamoslema haa yi komosque ya ka galikane

- Ilonga epopitho lyOshihebeli, ‘shalom’ (tashi ti ombili’).

20 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

kombinga yomalunduluko noyeso.

UUTHEMBA WAANONA NIINAKUGWANITHWA

Okapalanyologona: Uuthemba wandje wopekota niinakugwanithwa yandje

Okapalanyologona: Uuthemba niinakugwanithwa megumbo; uuthemba niinakugwanithwa kosikola

Okapalanyologona: uuthemba wokutya ‘Aawe”: Omadhewulo guthemba weinekelomwene/ gwokutinda uuna oshinima ito tsu kumwe nasho

Omalalakano geilongo Aalongwa naa uve ko uuthemba waanona wopekota

Omalalakano geilongo Aalongwa naa uve ko kutya uuthemba womegumbo nokosikola owa kwatela mo iinakugwanithwa; Aalongwa naa uve ko kutya uuthemba niinakugwanithwa oya simana momudhingoloko gosikola

Omalalakano geilongo Aalongwa naa ulike omikalo nkene taa vulu okwiinekela yo yene moonkalo dhomathiminiko

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Fatulula omauthemba gawo gopekota niinakugwanithwa yawo, hol.

- kundathana uuthemba wokukala wu na edhina , ofamili, uukwashigwana, elongo nemanguluko kiilonga

Okufatulula nawa shoka taa vulu okuninga opo ya gwanithe po iinakugwanithwa yawo meudhililo momagumbo, hol.

Muungundu , yelekeleni nokukundathana iinima niilonga yomomagumbo mbyono aantu haya longele yakwawo, ngele aamati ohaya longo iilonga iishona ye vulike kaakadhona , kutya aanona ohaya kwathele pamikalo dha yooloka momagumbo , uuthemba niinakugwanithwa yakehe gumwe

Okufatulula nawa kutya omikalo dha tya ngiini dha taambiwa ko

Ulika nkene to ningi omatokolo ga mana mo okutinda okugumwa shaa li mondjila, hol.

- yelekela uukwatya wiinamwenyo iihahu/ ya geya/ yi na ehalo

- nyanda oonkalo dhesikukehe tadhi ulike uuhahu/ehalo

- nyanda oonkalo tadhi ulike okulundulukila meinekelomweno to zi mombili nenge menyanyu nomongeyo

- kundathana okugumwa ku li mondjila naahoka kaku li mondjila

21 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

OSHIPALANYOLO ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3

mosikola naandhoka inaadhi taambiwa ko osho wo omatombelo kutya omolwashike dha taambiwa ko nomolwashike inadhi taambiwa ko,hol.

- Nyanda oonkalo dhomosikola tadhi ulike aalongwa ya longitha uuthemba wao papuko sho inaa vulika, noonkalo moka aalongwa yi iyutha kuuthemba wawo sho ya longo shoka shi li mondjila.

- nyanda nkene to lundulukile monkalo yokutokola wa mana mo uuna to gumwa shaa li mondjila

- kundathana kutya omolwashike edhengo kolutu moosikola lya puka ngaashi tashi uthwa kekotampango

IIPALANYOLO YAWO YENE

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa topolelathana omadhiladhilo gawo kombinga yiinima yi ili noyi ili

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa topolelathana omadhiladhilo gawo kombinga yiinima yi ili noyi ili

Omalalakano geilongo Aalongwa otaa topolelathana omadhiladhilo gawo kombinga yiinima yi ili noyi ili

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku:

Omapyokoko Aalongwa naa vule oku to:

holola omadhiladhilo gawo yene noku ga yeleka nogayakwawo, hol.

- hogolola pamwe iipalanyolo mbyoka tayi opalele muungundu

holola omadhiladhilo gawo yene noku ga kwatakanitha kumwe nogooyakwawo kombinga yoshipalanyolo, hol.

- hogolola pamwe iipalanyolo mbyoka tayi opalele ongundu yawo

holola omadhiladhilo gawo yene noku ga kwatakanitha kumwe nogooyakwawo kombinga yoshipalanyolo, hol.

- hogolola pamwe iipalanyolo mbyoka tayi opalele ongundu yawo

22 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

10. Etalontseyo Opo ku monike omuthika gwepyokoko, okwa pumbiwa ku ningwe omatalontseyo gi Ili nogi Ili, sho shi gandje efano lya yela lyeyokomeho nolyontseyo yomulongwa. Etalontseyo lya tsikilathana oli na okukala lya yela, epu notali vulu okuungaungwa nalyo nolya kankamekelwa kelongo mono omulongwa ta dhana onkandangala Omapyokoko gomomusindalongo, otaga utha euvoko noowino dhoka omulongwa e na okwaadha, nondho dhi na okutalwa. Ndele nando ongawo, omusindalongo otagu lalakanene ku longwe tango, omanga inaaku talwa ontseyo yaalongwa mushoka ya ilongo motundi, nenge momukokomoko. 10.1 Elalakano lyetalontseyo Elalakano lyetalontseyo lya tsikilathana olyo okutala eyokomeho lyaalongwa nosho wo omapyokoko gawo. Omauyelele ngano ogo naga longithwe mokugandja omayelithilo- pukululo kaalongwa kombinga yoonkondo nuunkundi wawo, mpono taa ulike ya ninga nawa naampono taa ulike ya pumbwa ya lundulule. Aavali naa pewe aluhe uuyelele wu na sha neyokomeho lyaanona yawo tashi ningwa moku ya pa oonzapo. Aavali naa tsuwe omukumo okupandula nokuyambidhidha aalongwa meilongo lyawo. . Etalontseyo lya tsikilathana otali kwatha wo aalongi ya hwepopaleke elogo lyawo, notali pe aalongwa ompito ombwanawa yokwiilonga. Omuthindo nagu tulwe pantalontseyo yokwiilonga peha lyokutala nkene yi ilonga. Ohatu ningi etalontseyo, opo tu mone kutya omulongwa kehe okwa likola shike nokwa pyokoka ngiini , opo tu gwedhe ko uupenda kelongo nokeilongo , sho shi tu kwathe tu tale ongushu yokugandja elongo lyetu yene, tse aalongi. 10.2 Omaludhi getalontseyo Etalontseyo inaali longekidhwa Omukalo gwetalontseyo inaali longekidhwa : omulongi na tale kutya omulongwa kehe okwa adha tuu omapyokoko ngono gu ulikwa momusindalongo gwElongoitaalo noohedhinkalo, hono ta mono efano lyeyokomeho lyomulongwa ngoka . Shino otashi vulu ku ningwa pamukalo inaagu longekidhwa, okutala eyokomeho lyomulongwa kehe meilongo nomiilonga uuna ta konakona , ta fatulula sha , mokulongitha uunongo , mokupopya , mokutokola nuuna taa kutha ombinga miilongadhalwa yawo. Shika otashi ti omulongi oku na okutala nokutongolola nawa iilonga yomulongwa pethimbo te mu longo nokundhindhilika shoka ta mono kombinga ye. Aalongi naa konakone aalongwa pethimbo lyotundi yElongo lyopamaitaaloo noohedhinkalo. Otaa koneke ngoka a itula mo naangoka ina itula mo, ngoka ta vulu okuninga sha kuye mwene naangoka e na uudhigu mokulonga kuye mwene. Pamukalo gwokupula omapulo, aalongi otaa ndhindhilike kutya omulongwa guni e uvite ko omaityo giinima yoPamalongo itaalo noohedhinkalo naangoka kee uvite ko. Pamukalo gwokutonatele nkene aalongwa taa longo iilongadhalwa, otaa mono nokundhindhilika kutya olye ta vulu okumana oshilonga nokutula miilonga ontseyo nuunongo naangoka ita vulu oku shi nin Ekuthombinga lyaalongwa, eitulomo nomagwedhelopo miilonga yomuungundu, nalyo nali talwe. Omukalo gwetalontseyo lya longekidhwa Metalontseyo muno omwa kwatelelwa elongekidho lyonkalo yiilonga ya shewa ngaashi, uutumbutumbu omaudhitho, uukonakono uupu, uukonakono wopakana ,

23 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

nomalongelwambapila. Omalongelwambapila oge na oshilonga oshinene notaga vulu okulongithwa koshipelende nenge pambapila. Osha simana unene opo aalongi ya

longekidhe nokuninga ondungethaneko opo ya tale ontseyo yaalongwa nokugandja iitsa yoku 10.

Elongitho lyetalontse lyuukonakono wokunyola nowopakana , otali vulu owala okutala omapyokoko omashona no inali kutha ethimbo olindji. Uukonakono uufupi otawu vulu okuningilwa moontundi dhElongo lyopamaitaalo noohedhi, nonawu talike ko wa fa iinyangadhalwa 10.3 IIMETITHO YOONDONDO Omuthika gwomulongwa gwaashoka a pondola po mekwatathano nomapyokoko gomOmumusindalongo gOmalongoitaalo noohedhi otagu ulikwa pashiyelekithondanda. Uuna taku gandjwa iitsa osha simana unene opo dhi oondjelendandanda dhi gandjwe dha kalela po uupondoli womulongwa mwkwatathano nomapoyokoko. MOndondo 1 sigo 3, Oondjelendanda odhi na ekwatathano niitsa ihamano ngaashi tashi landula:

ONDONDO

% OMUSHOLOLO ONDONDO 1-

12

A 80% + A kangela. A funda apehe. Ota ti pii apehe meilongo nomeuvoko.

B 70-79% A pyokoko. A konda sho sha halika. Oku uvite ko.

C 60-69% A pyokoka. A adha sho sha halika. Okwa ninga ngaa hwepo kashona.

D 50-59% Okwa kambadhala ngaa hwepo. Okwa pumbwa ekwatho opendji.

E 40-49% Ina adha naanaa sho sha halika. Omukambadhali, a pumbwa eyambidhidho.

U 0-39% Ina pita, nando a kwathwa olwindji komulongi. Omwaambidhidhwa mukehe oshilongwa.

10.4 Omaludhi getalontseyo lya tsikilathana ga uthwa / ga kolekwa ( otaga adhika mo (“ Junior Primary National Policy Guide”) Etalontseyo nali kale oshitopolwa shelongekidho lyoshileshwa kehe, netalontseyo nali tulwe mo lya yela. Pethimbo lyiilonga nomanga aalongwa yi ipyakidhila niilonga, omulongi na ninge etalontseyo inaali longekidhwa naandi lya longekidhwa, a tale omapyokoko agehe noowino miilongwa. Moongundu dhopevi , etalontseyo oli ikwatelelela konkalo. Shino otashi ti , uuna iitsa nenge ondanda tayi gandjwa , osha simana shi holole onkalo , omuthika gwolela gwetaambo nepyokoko. 10.4.1 Etalontseyo lya tsikilthana inali longekidhwa Etalontseyo lya tsikilathana inaali longekidhwa ohali ningwa mokukonakona (observation) nomokunyola. Shino otashi ningwa manga aalongwa yi ipyakidhila niinyangadhalwa yomoshileshwa. Omulongi ota ndhindhilike melandulathano lyomadhina, shono aalongwa ya adha , nenge omaudhigu ngo a koneke. Omulongi na gandje.ookomenda dha tya ngawo, oshoka otadhi mu kwatha moku ka longekidha iileshwa tayi ka landula, ano melongekidho

24 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

lyiileshwa tayi ka landula., Elongekidho lyiileshwa yo yene pankatu, shono tashi vulu oku kwatha miileshwa yo yene ponkatu , shono tashi vulu okukwatha miileshwa nonkene iitsa tayi ka gandjwa metalontseyo lya tsikilathana, lya longekidhwa. Inashi pumbiwa ku nyolwe okomenda nenge omatseyitho mepyokoko kehe, ihe otapu vulu pu longithwe okangombe mokuulika kutya omulongwa okwa mona owino. Ihe uuna omulongwa ta shushadhala nota pumbwa ekwatho nakunyolwe omatseyitho. 10.4.2 Etalontseyo lya tsikilathana lya longekidhwa Etalontseyo lya tsikilathana lya longekidhwa ohali ningwa aluhe konima yoshitopolwa shotumba , nenge uuna oshinima sha longwa ku wetike sha pumbwa etalontseyo. Omanga onaaku ka tamekwa noshikwawo. Aalongi otaa vulu okugandja uukonakono uufupi pakana nenge pakunyola nenge pakuudhitha muule woshikako. Mwaashino omulongi ota gandja iitsa yo ko 10. Momatalontseyo agehe goshikako, limwe alike lya pumbwa li nyolwe, netalontseyo ndino, oli na okuningwa pethimbo taku longwa. Shino otashi ti hamulongwa gwomoondondo dhopetameko (1-3) ta ningilwa ekonakono nenge ta pewa elandulathano lyomakonakono Iitsa yetalontseyo lya tsikililatha , ohayi nyolwa mofooloma yayo yowina yetalontseyo lya tsikilathana. Kehulilo lyoshikako,iitsa yiilongwa ayihe ohayi tulwa kumwe mokampungu kayo. Omwaalu gwopokati ohagu monika mokutopola omwaalu aguhe gwiitsa yomatalontseyo ga ningwa (ga longekidhwa ) nomwaalu gwomatalontseyo go gene , neyamukulo ohali gandjwa noodesimaale dhalyo ngaashi dhi li ( shi keelele aalongwa yaahi itse pomuthika gumwe ano 5.4 na 5.3; 5.4 oye ngaa e vule 5.3) Omwaalu gwopokati ohagu tulwa moshiyelekithondondo ngaashi sha ulikwa mu 10.3.

25 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

11. Iitya nomafatululo Ndhindhilika : Omaityo ga gandjwa mpaka otaga longithwa owala miitya nomoonkalo dhomusindalongo nguka, haunene taga vulu okulongithwa moonkalo dhimwe dhi ili. enwethomo (affective) Shi na ekwatafano nomaiuvo gokututudha/ nwethamo /

guma

einekelomwene ( assertive) Okukala wi inekela mwene nenge okukaleka po ekalopo

lyoye li kale li wetike kuyalwe

oBar Mitzvah Oshituthi shAayuunda shoku ulika ekoko lyaanona aamati okuya muukuluntu

oBat Mitzvah Oshituthi shaayunda shokuulika ekoko lyaanona aakadhona

okuya muukuluntu

Oshituthi Oshilangadhalwa shopambelewa shokutyapula

oshiningwanima

Omapyokoko(competences) Omaunongo haga vulu okuyelekwa,g a talika ko ga simana /ga pumbiwa mokuninga sha nenge mokwaadha omuthika gwontumba

Etalontseyo lya tsikilathana Eyeleko lyeyokomeho lyaalongwa nenge li ikwatelela kiilonga mbyoka aalongwa haa longele mongulu yosikola nenge uukonakono mboka haa ningi momukokomoko gwoshikako nenge gwomumvo, shi vulithe shoka taa yelekwa/konakonw mekonakono limwe alike komumvo nenge koshikako

Iikambakani yomosindalandu Iinima mbyoka ya pamba ontseyo, owino, omadhiladhilo

noohedhi ndhoka tadhi vulu okulongithwa miilongwa nenge miitopolwa yeilongo yi vulithe pushimwedo tadi dulu okulongifwa moilongwa i dulife pushimwe

Oonkalo odhindji (diversity) eyooloko lyomihoko, osho wo onkalathano paliko neyooloko

lyuukashike kookantu mongundu yontumba , moshigwana nenge moshiputudhilo shontumba

Oecumenical Ehanganitho lyomagongalo gAakriste

uukwamikalo (ethical) Shoka shi ikwatelela komaihumbato gomondjila

Eindhiliko okukala ino lya nenge ino nwa uulethimbo

wontumbalonhumba

26 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

Engongapaleko lyuuyuni (Globalisation) Ehumokomeho nehanganitho muuyuni awuhe lya etithwa komakwatathano nokuutekinolohi/ uutekenika wa hwepopalithwa, nopoompito dhimwe ohali etitha wo ekano lyuukwatya womithigululwakalo wopantu.

Ekwatelomo (Inclusivity) omukalo wwokukwatela mo kehe gumwe Embwindakanitho (integration) Embwindakanitho mumwe lyiitopolwa nenge iinima mbyoka tayi longele kumwe OJudeo-Christianity Omadhiladhilo noohedhi dha faathana pokati (eitaalo

lyAayunda) nAakriste Omithika dheilongo (Learning standards) Omatumbulo ga nyolwa ga ndjandjukununa ashihe

kombinga yaashoka aalongwa ye na okukala ye shi naashoka taa vulu okuninga onga oshizemo shawo sheilongo pehulilo lyethimbo lya gandjwa, hol. pehulilo lyoPrima yOpetameko. Ohaga ithanwa wo “Omuthiika gwshikalimo”. Omuthiika gwililongo otagu hokolola shoka aalongi ye na okulonga naasho aalongwa ye na okwiilonga

Oosikola dhaayehe(Mainstream schools) Oosikola ndhoka tadhi gwanitha po

oompumbwe dhaalongwa mboka yaa na oompumbwe dhelongo li ikalekelwa. Osikola kehe ndjoka inayi ikalekelwa

Oonkalohedhi (Moral) Okuyoolola pokati kuuwanawa nuuwinayi nopokati kaashoka

shi li mondjila naashoka sha puka

Iikwashigwana yopendji (Multi-cultural) iikwashiwana ya yooloka/ mwa kwatelwa omithiguululwakalo dha yooloka

ORamadan Omwedhi gwAamoslema gwokwiidhilika pokati ketango lya

pita netango tali ningine

Etumbaleko Okuuvila mukweni nenge okuuvila oshinima shontumba

esimaneko lyomuule

Omulandulwakalo Oohedhi dhopamalongoitaalo nenge dhopiituthi yaa shi

yopamalongoitaalo/ yaa shi yuukwambepo

Oshiyapuki (Sacred) Shi ikalekelwa/ sha yapulwa nenge shi na eityo lyelalakano

lyowina lyopaitaalo no ihali patenekwa nenge li pulwapulwe.

Epyakudhukilolongo/ Elongekidhilolongo School Readiness/ (Preparatory Programme) Opoloholama ya nuninwa Ondondo 1 yaailongi Aanamibia

okudhimbulula kutya aalongwa yamwe inaa longekidhilwa osikola manga inaa tameka osikola. Oya nuninwa owina

27 NIED Syllabus: Religious and Moral Education Junior Primary Phase 2014

okukwatha aalongwa mboka opo ya mone omadhiladhilo nowino ndjoka ya pumbiwa mokwilionga kwolela

Uukwanasha neitaalo (Secular) kashi na sha nomaitaalo

Eigandjo (Submissive) Okwiigandja, okuyakula, okuvulika pwaa na omapulapulo

Endhindhiliko (Symbol) Oshinima nenge ethano lya kalela po eityo lyomuule

Ekwatahano patema Ekwatakanitho lyomadhiladhilo nenge iipalanyolo ya ukila

kumwe miilongwa iikwawo

The National Institute for Educational Development Private Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +64 62 509000 Facsimile: +64 62 509033 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2014