cmcs beihrual thupui 2016 -...

78

Upload: hoangdieu

Post on 03-Apr-2018

249 views

Category:

Documents


13 download

TRANSCRIPT

Page 1: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE
Page 2: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CA

LCU

TTA

MIZ

O C

HR

ISTI

AN

SER

VIC

E "W

e t

rust

in t

he L

ivin

g G

od,

wh

o is t

he S

avio

ur

of

all m

en

…"

1 T

imoth

y 4

:10

BEIHRUAL THUZIR 2017

CMCS hi kohhran pawl bik thliarna awm lova

Kolkata leh a chhehvela Mizo awm leh khualzin veivakte tana inkhawmna a ni.

Page 3: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

1

BEIHRUAL THUZIR, 2017 COPIES - 200

© 2017 CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE All Rights Reserved Published by: CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE c/o Old Mission Church 5 Mission Row, Kolkata – 700001

Stay connected with us at:

<[email protected]>

http://www.facebook.com/cmcs.kolkata

http://www.KolMizoChristian.com

Page 4: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

2 CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE

3 4 BEIHRUAL, 2017

Contents

Thupuite Leh Thupui Ziaktute

1 Thuhmahruai ♦ Beihrual Sub-committee 01

2 Beihrual Programme ♦ Service Exe. Committee 02

3 Piantharna (Chhandamna) ♦ H Lala Songate 05

4 Thlarau Thianghlim Hnathawhte ♦ Upa Laima Chozah 10

5 Rinawmna ♦ Rev Lalhmunsanga 17

6 Thudik Ṭan Ngam ♦ Lalhriatpuia Chawngthu 24

7 Nunho Dan Ṭha ♦ Lalramsanga Sailo 32

8 Kristian Chhungkua ♦ R K Chhinga 41

9 Siam Thar Lehna ♦ Capt Lalthlamuana 46

10 Pathian Thu Thiltihtheihna ♦ K Remsang Pulamte 53

11 Tiam Chin Lam Pana Hmasawn ♦ Vanlalhuma 61

12 APPENDIX: CMCS Missionary Ṭanpui Mêkte 70

Page 5: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

5

6

Page 6: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

1

Thuhma

Pathian kaihhruaina vangin Favang hun kan lo chuangkai a, Kum 2017 CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. Kan pi leh pute hun aṭang tawhin Favang thuzir hi thlarau purchawk na’n an lo hmang ṭhin a, chutiang bawkin CMCS beihrual hun hi Kolkata a Mizo awmte pawh hian hlim tlang takin an lo hmang ho tawh ṭhin. Hetiang hunah hian Thlarau lam ruai mai ni loin inkhawma kalte eiturin mi inphal leh inpe te’n eiturte tumsakin (potluck) bul an lo ṭan ṭhin a. Tun thlengin CMCS chuan chhunzawm zelin, Inrinni Beihruala inkhawmte Zanriah ei tur a lo ruahman sak ta ṭhin a. Chhungkaw ṭhenkhatte, chaw leh chawhmeh tum tur bikte siama khaikhawmin hlim takin hmangaihna chawhlui kan lo kil ho ta ṭhin a ni.

Heng a hnuaia mite hi kan zavaia hriat atan han tarlang thar leh ta ila:

Beihrual Bu hi kan zavai atan buatsaih a ni a, neih ṭheuh i tum ang u. Kan lak tawh kha dahkir leh a ngai lo, neih hlen theih a ni e.

Inrinni zan beihrual hi Mizoram House Salt Lake leh Ballygunge lamah buatsaih leh a ni dawn a, mahni remchan zawk zawkna a tel ve leh mai tur a ni.

Kan Beihrual bu a zirlaite hi uluk taka ziaktute’n an buatsaih a ni a, a bu kan neih ṭheuh dawn avangin uluk taka chhiarin, lo zir lawk ṭheuh thei ila, sawiho turte pawh hlawk tak leh awmze neia kan sawiho theih na’n mitinte lo inbuatsaih lawk tura ngen kan ni e.

Chaw leh chawhmeh siam tura ruatte’n tlawmngaih chhuaha theihtawp chhuah a tipuitling leh turin kan inngen e.

A tam thei ang ber inkhawm hi kan ṭhahnemngaihna a nih avangin ei leh in lam chu pahnih pathumin kan buaipui bak chu inkhawm vek thei ila a duhawm hle ang.

Chairman leh hun hmangtu tur dangte bakah hian Music/ Khuang lam khawih thiamte kal hmasak deuh theih nise a lawmawm ngawt ang.

Kum danga kan tih ṭhin angin inkhawm apiangin Ṭawngtai Rual neih ṭhin tur a ni e.

Thupui ziaktu zawng zawngte chungah Beirual Zirlaibu Sub-Committee chuan lawmthu a sawi a. Zirtu zawng zawngin kristian nuna ṭhan lenna leh malsawmna chang ṭheuh turin duhsakna kan hlan a che u.

Rev Lalhmunsanga – Chairman Pu Vanlalhuma – Member

Pu K Remsang Pulamte – Secretary Pu Lalramsanga Sailo - Member

2017 Beihrual Zirlaibu Sub-Committee

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE

Page 7: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

2

CMCS BEIHRUAL PROGRAMME SEPTEMBER, 2017

02.09.2017 6 PM (Inrinni)

Thupui: Piantharna (Chhandamna)

Ballygunge Salt Lake

Hruaitu Capt Lalthlamuana Pi Judy Zomawii

Ṭantu Tv Lalfakawma Nl Zosangluri

Thupui Hawngtu Pi Priscilla Lalthanpari Tv Joshua Lalropuia

03.09.2017 3 PM (Pathianni)

Thupui: Thlarau Thianghlim Hnathawhte

Biak In (Old Mission Church)

Hruaitu Upa Laima Chozah

Ṭantu Pi Zomawii Khiangte

Thupui Hawngtu Pu Lalbiakzuala

09.09.2017 6 PM (Inrinni)

Thupui: Rinawmna

Ballygunge Salt Lake

Hruaitu Pu James Lalremruata Tv C Vanlalhriata

Ṭantu Nl Zothansangi Pi Lallawmkimi

Thupui Hawngtu Pu Joseph Lalrinsailova Pi Vanlalchhungi

10.09.2017 3 PM (Pathianni)

Thupui: Thudik Ṭan Ngam

Biak In (Old Mission Church)

Hruaitu Pu Lalhriatpuia Chawngthu

Ṭantu Tv Chuabei Hlychho

Thupui Hawngtu Capt Lalnunmawii

16.09.2017 6 PM (Inrinni)

Thupui: Nunho Dan Ṭha

Ballygunge Salt Lake

Hruaitu Pu Lalramsanga Sailo Nl Lalpianpuii

Ṭantu Tv Lalrohlua Tv Lalchamliana

Thupui Hawngtu Nl Rozamliani Khiangte Pu Lalsanglura

Page 8: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

3

CMCS BEIHRUAL PROGRAMME SEPTEMBER, 2017

17.09.2017 3 PM (Pathianni)

Thupui: Kristian Chhungkua

Biak In (Old Mission Church)

Hruaitu Pu R K Chhinga

Ṭantu Pi Lianthangpuii

Thupui Hawngtu Pi Rebecca Lalzarmawii

23.09.2017 6 PM (Inrinni)

Thupui: Siam Thar Lehna

Ballygunge Salt Lake

Hruaitu Pu David Z Chawngthu Pu Vanlalhuma

Ṭantu Nl Lalhriatpuii Tv Lalrinzuala

Thupui Hawngtu Lt George Lalramnghaka Nl Lalhruaitluangi

24.09.2017 3 PM (Pathianni)

Thupui: Pathian Thu Thiltihtheihna

Biak In (Old Mission Church)

Hruaitu Pu K Remsang Pulamte

Ṭantu Pi Zaṭhuampuii

Thupui Hawngtu Pu Hmingthanzauva

30.09.2017 6 PM (Inrinni)

Thupui: Tiam Chin Lam Pana Hmasawn

Ballygunge Salt Lake

Hruaitu Maj Vanlaltluanga Pi Cindy Lalremruati

Ṭantu Tv Lalrinnunga Tv Lalnunpuia

Thupui Hawngtu Pi Lalthandingi Nl Lalchhanmawii

01.10.2017 3 PM (Pathianni)

Thupui: Beihrual Khaikhawmna

Biak In (Old Mission Church)

Hruaitu Pu Lalhriatpuia Chawngthu

Ṭantu Lt Lalruatdiki

Khaikhawmna Rev Lalhmunsanga

Special Item Tv Joshua Lalropuia & St Xavier’s College Zirlaite

Page 9: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

4

CHANVO BALLYGUNGE SALT LAKE

Chief Convener Nl Rozamliani Khiangte Pi Judy Zomawii

Secy Convener Tv Malsawmkima Nl Lalhruaitluangi

Conveners 1) P i Priscilla Lalthanpari

2) Pi Adelina L Chawngthu

3) Nl K Zohmingliani

4) Tv Lalrinnunga

5) Tv Hudson Lalramdinpuia

1) Pi Lalchhuanpuii

2) Nl Laldinpuii Faiheng

3) Tv Joshua Lalropuia

4) Tv C Vanlalhriata

# Beihrual chhung hian Biakin inkhawm bân apiangin thingpui leh a hmeh tuihnai tak eiho ṭhin a ni ang. # Inrinni Beihrual ah hian ruai buatsaih ṭhin a ni ang. Conveners te ruahmanna siam ang in family leh member inluah a awmten chawhmeh an rawn keng khawm ṭhin ang. # Inrinni zan beihrual ruaiṭheh senso atan ₹ 6,000/- zel phalsak ve ve a ni.

Page 10: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PIANTHARNA (CHHANDAMNA) 02.09.2017 (INRINNI)

5

02.09.2017 (Inrinni) 1

PIANTHARNA (CHHANDAMNA) H Lala Songate Bible Chhiar tûr

Johana 3:7,16

SAWI HAWNNA:

Kan ram lam (Mizoram/ Meghalaya/ Manipur/

Tripura) ah chuan Piantharna (Chhandamna)

pawimawh zia hria in, kan Kohhran hruaitute’n a

remchan dan angin Camping/ Retreat leh programme

hrang hrang, a bik in, piangtharlote tan remchang an

siam ṭhin a, mahse Kolkata (leh vairam hmun hrang

hrang a) Mizo zirlai awmte hian kan zirna vang leh thil

dang dang avangin hetiang hun ṭha hi kan bawhpelh fo

ṭhin a, kan zingah pawh Piangthar (Chhandam) la ni lo

kan awm palh takin, Piantharna (Chhandamna) tih

thupui kan zirho dawn a ni.

Piantharna (Chhandamna) thu hi thil pawimawh

tak, Kristian nun inṭanna a ni, mahse sawi sual emaw,

zirtir sual emaw theih pawh a ni bawk. Piantharna

(Chhandamna) thu ah hian zirtirna hrang hrang pawh

a awm thei awm e. (L) Pi Ruth Bell-i, Billy Graham-a

nupui, China ram a Presbyterian Missionary fanu ni

bawk khan a hranpaa Piantharna a neih chuang loh

thute kan hmu a, a tir aṭanga a hmuh leh hriatte kha

vawng in a awih mai a ni, a vuina ah a pasal Billy

Grahama, khawvela Piantharna (Chhandamna) thu

Page 11: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

6

sawi nasa berte zinga mi chuan, a nupui kha an

chhungkuaa Pathian thuawih ber a ti tawp mai a ni.

Chutiangin, a bul inṭanna chu Pathian (Trinity),

Khawngaihna leh Kraws aṭanga lo inṭan a ni; mihring

lamah chuan inpumpekna leh rinna a ṭul bawk.

Kohhran chu Pathian thu avanga Pathian leh

Mimal awmkhawm/ inkawm ho hi a ni a, mahse, Nova

Lawng anga Kohhran chhunga awm apiang himna a ni

ngawt lo. Mi him tawh sate Pathian thua inkawmho/

awmkhawmna zawk a ni, ti ila a sual awm lo e. Mi

ṭhenkhatin Kohhran chhunga awm hi

chhandamna niin an pawm ngawt hi a dik lem lo,

chutiang bawkin Kohhran chhunga awm hi

boralnaah ngaih tur a ni bawk lo. Chhandamna

leh Boralna hi chu - Lal Isua Rin leh Rin lohah a

innghat zawk a ni.

Piantharna (Chhandamna) hi Kohhran Bawmah

te, thilṭha tih ah te leh tih lohah te a innghat lo a, a

huhoa chhandamna a ni lo a, mimal chhandamna a ni.

Tumah kan inrin kep thei lo a, chhandam pawh kan in

nih kep thei bawk lo.

ENGVANGA PIANGTHAR (CHHANDAM) NI TUR

NGE KAN NIH:

Rom 5:12-ah chuan, “Chutichuan mi pakhat

avangin sual khawvelah a lut a, sual avangin thihna a

lut bawk a, chutiang bawkin mi zawng zawngin thil an

lo tihsual avangin thihnain mi zawng zawng a fan

chhuak ta a,” a lo ti a. Eden bawh chhiatna vangin mi

Page 12: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PIANTHARNA (CHHANDAMNA) 02.09.2017 (INRINNI)

7

zawng zawng sual kan ni a, Pathian ropuina kan chang

zo tawh lo a ni -Rom 3-:23 ah kan hmu bawk. Tin, sual

man chu thihna a ni si a, tih ziak Rom 6:23 ah kan hmu

bawk a, chutiangin keini mihring zawng zawngte hi

misual- Pathian ropuina chang zo tawh lo, thi tur mai

kan ni. Chutiangin, mihring zawng zawng te hian

Piantharna (Chhandamna) kan mamawh a ni.

Chuvangin, Johana 3:1-7 ah khan Lal Isua’n

pharisaite zinga mi an hotu pakhat Nikodema

hnenah, “I piangthar tur a ni“, tiin a hrilh a nih kha.

ENGTIN NGE PIANGTHAR (CHHANDAM) KAN

NIH ANG-

Piantharna (Chhandamna) kan zawnna kawngah

hian Duh dan bik riaute kan nei ṭhin a, a nih loh leh

engtin emaw tal a ka insiamṭhat/ fel phawt lohte chuan

(famkim phawt tumna) ti te pawh kan awm ṭhin awm

e. Kan Bible chang chhiar angin “Pathianin khawvel a

hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neih chhun

a pe a; amah chu tupawh a ring apiang an boral loh a,

chatuana nunna an neih zawk na’n”, tih hi Piangthar

(Chhandam) nih na a ni mai a ni.

Mithenkhat in Piantharna (Chhandamna) thu hi

thiam tak si khirhkhan tak bawk si in an sawi ṭhin a, a

ṭha ber lem lo, misual kan nih lai pawha min hmangaih

a, a thisen a min leitu, min tlantu Isua Krista hi

thinlung leh tihtak zeta rin hi Piangthar (Chhandam)

nih na a ni.

Page 13: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

8

Kan Lal Isua chuan a Pa Pathian thinûrna lak ata

min tlan turin, a Pa lung tiawi turin a Pa-in a phût ang

ngeiin Ama thisen thianghlim ngei chu sengin, Dân

ânchhe lak ata chu min tlan chhuak ta a ni. Pa Pathian

chuan a phût ang ngeia a fapa Isua Krista’n tlanna

thisen a hlan tak avang chuan Pa Pathian chu a

lungawi ta a ni. Heb 10:17-ah ““An sualte leh an

bawhchhiatnate Ka hre reng tawh lo ang,” a ti ta a ni.

Krista’n a thisena min tlan avâng chuan kan sualna leh

bawhchhiatnate chu min hriat reng sak dawn tawh lo a

ni. Pathianin a khawngaihna a Krista ah min tlanna leh

min chhandamna hi a thlâwn a ni a, Krista hnathawh

zawh tawha innghat a ni a, keimahni lam tlin leh tlin

loh ahte, kan fel leh fel lo ahte a innghat lo, mahni lam

in en loin, kan fel loh ang ang hian, heti mai hian kan

tih ve tel loin min chhandam a, kan lei bat leh sual

vânga kan thu buai zawng zawng a vaiin Krista’n min

chinfel/tlaksak vek tawh a, chutah chuan innghah mai

tur a ni, chu chu rinna chu a ni. Krista’n min tlanna leh

chhandamna hi Pathianin pawma tawk a tih tawh hi ‘a

tawk e’ tia lo awih mai ngamna kha rinna chu a ni.

Chutianga ringa innghah na’na hmangtute chu

chatuan atâna Chhandam, Pathian fa, vân khua leh tui,

Krista ro luahpuitu turte kan ni.

Chuvangin kan zingah, Piantharna

(Chhandamna) la chang lote kan awm a nih chuan, tun

hi hun lawm awm a ni a, tun hi chhandamna ni a ni tih

hriain Lal Isua ke bulah i kal ang u. Thupuan 3:20 a

Page 14: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PIANTHARNA (CHHANDAMNA) 02.09.2017 (INRINNI)

9

kan hmuh angin, Lal Isua chu tunah hian kan thinlung

kawngkhar bula dingin, kan thinlung kawngka

hawnsak turin min nghak reng a ni.

Sawiho tûr:

(1) Piangthar tawh hnungtawlh leh kan tam na

chhan hi eng nge ni ang?

(2) Piantharna (Chhandamna) thu kan hril dan te hi

a ṭha tawk (a simple lutuk/ a complex lutuk) em?

Page 15: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

10

03.09.2017 (Pathianni) 2

THLARAU THIANGHLIM HNATHAWHTE

Upa Laima Chozah Bible Chhiar tûr Rom 8:12-17

Kan thupuia lût tur chuan kan thurin, Pa leh

Fapa Leh Thlarau Thianghlim chungchang sawi phawt

ila, chumi hnuah Thlarau Thianghlim hnathawh te,

Thlarau Thianghlima khat ringtu Bible-a kan hmu

ṭhenkhatte kan tarlang ang a, Thlarau Thianghlima

khat nun chhinchhiahna te kan zir ho dawn a ni.

I. NICEA THURIN. (AD 318, revised.AD 381).

Pathian pakhat, Engkimtithei, lei leh van leh thil

hmuh theih leh hmuh theih loh zawng zawngte siamtu

chu kan ring. Lal Isua Krista pakhat, Pathian fapa mal

leh neihchhun chu kan ring bawk. Ani chu hun reng lo

pian hmaa hrin, Eng ata Eng, Pathian dik tak ata

Pathian dik tak, siam ni lo, hrin ngei, Pa nen bul

hmunkhata awm a ni. Amah aṭang chuan thil engkim

hi an lo awm a ni.

Keini mihringte tan leh kan chhandamna hna

thawk turin Van aṭangin Lei ah alo chhuk a. Thlarau

thianghlimin a pai tir a. Mari’n a hring a. Mihringah a

lo chang ta a. Pontia Pilata kutah nasa takin a tuar a,

kraws ah khenbeh a ni a, phûmin a awm. Pathian

lehkhathu ang zelin ni thum niah a lo tho leh a, Vanah

a lawn chho a; Pa dinglamah khian a han ṭhu ta a.

Page 16: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THLARAU THIANGHLIM HNATHAWHTE 03.09.2017 (PATHIANNI)

11

Chuta ṭangin mitthi leh minungte rorel sak turin ropui

takin lei ah a lo chhuk leh ang a, A ramin kinni a nei lo

vang.

Thlarau thianghlim hi kan ring. Ani chu Lalpa,

nunna petu; Pa aṭanga lo chhuak, Pa leh Fapa nena

biak kawp leh chawimawi, zawlneite hmanga thu lo

sawitu a ni.

Mi zawng zawng tan Kohhran thianghlim Apostol

kohhran hi kan ring. Sualte ngaihdamna tura Baptisma

hmunkhat hi kan ring bawk. Taksa thawhlehna kan

beisei a, chatuana nunna lo awm tur nen. AMEN.

II. PA leh FAPA leh THLARAU THIANGHLIM (Trinity):

Pathian pakhat a awm a, engkim a ti thei a. Lei

leh van leh thil hmuh theih leh hmuh theih lohte a

siam vek an ni. Pathianin a mite ṭhenkhat chu a be mai

ṭhin - Adama (Gen 3:9-13), Kaina (Gen 4:6-15), Enoka

(Gen,5:24), Nova (Gen.6:13-22, bung7-8), Abrahama

(Gen. 12-22), Mosia leh Arona (Exodus, Leviticus leh

Numbers), leh Joshua (Joshua bu). Hemi hnu hian

Roreltute aṭanga Lal Isua pian thlengin Pathianin a

mite chu Zawlneite hmangin a be ṭhin. Thuthlung hlui

chhung zawng hian Pathian tih chauh kan hmu a, Pa

emaw, Fapa emaw Thlarau thianghlim tih ṭawngkam

kan hmu meuh lo. Zawlnei Isaia erawh chuan Naupang

(fapa) pian tur thu a hrilhlawk (Isa 9:6-7). Pathian hi

mi nung pathum (Trinity) Pa leh Fapa leh Thlarau

Page 17: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

12

Thianghlim an ni a, an hun ang zelin kan lo hmu mai a

ni.

Lal Isua, kan taksa puin Bethlehemah a lo piang

a. Pa thu leh Ama thu a zirtir a, zirtir 12 a thu

thehdarh turin a thlang a. Krawsah a thi a, thihna ata

a thawhleh khan leia a ‘Mission’ chu a zo ta. Amah

ring apiang chhandam an ni thei dawn ta; Mahse,

practical problem a inṭan dawn chauh a ni. Vanah, Pa

hnenah a haw leh a ngai tawh si. Vanah lawnsan a, a

mite mangang taka kalsan a duh lo a. Thlamuantu

rawn tirh a tiam a ni (Joh 16:5-16). He thutiam hi

Pentecost ni khan tihfamkimin a awm. Rin dan

tlangpui chuan Thuthlung hlui hun kha PA hun,

Thuthlung thara Lal Isua vana a lawn thleng khan

FAPA hun, a piah hun zawng THLARAU THIANGHLIM

hun tih a ni. Mahse, Thuthlung hlui hun lai pawh khan

Fapa leh Thlarau Thianghlim an awm ve reng a ni tih a

hriat theih (Gen 1:26 - Tin, Pathianin “Kan anpuiin,

Keimahni ang takin mihring siam ila----- chungah te

thu i neihtir ang u,” a ti a). Tin, Fapa, Lal Isua pawh

kha Thlarau Thianghlim mi a ni (Mt.1:20 - Josef, nang

Davida fapa, i nupui hual- --hlau suh; a naupai (Isua)

chu Thlarau Thianghlim laka mi a sin). Isua baptisma a

chan zawh veleh tui aṭanga a chhuah khan van a lo

inhawng a, Pathian Thlarau chu ṭhuro anga lo chhukin,

a chungah lo fu a hmu a (Mt. 3:16, Mk.1:10, Lk.3:22,

Joh 1:32). Lal Isua pawh kha Thlarau Thianghlimin a

khat a ni (Lk 4:1).

Page 18: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THLARAU THIANGHLIM HNATHAWHTE 03.09.2017 (PATHIANNI)

13

III. THLARAU THIANGHLIM HNATHAWHTE:

Bible a kan hmuh, Thlarau Thianghlim

hnathawh ṭhenkhatte i lo sawiho leh ang u.

(1) Thlamuantu a ni (Joh 16:7).

(2) Sual thuahte fel thuahte, an thiam loh khawvel a

hriattir ang (Joh 16:8).

(3) Thutak zawng zawngah ringtute a hruai lut ang

(Joh 16:13).

(4) Isua a chawimawi ang a (Joh 15:26), Isua thu

ringtute a hriattir ang (Joh 16:14).

(5) Isua hminga Pa (Pathian) kan dil apiang a

(Thlarau Thianghlimin) pe ang(Joh 16:23).

(6) Min siamṭha ṭhin (Tit 3:5, Joh 3:5-8).

(7) Min hruai ṭhin (Rom 8:14,Gal 5:18).

(8) Min tihthianghlim ṭhin (II Thes 2:13, I Pet 1:2, Rom

5:15).

(9) Min tihchak ṭhin (Lk. 4:14,24:49, Isa 61:3, Rom

15:19,Tirh 1:8).

(10) Min tihkhat ṭhin (Eph 5:18, Tirh 2:4).

(11) Ṭawngtai dan min zirtir (Rom 8:26-27, Jud.1:20)

(12) Pathian fate kan ni tih min hriatthiam tir (Rom

8:16).

(13) Thlarau thilpek, thiltihtheihna hrang hrang mi a

pe ṭhin (I Kor.12:4,8-10,Heb 2:4).

(14) Rawngbawl turin hriak min thih (Lk.8:18, Tirh 10:38).

(15) Inpumkhatna min siam tu a ni (Eph 2:14-18).

(16) Thlarau Thianghlim chu zakhamna thlarau a ni (2

Kor 1:22,5:5).

Page 19: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

14

(17) Thawhlehna ni atana min chhinchhiahtu a ni (Eph

1:13,4:30).

(18) Sualna leh thihna dan aṭangin min tihchhuak

(Rom 8:2).

(19) Taksa thi theite a tinung (Rom 8:11).

(20) Pathian thu ril min hrilhfiahtu a ni a (I Kor 2:10),

Pathian thilpekte pawh min hriattir bawk (I Kor

2:12).

(21) Kan zingah a cheng a, Pathian IN kan ni tih min

hriattir (Rom 8:9,Eph 2:22).

(22) Krista taksa a min baptistu a ni (I Kor 12:13).

(23) Zalenna min petu a ni (II Kor 3:17).

(24) Lalpa anpui ngei a awm tura min tihdanglamtu a

ni (II Kor 3:18).

(25) Pa hnena min luhtir theitu a ni (Eph 2:18).

(26) Pathian thu min zirtir (Joh 14:26, I Kor 2:13).

(27) Lawmna min petu a ni (I Thes 1:6).

(28) Chanchin ṭha hriltute a ṭanpui ṭhin (I Pet 1:12).

(29) Hrilhlawkna hi Thlarau aṭanga chhuak a ni (II Pet

1:21).

(30) Pathian thute hretu a ni (I Kor 2:11).

(31) Ringtute thlamuanin a tipung ṭhin (Tirh 9:31).

(32) Kohhran hotute hi Thlarau Thianghlim ruatte an

ni (Tirh 20:28,13:2).

(33) Kan chhia leh ṭha hriatna (conscience)

hmangin Thlarau Thianghlimin min hruai

ṭhin (Rom 9:1).

Page 20: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THLARAU THIANGHLIM HNATHAWHTE 03.09.2017 (PATHIANNI)

15

IV. THLARAU THIANGHLIMA KHAT, BIBLE-A

KAN HMUH ṬHENKHATTE:

(1) Lal Isua (Lk 4:1-2)

(2) Lal Isua ringtute, Pentecost nia hmunkhata

inkhawm ho zawngte (Tirh 2:1-4).

(3) Petera (Tirh 4:8; Tirh 10:9-16)

(4) Johana leh Ringtu dangte (Tirh 4:31)

(5) Philipa (Tirh 8:29,39),

(6) Jentail hote (Tirh 10:44-45)

(7) Stephana (Tirh bung 6-7)

(8) Barnaba (Tirh 11:24)

(9) Paula leh Sila (Tirh 16:16-34)

(10) Pathian kohhranho, Krista Isuaa tihhran, mi

thianghlim ni tura kohte (I Kor 1:2)

(11) Krista Isuaa mi rinawmte (Eph 1:1)

(12) Krista Isuaa mi thianghlimte (Phil 1:1)

(13) Pathian mithlan, mi thianghlimte (Kol 3:12)

(14) Van kohna chang ve, Kristaa unau te (Heb 3:1)

V.THLARAUVA KHAT NUN CHHINCHHIAHNATE:

(1) Thlarauva rilṭamna an nei (TT 2:42).

(2) Thil tihtheihna an nei (TT 2:43).

(3) Inpawlhona thûk leh hlimawm an nei ṭhin (TT

2:44).

(4) Pathian biak nuam an ti ṭhin (TT 2:46).

(5) Midang khawih thei testimony an nei (TT 2:47).

(6) Ṭhanlenna dik, an pun belhzel ṭhin (TT 2:47).

(7) Rinna avangin an huaisen (TT bung 7).

(8) Sualna ah thi in Isuaah an nung (Rom 6, Eph 5:18).

Page 21: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

16

(9) Lainatna thinlung, ngilneihna te, inngaihtlawmna

te, dawhtheihnate leh Thlarau thianghlim avanga

inthuam te (Kol 3:12).

(10) Tisa thil ti tawh lo a, thlarau thil ti zawktu (Gal

5:16-26).

Sawiho tûr:

(1) Kohhrante hian harhna kan mamawh na chhante

sawi ho ni se.

(2) Harhna dik leh dik lo chungchang sawi ho ni se.

(3) Thlarau thianghlim in ringtute a hruai ṭhin dan

sawi ho ni se.

Lehkhabu rawn te: 1. Living Life in Spirit—Dr D W Ekstrand. 2. Divine guidance through the Holy Spirit—Mark D Roberts. 3. The Spirit filled life—J.Hampton Keathley III 4. The Spirit filled Life ---Pastor Steven J. Cole. 5. Got Question Ministries,series 2002-2017. 6. Fifty things the Holy Spirit does in your life-Charisma Magazine (Bible

Study).

Page 22: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

RINAWMNA 09.09.2017 (INRINNI)

17

09.09.2017 (Inrinni) 3

RINAWMNA Rev Lalhmunsanga Bible Chhiar tûr

Sam 37:1–3; Kolossa 3:22-24

Thu kamkeuna:

Rinawmna hi hlawhtlinna bul a ni. A tello chuan

Kristian nun hian awmzia tak tak a nei thei lo a. Isua

Krista chu kawng engkimah a rinawm angin Amah

zuitu kristiante pawh hi kawng engkimah kan rinawm

tur a ni. Kristian lote pawh hian kristian kan ni tih an

hriat hian anni aia rinawm zawk turah min ngai tlat zel

a ni. Chutianga ring lotute pawhin min beisei laiin

kristian Zofate hi kan rinawm zel em aw.

1. Rinawmna awmzia leh pawimawhna:

Rinawmna chu rintlak, innghahnatlak, thutiama

dingnghet, tih tur ṭha taka ti tihna a ni mai awm e.

Kan ram kalphung han thlir hian mi rinawm lo, diklo

taka ti ṭhinte hian vanneihna an dawng nasa zawk

emaw tih turin an kawng zawhah an hmuingilin a lang

ṭhin a. Chutih laiin, rinawm leh dik taka ti ṭhin rethei

leh bet taka khawsa hmuh tur tam hle site hi chu

hriatthiam a harin mi rinawm lote tihdan anga tih ve

mai chaknate pawh a piang ve mai dawn ṭhin a ni.

Zawlnei Habakuka chuan “Engati nge vervêk taka tite

i ngaihtheih viau si? Mi sualte’n an aia ṭhate an

tihduhdah laia Engtizia nge i ngawih reng mai le?” tiin

Pathian a chhuahchhal hial a ni (Hab 1:13). Kristian

Page 23: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

18

nih hi Eng nge a sawtna tih te, inkhawm hi eng nge a

ṭangkaina tihte leh ṭawngṭai hi eng nge a hlawkna

tihna khawvelin min hual mek reng a. Chutiang karah

chuan a Kohhranhote hi Lalpa tana kan din a, kan

rinawm a ṭul a ni. Kan Pathian thu chuan “Thil ṭha lo

titute avangin in tilungngai duh suh la, ... Hlobet anga

ah thlûkin an awm thuai ang a, Hnim hring angin an

vuai dawn si a,” (Sam 37:1-2). Rinawm lo leh dik lo

taka hausate tlo lohzia chu kan hmu fo mai.

Sodom khaw tihboral tur chungchangah khan

Pathian chuan, “He khaw ropuiah hian mifel sawm an

awm chuan he khua hi ka tiboral lo ang” a ti a (Gen

18:32). Mi tam tak hian ‘Mi sual tam tak dam chhan te,

zuah an nihna chhante hi an hrisel vang te, Pathianin

sual a huat tawk loh vangte, Pathianin sual a pawisak

tawk loh avangte’ niin an ngai a. Mahse, chu chu a ni

ngawt lo, mi rinawmte avang hian mi sual tam takte

hian tihboralna lak aṭangin chhanchhuah an lo ni zawk

ṭhin a ni.

2. Ringtute leh rinawmna:

Kristian nun leh rinawmna hi ṭhen hran theih pawh a

ni tak tak lo a, a kal kawp tlat a ni. Kan rinawmna tur

kawng hnih khat lekin lo zirho dawn ila:

(i) Ni tin hna-ah: Atir ata Pathianin min din danah,

Eden huana mihring a dah ni aṭang khan hna

thawk tura ruat kan ni (Gen 2:15). “Chutiang

bawkin in êng chu mi mit hmuhin êng rawh se,

Page 24: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

RINAWMNA 09.09.2017 (INRINNI)

19

chutichuan in thil tih ṭhatte an hmu ang a, in Pa

vana mi an chawimawi thei ang” tih kan hmu a

(Mt. 5:16). Heta kan hmuh ‘thiltih ṭhat’ tih hi ‘In

hnathawh ṭhat te, ni tin hnaa in rinawmnate kha

miin an hmu ang a, chu chu khawvela in ên dan

tur a ni’ tihna tluk a ni àwm e. Ni tina kan thawh

tur kan thawhnaah hian kan rinawm loh chuan

Pathian ngaihah mi rinawm a nih theih loh a ni.

Ni tin hnaa kan rinawm leh rinawm loh hi kan

thlarau mi leh mi loh teh na’n te, Amah kan rin

leh rin loh tehna tehfung pawimawh tak a ni. “I

dam chhûng zawngin rim taka thawkin a rah chu

i ei tawh ang” (Gen 3:17), “I hmaia thlantui luang

zawih zawihin chaw i ei tawh ang” (Gen 3:18)

tihte aṭang hian nitin hnaa rinawm taka thawk

tur kan nih zia min zirtir.

(ii) Thawh hlawh lakna ah: Mahni thawh hlawh

leh chanvoa lungawi lohna hi rinawm lohna

inṭanna a ni fo ṭhin. Kan thawh hlawh dik tak

lungawi taka la tura inbuatsaih hi a pawimawh

hle mai; a bak beiseina a awm hian rinawm lohna

a lo inṭan ṭhin a ni. Mahni chanvo ṭheuh la tura

min ruatsakah hian kristiante chuan rinawm tak

leh lungawi taka kan pawm mai hi a ṭul a ni.

Inthiam hliah hliah chunga hlawh kan lak theih

na’n kan hnathawhnaah pawh rinawm tak, tling

taka kan thawh a ngai a ni.

Page 25: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

20

(iii) Tehna dik hmanna ah: “Bûkna dik lo hi

LALPA mithmuhin thil tenawm a ni a, Khin dik

chiah erawh chu a lawmzawng a ni” (Thuf.11:1).

Pathianin a ten awmchhun chu Bûkna leh tehna

dik lo hi a ni mai awm e. A chhan chu inbumna

sual a ni a, ruk rukna sual a ni bawk a, awhna leh

duhamna suala tlûkna a ni bawk a ni. Kristian

ram aiin Hindu ramah hian kan thil lei min bûk

saknate hi a dikin a lungawithlak zawk ta daih

mai. Ringtute zia tur chu a ni hauh loin a lang.

Ringtute chu kan tehna leh buknate hi Lalpa

hriatpui tlak leh malsawm tlak a ni tur a ni.

(iv) Rorelna dik kenkawhna ah: Rorelna dik nei

thei turin roreltute hian an chungah roreltu

(Pathian) a awm a ni tih an hriat a pawimawh.

Mahni dinhmun sawhngheh na’n mai te, mahni

ram tih zauh na’n te, mahni chhungkaw duhsak

vakna atana hmang leh mahni inhaivur vak ching

roreltute chu Pathianin duh loh zawng tak an ni.

Chutih rual chuan mipuite pawh hian roreltute

dik taka rorel thei lo tura nawrin kan vote hmang

te, kan party nihna hmangte leh sum leh pai

hmangte pawhin kan phuar ve thei bawk a.

Roreltute leh ro an relsakte hian chanvo kan nei

ṭheuh a ni.

3. Ringtute kan rinawm loh hian Pathian kan timualpho:

Kan rinawm loh hian kan tan maia pawi a ni lo a, Lalpa

kan tihmualphona hi a pawi lai bera chu a ni. Paula

Page 26: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

RINAWMNA 09.09.2017 (INRINNI)

21

chuan Krista aia palai kan ni a ti a (II Kor 5:20). Palai

rinawmlo chuan ram leh ram inkarah te, chhungkua

leh chhungkua inkarah te mimal leh mimal inkara

inrem mai na turah pawh a inrem lohnate, indonate,

mualphonate a thlen ṭhin a ni. Palai rinawm lo chuan a

palai saka a timualphoin a tihming chhe ṭhin. Lal Isua

khan a zirtirte vana a kalsan dawn khan “Thlarau

Thianghlim chu in chunga a lo thlen hunah

thiltihtheihna in la nei ang; tichuan, Jerusalem khuaah

te, Judai leh Samari ram khaw tinah te, kâwlkil thleng

pawhin ka thuhretute in ni ang,” (Tirh 1:8) a ti a. Kan

fel emaw, fello emaw kan taima emaw, thatchhia

emaw kan nunchang a ṭha emaw, ṭhalo emaw kan

rinawm emaw, rinawmlo emaw kan nihna ang ang

hian khawvel mite hmaah hian Krista thuhretute kan

ni hrim hrim mai a. Chuvangin Krista kan chawimawi

loh chuan kan dodal tihna a ni a, chutiang bawkin

ringtute kan rinawma Krista kan chawimawi lai hian

kan rinawm loh chuan Krista kan phatsanin kan ti

mualpho tihna a ni.

4. Kan rinawm ve theih nan Krista min pe:

Eden natna zungzamin a man tawh mihringte hi kan

Pathian Thu pawhin misual bum hmang chhe lailet der

kan nih min hrilh a, “Thinlung hi thil zawng zawng aiin

Bum hmang ber, chhe lailet dêr a ni a; Tuin nge hre

thiam thei ang?” (Jer 17:9) tih kan Pathian thuah kan

hmu. Bumhmang thinlung pu mihringte chuan theih

tawp chhuahin rinawm tum ṭhin mah ila kan rinawm

Page 27: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

22

tluantling zo lo fo ṭhin. Kan rinawm ve theih na’n

Krista kaltlangin thinlung thar min siamsak a ni

“Thinlung thar ka pe ang che u a, in chhûngah thlarau

thar ka dah ang; in tisa ata thinlung, lung anga sak

chu ka la bo ang a, thinlung, tisa anga nêm ka pe zâwk

ang che u” (Eze 36:26). Chu thinlung thar hmang

chuan Lalpa’n min pawl a, Amah kan zawm chiah hian

Lalpa ropuina leh rinawmna chu rinawm hlei theilo

mihring nunah tarlanin a lo awm ṭhin. Lal Isua ngei

khan “Kei grêp hrui chu ka ni, nangni a pêngte chu in

ni. Tu pawh keimaha awm renga, kei pawh amaha ka

awm rengna chu tam takin a rah ṭhîn; keimah lovin

eng mah in ti thei si lo” (Joh 15:4) a lo ti a. Mi famkim

lo, rinawmna pianpui lo mihringte kan rinawm ve

theihna turin Krista min pe a, Krista hi kan

thiamchanna mai ni loin kan rinawmna pawh a ni.

Tlangkawmna

Kolossa 3:22-24-ah chuan “Bawihte u, tisaa in hotute

thu hi engkimah zawm rawh u, mihring tilawmtute mai

anga mit rawng bawl loin, thinlung sakhat vuaa Lalpa

ṭih dek chungin zawm zawk rawh u. A rulhna roluah

tur chu Lalpa hnen ata in hmu dawn tih hriain, in tih

apiang chu mihring tan anga ti lovin, Lalpa tan anga ti

zawkin, châk takin ti rawh u; Lalpa Krista rawng in

bawl a nih hi.” tih thu kan hmu a. Ringtute chuan kan

thiltih reng reng mihring tan mai ti loa a thuhretute

kan nih ang ngeia Krista ropui nana kan tih hian Amah

Page 28: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

RINAWMNA 09.09.2017 (INRINNI)

23

Krista kan chawimawina a ni a, kan rinawmna pawh a

lo ni mai zawk a ni.

Sawiho tûr:

Mizo Kristiante hi kan la rinawm tawkin kan hria

em?

(1) Mimal nun leh nitin eizawnnaah.

(2) Chhungkua-a kan mawhphurhnaah.

(3) Mizo nihna a kan mawhphurhnaah.

(4) Khawtlang leh ram inrelbawlnaah.

Page 29: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

24

10.09.2017 (Pathianni) 4

THUDIK ṬAN NGAM Lalhriatpuia Chawngthu Bible Chhiar tûr

Zakaria 8:16,19;

Thufingte 3:3-4

1. Sawi hawnna

‘‘Mi ṭha erawh chuan dik takin thil a ti a, thu dik a ṭan

tlat ṭhin” (Isaia 32:8).

Naupang George Washington a chu a pain hreite

thar duhawm tak mai a leisak a. A inkhual lempui

theih tawk chauh a nih avangin lâwm em em chuan

huana hlo leh thingkaute chu a hlawi ṭhin a. Mahse

nikhat chu a pain duat taka a enkawl ‘Cherry’ thei

kung chu a lo kih sak ta mai a. A pa chuan chu pawi ti

takin a fapa chu a ko a, a theikung duat em em chu tu

kih nge tih zawt ta a. Naupang George-a chuan a pa

hauh emaw, a hrem emaw chu hlau hle mahse dawt

sawi aiin thu dik ṭan a sawi chu ṭhain a hria a.

Theikung chu ama kih ngei a nih thu a hrilh ta a ni.

Fapa rinawm tak, thu dik ṭan ngam mi a nei tih a

hmuh chuan a pa chuan hlim em emin a fapa chu a thil

tihsual aṭangin a ngaidam a, a fak hlê ta bawk a ni.

Naupang te pawh nise George-a hian thu dik a

ngaihpawimawh em avangin a pa hauh pawh huamin

thu dik a sawi ta a, chuvangchuan ngaihsan leh fak a

hlawh a, a hlawhtlinna chhan bulpui ber te zinga mi

Page 30: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THUDIK ṬAN NGAM 10.09.2017 (PATHIANNI)

25

pawh a ni ngei ang- USA President hmasa ber a ni ta

nghe nghe tih kan hria.

Zawlnei Daniala’n lal Nebukanezara mumangte

a hrilhfiahsak ṭhin kha thil châkawm leh phûrawm tak

a ni ngai lem lo. A chhan chu lal kha a mumang avang

khan a rilru a buai em ema, chutih laiin a ram a mifing

dang zawng zawng khan an hrilhfiah sak thei si lo a, a

thinrim em em a ni. Lal mumang pahnihna phei kha

chu hrilhfiah châkawm loh em em mai, ama chhiatna

tur ngei ngei, a nih avangin Daniala pawh a rilru a

buai ve hlê a ni-‘..Ka lalpa, mumang chu a hawtu che

tân ni sela, a hrilhfiahna pawh chu i hmêlmate tân ni

rawh se’...(Daniala 4:19) a ti hial a nih kha.

Amaherawhchu, Pathianin lal hnena a thusawi tum kha

hrilh a ngaih bawk si avangin Daniala chuan a nun a

thil hlauhawm lo thleng tur pawh tawrh huamin

thudik, lal chunga thil ṭhalo lo thleng tur chu a hrilh

dawt mai zel a ni tih kan hmu. A himna tur leh

hamṭhatna tur ngaihtuah lawk hran lem loin thudik

ṭana sawi kha a thlang a. Chu thudik ṭan ngamna

chuan lal chu a tilawm a, thinrima hrem aiin

chawimawina sang tak a hlân ta zawk a ni.

Hêng a chunga entirna kan han sawi tâkte hian

tun ṭuma kan zir tûr thupui chu a sawifiah mai awm e.

Thu dik tih leh chu thu dik ṭan awmzia te, eng vanga

thu dik chu ṭan tur nge kan nih a engtik hunahte nge

kan ṭan ṭhin ang tithe, engti anga ṭan tur nge kan nih

tih leh kan ṭan nachhan turte lo zirho ila.

Page 31: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

26

Thu dik ṭan chu eng nge?

‘Thu dik’ tih hi sap ṭawng lam chuan ‘truth’ tih a

ni a. Chu chu ‘thu tak’ kan tih nen hian thuhmun a ni.

Thu dik ṭan chu thu dik sawi tihna a ni ber a. Thil a

awmdan, nihna emaw dikna ang taka pawm, tihlan,

tihhlawhtlin leh dinchhuahpui chu thu dik ṭan kan ti

thei ang. Miin thil a hmuh dan, hriat dan leh hrilha a

awm dan ang tak a a sawi leh a pawm tlat chuan ama

tan leh a hrilhtu tan thu dik a tling ngei ang. Chuti ni

loa, mahni hmuhdan leh hriatdan emaw thil a nih ang

tak nilo deuh si a sawi leh pawm mai chu thu dik a

tlingzo lo. Hetiangin kan nitin khawsakna leh

eizawnnaah thil kan hmuh leh hriat emaw miin an mi

hrilh ang tak a kan pawm, kan sawi emaw kan

dinchhuahpui ngam chuan thu dik ṭan kan ni dawn a

ni. Rilru thianghlim vawng naupangin thil a hmuh dan,

hriat dan leh hrilha a awmdan ang taka a sawi leh a

pawm tlat ṭhin hi thu dik ṭan entirna dik tak a ni.

Ringtu nunah pawh miin Pathian Thu a chhiar,

hmuh leh zirtirna dik a dawn anga a pawm a, a sawi a

nitin a nunpui bawk chuan Pathian Thu dik ṭantu dik

tak a ni ngei ang. A chung lama kan tarlan tawh

Daniala leh naupang George-ate’n an thil tih, hmuh leh

hriat ang tak an sawi ngam a, an nunpuia an

dinchhuahpui ngamna khi thu dik ṭan ngamna chu a

ni. Tirhkoh Petera ve thung chuan Lal Isua a

hriatchianna leh zirtir a nihna diktak kha nula leh mite

hmaah sawiin a tilang ngam ve lo (Lk.22:56-57).

Chuvangin a hun lai khan thu dik a ṭan ngamlo a ni.

Page 32: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THUDIK ṬAN NGAM 10.09.2017 (PATHIANNI)

27

Eng vanga thu dik ṭan tur nge kan nih?

Mihringte hi inpêng tawn leh inmamawh tawn

ṭheuh kan nih avangin thu dik tak ṭan a sawi ṭhin tur

kan ni (Eph 4:25). Thu tak sawi ṭhin mi chu kumkhua a

tihngheh a ni ang a (Thuf.12:19), mitin a tilawm ṭhin

bawk. Thu dik ṭan tlat leh sawi ṭhin mi chu mi dik, mi

rinawm, mi ṭha kan ti (Isa 32:8). Chutiang mi chu

mitinin kan ngaisang a kan zah hlê ṭhin. Mitin rinzawh

an hlawh a, an thiltih apiang,a tê emaw, a tam emaw

dik leh feltakin an tihhlawhtlin zêl duh avangin

malsawmna an dawng ngei ngei ṭhin.

Dâwt phuahchawp leh thu dik lo sawi chu a daih

rei ngai lo a, hun rei lote hnuah dâwt a nihna emaw

thu dik lo a nihzia hriatchhuah a ni thuai ṭhin.

Chutiang ti mi chu mi rinawm an awm ngai lo a, miin

an ring zo ngai bawk lo. An thiltih reng rengah an

hmuingil thei ngai lo a. Pathian duh loh zawng tak a

ni. Hmui dawthei hi LALPA ten zawng tak a ni a, dik

taka titute erawh chu a lawm zawng an ni (Thuf 6:16-

19; 12:22). Mi dawthei nih chu Diabola fa nihna a ni a

(Joh 8:44). Chuvangin, mi dawthei nih ai chuan mi

rethei nih a duhawm zawk.

Eng tik hunah nge thu dik chu kan ṭan ang?

Thu dik ṭan leh sawi tur hian a hun leh hmun bîk

a awm lo. Pathian kan biak laia thu dik kan sawi ṭhin

ang bawk hian mahni mihringpuite kan biak emaw kan

titi pui lai thlengin thu dik kan ngainain kan sawi tur a

ni. Roreltuin ro a rêl laiin remna leh thu dik ṭanin ro a

Page 33: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

28

rêl tur a ni a. Remna mitinin kan ngaipawimawh a kan

ûm ang bawk hian thu dik pawh kan ngaipawimawhin

kan ûm ṭalh ṭalh tur a ni (Zakaria 8:16, 19). Kan

hlawhtlin lai leh thil ṭha kan hmuh emaw kan dawn lai

chuan thu dik sawi te a nuamin a awlsam duh khawp

mai. A nih leh, kan hlawhchham lai, kan chêtchhiat êm

êm, kan beidawn êm êm leh kan pachhiat ngawih

ngawih lai te hian thu dik ṭan leh sawi hi har kan ti

ṭhin em le? Teh reng mai, hêng hunah hi chuan thu

diklo emaw dâwt han sawi zauh a harsatna pumpelh

mai te kan duh chang a awm ngei ang.

Amaherawhchu, chutiang hun ṭhalo leh dinhmun ṭha lo

chu tawngin chang dawn pawh ni ila thu dik ṭan a sawi

zel tur kan ni. Mi puitling tawhte chuan kan zirna,

eizawnna leh mawhphurhna hrang hrangah thu dik hi

kan ṭanin kan tilang ngam tur a ni. Hming ṭhatna tur

emaw, mahni hlâwkna tur emaw leh chanṭha channa

tur a nih vang maia thu dik sawi ngamlo leh

dinchhuahpui ngamlo mi kan ni tur ani lo. Hetiang

huna thu dik ṭan ngam tur hian huaisenna, thu dik

vanga mualpho leh chân ngamna thinlung kan

mamawh hle. Chu ngei chu mitinin kan seilenpui a kan

neih a ngai. Naupangin thil a zir theih ṭantirh aṭangin

thu tak ṭan ngam tura zirtir leh kawhhmuh a ngai.

Naupangin thil a tihsual avanga hauh a nih loh nan

thudik a sawi ngam loh chuan Nu leh Pate’n kan

mawhphurhna kan phur zo loin kan tihtur kan ti tâwk

lo a ni ang. Tih loh tur a ti emaw thil a tisual a nih

pawhin huai takin Nu leh Pate hnenah sawiin a

Page 34: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THUDIK ṬAN NGAM 10.09.2017 (PATHIANNI)

29

inpuang ngam tur a ni. Chutichuan, Nu leh Pate’n kan

lo ngaidam êm êm ṭhin.

Tirhkoh Paula pawh tânina a awm laiin lal Agrippa

hmaah a thiamthu sawi tur a tih a nia. Lal Isua

chanchin, a hmuh leh hriat ang chiah kha lal hnênah

huai takin a sawi ta a. Mi â nih a hlawh phah nghe

nghe. Tânin aṭanga chhuak thei mai tur dinhmun ṭha

taka ding a ni tih kha a inhre reng ang, mahse Paula

khan thu dik huai taka sawi a thlan zawk avangin chu

hamṭhatna chu a chân phah ta a ni(Tirh 26:25, 31).

Thu dik hi kan nunpui tur a ni a, kan thinlungah fiah

taka ziakin kan hmang ngei tur a ni (Thuf 3:3).

Engti anga thu dik ṭan tur nge kan nih?

A chunga kan sawi tawh ang khian thu dik ṭan tur

chuan chu thu dik chu a nih ang taka hria a, sawi a,

pawm a, tipuitling a, tihlawhtling tur kan ni. Roreltuin

a rorêlnaah thu dik ṭanin a tipuitling ang a. Ei kan

zawnnaah dik tak leh fel takin kan hna kan thawh a

ngai a. Zirtirtuin thu tak mite hnenah a hrilh ang a.

Zirlaite’n an zirnaah inbumna tel lovin rilru thianghlim

leh dik takin an zir tur a ni.

Hmangaihna neiin mite hnênah thu dik kan sawi zêl

tur a ni (Eph 4:15). Mi ṭhatna lai sawi a ṭul a nih chuan

an ṭhatnate a nih ang takin kan sawi mai tur ni a. An

sualna emaw an thil tihsual sawilan leh hrilh an ngai a

nih pawhin thu dik tak chu hrilh mai tur kan ni bawk.

Mi in ṭanpuin tura min ngenin kan theilo emaw kan

tipuitling theilo a nih chuan kan ṭanpui theih loh chhan

Page 35: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

30

dik tak sawi mai tur. Kan eizawnna emaw kan hna eng

pawh nise hlawhtlinna kan chan a mi tuemaw hnena

sawi ngai a nih chuan dik tak a sawi mai tur kan ni.

Chutiang bawkin kan hlawhchham nachhan emaw kan

tihsual nachhan mite hnena sawi a ngai a nih pawhin

dik taka sawi mai tur a ni. Chung thil kan tih avangin

mualphoin kan awm dawn si lo.

Thu dik ṭan chu eng nge hlâwkna?

Thu dik chu ‘Keipui’ ang a ni a, vên hranpah a ngai

lem lo, amah leh amah a invênghim mai ṭhin a (St.

Augustin). Thutak vêkin amah ṭantute chu a vênghim

ve zêl bawk ang. French ziaktu, Simone de Beauvoir,

chuan thu dik ṭan tlatna chu lâwmman nasa tak a ni ve

reng a ni a lo ti. Chuvangin miin thu tak a sawi a, a ṭan

ngam chuan lâwmman tamtak a dawng nghal tihna a ni.

Thu dik chu mihring tana thil hlu berte zinga mi, finna

te, ro thil, zirtirna te leh hriat thiamna te nêna a

hlutna thuhmun an ni a. Ro thil hlu ṭha ber a nih

avangin ngaih hlut tur a ni (Thuf 23:23). Pathian leh

mihring mithmuhah duhsakna leh hmingṭhatna

hlawhna turin thu tak chu hriat a, vawn a, hman a, ṭan

tlat a pawimawh (Thuf 3:3, 4). Thu dik ṭan leh thilṭha

tite chu Pathianin a ensan ngai lo (Kristian Hlabu-434,

chang-2). Thu tak ṭan leh sawi ṭhin mi chauh Pathian

hnênah an thleng dawn tih i hre reng ang u (Sam 15:1-2).

Chuvangin, kan nitin hnâah leh kan khawsakna

engkimah thu dik chauh ṭan a huaisen taka hmâlam

thlîr turin kan insawm a. Kan khawvêl nun piah lamah

Page 36: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

THUDIK ṬAN NGAM 10.09.2017 (PATHIANNI)

31

min Chhandamtu hnen thlen ngei beisei kan nih

avangin Krista ringtu leh zuitu ṭha, A duh ang taka thu

dik ṭan ngam zêl turin theihtawp chhuah turin kan

insawm nawn leh a ni. ‘Pâwnah chuan ui te, dawithiam

te, inngaih chîng te, tual that te, milem bia te, dâwt

ngaina leh dâwt hmang apiangte chu an awm ang’

(Thup 22:15).

Sawiho tur:

1. Kan thu zir eng aṭang hian hman ṭangkai theih chi

ni a kan hriat pakhat tal sawiho nise.

2. Ringlo mite nên nitin deuhthawa awmho ṭhin kan ni

a. Anni ho hnenah hian thu dik hi sawiin han ṭan

viau tum ṭhin mah ila a theih loh chin awmin kan

hria em? Sawiho ila.

3. ‘Thu dik ṭan leh sawi tur hian a hun leh hmun bîk a

awm lo’ kan ti na a, chumi avanga miin an chhiatpui

dawn ni a kan hriat chuan sawi loh mai, ṭan tlat loh

mai hi a ṭha zawkin kan hria em? Sawiho nise.

Page 37: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

32

16.09.2017 (Inrinni) 5

NUNHO DAN ṬHA

Lalramsanga Sailo Bible Chhiar tûr

Mathaia 7:12

THUHMAHRUAI

Mihringte hi a huhoa cheng leh nungho tura

siamtu Pathianin a ruatte kan ni a. Inhmangaih tawn a,

inngaihsak tawn ṭheuh tura a duhte kan ni.

Amaherawhchu, kan pianhmang a danglam ang

bawkin mize chi hrang hrang leh ngaihtuahna

inpersan tak tak neite kan ni hlawm a. Pian leh murna

a dang a, eizawn dante a inang vek lo a, dinhmun

inchen lo tak tak niin khawsak duh dan pawh a dang a,

zirna lam te, thil duh zawng leh ngaihhlut zawngte

pawh a inang vek lo. Chuvangin ṭha taka kan nun ho a,

hma kan sawn theih zel nan Bible-in nun dan min zirtir

ṭhenkhatte kan tarlang ang a, zirho kan tum dawn a ni.

INNGAIHDAM TAWN

“Tin, inkhawngaih tawna lainatna neiin awm ula,

Pathianin Kristaa a ngaidam che u ang bawkin

inngaidam tawn rawh u” (Eph 4:32).

Mihringte hi kan khawsakhona reng rengah

tumah inngaihdam ngai lo khawpa ṭha leh fel kan awm

Page 38: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

NUNHO DAN ṬHA 16.09.2017 (INRINNI)

33

kher lo ang. Ngaihdam ngai vek kan ni. Inngaihdam

tawnna tel lo in nunhona ṭha a awm thei lo.

Inngaihdam tawn theih hi a pawimawh em avangin

Bible ah hmun tam takah kan hmu a ni. Lal Isuan “Mi

an bawhchhiat te in ngaihdam chuan in Pa vana miin a

ngaidam ve ang che u” (Mt 6:14) tiin min zirtir.

Tirhkoh Paula pawhin, inkhawngaih tawna inlainat

tawn turin leh Pathianin Kristaa min ngaihdamna ang

bawka inngaidam tawn turin min fuih a ni (Eph 4:32).

Tirhkoh Petera’n ka unauvin ka chungah thil tisual

sela vawi sarih thlenga ngaihdam hi a tawk mai lo

vem ni? tia Lal Isua a zawhin Lal Isua’n, vawi sarih

hmun sawmsarih thlenga ngaidam turin a hrilh a nih

kha. Midang ngaidam ve duh lo chhiahhlawh tehkhin

thu a sawi zui a, Lal Isua’n, “Mi tinin thinlung taka in

unaute in ngaihdam loh chuan ka Pa vana mi pawhin

chutiang bawkin in chungah a ti ve ang,” tiin a sawi

(Mt 18:35). Lal Isua’n Krawsa amah khengbettute

meuh pawh a ngaidam a ni tih kan hria (Lk 23:34).

Chuvangin, inngaihdam tawnna hi nunhona atan thil

pawimawh tak a ni.

Kan thawhhona leh kan nunhona hmunah

indawhtawn a, inhmangaih tlang a, inngaidam tawn

ṭhin tur kan ni. Pathianin misual nung tlak lote min

hmangaih a, kan sualnate min ngaidam duh a.

Chutiang bawk chuan keini pawh inngaidam tawn zel

tur kan ni tih i hre reng ang u.

Page 39: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

34

LAWMNA LEH LUNGNGAIHNA HMUNAH

“Lawmte chu lawmpui ula, ṭapte chu ṭahpui

rawh u.” (Rom 12:15).

Kan hringnun zinkawngah hian thil chi hrang

hrang kan tawk ṭhin. Lawmna leh lungngaihna te,

hlimna leh ṭahna te hi a inchhawkin a thleng reng a, a

zawna thlen changte pawh a awm ṭhin. Hetiang hun a

lo thlen hian keini ringtute chu kan vannei hle.

Tlawmngai pawl (eg. YMA, Welfare Association etc.)

leh kohhrante min ṭanpuitu kan nei a, nasa takin min

chhawk zangkhai ṭhin.

Bible chuan lawmte lawmpuia, ṭapte ṭahpui turin

min hrilh a. Gal 6:2-ah chuan, "In rit phurh te

inchhawk tawn rawh u; chutichuan, Krista dan thu chu

in zawm a ni ang." min ti a ni. Chuvangin kan

mihringpuite natna, lungngaihna leh thihna hialte an

tawrh laia inthlamuan tawna inṭanpui tawn hi kan tih

tur dik tak leh Bible min zirtir dan a ni reng a ni. Hei

hian kan nunhona kawng hrang hrang a ti nuam a ni.

Hetih lai hian lawmte lawmpui dan thiam hi sawi

mai ai hian a awlsam lo ṭhin. Rilru taka inlawmpui

thiam hi a ngai ve awm e. Midang hlawhtlinna chang

te leh vanneihna dawng kan hmuh te hian sualin kan

rilru ah awhna leh thikna te a rawn thlen ve thei ṭhin

a. Pawnlang taka inlawmpuiin, a hnuah elrelna leh

thudik chanve hmanga insawizui mai te hi pumpelh a

ṭha hle ang. Nunho zelna ti nuam lo tu a ni thei. Bible

Page 40: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

NUNHO DAN ṬHA 16.09.2017 (INRINNI)

35

chuan lawmte chu lawmpui turin min ti a ni (Rom

12:15).

Tin, lawmna chang hriat leh lawmthu inhrilh

tawn zung zung hi nunho tinuamtu a tling bawk. Hmel

hlim tak put fote hian midangte nun a tihlim leh

chhawng ṭhin. Bible pawhin lawm fo turin min ti a ni

(Phil 3:1, 4:4). He khawvel buaina leh harsatna tam

takin min chim rengna karah hian thinlung chhungril

bera Pathiana lawmna vawng reng tute chu an

pawnlam nunah pawh a lang chhuak ṭhin a. Midangte

tan an bula awm a nuamin, nunhona hahdam thlentu

an ni ṭhin a ni.

INNGAIHSAK TAWN

“Tupawh mahni chhungkhat lainate ngaihsak lo

va, mahni chenpui chhungte ngei pawh ngaihsak lo

chuan rinna an phatsan a ni, ringlo mi aiin an sual

zawk.” (I Timothea 5:8).

Mihringte hi hmangaihtu leh ngaihsaktu

mamawh vek kan ni tih kan inhre ṭheuh awm e. Mahni

maia awm lo in chhungkua kan nei tlangpui a,

ṭhenawm khawveng neiin, ṭhiante, hnathawhpuite kan

nei bawk a. Pawlho hrang hrangah te kan tel a, veng

bik leh khua bikte pawh kan nei thliah a. Hetianga

huhova, cheng leh thil ti ṭhin kan nih avang hian

inngaihsak a, inṭanpui tawn a ṭul hunah pawh a

thlamuanthlak ṭhin a ni. Chhungkaw lam han

ngaihtuah hmasa ila, kan chen honaah hian

Page 41: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

36

inhmangaih a, inngaihsaktawn ṭheuh tur kan ni.

Tichuan chhungkaw hlim tak kan ni ngei ang.

Chhungkuaa chenghote hi ngaia innei mai mai loa,

hawihawm taka inbiak a, pawimawh inhriatsak tawn a,

inṭanpui tawn ṭhin hi kan tih ngei tur a ni. Thil tih

theih zawng a inang lo a, kan tih theih tawk ang ṭheuh

ah inlawmpui thiam a, ingaihhlut tawn thiamte hi kan

zir a ṭul hle. Mahni chauh inngaihtuah fel ai chuan

midang ngaihsak ṭhin tute bul chu a nuam a, a hahdam

ṭhin. 1Tim 5:8 a kan hmuh ang hian kan chhungkua

kan chenpuite ṭheuh taksa leh thlarau nun thlenga kan

ngaihsak a, kan ṭanpui hi kan tih tur a ni. Hetiang ti

thei turin chhungkaw ṭha, Pathian puipa a neitu

Pathiana innghat tlat chhungkua kan nih a ngai a ni

(Heb 3:4).

Lal Isua pawh khan a tisa put lai niah te khan

midangte rawngbawl sakin, a hun pum a hmang a ni

tih kan hria. Damlo chi hrang hrang a tidam a, (Mt.

8:16-17) ṭanpui ngai te, milungngaite leh mangangte a

tanpui zel ṭhin. Kraws ler aṭang pawhin a nu Mari-te,

Johana-te leh midangte a la ngaihsak ṭawk ṭawk a ni

(Joh 19:25-27).

Keini pawh hi kan lawina kohhran ṭheuhah te,

khawtlang tana kan thawh hona pawl hrang

hrangahte, kan eizawnna lama kan hna ahte hian

chhungkua ang kan ni zel a, chuvangin, kan

chhungkaw khawsak dan tur kan sawi tak ang bawk

hian inrelbawl thei ta ila a duhawm hle ang.

Page 42: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

NUNHO DAN ṬHA 16.09.2017 (INRINNI)

37

INREMNA

“A theih phawt chuan nangmahni lam tal, mi

zawng zawng nen inremin awm rawh u” (Rom 12:18).

Mi tupawh mai hian kawng engkimah,

inhmangaih tlanga inrem tak leh inngeih dial diala

chenho leh thawhho hi kan duhthusam a ni ngei ang.

Inremlohna hmuna awm chu kan duhthlan a ni ngai

hek lo ang. Khawvel ram ropui tak taka roreltu leh

thuneitu te pawh hian khawvel hi inremlohna leh

innghirngho rengna kara a awm an phal lo a, inrem

theih dan an zawng reng a ni. Ram bik roreltute pawh

hian an mipuite him na’n, ram ralmuang neih na’n ṭan

an la reng ṭhin. Inremna chuan inhmangaihtawnna te,

inlungrualna te, inpumkhatna te, thawhhona ṭha te,

thlamuanna te a siam a. Keini pawh hi inremna hna

thawktu kan nih ṭheuh a pawimawh hle.

Lei leh van inrem thei tawh lo, inrem leh na’n

Pathianin min hmangaih em avangin a fapa mal neih

chhun Lal Isua chu keini misualte min tlan na’n min pe

a (Lk 2:14; Joh 3:16-17). Lal Isua, sualna pakhat mah

nei ve lo chuan Pathian leh mihring inkar khi chat

tawh zawm phui leh na’n a nunna a hlan phal a ni. A

hnungzuitute pawh hi amah nen inrem a duh a,

midangte nen pawh inrem taka kan nun hoa kan

inhmangaih tlan hi a duh dan a ni (1 Kor 7:15; Gal

5:22). “A theih phawt chuan nangmahni lam tal mi

zawng zawng nen inremin awm rawh u” min ti. (Rom

12:18). Rem loh nei lotu nun chu a hahdam a, a

Page 43: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

38

thawventhlak ṭhin (Mt. 5:9). Midang rem thei lotu nun

chu a ipik em em thung. Inremna hi nun tinuamtu a

nih avangin Pathian thu pawhin “sual kalsan la thil ṭha

ti rawh, remna zawng la a umin um rawh” tiin min fuih

a ni (Sam 34:14; 1 Pet 3:11). Inremna tur leh

intihsawtna tur thil te um a, hmasawn zel turin min

duh (Rom 14:19). Tin, inremna tur a nih phawt chuan

tlawm zawk hnial loa theih tawp chhuah zawktu ni

turin min zirtir a ni (Phil 2:5-9). Pathianin mihringte

hi inhmangaih tawna inrem taka nungho tura min duh

avangin midangte remtu ni zel thei turin i inbuatsaih

ang u.

IN HMANGAIH TAWNNA

"Engdang zawng aiin inhmangaih tawn uar rawh

u; hmangaihnain sual tam tak a khuh si ṭhin a." (I Pet.

4:8).

Nunho dan tur ṭha kan sawi tak zawng zawng te

leh kan sawi lan sen loh te pawh hi a innghahna bul

ber chu inhmangaihtawn dial dial na hi a ni, tiin a sawi

theih awm e.

Bible hian hmangaihna hi a ngaipawimawh em

em a. Sual avanga Pathian leh mihring inrem thei

tawh lote pawh kan inrem leh theihna chu Pathian

hmangaihna tawp chin nei lo vang chauh a ni tih min

hrilh a (Joh 3:16,17). Chutiang bawkin mihringte

inrem tura kan nunho dial dial theihna tur chuan kan

inhmangaih tawn phawt hi a ngai a ni. A chhan chu,

Page 44: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

NUNHO DAN ṬHA 16.09.2017 (INRINNI)

39

hmangaihna chuan midangte a duhsak a, a ti na ngai

lo a, an sual tam tak a ngaidam zawk ṭhin.

Hmangaihnaah hian nunho dan ṭha zawng zawng hi a

awm famkim vek a ni. Bible chuan “Inhmangaih

tawnna ngawt lo chu tuma engmah ba suh u; mahni

mihringpui hmangaihtu chuan dan chu a zawh famkim

tawh si a. Hmangaihnain vengte a tikhawlo ngai lo va;

chuvangin hmangaihna hi dan zawh famkimna a ni” a

ti (Rom 13:8,10).

Paula chuan hmangaihna hlut zia leh ṭangkai zia

I Kor. 13-ah chiang takin min hrilh a. Thil ṭha awm

reng tur leh ropui ber chu hmangaihna hi a ni a ti hial

(1 Kor. 13:13). Lal Isua pawhin thupek ropui ber a

sawiin, Pathian hmangaihna dawttu leh a tlukpui hial

chu mahni inhmangaih anga midangte hmangaih hi a

ni a ti bawk (Mt. 22:37-39). A zirtirte thupek thar a

pek pawh inhmangaihtawn tur thu a ni a, a zirtirte an

nih chhinchhiahna a ni nghal bawk (Joh 13:34,35).

Bible hian mihringte hi inhmangaih tawn turin min

hrilh mawlh mawlh a ni ber e (Lev. 19:18; Mt.19:19;

Joh 15:12,17; Rom 12:10; I Pet. 2:17; I Joh 3:14,18).

Chuvangin, inhmangaih tawn zel hi ṭha taka nun

ho theihna bulpui chu a ni e.

TLANGKAWMNA

Khawvelah hian kan dam chhungin inzir renga

hmasawn zel tum tur kan ni a, midangte tibuaia

tihrehawmtu niloa ṭanpui ngaite ṭanpuitu ni zawk tura

Page 45: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

40

kan infuih fo hi a ṭul hle. Mimal tan nun dan ṭha zir tur

a tam em em rualin nunho dan ṭha pawh zir sen a ni lo

ang. Kristian kan nih angin Bible ringtute kan ni a,

Bible in min zirtir dan hi nun dan atan a ṭha ber a ni

tih pawm tute kan ni. Chuvangin heng kimchang lo

taka kan han sawi chhuah takte hi kan ngaihtuahna

tithartu atan leh thuk zawka zir zel min tiphurtu lo ni

thei sela a lawmawm hle ang.

Sawiho tûr:

(1) Mihring nunhona atana thil pawimawh kan

sawite zingah hian CMCS in hma kan sawnna

tur nia kan hriatte sawiho teh ang.

(2) Nunhona atana ṭul leh pawimawh nia kan hriat

dangte sawi ho ni se.

Page 46: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

KRISTIAN CHHUNGKUA 17.09.2017 (PATHIANNI)

41

17.09.2017 (Pathianni) 6

KRISTIAN CHHUNGKUA

R K Chhinga Bible Chhiar tûr Kolossa 3:18-20

Chhungkua hi mihring nunah hian thil

pawimawh hmasa ber a ni kan ti thei awm e.

Sociologist vantlang nun zirtute chuan chhungkua hi

mihring nun inṭanna, engkim kan zir ṭanna a ni an ti.

Chhungkua chu in khata lawi, zem khat zen, nupa leh

fanau lungrual taka awmhona a ni. Chhungkua chu

thisen inzawm vang emaw, danin a phut vang emawa

duh leh tum thuhmunte chenhona hmun, ei leh bar

zawnna ah lehnaupang enkawlna kawnga hrui khat

vuante hi an ni. Chutichuan Kristian chhungkua chu

chhungkua, Isua Krista lalna leh Isua Krista hotu bera

neihna chhungkua hi a ni.

Kristian chhungkua hi Pathian din a ni.

Chhungkaw din hi thlarau lam thil a ni tih kan hriat

chian a ṭul hle. Chhungkua kan dinna ah heihi

ngaihpawimawh a ṭul hle mai. Pathianin chhungkua a

dina a siam hmasak ber chu Adama leh Evi-te

chhungkua an ni. Pathianin chhungkua a din hian a

duhtawk mai lo a, a enkawl zui a, an mamawhte a pe

nghal a ni.

Page 47: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

42

KRISTIAN CHHUNGKUA PAWIMAWHNA:

Chhungkaw pawimawhna hi sawi tawk thiam a

har hle awm e. Mitin hi chhungkuaa piang leh seilian

a, nupui pasal nei a, indang leh a tawpa van

chhungkua la zawm tur kan ni. Dr.Kenneth Chaffin

chuan hetiang hian chhungkaw pawimawhna a sawi a,

“chhungkua hi pawl hlun ber leh tlo ber tur a ni a,

chhungkua a fuh loh chuan khawvela pawl dang zawng

zawng hi hlawhchham sa an ni. Chuvangin chhungkaw

ṭha din hi khawvela pawimawh ber a ni,” a ti.

1. Pathianin Kristian chhungkua a ngaipawimawh:

Pathianin mihring pahnih chauh a siam laiin

chhungkua a din nghal a, mal tlat a phal lo a, mitin

chhungkuaah a teltir zel ṭhin a ni. DP.Kingdon

chuan, “A tir aṭanga Pathian thil tum chu mihring hi

a ruala tih pun ṭeuh aiin chhungkaw hmanga mimal

tihpun hi a ni,” a ti. Pathianin mimal hnena

thuthlung a siamin chhungkua a tel zel ṭhin. Nova

hnena thu a thlun khan an chhungkua huapin thu a

thlunpui a (Gen 6:18) Abrahama khan Pathian

thuthlung zawma a kal chhuah dawn khan

chhungkua a hruai (Gen 12:5) Lota kha Sodom

khua chhuahsan tura hrilh a nih lai khan amah

chauh ni loin an chhungkua a huap (Gen 19:2)

Rawngbawlnaa sulsutu, Israel puipate aṭang hian

Pathianin chhungkua a lo hruai ṭhin tih kan hria a,

mimal ṭha tak pawh ni se chhungkaw nun a dik loh

chuan Pathianin a zilh fo ṭhin a ni.

Page 48: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

KRISTIAN CHHUNGKUA 17.09.2017 (PATHIANNI)

43

2. Chhungkua avangin nunhona ṭha kan nei:

Mihringte hian chenna bik chhungkua nei loin,

mahni tlat tlata tlain inngaihsaktawn lo ila chuan

kan thi hmain kan nun pawh a tawi ang a, nun a ho

hle ang. Khawvela mihringte nunho awmze

neihtirtu ber chu chhungkua hi a ni. Chhun lamah

khawi lamah emaw kan kal chhuak a, tlai lamah

mahni chhungkuaah ṭheuh kan haw leh dial dialte

hian vantlang nun hi a venghimin a vawng nung a

ni. Vantlang nun zirna lama mithiam (Sociologists)

hote pawh hian mihring nunhona bul chu

chhungkua hi a ni an ti a, an ngaihlu hle. Khawvel

hi chenna tlaka siam a, chuta cheng tlaka mite

buatsaihna hmun chu chhungkua hi a ni.

3. Chhungkua chu School hmasa ber a ni: Nu

malchung aṭanga naute lo sei lianin a nu hnen

aṭangin thil tam tak a zir a, chhungkaw seilenna

boruakin kan nun kal zel dan tur a hril thui hle.

Chhungkaw ṭhaa zir chhuakte chuan an puitlin

hnuah pawh an zir thiam sa chu an thlah tawh lo a

ni (Thuf 22:6). Sakhaw tinin chhungkua aṭangin an

sakhaw zirtirna an inhrilh a, Judate pawhin an fate

chu eng hun lai pawha zirtir turin an hrilh, an in

kawngka biangah leh chal hrenah pawh dah turin

an sawi (Deut 6:4-9). Sakhaw thil leh thil dang

pawh nun dan thlenga inzirtirna pawimawh leh

hlun ber chu chhungkua a ni.

Page 49: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

44

4. Chhungkua chu kohhran hmasa ber a ni:

Thuthlungthar tir lamah chuan biakin an la neih loh

avangin inah an inkhawm ṭhin a (Rom 16:51)

Pathian thil ruahman dan hi a fel hle a, mimal a

siam phawt a (Gen 1:27) chhungkuaah a teltir a

(Sam 68:6) mimal chu kohhranah a dah a.

5. Chhungkua chu damdawiin hmasa ber a ni:

Mitin hi mahni chhungkaw chenna inah chuan kan

thla a ngam a, kan taksa leh rilru hahchawlhna

hmun a nih vangin pawn lama kan thinlung leh rilru

na pawh inah chuan a lo dam leh ṭhin. Mahni

chhungkua bera kan hlim loh chuan hlimna tur

hmun dang a awm lo. Fapa tlanbo khan hlimna leh

damna chu a pa in leh lo chhungkuaah chauh a hmu

a ni. Nun hahchawlhna chhungkuaah taksa rilru leh

thlarauin damna a chang ṭhin.

6. Chhungkua hi sual dona hmun ṭha a ni:

Khawtlang leh ram pumpui huap pawha sualna

awm hi chhungkua aṭanga rawn irh chhuak a ni a,

chuti a nih chuan sual dona hmun hmasa leh ṭha

ber chu chhungkua a ni ang. Kan harsat leh

manganna inhriatpui a, inṭanpuina hmun chu

chhungkua a nih avangin sual lo awm zel tur ven

buk tha ber pawh chhungkua hi a ni.

7. Chhung inkhawm: Chhung inkhawm hi Kristian

chhungkaw tinin nitin neih ṭheuh ni se a ṭha a ni.

Chhngkaw member tinte’n hun inhman chhawk ni

Page 50: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

KRISTIAN CHHUNGKUA 17.09.2017 (PATHIANNI)

45

nghe nghe se a ṭha. Kristian inkhawmna hmunahte

hian hun chan vek a awlsam lohna hmunte a lo awm

a; intuaihriamna hmun a lo ni thei dawn a ni.

Chhung inkhawm naah chuan hlate sakho ni se,

chhungkaw member naupang lam tan hla zirna

hmun a lo ni ang a, khawpui hmun ṭhenkhatah

inkhawm zinte a lo harsa a, Pathian biakna zing

zawk kan lo nei thei ang.

Chutichuan Kristian chhungkua chu ringtute tan

inhumhimna a ni a, min tizahawm a, nundan leh

awmdan tinreng zirna hmun, kan thlarau tan pawha

chakna leh malsawmna kan dawnna tura pawimawh a

ni a, member tinte tan thlamuang leh hlim taka

chawlhna tur hmun a ni.

Sawiho tûr:

(1) Engtin nge Pathian ṭih chhungkua kan din theih

ang?

(2) Chhungkaw inenkawlna tha pawimawhzia sawi

ni se.

(3) Chhungkaw nun tinuam lo thei lakah engtin nge

kan inven ang?

Page 51: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

46

23.09.2017 (Inrinni) 7

SIAM THAR LEHNA Capt Lalthlamuana Bible Chhiar tûr

Galatia 6:15, T.T. 19:1-2, 6

Siam thar lehna chungchang kan sawi hian,

Pathian la hre ngailo leh ringlo mi te tan nilo in,

Pathian hre tawhtu leh Krista zui tu, Kristiante tan a ni

tih lo hre hmasa ila.

Mihring hian hmelma lianpui pahnih kan nei a,

chumi hmang chuan Setanan min thlemin min ti buai

fo ṭhin a.

A Pakhatna chu pawnlam khawvel, kan chhehvel

leh hmun hrang hranga kan thil hmuh leh hriatte

hmang hian a ni a.

Pahnihna chu chhunglama awm mahni hi a ni.

A hnuhnung zawk ‘mahni’ hi a hmasa zawk ai hian a

hlauhawmin a chak zawk a. Mihringin a duhzawng leh

he khawvel thil a chak zawng tam takte hi kalsan in,

thilṭha tih kawngah nasa takin hma a sawn mek lai

pawhin, a nun chhungril lamah chapona leh mahni

hmasialna chuan Lalna a chang vek thei si a ni.

Bible ah pawh chiang takin kan hmu a, Petera

khan “Ngai rawh, keini’n engkim kalsanin kan zui ta

chia” a ti a. Hetah hian Petera hian thudik tak a sawi a

ni, amaherawh chu, an in leh lo te, eizawnnate kalsan

hial khawpa Isua an zui mek lai pawh khan – mahni

Page 52: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

SIAM THAR LEHNA 23.09.2017 (INRINNI)

47

hmasialna te, mahni inrintawkna leh ropui duhnate

pawh khan a la bawih hneh ve hlawm hle a nih kha.

Lalpa Isua pawh khan a zirtirte kha an chapona

avanga zilhhauin, inngaitlawm tur leh Lalpaah chauh

rinna nghat turin a zirtir ṭhin a, mahsela awmzia a nei

thui lo hle a ni. Pathian thu leh Krista zirtirna kan

hriat ṭhin leh pawn lam aṭanga kan dawn ṭhin chu

kawng hrang hrangin ṭangkai hle mahsela mihring

chhung lama awm tlat Sual chu hneh a, chumi laka

min chhandam turin a tawk lo a ni. Hei hi Krista kan

chhungah a chen chauhin hneh theih a ni. Thlarau

Thianghlim hmanga Krista chu kan chhungah a

lo chen chauhin danglamna famkim chu miin a

nei thei a ni. Chu chu a ni tirhkoh Paula’n

“Siamtharlehna lo chu Serhtan hi engmah a ni lo a,

serhtan loh pawh engmah a ni hek lo” ti a a sawi kha.

Ephesi kohhran mite pawh kha ringtu an nih hnu ah

khan, Thlarau Thianghlim a awm a ni tih pawh an lo la

hrelo a, Tirhkoh Paula’n a hrilhfiah a, tichuan an lu

chungah kut nghatin a dilsak a, Thlarauthianghlim chu

an lo chang ta a ni tih kan hmu(TT 19 :1-6).

Thlarau Malsawmna chu enge a pawimawhna?

Zep loa sawi chuan kumtin rawngbawltu kan pung zel

a, kan rawngbawlna report leh kan hmasawnna a

nasat viau lai hian chhung lamah Kohhranin hnehna

kan hmuh leh Thlarau thiltihtheihna kan chan hi a va

tlem si em. Kristian ṭha ber ni awm a lang ho zingah

pawh – Chapona leh duhamna te, mahni indahsanna

Page 53: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

48

te, Isua Krista aia mahni kan lan sarhna thil hi a tam ta

zawk fo mai. Isua Krista hmel lanna tur chi -

Inngaihtlawmna te, hmangaihna te, Pathian duhdana

inpumpekna te hmuh tur a tlem tial tial ani tih kan

hmuh hian, chu mi nuna min hruailut tur chuan

mamawh leh tlakchham chu kan nei a ni ngei mai le.

Zirtirte nunah pawh khan thil ṭhenkhat kan hmu:

Isua Krista an rin avangin an in leh lo te, an eizawnna

te kalsan vekin an zui a. Lalpa hnathawh ropui tak tak

hmutute an ni a,Lalpa thiltihtheihzia leh a ropuina

pawh a hrechiang ber te an ni bawk. Chutih mek lai

chuan an zingah ropui ber nih duhna avanga inhnialna

te pawh a reh chuang hauh lo, an tlu ve fo a, an rin loh

avang khan Isua pawhin a zilh ve fo bawk.

Lal Isua’n mihringte mamawh engkim a hria:

Khatiang dinhmun a an din mek lai pawh khan Isua

Krista chuan a zirtirte chu Hmangaih leh duhsak takin

a zilhin a kaihruai ṭhin. A thihna a thi ve tur hial

khawpa a tana inpekna nei Petera pawh khan Isua

chu Vawithum lai a phat a. Amaherawhchu Lal Isua

khan mamawh leh tlakchham an neih kha a hriatsak a,

khawvel a chhuahsan dawn khan Pa thiltiam (Thlarau

malsawmna) an dawn hma loh chuan Jerusalem

chhuahsan lo turin a hrilh a ni.

Zirtirte chuan rilru hrehawm leh beidawng tak

chungin thuawih takin Lalpa hnathawh chu an nghak

ta a, amah nghaktu leh beiseitute hnenah chuan

Lalpa’n a tiam ang takin Penticost malsawmna thar

Page 54: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

SIAM THAR LEHNA 23.09.2017 (INRINNI)

49

chu a rawn thlen ta a, Penticost ni ah khan Thlarau

thianghlim thiltihtheihna hmangin an nun chu siam

thar a lo ni ta.

Thlarau Thianghlim chu Zirtirte hnena a lo thlen

khan, anmahni ah danglamna leh siamtharna chu

chawp leh chilhin a lo thleng ta nghal a :

An Chapona chu inngaihtlawmna in a thlak a.

Khawvel thil ngaihtuaha an buainate chu

Thlarau lam thil a hmuhfiahtir a.

An dawihzepna leh thlabarnate chu huaisennain

a thlak a, mipui hmaah huai takin Isua chanchin

sawiin Pathian thu an hril nghal a, ni khatah

pawh ringthar mi sangthum zet an awm nghal a

nih kha (TT 2:41).

Ringtute nunah danglamna famkim a lo thlen a, nun

chak leh thiltithei kan neih theihna tur chuan he

Thlarau Thianghlim siam tharna leh chenpuina hi kan

mamawh takzet a, chu chu Lalpa’n a mite hnena pek a

tiam chu a ni. Isua khan a hun hnuhnungah khan “ka

kal in tan a ṭha e; ka kal loh chuan Thlamuantu chu in

hnenah a lo kal dawn si lo; ka kal erawh chuan in

hnenah ka rawn tir ang....Thlarau dik tak chu a lo

thlen hun chuan thutak zawng zawngah chuan a hruai

lut ang che u...” (Johana 16:7,13) tiin a sawi a ni.

Pathian thu tak chu kan nunah a thlen ngei hi Lalpa’n

a duh a, chumi nuna min hruai thei tu chu Thlarau

Thianghlim hi a ni.

Page 55: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

50

Thlarau Malsawmna thar chu engtin nge kan

chan theih ang?

Thlarau Thianghlim dawng tura Inpumpekna:

Kristian tam zawkte hi kan nihna leh dinhmunah hian

kan lungawi tawk mai niin a lang a, Thlarau

malsawmna thar leh Thlarauva chakna thar dawng tur

hian duhna leh chakna kan nei lo niin a lang, hei hi thil

pawi tak a ni. Mi tupawhin Thlarau thianghlima chhun

khah a nih theihna’na a inpumpek loh chuan – eng ang

pawhin rawngbawlna a inhmang nasa leh inpe zo

pawh ni se khawvel thlarau thununna hnuai ah a awm

reng tho a ni.

Mahni inphatna: Kraws a khenbeh a nih tur thu

Isua’n a zirtirte hnena a sawi khan, Petera khan

“chung chu a thleng tawp lo ang” (Matt 16:17-22) tiin

a sawi a. Chu chu Isua’n fiah taka chhangin, Kraws ah

a thih ngei tur thu mai bak ah – anmahni (Zirtirte) ngei

pawhin an nun an la chan zawk dawn a ni tih a hrilh

ta zawk a. He thu in min hrilh a tum tak chu- Ringtu

reng reng chuan mahni inphat in, khenbeha a awm

theihna turin ama duh zawng leh it zawng te kalsanin

ama kraws a pu ang a, Kraws ah chuan tihhlumin a

awm ngei tur a ni tih hi a ni. Petera pawh khan Isua

chu Pathian fapa a ni tih chu chiang takin a hria a,

amaherawhchu mihringte chhandamna tura khenbeh a

nihna leh Kraws a khenbeh a ṭul zia a lo la hre lo a ni.

Page 56: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

SIAM THAR LEHNA 23.09.2017 (INRINNI)

51

Keini ho zingah pawh hian Pathian min

hmangaihna thu leh Lal Isua hi min chhandamtu a ni

tih kan hriat a, kan pawm viau lai leh , a hnen aṭanga

malsawmna tam zawk dawn kan duh mek lai hian –

Isua Krista thihna awmzia chu Keimahni thihna pawh

a ni tih kan hre lo a ni. Khawvel thil leh keimahni

duhzawng thilte chu kalsan a Krista tana kan nun kan

hlan zet hnu ah, Thlarau malsawmna famkim chu kan

chang dawn a ni tih hi kan hriat a va ṭul em.

Kan zingah (Mihring thinlungah) Lalpa Isua’n

hna a thawh theihlohna chhan lian ber pakhat pawh he

‘mahni in hmangaihna’ hi a ni. Khawvel thil tam tak

kalsan ai pawh hian chhunglama awm MAHNI kalsan

hi a har zawk. Thihna chauh lo chuan a tihrang tak tak

thei lo. Chumi awmzia chu mahni chu thihsan a,

Pathian aṭanga lo kal Nun thara nun zet loh chuan a

hneh tak tak theih loh a ni.

Ring mai rawh: Mi ṭhenkhat chuan an hun kal tawh

lamte an thlir a, an lo beih ve tawh ṭhinna kawng

hrang hrang an ngaihtuah a, chuti chunga an nuna

hmasawnna tlem si zia te an ngaihtuahin an buai fo

ṭhin. Pathian lam hawi a, Amahin hna a thawk dawn a

ni tih rinna tello chuan...hun kal tawh aṭanga an

zirchhuah chu hlawhchhamna leh beidawnna mai a ni.

Keimahni nihna leh dinhmun chiang taka inhria

a, kan sualna leh fellohna zawng zawng nen Pathian

hnenah inhlan in, Lalpa’n keimahni ah danglamna ṭha

zawk chu a siam thei a ni tih rinna leh beiseina nghet

Page 57: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

52

tak kan neih angai a ni. Lalpa chu min siamthar tur leh

danglamna thar thlen tura kan beisei tak zet a nih

chuan Lalpa chuan a tih tur chu a ti ngei ang

le.’Ngaiteh, kawngkhar bula dingin ka kik hi; tupawhin

ka aw hriaa kawng a hawn chuan a hnenah ka lut ang

a, a hnenah zanriah ka ei ang a, ani pawhin ka hnenah

a ei bawk ang.”(Thupuan 3:20) tiin min hrilh a ni.

Heng kan dinhmun ṭhenkhat kan sawite hi a

ṭhalo zawnga kan ngaihtuahna hruaitu nilo sela,

keimahni leh midangte nuna thil ṭhalo leh sual tam tak

kan hmuhte hian kan zingah Pathian Thlarau

malsawmna thar kan mamawhzia min hriattir sela, kan

hlawhchhamna tinrengte hian Lalpa Isua kan zuina

kawngah leh A duhzawng ti tura inpumpekna ah te

min hruailut in, keimahni nun ah leh Kohhran ho

zingah Thlarau thar a thlen theihna’n Lalpa min auh

tir tu lo ni ngei rawh se.

Sawiho tûr:

(1) Thlarau Thianghlim Siam thar lehna hi kan

chang tawh hlawm em le, kan dawn dan leh kan

hriat dan te pawh sawiho ila.

(2) Ringtute tan Thlarau Thianghlim siam tharna hi

eng ang taka pawimawh nge ni a kan hriat le?

Page 58: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PATHIAN THU THIL TIHTHEIHNA 24.09.2017 (PATHIANNI)

53

24.09.2017 (Pathianni) 8

PATHIAN THU THILTIHTHEIHNA K Remsang Pulamte Bible Chhiar tûr

Sam 33:6-9; Heb 4:12; 2 Tim 3:16; 1 Thess. 2:13

1. Thuhmahruai

Bible in atîrin THU a awm a, thu chu Pathian a ni tih

min hrilh a, khawvela thil awm zawng zawngte pawh

thu a siam vek an ni tih kan hmu bawk. Chutiang zelin

a anpuia a siam mihringte ngei pawh thu thiltihtheihna

min pe tel ni ngei tur a ni, kan ṭawngkam hmante hian

thil a tithei a, mi a tihliam in a tina thei a, mi a tidamin

a tihlim thei bawk. Thuin ram leh hnam karah indona

te, innghirnghonate a chawh chhuah ṭhin rualin remna

leh zalenna a thlen ṭhin bawk. Social media leh

internet a thu chhuah avangin communal riot te, diklo

taka intihhmingchhiat leh insawichhiatnate a hluar ta

hle. Thu ṭha leh dik chu a mawiin a thlum a, mihring

rilru chhûng thûk tak thlengin hna a thawk ṭhin.

Nimahsela, mihringin mahni thuthiamte kan hlen zawh

loh ṭhin avangin buaina leh harsatna a thlen fo zawk a

ni.

Mihring thu mahin kan nunah nghawng neia thil a tih

theih chuan Pathian Thu thiltihtheihna chu ngaihven

tham leh zir tham a va ni dawn em! Thu hi Pathianin a

ngaipawimawh a, Amah ringtute paw’n kan ngaih

pawimawh a duh a ni.

Page 59: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

54

2. Eng nge Pathian Thu chu?

(i) Bible – Pathianin a chhiahhlawhte hmanga

mihringte min biakna chu Bible hi a ni a, a thâwk

khum a nih avangin a thianghlimin thu tak a ni.

Bible (Pathian Thu) hi Pathian in min siamthara min

tihdanglamna tura a hmanraw ṭangkai tak a ni

bawk a. Zawlneite leh tirhkohte pawhin Pathian thu

ziak an sawi lang ngun hle a. Lal Isua ngei paw’n

thlemna do na’n leh rawngbawl na’n Pathian Thu

ziak a hmang ṭhin a ni.

(ii) Isua Krista - Pathianin khawvel a hmangaih

zia Thu chu mihring tana ngaihnawm tak ni in, a

fapa Isua Krista ah a rawn puan chhuahtir a. A tira

thu awm, Lal Isua chu Pathian mawina, ropuina leh

thiltihtheihna hlimthla ni mah sela, mihring sual

ngaihdamna hna thawk turin bawih (mihring)

thuama inthuamin, sual vanga thi tawh ni si

chatuana nunna min neihtir ta zawk a ni.

3. Pathian Thu thiltihtheih zia finfiahna

a) Thil siam ah (Gen 1:3; Sam 33:6-9) – Bible ah

kan hmu angin Pathian chuan ‘awm rawh se’ tiin lei

leh van inkara thil awm zawng zawng a siam a, Thu

a pêk rual in a thil tih a lang nghal zel bawk a ni.

b) Diabola thlemna ah (Mt 4:4,7,10) – Lal Isua’n

thlalera Diabola thlemna kha Pathian Thu inziak

nen a hmachhawn a, Pathian thu chu sawi fiah ṭul

hran loin, a thil tihtheihnain thlemna a hneh chiang

hle a ni.

Page 60: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PATHIAN THU THIL TIHTHEIHNA 24.09.2017 (PATHIANNI)

55

c) Isua rawngbawlna ah – Isua’n Juda puithiamte

kha Pathian thu inziak in a chhang let ṭhin. Sipai za

hotu naupang zeng chu hmu/ khawih miah loin thu

sawi in a tidam (Mt 8:8). Thlipui leh tuifawnte’n a

thu an awih (Mk 4:39), hmeithai fa leh Jaira fanu thi

tawhte chu thuin a tinung leh (Lk 8:54). Lazara ni li

thlan ah an zalh hnu a au tho leh (Joh 11:43-44).

d) Zirtirte leh tirhkohte – Zirtirte leh tirhkohte’n

a tak a an hmuh leh hriat ngei Isua thu sawite an

hril chhunzawm a, thu thiltihtheihnain Chanchin

Ṭha chu nasa takin a darh ta zel a ni (Tirh 1:8; 19:20).

4. Pathian thu thiltihtheih zia khaikhinna:

a) Khandaih/ Ngunhnam (Heb 4:12) – Khandaih

sir lehlam ve ve hriam chu hmanlai ralthuam

hlauhawm ber a ni. Heng ai hian Pathian thu chu a

hlauhawm zawk a, a chakin thil a tithei zawk a ni.

b) Mei leh tuboh (Jer 23:29) – Mei in a hmaa thil

awmte a kang ral ang leh tubohin lung a chhu

sawm ṭhin angin Pathian thu chuan keimahni ah

daltu/ kalhtu thil awmte leh kan thlarau nun tana

hnawksakte chu a tiralin a vaw darh vek thei a ni.

c) Khawnvar/ Êng (Sam 119:105) –Kan nun kawng

ah kan inchhuih a kan tlûk palh loh na’n Pathian

Thu chu khawnvar anga kan vawn reng a ṭul a,

kawng kan bo a kan petek loh na’n Pathian thu

chuan kan chhehvela a ropuina leh a malsawmna te

min hmuhtirin kan panna tur ram fiah takin a ên

ṭhin a ni.

Page 61: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

56

5. Pathian Thu zia leh a thiltihtheih dan te

(a) Kan sualte a tithianghlim thei (Joh 17:17). Min tih

thianghlim chu a thil tum bulpui ber a ni.

(b) Pathian Thu chu a hlawhchham ngai lo a, a thil

tum te a hlen ngei ṭhin a ni (Isa 55:11).

(c) Pathian Thu chu thlarau leh nunna a ni (Joh 6:63).

Kan thlarau ṭhanlen nan chaw ṭha awm chhun a ni.

(d) Pathian Thu chu thu tak hlang rinchhan tlak,

bawih aṭanga min zalen tir theitu a ni (Joh 8:31,32).

(e) Pathian thu chuan hriatna leh finna min pe a (Thuf

2:6), a kawngte leh a duhdante kan lo hrethiamin

thlarau nun ṭhanlenna tak tak kan nei ṭhin a ni.

(f) Pathian Thu chu a awm reng ang (Isa 40:8; Mt

24:35). Dik loh hun leh tawp hun nei lo in a thu

tiamte a hlen ang a, chatuanin a ngai reng ang.

6. Pathian thu thiltihtheihna lang turin eng nge ṭul?

Juda hnam nawl puiin an dodal a, zawlnei derte’n an

dodal a, sual bawiha la tangte’n an awih duh lo.

Engvangin nge Pathian thu hi chak leh thiltithei tak ni

si in dodaltu leh awih duh lotu an la awm cheu?

Pathian anpuia siam kan ni - hmangaih thei,

ngilnei thei, thu dik ṭan thei leh duhthlang thei in.

A ṭhatna, ngilneina leh malsawmna te hmangin a

lamah min hîp a tum ṭhin.

Amah kan pan theih na’n chhiatna leh mangannate

hial pawh kan chungah a thlentir ṭhin.

Tihluihna ni loin duhthlannain amah kan hmangaih

lêt min phût tlat si a ni.

Page 62: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PATHIAN THU THIL TIHTHEIHNA 24.09.2017 (PATHIANNI)

57

Pathian thu chu a diklo thei lo tih ring ngamin

duhthlanna dik kan siam a ṭul hmasa a ni.

7. Pathian thu nitin nunah hman ṭangkai dan tur

A chunga kan sawi tawh aṭanga chiang taka lo lang

chu Pathian Thu hi Pathian hmanraw pawimawh ber a

ni tih hi a ni. Pathianin a chanchin leh min

hmangaihziate chu Thuin min hrilh a, a Thu aṭangin

finna leh hriatna min pe in, kan buaina leh harsatnate

min tihkian sak ṭhin. A thute hi a rawng kan bawlna

atana kan hmanraw pawimawh ber leh a lam kan

panna kalkawng ah sual leh thlemna do nana ralthuam

pawimawh leh ṭangkai berte an ni. Chuvangin, he

hmanrua leh ralthuam nena inbêl a, a hman dan dik

kan zir zel a pawimawh hle a ni.

(a) A Thu chhiar leh zir chian - Pathian thu hi

chhiar hnem a, ngun taka zir a, thinlung chhungril

thleng chhun thei khawpa ngaihtuah ṭhin tur a ni.

Hriat thiam har kan tihna lai te Thlarau Thianghlimin

min hrilhfiah thei a, ṭhiante leh rawngbawltute

ṭanpuinain a hriat thiam theih zel bawk a ni. Pathian

thu kan chhiar leh hriatte’n Pathian a rintlak zia leh

innghahna tlak a nihzia min hriat nawntir ṭhin a.

Chuvangin, Bible chhiar leh zir hi nun thununtu leh

insawizawi na’n kan dah pawimawh ber tur a ni.

(b) Nitin nuna hman - Pathian thu kan hriatna leh

hriatthiamna kan chharte hi kan nitin nunah hman

ṭangkai chhoh zel tum tur a ni:

Kan dinhmun leh thil awmdan te en in Pathian thu

Page 63: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

58

in eng nge a sawi tih hriat hmasak tum tur a ni.

Taksa/ rilru damna tur emaw, zirna/ thawhna ah

harsatna/ hlawhtlinna emaw, sum leh pai harsatna

emaw a ni thei, Pathian Thu nghahchhan tur ṭha

tak zawn tur a ni.

Pathian thu hmanga ṭawngṭaina nen Pathian

chhânna hriat tum ṭhin tur a ni.

Hrehawmna kârah pawh Pathian thil tihsak

tawhte avanga lawmthu sawi ṭhin tur a ni.

Kan thiltihte Pathian thu nen a inrem em tih

ennawn fo tur a ni. A duh loh zawng kan tihte

simin, kan sual ngaihdam kan dil ṭhin tur a ni.

Pathian thu chu a hmangaihna lan chhuahna a ni

ang bawk in rilru thianghlim tak pu a hmangaihna

leh khawngaihnaa khatin kan awm tur a ni.

Pathian thu rilrua kan vawnte’n thlemna leh thil

sual tinreng – mit/ tisa chakna te, chapona te,

vertherna te leh sual hnathawh chi hrang hrang lo

thawk ṭhinte min do sakin min venghim ṭhin.

Pathian thu chu min chhawmdawl tu leh min

kaihruaitu atana hman tur a ni.

(c) Pathian Thu hril kawng ah – Pathian thu kan

hriatna a lo puitlin a, a taka kan nunah kan hman

chuan mi dang tana malsawmna ni turin a thu chu

keimahni aṭangin a luang chhuak ṭhin tur a ni.

o Pathian thu nung sawina atana sawt ber chu kan

nun leh chetdan hi a ni.

Page 64: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

PATHIAN THU THIL TIHTHEIHNA 24.09.2017 (PATHIANNI)

59

o Mite zirtir, fuih leh zilhna atana Pathian thu kan

sawi chuan mahni nunah pawh hmuh theih a ni

ngei tur a ni.

o Pathian thu chu tidanglam loa a nihna ang tak a

sawi tur a ni.

o Pathian thu kan sawiin a thu tak la peng leh

bengkhawn zawk thei thawnthu emaw entirna

emaw sawi tel loh hram tur a ni.

8. Pathian thu in mite nun a khawih danglam dan

Pathian thu thiltihtheihna hian thlei bik nei loin, a ring

apiangte - mi rethei te, mi hausa te leh khawvel a mi

lar (celebrity) te, nun a khawih danglam ṭhin a.

Dinhmun leh eizawnna hrang hranga mite chanchin

tlem han tarlang ila:

(a) Nicky Cruz-a, a nu in ‘Setana fapa’ a tih hial,

New York khawpuia misual turu tak takte hotu chu

“Lal Isua’n a hmangaih che” tih thu ringawt in a nun

a tidanglam a, Evangelist ropui tak ah a chantir a ni.

(b) Manny Pacquiao-a (professional boxer) chuan

khawlo taka a nun a hman laiin a mumang ah Pathian

kohna aw chu chhangin, a boxing thiamna mai bak ah

ringtu a nihna ah hriat a hlawh chhunzawm ta hle a ni.

(c) Dwayne ‘The Rock’ Johnson-a (wrestler, actor,

producer) pawh khawvel thil ah hlawhtling hle mah

se, chhungril takah nguina (depression) in a nun a

tibuai ṭhin a. Nimahsela, Pathian thu a rinna chu

thlah phal loin, a hrehawm tawrh chu Pathianin

malsawmna ah a chantir zawk a ni tih a sawi nghe

Page 65: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

60

nghe. Pathian thu thiltihtheihna in khawvel ram

hausa leh thil tithei ber, America President hial ah

pawh a la hlangkai ang tih a rinhlelh awm hran lo ve.

9. Tlangkawmna

Kan dam chhunga zawhna bulpui kan chhawn tur chu

eng nge kan nun thuneitu atan kan thlan ang tih hi a

ni - Pathian Thu nge kan thlan ang khawvel thu zawk?

Khawvel thu te’n tawp an nei ṭhin, Pathian thu erawh

Thlarau Thianghlim thiltihtheihna nena inchawhpawlh

niin chatuan daih tur a ni thung. Pathian ruahmanna

ah tel ve tur chuan nun tihdanglam ṭhak a ṭul a, “i thu

ang zelin ka chungah thleng rawh se“ ti a ahnena kan

inhlan chuan a thu thiltihtheihna chuan kan nun

ṭheuhah hna a thawk ngei ang.

Sawiho tûr:

(1) Bible hi Pathian Thu a nih zia sawi ho ni se.

(2) Bible hi Pathian Thu awm chhun a ni em? A nih

loh chuan eng nge Pathian Thu dang awm a?

(3) Eng in nge kan nuna Pathian Thu thil tihtheihna

lang chhuak tur dal ṭhin ni a kan hriat?

(4) Pathian thu aiin a thu thil tihtheihna ah kan

innghat lutuk in kan hria em?

Page 66: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN 30.09.2017 (INRINNI)

61

30.09.2017 (Inrinni) 9

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN

Vanlalhuma Bible Chhiar tûr 1 Korinth 9:26

Pathian hian a thil siamte hi ṭhanglian theiin,

hmalam pana hmasawn zel turin a siam a. Mihringte

mai bâkah ran leh ramsa te, thlai leh thing te, leilung

leh luite pawh hi siam kan nih aṭangin mahni tâwkah

hmalam panin kan ṭhang lian hret hret vek zel a nih hi.

He hmuh theih pawnlam ṭhanlenna mai ni lo, ringtu

kan nihna kawnga kan chhunglam nun ṭhan dan leh

hma kan sawn dan hi tun ṭuma kan zirho tur chu a ni.

A. Hmasawn tura pawimawhte: Mizote’n damlo

chanchin leh dinhmun kan inzawh hian ‘a la ngai’ kan

tih chuan a tlahniam hret hret tihna a ni tlangpui ṭhin.

Ringtu nunah pawh hian ngai kan awh reng mai leh

dinhmun ngaia kan din reng mai hi chuan hma kan

sawn loh mai bâkah kan lo tawlhhnung hret hret tihna

a ni châwk. A nih leh hmasawn tur chuan engte nge

kan tih tâk ang? Hmasâwn tur chuan tih tur tam tak a

awm ang a, hlawm lian deuh pathumah lo ṭhen ila:

1. Chêt sawn: Kan sawi tawh angin damlo ngai

awh reng emaw, ringtu ngai awh reng emaw

chuan hma a sawn lo tihna kan ti a, chuti a nih

chuan hmasawn tura tih tur pawimawh hmasa

Page 67: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

62

ber chu dinhmun ngaia din reng loha chêt sawn

hi a ni awm e. Thilsiam tinreng, hmasawn thei

chi leh hmalam pan thei chi reng reng chuan

hmalam pana hmasawn tur chuan ‘chêt’ an

mamawh vek a ni; thingkung leh thlaite pawh kal

sawnin vak zut zut lo mah sela, muangchangin

an ṭhang a, an che hret hret tih kan hriat hi.

Ringtu kan nihna kawngah hian kan nun hi a che

em le? ‘Ka piangthar tawh’ tih pah hian

lungmuang deuhin kan ṭhu hahchawl der der

mai em? Ringtu nun tiche a, tiṭhang lian tura tih

tur tam tak awm zingah chuan ṭawngṭai leh bible

chhiar thlahthlam loh a, Pathian mite

inpawlhonaa kal a, inkhawm thlahthlam lohte hi

a pawimawh hmasaah kan dah thei awm e.

Ringtu ni ve si ṭawngṭai ngai mang lo, bible

chhiar ngai lo leh inkhawmnaah pawh kal ngai lo

nun chu a che loin hma a sawn thei lo ang.

2. Tum neih leh tihtur hriat: Hmasawn tura

pawimawh em em chu thil tum neih a, chumi

tihhlawhtlinna atâna tih tur dik tak hriat hi a ni.

Kan Kristianna kawngah pawh hian tum fel tak

leh hmatiam kan neih a, chumi lam pana kan kal

ṭhin chu a ngai a ni, hei tak hi kan zirlai thupui

‘Tiam chin lam pana hmasawn’ tihin a tum pawh

hi a ni awm e. Mizo ringtu tam zawk hi ringtu

nun lam aia vanram ngaih hla tuipui zawktute

kan ni a, he leia kan awm chhunga Pathianin kan

tih tura a dah lam ngaihtuah lo lêkin lei piah lam

Page 68: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN 30.09.2017 (INRINNI)

63

ram ngaihnaah kan pumpelh a, hei vang hian he

leia ringtute tih turah hian kan chiang ta lo ruai

a, ringtu heti zât leh kohhran heti zât awm hian

kan tih tur ber Ama chanchin ṭha puan hna aiin

pawl ram chanchin ṭhate kan tuipui ta zâwk a,

ringlo mite aiin biakin ropui leh sound system

ṭhate kan vei ta heh heh ṭhin a ni mai lo maw?

Kan tum, Krista chanchinṭha puan darh ah hian

chiang ila, chumi lam chu kan thil tih reng reng

hian hawi se la, kan ringtu nun hian hma a sawn

chak thei ang.

3. Hnathawh: Hmasawn tura pawimawh leh em

em pakhat chu hnathawh hi a ni. Ringtute’n kan

ringtu nun tiṭhangliana tihmasawn tura kan

hnathawh pawimawh tak chu rawngbawlna

kawng hrang hrang a kan inhman hi a ni. Mi

zawng zawng hi kohhran upa kan ni vek thei lo

a, hruaitu kan ni vek thei hek lo; amaherawhchu

kan vai hian Pathianin rawngbawlna chanvo

engemawchu min pe vek a, a rawng kan bawlna

atân theihna engemaw min pe vek bawk a, he a

talent min pêk hi upbo mai loa tipung a, hmalam

pantu nih hi ringtu kan nihna kawnga kan

mawhphurhna a ni.

B. Ringtute’n Pathian rawng kan bawlna kawnga hma

min sawntir thei lotu tlem lo tarlang ve leh ila:

1. Kal dan ngai: Ringtu nia rawng kan bawlna

Page 69: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

64

kawngah hian ze nghet tak kan neih a ngai a;

amaherawhchu chumi avang chuan kan chin dan

ṭhinte leh kan tih dan hluite kan sahuai thing

vawn tlut tur tihna a ni lo a ni. Pathian

rawngbawlna kawngah pawh hmasawn tur

chuan tih dan thar leh chin dan tharte kan hman

ṭangkai thiam ve zel a ngai a ni, chuti a nih loh

chuan hma kan sawn thei lo ang. Mizo ṭawng

upa ah chuan ‘lungphur thleng tlang hel’ an ti a,

lungphur hi thleng tlangah hian a kal kual a kal

kual a, hma lam pan chuan a kal ve ngei; mahse

a bâk han sawn leh chuan ngaihna a hre chuang

lo a, a ngai leh ngaiah a kual a kual mai a ni.

Mizote’n Pathian rawng kan bawlna kawngah

pawh hian a ngaiah hian kan kual rei ta fu niin a

lang, kan biakin inkhawm dan phung te, kan

Pathian fak dan thu ahte leh kan rawngbawlna

kawng hrang hrangah hian a bâk han sawn hret

dan hi hria ila hei ai hian kan rawngbawlna hian

hma a sawn deuh thei awm e.

2. Tum mumal awm lo: Hmasawnna atâna tum

mumal neih a pawimawhzia kan sawi tawh a,

tum mumal kan neih loh vang hian kan

rawngbawlna hian hma a sawn chak thei lo ṭhin

niin a lang. Kan kohhran hian rawngbawlnaah

kumin chhung hian eng nge kan tiam chin, eng

nge kan tum tak tih hi kan ngaihpawimawh ber a

ni lo ṭhin a, kohhran chhung hun ruat vel leh

Kristian hunpui hrang hrang hman dan turte leh

Page 70: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN 30.09.2017 (INRINNI)

65

kum tawp krismas a ruai pui ṭheh dan tur

ringawtte kan rilrua lian ber a nih chuan Pathian

rawng tak tak kan bawlna kawngah hma kan

sawn thei lo ang.

3. Mihring mihrinna: Rawngbawlna kawnga

hmasawn tur chuan Pathian Thlarau hruaia kan

awm a pawimawh a, mihring chakna rinchhan a,

mihring finna kan hmachhuan nasat lutuk chuan

rawngbawlna nung neih a harin hma a sawn

hleihtheih ṭhin loh a ni.

C. Mizo Kristian-te’n Pathian rawng kan bawlna

kawng langsar deuh deuhte thlirin he’ng kawng hrang

hrangah hian hma kan sawn leh sawn loh mahni kan

inchhût theihna atan han bih kual leh thuak thuak ila:

1. Missionary chawmna kawngah: Ramtina kala

thilsiam zawng zawngte hnena chanchinṭha

puang chhuak tura tirh kan ni tih kan hria a,

hemi kawngah hian ‘kal chhuak thei lote pawhin

mawhphurhna lian tak kan nei’ tiin missionary

chawm lamah hian kohhran leh mimalte pawh

kan ṭang tlangin ṭhahnem kan ngai viau a nih hi.

Missionary kan tirh tam a, kan chawm tam ang

hu hian thlaraubo hi kan man tlemin ringlo mi

Pathian ke bula hruai thlen hi kan ngah lo riau lo

maw? Ringlo mite zinga rawngbawl a harsatzia

leh a fehchhuakate tan hnathawh chak a

harsatzia thu lam chu lo dahṭhain kohhranhote’n

Page 71: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

66

missionary kan tirhchhuah duhna rilru lam zawk

hi han inbih ta ila, missionary kan tirh hian

ringlo mi Pathian hnena hruai duhna rilru

aṭangin nge kan kohhran member tih tam a, kan

pawl ram tih zauh duhna rilru aṭangin kan tirh

chuah tam ṭhin le? Pawl ram dah chungnung

hmasa loin thlaraubo hmangaihna tak tak nen

missionary te hi chawmin tirchhuak tam lehzual

tai la tun ai hian hma kan sawn ngei ang.

2. Inkhawm: Mizote Kristian kan nih tirh aṭanga

vawiin thlenga kan Pathian biak inkhawm dan hi

en ta ila hma chu kan sawn ve hret hret na a,

tunlai khawvel hmasawn rual leh tunlai

ṭhangthar leh kohhran lam ngaihsaklote hipna

tur tawk hian hma kan sawn chak lo deuh niin a

lang. Tunhma deuh kha chuan kohhran hian

biakin chhunga khuang lak luh pawh hi a remti

ngai lo a, kohhran ṭhenkhatin bul ṭanin an han la

lut a, Pathian biak inkhawm tinuamtu leh

tiphurawmtu, midang hipna ṭangkai tak a lo ni

reng mai a, a hnu deuh aṭang chuan khuang chu

Mizote Pathian biakna pawimawh ber a lo ni

chho ta a, tun thleng hian rimawi chhepchher

dang nen han ti chiam mah ila khuang chu kan la

ban hleithei ta lo a nih hi. Hetiang deuh hian

Pathian biakna hmanraw pawimawh tak leh kan

inkhawm boruak tinuam a, tidanglam dawrh thei

tur, kan ban phaka awm reng si, hman nachang

kan hriat mai lohte hi a lo awm ngei ang. A nih

Page 72: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN 30.09.2017 (INRINNI)

67

loh leh biakin ropui leh nalh tak tak kan sak lain

biakina kal ngaihsak reng reng lo leh kal chakna

pawh nei reng renglo ṭhangthar an pung zel si a,

kan biakin inkhawm ringawtte hi a tawk tawh lo

a ni mawi lo maw? A mamawhtu tak takte thleng

phak turin khawlai inkhawm emaw, in lama

intlawhchhuah programme te hi kan uar zawk a

ṭul hlein a lang. A mamawhtute thleng phak leh

hip thei tur inkhawm kan buatsaih theihna atan

ṭan la ila.

3. Thawhlawm: Thawhlawm hi kan ngaipawimawh

hle a, kan ngaipawimawh tur pawh a ni reng a,

Pathianin sawma pakhat pek a

ngaihpawimawhzia hrechiangtu ringtute kan ni

a, thawhlawm thawh turin a fuih pawh kan infuih

nasa a, a ṭan pawh kan ṭang reng a ni. He

thawhlawm kan thawh dan kawngah hian

kohhran leh biakin lama kan inzirtir khât dan

zawng tak leh kan sawi ṭhat vak ngam loh zawng

takin a pek tam lam ni lo, a lakkhawm

thianghlim lamah hian kohhran tamtakin

hmasawnna tur kan nei ngeiin a lang. Kohhran

hian kut tling ngeia sum lakluh chauh hi

thawhlawmah pawmin, thawh tam tura kan

inzirtir zat zet hian thianghlim taka lakluh chauh

Pathian hmaa rawn thawh turin inzirtir ve ila

chuan kan rama ngampa taka mi tamtakin an tih

mek sualna tamtak hi a titlem ang a, kan

Page 73: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

CALCUTTA MIZO CHRISTIAN SERVICE :: 2017 BEIHRUAL THUZIR

68

thawhlawm pawh a tlem ngei ang a; mahse kan

thawhkhawm chhun chu a thianghlim dawn miau

avangin Pathian rawngbawlna kawngah tuna kan

thawhlawm thianghlim lo tam tak kan

chhekkhawm reih ruih ai hian a thawhhlawk

zawk ngei ang. Chu inzirtirna chu nei turin

kohhran hian pen khat chauh pawhin hma han

sawn ngam ila aw.

4. Zaipawl: Mizo Kristian-te hi zaipawl uar tak mai

kan ni a, vengtin leh kohhran tinah hian zaipawl

engemawzat kan nei vek a, a group ang te, a

branch angte leh a bial ang te, chu aia la huam

zau leh deuh thleng chuan zaipawl hi kan nei

ṭeuh mai a, heti khawpa zaipawl uar hnam leh

zai nasa hnam ni si hi kan zaipawl avanga

ringthar han sawi turte, kan zaipawl avanga

thlaraubo man han sawi turte hi an tam lo hlein

a hriat a. Kan zai chhanahte hian kan chian loh

vang a ni thei ang em? Nge tihtakzetna kan

tlakchham vang zawk ni ang? Heti khawpa a

kumtluana zaipawl hla zir reng renga hmanhlel

si hi khawvel hian zaipawl thiam tak hnam ni

hian min va hre lem si lo em! ‘Fiamthuin an sawi

ṭhin a, biakin hnuaiah zaipawl hla kan zir a,

biakin chungah kan rem a, kan duhtawk der mai’

an ti ṭhin. Kan ti ta sa sa a nih chuan Pathian

rawngbawlna leh a chibai bukna a ni tih hriain

hei aia tihtakzet zawk hian ti ta ila, thlaraubo

man kawngah leh rawngbawlna zau zawk nei

Page 74: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

TIAM CHIN LAM PANA HMASAWN 30.09.2017 (INRINNI)

69

tura khawvel hnamdangte beng fah kawngah

pawh hma kan sawn ngei ang (Joh 4:24).

Rinna kawngah eng dinhmunah pawh ding ila,

kohhranah dinhmun pawimawh tak tak kan chelh

emaw, chelh lo emaw keimahni thlen chin aṭang ṭheuh

hian Pathian rawng kan bawlna kawngah hmasawn zel

tura tum mumal tak nei chungin leh hma min sawntir

thei lotute paih thlain tiam chin lam panin i tlan ṭauh

ṭauh ang u.

Sawiho tûr:

(1) Ringtute’n hma kan sawn theih loh ṭhinna chhan

sawiho ila.

(2) Pathian chibai kan bukna leh A rawng kan

bawlnaa kan tih ṭhin kawng hrang hrangah hma

kan sawn dan leh kan sawn loh dante sawiho ni se.

Page 75: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

70

APPENDIX: CMCS Missionary Ṭanpui Mêkte

# Hming Thawhna

hmun Pawl/ Organisation

1 Pu Ringsuothang Khawbung

NC Hills, Assam

Cachar Hill Tribe Synod

2 Nl Mudang Oze Arunachal Pradesh

Baptist Church of Mizoram

3 Pu Joy Loungir Tripura Reformed Presbyterian Church

4 Pu Dipankar Koloi Tripura Evangelical Church of Maraland

5 Pastor Lalronghaka Bhutan Independent Church of India

6 Pastor Lalrochunga Nepal Independent Church of India

7 Pi Laldinsangi Hmar Saharanpur,

UP Youth With A Mission

8 Pastor Daniel B Anal Mainpuri,

UP Apostolic India Mission

9 Pastor Lalroliana Sikkim Weslyan Methodist Church

10 Pi Pushpanjali Dhruv Jharkhand Friends Missionary Prayer Band

11 Pu Dinesh Kumar Chhatishgarh Friends Missionary Prayer Band

12 Pu Arun Ghanta J & K Friends Missionary Prayer Band

13 Pastor Elis Joel Lava Odisha Isua Krista Kohhran

14 Pu Brundaban Karkara Odisha Isua Krista Kohhran

15 Pu K Lalrotluanga Madhya Pradesh

Thlarau Bo Zawngtute

16 Pu C Lalbiakenga Madhya Pradesh

Thlarau Bo Zawngtute

17 Pu Pawan Masih Punjab Evangelical Free Church of India

18 Pu Khemai Kanojia UP Mission For Christ

19 Pu Sukumar Patra Nakuadaha,

WB Calcutta Synod Mission Field

20 Pu Panna Dey Sainthia, WB Calcutta Synod Mission Field

21 Pu Jangal Kalinbi WB Calcutta Synod Mission Field

22 Pu Gopal Ghorui WB Calcutta Synod Mission Field

23 Pu Shyamal Behera WB Calcutta Synod Mission Field

24 – 28 Hming hriatlo – (5 Nos.) Synod Mission Board

29 - 31 Hming hriatlo - (3 Nos.) Salvation Army

Page 76: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

71

NOTES

Page 77: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE

72

NOTES

Page 78: CMCS Beihrual Thupui 2016 - kolmizochristian.comkolmizochristian.com/files/documents/CMCSBeihrual-2017.pdf · CMCS Beihrual hun pawh kan lo thleng ve leh ta reng mai. ... ENGTIN NGE