EÜ Diþhek Fak Derg 2001; 22: 37-42

Bacteriologicallnvestigation of Cariogenic Effects of Xylitol and Sucrose inSwiss Albino Rats

Bora Altýnel ATAMAN 3Fahinur ERTUÐRUL 1 Rengin EL TEM 2

Ege Üniversitesi, 1Diþhekimliði Fakültesi, Pedodonti AD, 2 Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Temel ve Endüstriyel Mikrobiyoloji AD,

3Diþhekimliði Fakültesi, Diþ Hastalýklarý ve Tedavisi AD, izmir

Dzet

Amaç: Bu çalýþmada sakaroz ve ksilitolün karyojenik etkilerinin bakteriyolojik olarak karþýlaþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr.

Yöntem: Streptococcus mutans CCUG 6519 serotype c ile inoküle edilen 20 adet Swiss albino cinsi sýçan, 90 gün süresincesakaroz ve ksilitol içeren' diyetlerle beslenmiþlerdir. Deney periyodu sonunda sýçan diþlerinden plak örnekleri alýnarak ekimleri

yapýlmýþ ve S. mutans ile toplam bakteri sayýlarý hesaplanmýþtýr.

Bulgular: Sakarozlu diyetle beslenen gruptan alýnan plak örneklerinde S. mutans ve toplam bakteri sayýlarý, ksilitol ile beslenen

gruba göre istatistikselolarak anlamlý derecede yüksek bulunmuþtur (p<O,O01).

Sonuç: Elde edilen sonuçlara göre, ksilitolün belirli miktarlarda diyete ilavesi ile S. mutans sayýlarýnýn düþük bulunmasý, bu þeker

deðiþkeninin S. mutans'lar tarafýndan fermente edilemediði görüþünü doðrulamýþtýr.

Anahtar sözcükler: Streptococcus mutans, sakaroz, ksilitol, sýçan, karyojenik diyet

Abstract

Objectives: The aim of the study was to investigate the cariogenic effect of sucrose and xylitol by bacteriological tests.

Methods: 20 Swiss albino rats were inoculated by Streptococcus mutans CCUG 6519 serotype c and fed with sucrose-xylitolcontaining diets for 90 days. Dental plaque samples were col/ected at the and of the experiment. S. mutans and total bacteria

counts were calculated.

Results: S. mutans and total bacteria counts in plaque samples were statistically significantly higher in sucrose group lhan the

xylitol group (p<0.001).

Conclusion: The results showing that S. mutans counts were tower in xylitol group confirmed that xylitol as a sucrose substitute

could not be fermented by S. mutans when added in different percentages.

Keywords: Streptococcus mutans, sucrose, xylitol, rat, cariogenic diet

Diþ çürüðü, insanlarda en sýk rastlanan kronik has-

talýklardan birisidir. Araþtýrmalar yöresel tarým ürün-

leri ile beslenen toplumlann çürük insidansýnýn düþük

olduðunu göstermiþtir. Buna karþýlýk þeker içeriðiyüksek çikolata, þekerleme türü gýdalar tüketilmesiçürük insidansýný arttýrmaktadýr. Yüksek çürük insi-

dansý, günlük þeker tüketiminin fazla olmasý ileiliþkilidir. 1,2

Sakaroz içeren besinlerin aþýn tüketimi, diþ çürük-lerini arttýrmakla kalmayýp diyabetikler ve aþýn kilolukiþiler için ciddi sorun olabilen yüksek kalori alýmý-na yol açmaktadýr. Karyojenik bir besin maddesi

Ertuðrul, Eltem, Atarnan

olmasýna raðmen þekerin, alternatifler sunmadan

diyette kýsýtlanmasý da doðru deðildir. Þekerlerinçürük üzerindeki etkisi tam olarak anlaþýldýktan son-ra, günümüzde bu hastalýðýn önlenmesi ya da azal-týlmasý ile ilgili diyet deðiþiklikleri üzerinde çalýþma-lar yürütülmektedir ,:5,4

steril edilmiþ, daha sonra da büyük karýþtýncýlardamaddeler homojen bir hale gelinceye kadar karýþtý-nlmýþlardýr. Toz yemýerde standardizasyonu saðlaya-bilmek için, sýçanlarýn besinsel gereksinimlerini kar-þýlayabilen ve denemelerde %50 oranýnda kullaný-lan bir 'Bazal Yem' hazýrlanmýþtýr. Denemelerde kul-lanýlan toz formundaki yemýerin %50'sini oluþturanve karbonhidrat içermeyen diyetin hammadde içe-rikleri ve besin deðerleri Tablo l' de gösterilmiþtir.

Çürük oluþumunda baþlýca etken, aðýz mikroorga-nizmalarýnýn karbonhidratlý besinleri fermente etme-siyle açýða çýkan asittir. Bu nedenle, çürük önleyicigiriþimlerin amaçlarýndan biri de bu asit oluþumunuengellemektir. Son yýllarda, geleneksel þekerlerinyerine kullanýlabilen ve ara metabolizma ürünlerine

parçalanmayan, karyojenik olmayan, çürüðü önleyi-ci özellikteki bazý maddelerin üzerinde durulmak-tadýr. Bunlar yapay tatlandýrýcýlar ve þeker deðiþken-leri olarak adlandýrýlmaktadýr .5.6 Þeker deðiþkenle-rinden, bir þeker alkolü olan ksilitol; çürük profilak-sisi açýsýndan, flordan sonra üzerinde en çok çalýþý-lan ve büyük umutlar baðlanan bir maddedir.3.5.6-13

Tablo 1. Bazal diyetin hammadde içerikleri ve besin deðerlerl

Hammadde %

Süt tozu 42,00 Kuru madde 88,97

Soya küspesi 15,00 Ham protein 22,00

Talaþ 10,00 Ham yað 12,00

Silisyum dioksit 5,40 Ham selüloz 9,20

Soya yaðý 9,00 Kalsiyum 1,98

Çiçek yaðý 4,00 Fosfor 1,61

Oikalsiyum fosfat 6,40 Metabolik enerji (kcal/kg) 2528,40

Potasyum klorür 1,82

Sodyum klorür 0,74

Sodyum karbonat 0,90

OL -methionin 0,20

Vitamin ve mineral karýþýmý 4,54

Çalýþmamýzýn amacý, son yýllarda çeþitli araþtýrma-lara ve tartýþmalara yol açan ve bir þeker alkolü olanksilltolün deney hayvanlannda karyojenitesini sapta-mak ve bunun sakarozun alternatifi olarak kullanýlýp

kullanýlamayacaðýnýn ortaya çýkarýlmasýdýr. Çalýþma-mýzda, deneysel Swiss albino cinsi sýçanlara saka-roz içeren diyet ile, þekere en yakýn tat ve besleyicinitelikte bir þeker alkolü olan ksilitol verilerek, çürükaktivitesindeki deðiþikliklerin bakteriyolojik yöntem-le gözlenmesi amaçlanmýþtýr.

Deney Gruplan

Grup I: S.mutans CCUG 6519 suþu ile inoküle edi-lerek %50 bazal yem + %25 niþasta + %20 sakaroz+ %5 glikozdan oluþan toz diyetle beslenmiþtir

Grup 2: S.mutans CCUG 6519 suþu ile inoküle edi-lerek %50 bazal yem + %25 niþasta + % 15 sakaroz+ %5 glikoz + %5 ksilitolden oluþan toz diyetle

beslenmiþtir.

Gereç ve Y önlem

Týp Fakültesi Deneysel Cerrahi Laboratuvarýnda üre-tilen 22-24 günlük, ortalama 25-30 gram aðýrlýðýnda,anne sütüyle beslenmesi yeni tamamlanmýþ 20 adetSý:yL~s albino cinsi sýçan kullanýlmýþtýr. Deneye baþla-madan önce diþi ve erkek olarak cinsiyet gruplan-dýrmaian yapýlmýþ, vücut aðýrlýklarý ölçülerek, iþaret-ler konmuþtur. Deney süresince hayvanlann genelsaðlýðý ve diþlerinin durumu her gün kontrol edilmiþ-tir. Hayvanlann haftada bir aðýrlýklan ölçülmüþtür.Deney periyodu sonunda hayvanlarýn diþlerindenflssür ve interproksimal plak örnekleri alýnmýþtýr.Her bir deneysel çalýþma 90 gün sürdürülmüþtür.

Mikrobiyoloji

S.mutans CCUG 6519 Bratlhal's serotip c liyofilizekültürü aseptik koþullarda açýlarak daha öncedenhazýrlanmýþ olan Tripton Soya Broth (Oxoid CM 129)ile süspanse edilmiþ ve 30 dakika çözünmeye býra-kýlmýþtýr. Daha sonra çözünen süspansiyondan Trip-ton Soya Broth içeren tüplere ekim yapýlarak 37°C'de% 95 N2 + % 5 CO2 gaz karýþýmý içeren anaerobiketüvde 24 saat inkübe edilmiþtir. Ýnkübasyon sonun-da üreyen bakteri kültüründen tekrar Tripton SoyaBroth içeren tüplere transfer edilerek yukarýda anla-

Toz Yemýerin "azýrlanmasý

Deney hayvanlannýn beslenmesinde toz yem kuýýa-nýlmýþtýr. Toz formundaki yemýerin içerikleri önce

EÜ Diþhek Fak Derg 2001; 22: 37-42

týldýðý þekilde 24 saat inkübasyonla bakteri kültürü

aktif hale getirilmiþtir. Bu kültürden, yatýk olarak

hazýrlanmýþ Tripton Soya Agata (Oxoid CM131) ekimyapýlýp ayný koþullarda inkübasyondan sonra stokkültür olarak +4°C'de saklanmýþ ve stok kültürlerher ýs günde bir transfer edilerek mikroorganizma-nýn canlýlýðý devam ettirilmiþtir. 14.15

týrýcýda, tüpler ise vortekste 60 saniye karýþtýrýldýk-tan sonra seyreltme iþlemlerine geçilmiþtir. Uygun

seyreltmelerden birer ml alýnarak MSB Agar (%20(w/v) sakaroz ve 200 U/L basitrasin içeren Difco,'Mitis Salivarius Base Agar114 ve Kan Agar'a (%7steril insan kanI içeren Oxoid, 'Blood Agar Baseý'Dökme Plaka Yöntemi' ile ekimleri yapýlmýþtýr. MSBAgar ve Kan Agar petrileri anaerobik olarak (%95 N2and %5 CO2) 37°C'de 48 saat inkübe edilmiþtir.

Ýnkübasyon sonrasý petrilerdeki büyüme bir stereo-mikroskop (X 1 0-40) altýnda incelenmiþtir. Her pet ri-deki koloni oluþturan birim sayýsý (cfu) sayýlarak

cfu/örnek þeklinde hesaplanmýþtýr. Kan Agar'lý petri,lerden toplam bakteri, MSB Agar'11 petrilerden mutans

st~eptokok sayýmlan elde edilmiþtir. Ayrýca mutansstreptokoklar Gram boyama yapýlarak doðrulanmýþtýr.

S.mutans CCUG 65 ~ 9 suþunun aktif kültüründen500 ml'lik erlen içindeki 300 mrlik Tripton Soya

Broth'a inoküle edilerek 37°C'de %95 N2 + %5 CO2

karýþýmýnda 18 saat inkübe edilmiþtir. Daha sonra

hücreler aseptik koþullar altýnda 5000 devirde 5 dk.

santrifüj (SIGMA-Gmbh 2-15) edilerek üstte kalansývý atýlmýþtýr. Hücreler tekrar LO ml izotonik NaCl

çözeltisi ile yeniden süspanse edilerek ayný þekilde

santrifüj edilmiþtir. Bu yýkama iþlemi 2 kez tekrar-landýktan sonra bakteri hücreleri 20 ml izotonik

NaCl çözeltisinde vorteksle iyice karýþtýrýlarak spekt-rofotometrede 550 nm'de absorbans ölçülmüþtür. 16

Spektrofotometrede (Pharmacia LKB. Novaspec II)absorbansý okunan bu hücre süspansiyonundanseyreltme plaka yöntemi ile yapýlan canlý sayýmlarsonucunda mrde bulunan canlý bakteri sayýsý6,8x109 -7,0 xl09 cfu/ml olarak belirlenmiþtir.

istatistiksel Analiz

Farklý yem gruplarý ile beslenen sýçanlardan inter-proksimal ve fissür olmak üzere farklý bölgelerdenalýnan plak örneklerinin birbiri ile kýyaslanmasýndavaryans analizi uygulanmýþtýr. Deneysel çalýþmanýnsonucunda elde edilen tüm bakteriyel sayýmlar bilgi-sayarda loglO deðerlerine dönüþtürülmüþtür. istatis-tiksel deðerlendirmeler için GENSTAT 5 istatistikPaket programý kullanýlmýþtýr.Deney hayvanlannýn oral floralanný baskýlamak ama-

cýyla deneysel çalýþmanýn baþlangýcýnda~" itibaren 2

gün süreyle hayvanlara ampisilinli (200 mg/It) suverilmiþtir. 10,15 Ýkinci günden sonra normal çeþme

suyu kullanýlmýþtýr. Daha sonra, hazýrlanan bakteri

süspansiyonundan 0,1 ml direkt olarak bir pipetyardýmý ile hayvanlann aðýzlanna inoküle edilmiþtir.

Deney period u sonunda hayvanlann diþlerinden plak

örnekleri alýnmýþtýr. Fissür ve interproksimal plakörnekleri alýmý için önceden steril edilmiþ ince uçlutahta çubuklardan ve diþ ipliklerinden yararlanýlmýþ-týr. Ýnce uçlu tahta çubuklarla mandibuler azý diþleri-

nin fissürlerinden, diþ ipliði ile de alt kesicilerin

interproksimalinden dental plak örnekleri toplan-mýþtýr.15 Den~gruplannda her bir sýçandan inter-proksimal ve fissür olmak üzere iki plak örneði alýn-

mýþtýr.

BulgularS. mutans CCUG 6519 ile inoküle edilerek iki farklýdiyetle (Grup i ve II) beslenen sýçanlarýn diþlerininanterior ve posterior bölgelerinden alýnan plakörneklerindeki toplam bakteri sayýlarý ile S. mutanssayýlan logaritma ýo tabanýna dönüþtürülerek orta-lamalarý ve standart sapmalan hesaplanmýþtýr. Top-lam bakteri sayýlarý bakýmýndan sakarozlu diyetlebeslenen Grup i ile ksilitollü diyetle beslenen Grupii karþýlaþtýrýldýðýnda gruplar arasý farklýlýk anlamlý

(p<O,OOI) bulunmuþtur (Tablo 2). I. Grup olan saka-rozlu diyetle beslenen grupta daha yüksek toplambakteri sayýsý saptanmýþtýr.

Anterior ve posterior bölgeler arasýnda toplam bak-teri sayýlannýn ortalamalarý birbirinden oldukça farklýolup, posterior bölgelerdeki toplam bakteri sayýsýanterior bölgelere göre hem sakarozlu hem de ksili-tollü diyetle beslenen grupta daha yüksek bulun-muþtur. Kan Agar'ýndaki toplam bakteri sayýlan yönün-den grup-bölge etkileþimleri istatistikselolarak önem-lidir (p=O,O33).

Aproksimal bölgeden alman dental plak örnekleriönceden hazýrlanýp steril edilmiþ ve numaralandýrýl-mýþ ýO'ar ml fosfat tampon içeren ýoo mrlik erIen-

Iere konmuþtur. Fissür dental plak örnekleri de aynýþekilde hazýrlanmýþ ý O'ar ml fosfat tamport içeren

tüplere konmuþtur. Erlenler 30 dakika mekanik kanþ-

~JM~" ~'J"'" '1' ,y"P""",?L". JJU ,ý",u",ýýýo:;

çalýþmamýzda Havenaar ve ark.'nýn9 geliþtirdikleriSSP diyeti modifiye edilerek bir bazal diyet hazýrlan-mýþtýr. Sýçanlarýn diyetinin %50'sini oluþturan, kar-yojenitesi çok yüksek olmayan, hayvanlarýn genelsaðlýklarým bozmayacak þekilde, besinsel gereksi-nimlerini tam anlamýyla karþýlayan ve karbonhidratfraksiyonlarým istenilen oranlarda kullanmaya imkanveren bu diyet deney hayvanlarýna uygulanmýþtýr. Bubazal yem; hayvanlarýn protein ihtiyacýný karþýlamakamacýyla süt tozu ve soya küspesi, selüloz için talaþ,enerji gereksinimi için soya ve ayçiçek yaðý, kalsi-yum ve fosfor için dikalsiyum fosfat, potasyum içinpotasyum klorür, tuz gereksinimi için sodyum klorür,sodyum ve mineral karýþýmý içermektedir.

S.mutans sayýlarý bakýmýndan sakarozlu grup ile ksi-litollü grup karþýlaþtýrýldýðýnda gruplar arasý farkönemli bulunmuþtur (p<O,OOl) (Tablo 3). S.mutans

sayýsý, sakarozlu diyetle beslenen grupta daha fazlagörülmüþtür. Anterior ve posterlor bölgeler arasýndaS.mutans sayýlarýnýn ortalamalan bakýmýndan da fark-lýlýk bulunmuþtur. Posterlor bölgelerdeki S.mutans

sayýsýnýn anterlor bölgelere göre her iki grupta da

yüksek olduðu saptanmýþtýr. MSB agardaki S.mutanssayýlarý bakýmýndan grup-bölge etkileþimi istatistik-

selolarak önemlidir (p=O,OlO).

Tablo 3. Anterior ve posterior plak örneklerinin MSB agardaki S.mutans

sayýlarýnýn (log10) ortalamalarý :t standart sapmalarý (p< 0,001)

3,7175:t 2,1053 4,6088:t 2,1926

3,2308 :t 2,1838 3,5756:t 1,5086

4,1631 :!: 2,5430

3,4032:!: 1,9106

Bu çalýþmada kullanýlan modifiye edilmiþ SSP diyeti

ile beslenen sýçanlarýn genel saðlýklannda bir bozul-ma olmadýðý, hayvanlarýn tüylerinin parlak, dýþkýlarý-nýn normalolmasý ve orantýlý bir þekilde büyüme-

siyle anlaþýlmýþtýr. Havenaar ve ark.9.IQ sýçanlarýn

feçeslerinin ksilitolden etkilendiðini ve hafif rekürent

diyareye rastlandýðýný belirtmiþlerdir. Çalýþmamýzdadeney periyodu süresince sýçanlarda herhangi bir

patolojiye rastlanýlmamýþtýr.

Bu tür çürük deneylerinde genellikle 20-25 günlük,

anne sütüyle beslenmesi tamamlanmýþ sýçanlarçalýþma kapsamýna alýnmaktadýr.9-1 i Çalýþmamýzda

da 22-24 günlük anne sütünden yeni kesilmiþ Swissalbino cinsi sýçanlar kullanýlmýþtýr. Çürük araþtýnI-masý yapýlan deneylerde, çalýþma baþlangýcýnda sýçan-lara oral floralanný baskýlamak amacýyla yüksek doz-da antibiyotikler verilmektedir.9-1 i Bu nedenle, çalýþ-

mamýzda hayvanlann oral floralanný baskýlamak için

Gram pozitif ve birçok Gram negatif mikroorganiz-

maya karþý bakterisit etkinliði olan, geniþ spektrum-lu semisentetik bir penisilin olan ampisilin kullanýl-

mýþtýr. Böylelikle inoküle edilen S. mutans kültürü-

nün diþlere kolonizasyonu hýzlandýnlmýþ olmaktadýr.

Tartýþma ve Sonuç

Çürük oluþumunda diyet faktörünü araþtýran deney-lerde hayvan modelleri kullanýlmakta olup bu deney-ler günümüzde önemini sürdürmektedir. Aðýz flora-sýna ve konak direncine baðlý olmaksýzýn, deneye

uygun diyet verilmediðinde çürük geliþmeyecektir.Önceleri bu diyetlere 'karyojenik diyetler' denmiþ-ken bugün daha uygun olarak 'çürük deneyi diyeti'terimi kullanýlmaktadýr. Kemirgenlerde yapýlan pekçok çürük deneyinde hamsterlann ve sýçanlarýnmolar diþlerinde çok büyük lezyonlar meydana geti-ren diyetlerl7.18 kullanýlmýþ olmasýna karþýn, yüksekkaryojenik potansiyele sahip bu diyetler, sýçan vehamsterlerin yaþamsal beslenme gereksinimlerini

karþýlamadýðý belirtilmiþtir.9.lo Ayrýca yüksek karyo-jenik potansiyelli diyetlerin karyojenitesindeki küçükfarklýlýklarý belirlemeye ve þeker alkollerini test

Araþtýncýlann büyük bir çoðunluðu S. mutans'm csuþunun diðer suþlara göre dental plakta predomi-nant olduðunu belirterek çürük deneylerinde sýçan-Ian S. mutans'm c suþu ile inoküle etmiþlerdir.9.ls.16Çalýþmamýzda liyofilize formdaki insan kökenli c

Ertuðrul, Eltem. Atarnan

Tablo 2. Anterior ve posterior plak örneklerinin kan agarýndaki toplam

bakteri sayýlarýnýn (lfi)g10) ortalamalarý :t standart sapmalarý

(p< 0,001)

etme- ye uygun olmadýðý sonucuna varýlmýþtýr. Do-layýsýyla, hem hayvanlann genel saðlýðýný bozmadandaha düþük çürük skorlan meydana getirecek hemde þeker alkollerini test etmek için kullanýlabilecek

uygun diyet araþtýrmalarý yapllmýþtýr.8-11 Bu nedenleçalýþmamýzda Havenaar ve ark.'nýn9 geliþtirdikleriSSP diyeti modifiye edilerek bir bazal diyet hazýrlan-mýþtýr. Sýçanlarýn diyetinin %50'sini oluþturan, kar-yojenitesi çok yüksek olmayan, hayvanlarýn genelsaðlýklarýný bozmayacak þekilde, besinsel gereksi-nimlerini tam anlamýyla karþýlayan ve karbonhidratfraksiyonlarýný istenilen oranlarda kullanmaya imkanveren bu diyet deney hayvanlarýna uygulanmýþtýr. Bubazal yem; hayvanlann protein ihtiyacýný karþýlamakamacýyla süt tozu ve soya küspesi, selüloz için talaþ,enerji gereksinimi için soya ve ayçiçek yaðý, kalsi-yum ve fosfor için dikalsiyum fosfat, potasyum içinpotasyum klorür, tuz gereksinimi için sodyum klorür,sodyum ve mineral karýþýmý içermektedir.

Toplam bakteri sayýsý ortalamasý.t standart sapma

Gruplar Anterior Bölge Pasteridr Bölge Anterior+Posterior Bölge

S.mutans sayýlarý bakýmýndan sakarozlu grup ile ksi-litollü grup karþýlaþtýrýldýðýnda gruplar arasý fark

önemli bulunmuþtur (p<O,OOI) (Tablo 3). S.mutans

sayýsý, sakarozlu diyetle beslenen grupta daha fazla

görülmüþtür. Anterior ve posterior bölgeler arasýndaS.mutans sayýlanmn ortalamalan bakýmýndan da fark-lýlýk bulunmuþtur. Posterior bölgelerdeki S.mutans

sayýsýnýn anterior bölgelere göre her iki grupta da

yüksek olduðu saptanmýþtýr. MSB agardaki S.mutanssayýlarý bakýmýndan grup-bölge etkileþimi istatistik-selolarak önemlidir (p=O,OIO).

Tablo 3. Anterior ve posterior plak örneklerinin MSB agardaki S.mutans

sayýlarýnýn (log10) ortalamalarý .t standart sapmalarý (p< 0,001)

S.mutans sayý.sl ortalamasý :t standart sapma

Gruplar Anterior Bölge Posterior Bölge Anterior+Posterior Bölge

3,7175.t.2,1053 4,6088.t.2,1926

3,2308 .t. 2,1838 3,5756.t. 1,5086

4,1631 :t 2,5430

3,4032 :t 1,9106

Bu çalýþmada kullanýlan modifiye edilmiþ SSP diyeti

ile beslenen sýçanlarýn genel saðlýklannda bir bozul-ma olmadýðý, hayvanlarýn tüylerinin parlak, dýþkýlarý-

nýn normalolmasý ve orantýlý bir þekilde büyüme-

siyle anlaþýlmýþtýr. Havenaar ve ark.9,lo sýçanlarýn

feçeslerinin ksilitolden etkilendiðini ve hafif rekürent

diyareye rastlandýðýný belirtmiþlerdir. çalýþmamýzdadeney periyodu süresince sýçanlarda herhangi bir

patolojiye rastlanýlmamýþtýr.

Bu tür çürük deneylerinde genellikle 20-25 günlük,

anne sütüyle beslenmesi tamamlanmýþ sýçanlar

çalýþma kapsamýna alýnmaktadýr.9-11 çalýþmamýzdada 22-24 günlük anne sütünden yeni kesilmiþ Swiss

albino cinsi sýçanlar kullanýlmýþtýr. Çürük araþtýrýl-masý yapýlan deneylerde, çalýþma baþlangýcýnda sýçan-

(ara oral floralarýný baskýlamak amacýyla yüksek doz-da antibiyotikler verilmektedir.9-11 Bu nedenle, çalýþ-mamýzda hayvanlarýn oral floralarýný baskýlamak içinGram pozitif ve birçok Gram negatif mikroorganiz-

maya karþý bakterisit etkinliði olan, geniþ spektrum-lu semisentetik bir penisilin olan ampisilin kullanýl-

mýþtýr. Böylelikle inoküle edilen S. mutans kültürü-nün diþlere kolonizasyonu hýzlandýrýlmýþ olmaktadýr.

Tartýþma ve Sonuç

Çürük oluþumunda diyet faktörünü araþtýran deney-lerde hayvan modelleri kullanýlmakta olup bu deney-ler günümüzde önemini sürdürmektedir. Aðýz flora-sýna ve konak direncine baðlý olmaksýzýn, deneye

uygun diyet verilmediðinde çürük geliþmeyecektir.Önceleri bu diyetlere 'kaýyojenik diyetler" denmiþ-ken bugün daha uygun olarak 'çürük deneyi d iyeti ,

terimi kullanýlmaktadýr. Kemirgenlerde yapýlan pekçok çürük deneyinde hamsterlarýn ve sýçanlarýnmolar diþlerinde çok büyük lezyonlar meydana geti-ren diyetlerl7.18 kullanýlmýþ olmasýna karþýn, yüksekkaýyojenik potansiyele sahip bu diyetler, sýçan vehamsterlerin yaþamsal beslenme gereksinimlerini

karþýlamadýðý belirtilmiþtir.9.IQ Ayrýca yüksek kaýyo-jenik potansiyelli diyetlerin kaýyojenitesindeki küçükfarklýlýklarý belirlemeye ve þeker alkollerini test

Araþtýncýlann büyük bir çoðunluðu S. mutans'ýn csuþunun diðer suþlara göre dental plakta predomi-nant olduðunu belirterek çürük deneylerinde sýçan-Ian S. mutansýn c suþu ile inoküle etmiþlerdir.9.15.16Çalýþmamýzda liyofilize formdaki insan kökenli c

Ertuðrul, Eltem, Atarnan

sýçanlarýn plak örneklerinin bakteriyolojik inceleme-sinde S. mutans'larýn, ksilitollü diyetle beslenensýçanlarda, sakarozlu diyetle beslenenlere göre dahadüþük sayýda olmasý,' bu konuda araþtýrma yapanyazarlarýn görüþünü doðrulamaktadýr.8-1 1,17,23,25 Bu

çalýþmamýzla, ksilitolün oral mikroorganizmalann birçoðu tarafýndan fermente edilemediði, bunun sonu-cu olarak da diyete uygun oranlarda ksilitol ilavesi-nin, çürükten korunmada etkili bir yöntem olabi-leceði kanýsýna varýlmýþtýr.

15. Nuis in't Veld Jt1J, Drost JS, Navenaar R. E.stablishmentand localization of mixtures of Streptococcus mutansserotypes in the oral cavity of the rat. J Dent Res1982; 61: 1199-1205.

16. Ooshima T, Sobue S, Namada S, Kotani S. Susceptibilityof rats hamsters, and mice to carious infection byStreptococcus mutans serotype c and d organisms. JDentRes 1981; 60: 855-859.

1 7. Bowen WN, Pearson SK. The effects of sucralose, xylitoland sorbitol on remineralization of caries lesions inrats. J Dent Res 1992; 71: 1166-1168.

18. Leach SA, Green RM. Effect of xylitol supplementeddiets on the progression and regression of fissurecaries in the albino rat. Caries Res 1980; 14: 16-2.3.

19. Mühlemann NR, Schmid R, Noguchi T, Imfeld T, HirschRS. Some denillý effects of xylitol under laboratoryand in vivo conditions. Caries Res 1977; 1 I: 26.3-276.

20. Nolbrook Wp, Kristinsson MJ, Gunnarsdottir S, BriemB. Caries prevalence, Streptococcus mutans and sugarintake among 4-year-old urban children in ýçeland.Community Dent Oral t:pidemioJ 1989; 17: 292-295.

2 I. Stephan RM. Effects of different types of human foodson denillý health in experimental animals. J Dent Res1966; 45: 1551-1561.

22. Schemmel RA, Ross KA, Kabara JJ. Carious units andStreptococcus mutans in rats fed sucrose or maltosein two different types of diets. Caries Res 1987; 21:5.30-5.37.

2.3. Karle E, Gehring f. Wirkung der zuckeraustauschstoffefruktose, sorbit und xylit auf kariesbefalI und plaque-flora der ratte. Dtsch zahnarztl Z 1975; .30: .356-.36.3.

24. Mühlemann NR, Regolati B, Marthaler TM. The effecton rat fissure caries of xylitol and sorbitol. l1eJv OdontActa 1970; 14: 48-50.

25. Beckers NJA. Influence of xylitol on growth,establishment, and cariogenicity of Steptococcusmutans in denillý plaque of rats. Caries Res 1988;22: 166-17.3.

TeþekkÜr

Bu araþtýrmanýn gerçekleþtirilmesinde maddi katký-da bulunan Ege Üniversitesi Araþtýrma Fon Sayman-lýðýna deðerli katkýlanndan dolayý teþekkür ederiz.

Kaynaklar1. tlolm AK. Diet and caries in high-risk groups in

developed and developing countries. Caries Res1990; 24: 44-52.

2. Sreebny LM. Sugar availability. sugar consumption anddenilll caries. Community Dent Oral Epidemiol 1982;ýo: 1-7.

3. Birkhed D. Behavioural aspects of dietary habits anddenilll caries. Caries Res 1990; 24: 27-35.

4. Burt BA. Relative consumption of sucrose and othersugars: Has it been a factar in reduced cariesexperience? Caries Res 1993; 27: 56-63.

5. Birkhed D. Kalfas 5, Svensater G, Edwardsson S.Microbiological aspects of some caloýic sugar substitutes.Int DentJ 1985; 35: 9-17.

6. Imfeld T. Efficacy of sweeteners and sugar substitutesin caries prevention. Caries Res 1993; 27: 50-55.

7. Arends J, Christoffersen J, Schuthof J, Smits MT.Influence of xylitol on demineralization of enamel.Caries Res 1984; 18: 296-301.

8. tlavenaar R, Dirks AB. Caries reducing properties ofxylitol in rat experiments. Caries Res 1981; 15: 180.

9. tlavenaar R, tluis in't Veld JtlJ. de Stoppelaýýr JD,Dirks AB. A purified cariogenic diet for rats to testsugar substitutes with special emphasis on generalhealth. Caries Res 1983; 17: 340-352.

ýo. tlavenaar R, tluis in't Veld JtlJ, de Stoppelaar JD,Dirks AB. Anti-cariogenic and remineralizing propertiesof xylitol in combination with sucrose in ratsinoculated with Streptococcus mutans. Caries Res1984; 18: 269-277.

ll. tlavenaar R. The anti-cariogenic potential of xylitol incompaýison with sodium fluoýide in rat caýies expeýiments.JDentRes 1984; 63: 120-123.

12. Scheie M, Fejerskov AB. Xylitol in caries prevention:what is the evidence for clinical efficacy. Oral Dis1988; 4: 268-78.

13. Levine RS. Briefing paper: xylitol, caries and plaque.Br Dent J 1998; 185: 520.

14. Gold OG, Jordan tlV, van tloute J. A selective mediumfor Streptococcus mutans. Archs Oral Biol 1973; 18:1357-1364.

Yazýþma Adresi:

Dr. Fahinur ERTUÐRUL

Ege Üniversitesi, Diþhekimliði FakültesiPedodonti Anabilim Dalý35100 Bornova, iZMiRTel. : (232) 388 6431Faks: (232) 388 03 25

E-posta: ertugrul@dishekimligi.ege.edu.tr

Ertuðrul, Eltem, Atarnan

sýçanlarýn plak örneklerinin bakteriyolojik inceleme-sinde S. mutans'larýn, ksilitollü diyeýle beslenensýçanlarda, sakarozlu diyeýle beslenenlere göre dahadüþük sayýda olmasý,' bu konuda araþtýrma yapanyazarlann görüþünü doðrulamaktadýr.8-11,17.23,25 Buçalýþmamýzla, ksilitolün oral mikroorganizmalann birçoðu tarafýndan fermente edilemediði, bunun sonu-cu olarak da diyete uygun oranlarda ksilitol ilavesi-nin, çürükten korunmada etkili bir yöntem olabi-leceði kanýsýna vanýmýþtýr.

15. Huis in't Veld JHJ, Drost JS, Havenaar R. ~tablishmentand localization of mixtures of Streptococcus mutansserotypes in the oral cavity of the rat. J Dent Res1982; 61: 1199-1205.

16. Ooshima T, Sobue S, Hamada S, Kotani S. Susceptibilityof rats hamsters, and mice to carious infection byStreptococcus mutans serotype c and d organisrns. JDent Res 1981; 60: 855-859.

17. Bowen WH, Pearson SK. The effects of sucralose, x:ylitoland sorbitol on remineralization of caries lesions inrats.JDentRes1992;71: 1166-1168.

18. Leach SA, Green RM. Effect of xylitol supplementeddiets on the progression and regression of fissurecaries in the albino rat. Caries Res 1980; 14: 16-23.

19. Mühlemann HK, Schmid R, Noguchi T, Imfeld T, HirschRS. Some denlal effects of xylitol under laboratoryand in vivo conditions. Caries Res 1977; ll: 263-276.

20. Holbrook Wp, Kristinsson MJ, Gunnarsdottir S, BriemB. Caries prevalence, Streptococcus mutans and sugarintake among 4-year-old urban children in Iceland.Community Dent Oral Epidemiol 1989; 17: 292-295.

2 i. Stephan RM. Effects of different types of human foodson denlal health in experimental animals. J Dent Res1966; 45: 1551-1561.

22. Schemmel RA, Ross KA, Kabara JJ. Carious units andStreptococcus mutans in rats red sucrose or maltosein two different types of diets. Caries Res 1987; 21:530-537.

23. Karle E, Gehring f. Wirkung der zuckeraustauschstoffefruktose, sorbit und xylit auf kariesbefall und plaque-flora der ratte. Dtsch Zahnarztl Z 1975; 30: 356-363.

24. Mühlemann HR, Regolati B, Marthaler TM. The effecton rat fissure caries of xylitol and sorbitol. /1elv OdontActa 1970; 14: 48-50.

25. Beckers HJA. Influence of xylitol on growth,establishment, and cariogenicity of Steptococcusmutans in denlal plaque of rats. Caries Res 1988;22: 166-173.

Teþekkür

Bu araþtýrmanýn gerçekleþtirilmesinde maddi katký-da bulunan Ege Üniversitesi Araþtýrma Fon Sayman-lýðýna deðerli katkýlanndan dolayý teþekkür ederiz.

Kaynaklar1. tlolm AK. Diet and caries in high-risk groups in

developed and developing countries. Caries Res1990; 24: 44-52.

2. Sreebny LM. Sugar availability, sugar consumptlon anddental caries. Community Dent Oral t'pidemiol 1982;ýo: 1-7.

3. Birkhed D. Behavioural aspects of dietary habits anddenlal caries. Caries Res 1990; 24: 27-35.

4. Burt BA. Relatlve consumptlon of sucrose and othersugars: tlas it been a factor in reduced cariesexperience? Caries Res 1993; 27: 56-63.

5. Birkhed D, Kalfas S, Svensater G, Edwardsson S.Microbiological aspects of some caloric sugar substitutes.Int Dent J 1985; 35: 9-17.

6. Imfeld T. Efficacy of sweeteners and sugar substltutesin caries preventlon. Caries Res 1993; 27: 50-55.

7. Arends J, Christoffersen J, Schuthof J. Smits MT.Influence of xylitol on demineralizatlon of enamel.Caries Res 1984; 18: 296-301.

8. tlavenaar R, Dirks DB. Cari es reducing properties ofxylitol in rat experiments. Caries Res 1981; 15: 180.

9. tlavenaar R, tluis in't Veld JtlJ, de Stoppel~r JD,Dirks DB. A purified cariogenic diet for rats to testsugar substitutes with special emphasis on generalhealth. Caries Res 1983; 17: 340-352.

ýo. tlavenaar R, tluis in't Ve Id JtlJ, de Stoppelaar JD,Dirks DB. Antl-cariogenic and reminemlizing propertiesof xylitol in combination with sucrose in ratsinoculated with Streptococcus mutans. Caries Res1984; 18: 269-277.

ll. tlavenaar R. The antl-cariogenic potentlal of xylitol incomparison with sodium fluoride in rat caries experiments.J Dent Res 1984; 63: 120-123.

12. Scheie AA, Fejerskov DB. Xylitol in caries preventlon:what is the evidence for clinical efficacy. Oral Dis1988; 4: 268-78.

13. Levine RS. Briefing paper: xylitol, cari es and plaque.Br Dent J 1998; 185: 520.

14. Gold OG, Jordan tlV, van Houte J. A selectlve mediumfor Streptococcus mutans. Archs Oral Biol 1973; 18:1357-1364.

Yazýþma Adresi:

Dr. Fahinur ERTUÐRUL

Ege Üniversitesi, Diþhekimliði FakültesiPedodonti Anabilim Dalý35100 Bornova, iZMiRTel. : (232) 388 64 31Faks: (232) 388 03 25

E-posta: ertugrul@dishekimligi.ege.edu.tr