โดย... มย�รี� ยกตรี�พั�ฒนาสั�งคมและความม��นคงของมน�ษย�

จั�งหว�ดเชี�ยงใหม

บทเรี�ยน บทเรี�ยน Lesson Lesson LearnedLearned

ค$อค$อ... ... ความรี%&ท��เป็(นข&อค&นพับใหม

หรี$อบทสัรี�ป็ท��ได&เรี�ยนรี%&

จัากป็รีะสับการีณ์�การีท+างาน

บทเรี�ยน บทเรี�ยน ?? เป็(นความรี%&ป็รีะเภทหน-�ง

อธิ/บายเหต�การีณ์� และเง$�อนไขท��เก/ดข-0น

ม/ใชี เพั�ยงการีเล าเรี$�องในอด�ต แต ต&องม� ค+าอธิ/บายท��ม�ค�ณ์ค าท��จัะน+าไป็ป็ฏิ/บ�ต/ต อ

ชี วยให&เก/ดการีเรี�ยนรี%& ไม กรีะท+าผิ/ดซ้ำ+0าอ�ก

การีถอดบทการีถอดบทเรี�ยน เรี�ยน ??

ค$อ กรีะบวนการีด-งความรี%&จัากการีท+างานออกมาใชี&

เป็(นท�นในการีบรี/หารีจั�ดการี

พั�ฒนาป็รี�บป็รี�งงานให&ด�ย/�งข-0น

Tacit Tacit KnowledgeKnowledge

ภ%ม/ป็5ญญา เคล7ดว/ชีา ป็ฏิ/บ�ต/ ป็รีะสับการีณ์� มาจัากว/จัารีณ์ญาณ์

ใชี&ป็ฏิ/ภาณ์ เป็(นเทคน/คเฉพัาะต�ว

ล%กเล นของแต ละคน

ว/ชีาการี ทฤษฎี� มาจัากการี

สั�งเครีาะห� ว/จั�ย เป็(นกฎีเกณ์ฑ์�

ว/ธิ�การี ข�0นตอนท��ผิ านการีพั/สั%จัน�

ถอดบทเรี�ยนจัากถอดบทเรี�ยนจัาก

Explicit Explicit KnowledgeKnowledge

ความรี%&ความรี%&

มองหาจัากความสั+าเรี7จั

ข�ดค�&ยรีากเหง&าของป็5ญหา

ว/ธิ�การีถอดบทเรี�ยน

1.

ถอดบทเรี�ยนเฉพาะ

ปรีะเด�น

2.

ถอดบทเรี�ยนท��งโครีงการี

รี%ป็แบบการีถอดบทเรี�ยน

1.1.การีม�สั วนรี วมการีม�สั วนรี วมของผิ%&ของผิ%&

เก��ยวข&องเก��ยวข&อง2.2.ท+างานเป็(นท�ม

ท+างานเป็(นท�ม

3.3.ม� งอนาคตม� งอนาคตท��ด�กว าท��ด�กว า

ห�วใจัของการีถอดบทเรี�ยน

4.4.สัก�ดความรี%&สัก�ดความรี%&

5.5.ฝึ=กฝึนสัม+�าเสัมอฝึ=กฝึนสัม+�าเสัมอ

ชี�ดเครี$�องม$อถอดชี�ดเครี$�องม$อถอดบทเรี�ยนบทเรี�ยน

Retrospect ถอดบทเรี�ยนหล�ง การีป็ฏิ/บ�ต/งาน

Performance Measurement

การีป็รีะเม/นป็รีะสั/ทธิ/ผิลการี ท+างาน

After Action Review ทบทวน รีะหว างป็ฏิ/บ�ต/งาน

Outcome Mapping แผินท��ผิลล�พัธิ�

Storytelling เรี$�องเล า

Peer Assist เพั$�อนชี วยเพั$�อน

ถอดบทเรี�ยนท�0งโครีงการี

ถอดบทเรี�ยนเฉพัาะป็รีะเด7น

After Action After Action Review : AARReview : AAR

พั�กยก

ทบทวนทบทวนAARAAR

รีะหว างป็ฏิ/บ�ต/งานรีะหว างป็ฏิ/บ�ต/งาน

เล��ยงการีว/พัากย�

ว/จัารีณ์�ต�วบ�คคลเป็(นความเห7นของ

กล� มพัรีรีษาน&อยกว าพั%ดก อน

ท+าท�นท�เม$�อเสัรี7จัสั/0น

ภารีก/จั

ใชี&หล�กสั�นทรี�ย

สันทนา

เป็>ดใจั...อ/สัรีะ ถอด

ห�วโขนไม ใชี ป็รีะเม/น แต

เรี�ยนรี%&รี วมก�น

1.ก�าหนดเวลา (หล�งสถานการีณ์�จบส �นท�นท�)

2.รีะบ!ผู้#$เข้$ารี&วมในกรีะบวนการี3.สรี$างบรีรียากาศ การีเรี�ยนรี# $

4.ก�าหนดปรีะเด�น ถอดบทเรี�ยน

6.ก�าหนด 3 ส *งท�*ปฏิ บ�ติ ด� 3 ส *งท�*ย�งปฏิ บ�ติ ไม&ด�5.ทบทวนการีด�าเน นงานติาม

ว�ติถ!ปรีะสงค�

7.จะท�าส *งติ&อไปให$ด�ข้.�นอย&างไรี8.สรี!ปได$ชุ!ดข้$อเสนอแนะ น�าไปปฏิ บ�ติ ได$ท�นท�

กรีะบวนการีฟื้@0 นฟื้% กรีะบวนการีฟื้@0 นฟื้% เสัรี/มก+าล�งใจัเสัรี/มก+าล�งใจั

ข�0นตอนการีท+า

AAR

Outcome Outcome MappingMapping

Behavioral Behavioral ChangeChange

InpInputut

ActiActivitievitie

ss

OutOutputsputs

OutcOutcomesomes

Big Big

PicturPicturee

StorytellingStorytellingเรี$�องเล าเรี$�องเล า

เล าความสั+าเรี7จั

เล7ก เๆล าเหต�การีณ์�ท��

ป็รีะท�บใจั

เป็(นเครี$�องม$อด-งศั�กยภาพัของคน

ไม ต�ไข

ใสั สั�ผิ%&ฟื้5งฟื้5งด&วย

ความต�0งใจั

ฟื้5ง ค/ด ไตรี ตรีอง

ไม เล าแบบ

ต�ความ

ถามได&

ม�คนอ+านวย

ความสัะดวก

ม�คนชี$�นชีม ย/นด�

เล าให&เห7นต�วละครี

อารีมณ์� ความรี%&สั-ก

Peer AssistPeer Assistเพั$�อนชี วยเพั$�อนเพั$�อนชี วยเพั$�อน

ซ้ำ�กถามให&เก/ด

ป็5ญญา

เรี�ยนรี%&ก อนท��จัะท+า

ศั-กษาจัากคนภายนอก

ศั-กษาด%งานม�ท�มเหย&า ท�ม

เย$อนผิ%&ป็ฏิ/บ�ต/พับผิ%&

ป็ฏิ/บ�ต/

สันใจัเน$0อหาเฉพัาะเรี$�อง

Retrospectการีเรี�ยนรี%&หล�งการีด+าเน/นงาน

น+าบทเรี�ยนไป็น+าบทเรี�ยนไป็ใชี&ในใชี&ใน

โครีงการีต อโครีงการีต อไป็ ไป็

ม/ใชี เพั$�อให&ม/ใชี เพั$�อให&ท�มบรีรีล� ท�มบรีรีล�

เป็Cาหมายงานเป็Cาหมายงานเด/มเด/ม

ถอดบทเรี�ยน เม$�อเสัรี7จัถอดบทเรี�ยน เม$�อเสัรี7จัสั/0นสังครีามสั/0นสังครีาม

ข�0นตอนการีท+า

Retrospect

1.จ�ดปรีะชุ!มพรี$อมหน$า2.เชุ ญแกนน�าหล�ก และผู้#$รี �บผู้ลจากโครีงการี

3.เล2อกว ทยากรีผู้#$อ�านวยความสะดวก4.ทบทวนว�ติถ!ปรีะสงค� และผู้ลงานท�*ท�า

6.ติ��งค�าถามว&าอะไรีด�าเน นไปได$ด� ?ท�าไม?5.ทบทวนแผู้นงาน และกรีะบวนการี

ด�าเน นโครีงการี

7.ค$นหาว&าอะไรีท�*ท�าให$ท�าได$ด� ? ม�ข้$อเสนอแนะอย&างไรี

8.อะไรีท�*สามารีถท�าได$ด�ย *งข้.�น9.ป3ญหาอ!ปสรีรีค จะแก$ไข้ได$อย&างไรี?

10.พ�ฒนากรีะบวนการีให$ผู้#$เข้$ารี&วมรี# $ส.กชุ2*นชุม

11.จะท�าอะไรีติ&อไป12.บ�นท.กผู้ลการีปรีะชุ!ม ม�ค�าแนะน�าเพ2*ออนาคติ

ปฏิ บ�ติ ปฏิ บ�ติ ปฏิ บ�ติ ปฏิ บ�ติ ปฏิ บ�ติ

AARเรี *มติ$น AAR AAR AAR AAR

ชี�ดความรี%&

สั/0นสั�ดโครีงการีRetrospect

ความสั�มพั�นธิ�รีะหว าง ความสั�มพั�นธิ�รีะหว าง AAR &AAR & RetrospectRetrospect

พัรี&อมแล&วลงม$อท+าพัรี&อมแล&วลงม$อท+า

ถอดบทเรี�ยน...โครีงการีเฝึCารีะว�งเต$อนภ�ยทางสั�งคม กรีะทรีวงการีพั�ฒนาสั�งคมและความม��นคงของ

มน�ษย�ข�0นตอนท�� 1 ทบทวนการีด+าเน/นงานท��ผิ านมา นโยบาย หล�กการี แนวค/ด

ว�ตถ�ป็รีะสังค� เป็Cาหมายท��วางไว& กรีะบวนการีท+างาน

สัะท&อนผิลการีด+าเน/นงานท��ผิ านมา ตามแนวค+าถามท��ก+าหนดไว&ท�ละข&อ บ�นท-กลง

ในกรีะดาษป็รี%Dฟื้1.) ความสั+าเรี7จั สั/�งใดเป็(นไป็ตามเป็Cาหมาย และ

กรีะบวนการีท��วางไว& อะไรีเป็(นป็5จัจั�ยแห งความสั+าเรี7จั

ข�0นตอนท�� 2

2.) ความไม สั+าเรี7จั สั/�งใดไม เป็(นไป็ตามเป็Cาหมาย และ

กรีะบวนการีท��วางไว& อะไรีเป็(นป็5จัจั�ยท��ท+าให&ไม สั+าเรี7จั

3.) ป็5ญหาอ�ป็สัรีรีค ม�ป็5ญหาอ�ป็สัรีรีคอะไรีบ&าง ม�การีแก&ไขป็5ญหาอย างไรี หรี$อค/ดว าจัะ

แก&ไขอย างไรี

4.) เรีาน าจัะสัามารีถท+าสั/�งใดให&ด�กว าน�0ได&บ&าง5.) จัากการีด+าเน/นงานท��ผิ านมา เรีาได&ความรี%&ใหม อะไรีบ&าง6.) ในการีด+าเน/นงานต อไป็ เรีาจัะท+าอะไรีให&ด�กว าท��ผิ านมา

บ�นท-กการีเรี�ยนบ�นท-กการีเรี�ยนรี%&รี%&

1 .ชี$�อโครีงการีท��ถอดบทเรี�ยน2. หล�กการีเหต�ผิล ความเป็(น

มา นโยบาย3. ว�ตถ�ป็รีะสังค�

ข�0นตอนท�� 3

4. ว/ธิ�ด+าเน/นการี• ใชี&เทคน/ค Retrospect ในการี

ถอดบทเรี�ยน• ว/ธิ�การี หรี$อข�0นตอนในการีด+าเน/น

ก/จักรีรีม (อธิ/บายล+าด�บข�0นตอนท��ก+าหนด

ไว&)

5. บทเรี�ยน• ผิลท��เก/ดข-0นจัากการีท+างานโครีงการีเป็(น

อย างไรี• ป็5จัจั�ยเง$�อนไขใดท��ท+าให&เป็(นเชี นน�0น อะไรีค$อ

ป็5จัจั�ยสัน�บสัน�น อะไรีค$ออ�ป็สัรีรีค• เก/ดข&อค&นพับ หรี$อความรี%&ใหม เก��ยวก�บ

ป็รีะเด7นน�0นหรี$อไม อย างไรี

6. ข&อเสันอแนะเพั$�อการีพั�ฒนา /ข&อควรีรีะว�งในการีท+างาน

7. เอกสัารีอ&างอ/ง8. ภาคผินวก

Mind Map

สัมองของเรีาสัมองของเรีาแก นแกนแก นแกน

มห�ศัจัรีรีย�ของสัมอง+ความสัน�ก+ความสั�ข

แนวทางการี

เข�ยน

Mind Map

Mind Map

7 ข�0นตอนแผินท��ความค/ด

Mind Map

แก นแกน

เรี/ �มจัากกลางหน&า

กรีะดาษ

ใชี&รี%ป็ภาพัหรี$อ

สั�ญล�กษณ์�

แทนห�วข&อ

เรี$�อง(แก นแกน)

ใชี&สั�สั�นชี วยเรี&าอารีมณ์�

ม�ชี�ว/ตชี�วาเชี$�อมโยงก/�งแก&วเข&าก�บแก นแกน

ก/�งก&อยข�0น 3-4

วาดก/�งท��ม�ล�กษณ์ะ

เป็(นเสั&นโค&งใชี&ค+าท��สั� 0น

กะท�ดรี�ด

ใชี&ป็ากกาหลายสั�

ใชี&รี%ป็ภาพั

ป็รีะกอบย/�งด� เชี$�อมก/�งก&อยออกไป็เป็(นข�0น 2

นMind MapMind Map

ป็รีะโยชีน�ป็รีะโยชีน�

มองเห7นภาพั

รีวม

ของความค/ด

ท�0งหมดจั�ดรี%ป็ความค/ดให&

สัอดคล&อง

สั�มพั�นธิ�ก�บการีท+างานของสัมองเห7นความเชี$�อมโยง สั�มพั�นธิ�ก�น

ของข&อม%ลต างๆ

ผิ อนคลาย ไรี&

ขอบเขตชี วยให&ความค/ดหล��ง

ไหลต อเน$�อง

ท+าให&จัดจั+าได&ด�คนท+าสัน�ก ม�

ความสั�ข

คนอ านม�ความสั�ข เข&าใจัง าย

ฝึรี��ง

สั&ม

สั�บป็ะ

รีด

แตงโม กล&ว

ยห�กม�กห�กม�กน+0าว&าน+0าว&า

ไไข ข

หอหอมม

ดอดองงเค7มเค7ม

ว/ตาม/ว/ตาม/นซ้ำ�นซ้ำ�น+0าน+0า

เข�ยวเข�ยว

หวานหวานว/ตาม/ว/ตาม/

นซ้ำ�นซ้ำ�

น+0าสั&น+0าสั&มม

เป็รี�0

เป็รี�0

ยวยว

โอโอ

เชี&เชี&งงจั�Eดจั�Eด

หวานหวานกลกลมมแดแดงงเหล$เหล$

ององ

ภ%เก7ตภ%เก7ตศัรี�รีาศัรี�รีาชีาชีานางนาง

แลแลภ%แลภ%แล

ผิลท��ได&จัากการีถอดผิลท��ได&จัากการีถอดบทเรี�ยนบทเรี�ยนงานงาน

สั+าเรี7จัสั+าเรี7จั งานสั+าเรี7จัเก/ดป็รีะสั/ทธิ/ภาพั เก/ดป็รีะสั/ทธิ/ผิล เก/ดความรี%&ท��หลากหลาย

กรีะบวนการีสั�งเครีาะห�ท��เป็(นเชี/งรีะบบ ม�ฐานข&อม%ลท��ด�สัามารีถอ&างอ/งได& สัามารีถต อยอดและเผิยแพัรี ได&

บ�คลากรีได&พั�ฒนาท�กษะ การีฟื้5ง การีค/ด การีพั%ด การีว/เครีาะห�

สั�งเครีาะห� บ�นท-ก และการีน+าเสันอ เพั$�อให&เก/ดความรี%& เก/ดองค�ความรี%&

และเก/ดป็รีะสับการีณ์�

บ�คลาบ�คลากรีกรี

องค�กรีเก/ดการีพั�ฒนาท�กรีะบบ อาท/ คน งาน รีะบบข&อม%ล

เก/ดความม��นคง เก/ดเครี$อข ายการีเรี�ยนรี%& บรีรีล�เป็Cาหมายขององค�กรี ยกรีะด�บเป็(นองค�กรีแห งการีเรี�ยน

รี%&

องค�กรี

ชี�มชีนเก/ดภาค�เครี$อข าย ม�ความเข&มแข7ง เก/ดการีพั�ฒนา

บ%รีณ์าการีเรี�ยนรี%&ในท�กชี�มชีน ซ้ำ-�งน+าไป็สั% การีเอ$0ออาทรี ม�น+0าใจั ของคนในสั�งคม และเก/ดการีเฝึCารีะว�ง

ทางสั�งคม

ชี�มชีนชี�มชีน

สั�งคมเก/ดความสัมานฉ�นท� เก/ดความเสัมอภาคท�0งทาง

รี างกาย และจั/ตใจัในสั�งคมท�กรีะด�บ ม�ความเข&มแข7ง เก/ดการีเรี�ยนรี%& เก/ดการีแบ งป็5น และอย%

รีวมก�นอย างม�ความสั�ข

สั�งคมสั�งคม

ท�กคนม�ป็5ญญาเป็รี�ยบเสัม$อนแสังเท�ยน

แตกต างก�นตรีงท��ว าเรีาจัะน+าออกมาใชี&อย างไรี ?

ท��สั องสัว างท�0งกลางว�นและกลางค$น