Over je ontwerp kijken naar de student

Erik Bolhuis

Hogeschoolhoofddocent Domein Educatie

De (volwassen) student in beeld

Wat is zo opvallend aan het lesgeven aan volwassenen???

‘ONE OF THE DIFFICULTIES INSTITUTIONS THAT OFFER

DISTANCE EDUCATION COURSES IS OBTAINING A

THOROUGH, IN-DEPT UNDERSTANDING OF THEIR

INDIVIDUAL CLIENTELE NEEDS’. (EASTMOND, 1995)

Context: Domein Educatie

Voltijds Deeltijd Duaal Afstand

CALO

2e graads leraren-opleidingen (VO/BVE)

X X

PABO X X X

Masters (SEN en MLI) X X X

DBKV X X

Theologie X

PTH X X

Context: Domein Bewegen & Educatie

Voltijds Deeltijd Duaal Afstand Maatwerk

CALO

2e graads leraren-opleidingen (VO/BVE)

X X

PABO X X X

Masters (SEN en MLI)

X X X

DBKV X X

Theologie X

PTH X X

Contractactiviteiten

Waarom is volwassen didactiek zo belangrijk?Volwassenen - Nemen een schat aan werkervaring mee- Hebben uitgebreide positieve en negatieve leerervaringen- Zijn naar school geweest in de 20e E. Het HBO van nu is anders- Hebben weinig tijd om te leren en willen dit effectief doen- Willen aangesproken worden op gedrag- Willen graag samenwerken

Waarom is volwassen didactiek zo belangrijk in het afstandsonderwijs?In het onderwijs waarin je fysiek contact hebt met de student zijn er andere manieren om de afstemming te reguleren:

Je merkt uit (non)verbaal gedrag dat je onderwijs niet aanslaat en dat je bij moet stellen;

Hoe werkt dit bij het afstandsonderwijs?

- Veel vragen, of afhaken.

Docent is ontwerper van onderwijs

WIL EEN DOCENT GOEDE ONTWERP

BESLISSINGEN NEMEN, DAN MOET DE DOCENT OVER HET ONTWERP NAAR DE STUDENT KUNNEN KIJKEN

Hoe kijk je over het ontwerp heen?

- Het ontwerp ‘testen’ bij een deel van de doelgroep door een ‘Try-out’

- Tijdens de ontwerpfase het ontwerp voor te leggen aan collega’s, experts en/of studenten

- Kennis van de doelgroep en daar je ontwerp op testen

Persona’s

Een persona is een archetype van een gebruiker, ofwel een karakterisering van een bepaald type van gebruiker.

Persona's worden veel gebruikt bij het gebruiksvriendelijk maken van IT oplossingen, en dan met name van de gebruikersinterface ervan.

Persona's worden opgesteld aan de hand van een doelgroepenonderzoek, waarna een beperkt aantal typerende gebruikers wordt gedefinieerd. Deze gebruikers zijn fictief, maar omwille van de doeltreffendheid van het gebruik van persona's, worden deze wel als zodanig beschreven. Dit betekent dat een persona wordt omschreven in termen van onder andere demografie, behoeften, biografie, voorkeuren en soms zelfs foto's. Op deze manier krijgt de persona een gezicht, en kan er bij het ontwerpen rekening worden gehouden met de manier waarop deze representatieve persona het product het liefst zou gebruiken.

Samen met de beschrijving van hoe de persona het product wil gebruiken, vormen persona's scenario's, die weer aan de basis staan van het ontwerp.

Om te komen tot persona’s zijn een aantal stappen:1. Breng de doelgroep in kaart

2. Verdeel de doelgroep in subgroepen

3. Bedenk van elke subgroep op welke wijze deze in kaart gebracht moet worden (welke informatie moet het opleveren)

4. Geef elke subgroep een persona en beschrijf de persona met kenmerken die de subgroep juist typeren

Algemene kenmerken I:

Huishouden:

• Meer dan de helft (52,2%) heeft een gezin • 20.3% procent woont samen, zonder kinderen.

< 25 jaar ≥ 25 jaar0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Percentage studenten 25 jaar en ouder

Aantal studenten met huishouding Aantal studenten zonder huishouding0

10

20

30

40

50

60

70

80

Percentage studenten die een huishouding runt

HBO/WO opleiding gevolgd Geen HBO/WO opleiding gevolgd0

10

20

30

40

50

60

Percentage studenten die een HBO of WO-opleiding heeft gevolgd

Werkt naast studie Werkt niet naast studie0

10

20

30

40

50

60

70

80

Percentage studenten dat werkt naast de studie

Algemene kenmerken II

Werk:

• Bijna de helft is werkzaam (bevoegd, dan wel onbevoegd) in het onderwijs, 27,1% resp. 20.9% = 48%) in het onderwijs.

• bijna 35% (34,8%) heeft wel werk, maar niet in het onderwijs.

• 48% heeft een baan met een omvang tussen de 16 en 30 uur en 39% werkt meer dan 30 uur per week.

Algemene kenmerken III

Studie:

• Bijna 60% wil 20 tot 30 uur per week aan de studie besteden, het andere deel juist minder of juist meer.

• Bijna een kwart heeft al een HBO-diploma (en gaan voor een tweede onderwijsbevoegdheid), 16% heeft een HAVO- en 14% een mbo-vooropleiding. Kortom volwassen onderwijs.

Indeling Willem van der Vegt

1. De studenten met een PABO die tweedegraads leraar willen worden

2. De studenten die nog een tweedegraads bevoegdheid willen behalen

3. De studenten die onbevoegd les geven

4. De studenten die een ommezwaai willen maken

5. De student die studeren uit een hobby

Eastmond

1. Necessity learners: moeten leren om hun aanstelling te kunnen behouden

2. Ladder climbers: geen noodzaak voor behoud aanstelling, maar willen graag doorgroeien

3. Star seekers: willen hun droom vervullen

4. Rainy day planners: gaan op 1 januari studeren…

Eastmond D.V. (1995). Alone but together, Adult Distance Study Throug Computer Conferencing. Cresskill: Hampton Press

Beroeps intensiteit

Academische intensiteit

Necessity learners

Ladder climbers

Rainy day

planners

Star seekers

Beschrijven op gebied van;

Leeftijd

Geslacht

Gevolgde opleiding

Voltooide opleiding

Herkomst

Studeert op welke tijden

Baan in het onderwijs

Studietempo

Studieresultaten

Ervaring met afstandsonderwijs

Motief voor afstandsonderwijs

Motief voor de lerarenopleiding

Behoefte aan: Mede studenten Contact met de docent Actief leermateriaal Materiaal toegesneden op de werkplek

Persona’s afstandsonderwijs

2e tweedegraads bevoegdheid.‘ Stapelaar’

Studeren als hobby‘Hobbyisten’

Onbevoegd lesgeven‘Onbevoegde’

Pabo naar VO‘Pabo’

Carrièreswitch ‘Switcher’

Naam Ellen de Wit Els Hobbit Carine Romani Marja Pols- Eik Ellen StaarWoonplaats Zeewolde Groningen Eindhoven Apeldoorn LammenschansLeeftijd 42 jaar 25 jaar 28 jaar 32 jaar 38 jaarGezinssituatie Moeder – vader, 3

kinderen leeftijd: 6 – 16 jr.

Zelfstandig wonend, geen vaste relatie

Alleenstaand Moeder – vader, twee kinderen, 5 en 3 jaar

Vriend

Werkgever vmbo-school: Interpassie te Lelystad

ING ROC Eindhoven Bassisschool ‘t Zonnestraaltje

Nikon

Functie DocentMentor

Hypotheek adviseur Onbevoegd docent Frans

Adjunct-directeur geweest

HRM-adviseur

Werkervaring 14 jaar 5 jaar 3 jaar (In Nederland) 8 jaar 12 jaarHoogst gevolgde opleiding

HBO, leraren-opleiding HBO, niet afgemaakt Universiteit HBO (Pabo) HBO (P&O)

Hoogst afgemaakte opleiding

HBO,Leraren-opleiding

HAVO Universiteit (Frans) HBO (Pabo) HBO

Actief aan het studeren In het weekend, vooral ’s avonds

In het weekend, ’s avonds, maar dan ook veel sociale activiteiten

Studeert op donderdag en in het weekend

Woensdagmiddag, donderdagavond en vrijdagmorgen

Maandag-, woensdag- en zondagavond

Aantal studiepunten 90 EC 30 EC 47 (40 EC vrijstelling) 94 EC 88 ECStudietempo 50% 50% 50% 100% 50%Motivatie leraren-opleiding

Vakinhoud Vakinhoud Het beroep Het lesgeven Vakinhoud en jongeren

Ervaring met AO Niet Niet Niet Niet Bij LOIWaarom AO Overdag geen tijd voor

studieStudie combineren met een baan

Studietijd zelf kunnen indelenThuis kunnen studerenGeen reiskosten

Studietijd zelf kunnen indelen, geen reiskosten

Overdag geen tijd, studie kunnen combineren met werk en gezin

Overdag geen tijd en druk sociaal leven

Leerstijl Denker Beslisser Doener Doener Denker

Onder welke condities kunnen de verschillende studenten het afstandsonderwijs het best volgen? In algemene zin, door tegemoet te komen aan:Werk- en levenservaring;

1. Door rekening te houden met de gevolgde opleiding. Wanneer de opleiding niet voltooid is, rekening houden met mogelijkheden zaken als faalangst onvoldoende studievaardigheden, etc;

2. Voorkeur leer- en nog breder informatie verwerkingsstijl;

3. Hoge eisen die volwassenen stellen aan (digitale)studieomgevingen;

4. Duidelijkheid in informatie en eenduidige informatie

5. Mogelijk een gebrek aan digitale vaardigheden. Werk- en levenservaring;

Ellen de stapelaar:

1. Aandacht schenken aan verschillen en overeenkomsten met aanverwante schoolvakken en didactieken;

2. Aandacht schenken aan verschillen en overeenkomsten in het wetenschappelijk vak/onderzoek

3. Voorbeelden laten geven die aansluiten bij onderwijservaring in het voortgezet onderwijs.

Els de hobbyist:

1. Aandacht geven aan de mogelijkheid tot verdieping. Opdrachten geven waarin de mogelijkheid gegeven wordt om zelf door studie een bepaald onderwerp onder de knie te krijgen.

Carine, de onbevoegde:

1. Aansluiten op werkervaring, maar dan als volgt: de onbevoegde heeft wel veel ervaring, maar de reflectie daarop ontbreekt veelal. Mogelijkheden scheppen waarin gereflecteerd kan worden op de lessen die zijn gegeven.

2. Opdrachten waarin ze ook buiten de school moet gaan kijken. Dat hoeft niet (alleen) fysiek, maar ook door opdrachten: bijvoorbeeld methoden met elkaar te vergelijken, etc.

3. Uit gaan van onbewust onbekwaam, bewust onbekwaam, bewust bekwaam, onbewust bekwaam.

Marja, de Pabo-student

1. Marja heeft al veel ervaring, maar afhankelijk of ze al in het voortgezet onderwijs werkt aansluiten bij haar werkervaring in het voortgezet onderwijs. Vergelijking laten maken tussen basis- en voortgezet onderwijs. Niet alleen op het gebied van schoolvak, maar ook op het gebied van didactiek.

Ellen, de switcher

1. Heeft veel werkervaring buiten het onderwijs. Vraagt er om dat haar ervaringen buiten het onderwijs betrokken wordt op het onderwijs.

2. Wanneer er gesproken wordt over het onderwijs, niet teveel jargon gebruiken.

Een aantal werkvormen voor vakdidactiek, waarbij de student de verschillen en overeenkomsten ziet tussen het vak wat hij of zij al eerder studeerde en het vak wat hij of zij nu studeert:

Lijst van gelijke, aanverwante en verschillende begrippen van de diverse vakgebieden

Discusieer over werkvormen die wel geschikt zijn voor het vak dat er nu gestudeerd wordt en niet voor het vak dat gegeven wordt.

Verschillen tussen de doelen van de verschillende aanverwante vakken

Een aantal werkvormen voor verschil overeenkomst tussen vakwetenschappen:

1. Benoem drie kern thema’s in de wetenschap van vak A en vak B. Wat valt je op? Wat zijn de verschillen en wat zijn de overeenkomsten?

2. Laat studenten in het vervolg in tweetallen nadenken over wat de onderzoeksmethoden zijn die passen bij vak A en bij vak B en welke onderzoeksmethoden verschillen. Laat zien hoe dit doorwerkt in de vakdidactiek van de beide vakken: welke werkvormen passen bij vak A en welke bij vak B?

Een aantal voorbeelden waarin uitgegaan wordt van de eigen onderwijservaring.

Beginnen met de aanleg van een dossier met een aantal lesgeef-ervaringen met dit thema.

Elke student open een discussiethreat met daarin een korte beschrijving van zijn leservaring met het thema.

Laat een filmpje zien (bijvoorbeeld uit didiclass of leraar 24). Vraag aan de hand van het filmpje naar ervaringen van de student.

Een aantal voorbeelden waarbij gebruik gemaakt wordt van werkervaring buiten het onderwijs:

1. Algemeen: maak een webpagina waarin jij alle ervaringen die jij hebt met het geven van voorlichting, trainen van collega’s, of bij de sportclub, of andere onderwijsgelijke ervaringen op beschrijft.

2. Maak een woordweb van het te leren onderwerp door aan te geven wat jij in je werk of in andere ervaringen er al van weet. Maak een pdf-bestand van de woordweb en deel dit met een andere student. Geef in tweetallen aan wat je opvalt als je de twee vergelijkt.

3. Laat een groep studenten die bestaat uit studenten die onderwijsgeef-ervaring hebben en die het niet hebben een lijst maken met waarin onderwijsjargon wordt uitgelegd.

Opdrachten met een meer open karakter:

1. Maak vragen waarmee een student kan checken of de stof wordt begrepen. Geef vervolgens de volgende opdracht: Onderstaande doelen moeten worden bereikt. Zoek literatuur die past bij (onderwerp of onderwerpen noemen), lees die door en geef een korte samenvatting. Zet die op de ELO. Maak de vragen en ga bij jezelf na of je de stof voldoende hebt begrepen.

2. Laat studenten bookmarks (favorieten) beheren in een programma als Delicious (www.delicio.us). Vraag aan elke student om 5 favoriete websites over dit onderwerp op te zoeken en met de groep te delen.

Zie bijvoorbeeld: http://www.mijndigitalewereld.nl/index.php/pagina/uw_favoriete_websites_delen.

EINDE