7/27/2019 dipl rad 9

1/29

Djelovanje igraa zadnje linijeodbrane u savremenim

formacijama u nogometuDIPLOMSKI RAD

MENTOR: STUDENT:

Sarajevo, 2006. god.

7/27/2019 dipl rad 9

2/29

SADRAJ

1.UVOD....................................................................................................... 1.1. Karakteristike ranijih sistema igre(odbrane)...................................

1.1.1. T-sistem.............................................................................1.1.2. Sistem est igraa u napadu...............................................1.1.3. Sistem pet u liniji...............................................................1.1.4. WW-sistem (2 igraa u zadnjoj liniji)................................1.1.5. WM-sistem (3 igraa u zadnjoj liniji)................................1.1.6. sistem 1-3-5-2....................................................................1.1.7. sistem 1-4-2-4....................................................................1.1.8. sistem 1-4-3-3....................................................................1.1.9. sistem 1-4-4-2....................................................................

2.DOSADANJA ISTRAIVANJA.........................................................2.DEFINICIJA PREDMETA,PROBLEMA ISTRAIVANJA.............4.CILJ I ZADACI ISTRAIVANJA........................................................5.METODOLOGIJA RADA....................................................................

5.1. Karakteristike savremenih(aktuelnih) modela nogometne igre.......

5.2. Karakteristike taktike u odbrani......................................................5.2.1. Podjela taktike u odbrani.......................................................5.2.2. Principi odbrane.....................................................................5.2.3. Naini igranja u odbrani........................................................

5.3. Poloaj igraa na terenu u strukturi odbrane nazad 4......................5.3.1. Ciljevi sistema nazad 4......................................................5.3.2. Struktura nazad 4...............................................................5.3.3. Prostor djelovanja svakog igraa pojedinano......................5.3.4. Nain djelovanja igraa kad lopta ue u njegov

prostor........5.3.5. Nain djelovanja igraa u zavisnosti gdje se lopta nalazi naterenu............................................................................................................6.ZAKLJUAK..........................................................................................7.LITERATURA.........................................................................................

2

7/27/2019 dipl rad 9

3/29

1.UVOD

Nogomet je izuzetno dinamina,brza i kolektivna igra. Meu sportskimigrama nogomet zauzima posebno mjesto i za nogomet se zanimaju milioni ljudi,tona stadionima, to uz TV prijemnike. Kroz historiju razvoja nogometa dolazilo je i do

promjena u nainu igranja pa samim tim i u nainu odbrana. Do promjena je dolazilopo odreenim zakonitostima. Najee su te promjene nastajale kao posljedica

neprekidne borbe izmeu napada i odbrane.Ta borba je razvijala razliite modele inapada i odbrane kroz razliite vremenske periode.

U sistemu sa dva bona(WW sistem) branjenje je bilo zonsko, a u WMsistemu individualno. Stalne promjene formacija napada, zatim prelasci u napadigraa sredine kao i prelasci brania u napadaku zonu,zahtjevali su promjenu unainu branjenja. Borba sa sve efikasnijim napadom zahtijevala je usavravanje iodbrambene igre. Povezivanje dva osnovna naina branjenja (zonski i ovjek-ovjeka) dalo je novi kombinirani oblik branjenja. U tom sistemu dio igraa pokriva

protivnika , a ostali pokrivaju prostor ili svoju zonu. To je nain odbrane u kom se 4

igraa odbrane nalaze u liniji i takav oblik formacije odbrane je najei usavremenom nogometu.

Kao ekipna sportska aktivnost, nogometna igra se odvija kroz razliitemodalitete saradnje i suprostavljanja u svim fazama toka igre. U nogometnoj igristrukture situacije odreene su pozicijom igraa u odnosu na loptu, protivnika i gol,kao i odnosima saradnje unutar ekipe i suprostavljanja protivnikoj ekipi.

Nogomet trai i nalazi nove mogunosti i rjeenja, stalno se razvija iupotpunjuje. Kako se stalno trai lake, bolje, savrenije rjeenje da se postigne gol, tozahtijeva i usavravanje odbrambenog djelovanja u cilju spreavanja gola jer ne

pobjeuje samo ekipa koja postigne vie golova, ve i ona ekipa koja i primi manje.

3

7/27/2019 dipl rad 9

4/29

1.1. KARAKTERISTIKE RANIJIH SISTEMA IGRE(ODBRANE)

Pod sistemom nogometne igre podrazumijevamo raspored igraa naterenu. Kroz historiju nogometa sistemi su se razvijali i mijenjali u zavisnosti od

pravila, fizike pripreme kao i razvoja tehnike i taktike. Hronoloki razvoj sistemamoemo rasporediti:

T-sistem

Sistem est igraa u napadu Sistem pet u liniji(piramida)

-Italijanski sistem-Austrijski sistem-vicarska brava-Junoamerika dijagonala

WW-sistem(dva igraa u zadnjoj liniji) WM-sistem(tri igraa u zadnjoj liniji) Sistem 1-3-5-2 Sistem 1-4-2-4

Sistem 1-4-3-3 Sistem 1-4-4-2

1.1.1. T-sistem

Prva primjena rasporeda igraa u igri, dolazi nakon razdvajanja pravilafudbala od ragbija. Moemo rei da su se igrai nalazili u formaciji 1-1-1-8 ,

a poto je ta formacija bila u obliku slova T, nazvana je T-sistem.Poto su napadi biliindividualni, mali broj odbrambenih igraa spreavao je te individualne napade ipostizanje pogotka. Ovakav nain igranja bio je mogu i zato to je jo vailo praviloofsajda iz ragbija, da se lopta moe dodavati samo unazad ili paralelno.

1.1.2. Sistem est igraa u napadu

Ovo je sistem koji se razvio iz napretka taktikog djelovanja napadaa.

Promijenilo se pravilo ofsajda i etri odbrambena igraa su se borila sa veim brojem

4

7/27/2019 dipl rad 9

5/29

napadaa. Sistem je bio 1-2-2-6 i odbrambeni igrai su najee hvatali protivnika naofsajd.

1.1.3. Sistem pet u liniji

Dalje usavravanje igre i posebno napada dovelo je do toga da sepoveavao broj odbrambenih igraa koji se izjednaio sa napadaima i bilo ih jepodjednako. 5 napadaa se nalazilo u liniji i to je bila glavna odlika ovog sistema.Odbrana je igrala zonski i zadnji bekovi se nisu puno udaljavali od gola. Najeisistem je bio 1-2-3-5, s tim to se centralni odbrambeni igra kretao i naprijed i nazad,u zavisnosti od situacije u igri.

1884. godine Blackburn Roversi su prvi uspjeno demonstrirali ovaj

nain igre koji je bio poznat kao piramida. Ovaj nain igre je bio standardan uEngleskoj u to vrijeme i zadrao se ak do 1940. godine. Na ovaj nain igrao je iUrugvaj(svjetski prvak 1930.), kao i Argentina(1930.g.)

-1.1.3.1. Italijanski sistem Ova vrsta ovog sistema se sastojala u tome da se centralni odbrambeniigra jo dublje povlaio prema svom golu i da su odreeni centralni napadai dobili isvoje odbrambene zadatke. Na ovaj nain Italija je dva puta bila prvak svijeta 1934. i

1938. godine.-1.1.3.2. Austrijski sistem Ovo je bila napadaka modifikacija prthodnog sistema i sastojala se utome da je vie igraa uestvovalo u napadu nego u odbrani gola i najvea slabostovog sistema je bila upravo ranjivost odbrane u sluaju kontranapada.

-1.1.3.3. vicarska brava Ovaj sistem se sastojao u jaanju odbrane i u odbrambenim zadacima jeuestvovao vei broj igraa nego u napadu. Tipini odbrambeni sistem prvi su poelikoristiti vicarci koji su bili tehniki inferiorniji od protivnika i maksimalno sukoristili taktike mogunosti odbrane.

-1.1.3.4. Junoamerika dijagonala Ova savrenija varijanta vicarske brave karakteristina je podijagonalnom rasporedu igraa na terenu. Preputa se inicijativa protivniku i eke

5

7/27/2019 dipl rad 9

6/29

prilika za brz protivnapad. Uspjenost igre umnogome zavisi od zadnjeg igraa-istaa.

1.1.4. WW-sistem(2 igraa u zadnjoj liniji)

Pravilo ofsajda koje je uvedeno 1925. godine, koje i danas vai doveloje do stvaranja novog sistema igre,koje je stvorio menader Arsenala, HerbertChapmen. Iz navalnog reda povuena su dva igraa i zona njihovog djelovanja je

pomjerena ka sredini terena i na taj nain su pomagali svojoj odbrani. Dva igraa uzadnjoj liniji odbrane su djelovali ispred svog kanzenog prostora i imali pomo 3odbrambena igraa ispred sebe sa kojim je njihova formacija inila slovo W.

Ovaj sistem je bio dosta ofanzivan jer je centralni igra-centarhalf, poredodbrambenih zadataka, uestvovao u napadu, i teko je mogao da se vrati i pomogne

svojoj odbrani. U ovom sistemu dolo je i do razvoja taktike u velikoj mjeri, i postalaje vano sredstvo u nogometnoj igri. Sve se vie panje poklanjalo rasporedu igraa izadacima svakog od njih na terenu.

1.1.5 WM-sistem(3 igraa u zadnjoj liniji)

Do promjene prethodnog sistema u WM-sistem je dolo zbog njegoveslabosti u odbrani. Ponovo je Chapmen 1930. godine promijenio raspored igraa, aliovoga puta samo u odbrani. Srednji igra, koji je prije bio ofanzivan, je povuen u

zadnju liniju gdje je dobio iskljuivo odbrambene zadatke.Dva prednja odbrambena igraa su imali zadatak da uvaju protivnike

vezne igrae i tako pomau trojici u zadnjoj liniji sa kojim je njihova formacija bila uobliku slova M.

1.1.6 Sistem 1-3-5-2

6

7/27/2019 dipl rad 9

7/29

Osnovna karakteristika ovoga sistema je LIBERO-slobodni igra uzadnjoj liniji odbrane. Njegov zadatak je bio da popravlja greke prednjih igraa i daspreava prodore protivnika nakon tih greaka, odnosno nastalih rupa u odbrani.Dvojica prednjih igraa ispred libera striktno uvaju protivnika.

Igrai u srednjem redu ravnomjerno uestvuju i u napadu i u odbrani, odnjihovog kretanja zavisi ravnotea napada i odbrane. Boni igrai idu u zavrnicunapada naizmjenino, isto kao i prednji vezni, a srednji vezni igra nadomjetaeventualne stvorene pukotine nakon gubitka lopte i u sluaju kontranapada.

1.1.7. Sistem 1-4-2-4

1954. godine Maari su uveli nove korekcije u postavci igraa na ternu,prvenstveno u odbrani, a dopunili su ih Brazilci 1958. godine. Zadnju liniju odbraneinila su etiri igraa koja su imali svoje prostore djelovanja. Boni odbrambeni igraisu uvali protivnika krila, a srednji centarfore i vezne igrae.

Dva vezna igraa su imala zadatke i u napadu i u odbrani, u zavisnostiponaanja ekipe, a u napadu su bila dva krilna napadaa i dva centarfora. Nedostatakovog sistema je preoptereenost veznih igraa.

1.1.8. Sistem 1-4-3-3

Dalji razvoj funkcionalnijeg postavljanja igraa na terenupodrazumijevao je pojaavanje srednjeg reda, pa je nova formacija bila 1-4-3-3.Optereenost igraa srednjeg reda se smanjila i postala jednakomjernija prvenstveno udefanzivi ali samim tim bilo je i omogueno njihovo naizmjenino djelovanje unapadu.

1.1.9. Sistem 1-4-4-2

Za ovaj sistem moemo rei da se u novije vrijeme najvie koristi,odnosno da se koristi kod vrhunskih ekipa, dakle u vrhunskom nogometu. Sa jo

jednim igraem vie u srednjem redu stvaramo guu odbrambenu mreu u fazi igrekada se ekipa brani. U fazi napada, u zavrnicu se mogu ukljuivati iznenadno i vezni,ali i odbrambeni igrai. Koristi se eventualni slobodni prostor koji je stvorenizigranom akcijom ili je nastao slijedom dogaanja na terenu(pogreka protivnika islino).

7

7/27/2019 dipl rad 9

8/29

2.PREDMET i PROBLEM ISTRAIVANJA

PREDMET rada jeste djelovanje odbrambenih igraa jednenogometne ekipe, njihova taktika uloga i zadaci za vrijeme igre,sa prvenstvenimciljem sprjeavanja primanja pogotka.

KaoPROBLEMrada pojavljuju se iutvrivanje relevantnih faktora odkojih zavisi uspjeno djelovanje igraa u savremenim formacijama nogometne igre.Osim toga vano je utvrditi:

- Taktiko djelovanje odbrambenih igraa kao osnovni preduslovuspjene odbrane

- Primjena principa i naina igranja u odbrani i njihovo sjedinjavanjesa elementima individualne, grupne i kolektivne taktike od egazavisi uspjenost odbrane, kao i uspjeh itave ekipe.

8

7/27/2019 dipl rad 9

9/29

3.DOSADANJA ISTRAIVANJA

Tek u novije vrijeme pojavljuju se sadrajnija istraivanja vezana zasisteme odbrane u kojima se u zadnjoj liniji nalaze 4 igraa. Vie se panje

posveivalo odbrani ovjek na ovjeka, zonskoj odbrani i kombinovanoj odbrani.Od svjetskog prvenstva 1994. u SAD i Evropskog prvenstva 1996.,ovi

radovi se vie sreu i dosta autora se bavi s ovom temom. Ipak, moda je najbolje da

pomenem strategiju ove odbrane koju je napisao Ralf Peter,direktor odjela zatreniranje i razvoj igraa u Borussia Moenchegladbach, dobitnik DFB profesionalnelicence za treniranje.

9

7/27/2019 dipl rad 9

10/29

4.CILJ I ZADACI ISTRAIVANJA

Na osnovu predmeta i problema iszraivanja definisani su ciljevi i zadaciistraivanja.

Osnovni CILJje da se ukae na izuzetnu vanost djelovanjaodbrambenih igraa u savremenom nogometu sa aspekta taktike u cilju spreavanja

primanja pogotka ali i oduzimanja lopte od protivnika kao pretpostavke za na napad.

Na osnovu cilja istraivanja odreeni su i osnovniZADACI:

-odrediti karakteristike savremenih modela nogometne igre

-odrediti karakteristike taktike u odbrani

-odrediti poloaj igraa u strukturi odbrane nazad 4

-odrediti prostor u kojem djeluje svaki od odbrambenih igraa

-odrediti nain djelovanja samog igraa kada lopta doe u njegov prostor

-odrediti nain djelovanja igraa u zavisnosti u kojem prostoru se lopta nalazi

-odrediti nivo i nain saradnje sa veznim igraima pa i napadaima

10

7/27/2019 dipl rad 9

11/29

5.METODOLOGIJA RADA

5.1. KARAKTERISTIKE SAVREMENIH (AKTUELNIH)MODELA NOGOMETNE IGRE

Sistem 1-4-4-2 Sistem 1-3-5-2 Sistem 1-4-5-1 Sistem 1-4-3-3 Sistem 1-3-4-3

5.2. KARAKTERISTIKE TAKTIKE U ODBRANI

5.2.1. Podjela taktike u odbrani

S obzirom koliko igraa uestvuje u rjeavanju taktikih zadataka uodbrani, odbrambenu taktiku dijelimo na:

Individualnu Grupnu Kolektivnu

5.2.1.1.U elemente individualne taktike u odbrani spadaju:

Ometanje Pokrivanje Oduzimanje (presijecanjem i izbijanjem) Uklizavanje Remplovanje

11

7/27/2019 dipl rad 9

12/29

5.2.1.2.U elemente grupne taktike u odbrani spadaju:

Saradnja izmeu dva igraa Saradnja izmeu vie igraa

5.2.2. Principi odbrane

Osnovni princip odbrane je odbrana gola. Da bi se uspjeno realizovaotaj osnovni princip postoje drugi pomoni principi kojih se moramo pridravati ikojim se sluimo:

Prilagoavanje odbrane protivnikom napadu Ravnotea odbrane Povlaenje odbrane Suavanje prostora Plitka formacija Organizacija rasporeda Meusobna pomo Dovoenje protivnika do greke

5.2.3. Naini igranja u odbrani

Individualna odbrana Zonska odbrana Kombinovana odbrana Presing odbrana

5.3.POLOAJ IGRAA NA TERENU U STRUKTURIODBRANE NAZAD 4

5.3.1. Ciljevi sistema nazad 4

5.3.2. Struktura nazad 4

5.3.3. Prostor djelovanja svakog(odbrambenog) igraa pojedinano

5.3.4. Nain djelovanja igraa kada lopta doe u njegov prostor

12

7/27/2019 dipl rad 9

13/29

5.3.5. Nain djelovanja igraa u zavisnosti gdje se lopta nalazi naterenu

5.3.6. Nivo i nain saradnje sa ostalim suigraima

5. METODOLOGIJA RADA

5.1.KARAKTERISTIKE SAVREMENIH (AKTUELNIH)MODELA NOGOMETNE IGRE

U novije vrijeme nema puno promjena u postavkama(formacijama)nogometnih ekipa. Moemo rei da se neke varijacije javljaju vie u postavkamaveznog reda i napadaa, a najmanje varijacija ima u postavci igraa zadnje linije.

Najkvalitetnije ekipe najee igraju u formaciji 1-4-4-2, a esto se susree i 1-3-5-2.

To su neke osnovne formacije a u zavisnosti od kvalitete igraa susreu se jo i:1-4-3-3, 1-4-5-1, 1-3-4-3 i sline modifikacije.

5.1.1. Savremene formacije(1-4-4-2,1-3-5-2,1-4-3-3,1-4-5-1,1-3-4-3)

Karakteristike pomenutih sistema su ve objanjene u poglavlju kojeopisuje razvoj formacija kroz historiju nogometne igre. Ove nabrojane formacije suone koje se najee susreu, ali postoji veliki broj njihovih modifikacija, mijeanjanjihovih karakteristika i raznih kombinacija, a sve je to mogue zbog toga to sudananji nogometai sve univerzalniji i sposobniji. Fifziki su spremniji, tehniki su

potkovaniji, ali i taktiki obueni, pa mogu na terenu da sprovode tee zadatke i samida donose pravilne odluke u vanim trenucima igre. U dananje vrijeme igrai su

pripremljeni i obueni da sudjeluju i izvravaju zadatke u obadvije faze igre.Posjeduju individualne kvalitete koje su pretpostavljene kolektivu i kolektivnoj igri.Sve ovo se postie u kvalitetnim omladinskim kolama koje izbacuju formirane ikompletne igrae.

Nisu rijetki treneri koji u svakoj utakmici mijenjaju formacije igre. U

zavisnosti od protivnika, terena, pa svojih raspoloivih igraa, odluke donose pred

13

7/27/2019 dipl rad 9

14/29

samu utakmicu. Trener postavlja onu igru kojom pretpostavlja da e izvuimaksimum iz te utakmice ili taktiki prevariti svog protivnika.

savremene formacije

sistem 1-4-4-2

sistem 1-3-5-2

sistem 1-4-3-3sistem 1-4-5-1

14

7/27/2019 dipl rad 9

15/29

7/27/2019 dipl rad 9

16/29

5.2. KARAKTERISTIKE TAKTIKE U ODBRANI

5.2.1. Podjela taktike:

5.2.1.1. Individualna:

-ometanje Ometanje predstavlja prvi elemenat u nizu elemenata koji igrai

primjenjuju u odbrani. Ometanje protivnika se ne odnosi samo na odbrambene igraenego na igrae cijele ekipe. Poinje onog trenutka kada protivnik doe u posjed lopte,a nastoji se protivnik onemoguiti za brzo izvoenje napada na neorganizovanu

odbranu. Ovaj zadatak uglavnom ine igrai koji su ostali istureni po zavretkuvlastitog napada.

-pokrivanje Pokrivanje se primjenjuje kod svih naina igranja u odbrani:individualna, zonska i kombinovana odbrana. Od pravovremenog pokrivanja, izbora

poloaja u odnosu na igraa napada i dosljedne primjene pokrivanja u toku igre zavisiefikasnost odbrane. Zavisno od razvoja situacije u napadu pokrivanje moe da budestriktno (blie protivniku) i nestriktno (pokrivanje igraa na odreenoj distanci).

Striktno pokrivanje koristi se u zavrnoj fazi napada kada je neophodno suzitislobodan prostor za inicijativu svakog igraa u napadu.

16

7/27/2019 dipl rad 9

17/29

Pokrivanje na distanci zahtijeva od igraa da se nalazi nekoliko koraka od protivnika ikontrolie prostor ispred igraa u napadu. Prilikom pokrivanja igrai u odbrani morajuuvijek da zauzmu povoljan poloaj u odnosu na protivnika i da se nalaze na pravcunajkrae putanje izmeu protivnika i vlastitog gola.

Pored igraa moe se pokrivati i prostor za koji je odgovoran igra. On

mora u svakom trenutku biti spreman na to da se igra u svakom trenutku moepreseliti u njegov prostor, odnosno da se prema njemu okrene pravac ili teitenapada.

-pokrivanje-

-oduzimanje (presijecanjem i izbijanjem) Oduzimanje presijecanjem zahtijeva visok nivo taktikih sposobnosti,ali igrai treba da vladaju kompletnom tehnikom oduzimanja lopte. Od fizikihsposobnosti treba da koriste snagu, brzinu i okretnost, a od psihikih odlunost,

borbenost i smjelost. Uspjeno ga koriste najee igrai sa dugim igrakim staom alii svi ostali koji imaju pravovremen osjeaj djelovanja na loptu. Usko je povezan sa

postavljanjem na terenu u odnosu na situaciju u igri. Oduzimanje izbijanjem se primjenjuje najvie u situacijama predvlastitim golom. Lopta se izbija sa gotovo jedinim ciljem da se otkloni opasnost

primanja pogotka. Ovaj elemenat esto koristi i golman.Naravno da oduzimanje nije samo sredstvo odrambenih igraa nego

igraa cijele ekipe. Oduzetom loptom se uspostavlja kontrola nad loptom i zapoinje

vlastiti napad. Presijecati i izbijati loptu moemo vriti nogom, u skoku(glavom) idrugim dijelovimatijela.

-izbijanje nogom- -izbijanje u skoku-

17

7/27/2019 dipl rad 9

18/29

-uklizavanje Uklizavanje se preteno koristi kad smo u prilino nepovoljnom

poloaju u odnosu na igraa i uklizavanjem najee izbijamo loptu ali u povoljnijimprilikama i sauvamo u svom posjedu ili predamo naem suigrau. U odnosu naprotivnikog igraa uklizavanje moe biti:-eono(kad je protivniki igra ispred nas)-bono(kad je protivniki igra sa strane)-uklizavanje ispred igraa koji je okrenut leima prema nama

Uklizavanje moemo izvriti bliom ili daljom nogom, kako jeuinkovitije u datoj situaciji. Ovaj elemenat zahtijeva visok stepen koordinacije,dobru fiziku pripremljenost,odvanost djelovanja ali i sposobnost dobre procjene

trenutka za uklizavanje.

-uklizavanje sa lea- -bono uklizavanje-

18

7/27/2019 dipl rad 9

19/29

-remplovanje Remplovanjem se pokuava oduzeti lopta kada su igrai uneposrednom kontaktu(ramenima). Igrai tre uporedo i protivnik se napada bono.eka se pogodan trenutak za finalno djelovanje, odbrambeni igra postavlja rameispred protivnikog igraa, odguruje ga ramenom i ulazi u putanju kretanja lopte.

-remplovanje-

5.2.1.2. Grupna:

-saradnja izmeu dva igraaPored individualnog pokrivanja protivnika i prostora igrai se

postavljaju i kreu tako da se mogu meusobno pomagati, uvati odnosno zatvarati.To se posebno odnosi na prostor u kojem se spreava protivnikovo direktnoprodiranje prema naem golu. Saradnja izmeu dva igraa ini osnovnu kariku grupne taktike uodbrani. Od dobre usaglaenosti saradnje dva igraa zavisi cjelovit sistem rasporedaigraa u svim fazama odbrane. Osnovnu saradnju obavljaju igrai koji su poformacijskim mjestima jedan pored drugog i zajedno obavljaju mnoge taktikezadatke(saradnja izmeu topera, saradnja topera sa bonim igraima, topera saveznim i drugi). Savremeni nogomet postavlja zadatke za suradnju svih igraameusobno bez obzira na njihovo formacijsko mjesto u cilju boljeg djelovanja cijeleekipe.

Za ovu vrstu grupne taktike karakteristino je preuzimanje.Savremene formacije odbrane predviaju da odbrambeni igrai pokrivaju svoj

19

7/27/2019 dipl rad 9

20/29

odreeni prostor. Oni uvaju svoj prostor i protivnikog igraa koji se nalazi unjihovom prostoru. Kad protivniki igra naputa taj prostor, vri krianje ilizamjenu mjesta sa svojim igraem, odbrambeni suigrai preuzimaju onog igraakoji ulazi u njihov prostor. To je uinkovito i praktino ako izmeu odbrambenihigraa postoji dobra saradnja i visok nivo uigranosti.

Pored preuzimanja moemo pomenuti i nadomjetanje.Nadomjetanje se koristi kada odbrambeni igrai sudjeluju u napadu koji protivnik

prekine i izvodi brz kontranapad ili odbrambeni igra bude izigran od straneprotivnika. Nakon ispadanja jednog od igraa iz igre, suigra koji je najbliiizigranom igrau nadomjeta tog igraa zbog svog povoljnijeg poloaja i preuzimanjegove odbrambene zadatke, a igra koji je ispao iz igre ide na mjesto svogsuigraa i preuzima njegove zadatke. Odbrambene igrae mogu nadomjetati i vezniigrai i napadai.

-saradnja izmeu dva igraa-

-saradnja izmeu vie igraa Nogomet je kolektivna igra i manifestuje se kroz saradnju igraakompletne ekipe. Ovu saradnju ini veza izmeu pojedinih linija u timu(grupa igraa)i individualnog djelovanja svakog igraa.

U savremenom nogometu naroito je naglaena uloga uzajamnograzumijevanja i usaglaavanja akcija svih igraa. Uzajamno razumijevanje iusaglaavanje akcija ekipe nije mogue bez sposobnosti igraa da misli kao kolektiv iu slubi kolektiva. Kroz itav tok utakmice prisutna je saradnja izmeu vie igraa ikroz razna taktika djelovanja pa kroz trening treba teiti njenom uvjebavanju iusavravanju.

Za ovu vrstu grupne taktike takoe je karakteristino preuzimanje.Nakon preuzimanja izmeu dva igraa, ostali igrai se pomjeraju tako da pokrivajuonaj prostor gdje predviaju da e protivnik napasti i gdje e moi najefikasnijedjelovati da osujete taj napad. To isto vrijedi i za nadomjetanje.

Pored toga karakteristino je i suavanje prostora. Ovo naelo

djelovanja odbrambenih igraa se moe koristiti kod grupnog djelovanja, a moe bitii kolektivno djelovanje cijele ekipe. U grupnoj taktici se koristi obino kod

20

7/27/2019 dipl rad 9

21/29

kontranapada protivnika ili situacija kad su odbrambeni igrai brojano inferiorni uodnosu na protivnika. U tom sluaju oni se organizirano zbijaju ispred svoga gola isuavaju prostor za akciju protivnika.

5.2.1.3. Kolektivna

5.2.2. Principi odbrane:

-prilagoavanje protivnikom

napadu Postavljanje igraa odbrane kao i cijele ekipe treba da bude u zavisnostiod protivnikog napada i odbrana treba da ima sposobnost prilagoavanja svakoj vrstinapada i sposobnost da uspjeno odgovori na taj napad. Prilagoavanje protivnikomnapadu zahtijeva i taktiko znanje odbrambenih igraa koji prepoznaju najefikasnijinain djelovanja u datoj situaciji. Prilagoenje napadu protivnika kombinira se sa

brzom prilagodljivosti za izvoenje napada svoje ekipe.

-ravnotea odbrane U zavisnosti od glavnih pravaca napada, odbrana treba da budesposobna da najkvalitetnije odgovori na onom mjestu gdje je intenzitet napada najveii u tom odbrambenom djelovanju treba da uestvuje to vie igraa(svi odbrambeni,neki vezni pa i napadai). Kako se mijenja pravac napada tako se i teite odbranemijenja u zavisnosti od napada, od ega umnogome zavisi uspjenost odbranegola.

-povlaenje odbrane Povlaenje odbrane zahtijeva da ekipa djeluje u itavoj formaciji namalom zgusnutom prostoru, odnosno da se itava ekipa nalazi iza lopte u faziodbrane. Udaljenost izmeu zadnje linije i veznih igraa je mala, kao i veznih inapadaa. Povlaenje poinje onog trenutka kada se izgubi lopta u napadu i svi igraise povlae u najpovoljniji poloaj za dejstvo u odbrani. Moe se rei da je ovo jednaod znaajnih karakteristika modernog nogometa koja omoguava uspjenost u odbraniali i elastinost prelaska u napad nakon osvajanja lopte od protivnika.

-suavanje prostora Ovo je jedno od osnovnih naela meusobne saradnje igraa cijele ekipe.

Igrai ekipe koja se brani su zgusnuto postavljeni i organizirano se pomjeraju prema

21

7/27/2019 dipl rad 9

22/29

prostoru sa loptom. U zgusnutom prostoru imaju vie mogunosti za spreavanjeprotivnikog napada a i protivniku je oteana mogunost izvoenja napada.

-plitka formacija Taktike oblike plitke formacije mogue je upotrebljavati i u napadu i uodbrani. U svim savremenim formacijama nogometne igre tei se tome da se ekipanalazi u plitkoj formaciji. Plitka formacija je pokretna cjelina u kojoj zadnja linijaekipe prati na maloj udaljenosti vezne igrae i napadae. Ona omoguava agresivnoigranje u odbrani ali i elastinost i dinaminost prelaska u napad. Meusobna saradnjaizmeu igraa kao i organizacija igre mora biti na visokom nivou to nam garantujeuspjeno igranje u plitkoj formaciji.

-organizacija rasporedaOvaj princip je usko povezan sa prethodnim principom odbrane.

Zauzimanje rasporeda u odbrani poinje onog trenutka kada poinje povlaenje.Organizacija rasporeda prolazi kroz tri faze:-prvu fazu predstavlja onaj raspored igraa u trenutku kada je prekinut na napad-druga faza je vrijeme za uspostavljanje eljenog rasporeda-trea faza je funkcionalni oblik rasporeda odbrane koji moe da odgovori na zahtjeveefikasnog djelovanja protiv svih vrsta napada

-meusobna pomo U svakoj vrsti djelovanja protiv protivnikog napada, odbrana treba dapredvia kolektivno djelovanje i saradnju izmeu suigraa u svakom trenutku kad jeto mogue. Ovaj princip predvia da svaki igra u odbrani ima odreenog igraa iliigrae, koji u sluaju njegovog neuspjenog djelovanja vre korektivne akcije u u ciljuispravke greaka ili smanjivanju mogunosti posljedica greke.

Igrai u odbrani treba da se postavljaju i kreu tako da u svakom trenutkuoekuju pogreku suigraa da bi oni u tom sluaju mogli pravovremeno i uinkovitoda djeluju. Ovakvim nainom igre jaa se i kolektivni duh izmeu igraa, zatimmeusobno uvaavanje,potovanje, pa i prijateljstvo. Imamo mnogo primjera ekipa sa

kvalitetnim igraima koji nisu postigli eljene rezultate ili rezultate koje objektivnomogu postii, upravo zbog nedostatka kolektivnog duha i negativnih odnosa meuigraima.

-dovoenje protivnika dogreke Cilj svake odbrane je da se osujeti protivniki napad ili da seodbrambenim akcijama protivnik prisili na pogreku. Protivnik moe napraviti grekui bez intervencije odbrane(pasivna odbrana) ili nakon dejstva odbrane (aktivnaodbrana).

22

7/27/2019 dipl rad 9

23/29

Najsigurniji nain suprostavljanja napadu je poduzimanje odgovarajuihpravovremenih mjera i akcija u svim fazama odbrane bez ekanja da protivnik samnapravi greku.

5.2.3. Naini igranja u odbrani:

-individualna odbrana Pod individualnom odbranom podrazumijevamo onaj nain igre uodbrani, u kojoj svaki igra u odbrani ima neposrednog protivnika za uvanje,odnosno svaki igra u odbrani uva po jednog igraa u napadu. U praksi se esto ovajnain igre naziva i ovjek na ovjeka ili igra na igraa.

Ovaj nain igre obino koriste ekipe koje su superiornije od protivnika u

individualnim sposobnostima. Individualna odbrana zahtijeva velike psihofizikesposobnosti i obino se primjenjuje u odreenim specifinim intervalima igre(kada seeli ostvariti odreeni taktiki cilj).

-zonska odbranaOsnovna karakteristika zonske odbrane je da igrai ne pokrivaju

odreenog protivnika, nego pokrivaju odreeni prostor(zonu). Samo u tom odreenomprostoru igrai pokrivaju i napadaju protivnika sa loptom. Razlikujemo pasivnu iaktivnuzonsku odbranu. Pasivna zonska odbrana je dosta pasivan nain igre u kojem se

7-8 igraa nalazi u prostoru ispred svoga gola(20-30 metara) u odreenomodbrambenom sistemu. U zavisnosti od pravca napada protivnika, odbrana se pomjerasa ciljem da stvori brojanu premo na tom dijelu terena. Ovaj nain igre nijeatraktivan i obino ga koriste slabije ekipe kad igraju protiv puno boljih ekipa. Aktivna zonska odbrana je malo elastiniji nain igre u odnosuna pasivnu zonu. Ovaj oblik branjenja zahtijeva da pojedini igrai odbrane uvaju

prostor, ali i jednog napadaa. Aktivna zona omoguava brz prelazak u napad i koristeje kvalitetnije ekipe sa fiziki spremnim igraima.

-kombinovana odbranaZa ovaj nain odbrane moemo rei da se i najvie koristi u modernom

nogometu. Osnovna karakteristika je da pojedini igrai pokrivaju protivnika, apojedini igrai pokrivaju odreeni prostor. Ovdje se zahtijeva dobra koordinacijaizmeu svih igraa jedne ekipe. Igrai treba da posjeduju visoke taktike, tehnike ifizike sposobnosti.

-presing odbrana Nain branjenja u presing odbrani je zonski i kombinovani nain

branjenja. U presingu sudjeluju svi igrai i osnovno je naelo da se svi igrai nalazeiza lopte. Sastoji se iz aktivnog suavanja prostora, pomjeranja cjelokupne formacije

23

7/27/2019 dipl rad 9

24/29

prema lopti i agresivnom napadanju protivnika sa loptom. Napadaju oni igrai koji sunajblii lopti, a uvijek se zadrava plitka formacija. Presing se moe izvoditi nasredini igralita kao i na svojoj i protivnikoj polovici. Ciljevi presinga su:

-oduzeti loptu protivniku-preuzeti aktivnu ulogu u igri-iznenaditi protivnika i prei u kontranapad

5.3. POLOAJ IGRAA NA TERENU U STRUKTURI

ODBRANE NAZAD 4

Na Svjetskom prvenstvu 1994. godine u SAD-u prikazan je novi napredaku nogometu. Tri od ukupno etiri polufinalista koristili su sistem nazad 4. Tajnapredak je nastavljen i na Evropskom prvenstvu 1996. g u Engleskoj. Da bi ovajsistem savreno funkcionirao potrebno je mnogo treniranja, taktikog obuavanja iuigravanja igraa.

Prednostisistema nazad 4: Napadaki tim obino nema vie od dva igraa da se suprostavi ovakvoj

odbrani.

Odbrambeni igra se ne umara pokuavajui da prati napadaa dok on mijenjapozicije. Umjesto toga, on doputa saigrau da preuzme njegovu odbranu.Napada nema izbora nego da doe nazad 4 igraima.

Ofsajd se moe koristiti kao jedna od taktika odbrane.

Ako odbrambeni igrai dobiju loptu mogu se bre kretati prema njihovimnapadakim pozicijama.

5.3.1. Ciljevi sistema nazad 4

24

7/27/2019 dipl rad 9

25/29

Osnovni zadatak sistema nazad 4 je da brojano nadjaamo protivnika uneposrednoj zoni gdje se nalazi lopta, sa ciljem njenog uzimanja kroz situacije2:1(dva prema jedan). Pored ovog cilja takoe je poeljno:

-Stvoriti kompaktnu cjelinu kao odgovor na protivnikove akcije. Na

osnovu unaprijed odreenih pozicija kontroliemo prostor za igru uz veoma bliskukomunikaciju izmeu pojedinih igraa odbrane.

-Igrae u ovakvoj zadnjoj liniji nikad ne treba gledati kao izolovanfenomen, nego uvijek tako da uz pomo ostalih igraa organizuju igru na centruterena.

5.3.2. Struktura nazad 4

U strukturi nazad 4 svi igrai bi trebali biti udaljeni 10 metara jedan oddrugog u cilju njenog pravilnog funkcionisanja. Ova udaljenost im omoguava da

pokrivaju jedan drugog, dok u isto vrijeme osiguravaju da svaki igra moe reagovatisam u svakom momentu. Ovaj sistem zahtijeva visoku inteligenciju i koncentracijusvakog igraa. U svakom momentu moraju biti spremni da reaguju.

Pored toga igrai bi stalno trebali slijediti pravac lopte. Ukoliko se loptakree prema njihovom golu, tada se cijela ekipa treba kretati sa njom. Ukoliko selopta kree u suprotnom pravcu, tada se igrai pomjeraju prema protivnikom golu.

Ovo je nain kojim se struktura nazad 4 dri blizu sredine terena, odnosno osigurada se itava ekipa dri zajedno.

5.3.3. Prostor djelovanja svakog (odbrambenog) igraa pojedinano

25

7/27/2019 dipl rad 9

26/29

Svaki igra kontrolie svoju vlastitu zonu. Svi ovi igrai bi se trebalikretati prema lopti, sve dok se ne nau u putanji drugog suigraa, dakle svi bi trebali

da ostanu u vlastitj zoni za vrijeme napada.Svaki igra je odgovoran za sve to se dogaa u ili blizu njegove zone.

5.3.4. Nain djelovanja igraa kada lopta doe u njegov prostor

Kada lopta ue u igraev prostor on se mora prebaciti sa pokrivanja terenana duel protiv protivnika, u situaciji 1 : 1, ii 2 : 1 u povoljnijoj situaciji. Kada igra uijem se prostoru nalazi lopta pritisne protivnika, njegovi suigrai se kreu tako da ga

pokrivaju sa svih pozicija.

5.3.5. Naini djelovanja igraa u zavisnosti gdje se lopta nalazi naterenu

Ve smo rekli da se odbrambena formacija postavlja u zavisnosti od togagdje se lopta nalazi na terenu odnosno gdje protivnik igra sa njom. Ako je protivnik u

posjedu lopte i igra sa njom na sredini terena onda se odbrana postavlja ispred svogaesnaesterca do sredine terena. Isto tako, ako se igra pomjeri prema drugom golu,itava ekipa se pomjera prema naprijed. a nazad 4 zauzimaju poziciju oko centraigralita.

Ako protivnik napada sa strane, vanjski odbrambeni igra izlazi premanapadau i usmjerava ga po mogunosti prema bonoj liniji jer je tako manje opasan.

Njegov susjedni odbrambeni igra se pomjera na njegovo mjesto i zatvara mu lea,drugi srednji igra na mjesto prethodnog, a drugi boni na mjesto srednjegodbrambenog. Znai da se svi igrai u formaciji pomjeraju u jednu stranu premazahtjevu igre. Naravno da isto pravilo vai za obje strane.

26

7/27/2019 dipl rad 9

27/29

Ako protivnik napada kroz sredinu prikladan odbrambeni igra izlaziprema igrau s loptom i pritie ga, dok boni suigra do njega i drugi srednji igrase pomjeraju iza njega formirajui trokut u cilju da osiguraju njegovu poziciju koja

je ostala prazna. Drugi boni igra se takoe pomjera prema sredini terena u liniji sanjima u cilju jaanja odbrambene linije gdje je protivnik opasniji. Moemo rei da isto

pravilo pomjeranja igraa u ovoj formaciji vai i kad odbrambeni igrai skau i igrajuglavom na dugu loptu izbijenu od protivnikog golmana ili drugog protivnikogigraa.

5.3.6. Nivo i nain saradnje sa ostalim suigraima

Kada protivnik oduzme loptu svi igrai moraju brzo da se vraaju uodbranu i formiraju odbrambenu formaciju. Nazad 4 se postavljaju ispred

esnaesterca zajedno sa drugim suigraima sa ciljem da smanje prostor za igruprotivnika. To je uspjenije i bolje ako je to dalje od gola.Nazad 4 imaju usku saradnju sa veznim igraima, posebno sa zadnjim

veznim. Zadnji vezni se u odbrambenoj formaciji postavlja odmah ispred zadnjelinije. Svi igrai sredine terena kao i napadai se postavljaju tako onemogue

protivnika za izvoenje frontalnog napada na nazad 4 igrae.

27

7/27/2019 dipl rad 9

28/29

6. ZAKLJUAK

Vanost odbrane gola za vrijeme igre je neprocjenjiva, isto kao ipostizanje gola. Dovoljno je da jedan igra u odbrani popusti i ne uradi svoj zadatak

kako treba i da gol doe u opasnost. Zbog toga je potrebno na treninzima usavravatiodbrambena djelovanja, svakodnevno i konstantno ispravljati greke i slabosti kojihuvijek ima, sa tenjom da se one svedu na minimum.

7.LITERATURA

28

7/27/2019 dipl rad 9

29/29

1.KAZAZOVI B., M.MEKI: Osnove naunoistraivakog rada ukineziologiji. FFK,Sarajevo,1998.g.

2.MIKI.B.,M.TALOVI.I.RAO: Trening nogometaa. UniverzitetDemal Bijedi .Mostar. 2003.g.

3.NOINOVI F.: Teorija fudbala. Univerzitet u Tuzli,Filozofski fakultet. Tuzla, 1998.g.

4.TALOVI M.: Nogomet. Pedagoka akademijaMostar. 1998.g.