ค ำน ำ

ระบบการจดการสงแวดลอม หรอ Environmental Management System : EMS ถอเปนเครองมอหนงทใชในการแขงขนดานการคาในระดบประเทศ ซงในประเทศชนน าไดมการน าระบบ EMS ไปใชในกลมโรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ หรอแมแตองคกรเลกๆ ทวไป เพอสรางความไดเปรยบในเรองการสงออก อนเปนการสรางโอกาสในดานดลการคา ซงในปจจบนโรงงานอตสาหกรรมทมการด าเนนงาน ดานการจดการสงแวดลอมอยางเปนระบบและไดรบการรบรองตามมาตรฐานสากล (ISO 14001) สวนใหญเปนโรงงานทมขนาดใหญในขณะทโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมจ านวนมากยงไมม การด าเนนงานดานสงแวดลอมอยางเปนระบบเนองจากขอจ ากดทงในเรองของความรเกยวกบการจดการสงแวดลอม บคลากร และปจจยดานเงนทน

กรมโรงงานอตสาหกรรมในฐานะหนวยงานซงก ากบดแลและสงเสรมภาคอตสาหกรรมใหสามารถแขงขนไดอยางยงยน จงไดสรางแรงจงใจและกระตนใหเกดการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอม รวมไปถงการเพมศกยภาพการแขงขนใหกบผประกอบการอตสาหกรรมโดยไดจดท าหลกเกณฑการรบรองระบบ การจดการสงแวดลอมขน ดงนน เพอใหมเอกสารประกอบการท าความเขาใจในการจดท าระบบการจดการ สงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรมทกขนาด และทกประเภท กรมโรงงานอตสาหกรรม จงไดด าเนนการปรบปรงเนอหาและจดท าคมอฉบบนขนใหมใหสอดคลองกบระบบการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล ISO 14001 : 2015 เพอเผยแพรใหผประกอบการและผสนใจสามารถน าไปใชในการบรหารงานการจดการสงแวดลอมใหเกดผลในทางปฏบต สงผลใหเกดการ เพมผลผลต ลดมลพษทแหลงก าเนด ปองกนและ ลดผลกระทบตอสงแวดลอมดวยการสรางสมดลระหวางความกาวหนาทางเศรษฐกจและการอนรกษปกปอง รกษาระบบนเวศไปพรอม ๆ กน โดยกรมโรงงานอตสาหกรรมไดด าเนนการปรบปรงคมอฯ ครงท 2 ไปเมอวนท 12 เมษายน 2554 และครงนถอเปนการปรบปรงครงท 3 โดยไดพจารณาปรบปรงตามแนวทางดงน

ขอเสนอแนะของโรงงานทเคยเขารวมโครงการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอม ขอเสนอแนะของคณะกรรมการพจารณาใหสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขอเสนอแนะจากการเขาใหค าปรกษาแนะน าโรงงานอตสาหกรรม ความสอดคลองตามระบบมาตรฐาน ISO 14001 : 2015

การปรบปรงตามแนวทางดงกลาวท าใหคมอฉบบนมความสมบรณยงขน ไดรบประโยชนทงในดานเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม ซงจะชวยสงเสรมและสนบสนนใหระบบการจดการสงแวดลอมของโรงงานอตสาหกรรมมประสทธผลยงขน น าไปสการพฒนาทยงยน และสรางความเขมแขงใหแกภาคอตสาหกรรมไทยในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศตอไป

กรมโรงงานอตสาหกรรม กมภาพนธ 2560

หนา

สารบญ

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม 1 บทน า 2 แนวทางการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม 6 การเตรยมความพรอมการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม 11 หลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม 15

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 21 1. การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 22 1.1 บรบทขององคกร (Context of the organization) 22 1.2 ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment) 25 1.3 นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy) 27 1.4 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร

(Organizational roles responsibilities and authorities) 32

1.5 ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (Actions to address risks and opportunities)

37

1.6 การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations) 54 1.7 วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives) 76 1.8 การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

(Planning actions to achieve environmental objectives) 81

1.9 การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resources, competence and awareness support)

88

1.10 การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control)

93

1.11 การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน (Emergency preparedness and response)

95

1.12 การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring, measurement, analysis and evaluation)

104

หนา

สารบญ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 107 2. การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 108 2.1 บรบทขององคกร (Context of the organization) 108 2.2 ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment) 109 2.3 นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy) 110 2.4 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร

(Organization roles responsibilities and authorities) 111

2.5 ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (Action to address risks and opportunities)

112

2.6 การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations) 113 2.7 วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives) 114 2.8 การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

(Planning actions to achieve environmental Objectives) 117

2.9 การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resources competence and awareness support)

118

2.10 การสอสาร (Communication) 122 2.11 เอกสารสารสนเทศ (Documented information) 125 2.12 การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control) 134 2.13 การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน

(Emergency preparedness and response) 143

2.14 การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring, measurement, analysis and evaluation)

144

2.15 การตรวจประเมนภายใน (Internal audit) 149 2.16 การทบทวนการบรหารงาน (Management review) 157 2.17 การปรบปรง (Improvement) 161

บรรณานกรม

ค าชแจงการใหคะแนนประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอมดวยตนเอง

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001

หนา

สารบญรป

รปท 1 วงจรการบรหารงานระบบการจดการสงแวดลอม 6

รปท 2 ระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม 7

รปท 3 การเตรยมความพรอมในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม 12

รปท 4 ภาพรวมของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม 15

รปท 5 ตราสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมของกรมโรงงานอตสาหกรรม 20

รปท 6 ประเดนส าคญของการประกาศนโยบายสงแวดลอม 27

รปท 7 ล าดบขนของการปองกนมลพษ 30

รปท 8 สรปขนตอนการแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอม 38

รปท 9 ตวอยางแผนผงกระบวนการผลต (การระบ/แจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอม) ของกระบวนการผลตอาหารส าเรจรปแชแขง

40

รปท 10 ความเกยวของวตถประสงคดานสงแวดลอมกบขอก าหนดอนๆ 77

รปท 11 ตวอยางขนตอนของการก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม 81

รปท 12 ขอก าหนดสงแวดลอมส าหรบการควบคมการปฏบตงาน 94

รปท 13 หลกการในการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม 105

รปท 14 ความเกยวของกนของการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม กบการแกไขปองกน และการทบทวนการบรหารงาน

152

รปท 15 การพฒนาปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอม 162

รปท 16 ความเกยวของของการแกไขและปองกนสงทไมสอดคลองตามระบบการจดการสงแวดลอม 164

หนา

สารบญตาราง

ตารางท 1 ประเดนทคลายกนของระบบการจดการสงแวดลอมและระบบการบรหารงานคณภาพ 5

ตารางท 2 ทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอม ทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม

56

ตารางท 3 รายงานกฎหมายดานสงแวดลอมและความปลอดภยทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม 68

หนา

สารบญตวอยางของเอกสารในระบบการจดการสงแวดลอม

ตวอยางท 1 นโยบายสงแวดลอม 31

ตวอยางท 2 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของบคลากรขององคกร 34

ตวอยางท 3 การก าหนดหนาทความรบผดชอบในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม (Responsibility Matrix)

36

ตวอยางท 4 ความสมพนธระหวางลกษณะปญหาสงแวดลอมกบผลกระทบทเกดขน 43

ตวอยางท 5 ลกษณะปญหาสงแวดลอม 44

ตวอยางท 6 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญ ลกษณะปญหาสงแวดลอม

45

ตวอยางท 7 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 1 49

ตวอยางท 8 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 2 50

ตวอยางท 9 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 3 51

ตวอยางท 10 ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ 53

ตวอยางท 11 การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม 80

ตวอยางท 12 แผนปฏบตการจดการสงแวดลอม เรอง การจดการของเสย 84

ตวอยางท 13 รายงานความตองการฝกอบรมดานสงแวดลอม 91

ตวอยางท 14 แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล 98

ตวอยางท 15 แผนการฝกอบรมดานสงแวดลอม 121

ตวอยางท 16 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ 126

ตวอยางท 17 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การจดการสารเคม 136

ตวอยางท 18 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การจดการของเสย 140

ตวอยางท 19 ความเกยวของกนระหวางการตดตาม ตรวจวด การวเคราะห และการควบคมการปฏบตงาน 146

ตวอยางท 20 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม 147

ตวอยางท 21 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การตรวจประเมนภายใน 153

ตวอยางท 22 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด ของระบบการจดการสงแวดลอม

165

ตวอยางท 23 ใบรองขอใหด าเนนการแกไข (Corrective Action Request - CAR) 168

ตวอยางท 24 ใบรองขอใหด าเนนการปองกน (Preventive Action Request - PAR) 169

ความหมายของสญลกษณ

คมอฉบบนใชสญลกษณแตกตางกนไปตามประเภทของเนอหาโดยสญลกษณแตละแบบจะแสดงถงเนอหาประเภทตางๆ ดงตอไปน

แสดงถง ตวอยาง หรอประสบการณจากองคกรตางๆ ทจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

แสดงถง ขอแนะน าในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

แสดงถง องคประกอบทส าคญในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

แสดงถง ค านยามของค าศพททใชในระบบการจดการสงแวดลอม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -1-

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -2-

ระบบการจดการสงแวดลอมมความจ าเปนตอองคกรหรอไม สามารถประเมนไดจากค าถามตอไปน

1. องคกรมความตองการในการทจะด าเนนงานใหสอดคลองกบกฎหมายสงแวดลอม ทเกยวของ ใชหรอไม

ประโยชนทจะไดรบจาก 2. องคกรมความพยายามทจะปรบปรงประสทธผลการด าเนนงานดานสงแวดลอม ขององคกร ใชหรอไม การจดท าระบบการจดการ

สงแวดลอม เพมโอกาสทางธรกจ ลดตนทนการผลต ลดความเสยงตอการเกด

ผลกระทบสงแวดลอม ยกระดบความสามารถ

ของพนกงาน ชวยใหการด าเนนงาน

สอดคลองกบกฎหมายสงแวดลอมทเกยวของ

สรางจตส านกใหกบพนกงาน ในการแกไขและปองกนปญหาสงแวดลอม

สรางอาชวอนามยทดตอพนกงานและบคคลภายนอกโรงงาน

สรางความสมพนธทดกบชมชนโดยรอบและสรางภาพลกษณทดตอโรงงาน

สรางความพรอมในการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมมาตรฐาน ISO 14001

เขาสระบบอตสาหกรรมสเขยว และจะไดรบสทธประโยชน ตามขอก าหนด

3. องคกรมความตองการลดคาใชจายดานสงแวดลอมและความปลอดภยทสง เชน คาใชจายในการบ าบด/ก าจดของเสย คาปรบ คาอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เปนตน ใชหรอไม

4. ความสมพนธระหวางเปาหมายดานสงแวดลอมกบเปาหมายดานอนๆ ขององคกรไมชดเจน ใชหรอไม

5. องคกรมความตองการทจะลดตนทนการผลตดวยการปรบปรงประสทธผลการใชทรพยากรรวมทงลดของเสยจากการผลต ใชหรอไม

6. องคกรมความตองการพฒนากระบวนการผลตและเพมศกยภาพการท างานของพนกงานอยางเปนระบบและตอเนองใชหรอไม

ถาค าตอบวา “ใช” มากกวา 3 ค าตอบ การประยกตใชระบบการจดการสงแวดลอม จะสามารถชวยใหองคกรแกไขปญหาดงทกลาวมาขางตนได โดยรายละเอยดการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมไดแสดงไวในคมอฉบบน

นอกจากน ในแตละปความสนใจและความตนตวในดานสงแวดลอมและการพฒนา ทยงยนมเพมมากขน โดยทองคกรอาจไดรบการรองขอหรอมแรงกดดนทงจากลกคา สาธารณชน หนวยงานภาครฐ และผเกยวของอนๆ ใหแสดงถงเจตนารมณความตงใจ ทจะด าเนนธรกจอยางเปนมตรกบสงแวดลอม ซงการด าเนนงานระบบการจดการสงแวดลอมจะชวยใหองคกรสามารถบรรลถงวตถประสงคนนไดหลายแนวทาง ไดแก

ขอทหนง ระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพจะชวยใหสามารถระบถงสาเหตของปญหาสงแวดลอมและการสญเสยทเกดขน จากนนจงท าการปองกนหรอแกไขสาเหตการเกดปญหาเหลานน ซงจะชวยในการลดคาใชจายขององคกรได

ขอทสอง ระบบการจดการสงแวดลอมเปนการลงทนทใหผลระยะยาวโดยชวยใหองคกรสามารถบรรลถงเปาหมายดานสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพรวมทงยงมสวนชวยการด าเนนธรกจขององคกรในการเพมความสนใจของลกคาใหหนมาสนใจซอสนคาและใชบรการขององคกรมากขน

บทน า

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -3-

นอกจากน ขอก าหนดความตองการของระบบการจดการสงแวดลอมหลายๆ ขอทไดอธบายในคมอฉบบน ยงเปนขอก าหนดทมอยแลวในระบบการจดการดานอนๆ เชน คณภาพ อาชวอนามยและความปลอดภย การเงน หรอทรพยากรบคคล เพยงแตถกน าไปใชเพอวตถประสงคทตางกน ดงนน การรวมระบบการจดการสงแวดลอมเขากบระบบการจดการอน จะชวยใหการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมเปนไปไดงายขน

“เรามองวาการน าระบบ กญแจส าคญของระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพ คอ การด าเนนงาน อยางเปนระบบในการวางแผน ควบคม ตรวจตดตาม และปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกร การปรบปรงดานสงแวดลอมบางอยางทมนยส าคญ ลดความเสยงดานสงแวดลอมทมผลกระทบตอองคกร การตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงจากผมสวนไดเสย (รวมถงการประหยดคาใชจาย) สามารถท าไดโดยการปรบปรงการวางระบบการจดการภายในองคกร โดยอาจจะไมจ าเปนตองท าการตดตงอปกรณควบคมมลพษทมราคาสงมาก เชน การควบคมการผลตใหมการใชทรพยากร (วตถดบ น า และพลงงาน) อยางคมคา การบ ารงรกษาเครองจกรตามขอแนะน าจากผผลต เปนตน

การจดการส งแวดลอมมาใชในกระบวนการผลตชวยใหเรามระบบการท างานทดขนรวมทงชวยใหเราสามารถระบปญหาทางดานสงแวดลอมและผลทจะเกดตามมาไดกอนทจะเกดขนจรง”

องคกรทไดมการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมไปแลว สวนใหญพบวาการจดท าระบบท าใหองคกรเกดการเปลยนแปลงทดขนอยางตอเนองและองคกรเองกไดรบประโยชนมาก ดงนน จากประโยชนตางๆ ทไดกลาวมาขางตน จะเหนวา ปจจบนน มองคกรภาครฐบาล ภาคเอกชน โดยเฉพาะสถานประกอบการจ านวนมากทไดหนมา ใหความสนใจในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

ค าถามทพบบอยเกยวกบระบบการจดการดานสงแวดลอม

ท าไมองคกรทมการด าเนนงานตามกฎหมายอยแลวจงตองจดท าระบบการจดการ

ดานสงแวดลอม ?

ระบบการจดการสงแวดลอมสามารถชวยใหองคกรด าเนนงานตางๆ ตามกฎหมาย อยางถกตอง สม าเสมอ และมประสทธภาพมากขน นอกจากน ยงชวยใหองคกรมองเหนโอกาสในการปรบปรงผลงานดานสงแวดลอมใหดยงขนไปอกในระดบขน ทาทายกวาขอก าหนดตามกฎหมาย

องคกรตองมขนาดใหญเทาไรจงจะสามารถประสบความส าเรจในการจดท า

ระบบการจดการสงแวดลอม ?

ระบบการจดการสงแวดลอมสามารถจดท าไดกบองคกรทมพนกงานจ านวนเพยงไมกคน จนถงจ านวนหลายพนคน จากขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม (ดงทไดอธบายไวในคมอฉบบน) จะเหนไดวาระบบการจดการสงแวดลอมสามารถถกน าไปประยกตใชไดกบองคกรทกประเภทและทกขนาด

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -4-

ระบบการจดการสงแวดลอมจะชวยปองกนการเกดมลพษไดหรอไม ?

ความมงมนของผบรหารองคกรในการปองกนมลพษเปนหลกการส าคญของระบบ การจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพ ซงจะตองมการกลาวถงในนโยบายสงแวดลอม วตถประสงค และองคประกอบอนๆ ในระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

การจดท าระบบการจดการสงแวดลอมตองเรมจากศนยหรอไม ?

วธการท างานทเปนระบบตางๆ เชน GMP HACCP หรอโครงการประหยดพลงงาน เปนตน ททางองคกรมอยแลว ณ ปจจบนสามารถน ามาผนวกเขากบระบบการจดการสงแวดลอมได

ระบบการจดการสงแวดลอมจะมผลตอการด าเนนงานตามกฎหมายขององคกร

ณ ปจจบนอยางไร ?

ระบบการจดการสงแวดลอมจะไมมผลในการเพมหรอลดความเขมงวดในการด าเนนงานตามขอกฎหมาย แตจะเปนสงทชวยใหองคกรสามารถด าเนนธรกจไปตามขอกฎหมายไดงายยงขน การรบเอาระบบการจดการสงแวดลอมมาใชจะชวยใหองคกรรบทราบและเขาใจในขอก าหนดของกฎหมายสงแวดลอมทเกยวของ เพอพจารณาใหมการควบคมการปฏบตงาน การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมและความปลอดภยอยางเพยงพอและเหมาะสม

ส าหรบองคกรทมการจดท าระบบการบรหารงานคณภาพอยแลว (เชน ระบบมาตรฐาน

ISO 9001) จะพบวาความตองการของระบบการจดการทงสองระบบมความคลายกนเปนอยางมาก ดงแสดงในตารางท 1

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -5-

ตารางท 1 ประเดนทคลายกนของระบบการจดการสงแวดลอมและระบบการบรหารงานคณภาพ

ระบบการจดการสงแวดลอม ระบบการบรหารงานคณภาพ

บรบทขององคกร ความเปนผน า และความมงมน นโยบายดานสงแวดลอม บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส การปฏบตตามพนธกรณ วตถประสงคดานสงแวดลอม การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงค การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก การสอสาร เอกสารสารสนเทศ การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห

และการประเมนผล การตรวจประเมนภายใน การทบทวนการบรหารงาน การปรบปรง

บรบทขององคกร ความเปนผน า และความมงมน นโยบายดานคณภาพ บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส วตถประสงคดานคณภาพ การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลเปาหมาย การวางแผนส าหรบการเปลยนแปลง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก การสอสาร เอกสารและขอมล การวางแผนและควบคมผลตภณฑและบรการ การออกแบบและพฒนาผลตภณฑและบรการ การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห

และการประเมนผล การตรวจประเมนภายใน การทบทวนการบรหารงาน การปรบปรง

โดยทวไปแลว องคกรจะไดรบประโยชนจากการจดท าระบบการจดการส งแวดลอมไดมาก เนองจากการสอสารภายในองคกรสามารถเกดขนไดงาย โครงสรางองคกรม ความซบซอนนอยพนกงานสวนใหญมความรบผดชอบในงานหลายๆ ดาน และพนกงาน มความเขาใจในกระบวนการผลต/สามารถควบคมการปฏบตงานไดด

แนวทางการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมในคมอฉบบน ไดพฒนาขนจาก

หลกเกณฑและขอก าหนดการใหสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ส าหรบโรงงานอตสาหกรรมของกรมโรงงานอตสาหกรรม โดยสอดคลองกบระบบ การจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล ISO 14001 : 2015 ดงนน การด าเนนงานตามแนวปฏบตทแนะน าไวในคมอฉบบนจะชวยใหองคกรทราบถงสถานภาพ การด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรในปจจบน เพอน าขอมลทไดไปใชพฒนาปรบปรงขอบกพรองขององคกร ซงภายหลงจากทองคกรไดด าเนนงานตามแนวทางทแนะน าไว องคกรสามารถขอรบการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ทงขนท 1 และ 2 จากกรมโรงงานอตสาหกรรมได และองคกรจะไดรบการตรวจประเมนจาก กรมโรงงานอตสาหกรรมเพอขอรบการรบรองดงกลาวตอไป

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -6-

ระบบการจ ดการสงแวดลอม หมายถง กระบวนการในการวางแผนปฏบตทบทวนและปรบปร งการด า เ นนงานอยางตอเนองเพอใหเปนไปตามนโยบายดานสงแวดลอมขององคกร

ระบบการจดการส งแวดลอมทมประสทธภาพมหลกการคลายคลงกบระบบ การบรหารงานคณภาพโดยรวม (Total Quality Management, TQM) คอ ระบบ การจดการสงแวดลอมมงเนนการจดการผลของปญหาควบคไปกบการจดการสาเหตของปญหาเหลานน ซงจะสงผลในการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมโดยรวมขององคกร

การปรบปรงอยางตอเนอง หมายถง การปรบปรงพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรเพอใหประสทธผล ในการจดการสงแวดลอมโดยรวมของบรษทดขน

กระบวนการหลกของระบบการจดการสงแวดลอม (ซงรวมถงมาตรฐานระบบการจดการ

สงแวดลอม ISO 14001) มพนฐานมาจาก “Plan-Do-Check-Act” ดงแสดงในรปท 1 ซงเปนแนวความคดเพอการปรบปรงอยางตอเนอง ในทนหมายถงการพฒนาปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรใหดขนอยางตอเนอง

โดยคมอฉบบนจะอธบายถงระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม

ดงแสดงในรปท 2 ซงประกอบดวย 5 ขนตอนหลกดงตอไปน

1. ผบรหารแสดงเจตนารมณทชดเจนโดยการประกาศนโยบายดานสงแวดลอม 2. วางแผนการจดการสงแวดลอม โดยท าความเขาใจกบบรบทองคกร ความตองการ

และความคาดหวงของผมสวนไดเสย รวมถงการปฏบตตามพนธกรณและวตถประสงคดานสงแวดลอม

ทมา : http://isoconsultantpune.com/iso140012015/

รปท 1 วงจรการบรหารงานระบบการจดการสงแวดลอม

แนวทางการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -7-

รปท 2 ระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม

ระบบการจดการสงแวดลอม ทดและใหประโยชนกบองคกรไมไดเกดขนในชวงระยะเวลาอนสน แตเกดจากการด าเนนงานอยางตอเนองและการสนบสนนจากผบรหาร

3. ปฏบตตามแผนการจดการสงแวดลอมทก าหนดไว 4. ตรวจสอบผลการด าเนนงานอยางสม าเสมอเพอปรบปรงแกไขขอบกพรองและ

มนใจวามการด าเนนการอยางเหมาะสมและตอเนอง 5. การทบทวนการบรหารงาน โดยผบรหารตองท าการทบทวนความเหมาะสมและ

ผลการด าเนนงานของระบบการจดการสงแวดลอม หาโอกาสปรบปรง และพฒนาการด าเนนการใหดยงขนอยางตอเนอง

ปฏบตตามแผน การจดการสงแวดลอม

วางแผนการจดการ สงแวดลอม

ประกาศ นโยบายสงแวดลอม

ปรบปรงการด าเนนงาน ดานสงแวดลอมอยางตอเนอง

ตรวจสอบสภาวะการควบคม ลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญ

ท าการประเมนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด ปรบปรงแกไข และปองกนมใหเกดซ า

ควบคมลกษณะปญหาสงแวดลอม ทส าคญโดยก าหนดแนวทางการควบคม

ผรบผดชอบ อบรม สอสาร และ เตรยมความพรอมตอสถานการณ

ฉกเฉนทอาจเกดขน

ท าความเขาใจบรบทองคกร ความตองการของผมสวนไดเสย

พนธกรณทตองปฏบต และ ลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญ

ความมงมนของ ผบรหารระดบสง

การทบทวน การบรหารงาน

ผบรหารทบทวน สมรรถนะดานสงแวดลอม

เปนระยะๆ โดยพจารณาจากตวชวดตางๆ และก าหนด

แนวทางการปรบปรง ใหดยงขน

ตรวจสอบผล การด าเนนงานและปรบปรง

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -8-

ผบรหารคอบคคลหรอกลมบคคลทมหนาทรบผดชอบในการบรหารจดการองคกรโดยรวม

องคประกอบหลกทส าคญเพอใหการด าเนนงานในการจดท าและด าเนนการตามระบบ

การจดการสงแวดลอมใหส าเรจไปไดดวยดมดงน

พนกงานทกคนและทกระดบขององคกรเปนปจจยส าคญในการขบเคลอนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

ความมงมนของผบรหาร หนาททส าคญของผบรหารในระบบการจดการสงแวดลอม คอ การประยกตใชแนวคด

ของการบรหารงานธรกจทมอยเดมใหเขากบการด าเนนงานดานสงแวดลอมและ การจดหาทรพยากรทจ าเปนตอการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมระยะเรมตนของการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ผบรหารควรสอสารใหพนกงานทราบถงความส าคญของประเดนเหลาน

ท ร พ ย า ก ร อ น ไ ด แ ก วตถดบ น า พลงงาน (ไฟฟาและเช อ เพล ง ) รวมถ ง บคคลความร ทกษะ เทคโนโลย เครองจกร อปกรณและเงนทน

ความส าคญของสงแวดลอมทมตอองคกร โดยชใหเหนวาการจดการสงแวดลอม

ขององคกรอยางมประสทธภาพเปนปจจยหนงทชวยพฒนาองคกร ความพยายามทจะรวมระบบการจดการสงแวดลอมเขาเปนสวนหนงในการ

ด าเนนงานของแตละหนวยงาน เชน การผลต การพฒนาผลตภณฑ การบรการ และอนๆ

ในบางองคกรระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพมสวนชวยพฒนาผลตภณฑและกระบวนการผ ล ต ท ป ร า ศ จ า ก ม ล พ ษ ช ว ย ใ หผลตภณฑมความนาเชอถอย งขน เปนมตรกบสงแวดลอมและไดรบ การยอมร บจากผ บร โภค อ ก ท ง ยงลดคาใชจายใหกบองคกร

การปรบปรงการจดการสงแวดลอมขององคกรอยางตอเนอง องคกรควรพจารณาแกไขขอบกพรองการด าเนนงานทางดานสงแวดลอม โดยหา

สาเหตทแทจรงของปญหาและพยายามแกไขทสาเหตนนอยางตอเนอง เพอปองกนไมใหปญหาเกดขนซ าอก

ระบบการจดการสงแวดลอมสามารถปรบเปลยนไดตามสภาพการด าเนนธรกจ ขององคกร

ระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพจะตองสามารถปรบเปลยนใหทนสมยเพอตอบสนองการเปลยนแปลงดานสงแวดลอมและธรกจ จากเหตผลดงกลาวระบบการจดการสงแวดลอมทจดท าขนควรจะมความยดหยนและงายซงจะชวยใหผปฏบตสามารถเขาใจได

การน าระบบการจดการส งแวดลอมไปประยกต ใช ในการปฏบตงานของพนกงานในแตละวนเปนการสรางจตส านกเพอใหพนกงานตระหนกวาการปรบปรงและรกษาส ภ า พแ วด ล อ ม เ ป น ห น า ท ข อ งพนกงานทกคน

ระบบการจดการสงแวดลอมทสอดคลองกบวฒนธรรมขององคกร แนวทางการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมควรสอดคลองกบวฒนธรรม

ขององคกร ซงสามารถท าไดโดย จดท าระบบการจดการสงแวดลอมใหสอดคลองกบวฒนธรรมขององคกร ปรบเปลยนวฒนธรรมขององคกรใหสอดคลองกบระบบการจดการสงแวดลอม

ทจดท าขน ระบบการจดการสงแวดลอมทสอดคลองกบวฒนธรรมขององคกรจะสามารถสนอง

ตอการเปลยนแปลงเปาหมายในการด าเนนธรกจขององคกรได

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -9-

การมสวนรวมและจตส านกของพนกงาน อปสรรคทส าคญประการหนงส าหรบการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม คอ

พนกงานขาดความเขาใจ พนกงานบางสวนอาจเขาใจวาการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมนเปนการเพมภาระของตนเอง และเปนการเพมคาใชจายขององคกร ซงจะท าใหพนกงานไมตองการเขามามสวนรวมในการด าเนนระบบน

ในการแกไขปญหาน องคกรควรท าความเขาใจกบพนกงานในประเดนเหลาน

ความส าคญของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม

หนาทและความรบผดชอบของพนกงานในการจดท า และด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอม

ประโยชนมากมายของระบบการจดการสงแวดลอมทองคกรจะไดรบ เชน น าของเสย บางอยางกลบมาใชใหม หรอปรบปรงการด าเนนงานใหใชทรพยากรอยางคมคามากขน โดยอาจไมตองใชเงนลงทน เปนตน

ประโยชนของระบบการจดการสงแวดลอมทพนกงานจะไดรบ เชน การมคณภาพชวตทดขน เพมความร และทกษะในการปฏบตงาน

ประโยชนทองคกรไดรบจากการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม มดงตอไปน

เพมโอกาสการลดตนทนการผลต เนองจากมการพจารณาถงการใชวตถดบ

ทรพยากร และพลงงานอยางคมคา และพจารณาหาโอกาสการลดปรมาณของเสย สงผลท าใหองคกรสามารถลดตนทนในการด าเนนงานได

เพมโอกาสทางธรกจ เนองจากในปจจบนประเดนดานสงแวดลอมเปนปจจยหนงในการเลอกซอสนคาของผบรโภคตลอดจนถกน ามาเปนเงอนไขการคาในระดบสากล ดงนน การใหความส าคญในการจดการสงแวดลอมสามารถชวยเพมโอกาสทางการคาและรกษาสวนแบงทางการตลาด

ลดความเสยงตอการเกดผลกระทบสงแวดลอม ระบบการจดการสงแวดลอมจะชวยท าใหองคกรเขาใจถงความเสยงทางดานสงแวดลอมทอาจเกดขนและวางแผนจดการความเสยงดงกลาวในเชงปองกนมากกวาการแกไขทปลายเหต

ชวยใหการด าเนนงานสอดคลองกบกฎหมายสงแวดลอมทเกยวของ ซงจะท าใหองคกรทราบถงสาระส าคญของกฎหมายทเกยวของและน าไปเปนแนวทางในการจดการและควบคมประเดนดานสงแวดลอมไดอยางเหมาะสม

สรางภาพลกษณทด การจดการสงแวดลอมเปนการแสดงถงความรบผดชอบทางดานสงแวดลอมขององคกรตอสงคมซงเปนประเดนทสงคมใหความส าคญเปนอยางมากในปจจบน

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -10-

สรางจตส านกใหกบพนกงานในการแกไขและปองกนปญหาสงแวดลอม ระบบการจดการสงแวดลอมจะชวยใหพนกงานเขาใจและตระหนกถงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของพนกงานเองทเกดจากการปฏบตงานของตน ซงจะกระตนใหพนกงานเหลานนพยายามหาทางปองกนและลดผลกระทบทเกดขน

สรางความสมพนธทดกบชมชนและหนวยงานราชการ เนองจากการด าเนนกจกรรมตางๆ ของโรงงานจะสงผลกระทบสงแวดลอม ทงทางตรงและทางออม ตอชมชนรอบขาง ดงนน หากโรงงานไดด าเนนการปองกนและแกไขปญหา อยางเปนระบบสามารถปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายจะท าใหโรงงานและ ชมชนอยรวมกนไดโดยไมมเรองรองเรยนเกดขน และเปนการลดภาระหนวยงานภาครฐทไมจ าเปนตองตรวจตดตามอยางใกลชดตลอดเวลา

สรางความสมพนธทดใหกบพนกงานในองคกร เนองจากการด าเนนกจกรรม ดานสงแวดลอมตางๆ ภายในโรงงานจะตองไดรบความรวมมอจากพนกงานในแผนก/สวนตางๆ ในองคกร ซงอาจจะมการจดเปนการฝกอบรม ประชาสมพนธ การจดกจกรรมเชงสนทนาการซงท าใหพนกงานในองคกรทมสวนรวมจะไดมความสมพนธทดตอกน

สรางความพรอมในการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO 14001 เนองจากหลกเกณฑและขอก าหนดการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมของกรมโรงงานอตสาหกรรม เปนแนวทางทสอดคลองตามมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอมสากล ISO 14001 : 2015 ดงนน จงเปนการสรางความพรอมใหกบองคกรในการขอรบการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ตามมาตรฐานสากล

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -11-

การจดท าระบบการจดการสงแวดลอมดเหมอนจะเปนเรองใหญส าหรบองคกรขนาดเลก

ทมขอจ ากดดานเวลาและทรพยากร แตแทจรงแลวการเตรยมแผนงานทดและ การด าเนนงานตามแผนงานทวางไวจะชวยใหองคกรขนาดเลกสามารถจดท าระบบไดโดยไมยงยาก

องคกรทประสบความส าเรจในก า ร จ ด ท า ร ะบบก า รจ ด ก า รสงแวดลอมสวนใหญจะมทมงานหลกในก า ร จ ด ท า ร ะบบก า รจ ด ก า รสงแวดลอมทมาจากตวแทนทไดรบการคดเลอกจากหนวยงานตางๆ ในอง คกร ซ งแสดงให เหนถ งการ มสวนรวมของทกหนวยงานและการสนบสนนของหวหนางานมความ ส าคญตอการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมเปนอยางมาก

จากประสบการณของหลายองคกรพบวา การจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

ใหประสบความส าเรจนน จะมาจากการเตรยมแผนงานทดของทมงานซงเปนตวแทนทมาจากหลายแผนกในองคกร นอกจากนการใชทมงานในการวางแผนยงชวยเสรมสรางความรวมมอและความมงมนในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมภายในองคกร

สงทควรค านงถงในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ไดแก แหลงความชวยเหลอหรอขอมลทมอยมากมายทงในหนวยงานราชการและองคกร

เอกชน ควรด าเนนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมอยางคอยเปนคอยไปไมชาเกนไป

จนไมไดรบความสนใจหรอไมไดรบความรวมมอจากพนกงาน หรอเรวเกนไป จนกลายเปนภาระขององคกรและพนกงาน

แ ห ล ง ค ว า ม ช ว ย เ ห ล อทางดานเงนทนส าหรบด าเนนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม เชน ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ส านกงานกองทนส งแวดลอม ส า น ก ง า น น โ ย บ า ย แ ล ะ แ ผ นทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ควรจดท าระบบการจดการสงแวดลอมใหเขากบระบบบรหารจดการทมอยเดม ไมควรจดท าระบบการจดการสงแวดลอมทแตกตางจากระบบบรหารจดการเดมโดยสนเชง

ควรจดสรรงบประมาณหรอแหลงเงนทนสนบสนนจากหนวยงานภาครฐ ส าหรบการด าเนนงานเพอการลดการใชทรพยากร ลดตนทน การปฏบตตามกฎหมายก าหนด เพอการแกไขปญหาสงแวดลอมในโรงงานตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

ประเดนทควรพจารณากอนตดสนใจวาจางบรษททปรกษา ควรเรมจากการประเมนบคลากรและทรพยากรในองคกรทจ าเปนส าหรบการจดท า

ระบบการจดการสงแวดลอม มนใจวาองคกรและบรษททปรกษาเขาใจถงขอบเขตงานทจะจดท าระบบ

การจดการสงแวดลอม ประสบการณของบรษททปรกษาในดานการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

โดยเฉพาะประสบการณในการใหค าแนะน าแกองคกรขนาดเลกในกลมอตสาหกรรมเดยวกน

การเตรยมความพรอมการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -12-

การวาจางบรษททปรกษาควรมวตถประสงคหลกเพอชวยใหองคกรมความเขาใจถงแนวทางในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม และชวยแนะน าวธการ ทเหมาะสม หรอโอกาสในการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกร

บรษททปรกษาเพยงฝายเดยวไมสามารถสรางระบบการจดการสงแวดลอมทดใหกบองคกรได การมสวนรวมของบคลากรในองคกรจะเปนตวผลกดนใหการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมเปนไปอยางมประสทธภาพ

กระบวนการวางแผนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ซงองคกรควรให

ความส าคญกอนทจะเรมจดท าระบบการจดการสงแวดลอมนนควรพจารณาถง สงทตองด าเนนการ และล าดบความส าคญกอน-หลง

แนวทางการด าเนนงาน ผรบผดชอบ

แสดงดงในรปท 3

รปท 3 การเตรยมความพรอมในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

ก าหนดกลยทธดานสงแวดลอมขององคกร

ความมงมนของผบรหาร แตงตง EMR แตงตงทมงานรบผดชอบ

จดประชมชแจงใหกบทมงานรบทราบ

คนปญหาและผลกระทบ ทเกดขนแลวจงมองถงแนวทาง

การจดการปญหาทใชอย

จดท าแผนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

การสนบสนนหรอ ความชวยเหลอในดานตางๆ

เสรมสรางการมสวนรวม ของพนกงาน

ตรวจตดตาม และสอสาร การด าเนนระบบการจดการ

สงแวดลอมใหพนกงาน ทกระดบรบทราบ

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -13-

องคกรตระหนกถงปญหาภายในและภายนอกทเกยวของกบวตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกร ดงนน ขนตอนแรกในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม คอ การก าหนดกลยทธในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ตวอยาง เชน เพอปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกร (ท าใหการด าเนนกจกรรมตางๆ ถกตองตามกฎหมายและลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนหรออาจเกดขน) เพอเสรมสรางการมสวนรวมของพนกงานในการด าเนนงานดานสงแวดลอม เปนตน และควรมการทบทวนถงเปาหมายทก าหนดขนในแตละชวงของการด าเนนงาน นอกจากน ควรมการก าหนดขอบเขตของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรในขนตอนนดวย

ความมงมน และการสนบสนนจากผบรหารเปนปจจยส าคญในการจดท าระบบ การจดการสงแวดลอม ผบรหารมความเขาใจอยางชดเจนถงประโยชนทองคกรจะไดรบ และแนวทางในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม นอกจากน ผบรหารควรพจารณาถงจดแขงและจดออน ความเสยงและโอกาสของระบบบรหารจดการธรกจทมอยในปจจบนวาเปนอปสรรคตอการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมหรอไม รวมถงมบทบาทรวมในการก าหนดเปาหมายและสอดคลองกบการด าเนนงานดานอนๆ ขององคกร นอกจากน ความมงมนของผบรหารควรมการสอสารใหพนกงานทกระดบไดรบทราบ

การแตงต งผแทนฝายบรหารด านการจดการส งแวดลอม ( Environmental Management Representative) หรอ EMR ควรคดเลอกจากผทมอ านาจในการตดสนใจ มความเขาใจในองคกร มมนษยสมพนธทด มทกษะในการบรหารโครงการ มเวลาเพยงพอทจะรบผดชอบการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม และผบรหารตองใหการสนบสนน

การแตงตงคณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม (Environmental Management System Team) หรอ EMS Team ทรบผดชอบในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ควรคดเลอกบคลากรจากหนวยงานหลกในแผนกตางๆ ขององคกร ซงจะเปนผท าหนาทในการแจกแจงประเดนทางดานสงแวดลอมและโอกาสในการปรบปรงกระบวนการทมอยเดมภายในแตละหนวยงานของตน ส าหรบชวงแรกของด าเนนการ ทมงานควรมการประชมบอยครง เพอทมงานทมาจากหลายแผนกจะมสวนชวยเสรมสรางความรวมมอในการจดท าระบบอกดวย

ผบรหารควรชแจงใหทมงานทราบถงวตถประสงคของการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม แนวทางในการด าเนนงาน รวมทงบทบาทหนาทของสมาชกในทมและควรแสดงถงความมงมนในการจดท าระบบการจดการน องคกรอาจจะใชโอกาสนสรางความเขาใจพนฐานเกยวกบระบบการจดการสงแวดลอมใหกบทมงานเพอใหทมงานสอสารความเขาใจนใหกบพนกงานตอไป

ก าหนดกลยทธและ ขอบเขตในการจดท าระบบ

การจดการสงแวดลอม ขององคกร

ความมงมน ของผบรหาร

แตงตง EMR

จดตง EMS Team ทรบผดชอบการจดท า

ระบบการจดการสงแวดลอม

จดประชมชแจงใหกบทมงานรบทราบ

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -14-

ขนตอนตอไปคอการท าความเขาใจถงปญหาและผลกระทบ ตลอดจนแนวทาง ทบรษทใชในการจดการลกษณะปญหาสงแวดลอมในปจจบนโดยจะประเมนแนวทางดงกลาวเปรยบเทยบกบกฎหมายทเกยวของ และขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมในประเดนตางๆ ทระบในคมอฉบบน การฝกอบรม และอนๆ เพอใหทราบถงประเดนทองคกรตองพฒนาและปรบปรง

จากการประเมนการด าเนนงานทางดานสงแวดลอมของบรษทในเบองตน ควรม การจดเตรยมแผนปฏบตการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมโดยแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมควรระบถง ผรบผดชอบ ทรพยากรและงบประมาณทจ าเปนส าหรบการด าเนนงาน และก าหนดเวลาแลวเสรจ เปนตน โดยแผนงานทจดท าขนควรงายตอการน าไปปฏบต สามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบวฒนธรรมขององคกรได นอกจากนควรค านงถงการตรวจสอบความคบหนาของการจดท าระบบเปนระยะๆ ทงน ผบรหารระดบสงควรเปนผทบทวนและอนมตแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ซงในบางกรณองคกรอาจขอความชวยหลอจากองคกรภายนอกในดานตางๆ เชน ผเชยวชาญ เทคนค เงนทนสนบสนน เปนตน

ควรเสรมสรางใหพนกงานในแตละแผนกและทกระดบมสวนรวมในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม เชน การวเคราะหปญหาและก าหนดแนวทางการปรบปรง เนองจากพนกงานแตละหนวยงานจะมความรความเขาใจในประเดนปญหาทางดานสงแวดลอม รวมทงกระบวนการท างานในพนทของตนเปนอยางด นอกจากนยงเปนการสรางความรวมมอในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมซงทกคนในองคกรเปนเจาของรวมกน

การจดท าและด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธภาพนน องคกร ควรมการตรวจตดตามความคบหนาของแผนปฏบตงาน และสอสารถงความส าเรจของการด าเนนงานทางดานสงแวดลอมใหกบบคลากรในองคกร รวมทงผบรหารไดรบทราบ แมวาจะเปนความส าเรจเพยงเลกนอยกตามจะเปนการชวยเสรมสรางก าลงใจ ความเขาใจและการมสวนรวมในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมองคกร

คนหาปญหาและผลกระทบ ทเกดขน แลวจงมอง ถงแนวทางการจดการ

ปญหาทใชอย

จดเตรยมแผนงาน ส าหรบจดท าระบบ

การจดการสงแวดลอม

การสนบสนนหรอ ความชวยเหลอ ในดานตางๆ

เสรมสรางการมสวนรวมของพนกงาน

ตรวจตดตาม และสอสาร การด าเนนระบบ

การจดการสงแวดลอม ใหพนกงานรบทราบ

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -15-

ดงทกลาวมาแลวในบทกอนหนานวา ระบบการจดการสงแวดลอมนนมพนฐานมาจาก

“Plan-Do-Check-Act” ซงท าใหระบบการจดการสงแวดลอมมการวางแผนควบคม และตรวจตดตามประเดนปญหาสงแวดลอมอยางเปนระบบ สงผลใหระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรมการปรบปรงอยางตอเนองและบรรลเปาหมายทองคกรก าหนดไว

ในบทนจะอธบายถงหลกเกณฑและขอก าหนดการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม

ส าหรบโรงงานอตสาหกรรม ซงขอก าหนดทจะกลาวถงตอไปนมแนวทางทสอดคลองหรอเทยบเทากบระบบการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล ISO 14001 : 2015 โดยภาพรวมของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม ดงแสดงในรปท 4

รปท 4 ภาพรวมของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม

หลกเกณฑการรบรอง ระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -16-

หลกเกณฑในการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรมของกรมโรงงานอตสาหกรรมไดแบงออกเปน 2 ขน ซงสามารถสรปใจความส าคญของหลกเกณฑแตละขอไดดงตอไปน

หลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1

1. บรบทขององคกร (Context of the organization) ท าความเขาใจบรบทขององคกร โดยวเคราะหประเดนภายในและภายนอกทเกยวของกบ

วตถประสงคขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย เพอน าไปใชประโยชนในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม รวมถงการก าหนดขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม

2. ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment) ผบรหารระดบสงแสดงการเปนผน าและความมงมนในการรบผดชอบทจะด าเนนงานพฒนา

ระบบการจดการสงแวดลอม และจดสรรทรพยากรทจ าเปนอยางเพยงพอ รวมถงก าหนดหนาทผรบผดชอบและสนบสนนบคลากรทเขามารวมในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม พรอมทงสงเสรมใหมการปรบปรงอยางตอเนอง

3. นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy) ผบรหารระดบสงตองก าหนดและอนมตนโยบายดานสงแวดลอม (Environmental Policy)

เปนลายลกษณอกษร และประกาศใหพนกงานทกคนและผเกยวของไดทราบ เพอแสดงถงเจตนารมณ ความตงใจในการพฒนาประสทธภาพของการผลต ผลตภณฑและการบรการ โดยใหความส าคญตอการปกปองสงแวดลอม รวมถงการปองกนมลพษ และความมงมนทเกยวของในบรบทองคกร ปฏบตตามกฎหมาย และด าเนนการปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง พรอมเปดเผยตอผมสวนไดเสย

4. บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร (Organizational roles, responsibilities and authorities)

ก าหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบ บคลากรของระบบการจดการสงแวดลอมไวในโครงสรางการบรหารงานขององคกร มการมอบหมายอ านาจหนาท ก าหนดความรบผดชอบใหเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมและสอสารใหพนกงานทเกยวของรบทราบ

5. ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (Actions to address risks and opportunities)

พจารณาความเสยงและโอกาสทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอม พนธกรณทตองปฏบตตาม บรบทองคกรทงประเดนภายในและภายนอก ความตองการและคาดหวงของผมสวนไดเสย ด าเนนการจ าแนกลกษณะปญหาสงแวดลอมรวมถงสถานการณฉกเฉน และพจารณาผลกระทบทเกดขนทงหมด จดล าดบความส าคญของปญหาลงในทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอม รวมถงระบวธการปฏบตควบคม หรอแกไขปญหาทองคกรด าเนนการอยในปจจบน

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -17-

6. การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations) ด าเนนการคนหา รวบรวมและจดท าทะเบยนกฎหมาย และขอก าหนดตางๆ ดานสงแวดลอม

โดยครอบคลมพนธกรณทงหมด ทงขอบงคบทางกฎหมายและไมไชขอบงคบทางกฎหมายแตมความส าคญตอธรกจ

7. วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives) ก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม เพอแสดงเจตนาและแนวทางทจะปฏบตตามกฎหมาย

การลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญจากกจกรรมการผลต ผลตภณฑและการบรการ ตลอดวงจรวฏจกรชวต รวมถงสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน

8. การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (Planning actions to achieve environmental objectives)

ก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมเปนลายลกษณอกษร และอนมตโดยผบรหารระดบสง โดยแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมจะตองประกอบดวยวตถประสงค เปาหมาย ดชนชวดประสทธผลทก าหนดไว รายละเอยดของกจกรรม ขนตอนหรอวธการบรรลผล ระยะเวลาด าเนนงาน งบประมาณ ทรพยากรทจ าเปน และหนวยงานทรบผดชอบ

9. การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resources, competence and awareness support)

จดสรรงบประมาณและทรพยากรทจ าเปน สรางจตส านกและความสามารถของพนกงาน โดยมการวเคราะหความตองการฝกอบรม (Training Need) ของพนกงาน และจดฝกอบรมระบบการจดการสงแวดลอมใหพนกงานในระดบหวหนางาน

10. การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control) การระบกจกรรมทเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมทจ าเปนตองควบคมการปฏบตงาน (Operational Control) โดยพจารณาจากความเสยงและโอกาส วตถประสงคดานสงแวดลอม และกฎหมายทเกยวของ พรอมจดท าขนตอนการปฏบตงานและสอสารใหพนกงานทเกยวของมความเขาใจและท าการควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตามทก าหนด

11. การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน (Emergency preparedness and response)

การระบเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจเกดขนจากกจกรรม กระบวนการผลต หรอผลตภณฑ หรอการบรการทอยในความรบผดชอบขององคกร และจดท าแผนการเตรยมความพรอมในการปองกนและโตตอบสถานการณฉกเฉน รวมทงแผนบรรเทาและฟนฟผลกระทบตอสงแวดลอมเพอรองรบสถานการณฉกเฉนหรออบตเหตนน

12. การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring, measurement, analysis and evaluation)

มแผนการเฝาตดตามและการตรวจวดผลกจกรรมทกอใหเกดผลกระทบทส าคญตอสงแวดลอม การปฏบตตามพนธกรณ ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ก าหนดสงทตองตรวจตดตาม เกณฑทใชเปรยบเทยบ ความถในการตรวจวด และผรบผดชอบ

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -18-

หลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 1. บรบทขององคกร (Context of the organization)

มการตดตาม ทบทวนวธการวเคราะหบรบทขององคกร และผลกระทบทไดรบ เพอใหมความสอดคลองกบการด าเนนงานขององคกรในปจจบน

2. ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment) ผบรหารระดบสงใหความมนใจในการสงเสรมและปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง ใหความมนใจในการสนบสนนบทบาทบคลากรผรบผดชอบงานทเกยวของ เพอใหการบรหารงานระบบการจดการสงแวดลอมไดมาซงสมรรถนะสงแวดลอม

3. นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy) ทบทวนนโยบายสงแวดลอม เพอใหสอดคลองกบจดประสงคและบรบทขององคกร รวมถงการน าไปใชเพอก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม ตลอดจนการปฏบตตามพนธกรณ

4. บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร (Organizational roles, responsibilities and authorities) ทบทวนบทบาทหนาทความรบผดชอบ และอ านาจหนาท ของผรบผดชอบตอระบบ การจดการสงแวดลอม และประสทธภาพดานสงแวดลอม

5. ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (Action to address risks and opportunities) มการวเคราะหและทบทวนความเสยงและโอกาส ลกษณะปญหาสงแวดลอมเปนระยะๆ หรอเมอมการเปลยนแปลงกจกรรม หรอการด าเนนการใดๆ โดยก าหนดมาตรการและปรบเปลยนการควบคม เพอพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมใหเปนปจจบนอยเสมอ

6. การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations) มการทบทวนและปรบปรงทะเบยนกฎหมาย ขอก าหนด และกฎระเบยบอนๆ เมอมการเพมขอก าหนดใหมหรอเปลยนแปลงเพอใหเปนปจจบน และสอสารใหผเกยวของท าความเขาใจและปฏบตตาม

7. วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives) ตองมการทบทวนอยเสมอ เพอใหสามารถปฏบตและการบรรลผลส าเรจในการปฏบตตามกฎหมาย ลดปญหาผลกระทบสงแวดลอม รวมถงการเพมศกยภาพการผลต

8. การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (Planning actions to achieve environmental Objectives) มการด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทก าหนดไวใน ขนท 1 อยางครบถวน และตดตามความคบหนา พรอมกบท าการทบทวนเพอปรบเปลยนวตถประสงคและเปาหมายหรอดชนชวดประสทธผลใหมเพอเพมสมรรถนะดานสงแวดลอมมากขน

9. การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resources, competence and awareness support) ตรวจสอบสมรรถนะส าหรบแตละต าแหนงหนาทตามระบบการจดการสงแวดลอมแลวจดท าแผนการฝกอบรม และด าเนนการตามแผนทก าหนดไวเพอพฒนาความร สรางความสามารถ สรางจตส านก ความตระหนก และทกษะการท างานของพนกงาน รวมถงการจดสรรงบประมาณและทรพยากรอยางตอเนองเพอพฒนาสมรรถนะดานสงแวดลอม

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -19-

10. การสอสาร (Communication) ท าการสอสารประชาสมพนธทงภายในและภายนอกขององคกร เพอใหผเกยวของทราบและเขาใจภาระหนาท การปฏบตตามระเบยบ ขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมเพอใหทกฝายมสวนรวมในการปรบปรงอยางตอเนอง

11. เอกสารสารสนเทศ (Documented information) จดท าวธการควบคมเอกสารทงหมดทเกยวกบระบบการจดการสงแวดลอม จดท าทะเบยนเอกสาร บญชการแจกจายเอกสารทก าหนดชนความลบ และขอมลทวไป บนทกประวต และสถานการณการปรบปรงแกไข ระบระยะเวลาในการจดเกบและท าลายเอกสาร ทงน ตองปรบเปลยนเอกสารให เปนปจจบนตลอดเวลา

12. การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control) ท าการทบทวนขนตอนและวธปฏบตงานใหเปนไปตามขอบเขตการควบคมกจกรรมหรอสภาวการณทเปลยนแปลงไปตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมหรอผลกระทบทไดรบจากการเปลยนแปลงกระบวนการทมอยทงภายในและภายนอก

13. การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน (Emergency preparedness and response) ด าเนนการทดสอบ ประเมนผลการทดสอบความเขาใจและปญหาทเกดขน และท าการปรบปรงแผนปองกนและโตตอบสถานการณฉกเฉนเปนระยะ หรอกรณทมการเปลยนแปลงของระบบการจดการสงแวดลอม ทงน เมอเกดสถานการณฉกเฉนขน องคกรจะตองด าเนนการตามแผนโตตอบสถานการณฉกเฉน รวมทงแผนบรรเทาและฟนฟผลกระทบ ตอสงแวดลอม

14. การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring measurement analysis and evaluation) ท าการตรวจตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผลแตละกจกรรมทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม การปฏบตตามพนธกรณ ความตองการและความคาดหวงของ ผมสวนไดเสย และสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม และรายงานผลใหกบหนวยงานทเกยวของทราบ โดยจะตองบนทกและจดเกบผลการตรวจวดไวเปนหลกฐาน

15. การตรวจประเมนภายใน (Internal audit) จดท าแผนและด าเนนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายในองคกร (Internal audit) เพอประเมนผลการด าเนนงาน ตามความตองการของตนเองและตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมวามการปฏบตและดแลรกษาอยางเหมาะสมรวมทงบนทกผลการตรวจประเมน และรายงานไปยงสวนทเกยวของและผบรหารรบทราบ

16. การทบทวนการบรหารงาน (Management review) ผบรหารท าการทบทวน ตามระยะเวลาทก าหนด โดยพจารณาถงการเปลยนแปลงบรบท ขององคกรทงประเดนภายในและภายนอก ผมสวนไดเสย ความเสยงและโอกาส โดยเฉพาะพนธกรณทมเพมขนหรอมการเปลยนแปลงไป พรอมใหการสนบสนนการด าเนนงานปรบปรงและพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

สวนท 1 ระบบการจดการสงแวดลอม -20-

17. การปรบปรง (Improvement) ด าเนนการปรบปรงแกไขกบสงทไม เปนไปตามขอก าหนด ทบทวนประสทธผลของ การด าเนนการปรบปรงแกไข รวมถงมผลการปรบปรงประสทธภาพของระบบการจดการสงแวดลอม สามารถลดมลพษ และเพมศกยภาพการแขงขนได

สรปไดวาองคกรหรอโรงงานทด าเนนการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมจะตองด าเนนการ ใหสอดคลองกบหลกเกณฑและขอก าหนดการใหการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมของ กรมโรงงานอตสาหกรรม ตามทแสดงรายละเอยดไวขางตน ทงน การด าเนนงานของโรงงานอตสาหกรรมจะแบงไดเปน 2 ขน ดงน

โรงงานทขอการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 จะตองด าเนนงานใหเปนไปตามหลกเกณฑและขอก าหนดการใหการรบรอง ขนท 1 จากนนโรงงานจะไดรบการตรวจประเมน โดยคณะท างานตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมของกรมโรงงานอตสาหกรรม กรณทโรงงานผานการพจารณาการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 จากคณะกรรมการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม จะไดรบใบรบรองระบบการจดการสงแวดลอม และตราสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 จาก กรมโรงงานอตสาหกรรม ดงแสดงในรปท 5 ซงมก าหนดอายการรบรอง 2 ป และโรงงานตองด าเนนการตอเพอใหไดรบการรบรอง ขนท 2

โรงงานทขอการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 จะตองด าเนนงานใหเปนไปตามหลกเกณฑและขอก าหนดการใหการรบรอง ขนท 2 จากนนโรงงานจะไดรบการตรวจประเมน โดยคณะท างานตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมของกรมโรงงานอตสาหกรรม กรณทโรงงานผานการพจารณาการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 จากคณะกรรมการ รบรองระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม จะไดรบใบรบรองระบบการ จดการสงแวดลอม และตราสญลกษณรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 จาก กรมโรงงานอตสาหกรรม ดงแสดงในรปท 5 ซงมก าหนดอายการรบรอง 3 ป

ขนท 1

ขนท 2

รปท 5 ตราสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมของกรมโรงงานอตสาหกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -21-

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑ การรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -22-

องคกรทจะด าเนนงานตามหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1

โดยองคกรจะตองด าเนนงานใหเปนไปตามหลกเกณฑและขอก าหนดการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดงทจะไดอธบายตอไปในบทน

องคกรจะไดรบการตรวจประเมนโดยคณะท างานตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมจากกรมโรงงานอตสาหกรรม และหากองคกรผานการตรวจประเมนกจะไดรบใบรบรองระบบการจดการสงแวดลอมและตราสญลกษณการรบรองระบบ การจดการสงแวดลอม ขนท 1 จากกรมโรงงานอตสาหกรรม

บรบทองคกร (Context of organization) สงทเกยวของกบองคกรทงประเดนภายในและภายนอก ซงประกอบดวย ประวตหรอความเปนมา องคกร หรอผบรหาร หรอบคลากร ปณธานขององคกร ซงไดแก ปรชญา วสยทศน พนธกจ และ

วตถประสงคขององคกร นโยบาย/กลยทธการบรหารงาน

ขององคกร โครงสรางการบรหารงาน กลมผมสวนไดเสย และความ

คาดหวงตางๆ อาคารสถานทและสงอ านวย

ความสะดวก ปจจยทงภายใน และภายนอก

ทเปนทงทางบวก และทางลบ อนๆ

มการด าเนนการวเคราะหบรบทขององคกร ซงประกอบดวย การท าความเขาใจองคกร โดยท าการวเคราะหประเดนภายในและภายนอกรวมถงความเสยงและโอกาสทเกยวของกบจดประสงคขององคกรและผลกระทบตอความสามารถขององคกรในการบรรลผลลพธตามสงทตองการจากระบบการจดการสงแวดลอม การท าความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยใหมการระบกลมผม สวนไดเสยทมตอองคกร มการก าหนดขอบขายระบบการจดการสงแวดลอม และรกษาระบบการจดการสงแวดลอม โดยการจดท า น าไปปฏบต ธ ารงรกษา และปรบปรงอยางตอเนอง

สาระส าคญ ความเขาใจองคกรและบรบทองคกร องคกรโดยเฉพาะผบรหารสงสดตองท าความเขาใจบรบทขององคกร โดยพจารณาถง

ประเดนภายในและภายนอกรวมถงความเสยงและโอกาสทเกยวของกบจดประสงคขององคกร ทศทางกลยทธ และผลกระทบตอความสามารถขององคกร ในการบรรลผลลพธตามทคาดหวงไวตอระบบการจดการสงแวดลอม ซงปจจยภายนอกสามารถพจารณาจากขอกฏหมาย เทคโนโลย คแขง วฒนธรรม สงคม เศรษฐกจ การเมอง และสงแวดลอมทางธรรมชาต สวนปยจยภายในพจารณาจากโครงสรางองคกร กลยทธ ทกษะ บคลากร รปแบบลกษณะองคกร คานยมรวม และระบบขององคกร ตามแนวคดของแมคคนชย (Mckinsey 7’s Framework) โดยท าการวเคราะหในรปของ Matrix เชน โดยการใชวธของ SWOT Analysis เปนตน เพอใหไดผลลพธทเปนผลกระทบทงทางบวก และทางลบตอองคกร แลวน าไปใชประโยชนในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

1.1 บรบทขององคกร (Context of the organization)

1. การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑ การรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -23-

ความเขาใจความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ท าความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมตอองคกร

เพอใหองคกรสามารถตอบสนองไดอยางมประสทธผล โดยผมสวนไดเสย คอ บคคลหรอองคกรทสามารถท าใหเกดผลกระทบ หรอเชอวาตวเองไดรบผลกระทบจากการตดสนใจหรอกจกรรม โดยท าการก าหนดผมสวนไดเสยทงหมดขององคกร เชน ผบรหารองคกร พนกงาน ลกคา ผสงมอบ ภาครฐ ภาคเอกชน นกลงทน และผมสวนไดเสยอนๆ ทเกยวของ

การก าหนดขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม

โดยพจารณาจากประเดนภายในและภายนอก ขอกฎหมายหรอการปฏบตตามพนธกรณ หนวยงาน อ านาจตามหนาท ซงครอบคลมถงกจกรรม ผลตภณฑ และบรการขององคกร รวมถงโครงสรางทางภายภาพขององคกร โดยมการจดท าเปนเอกสารไวอยางชดเจน รวมถงสามารถใชไดกบผมสวนไดเสย

ปฏสมพนธ (Interaction) หมายถ ง คว ามส มพ น ธ คว ามเก ย วข อ งก บกระบวนการหร อขนตอน หรอกจกรรมตามขอก าหนดหรอมาตรฐานของระบบการจดการสงแวดลอม

องคกรตองน าความรทไดจากการท าความเขาใจบรบทขององคกรและความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย รวมถงกระบวนการทจ าเปน และปฏสมพนธของกระบวนการตามขอก าหนดของมาตรฐานฉบบนมาใชประกอบการพจารณาในการจดท า น าไปปฏบต ธ ารงรกษา และปรบปรงอยางตอเนอง เพอใหบรรลผลลพธตามทคาดหวงไวตอระบบการจดการสงแวดลอม

ขอแนะน าในการปฏบต

ความเขาใจองคกร และบรบทขององคกร (Understanding the organization and Its context)

องคกรตองพจารณาก าหนดประเดนภายในและภายนอกทเกยวของกบจดประสงคขององคกร ทศทางและกลยทธ และผลกระทบตอความสามารถขององคกรในการบรรลผลลพธตามผลสมฤทธทตองการจากระบบการจดการส งแวดลอม ประเดนเหลานตองสมพนธกบสภาพแวดลอมทก าลงไดรบผลกระทบจากองคกร หรอมความสามารถในการสงผลกระทบตอองคกรทงเชงบวกและเชงลบ

ความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนได เสย (Understanding the needs and expectation of interested parties) องคกรตองก าหนด

- ผมสวนไดเสยทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม - ความตองการและความคาดหวงทเกยวของของผมสวนไดเสย - ความตองการและความคาดหวงนนจะแปรเปลยนเปนพนธสญญาทตองท าให

สอดคลอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -24-

การท าความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ควรเรมจากการระบกลมผมสวนไดเสยทเกยวของกบองคกร โดยอาจแบงกลมสรางผลกระทบตอธรกจ กลมทไดรบผลกระทบ จดท าทะเบยน และระบขอก าหนดหรอความคาดหวงของผมสวนไดเสย รวมถงประเมนผลประโยชน และผลกระทบ การจดล าดบความส าคญของผมสวนไดเสย เพอน ามาประเมนความเสยงและโอกาส รวมไปถงจดท ามาตรการปองกนหรอลดผลกระทบทไมตองการเหลาน และวางแผนการสอสารกบผมสวนไดเสย

การพจารณาก าหนดขอบเขตระบบการบรหารสงแวดลอม (Determining the

scope of the environmental management system) องคกรตองพจารณาก าหนดขอบเขตและการประยกตใชระบบการบรหารสงแวดลอม โดยพจารณาในเรอง

- ประเดนภายในและภายนอก - พนธกรณทตองปฏบตรวมถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย - โครงสรางหนวยงานขององคกร และขอบเขตทางกายภาพ - ความเสยงและโอกาสทเกยวของกบกจกรรม ผลตภณฑและบรการตลอด

วงจรวฏจกรชวต - อ านาจตามหนาทและความสามารถในการควบคม การมสวนผลกดน และ

การสงเสรมใหบรรลผลส าเรจตอสมรรถนะดานสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -25-

ผบรหารระดบสงแสดงการเปนผน าและความมงมนทจะด าเนนงานพฒนาระบบ การจดการสงแวดลอม และจดสรรทรพยากรทจ าเปนอยางเพยงพอส าหรบระบบ การจดการสงแวดลอม

สาระส าคญ

ผ บ ร ห ารระดบส ง (Top management) เ ป น ผ ม ภ า ร ะรบผดชอบตอประสทธผลของระบบการจดการสงแวดลอม

ระบบการจดการสงแวดลอมทจะใหประโยชนกบองคกรนนตองเรมตนจากความมงมนของผบรหารระดบสง โดยผบรหารระดบสงในทน หมายถง บคคลหรอกลมบคคลทมหนาทรบผดชอบในการบรหารจดการองคกรโดยรวม ซงผบรหารระดบสงตองแสดงใหเหนถงการเปนผน าและความมงมนในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมโดยการปฏบต ดงน

ความม ง ม น ในการพฒนาปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรทมาจากผบรหารระดบสงควรครอบคลมถงประเดนดงตอไปน การปกปองสงแวดลอม การด าเนนงานตามกฎหมาย ทเกยวของ

ก า ร ป ร บ ป ร ง แ ล ะ พ ฒ น า อยางตอเนอง

มนใจวานโยบายและวตถประสงคดานสงแวดลอมไดก าหนดขน และสอดรบกบ

ทศทางกลยทธและบรบทขององคกร มการบรณาการขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมเขากบกระบวนการ

ทางธรกจขององคกร มการจดสรรงบประมาณ ทรพยากรทจ าเปนส าหรบระบบการจดการสงแวดลอม

อยางเพยงพอ สอสารใหเขาใจถงความส าคญของระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธผล

และการสอดคลองตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม มนใจวาระบบการจดการสงแวดลอมบรรลผลสมฤทธทตองการ ก ากบและสนบสนนบคลากรเพอใหมสวนสรางระบบการจดการสงแวดลอมให

เกดประสทธผล สงเสรมใหมการปรบปรงอยางตอเนอง สนบสนนบทบาทหนาทของผบรหารทเกยวของใหไดแสดงความเปนผน าและ

ความมงมนในการประยกตใชมาตรฐานดงกลาวในงานทรบผดชอบ ก าหนดและทบทวนรายละเอยดการบรหารงานดานสงแวดลอม เพอใหมนใจวา

การด าเนนงานสอดคลองกบความมงมนทไดก าหนดไวในนโยบาย

1.2 ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -26-

ตวแทนฝายบรหารระบบการจดการดานสงแวดลอม(Environment management Representative : EMR) ควรมคณสมบต ดงน

มภาวะผน า มความสามารถตดสนใจแกไขปญหาไดด

มความรความเขาใจในองคกรด มท กษะในการบ รหารงาน

โครงการ มความรบผดชอบและมเวลา

เพยงพอ มมนษยสมพนธ และท างาน

รวมกบผบรหารไดด อาจเปนผบรหารระดบรอง/

ผจก .ส วนผล ต / ผจก .ส ว นควบคมคณภาพ

เพอใหระบบการจดการสงแวดลอมสามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ ผบรหารระดบสงควรแตงตงผแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม (EMR) และคณะท างาน (EMS Team) เพอท าใหมนใจวา

มการจดท าและด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธภาพและเปนไปตามแผนทวางไว

มการรายงานผลการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหผบรหารรบทราบอยางสม าเสมอ

ในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมมการประสานงานกนระหวางหนวยงาน ทเกยวของ

ขอแนะน าในการปฏบต

ความมงมนของผบรหารในการพฒนาปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกรนน ควรครอบคลมถงความมงมนพนฐาน 3 ประการ ไดแก

การปกปองสงแวดลอม และลดมลพษทเกดขนจากกจกรรมขององคกร การด าเนนงานใหสอดคลองกบกฎหมายทเกยวของ การปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานดานสงแวดลอมอยางตอเนอง

ประกาศความมงมนของผบรหารในการพฒนาปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรลงในนโยบายสงแวดลอม และสอสารใหพนกงานในองคกรไดรบทราบ

ผบรหารระดบสงขององคกรด าเนนการแตงตง EMS Team โดยการเลอกบคคล ทจะมาเปน EMS Team นน ขนอยกบโครงสรางบรหารขององคกร หรอ ผทผบรหารระดบสงเหนวามความเหมาะสม

EMR ควรมบทบาทหนาทและความรบผดชอบในการท าใหมนใจวามการจดท าระบบการจดการส งแวดลอมและด าเนนการอยางตอเนอง และ EMR เปนผรายงานผลการด าเนนงานของระบบการจดการสงแวดลอมใหผบรหารระดบสงรบทราบ

คณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม (Environmental Management System Team : EMS Team) ควรมาจากบคลากรในหนวยงาน

หลกขององคกร จ า น วน ไ ม จ า ก ดต า มคว า ม

เหมาะสม และความจ าเปนขององคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -27-

ผบรหารระดบสงสดตองแสดงใหเหนถงความเปนผน าและมความมงมนทจะด าเนนงานพฒนาระบบการจดการสงแวดลอม และมงมนในการบรรลผลตอการปฏบตตามพนธกรณ โดยก าหนดนโยบายสงแวดลอม (Environmental policy) เปนลายลกษณอกษร และประกาศใหพนกงานทกคนและผเกยวของไดทราบพรอมเปดเผยตอตวผมสวนไดเสย เพอแสดงถงเจตนารมณ ความตงใจในการพฒนาประสทธภาพของการผลต โดยใหความส าคญตอการปองกนมลพษ รวมทงจะปฏบตตามกฎหมายและด าเนนการปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง ดงแสดงในรปท 6

รปท 6 ประเดนส าคญของการประกาศ นโยบายสงแวดลอม

สาระส าคญ

นโยบายสงแวดลอมเปนการประกาศความมงมนของผบรหารระดบสงอยางเปนทางการ และเปนลายลกษณอกษรในการทจะพฒนาการผลตและปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกร ซงนโยบายสงแวดลอมนจะเปนแนวทางส าหรบการวาง แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมส าหรบพนกงานทจะด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมและการปรบปรงพฒนาตอไป

ผบรหารสงสดตองจดท าน า ไปปฏบต ได และธ ารงรกษานโยบายส งแวดลอม ท ซงอย ในข อ บ เ ข ต ท ก า ห น ด ข อ ง ร ะ บ บ การบรหารสงแวดลอม

เนองจากนโยบายสงแวดลอมเปนกรอบในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม อกทงยงเปนกรอบส าหรบการก าหนดและทบทวนวตถประสงคและเปาหมายในการพฒนาปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกรใหดขนอยางตอเนอง ดงนนควรมการสอสารนโยบายสงแวดลอมไปยงพนกงานทกระดบ เพอใหพนกงานเขาใจถง แนวทางการปฏบตงานทสอดคลองกบนโยบายและเพอใหวตถประสงคและเปาหมายขององคกรทก าหนดไวประสบผลส าเรจ

นโยบายสงแวดลอมควรแสดงถงความมงมนหลกของผบรหารระดบสง ซงรวมถงความมงมนในการปกปองสงแวดลอม การปองกนมลพษ และความมงมนเฉพาะอนๆ ทเกยวของกบบรบทขององคกร อยางไรกตาม ในการปรบปรงใหดขนอยางตอเนองนน ไมไดหมายความวาองคกรจะตองมการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอม ในทกพนทขององคกรพรอมกนทเดยวแตจะพจารณาจากการปรบปรงการจดการดานสงแวดลอมขององคกรตามล าดบความส าคญกอน -หลง ของลกษณะปญหาสงแวดลอมอยางตอเนอง เพอใหไดมาซงสมรรถนะสงแวดลอม

1.3 นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -28-

ขอแนะน าในการปฏบต

นโยบายสงแวดลอมทมการก าหนดขนมานน ควรทจะสอดคลองกบกจกรรม การผลต ผลตภณฑ และบรการขององคกร รวมถงควรพจารณาผลการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมเบองตน และลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกร เพอชวยใหมความเขาใจถงความสมพนธระหวางการด าเนนกจกรรมขององคกรกบสงแวดลอม และสามารถก าหนดนโยบายสงแวดลอมทเหมาะสมกบองคกร

ความมงมนเฉพาะอนๆ ส าหรบการปกปองสงแวดลอมใหรวมถงการใชทรพยากรอยางยงยน การบรรเทาและการปรบตวตาม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงการปกปองความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศ

นโยบายสงแวดลอมตองชดเจน สามารถน าไปปฏบตไดจรง รวมทงตองแสดงถง

ความมงมนหลกทง 3 ประการตามทก าหนดไวในเกณฑการใหสญลกษณ

นโยบายสงแวดลอมตองไมซบซอน พนกงานสามารถท าความเขาใจไดงาย โดยอาจใชค าถามเหลานชวยในการก าหนดนโยบายสงแวดลอม

เปาหมายขององคกรในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม คออะไร อะไรเปนเครองมอทองคกรใชในการด าเนนงานใหเปนไปตามเปาหมาย

เหลานน องคกรจะสอสารนโยบายสงแวดลอมไปยงพนกงานในองคกรใหเขาใจ

ไดอยางไร

องคกรควรพจารณาวาใครควรมสวนรวมในการก าหนดนโยบายสงแวดลอม และแนวทางการเขยนควรจะเปนอยางไร การก าหนดนโยบายสงแวดลอม โดยคณะท างานการจดการสงแวดลอม (EMS Team) ทมาจากหลายแผนก จะชวยเสรมสรางความรวมมอและความรสกเปนเจาของในระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

ผบรหารระดบสงควรเปนผทบทวนและอนมตนโยบายสงแวดลอม

มนใจวาพนกงานทกระดบในองคกรรบทราบ และมความเขาใจในนโยบายสงแวดลอม โดยมแนวทางในการสอสารนโยบายสงแวดลอมใหกบพนกงาน ไดแก การตดประกาศ ฝกอบรม และหนงสอเวยน เปนตน รวมถงค วรทดสอบ ความเขาใจของพนกงานอยางสม าเสมอ โดยใหพนกงานอธบายถงสาระส าคญของนโยบายสงแวดลอมและวธปฏบตตนใหสอดคลองกบนโยบายนน

นโยบายสงแวดลอมขององคกรควรไดรบการสอสารไปยงองคกรภายนอกและ ผมสวนไดเสย โดยชองทางในการสอสารสองคกรภายนอก ไดแก การโฆษณา ทางสอตางๆ โดยเฉพาะการใชระบบอเลคทรอนคสและการแจกสอสงพมพ เปนตน ในกรณทองคกรไมสามารถสอสารนโยบายสงแวดลอมออกสภายนอกตามแนวทางทกลาวมาได องคกรควรก าหนดแนวทางในการตอบสนองเมอไดรบ การรองขอนโยบายจากองคกรภายนอกทชดเจนและมประสทธภาพ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -29-

ควรมการทบทวนความเหมาะสม และความสอดคลองของนโยบายสงแวดลอม

กบกจกรรม ผลตภณฑ และบรการ รวมถงลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกรอยางสม าเสมอ

ความมงมนในการปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมาย

พนธกรณทตองปฏบตตาม : (Compliance obligations) ขอกฎหมายหรอขอก าหนดอนๆ ทมผลบงคบใช และตองถอปฏบตหรอความม งม น ทจะปฏบ ต ตามโดย สมครใจ เชน ขอก าหนดขององคกรตางๆ มาตรฐานอตสาหกรรม สญญาวาจ าง ระเบยบหรอ ทตกลงกบชมชนหรอภาคเอกชน

การด าเนนงานใหสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ เปนองคประกอบส าคญในการจดท าและด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม ซงแนวทางในการปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ มดงตอไปน

ก าหนดและสอสารนโยบายสงแวดลอมทแสดงถงความมงมนในการด าเนนการให

สอดคลองกบกฎหมาย ก าหนดแนวทางปฏบตเพอทจะแจกแจง ศกษา และท าความเขาใจกบกฎหมาย

รวมถงขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอมทเกยวของกบการด าเนนการขององคกร ก าหนดวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอมทสอดคลองกบนโยบาย

ทก าหนดขน ซงรวมถงพนธกรณทตองปฏบตตาม จดท าและด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมเพอท าใหบรรล

วตถประสงคและเปาหมายทตงไว ฝกอบรมและสอสารแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหกบพนกงานทกระดบ

รบทราบ จดท าเอกสารวธการปฏบตงานเพอควบคมกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอ

สงแวดลอม และปฏบตตามเอกสารทจดท าขน ก าหนดกระบวนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม และด าเนนการ

อยางสม าเสมอ ก าหนดกระบวนการเพอแกไขและปองกนขอบกพรองของระบบการจดการ

สงแวดลอมและด าเนนการตามมาตรการทก าหนด

จะเหนไดวาการด าเนนงานเพอใหสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของนน มความเชอมโยงขอก าหนดอนๆ ทอยในระบบการจดการสงแวดลอม ดงนนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมจะชวยปรบปรงใหการด าเนนการขององคกรสอดคลองหรอดยงกวามาตรฐานทก าหนดไวในกฎหมาย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -30-

ความมงมนในการปองกนมลพษ

ก า ร ป อ ง ก น ม ล พ ษ (Prevention of pollution) หมายถง การพฒนา ปรบปรงหรอเปลยนแปลงกระบวนการผลตหรอผลตภณฑอยางตอเนอง เพอใหการใชวตถดบ พล งงาน และทร พยากรธรรมชาต เปนไปอยางมประสทธภาพ กอใหเกดผลกระทบ ความเสยงตอมนษยและสงแวดลอมนอยทสด

ล าดบขนของการปองกนมลพษ ซงระบบการจดการสงแวดลอมมสวนในการผลกดนเพอน าล าดบขนนไปพจารณาในการคดเลอกแนวทางการปองกนมลพษขององคกร ในการพจารณาแนวทางปองกนมลพษทเกดจากการด าเนนการขององคกรนน ควรพจารณาถงการลดปรมาณของเสยทแหลงก าเนดใหเหลอนอยทสด ซงเปน ขนบนสดของสามเหลยมนเปนแนวทางแรก และพจารณาตามล าดบลงมา เพอหาวธ ทเหมาะสมทสดในการปองกนมลพษทเกดจากการด าเนนการขององคกร แสดงดงรปท 7

ความมงมนในการปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมใหดขนอยางตอเนอง

การปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมใหดขนอยางตอเนอง ไมไดหมายถง การปรบปรงลกษณะปญหาสงแวดลอมทกอยางโดยพรอมกน หรอตองมการปรบปรงในทกพนทการท างาน แตหมายความถงการทองคกรจดใหมการด าเนนการปรบปรงแกไขลกษณะปญหาสงแวดลอมทมความส าคญหรอทมความเสยงสงกอน และท าการปรบปรงลกษณะปญหาสงแวดลอมอนๆ เปนล าดบตอไปอยางตอเนอง

รปท 7 ล าดบขนของการปองกนมลพษ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -31-

ตวอยางท 1 นโยบายสงแวดลอม บรษท กขค จ ากด ประกอบกจการผลตสายไฟประกอบชดส าหรบยานยนตมความรบผดชอบตอสงแวดลอม

และสงคม โดยมงมนพฒนาและด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธผล ดงตอไปน 1. บรษทฯ จะปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดของลกคาทเกยวของกบสงแวดลอมภายในบรษทฯ เพอลด

ผลกระทบตอสงแวดลอม 2. บรษทฯ จะมงมนและทมเทในการปรบปรงอยางตอเนองเกยวกบการท างานดานระบบการจดการสงแวดลอม

ปกปองสงแวดลอม และการปองกนมลพษซงบรรลไดโดย 2.1 มงเนนทจะลดผลกระทบตอสงแวดลอมเนองจากวตถดบและกระบวนการผลต โดยการประเมนผลกระทบ

ตอสงแวดลอมกอนมการผลตใหมๆ เพอใชทรพยากรอยางคมคา 2.2 ลดปรมาณการใชพลงงาน ลดระดบมลพษ และปรมาณของเสยทออกไปสสงแวดลอม

เพอชวยลดผลกระทบจากปญหาสภาพภมอากาศเปลยนแปลง 3. บรษทฯ ถอวาการปกปองดานสงแวดลอมเปนหนาทของพนกงานทกคนทจะตองรวมมอกนปฏบต เพอใหบรรล

วตถประสงคและเปาหมายดานสงแวดลอม 4. บรษทฯ จะสอสารนโยบายนใหกบพนกงานและผทมสวนไดเสยเพอเสรมสรางความเขาใจ เพอใหการปฏบต

และการบรหารงานดานสงแวดลอมบรรลวตถประสงค 5. บรษทฯ จะใหความรวมมอและสนบสนนกจกรรมทางดานสงแวดลอมกบชมชนทองถน

---------------------------------------- (นายอนรกษ สงแวดลอม) กรรมการผจดการ

นโยบายสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -32-

ก าหนดบทบาทหนาทและความรบผดชอบ (Roles and responsibilities) ของพนกงานทกคน ทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม โดยถอเปนสวนหนงของการจดโครงสรางบรหารของโรงงาน และสอสารใหพนกงานทเกยวของรบทราบ

สาระส าคญ

ควรก าหนดโครงสร า งบรหารระบบ การจ ดก ารส ง แ วดล อ ม ใหเหมาะสมและสามารถปรบเปลยนไดง าย เมอมการเปลยนแปลงในองคกร

การจดท าระบบการจดการสงแวดลอมใหประสบความส าเรจนน ผบรหารระดบสงควรทจะก าหนดบทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของบคลากรขององคกรอยางชดเจน รวมถงสอสารบทบาท และความรบผดชอบ และอ านาจหนาทเหลานนไปยงพนกงานทเกยวของ

ขอแนะน าในการปฏบต

ค าถามดงตอไปนจะชวยองคกรในการก าหนดโครงสรางบรหารระบบการจดการสงแวดลอม รวมถงบทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาททครอบคลมการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมทงหมดขององคกร

วธการหนงทจะชวยในการสอสารหนาทความรบผดชอบไปยงพนกงาน คอ การใช Responsibility Matrix ซงในการจดท าประกอบดวย 2 มต คอ ความรบผดชอบในแตละกจกรรมทตองปฏบต และบทบาททตองปฏบตตามอ านาจหนาท ทงน ขนาดของ Matrix จะขนกบขนาดและโครงสรางขององคกร ส า ห ร บ ต ว อ ย า ง ข อ ง Responsibility Matrix แสดงในตวอยางท 3

อะไรคอขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร และในขอบเขตดงกลาวองคกรตองการอะไร เพอชวยในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ใครบางทจะชวยใหการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมประสบความส าเรจและการฝกอบรมหรอทรพยากรอะไร ทบคลากรในองคกรตองการเพอชวยในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

อะไรคอลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญขององคกร หรอคอการด าเนนงานทองคกรตองปรบปรงเพอใหสอดคลองกบพนธกรณทตองปฏบตหรอขอกฎหมาย และขอก าหนดอนๆ กจกรรมการด าเนนงานใดขององคกรทควรควบคม เพอปองกนผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขน รวมถงการลดตนทนการผลต และใครบางท เกยวของกบการควบคมกจกรรม การด าเนนงานเหลานน

ผลการตรวจประเมนทผานมาเปนอยางไร ผลการตรวจทไดมอะไรทแสดงถงประสทธภาพของโครงสรางบรหารทมอยในปจจบนและจดใดบางทควรน ามาปรบปรงแกไข

ความรบผดชอบของบคลากรในองคกรตอการจดการสงแวดลอมมอะไรบาง จะเสรมสรางความมสวนรวมในระบบการจดการสงแวดลอมใหแกบคลากรทวทงองคกรไดอยางไร และบคลากรในแผนกตางๆ สามารถสนบสนนระบบการจดการสงแวดลอมไดอยางไรบาง

1.4 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร (Organizational roles responsibilities and authorities)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -33-

อะไรคอวตถประสงคและเปาหมายดานสงแวดลอมขององคกร (รวมถงทเกยวของกบ การปฏบตตามพนธกรณ และการปองกนมลพษ) และโครงสรางบรหารระบบการจดการสงแวดลอมทก าหนดขนน จะชวยองคกรใหบรรลเปาหมายไดอยางไร

อะไรคอระบบบรหาร หรอระบบการจดการทองคกรใชอยในปจจบน (รวมถงระบบการบรหารงานคณภาพ หลกเกณฑ วธการทดส าหรบการผลตหรอระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลต เปนตน) บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของบคลากรในการด าเนนระบบการจดการเหลานนคออะไร และมความเปนไปไดหรอไมทจะรวมระบบการจดการสงแวดลอมเขากบระบบการจดการอนทมอยเดมหรอไม

เมอก าหนดโครงสรางบรหารระบบการจดการสงแวดลอม รวมถงบทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของพนกงานทเกยวของไดแลว องคกรควรสอสารบทบาท ความรบผดชอบ และ การมอบหมายอ านาจหนาทเหลานนใหแกพนกงานรบทราบ นอกจากนนควรทบทวนบทบาท ความรบผดชอบและอ านาจหนาทนเปนระยะๆ การก าหนดโครงสรางและความรบผดชอบในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมใหครบถวน ควรก าหนดโดยพจารณถงประเดนดงตอไปน

ขอบเขตระบบการจดการสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอม วตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม ผลการตรวจประเมนทผานมา ระบบการจดการอนๆ ในองคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -34-

ตวอยางท 2 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของบคลากรขององคกร

แผนก บทบาท หนาท และความรบผดชอบ ผบรหารระดบสง สอสารประโยชนและความมงมนในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมใหแกพนกงานทกระดบ

แตงตงตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม (Environmental Management Representative : EMR) และคณะท างานการจดการสงแวดลอม (EMS Team)

มอบอ านาจหนาท จดสรรงบประมาณและจดหาทรพยากรทจ าเปนในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม

ตดตามและทบทวนประสทธผลการด าเนนการระบบการจดการสงแวดลอม

ฝายจดซอ จดท าและปฏบตตามขนตอนการควบคมการจดซอทรพยากรตางๆ รวมถงเครองจกรอปกรณ ทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ สนบสนนการจดซอสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอม

ควบคมผรบเหมาและผรบเหมาชวงใหปฏบตสอดคลองตามนโยบายสงแวดลอมและเอกสารอนๆ ทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงผรบของเสยอนตรายออกไปก าจด ตองท าใหมนใจวาเปนไปตามกฎหมายและไมสงผลตอชมชนรอบขาง เพอปองกนภาพลกษณขององคกรเสยหายในอนาคต

ฝายบคคล ประสานงานในการก าหนดหนาทและความรบผดชอบ รวมทงความสามารถของพนกงาน ในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม

ฝกอบรมพนกงานและผรบเหมา รวมทงจดเกบบนทกการฝกอบรม พจารณาการด าเนนงานดานสงแวดลอมทเกยวของควบรวมเขาไปเปนเกณฑในการประเมน

การท างานของพนกงาน รวมถงกฎระเบยบขององคกร

ฝายการเงนและบญช จดท าบนทกคาใชจายทเกยวกบระบบการจดการสงแวดลอม (เชน การใชวตถดบ การใชพลงงาน การก าจดของเสย การสงมอบและบรการ เปนตน)

จดเตรยมคาใชจายส าหรบการปฏบตตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ประเมนความเปนไปไดทางดานเงนทนส าหรบการจดท าแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

ฝายการผลตและวศวกรรม

ด าเนนการผลตอยางมประสทธภาพ โดยการใชทรพยากร (วตถดบ น า ไฟฟา และเชอเพลง) อยางคมคาเพอใหเกดการสญเสยนอยทสด หรอไมมเลย เพอลดมลพษทแหลงก าเนด

คดคน หรอคนหานวตกรรม หรอเทคโนโลยใหมๆ เชงสรางสรรค เพอปรบปรงกระบวนการผลต ใหทนสมยและมประสทธภาพสงสด

ด าเนนการซอมบ ารงเชงปองกน (Preventive Maintenance) ใหกบอปกรณเครองจกรทใชในองคกรใหสามารถใชงานไดตามปกตตลอดเวลา

ค านงถงผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขนในการพจารณาปรบเปลยนกระบวนการผลต หรอน าวตถดบ/สารเคม ชนดอนมาใช

ปรบปรงประสทธภาพการใชเครองจกรอปกรณตางๆ และหาแนวทาง/วธการในการปองกนมลพษ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -35-

ตวอยางท 2 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของบคลากรขององคกร (ตอ)

แผนก บทบาท หนาท และความรบผดชอบ ฝายควบคมคณภาพ ควบคมเอกสารและบนทกของระบบการจดการสงแวดลอม

ใหความรวมมอในการรวมระบบการจดการสงแวดลอมเขากบระบบบรหารงานคณภาพ ควบคมการตรวจตดตามภายใน ควบคมการออกและปดใบรองขอใหด าเนนการแกไขและปองกนปญหา

หวหนางาน ใหความรแกพนกงานในเรองลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในพนททรบผดชอบ ดแลพนกงานใหปฏบตตามนโยบายสงแวดลอม และเอกสารรองรบการควบคมการปฏบตงาน

ในพนททรบผดชอบ ฝกอบรมประชาสมพนธ สอสารใหกบพนกงานใหมในหนวยงาน สอสารประชาสมพนธในการรกษาสภาพแวดลอมในบรเวณพนทปฏบตใหสะอาด และเปนระเบยบ สนบสนนการบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายดานสงแวดลอมทก าหนดขน

หนวยงานออกแบบ ออกแบบสนคาผลตภณฑหรอบรการใหสอดคลองกบความตองการของลกคาดานสงแวดลอม กฎหมายสงแวดลอมทเกยวของ รวมไปถงวธการจดการผลตภณฑเหลานนหลงหมดอายการใชงาน

ฝายควบคม ความปลอดภย

พจารณานโยบายและแผนงานดานความปลอดภยในการท างาน รวมทงความปลอดภยภายนอก เพอปองกนและลดการเกดอบตเหต การประสบอนตราย การเจบปวย หรอการเกดเหตเดอดรอนร าคาญอนเนองจากการท างาน หรอความไมปลอดภยในการท างานเสนอตอฝายผบรหาร

รายงานและเสนอแนะมาตรการหรอแนวทางปรบปรงแกไขใหถกตองตามกฎหมายเก ยวกบ ความปลอดภยในการท างานและมาตรฐานความปลอดภยในการท างานตอฝายผบรหารเพอ ความปลอดภยในการท างานของพนกงาน ผรบเหมา และบคคลภายนอกทเขามาปฏบตงานหรอเขามาใชบรการในสถานประกอบกจการ

สงเสรมสนบสนน กจกรรมดานความปลอดภยในการท างานของสถาประกอบกจการ พจารณาโครงการหรอแผนการฝกอบรมเกยวกบความปลอดภยในการท างานรวมถงโครงการ

หรอแผนการอบรมเกยวกบบทบาทหนาทความรบผดชอบในดานความปลอดภยของพนกงาน หวหนางาน ฝายผบรหาร และบคลากรทกระดบเพอเสนอความเหนตอผบรหารสงสด

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -36-

ตวอยางท 3 การก าหนดหนาทความรบผดชอบในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม (Responsibility Matrix)

ความรบผดชอบ

ผบรหารระดบสง/ผจดการโรงงาน

EMR แผนกบคคล

แผนกซอมบ ารง

แผนกจดซอ/วตถดบ

แผนกวศวกรรม

หวหนาสวนการ

ผลต

แผนกการเงน

แผนกคณภาพ

พนกงาน

สอสารความส าคญของระบบการจดการสงแวดลอม L S S มสวนรวมในการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม

L S S S S S S

ตดตาม และศกษากฎหมายใหม และจดเกบส าเนากฎหมายเหลานน

L S S

จดท าและขอใบอนญาตตามทกฎหมายก าหนด และจดท าแผนการตรวจตดตามการด าเนนงาน เทยบกบกฎหมายทเกยวของ

L S

จดท ารายงานสงหนวยงานราชการตามทกฎหมายก าหนด

S

สอสารขอมลใหกบหนวยงานทเกยวของหรอองคกร ทสนใจ

L L

ฝกอบรมพนกงาน S L S S มการน าเรองความรความสามารถดานสงแวดลอม เขาไปเปนเกณฑในกระบวนการคดเลอกพนกงานใหม

L

พจารณาความรความสามารถดานสงแวดลอมควบรวม เขากบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน

L S

หมายเหต : L คอ ผรบผดชอบหลก S คอ ผสนบสนน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -37-

ความเส ย งและโอกาส หมายถง ผลกระทบของความไมแนนอน หรอเหตการณ/การกระท าใดๆ ทมความไมแนนอน ซงหากเกดขนจะมผลกระทบในดานลบ (อปสรรค) และผ ล ก ร ะ ท บ ด า น บ ว ก (โอกาส) ทอาจเกดขนตอวตถประสงคหรอเปาหมายขององคกร

องคกรด าเนนการกบความเสยงและโอกาสทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอม พนธกรณ ทเกยวของ ประเดนภายในและภายนอก ความตองการและคาดหวงของผมสวนไดเสย ด าเนนการจ าแนกลกษณะปญหาสงแวดลอมและพจารณาผลกระทบทเกดขนตลอดวฏจกรชวต จดล าดบความส าคญของปญหา จดท าทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอม รวมถงระบวธการปฏบตควบคม หรอแกไขปญหาทโรงงานด าเนนการอย

สาระส าคญ

การวางแผนส าหรบระบบการจดการสงแวดลอม องคกรตองปฏบตการเพอด าเนนการกบ ความเสยงและโอกาส ทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอม การปฏบตตามพนธกรณ หรอกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของ ประเดนภายในและภายนอก ความตองการและคาดหวง ของผมสวนไดเสย ขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม ซงรวมถงสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขนเพอใหมนใจวาระบบการจดการสงแวดลอมสามารถปองกนหรอลดผลกระทบดานลบ รวมถงสภาวะสงแวดลอมภายนอกทอาจมผลกระทบกบองคกร

ล กษณะป ญหาส ง แ วดล อ ม ห ม า ย ถ ง องคประกอบทส าคญของกจกรรม ผลตภณฑหรอบรการขององคกร รวมถงส ภ า ว ะ ผ ด ป ก ต แ ล ะสถานการณฉกเฉนทอาจเ ก ด ข น ท ส าม า รถ ส งผลกระทบตอสงแวดลอม

ลกษณะปญหาและผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑ บรการขององคกร

ตองไดรบการแจกแจง โดยพจารณามมมองวฏจกรชวต (Life cycle) ในสวนทองคกรสามารถควบคมได รวมทงการก าหนดแนวทางการปรบปรงการด าเนนการขององคกร

ตวอยาง เชน ถาในองคกรมการด าเนนโครงการดานสงแวดลอมเพอลดมลพษทเกดขนจากขยะ

หรอวสดทไมใชแลว องคกรจะตองมการศกษาขอมลเกยวกบแหลงก าเนด การเกดขยะหรอวสด ทไมใชแลว และวธการจดการในปจจบน เพอหาแนวทางการควบคมหรอลดปรมาณทเกดขน

ว ฏ จ ก ร ช ว ต ประกอบดวย การท าใหไดมาซงวตถดบ การออกแบบการผลต การขนสง/สงมอบ การใช การบ าบดขนสดทาย และการท าลายซาก

ดงนน ระบบการจดการสงแวดลอมทองคกรจดท าขนมานนควรทจะก าหนดขนตอนในการจ าแนก และจดการลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกดขนในขอบเขตของกจกรรม ผลตภณฑ หรอบรการ ขององคกรโดยทองคกรสามารถเขาไปควบคมได ตวอยางเชน ในกรณทองคกรซอไฟฟาจาก บรษทผลตกระแสไฟฟาแหงหนง องคกรสามารถควบคมการใชไฟฟาแตไมสามารถควบคมถงการผลตไฟฟาของบรษทนนได เพราะฉะนนขอบเขตของการจดการสงแวดลอมขององคกรจะอย แคการใชพลงงานเทานน

1.5 ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (Action to address risks and opportunities)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -38-

ผ ล ก ร ะ ท บส ง แ วด ล อ ม ห ม า ย ถ ง ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ข อ งสภาพแวดลอม ทงทเปนดานผลเสย หรอประโยชนทงหมด หรอบางสวน ซงเปนผลมาจากกจกรรม ผลตภณฑหรอบรการขององคกร

ลกษณะปญหาสงแวดลอมกบผลกระทบสงแวดลอมมความสมพนธกนในลกษณะทเปน เหต และ ผล ซงในความหมายของลกษณะปญหาสงแวดลอมทเปนเหตนนมความหมายไดทงทางบวก เชน การน าวสดเหลอใชกลบมาใชใหม และทางลบ เชน การทงสารพษลงสแหลงน า สวนผลกระทบสงแวดลอมจะเปนผลทเกดจากกจกรรมเหลานน

เมอจ าแนกลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑ หรอบรการขององคกร

ไดแลวนน กควรพจารณาถงความรนแรงของผลกระทบทเกดขน ซงลกษณะปญหาสงแวดลอมใด ทกอใหเกดผลกระทบทรนแรง อกทงยงขาดการควบคมทเหมาะสม ควรจดใหเปนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญและน าไปพจารณาความเสยงและโอกาส แลวจงน าขอมลทไดไปจดท าเปนรายการของลกษณะปญหาสงแวดลอมและผลกระทบทงหมด รวมทงระบถงวธการควบคม เพอหาแนวทางในการแกไข โดยก าหนดเปนวตถประสงคดานสงแวดลอม และจดท าแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม หรออาจจะก าหนดแนวทางการควบคมการปฏบตงานควบคกนไป ส าหรบขนตอนการแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมโดยสรป แสดงดงในรปท 8

ผลตภณฑ หมายถง สนคาและบรการเปนสงทไดจากการผลตหรอผลผลตทไดมาจากกระบวนการ แปรรปวตถดบโดยอย ใน รปของสงทจบตองได

บรการ หมายถงกระบวนการทกระท าเพอใหเกดอรรถประโยชนหรอค ณ ค า แ ก ผ ร บ บ ร ก า ร ท งภาย ในและภายนอกองคกรตามทตองการ

ก จ ก ร ร ม หมายถง การปฏบตทน าเอาปจจยการผลตตางๆ ไปผานก ร ะ บ ว น ก า ร ผ ล ต ห ร อกรรมว ธ ใดๆ จนกระ ทงอ อ ก ม า เ ป น ส น ค า ห ร อบรการส าเรจรปเพอสนองความตองการของผบรโภค

รปท 8 สรปขนตอนการแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอม

จ าแนกลกษณะปญหาสงแวดลอม

ตรวจสอบวาลกษณะปญหาสงแวดลอมอยในขอบเขต ของกจกรรม ผลตภณฑ หรอบรการขององคกรหรอไม

พจารณาผลกระทบสงแวดลอมของปญหาเหลานน

จดท าเกณฑส าหรบการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม (การใชทรพยากร และผลกระทบตอสงแวดลอม)

ประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -39-

ขอแนะน าในการปฏบต

ในการแจกแจงและท าความเขาใจถงลกษณะป ญ ห า แ ล ะ ผ ล ก ร ะ ท บส ง แ วดล อมขอ งอง คก ร ควรพจารณาใหครอบคลมถงเหตการณปกต ผดปกต (เชน Start Up และ Shut Down) และสภาวะฉกเฉนทสามารถเกดผลกระทบตอสงแวดลอม เปนตน

การท าความเขาใจถงกระบวนการผลต และกจกรรมตางๆ ตลอดวฏจกรชวต (Life cycle)

จะมสวนชวยในการท าความเขาใจถงลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกร ซงวธการทองคกรสวนใหญเลอกใชในการท าความเขาใจขนตอนการผลต ทรพยากรทใช (วตถดบ น า และพลงงาน) รวมถงหนวยสนบสนนการผลต เครองจกร และอปกรณตางๆ และผลทไดนน คอ การจดท าแผนผงกระบวนการผลต (Process diagram) ทมรายละเอยดของขนตอนแสดงทรพยากร (วตถดบ น า และพลงงาน) ทเขาสแตละขนตอนการผลต (Input) และอปกรณทใช และผลตภณฑหรอสงทออกมาจากขนตอนนนๆ (Output) ของทกกจกรรมทมในองคกร ดงแสดงในรปท 9 นอกจากนยงควรพจารณาถงการท างานของผรบเหมา ผรบจางทเขามาปฏบตงานในองคกรทอาจกอใหเกดลกษณะปญหาสงแวดลอมดวย รวมถงการปฏบตงานในททมความเสยง เชน สถานทอนตราย เปนตน หรอสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน

การใชแผนผงโรงงานหร อ ผ ง ก าร ใ ช ท ด นขอ งโรงงานจะชวยใหการแจกแจงและท าความเขาใจถงลกษณะป ญ ห า แ ล ะ ผ ล ก ร ะ ท บสงแวดลอมทอยในขอบขายขององคกรครบถวนยงขน

ลกษณะปญหาสงแวดลอม แบงเปน 2 ประเภท ลกษณะปญหาสงแวดลอมทางตรง (Direct aspects) คอ ลกษณะปญหาสงแวดลอม

ทเกดจากกจกรรม กระบวนการ ผลตภณฑ และบรการทอยในการควบคมโดยตรงขององคกร เชน น าเสยจากกระบวนการผลตทปะปนดวยสารแขวนลอย อากาศเสยทปะปนดวยฝนละออง เปนตน

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทางออม (Indirect aspects) คอ ลกษณะปญหาสงแวดลอม ทเกดจากกจกรรมภายนอกองคกร แตเปนผลมาจากกจกรรม กระบวนการ ผลตภณฑ โดยองคกรอาจมอทธพลในการควบคม เชน มลพษน าทเกดจากการขนสงของเสยขององคกรเพอน าไปบ าบดโดยผประกอบการภายนอกทไดรบใบอนญาต มลพษอากาศจากไอเสยรถบรรทก ทขนวตถดบมาสงใหองคกร เปนตน

ขอมลทจะชวยในการแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอม และผลกระทบทเกดขน มาจากทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอม ใบอนญาต เอกสารขอมลความปลอดภยของสารเคม และบนทกผลการตรวจวดทางดานสงแวดลอม รวมถงขอมลจากลกคา ผรบเหมาและหนวยงานราชการตางๆ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -40-

Input Process Output

รปท 9 ตวอยางแผนผงกระบวนการผลต (การระบ/แจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอม) ของกระบวนการผลตอาหารทะเลส าเรจรปแชเยอกแขง (ซรม)

ท าการผสม - น าเสย - เศษวตถดบตกพน - เสยงดงจากเครองจกร

- สารปรงแตง - น า RO - น าแขง - ไฟฟา

เตรยมวตถดบ

ขนรปวตถดบ

- เศษวตถดบตกพน - วตถดบขนรปไมไดตามขอก าหนด - ความรอนจากไอน า - เสยงดงจากเครองจกร

- ไอน า - ไฟฟา

ตกแตง

- เศษวตถดบตกพน - วตถดบตกแตงไมไดตามขอก าหนด - เศษบรรจภณฑใชแลว - เสยงดงจากเครองจกร

- สผสมอาหาร - ไฟฟา

ฆาเชอ - ความรอนจากไอน า - ไอน า - ไฟฟา

แชเยอกแขง - ไฟฟา

บรรจและจดเกบ - เศษบรรจภณฑ - ไฟฟา - กลองบรรจภณฑ - ถงบรรจภณฑ

- น าเสย - เศษวตถดบ - เศษบรรจภณฑใชแลว

- เนอปลาบด - น า - ไฟฟา

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -41-

ลกษณะปญหาส งแวดลอมสามารถแบงออกเปนประเภทหลกไดดงตอไปน 1. มลภาวะทางน า 2. มลภาวะทางอากาศ 3. ของเสยทวไป และ ของเสยอนตราย 4. การปนเปอนของดน 5. การใชทรพยากรธรรมชาต (เชน วตถดบ น า ไฟฟา และเชอเพลง เปนตน) 6. การใชพลงงาน 7. การใชสารเคม 8. อาชวอนามยและ

ความปลอดภย เชน แสง เสยง ไอระเหย ความรอน และฝน เปนตน รวมถงการปฏบตงานในทเสยงอนตราย

9. อบตเหตหรอสถานการณฉกเฉน

หลงจากลกษณะปญหาสงแวดลอมไดรบการแจก แจ ง แล ะป ระ เ ม นนยส าคญแลว องคกรควรจ ดท าทะ เบ ย นล กษณะปญ ห า ส ง แ ว ด ล อ ม โ ด ยจดล าดบลกษณะปญหาส ง แ ว ด ล อ ม ต า ม ล า ด บนยส าคญ

EMS Team ควรรวมกนจดท าเกณฑการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอม โดยพจารณาจากผลกระทบทเกดขน ความรนแรงของผลกระทบโอกาสในการเกดผลกระทบ กฎหมายทเกยวของและขอก าหนดอนๆ ในสวนตอไปจะมตวอยางค าถาม ซงจะชวยองคกร ในการท าความเขาใจลกษณะปญหาสงแวดลอมและพจารณาถงผลกระทบทเกดขน

วธทใชในการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมทใชอยในปจจบนมมากมาย

หลายวธ อยางไรกตามองคกรควรพยายามเลอกประยกตใชวธทมอยในองคกรและเหมาะสมกบการด าเนนการขององคกรมากทสด

เมอองคกรก าหนดขนตอนการแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอมและวธการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมไดแลวควรจดท าวธการปฏบตเหลานนไวเปน ลายลกษณอกษร

น าขอมลลกษณะปญหาสงแวดลอม และผลกระทบทไดมาจากการแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอม และการประเมนนยส าคญมาจดท าเปนทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอม รวมทงระบวธการปฏบตงานในการควบคมหรอแกไขปญหาทโรงงานด าเนนการอย

การแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมอาจเรมจากวธการ ทไมซบซอน แลวจงปรบปรงวธการใหดขนเรอยๆ รวมทงควรแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอม ทเหนเดนชดในองคกรกอน แลวจงพฒนาวธแจกแจงใหสามารถใชไดกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทซบซอนมากขน ซงจะมประโยชนแกองคกรตอไปในอนาคต ในการปรบปรงกระบวนการแจกแจง และประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกร ควรพจารณาประเดนดงตอไปน

การพจารณาประเดนอนๆ เพมเตม ในการแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมองคกร เชน ผลลพธทไดจากการวเคราะหบรบทขององคกรทมผลตอความสามารถและสมรรถนะดานสงแวดลอมขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมผลทงเชงบวกและลบ เปนตน

ความเหมาะสมของตวแทนทรบผดชอบในการแจกแจงและประเมนนยส าคญของลกษณะ ปญหาสงแวดลอมขององคกร

การใชประโยชนจากขอมลทไดจากการแจกแจงและการประเมนนยส าคญของลกษณะ ปญหาสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -42-

การท าความเขาใจลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกรและพจารณาถงผลกระทบทเกดขน ควรพจารณาประเดนดงตอไปน

ลกษณะปญหาสงแวดลอม

กจกรรมหรอการด าเนนการใดๆ ขององคกรทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม ทรพยากร (วตถดบ น า ไฟฟา และเชอเพลง) อปกรณ เครองมอใดบางทใชในกจกรรมรวมถง

พนททรบผดชอบ องคกรปลอยมลพษสสภาพแวดลอม เชน อากาศ น า และดน หรอไม องคกรมของเสย หรอวสดทไมใชแลวหรอไม ถาม การก าจดของเสยเหลาน กอใหเกด

ผลกระทบตอสงแวดลอมหรอไม การไดมาซงวตถดบ การผลตผลตภณฑหรอบรการขององคกร สามารถกอใหเกดผลกระทบ

ตอสงแวดลอมไดหรอไม การใชทดนหรอสงปลกสรางขององคกรกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมไดหรอไม มกจกรรมหรอการด าเนนงานทอาจกอใหเกดผลกระทบ เชน การหกรวไหลของสารเคม

น ามนในพนทหรอไม มกจกรรมหรอการปฏบตงานทอาจกอใหเกดอนตรายหรออบตเหตหรอไม หรออาจม

สถานการณฉกเฉนเกดขน

ผลกระทบสงแวดลอม

มโอกาสทจะเกดผลกระทบตอสงแวดลอมหรอไม ผลกระทบทเกดขนสงผลดหรอผลเสยตอสงแวดลอม สงผลกระทบทรนแรงตอสงแวดลอมหรอไม ผลกระทบทเกดขนตองใชระยะเวลาในการฟนฟคอนขางนาน หรอผลกระทบทเกดขน

แพรกระจายเปนบรเวณกวางหรอไม อะไรบางทไดรบผลกระทบจากปญหาน เชน อากาศ น า ดน หรอระบบนเวศ ผลกระทบทเกดขนนมกฎหมายเกยวของหรอไม และความรนแรงของผลกระทบทเกดขน

อยในระดบทกฎหมายก าหนดหรอไม มองคกรหรอบคคลภายนอกใหความสนใจกบผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนนหรอไม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -43-

ตวอยางท 4 ความสมพนธระหวางลกษณะปญหาสงแวดลอมกบผลกระทบทเกดขน

ลกษณะปญหาสงแวดลอม ผลกระทบสงแวดลอม ไอระเหยของสารเคม มลพษอากาศและผลกระทบตอสขภาพของพนกงานหรอบคคลภายนอก

โรงงาน น าเสยจากกระบวนการลางท าความสะอาด เพมภาระใหแกระบบบ าบดน าเสย เสยงดงจากเครองผสม มลพษเสยงและผลกระทบตอสขภาพของพนกงานหรอบคคลภายนอก

โรงงาน ของเสยอนตรายจากน ามนเครองใชแลว มลพษจากการน าของเสยไปก าจดภายนอกโรงงาน การปนเปอนดนจากการหกรวไหลของสารเคม/น ามน มลพษจากการปนเปอนดน การสญเสยวตถดบจากการหกรวไหล สนเปลองทรพยากร การใชน า สนเปลองทรพยากร การใชพลงงาน (ไฟฟาและเชอเพลง) สนเปลองทรพยากร อบตเหตหรอสถานการณฉกเฉน มลพษดน มลพษน า มลพษอากาศ และของเสย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -44-

ตวอยางท 5 ลกษณะปญหาสงแวดลอม

กจกรรม/แหลงก าเนด ลกษณะปญหาสงแวดลอม และผลกระทบสงแวดลอม

สภาวะปกต สภาวะผดปกต ลกษณะปญหาสงแวดลอม ผลกระทบสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอม ผลกระทบสงแวดลอม

การลางอปกรณทาส การใชน า สนเปลองทรพยากร การสญเสยน า จากการรวไหล

สนเปลองทรพยากร

การใชผงซกฟอก สนเปลองทรพยากร ของเสยทวไป จากผงซกฟอกหมดอาย

มลพษจากการน า ของเสยไปก าจดภายนอกโรงงาน

ของเสยอนตรายจากเศษส มลพษจากการน า ของเสยไปก าจดภายนอกโรงงาน

การปนเปอนดน จากเศษหกหลน

มลพษจากการปนเปอน สดน

ระบบบ าบดน าเสย การใชไฟฟา สนเปลองทรพยากร การใชสารเคม สนเปลองทรพยากร การปนเปอนดน

จากสารเคมหกรวไหล มลพษจากการปนเปอน สดน

การใชสารเคม สนเปลองทรพยากร ของเสยอนตราย จากสารเคมเสอมสภาพ หรอภาชนะปนเปอนสารเคม

มลพษจากการน า ของเสยอนตรายไปก าจดภายนอกโรงงาน

กลนจากระบบบ าบด น าเสย

มลพษอากาศและสรางความเดอดรอนร าคาญใหแกพนกงานและบคคลภายนอก

หมอน า การใชน ามนเตา สนเปลองทรพยากร - การสญเสยน ามนเตาจากการหกรวไหล

- การปนเปอนดน จากน ามนเตาหกรวไหล

- สนเปลองทรพยากร

- มลพษจากการปนเปอนสดน

สารเจอปนในอากาศ ทระบายออกจากปลอง

มลพษอากาศและสรางความเดอดรอนร าคาญใหแกพนกงานและบคคลภายนอก

ความรอนจากไอน า มลพษอากาศและสรางความเดอดรอนร าคาญใหแกพนกงาน

สญเสยไอน าจากการรวของไอน า

สนเปลองทรพยากร

การกอสราง การใชสทาผนง สนเปลองทรพยากร - ของเสยอนตราย จากสเสอมสภาพ

- การปนเปอนดน จากสหกลงพนดน

- มลพษจากการน า ของเสยไปก าจดภายนอกโรงงาน

- มลพษจากการปนเปอนสดน

เสยงดงจากการกอสราง มลพษเสยงและผลกระทบตอสขภาพของพนกงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -45-

ตวอยางท 6 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม หนาท : 1/4

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใชเอกสาร : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท การปรบปรงครงท :

วตถประสงค

เพออธบายถงขนตอนปฏบตในการแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกยวของกบการด าเนนการ ขององคกร เพอน าผลทไดไปก าหนดการควบคมการปฏบตงาน วตถประสงคและเปาหมาย รวมถงแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ซงจะสงผลใหองคกรมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง

ขอบเขต

เอกสารฉบบนครอบคลมลกษณะปญหาสงแวดลอมทกประเดนทเกยวของกบการด าเนนการของบรษท

ค าจ ากดความ

สงแวดลอม คอ สงทอยรอบบรษท ซงรวมถง อากาศ น า ดน ทรพยากรธรรมชาต พชและสตว และมนษย ลกษณะปญหาสงแวดลอม คอ สวนประกอบทส าคญของการไดมาซงวตถดบ กจกรรม ผลตภณฑ หรอบรการของ

บรษททสามารถสงผลกระทบตอสงแวดลอม สวนลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญ คอ ลกษณะปญหาส งแวดลอม ทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมอยางมนยส าคญ ซงในระเบยบการปฏบตงานฉบบนหมายถงลกษณะปญหาสงแวดลอมทไดคะแนนจากการประเมนความส าคญตงแต 2.25 ขนไป

ผลกระทบสงแวดลอม คอ การเปลยนแปลงทเกดขนกบสงแวดลอมทงทางทดและไมด ซงเปนผลมาจากผลตภณฑ กจกรรม และบรการของบรษท

สภาวะปกต (Normal Situation) หมายถง การด าเนนงานในสภาวะปกตของหนวยงานทเกดขนเปนประจ า เชน เสยงดงของเครองจกรขณะปฏบตงาน น าเสยจากกระบวนการผลต ฝนในพนทปฏบตงาน เปนตน

สภาวะผดปกต (Abnormal Situation) หมายถง เหตการณทเกดขนเปนครงคราว ทงทสามารถคาดการณไดและ ไมสามารถคาดการณได แตมวธการจดการไดตามขนตอนเพอรองรบเหตการณ เชน การหกรวไหลของสารเคม ในปรมาณเลกนอย ผลตภณฑทไมไดตามขอก าหนด เปนตน

สภาวะฉกเฉน (Emergency Situation) หมายถง เหตการณทไมสามารถคาดการณได เกดขนแลวมผลกระทบ ทรนแรง และแผขยายเปนวงกวาง ไมสามารถระบเวลาเพอรองรบเหตการณลวงหนาได เชน เหตการณฉกเฉน เพลงไหม น าทวม หมอไอน าระเบด การรวไหลของสารเคมปรมาณมาก เปนตน

EMR หมายถง ตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม EMS Team หมายถง คณะท างานระบบการจดการสงแวดลอมทมหนาทในการจดท าและด าเนนระบบการจดการ

สงแวดลอม ซงประกอบดวย ผจดการ และ/หรอ หวหนางานในแผนกทเกยวของ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -46-

ตวอยางท 6 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม หนาท : 2/4

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใชเอกสาร : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท การปรบปรงครงท :

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

EMR และ EMS Team 1. จดท าแผนการประชมคณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม เพอแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม โดยก าหนดใหประชมอยางนอยปละ 1 ครง หรอเมอ มการเปลยนแปลงการด าเนนการของบรษท

EMR และ EMS Team 2. ทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในบรษทระหวางการประชมคณะท างานพจารณา ใชรายการลกษณะปญหาสงแวดลอมทมอยเปนพนฐานในการทบทวน แตอยางไรกตามตองท าการทบทวนกจกรรม ผลตภณฑ และบรการหรอขอบเขตระบบการจดการสงแวดลอม ทเปลยนแปลงไป เพอจะไดแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอมใหครอบคลมการด าเนนงานทงหมดทมในบรษท จากนนจดท าเปนเอกสารและจดเกบไวเปนหลกฐาน การแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอมใหครอบคลมการแจกแจงทงในสภาวะการด าเนนงานท ปกต ผดปกต และฉกเฉน

3. แจกแจงการควบคมการปฏบตงานส าหรบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในปจจบน 4. ประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอมทแจกแจงได เพอหาลกษณะปญหาสงแวดลอม

ทมนยส าคญของบรษท โดยเทยบกบเกณฑการประเมนทม (เอกสารแนบ) โดยทในแตละประเดนใหคะแนนดงตอไปน

ต า คอ 1 : ปานกลาง คอ 2 : สง คอ 3 จากนนเฉลยคะแนนรวมทไดจากแตละประเดน 5. จดล าดบความส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมทประเมนได โดยลกษณะปญหา

สงแวดลอมทไดคะแนนเฉลยสงกวา 2.25 ขนไป เปนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ 6. ลกษณะปญหาสงแวดลอมใดทมขอก าหนดในกฎหมายดานสงแวดลอม ใหถอวาเปนลกษณะ

ปญหาสงแวดลอมมนยส าคญ 7. ลกษณะปญหาสงแวดลอมใดทไม เปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายดานสงแวดลอม

ใหถอวาลกษณะปญหาสงแวดลอมนนมนยส าคญสง 8. บนทกลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญลงในทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอม

ทมนยส าคญ 9. ก าหนดการควบคมการปฏบตงาน วตถประสงคและเปาหมาย รวมถงจดท าแผนปฏบต

การจดการสงแวดลอมใหกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ เพอลดผลกระทบทเกดขน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -47-

ตวอยางท 6 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม หนาท : 3/4

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใชเอกสาร : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท การปรบปรงครงท :

EMR และ EMS Team (ตอ)

10. ทบทวนขนตอนในการแจกแจงลกษณะปญหาสงแวดลอมอยางสม าเสมอ (รวมถงเอกสารระเบยบการปฏบตงาน) เพอตรวจสอบวาวธปฏบตทท าอยสอดคลองกบเปาหมายของบรษท ทจะปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมอยางตอเนอง

เอกสารทเกยวของ

บญชรายการกจกรรมทมทงหมดในองคกร รวมถงแผนผงการใชพนทขององคกร รายการลกษณะปญหาสงแวดลอม ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

เอกสารแนบ

เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม

ประเดนทพจารณา คะแนน

กฎหมายและขอก าหนด ทเกยวของ

ต า = 1 ไมมกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ควบคมอย

ปานกลาง = 2 เกยวของกบกฎหมาย องคกรปฏบตสอดคลองกบกฎหมาย สง = 3 เกยวของกบกฎหมาย องคกรปฏบตไมสอดคลองกบกฎหมาย ผลกระทบสงแวดลอม ต า = 1 สงผลกระทบตอสงแวดลอมเพยงเลกนอย ปานกลาง = 2 สงผลกระทบตอสงแวดลอม และใชเวลาไมนานในการฟนฟ สง = 3 สงผลกระทบตอสงแวดลอมรนแรง และใชเวลานานในการฟนฟ ความสนใจของสาธารณชน ต า = 1 ไมสนใจ ปานกลาง = 2 สนใจบาง บางครง สง = 3 สนใจมาก ความถการเกด ต า = 1 ความถการเกดต า ปานกลาง = 2 ความถการเกดปานกลาง สง = 3 ความถการเกดสง การตรวจจบได ต า = 1 การตรวจจบไดงาย ปานกลาง = 2 การตรวจจบไดปานกลาง สง = 3 การตรวจจบไดยาก

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -48-

ตวอยางท 6 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม หนาท : 4/4

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใชเอกสาร : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท การปรบปรงครงท :

การใชทรพยากรในการแกไข ต ำ = 1 ใชทรพยากรนอย

ปานกลาง = 2 ใชทรพยากรปานกลาง สง = 3 ใชทรพยากรมาก ตวอยางการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม การทงน าลางสลงรางระบายน าสาธารณะ

ประเดนทพจารณา คะแนน ค าอธบาย กฎหมายและขอก าหนดทเกยวของ สง = 3 เกยวของกบกฎหมาย องคกรปฏบตไมสอดคลองกบกฎหมาย ผลกระทบสงแวดลอม สง = 2 สงผลกระทบตอสงแวดลอม แตใชเวลาฟนฟไมนาน ความสนใจของสาธารณชน สง = 3 สนใจมาก ความถการเกด สง = 3 เกดขนตลอดเวลาท างาน การตรวจจบได ปานกลาง = 2 การตรวจจบไดปานกลาง การใชทรพยากรในการแกไข สง = 3 ใชทรพยากรมาก

รวม 16 คะแนนเฉลย 2.67 เปนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญสง เนองจาก

ไมสอดคลองกบกฎหมาย รวมทงมคะแนนสงกวา 2.25

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -49-

ตวอยางท 7 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 1

S4

ความ

รนแร

ง

S3

S2

S1

O1 O2 O3 O4

โอกาสการเกด

ระดบความรนแรง (S : Severity)

S1 ขอบเขตความรนแรงของผลกระทบเกดขนเฉพาะจดทท ากจกรรมเทานน S2 ขอบเขตความรนแรงของผลกระทบเกดขนกบพนทขางเคยงทอยใกลจดทท ากจกรรม S3 ขอบเขตความรนแรงของผลกระทบเกดขนภายในบรเวณโรงงานเทานน S4 ขอบเขตความรนแรงของผลกระทบเกดขนเปนบรเวณกวาง อาจเกดออกไปถงนอกพนทโรงงาน ระดบโอกาสเกด (O : Opportunity)

O1 ไมมโอกาสทเกดผลกระทบ ในชวงระยะเวลา 1 ป O2 มโอกาสทเกดผลกระทบ 1 ครงหรอมากกวา ในชวง 1 เดอนถง 1 ป แตไมเกดหลายครงใน 1 เดอน O3 มโอกาสทเกดผลกระทบ มากกวา 1 ครงใน 1 เดอน แตไมเกดหลายครงใน 1 วน O4 มโอกาสทเกดผลกระทบ มากกวา 1 ครงใน 1 วน

ไมมนยส าคญ

มนยส าคญ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -50-

ตวอยางท 8 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 2

โอกา

สการ

เกด

(O)

ความรนแรง (S)

ต า สง

ต า

1 2 3 4

1 1 2 3 4

2 2 4 6 8

3 3 6 9 12 สง

4 4 8 12 16

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมคะแนนมากกวา 6 คะแนน จดวาเปนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

เกณฑการประเมน ความรนแรง (S : Severity)

ระดบท S1 ความรนแรงอยในระดบละเลยได ขอบเขตถกจ ากดอยเพยงบรเวณใกลชดตดกบทไดรบผลกระทบโดยตรงเทานน ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบต าสด ระดบท S2 ความรนแรงระดบต า ขอบเขตถกจ ากดอยในรอบๆ บรเวณทไดรบผลกระทบ ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบต าภายใตสถานการณทควบคมได ระดบท S3 ความรนแรงระดบสง ขอบเขตของผลกระทบอยในบรเวณโรงงาน ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบทกฎหมายไมสามารถอน โลมไดหรอกอใหเกดการท าลาย

ทรพยากรธรรมชาตอยางรวดเรว ระดบท S4 ความรนแรงระดบรายแรง ผลกระทบขยายขอบเขตออกไปถงนอกบรเวณโรงงาน ผลกระทบทเกดขนอาจถงขนทกอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงตอสงแวดลอมในบรเวณใกลเคยง ระดบโอกาสเกด (O : Opportunity)

ระดบท O1 ไมมโอกาสเกดขนในชวงระยะเวลา 1 ป ระดบท O2 เกดขนมากกวา 1 ครงตอป แตนอยกวา 1 ครงตอเดอน ระดบท O3 เกดขนมากกวา 1 ครงตอเดอน แตนอยกวา 1 ครงตอวน ระดบท O4 เกดขนมากกวา 1 ครงตอวน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -51-

ตวอยางท 9 เกณฑการประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม แบบท 3

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมคะแนนมากกวา 10 คะแนนขนไป จดวาเปนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ คะแนนความเสยง = (โอกาสการเกด (O) + การตรวจจบได (D)) x ความรนแรง (S) เกณฑการประเมน ความรนแรง (S : Severity)

ระดบท S1 ความรนแรงอยในระดบละเลยได ขอบเขตถกจ ากดอยเพยงบรเวณใกลชดตดกบทไดรบผลกระทบโดยตรงเทานน ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบต าสด ระดบท S2 ความรนแรงระดบต า ขอบเขตถกจ ากดอยในรอบๆ บรเวณทไดรบผลกระทบ ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบต าภายใตสถานการณทควบคมได ระดบท S3 ความรนแรงระดบสง ขอบเขตของผลกระทบอยในบรเวณโรงงาน ความรนแรงของผลกระทบอยในระดบทกฎหมายไมสามารถอน โลมไดหรอกอใหเกดการท าลาย

ทรพยากรธรรมชาตอยางรวดเรว ระดบท S4 ความรนแรงระดบรายแรง ผลกระทบขยายขอบเขตออกไปถงนอกบรเวณโรงงาน ผลกระทบทเกดขนอาจถงขนทกอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงตอสงแวดลอมในบรเวณใกลเคยง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -52-

ระดบโอกาสเกด (O : Opportunity)

ระดบท O1 ไมมโอกาสเกดขนในชวงระยะเวลา 1 ป ระดบท O2 เกดขนมากกวา 1 ครงตอป แตนอยกวา 1 ครงตอเดอน ระดบท O3 เกดขนมากกวา 1 ครงตอเดอน แตนอยกวา 1 ครงตอวน ระดบท O4 เกดขนมากกวา 1 ครงตอวน ระดบการตรวจจบได (D : Detection)

ระดบท D1 สามารถตรวจจบไดงายมาก และมการตรวจตราอยเปนประจ า ระดบท D2 สามารถตรวจจบไดงาย หรอใชอปกรณทสามารถตรวจจบแลวทราบผลไดทนท ระดบท D3 สามารถตรวจจบไดโดยใชหองปฏบตการวเคราะห ระดบท D4 สามารถตรวจจบไดดวยวธการทยงยากซบซอน หรอใชเวลานานในการทราบผล

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -53-

ตวอยางท 10 ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ (Register of Significant Aspects)

หนวยงานทรบผดชอบ : จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ หนา : 1/5

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท แกไขครงท : วนท : 1 กรกฎาคม 2560

กจกรรม ผลตภณฑและบรการ

ลกษณะปญหาสงแวดลอม

ผลกระทบสงแวดลอม ประเภท/

สภาวะ (D/I)/ (N/A/E)

นยส าคญ การควบคม

การปฏบตงาน (เลขอางอง)

วตถประสงค และเปาหมาย (เลขอางอง)

อากาศ น า ดน เสยง พช/สตว/มนษย

ทรพยากร/ พลงงาน

ระบบบ าบดน าเสย น าทงหลงการบ าบดไมไดตามมาตรฐาน D/A H ระบบบ าบดน าเสย การใชไฟฟา D/N H ระบบบ าบดน าเสย การปนเปอนเดนจากสารเคมหกรวไหล D/A H ระบบบ าบดน าเสย น าเสยจากเหตฉกเฉนน าเสยลนบอ D/E M หมอน า สารเจอปนในอากาศทระบายออกจาก

ปลองหมอน า

D/N M

หมอน า สญเสยไอน าจากการรวไหล D/A M หมอน า น าเสยจากเหตฉกเฉนหมอน าระเบด D/E M การลางอปกรณทาส ของเสยอนตรายจากเศษส D/N L การกอสราง เสยงดงจากการกอสราง I/N L

หมายเหต H : High Significant ตงแต 45 คะแนน M : Medium Significant ตงแต 22-44 คะแนน L : Low Significant นอยกวาหรอเทากบ 21 คะแนน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -54-

พนธกรณทตองปฏบตตาม ใน ท น ได แก พ ร ะ ร า ช บ ญ ญ ต กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ จนถงประกาศกระทรวง และค าสงตางๆ ทเก ยวข องกบประเดนปญหาด านส งแวดล อมและข อก าหนดอ นๆ ทเกยวของ

ด าเนนการคนหา รวบรวมและจดท าทะเบยนกฎหมาย และขอก าหนดตางๆ ดานสงแวดลอมและขอก าหนดอนๆ หรอพนธกรณทตองปฏบตตาม

สาระส าคญ

ขนตอนหลกของการด าเนนการใหสอดลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอม และความปลอดภยมดงน

แจกแจงกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอมและความปลอดภยทเกยวของ

ท าความเขาใจในความตองการ แ ล ะ ศ ก ษ า ถ ง ว ธ ป ฏ บ ต ทสอดคลองกบพนธกรณ ทตองปฏบตตามเหลานน

พจารณาก าหนดวธการในการประยกต ใ ชพ นธกรณ ท ต อ งปฏบตตามกบองคกร

การสอสารวธปฏบต เหลานน ใหพนกงานรบทราบ

พนกงานทเกยวของปฏบตตามพนธกรณ ทก าหนดไว ธ ารงรกษาและปรบปรงระบบการบรหารสงแวดลอมอยางตอเนอง

การคนหา รวบรวมและจดท าทะเบยนหรอรายการความตองการในกฎหมายและ

ขอก าหนดหรอพนธกรณอนๆ ทตองปฏบตตาม

ด าเนนการจ าแนกลกษณะปญหาสงแวดลอมและพจารณาผลกระทบทเกดขนทงหมดทเชอมโยงกบพนธกรณทตองปฏบตตามเพอจดล าดบความส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมรวมถงการจดท าทะเบยนหรอรายการของลกษณะปญหาสงแวดลอมและผลกระทบทงหมดทระบถงวธการควบคมทองคกรด าเนนการอยในปจจบน

การทองคกรจะทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมเบองตน และปรบปรงการด าเนนการใหสอดคลองกบพนธกรณ ขอกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอมนนองคกรตองทราบวามกฎหมายและขอก าหนดทางกฎหมายอะไรบางทเกยวของ ซงการด าเนนการทไมสอดคลองกบกฎหมายอาจสงผลเสยใหกบองคกรได เชน ท าลายสงแวดลอม เสยคาใชจาย ถกลงโทษตามกฎหมาย และเสอมเสยภาพพจนขององคกร เปนตน

ดงนน องคกรจงตองจดท าขนตอน และด าเนนการคนหา รวบรวม และจดท าทะเบยนความตองการของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอมทเกยวของกบ การไดมาซงวตถดบ กจกรรมการผลต ผลตภณฑ หรอบรการขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย รวมถงตองมการสอสารวธการปฏบตงาน ทสอดคลองกบขอกฎหมายเหลานนใหพนกงานรบทราบ

1.6 การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -55-

ขอแนะน าในการปฏบต

ขอก าหนดอนๆ ไดแกขอก าหนดลกคาดานสงแวดลอม ขอก าหนดจากบรษทแม เชน การลดการปลอยกาซ CO2 การไมใชสารเคมทเปนอนตรายในสนคาและผลตภณฑ เปนตน หรอขอก าหนดทางธรกจ ทส าคญขององคกร

องคกรควรจดท าขนตอนและด าเนนการคนหา รวบรวม และจดท าทะเบยน

ความตองการในกฎหมายดานสงแวดลอมและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบ การไดมาซงวตถดบ กจกรรมการผลต ผลตภณฑ และบรการขององคกร ตลอดจนวงจรวฏจกรชวต

ท าการแจกแจง ศกษาและท าความเขาใจในความตองการของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ เปนขนตอนทใชเวลาในการด าเนนการคอนขางมากแตอยางไรกดมชองทางทองคกรสามารถเขาถงแหลงขอมลทเกยวของกบกฎหมายมอยหลายชองทาง เชน

สอบถามจากหนวยงานราชการ คนหาขอมลจากอนเทอรเนต คนหาขอมลจากหองสมด การใชบรการจากบรษททปรกษา การฝกอบรม นตยสาร หรอวารสารตางๆ อนๆ เชน ลกคา และผรบเหมา เปนตน

เมอศกษาและเขาใจในความตองการของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบองคกรแลว ตองมการสอสาร รวมถงการก าหนดวธการปฏบตงานใหสอดคลองกบขอกฎหมายเหลานนใหพนกงาน ผรบเหมาและบคคลอนๆ ทเกยวของรบทราบ และน าไปฏบตใชในงานของตน

ตารางท 2 แสดงตวอยางทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอมทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม

ตารางท 3 แสดงตวอยางรายการกฎหมายดานสงแวดลอมและความปลอดภย ทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -56-

ตารางท 2 ทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอม ทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

1) การจดการมลพษน า 1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม

ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษหรอ สงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม

- หามระบายน าทงออกจากโรงงาน เวนแตไดท าการอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางจนน าทงนนมลกษณะเปนไปตามทรฐมนตรก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา - ในกรณมระบบบ าบดน าเสย

ตองตดต งมาตรวดปรมาณการใชไฟฟาส าหรบระบบบ าบดน าเสยโดยเฉพาะ และตองมการจดบนทกเลขหนวยและปรมาณการใชไฟฟาประจ าวน

ในกรณมการใชสารเคมหรอสารชวภาพ ในระบบบ าบดน าเสย ตองมการบนทกการใชสารเคมในการบ าบดน าเสยประจ าวน

16 ตลาคม 2535 16 ตลาคม 2535 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ก าหนดมาตรฐานควบคมก า ร ร ะบา ย น า ท ง จ า กโรงงาน พ.ศ. 2560

- ความเปนกรด-ดาง 5.5-9.0 - อณหภม ไมเกน 40 oC - ส ไมเกน 300 เอดเอมไอ - TDS (Total Dissolved Solids)

ไมเกน 3,000 มก./ล. คา TDS ในน าทงมคามากกวาคา TDS

ทมอย ในแหลงน า นนเกน 3,000 มก.ล. ไดไมเกน 5,000 มก./ล.

30 พฤษภาคม 2560 7 มถนายน 2560 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -57-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

- SS ไมเกน 50 มก./ล. - BOD ไมเกน 20 มก./ล. - COD ไมเกน 120 มก./ล. - ซลไฟดในรป H2S ไมเกนา 1.0 มก./ล. - ไซยาไนดในรป HCN ไมเกน 0.2 มก./ล. - น ามนและไขมน ไมเกน 5 มก./ล. - ฟอรมาลดไฮด ไมเกน 1 มก./ล. - สารประกอบฟนอล ไมเกน 1 มก./ล. - คลอรนอสระ ไมเกน 1 มก./ล. - Pesticide ตองตรวจไมพบ - TKN ไมเกน 100 มก./ล. - Zn ไมเกน 5.0 มก./ล. - Cr6+ ไมเกน 0.25 มก./ล. - Cr3+ ไมเกน 0.75 มก./ล. - AS ไมเกน 0.25 มก./ล. - Cu ไมเกน 2.0 มก./ล. - Hg ไมเกน 0.005 มก./ล. - Cd ไมเกน 0.03 มก./ล. - Ba ไมเกน 1.0 มก./ล. - Se ไมเกน 0.02 มก./ล. - Pb ไมเกน 0.2 มก./ล. - Ni ไมเกน 1.0 มก./ล. - Mn ไมเกน 5.0 มก./ล.

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -58-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

2) การจดการมลพษอากาศ

1. กฎกระทรวงอ ตสาหกรรม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม

หามระบายอากาศเสยออกจากโรงงาน เวนแตไดท าการอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง จนอากาศทระบายออกนน มปรมาณของสารเจอปนไมเกนกวาคาทก าหนด แตตองไมใชวธท าใหเจอจาง

16 ตลาคม 2535 16 ตลาคม 2535 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

ไมสอดคลอง หมายเหต ระบแผนงานหรอกจกรรมทตอง ด าเนนการแกไขปรบปรง พรอมก าหนดระยะเวลา แลวเสรจ

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2549 ออกตามความใน พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

ก าหนด คาปร มาณสาร เจอปนในอากาศทระบายออกจากโรงงาน

อากาศทสามารถระบายออกจากโรงงานตองมคาปรมาณของสารเจอปนไมเกนคา ทก าหนดไว ดงน 1. ฝนละออง

4 ธนวาคม 2549 5 ธนวาคม 2549 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

หมอไอน าทใชเชอเพลง - น ามนเตา 240 มก./ลบ.ม.

- ถานหน 320 มก./ลบ.ม. - ชวมวล 320 มก./ลบ.ม. - เชอเพลงอนๆ 320 มก./ลบ.ม. - การถลง หลอหลอม 300 มก./ลบ.ม.

2. รดดง และ/หรอผลตเหลกกลา อลมเนยม

- การผลตทวไป 400 มก./ลบ.ม. 3. พลวง จากการผลตทวไป 20 มก./ลบ.ม. 4. สารหน จากการผลตทวไป 20 มก./ลบ.ม.

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -59-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

5. ทองแดง จากการหลอมหรอการถลง 30 มก./ลบ.ม.

6. ตะกว จากการผลตทวไป 30 มก./ลบ.ม. 7. คลอรน จากการผลตทวไป 30 มก./ลบ.ม. 8. ไฮโดรเจนคลอไรด จากการผลตทวไป

160 มก./ลบ.ม.

9. ปรอท จากการผลตทวไป 3 มก./ลบ.ม. 10. คารบอนมอนนอกไซด จากการผลต

ทวไป 690 สวนในลานสวน

11. กรดก ามะถ น จากการผล ต ท วไป 25 สวนในลานสวน

12. ไฮโดรเจนซลไฟด จากการผลตทวไป 80 สวนในลานสวน

13. ซลเฟอรไดออกไซด แหลงก าเนดความรอน คาปรมาณของสาร - น ามนเตา 950 มก./ลบ.ม.

- ถานหน 700 มก./ลบ.ม. - ชวมวล 60 สวนในลานสวน - การผลตทวไป 60 สวนในลานสวน

14. ออกไซดของไนโตรเจน แหลงก าเนดความรอน คาปรมาณของสาร - น ามนเตา 200 สวนในลานสวน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -60-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

- ถานหน 400 สวนในลานสวน - ชวมวล 200 สวนในลานสวน - เชอเพลงอนๆ 200 สวนในลานสวน

15. ไซลน จากการผลตทวไป 870 มก./ลบ.ม. 3) การจดการมลพษดน 1. กฎกระทรวง ควบคมการปนเปอนในดน

และน าใตดนภายในบรเวณโรงงาน

- ตองจดใหมการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดน และจดการใหการปนเปอนในดนและน าใตดนตองไมสงกวาเกณฑ การปนเปอนในดนและน าใตดน - ตองจดใหมการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนและตองจดท ารายงานผล การตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนเพอใหกรมโรงงานอตสาหกรรมสามารถเรยกตรวจสอบไดกอนวนเรมประกอบกจการโรงงาน - ตองจดใหมการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนครงทสองเมอครบก าหนด 180 วนนบแตวนเรมประกอบกจการโรงงาน และตองจดท าและสงรายงานผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนใหกรมโร งง านอตสาหกรรมหรอส า นก งานอตสาหกรรมจงหวดทโรงงานตงอยภายใน120 วนนบแตวนครบก าหนดการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนครงท 2

29 เมษายน 2560 29 ตลาคม 2560 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -61-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

- ตองจดใหมการตรวจสอบคณภาพดน ตอทก 3 ป และตรวจสอบคณภาพน าใตดน ตอทก 1 ป และตองจดท าและสงรายงานผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนใหกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอส านกงานอตสาหกรรมจงหวดทโรงงานตงอยภายใน120 วนนบแตวนครบก าหนดการตรวจสอบ คณภาพดนและน าใตดน - กรณทผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนโรงงานสงกวาเกณฑ ตองจดให มการท ารายงานเสนอมาตรการควบคมการปนเปอนในดนและน า ใตดนและมาตรการลดการปนเปอนในดนและน าใตดนใหไมสงกวาเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดน และสงรายงานใหกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอส านกงานอตสาหกรรมจงหวดทโรงงานตงอยภายใน 180 วนนบแตวนทตรวจพบวาภายในบรเวณโรงงานมการปนเปอนในดนและน า ใตดนสงกวาเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดน ทงน ใหก าหนดระยะเวลาทคาดวาจะสามารถด าเนนการลดการปนเปอนในดนและน าใตดนใหไมสงกวาเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดนไวในรายงานดงกลาวดวย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -62-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ก าหนดเกณฑการปนเปอนใ น ด น แ ล ะ น า ใ ต ด น การตรวจสอบคณภาพดน และน าใตดน การแจงขอมลรวมทงการจดท ารายงานผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดน และรายงานเสนอมาตรการควบคมและมาตรการลดการปนเปอน ในดนและน าใตดน พ.ศ. 2559

- การค านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดนใหใชคาความเสยงอางอง ดงน

(1) คา 10-6 ส าหรบสารกอมะเรงในกลม 1 ตาม IARC ก าหนดหรอ กลม เอ (Group A) ตาม U.S. EPA ก าหนด

(2) คา 10-5 ส าหรบสารกอมะเรงในกลม 2เอ (Group 2A) และกลม 2บ (Group 2B) ตาม IARC ก าหนด หรอกลม บ (Group B) และกลม ซ (Group C) ตาม U.S. EPA ก าหนด

(3) คา 1.0 ส าหรบสารไมกอมะเรง - สารปนเปอนภายในบรเวณโรงงานตามภาคผนวก 1 ทายประกาศนตองไมสงกวาเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดนทค านวณจากคาความเสยงทใชอางอง - สารปนเปอนใดทไมปรากฏในเกณฑการปนเป อนในดนและน า ใตดนตามภาคผนวกท 1 ทายประกาศน ใหท าการ ค านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดน

29 พฤศจกายน 2560 30 พฤศจกายน 2560 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -63-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

ตามภาคผนวกท 2 ทายประกาศน - แจงขอมลของสารเคมทใชหรอเกบรกษาภายในบรเวณโรงงานแผนผงแสดงจดเกบตวอยางและบอสงเกตการณ และขอมลอน ทจ าเปนตามภาคผนวกท 3 ทายประกาศนตอกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอส านกงานอตสาหกรรมจงหวดทโรงงานตงอยภายใน180 วนนบแตวนเรมประกอบกจการโรงงาน - กรณทมการเปลยนแปลงหรอเพมเตมการใชสารปนเปอนภายในบรเวณโรงงาน ตองท ารายงานแจงเพมเตมยนตอกรมโร งง านอตสาหกรรมหรอส า นก งานอตสาหกรรมจงหวดทโรงงานตงอยทกครง - การจดท ารายงานผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดนใหเปนไปตามแบบในภาคผนวกท 4 ทายประกาศน - การจดท ารายงานเสนอมาตรการควบคมการปนเปอนในดนและน าใตดนและมาตรการลดการปนเปอนในดนและน าใตดนใหไมสงกวาเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดนให เปนไปตามแบบในภาคผนวกท 5 ทายประกาศน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -64-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

- กรณทไมมกจกรรมหรอไมมการใชหรอเกบรกษาสารเคม ของเสย หรอสงอนใดภายในบรเวณโรงงาน ซงอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ อนามยและสงแวดลอม และอาจกอใหเกดการปนเปอนในดนและน าใตดน ผประกอบกจการโรงงานอาจแสดงเหตผลโดยแจงเปนหนงสอตอกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอส านกงานตสาหกรรม จงหวดทโรงงานตงอย เพอขอไมด าเนนการ เกบตวอยางดนและน าใตดน และใหถอวาการแจงดงกลาวเปนการตรวจสอบคณภาพ ดนและน าใตดน และจดท ารายงานผล การตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดน - เพอเปนประโยชนในการด าเนนการ

(1) ในกรณทมการตดตงบอสงเกตการณกอนประกาศนใชบงคบถาต าแหนงและความลกของบอสงเกตการณสอดคลองกบวตถประสงคของประกาศน อาจใชบ อสงเกตการณนนเกบตวอยางน าใตดนกได

(2) อาจใชบอสงเกตการณทอยนอกพนทโรงงานของตนเปนบอสงเกตการณทใชเปนบออางอง (Up-gradient) โดยไมตองตดตง บอสงเกตการณเพมเตมกได หากบอดงกลาว

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -65-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

มต าแหนงความลกและมแนวของทศทาง การไหลของน าใตดนทเหมาะสมและสามารถเขาไปเกบตวอยางหรอแสดงผลวเคราะห ทสอดคลองกบวตถประสงคของประกาศนได

4) การจดการของเสย 1. กฎกระทรวงอ ตสาหกรรม

ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม

- จดใหมทรองรบ หรอทก าจดขยะและ สงปฏกล - ตองแยกเกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ซงมวตถมพษปนอยดวยไวในทรองรบตางหากทเหมาะสมและมฝาปดมดชด และจดใหมการก าจดดวยวธการทปลอดภยและไมกอใหเกดเหตเดอดรอนร าคาญ - หามมใหน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงาน เวนแตจะได ร บอ นญาตจากอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม หรอผซงไดรบมอบหมายใหน าออกไปเพอการท าลายฤทธ ก าจดทง หร อฝ งด วยว ธ การและสถาน ท ตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตรก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

16 ตลาคม 2535 16 ตลาคม 2535 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -66-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2548 ออกตามความ ในพระราชบญญต โ ร ง ง าน พ.ศ. 2535

การก าจดส งปฏกลหรอวสดทไมใชแลว

- ไมครอบครองสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวไวภายในโรงงานเกนระยะเวลา 90 วน หากเกนกวาระยะเวลาทก าหนดไวนตองขออนญาตตอกรมโรงงานอตสาหกรรมตามแบบ สก.1

25 มกราคม 2549 25 เมษายน 2549 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สอดคลอง

- ตองมผ ควบคมดแลระบบปองก นสงแวดลอมทมความรเฉพาะดาน และตองจดฝกอบรมพนกงานทเกยวของ เพอใหสามารถปฏบตงานตามหนาทไดอยางถกตองและปลอดภย - ตองจดท าแผนการปองกนอบตภยเพอรองรบเหตฉกเฉน ในกรณเกดเหตรวไหล อคคภย การระเบดของสงปฏกลหรอวสด ทไมใชแลวหรอเหตทคาดไมถง และตองมอปกรณรกษาความปลอดภยและอปกรณรองรบเหตฉกเฉนภายในโรงงานและ มเสนทางหนภยไปยงทปลอดภย - หามมใหน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบร เวณ เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอผซงอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมมอบหมายใหน าออกไปเพอการท าลายฤทธ ก าจดทง หรอฝง ดวยวธการและสถานทตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในทายประกาศ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -67-

ตารางท 2 (ตอ)

ล าดบ รายชอกฎหมาย เรอง ความตองการ วนทประกาศ วนทมผล บงคบใช

หนวยงาน ทบงคบใช

ผลการประเมน ความสอดคลอง

- ตองสงสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ทเปนของเสยอนตรายใหกบผรวบรวม ขนสง หรอบ าบดและก าจดสงปฏกลหรอวสด ท ไม ใชแลวเทานน ในกรณ ทจะใชบรการอน ตองไดรบความเหนชอบจาก กรมโรงงานอตสาหกรรม - ตองมใบก ากบการขนสง เมอมการน าของเสยอนตรายออกนอกโรงงานทกครง และใหแจงขอมลการขนสงตอกรมโรงงานอตสาหกรรมโดยการแจงทางสอเลกทรอนกส - ตองท าการตรวจสอบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว และตองรบผดชอบตอภาระความรบผดในกรณสญหาย เกดอบตเหต การทงผดทหรอการลกลอบทง และการรบคน เนองจากขอขดแยงทไมเปนไปตามสญญาการใหบรการระหวางผกอก าเนดและ ผบ าบดและก าจด จนกวาผบ าบดและก าจดส ง ปฏ ก ลหร อ ว สด ท ไม ใ ช แล วจะร บ ส งปฏกลหรอวสด ท ไม ใชแลว นนไว ในครอบครอง

- ตองสงรายงานประจ าปใหกรมโรงงานอตสาหกรรม ตามแบบ สก.3 ภายในวนท 1 มนาคม ของปถดไป

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -68-

ตารางท 3 รายการกฎหมายดานสงแวดลอมและความปลอดภยทเกยวของกบโรงงานอตสาหกรรม

กฎหมายทเกยวของกบมลพษน า ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช

1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ขอ 14 และขอ 15

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง ก าหนดคณลกษณะน าทงทระบายออกนอกโรงงานทมคาแตกตางจากทก าหนดไวในประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2539)

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดตงเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษและเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษ พ.ศ. 2547

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดตงเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษและเครองมอหรอเครองอปกรณเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2548

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดตงเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษและเครองมอหรอเครองอปกรณเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2549

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

6. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง หลกเกณฑการใหความเหนชอบใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดตงเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษ และเครองมอหรอเครองอปกรณเพมเตม พ.ศ. 2550

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

7. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดตงเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษและเครองมอหรอเครองอปกรณเพมเตม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2552

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

8. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนดและปรมาณ สารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2558

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

9. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง แบบรายงานชนดและปรมาณสารมลพษ ทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2559

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

10. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากโรงงาน พ.ศ. 2560

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

11. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 หมวด 8 การควบคมมลพษ สวนท 5 มลพษทางน า มาตรา 70

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

12. ประกาศคณะกรรมการควบคมมลพษ เรอง ก าหนดประเภทของโรงงานอตสาหกรรมทอนญาตใหระบายน าทงใหมคามาตรฐานแตกตางจากคามาตรฐานควบคมการระบายน าทงทก าหนดไวในประกาศกระทรวงวทยาศาสตรฯ ฉบบท 3 (พ.ศ. 2539)

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -69-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบมลพษน า (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช 13. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

14. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากโรงงานอตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม และเขตประกอบการอตสาหกรรม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

15. กฎกระทรวง ก าหนดหลกเกณฑ วธการ และแบบการเกบสถตและขอมล การจดท าบนทกรายละเอยด และรายงานสรปผลการท างานของระบบบ าบดน าเสย พ.ศ. 2555

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

16. ประกาศกรมควบคมมลพษ เรอง การรายงานสรปผลการท างานของระบบบ าบดน าเสยดวยวธการทางอเลกทรอนกส

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

17. ประกาศกรมเจาทาท 435/2540 เรอง ก าหนดประเภทของโรงงานอตสาหกรรม ทอนญาตใหระบายน าทงใหมคามาตรฐานแตกตางจากคามาตรฐานควบคม การระบายน าทงจากแหลงก าเนดประเภทโรงงานอตสาหกรรมและนคมอตสาหกรรม

กรมเจาทา

18. ประกาศกรมเจาทาท 164/2560 เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากแหลงก าเนดประเภทโรงงานอตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม และเขตประกอบการอตสาหกรรม

กรมเจาทา

กฎหมายทเกยวของกบมลพษอากาศ 1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญต

โรงงาน พ.ศ. 2535 หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ขอ 16

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. กฎกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดมาตรฐานและวธการตรวจสอบกลน ในอากาศจากโรงงาน พ.ศ. 2548

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดคาปรมาณสารเจอปนในอากาศ ทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2549

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดคาปรมาณเขมาควนทเจอปน ในอากาศทระบายออกจากปลองของหมอน าของโรงงาน พ.ศ. 2549

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 หมวด 8 การควบคมมลพษ สวนท 4 มลพษทางอากาศและเสยง มาตรา 68

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

6. ประกาศกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2540) เรอง การก าหนดมาตรฐานคาควนด าจากทอไอเสยของรถยนตทใชเครองยนตดเซล

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

7. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2553 เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผามลฝอย

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -70-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบมลพษอากาศ (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช

8. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2548 เรอง ก าหนดมาตรฐานคาความทบแสงของเขมาควนจากสถานประกอบกจการทใชหมอไอน า

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

9. ประกาศทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2549 เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานอสาหกรรม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

10. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2553 เรอง ก าหนดใหโรงงานอตสาหกรรมบางประเภทและบางขนาดเปนแหลงก าเนดมลพษทจะตองถกควบคมคาความเขมกลนของอากาศเสยทปลอยทงออกสบรรยากาศ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

11. ประกาศกรมการขนสงทางบก เรอง ก าหนดเกณฑและวธการตรวจสอบคาควนด าจากทอไอเสยของรถตามกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก

กรมการขนสงทางบก กระทรวงคมนาคม

กฎหมายทเกยวของกบการปนเปอนในดนและน าใตดน 1. กฎกระทรวง เรอง ควบคมการปนเปอนน าในดนและน าใตดนภายในบรเวณ

โรงงาน พ.ศ. 2559 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดเกณฑการปนเปอนในดนและน าใตดน การตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดน การแจงขอมล รวมทงการจดท ารายงานผลการตรวจสอบคณภาพดนและน าใตดน และรายงานเสนอมาตรการควบคมและมาตรการลดการปนเปอนในดนและน าใตดน พ.ศ. 2559

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

กฎหมายทเกยวของกบการจดการของเสย 1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญต

โรงงาน พ.ศ. 2535 หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ขอ 13

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง หลกเกณฑและวธการแจงรายละเอยดเกยวกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวจากโรงงาน โดยทางสออเลกทรอนกส (Internet) พ.ศ. 2547

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ระบบเอกสารก ากบการขนสงของเสยอนตราย พ.ศ. 2547

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว (ฉบบท 2) พ.ศ. 2560

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

6. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ยกเวนไมตองขออนญาตน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทไมเปนของเสยอนตรายออกนอกบรเวณโรงงาน พ.ศ. 2561

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -71-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบการจดการของเสย (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช

7. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรอง การก าหนดชนดและประเภทของสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวและวธการก าจดส าหรบการขออนญาตและการอนญาตใหน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงานแบบอตโนมตผานระบบอเลกทรอนกส พ.ศ. 2561

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

8. ระเบยบกรมโรงงานอตสาหกรรมวาดวยหลกเกณฑ วธการและเงอนไขการขออนญาตและการอนญาตใหน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงานผานระบบอเลกทรอนกสและแบบอตโนมตผานระบบอเลกทรอนกส พ.ศ. 2561

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

9. พระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ. 2535 กระทรวงสาธารณสข 10. กฎกระทรวง สขลกษณะการจดการสงปฏกล พ.ศ. 2561 กระทรวงสาธารณสข

กฎหมายทเกยวของกบมลพษเสยง 1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 พ.ศ. 2535 ออกตามความในพระราชบญญต

โรงงาน พ.ศ. 2535 หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ขอ 17

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2548 เรอง ก าหนดคาระดบเสยงการรบกวนและระดบเสยงทเกดจากการประกอบกจการโรงงาน

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง วธการตรวจวดระดบเสยงการรบกวน ระดบเสยงเฉลย 24 ชวโมง และระดบเสยงสงสดทเกดจากการประกอบกจการโรงงาน พ.ศ. 2553

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ 2535 หมวด 4 การควบคมมลพษ สวนท 4 มลพษทางอากาศและเสยง

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5. ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 15 พ.ศ. 2540 เรอง ก าหนดมาตรฐานระดบเสยงทวไป

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

6. ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 29 (พ.ศ. 2550) เรอง คาระดบเสยงรบกวน

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กฎหมายทเกยวของกบสารเคมและวตถอนตราย 1. กฎกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2537 ออกตามความในพระราชบญญตวตถ

อนตราย พ.ศ. 2535 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การใหแจงขอเทจจรงของผผลต ผน าเขา ผสงออก หรอผมไวในครอบครองซงวตถอนตรายทกรมโรงงานอตสาหกรรม มอ านาจหนาทรบผดชอบ พ.ศ. 2547

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -72-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบสารเคมและวตถอนตราย (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช

4. พระราชบญญตวตถอนตราย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2551 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การเกบรกษาวตถอนตรายทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบ พ.ศ. 2551

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

6. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง หลกเกณฑและวธการแจงมบคลากรเฉพาะ การจดทะเบยนบคลากรเฉพาะรบผดชอบความปลอดภยการเกบรกษา วตถอนตรายทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบและรายงานความปลอดภย การเกบรกษาวตถอนตราย พ.ศ. 2551

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

7. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย พ.ศ. 2556 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

8. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การใหแจงขอเทจจรงเกยวกบการผลตหรอการน าเขา ซงวตถอนตรายตามบญช 5.6 ทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบ พ.ศ. 2558

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

9. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ยกเวนไมตองปฏบตตามพระราชบญญต วตถอนตราย พ.ศ. 2535 ซ งวตถอนตรายตามบญช 5.6 ทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบ พ.ศ. 2558

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

10. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2558

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

11. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2559

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

12. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย (ฉบบท 4) พ.ศ. 2560

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

13. กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และด าเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบสารเคมอนตราย พ.ศ. 2556

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

14. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง บญชรายชอสารเคมอนตราย พ.ศ. 2556

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

15. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง แบบบญชรายชอสารเคมอนตรายและรายละเอยดขอมลความปลอดภยของสารเคมอนตราย พ.ศ. 2556

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

16. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง ขดจ ากดความเขมขนของสารเคมอนตราย พ.ศ. 2560

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -73-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช

1. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง มาตรการคมครองความปลอดภยในการประกอบกจการโรงงานเกยวกบสภาวะแวดลอมในการท างาน พ.ศ. 2546

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง คณสมบตของน าส าหรบหมอน า พ.ศ. 2549 กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง มาตรการความปลอดภยเกยวกบหมอน าและหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอน พ.ศ. 2549

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรการความปลอดภยเกยวกบระบบไฟฟาในโรงงาน พ.ศ. 2550

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบเครองจกร ปนจน และหมอน า พ.ศ. 2552

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

6. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

7. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง มาตรการคมครองความปลอดภยในการด าเนนงาน (ฉบบท 4) พ.ศ. 2552

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

8. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบความรอน แสงสวางและเสยง พ.ศ. 2549

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

9. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน พ.ศ. 2549

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

10. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน (ฉบบท 2) พ.ศ 2553

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

11. พระราชบญญต ความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน พ.ศ. 2554

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

12. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง บญชรายชอสารเคมอนตราย พ.ศ. 2556

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

13. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง แบบบญชรายชอสารเคมอนตรายและรายละเอยดขอมลความปลอดภยของสารเคมอนตราย พ.ศ. 2556

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

14. กฎกระทรวง ก าหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และด าเนนการดาน ความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบ การปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -74-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช 15. กฎกระทรวง ก าหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และด าเนนการดานความ

ปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบความรอน แสงสวาง และเสยง พ.ศ. 2559

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

16. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง มาตรฐานระดบเสยงทยอมใหลกจางไดรบเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานในแตละวน

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

17. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง มาตรฐานความเขมของแสงสวาง กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

18. กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และด าเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2561

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

กฎหมายทเกยวของกบการใชทรพยากรและพลงงาน 1. พระราชบญญตการสงเสรมและอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 1 การอนรกษพลงงานในโรงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

2. พระราชกฎษฎกาก าหนดโรงงานควบคม พ.ศ. 2540 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

3. พระราชบญญตควบคมน ามนเชอเพลง พ.ศ. 2542 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

4. ประกาศกรมธรกจการพลงงาน เรองก าหนดแบบค าขอรบใบอนญาต แบบใบอนญาต แบบค าขอแกไขเปลยนแปลงลกษณะของสถานทฯ และแบบค าขอโอนใบอนญาตของการประกอบกจการควบคมประเภทท 3 พ.ศ. 2546

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

5. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการแจง การอนญาต และอตราคาธรรมเนยมเกยวกบการประกอบกจการน ามนเชอเพลง

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

6. พระราชบญญตน าบาดาล (ฉบบท 3) พ.ศ. 2546 เรอง การขดเจาะและใช น าบาดาล

กรมทรพยากรน าบาดาล กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

7. กฎกระทรวง เรอง หลกเกณฑ วธการและระยะเวลาในการสงขอมลและ การบนทกขอมลเกยวกบการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2547

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

8. กฎกระทรวงวาดวยหลกเกฑณวธการและระยะเวลาในการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานและการตรวจสอบและการวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานส าหรบโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2547

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

9. พระราชบญญตควบคมน ามนเชอเพลง (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

10. พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -75-

ตารางท 3 (ตอ)

กฎหมายทเกยวของกบการใชทรพยากรและพลงงาน (ตอ) ล าดบ รายการกฎหมาย หนวยงานทบงคบใช 11. กฎกระทรวง เรอง ก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงาน

ในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

12. ประกาศกระทรวงพลงงาน เรอง หลกเกณฑและวธการด าเนนการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกระทรวงพลงงงาน

กฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอมอนๆ 1. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าหนดชนดและขนาดของโรงงาน

ก าหนดวธการควบคมการปลอยของเสย มลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ก าหนดคณสมบตของผควบคมดแลผปฏบตงานประจ า และหลกเกณฑการขนทะเบยนผควบคมดแลส าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ พ.ศ. 2545

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

2. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าหนดชนดและขนาดของโรงงาน ก าหนดวธการควบคมการปลอยของเสย มลพษหรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ก าหนดคณสมบตของผควบคมดแลผปฏบตงานประจ า และหลกเกณฑการขนทะเบยนผควบคมดแลส าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2554

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

3. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง คณสมบต การฝกอบรมและการสอบมาตรฐานของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน พ.ศ. 2554

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง การแจงและการรบแจงการมบคลากร ดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน พ.ศ. 2556

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

หมายเหต : รายการกฎหมายสงแวดลอมดงแสดงในตารางเปนกฎหมายทเกยวของกบอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมทวไป ซงโรงงานควรพจารณาคดเลอกหรอเพมเตมใหครบถวน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -76-

องคกรจะตองวางแผนปฏบตการ เพอด าเนนการกบประเดนปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ การปฏบตตามพนธกรณ รวมถงความเสยงและโอกาสตามทกลาวมาขางตน โดยมวธการรวบรวมแลวน าไปก าหนดเปนวตถประสงคดานสงแวดลอม เพอท าการวางแผนปฏบตการใหบรรลวตถประสงค

วตถประสงค อาจเปนกลยทธหรอการด าเนนงานเกยวของกบดานตางๆ เชน การเงน สขภาพและความปลอดภย และเปาประสงคดานสงแวดลอม

สาระส าคญ

การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมใหประสบผลส าเรจไดนน องคกรควรพยายามรวมวตถประสงคเหลานนเขาไปเปนสวนหนงของแผนการด าเนนธรกจขององคกร ซงจะเปนการรวมการบรหารงานดานสงแวดลอมเขากบแนวการบรหารจดการทงหมดขององคกรทม เพอใหงายตอการน าไปปฏบต

วตถประสงค ด า น ส ง แ ว ด ล อ ม ห ม า ย ถ ง จดมงหมายของการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรทก าหนดใหโ ด ย ค า น ง ถ ง ป ร ะ เ ด น ป ญ ห าสงแวดลอมทมนยส าคญขององคกรและพนธกรณทตองปฏบตตาม และการพจารณาถ งความเส ยงและโอกาส

ในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกรทดนนควรใหเหมาะสมกบสภาพการด าเนนงานขององคกรและสอดคลองกบนโยบายสงแวดลอม ซงแสดงถงเจตนาและแนวทางทจะปฏบตตามกฎหมาย และความเสยงและโอกาส เพอลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญ นอกจากนควรพจารณาถงทางเลอกดานนวตกรรม (เทคโนโลยเชงสรางสรรค สามารถลดปญหาผลกระทบสงแวดลอมและเพมศกยภาพการผลตไปพรอมกน) การเงนขององคกร ความเปนไปไดในเชงเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม ขอก าหนดดานธรกจอนๆ และความตองการทผเกยวของภายนอกสนใจ

อยางไรกตาม ไมมมาตรฐานในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมทเหมาะสมกบทกองคกร ดงนน การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม ควรทจะสะทอนถงลกษณะองคกร สภาพการด าเนนการและเปาหมายในการด าเนนงาน องคกรตองพจารณาถงวธการในการท าใหกจกรรมบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอมและสามารถควบรวมในกระบวนการทางธรกจขององคกร แสดงดงรปท 10

1.7 วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -77-

รปท 10 ความเกยวของวตถประสงคดานสงแวดลอมกบขอก าหนดอนๆ

ขอแนะน าในการปฏบต

ประเดนทควรพจารณาในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม สอดคลองกบนโยบายสงแวดลอม

และบรบทขององคกร

ไดรบการปรบปรงและสามารถควบคมปญหาไดจรง

คาใชจายในการตดตาม/ตรวจวดความคบหนาของการด าเนนงาน

ผลลพธทตองการบรรลสามารถวดได

ไดรบการสอสาร การรายงานผลการต ดตาม/

ตรวจวดความคบหนาของการด าเนนงานหรอไดรบการเฝาระวง

การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมตองอาศยความรวมมอจากบคลากรทมาจากแผนกตางๆ ทเกยวของ ซงบคลากรเหลานตองเปนผจดท าแผนปฏบตงานการจดการสงแวดลอมและด าเนนงานเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว ซงการใหบคลากรจากหลายหนวยงานเขามามสวนรวมจะเปนการสรางบทบาทและความรบผดชอบในการด าเนนงานดานสงแวดลอม

ผบรหารระดบสงมสวนรวมในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม เพอใหผบรหารรบทราบถงบทบาทหนาทในการจดหาทรพยากรทจ าเปนตางๆ ในการด าเนนการ เพอใหบรรลผลทก าหนดไว รวมถงชวยในการผลกดนผลสมฤทธ ตามวตถประสงคดานสงแวดลอมเขาในแผนการด าเนนงานและเปนตวชวดทางธรกจขององคกร

ควรสอสารวตถประสงคดานสงแวดลอมไปยงพนกงานอยางเปนรปธรรม เพอใหงายตอการท าความเขาใจและปฏบตตาม

วตถประสงคดานสงแวดลอมทก าหนดขน ควรจะสอดคลองกบแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมและแนวทางการด าเนนธรกจโดยรวม รวมถงความมงมนหลกในนโยบายสงแวดลอมขององคกร (ปฏบตตามกฎหมาย ปองกนมลพษ และปรบปรงอยางตอเนอง)โดยเปาหมายการจดการสงแวดลอมทก าหนดขนควรมความชดเจนเพยงพอทจะบงบอกความส าเรจในการด าเนนการใหบรรลวตถประสงคทก าหนดขน

นโยบายสงแวดลอม

วตถประสงค ดานสงแวดลอม

การปฏบตตามพนธกรณ ความตองการของผมสวนได

เสย

เทคโนโลยและนวตกรรมเชงสรางสรรค

การเงน ความเปนไปไดเชงเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม

ทรพยากรและบคลากร

ลกษณะสงแวดลอมทมนยส าคญ

หรอความเสยงระดบสง

บรบทขององคกร

แผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -78-

ในการด าเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงค ดานส งแวดลอมนน ควรใหผรบผดชอบในกจกรรมทตองด าเนนการปรบปรงเปนผก าหนดแนวทางในการปฏบตดวยตนเอง ทงนเพอใหเกดความรสกเปนเจาของพรอมรบผดชอบตอแผนงานการปรบปรง

การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมเพอใหเกดการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมใหดขนอยางตอเนอง จะผลกดนใหองคกรมองหาทางเลอกหรอนวตกรรมเทคโนโลยใหมทมในอตสาหกรรมดานนนๆ ซงบอยครงทองคกรจะมองเหนโอกาสในการลดของเสย เพมผลผลต ห รอลดตนทนการผลต โดยไมกระทบตอคณภาพของผลตภณฑ หรอไมกระทบตอการเกดปญหาสงแวดลอม ท าใหองคกรเกดการปรบปรงพฒนาอยางยงยนและไดเปรยบคแขงขน

ต ว อ ย า ง ข อ ง ด ช น ว ด ผ ล การด าเนนการดานสงแวดลอม เชน ปรมาณการสญเสยวตถดบตอ

หนวยผลตภณฑ ปรมาณการใชไฟฟาทใชตอหนวย

ผลตภณฑ ปรมาณการใชสารเคมในกระบวน

ผลตตอหนวยผลตภณฑ ปรมาณเชอเพลง (น ามนเตา) ทใช

ตอหนวยผลตภณฑ จ านวนวตถประสงคและเปาหมาย

ทบรรลผลส าเรจ

ควรมการสอสารความคบหนาของการด าเนนงาน เพอใหบรรลวตถประสงค ดานสงแวดลอมใหกบพนกงานในองคกรไดรบทราบ เชน รายงานความคบหนาเหลานนในการประชมพนกงาน

เปดโอกาสใหผเกยวของภายนอกรวมแสดงความคดเหน เพอองคกรจะไดทราบถงความสนใจและมมมองทางดานสงแวดลอมของกลมบคคลเหลานน

องคกรขนาดกลางและขนาดยอมหลายองคกรทท าระบบการจดการสงแวดลอมพบวา การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมประมาณ 3-5 โครงการเปนจ านวนทเหมาะสมทสดในการเรมตนด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมจากนนคอยพฒนาปรบปรงเพมขนไปตามล าดบ

ควรก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมทสามารถน าไปปฏบตไดจรง

ระลกไวเสมอวาผจ าหนายวตถดบ ผใหบรการหรอผรบบรการนนมสวนชวย ในการด าเนนงานใหองคกรบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอมได

แนวทางในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

What will be done ; อะไรบางทควรจะท า รวมก าหนดโดยคณะท างานทเปนผแทนจากหลายหนวยงานในองคกร (EMS Team)

What resourse & will be required ; ทรพยากรอะไรบางทตองการและจ าเปน โดยจดท า เปนเอกสารและขอมลทจ าเปนตองใชในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม รวมทงจดเตรยมทรพยากรเหลานน

Who will be responsible ; ใครเปนผรบผดชอบ โดยการก าหนดผรบผดชอบในแตละกจกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -79-

วตถประสงคดานสงแวดลอม ทจดท าขนควรมลกษณะดงตอไปน Specific - มลกษณะเฉพาะเจาะจง

ว าต องการอะไรและผลล พธ ทตองการคออะไร

Measurable - สามารถตรวจวดไดตองวดผลทเกดขนได

Agree-to - ไดรบความเหนชอบจากองคกรและสอดคล องก นนโยบายสงแวดลอมขององคกร

Reasonable - สมเหตสมผล และมความเปนไปได

Timeframe - ก าหนดระยะเวลาในการด าเนนงาน

When it will be completed ; ก าหนดระยะเวลาแลวเสรจ How the results will be, including indicators for monitoring progress

forward achievement of its measurable environmental objectives ; วธการประเมนผล ก าหนดดชนชวดส าหรบการตดตามความคบหนาในการบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอมอยางมประสทธผล

สงทองคกรตองพจารณาส าหรบการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม ไดแก ลกษณะปญหาสงแวดลอมและความปลอดภยทมนยส าคญขององคกร

กฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ มความเปนไปไดทางดานเทคโนโลย นวตกรรมเชงสรางสรรค คาใชจายทเหมาะสมกบสถานะขององคกร สอดคลองกบแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมหรอเปาหมายอนๆ ขององคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -80-

ตวอยางท 11 การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม

ลกษณะปญหาสงแวดลอม วตถประสงค

การจดการสงแวดลอม เปาหมาย

การจดการสงแวดลอม ดชนชวด*

น าทงหลงผานการบ าบดไมไดมาตรฐาน

ปรบปร งคณภาพน าท ง ใหสอดคลองตามขอก าหนดในกฎหมาย

คณภาพน าทงทระบายออกจากโรงงานสอดคลองตามขอก าหนดในกฎหมายภายในเดอนพฤษภาคม 2560

ผลการตรวจวดคณภาพน าทงท ร ะบายออกจากโรงงาน ประจ าป 2560

ของเสยอนตรายจากภาชนะบรรจสารเคมใชแลว

ลดปรมาณการท งภาชนะบรรจสารเคมใชแลว

ลดปรมาณการท งภาชนะบรรจสารเคมใชแลวลง 10% ภายในป 2560

ปรมาณภาชนะบรรจสารเคมททงในแตละเดอน

การสญเสยวตถดบในการผลตปรมาณมาก

ลดปรมาณการสญเสยวตถดบในกระบวนการผลต

ลดปรมาณการสญเสยวตถดบลง 10% ภายในเดอนพฤษภาคม 2560

ปรมาณการสญเสยวตถดบตอหนวยผลตภณฑ

สญเสยน าจากการรวไหลจากระบบสงน า

ลดปรมาณน า ใ ชโดยแก ไข การรวไหลของน าจากระบบสงน า

ลดปรมาณการใชน าลง 10% ภายในป 2560 โดยแก ไข การรวไหลของน าจากระบบสงน า

ปรมาณน าท ใ ช ในแตละเดอน

ไมมการรวไหลของน าจากระบบสงน า

การใชน าในการซกลาง ลดปรมาณน าทใชในการซกลาง ลดปรมาณน าทใชในการซกลางลง 30% ภายในเดอนสงหาคม 2560

ปรมาณการใชน าในการซกลาง แตละเดอน

การใชไฟฟา ลดปรมาณการใชไฟฟาโดยรวมขององคกร

ลดปรมาณการใชไฟฟาโดยรวมขององคกรลงอยางนอย 20% ภายในเดอนธนวาคม 2560

ปรมาณการใชไฟฟาโดยรวมขององคกรในแตละเดอน

การใชเชอเพลงน ามนเตา ลดปรมาณการใชเชอเพลงน ามนเตาในการผลตไอน า

ลดปรมาณการใชเชอเพลงน ามนเตาในการผลตไอน าลง 10% ภายในเดอนธนวาคม 2560

ปรมาณการใชเชอเพลงน ามนเตาในแตละเดอน

การใชสารเคมอนตราย ลดการใชสทมสวนผสมของสารประกอบอนทรยทระเหยได

ลดการใชสทมสวนผสมของสารประกอบอนทรยทระเหยไดลง 25% ภายในเดอนเมษายน 2560

ปรมาณการใชสทมสวนผสมของสารประกอบอนทรยทระเหยไดในแตละเดอน

หมายเหต : * ดชนชวดสามารถก าหนดเปนปรมาณตอหนวยวตถดบทใชในการผลต หรอหนวยผลตภณฑทผลตได เพอใชวดประสทธผลของวตถประสงคดานสงแวดลอมไดอยางชดเจนขน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -81-

การวางแผนปฏบตการ ตองคานงถง ประเดนปญหาสงแวดลอม

ทมนยส าคญ พนธกรณทตองปฏบตตาม ความเสยงและโอกาส

องคกรวางแผนปฏบตการ เพอก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมเปนลายลกษณ

อกษรและอนมตโดยผบรหารระดบสง เพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมาย ทก าหนดไว โดยแผนปฏบตจะตองประกอบดวยรายละเอยดของกจกรรม ขนตอนหรอวธการด าเนนงานเพอบรรลผล ระยะเวลาด าเนนงาน งบประมาณ และหนวยงานหรอผรบผดชอบ

วธการ

สาระส าคญ บ ร ณ า ก า ร ก จ ก ร ร ม ท ง ห ม ด

ทเกยวของกบกระบวนการผลตหรอกระบวนการทางธรกจ น าไปปฏบต ในการบรหารระบบการจดการสงแวดลอม

ประเมนประสทธผลของกจกรรม ทบ ร รจ ล ง ในแผน ปฏ บ ต ก า รจดการสงแวดลอม

จดประสงคหลกประการหนงของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมคอ เพอปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรใหดขนอยางตอเนอง การทองคกรจะด าเนนการใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดขนนน ควรมการก าหนดแผนการด าเนนงานขนมารองรบหรอเรยกวาแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม โดยมขนตอนแสดงดงในรปท 11

รปท 11 ตวอยางขนตอนของการก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

บรบทขององคกร ความตองการของผมสวนไดเสย ปฏบตการเพอด าเนนการกบ

ความเสยงและโอกาส

ก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

วางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงค

การตรวจตดตาม การตรวจวดประสทธผล การด าเนนงาน

ปฏบตตามพนธกรณ ลดการเกดผลกระทบ ดานสงแวดลอมและปองกนมลพษ

ปรบปรงคณภาพน าทงใหเปนไปตามกฎหมาย ภายในปงบประมาณ 2560

ตดตงระบบบ าบดน าเสย

ตรวจวดคณภาพน าทงทระบายออกจากโรงงาน

1.8 การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (Planning actions to achieve environmental objectives)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -82-

แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมควรก าหนดไวเปนลายลกษณอกษร และอนมตโดยผบรหารระดบสง รวมทงตองมความสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอมทก าหนดขน ซงหมายความวา แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทดควรทจะท าหนาทในการแปลจดมงหมายและความมงมนขององคกรออกมาอยในรปของขนตอนด าเนนการทสามารถปฏบตใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวได

“เมอกอนเราจะมงเนนการด าเนนงานระบบการจดการสงแวดลอมใหเปนไปตามกฎหมายแตเพยงอยางเดยว ปจจบนนเรามแผนในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหเปนไปตามกฎหมายและลดคาใชจายใหกบองคกรในขณะเดยวกน

การก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมควรครอบคลมถงประเดนดงตอไปน ชอแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมและผอนมต

ก าหนดวตถประสงค เปาหมาย และตวชวดประสทธผลของแผนปฏบตการ รายละเอยดขนตอนการด าเนนงานพรอมดชนชบงผลส าเรจแตละขนตอน ระยะเวลาในการด าเนนงานระบวนแลวเสรจ ทรพยากรทตองการและงบประมาณ หนวยงานหรอผทรบผดชอบ

ในการก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ควรก าหนดใหสอดคลองกบสภาพ การด าเนนงานขององคกรในปจจบน โดยพจารณาการเปลยนแปลงแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมในกรณดงตอไปน

มการเปลยนแปลง หรอเพมเตมวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอมขององคกร

มการเปลยนแปลงหรอเพมเตมขอกฎหมายหรอขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบ การด าเนนงานขององคกร

มการเปลยนแปลงหรอเพมเตมขนตอนการด าเนนงานของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

มการเปลยนแปลงของทรพยากร กจกรรม ผลตภณฑ และบรการขององคกร นอกจากน แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมควรทจะรวมเขากบแผนงานการปรบปรง

ในดานอนๆ ขององคกร เชน การวางแผนการขยายโรงงานควรทจะมองถงลกษณะปญหาสงแวดลอมทอาจจะเกดขนดวย

ขอแนะน าในการปฏบต พยายามก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหสอดคลองกบแผนปฏบต

ของระบบการจดการอนทมอยเดม เชน แผนงานความปลอดภย แผนงานคณภาพหรอแผนอนรกษพลงงาน เปนตน

ควรใหพนกงานมสวนรวมตงแตตน ในการก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมรวมถงการด าเนนงานตามแผนปฏบตทก าหนดขน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -83-

สอสารความคาดหวงและหนาทความรบผดชอบในการด าเนนงานตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหกบพนกงานทเกยวของ

พจารณาทบทวนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม เมอเกดการเปลยนแปลง การใชทรพยากร กจกรรม ผลตภณฑ และบรการทอาจจะกระทบตอการด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม โดยอาจจะรวมกระบวนการทบทวนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมเขาไปในขนตอนการพจารณาการเปลยนแปลงทมอยเดมขององคกร

พยายามจดท าแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทเขาใจงายและไมซบซอน และด าเนนงานโดยมงเนนการปรบปรงผลการด าเนนงานดานสงแวดลอมอยางตอเนอง

การด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหสอดคลองกบแผนการด าเนนธรกจสามารถเพมโอกาสในการลดคาใชจายใหแกองคกร

กรณทวตถประสงคดานสงแวดลอมตองใชระยะเวลานานกวาจะสามารถ บรรลผลส าเรจ แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมรองรบวตถประสงคและเปาหมายดงกลาวสามารถจดท าเปนแผนปฏบตการระยะสนและแผนปฏบตการระยะยาว เพอใหเกดการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอม ในสวนทท าไดกอนตามแผนปฏบตระยะสน จากนนจงด าเนนการปรบปรงการด าเนนงานดานสงแวดลอมตอตามแผนปฏบตระยะยาว เพอใหวตถประสงคและเปาหมายดานสงแวดลอมบรรลผลส าเรจในทสด

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -84-

ตวอยางท 12 แผนปฏบตการจดการสงแวดลอม เรอง การจดการของเสย

แผนปฏบตการ EMP No. : 01/2560 ผรบผดชอบแผนปฏบตการ : นายองคกร มงพฒนา ชอแผนปฏบตการ : การจดการของเสยใหสอดคลองตามความตองการในกฎหมาย ผอนมตแผนปฏบตการ : นายอนรกษ สงแวดลอม งบประมาณทใช : 5,000 บาท วนทอนมตแผนปฏบตการ

: 18 เมษายน 2560 ก าหนดเสรจสนแผนปฏบตการ : 20 กรกฎาคม 2560

วตถประสงค เปาหมาย ตวชวด 1. ปรบปรงการแยกประเภทและก าจดของเสยใหสอดคลองกบ

ขอกฎหมายทเกยวของ 2. ปรบปรงสถานทรวบรวมของเสยอยางเหมาะสม

1. พนกงานสามารถคดแยกของเสยไดอยางถกตอง และไดรบอนญาตน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกโรงงานตามขอก าหนดในกฎหมาย ภายในเดอนกรกฎาคม 2560

2. ปรบปรงสถานทรวบรวมของเสยตามแบบทก าหนดแลวเสรจภายในเดอนมถนายน 2560

1. ผลการประเมนความเขาใจในการคดแยกของเสยของพนกงาน

2. ใบอนญาตขยายระยะ เวลา เกบก ก (สก .1 ) /ใบอนญาตการน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกโรงงาน (สก.2)

3. สถานทรวบรวมของเสยไดรบการปรบปรงแลวเสรจตามแบบ

ล าดบ ขนตอนการด าเนนงาน ผรบผดชอบ ดชนบงชผล 2560

ก าหนดเสรจ เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2

1. จดท าบญชรายการของเสยท งหมด ทเกดขนในโรงงาน ระบประเภทจดก าเนด ปรมาณ และวธการก าจดของเสย

นายองคกร บญชรายการของเสย 20 เมษายน 2560

2. ก าหนดวธการก าจดของเสยแตละประเภทโดยอางองตามทกฎหมายก าหนด

นายองคกร รายละเอยดวธการก าจด ของเสยแตละประเภท

25 เมษายน 2560

3. ก าหนดจดวางภาชนะรองรบของเสยใหสอดคลองกบประเภทและปรมาณของเสย

นายองคกร ผงการจดวางภาชนะรองรบของเสย

29 เมษายน 2560

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -85-

ตวอยางท 12 (ตอ)

ล าดบ ขนตอนการด าเนนงาน ผรบผดชอบ ดชนบงชผล 2560

ก าหนดเสรจ เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2

4. จดหาอปกรณท จ า เปน (ภาชนะรองรบของเสย ปายฉลาก ฯลฯ) ส าหรบการคดแยกของเสย

นายองคกร ภาชนะรองรบของเสย ปาย ฉลาก ฯลฯ

6 พฤษภาคม 2560

5. สอสารวธการคดแยกของเสยในแตละแผนก

นายบรรล บนทกความเขาใจของพนกงานเกยวกบการคดแยกของเสย

27 พฤษภาคม 2560

6. ศกษา จดท าแบบการปรบปรงสถานทรวบรวมของเสย โดยอางองจากประเภทและวธการคดแยกของเสย

นายองคกร แบบการปรบปรงสถานทรวบรวมของเสย

12 พฤษภาคม 2560

แยกพนทตามประเภทของเสย ขอบกนปองกนของเสย (ของเหลว)

รวไหล ป อ ง ก น แ ด ด ฝ น แ ล ะ บ ค ค ล

ทไมเกยวของ ท าปายแยกประเภทของเสยปด

ดานหนาพนทจดเกบของเสย ท าปายหาม-เตอน เชน วตถไวไฟ

หามกอประกายไฟ หามเขาโดยไมไดรบอนญาต

ตดตงถงดบเพลงใหเพยงพอ เพอเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -86-

ตวอยางท 12 (ตอ)

ล าดบ ขนตอนการด าเนนงาน ผรบผดชอบ ดชนบงชผล 2560

ก าหนดเสรจ เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2

7. ด าเนนการปรบปรงสถานทรวบรวม ของเสยตามแบบ

นายองคกร สถานท รวบรวมของเสย ทปรบปรงตามแบบ

7 มถนายน 2560

8. ตดตามผลการคดแยกและรวบรวมของเสยของพนกงาน

นายสมหวง บนทกความเขาใจของพนกงานเกยวกบการคดแยกของเสย

30 มถนายน 2560

9. ตดตอผ ร บก าจดของเส ยท ได ร บอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

นายสมหวง รายชอผรบก าจดของเสย 20 พฤษภาคม 2560

10. รวบรวมใบอนญาตของผขนยายและผรบจางก าจดของเสย

นายสมหวง ใบอนญาตของผขนยาย/ก าจดของเสย

7 มถนายน 2560

11. ด าเนนการขอขยายระยะเวลากกเกบของเสยตอกรมโรงงานอตสาหกรรม/ขออนญาตน าของเสยออกนอกโรงงาน

นายสมหวง ใบอนญาตขยายระยะเวลากกเกบ (สก.1)/ใบอนญาตน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกโรงงาน (สก.2)

30 มถนายน 2560

12. บนทกปรมาณของเสยทน าออกนอกโรงงานแตละครง

นายองคกร บนทกปรมาณของเสยแตละประเภททน าออกนอกโรงงาน

14 กรกฎาคม 2560

13. สรปและประเมนผลการด าเนนงาน EMS Team รายงานสรปและประเมนผลการด าเนนงาน

14 กรกฎาคม 2560

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -87-

ตวอยางท 12 (ตอ)

รายงานความกาวหนาของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

EMP No. : 01/2560 เรอง การจดการของเสยใหสอดคลองตามความตองการของกฎหมาย

วนทตดตามความกาวหนา ความคบหนาของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ชอผตดตาม 20 เมษายน 2560 จดท าบญชรายการของเสยทงหมดทเกดขนในโรงงาน โดยระบประเภทของเสย จดก าเนด

ประเภท และวธการก าจดอยางครบถวน เมอวนท 20 เมษายน 2560 คณองคกร มงพฒนา

26 เมษายน 2560 ก าหนดวธการก าจดของเสยแตละประเภท โดยแบงออกเปน ของเสยทวไป ของเสยรไซเคล และของเสยอนตราย สอดคลองตามขอก าหนดในกฎหมาย รวมทงจดท าผงการจดวางภาชนะรองรบของเสยแตละประเภทอยางชดเจน

คณองคกร มงพฒนา

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -88-

องคกรตองสนบสนนงบประมาณ ทรพยากรทจ าเปนตองใชในการปฏบตตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม ประกอบกบการสงเสรม สนบสนนบคลากรใหมความสามารถ และความตระหนกในการปฏบตงาน เพอบรรลวตถประสงคและสมรรถนะดานสงแวดลอม

สาระส าคญ

ทรพยากร อนไดแก วตถดบ น า พลงงาน (ไฟฟา และ เชอเพลง) รวมถง บคคลความร ทกษะ เทคโนโลย เครองมอ อปกรณและเงนทน

ทรพยากร (Resources) องคกรตองพจารณาการปฏบตงานตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม ในขนตอนใดทจ าเปนตองใชงบประมาณ ทรพยากรทจ าเปน และท าการจดสรรให เพอการปฏบตและปรบปรงอยางตอเนอง

ความสามารถ หมายถง การประยกต ใชความร และทกษะ ความช านาญเพอ ใหบรรลผลลพธ ทตองการ

ความสามารถ (Competence) องคกรตองก าหนดความร ทกษะ ความสามารถทจ าเปนตองใชปฏบตงานภายใต การควบคมแตละขอก าหนด เพอการบรรลผลตอสมรรถนะดานสงแวดลอมและการปฏบตตามพนธกรณไดอยางสมบรณ

องคกรตองก าหนดความสามารถทจ าเปนส าหรบพนกงานทกระดบและทกคนในองคกร ซงมผลตอสมรรถนะดานสงแวดลอมและความสามารถ รวมถงพนธกรณทตองปฏบตตาม

อยางไรกตาม พนกงานแตละคน แตละแผนก มบทบาท หนาทและความรบผดชอบในระบบการจดการสงแวดลอมทแตกตางกน ดงนน องคกรจงควรวเคราะหความตองการฝกอบรม และจดการฝกอบรมทเฉพาะเจาะจง และเหมาะสมกบความตองการของพนกงานแตละคนในแตละระดบขององคกร อยางไรกดการฝกอบรมเปนเพยงองคประกอบหนงในการเสรมสรางจตส านก และความสามารถของพนกงาน นอกเหนอไปจากความร และประสบการณทมอยเดมของพนกงาน นอกจากน องคกรควรจดท าเกณฑการประเมนความรและความเขาใจของพนกงาน โดยเฉพาะอยางยงพนกงานทเกยวของกบงานทอาจกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมทรนแรง หรอ มความเสยงดานสงแวดลอมขององคกรในระดบสง เชน ผดแลระบบบ าบดน าเสย ระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอการจดการขยะอตสาหกรรมทเปนอนตราย เปนตน

ความตระหนก หมายถง ร แ จ ง ห ร อ ป ร ะ จ ก ษ ช ด ต อ ก า ร มส วนร วมในการร กษา คมครองสงแวดลอม

ความตระหนก (Awareness) พนกงานทกระดบทกคนควรมบทบาทในการจดท าและด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอม องคกรไดก าหนดแนวทางปฏบตของพนกงานในองคกรเปนไปในแนวทางเดยวกนโดยการสงเสรมและสนบสนนใหพนกงานทกคนในองคกรตองมความตระหนกในหวขอหลกๆ ดงตอไปน

1.9 การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resources, competence and awareness support)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -89-

นโยบายสงแวดลอม ประเดนปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ และผลกระทบทเกดจากการด าเนนงานทม

ผลตอผมสวนไดเสย ควรมสวนรวมตอประสทธผล และประโยชนทไดรบจากการจดท าระบบการจดการ

สงแวดลอม ผลกระทบทเกดขนจากการไมสอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการ

สงแวดลอม โดยเฉพาะการไมสอดคลองตอพนธกรณทตองปฏบตตาม แนวทางปฏบตงานตางๆ ทเกยวของกบงานทรบผดชอบ ความส าคญของการปฏบตงานใหสอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการ

สงแวดลอม

เพอใหการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรม เปนไปอยางมประสทธภาพ องคกรควรจดใหมการฝกอบรมระบบการจดการสงแวดลอมเบองตนใหกบพนกงานในระดบหวหนางาน เพอเสรมสรางความรความเขาใจในระบบการจดการสงแวดลอม ซงจะเปนก าลงส าคญทจะชวยใหการจดท าและด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอมเปนไปอยางมประสทธภาพ

ขอแนะน าในการปฏบต

พนกงานทกคนควรมบทบาทในการจดท าและด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอม เพอใหแนวทางปฏบตของพนกงานในองคกรเปนไปในแนวทางเดยวกนนน พนกงานทกคนควรจะมความรความเขาใจในหวขอหลกๆ ดงตอไปน

ขนตอนส าคญขนตอนแรกในการจดท าแผนการฝกอบรมใหกบพนกงาน คอ การวเคราะหความตองการฝกอบรม (Training Needs) ในการวเคราะหความตองการฝกอบรมของพนกงานควรวเคราะหทงความตองการฝกอบรมทวไปและความตองการฝกอบรมเฉพาะของพนกงานแตละคน โดยค าถามเหลานชวยในการวเคราะหความตองการฝกอบรม เชน ขอมลทวไปทเกยวของกบสงแวดลอมหรอระบบการจดการสงแวดลอมของ

องคกร งานทพนกงานท าอยกอใหเกดปญหาสงแวดลอมอะไรบาง อะไรคอผลเสยทเกดตามมา ถาพนกงานไมปฏบตตามวธปฏบตงานเหลานน วธปฏบตงานดานสงแวดลอมอะไรบางทตองด าเนนการ

องคกรตองท าใหมนใจวาบคลากรเหลานมความสามารถบนพนฐานความร ทกษะ การฝกอบรมหรอประสบการณ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -90-

ควรวเคราะหความตองการฝกอบรมใหกบพนกงานระดบผจดการ และบคลากรภายใน ทจะท าหนาทเปนวทยากรฝกอบรมพนกงานระดบปฏบตการในเรองตางๆ เนองจากในบางหวขอนนผจดการ/วทยากรภายใน ควรไดรบการฝกอบรม และ มประกาศนยบตรรบรองความรความสามารถกอนทจะมาสอนพนกงาน

ในกรณท มพนกงาน ชวคราวเข ามาท างาน องคกรตองท าการว เคราะห ความตองการฝกอบรมใหกบพนกงานชวคราวเหลานนดวย

จดการฝกอบรมทจ าเปนและเกยวของกบประเดนปญหาสงแวดลอมและระบบ การจดการสงแวดลอมใหแกพนกงานในระดบหวหนางาน และจดเกบบนทก การฝกอบรมไวเปนหลกฐาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -91-

ตวอยางท 13 รายงานความตองการฝกอบรมดานสงแวดลอม

รายงานความตองการฝกอบรมดานสงแวดลอม (Training needs matrix) หมายเลขเอกสาร :

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใช : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท หนา : 1/2

หวขอฝกอบรม

ผรบการฝกอบรม

ก าหนดการฝกอบรม บนทก ธรการ

สนบสนน การผลต

ซอม บ ารง

สงแวดลอม และความปลอดภย

ฝายผลต ฝาย

คณภาพ ท าสวน ผรบเหมา

ความรพนฐานระบบการจดการสงแวดลอม ความรทวไป เชน ประโยชนของระบบการจดการสงแวดลอม บทบาทหนาทและความรบผดชอบของพนกงานตอการด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอม นโยบายสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอม วตถประสงคและเปาหมาย การจดการของเสย เปนตน

เมอมพนกงานใหม บนทกการเขารวมปฐมนเทศพนกงาน

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญขององคกร (ความรทวไป)

เมอมพนกงานใหม บนทกการเขารวมปฐมนเทศพนกงาน

ขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม เมอมการเปลยนแปลง EMR EMS Team หรอหวหนางาน

บนทกการฝกอบรม

การฝกอบรมเฉพาะงาน เทคนคการลดการสญเสยในกระบวนการผลต กอนการเรมปฏบตงานและ

ตามความถทก าหนด บนทกการฝกอบรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -92-

ตวอยางท 13 (ตอ)

รายงานความตองการฝกอบรมดานสงแวดลอม (Training needs matrix) หมายเลขเอกสาร :

จดท าโดย : นายมงมน ตงใจ วนทเรมใช : 1 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายเอกราช ทมเท หนา : 2/2

หวขอฝกอบรม

ผรบการฝกอบรม

ก าหนดการฝกอบรม บนทก ธรการ

สนบสนน การผลต

ซอม บ ารง

สงแวดลอม และความปลอดภย

ฝายผลต ฝาย

คณภาพ ท าสวน ผรบเหมา

เอกสารวธการปฏบตงาน การจดการสารเคม กอนการเรมปฏบตงานและ

ตามความถทก าหนด บนทกการฝกอบรม

การควบคมระบบบ าบดน าเสย กอนการเรมปฏบตงานและตามความถทก าหนด

บนทกการฝกอบรม

การจดการของเสย กอนการเรมปฏบตงานและตามความถทก าหนด

บนทกการฝกอบรม

การฝกอบรมตามขอก าหนดของกฎหมาย การเตรยมพรอมและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน กอนการเรมปฏบตงานและ

ตามทบทวนประจ าป บนทกการฝกอบรม

อาชวอนามยและความปลอดภยในการท างาน การใชปยและยาฆาแมลง กอนการเรมปฏบตงานและ

ตามความถทก าหนด บนทกการฝกอบรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -93-

อง คก รต อ ง จ ดท า เ กณฑ ขอก าหนด ขนตอนการปฏบตงาน หรอควบคมทางวศวกรรมส าหรบ แตละกจกรรมทจ า เปน เพ อลดผลกระทบดานลบทอาจเกดขน โดยค านงถ งแตละขนตอนของวงจร วฏจกรชวต (Life cycle)

ตวอยางของกจกรรมและการด าเนนการทควรจะมเอกสารวธปฏบตงาน การจดซอ จดเกบ และการใช

วตถดบและสารเคม การพจารณา ใช/สงซอสารเคมใหม กจกรรมกระบวนการผลต การขนสงหรอสงมอบ การใช

การบ าบด และการจดการเศษซากของวตถดบ/ผลตภณฑและบรการ

การควบคมการใชพลงงาน การจดการของเสยในโรงงาน การดแลรกษาและซอมบ ารง

เครองมอเครองจกร การบ าบดน าเสย การควบคมผรบเหมา

การควบคมการปฏบตงานในท ทมความเสยงอนตราย เชน การท างานในทสง หรอในสถานท อบอากาศ เปนตน

องคกรตองวางแผน ควบคมกระบวนการทจ าเปน เพอใหเปนไปตามขอก าหนด ของระบบการจดการสงแวดลอมและด าเนนการตามแผนปฏบตงานทก าหนด

การระบกจกรรมทจ าเปนตองควบคมการปฏบตงาน (Operational control) น าไปปฏบต ควบคม และธ ารงรกษา กระบวนการทจ าเปนใหบรรลขอก าหนดของระบบ การจดการส งแวดลอม โดยพจารณาจากลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญ วตถประสงคและเปาหมายและกฎหมายทเกยวของ

สาระส าคญ การควบคมการปฏบตงาน หมายถง แนวทางในการควบคมการด าเนนงาน ซงอาจจะอยในรปของเอกสาร ทแสดงถงขนตอนในการด าเนนการหรอขอหามและขอพงปฏบตทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญขององคกร โดยค านงถงแตละขนตอนของวฏจกรชวต และสามารถกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมอยางมนยส าคญ ซ งในการจดท าการควบคมการปฏบตงานนน เร มตนจากการระบกจกรรม ทจ าเปนตองควบคม โดยสามารถพจารณาไดจากลกษณะปญหาสงแวดลอม ทมนยส าคญ สถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน พนธกรณทตองปฏบตตาม และวตถประสงคดานสงแวดลอม ดงแสดงความสมพนธในรปท 12 ซงการควบคมการปฏบตงานทกลาวถงนรวมถงการควบคมการด าเนนการของผขายวตถดบและผรบเหมาทอย ในขอบเขตของระบบการจดการส งแวดลอมขององคกรดวย จดมงหมายในการควบคมการปฏบตงาน มดงตอไปน

เพอใหการปฏบตการตางๆ สอดคลองกบกลยทธนโยบายสงแวดลอมและวตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกร

เพอท าใหมนใจวาการปฏบตงานและกจกรรมตางๆ ไดมการด าเนนการภายใตเงอนไขการควบคมทก าหนดไว

เพอใหเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมายและความตองการ ความคาดหวงของ ผมสวนไดเสย

เพอเปนการปองกนมลพษและเปนการปรบปรงอยางตอเนอง

1.10 การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -94-

รปท 12 ขอก าหนดสงแวดลอมส าหรบการควบคมการปฏบตงาน

ขอแนะน าในการปฏบต

ปจจ ย ทม ผลตอการจดท าเอกสารวธการปฏบตงาน ความเสยงของกจกรรมนนๆ

ท อ า จก อ ให เ ก ด ผลก ระทบสงแวดลอม

ค ว า ม ซ บ ซ อ น ข อ ง ว ธ ก า รปฏบตงาน

พนธก รณ ท ต อ งปฏ บ ต ต ามก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ข อ ก า ห น ด ท เก ยวข อง และเง อนไขของโรงงาน

ความตองการการดแล/ควบคม ทกษะความรและความเขาใจ

ของพนกงานทจะปฏบตงานนนๆ

เรมจากการทบทวนความเสยงและโอกาส ทะเบยนความตองการในกฎหมายและ

ขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ แลวพจารณาวาการด าเนนการหรอกจกรรมใดขององคกรทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม และเกยวของกบกฎหมายทมอย ในปจจบน จากนนพจารณาถงการก าหนดวธการควบคมการปฎบตงานทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมเหลานน เพอปองกนผลกระทบสงแวดลอมและปรบปรงการด าเนนงานใหสอดคลองกบกฎหมาย

องคกรสามารถใช Flow Chart กระบวนการผลต ทท าขนในขนตอนการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมเบองตน ชวยในการพจารณาคดเลอกกจกรรมทควรมการควบคมการปฏบตงาน

กจกรรมการผลต ผลตภณฑ และบรการทมความเสยงทถกระบวาตองมการควบคมการปฏบตงาน ควรมความสอดคลองกบมมมองแตละขนตอนของ วงจรวฏจกรชวต

ระบบการจดการสงแวดลอมไมไดก าหนดจ านวนของเอกสารวธปฏบตงาน ทองคกรจะตองจดท าขน อยางไรกตามองคกรควรพยายามระบกจกรรมทจ าเปนตองมการควบคมการปฏบตงานใหครอบคลมลกษณะปญหาสงแวดลอมท มนยส าคญตลอดวงจรวฏจกรชวต

ความตองการและ ความคาดหวงของผมสวนไดเสย

พนธกรณทตองปฏบตตาม

วตถประสงคดานสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอม

ทมนยส าคญ

การควบคม การปฏบตงาน

ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -95-

สถานการณฉกเฉนทอาจเกดขนไดในองคกร ไดแก การหกร ว ไหลของสารเคม /

น ามน/ของเสยปรมาณมาก อปกรณเครองจกรในสวนของ

การผลตช ารด ส งผลให เก ดมลพษสง

การระเบดของหมอน า ระบบบ าบดมลพษช ารด เพลงไหม ภ ย ธร รมชาต เ ช น น า ท วม

แ ผ น ด น ไ ห ว แ ล ะ พ า ย ฝ น เปนตน

องคกรตองจดท า น าไปปฏบต และธ ารงรกษากระบวนการทจ าเปนส าหรบการเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจเกดขนจากกจกรรม กระบวนการผลต หรอผลตภณฑ หรอการบรการทอยในความรบผดชอบ (Emergency preparedness and responsibility) และจดท าแผนการเตรยมความพรอมในการปองกนและโตตอบสถานการณฉกเฉน รวมทงแผนฟนฟ และลดผลกระทบตอสงแวดลอมเพอรองรบสถานการณฉกเฉนหรออบตเหตนน

สาระส าคญ ถงแมวาองคกรจะพยายามอยางมากทจะปองกนอบตเหตไมใหเกดขน แตกยงมโอกาสทจะเกดอบตเหตหรอเหตฉกเฉนขนได การเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนทมประสทธภาพ จะชวยปองกนอนตรายและลดการบาดเจบของพนกงาน ปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขน ลดความสญเสยทอาจเกดขน และลดการเสยเวลาท างาน การเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนทมประสทธภาพ ควรครอบคลมประเดน ดงตอไปน

แจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจเกดขนจากผลตภณฑ

กจกรรม และบรการขององคกร ปองกนการเกดอบตเหตและผลกระทบสงแวดลอมตางๆ ทเกยวของ จดท าแผนการเตรยมความพรอมในการปองกนและตอบสนองสถานการณฉกเฉน

(แผนฉกเฉน) จดท าแผนฟนฟและลดผลกระทบสงแวดลอม (แผนฟนฟ) ทดสอบแผนฉกเฉนทมอยางสม าเสมอ (อยในหลกเกณฑขอก าหนดขนท 2)

อยาพจารณาแคการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนทเกดขนเทานน ควรพจารณาถงการฟนฟและลดผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขน และทส าคญควรมองหาแนวทางทจะปองกนไมใหเกดเหตการณเหลานนขนดวย

ขอแนะน าในการปฏบต ในการแจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉน หรออบต เหตทอาจเกดขนจาก

ผลตภณฑ กจกรรมและบรการขององคกร รวมทงผลกระทบทอาจเกดขนนนควรพจารณาขอมลทไดจากการทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญและความเสยงดานสงแวดลอมขององคกร การเดนส ารวจพนท/กจกรรม รวมถงอปกรณเครองจกรทใชในกระบวนการ และการสมภาษณพนกงานทท างานในพนทนนๆ

การแจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตรวมทงผลกระทบทอาจเกดขน อาจท าพรอมกนไปกบการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมเบองตน อยางไรกตามควรจดเกบหลกฐานการแจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉนเหลานนไว

1.11 การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน(Emergency preparedness and response)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -96-

การทบทวนอบต เหตและอบตการณทเกดขนมาแลวนน จะชวยในการปองกน เตรยมพรอมและตอบสนองสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขนในอนาคตไดดยงขน

แหลงขอมลส าหรบใชในการเ ต ร ย มก า ร แ ล ะ ตอ บส นอ ง ต อเหตการณฉกเฉน เอกสารขอมลความปลอดภย

ของสารเคม (SDS) แผนผงโรงงาน แผนผงชองทางการหนไฟ แผนผงกระบวนการผลต แบบแปลนระบบไฟฟาในโรงงาน

ทแสดงเปนแผนภาพเสนเดยว (Single line diagram)

รายการเครองจกร/อปกรณ แบบทางดานวศวกรรม ระบบรกษาความปลอดภย

ในการจดท าแผนฉกเฉนทองคกรตองมนน อาจจะเรมจากการทบทวนกฎหมายดานสงแวดลอมและความปลอดภยทระบถงแผนฉกเฉนทองคกรจ าเปนตองม

การใชคณะท างานท เปนตวแทนมาจากหลายหนวยงาน ในองคกร (เ ชน ฝายสงแวดลอมและความปลอดภย ฝายผลต ฝายวศวกรรม และฝายซอมบ ารง เปนตน) จะสามารถแจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจเกดขนทงหมดในองคกร ซงนอกเหนอจากการพจารณาแจกแจงจากกจกรรมท าเปนปกตแลว ควรพจารณาเหตการณผดปกตตางๆ เชน การ Start-up และ Shut down ของกระบวนการผลต หรออปกรณเครองจกร

หลงจากทองคกรแจกแจงโอกาสการเกดเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจจะเกดขนแลว องคกรควรเรมจดท าแผนฉกเฉนส าหรบเหตการณเหลานน และในการจดท าแผนฉกเฉนควรครอบคลมถง 3 ประเดนหลกดงตอไปน - ผรบผดชอบ – ผทรบผดชอบในการปฏบตตามขนตอนหลกของแผนฉกเฉน

ซงอาจจะเปนบคลากรภายในหรอภายนอกองคกรกได เชน ทมฉกเฉนขององคกร หรอต ารวจดบเพลงประจ าทองท เปนตน ไมวาจะใชบคลากรภายในหรอภายนอกในการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน องคกรควรมบคลากร ทรบผดชอบในการประสานงาน หรอเปนศนยกลางการตดตอ เพอให การตอบสนองเปนไปอยางมประสทธภาพ

- อปกรณตอบสนอง – อปกรณตอบสนองสถานการณฉกเฉนทเหมาะสมของแตละองคกรนน ขนอยกบกจกรรม เครองจกร และกระบวนการผลตขององคกร ตวอยางของอปกรณตอบสนองสถานการณฉกเฉน ไดแก อปกรณดบเพลง อปกรณปองกนการหกรวไหล อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล และสญญาณเตอนภยตางๆ

- การฝกอบรม – การฝกอบรมเรองการเตรยมการ และตอบสนองตอเหตการณฉกเฉนใหแกพนกงานจะแตกตางกนไปตามหนาทความรบผดชอบของพนกงานทมในแผนฉกเฉนนนๆ ซงรวมทงการฝกอบรมอพยพหนไฟส าหรบพนกงานทกคน และการฝกอบรมขนตอนการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนส าหรบผทรบผดชอบ

ในการจดท าแผนฉกเฉน นอกจากจะมขนตอนการปฏบต เพอตอบสนองสถานการณฉกเฉน การอพยพ หรอการระงบการหกรวไหลแลว ควรจะมรายชอและเบอรโทรศพทตดตอของผรบผดชอบหลกไวดวย

นอกจากแผนฉกเฉนทตองจดท าแลว องคกรควรตองมการจดท าแผนบรรเทาและฟนฟเพอลดผลกระทบทเกดขนกบสงแวดลอม รวมถงความเสยหายตอธรกจ ในกรณทเกดสถานการณฉกเฉนเหลานนดวย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -97-

เมอองคกรจดท าแผนฉกเฉนและแผนฟนฟเรยบรอยแลว พจารณาประเมนผล หลงการฝกซอม เพอน ามาปรบปรงแผนฉกเฉนใหดขนในครงตอไป พรอมทงท าการสอสารแผนเหลานใหแกพนกงาน พนกงานใหม และผรบเหมาทเกยวของ รวมทงผทเขามาตดตอใหรบทราบ

ควรมการประสานงานและใหขอมลไปยงหนวยงานทใหความชวยเหลอภายนอก เชน สถานดบเพลง โรงพยาบาล และสถานต ารวจ เปนตน ในเรองสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขนภายในองคกร

ควรทบทวนและปรบเปลยนกระบวนการและแผนตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนเปนระยะ รวมถงหลงการเกดเหตฉกเฉนหรอการทดสอบ

องคกรตองธ ารงรกษาเอกสาร สารสนเทศในขอบเขตทไดประเมนไว เพอให มความเชอมนวาองคกรไดด าเนนกจกรรมตางๆ ของกระบวนการเปนไปตาม แผนทก าหนด

แบบตรวจสอบแผนการเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนทจดท าขน ควรครอบคลมประเดนดงตอไปน

เหตฉกเฉนทอาจเกดขนในองคกร เชน เพลงไหม ระเบด การหกรวไหลของสารเคมอนตราย และภยธรรมชาต เปนตน

สารเคมอนตรายทใชในองคกร (รวมถงพนททใชและจดเกบ)

หนาทและความรบผดชอบ (รวมถงผประสานงานในกรณเกดเหตฉกเฉน)

ชองทางการตดตอกบองคกรทใหความชวยเหลอทงภายในและภายนอกองคกร

วธปฏบตเมอเกดสถานการณฉกเฉนรวมถงแนวทางการสอสารสถานการณฉกเฉนไปยงผทเกยวของ

ชนดและสถานทตดตงอปกรณตอบสนองกรณเกดสถานการณฉกเฉน

การบ ารงรกษาอปกรณตอบสนองกรณเกดสถานการณฉกเฉน

วธการฝกอบรมและการประเมนผลความเขาใจของพนกงานในองคกร รวมถง ทมฉกเฉนขององคกร (ถาม)

วธการทดสอบประสทธภาพของระบบสญญาณเตอนภยหรอสญญาณแจงเหตฉกเฉน

แผนผงของเสนทางอพยพและทางออกฉกเฉน และจดรวมพล

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -98-

ตวอยางท 14 แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 1/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

1. เพอก าหนดขนตอนการปฏบตงานเพอเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนกรณสารเคมหกรวไหล พรอมทงมาตรการฟนฟและลดผลกระทบดานสงแวดลอมทเกดขนหรอมโอกาสเกดขน

2. เพอก าหนดแนวทางการสอสารกรณเกดเหตการณฉกเฉนกรณสารเคมหกรวไหล

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

แผนการปองกนกรณสารเคมหกรวไหล

จป.วชาชพ / EMS Team 1. จดฝกอบรมใหพนกงานทกคนมความรพนฐานเกยวกบระเบยบการปฏบตงาน วธการปฏบตงานและเอกสารทเกยวของกบการจดการสารเคม เชน เอกสารขอมลความปลอดภยเกยวกบสารเคม (Safety Data Sheet : SDS)

หวหนางานแตละแผนก 2. จดเตรยมอปกรณตอบสนองเหตฉกเฉน ไวใหพรอมตลอดเวลาดงน

2.1 วสดดดซบ เชน ทราย ขเลอย ผา หรอวสดอนๆ ทมคณสมบตในการดดซบหรอปองกนการแพรกระจายของสารเคมและน ามน

2.2 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสม เชน ถงมอยาง ผาปดปาก หนากากกรองอากาศ รองเทาบท แวนตานรภย ผากนเปอน (Apron)

2.3 ภาชนะรองรบของเสยทปนเปอนสารเคม

3. ตรวจสอบอปกรณตอบสนองเหตฉกเฉนใหอยสภาพพรอมใชงานตลอดเวลา

จป.วชาชพ / EMR 4. ก าหนดทมงานตอบสนองเหตฉกเฉน และหนาทความรบผดชอบในการปองกน การด าเนนการระหวางเกดเหต การฟนฟและลดผลกระทบสงแวดลอมภายหลงเกดเหต

แผนการตอบสนองกรณสารเคมหกรวไหล

1. กรณสารเคมหกรวไหลในปรมาณเลกนอย

ผพบเหนเหตการณ 1.1 กรณเกดเหตสารเคมหกรวไหลในปรมาณนอย ใหพนกงานทพบเหนเหตการณด าเนนการแกไขโดยทนท

1.2 น าวสดดดซบททางหนวยงานจดเตรยมไวใหมาดดซบบรเวณทมสารเคมหกรวไหล เพอดดซบและปองกนไมใหสารเคมขยายพนทการรวไหลมากขน

1.3 แจงใหหวหนาและพนกงานทรบผดชอบดแลพนททมสารเคมรวไหลรบทราบทนท เพอรวมกนปองกนและระงบเหตทเกดขน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -99-

ตวอยางท 14 (ตอ)

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 2/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

2. กรณสารเคมหกรวไหลในปรมาณมาก

ผพบเหนเหตการณ 2.1 แจงหวหนาหนวยงานหรอพนกงานทรบผดชอบดแลพนทและผทเกยวของทนททนใด เพอเขาระงบเหตฉกเฉน

หวหนางานและพนกงาน ทรบผดชอบในพนท

2.2 สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เชน ถงมอยาง ผาปดปาก หนากากกรองอากาศ รองเทาบท แวนตานรภย ผากนเปอน (Apron) อยางเหมาะสมตามชนด ของสารเคมทหกรวไหล

2.3 ก าหนดขอบเขตพนททสารเคม/น ามนหกรวไหลปรมาณมาก เพอปองกนการแพรกระจายในวงกวางมากขน และสะดวกในการแกไขระงบเหต

2.4 จ ากดการแพรกระจายของสารเคมทเกยวของดวยการควบคมทแหลง โดยการปดวาลวใหแนนหรอเปลยนเสนทางของการแพรกระจาย เพอปองกนมใหสถานการณเลวรายลงไป ซงอาจน าไปสการเสยงตออนตรายเพมขน

ฝ า ยปฏ บ ต ก า ร ควบค ม และระงบเหต

2.5 ประเมนสถานการณเหตฉกเฉน ดงน

1) สภาพพนททมสารเคมหกรวไหล และส งกดขวางทท าให เปนอปสรรค ตอการด าเนนการ

2) ทศทางการแพรกระจายของสารเคมทหกรวไหล 3) ความเสยหายทอาจเกดตอบคคล ทรพยสนหรอสงแวดลอม 4) สงจ าเปนทตองด าเนนการ เชน ชนดของวสดดดซบและเครองมอทใชในการ

ระงบเหตพรอมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล 5) แนวทางการปฏบตทถกตองทสดตอการระงบเหต

2.6 ด าเนนการควบคมและระงบเหตฉกเฉนดวยวธการทเหมาะสม

ผอ านวยการเหตฉกเฉน 2.7 ประเมนสถานการณและตดสนใจเพอขอความชวยเหลอจากหนวยงานภายนอก กรณไมสามารถระงบเหตหรอไมมเครองมอและอปกรณทเพยงพอและความเหมาะสมในการแกไขและควบคมเหตฉกเฉนได ใหผท าหนาทประสานงานตดตอขอความชวยเหลอ ทนท

2.8 กรณเหตฉกเฉนสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก แลวกอใหเกดเพลงไหม ใหปฏบตตามแผนปองกนระงบอคคภย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -100-

ตวอยางท 14 (ตอ)

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 3/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

แผนการอพยพ

ทมตอบสนองเหตฉกเฉน ในกรณสารเคมทหกรวไหลสามารถฟงกระจายไดหรอเกดเพลงไหม ใหด าเนนการอพยพไปท จดรวมพลซงสวนใหญอยบรเวณหนาบรษทฯ โดยมองคประกอบตางๆ เชน หนวยตรวจสอบพนกงาน จดรวมพล หนวยชวยชวต และยานพาหนะ เปนตน โดยมผรบผดชอบดงน

1. หนวยตรวจสอบจ านวนพนกงาน หวหนางานแตละแผนก เปนผรบผดชอบ

2. หนวยชวยชวต ผจดการฝายวศวกรรม เปนผรบผดชอบ

3. หนวยยานพาหนะ ผจดการฝายบคคล เปนผรบผดชอบ

แผนการบรรเทาทกข

ผอ านวยการเหตฉกเฉน 1. เมอสามารถระงบเหตฉกเฉนไดแลว ใหประกาศยตแผนการอพยพและเขาสสภาวะ การท างานปกต

ทมตอบสนองเหตฉกเฉน 2. ท าการปรบปรงสถานทเกดเหตใหกลบสสภาพปกต

ผจดการแผนก/หวหนา สวนตางๆ

3. ส ารวจความเสยหายทเกดขนจากเหตฉกเฉน พรอมทงรวมกบทมตอบสนองเหตฉกเฉน ในการฟนฟสภาพทเกดเหต

แผนการฟนฟและลดผลกระทบสงแวดลอม

ทมตอบสนองเหตฉกเฉน 1. เขาฟนฟพนทเกดเหต โดยสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลตามความเหมาะสม 2. ท าการจ ากดแยกบร เวณท เกดเหตออกให เปนสดสวน พรอมทงตดต งสญลกษณ

เตอนอนตราย 3. ท าความสะอาด โดยคดแยกของเสยตางๆ และก าจดหรอบ าบดตามวธการปฏบตงาน เรอง

การจดการของเสย 4. ด าเนนการรวบรวมน าเสยทเกดจากการระงบเหตฉกเฉน โดยการหาวสดมาปดกนทางออก

ของรางระบายน า เพอปองกนมใหน าเสยอนเกดจากการระงบเหตไหลออกสสงแวดลอมโดยตรง แลวสบเพอรวบรวมน าไปบ าบดหรอก าจดตอไป

ผจดการแผนก/หวหนา สวนตางๆ

5. ชแจงพนกงานเกยวกบเหตการณทเกดขนและฟนฟสภาพจตใจ เพอสรางขวญและก าลงใจของพนกงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -101-

ตวอยางท 14 (ตอ)

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 4/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

จป.วชาชพ 6. เขยนรายงานสถานการณทเกดขน เพอน าเสนอใหผจดการโรงงานรบทราบ พรอมทงน าเขาทประชมของคณะกรรมการสงแวดลอมและความปลอดภย เพอประเมนการปรบปรงและแกไขแผนการตอบสนองเหตฉกเฉนและเอกสารทเกยวของตอไป

7. ในกรณทมเหตฉกเฉนเกดขนจรง คณะกรรมการสงแวดลอมและความปลอดภยมหนาทประเมนประสทธผลของการปฏบตงาน และทบทวน ปรบปรงแกไขแผนตอบสนองเหตฉกเฉนและเอกสารทเกยวของตอไปหลงเกดเหตจรง

ทมตอบสนองเหตฉกเฉน หนาทและความรบผดชอบของทมตอบสนองเหตฉกเฉน

1. ผอ านวยการเหตฉกเฉน

1.1 เมอไดรบแจงเหตใหประเมนสถานการณ

1) กรณพบวาสามารถควบคมภาวะเหตฉกเฉนไดในระยะเวลาอนสน ใหสงการควบคมภาวะเหตฉกเฉน

2) กรณพบวาเหตการณรนแรง ตองใชคนจ านวนมากในการควบคมภาวะ เหตฉกเฉน ใหประกาศภาวะเหตฉกเฉน เพอใหพนกงานทไดรบมอบหมาย ควบคมภาวะเหตฉกเฉนใหเขาสภาวะปกต

1.2 จดการประสานงานกบฝายตางๆ เขาควบคมภาวะเหตฉกเฉน

1.3 ตดสนใจขอความชวยเหลอจากหนวยงานภายนอก

2. ฝายปฏบตการควบคมและระงบเหตสารเคมหกรวไหล

2.1 หนวยควบคมและระงบเหตสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก มหนาทดงน

1) จ ากดพนทบรเวณทมสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก ปองกนผทไมเกยวของเขาไป 2) ผทเขาไประงบเหตสารเคมหกรวไหลปรมาณมากตองสวมอปกรณปองกน

อนตรายสวนบคคลอยางเหมาะสมตามประเภทของสารเคม 3) ส ารวจพนททมสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก เพอหาทางแกไขและระงบ

เหตการณทเกดขน 4) ส ารวจจดทมสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก แลวหาภาชนะรองรบสารเคม 5) ใชวสดดดซบสารเคมและท าความสะอาดบรเวณทมสารเคมตกคาง และรวบรวม

น าเสยทปนเปอนสารเคมเขาสระบบบ าบดน าเสย หรอรวบรวมเขาภาชนะรองรบเพอน าไปก าจดอยางถกตองตอไป

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -102-

ตวอยางท 14 (ตอ)

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 5/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน ทมตอบสนองเหตฉกเฉน (ตอ) 6) รายงานสถานการณในการควบคมและระงบเหตสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก

ใหฝายปฏบตการควบคมและระงบเหตรบทราบ 2.2 หนวยพยาบาลและชวยชวต มหนาทดงน

1) ท าการปฐมพยาบาลผบาดเจบจากเหตภาวะฉกเฉน โดยท าการปฐมพยาบาลเบองตนกอนน าสงไปยงสถานพยาบาลทอยใกลเคยง

2) รายงานจ านวนผบาดเจบและความรนแรงทผบาดเจบไดรบใหฝายปฏบตการควบคมและระงบเหตไดทราบ

3) รบทราบปญหา รายงานปญหาไปยงผอ านวยการเหตฉกเฉน เพอตอบสนองเหตฉกเฉนอยางรวดเรว

3. ฝายประสานงาน 3.1 หนวยยานพาหนะ มหนาทดงน

1) จดเตรยมรถตก/รถยก ใหพรอม เมอไดรบการรองขอจากฝายประสานงานในการน าไปขนยายวสดและอปกรณ

2) จดเตรยมรถยนตส าหรบเคลอนยายผทไดรบบาดเจบน าตวสงโรงพยาบาลหลงจากปฐมพยาบาลในเบองตนแลว

3.2 หนวยประสานงานขอความชวยเหลอจากภายนอก 1) ท าหนาทตดตอขอความชวยเหลอจากหนวยงานภายนอกเมอฝายประสานงาน

แจงใหด าเนนการขอความชวยเหลอจากหนวยงานภายนอก เชน เทศบาล โรงพยาบาล สถานต ารวจ สถานดบเพลง เปนตน

2) ปฏบตงานอนๆ ตามทฝายประสานงานมอบหมาย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -103-

ตวอยางท 14 (ตอ)

แผนฉกเฉนสารเคมหกรวไหล

หมายเลขเอกสาร : หนาท : 6/6

จดท าโดย : นายมงหวง ปองกน วนทเรมใชเอกสาร : 1 มกราคม 2560

อนมตโดย : นายเหนควร ด าเนนการ การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน ทมตอบสนองเหตฉกเฉน (ตอ) หมายเลขตดตอกรณฉกเฉนของบคคล/หนวยงานทส าคญ

ชอ-นามสกล หมายเลขตดตอ กรรมการผจดการ xxx-xxx-xxx ผจดการโรงงาน xxx-xxx-xxx ผจดการฝายบคคล xxx-xxx-xxx ผจดการฝายวศวกรรม xxx-xxx-xxx ผจดการฝายผลต xxx-xxx-xxx ปอมยามหนาโรงงาน xxx-xxx-xxx จป.วชาชพ/เจาหนาทสงแวดลอม xxx-xxx-xxx โรงพยาบาล................... xxx-xxx-xxx เทศบาล................... xxx-xxx-xxx สถานดบเพลงเทศบาล................... xxx-xxx-xxx สถานต ารวจภธร................... xxx-xxx-xxx

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -104-

จดท าแผนการเฝาระวง การตดตาม น าไปปฏบต และการตรวจวดผลกจกรรม ทกอใหเกดผลกระทบทส าคญตอสงแวดลอม และการธ ารงรกษา โดยก าหนดสงท ตองตรวจตดตามเกณฑทใชเปรยบเทยบความถในการตรวจวด และผรบผดชอบ

สาระส าคญ

“ถาคณไมสามารถตรวจวดได คณกไมสามารถจดการกบสงนนได” Peter Drucker ผเชยวชาญดานการจดการ

การด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมโดยไมมแนวทางการตดตามและตรวจวดผลการด าเนนการทดนน กเหมอนกบการขบรถในตอนกลางคนโดยไมเปดไฟหนารถ คณสามารถรสกไดวารถก าลงแลนแตคณไมรวาตวเองก าลงมงหนาไปไหน ดงนน การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมจะชวยองคกรในเรอง

ประเมนผลสมรรถนะดานสงแวดลอม ปฏบตงานใหสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดตางๆ ตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ปรบปรงการด าเนนงานเพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมและการเพมศกยภาพ

การผลต

สรปคอ การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมจะชวยปรบปรงการจดการสงแวดลอมขององคกรใหดขน เนองจากแนวทางปองกนมลพษและโอกาสในการปรบปรงอนๆ จะก าหนดไดงายและเหมาะสมมากขน ถาองคกรมขอมลการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมทถกตองและเชอถอได

หลกการในการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมไดแสดงไวในรปท 13 โดยองคกรควรก าหนดแนวทางการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมใหครอบคลมประเดนดงตอไปน

การตรวจวดการด าเนนงานขององคกรเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดตางๆ การตดตามและตรวจวดลกษณะกจกรรมทส าคญของการด าเนนการในองคกร

ทกอใหเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทส าคญ การตดตามความคบหนาของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม ซงรวมถง

ความคบหนาของการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม

การสอบเทยบและการบ ารงรกษาเครองมอตรวจวดดานสงแวดลอม (กรณองคกรมหองปฏบตการวเคราะห และเครองมอส าหรบท าการตรวจวด)

การใชหองปฏบตการทไดรบอนญาต และขนทะเบยนกบกรมโรงงานอตสาหกรรม

1.12 การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring, measurement, analysis and evaluation)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -105-

การก าหนดแผนการตดตามและตรวจวดกจกรรมทกอใหเกดผลกระทบทส าคญตอสงแวดลอม ควรก าหนดใหครอบคลมถงประเดนดงตอไปน

สงทจ าเปนตองตรวจวดและเฝาระวง วธการส าหรบการเฝาระวง การตรวจวด การวเคราะห และการประเมน

เพอใหมนใจถงผลลพธทถกตอง เกณฑทใชในการประเมนสมรรถนะดานสงแวดลอม โดยก าหนดตวชบง

ทเหมาะสม ก าหนดความถในการตรวจวด ผรบผดชอบ

รปท 13 หลกการในการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม

ลกษณะของแผนการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมทด งายตอการท าความเขาใจ สามารถปรบเปลยนตามความ

เหมาะสม ก าหนดความถในการตรวจวดไว

สม าเสมอ ด าเนนการสม าเสมอ ผลการตรวจวดทไดมความนาเชอถอ มการสอสารผลการตรวจวดให

พนกงานรบทราบ

ขอแนะน าในการปฏบต การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมตองใชทรพยากรในการด าเนนการ ดงนน

ขนตอนทส าคญในการจดท าแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมขององคกรกคอ การก าหนดวตถประสงคของการตดตามและตรวจวด เพอองคกรจะไดน าขอมทไดไปใชประโยชนอยางแทจรง

องคกรสามารถเรมตนจากการก าหนดการตดตามและตรวจวดท งายและ ไมซบซอนแลวจงปรบปรงใหดขนตามล าดบ

นกวชาการดานการจดการหลายทานเหนพองกนวาการประยกตใชแนวความคด “The vital few” คอ การตดตามและตรวจวดเฉพาะลกษณะทส าคญของกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทส าคญเทานน ซงการด าเนนการตามแนวความคดลกษณะนมผลตอระบบการจดการสงแวดลอมอยางชดเจน

กจกรรมการด าเนนการใดขององคกร ทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทส าคญ

อะไรเปนลกษณะส าคญของกจกรรม ทควรตองมการตรวจวด

จะท าการตรวจวดลกษณะส าคญเหลานอยางไร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 -106-

โดยขนตอนหลกกคอองคกรควรทจะทราบกอนวาลกษณะทส าคญของกจกรรมใด ทควรตดตามและตรวจวด และควรตรวจวดดวยวธใด การวเคราะหแผนผงการผลต สามารถชวยในการตรวจสอบประเดนทควรตดตามและตรวจวดได

ม ง เ น น ไ ปย ง ส ง ท อ ง ค ก รสามารถจะจดการได ตองประ เมนสมรรถนะการ

ด า เ นนงานด านส งแวดลอม และประสทธ ผลของระบบ การบรหารสงแวดลอม

ตองสอสารสนเทศทเกยวของกบสมรรถนะผลการด าเนนงานดานสงแวดลอมทงภายในและภายนอก รวมถงความจ าเปนจากพนธกรณทตองปฏบตตาม

ระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพสวนใหญจะท าการตดตามและ

ตรวจวดทงกจกรรมและผลทเกดจากกจกรรมเหลานน การตรวจวดผลทเกดจากกจกรรมจะมองทสงทออกมาจากกระบวนการหรอกจกรรมนนๆ เชน จ านวนขยะ หรอจ านวนครงของการหกรวไหลของสารเคม เปนตน สวนการตรวจวดกจกรรมนนจะมองทปจจยทใชในกจกรรมนน เชน ปรมาณของสทใชในการผลตสนคาตอชนหรอจ านวนของพนกงานทไดรบการฝกอบรมในหวขอนนในการตดตามและตรวจวดควรเลอกตรวจเฉพาะประเดนทจ าเปน และเหมาะสมกบองคกร

องคกรตองสอสารผลการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม รวมไปถงผลการตรวจวดสงแวดลอม เชน ผลการวเคราะหน าทง อากาศทระบายออกจากปลองใหกบพนกงานทเกยวของไดรบทราบ โดยสอสารขอมลทจ าเปนและเกยวของกบการท างานของพนกงาน ซงจะท าใหพนกงานสนใจและปฏบตตาม นอกจากนองคกรควรเชอมโยงแผนการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมเขาไปในแผนการสอสารและองคประกอบอนของระบบการจดการสงแวดลอมของ องคกรดวย

องคกรตองเกบรกษาขอมลสารสนเทศไวในระบบ เพอเปนหลกฐานการเฝาตดตาม

การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -107-

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑ การรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -108-

องคกรทจะด าเนนงานตามหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2

โดยองคกรจะตองด าเนนงานใหเปนไปตามหลกเกณฑและขอก าหนดการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดงทจะไดอธบายตอไปในบทน

องคกรจะไดรบการตรวจประเมนโดยคณะท างานตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมจากกรมโรงงานอตสาหกรรม และหากองคกรผานการตรวจประเมนกจะไดรบใบรบรองระบบการจดการสงแวดลอมและตราสญลกษณการรบรองระบบ การจดการสงแวดลอม ขนท 2 จากกรมโรงงานอตสาหกรรม

มการตดตามและทบทวนบรบทขององคกร เพอใหขอมลสอดคลองกบการด าเนนงาน

ขององคกร

สาระส าคญ

องคกรตองตดตามและทบทวนบรบทขององคกรทก าหนดไว ซงประกอบดวย การท าความเขาใจองคกรและบรบทขององคกร ความเขาใจถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมตอองคกร การก าหนดขอบขายของระบบการจดการสงแวดลอม รวมทงจดท า น าไปปฏบต ธ ารงรกษา และปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

ขอแนะน าในการปฏบต

ด าเนนการตดตามและทบทวนบรบทขององคกรทก าหนดไว โดยก าหนดระยะเวลาตามความเหมาะสม หรอเมอมการเปลยนแปลงจดมงหมาย ทศทาง กลยทธ หรอการเปลยนแปลงสภาวการณขององคกร โดยตองท าการวเคราะหใหมดวยระบบ Matrix (SWOT Analysis หรอวธเหมาะสมอน) เพอน าไปปรบเปลยนการด าเนนงานใหสอดคลองตามความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย การปฏบตตามพนธกรณ รวมถงก าหนดวธการทไดรบผลกระทบจากปญหาภายในองคกร (กจกรรม ผลตภณฑ และบรการ ตลอดวงจรวฏจกรชวต) และการก าหนดขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม

จดเกบเอกสารการตดตามและทบทวนบรบทขององคกรไวเปนหลกฐาน ท าการสอสารหนวยงานทงภายในและภายนอกทเกยวของไดรบทราบ และเขาใจถง

การด าเนนงานทเปลยนแปลงในระบบการจดการสงแวดลอม

2.1 บรบทขององคกร (Context of the organization)

2. การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑ การรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -109-

ผบรหารระดบสงสงเสรมใหมการปรบปรงอยางตอเนอง เพอใหการบรหารงานระบบ

การจดการสงแวดลอมไดมาซงสมรรถนะสงแวดลอม

สาระส าคญ

การด าเนนการระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธผล ผบรหารระดบสงตองแสดงใหเหนถงการเปนผน าและความมงมนในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม โดยการรบผดชอบตอประสทธผลของระบบการบรหารสงแวดลอม ด าเนนการก าหนดและสอสารความมงมนในการด าเนนงานดานสงแวดลอม สนบสนนบคลากรเขามา มสวนชวยใหระบบการบรหารสงแวดลอมเกดประสทธผล รวมทงมความมงมนในการปรบปรงการด าเนนการดานสงแวดลอมใหดขนอยางตอเนองเพอใหไดมาซงสมรรถนะสงแวดลอมและน าไปสการพฒนาสงแวดลอมทยงยนขององคกร

ขอแนะน าในการปฏบต

ผบรหารระดบสงสามารถยนยนไดวา - ขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมถกรวบรวมไวในกระบวนการ

ทางธรกจ - ไดมการสงเสรมสนบสนนบทบาทหนาทของบคลากรในการจดการตาม

ความรบผดชอบแตละขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม - มการปรบปรงอยางตอเนอง โดยก าหนดตวชวดทางธรกจขององคกรอาจเปน

การปรบปรงดานสงแวดลอม หรอมการก าหนดประสทธภาพดานสงแวดลอมรวมอยในแผนกระตนการบรหารงานขององคกร

ด าเนนการตามแนวทางของระบบการจดการสงแวดลอม โดยการจดท า น าไป ปฏบต ธ ารงรกษา และปรบปรงอยางตอเนอง รวมทงจดเกบเอกสาร บนทกผลการด าเนนการตางๆ ไวเปนหลกฐาน

2.2 ความเปนผน า และความมงมน (Leadership and commitment)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -110-

ทบทวนนโยบายสงแวดลอม เพอใหสอดคลองกบจดประสงคและบรบทขององคกร

รวมถงลกษณะ ขนาด และผลกระทบดานสงแวดลอมของกจกรรม ผลตภณฑและบรการ

สาระส าคญ

ผบรหารระดบสงตองด าเนนการทบทวนนโยบายสงแวดลอมเปนระยะๆ เพอใหสอดคลองกบจดประสงคและบรบทขององคกร รวมถงลกษณะ ขนาด และผลกระทบดานสงแวดลอมของกจกรรม ผลตภณฑและบรการทไดมการเปลยนแปลงไป ในปจจบน เพอใหสามารถวางแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมและการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมเพอการปรบปรงพฒนาตอไปไดอยางเหมาะสม

ขอแนะน าในการปฏบต

องคกรอาจก าหนดนโยบายสงแวดลอมขนมาใหม หรออาจจะก าหนดเขาไป ในนโยบายของระบบการจดการอนๆ ขององคกร เชน นโยบายบรหาร และนโยบายคณภาพ เปนตน พรอมกบท าการสอสารและเปดเผยตอสาธารณชน

ทบทวนและท าความเขาใจนโยบายขององคกรในปจจบน เชน นโยบายบรหารและนโยบายคณภาพ วามการกลาวถงแนวทางการจดการสงแวดลอมไวหรอไมเพอจะไดก าหนดนโยบายสงแวดลอมไปในแนวทางเดยวกน

ควรมการทบทวนความเหมาะสม และความสอดคลองของนโยบายสงแวดลอมกบกจกรรม ผลตภณฑ และบรการ รวมถงลกษณะปญหาสงแวดลอมและ การปฏบตตามพนธกรณขององคกรอยางสม าเสมอ

ผบรหารระดบสงควรเปนผทบทวนและแกไขนโยบายสงแวดลอม (หากจ าเปน)

2.3 นโยบายสงแวดลอม (Environmental policy)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -111-

ทบทวนบทบาทหนาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาท เพอใหสอดคลองกบ

การด าเนนการขององคกร

สาระส าคญ

ด าเนนการทบทวนบทบาทหนาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทในองคกร อยางสม าเสมอ เพอใหสอดคลองกบการด าเนนการขององคกร และพนกงานเขาใจ สามารถปฏบตตามบทบาทหนาท ความรบผดชอบตามทก าหนดไดอยางถกตอง

ขอแนะน าในการปฏบต

ก าหนดระยะเวลาในการทบทวนบทบาทหนาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทของผรบผดชอบแตละขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม รวมถงความรบผดชอบตอประสทธผลดานสงแวดลอมในองคกร เชน ปละ 1 ครง หรอเมอมการเปลยนแปลงการด าเนนงานขององคกร

ก าหนดผบรหารงานดานประสทธภาพสงแวดลอมไวล าดบตนในโครงสราง การบรหารงานขององคกร

พนกงานมความเขาใจถงความมงมนของผบรหารและนโยบาย มความรบผดชอบทจะมสวนรวมในการปฏบตเพอการบรรลวตถประสงค เปาหมายดานสงแวดลอม

มการสอสารทเหมาะสม เชน ฝกอบรม เพอใหพนกงานเขาใจ และสามารถปฏบตตามบทบาทหนาท ความรบผดชอบในงานทตนเองปฏบตอยใหสอดคลองตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมไดอยางถกตอง

2.4 บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร (Organization roles responsibilities and authorities)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -112-

มการวเคราะหและทบทวนความเสยงและโอกาส ลกษณะปญหาสงแวดลอม เมอม

การเปลยนแปลงกจกรรม หรอการด าเนนการใดๆ เพอใหขอมลเปนปจจบนอยเสมอ

สาระส าคญ

การทบทวนความเสยงและโอกาสทเกยวของกบประเดนลกษณะปญหาสงแวดลอม

ขององคกร พนธกรณทตองปฏบตตาม ประเดนและขอก าหนดอนๆ ทมผลจากการวเคราะหบรบทองคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยใหเปนปจจบนนน ควรท าอยางสม าเสมอใหครอบคลมถงการเปลยนแปลงทเกดขนกบผลตภณฑ กจกรรม และบรการ ซงอาจจะสงผลกระทบแกองคประกอบอนในระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร เชน การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม และการควบคมการปฏบตงาน เปนตน

ขอแนะน าในการปฏบต ก าหนดระยะเวลา ทจะท าการทบทวนรายการของลกษณะปญหาสงแวดลอมและ

ประเดนอนตามทกลาวถงในสาระส าคญ โดยสวนใหญจะก าหนดใหท าการทบทวนปละ 1 ครง หรอทนทเมอมการเปลยนแปลงการด าเนนงานขององคกร

ก าหนดความรบผดชอบใหกบผทเกยวของ เชน ผจดการ หวหนาแผนก ในการทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอม เพอใหมนใจวามการทบทวนหรอวเคราะหกจกรรม และมการปรบเปลยนการตดสนใจในแตละกจกรรมหรอก าหนดเกณฑ เพอควบคมการเปลยนแปลงไปหรอเกดขนใหม ใหสอดคลองกบขอก าหนด ดานสงแวดลอมขององคกร

กรณพบประเดนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญเกดขนใหม ใหท าการสอสาร ก าหนดมาตรการควบคมเพอลดผลกระทบสงแวดลอม เพมการฝกอบรมใหพนกงานทเกยวของ รวมถงการวางแผนเพอตอบสนองตออบตเหต หรอสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน

2.5 ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

(Action to address risks and opportunities)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -113-

มการทบทวนและปรบปรงการปฏบตตามพนธกรณ โดยการปรบเปลยนทะเบยน

กฎหมาย ขอก าหนด และกฎระเบยบอนๆ เมอมการเพมหรอเปลยนแปลง เพอใหทนสมยและเปนปจจบน

สาระส าคญ

การปฏบตตามพนธกรณ หมายถง ภาระหนาท ความรบผดชอบ ขอผกมดทตองปฏบตตาม

ในกรณทกฎหมายมการเปลยนแปลงหรอมกฎหมายใหมเกดขน องคกรตองน ามาพจารณาและควรปรบปรงแกไของคประกอบตางๆ ในระบบการจดการสงแวดลอม เชน วตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกร และทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ดานสงแวดลอม เปนตน นอกจากน การทองคกรตดตามแนวโนมของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทจะออกมาบงคบใช และพยายามปรบปรง การด าเนนการขององคกรใหสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ นน จะชวยใหองคกรสามารถหลกเลยงสภาพทไมสอดคลอง

ขอแนะน าในการปฏบต

ระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพ จะตองไดรบการปรบปรงใหทนสมย สอดคลองกบการเปลยนแปลงของกฎหมายเดม หรอกฎหมายทออกใหม รวมทงตองสอดคลองกบการเตบโตเปลยนแปลงทางธรกจ เชน ม เครองจกรใหม มพนกงานใหม มผลตภณฑ ใหม มการเปลยนแปลงกระบวนการผลตหรอเปลยนแปลงการใชวตถดบ/สารเคม เปนตน

การปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายทเกยวของกบการด าเนนการขององคกรนน

ไมสามารถท าใหเสรจเรยบรอยไดในครงเดยว เนองจากกฎหมายและขอก าหนดอนๆ นนมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ดงนนองคกรจงควรก าหนดแนวทาง รวมทงหนาทและความรบผดชอบในการตดตามการเปลยนแปลงของกฎหมายและแนวโนมของกฎหมายใหมๆ ทก าลงจะน ามาบงคบใช

ควรก าหนดความถในการตดตามการเปลยนแปลงของกฎหมาย หรอมการ ออกกฎหมายใหม เชน ทกๆ 3 เดอน หรอทนททไดรบขาวสารและท าความเขาใจ ความตองการในกฎหมาย และทบทวนปรบปรงทะเบยนความตองการในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ใหทนสมย

สอสารขอมลการเปลยนแปลงของการปฏบตตามพนธกรณใหผรบผดชอบ ไดทราบและท าความเขาใจและปรบเปลยนขนตอนการปฏบตงานของตนใหสามารถปองกนการปลดปลอยมลพษและเปนไปตามขอก าหนด

ปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมในสวนของขอก าหนดทเกยวของ เพอใหยงคงสอดคลองตามความตองการในกฎหมายทเปลยนแปลงไป หรอกฎหมายใหม ทจะประกาศใช เชน ทบทวนปรบปรงการตดตามและตรวจวด ก าหนดวตถประสงคและเปาหมาย รวมทงแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหมขนมารองรบ และทบทวนปรบปรงการควบคมการปฏบตงานใหสอดคลองกบ การเปลยนแปลง เปนตน

2.6 การปฏบตตามพนธกรณ (Compliance obligations)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -114-

ท าการทบทวนขอมลเพมเตมเกยวกบการปฏบตตามพนธกรณ การปฏบตการเพอ

ด าเนนการกบความเสยงและโอกาส มมมองของผมสวนไดเสย เปนตน เพอน ามาพจารณาการปรบเปลยนวตถประสงคดานสงแวดลอม เพอรกษาระดบความสามารถและสมรรถนะดานสงแวดลอมขององคกร

ระบบการจดการสงแวดลอมเนนใหมการปรบปรงดานสงแวดลอมใหด ข นอย า งตอ เ น อง ส งผลใหองคกรตองทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอมทควรไดรบการปรบปรงล าดบถดไป รวมทงมองหาเทคโนโลยใหมๆ หรอตดตอสอบถามผผลต รายอนๆ ทงในและตางประเทศใหสามารถด าเนนการแกไขปญหาดานสงแวดลอมนน ๆไดอยางมประสทธภาพ เปนทนาสงเกตวาการเปดกวางรบเอาเทคโนโลยหรอขอมลดงกลาว สามารถสรางโอกาสใหองคกรเหนชองทางการลดคาใชจาย ลดของเสย เพมประสทธภาพการผลตไดผลผลตเพม เปนตน

สาระส าคญ

การทบทวนความสอดคลองของวตถประสงคดานสงแวดลอมกบสภาพการด าเนนการขององคกรควรท าอยางสม าเสมอ เพอใหครอบคลมถงการเปลยนแปลงทเกดขนกบผลตภณฑ กจกรรม และบรการ ซงอาจจะสงผลกระทบตอการด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว

ขอแนะน าในการปฏบต

ก าหนดระยะเวลาทจะทบทวนความสอดคลองของวตถประสงคดานสงแวดลอมกบสภาพการด าเนนการขององคกรโดยเชอมโยงกบประเดนดานสงแวดลอมทมนยส าคญ รวมถงการตรวจตดตามความคบหนาในการด าเนนการใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทตงไว โดยสวนใหญจะก าหนดใหท าการทบทวน เดอนละ 1 ครง หรอเมอมการเปลยนแปลงการด าเนนงานของบรษทหรอกฎหมายทเกยวของ

ในการทบทวนความสอดคลองของวตถประสงคดานสงแวดลอม และตรวจตดตามความคบหนาในการด าเนนการตามระยะเวลาทก าหนด องคกรควรบนทกผล และรายงานผลใหกบผบรหารระดบสงรบทราบ เพอใหผบรหารระดบสงจดหาทรพยากรทจ าเปนในการด าเนนการใหบรรลผลตอไป

เมอวตถประสงคดานสงแวดลอมใดบรรลผลส าเรจ องคกรควรมองหาโอกาส การปรบปรงดานสงแวดลอมไดดยงขนอยางตอเนอง โดยการก าหนดวตถประสงคและเปาหมายดานสงแวดลอมใหมจากลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ หรอกฎหมายหรอขอก าหนดทเกยวของกบสงแวดลอม

2.7 วตถประสงคดานสงแวดลอม (Environmental objectives)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -115-

ประสทธภาพเ ชง เศรษฐน เ วศ หร อประสทธภาพเ ชงน เ วศ เศรษฐกจ (Eco-efficiency) หมายถง เครองมอการจดการใหองคกรมศกยภาพในการแขงขนควบคไปกบความรบผดชอบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยสามารถสนองความตองการขององคกรและน ามาซงคณภาพชวต ในขณะเดยวกน กสามารถลดผลกระทบตอระบบนเวศวทยาและทรพยากรธรรมชาต ค าวา Eco มาจาก Ecology กบ Economy คอ ระบบนเวศและเศรษฐกจ ดงนนค าวา Eco-efficiency จงเปนความพยายามทจะท าใหเกดประสทธภาพทงทางนเวศและเศรษฐกจควบคกนไป ประสทธภาพเชงเศรษฐนเวศเปนหลกการส าคญทจะชวยใหองคกรตางๆ มแนวทางและทศทางการพฒนาทยงยนมากขน เพราะไดค านงถงองคประกอบหลกๆ ทส าคญ คอ การสรางสมดลระหวางความกาวหนาทางเศรษฐกจและการอนรกษปกปองรกษาระบบนเวศไปพรอมๆ กน ซงมความจ าเปนอยางมาก โดยยดหลกการสรางความมงคงทางเศรษฐกจดวยวธการเพมประสทธภาพของการใชทรพยากรและลดการปลอยมลพษทกอใหเกดผลเสยตอสงแวดลอม

การปรบปรงประสทธภาพเชงเศรษฐนเวศ (Eco-efficiency) เปนวธหนงทชวยเพมศกยภาพในการแขงขนใหกบโรงงานอตสาหกรรม โดยประโยชนทไดรบครอบคลมถงการใชทรพยากรและพลงงานทมประสทธภาพ การลดการสญเสยผลผลต การลดตนทนควบคไปกบการลดผลกระทบสงแวดลอม ซงท าใหสามารถบรรลเปาหมายทางดานเศรษฐกจและสงแวดลอม เปนการตอบสนองกบความตองการของล ก ค า ห น วย ง านภาคร ฐ และ

ผเกยวของอนๆ7

เนองจากความตองการทจะพฒนาคณภาพของผลตภณฑทเพมขนในระดบราคาทเหมาะสม โรงงานจ าเปนตองมประสทธภาพการผลตทสงขนและมวธการใหม เพอทจะคงสภาพการแขงขนในธรกจ ปจจบนมปจจยผลกดนทงจากภายในและภายนอกขององคกร (ลกคา ตลาดคแขง) หลายประการทกระตนใหโรงงานมความสนใจ ในการปฏบตทเกยวของกบการพฒนาประสทธภาพการผลตเชงเศรษฐนเวศ ดงน

ปจจยผลกดนภายใน ไดแก การลดตนทน

การเพมคณภาพของผลตภณฑ และการบรการ

วธการใหมๆ ทชวยสนบสนนการท างานของพนกงาน

ความรบผดชอบตอสงคม

สภาพแวดลอมและคณภาพชวตทดของพนกงาน

ผลก าไร

การจดการความเสยงดานสงแวดลอม

การรกษาหรอการเพมสวนแบงทางการตลาด

ปจจยผลกดนภายนอก ไดแก ความตองการของลกคาทางดานผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม

ประโยชนทไดรบจากการเปนผน าทางการตลาดในดานการแขงขน

ความตองการปรบปรงของผรวมทนทโปรงใสและสามารถอธบายได ขอก าหนดดานสงแวดลอมในกฎหมายของประเทศไทย

กฎหมายและมาตรการควบคมเกยวกบผลตภณฑสงออกสตางประเทศ เชน กลมประเทศสหภาพยโรป เปนตน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -116-

แนวโนมทางการตลาดสงผลใหโรงงานตองพฒนาคณภาพของสนคาและบรการ ในขณะเดยวกนสนคาทผลตไดตองใชตนทนต า ดงนนการพฒนาประสทธภาพเชงเศรษฐนเวศจะน าไปสการสงเสรมการปรบปรงรปแบบผลตภณฑ การปรบปรงการใชทรพยากรธรรมชาต อยางเหมาะสม และการลดปรมาณของเสยและมลพษทเกดขน สามารถเพมความตองการทางดานการตลาดไปพรอมกบการเพมศกยภาพการแขงขนทางธรกจ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -117-

องคกรมการด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทก าหนดไวใน ขนท 1

และตดตามความคบหนาการด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ทงนตองท าการทบทวนวตถประสงคดานสงแวดลอมทสอดรบกบสภาวะการด าเนนงานดานสงแวดลอมขององคกรทเปลยนแปลงไป แลวท าการปรบปรงแผนปฏบตงาน และด าเนนงานตามแผนเพอใหบรรลวตถประสงค

สาระส าคญ องคกรตองด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทก าหนดไว รวมทงจดให

มการตรวจตดตามความคบหนาของแผนปฏบตการเหลานนเปนระยะๆ และตองมการจดเกบบนทกการตรวจตดตามเหลานนไวเปนหลกฐาน เพอใหทราบถงความคบหนา รวมถงอปสรรคในการด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม และเพอใหการด าเนนงานปรบปรงดานสงแวดลอมเปนไปตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทวางไว

ขอแนะน าในการปฏบต ด าเนนการตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทก าหนด รวมทงบนทกและ

จดเกบผลการด าเนนการไวเปนหลกฐาน

ก าหนดระยะเวลาทจะด าเนนการตรวจตดตามความคบหนาของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม เชน เดอนละ 2 ครง หรอเดอนละครง เปนตน

ด าเนนการตรวจตดตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมตามระยะเวลา ทก าหนด ในกรณทไมเปนไปตามแผนปฏบตการทวางไว ควรตรวจสอบหาสาเหตหรออปสรรคในการด าเนนงาน ก าหนดและด าเนนการตามมาตรการแกไขปองกนปญหา บนทกไวเปนหลกฐาน แลวน า ไปแจงใหผบรหารรบทราบ เพอก าหนดแนวทางแกไขตอไป

ควรทบทวนรายละเอยดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมอยางสม าเสมอ และปรบปรงแกไขแผนปฏบตการเมอพบสภาพทไมเปนไปตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทวางไว

2.8 การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (Planning action to achieve environmental Objectives)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -118-

จดท าแผนการฝกอบรมพนกงานและด าเนนการฝกอบรมตามแผนทก าหนดไว

เพอพฒนาความรและทกษะการท างานของพนกงาน

เหตผล ทจ ดการฝกอบรมใหกบพนกงาน สรางแรงกระตนใหพนกงานม

สวนรวมในระบบการจดการสงแวดลอม

สรางจตส านกดานสงแวดลอมใหแกพนกงาน

แสดง ให เห นถ ง ความม งม น ขององคกรในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

เพมทกษะ ความร ความสามารถใหแกพนกงาน

สอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม

เพมประสทธภาพในการท างานของพนกงาน

สาระส าคญ

องคกรควรน าผลการวเคราะหความตองการฝกอบรมทไดมาจากขนท 1 มาจดท าเปนแผนการฝกอบรมส าหรบพนกงานในแตละคน/หนวยงาน รวมถงผรบเหมาและด าเนนการฝกอบรมตามแผนทก าหนด เพอสรางจตส านกและพฒนาความรและทกษะการท างานของพนกงาน อยางไรกดองคกรไมจ าเปนตองด าเนนการฝกอบรม ในคราวเดยว องคกรสามารถจดใหมการฝกอบรมเปนชวงๆ ไดขนกบแผนการฝกอบรมทองคกรก าหนด หรอสงพนกงานออกไปอบรมจากหนวยงานภายนอก เพอกลบมาอบรมใหกบพนกงานภายในองคกร โดยสามารถแบงประเภทของการฝกอบรมไดดงตอไปน การฝกอบรมพนกงานใหม การฝกอบรมพนกงานปจจบน การฝกอบรมพนกงานทยายแผนก หรอเปลยนแปลงหนาทความรบผดชอบ การฝกอบรมส าหรบผสงมอบและผรบเหมา การฝกอบรมส าหรบพนกงานทดแลกจกรรมทสงผลกระทบตอสงแวดลอม

อยางส าคญหรอกฎหมายไดก าหนดไว

นอกจากนเมอการฝกอบรมในแตละหลกสตรเสรจสนแลว องคกรควรมการตดตามผลการฝกอบรมเพอใหมนใจวา ผเขารบการฝกอบรมในหลกสตรนนๆ มการน าความร ไปปฏบตจรง หรอสงผลใหการปฏบตงานของหนวยงานนนๆ มแนวโนมทดขนจรง

ขนตอนหลกในการจดท าแผนการฝกอบรม สามารถสรปไดดงตอไปน ขนตอนท 1 : ทบทวนภารกจตามบทบาทหนาท ความรบผดชอบในแตละกจกรรม

ตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมวาตองการเพมเตมความร ทกษะในเรองใด

ขนตอนท 2 : วเคราะหความตองการฝกอบรมของพนกงานแตละคน หรอหนวยงาน ขนตอนท 3 : ก าหนดวตถประสงคของการฝกอบรมในแตละหวขอ ขนตอนท 4 : เลอกวธการฝกอบรม และจดท าเนอหาทใชการฝกอบรม ขนตอนท 5 : จดท าแผนการฝกอบรม (ใครเปนผฝกอบรม ใครเปนผรบการฝกอบรม

อบรมหวขออะไร เมอไร ทไหน และใชวธใดในการฝกอบรม)

2.9 การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (Resource competence and awareness support)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -119-

ขนตอนท 6 : ด าเนนการฝกอบรม ขนตอนท 7 : ตดตามการฝกอบรมใหเปนไปตามแผนและเกบบนทกการฝกอบรม ขนตอนท 8 : ประเมนประสทธภาพของการฝกอบรม ขนตอนท 9 : ปรบปรงแผนการฝกอบรม (ในกรณทจ าเปน)

องคกรสามารถหาวทยากรในการฝกอบรมไดจาก วทยากรภายใน บรษททปรกษา สถานศกษา ผสงมอบและผรบเหมา ลกคา กลมอตสาหกรรม ศกษาดวยตนเองหรอศกษา

เปนกลม สมาคมมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

ขอแนะน าในการปฏบต

จดท าแผนการฝกอบรมโดยครอบคลมถงประเดนดงตอไปน ชอหลกสตร วตถประสงค หวขอการฝกอบรม ผเขารบการฝกอบรม ระยะเวลาในการฝกอบรม วทยากร วธการฝกอบรม

การเลอกวธการฝกอบรมควรเลอกใชใหเหมาะสมกบหวขอในการฝกอบรมและลกษณะงานของพนกงานแตละคนโดย On-the-Job training เปนวธฝกอบรม ทส าคญวธหนงในการใหความรกบพนกงานในเรองทเฉพาะเจาะจงกบการท างานของพนกงาน

องคกรควรจดการฝกอบรมดานสงแวดลอมใหกบพนกงานเมอไร มพนกงานใหม มพนกงานยายแผนก/หนวยงาน มพนกงานปฏบตไมเปนไปตามวธ

ปฏบตงานดานสงแวดลอม มการเปลยนแปลงของระเบยบ

ปฏบต มผลตภณฑ กจกรรม หรอบรการ

ใหมในองคกร มการเปลยนแปลงวตถประสงคและ

เปาหมายการจดการสงแวดลอม ขององคกร

มกฎหมายใหมทเกยวของและสงผลกระทบกบการด าเนนการขององคกร

ตองการปรบปรงประสทธภาพ การท างานของพนกงาน

องคกรสามารถหาชวงเวลาทเหมาะสมกบการฝกอบรมใหความรจากการท างาน

แตละวนได เชน การแทรกการฝกอบรมหรอการสอสารขอมลทจ าเปนดานสงแวดลอมไปในการประชมความปลอดภย การประชมฝายผลต และการประชมพนกงาน เปนตน

ควรจดการปฐมนเทศดานสงแวดลอมใหกบพนกงานใหมโดยอาจรวมกบ การปฐมนเทศทมอย เดม เพอเปนการสรางความรความเขาใจเบองตนดานสงแวดลอมกอนทพนกงานจะเขาไปปฏบตงานในพนท ซงอาจจะมการน าเสนอวดโอเทปการฝกอบรมดานสงแวดลอมททางองคกรจดใหกบพนกงานทวไปรวมอยดวย

ถาเปนไปไดควรเพมประเดนเรองทกษะความรและความสามารถทางดานสงแวดลอมเขาไปในกระบวนการคดเลอกบคคลทจะเขามาท างานในองคกร

การก าหนดความสามารถของพนกงานทจะมาปฏบตงานแตละจดในองคกรทงหมดนน อาจตองใชเวลา ถาเปนไปไดองคกรควรก าหนดความสามารถของพนกงานทการปฏบตงานอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทรนแรงกอน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -120-

วธทมกจะใชในการประเมนความสามารถของพนกงาน คอ สอบถามพนกงานเกยวกบการปฏบตงาน (เชน กรณาแสดง/อธบายการ....) แลวสงเกตถงทกษะและความเขาใจของพนกงานในการปฏบตงานอยางถกตองและปลอดภย วธดงกลาวยงท าใหทราบถงการฝกอบรมเพมเตมทพนกงานแตละคนควรจะไดรบ

ควรพจารณาถงการใชปายเตอน เอกสารวธปฏบตงาน แผนภาพแสดงการท างานตางๆ ตดไวบรเวณพนทปฏบตงาน เพอเสรมสรางความร ความเขาใจใหแกพนกงาน

บางองคกร การรวมการฝกอบรมดานสงแวดลอม กบการฝกอบรมดาน ความปลอดภยทองคกรมอยแลวเขาดวยกน ไดผลเปนทนาพอใจ เนองจากผบรหารขององคกรสวนใหญมกใหการสนบสนนการฝกอบรมดานความปลอดภย ซงมกฎหมายบงคบอยแลว

ควรจดเกบบนทกการฝกอบรมทกครง เมอท าการฝกอบรม รวมถงผลการประเมนความเขาใจของพนกงานหลงการฝกอบรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -121-

ตวอยางท 15 แผนการฝกอบรมดานสงแวดลอม

หวขอฝกอบรม ผรบการฝกอบรม

ความถ ระยะเวลาในการฝกอบรม

วธการฝกอบรม

วนทท าการฝกอบรม หมายเหต

การสรางจตส านก และความตระหนก ดานการจดการสงแวดลอม

1 ทก 3 เดอน หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน ฝกอบรมภายในองคกร

10 กมภาพนธ 2560 12 พฤษภาคม 2560 23 สงหาคม 2560

21 พฤศจกายน 2560

ขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอมตามขอก าหนดและหลกเกณฑการใหสญลกษณฯ ของ กรมโรงงานอตสาหกรรม

2-8 ปละ 1 ครง หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน วทยากรจากภายนอก

15 กมภาพนธ 2560 เฉพาะ EMR EMS Team

และหวหนางาน

ลกษณะปญหาสงแวดลอม ทมนยส าคญขององคกร

2-8 ปละ 1 ครง หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน ฝกอบรมภายในองคกร

22 กมภาพนธ 2560

การจดการสารเคม 2-9 ทก 6 เดอน หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน วทยากรจากภายนอก

21 มนาคม 2560

การใชปยและยาฆาแมลง 5, 8, 9 ปละ 1 ครง หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน ฝกอบรมภายในองคกร

20 เมษายน 2560

การจดการของเสย 2-9 ปละ 1 ครง หรอเมอม

พนกงานใหม

1 วน ฝกอบรมภายในองคกร

15 พฤษภาคม 2560

การควบคมระบบบ าบด น าเสย

3-6 ปละ 1 ครง หรอเมอม

พนกงานใหม

3 ชม. ฝกอบรมภายในองคกร

26 พฤษภาคม 2560

การเตรยมพรอมและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน

2-8 ทก 6 เดอน 1 วน ฝกอบรมภายในองคกร

19 ตลาคม 2560

หมายเหต : รหสผเขารบการฝกอบรม 1 คอ พนกงานทงหมด 6 คอ พนกงานฝายผลต 2 คอ พนกงานแผนกธรการ 7 คอ พนกงานแผนกคณภาพ 3 คอ พนกงานแผนกสนบสนนการผลต 8 คอ พนกงานท าสวน 4 คอ พนกงานแผนกซอมบ ารง 9 คอ ผรบเหมา 5 คอ พนกงานแผนกสงแวดลอมและความปลอดภย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -122-

องคกรมกระบวนการสอสารประชาสมพนธตามขอก าหนดของระบบการจดการ

สงแวดลอม การปฏบตตามพนธกรณ และการสอสารทงภายในและภายนอกตองไดรบการตอบสนองเสมอ เพอใหการจดการสงแวดลอมเปนไปอยางมประสทธภาพ

สาระส าคญ

การส อสารภายใน คอ การสอสารระหวางพนกงานในระดบเดยวกนหรอตางระดบ รวมถงผมหนาทตางๆ ขององคกร โดยเปนการสอสารจากผบรหารสพนกงานระดบลาง และจากพนกงานระดบลางสผบรหาร รวมทงการสอสารระหวางหนวยงานภายในองคกร

การสอสารภายนอก คอ การสอสารจากบคคลทผบรหารไดมอบหมายสบ คคล หร อองคกรภายนอกและจากบคคล หรอองคกรภายนอกสบคคลทไดรบมอบหมายจากผบรหาร

การมสวนรวมของพนกงานในองคกรมความส าคญอยางยงในการจดท าและด าเนนระบบ

การจดการสงแวดลอม ในบางกรณอาจตองอาศยความรวมมอจากองคกรหรอบคคล ภายนอกทสนใจ ดงนนการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธผลและ เปนประโยชน องคกรควรมกระบวนการหรอก าหนดแนวทางการสอสารทงภายในและภายนอกทมประสทธภาพ และยงคงรกษาไวเพอการเออตอการปรบปรงอยางตอเนอง

การสอสารทมประสทธภาพจะชวยองคกรในเรองตอไปน

แสดงถงความมงมนของผบรหารระดบสง กระตนจตส านกและความตระหนกของพนกงาน ท าใหเกดการมสวนรวมและการยอมรบในแผนการจดการสงแวดลอมจากพนกงาน ชวยอธบายถงนโยบายสงแวดลอม ระบบการจดการสงแวดลอมและความเกยวของ

กนของระบบการจดการสงแวดลอมและการด าเนนงานขององคกร ชวยอธบายถงหนาท และความรบผดชอบของพนกงานรวมถงความคาดหวงของ

องคกรในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม ชวยในการตดตามและประเมนประสทธผลการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม

ขององคกร ชวยบงชโอกาสในการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

การสอสารทดตองมแนวทางการตอบสนองในการสอสารขอมลจากผบรหารระดบสงไปยงพนกงานและจากพนกงานไปยงผบรหารระดบสง รวมถงการสอสารระหวางหนวยงาน เนองจากพนกงานเปนผปฏบตงานในพนทและรบทราบถงปญหาทมในพนทดทสด ดงนนพนกงานจงเปนแหลงขอมลและความคดในการปรบปรงพฒนาระบบการจดการสงแวดลอม

2.10 การสอสาร (Communication)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -123-

การสอสารกบบคคลภายนอกทมสวนไดเสย เปนกระบวนการทส าคญขององคกร โดยเฉพาะอยางยงในกรณทมการรองเรยนจากบคคลภายนอก การตอบสนองขอรองเรยนดงกลาวอยางสมเหตสมผลยอมสงผลดตอองคกรแตหากองคกรไมมกระบวนการในการรบและพจารณาการสอสารจากบคคลภายนอกทมประสทธภาพ ขอรองเรยนจากบคคลภายนอก อาจไมถกสอสารมาถงผมอ านาจในการตดสนใจ และ ไมมการตอบสนองตามทควรจะเปน ซงอาจน าไปสความสญเสย เชน คาใชจายในการบ าบดความเสยหายดานสงแวดลอมทเกดขน

ควรพจารณาการสอสารไปยงองคกรดงตอไปน บรษทขางเคยง ชมชนบรเวณใกลเคยง องคกรหรอบคคลทมสวนไดเสย หนวยงานราชการในทองถน หนวยงานทบงคบใชกฎหมาย

หนวยงานทตองตดตอในกรณทเกดสถานการณฉกเฉน

คาปรบในกรณทการด าเนนงานไมสอดคลองกบกฎหมาย หรอความสญเสยตอชอเสยงและภาพพจนขององคกร นอกจากนการสอสารกบองคกรภายนอก ยงรวมถงการสอสารระหวางองคกรกบกรมโรงงานอตสาหกรรม เชน

การท าหนงสอแจงกรมโรงงานอตสาหกรรม ในกรณทมการเปลยนแปลงแกไขระบบการจดการสงแวดลอมในสาระส าคญ และในกรณทมการเปลยนแปลงผบรหารระดบสงทมสวนเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม

การใหขอมลการด าเนนกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบระบบการจดการขององคกร กบกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอการตดตามความกาวหนาหรอการตรวจประเมนพนทขององคกร

การท าหนงสอแจงกรมโรงงานอตสาหกรรมทกครงทมอบตเหตหรอเหตการณทอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยางรนแรงเกดขน

การจดท ารายงานความกาวหนาของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมประจ าปสงใหกรมโรงงานอตสาหกรรม หลงจากทไดรบสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมขนท 2

การท าหนงสออนๆ แจงกรมโรงงานอตสาหกรรมตามขอก าหนดกฎหมาย

ดงนนการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธภาพนน ควรมแนวปฏบต ทชดเจนส าหรบ

การสอสารภายในองคกร (สอสารระหวางพนกงานแตละระดบและแตละหนวยงานภายในองคกร)

การรองขอและการรบขอมลขาวสารจากหนวยงานภายนอกรวมทงการตอบสนองตอการสอสารเหลานน

ขอแนะน าในการปฏบต

องคกรควรเรมจากการจ าแนกกลมบคคลทองคกรตองการสอสารขอมลตางๆ ให

รบทราบ โดยจดท าเปนรายการผรบการสอสารทงภายในและภายนอกองคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -124-

เมอแจกแจงผรบการสอสารทงหมดไดแลว องคกรควรก าหนดหวขอทตองการสอสารใหเหมาะสมกบผรบการสอสารในแตละกลมโดยค านงวาขอมลอะไรบางทบคคลนนควรตองรบทราบ

จากนนควรก าหนดชองทางในการสอสารขอมลเหลานนไปยงกลมเปาหมาย

ซงชองทางการสอสารทเหมาะสมจะแตกตางกนไปตามกลมผรบการสอสาร โดยเรมจากการพจารณาชองทางการสอสารทใชอยในปจจบน ไดแก

อง คก รต อ ง จ ดท า น า ไปปฏบตและธ ารงรกษากระบวนการ ทจ าเปนส าหรบการสอสารภายในและภายนอกทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม รวมถง

อะไรทจะสอสาร สอสารเมอไร สอสารกบใคร สอสารอยางไร

การสอสารภายใน จดหมายขาว

เครอขายคอมพวเตอรภายในองคกร และจดหมายอเลกทรอนกส (e-mail) การประชมพนกงาน

ปดประกาศ เสยงตามสาย ฝกอบรม

การสอสารภายนอก ประชมชแจง

เวบไซต หรออนเทอรเนต แถลงขาว รายงานประจ าป โฆษณา

ในการสอสารขอมลใหกบพนกงานไมควรสอสารเฉพาะสงทตองปฏบตเทานน ควรสอสารถงเหตผลวาท าไมตองปฏบตดวย เชน ในกรณทจะสอสารขอปฏบตเพอใหสอดคลองกบกฎหมาย ควรทจะอธบายพนกงานถงรายละเอยดของ ขอกฎหมายทเกยวของ และความส าคญของการปฏบตตามกฎหมาย นอกจากนควรอธบายถงความเกยวของของกฎหมายกบงานทท าอย และการปฏบตงาน ทเหมาะสมและสอดคลองกบกฎหมาย

พยายามใหขอมลทจะสอสารไปยงผรบนนงายตอการเขาใจ ชดเจนและถกตอง แนวทางการจดการกบการสอสารขอมลขาวสารหรอการรองขอทมาจากหนวยงาน

ภายนอกนนควรมแนวทางทไมซบซอน เชน จดเกบขอมลทไดรบการตดตอในแฟมเดยวกบแนวทางการตอบสนองโดยหลกการกคอองคกรสามารถทจะแสดงใหเหนไดวามกระบวนการในการรวบรวมและตอบสนองตอการตดตอสอสารทมาจากหนวยงานภายนอก

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -125-

เอกสารสารสนเทศตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม องคกรไดพจารณา

แลววามความจ าเปนเหมาะสมส าหรบระบบการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธผล

สาระส าคญ

อ ง ค ก ร ต อ ง จ ด เ ก บ เ อ ก ส า รสารสนเทศระบบการจดการสงแวดลอมอยางเปนระบบ

การจดท าเอกสารสารสนเทศของระบบการจดการสงแวดลอมมความแตกตางกนในแตละองคกรขนอยกบ ประเภทและขนาดขององคกร กจกรรม กระบวนการ ผลตภณฑ และบรการ ความจ าเปนในการปฏบตใหสอดคลองกบพนธกรณ ความซบซอนของกระบวนการในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ความสามารถของบคลากร

ขอแนะน าในการปฏบต

เอกสารภายในทองคกรสรางขน จะไดรบการควบคม จงมนใจไดวามเพยงส าเนาทผานการรบรอง เพอน าไปใชงานเฉพาะส าหรบผปฏบตงานนน ๆ

การจดท าเอกสารสารสนเทศ และการจดท าใหเปนปจจบน การด าเนนการจดท าเอกสารสนเทศจะตองค านงถงองคประกอบตางๆ เหลาน การชบง และค าอธบาย (เชน หวขอเรอง ผจดท า ผอนมต วนทใชปฏบต ครงท

การปรบปรง หรอหมายเลขเอกสาร เปนตน) รปแบบ (เชน ภาษา รนของซอฟแวร กราฟก) และสอ (เชน กระดาษอเลคทรอนกส) ระบระยะเวลาการจดเกบ ทบทวน ปรบปรง และอนมตตามความเหมาะสม

เอกสารภายนอก เชน ทเกยวของกบพนธกรณทตองปฏบตตาม มการควบคม การแจกจายใหเฉพาะผทตองการ มส าเนาเอกสารการตอบกลบ การรองขอใหแกไข เปนตน

การควบคมเอกสารสารสนเทศ เอกสารสารสนเทศทจดท าขนเพอใชกบระบบการจดการสงแวดลอม ตองไดรบ

การควบคมเพอใหมนใจวา มพรอมและเหมาะสมกบการน าไปใชงาน และสามารถเรยกใชไดตลอดเวลา

มวธการปองกนเอกสารอยางพอเพยง (เชน การสญเสยความลบ น าไปใช อยางไมเหมาะสม หรอขาดความสมบรณ)

ส าหรบการควบคมเอกสาร องคกรตองด าเนนการดงตอไปน การแจกจาย การเขาถง การเรยกใช และการใช

การจดเกบและการเกบรกษา ใหสามารถใชงานไดตลอดเวลา การควบคมการเปลยนแปลงเอกสารใหเปนปจจบน (เชน ควบคมเวอรชน) ระยะเวลาการจดเกบ และการท าลายเอกสาร

เอกสารสารสนเทศจากภายนอกทองคกรพจารณาแลววามความจ าเปนส าหรบการวางแผนและการด าเนนงานของระบบการจดการสงแวดลอมตองไดรบ การชบงควบคมตามความเหมาะสม

2.11 เอกสารสารสนเทศ (Documented information)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -126-

ตวอยางท 16 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 1/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00 วตถประสงค

เพอก าหนดวธการควบคมเอกสารทงหมดทเกยวกบระบบการจดการสงแวดลอมทจดท าขนภายในโรงงาน โดยเอกสารทจดท าขนใหม หรอไดรบการเปลยนแปลง/ดดแปลงตองไดรบการทบทวน และอนมตโดยผมอ านาจกอนการเผยแพร และก าหนดวธการแจกจายเพอใหมนใจวาเอกสารทเกยวของกบการปฏบตทถกควบคมภายใตระบบฯ ทมอย ณ จดปฏบตงานทกจด และเปนเอกสารฉบบลาสด รวมทงการปองกนการน าพาเอกสารทลาสมยแลวไปใชโดยไมเจตนา นอกจากนยงเปนวธการในการควบคมสถานการณรบ การแจกจาย การเกบรกษา และการท าลายเอกสาร/แบบฟอรมทลาสมยแลว ทงนเพอใหมนใจวาแตละหนวยงานใชเอกสาร/แบบฟอรมฉบบลาสด ขอบเขต

แนวปฏบตในเรองการควบคมเอกสารฉบบนครอบคลมถง

คมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL)

ระเบยบปฏบตดานสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL PROCEDURE)

วธปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION)

แบบฟอรม (FORM)

เอกสารสนบสนน (SUPPORTING DOCUMENT) ค าจ ากดความ

1. เอกสารควบคม (CONTROLLED DOCUMENT) หมายถง เอกสารซงตองควบคมตนฉบบและส าเนาในสวนตางๆ ของระบบการจดการสงแวดลอมทเผยแพรเพอใชงาน หากตนฉบบมการเปลยนแปลงเอกสาร มการแกไขและปรบปรง ตองตดตามแกไขเปลยนแปลงส าเนาอนๆ ใหทนสมยเหมอนกบเอกสารตนฉบบ เอกสารควบคมจะถกระบโดยการประทบตรา “เอกสารควบคม” สแดง

2. เอกสารไมควบคม (UNCONTROLIED DOCUMENT) หมายถง เอกสารทเผยแพรเพอเปนขอมลเมอมการเปลยนแปลงแกไขหรอปรบปรง โดยเอกสารดงกลาวไมจ าเปนตองมการควบคมใหทนสมยอยเสมอ

3. เอกสารสนบสนน (SUPPORTING DOCUMENT) หมายถง เอกสารทไมใชคมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL) หรอแนวปฏบต (ENVIRONMENTAL PROCEDURE) หรอวธการปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) แตเปนเอกสารและขอมลทสนบสนนการปฏบตงานทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม ซงอาจเปนเอกสารจดท าขนภายในหรอภายนอกองคกร ขอก าหนดของลกคา (CUSTOMER SPECIFICATION) แบบฟอรมขอมลสงแวดลอม (FORM) ฯลฯ

4. EMR (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT REPRESENTATIVE) หมายถง ตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม 5. เอกสาร หมายถง เอกสารในระบบสงแวดลอม 6. แบบฟอรม หมายถง แบบฟอรมระบบการจดการสงแวดลอม ซงจดเปนเอกสารสนบสนนเปนเอกสารทมชองวางส าหรบ

บนทกหรอกรอกขอความ/ตวเลข/ผลการตรวจ/วด ฯลฯ เพอเปนหลกฐานแสดงการปฏบตงานตามขอก าหนด 7. หนวยงานควบคมเอกสาร (DOCUMENT CONTROLIED Department) หมายถง หนวยงานทรบผดชอบในการควบคม

เอกสารระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -127-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 2/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00 ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน EMR / หนวยงาน ทเกยวของ / หนวยงานควบคมเอกสาร

การจดท าเอกสารปฏบตงาน ก) คมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL) : ตวแทนฝายบรหาร : EMR เปนผปรบปรง ข) ระเบยบปฏบตดานสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL PROCEDURE) : หวหนางานเปนผปรบปรง ค) วธปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) : ผปฏบตงาน หรอหวหนางานเปนผปรบปรง ง) เอกสารสนบสนนอนๆ (SUPPORTING DOCUMENT) : ผปฏบตงาน หรอหวหนางานเปนผปรบปรง

1. การขนทะเบยนเอกสาร (DOCUMENT REGISTER) 1.1 บททวไป

ทะเบยนเอกสารสงแวดลอม และผถอเอกสารสงแวดลอมเปนทะเบยนทระบรายชอ เอกสารควบคมทมอยในการจดการทใชในองคกร โดยระบหนวยงาน และรหสผถอครองเอกสารไว เอกสารบางฉบบ จะระบเพยงจ านวนฉบบทครอบครองโดยฝายตางๆ และแสดงเปนตวเลขไวชอง รหส / หนวยงาน ทผถอครองเอกสารระบบสงแวดลอม (สถานทหรอจดเผยแพรเพอการใชงานใหฝายตนสงกดเจาของเอกสารระบ และควบคมการใชงานกนเอง) สวนคมอตางๆ (รหส SD) และแบบฟอรม (FM) จะไมระบจ านวนฉบบของการใชงานกฉบบไวในทน แตจะแสดงเปนสญลกษณ/ ใหมความหมายวาหนวยงานอนๆ ทไดรบเอกสารน มความจ าเปนตองใชเอกสารดงกลาว และใหหนวยงานตนสงกดเจาของเอกสาร FM และ SD ด าเนนการควบคมการเผยแพรใชงานในทะเบยนเอกสารระบบสงแวดลอม และผถอเอกสารระบบสงแวดลอมจะตองลงรายละเอยดเกยวกบเอกสารควบคมดงตอไปน

ก) เลขทเอกสาร ข) ชอเอกสาร ค) ผปรบปรงเอกสาร ง) ผทบทวน/ตรวจสอบ จ) ผอนมตเอกสาร ฉ) ครงทปรบปรง ช) ว/ด/ป ทเผยแพร ซ) จ านวนหนา

1.2 การน าเสนอเพออนมตเอกสารระบบสงแวดลอม เอกสารทกฉบบภายหลงจากการท าตองสงยกราง หรอตนฉบบใหหนวยงานควบคมเอกสาร

ด าเนนการจดพมพ และตรวจสอบระบบโครงสรางในเบองตน หลงจากนนหนวยงานควบคมเอกสาร จะด าเนนการน าเสนอเอกสารใหผมอ านาจลงนามอนมต เพอเผยแพรใชงาน และเขาสระบบการควบคมตอไป

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -128-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 3/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 1.3 บ ารงรกษาทะเบยนเอกสารระบบสงแวดลอม

1.3.1 เมอไดรบการอนมตการใชเอกสาร หรอเกดการเปลยนแปลง หรอดดแปลงเอกสารตลอดจนเพมเตมหรอยกเลกเอกสารระบบสงแวดลอมหรอเมอมการเพม หรอเปลยนแปลง รายชอผถอเอกสาร ผรบผดชอบโดยฝายวางแผนและงบประมาณ ตองบ ารงรกษาทะเบยนเอกสารระบบสงแวดลอม

1.3.2 ผถอเอกสารระบบสงแวดลอมตองปฏบตตามแนวปฏบตด าเนนการกบเอกสาร ดานสงแวดลอม หวขอการบ ารงรกษาทะเบยนเอกสารสงแวดลอม

1.3.3 กรณมการเปลยนแปลงเอกสารจะระบโดยสญลกษณ * ทหนารหสเอกสาร หรอแบบฟอรมนน ส าหรบเอกสารทถกยกเลกจะถกประทบขอความ “ยกเลกใชงาน” ทตนฉบบ

1.3.4 การเผยแพรทะเบยนเอกสารระบบสงแวดลอมฉบบปรบปรงขนอยกบความเหมาะสมและผลกระทบทเกดขนตอระบบสงแวดลอมเมอมการปรบปรงทะเบยนเอกสาร

2. การปรบปรงและอนมตเอกสาร 2.1 การปรบปรง (IMPROVEMENT) เอกสาร

ผรบผดชอบน าเอกสารทไดรบการจดท าแลวไปใหผมอ านาจทบทวน ซงมความรความเขาใจ และมขอมลเพอการพจารณารายละเอยด และวเคราะหเพอระบขอขดแยงกบระบบสงแวดลอมหรอระบขอก าหนดทไมเหมาะสมหากยงตองมการปรบปรง เชน พมพอกขระผด ผรบผดชอบในการปรบปรง จะปรบปรงเอกสารอกจนกวาขอความถกตองตรงกบเอกสารทขอแกไข ผมอ านาจปรบปรงมดงน

ตวแทนฝายบรหาร EMR ก) คมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL) หวหนางาน ข) ระเบยบปฏบตงานดานสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL PROCEDURE) หวหนางานแตละฝาย ค) วธปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) ผปฏบตงาน หวหนางาน ง) แบบฟอรม (FORM) ผปฏบตงาน หวหนางาน จ) เอกสารสนบสนนอนๆ (SUPPORTING DOCUMENT) 2.2 การตรวจสอบและทบทวน (REVIRWED) เอกสาร ทมงานระบบ ก) คมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL) ทมงานระบบ ข) ระเบยบปฏบตงานดานสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL PROCEDURE) หวหนางานแตละฝาย ค) วธปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) หวหนางาน ง) แบบฟอรม (FORM) หวหนางาน จ) เอกสารสนบสนนอนๆ (SUPPORTING DOCUMENT)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -129-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 4/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 2.3 การอนมต (APPROVE) เอกสาร

เอกสารทกประเภท (ยกเวนแบบฟอรมในระบบสงแวดลอม) ตองใหผมอ านาจลงนามอนมตไว ลงในเอกสารทกครงกอนน าเอกสารไปเผยแพรใชงาน

3. การขอจดท า เปลยนแปลง ยกเลกเอกสารหรอแบบฟอรมระบบสงแวดลอม 3.1 หนวยงานใดเหนวามความจ าเปนตองเปลยนแปลงเอกสารในระบบสงแวดลอม เนองจากม

ความไมเหมาะสมกบการท างาน หรอตองการปรบปรงระบบสงแวดลอม ซงอาจเปลยนแปลงเอกสาร แจงไปยงผมอ านาจพจารณาเพออนมตเหนชอบการปรบปรงเอกสาร แลวสงตนฉบบมายงหนวยงานควบคมเอกสาร รายละเอยดขอจดท าหรอเปลยนแปลง และยกเลกเอกสาร แบบบนทกใบขอเปลยนแปลงเอกสาร

3.2 เมอมการเปลยนแปลงหรอดดแปลงเอกสารเพอออกเอกสารฉบบใหม หรอปรบปรงใหม ผปรบปรงและผอนมตตองเปนบคคล หรอหนวยงานทรบรองครงกอน

3.3 ผปรบปรงหรอผอนมต อาจเปนผไดรบอ านาจใหลงนามในเอกสารระบบฯ ซงตองระบวา

“แทน” และก ากบลายมอชอทกแหงดวย ส าหรบ วนท ทระบในเอกสาร หมายถง วนทเอกสารหนานนๆ มผลบงคบใชงาน

3.4 เมอหนวยงานควบคมเอกสารไดรบใบขอเปลยนแปลงระบบเอกสาร จะตองบนทกขอมลแสดงสถานะรายละเอยดของระบบเอกสารลงในแบบบนทกใบขอเปลยนแปลงเอกสาร ทกครงและตดตามผลความคบหนาของระบบเอกสารในระบบบนทกดงกลาว

3.5 เอกสารระบบสงแวดลอมทกประเภท (คมอสงแวดลอม, ระเบยบปฏบตงานดานสงแวดลอม วธปฏบตงาน แบบฟอรม และเอกสารสนบสนนตางๆ) ทระบชอไวในทะเบยนควบคมเอกสารระบบสงแวดลอม รองผจดการฝาย หรอตวแทนฝายบรหารสามารถแกไขลงในเอกสารนนๆ ได และลงชอก ากบทท าการแกไข (แกตนฉบบทหนวยงานควบคมเอกสารดวย) ถาเอกสารทถอครองมากกวา 1 ฉบบ ตองมนใจวาเรยกเอกสารทกฉบบมาท าการแกไขแลว (มหลกฐาน)

4. เครองหมายทบงชถงการเปลยนแปลงเอกสาร 4.1 เอกสารควบคมประเภทคมอสงแวดลอม (ENVIRONMENTAL MANUAL) ระเบยบปฏบต

(Procedure) และวธการปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) เมอมการแกไข หรอปรบปรงในหนาใดๆ ของเอกสารทมขอมลซงถกเปลยนแปลงไปจากเดมตองเปลยนในหนานนๆ ใหม ตามล าดบและก าหนดวนทมผลอนมตใช

4.2 ทกครงทมการแกไขหรอปรบปรงเอกสารตามขอ 4.1 หรอมการแกไขหรอออกเอกสารใหมทงฉบบ ตองเปลยนใบปะหนา (แผนแรกของเอกสาร) ประวตและสถานการณปรบปรงแกไขเอกสารของเอกสารดงกลาวพรอมกบเปลยนปรบปรงครงท และวนทมผลอนมตใชดวย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -130-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 5/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 4.3 แบบบนทกเอกสารระบบสงแวดลอมใหก าหนด ปรบปรง และวนทอนมตใชไวในเอกสาร

4.4 เอกสารควบคมทมการปรบปรงเปนจ านวนมาก เมอมการเปลยนแปลงเนอหาของเอกสารไมมเคาโครงเดม ขนอยกบความเหนของรองผจดการฝาย หนวยงานตนสงกดเจาของเอกสาร หรอหนวยงานควบคมเอกสารและขอมลใหด าเนนการเผยแพรเอกสารใหมทงฉบบไปยงผถอเอกสาร

5. การแจกจายเอกสาร 5.1 การสงและรบเอกสาร

ในการสงเอกสารตองใชใบน าสง& ใบขอคนเอกสารระบบสงแวดลอม เปนใบน าสงเพอเปนการยนยนผรบไดรบเอกสารแลว และสงคนเอกสารทไมใชแลวกลบคนมา (ถาม) เพอใหมนใจวาเอกสารทมอยเพอใชงาน ณ จดปฏบตงานนนเปนเอกสารฉบบลาสด และเกบเปนหลกฐานไวใหสามารถตรวจตดตามภายหลง ดหวขอการแจกจายเอกสารระบบสงแวดลอมในแนวปฏบตด าเนนการกบเอกสาร การรบเอกสารระบบสงแวดลอมผรบเอกสาร (ผถอเอกสารทถกระบไวตองลงลายมอชอรบรองการไดรบเอกสารดวยตนเองทนททไดรบ

5.2 การเผยแพรเอกสารควบคม (CONTROLLED DOCUMENTS) 5.2.1 หนวยงานควบคมเอกสารตองเผยแพรเอกสารควบคมไปยงผถอครองเอกสารตามทระบ

ในทะเบยนเอกสารระบบสงแวดลอม และผถอเอกสารระบบสงแวดลอม โดยท าส าเนาจ านวนเฉพาะเทากบจ านวนเอกสารทถอครองในแตละฝาย

5.2.2 หามท าส าเนาเอกสารระบบสงแวดลอมโดยพลการเปนอนขาด นอกจากตองการใชเปนตวอยางในการขอปรบปรงเอกสาร สามารถส าเนาแนบมากบใบขอเปลยนแปลงเอกสารระบบสงแวดลอมในระหวางรอการปรบปรง

5.2.3 การอนมตเปลยนแปลงเอกสารตองปฏบตตามเอกสารเดมทไดรบการทบทวน และอนมตแลวเทานน

5.3 การเผยแพรเอกสารไมควบคม (UNCONTROLLED DOCUMENTS) 5.3.1 ในการเผยแพรเอกสารระบบสงแวดลอมใหกบบคลากรภายนอกองคกร หรอบคลากร

ในองคกร ซงไมมชอระบอยในทะเบยนผถอเอกสารระบบสงแวดลอม ตองไดรบการอนมตจาก EMR ในการขอเอกสารไมควบคม (ใบขอเอกสารระบบสงแวดลอมไมควบคม) โดยรองผจดการฝายหรอเทยบเทาขนไปเปนผทเหนชอบ เอกสารทไมควบคมตองมตราประทบขอความ ส าเนาไมควบคมสแดง ในหนาท 1 และหนาท 2 โดยไมตองเกบบนทกการสงเอกสารไมควบคมใหแกหนวยงานใด เมอมการเปลยนแปลงแกไขใดๆ ในเอกสารฉบบนน ไมจ าเปนตองแจงแกผถอเอกสารระบบสงแวดลอม

5.3.2 หามน าเอกสารไมควบคมซงมประทบขอความส าเนาไมควบคม ไปใชในการปฏบตงาน ทเกยวของกบระบบสงแวดลอมเปนอนขาด

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -131-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 6/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 5.3.3 ในกรณแบบฟอรมไมตองส าเนาแจกจาย ใหหนวยงานเจาของแบบฟอรมท าการควบคม

จ านวนการส าเนาและรบผดชอบท าลายแบบฟอรมทลาสมย . 5.3.4 หนวยงานอนๆ ทถกระบรายชอเปนผถอครองเอกสารในทะเบยนเอกสารระบบ

สงแวดลอมตองใชและใหไปเอาส าเนาแบบฟอรมจากหนวยงานเจาของแบบฟอรมในกรณแบบฟอรมใหมเกดขน

5.4 การควบคมเอกสารภายนอก 5.4.1 หนวยงาน เจาหนาททไดรบเอกสารจากภายนอกทเกยวของกบกจกรรมการรบรอง

ใหเขยนแบบค าขอจดท า แกไข ยกเลกเอกสาร พรอมเสนอใหผมอ านาจอนมต จากนนจดสงเอกสารทงหมดใหหนวยงานควบคมเอกสารด าเนนการตอไป

5.4.2 หนวยงานควบคมเอกสาร ก าหนดเลขทในแบบค าขอจดท า แกไข ยกเลกเอกสาร และก าหนดรหสและสถานะของเอกสารภายนอก โดยระบถง ชอเอกสาร จ านวนครงทพมพ ปทพมพ ของเอกสารนน ผครอบครอง และวนทบงคบใช จากนนขนทะเบยนเอกสารภายนอก ลงในทะเบยนเอกสาร

5.4.3 ผอนมตลงนามอนมตการใชเอกสารภายนอกในแบบค าขอจดท า แกไข ยกเลกเอกสาร 5.4.4 หนวยงานควบคมเอกสารท าการประทบตรา “เอกสารสนบสนน” ทหนาปกหรอ

ปกในของเอกสารตนฉบบเอกสารภายนอก และอนมตโดยผมอ านาจ และแจกจายใหหนวยงาน ทเกยวของ

5.4.5 ผรบเอกสารจากภายนอกตดตามความทนสมยของเอกสาร หากพบวาเอกสารมการปรบปรงหรอยกเลกจะตองด าเนนการขอแกไขหรอยกเลกเอกสารตามขนตอนการปฏบตงานทก าหนดไว และชบงทตนฉบบเอกสารจากภายนอกฉบบเกาวา "ยกเลกใชงาน"

5.5 การควบคมขอมลประเภทสออเลกทรอนกส 5.5.1 คอมพวเตอรทกเครองทใชงานอยในบรษทตองมการ Log-in โดยการใสรหสผาน

ผใชงาน (Password) ทกครง เมอเปดใชงาน 5.5.2 หนวยงานทตองใชไฟลขอมลจากคอมพวเตอรเพออางองการท างาน หรอตดตามผล

การด าเนนงานจะสามารถเขาใชไฟลขอมลใหตดตอแผนกสารสนเทศเพอด าเนนการขอสทธใชงาน 5.5.3 การส ารองขอมล (Back Up) แผนกสารสนเทศจะส ารองขอมล (Back Up) ท Server

ระบบเครอขายคอมพวเตอรของบรษททกสปดาห 5.5.4 คอมพวเตอรและอปกรณไฟฟาตองไดรบการตรวจเชคและหากจ าเปนตองใหมเครอง

ส ารองไฟ แผนกสารสนเทศตองจดเวลาตรวจเชคเครองส ารองไฟเพอรองรบการปฏบตงานเวลาไฟฟาดบ 5.5.5 กรณทมการพมพขอมลทเผยแพรบนเครอขายคอมพวเตอร ใหถอวาเอกสารฉบบนน

เปนเอกสารไมควบคมตามมาตรฐานการด าเนนงานฉบบน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -132-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 7/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 6. การเรยกคนเอกสาร

หนวยงานควบคมเอกสาร จะตองน าส าเนาเอกสารฉบบเดมทถกแกไข เปลยนแปลงออกจากพนทใชงานทนทโดยในขณะทแจกจายส าเนาฉบบใหมใหน าส าเนาฉบบเดมกลบมาประทบขอความ "ยกเลก ใชงาน" เพอรอท าลาย ตอไปเมอรบเอกสารฉบบใหมผครอบครองเอกสารลงนามพรอมวนทรบและบนทกวนทสงคนเอกสารฉบบเกาลงในรายการแจกจายเอกสาร

7. การจดเกบ การท าลาย 7.1 การเกบรกษาเอกสารทเปนกระดาษ

7.1.1 เอกสารตนฉบบทลาสมย ใหจดเกบโดยใหหนวยงานควบคมเอกสาร จดเกบไวในแฟมเอกสาร CANCELLED โดยประทบตรา "CANCELLED” ไวทหนาแรกของเอกสาร และจะตองจดเกบฉบบลาสมยไว 1 Revision ตดตอกนจนกระทงมเอกสารลาสมย Revision ใหม เปนฉบบท 2 จงจะท าลายฉบบทเกาทสดได

7.1.2 หนวยงานทเกบรกษาเอกสารทกๆ ประเภทนน ใหการเกบรกษาเปนไปตามมาตรฐานการด าเนนงานฉบบน

7.2 การเกบรกษาเอกสารทเปนสออเลกทรอนกส หนวยงานควบคมเอกสาร เปนผจดเกบบนทกทเปนสออเลกทรอนกสลงในระบบ Intranet และ

การจดเกบไฟลขอมลสออเลกทรอนกสทลาสมยไว 3 Revision ตดตอกน จนกระทงมเอกสารลาสมย Revision ใหมเปนฉบบท 4 จงจะ Delete File ทเกาทสดได

7.3 การท าลายเอกสาร หนวยงานควบคมเอกสาร จะตองเขยนแบบฟอรมใบขออนมตท าลาย 8. ขนตอนการบนทก 8.1 การบนทกจะตองอานงายและถกตอง

8.2 กรณทมการแกไขขอมลในบนทกทเปนตวเลขและมนยส าคญใหท าโดยการขดฆาขอความและเขยนขอความทถกตองพรอมทงลงนามผแกไขพรอมวนทในบรเวณใกลเคยง

8.3 กรณทเปนการแกไขเลกนอยไมกระทบตอกระบวนการผจดท าส ามารถแกไขไดทนท โดยการขดฆา/ลบทงหรอเขยนทบ

8.4 จดเกบบนทก โดยหวหนาหนวยงานทเกดบนทกนนๆ ตามระยะเวลาทเหมาะสมโดยระยะเวลา ในการจดเกบใหพจารณาจากกฎหมายก าหนด หรอ ลกคาก าหนด หรอตามความเหมาะสม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -133-

ตวอยางท 16 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร : เรอง การควบคมเอกสารสารสนเทศ (Documented information) หนาท : 8/8 จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 22 ธนวาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน 9. การทบทวนเอกสาร

การทบทวนเอกสาร เอกสารคมอ (MANUAL) แนวปฏบตงาน (PROCEDURE) วธปฏบตงาน (WORK INSTRUCTION) จะตองไดรบการทบทวนเนอหาทงหมดอยางนอย 1 ครง/ป หรอเมอมการเปลยนแปลงกจกรรมหรอวธปฏบตงาน

เอกสารทเกยวของ 1. แบบฟอรมค าขอจดท า แกไข ยกเลกเอกสาร 2. ทะเบยนแมบทเอกสาร (Document Master List) 3. ทะเบยนเอกสารภายนอก 4. แบบฟอรมขออนมตท าลายเอกสาร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -134-

องคกรตองด าเนนการควบคมกระบวนการหรอกจกรรมทจ าเปน โดยค านงถง

การเปลยนแปลงตามแผนปฏบตการการจดการสงแวดลอม ผลกระทบทไดรบ จากการเปลยนแปลงนน (รวมทงกระบวนการภายนอก) เพอควบคมความเปนอนตรายใหอยภายในขอบเขตการควบคมขององคกร ซงสามารถสงผลตอระบบการจดการสงแวดลอม

สาระส าคญ

เพอใหมนใจวาการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมสอดคลองกบนโยบายสงแวดลอม องคกรจงตองมการควบคมการปฏบตงาน กจกรรมหรอกระบวนการ ทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม รวมทงกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทรนแรงทงภายในและภายนอกองคกร โดยการควบคมการปฏบตงานดงกลาวควรจดท าเปนเอกสารวธการปฏบตงานเพอชวยในการควบคมลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ ปรบปรงการด าเนนการใหสอดคลองกบการปฏบตตามพนธกรณและบรรลถงวตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกร นอกจากนเอกสารวธการปฏบตงานยงมบทบาทส าคญตอการฝกอบรมพนกงานอกดวย

การจดท าเอกสารวธการปฏบตงานควรพจารณาถงหลกเกณฑทวาหากไมก าหนด

วธการปฏบตงานแลว อาจน าไปสความคลาดเคลอนไปจากนโยบายสงแวดลอมและวตถประสงคดานสงแวดลอมขององคกร และควรพจารณาใหครอบคลมถงกจกรรม ทอยนอกเหนอกระบวนการผลต เชน การซอมบ ารง การควบคมผรบเหมา ผสงมอบ (ทงทใหบรการหรอรบบรการ) การบ าบด รวมถงการท าลายซากผลตภณฑทอาจกอใหเกดผลกระทบตอระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

การจดท าวธการปฏบตงานเปนขนตอนทใชเวลาคอนขางมาก รวมทงตองการบคคล ทมทกษะ ความร ความเขาใจในขนตอนกระบวนการ และกฎหมายทเกยวของเปนอยางด การก าหนดใหบคคลใดบคคลหนงเพยงคนเดยวมหนาทและความรบผดชอบในการจดท าวธการปฏบตงานนนอาจกอใหเกดอปสรรคในการด าเนนระบบ การจดการสงแวดลอม ดงน

วธการปฏบตงานทก าหนดขนไมสามารถน าไปปฏบตไดจรง พนกงานไมใหความรวมมอในการปฏบตตามวธการปฏบตงานทก าหนด เนองจาก

ไมเขาใจหรอขาดความตระหนกถงความมสวนรวมในวธการปฏบตงานนนๆ

2.12 การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (Operational planning and control)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -135-

วธทดในการจดท าวธการปฏบตงาน คอการใชตวแทนจากหลายหนวยงานเพอจดท าวธการปฏบตงาน โดยเฉพาะตวแทนจากฝายผลต ฝายสนบสนนการผลต และ ฝายซอมบ ารง เนองจากบคคลเหลานสวนใหญมกจะเปนผทตองปฏบตตามวธการปฏบตงานทก าหนดขน

ขอควรพจารณาในการเขยนวธการปฏบตงาน

ควรท าความเขาใจกบกระบวนการผลตโดยเรมตนจากผงกระบวนการผลต (Process flow chart) โ ด ยพยา ย า ม น ก ค ด ว ธ ก า ร ทปฏบตในปจจบน

พจารณาถงขนตอนทควรก าหนดลงในวธการปฏบตงาน

วธการปฏบตงานทก าหนดควรถกตองและเหมาะสม สามารถควบคมการด าเนนการทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมได ลดความเปนอนตราย เปนวธการควบคมทสามารถปรบเปลยนหรอทดแทนดวยวสดหรอกจกรรม ทไมกอใหเกดอนตราย

ทบทวนรางวธการปฏบตงานทจดท าขน โดยพนกงานทตองท าตามวธการปฏบตงานนน (หรอใหพนกงานเปนผ ร างวธการปฏบตงานเอง)

พยายามเขยนวธการปฏบตงานทไม ซบซอนและง ายตอการปฏบตตามวธการปฏบตงานทมรายละเอยดมาก จะท าใหผใช ไมเขาใจและท าใหไมสามารถควบคมการด าเนนงานไดตามตองการ

นอกจากบคลากรทเกยวของในการจดท าวธการปฏบตงานแลว ประเดนอนทองคกรควรพจารณาในการจดท าวธการปฏบตงาน ไดแก ความยาวและเนอหาในวธการปฏบตงานนนๆ รวมถงวธการทจะควบคมผรบเหมาทเกยวของ

เมอองคกรจดท าวธการปฏบตงานทจ าเปนเรยบรอยแลว ควรสอสารใหแกพนกงานและผรบเหมาทเกยวของรบทราบ เพอใหด าเนนการควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตามขนตอนและวธการปฏบตงานทจดท าไว

ขอแนะน าในการปฏบต

ในการจดท าและทบทวนวธการปฏบตงานควรท าพรอมกบบคคล หรอตวแทน

หนวยงานทตองน าวธการปฏบตงานนนไปใช ซงจะชวยใหวธการปฏบตงานนนเหมาะสมกบการปฏบตหนาททท าอยและสามารถน าไปปฏบตไดจรง

ในบางกรณการทบทวนและปรบปรงวธการปฏบตงานทมอยเดมใหสอดคลองกบกฎหมาย และขอก าหนดดานสงแวดลอมกเพยงพอทจะควบคมลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญขององคกร

โดยทวไปแลวความส าคญของวธการปฏบตงานขนกบความซบซอนของกระบวนการผลต ถาพนกงานขององคกรไดรบการฝกอบรมหรอมความรความเขาใจในการปฏบตงานอยางถกตองเหมาะสมแลว ความส าคญของวธการปฏบตงาน ทตองจดท าขนกมนอยลง หรอถาขนตอนการด าเนนงานขององคกรคอนขางซบซอน หรอมขนตอนการด าเนนงานทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม ทรนแรงหลายขนตอน วธการปฏบตงานกจะมความส าคญมากขน

ลกษณะปญหาสงแวดลอมบางประเดนขององคกรอาจจะเกยวของกบวตถดบ สารเคม สนคา หรอบรการอนๆ จากผขาย หรอผรบเหมา หรอผรบก าจดขยะอนตราย ซงอาจจะมผลตอการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม ดงนน องคกรหรอหนวยงานจดซอ จงควรสอสารความคาดหวงและวธการปฏบตงานทถกตองใหแกผขาย หรอผรบเหมาเหลานน เพอชวยลดผลกระทบสงแวดลอมหรอ ความเสยงดานสงแวดลอมทอาจจะเกดขนได

ในกรณทใชคณะท างานในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม องคกรอาจจะท าใหคณะท างานแตละคนจดท ารางวธการปฏบตงานทตองมในพนท (หรอทบทวนและปรบปรงวธการปฏบตงานเดมในพนท)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -136-

ควรสอสารวธการปฏบตงานทจ าเปนใหแกพนกงานและผรบเหมาทเกยวของ

รบทราบ เพอใหด าเนนการปฏบตงานใหเปนไปตามขนตอนและวธการปฏบตงานทจดท าไว และตรวจสอบการด าเนนงานตามวธการปฏบตงานของพนกงานและผรบเหมาอยางสม าเสมอ

ตวอยางท 17 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การจดการสารเคม

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการสารเคม หนาท : 1/4

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

เพออธบายถงแนวทางปฏบตในการจดเกบ และการใช/ถายเท/ขนยาย สารเคมทถกตอง เพอปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขน

ขอบเขต

เอกสารฉบบนมผลบงคบใชกบการจดเกบสารเคมในสถานทจดเกบสารเคม และในพนทการผลต และการใช/ถายเท/ ขนยาย สารเคม

ค าจ ากดความ

1. Safety Data Sheet หมายถง เอกสารขอมลความปลอดภยเกยวกบสารเคม 2. PPE (Personal Protective Equipment) หมายถง อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

เจาหนาทความปลอดภยวชาชพ

1. การจดแบงประเภทสารเคม

1.1 จดท ารายงานสารเคมทงหมดทใชภายในโรงงาน เพอแยกรายการและประเภทสารเคม โดยพจารณาจากกฎหมายทเกยวของ และความอนตรายของสารเคมทระบใน SDS

1.2 ทบทวนรายการสารเคม อยางนอยปละ 1 ครง หรอเมอมการเปลยนแปลง

หวหนาฝายจดซอและเจาหนาทความปลอดภยวชาชพ

2. การจดหา SDS

2.1 ขอเอกสาร SDS จากผจ าหนายสารเคมทกครงทมการสงซอสารเคมทกชนด 2.2 จดท าเอกสาร SDS ของสารเคมทกชนดทมการใช/ถายเท/ขนยาย และจดเกบใน

สถานทจดเกบสารเคมและบรเวณพนทปฏบตงาน โดยอาจท าเปนเอกสาร SDS ฉบบยอ เพอใหพนกงานเขาใจไดงาย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -137-

ตวอยางท 17 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการสารเคม หนาท : 2/4

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

หวหนาฝายคลงเกบสารเคม และหวหนาฝายทเกยวของ

3. การจดเกบสารเคม

3.1 จดเกบสารเคมตามขอแนะน าทระบใน SDS 3.2 แยกการจดเกบสารเคมทสามารถท าปฏกรยาเคมตอกนได เชน สารเคมทให

ออกซเจน (Oxidizing chemical) ตองเกบแยกออกจากสารเคมไวไฟ (Flammable chemical) หรอสารกดกรอน เชน กรด (Acid) หรอดาง (Base) อยางเดดขาด สารเคมเปนกรดตองเกบแยกจากสารเคมทเปนดาง เปนตน

3.3 ตดปายฉลากระบชอสารเคมทหนาภาชนะหรอถงทกใบ และจดเกบภาชนะหรอ ถงสารเคมในบรเวณทระบชอหรอมปายระบชอใหจดเกบสารเคมชนดนนๆ

3.4 จดเกบภาชนะหรอถงสารเคมอยางมนคง ไมลมหรอถกซอนทบจนเกนกวาจะรบน าหนกได

3.5 จดวางสารเคมในภาชนะรองรบหรอพนทจดเกบทมรองหรอคนกน เพอปองกน การปนเปอนของสารเคมกรณทมการรวไหล

3.6 จดใหมการระบายอากาศทเพยงพอ รวมทงมอณหภมทเหมาะสมตอการจดเกบสารเคมตามทระบใน SDS

หวหนาฝายคลงเกบสารเคม 4. การขนถายสารเคม

4.1 ควบคมการขนถายสารเคมจากรถขนสง โดยมพนกงานของแผนกคลงสนคาควบคมขณะขนถายสารเคมทกครง

4.2 พนกงานขนถายสารเคมจากรถขนสงตองสวมใส PPE

หวหนาฝายคลงเกบสารเคมและหวหนาฝายทเกยวของ

5. การเคลอนยายและการน าไปใช

5.1 กรณมการขนยายสารเคม ตองใชอปกรณขนยายสารเคมทมถาดรองรบภาชนะ/ถง สารเคม เพอปองกนการปนเปอนของสารเคม กรณหกรวไหลขณะขนยาย

5.2 จดใหมการสวมใส PPE เชน ถงมอ ผาปดจมก หนากากปองกนสารเคม ผากนเปอน รองเทาบท เปนตน เมอมการเคลอนยายและการใชสารเคม รวมทงตดปายเตอนใหสวมใสอปกรณดงกลาวทกครงเมอปฏบตงาน

5.3 ชแจงใหพนกงานทเกยวของปดฝาภาชนะหรอถงสารเคม ใหสนทหลงการใชสารเคม ทกครง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -138-

ตวอยางท 17 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการสารเคม หนาท : 3/4

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

หวหนาฝายทเกยวของ 6. การเตรยมการปองกนเหตฉกเฉน

6.1 จดหาอปกรณหรอวสดทเหมาะสม เตรยมพรอมในกรณเกดภาวะฉกเฉน เชน วสดดดซบ ทราย และ PPE

6.2 จดหาถงหรออปกรณดบเพลง และตดตงไวในบรเวณเกบสารเคมใหเพยงพอ และสามารถหยบใชไดงายกรณฉกเฉน

6.3 จดเตรยมภาชนะรองรบของเสยอนตรายปนเปอนสารเคมเหลานนในบรเวณพนทปฏบตงาน

เจาหนาทความปลอดภยวชาชพ

7. การปฏบตงานเมอเกดเหตฉกเฉนกรณสารเคมเกดการรวไหล

7.1 กรณสารเคมรวไหลปรมาณเลกนอย ใหพนกงานทพบเหนใชวสดดดซบสารเคมและน าไปใสในภาชนะรองรบของเสยอนตราย เพอน าไปก าจดอยางถกตองโดยหนวยงานทไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม ตามระเบยบการปฏบตงาน เรอง การจดการของเสย

7.2 กรณสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก หรอเกดเหตฉกเฉนเพลงไหมใหปฏบตตามแผนรองรบเหตฉกเฉนกรณสารเคมหกรวไหลปรมาณมาก หรอแผนปองกนและระงบอคคภย

หวหนาฝายทเกยวของ 8. การตดตามผลการจดการสารเคม

8.1 ตดตามการจดการกบสารเคมเปนประจ าทกเดอน โดยใชแบบฟอรมส ารวจการจดการสารเคม

8.2 กรณพบสงทไมสอดคลองตามขอก าหนดใหผรบผดชอบด าเนนการแกไขตามระเบยบการปฏบตงาน เรอง การแกไขและปองกนขอบกพรองของระบบการจดการสงแวดลอม

หวหนาฝายคลงเกบสารเคม และหวหนาฝายทเกยวของ

9. การจดการของเสย

9.1 จดเกบภาชนะหรอถงบรรจสารเคมใชแลว หรอของเสยทปนเปอนสารเคม โดยรวบรวมและคดแยกเกบไวในสถานทรวบรวมของเสยอนตราย เพอรอการน าไปก าจดอยางถกตอง โดยหนวยงานทไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -139-

ตวอยางท 17 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการสารเคม หนาท : 4/4

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

เอกสารทเกยวของ

1. เอกสารขอมลความปลอดภยการใชสารเคมส าหรบสารเคมแตละชนด 2. แบบส ารวจการจดการสารเคม 3. ระเบยบการปฏบตงาน เรอง การจดการของเสย 4. ระเบยบการปฏบตการ เรอง การแกไขและปองกนขอบกพรองของระบบการจดการสงแวดลอม

การฝกอบรมทเกยวของ

พนกงานทปฏบตงานเกยวของกบสารเคม ตองผานการฝกอบรมการจดการสารเคม รวมทงการใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -140-

ตวอยางท 18 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การจดการของเสย

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการของเสย หนาท : 1/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

เพออธบายถงแนวทางปฏบตในการคดแยก รวบรวม และก าจดของเสย เพอปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอม ทอาจเกดขน

ขอบเขต

เอกสารฉบบนมผลบงคบใชกบการคดแยก รวบรวม และก าจดของเสยทเกดขนจากกจกรรม กระบวนการผลตภณฑ ของบรษท สงแวดลอม จ ากด

ค าจ ากดความ

1. มลฝอย หมายถง เศษกระดาษ เศษอาหาร ถงพลาสตก ภาชนะใสอาหาร มลสตว ซากสตว หรอสงทเปนสงปฏกลและมลฝอย ตามพระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ. 2535 ทไมไดเกดจากกระบวนการผลต หรอไมไดเกดจากการประกอบกจการโรงงานและไมถกปนเปอน หรอผสม หรอปะปนอยกบขยะอนตราย หรอเปนขยะอนตรายทมลกษณะคณสมบตเปนสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ตามทก าหนดในภาคผนวกท 1 ทายประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548

2. ของเสยทวไป หมายถง สงปฏกลหรอของเสยไมอนตรายทไมใชแลว ตามทก าหนดในประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548

3. ของเสยรไซเคล หมายถง ขยะทวไปหรอขยะมลฝอย ทสามารถน ามาแปรสภาพและหมนเวยนกลบมาใชใหม เชน การน ากระดาษส านกงานทไมใชแลวกลบมาผลตเปนกลองกระดาษ การน าเศษโลหะมาหลอมขนรปเปนผลตภณฑหรอวตถดบ เปนตน

4. ของเสยอนตราย หมายถงของเสยทมองคประกอบ หรอปนเปอนสารอนตราย หรอมคณสมบตทเปนอนตรายตามทก าหนดในประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

หวหนาแตละแผนก 1. ส ารวจและแจกแจงชนดและปรมาณของเสยแตละประเภททเกดขนทงหมดในโรงงาน และจดท าบญชรายการของเสยทเกดขน

ผจดการแผนกธรการ 2. จดหาภาชนะรองรบของเสยทเหมาะสม ไมรวไหล กนฝนได และจดวางในบรเวณทมของเสย รวมทงมฉลาก/ปาย ระบประเภทขยะ ทง 4 ประเภท ดงน

2.1 มลฝอย (ใชรหสสด า) 2.2 ของเสยทวไป (ใชรหสสเหลอง)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -141-

ตวอยางท 18 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการของเสย หนาท : 2/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

2.3 ของเสยรไซเคล (ใชรหสสเขยว) 2.4 ของเสยอนตราย (ใชรหสสแดง)

ผจดการแผนกบคคล 3. ฝกอบรมจตส านกใหแกพนกงานทกคนในการคดแยกของเสยในภาชนะรองรบใหถกตองตามประเภททก าหนด

4. สอสาร ฝกอบรม และควบคมดแลใหผรบเหมาทเขามาด าเนนการใดๆ ภายในบรษท รบผดชอบในการด าเนนการก าจดของเสยใดๆ ทเกดขนอนเนองมาจากการปฏบตงานหรอ การด าเนนกจกรรมใดๆ ดวยวธการทเหมาะสม และถกตองตามทกฎหมายก าหนด

พนกงานทกคน 5. คดแยกของเสยในภาชนะรองรบใหถกประเภทตามทก าหนด

ผจดการแผนกธรการ 6. รวบรวมของเสยแตละประเภทจากภาชนะรองรบไปจดเกบไวทสถานทรวบรวมของเสยทมหลงคาปองกนฝน และผนงกนแยกเกบของเสยแตละประเภทอยางสม าเสมอ โดยมปายระบชอของเสยทสถานทรวบรวมของเสยแตละประเภท และผกปากถงโดยใชเชอกตามรหสสของประเภทของเสยนนๆ

7. ดแลความสะอาดของภาชนะรองรบของเสยและบรเวณสถานทรวบรวมของเสยใหอยในสภาพเรยบรอย

8. ตดตามผลการคดแยกของเสยสปดาหละครง และบนทกผลลงในแบบฟอรมการตรวจสอบ การคดแยกของเสย

ผจดการแผนกวศวกรรม 9. รวบรวมน าชะขยะจากสถานทรวบรวมของเสยเขาสระบบบ าบดน าเสย

ผจดการแผนก

สงแวดลอมและ

ความปลอดภย

10. ด าเนนการจดการของเสยอตสาหกรรมโดยถกตองตามกฎหมาย ดงน

10.1 ด าเนนการขอขยายระยะเวลาในการกกเกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวในบรเวณโรงงาน ตามแบบ สก.1 กรณกกเกบของเสยหรอวสดทไมใชแลวภายในโรงงานเกนกวาระยะเวลาทก าหนด

10.2 ขออนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรมในการน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ออกนอกบรเวณโรงงาน เพอน าไปบ าบด/ก าจดอยางถกตอง โดยหนวยงานทไดรบอนญาตน าไปบ าบด/ก าจด จากกรมโรงงานอตสาหกรรม ตามแบบ สก.2

10.3 ตดตอหนวยงานทไดรบอนญาตน าไปบ าบด/ก าจด จากกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอท าการขนยายของเสยไปก าจดอยางถกตอง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -142-

ตวอยางท 18 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงาน หมายเลขเอกสาร :

เรอง การจดการของเสย หนาท : 3/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 14 พฤษภาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

10.4 มใบก ากบการขนสง และแจงขอมลการขนสงสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทกชนดตอกรมโรงงานอตสาหกรรมโดยทางสออเลกทรอนกส เมอมการน าของเสยอนตราย ออกนอกบรเวณโรงงานทกครง

10.5 แจงรายละเอยดเกยวกบชนด ปรมาณ ลกษณะ คณสมบต และสถานทเกบ พรอมทงวธการเกบ ท าลายฤทธ ก าจดทง เคลอนยายและขนสง กบกรมโรงงานอตสาหกรรมและจดสงใหแกกรมโรงงานอตสาหกรรมตามแบบ สก.3 ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548 ภายในวนท 1 มนาคม ของปถดไป

เอกสารทเกยวของ

1. บญชรายการของเสย 2. แบบขอขยายระยะเวลาในการกกเกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวในบรเวณโรงงาน (แบบ สก.1) 3. แบบค าขออนญาตน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงาน (แบบ สก.2) 4. ใบแจงเกยวกบรายละเอยดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ส าหรบผกอก าเนดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว (แบบ สก.3) 5. ใบก ากบการขนสง (Manifest) 6. แบบฟอรมการตรวจสอบการคดแยกของเสย

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -143-

ด าเนนการทดสอบและทบทวนปรบปรงแผนปองกนและโตตอบสถานการณฉกเฉน ทงนเมอเกด

สถานการณฉกเฉนขน องคกรจะตองด าเนนการตามแผนโตตอบสถานการณฉกเฉน รวมทงแผนฟนฟและลดผลกระทบตอสงแวดลอม

สาระส าคญ เพอใหการปรบปรงและพฒนาการด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกรเปนไปอยางตอเนอง

องคกรควรทดสอบประสทธภาพของแผนการเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน (แผนฉกเฉน) รวมถงแผนฟนฟและลดผลกระทบตอสงแวดลอม (แผนฟนฟ) ทมอยางสม าเสมอโดยเฉพาะอยางยงหลงจากการเกดอบตเหตในแตละครง รวมทงใชผลของการทดสอบทไดวเคราะหถงความตองการในการฝกอบรมเพมเตมของพนกงาน และน าไปปรบปรงแกไขแผนฉกเฉนทม

ขอแนะน าในการปฏบต

การทดสอบแผนฉกเฉนและแผนฟนฟทมนน อาจท าไดโดยวธการจ าลองสถานการณ ซงวธนจะชวยเสรมสรางความรความเขาใจใหแกพนกงานและยงชวยสะทอนใหเหนถงจดบกพรอง ทมในแผนการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนขององคกร และควรด าเนนการอยางนอยปละ 1 ครง

ควรปรบปรงแผนฉกเฉนขององคกรและแผนฟนฟโดยพจารณาจากผลของการจ าลองสถานการณ การฝกอบรม หรอเมอเกดสถานการณฉกเฉนขนจรง

องคกรตองมเอกสารวธปฏบต หรอกระบวนการ หรอขนตอนการแกไขเพอตอบสนอง หรอจดการกบกจกรรมทมความเสยงอยในแตละสถานทนนๆ เพอใหมการตอบสนองกบเหตการณไดทนท (หรออยางนอยชอและเบอรโทรศพทของผทตองตดตอในกรณเกดสถานการณฉกเฉน) ในพนทตางๆ ขององคกร โดยเฉพาะพนททมโอกาสสงทจะเกดสถานการณฉกเฉน ซงรายละเอยดขอมลทควรตดไว ไดแก หมายเลขโทรศพทตดตอของผประสานงานในกรณเกดเหตฉกเฉน สถานดบเพลงประจ าทองถน สถานต ารวจ โรงพยาบาล หนวยกภย และอนๆ ตามความเหมาะสม

องคกรตองก าหนดขอบเขตพนท หรอบรเวณทมโอกาสสงทอาจเกดอบตเหต หรอสถานการณฉกเฉน มการท าเครองหมายระบถงความเปนอนตราย ตวอยางเชน สารไวไฟบรรจถงปรมาตรขนาดใหญ เครองจกรมอนตรายหรอมความรอนสง สถานทอบอากาศ เปนตน

2.13 การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน (Emergency preparedness and response)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -144-

องคกรมการทบทวนแผนการการเฝาตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการ

ประเมนผล และรายงานผลใหกบหนวยงานทเกยวของทราบ โดยจะตองบนทกและจดเกบผลการตรวจวดไวเปนหลกฐาน

สาระส าคญ

การทบทวนและด าเนนการตามแผนการการเฝาตดตาม การตรวจวด การวเคราะห

และการประเมนผล พรอมทบทวนถงความเหมาะสมของวธการตรวจวด วเคราะห ทด าเนนการอย แลวท าการปรบปรงแกไข (ถาจ าเปน) ควรท าอยางสม าเสมอ เพอใหสามารถประเมนผลการด าเนนงานดานสงแวดลอม การปฏบตงานใหสอดคลองกบการปฏบตตามพนธกรณ รวมถงปรบปรงการด าเนนงานการจดการสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ โดยองคกรตองบนทกและจดเกบผลการตรวจวดเหลานนไว

ขอแนะน าในการปฏบต

ทบทวนการตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผลเทยบกบ

กฎหมายและการตรวจตดตามของระบบการจดการอนๆ เชน คณภาพ และ ความปลอดภยทองคกรท าอยในปจจบน พจารณาวาการตดตามและตรวจวดเหลานนสามารถน ามาประยกตใชไดกบระบบการจดการสงแวดลอมหรอไมและองคกรควรทจะมการตดตามและตรวจวดในเรองใดเพมเตมบาง

กรณองคกรมการใชเครองมอและอปกรณส าหรบการตรวจวด การวเคราะห

จะตองไดรบการสอบเทยบ โดยจะตองเรมตนจากการท าการแจกแจงอปกรณเครองมอทใชทมผลกระทบตอการด าเนนการดานสงแวดลอม และพจารณาจากลกษณะทส าคญของกจกรรมทอาจกอให เกดผลกระทบส งแวดลอมทส าคญ ทแจกแจงแลวขางตน บางองคกรจะรวมแผนการสอบเทยบอปกรณเครองมอตรวจวดและแผนการซอมบ ารงเชงปองกนของอปกรณเหลานนไวดวยกน ซงท าใหองคกรมนใจวาผลการตดตาม ตรวจวด และผลการวเคราะหทไดมความถกตองและพนกงานในองคกรตระหนกวาอปกรณเครองมอใดทมความส าคญตอ การด าเนนการตรวจวดดานสงแวดลอม

2.14 การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (Monitoring, measurement, analysis and evaluation)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -145-

ควรด าเนนการตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผลการด าเนนงาน ใหสอดคลองกบการปฏบตตามพนธกรณทเกยวของอยางสม าเสมอ ซงผลการตดตามและตรวจวดดงกลาว ควรน ามาทบทวนในการประชมทบทวนโดยฝายบรหาร เพอการจดการกบสงทไมปฏบตตามขอก าหนด

องคกรควรด าเนนการตรวจตดตามความคบหนาของการด าเนนงานเพอใหบรรล

วตถประสงคดานสงแวดลอมอยางสม าเสมอ และสอสารขอมลเหลานนใหพนกงานและผบรหารรบทราบ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -146-

ตวอยางท 19 ความเกยวของกนระหวางการตดตาม ตรวจวด การวเคราะห และการควบคมการปฏบตงาน

กจกรรมทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม

ทมนยส าคญ

การควบคม การปฏบตงาน

ลกษณะทส าคญ ของกจกรรม

วธทใชในการตดตาม และตรวจวด

การสอบเทยบ เครองมอ

การเคลอบผวชนงาน รายการสารเคลอบผวทไดรบอนญาต

ชนดของสารเคลอบผว เปรยบเทยบกบรายการสารเคลอบผวทไดรบอนญาต

(การปลอยสารประกอบคารบอนทระเหยได สบรรยากาศ)

ขนตอนปฏบตในการใชสารเคลอบผว

อตราการใชสารเคลอบผว

ความถในการใชสารเคลอบผว

วดปรมาณทใช

บนทกความถของการใชสารเคลอบผว

Flow Meter

รายงานการขออนญาต การปลอยสาร VOC สบรรยากาศ

ค านวณจากปรมาณ ทใช

Flow Meter

การจดเกบของเสย ทเปนของเหลว

เอกสารควบคมผรบเหมา

การใชภาชนะ ทเหมาะสม

ตรวจสอบภาชนะ ทจดเกบ

การคดแยกประเภทของเสย

ตรวจสอบพนทจดเกบ

เอกสารควบคมพนทจดเกบ

อปกรณตอบสนองกรณเกดสารเคม หกรวไหล

ตรวจสอบพนทจดเกบ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -147-

ตวอยางท 20 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม หนาท : 1/2

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 13 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

เพออธบายถงขนตอนปฏบตในการตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผลดานสงแวดลอมอยางสม าเสมอ ส าหรบกจกรรมและการด าเนนงานทสามารถสงผลกระทบสงแวดลอมทส าคญ รวมถงการบนทกขอมลหรอผลการควบคม การด าเนนงานทเกยวของ ตลอดจนผลการด าเนนงานตามวตถประสงคดานสงแวดลอม นอกจากนยงอธบายถงขนตอน การประเมนผลการด าเนนงานเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดวย

ขอบเขต

เอกสารฉบบนครอบคลมการตดตามและตรวจวด การบนทกขอมลและผลการปฏบตงาน ในประเดนตอไปน

ลกษณะทส าคญของกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทส าคญ การตรวจสอบการด าเนนงานของพนกงานเทยบกบมาตรฐานการท างาน การตดตามการด าเนนงานเทยบกบวตถประสงคดานสงแวดลอม การตรวจสอบการด าเนนงานเทยบกบการปฏบตตามพนธกรณ

ค าจ ากดความ

1. EMR (Environmental Management Representative) หมายถง ตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม 2. CAR (Corrective Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการแกไข 3. PAR (Preventive Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการปองกน

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

EMR 1. จดท าแผนการตดตามและตรวจวดทางดานสงแวดลอม ครอบคลมหวขอดงน

ประเดนทท าการตดตามตรวจวด ลกษณะ ประเภทมลพษทท าการตรวจวด จด ต าแหนงทท าการตรวจวด มาตรฐาน เกณฑทใชอางอง ความถในการตรวจวด ผรบผดชอบการตรวจวด ใบอนญาตและรายงานทตองสง ก าหนดการตดตามตรวจวด

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -148-

ตวอยางท 20 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม หนาท : 2/2

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 13 มถนายน 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

EMR 2. ตรวจสอบใหมนใจวาหองปฏบตการทด าเนนการตรวจวดจากองคกรภายนอกมใบอนญาตจากหนวยงานราชการ รวมทงตรวจสอบใหมนใจวามการสอบเทยบเครองมอตรวจวดกอนด าเนนการตรวจวด

3. ทบทวนผลการตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผลทางดานสงแวดลอม รวมถงบนทกการสอบเทยบเครองมอตรวจวด

ผจดการแผนกสงแวดลอมและความปลอดภย

4. ตรวจสอบการด าเนนกจกรรมในองคกรสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ ปละ 1 ครง และเกบบนทกไวเปนหลกฐาน

หวหนางาน 5. ตรวจสอบวาพนกงานในความดแล รวมถงผรบเหมา ปฏบตงานตามวธการปฏบตงาน ทก าหนด เดอนละ 1 ครง และเกบบนทกไวเปนหลกฐาน

ผจดการแผนกสงแวดลอมและความปลอดภย

6. ตดตามความคบหนาการด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมตามทก าหนดเดอนละ 1 ครง และเกบบนทกไวเปนหลกฐาน

ผทด าเนนการตดตามและตรวจวด

7. รายงานให EMR ทราบ เมอพบขอบกพรองทเกดขน หรอทมแนวโนมจะเกดขนตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม รวมทงกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ

EMR และ EMS Team 8. ด าเนนการแกไขปรบปรงตามขนตอนในเอกสารระเบยบปฏบตงาน เรอง การแกไขและปองกนสงทไมสอดคลองตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม กรณพบสงท ไมสอดคลองตามขอก าหนดทเกดขน หรอมแนวโนมจะเกดขน โดยการออกใบรองขอใหด าเนนการแกไข (CAR) หรอใบรองขอใหด าเนนการปองกน (PAR)

เอกสารทเกยวของ

1. แผนการตดตามและตรวจวดทางดานสงแวดลอม 2. บนทกการสอบเทยบเครองมอตรวจวด 3. บนทกการตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานเทยบกบกฎหมาย 4. บนทกการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน 5. บนทกการตรวจตดตามความคบหนาการด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม 6. ใบรองขอใหด าเนนการแกไข (CAR) 7. ใบรองขอใหด าเนนการปองกน (PAR)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -149-

การตรวจประเมนมความส าคญอยางยงตอการปรบปรงการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

จดท าแผนและด าเนนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายใน (Internal audit) โดยค านงถงความส าคญของกระบวนการทเกยวของกบสงแวดลอม การเปลยนแปลงทมผลตอบรบทองคกร เพอประเมนผลการด าเนนงาน รวมทงบนทกผลการตรวจประเมน

ขนตอนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายใน (หรอ ทเรยกวาการตรวจตดตามภายใน) ควรระบถง การวางแผนการตรวจประเมน ขอบเขตของการตรวจประเมน

(พน ทและกจกรรมทท าการตรวจประเมน)

ความถในการตรวจประเมน วธการตรวจประเมน ผรบผดชอบ การรายงานผล การจดเกบบนทกทไดจากการ

ตรวจประเมน

คณสมบตของผตรวจประเมนทด คอ ไม เก ยวของกบกจกรรมการ

ด าเนนงานทไปตรวจประเมน ไมน าเรองสวนตวมาเกยวของ มความเปนกลาง ใสใจในรายละเอยด

สาระส าคญ

เม อองคกรไดจดท าและเร มด า เนนการตามระบบการจดการส งแวดลอม การตรวจสอบการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรจะมความส าคญอยางยง เนองจากการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธภาพนน องคกรควรมกระบวนการในการบงชและแกไขสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขน ส าหรบองคกรขนาดเลก การจดใหมการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมเปนระยะๆ มความส าคญมาก เนองจากผจดการหรอหวหนางานคอนขางทจะคนเคยกบการท างานในพนทท าใหบางครงมองขามการปฏบตงานทไมเหมาะสมไป ดงนนการทมการตรวจประเมนอยเปนประจ าจะชวยกระตนใหพนกงานปฏบตใหถกตองและสอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม การจดท าโปรแกรมหรอท าแผนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม ควรเปนไปดงตอไปน ก าหนดขนตอนและขอบเขตการตรวจประเมน และแบบตรวจสอบทใชในการ

ตรวจประเมน ค า น ง ถ งค วามส า คญด านส ง แ วดล อมของกระบวนกา รท เ ก ย วข อ ง

การเปลยนแปลงทสงผลกระทบตอองคกรและผลการประเมนครงกอน ก าหนดความถในการตรวจประเมน โดยพจารณาจากความส าคญของกจกรรม

และผลการตรวจประเมนครงทผานมา

แตงตงและฝกอบรมผตรวจประเมนภายใน จดเกบบนทกการตรวจประเมน

ผลการตรวจประเมนทไดควรมการก าหนดแนวทางแกไขและปองกนการเกดซ า เพอปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมใหดขน

2.15 การตรวจประเมนภายใน (Internal audit)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -150-

วธการตรวจประเมน มดงตอไปน สมภาษณพนกงาน ตรวจสอบเอกสาร ตรวจสอบพ น ท และส ง เ กต

การปฏบตงานของพนกงาน

ทางเลอกในการหาผตรวจประ เ ม น ท ไ ม เ ก ย ว ข อ ง ก บก า รด าเนนงานขององคกร แลกเปลยนผตรวจประเมนกบ

อตสาหกรรมประเภทเดยวกน ทท าระบบการจดการสงแวดลอม

ใชผตรวจประเมนจากองคกรภายนอก

ผลการตรวจประเมนการด าเนนงานดานสงแวดลอมเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของสามารถบงชถ งขอบกพรองของระบบการจดการสงแวดลอมไดเปนอยางด ดงนนองคกรจงควรใชผลการตรวจประเมนทได นก าหนด แนวทางการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

การตรวจประเมนเปนขนตอนทใชเวลาคอนขางมาก แตอยางไรกตามขนตอนน มความจ าเปนอยางมากตอการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม การตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมอยางเปนระบบและรายงานผลการตรวจประเมนใหผบรหารรบทราบ มประโยชนตอองคกรดงตอไปน

เสรมสรางและกระตนความสนใจทางดานสงแวดลอมของผบรหารใหม อยางตอเนอง

พฒนาระบบการจดการสงแวดลอมและสมรรถนะดานสงแวดลอม มนใจวาการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมเปนการลงทนทคมคาและไดรบ

การสนบสนนดานทรพยากร ความสามารถของบคลากร จากผบรหารอยางตอเนอง

ขอแนะน าในการปฏบต

การก าหนดความถทเหมาะสม ในการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร ควรพจารณาจาก ลกษณะและการด าเนนการขององคกร ลกษณะปญหาสงแวดลอมทส าคญและผลกระทบสงแวดลอม ผลการตดตาม ตรวจวด วเคราะห และประเมนผลดานสงแวดลอม ผลการตรวจประเมนทผานมา

องคกรควรคดเลอก แตงตง และฝกอบรมผตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายใน การฝกอบรมผตรวจประเมนนควรจดในครงแรกทเรมด าเนนการตรวจประเมนและจดตอเนองไปอยางสม าเสมอ ซงการฝกอบรมผตรวจประเมนนสามารถสอบถามไดจากบรษททปรกษา หรอสถานศกษาและเพอเปนการลดคาใชจายขององคกร องคกรควรจดการฝกอบรมผตรวจประเมนรวมกบองคกรอนๆ ทก าลงจดท าระบบการจดการสงแวดลอมและอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกน

ใหพนกงานท าการตรวจประเมนกจกรรมการผลต ผลตภณฑ และบรการ ตามขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม โดยตองไมใชพนทหรอกจกรรม ทตนเองปฏบตหรอรบผดชอบอย ณ ขณะนน

ผตรวจประเมนควรไดรบการฝกอบรมในเรองเทคนคในการตรวจประเมนและระบบการจดการสงแวดลอม รวมทงควรมความร ความเขาใจในเรองกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของกบกระบวนการท างานขององคกรและความรพนฐานดานสงแวดลอม

การฝกอบรมผตรวจประเมนอาจใชวธ On-the-job training กลาวคอผตรวจประเมนคนใหมไปด าเนนการตรวจประเมนพรอมกบผตรวจประเมนทไดรบ การฝกอบรมมาแลว โดยใหผทไดรบการฝกอบรมแลวนนเปนผน าในการตรวจประเมน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -151-

ผตรวจประเมนไมควรเกยวของกบกจกรรมการด าเนนงานทถกตรวจประเมน หรอไมม สวนไดสวนเสยกบกจกรรมนนๆ

ในกรณทองคกรไดรบการรบรองระบบมาตรฐาน ISO 9001 ควรพจารณา ความเปนไปไดในการใหผตรวจประเมนของระบบคณภาพและระบบการจดการสงแวดลอมเปนคนเดยวกน เนองจากลกษณะหรอขนตอนในการจดท าและด าเนนการตรวจประเมนคลายกน แตควรใหความรในเรองการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมเพมเตม

ผบรหารระดบสงควรใชผลการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมในการพจารณาถงประสทธภาพในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม รวมทงเพอใหแนใจวาสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทพบไดรบการแกไขภายในระยะเวลาทเหมาะสมและควรบนทกแนวทางการแกไขเหลานนไวเปนหลกฐาน

ในการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมควรมงเนนไปทหลกฐานในการตรวจประเมนทเปนรปธรรม

ระหวางการตรวจประเมน ผตรวจประเมนควรท าความเขาใจกบผรบการตรวจประเมนถงสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทพบในพนท ซงการท าความเขาใจน จะชวยใหผตรวจประเมนไดผลการตรวจประเมนทถกตองอยางแทจรงและกระตนจตส านกทางดานสงแวดลอมของพนกงาน

องคกรควรฝกอบรมผตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายใน อยางนอย 2 คน เพอการท างานเปนทม นอกจากนในกรณทผตรวจประเมนคนใดคนหนงไมสามารถท าหนาทได กยงมอกคนหนงท างานแทน

กอนทจะเรมการตรวจประเมน ควรสอสารหวขอตอไปนไปยงผรบการตรวจประเมนและผทเกยวของ ขอบเขตและวตถประสงคของการตรวจประเมน เกณฑการตรวจประเมน ก าหนดการ ขอมลอนๆ ทเกยวของ

การสอสารใหผรบการตรวจประเมนรบทราบลวงหนา รวมถงการอธบายถงวตถประสงคของการตรวจประเมนจะชวยลดความสบสนทอาจเกดขนและท าให การตรวจประเมนเปนไปโดยราบรน

พจารณาความเปนไปไดทจะรวมการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม

และการตรวจประเมนเทยบกบกฎหมายไวดวยกน อยางไรกตามการสอสาร ผลการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมควรสอสารใหพนกงานทกระดบรบทราบ ในขณะทผลการตรวจความสอดคลองของการด าเนนการเทยบกบกฎหมายควรสอสารเฉพาะกลมคนทเกยวของเทานน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -152-

ควรระลกไวเสมอวา การตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมนนเปนการ

ตรวจสอบประสทธภาพการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร ไมใชการตรวจสอบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงาน ดงนนผตรวจประเมน จงควรพจารณาประสทธภาพของระบบการจดการสงแวดลอมจากลกษณะของ ส งท ไม เปนไปตามขอก าหนดทตรวจพบ ไมใชพจารณาจากจ านวนของ สงทไมเปนไปตามขอก าหนดทตรวจพบ

ถงแมวาองคกรจะมกระบวนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายในทมประสทธภาพแตกควรพจารณาถงการด าเนนการตรวจประเมนจากองคกรภายนอก เพอจะไดมนใจวาการด าเนนระบบการจดการขององคกรนนสอดคลองกบวตถประสงคทก าหนดไว

อยางไรกตามองคกรควรตรวจประเมนทกองคประกอบและขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอมอยางนอยปละ 1 ครง โดยอาจจะตรวจประเมนทกขอก าหนดภายในครงเดยวหรออาจจะแบงตรวจเปนสวนแตหลายครงกได (การก าหนดความถในการตรวจประเมนขนอยกบการตดสนใจขององคกร แตอยางไรกตามการตรวจประเมนระบบบอยครงกมประโยชนตอการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอม)

ความสมพนธระหวางการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมกบการแกไข ปองกนและการทบทวนโดยฝายบรหาร แสดงในรปท 14

รปท 14 ความเกยวของกนของการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม กบการแกไขปองกน และการทบทวนการบรหารงาน

การตรวจประเมนระบบ อยางสม าเสมอ

การทบทวน การบรหารงาน

การแกไขและปองกน การด าเนนระบบ การจดการสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -153-

ตวอยางท 21 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การตรวจประเมนภายใน

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การตรวจประเมนภายใน (Internal audit) หนาท : 1/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 10 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

เพออธบายถงขนตอนปฏบตในการตรวจประเมนภายในบรษทฯ อยางมประสทธภาพ เพอทบทวนความสอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม และตดตามผลการปฏบตทบงบอกถง

ประสทธภาพของการควบคม รวมทงความเหมาะสมตอเนองของระบบการจดการสงแวดลอม

ขอบเขต

เอกสารฉบบนครอบคลมการตรวจประเมนการปฏบตงานในพนทการผลต และพนทสนบสนน กระบวนการผลต ทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม หรอมโอกาสกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม รวมถงการรายงานผล การตรวจประเมนและการสรปผลการตรวจใหผบรหารรบทราบ เทยบกบขอก าหนดและหลกเกณฑการใหสญลกษณฯ การรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ของกรมโรงงานอตสาหกรรม

ค าจ ากดความ

1. EMR หมายถง ตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม 2. EMS Team หมายถง คณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม 3. Audit team หมายถง คณะผตรวจประเมนภายใน ซงประกอบดวย ผน าคณะผตรวจประเมน (Lead Auditor)

และผตรวจประเมน (Auditor) 4. Lead auditor หมายถง ผน าคณะผตรวจประเมนภายใน 5. CAR (Corrective Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการแกไข ซงออกใหแกผรบผดชอบในพนททไดรบ

การตรวจประเมนกรณพบสงทไมสอดคลองตามขอก าหนด 6. PAR (Preventive Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการปองกน ซงออกใหแกผรบผดชอบในพนท

ทไดรบการตรวจประเมน กรณพบสงทมแนวโนมไมสอดคลองตามขอก าหนด

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

EMR และ EMS Team 1. การวางแผนการตรวจประเมนภายใน

1.1 คดเลอกผตรวจประเมนภายใน โดยการตรวจประเมนตองกระท าโดยผตรวจประเมน ทผานการฝกอบรมการตรวจประเมนภายใน เขาใจขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอม รวมทงการควบคมในพนทปฏบตงานนนๆ และตองเปนอสระทสดเทาทเปนไปได โดยไมตรวจในพนททตนเองมสวนรบผดชอบ เพอใหสามารถตดสนใจประสทธภาพของระบบไดอยางมประสทธผล

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -154-

ตวอยางท 21 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การตรวจประเมนภายใน (Internal Audit) หนาท : 2/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 10 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

กรรมการผจดการ 1.2 ประกาศแตงตงคณะผตรวจประเมน (Audit team) ซงประกอบดวย หวหนาคณะผตรวจประเมนภายใน (Lead Auditor) และผตรวจประเมนภายใน (Auditor)

EMS Team 1.3 จดท าแผนในการตรวจประเมนภายในประจ าป ใหครอบคลมทกขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอม และทกพนท/กจกรรมทเกยวของ อยางนอยปละครง ดงเอกสารแนบท 1 และน าเสนอให EMR อนมตแผนการตรวจตดตามภายในประจ าป

Audit Team 2. การเตรยมการตรวจประเมนภายใน

2.1 ประชมเพอจดท าก าหนดการตรวจประเมนภายในตามแผนการตรวจประเมนภายในประจ าป และนดหมาย พรอมทงแจงวนและเวลาในการด าเนนการตรวจประเมนให ผไดรบการตรวจประเมน (Auditee) ใหรบทราบและเตรยมความพรอม

2.2 ทบทวนเอกสารทเกยวของกบพนททท าการตรวจประเมนภายใน และจดท าบญชรายการตรวจประเมน (Audit Checklist) ส าหรบการตรวจตดตามภายใน

Audit Team 3. การด าเนนการตรวจประเมน

3.1 ด าเนนการตรวจประเมนภายใน ตามพนทและขอก าหนดทแตละกลมไดรบมอบหมาย โดยใช Audit checklist เปนเครองมอในการตรวจประเมน รวมทงอธบายถงขอบเขตและวตถประสงคของการตรวจประเมนใหแกผรบการตรวจประเมนรบทราบ

3.2 ผตรวจประเมนภายใน ใหความส าคญกบการควบคมลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญทเกดขนในพนทปฏบตงาน การปรบปรงผลงานดานสงแวดลอมจากการบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคดานสงแวดลอม และการปฏบตไดสอดคลองตาม การปฏบตตามพนธกรณ และขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ

3.3 รวบรวมหลกฐานทปรากฎจากบนทก รายงาน และขอมลตางๆ การสมภาษณ รวมถงการสงเกต และบนทกใน Audit Checklist

3.4 พจารณาหลกฐานทปรากฎ และประเมนผลการด าเนนงานวามการปฏบตสอดคลองอยางครบถวน สม าเสมอ และมประสทธภาพ

Lead Auditor 4. การรายงานผลการตรวจประเมน

4.1 แจงผลการตรวจประเมนตามหลกฐานทปรากฏใหแกผรบผดชอบในพนททไดรบ การตรวจประเมนรบทราบ กอนสนสดการด าเนนการในแตละแผนก/หนวยงาน

4.1.1 กรณไมสอดคลองตามขอก าหนดหรอมแนวโนมไมสอดคลองตามขอก าหนด ออก CAR/PAR ใหแกผรบผดชอบในพนททไดรบการตรวจประเมน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -155-

ตวอยางท 21 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การตรวจประเมนภายใน (Internal Audit) หนาท : 3/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 10 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

หวหนาฝายทไดรบ การตรวจประเมนภายใน

4.2 พจารณาวเคราะหหาสาเหตหลกของปญหา และก าหนดมาตรการในการแกไขและปองกน และตอบกลบ CAR/PAR กลบมายง Lead auditor เพอพจารณาความเหมาะสมของมาตรการแกไขและปองกน

4.3 ด าเนนการตามมาตรการแกไขและปองกนตามสาเหตของปญหาทพบ รวมทงตดตามผลการแกไขและปองกนทไดรบการด าเนนการ

Audit Team 4.4 ทบทวนผลการแกไขและปองกนปญหา และปด CAR/PAR ถาสงทไมเปนไปตามขอก าหนดหรอมแนวโนมไมสอดคลองตามขอก าหนดไดรบการแกไขแลวอยางมประสทธภาพ

Lead Auditor 4.5 จดท ารายงานการตรวจประเมนภายในทครอบคลมถงผลการตรวจประเมนภายใน และรายละเอยดทพบ

4.6 รายงานผลการตรวจประเมนภายในใหผบรหารระดบสงรบทราบ ในการประชมทบทวนโดยฝายบรหาร

Lead Team 5. จดเกบรายงานการตรวจประเมนภายในไวเปนหลกฐานอยางนอย 3 ป

เอกสารทเกยวของ

1. วตถประสงคดานสงแวดลอม 2. ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ 3. ทะเบยนกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ 4. เอกสารรองรบการควบคมการปฏบตงาน 5. การแกไขและปองกนขอบกพรองของระบบการจดการสงแวดลอม

การฝกอบรมทเกยวของ

ผตรวจประเมนภายในตองผานการฝกอบรมการตรวจประเมนภายใน และขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -156-

เอกสารแนบท 1 : แผนการตรวจประเมนภายใน ประจ าป 2560

แผนการตรวจประเมนภายใน Rev.01

ขอก าหนด/กจกรรมการตรวจตดตาม ป 2560

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 1. บรบทขององคกร 2. ความเปนผน า และความมงมน 3. นโยบายสงแวดลอม 4. บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร 5. ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส 6. การปฏบตตามพนธกรณ 7. วตถประสงคดานสงแวดลอม 8. การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงค 9. สนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก 10. การสอสาร 11. เอกสารสารสนเทศ 12. การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน 13. การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน 14. การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล 15. การตรวจประเมนภายใน 16. การทบทวนการบรหารงาน 17. การปรบปรง จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม / EMS Team วนทจดท า : 1 กรกฎาคม 2560 อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน / EMR วนทอนมต : 10 กรกฎาคม 2560

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -157-

ผบรหารจะตองพจารณาทบทวนสถานะของการด าเนนงานระบบการจดการ

สงแวดลอมทมการเปลยนแปลงทงประเดนภายในและภายนอก การปฏบตตามพนธกรณ ความมตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ความเสยงและโอกาส รวมถงการเปลยนแปลงทางดานสงแวดลอมทส าคญ และท าการทบทวนการบรหารงานตามระยะเวลาทก าหนด เพอตดตามความกาวหนาและแกไขปญหาอปสรรค หรอใหการสนบสนนการด าเนนงานพฒนาปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

สาระส าคญ

ระบบการจดการสงแวดลอมทดควรเปนดงตอไปน สอดคลองกบความตองการและ

ความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมตอองคกร

ใหผลลพธเปนทนาพอใจ

สอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม

ไดรบความสนใจและความรวมมอจากพนกงานอยางสม าเสมอ

ระบบการจดการสงแวดลอมควรไดรบการทบทวนจากผบรหารอยางสม าเสมอ

เพอทจะรกษาประสทธภาพและความเหมาะสมของระบบการจดการสงแวดลอมไว การทบทวนโดยฝายบรหารเปนกญแจหลกของการปรบปรงอยางตอเนอง และชวยใหมนใจไดวาระบบการจดการสงแวดลอมสอดคลองกบความตองการขององคกร ทเปลยนแปลงไป นอกจากนการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหารยงชวยองคกรในการหาโอกาสในการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมใหมประสทธภาพและชวยลดคาใชจายใหแกองคกร ยกตวอยางเชน บางองคกรพบวา การควบคมการปฏบตงานหรอเอกสารบางอยางทใชอย อาจไมจ าเปนหรอไมชวยใหองคกรบรรลวตถประสงคทก าหนดไว เพราะฉะนนอะไรกตามทปฏบตแลวไมเกดประโยชนกบระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร ควรถกยกเลก

ค าถามหลกทผบรหารควรใชและตองหาค าตอบในการทบทวนระบบการจดการ

สงแวดลอม คอ “ระบบการจดการสงแวดลอมทด าเนนการอยยงใชไดอยางเหมาะสมหรอไม (เชน เหมาะสม เพยงพอและมประสทธภาพ รวมทงใหในสงทองคกรตองการหรอไม)” องคกรควรจดใหมการทบทวนโดยฝายบรหารตามระยะเวลาทก าหนด เพอตดตามความกาวหนาและแกไขปญหาอปสรรคหรอใหการสนบสนนการด าเนนงานพฒนาปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

2.16 การทบทวนการบรหารงาน (Management review)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -158-

ขอแนะน าในการปฏบต

องคกรตองก าหนดคณะบคคลทเปนเจาหนาทระดบบรหาร ซงมอ านาจในการตดสนใจปรบปรงแกไขหรอเปลยนแปลงระบบการจดการสงแวดลอมเขารวม ในการทบทวนระบบฯ โดยการก าหนดคณะบคคล อาจท าไดหลายวธ เชน ประกาศแตงตง หรอก าหนดไวในคมอสงแวดลอม ระเบยบปฏบตงาน เปนตน

บคคลทควรมสวนรวมในการทบทวนโดยฝายบรหาร คอ ผบรหารสงสด ท าหนาทเปนประธาน

EMR ท าหนาทเปนเลขานการ บคคลทมขอมล ความรทตองการในขณะนน บคคลทมอ านาจในการตดสนใจในเรองตางๆ ทเกยวของกบองคกร

ก าหนดความถในการทบทวนโดยฝายบรหารทเหมาะสมกบองคกร บางแหงอาจ

รวมการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหารเขากบการประชมอน เชน การประชมของผบรหาร เปนตน ในขณะทบางแหงกจดการประชมทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมแยกออกมาจากการประชมอน อยางไรกตามองคกรควรจดใหมการประชมทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร ดงน

ชวงเรมน าระบบการจดการสงแวดลอมมาใช ควรจดใหมการประชมบอยครง เนองจากในชวงแรกระบบยงไมเขาท จงอาจตองมการเปลยนแปลงบอย

ปละ 1-2 ครง หลงจากระบบการจดการสงแวดลอมเขาทแลว

ในการประชมทบทวนแตละครงควรมผจดบนทกการประชม โดยระบถงวาระ

การประชมทท าการทบทวน ผลการตกลงทเกดขนและการด าเนนการตางๆ ทเปนผลมาจากการประชม เพอน ามาใชเปนขอมลส าหรบด าเนนการตดตามผลในการประชมทบทวนของฝายบรหารในครงตอไป

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -159-

ในการประชมทบทวนแตละครงควรมผจดบนทกการประชม โดยระบถงวาระการประชมทท าการทบทวน ผลการตกลงทเกดขน และการด าเนนการตางๆ ทเปนผลมาจากการประชม

ในการประชมฝายบรหารควรทบทวนถงการเปลยนแปลงทเกดขนในองคกรทมผลกระทบตอความเหมาะสม และประสทธภาพของระบบการจดการสงแวดลอมทมอยในปจจบน โดยพจารณาถงการเปลยนแปลงทเกดขน ไดแก

สถานะระบบการจดการสงแวดลอมกอนด าเนนการ การเปลยนแปลงในประเดน

- ภายในและภายนอกทเกยวของ - ความจ าเปนและความคาดหวงของผมสวนไดเสยรวมถงพนธกรณทตอง

ปฏบตตาม - ปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ - ความเสยงและโอกาส

วตถประสงคดานสงแวดลอมทบรรลผลส าเรจ สมรรถนะส งแวดลอมขององคกร รวมถงส งท ไม เปนไปตามขอก าหนด

การด าเนนการแกไข ผลการเฝาระวง ตดตามและตรวจวด การบรรลผลกบพนธกรณทตองปฏบตตามและทส าคญคอผลการตรวจประเมนภายในองคกร

ความตองการของทรพยากรตองเพยงพอ การสอสารกบผมสวนไดเสย รวมถงขอรองเรยน โอกาสส าหรบการปรบปรงอยางตอเนอง

หลงจากจดท าสรปการด าเนนงานทมาจากการทบทวนของฝายบรหารแลว ควรมนใจวามผรบผดชอบในการตรวจตดตามความคบหนาของการด าเนนการเหลานน

ขณะทด าเนนการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอม ควรพจารณาใหครอบคลมถงแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมและเปาหมายดานอนๆ ขององคกร วธนจะชวยใหองคกรสามารถรวมแนวคดดานการจดการสงแวดลอม เขากบแนวทางการด าเนนงานทางธรกจขององคกร

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -160-

ค าถามทควรพจารณาในการทบทวนการบรหารงานระบบการจดการสงแวดลอม องคกรบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอมแลวหรอไม และองคกรควร

ปรบเปลยนวตถประสงคหรอเปาหมายทมอยหรอไม นโยบายสงแวดลอมสอดคลองกบการด าเนนงานขององคกรหรอไม องคกรก าหนดหนาท และความรบผดชอบในการด าเนนระบบการจดการ

สงแวดลอมไวชดเจน เหมาะสมและสอสารไปยงผทเกยวของครบถวนแลวหรอไม

ผบรหารจดหาทรพยากรทจ าเปนและเพยงพอ มความเหมาะสมในการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมหรอไม

วธการปฏบตงานทท าขนมความชดเจนและเหมาะสม ตองจดท าการควบคมการปฏบตงานใดเพมเตม หรอสามารถยกเลกการควบคมใดออกไดหรอไม

เมอพบสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม องคกรหาแนวทางแกไขหรอไม

มการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมหรอไม ผลจากการตรวจประเมนบอกถงอะไรไดบาง

ตองมการปรบปรงการด าเนนการขององคกร ในกรณทมการเปลยนแปลงของกฎหมายหรอไม

องคกรจะมการเปลยนแปลงในอนาคตหรอไม ถาม จะสงผลกระทบตอระบบการจดการสงแวดลอมอยางไร

มแนวทางหรอโอกาสในการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรไดอยางไรบาง

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -161-

องคกรตองมการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง เหมาะสม

เพยงพอ และมประสทธผล วเคราะหหาสาเหตและวธการแกไขสงทไมเปนไปตามขอก าหนดและการปฏบตการแกไข (Nonconformity and corrective action) โดยจะตองมบนทกแสดงรายละเอยดของสงทไมเปนไปตามขอก าหนด วธการแกไขและปองกน รวมถงมผลการปรบปรงสทธภาพของระบบการจดการสงแวดลอม อยางตอเนอง สามารถลดมลพษ เพมศกยภาพการแขงขนได

สงทไมเปนไปตามขอก าหนด หมายถง สงทไมเปนไปตามหลกเกณฑ หรอขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม เชน กฎหมาย ระเบยบตางๆ ข น ต อ นแ ล ะ ว ธ ป ฏ บ ต ง า น

ทก าหนดขน สงทท าใหเกดหรออาจกอใหเกด

ผลกระทบสงแวดลอม การด าเนนงานทไมสอดคลองกบ

นโยบายสงแวดลอมขององคกร แผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

สาระส าคญ

องคกรตองพจารณาก าหนดโอกาสส าหรบการปรบปรง และด าเนนกจกรรมทจ าเปนเพอใหบรรลผลสมฤทธทตองการของระบบการบรหารสงแวดลอม โดยการวเคราะหหาสาเหตและวธการแกไขสงทไมเปนไปตามขอก าหนดและการปฏบตการแกไข (Nonconformity and corrective action) โดยจะตองมบนทกแสดงรายละเอยดของสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขน วธการแกไขและปองกน รวมถงมการปรบปรงอยางตอเนองกบความเหมาะสม เพยงพอ และประสทธผลของระบบ การบรหารสงแวดลอม เพอเพมสมรรถนะดานสงแวดลอม

ขอบเขตของขอก าหนดนครอบคลมส งท ไม เปนไปตามขอก าหนดของระบบ การสงแวดลอมทเกดขน (Actual nonconformity) และทมแนวโนมจะเกดขน (Potential nonconformity)

เปนททราบกนดวา ไมมระบบการจดการสงแวดลอมใดทสมบรณแบบ องคกรมโอกาส ทจะคนพบปญหาจากการด าเนนระบบขององคกรเอง (โดยเฉพาะในชวงเรมตนของ การด าเนนระบบ) โดยอาศยการตรวจประเมน การตดตามและตรวจวด หรอกจกรรมอนๆ นอกจากนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรกจ าเปนตองไดรบการปรบเปลยนเชนเดยวกบองคกรทเปลยนแปลงไปและเตบโตขน ซงจะเปนการพฒนาปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอม ดงแสดงในรปท 15 ในการจดการกบขอบกพรองของระบบทเกดขน และมแนวโนมจะเกดขนนน องคกรจ าเปนตองมกระบวนการเพอใหมนใจวา

มการบงชและสบสวนปญหา (รวมถงสภาพทไมเปนไปตามกฎหมาย) มการบงชตนเหตของปญหา มการก าหนดและด าเนนการตามมาตรการแกไขและปองกนปญหา มการตดตามความคบหนาของการแกไขและมการตรวจสอบถงประสทธภาพ

ของการแกไขเหลานน

2.17 การปรบปรง (Improvement)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -162-

สงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม และขอบกพรองอนๆ ในระบบ (เชน สงทไมเปนไปตามกฎหมาย) ทเกดขนและทมแนวโนมจะเกดขน ตองไดรบการวเคราะหเพอใหเขาใจถงรปแบบและแนวโนมของการเกดปญหา ซงการวเคราะหหาตนเหตของปญหา จะท าใหองคกรสามารถท าการปองกนปญหาทอาจเกดขนได ในอนาคต

รปท 15 การพฒนาปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอม

โดยทวไปแลว การปองกนปญหาจะมคาใชจายนอยกวาการแกไขภายหลงจาก ทปญหาไดเกดขนแลว (หรอภายหลงจากทปญหาไดเกดขนซ าอก) การพจารณาปองกนปญหาจงเปนโอกาสของการปรบปรงองคกร

ขอแนะน าในการปฏบต

องคกรตองก าหนดแนวทาง/วธการ อ านาจ หนาท และความรบผดชอบ ส าหรบกระบวนการดงตอไปน การบงชสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการสงแวดลอมทเกดขน และ

ทมแนวโนมจะเกดขน ไดแก - สงทเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม - สงทไมเปนไปตามกฎหมาย - สงทไมสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม

และแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม - การด าเนนแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมไมเสรจภายในระยะเวลา

ทก าหนด - สงทไมเปนไปตามการควบคมการปฏบตงานทก าหนดไว เชน เอกสาร

ควบคมการปฏบตงานตางๆ - การด าเนนงานทไมเปนไปตามนโยบายสงแวดลอม

การทบทวน การบรหารงาน

การแกไข ปรบปรง

การตรวจประเมนระบบการจดการ

สงแวดลอม

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -163-

สบสวนเพอบงชตนเหตของปญหา ซงตนเหตของปญหาทพบสวนใหญ ไดแก - การสอสารทไมมประสทธภาพ - กระบวนการทบกพรองหรอผดพลาด - อปกรณช ารด (หรอขาดการซอมบ ารง) - ขาดการฝกอบรม - ขาดความเขาใจในขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม - ความลมเหลวในการควบคมใหพนกงานปฏบตตามกฎระเบยบหรอ

ขอบงคบทก าหนด - การปฏบตการแกไขไมสามารถจดการทตนเหตของปญหา

ก าหนดมาตรการแกไขและปองกน ซงมาตรการแกไขและปองกนปญหา ตองมลกษณะ ดงน - สามารถจดการตนเหตของปญหา - เหมาะสมกบความรนแรงของปญหาและเพยงพอกบผลกระทบ

สงแวดลอมทเกดขน

การพฒนาสมรรถนะดานส งแวดลอมอย างมประสทธผล ตองท าการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง เพอ

เ พ ม ศ ก ย ภ า พ ก า ร แ ข ง ข น ทางการคา

ลดปญหาผลกระทบสงแวดลอมอยางยงยน

ยกระดบ คณภาพช ว ต และความสามารถของพนกงาน

องคกรใดทมระบบการจดการ ISO 9001 องคกรนนมกจะมกระบวนการปฏบตการแกไขและปองกนส าหรบวตถประสงคทางดานคณภาพอยแลว

ในระหวางการประชมทบทวนระบบโดยฝายบรหาร องคกรควรก าหนดวาระ การประชมใหมการทบทวนขอบกพรองของระบบการสงแวดลอมทเกดขน และขอบกพรองทมแนวโนมจะเกดขน อภปรายกนถงสาเหต และกระบวนการก าหนดแนวทางการแกไขและปองกน รวมทงการมอบหมายผรบผดชอบใน การแกไขและปองกนปญหา

การวางแผนและเอกสารทจ าเปนส าหรบการแกไขและปองกนจะมากหรอนอยนนขนอยกบความรนแรงของปญหาและผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขนจากปญหานน ไมควรเนนทรายละเอยดปลกยอยมากเกนไป เพราะบอยครงทพบวาวธงายๆ กลบใชไดอยางมประสทธภาพ

องคกรควรจดการปญหาภายในระยะเวลาทเหมาะสม โดยตองมนใจวามการก าหนดผรบผดชอบและระยะเวลาส าหรบการแกไขและปองกนท ชดเจน นอกจากนควรมการทบทวนความคบหนาเปนระยะๆ และตดตามเพอใหมนใจวามาตรการแกไขและปองกนทด าเนนการไปนนมประสทธภาพ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -164-

ตองมนใจวาการก าหนดมาตรการแกไขและปองกน ไดอาศยขอมลขาวสารทดและมการวเคราะหถงสาเหตของปญหาเปนพนฐาน ในขณะทการแกไขปญหาอาจก าหนดขนตามสามญส านก (Common sense) แตอยางไรกตาม องคกรจ าเปนตองพจารณาอยางลกซงวา ท าไมปญหาจงเกดขน ในหลายๆ องคกรน าวธการหาตนเหตของปญหา (Root cause) เขามาเปนสวนหนงในแนวทาง การก าหนดมาตรการแกไขและปองกน ซงการหาตนเหตของปญหาขององคกรเหลานนแสดงถงกระบวนการวเคราะหทมรปแบบชดเจน โดยพจารณาถงสาเหตพนฐานหรอสาเหตทเดนชด ของสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขนเพอคนหาวาท าไมสงทไมเปนไปตามขอก าหนดจงเกดขน

บคลากรระดบปฏบตงานเปนกลมทอย ในต าแหนงทด ทสด ท สามารถมองเหนถ งปญหาและเสนอแนะแนวทางการแกไข

มาตรการแกไขและปองกนตองมลกษณะดงน (1) สามารถแกไขปญหาทเกดขนได (2) พจารณาวายงคงมปญหาลกษณะเดยวกนเกดขนในสวนอนๆ ขององคกร

หรอไม โดยมาตรการแกไขปญหา ควรสามารถแกไขปญหาเหลานนไดดวย และ

(3) สามารถปองกนไมใหปญหาเกดขนซ าอก

นอกจากน มาตรการแกไขและปองกนปญหาตองมการก าหนดผรบผดชอบและระยะเวลาด าเนนการทเหมาะสม

ในระยะเรมตนนน ปญหาในระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรมกถกบงชขนมาโดยผตรวจประเมนภายในขององคกร อยางไรกตาม เมอไดด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมเปนเวลานานขน ปญหาอนๆ รวมถงความคดทดอาจถกน าเสนอขนมาจากบคลากรระดบปฏบตงาน ดงนน จงเปนเรองทองคกรควรให การสนบสนน โดยหาชองทางใหพนกงานเขามามสวนรวมกระบวนการปรบปรงระบบ (ตวอยางเชน กลองรบความคดเหน การประกวดหรอการใหผลตอบแทน)

ความสมพนธระหวางการแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมกบขอก าหนดอนๆ แสดงดงในรปท 16

รปท 16 ความเกยวของของการแกไขและปองกนสงทไมสอดคลองตามระบบการจดการสงแวดลอม

การตรวจประเมนระบบ การจดการสงแวดลอม

การตรวจตดตาม ขอเสนอแนะ การบงชสงทไมสอดคลองอนๆ

กระบวนการหาแนวทางการปรบปรงแกไขและปองกน

การทบทวนการบรหารงาน

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -165-

ตวอยางท 22 ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม เรอง การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด ของระบบการจดการสงแวดลอม

หนาท : 1/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 20 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

วตถประสงค

เพออธบายถงขนตอนปฏบตและหนาทความรบผดชอบในการบงชสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมทเกดขน และทมแนวโนมจะเกดขน และขอก าหนดแนวทางการแกไขและปองกนปญหาทเกดขนหรอมโอกาสเกดขน

ขอบเขต

เอกสารฉบบนครอบคลมขนตอนการด าเนนงานกรณพบสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม ทเกดขน และทมแนวโนมจะเกดขน

ค าจ ากดความ

EMR (Environmental Management Representative) หมายถง ตวแทนฝายบรหารดานการจดการสงแวดลอม

EMS Team หมายถง คณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม

สงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบสงแวดลอม ไดแก

การปฏบตงานไมสอดคลอง/มแนวโนมไมสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ การปฏบตงานไมสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายการจดการสงแวดลอม การปฏบตงานไมสอดคลองกบขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม การปฏบตงานไมสอดคลองกบนโยบายสงแวดลอม และเอกสารระเบยบการปฏบตงานหรอวธการปฏบตงาน ผลการตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอมไมสอดคลอง/มแนวโนมไมสอดคลอง การเกดหรอมโอกาสเกดเหตฉกเฉนตางๆ การไดรบขอรองเรยนจากบคคลหรอหนวยงานภายในและภายนอกองคกร ความไมสอดคลองของการด าเนนการใดๆ จากผลการตรวจประเมนภายใน

CAR (Corrective Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการแกไข

PAR (Preventive Action Request) คอ ใบรองขอใหด าเนนการปองกน

ขนตอนการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

ผพบสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขนหรอทมแนวโนมจะเกดขน

1. เมอพบสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมทเกดขน หรอทมแนวโนม จะเกดขนแจงให EMR หรอ EMS Team ทราบ

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -166-

ตวอยางท 22 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอม

หนาท : 2/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 20 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

ผรบผดชอบ การด าเนนงาน

EMR หรอ EMS Team 2. พจารณาสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขน หรอทมแนวโนมจะเกดขน และออก CAR หรอ PAR เพอรองขอใหมการแกไขและปองกน รวมทงก าหนดผรบผดชอบในการแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด โดยกรอกขอมลในสวนท 1 ของ CAR/PAR

EMR หรอ EMS Team 3. จดสง CAR หรอ PAR ใหแกหวหนางานหรอผจดการทเกยวของ

หวหนางานหรอผจดการ ทเกยวของ

4. ด าเนนการลดผลกระทบสงแวดลอมเบองตน วเคราะหหาสาเหตทแทจรง (Root cause) และก าหนดมาตรการแกไขและปองกนใหเหมาะสมกบความรนแรงของปญหาและผลกระทบสงแวดลอม พรอมทงก าหนดวนแลวเสรจ โดยกรอกขอมลในสวนท 2 ของ CAR/PAR

5. สง CAR/PAR กลบไปยง EMR หรอ EMS Team

EMR หรอ EMS Team 6. ตรวจสอบความเหมาะสมของมาตรการแกไขและปองกนใน CAR/PAR

หวหนางานหรอผจดการ ทเกยวของ

7. ด าเนนการแกไขและปองกนสงทไม เปนไปตามขอก าหนดท เกดขน หรอทมแนวโนม จะเกดขนตามมาตรการทก าหนด

8. ทบทวนและปรบปรงเอกสารรองรบระบบการจดการสงแวดลอมทเกยวของใหสอดคลองตามมาตรการแกไขและปองกนในกรณทจ าเปน

EMS Team 9. ตดตามประสทธผลการแกไขและปองกนปญหา พรอมทงบนทกผลและวนทการตดตาม ลงในใบ CAR/PAR

9.1 กรณผลการแกไขและปองกน มประสทธผล สามารถแกไขและปองกนปญหาได ใหสง CAR/PAR ให EMR ท าการปดสรป

9.2 กรณผลการแกไขและปองกน ไมมประสทธผล ไมสามารถแกไขและปองกนปญหาได ใหผรบผดชอบทบทวนวเคราะหสาเหต วธการแกไขและปองกนของปญหาใหแลวเสรจ พรอมทงสงเรองให EMR รบทราบ

10. กรอกขอมลในสวนท 3 ของ CAR/PAR และสงไปยง EMR

EMR 11. กรอกขอมลในสวนท 4 ของ CAR/PAR และจดเกบเปนหลกฐาน

12. รายงานผลของการแกไขและปองกนปญหา ในการประชมทบทวนโดยฝายบรหารตามระยะเวลาทก าหนด

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -167-

ตวอยางท 22 (ตอ)

ระเบยบการปฏบตงานดานสงแวดลอม หมายเลขเอกสาร :

เรอง การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอม

หนาท : 3/3

จดท าโดย : นายอนรกษ สงแวดลอม วนทเรมใชเอกสาร : 20 กรกฎาคม 2560

อนมตโดย : นายพฒนา ยงยน การปรบปรงครงท : 00

เอกสารทเกยวของ

1. ใบรองขอใหด าเนนการแกไข (Corrective Action Request : CAR) 2. ใบรองขอใหด าเนนการปองกน (Preventive Action Request : PAR)

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -168-

ตวอยางท 23 ใบรองขอใหด าเนนการแกไข (Corrective Action Request – CAR)

CAR No : แผนก ประเภทของสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขน

การตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผล

วตถประสงคดานสงแวดลอม อบตเหตหรอสถานการณฉกเฉน

การปฏบตตามพนธกรณ ขอรองเรยน การตรวจประเมนภายใน

อน………………………………………………………………………………………….(ระบ) สวนท 1 – สรปสงทพบเหนหรอสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมทเกดขน :

EMS Team หรอผพบเหน : (ชอ/ลายเซน) วนท :

สวนท 2 – กรอกโดยหวหนางานหรอผจดการทเกยวของ การลดผลกระทบสงแวดลอมเบองตน :

สาเหต (Root Causes) :

มาตรการแกไขและปองกน :

หวหนางานหรอผจดการทเกยวของ : (ชอ/ลายเซน) วนทคาดวาจะด าเนนการเสรจ : EMS Team : วนท :

สวนท 3 – ตดตามและทบทวนผลการด าเนนการแกไขและปองกน :

EMS Team : วนท :

สวนท 4 ปด CAR : EMR : วนท :

สวนท 2 การด าเนนงานใหสอดคลองกบหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 -169-

ตวอยางท 24 ใบรองขอใหด าเนนการปองกน (Preventive Action Request – PAR)

PAR No : แผนก ประเภทของสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขน

การตดตาม ตรวจวด วเคราะห และการประเมนผล

วตถประสงคดานสงแวดลอม อบตเหตหรอสถานการณฉกเฉน

การปฏบตตามพนธกรณ ขอรองเรยน การตรวจประเมนภายใน

อน………………………………………………………………………………………….(ระบ) สวนท 1 - สงทพบเหนหรอสงทไมเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอมทเกดขน :

EMS Team หรอผพบเหน : (ชอ/ลายเซน) วนท :

สวนท 2 - กรอกโดยหวหนางานหรอผจดการทเกยวของ สาเหต (Root Causes) :

มาตรการแกไขและปองกน :

หวหนางานหรอผจดการทเกยวของ : (ชอ/ลายเซน) วนทคาดวาจะด าเนนการเสรจ : EMS Team : วนท :

สวนท 3 - ตดตามและทบทวนผลการด าเนนการแกไขและปองกน

EMS Team : วนท :

สวนท 4 ปด CAR : EMR : วนท :

-170-

บรรณานกรม

-171-

1) “ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4913 (พ.ศ.2559) ออกตามความในพระราชบญญต

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เรอง ยกเลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบ การจดการสงแวดลอม – ขอก าหนดและแนะน าในการใช และก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการสงแวดลอม– ขอก าหนดและแนะน าในการใช” (2559, 20 ธนวาคม) ราชกจจานเบกษา ฉบบทวไป เลม 133 ตอนพเศษ 299 ง. หนา 10

2) “ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 (พ.ศ.2539) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2535 เรอง ก าหนดคณลกษณะของน าทงทระบายออกจากโรงงาน” (2539, 27, มถนายน) ราชกจจานเบกษา ฉบบทวไป เลม 113 ตอนท 52 ง. หนา 12-18

3) ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ส านกงานคณะกรรมการการมาตรฐานแหงชาต. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.14005-2555 ระบบการจดการสงแวดลอม : แนวทางส าหรบการน าระบบการจดการสงแวดลอมไปปฏบตใชอยางเปนขนตอน รวมถงการประเมนผลสมรรถนะดานสงแวดลอม (2555)

4) “ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ.2548 เรอง ก าหนดคณลกษณะของน าทงทระบายออกจากโรงงาน” (2539, 27, มถนายน) ราชกจจานเบกษา ฉบบทวไป เลม 113 ตอนท 52 ง. หนา 12-18

5) กรมโรงงานอตสาหกรรม ส านกเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน. คมอการจดท าระบบการจดการ สงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม (พ.ศ. 2555)

6) กรมโรงงานอตสาหกรรม ส านกเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน. คมอการตรวจประเมนระบบ การจดการสงแวดลอมส าหรบโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม (พ.ศ. 2555)

7) กรมโรงงานอตสาหกรรม ส านกเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน. การศกษาวเคราะหเพอจดท าแผนหลก ของกรมโรงงานอตสาหกรรมในการลดปญหามลพษทางน าจากภาคอตสาหกรรม (พ.ศ. 2543)

8) กรมโรงงานอตสาหกรรม ส านกเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน. การศกษาขอมลเพอลดมลพษโรงงาน บรเวณลมน าทาจน (พ.ศ.2542)

9) สเทพ ธรศาสตร. มาตรฐานการจดการสงแวดลอม.(พมพครงท 5). สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) : ส านกพมพ สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2537

บรรณานกรม

-172-

ค าชแจง

การใหคะแนนประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอมดวยตนเอง

-173-

น าหนกคะแนน ความหมาย 1 เปนขอก าหนดยอยทมความส าคญ เนองจากเกยวของกบการจดท า

เอกสารรองรบระบบฯ หรอการด าเนนการใดฯ เพอใหสอดคลองตามขอก าหนด

1.5 เปนขอก าหนดยอยทมความส าคญสง เนองจากเกยวของกบความเขาใจของพนกงานทเปนองคประกอบทส าคญทจะท าใหการด าเนนการตามขอก าหนดมประสทธผล หรอทเกยวขอกงบเอกสารส าคญในการพฒนา / รกษาระบบฯ

2 เปนขอก าหนดยอยทมความส าคญสงมาก เนองจากเกยวของกบประสทธผลของระบบฯ เชน การลดมลพษ การลดการใชทรพยากร/พลงงาน การลดของเสย การด าเนนการสอดคลองตามกฎหมาย หรอทเกยวของกบการลงมอปฏบตของพนกงานดวยความเขาใจ หรอทเกยวของกบการมสวนรวมในการด าเนนระบบฯ อยางเปนรปธรรม การสนบสนนทรพยากรทส าคญ หรอทเกยวของกบองคประกอบของระบบทมความส าคญมาก

คะแนนผลการประเมน ระดบความสอดคลอง

ยงไมไดด าเนนการหรอด าเนนการแลวนอยกวา 50 % (0 % - 49 %)

ด าเนนการแลวตงแต 50 % ขนไป แตยงไมครบถวน (50 % - 99 %)

ด าเนนการแลวอยางครบถวน (100 %)

น าหนกคะแนนและความหมาย

น าหนกคะแนนและความหมาย

-174-

คะแนนความพรอมของแตละขอก าหนด = ผลรวมของ (น าหนกคะแนน x คะแนนผลการประเมน) จากทกขอยอย x 100 ผลรวมของ (น าหนกคะแนน x 2) จากทกขอยอย

คะแนนความพรอมของระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 หรอ ขนท 2

= ผลรวมของ (น าหนกคะแนน x คะแนนผลการประเมน) จากทกขอก าหนด x 100 ผลรวมของ (น าหนกคะแนน x 2) จากทกขอก าหนด

รอยละของผลการประเมน ระดบของผลการประเมน

(เกรด) ผลการประเมนความพรอม

95.0 A ผาน

90.0 – 94.9 A- ผาน 85.0 – 89.9 B+ ผาน 80.0 – 84.9 B ผาน 75.0 – 79.9 B- ผาน 70.0 – 74.9 C+ ไมผาน 65.0 – 69.9 C ไมผาน

60.0 – 64.9 C- ไมผาน

55.0 – 59.9 D ไมผาน

55.0 F ไมผาน

การค านวณหาคารอยละของผลการประเมน ผ

น าหนกคะแนนและความหมาย

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -175-

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมดวยตนเอง ตามหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -176-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง บรบทขององคกร

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 ความเขาใจองคกร และบรบทขององคกร 1. องคกรมการวเคราะหบรบทขององคกรทเปน

ประเดนภายในและภายนอกทเกยวของกบวตถประสงคขององคกร

2

2. องคกรมวธการน าผลการวเคราะหบรบทขององคกรไปใชประโยชนในระบบการจดการสงแวดลอมเพอใหบรรลผลลพธทตองการ

1.5

3. องคกรมการออกแบบระบบการจดการสงแวดลอมใหสอดคลองตามบรบทขององคกร อาทเชน น าไปพจารณาจดท านโยบายสงแวดลอม น าไปก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

หรอแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม น าไปใชออกแบบเอกสารตางๆ ในระบบ

การจดการสงแวดลอมเพอการประยกตใช

1

เขาใจความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย 1. องคกรด าเนนการวเคราะหกลมผม

สวนไดเสยทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

2

2. องคกรด าเนนการวเคราะหความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยขององคกร

1.5

3. องคกรด าเนนการน าผลการวเคราะห ความตองการ และความคาดหวงของกลม ผมสวนไดเสยแตละกลมไปใชในระบบ การจดการสงแวดลอม เชน การปฏบตตามพนธกรณในภาพรวมขององคกร

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -177-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง บรบทขององคกร (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การก าหนดขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม 1. องคกรก าหนดขอบเขต หรอขอบขายของ

ระบบการจดการสงแวดลอม โดยพจารณา

ประเดนภายในและภายนอกองคกร

พนธกรณทตองปฏบตตาม โดยเฉพาะความตองการ และความคาดหวงของ ผมสวนไดเสยแตละกลม

ขอบเขตพนท และโครงสรางองคกร

กจกรรม ผลตภณฑ และบรการ

อ านาจหนาท และความสามารถในการควบคมระบบการจดการสงแวดลอม

2

ระบบการจดการสงแวดลอม 1. องคกรเขาใจถงประโยชนของระบบ

การจดการสงแวดลอมส าหรบการใช ในการจดการปญหาดานสงแวดลอม

1.5

2. องคกรเขาใจวาการจดการ หรอการเปลยนแปลงทเกดขนกบกจกรรมตางๆ หรอกระบวนการ ทจ าเปน เปนสงส าคญตอการบรรลผลสมฤทธ ของระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรอยางตอเนอง

1.5

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -178-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง ความเปนผน า และความมงมน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. ผบรหารระดบสงไดแสดงความเปนผน าและ

มงมนในการน าระบบการจดการสงแวดลอมมาใชในองคกร เชน มการก าหนดความมงมน ลงในนโยบายอยางชดเจน

2

2. ผบรหารระดบสงแสดงความรบผดชอบ อยางชดเจนตอระบบการจดการสงแวดลอมและสามารถยนยนไดวาขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอมมสวนทถกรวบรวมไวในกระบวนการทางธรกจ

1.5

3. ผบรหารระดบสงมการสรางคณะท างานระบบการจดการสงแวดลอม พรอมมอบหมายผรบผดชอบ มการอนมตงบประมาณและจดสรรทรพยากรทจ าเปน รวมถงการสงเสรมและพฒนาทกษะความสามารถทจ าเปนและความตระหนกในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม เชน มการก าหนดหลกสตร การฝกอบรมส าหรบบคลากรหลก ในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -179-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง นโยบายสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท านโยบายสงแวดลอมทสอดคลอง

กบวตถประสงค บรบท และกลยทธขององคกร พรอมอนมตโดยผบรหารระดบสง

2

2. องคกรมการแสดงความมงมนดงตอไปน ลงในนโยบายสงแวดลอมอยางชดเจน

การปกปอง การคมครองสงแวดลอม เชน การประหยดทรพยากร การบรรเทาและ การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การรกษาความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศ

การปฏบตตามพนธกรณ หรอกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ

การปรบปรงการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมใหดขนอยางตอเนอง

1.5

3. นโยบายสงแวดลอมสามารถน าไปใชก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม เพอใชส าหรบการวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคของระบบการจดการสงแวดลอม

1

4. องคกรก าหนดแนวทางการสอสารนโยบายสงแวดลอมทงภายในองคกร และส าหรบ กลมผมสวนไดเสยทเกยวของ

1

5. องคกรมการสอสารนโยบายสงแวดลอมไปยงพนกงานทกระดบ รวมถงพนกงานใหม ในองคกร เชน

ปดประกาศในพนทหลกขององคกร

ประชมชแจง

ปฐมนเทศ

ฝกอบรม

1

6. พนกงานมความเขาใจและสามารถปฏบตงานในสวนทรบผดชอบ เพอใหบรรลเปาหมาย ตามนโยบายสงแวดลอม

2

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -180-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดบทบาทหนาท ความรบผดชอบ

ของบคลากรหลกส าหรบการด าเนนงานระบบการจดการสงแวดลอมไวในโครงสรางขององคกร เชน EMR และ EMS Team

1

2. องคกรมอบหมายบทบาทหนาท ความรบผดชอบ ทสามารถสนบสนนขนตอนการด าเนนงานของระบบการจดการสงแวดลอมใหกบพนกงานระดบตางๆ เชน ก าหนดลงใน Job Description ตามผงโครงสรางขององคกร

1

3. องคกรก าหนดบทบาทหนาท ความรบผดชอบในระบบการจดการสงแวดลอมทเฉพาะเจาะจง ลงในขนตอนการปฏบตงานตางๆ

1

4. องคกรมการสอสารบทบาทหนาท ความรบผดชอบในระบบการจดการสงแวดลอมและชแจงใหพนกงานทเกยวของไดรบทราบ

1.5

5. พนกงานทเกยวของเขาใจถงบทบาทหนาทความรบผดชอบในระบบการจดการสงแวดลอมตามทก าหนด

1.5

6. พนกงานทเกยวของปฏบตตามบทบาทหนาทในสวนทตนเองรบผดชอบตอระบบการจดการสงแวดลอมตามทก าหนด

2

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -181-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

องคกรด าเนนการพจารณาความเสยงและโอกาสทเกยวของกบ

บรบทขององคกรทงประเดนภายในและภายนอก

ความตองการ และคาดหวงของผมสวนไดเสย

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑและบรการ รวมถงสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน

พนธกรณทตองปฏบตตาม

2

การประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม

1. องคกรด าเนนการประเมนลกษณะปญหา และผลกระทบสงแวดลอมครอบคลมกจกรรมผลตภณฑ และบรการทสามารถควบคมได โดยพจารณาดวยมมมองของวฏจกรชวต (Life cycle)

2

2. องคกรด าเนนการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกดขนในแตละขนตอน ทเกยวของกบกจกรรม ผลตภณฑและบรการโดยพจารณาจาก :

ทรพยากรทใช (Input) ผลลพธทได (Output) การด าเนนงานทสภาวะปกต ผดปกต

และสถานการณฉกเฉน ประเดนทองคกรหรอหนวยงานภายใน

และภายนอกสนใจ ผลกระทบทมตอผมสวนไดเสย

การปฏบตตามพนธกรณทเกยวของกบการด าเนนงานขององคกร

2

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -182-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 3. องคกรด าเนนการแจกแจงลกษณะ

ปญหาสงแวดลอมทเกดขนในแตละ ขนตอนการด าเนนงานกจกรรม โดยพจารณาครอบคลมลกษณะปญหาสงแวดลอมประเภทตางๆ ดงตอไปน มลพษน า

มลพษอากาศ

การปนเปอนตอดน

การใชทรพยากร เชน วตถดบ น าพลงงาน (ไฟฟา เชอเพลง)

วตถอนตราย สารเคม วสดทไมใชแลว

มลพษอนๆ เชน กลน แสง เสยง ฝน ความรอน เปนตน

เหตฉกเฉนทอาจเกดขน

2

4. องคกรจดท ารายการสรปลกษณะปญหาสงแวดลอมและผลกระทบ

1

5. องคกรด าเนนการทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมอยใหเปนปจจบน

1

6. องคกรก าหนดเกณฑการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในองคกรซงเกณฑทตงขนมานนเหมาะสมกบสภาพขนาดของธรกจ ประเดนทางดานสงแวดลอม และเปาหมายขององคกร

1

7. องคกรด าเนนการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในองคกร โดยใชเกณฑทก าหนดขน

1

8. องคกรระบมาตรการ หรอแนวทางการควบคม เพอลดผลกระทบดานสงแวดลอมลงใน ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกร

1

9. องคกรมการสอสารลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญใหแกแตละแผนก ทเกยวของภายในองคกรรบทราบ

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -183-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การปฏบตตามพนธกรณ

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรด าเนนการแจกแจงพนธกรณ หรอ

กฎหมาย ขอบงคบ ขอก าหนดอนๆ ทตองปฏบตตามความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ขอบเขตของระบบ การจดการสงแวดลอม โดยทบทวน การด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกรเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทมอยในปจจบน

1

2. องคกรมการแจกแจงพนธกรณ หรอกฎหมาย ขอบงคบ หรอขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบ การจดการสงแวดลอมทองคกรตองปฏบตตาม

(ถาม) เชน ขอก าหนดของลกคา ความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยทกลายมาเปนพนธกรณทตองปฏบตตาม เปนตน

1

3. องคกรด าเนนการคนหา และรวบรวมส าเนาของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบองคกรหรอก าหนดแนวทางเพอเขาถงขอมลกฎหมายและขอก าหนดเหลานน

1

4. องคกรจดท าทะเบยนความตองการของกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของกบองคกร

1.5

5. องคกรมกระบวนการสอสารความตองการ ในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ ใหพนกงานรบทราบ และมการน าไปปฏบต ใหสอดคลองกบขอบงคบของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ

2

6. องคกรก าหนดแนวทางในการตดตาม การเปลยนแปลงของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอมทองคกร ตองปฏบตตาม

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -184-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การปฏบตตามพนธกรณ (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรด าเนนการประเมนความสอดคลอง

ตามขอก าหนดของการปฏบตตามพนธกรณ ทระบในทะเบยนกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอมอยางสม าเสมอ และตองระบแนวทางการแกไข ควบคมกรณพบความไมสอดคลอง (ถาม)

1.5

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -185-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง วตถประสงคดานสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

โดยตองสอดคลองในเรองตอไปน ลกษณะโครงสราง ขนาด กลยทธ และ

บรบทขององคกร

นโยบายสงแวดลอมขององคกร

ผลการประเมนความสอดคลอง การปฏบตตามพนธกรณ รวมถง ความตองการและความคาดหวงของ ผมสวนไดเสย

ผลการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

ความเปนไปไดในประเดนตางๆ เชน เทคโนโลย การเงนขององคกร และขอก าหนดดานธรกจ

มมมองขององคกรภายนอกทสนใจ

2

2. องคกรก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมเปนเอกสารและแสดงแนวทางการปรบปรง แกไขทสามารถบรรลผลสมฤทธ

1

3. วตถประสงคดานสงแวดลอมตอง

เฉพาะเจาะจง

สามารถวดผลได

สามารถบรรลผลสมฤทธ

น าไปปฏบตไดจรง

ก าหนดกรอบระยะเวลาชดเจน

1

4. องคกรมการสอสารกจกรรมทตองปฏบตตามวตถประสงคดานสงแวดลอมใหกบทกแผนก ทเกยวของรบทราบโดยใชแนวทางการสอสาร เชน ปดประกาศ ประชม ฝกอบรม เปนตน

1.5

5. วตถประสงคดานสงแวดลอมทก าหนดขน สามารถบรรลผลส าเรจดานการลดมลพษ การลดกาซเรอนกระจกในรป กาซคารบอนไดออกไซดหรอการลด คารบอนฟตพรนท

2

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -186-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง วตถประสงคดานสงแวดลอม (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 6. วตถประสงคดานสงแวดลอมทก าหนดขน

สามารถบรรลผลส าเรจดานการเพมศกยภาพทางการแขงขน เชน ลดตนทนการผลต โดยลดการใชทรพยากร ไดแก วตถดบ น า พลงงาน (ไฟฟา และเชอเพลง)

2

7. วตถประสงคดานสงแวดลอมบรรลผลส าเรจไดตามทก าหนด

2

8. องคกรด าเนนการทบทวนและปรบปรงวตถประสงคดานสงแวดลอมใหสอดคลองกบบรบทขององคกรและการปฏบตตามพนธกรณทเกยวของ รวมทงตดตาม การด าเนนงานใหเปนไปตามวตถประสงค และเปาหมายทจดท าไวตามระยะเวลา ทก าหนด

1.5

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -187-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดแผนปฏบตการจดการ

สงแวดลอมอยางเปนลายลกษณอกษร และสอดคลองกบวตถประสงคดานสงแวดลอม ทก าหนดไว

2

2. องคกรก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมครอบคลมถงประเดนดงตอไปน รายละเอยดขนตอนการด าเนนงาน

เพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

งบประมาณ และทรพยากรทตองการ

หนวยงานหรอผรบผดชอบ

วธการประเมนผล

ดชนชวดประสทธผลส าหรบการเฝาระวงความคบหนาในการบรรลวตถประสงค

ก าหนดระยะเวลาแลวเสรจ

1

3. องคกรตองก าหนดวธการในการท าใหกจกรรมตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมบรรลผลส าเรจดวยการควบรวมกบกระบวนการทางธรกจขององคกร

1.5

4. แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทจดท าขนไดรบการลงนามอนมตจากผบรหารระดบสง

2

5. องคกรสอสารหนาทความรบผดชอบและความกาวหนาของการด าเนนงานตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหกบหนวยงานทเกยวของรบทราบ

1.5

6. องคกรมการด าเนนงานตามแผนปฏบต การจดการสงแวดลอม พนกงานมความเขาใจ ใหความรวมมอและสามารถปฏบตใหบรรลผลส าเรจทจดท าขน และจดเกบผล การด าเนนงานไวเปนหลกฐาน และรายงานผบรหารรบทราบ

2

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -188-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรมการตรวจตดตามความคบหนา

ของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ตามระยะเวลาทก าหนด และบนทกผล เปนหลกฐาน

1.5

8. ในกรณทตรวจพบวาไมสามารถด าเนนการ ตามแผนได ใหมการตรวจสอบหาสาเหตหรออปสรรค แจงใหผบรหารรบทราบ มแผนจดการกบอปสรรคดงกลาว และบนทกไว เปนหลกฐาน

1.5

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -189-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรตองจดสรรงบประมาณ ทรพยากร

ทจ าเปน สงเสรมความรความสามารถและสรางความตระหนกใหกบพนกงานส าหรบการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม และการปรบปรงอยางตอเนอง

1.5

2. องคกรด าเนนการวเคราะหความตองการฝกอบรมของพนกงานทกระดบ ซงรวมถง การแจกแจงประเภทของการฝกอบรม ดงตอไปน การฝกอบรมระบบการจดการสงแวดลอม

การจดการมลพษ การลดตนทนการผลต อาชวอนามยและความปลอดภยในการท างาน

การฝกอบรม สรางทกษะ ความสามารถ ทเฉพาะเจาะจง เชน ผดแลระบบบ าบดมลพษตางๆ เปนตน

การฝกอบรมตามขอบงคบของกฎหมาย

การฝกอบรมประเดนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

การฝกอบรมสรางความตระหนก ดานสงแวดลอม

1

3. องคกรมการบนทกผลการวเคราะห ความตองการฝกอบรมไวเปนลายลกษณอกษร

1

4. การฝกอบรมครอบคลมขอก าหนดในระบบการจดการสงแวดลอมโดยเฉพาะการควบคมการปฏบตงานเพอลดผลกระทบทเกดขน หรอมโอกาสเกดขน

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -190-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 5. บคลากรทท างานภายใตการควบคม

ขององคกรมความเขาใจถง นโยบายสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

และผลกระทบทมอยหรอมโอกาส จะเกดขน เนองจากการท างาน

2

ผลกระทบจากการท างานของตนทมผลตอประสทธภาพของระบบบรหารจดการสงแวดลอม

ผลกระทบของการไมสอดคลองกบขอก าหนดของระบบบรหารสงแวดลอมรวมถงความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย

6. องคกรตองจดสรรงบประมาณ มแผนการฝกอบรมเพอสรางความตระหนก จตส านก และพฒนาความสามารถของพนกงานทงหมดใหตรงตามสมรรถนะส าหรบแตละต าแหนงทรบผดชอบตามแตละขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอม รวมถงการใชทรพยากรตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม และครอบคลมประเดน ดงตอไปน ชอหลกสตร

วตถประสงค หวขอการฝกอบรม

ผเขารบการฝกอบรม

วธและระยะเวลาในการฝกอบรม

วทยากร

วธการฝกอบรม การประเมนผล การฝกอบรม

1.5

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -191-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรจดเกบบนทกการฝกอบรม และ

ผลการประเมนความเขาใจของพนกงาน หลงการฝกอบรมไวเปนหลกฐาน

1

8. องคกรด าเนนการทบทวนความตองการฝกอบรมขององคกรอยางสม าเสมอ

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -192-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน

เพอปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอม ทเกดขน หรอลดการใชทรพยากรใหสอดคลองตาม ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยง

และโอกาสตามขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม โดยค านงถงปจจยภายนอกดวย

ความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย โดยเฉพาะทเปนพนธกรณ ทตองปฏบตตาม

วตถประสงคดานสงแวดลอม

1

2. กรณทมการใชสารเคม จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงานส าหรบการจดการสารเคม ครอบคลมการบงช การจดเกบ การขนยาย การถายเท และการใชสารเคม

1

3. กรณทมการใชหมอน า หรอหมอตมทใชของเหลว ทเปนสอน าความรอน จดท าเอกสารส าหรบการควบคมการปฏบตงานใหครอบคลมตงแต การเรมเดนเครอง ขณะเดนเครอง และ หยดเดนระบบหมอน า หรอหมอตมทใชของเหลวทเปนสอน าความรอน

1

4. กรณทมการใชระบบบ าบดมลพษ (ไดแก น า อากาศ กากอตสาหกรรม เปนตน) จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน ส าหรบการควบคมระบบบ าบด ครอบคลม การท างานของแตละหนวยบ าบดยอย

1

5. กรณทมสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงานส าหรบการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวครอบคลม การคดแยก การรวบรวม การจดเกบ และการก าจดของเสย

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -193-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 6. องคกรจดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน

ส าหรบการจดซอ จดจาง ของสนคาและบรการ โดยระบขอก าหนดความตองการ ดานสงแวดลอม เชน ฉลากเขยว ฉลากประหยดพลงงาน ฉลากคารบอนฟตพรนท และการควบคมผรบเหมา เชน ผรบจางก าจดของเสยอนตราย เปนตน

1

7. องคกรจดท าวธการควบคมการปฏบตงาน ทจ าเปนอยางเหมาะสม โดยค านงถง การเปลยนแปลงตามแผนหรอผลกระทบ ทไดรบจากการเปลยนแปลงทไมไดตงใจ ของกระบวนการทมอย โดยครอบคลมถงผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑ การบรการ การจดสง การก าจดผลตภณฑเมอหมดอายการใชงาน และการจดการกบซากผลตภณฑ

2

8. องคกรจดท าเอกสารวธการปฏบตงานครอบคลมกจกรรมสนบสนนการผลต ทกอใหเกดลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ เชน การซอมบ ารง จดทมความเสยง รวมถงการปฏบตงานในบรเวณทมความเสยง เชน สถานทอบอากาศ เปนตน

1

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -194-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท าเอกสารแผนการเตรยมพรอม

และตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนเพอปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนสอดคลองตามทมการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม หรอเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตทอาจเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑและบรการทอยในความรบผดชอบขององคกร

1.5

2. แผนการเตรยมการและตอบสนอง ตอสถานการณฉกเฉน ควรมรายละเอยดครอบคลมตอไปน ผรบผดชอบ

ขนตอนการตอบสนอง

รายชอผตดตอ รวมทงหมายเลขโทรศพท

1

3. องคกรจดท าแผนด าเนนการปองกน และบรรเทาผลกระทบสงแวดลอมทเกดขน จากสถานการณฉกเฉนเปนเอกสาร โดยใหสอดคลองกบสถานการณฉกเฉนทประเมนได

1

4. องคกรจดท าผงแสดงเสนทางหนไฟ อปกรณตอบสนอง และดแลตรวจสอบ อปกรณตอบสนอง ใหพรอมใชงานอยเสมอ

1

5. องคกรมการสอสารแผนเตรยมการและตอบสนองตอสถานการณฉกเฉนใหพนกงานและผมสวนไดเสยรบทราบ

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -196-

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมการจดท าระบบการจดการสงแวดลอมดวยตนเอง ตามหลกเกณฑการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -197-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง บรบทขององคกร

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 ความเขาใจองคกร และบรบทขององคกร 1. องคกรมการวเคราะหบรบทขององคกรทเปน

ประเดนภายในและภายนอกทเกยวของกบวตถประสงคขององคกร ทศทางกลยทธ และผลกระทบตอความสามารถขององคกร

1.5

2. องคกรมวธการน าผลการวเคราะหบรบทขององคกรไปใชประโยชนในระบบการจดการสงแวดลอมเพอใหบรรลผลลพธทตองการ

1.5

3. องคกรมการออกแบบระบบการจดการสงแวดลอมใหสอดคลองตามบรบทขององคกร อาทเชน น าไปพจารณาจดท านโยบายสงแวดลอม น าไปก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

หรอแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม น าไปใชออกแบบเอกสารตางๆ ในระบบ

การจดการสงแวดลอมเพอการประยกตใช

1

4. องคกรมการตดตามและทบทวนบรบทขององคกรทก าหนดไว เพอใหสอดคลองกบ การด าเนนการขององคกร

1

เขาใจความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย 1. องคกรด าเนนการวเคราะหกลมผม

สวนไดเสยทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

1

2. องคกรด าเนนการวเคราะหความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยของ องคกรโดยเฉพาะพนธกรณทตองปฏบตตาม

1.5

3. องคกรด าเนนการน าผลการวเคราะห ความตองการ และความคาดหวงของกลม ผมสวนไดเสยแตละกลมไปใชในระบบ การจดการสงแวดลอม เชน การปฏบตตามพนธกรณในภาพรวมขององคกร

2

4. องคกรมการตดตาม ทบทวนความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยกลมตางๆ

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -198-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง บรบทขององคกร (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การก าหนดขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม 1. องคกรก าหนดขอบเขต หรอขอบขายของ

ระบบการจดการสงแวดลอม โดยพจารณา

ประเดนภายในและภายนอกองคกร

พนธกรณทตองปฏบตตาม โดยเฉพาะความตองการ และความคาดหวงของ ผมสวนไดเสยแตละกลม

ขอบเขตพนท และโครงสรางองคกร

กจกรรม ผลตภณฑ และบรการ ตลอดวงจรวฏจกรชวต

อ านาจหนาท และความสามารถในการควบคมระบบการจดการสงแวดลอม

2

2. ขอบเขต หรอขอบขายของระบบการจดการสงแวดลอมทองคกรจดท าขน สามารถเปดเผยขอมลตอผมสวนไดเสย

1

ระบบการจดการสงแวดลอม 1. องคกรจดท า น าไปปฏบต คงรกษาไวและ

ปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอม อยางตอเนอง รวมถงมกระบวนการทจ าเปนและการประกอบกจกรรมทเกยวของ (ปฏสมพนธ) กบกระบวนการตามขอก าหนด ของมาตรฐานน เพอใหไดซงสมรรถนะสงแวดลอม

2

2. องคกรมการพจารณาความรทไดจาก การวเคราะหบรบทขององคกรทงประเดนภายในและภายนอก ความเขาใจ ความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย เพอจดท าและคงรกษาไวซงระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -199-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง ความเปนผน า และความมงมน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. ผบรหารระดบสงแสดงความเปนผน าและ

มงมนตอการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม เชน ก าหนดนโยบายวตถประสงคดานสงแวดลอม ซงสอดรบกบทศทางกลยทธและบรบทขององคกร รวมไปถงสนบสนนใหผบรหารทเกยวของแสดงความเปนผน าและความมงมนในสวนกจกรรมทตวเองรบผดชอบไปประยกตใช ในระบบการจดการสงแวดลอม เปนตน

1

2. ผบรหารระดบสงก ากบและสนบสนนบคลากรทเกยวของกบการสรางระบบการจดการสงแวดลอมใหเกดประสทธผล

2

3. ผบรหารระดบสงอนมตงบประมาณและจดสรรทรพยากรทจ าเปน รวมถงการสงเสรมและพฒนาทกษะความสามารถทจ าเปนและความตระหนกในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม เชน มการก าหนดหลกสตร การฝกอบรมส าหรบบคลากรหลก ในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

2

4. ผบรหารระดบสงสอสารใหพนกงานเขาใจ ถงความมงมนของผบรหารระดบสง ในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม

2

5. ผบรหารไดก าหนดดชนชวดประสทธผล การด าเนนงานดานสงแวดลอมใหเปนตวชวดของการด าเนนธรกจ หรอก าหนดประสทธภาพดานสงแวดลอมควบรวมกบแผนกระตนการบรหารงานขององคกร

1.5

6. ผบรหารระดบสงสงเสรมและสนบสนนบทบาทการจดการตามความรบผดชอบ ของระบบการจดการสงแวดลอม เพอใหม การปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอม และสามารถบรรลผลสมฤทธทตองการ อยางตอเนอง

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -200-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง นโยบายสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรมการสอสารนโยบายสงแวดลอม

ทงภายใน เชน พนทท างาน บรเวณทางเขาโรงงาน พนทผเยยมชมโรงงาน และภายนอก เชน สอทางอเลกทรอนกส หรอสออนๆ เปนตน

2

2. พนกงานมความเขาใจและมความมงมน ในนโยบายและหนาทของตนเองในการท าใหบรรลผลสมฤทธตามนโยบายสงแวดลอม ขององคกร

1.5

3. องคกรมการสอสารนโยบายสงแวดลอมใหกบพนกงานใหม ผรบเหมา ผตดตอ เชน ผเขามาเยยมชมโรงงาน เปนตน

1

4. นโยบายสงแวดลอมจะตองไดรบการทบทวนโดยผบรหารระดบสง มการตรวจสอบ ขอผกพนตางๆ ทก าหนดลงในนโยบาย และหากจ าเปน จะตองไดรบการแกไข

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -201-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง บทบาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทขององคกร

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. ผบรหารระดบสงมการมอบหมายอ านาจ

หนาทใหกบพนกงานตามต าแหนงตางๆ ทเกยวของ เพอใหมนใจวาระบบการจดการสงแวดลอมมการด าเนนการเปนไปตามขอก าหนด

2

2. มการก าหนดหนาทผรบผดชอบ ผลความกาวหนา และสมรรถนะ ดานสงแวดลอมขององคกร เชน ก าหนดไว ในโครงสรางการบรหารงานขององคกร ใหผบรหารของแตแผนกมหนาทตอสมรรถนะดานสงแวดลอมขององคกร เปนตน จดท าบนทกผลความกาวหนาการปฏบตงาน ของระบบการจดการสงแวดลอมและรายงานตอผบรหารสงสด

2

3. องคกรด าเนนการทบทวนโครงสราง การจดการตามบทบาท หนาท ความรบผดชอบ ในการจดการสงแวดลอมทมอย อยางสม าเสมอ เพอใหสอดคลองกบ การด าเนนการทเปนปจจบนขององคกร

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -202-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส

1. องคกรด าเนนการพจารณาความเสยงและโอกาสทเกยวของกบ บรบทขององคกรทงประเดนภายในและ

ภายนอก

ความตองการ และคาดหวงของผมสวนไดเสย

ลกษณะปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑและบรการ รวมถงสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน

พนธกรณทตองปฏบตตาม

2

2. องคกรด าเนนการทบทวนความเสยงและโอกาสตามเวลาทก าหนด หรอมกจกรรมใหมหรอมการเปลยนแปลงเกดขน เพอใหสอดคลองกบการด าเนนงานขององคกร ในปจจบนรวมไปถงผลตภณฑและบรการ ทเกยวกบสงแวดลอม

1

การประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม

1. องคกรด าเนนการประเมนลกษณะปญหา และผลกระทบสงแวดลอมครอบคลมกจกรรมผลตภณฑ และบรการทสามารถควบคมได โดยพจารณาดวยมมมองของวฏจกรชวต (Life cycle)

2

2. องคกรมกระบวนการและขนตอน การวเคราะหลกษณะปญหาสงแวดลอม ทสามารถทบทวนใหม และใหผลทถกตอง แมนย า

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -203-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม (ตอ) 3. องคกรด าเนนการประเมนลกษณะปญหา

สงแวดลอมทเกดขนในแตละขนตอน ทเกยวของกบกจกรรม ผลตภณฑและบรการโดยพจารณาจาก :

ทรพยากรทใช (Input) ผลลพธทได (Output) การด าเนนงานทสภาวะปกต ผดปกต

และสถานการณฉกเฉน ประเดนทองคกรหรอหนวยงานภายใน

และภายนอกสนใจ ผลกระทบทมตอผมสวนไดเสย

การปฏบตตามพนธกรณทเกยวของกบการด าเนนงานขององคกร

2

4. องคกรด าเนนการแจกแจงลกษณะ ปญหาสงแวดลอมทเกดขนในแตละ ขนตอนการด าเนนงานกจกรรม โดยพจารณาครอบคลมลกษณะปญหาสงแวดลอมประเภทตางๆ ดงตอไปน มลพษน า

มลพษอากาศ

การปนเปอนตอดน

การใชทรพยากร เชน วตถดบ น าพลงงาน (ไฟฟา เชอเพลง)

วตถอนตราย สารเคม วสดทไมใชแลว

มลพษอนๆ เชน กลน แสง เสยง ฝน ความรอน เปนตน

เหตฉกเฉนทอาจเกดขน

2

5. องคกรจดท ารายการสรปลกษณะปญหาสงแวดลอมและผลกระทบ

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -204-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยงและโอกาส (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอม (ตอ) 6. องคกรก าหนดเกณฑการประเมนนยส าคญ

ของลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในองคกรซงเกณฑทตงขนมานนเหมาะสมกบสภาพขนาดของธรกจ ประเดนทางดานสงแวดลอม และเปาหมายขององคกร

1

7. องคกรด าเนนการประเมนนยส าคญของลกษณะปญหาสงแวดลอมทมในองคกร โดยใชเกณฑทก าหนดขน

1

8. องคกรระบมาตรการ หรอแนวทางการควบคม เพอลดผลกระทบดานสงแวดลอมลงใน ทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอมขององคกร

1

9. องคกรมการสอสารลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญใหแกแตละแผนก ทเกยวของภายในองคกรรบทราบ

1

10. องคกรด าเนนการทบทวนล าดบนยส าคญ ทะเบยนของลกษณะปญหาสงแวดลอม เปนระยะและปรบปรงทะเบยนตามเวลา ทก าหนด หรอมกจกรรมใหม เปลยนแปลง เพอใหสอดคลองกบการด าเนนงาน ขององคกรในปจจบน

2

11. องคกรปรบปรงเปลยนแปลงระบบ การจดการสงแวดลอมใหทนสมยสอดคลองกบผลการทบทวนทะเบยนกฎหมาย และทะเบยนลกษณะปญหาสงแวดลอม เชน วางแผนปฏบตการ ปรบปรงหรอเพมเตม การควบคมการปฏบตงาน การก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม เปนตน

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -205-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การปฏบตตามพนธกรณ

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรด าเนนการแจกแจงพนธกรณ หรอ

กฎหมาย ขอบงคบ ขอก าหนดอนๆ ทตองปฏบตตามความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ขอบเขตของระบบ การจดการสงแวดลอม โดยทบทวน การด าเนนการดานสงแวดลอมขององคกรเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทมอยในปจจบน

1.5

2. องคกรมการแจกแจงพนธกรณ หรอกฎหมาย ขอบงคบ หรอขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบ การจดการสงแวดลอมทองคกรตองปฏบตตาม

(ถาม) เชน ขอก าหนดของลกคา ความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยทกลายมาเปนพนธกรณทตองปฏบตตาม เปนตน

1.5

3. องคกรด าเนนการคนหา และรวบรวมส าเนาของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของกบองคกรหรอก าหนดแนวทางเพอเขาถงขอมลกฎหมายและขอก าหนดเหลานน

1.5

4. องคกรจดท าทะเบยนความตองการของกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของกบองคกร

2

5. องคกรมกระบวนการสอสารความตองการ ในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ ใหพนกงานรบทราบ และมการน าไปปฏบต ใหสอดคลองกบขอบงคบของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ

2

6. องคกรก าหนดแนวทางในการตดตาม การเปลยนแปลงของกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอมทองคกร ตองปฏบตตาม

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -206-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การปฏบตตามพนธกรณ (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรด าเนนการประเมนความสอดคลอง

ตามขอก าหนดของการปฏบตตามพนธกรณ ทระบในทะเบยนกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอมอยางสม าเสมอ และตองระบแนวทางการแกไข ควบคมกรณพบความไมสอดคลอง (ถาม)

2

8. องคกรสามารถปฏบตตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบตามความตองการ ในทะเบยนกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอม

2

9. องคกรด าเนนการทบทวน ปรบปรงทะเบยนกฎหมาย และขอก าหนดอนๆ ทเกยวของรวมถงความตองการและความคาดหวงของ ผมสวนไดเสยเพอใหเปนปจจบน

2

10. องคกรด าเนนการทบทวนการด าเนนงาน ขององคกร โดยเฉพาะอยางยงในกรณทม การเปลยนแปลงโครงสราง ขนาด หรอการเปลยนแปลงขนตอนการปฏบตงาน กจกรรม ผลตภณฑ และบรการ เปรยบเทยบกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของอยางสม าเสมอ

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -207-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง วตถประสงคดานสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

โดยตองสอดคลองในเรองตอไปน ลกษณะโครงสราง ขนาด กลยทธ และ

บรบทขององคกร

นโยบายสงแวดลอมขององคกร

ผลการประเมนความสอดคลอง การปฏบตตามพนธกรณ รวมถง ความตองการและความคาดหวงของ ผมสวนไดเสย

ผลการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

ความเปนไปไดในประเดนตางๆ เชน เทคโนโลย การเงนขององคกร และขอก าหนดดานธรกจ

มมมองขององคกรภายนอกทสนใจ

2

2. องคกรมความเขาใจและสามารถน า หลกการของประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco-Efficiency) หรอหลกการของเทคโนโลยการผลตทสะอาด (Cleaner Technology) รวมถงการน าเทคโนโลย นวตกรรม ความคดเชงสรางสรรค มาใช ในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

2

3. องคกรก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอมเปนเอกสารและแสดงแนวทางการปรบปรง แกไขทสามารถบรรลผลสมฤทธ

1

4. วตถประสงคดานสงแวดลอมตอง

เฉพาะเจาะจง

สามารถวดผลได

สามารถบรรลผลสมฤทธ

น าไปปฏบตไดจรง

ก าหนดกรอบระยะเวลาชดเจน

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -208-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง วตถประสงคดานสงแวดลอม (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 5. องคกรมการสอสารกจกรรมทตองปฏบตตาม

วตถประสงคดานสงแวดลอมใหกบทกแผนก ทเกยวของรบทราบโดยใชแนวทางการสอสาร เชน ปดประกาศ ประชม ฝกอบรม เปนตน

1.5

6. วตถประสงคดานสงแวดลอมทก าหนดขน สามารถบรรลผลส าเรจดานการลดมลพษ การลดกาซเรอนกระจกในรป กาซคารบอนไดออกไซดหรอการลด คารบอนฟตพรนท

2

7. วตถประสงคดานสงแวดลอมทก าหนดขน สามารถบรรลผลส าเรจดานการเพมศกยภาพทางการแขงขน เชน ลดตนทนการผลต โดยลดการใชทรพยากร ไดแก วตถดบ น า พลงงาน (ไฟฟา และเชอเพลง)

2

8. วตถประสงคดานสงแวดลอมบรรลผลส าเรจไดตามทก าหนด

2

9. องคกรด าเนนการทบทวนและปรบปรงวตถประสงคดานสงแวดลอมใหสอดคลองกบบรบทขององคกรและการปฏบตตามพนธกรณทเกยวของ รวมทงตดตาม การด าเนนงานใหเปนไปตามวตถประสงค และเปาหมายทจดท าไวตามระยะเวลา ทก าหนด

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -209-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดแผนปฏบตการจดการ

สงแวดลอมอยางเปนลายลกษณอกษร และสอดคลองกบวตถประสงคดานสงแวดลอม ทก าหนดไว

2

2. องคกรก าหนดแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมครอบคลมถงประเดนดงตอไปน รายละเอยดขนตอนการด าเนนงาน

เพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

งบประมาณ และทรพยากรทตองการ

หนวยงานหรอผรบผดชอบ

วธการประเมนผล

ดชนชวดประสทธผลส าหรบการเฝาระวงความคบหนาในการบรรลวตถประสงค

ก าหนดระยะเวลาแลวเสรจ

1

3. องคกรตองก าหนดวธการในการท าใหกจกรรมตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมบรรลผลส าเรจดวยการควบรวมกบกระบวนการทางธรกจขององคกร

1.5

4. แผนปฏบตการจดการสงแวดลอมทจดท าขนไดรบการลงนามอนมตจากผบรหารระดบสง

2

5. องคกรสอสารหนาทความรบผดชอบและความกาวหนาของการด าเนนงานตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอมใหกบหนวยงานทเกยวของรบทราบ

1.5

6. องคกรมการด าเนนงานตามแผนปฏบต การจดการสงแวดลอม พนกงานมความเขาใจ ใหความรวมมอและสามารถปฏบตใหบรรลผลส าเรจทจดท าขน และจดเกบผล การด าเนนงานไวเปนหลกฐาน และรายงานผบรหารรบทราบ

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -210-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การวางแผนปฏบตการเพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรมการตรวจตดตามความคบหนา

ของแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม ตามระยะเวลาทก าหนด และบนทกผล เปนหลกฐาน

1.5

8. ในกรณทตรวจพบวาไมสามารถด าเนนการ ตามแผนได ใหมการตรวจสอบหาสาเหตหรออปสรรค แจงใหผบรหารรบทราบ มแผนจดการกบอปสรรคดงกลาว และบนทกไว เปนหลกฐาน

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -211-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรตองจดสรรงบประมาณ ทรพยากร

ทจ าเปน สงเสรมความรความสามารถและสรางความตระหนกใหกบพนกงานส าหรบการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม และการปรบปรงอยางตอเนอง

2

2. องคกรด าเนนการวเคราะหความตองการฝกอบรมของพนกงานทกระดบ ซงรวมถง การแจกแจงประเภทของการฝกอบรม ดงตอไปน การฝกอบรมระบบการจดการสงแวดลอม

การจดการมลพษ การลดตนทนการผลต อาชวอนามยและความปลอดภยในการท างาน

การฝกอบรม สรางทกษะ ความสามารถ ทเฉพาะเจาะจง เชน ผดแลระบบบ าบดมลพษตางๆ เปนตน

การฝกอบรมตามขอบงคบของกฎหมาย

การฝกอบรมประเดนลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

การฝกอบรมสรางความตระหนก ดานสงแวดลอม

1

3. องคกรมการบนทกผลการวเคราะห ความตองการฝกอบรมไวเปนลายลกษณอกษร

1

4. การฝกอบรมครอบคลมขอก าหนดในระบบการจดการสงแวดลอมโดยเฉพาะการควบคมการปฏบตงานเพอลดผลกระทบทเกดขน หรอมโอกาสเกดขน

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -212-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 5. บคลากรทท างานภายใตการควบคม

ขององคกรมความเขาใจถง นโยบายสงแวดลอม ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

และผลกระทบทมอยหรอมโอกาส จะเกดขน เนองจากการท างาน

1.5

ผลกระทบจากการท างานของตนทมผลตอประสทธภาพของระบบบรหารจดการสงแวดลอม

ผลกระทบของการไมสอดคลองกบขอก าหนดของระบบบรหารสงแวดลอมรวมถงความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย

6. องคกรตองจดสรรงบประมาณ มแผนการฝกอบรมเพอสรางความตระหนก จตส านก และพฒนาความสามารถของพนกงานทงหมดใหตรงตามสมรรถนะส าหรบแตละต าแหนงทรบผดชอบตามแตละขอก าหนดของระบบ การจดการสงแวดลอม รวมถงการใชทรพยากรตามแผนปฏบตการจดการสงแวดลอม และครอบคลมประเดน ดงตอไปน ชอหลกสตร

วตถประสงค หวขอการฝกอบรม

ผเขารบการฝกอบรม

วธและระยะเวลาในการฝกอบรม

วทยากร

วธการฝกอบรม การประเมนผล การฝกอบรม

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -213-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การสนบสนนทรพยากร ความสามารถ และความตระหนก (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 7. องคกรจดเกบบนทกการฝกอบรม และ

ผลการประเมนความเขาใจของพนกงาน หลงการฝกอบรมไวเปนหลกฐาน

1

8. องคกรด าเนนการทบทวนความตองการฝกอบรมขององคกรอยางสม าเสมอ

1

9. องคกรด าเนนการทบทวนสมรรถนะส าหรบแตละต าแหนง หรอหนาท ความรบผดชอบตอระบบการจดการสงแวดลอม ซงรวมถงความรและประสบการณ เพอก าหนด ความจ าเปนส าหรบการฝกอบรมตอไป

1

10. องคกรด าเนนการประเมนความตองการ ดานสมรรถนะ ความสามารถของพนกงาน และตรวจสอบความสอดคลองของการด าเนนการฝกอบรมกบแผนการฝกอบรม ทก าหนดไว

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -214-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การสอสาร

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรก าหนดกระบวนการสอสารทจ าเปน

อยางมประสทธภาพ เพอชวยใหพนกงานหรอผทเกยวของภายใน และบคคลภายนอกทเกยวของมความเขาใจในการจดท าและด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

1

2. พนกงานหรอผทเกยวของเขาใจถงขอมล ทจ าเปนในการจดการสงแวดลอมทเหมาะสม

1.5

3. องคกรมการสอสารขอมลดานสงแวดลอม ขององคกรใหกบผมสวนไดเสย เชน

นโยบายสงแวดลอม

การปฏบตตามพนธกรณ

วตถประสงคดานสงแวดลอม

แผนปฏบตการจดการสงแวดลอม

วธการควบคมการปฏบตงานทเฉพาะเจาะจง แผนตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน

1

4. องคกรมกระบวนการสอสารทงภายใน และภายนอก กระบวนการสอสารครอบคลม ประเดน

ตางๆ ทเกยวของกบระบบการจดการ ดานสงแวดลอม ระยะเวลาทสอสาร ผรบผดชอบ และวธการสอสาร

การสอสารภายในครอบคลมขอมล ทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม หนาททเกยวของ การเปลยนแปลงทเกดขน และแนวทางการมสวนรวมของแตละแผนกเพอใหเกดการปรบปรงอยางตอเนอง

การสอสารภายนอกครอบคลมขอมล ทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอมโดยเฉพาะการปฏบตตามพนธกรณ

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -215-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การสอสาร (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 5. องคกรก าหนดแนวทางการสอสารขอมล

เอกสารและการรบขอรองเรยนทมาจากหนวยงานทงภายในและภายนอก รวมถง การตอบสนองตอการรองขอเหลานน

1

6. องคกรจดเกบบนทกการสอสารทไดด าเนนการไปแลวไวเปนหลกฐานอยางเหมาะสม รวมไปถงเอกสาร การรองขอ หรอขอรองเรยนจากหนวยงานภายนอก เปนตน

1

7. มการจดท ารายงานความกาวหนาของการด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมประจ าป สงใหกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนประจ าทกป (หลงจากไดรบสญลกษณการรบรองระบบการจดการสงแวดลอมขนท 2)

1

8. องคกรด าเนนการทบทวนกระบวนการสอสารและแนวทางการจดการขอมล เอกสาร การรองขอ และขอรองเรยนทมาจากหนวยงานภายในและภายนอก รวมถง การทบทวนเอกสารทเกยวของอยางสม าเสมอ

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -216-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง เอกสารสารสนเทศ

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 เอกสารสารสนเทศ 1. องคกรไดจดท าทะเบยนสารสนเทศ ก าหนด

วธการควบคมเอกสารทงหมดตามขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม โดยแยกออกเปนหมวดหมตามล าดบขนตอนใหชดเจน

1

2. องคกรมการจดท า น าไปปฏบต และคงรกษาไวซงขนตอนการท างาน การทบทวนเพอปรบปรงแกไขเอกสารใหเปนปจจบน และการอนมตเอกสารซ าอกครง รวมไปถงจดท าบนทกปรบปรงแกไขเอกสาร โดยมการระบครงท และวนทมผลอนมตใช

1.5

การจดท าและท าใหทนสมย 1. องคกรมวธการทดในการก าหนดรปแบบ

เอกสาร เชน การใชภาษา รนของ Software ทใช การจดท าขอมลในรปแผนภาพหรอกราฟก หรอรปภาพ รวมถงการใชสอบนทกขอมลตางๆ (กระดาษ หรออปกรณอเลกทรอนกส) ตองไมสลบซบซอน อานไดชดเจน มความทนสมยและเหมาะสมกบประเภทและขนาดขององคกร

1

2. โครงสรางเอกสารสารสนเทศทองคกร จดท าขน มความเหมาะสมตอขอก าหนด ตามระบบการจดการสงแวดลอม มองคประกอบ เชน เลขทเอกสาร วน/เดอน/ป ทจดท า ครงทปรบปรง ชอ/หวขอเอกสาร ผจดท า เปนตน ทงน ตองมการชบง/ระบ หรอค าอธบายบางขอความทซบซอน ชอเฉพาะ หรออกษรยอใหชดเจน

1

3. เอกสารสารสนเทศน ผมสวนรวมสามารถเขาถงได และถกใชในสวนทเกยวของกบ การน าไปปฏบตในระบบการจดการสงแวดลอม

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -217-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง เอกสารสารสนเทศ (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การควบคมเอกสารสารสนเทศ 1. องคกรตองจดเกบและเกบรกษาเอกสาร

สารสนเทศ ดงน

ใหมความพรอมตลอดเวลาเพอเรยกใชงาน

มการจดท าบญชแจกจายส าเนาเอกสารเพอน าไปใชทจดปฏบตงาน ระบผรบเอกสารและการเรยกเกบเอกสาร (ถาม)

มการควบคมการเปลยนแปลงเอกสาร (ระบหลกฐานการเปลยนแปลง)

ก าหนดระยะเวลาการจดเกบและ การท าลายเอกสาร (ถาม)

1

2. เอกสารสารสนเทศตองไดรบการปองกน อยางเพยงพอในกรณทจ าเปน เชน การสญเสยความลบ การน าไปใชอยางไมถกตอง ขาดความสมบรณ ความไมสอดคลองตามระบบการจดการสงแวดลอม เปนตน ตองมวธการปองกน เชน

กรณการใชอปกรณอเลกทรอนกสบนทกขอมล ใหก าหนดรหส (Password) ผใชงาน ส าหรบชนความลบของสารสนเทศ

กรณการใชกระดาษบนทกขอมล ใหมผอนมตการน าไปใช มการระบชอผรบเอกสาร เหตผลทน าไปใช

1

3. องคกรไดจดเกบเอกสาร เชน การรองขอ ของผมสวนไดเสยจากภายในหรอภายนอก ทเกยวของกบการปฏบตตามพนธกรณ และมนใจวาไดรบแกไขและแจกจายใหผเกยวของรบทราบ

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -218-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง เอกสารสารสนเทศ (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การควบคมเอกสารสารสนเทศ (ตอ) 4. องคกรมการจดท า น าไปปฏบต และ

คงรกษาไวซงขนตอนการท างาน การทบทวน เพอปรบปรงแกไขเอกสารใหเปนปจจบน และการอนมตเอกสารซ าอกครง รวมไปถง จดท าบนทก การปรบปรงแกไขเอกสาร โดยมการระบครงท และวนทมผลอนมตใช

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -219-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน

เพอปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอม ทเกดขน หรอลดการใชทรพยากรใหสอดคลองตาม ปฏบตการเพอด าเนนการกบความเสยง

และโอกาสตามขอบเขตของระบบการจดการสงแวดลอม โดยค านงถงปจจยภายนอกดวย

ความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสย โดยเฉพาะทเปนพนธกรณ ทตองปฏบตตาม

วตถประสงคดานสงแวดลอม

2

2. กรณทมการใชสารเคม จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงานส าหรบการจดการสารเคม ครอบคลมการบงช การจดเกบ การขนยาย การถายเท และการใชสารเคม

1

3. กรณทมการใชหมอน า หรอหมอตมทใชของเหลว ทเปนสอน าความรอน จดท าเอกสารส าหรบการควบคมการปฏบตงานใหครอบคลมตงแต การเรมเดนเครอง ขณะเดนเครอง และ หยดเดนระบบหมอน า หรอหมอตมทใชของเหลวทเปนสอน าความรอน

1

4. กรณทมการใชระบบบ าบดมลพษ (ไดแก น า อากาศ กากอตสาหกรรม เปนตน) จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน ส าหรบการควบคมระบบบ าบด ครอบคลม การท างานของแตละหนวยบ าบดยอย

1

5. กรณทมสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว จดท าเอกสารควบคมการปฏบตงานส าหรบการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวครอบคลม การคดแยก การรวบรวม การจดเกบ และการก าจดของเสย

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -220-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การวางแผนและควบคมการด าเนนงาน (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 6. องคกรจดท าเอกสารควบคมการปฏบตงาน

ส าหรบการจดซอ จดจาง ของสนคาและบรการ โดยระบขอก าหนดความตองการ ดานสงแวดลอม เชน ฉลากเขยว ฉลากประหยดพลงงาน ฉลากคารบอนฟตพรนท และการควบคมผรบเหมา เชน ผรบจางก าจดของเสยอนตราย เปนตน

1

7. องคกรจดท าวธการควบคมการปฏบตงาน ทจ าเปนอยางเหมาะสม โดยค านงถง การเปลยนแปลงตามแผนหรอผลกระทบ ทไดรบจากการเปลยนแปลงทไมไดตงใจ ของกระบวนการทมอย โดยครอบคลมถงผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดขนจากกจกรรม ผลตภณฑ การบรการ การจดสง การก าจดผลตภณฑเมอหมดอายการใชงาน และการจดการกบซากผลตภณฑ

2

8. องคกรจดท าเอกสารวธการปฏบตงานครอบคลมกจกรรมสนบสนนการผลต ทกอใหเกดลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ เชน การซอมบ ารง จดทมความเสยง รวมถงการปฏบตงานในบรเวณทมความเสยง เชน สถานทอบอากาศ เปนตน

1

9. องคกรมการสอสาร การควบคมการด าเนนงานตามขอก าหนดดานสงแวดลอม ใหกบผรบเหมา รวมถงบคคลภายนอกทจ าเปนตองทราบ

2

10. องคกรด าเนนการทบทวนและปรบปรงเอกสารควบคมการปฏบตงานใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงขององคกร ในปจจบน

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -221-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การเตรยมพรอมและการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรท าการทดสอบแผนฉกเฉน รวมทง

แผนบรรเทาและลดผลกระทบตอสงแวดลอม อยางสม าเสมอ รวมถงจดเกบผลการทดสอบความเขาใจผเกยวของจากแผนดงกลาวไวเปนหลกฐาน

2

2. องคกรก าหนดรปแบบของรายงานผล การทบทวนแผนฉกเฉน รวมถงท าการประเมนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด และจดทตอง ท าการปรบปรงทสงเกตไดจากการทดสอบ

2

3. องคกรจดเกบรายงานผลการทบทวนแผนฉกเฉน รวมทงบนทกการแกไขสงทไมเปนไปตามขอก าหนดและจดทตองท าการปรบปรง ทสงเกตไดจากการทดสอบแผนฉกเฉนเหลานนไวเปนหลกฐาน

2

4. องคกรมการพจารณาความจ าเปนหรอตองการปรบเปลยนแผนฉกเฉน และแผนบรรเทาผลกระทบสงแวดลอม ในกรณทมการเปลยนแปลงเกดขน โดยเฉพาะหลงจากเกดสถานการณฉกเฉนหรอการทดสอบ

2

5. องคกรท าการส ารวจเปนประจ าในพนท หรอกจกรรมทมความเสยงตอสถานการณฉกเฉน เพอทบทวนหรอแจกแจงสถานการณฉกเฉนใหมๆ ทอาจเกดขน

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -222-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท าแผนการตรวจตดตาม การตรวจวด

การวเคราะห และการประเมนสมรรถนะ ดานสงแวดลอม โดยครอบคลมถงประเดน ดงตอไปน กจกรรมทจ าเปนตองเฝาระวงหรอกอใหเกด

ผลกระทบสงแวดลอม

การด าเนนการขององคกรทเกยวของกบการปฏบตตามพนธกรณ

การปฏบตงานของพนกงานใหสอดคลองตามวธการควบคมการปฏบตงานทก าหนด

2

2. องคกรมความเขาใจและรวบรวมรายการพารามเตอร หรอตวชวดตางๆ ทจะตองตรวจวด ทงดานน า อากาศ อาชวอนามย และความปลอดภยในการท างาน รวมถงขอก าหนดอนๆ อาจมการก าหนดเกณฑ ขององคกรขนเองเพอใชในบางกรณ

1.5

3. องคกรด าเนนงานตามแผนการตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล ทก าหนดไว และจดเกบบนทกผลการตรวจตดตามทไดไวเปนหลกฐาน

2

4. องคกรมการเปรยบเทยบผลกบมาตรฐาน ทางกฎหมายหรอเกณฑทก าหนด และในกรณ ผลการตดตามและตรวจวดไมสอดคลองตามพนธกรณทตองปฏบต หรอตามเกณฑทก าหนด

องคกรมการวเคราะห ตรวจสอบหาสาเหต

เพอก าหนดและปฏบตการตามมาตรการแกไขและปองกนปญหา

2

5. องคกรมการสอสารขอมลทเกยวของกบ การเฝาตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และประเมนสมรรถนะดานการจดการสงแวดลอมทงภายในและภายนอก โดยเฉพาะการปฏบตตามพนธกรณ

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -223-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 6. กรณทองคกรท าการตรวจวด และวเคราะห

ดวยตนเอง จะตองมการแจกแจงเครองมอทตองท าการสอบเทยบและจดท าแผนการสอบเทยบเครองมอตรวจวดดานสงแวดลอม

รวมทงจดเกบบนทกการสอบเทยบไวเปนหลกฐาน และกรณทผลการสอบเทยบไมเปน ไปตามคามาตรฐาน มการด าเนนการแกไข ปรบปรงเครองมอวดใหมความแมนย าเพยงพอ

1

7. องคกรมการทบทวนแผนการตดตาม และตรวจวดดานสงแวดลอม รวมถงแผน การสอบเทยบเครองมอตรวจวดดานสงแวดลอม (ถาม)เพอใหสอดคลองและถกตองตามการด าเนนงานขององคกรในปจจบน

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -224-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การตรวจประเมนภายใน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรมนใจวาระบบการจดการสงแวดลอม

ทตนเองด าเนนการอยมคณสมบตตรงตามความตองการของตนเอง และเปนไปตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม และไดจดท าแผนการตรวจประเมนภายใน โดยระบหลกเกณฑและวธการตรวจ มการก าหนดขอบเขตของการตรวจประเมนระบบ การจดการสงแวดลอม ใหสอดคลองกบกจกรรมทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม ทมนยส าคญ

2

2. องคกรจดท าเอกสารขนตอนการตรวจประเมนและตารางบญชรายการ (Checklist) ส าหรบใชในการตรวจประเมน

1.5

3. องคกรมการแตงตงคณะผตรวจประเมนภายใน ก าหนดหนาทความรบผดชอบ ส าหรบการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม และมความเปนกลาง ในกระบวนการตรวจสอบ

1.5

4. องคกรจดท าเอกสารขนตอนการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอมภายใน

โดยครอบคลมถง

ขอบเขตของการตรวจประเมน

ก าหนดการและความถในการตรวจประเมน

วธการตรวจประเมน

ผรบผดชอบและขอก าหนด ในการด าเนนการตรวจประเมน

การพจารณาการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอองคกรรวมไปถงผล การตรวจจากครงกอน

ผรบผดชอบในการรายงานผลการตรวจประเมนใหผบรหารรบทราบ

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -225-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การตรวจประเมนภายใน (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 5. องคกรด าเนนการตรวจประเมนภายใน

ตามแผนและชวงเวลาทก าหนดการตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม ทงน จะตองมการบนทกผลการตรวจประเมน (สอดคลอง ไมสอดคลอง หรอขอสงเกต) พรอมสรปผลและรายงานผลการตรวจประเมนใหผบรหารรบทราบ และจดเกบบนทกการตรวจประเมนไวเปนหลกฐาน

2

6. องคกรก าหนดผรบผดชอบ แนวทางการแกไข และปองกนกรณพบความไมสอดคลอง ตามขอก าหนดของระบบการจดการสงแวดลอม

1.5

7. องคกรมการทบทวนขนตอนการตรวจประเมนภายใน เพอใหสอดคลองกบ การด าเนนการขององคกรในปจจบน โดยด าเนนการแกไขปรบปรงขนตอน ในกรณทจ าเปน

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -226-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การทบทวนการบรหารงาน

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรมการจดท าแผนและก าหนดชวงเวลา

เพอท าการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมเปนระยะๆ โดยฝายบรหาร

1

2. องคกรมการจดประชมทบทวนโดยฝายบรหาร ประกอบดวยเอกสาร ขอมลทจะน าเสนอ โดยระเบยบวาระการประชม ครอบคลมถง

การเปลยนแปลงประเดนภายในและภายนอกทสงผลกระทบตอระบบ การจดการสงแวดลอมขององคกร

พนธกรณทตองปฏบตตามและผล การประเมนความสอดคลองของกฎหมาย

ความตองการ และความคาดหวง ของผมสวนไดเสย

ความเสยงและโอกาส ลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

ผลการบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม

การสอสารกบผมสวนไดเสย รวมถงขอรองเรยน

ผลการตรวจตดตาม และการตรวจวด

ผลการตรวจประเมนภายใน

การแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด

ความเพยงพอของทรพยากรในการด าเนนงานระบบบรหารจดการสงแวดลอม

โอกาสส าหรบการปรบปรงอยางตอเนอง

2

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -227-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การทบทวนการบรหารงาน (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 3. องคกรจดท ารายงานการประชมทบทวน

ระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร ซงครอบคลมถงประเดนทงหมดตาม ขอท 2 พรอมรายชอผเขารวมประชม ทงน ผลการประชมหรอมตทประชมตองแสดงถง การตดสนใจทงหมดทมในการประชม และลงนามโดยฝายบรหาร

2

4. องคกรด าเนนการตามแนวทางการปรบปรง ซงเปนผลมาจากการทบทวนระบบ การจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร

1

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -228-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การปรบปรง

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 สงทไมเปนไปตามขอก าหนดและการปฏบตการแกไข 1. องคกรมการบงชสงทไมเปนไปตามขอก าหนด

ทเกดขน หรอมโอกาสเกดขน และมกระบวนการสบสวนรายละเอยด ซงรวมถง

การตดตามและการรวบรวมรายงานเกยวกบสงทไมเปนไปตามขอก าหนด

การบนทกรายละเอยดของสงทไมเปนไปตามขอก าหนด หรอมโอกาสเกดขน

การวเคราะหตนเหตของปญหา

2

2. องคกรมกระบวนการด าเนนการแกไข สงทไมเปนไปตามขอก าหนด รวมถงวธการปฏบต การควบคม และการแกไขปรบปรง ใหถกตองอยางชดเจน

1.5

3. องคกรก าหนดหนาทและความรบผดชอบ และมการบนทกแสดงรายละเอยดของปญหาและมาตรการแกไข ปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนด

1.5

4. องคกรมการจดการกบสงทไมเปนไป ตามขอก าหนด หรอผลกระทบทเกดขน ใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนด

2

5. องคกรด าเนนการทบทวนบางกจกรรม ทคลายคลงกบสงทไมเปนไปตามขอก าหนดเพอเปลยนแปลง ปรบปรง มใหเกดขนหรอมโอกาสเกดขนซ าอก โดยทบทวนเปนระยะๆ เพอปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดเกดขนซ า

1.5

ภาคผนวก ข แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 2 ดวยตนเอง -229-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 2 เรอง การปรบปรง (ตอ)

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 การปรบปรงอยางตอเนอง องคกรมการปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนองเพอเพมสมรรถนะ ดานสงแวดลอม เชน การปรบปรงประสทธภาพของระบบ

การจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง โดยเฉพาะมการน าเทคโนโลย นวตกรรม ความคดเชงสรางสรรคมาใชในการก าหนดวตถประสงคดานสงแวดลอม

มการพฒนาดชนชวดประสทธผล การด าเนนงานดานสงแวดลอมตอเนอง

ระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรสามารถลดมลพษทเกดขนไดจรง และเปนรปธรรม

ระบบการจดการสงแวดลอมสามารถเพมศกยภาพการแขงขน การลดตนทนการผลต

การเพมทกษะความสามารถ ของพนกงานไดมากขน

การยกระดบคณภาพชวตทดขน ของพนกงาน

การลดกาซเรอนกระจก หรอการลด คารบอนฟตพรนท

2

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -230-

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบ การจดการสงแวดลอม ISO 14001

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -231-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

บรบทขององคกร (4)

เอกสารการพจารณาปจจยภายนอกและภายในทมผลกระทบตอองคกร

เอกสารการชบงผมสวนไดเสยทเกยวของกบองคกร

จดท าเอกสารการก าหนดขอบขายของระบบการจดการสงแวดลอมขององคกร

ท าความเขาใจองคกรและบรบทขององคกร ปจจยภายในและภายนอกทเกยวของ

ความเขาใจความจ าเปนและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทเกยวของ

จดท าและด ารงรกษาระบบ การจดการสงแวดลอมขององคกรอยางตอเนอง

ความเปนผน า และความมงมน (5.1)

ไมม มนใจวาพนกงานทกระดบทราบถงความมงมนของผบรหารระดบสง

นโยบายสงแวดลอม (5.2)

นโยบายสงแวดลอมทครอบคลมถงความมงมนในการด าเนนการเพอ o การปกปองสงแวดลอม รวมถง

การปองกนมลพษ และความมงมนเฉพาะอนๆ ทเกยวของในบรบทองคกร

o การปฏบตตามกฎหมาย และขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ

o การปรบปรงระบบการจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

มนใจวาพนกงานทกระดบทราบถงแนวทางการปฏบตตนใหสอดคลองกบนโยบายสงแวดลอม

บทบาทหนาท ความรบผดชอบ และอ านาจหนาทในองคกร (5.3)

ไมม มนใจวาเอกสารทก าหนดบทบาทหนาท ความรบผดชอบของพนกงานแตละระดบ/หนวยงาน (เชน Responsibility matrix, Job description) ไดรบการปรบปรงใหเปนปจจบนและสอดคลองกบการเปลยนแปลงภายในองคกรอยเสมอ

ความเสยงและโอกาส (6.1)

ไมม มนใจวามการพจารณาความเสยงและโอกาสทเกยวของกบลกษณะปญหาสงแวดลอม กฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ ปจจยภายนอก ภายใน และผมสวนไดเสย

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -232-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

ลกษณะปญหาสงแวดลอม (6.1.2)

ประเดนลกษณะปญหาและผลกระทบดานสงแวดลอมทเกยวของ

เกณฑทใชเพอการพจารณาประเดนปญหาดานสงแวดลอมทมนยส าคญ

ประเดนปญหาดานสงแวดลอมทม นยส าคญ

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การแจกแจงและประเมนนยส าคญลกษณะปญหาสงแวดลอม โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การจ าแจกลกษณะปญหาสงแวดลอม o การจดล าดบนยส าคญของลกษณะปญหา

สงแวดลอม o การทบทวนลกษณะปญหาสงแวดลอม o การจดการกบลกษณะปญหาสงแวดลอม

ทมนยส าคญ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวามการจดการกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญอยางเหมาะสม

กฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ (6.1.3)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง กฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของ โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถงการจ าแนกการรวบรวมกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของ การท าความเขาใจ และการสอสาร แนวทางการปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายไปยงพนกงานทเกยวของ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ท าความเขาใจกฎหมายและขอก าหนดตางๆ ดานสงแวดลอม และสอสารแนวทางการปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายไปยงพนกงานทเกยวของ

วตถประสงค ดานสงแวดลอม (6.2.1)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง วตถประสงค เปาหมาย และแผนงานการจดการสงแวดลอม โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง การก าหนดและทบทวนวตถประสงค ดานสงแวดลอม

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวาในการก าหนดและทบทวนวตถประสงคดานสงแวดลอมไดพจารณาถงกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ลกษณะปญหาสงแวดลอมทม

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -233-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

วตถประสงค ดานสงแวดลอม (6.2.1) (ตอ)

การจดท าแผนงานการจดการสงแวดลอม การด าเนนงานตามแผนงานฯ และการตดตามตรวจสอบผลการด าเนนตามแผนงานฯ เปนระยะ

นยส าคญ ทางเลอกดานเทคนค การเงน ขอก าหนดดานปฏบตการและธรกจ ตลอดจนความตองการขององคกรภายนอกทสนใจ

การวางแผนกจกรรม เพอใหบรรลวตถประสงคดานสงแวดลอม (6.2.2)

ไมม ก าหนดกจกรรมทตองการปรบปรง ทรพยาการทตองการ ผรบผดชอบระยะเวลาแลวเสรจ และวธการประเมนผล

ทรพยากร (7.1)

ไมม มนใจวามการใหทรพยากร ทจ าเปนส าหรบการด าเนนการระบบการจดการสงแวดลอม

ความสามารถ (7.2)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง ความรความสามารถ การฝกอบรม และจตส านก โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง ความรความสามารถของพนกงานและบคคลใดๆ ทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามองคกร ทมโอกาสกอใหเกดผลกระทบทส าคญตอสงแวดลอม การวเคราะหความตองการฝกอบรม การจดท าแผนการฝกอบรมประจ าป การด าเนนการจดฝกอบรม การประเมนผลหลงการฝกอบรม และการบนทกการฝกอบรม รวมทง การฝกอบรมสรางความตระหนก ดานสงแวดลอม

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวาพนกงานและบคคลใดๆ ทปฏบตงานใหองคกรหรอในนามองคกรมความรความสามารถ บนพนฐานการศกษา และการฝกอบรมและประสบการณ

มนใจวาพนกงานไดรบการฝกอบรมทเหมาะสมและเพยงพอ

ความตระหนก (7.3)

ไมม มนใจวาพนกงานมความตระหนกดานสงแวดลอม

การสอสาร (7.4)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงกระบวนการในการสอสารกบพนกงานภายในองคกรและหนวยงานภายนอกเกยวกบลกษณะปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวามการสอสารลกษณะปญหาสงแวดลอมและขอมลขาวสารเกยวกบระบบการจดการ

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -234-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

การสอสาร (7.4) (ตอ)

เอกสารแสดงชองทางหรอวธการทองคกรจะสามารถรบทราบขอมล ขอเสนอแนะหรอขอรองเรยนเกยวกบดานสงแวดลอมหรอระบบการจดการสงแวดลอม รวมทงขนตอนการใหขอมลจดสงรายงาน หรอชแจงผลการด าเนนการเกยวกบ ขอรองเรยน

สงแวดลอมใหกบพนกงาน แตละระดบ และหนวยงานตางๆ ภายในองคกรอยางมประสทธภาพ

สนบสนนใหพนกงานเสนอแนะหรอแจงปญหาสงแวดลอมใหผทเกยวของรบทราบตามวธการหรอชองทางทองคกรก าหนดให

มนใจวามการสอสารขอมลรายงาน และผลการด าเนนการเกยวกบขอรองเรยน ใหกบหนวยงานภายนอกทเกยวของอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

เอกสารสารสนเทศ (7.5)

เอกสารหรอเอกสารในรปแบบอเลคทรอนคสทอธบายถงระบบงาน ทรองรบ ขอก าหนดหลกของระบบ การจดการสงแวดลอมและความสมพนธของขอก าหนดตางๆ และก าหนดทศทาง/ความสมพนธของเอกสารรองรบระบบการจดการสงแวดลอม

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การควบคมเอกสาร โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถงการควบคม การอนมต แจกจาย ทบทวน แกไข ยกเลก และการเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบระบบการจดการสงแวดลอม

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง บนทกสงแวดลอม โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง การจ าแนก การเกบรกษา และการท าลายบนทก ในระบบการจดการสงแวดลอม

สอสารและฝกอบรมใหหนวยงาน/พนกงาน ทเกยวของเขาใจถงกระบวนการ ขนตอน ขอก าหนด และสาระส าคญในเอกสาร เพอใหด าเนนการตามนนอยางมประสทธภาพ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ด าเนนการควบคมเอกสารทงหมดในระบบการจดการสงแวดลอม

มนใจวามเอกสารควบคมอย ในจดปฏบตงานทจ าเปนตองใชเอกสารดงกลาว

มนใจวาเอกสารควบคมทอย ณ จดปฏบตงาน เปนฉบบลาสด

ด าเนนการควบคมบนทกทงหมดในระบบฯ

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -235-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

เอกสาร สารสนเทศ (7.5) (ตอ)

รายการของเอกสารทงหมดทไดรบ การควบคมภายใตระบบการจดการสงแวดลอม (Document master list)

เอกสารแสดงรายชอผครอบครองเอกสารควบคมตางๆ

เอกสารแสดงระยะเวลาการจดเกบและสถานทจดเกบบนทกแตละฉบบ

มนใจวาบนทกสงแวดลอมไดรบการจดเกบในลกษณะพรอมใชงานและมการปองกนความเสยหาย

จดเกบและท าลายบนทกสงแวดลอมตามอายการจดเกบ ทก าหนด

การวางแผนและการควบคมการด าเนนการ (8.1)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) และวธการปฏบตงาน (Work instruction) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การควบคม การปฏบตงาน โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การจ าแนกกจกรรมทจ าเปนตองควบคม

การปฏบตงาน o การจดท าระเบยบปฏบตงานและวธการ

ปฏบตงานส าหรบกจกรรม ทตองควบคมการปฏบตงาน เพอปองกน และลดผลกระทบสงแวดลอม โอกาสหรอความเสยงดานสงแวดลอม

การสอสารระเบยบปฏบตงานและวธการปฏบตงาน ใหพนกงาน/หนวยงาน ทเกยวของ ทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวาพนกงานปฏบตตามระเบยบปฏบตงานและวธการปฏบตงาน เพอปองกนและ ลดผลกระทบสงแวดลอม

การเตรยมการและตอบสนองในสถานการณฉกเฉน (8.2)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การเตรยมการและตอบสนองในสถานการณฉกเฉน โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การจ าแนกสถานการณฉกเฉน/อบตเหต

ทอาจเกดขน o การจดท าแผนปองกนและตอบสนอง

สถานการณฉกเฉน o การทบทวนและอนมตแผนฯ o การฝกอบรมแผนฯ o การทดสอบแผนฯ เปนระยะๆ o การประเมนผล และบนทกผล

การทดสอบแผนฯ o การทบทวนและปรบแกแผนฯ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ทดสอบแผนปองกนและตอบสนองสถานการณฉกเฉนเปนระยะๆ ตลอดจนมการประเมนผลและบนทกผล การทดสอบ

ทบทวนแผนฯ ทกครงภายหลงการทดสอบ หรอกรณเกดเหตการณฉกเฉน หรออบตเหตจรง

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -236-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

การเฝาตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมน (9.1)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การตดตามและตรวจวดดานสงแวดลอม โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การก าหนดแผนการตดตามและตรวจวด o การด าเนนการตดตามและตรวจวด o การสอบเทยบเครองมอตรวจวด o การตรวจสอบผลการตดตามและตรวจวด

เทยบกบเกณฑทใชเปรยบเทยบ o การบนทกผลการตดตามและตรวจวด o การแกไขตามผลการตดตามและตรวจวด

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ด าเนนการตดตามและตรวจวดตามแผนการตดตามและตรวจวด

สอบเทยบเครองมอตรวจวดและเกบบนทกผลการสอบเทยบ

มนใจวามการด าเนนการแกไขอยางสมเหตสมผล ในกรณทพบวาผลการตดตามและตรวจวดไมเปนไปตามเกณฑทใชเปรยบเทยบ

การประเมนความสอดคลอง (9.1.2)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การประเมนความสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของโดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การประเมนความสอดคลองกบกฎหมาย

และขอก าหนดอนๆ ทเกยวของเปนระยะ

o การจดท าและเกบรกษาบนทกผลการประเมนความสอดคลอง

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ประเมนความสอดคลองการด าเนนกจกรรมเปรยบเทยบกบความตองการทระบในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของเปนระยะ

มนใจวาสามารถด าเนนงานสอดคลองตามความตองการ ในกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเกยวของดานสงแวดลอม

การตรวจประเมนภายใน (9.2)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การตรวจประเมนภายใน โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การก าหนดแผนการตรวจประเมน o การทบทวนและอนมตแผนฯ o การก าหนดและแตงตงผตรวจประเมน

สอสารในหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

มนใจวาแผนการตรวจประเมนก าหนดขนโดยพจารณาตามความส าคญของกจกรรมและผลการตรวจประเมนครงทผานมา

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -237-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

การตรวจประเมนภายใน (9.2) (ตอ)

o การจดท าแบบตรวจประเมน/แนวทาง การตรวจประเมน

o การด าเนนการตรวจประเมน o การจดการกบสงทไมเปนไปตาม

ขอก าหนดทตรวจพบ o การสรปผลการตรวจประเมน o การรายงานผลการตรวจประเมนตอ

ผบรหาร

เอกสารแตงตงผตรวจประเมน

เอกสาร/รายงานสรปผลการตรวจประเมน

ก าหนดหรอแตงตงผตรวจประเมนโดยผตรวจประเมนตองเปนผทมความสามารถทจะตรวจประเมนไดและไมมความเกยวของกบกจกรรมทตรวจประเมน

มนใจวามการจดการกบสงท ไมเปนไปตามขอก าหนดทพบจากการตรวจประเมน

สรปและรายงานผลการตรวจประเมนใหผบรหารทราบ

การทบทวนโดยฝายบรหาร (9.3)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง การทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง o การก าหนดความถและความจ าเปนใน

การทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร

o การก าหนดหวขอหรอวาระการประชมทจะพจารณาทบทวน

o การจดเตรยมเอกสารทจ าเปนส าหรบน าเสนอในการประชมทบทวนระบบการจดการสงแวดลอมโดยฝายบรหาร

o การบนทกผลการประชมทบทวนฯ

การก าหนดและตดตามงานทมอบหมายจากการประชมทบทวนฯ

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ฝายบรหารทบทวนระบบ การจดการสงแวดลอมเปนระยะๆ และบนทกผล การทบทวนไว

ก าหนดผรบผดชอบและตดตามงานทมอบหมายจากการทบทวนระบบการจดการสงแวดลอม โดยฝายบรหาร

การตดสนใจตอประสทธภาพผลของระบบการจดการสงแวดลอม และการก าหนดมาตรการรองรบในกรณทตองเปลยนแปลงเพอใหเกดการปรบปรงอยางตอเนอง

สงทไมเปนไปตามขอก าหนด และการแกไข (10.2)

เอกสารระเบยบปฏบตงาน (Procedure) แสดงขนตอนและหนาทความรบผดชอบ เรอง สงทไมเปนไปตามขอก าหนด การแกไขและปองกน โดยใหมรายละเอยดครอบคลมถง

สอสารใหหนวยงานตางๆ ภายในองคกรทราบถงขนตอน ทก าหนดขน

ภาคผนวก ค แนวทางปฏบตเพมเตมเพอขอการรบรองมาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 -238-

ขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001

เอกสารทตองจดท า สงทตองด าเนนการ

สงทไมเปนไปตามขอก าหนด และการแกไข (10.2) (ตอ)

o การก าหนดหนาทและความรบผดชอบในการจดการกบสงท ไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขนหรอมโอกาสเกดขน

o การก าหนดแนวทางการแกไขและปองกนสงทไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขนหรอมโอกาสเกดขน

o การด าเนนการแกไขปองกน o การตดตามผลการแกไขปองกน

มนใจวามการจดการกบสงท ไมเปนไปตามขอก าหนดทเกดขนหรอมโอกาสเกดขน ตามขนตอนทก าหนดขน และบนทกรายละเอยดของขอบกพรองสาเหต และวธการแกไขปองกน ตลอดจนผลการตดตามการแกไขและปองกน

การปรบปรงอยางตอเนอง (10.3)

ไมม มนใจวามการปรบปรงระบบ การจดการสงแวดลอมอยางตอเนอง

ภาคผนวก ก แบบประเมนความพรอมระบบการจดการสงแวดลอม ขนท 1 ดวยตนเอง -195-

แบบประเมนความพรอมดวยตนเอง ขนท 1 เรอง การตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล

หวขอประเมน น าหนกคะแนน

ผลการประเมน บนทกผลการประเมน

2 1 0 1. องคกรจดท าแผนการตรวจตดตาม การตรวจวด

การวเคราะห และการประเมนสมรรถนะ ดานสงแวดลอม โดยครอบคลมถงประเดน ดงตอไปน กจกรรมทจ าเปนตองเฝาระวงหรอกอใหเกด

ผลกระทบสงแวดลอม

การด าเนนการขององคกรทเกยวของกบการปฏบตตามพนธกรณ

การปฏบตงานของพนกงานใหสอดคลองตามวธการควบคมการปฏบตงานทก าหนด

2

2. องคกรมความเขาใจและรวบรวมรายการพารามเตอร หรอตวชวดตางๆ ทจะตองตรวจวด ทงดานน า อากาศ อาชวอนามย และความปลอดภยในการท างาน รวมถงขอก าหนดอนๆ อาจมการก าหนดเกณฑ ขององคกรขนเองเพอใชในบางกรณ

1.5

3. องคกรด าเนนงานตามแผนการตรวจตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และการประเมนผล ทก าหนดไว และจดเกบบนทกผลการตรวจตดตามทไดไวเปนหลกฐาน

2

4. องคกรมการเปรยบเทยบผลกบมาตรฐาน ทางกฎหมายหรอเกณฑทก าหนด และในกรณ ผลการตดตามและตรวจวดไมสอดคลองตามพนธกรณทตองปฏบต หรอตามเกณฑทก าหนด

องคกรมการวเคราะห ตรวจสอบหาสาเหต

เพอก าหนดและปฏบตการตามมาตรการแกไขและปองกนปญหา

2

5. องคกรมการสอสารขอมลทเกยวของกบ การเฝาตดตาม การตรวจวด การวเคราะห และประเมนสมรรถนะดานการจดการสงแวดลอมทงภายในและภายนอก โดยเฉพาะการปฏบตตามพนธกรณ

1.5

คณะผจดท า

ทปรกษา นางอรอนงค ทรงกตต ผอ านวยการกองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน

คณะท างาน 1. นางอญชลพร เธยรพรากล ผอ านวยการสวนท 1

กองบรการงานอนญาตโรงงาน 2 2. นางสาวธดารตน คชรนทร นกวทยาศาสตรช านาญการ

กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน 3. นางสาวพฒนชวลพร สนรมย นกวทยาศาสตรช านาญการ

กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน 4. นายกตตณฐ โสภา วศวกรปฏบตการ

กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน 5. นายปรญญ มวงสงข วศวกรปฏบตการ

กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน 6. นายนพรตน ชนะภย วศวกรปฏบตการ

กองพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

คณะท างานและเลขานการ นางประไพรตน ลาวณยวฒนกล ผอ านวยการกลมการจดการสงแวดลอมโรงงาน กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน

คณะท างานและผชวยเลขานการ นายบญสม จตโสภณปญญา วศวกรปฏบตการ กองสงเสรมเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน

รายชอคณะท างาน

1. 2.

นางระววรรณ นางสาวรพพฒน

ปยะศรศลป เกรกไกวล

ผเชยวชาญดานสงแวดลอม ผเชยวชาญดานระบบการจดการสงแวดลอม

3. นายพศาล ทรนงพทกษกล ผเชยวชาญดานระบบการจดการสงแวดลอม 4. นางสาวอญชล พรยะพรหมพนธ นกวทยาศาสตรสงแวดลอม 5. นางสาวพนธกานต คลายวฒนะ วศวกรสงแวดลอม 6. นางสาวฉตรลดา สทวทรพย วศวกรเคม 7. นายอานนท ชางเรอ วศวกรอตสาหการ 8. นางสาวภณฑรกษ นตกลชย นกวทยาศาสตรสงแวดลอม