Энэ дугаарт

2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) ^1000, 24 НҮҮР

УЛС ТӨР ZGM DAILY

Ч.Бүрэнбаяр, Ц.Өнөрзаяа нарыг Элчин сайдаар томилохыг дэмжихгүй

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

2

20-21

НИЙГМИЙН СОНИН

Төрийн ордонд“зах” ажиллуулж түмний дургүйцлийг хүргэв

3

ЦАГ ҮГ

7

Орос 14 дүгээр сургууль мэдэгдэх хуудас авснаар хичээлээ хаалаа

~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

2750.34 396.49 44.05 2.34

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

650.001.61%

АЛТ

1,590.20 0.76%

ЮАНЬ ВОНЗЭС

5,926.001.02%

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

8

Нийтийг хамарсан хямралыг хамтын хүчээр л давна

“Ариг” банкны хувь нийлүүлэгчдийн маргаан ээдрээ үүсгэв

3

0 1 2 9 7

Өнөөдөр Маргааш

-7°C -6°C

-19°C -19°C

Нэг удаагийн маск үйлдвэрлэдэг үйлдвэрүүд нь шөнө, өдөр ялгахгүй уртасгасан цагаар ажиллаж байна гэх. Хошуу нэмэрлэхийн оронд хуруу нэмэрлээд өгвөл маскны хэрэгцээг хангахад нэмэртэй биш үү?

Банкны системийн 0.3 хувийг эзлэх “Ариг” банкны үйл ажиллагаа даваа гарагийн байдлаар хэвийн үргэлжилж байна.

НЕФТЬ

61.450.64%

ХУРАЛДАЙ БОНД

113.090.12%

САМУРАЙ БОНД

103.360.60%

ЧИНГИС БОНД

101.920.13%

ГЭРЭГЭ БОНД

103.520.12%

Баасан гарагаас эхлэн халуурсан 14 настай охин өчигдөр өглөө эмнэлэгт ирээд нас баржээ

ЗГМ ©

6

Хэнтий аймагт коронавирусийн халдвараар гурван хүн нас барсан байж болзошгүй байна

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)

УЛС ТӨР

Б.Батбөх, ЗГМ сонин

МАН-ын бүлэг Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эсэхийг нэгдсэн чуулганаас өмнө ярилцахаар дахин хойшлуулжээ

Ч.Бүрэнбаяр, Ц.Өнөрзаяа нарыгЭлчин сайдаар томилохыг дэмжихгүй

ЗГМ: ТОВЧХОН ЗАСГИЙН ГАЗАР

Засгийн газар Арабын нэгдсэн Эмират улсад болох “Экспо 2020-Дубай” дэлхийн үзэсгэлэнд оролцохоор бэлтгэж байна. Тус үзэсгэлэнд Монгол Улс Төв Азийн хурдны замын бүтээн байгуулалт болон түүх, соёл, эдийн засаг, бизнесийн орчин, аялал жуулчлалыг харуулсан загвар, үзмэр, видео танилцуулгаар оролцохоор төлөвлөж байгаа аж.

НАМУУДУИХ дахь ШИНЭН-ын зөвлөл хуралдаж тойрог тогтоох, мандат хуваарилах хувилбарыг ярилцжээ. Тус зөвлөл нийслэлийн мандатаас хасаж аймагт шилжүүлэх МАН-ын саналыг дэмжихгүй гэдгээ илэрхийлсэн байна.

ТОМИЛГООЕрөнхий сайд У.Хүрэлсүх өөрийн гадаад бодлогын зөвлөх Б.Мөнхжинг Гадаад харилцааны дэд сайдаар томилохоор МАН-ын Удирдах зөвлөлд танилцуулжээ. Түүнийг гадаад харилцааны салбарын ажилчдын ёс зүй, мэргэжлийн чадварыг сайжруулах, сахилга батыг дээшлүүлж, салбарын нэр хүндийг ахиулах даалгавар өгч, уг томилгоог хийж буйгаа Ерөнхий сайд онцолсон аж.

МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тог тох -сүрэн ээлжит хур лаараа хэ-лэлцсэн асууд-

лын талаар мэдээлэл өгөв.

-Бүлгийн хурлаар ямар асууд луудыг хэлэлцэв?

-Хоёрдугаар сарын нэг нээс өмнө сонгуулийн тов тог тоох, тойрог байгуулах, ман дат хуваарилах талаар хэлэлц-лээ. Өглөө (өчигдөр) МАН-ын Удирдах зөвлөл хуралдаж тойрог мандатын талаар шийд вэрээ гаргасан байна. Түүний дагуу улсын хэмжээнд 29 тойрог 76 мандат байхаар тогтлоо. Аймгуудад 20 тойрог, 52 мандат, нийслэлд есөн тойрог 24 мандаттай байх нь зөв гэж үзлээ. УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд олон мандат бүхий томсгосон тойрогтой байна гэж заасны дагуу нэг мандаттай аймгуудыг олон мандаттай болгоно. Дундговь, Булган, Сүхбаатар, Говь-Алтай аймагт нэг мандат нэмэхээр болсон. Ингэхдээ Дундговь аймгийн хүн ам бага учраас Говьсүмбэртэй нэгтгэж хоёр мандаттай болгох юм. Харин нийслэлийн хувьд Баянзүрх, Сонгинохайрхан дүүрэг тав, Баянгол, Чингэлтэй, Сүхбаатар, Хан-Уул гурав, Налайх, Багануур, Багахангай дүүрэг нийлээд хоёр мандаттай байхыг бүлэг дэмжлээ. Есөн тойрог болгох үүднээс хүн ам ихтэй Баянзүрх, Сонгинохайрханы

БҮЛЭГ

хувааж тус бүр хоёр тойрогтой болгох юм. Ингэс нээр дээрх хоёр дүүрэгт хоёр мандаттай, гурван мандаттай тойрог тус бүр хоёр бий болно гэсэн үг. Үүнийг дүүргийн хүн амын тоогоор тогтооно.

-Элчин сайд нарыг эгүүлэн татах, томилох Засгийн газрын саналыг дэмжсэн үү?

-Засгийн газрын хурлаар хэлэлцэн дэмжсэн 11 Элчин сайдыг томилох асуудлыг бүлгээр хэлэлцлээ. Ерөнхийлөгч бүгдийг нь дэмжих санал өгсөн байсан. Харин МАН-ын бүлэг Элчин сайдад нэр дэвшсэн есөн хүнийг дэмжиж хоёрыг нь татгалзахаар боллоо. Тухайлбал, БНЭУ-д Элчин сайдаар ажил-лахаар нэр дэвшсэн Ч.Бүрэн-баяр, Ц.Өнөрзаяа нарыг дэмжихгүй гэсэн шийдвэр гаргалаа. Ч.Бүрэнбаяр нь 66 настай хүн байна. Төрийн албаны тухай хуулиар төрийн алба хаах

АН-ын зөвлөл ээлжит хурал-даанаа хийж цаг үеийн асуу дал-тай холбоотой гурван сэдвийг хөн дөн байр сууриа нэгтгэжээ. Тус зөвлөлийн дарга Д.Эрдэнэ-бат “Ерөнхий прокуророос энэ сарын 15-ны өдөр гаргасан саналын дагуу УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх асуудлыг хэлэлцэх ёстой. Гэвч энэ асуудал хойшилж байгаа тул яаралтай шийдэх шаардлагыг эрх баригчдад дахин хүргүүлж байна. Энэ сарын 22-нд

Г.Батхүү агсны ар гэрийнхнээс "Төрийн ордонд АН-ын дэд дарга амиа алдсан хэрэгт анхаарал хандуу лахыг хүссэн" захидлыг манай зөвлөлд ирүүлсэн. АН-ын дэд даргаар ажиллаж байсан хүнтэй холбоотой хэрэг учраас бид анхаарал хандуулах нь зүйн хэрэг. Тиймээс Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх нь зөв гэж үзсэн УИХ-ын Халдашгүй байдлын дэд хорооны дэмжсэн саналыг бид байнгын хороо болон УИХ-ын чуулганд дэмжих

байр суурьтай ажиллана. Мөн УИХ-ын сонгуулийн тойрог тог-тоох, мандатын хуваарилалтад нийслэлийн тойргийг багасгаж байгааг эсэргүүцэж байна. Харин 90 мянгаас доош хүн амтай, гурван мандаттай аймгийн нэг мандатыг ганц мандаттай аймагт шилжүү лэх саналыг тавьж байгаа. Энэ нь холбогдох хуультай зөрчилдөхгүй” гэсэн юм. Харин АН-ын зөвлөл үүсээд байгаа нөхцөл байдалтай холбогдуулан Засгийн газрыг хангалтгүй

ажиллаж буйг шүүмжлэв. Улмаар оюутнуудын хичээлийг хаасантай холбоотойгоор орон нутагт нь буцаах ажлыг зохион байгуулах, оюутны байруудыг хааж, ариутгал хийх, шөнийн цэнгээний газруудыг хаах нь зүйтэй гэсэн саналыг Засгийн газарт тавьж байгаа аж. Түүнчлэн вирусээс урьдчилан сэргийлэх амны хаалт, ариутгах хэрэгслийн хүртээмж хомс, үнэ хөөрөгдөж байгаад яаралтай арга хэмжээ авахыг шаардаж буйгаа илэрхийлсэн юм.

БАЙР СУУРЬ

АН оюутнуудыг нутаг буцааж, шөнийн цэнгээний газруудыг хаахыг шаардав

УИХ-ын гишүүд “уяачдаа тойглов”

УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихээр “уяа сойлгоо” тааруулж буй гишүүд өнгөрсөн долоо хоногийн төгсгөлд цаг заваар тун мааруухан байлаа. Аймгийн Засаг дарга, ИТХ-ын дарга нарт Төрийн ордонд айлчилж, Засгийн газрын гишүүдээс мэдээлэл авахтай зэрэгцээд тойргийнхоо гишүүний өрөөгөөр зочлох ажил давхцав. Мөн аймгийн удирдлагуудын хурал МАН-ын бүлгийн хуралтай зэрэгцэн тарсан нь “уяач, хүлэг” хоёрыг уулзуулах сайхан боломжийг олгосон. Гишүүд ч сонгуульд оролцох тактикаа танилцуулах, тойрогтоо хийсэн ажлаа сонгогчдод хүргэх алтан боломжийг бүрэн дүүрэн ашиглахаар “засаг ноёдыг” замаас нь гулруулах санаатай олноороо эргэлдсэн нь тэр биз. Тэр дундаа өнөө жил улсын төсвийг аймаг, орон нутагтаа чамгүй цацсан зарим гишүүн тууз хайчлах тов тогтоох, уулзалт, “сэм найр” зохион байгуулах боломж гаргахаар хичээсэн нь дамжиггүй.

ПАРЛАМЕНТЫН ЖИГ ЖУГ

насны дээд хязгаарыг 65 нас гэж тогтоосон учраас бүлгийн гишүүд хууль зөрчихгүйн үүднээс дэмжээгүй. Харин Ц.Өнөрзаяа өмнө нь дипломат

албанд ажил лаж байгаагүй учраас дэмжих боломжгүй гэж үзсэн.

-Сайд асан Ц.Цэнгэлийг бүлгийн гишүүд санал нэгтэй дэмжсэн үү?

-Ц.Цэнгэл сайдыг төрийн ал-банд ажиллаж байсан турш -лагатай гэж үзэн бүл гийн гишүүд дэмжих шийдвэр гаргасан.

-Н.Номтойбаяр гишүүний эрхийг түдгэлзүүлэх эсэх асуудлыг бүлэг яагаад шийдвэр гаргах гүй байгаа юм бэ?

-Халдашгүй байдлын дэд хорооны шийдвэрийг танил-цуулж, хэлэлцсэн. Гэвч бүл-гийн зарим гишүүн чуулганаар хэлэлцэх хүртэл хойшлуулж дахин ярилцах санал гаргасан учраас хойшлууллаа. Намын Удирдах зөвлөлөөр Н.Номтой-баярын талаар хэлэлцээгүй, түү-нийг намаас хөөх тухай санал бүл гийн гишүүдээс гараагүй.

БАЯНЗҮРХ, СОНГИНОХАЙРХАН ДҮҮРЭГ ТАВ, БАЯНГОЛ, ЧИНГЭЛТЭЙ, СҮХБААТАР, ХАН-УУЛ ГУРАВ, НАЛАЙХ, БАГАНУУР, БАГАХАНГАЙ ДҮҮРЭГ НИЙЛЭЭД ХОЁР МАНДАТТАЙ БАЙХ ХУВИЛБАРЫГ ДЭМЖЛЭЭ.

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 03 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)НИЙГМИЙН СОНИН

Төрийн ордонд “зах” ажиллуулж түмний

дургүйцлийг хүргэв

Өнгөрсөн долоо хоногоос эхлэн цэцэрлэг, сур-гууль, их дээд сургуулийн үйл

ажиллагаа болон олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ зохион байгуулахыг гуравдугаар сарын 2-ныг хүртэл хорихоор Засгийн газар шийдвэрлэсэн. Гэвч өчигдөр Төрийн ордны хоёрдугаар давхарт цагаан сарын баярт зориулсан үзэс гэ-

лэн худалдаа зохион байгуулж өөрсдийн гаргасан шийдвэрээ уландаа гишгэлээ. Энэ цаг үеэ мэдрээгүй худалдаа олон нийтийн шүүмжлэл дагуулаад байна.

Уг үзэсгэлэн худалдааг Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас “Үндэсний баяраараа- Үндэсний бүтээг-дэхүүнээ” сарын аяны хүрээнд зохион байгуулж бай гаа бөгөөд гадагш урсах мөн гөн урсгалыг сааруулах, дотоо дын үйлдвэрийн бараа бүтээгдэхүүний бор-

луулалтыг дэмжих, эх оронч худалдан авалтыг бий болгох зорилгоор зохион байгуулсан гэв. Тус үзэсгэлэнгийн бэлтгэл ажлыг хоёр сарын өмнөөс хангаж эхэлсэн тул үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан цуцалж болсонгүй. Гэхдээ оролцож буй иргэд амны хаалт хэрэглэж байгаа хэмээн хэнэггүй хариулт өгч байв. “Мишээл экспо”-д Цагаан сар үзэсгэлэн худалдаа болж байхад Төрийнхөө ордонд давхцуулан зохион байгуулах нь илүүц биз ээ. █

Т.Намуунболор , ЗГМ сонин

“Циркийн олимп” гэгддэг Монте-Карлогийн 44 дэх их наадамд Монголын үндэсний циркийн Б.Золбаясгалан ахлагчтай “Есөн өрлөг” х а м т л а г а м ж и л т т а й оролцож, “Шон хорын дууль” шидэх банзнаас дүүлэх үзүүлбэрээрээ “Хүрэл алиалагч” цом хүртлээ. “Есөн өрлөг” хамтлаг тус наадамд

арван сар бэлтгэсэн бөгөөд агаарын хоёр гол нисэгч нь бэлтгэлийн үеэр бэртсэн ч амжилттай оролцсон байна. Тус хамтлаг өмнө нь БНХАУ-ын Ухань хотод болсон олон улсын циркчдийн "А” зэрэглэлийн наадмаас алтан цом авч 80 жилийн түүхтэй Монголын циркт шинэ хуудас нээсэн билээ. █

Монголын циркчид “Хүрэл алиалагч” хүртжээ

Японы дуучин Кон Ёоко Монголд “Зуурдын сэтгэл” толилуулна

Японы "Зуурдын сэтгэл" киноны дууг дуулсан дуучин Кон Ёоко Монголд тоглолтоо хийх гэж байна. Тус кино 1970 онд дэлгэцнээ гарч, Монголын үзэгчдийг байлдан дагуулсан билээ. “Зуурдын сэтгэл” киноны цомог 1968 онд Японд худалдаанд гарснаасаа хойш маш олон хүнд хүрч, гурван сая орчим зарагдсан. Тухайн үед монгол бүсгүйчүүд киноны гол дүрийн бүсгүй шиг үсээ засуулж, дууных нь аялгуунд бүжиглэж байсан түүхтэй. Дуучин Кон Ёоко Японд хамгийн алдартай “Хорипро” дуу бичлэгийн студитай хамтран ажилладаг бөгөөд 50 жилийн дараа анх удаа гаднын

Шинэ төрлийн коронавирус гэгч учир битүүлэг халдвар урд хөршид илэрсний дараа хүн бүр амь, амиа бодоорой гэцгээж, хотоос хөдөөг зорих нь зорьж, хоол хүнсээ нөөцлөх нь нөөцөлж эхлэв. “Лааны хомсдолд хүртэл орж байсан удаатай” гэж сошиалд цэцэрхэх нь тус болохоосоо илүү хэдийн амгалан байдал нь алдагдсан нийгэмд бас нэг аюулын харанга л болох аж. “Зах, худалдааны төвүүдэд будаа, гурил зэргийг хэдэн шуудайгаар нь авцгааж байна”, “хүмүүс хөл хорионд орохдоо бэлдээд эхэлжээ” гэхчлэн мэдээлэл хөвөрнө.

“Мэс заслын” гэгч нэг удаагийн маск ч олдохоо байж, цэнхэр спирт, гар ариутгагч хайсан хүмүүс хаа сайгүй холхино. Албаны байгууллагууд нь ч амаа үдүүлсэн мэт, нээлттэй мэт өгч байгаа мэдээлэл нь ч цаанаа л

нэг сэжигтэй санагдана. “Бидэнд итгэ” гэж ятган үнэмшүүлснийх нь дараахан 14 настай охин энэ аюултай вирусээр нас барлаа. “Монголд арай орж ирээгүй байх” гэх бодол хоромхон зуур “цаана нь дахиад хэдэн ч хүн байгаа юм билээ” гэх бодлоор солигдож сэтгэл түгшинэ.

Өнөөдөр Монголын хамгийн гол сэдэв коронавирус мөн. Гэхдээ нэг л сэдэв. Харин бид ямар үндэстэн болчихоо вэ гэдэг илүү чухал асуудлыг эдгээр өдрүүдэд бид олж харав. Голомтод байгаа 30 оюутныг тэнд нь үлдээ гэх нь “наанаа үхэцгээ” гэсэнтэй ижил. Эмийн санд үлдсэн хэдхэн ширхэг маскийг бүгдийг нь бөөндөж авах нь “би л болж байвал бусад нь халдвар аваад үхсэн ч яах вэ”, гэхтэй ижил. Зах худалдааны төвүүдийн лангууг хоосолж байгаа та “манай гэр бүл л гэдэс цатгалан байвал бусад нь өлбөрөөд үхсэн ч яах ьэ” гэх аминчхан бодолтой нэгэн аж. Ингээд бодохоор маск, эм, хүнс гээд бүгдийнх нь үнийг бодлогоор

өгсөчихмөөр ч юм шиг. Ядаж л нэг хүн ихээр авч чадахгүй тул нийгэмд хүртээмжтэй гэх тэрслүү бодол төрнө.

Монгол Улс цаг уур, газар зүйн байрлалаасаа шалтгаалан харин ч тайван улс. Бусад орон шиг байгалийн гамшиг бидэнд тэгтлээ их тохиолддоггүй. Өмнөх удаагийн SARS, гахайн ханиадын тархалтын үед олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл ингэтлээ хөгжөөгүй байсан тул амьдарч байгаа нийгмээ ингэж ил тодоор таних боломж хомс байж. Харин коронавирус манай үндэстний дархлаа яаж тартагтаа тулсныг илхэн харууллаа.

Газар хөдлөлтийн үед япончууд дэлгүүрээс цэвэр усыг ганцхан ширхгээр нь авч дараагийн хүнд авах боломж олгодог гэх. Манайд бол бараг домог шахуу юм уу даа. Япончууд бусдын эрх ашгийг өөрийнхөөсөө тэргүүнд тавьж хүндэлдэг, цаг уурын нөхцөл байдал нь тайван байхад тусалдаг гэхчлэн элдвээр тайлбарладаг. Гэхдээ эдгээрээс илүүтэйгээр тэд төр засаг нь

Нийтийг хамарсан хямралыг хамтын хүчээр л давна

оронд тоглолтоо хийх гэж буй нь энэ аж. Тоглолт Соёлын төв өргөөнд гуравдугаар сарын 4-ний өдөр болох аж. Нэмж сонирхуулахад, тус тоглолтын ерөнхий продюсерээр Япон улсаас Монгол Улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд асан Такэнори Шимизү ажиллаж байна. █

иргэдээ орхихгүй гэдэгт итгэдэг аж. Тиймээс нэг ширхэг усны төлөө, нэг атга гурилны төлөө хоорондоо үхэлдэн булаалдах хэрэггүй гэж үздэг байх. Харин бид хууртсаар, хууртсаар эр хүнд итгэхээр эрхий хуруундаа итгэ гэх ганц зарчимтай болсон бололтой. Гэтэл бодит байдал дээр томоохон байгалийн гамшиг, хямралуудыг ард түмэн хамтын хүчээр, тайван байж давсан байдгаас бус төр засгийн сайнд бүх гавьяа ногддоггүй.

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын зөвлөмжид халдварт өвчний тархалтын үеэр тухайн өвчнөөс илүүтэй

түүнийг дагасан нийгмийн тогтворгүй байдал, хоол хүнсний дутагдал хөнөөл авчирдаг тухай тайлбарлажээ. Хэвлэл мэдээллийн байгуул-лагууд ч мэдээллийг байгаагаас нь хэт дэвэргэлгүй, консерватив байдлаар мэдээлэх үүрэгтэй. Харин бидний хувьд төр засагт найдаж, дутуу мэдээллийг олшруулах сонирхол алга. Эсрэгээрээ ард иргэд, уншигч та бүхэн бодит эх сурвалжаас мэдээлэл авч, дор бүрнээ өөрсдийгөө эрсдэлээс сэргийлж, өөрийнхөө болон өрөөлийн эрх ашгийг хүндэтгэж зохиомол хомсдол, зохиомол сандрал нийгэмд үүсгэхгүй байхад тусална уу? Нэг удаагийн маск үйлдвэрлэдэг үйлдвэрүүд нь шөнө, өдөр ялгахгүй уртасгасан цагаар ажиллаж байна гэх. Хошуу нэмэрлэхийн оронд хуруу нэмэрлээд өгвөл маскны хэрэгцээг хангахад нэмэртэй биш үү? Хариуцлагатай иргэн хариуцлагатай нийгмийг бүтээнэ. Нийгмийг хамарсан хямралыг хамтын хүчээр л давна. █

ХОШУУ НЭМЭРЛЭХИЙН ОРОНД ХУРУУ НЭМЭРЛЭЭД МАСКНЫ ҮЙЛДВЭРТ ОЧИЖ АЖИЛЛАЖ БОЛНО.

Б.Дуламхорлоо, ЗГМ сонин

Төр, түмний дэмжлэгээр өндийсөн ТББ-ууд толгой дээр гарлаа

Төрийн бодлого хүрч чадалгүй орхигдсон хэсэгт төрийн бус замаар дэмжлэг үзүүлэх нь хүмүүнлэг

үйлсийн нэг хэлбэр. Буян санасан хэн ч бусдад тусалж болно. Гэвч эмзэг бүлгийнхнийг цуглуулж, асран халамжлах нэрээр төрөөс болон олон нийтээс “мөнгө босгох” арга хэрэглүүр байхыг зөвшөөрч болохгүй. Хүүхэд хамгаалал, асрамжийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллагуудад нэгдсэн шалгалт явуулж, стандарт хан-гасных нь зөвшөөрлийг сунгаж, бусдынх нь үйл ажиллагааг зогсоох шаардлага тулгараад байна. Хамгийн сүүлийн хоёрхон жишээ авъя.

ХҮҮХДҮҮДИЙГ АЙЛГАЖ ИЧЭЭХ НЬ ХҮНЛЭГ

ҮЙЛС БИШӨнгөрсөн онд “Зөв амьдрах

ухаан” ТББ-ын тэргүүн Г.Загдааг Ерөнхий сайд ихэд “тоож”,

өөрийн биеэр зочилж очоод, төс вөөс 243 сая төгрөг олгох шийдвэр гаргаснаар олон нийтэд танил болгосон. Гэвч төсвийн мөнгө чухам хэнд ямар дэмжлэг болсныг сонирхсон ч үгүй, нэг ч татвар төлөгч тай-лан тооцоо нэхсэнгүй. Баянзүрх дүүрэгт орших тус төвд 120 гаруй хүн амьдардгаас талаас илүү нь хүүхэд байна. 2015 онд Г.Загдаа “төр хийх ёстой ажлаа ТББ-д үүрүүлчихээд санхүүжилтээ олгохгүй байна” гэж эмзэг бүлгийнхнээ тойруулан зогсоогоод хэвлэлийн хурал хийгэж байв. Үүнээс хоёр жилийн өмнө буюу 2013 онд нийслэлээс орон гэргүй, тэнэмэл амьдралтай хүмүүсийг нийгэмшүүлэх ажлыг дөрвөн ТББ-тай хамтран хийхээр гэрээлсний нэг нь “Зөв амьдрах ухаан” байлаа. Тухайн үед Нийс-лэлийн цагдаагийн газраас орон гэргүй 60 иргэнийг тус төвд хүлээл гэн өгөхдөө иж бүрэн

тавилгатай таван ханатай гэр 10, өвлийн хувцас, аяга таваг, хоолны зардал гээд нийт 96.5 сая төгрөгийн үнэ бүхий дэмжлэг үзүүлж байв. Ингээд 2013 онд нийт 129.07 сая, дараа жил нь 162 сая, 2015 онд 90.5 сая төгрөгийн

санхүүжилт тус тус хийжээ. Дээрх гэрээний хүрээнд хүлээлгэн өгсөн 60 иргэнээс дөнгөж 17 нь үлдсэн ч нийслэлээс санхүүжилтийг бүрэн олгож, нийтдээ хагас тэрбум орчим төгрөг Г.Загдаагийн ТББ руу шилжүүлжээ. Ингэж төсвийн мөнгөөр амьдрах аргаа хийсэн Г.Загдаагийн төв эмзэг бүлгийнхнийг нийгэмшүүлж чаддаг эсэхэд хэн ч хяналт тавь-сангүй. Өөрийнх нь хийсэн шууд бичлэгүүдээс тэнд амьдардаг хүүхэд, хөгшид ямар аймшигтай дарамтад байдгийг илтгэсэн дүр зургийг олон нийт харсан. Дуудлагын дагуу үзлэг шалгалт хийхээр ирсэн цагдаа нарын өөдөөс унтаж байсан иргэдийг хөөн босгож, хүүхдүүдийг бархиран сэрээхэд, өвгөд хөгшид, өрөөсөн хөлгүй нэгэн, ядарсан эмэгтэйчүүд сандралдан босож, цагдаа нарын өмнө гайхан зогсох дүр зураг нүд хальтрам. Г.Загдаа “Хүүхдүүд ээ, босоорой, өвөөг нь

Кен Алтакер

ГЭРЭЭНИЙ ХҮРЭЭНД ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГСӨН 60 ИРГЭНЭЭС ДӨНГӨЖ 17 НЬ ҮЛДСЭН Ч НИЙСЛЭЛЭЭС САНХҮҮЖИЛТИЙГ БҮРЭН ОЛГОЖ, НИЙТДЭЭ ХАГАС ТЭРБУМ ОРЧИМ ТӨГРӨГ Г.ЗАГДААГИЙН ТББ РУУ ШИЛЖҮҮЛЖЭЭ.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) ЗГМ: СЭДЭВ

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Б.Энхжаргал

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

цагдаа барихаар ирлээ, муусайн п, я” гэх мэтчилэн хэвлэлийн нүүрэнд бичимгүй бузар хараал урсгахад тэдгээр бяцхан үрс ямар их айдаст автсаныг төсөөлөхөд ч өр өмрөм. Гэтэл үүгээр дууссангүй, маргааш нь 2-5 насны арваад хүүхдийг урдаа эгнүүлж зогсоогоод хэвлэлийн хурал хийлээ. “Босоо хөх Монгол” ТББ-ын П.Шинжээравдан тэргүүтэй уур хилэн манарсан тэдгээр эрс хөөрхий хүүхдүүдийн айдастай царайг фон болгон ашигласанд бүгд эгдүүцсэн. Хүний эрхийг хамгаалах ёстой ТББ нь хүүхдүүдийг айлгаж, олны өмнө ичгүүртэйгээр зогсоох нь хүнлэг ёс мөн үү. Цагдаагийн алба хаагчдын үүргээ гүйцэтгэх явцад саад учруулснаас эхлээд асрамжид байгаа иргэдийн эрхийг зөрчсөн асуудлаар Г.Загдааг шалгаж, ямар хариуцлага хүлээлгэхийг олон нийт хүлээж байна.

ЗАСАГ ДАРГЫН ШИЙДВЭР ГАРААГҮЙ БАЙХАД “МӨНГӨ

БОСГОЖ” ЭХЭЛЖЭЭБуянт Ухаа-2 хороололд

архины хамааралтай, орон гэргүй иргэдийг байршуулах талаар нийслэлээс эцсийн шийдвэр гараагүй байхад “Заюу тайж” ТББ-ын тэргүүн Ц.Тамара орон гэргүй 300 иргэнийг 1052 дугаар байрны подвальд амьдруулахаар болсон гэж зарлаад, олон нийтээс тусламж хүссэн нь ТББ-ын “мөнгө босгох” бас нэг арга гэж хардахад хүргэж байна. Тэрбээр “Засаг даргын захирамж гарсан тул талбайг тохижуулах, ариун цэврийн өрөө хийх, ор дэр, гал тогооны тавилга, хувцас хэрэглэлээс эхлээд бүхий л хангамжид 145 сая төгрөг хэрэгтэй байгаа” гэв. Эхний ээлжинд Баянгол дүүргийн засаг дарга хоёр сая төгрөгийн тусламж үзүүлснээр угаалтуур, холбогч зэргээ аваад дууссан гэсэн. Мөн

Хүний эрхийг хамгаалах ёстой ТББ нь хүүхдүүдийг айлгаж, олны өмнө ичгүүртэйгээр зогсоох нь хүнлэг ёс мөн үү

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 05 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)ЗГМ: СЭДЭВ

Бид албан ёсны шийдвэр бичгээр ирсний дараа ажил гүйцэтгэдэг. Нийгмийн хамгааллын тусгай төв гэж энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн байгууллага байдаг. Өнгөрсөн 12 дугаар сард манайхаас 140 гаруй иргэнийг тус төвд хүлээлгэн өгсөн.

-Буянт Ухаа-2 хороололд танай хаас орон гэргүй иргэдийг нийгэмшүүлэхээр хүлээлгэн өгөх чиглэл ирсэн үү?

-“Заюу тайж” ТББ-ын Ц.Тамара гэж иргэн “нийслэлд хүсэлт тавиад байраа шийдүүлсэн, засварын ажилд нь унаа тэргээр туслаач” гэж манайд хандсан. Гэхдээ Засаг даргын захирамж гараагүй байна. Бид албан ёсны шийдвэр бичгээр ирсний дараа ажил гүйцэтгэдэг. Нийгмийн хамгааллын тусгай төв гэж энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн байгууллага байдаг. Өнгөрсөн 12 дугаар сард манайхаас 140 гаруй иргэнийг тус төвд хүлээлгэн өгсөн. Тэндээс хамтран ажилладаг ТББ-ууд руу хүмүүсээ хуваарилан нийгэмшүүлэх ажил гүйцэтгүүлдэг журамтай.

-Иргэдийг бөөнөөр нь байрлуу-лахад танайхаас хяналт тавьдаг уу?

-Бид зөвхөн бүртгэл хийж Нийгмийн хамгааллын тусгай төвд хүргүүлдэг. Цагдаагийн үүрэг бол гудамжинд хөлдөж амь насаа алдах, осгох эрсдэлтэй орон гэргүй хүмүүсийг цуглуулж,

төрийн байгууллагад хүлээлгэн өгдөг. Харин хяналтыг хариуцсан ТББ-ын зүгээс тавьдаг.

-“Зөв амьдрах ухаан” ТББ-ын тэргүүн Г.Загдаагийн үйлдэлд хариуц лага тооцох уу?

-Харъяаллаараа Баянзүрх дүүрэгт хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа. Мөн Гэр бүл хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрын мэргэжилтэн ажил үүргээ гүйцэтгэхээр очиход хэл амаар доромжилсон шалтгаанаар Сүхбаатар дүүргийн Цагдаагийн хэлтэст гомдол гаргасан нь шалгагдаж байна.

-Цагдаа нарын ажилд саад учруулсан үйлдэлд нь хариуцлага тооцох уу?

-Зөрчлийн тухай хуулийн 15.2-т зааснаар хууль сахиулах чиг үүргийг хэрэгжүүлж байгаа төрийн албан хаагчийг хүч хэрэглэхгүйгээр эсэргүүцсэн, эсхүл доромжилсон бол хүнийг хоёр зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хоёр мянга таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно гэсний дагуу хариуцлага тооцно.

-Таныг Буянт Ухаа-2 хорооллын подвальд орон гэргүй иргэдийг нийгэмшүүлэх ажил хийх гэж байгаа талаар та мэдээлсэн. Ямар шийдвэрээр ийм ажил эхлүүлэх болов?

-Би 20 жилийн турш тэнэмэл иргэдийг нийгэмшүүлэх ажил хийсэн. Нийт 500 хүнийг архинаас гаргаж, амьдралтай болгосон. Үе үеийн хотын удирдлагуудад дэмжлэг хүсэж хандаж байсан ч нэг нь ч нааштай хандаагүй. Харин С.Амарсайхан дарга л нааштай хүлээн авч, Буянт Ухаа-2 хорооллын подвальд зөвшөөрөл өгсөн. Үүний дагуу би инженерүүдээр тохижилтын зураг гаргуулж авсан. 300 орчим хүн эхний ээлжинд авна. Тэдгээр иргэний урсгал зардал, талбайн түрээсэнд сардаа 7-8 сая төгрөгийн зардал гарна. Энэ мөнгийг нийслэлээс гаргах тул би хариуцлагатай ажиллаж, эмзэг бүлгийнхнийг амьдралд хөлөө олоход нь туслах болно.

-Нийслэлээс одоогоор ийм шийдвэр гаргаагүй гэж мэдээл сэн. Мөн оршин суугчид эсэргүүцэл илэрхийлж байна?

-Би 2007-2010 онд вокзалын арын 51 дүгээр байрны подвальд архины хамааралтай тэнэмэл иргэдийг нийгэмшүүлэх ажлыг 70-80 хувийн гүйцэтгэлтэй хийж байсан. Нийслэлээс төсвийг гарга-даг энэ ажлыг авах өрсөлдөөн их бий. Үүнтэй холбоотой янз бүрийн

асуудал яригдах байх. Төрийн бай-гууллагын судалгаагаар 1375 хүн тэнэмэл амьдралтай байна гэж гаргасан. Гэхдээ энэ бол баригд-сан хүмүүсийн л тоо. 1500-1800 хүн орон гэргүй байна. Тэднээс ядаж 300 нь хөлдөж үхэх аюулгүй, дулаан газар сургалт, эмчилгээнд хамрагдаж, ажлын байртай болоход иргэд дургүйцэх учиргүй. Би оршин суугчидтай уулзана. Нийслэлийн цагдаагийн газраас иргэдийг хүлээлгэн өгдөг тул тэдний хяналт, тусламж бас байх юм.

-ТББ-уудыг эмзэг бүлгийнхнийг ашигладаг гэх ойлголт түгээмэл бий. Сүүлд Г.Загдаагийн гаргасан үйлдэл үүнд хүчтэй нөлөөллөө. Та үүнийг юу гэж үзэж байна?

-Г.Загдаа зургаан жилийн өмнө шоронгоос гарч ирэхдээ юутай байсан билээ. Одоо тэр гурван давхар байшинд хивсээр биеэ ороож сууна. Хүмүүсийг харааж загнаад, шоронжсон байдалд байлгадаг нь тодорхой харагдсан биз дээ. Эмзэг бүлгийнхнийг тэднээс салгасан ч байшин, өмч нь тэр хүний нэр дээр үлдэнэ шүү дээ. Гэтэл би 20 жилийн өмнө энэ ажлыг эхлүүлэхдээ өвөр дүүрэн мөнгөтэй, арван хуруундаа алтан бөгжтэй байсан. Нийт 860 сая төгрөг буяны үйлстээ зарцуулсан байна. Өнөөдөр түлээ нүүрсний мөнгөгүй болоод ирэхээрээ зээл авч, хойд хормойгоороо урд хормойгоо нөхөж байна.

Сард 7-8 сая төгрөг авах тул хариуцлагатай ажиллана

Ц.ТАМАРА: “ЗАЮУ ТАЙЖ” ТББ-ЫН

ТЭРГҮҮН

Л.АМАРМӨРӨН: НИЙСЛЭЛИЙН ЦАГДААГИЙН

ГАЗРЫН ГЭМТ ХЭРГЭЭС УРЬДЧИЛАН

СЭРГИЙЛЭХ ХЭЛТСИЙН ДАРГА, ХУРАНДАА

Ц.Тамара гэж иргэн манайд хандсан, гэхдээ Засаг даргын захирамж гараагүй байна

төрийн байгууллагуудад тусламж хүссэн албан бичиг хүргүүлж, олон нийтээс дэмжлэг авахыг хүссээр байна.

Харин байрных нь доор архины хамааралтай, тэнэмэл амьдралтай иргэд олноороо хуарагнан амьдрах болсныг Ц.Тамарагийн нүүр номоос мэдсэн оршин суугчид эсэргүүцлээ илэрхийлэхээр нэгдэж байгаа аж. Тэд амьдрах орчин, амгалан тайван байдлаа алдагдана гэж үзжээ. Өнгөр-сөн баасан гарагт Ц.Тамара инже-нерийн хамт ирж, сонгосон байрны подвальд хэмжилт хийж, тохижуулах төлөвлөгөөгөө гаргасан байв. Харин энэ талаар Нийслэлийн Засаг даргын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсийн дарга Ч.Мөнхбаатараас тодруулахад ийм шийдвэр огт гараагүй гэв.

Нийслэлээс Буянт Ухаа-2 хороололд сугалаагаар орсон эмзэг давхаргын хүмүүсийг ажлын байртай, орлоготой болгох чиглэлээр үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулах боломж судлах ажлын хэсэг байгуулжээ. Уг ажлын хэсэг сүүлд ашиглалтад орсон байрны подвальд жижиг, дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газ-рууд ажиллуулах талаар судалж байгаа аж. Ингээд зөвлөмжөө энэ долоо хоногт Засаг даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулж, тэднээс эцсийн шийдвэр гарах юм байна. Ц.Тамара мэргэж-лийн хяналтаас хүн амьдрах боломжтой гэж дүгнэлт гаргасан гэж байгаа ч НОСК-ийн хэлтсийн

дарга Д.Алтанхуяг үүнийг үгүйсгэсэн. Зөвхөн ажлын найман цагаар үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулах боломжийг мэргэжлийн хяналтаас судалж байгаа аж.

2015 онд “Заюу тайж” нийгэм-лэгийн тэргүүн Ц.Тамара БЗД-т орон гэргүй хүмүүст зориулсан гурван блок барилга бариулах гэж байгаа тул олон нийтээс тусламж хүсэж, 150 гаруй хувийн хэвшилд

албан бичиг явуул-сан талаараа хэв-лэлийн хурал хийл-гэж байв. Гэвч уг барилга одоо хүртэл баригдаж чадаагүй бөгөөд энэ жил нийслэлийн зүгээс тусалвал барилгаа барих т ө л ө в л ө г ө ө т э й байгаа гэсэн. Тэрбээр 20 жилийн хугацаанд архины хамааралтай иргэд, өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд, хүүх-дүүдийг асран хам-гаалж, 25 гэртэй үйл ажил лагаа явуулдаг

байснаа одоо өөрийн амьдардаг болон хамтран зүтгэдэг цөөн хүний хамт дөрвөн гэртэй үлдсэн аж. Бусад гэрээ нийгэмшиж өрх тусгаарласан иргэддээ өгч тусдаа гаргасан гэнэ. Орон гэргүй, тэнэмэл иргэнийг Нийслэлийн цагдаагийн газраас хүлээлгэн өгдөг тул Ц.Тамара тэдгээр иргэдийг нийгэмшүүлэх ажлыг хариуцахаар ийнхүү Буянт Ухаа-2 хороололд төв-лөрөхөөр хөөцөлдөж байгаа гэв. Мэлээллийн бодит байдлыг тодруулахаар Ц.Тамара болон Нийслэлийн Цагдаагийн газ-рын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга, хурандаа Л.Амармөрөн нартай холбогдсон юм.

Нийслэлээс Буянт Ухаа-2 хороололд сугалаагаар орсон эмзэг давхаргын хүмүүсийг ажлын байртай, орлоготой болгох чиглэлээр үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулах боломж судлах ажлын хэсэг байгуулжээ.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) НИЙГЭМ

Хэнтий аймагт коронавирусийн халдвараар гурван хүн нас барсан байж болзошгүй байна.

Коронавирусийн халдвар байх магадлалтай тохиолдлоор Хэнтий аймагт гурван хүн нас барсан гэх мэдээллийг эх сурвалж манай сонинд өглөө.

Харин өчигдөр оройны 20:12 цагийн үед Хэнтий аймгийн Онцгой комисс тус аймгийн нэгдүгээр сургуулийн наймдугаар ангийн хүүхэд өндөр халуунтай хүргэгдэн ирээд улмаар үдээс хойш нас барсан гэдгийг баталсан юм.

Өвөрмонголын Хөх хотод дунд сургуульд сурдаг хүүхэд энэ сарын 12-нд гэртээ харьж очсон бөгөөд улмаар 22-н буюу өнгөрсөн долоо хоногийн лхагва гарагт ангийнхаа найман охинтой уулзсан байна. Хөх хотоос авчирсан чихэр, хатаасан жимс зэргийг ангийнхандаа өгсөн гэж тэрбээр хэлжээ. Харин нас барсан охины тухайд өнгөрсөн баасан гарагаас эхлэн халуурсан ч, гэрээр эм ууж байгаад өчигдөр өглөө эмнэлэгт хандсан аж. Харамсалтай нь тэрбээр эмнэлэгт ирээд хэдхэн цагийн дараа нас барсан аж. Аймгийн эрүүл мэндийн төвийн даргын хэлж буйгаар, “Энэхүү тохиолдлыг ХӨСҮТ-д мэдээлсэн, энэ нь коронавирусийн халдвартай тархвар зүйн холбогдолгүй байна гэж бид тодорхойлсон” гэх мэдээллийг өгөв. Гэвч тэрбээр Хөх хотоос ирсэн хүүхэдтэй уулзсан ангийн бусад хүүхдүүд тодорхой хэмжээнд халуурсан бөгөөд, бүгдийг нь үзлэг оношлогоонд хамруулсан гэдгийг нэмж хэлсэн нь коронавирус байх магадлалтайг илтгэж байна. Одоогоор тэдгээр хүүхдийг өрхийн эмчийн хяналт дор гэрт нь байлгаж буй гэв.

14 настай охин коронавирусийн халдвараар нас барахаас ердөө тавхан цагийн өмнө ЭМЯ-наас мэдээлэл өгөхдөө, “Монгол Улсын вирус судлалын лабо ра тори нь дэлхийн сүл-жээнд холбогдон мэдээллээ солилцдог, шинжилгээгээ үргэлж баталгаажуулж байдаг лабора-торитой. Тиймээс лабораторийн шинжилгээ баталгаатай, найд-вартай” хэмээн мэдэгдээд байсан юм. Мөн өчигдөр оройн зураг-тын мэдээгээр “Монгол Улсад коронавирусийн тохиолдол илрээгүй” гэж ятган үнэмшүүлсээр байв.

Б.Сэлэнгэ, ЗГМ сонин

Япон улсад захиалсан оношлуурыг ЭМЯ хүлээн авлаа

ӨЧИГДӨР ОРОЙ ХОНКОНГ УЛААН БААТАР ЧИГЛЭЛИЙН ОНГОЦООР ӨНДӨР ХАЛУУНТАЙ ХОЁР ХҮН ИРСНИЙГ ТУСГААРЛАЖ, ОНОШЛОХООР АЖИЛЛАЖ БАЙГААГ НЭМЖ ХЭЛСЭН ЮМ.

Баасан гарагаас эхлэн халуурсан 14 настай охин өчигдөр өглөө эмнэлэгт ирээд нас баржээ

Япон улсаас захиалсан корона-вирусийн халдварыг оношлох боломжтой тоног төхөөрөмжийг өнөөдөр 21:30 цагт хүлээн авсан болохыг Эрүүл мэндийн яамны Төрийн захиргаа удирлагын газрын дарга Б.Цогтбаатар мэдээллээ.

Тэрбээр “Шинэ коронавирусийн халдварыг өвөрмөцөөр оношлох боломжтой оношлуурыг Япон улсын Халдварт өвчин судлалын хүрээлэнгээс хүлээн авлаа. Шуурхай ажиллаж оношлуурыг хүлээн авснаар үгүйсгэх, баталж

нотлох шаардлагатай халдварын сэжигтэй тохиолдлуудыг тогтоох боломж бүрдлээ. Шинэ коронавирусийн халдварыг цаг алдалгүй оношилж, тогтоох лабораторийн боломж бүрдсэн” гэдгийг хэллээ. █

Ямар ч байсан Хэнтий аймгийн Хэрлэн сумын Засаг дарга захи-рамж гарган, тус сумын нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа явуулж буй бүх баар, ресторан, караоке, паб, PC тоглоомын газрууд, Эвт худалдааны төв болон Хэрлэн сумын 4 дүгээр баг, Хэрлэн хороололд үйл ажиллагаа явуулж буй бусад бүх газрыг хаасан байна.

Харин Эрүүл мэндийн дэд сайд У.Бямбасүрэн өчигдөр орой 20.00 цагийн үед Токио Улаанбаатар чиглэлийн нислэгээр авчирсан коронавирусийн оношлуурыг хүлээж авах үедээ Хэнтийн эмнэ-лэгт ирээд нас барсан охины талаарх мэдээллийг батлав. Мөн өчигдөр орой Хонконг Улаан-баатар чиглэлийн онгоцоор өндөр халуунтай хоёр хүн ирснийг тусгаарлаж, оношлохоор ажиллаж байгааг нэмж хэлсэн юм.

Түүнээс гадна коронавирусийн халдварыг орон нутагт тараахгүй байх үүднээс зарим аймгийн нийтийн тээврийг зогсоох талаар хэлэлцэж байгаа аж. “Маргаашаас холбогдох албаныхан хуралдаад, нэгдсэн шийдвэр гаргана гэж бидэнд мэдээллээ. Тендерийн жижиг тэрэг болон хот хоорондын автобусыг бараг явуулахгүй байх шийдвэр гарах юм шиг байна” гэж Дархан-Улаанбаатар чиглэлд тээвэр хийдэг жолооч О хэллээ. █

Нас барсан хүүхэд нь Хэнтий аймгийн Засаг даргын тамгын газ-рын хойно байдаг Хэрлэн хороол-лын 51 дүгээр байранд амьдардаг аж. Улмаар хороололд бүхэлд нь хөл хорио тогтоосон бөгөөд, цагдаагийн байгууллагаас байн-гын харуул гаргаж, нэг ч хүн оруу-лахгүй, бас гаргахгүй байгаа аж.

Харин нас барсан гэх өөр хоёр тохиолдлыг тус аймгийн онц-гой комисс баталсангүй. Тус аймагт албан ажлаар очсон эх сурвалжийн хэлж буйгаар дэл-гүүрийн худалдагч эмэгтэй ажлын байран дээрээ хамраас нь цус гоожиж ухаан алдаад, нас барсан гэв. Харин гурав дахь тохиолдол нь гэртээ байсан хүн гэсэн юм.

Нас барсан хүүхэд нь Хэнтий аймгийн Засаг даргын тамгын газ рын хойно байдаг Хэрлэн хороол лын 51 дүгээр байранд амьдардаг аж. Улмаар хороололд бүхэлд нь хөл хорио тогтоосон байна.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЦАГ ҮЕ 07 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)

Орос 14 дүгээр сургууль мэдэгдэх хуудас авснаар хичээлээ хаалаа

БНХАУ болон дэл-хийн 10 гаруй оронд дэгдээд буй корона-вирусээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор

Засгийн газраас бүх сургууль, цэцэрлэг коллежуудад хөл хорио тогтоосон. Олон нийтийг хамарсан ямар нэгэн арга хэмжээг зохион байгуу лахгүй байх шийдвэрийг Зас гийн газраас гаргаж, хяналт тавих үүргийг хотын дарга С.Амарсайханд өгсөн. Уг тогтоолыг төрийн болон хувийн хэвшлийн бүхий л байгууллага хэрэгжүүлэх ёстой байлаа. Гэвч зарим сургууль хичээллэж байна гэх гомдол ирж, энэ дагуу сурвалжилга бэлтгэлээ.

ТУС СУРГУУЛИЙН ӨГЛӨӨНИЙ ЭЭЛЖ ДӨРВӨН ЦАГИЙН

ХИЧЭЭЛ ОРЖЭЭЗасгийн газрын тогтоолд

улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг, өдөр өнжүүлэх төвүүд, их, дээд сургууль, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв, жолооны дамжаа, хэлний болон бусад төрлийн сургалтын төвүүдийн үйл ажиллагааг гуравдугаар сарын 2-ныг хүртэл түр зогсоохыг үүрэгдсэн билээ. Тэр ч бүү хэл спортын секц, дугуйлан хүртэл хамрагдаж байгаа. Мөн үзвэр үйлчилгээ, цахим тоглоомын газруудыг ч хамруулан төлөв-лөгөөт үйл ажиллагааг нь цуцалсан. Тэгвэл нийс лэлийн нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа

явуулж буй зарим сургууль Засгийн газрын тогтоолыг үл тоомсорлож бай гааг эцэг, эхчүүд мэдээлэв. Үүний нэг нь Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуул даг орос 14 дүгээр сургууль юм.

Халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч ажиллах шийдвэрийг үл тоож, орос 14 дүгээр сургууль хичээл-лэж байгаа талаарх гомдол иргэдийн зүгээс нийслэлийн Засаг дарга С.Амарсайханд иржээ. Иргэдээс ирүүлсэн гомдлын дагуу нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн Мэргэжлийн хяналтын газар, Боловсролын газар, Цагдаагийн газрын албаны төлөөллүүд 14 дүгээр сургуулийн захиргаанд мэдэгдэл хүргүүлж, үйл ажиллагаагаа даруй зогсоохыг шаардаж, мэдэгдэх хуудас хүргүүлсэн байна. Ш и й д в э р ү ү д и й н хүрээнд холбогдох а л б а н ы х а н н и й с л э л и й н нутгийн захиргааны 120 байгууллага, ерөнхий боловсролын 197 сургууль, 237 цэцэрлэгт мэдэгдэл хүргүүлж, иргэд олон нийтэд халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж мэдээллийг хүргэн ажиллаж байна. Ямар учир шалтгаанаар дээрх сургууль хууль тогтоомжийг зөрчсөн талаар сурвалжлахаар очиход тус сургуулийн сурагчид хичээлээсээ тарж байв.

Харин сургуулийн гадаа Баянзүрх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дарга Д.Цэнд-Очир тэргүүтэй албаныхан хяналт тавьж байсан бөгөөд тэрбээр “Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу Элчин сайдын яамнаас нь ямар нэгэн мэдэгдэл ирээгүй учраас хичээллэсэн гэх тайлбарыг сургуулийн захиргаа өгсөн. Өнөөдрөөс энэ сургууль хичээллэхгүй. Бид Оросын Элчин сайдын яамны холбогдох хүмүүстэй холбогдохоор ажиллаж байна” гэв. Тэгвэл сургуулийн зүгээс Элчин сайдын яамны зөвшөөрөлгүйгээр

дотогш гаднын хүн нэвтрүүлэхгүй гэсэн бөгөөд Оросын Элчин сайдын яамнаас чиглэл өгөөгүй бол үйл ажиллагаагаа зогсоох боломжгүй байсан гэх утга бүхий тайлбарыг өгүүлж байгаа юм. Тус сургуулийн өглөөний ээлжийнхэн дөрвөн цагийн хичээл орсон бөгөөд холбогдох албаны шаардлагын

дагуу 12:00 цаг гэхэд хүүхдүүдийг бүрэн тарааж дуусав. Орос 14 дүгээр сургуулийн ахлах ангийн сурагч “Өглөө хичээл ордгоороо л ороод тарж байна” хэмээн ярилаа.

Үүний дараа мөн л иргэний мэдээллийн мөрөөр Зайсанд байрлах иргэдийн нэрлэж заншсан америк сургуулийг зорив. Тус сургуулиас “Ямар ч хичээл ороогүй. Ташаа мэдээлэл байна. Харин эцэг, эхчүүд хуваарийн

Элчин сайдын яамнаас чиглэл ирээгүй учраас хичээлээ орсон гэж тайлбарлав

“Өргөө” кино театраар ороход касс болон үүдэндээ “Уучлаарай, 0-17 насныханд үзвэрээр үйлчлэхгүй болохыг мэдэгдье” гэсэн бичиг наажээ.

дагуу ирж, хүүхдийнхээ гэрийн даалгаврыг аваад явж байгаа. Мөн багш нар шаардлагатай зөвлөгөөг өгөөд явуулсан. Манай сургууль Засгийн газраас гаргасан шийдвэрийн дагуу гуравдугаар сарын 2-ныг хүртэл амарна” гэв. Харин British School of Ulaanbaatar сургуулийн хувьд өөрийн пэйж хуудсаар дамжуулан хичээл орохгүй талаар мэдэгдэл гаргажээ. Үүнд Засгийн газрын тогтоолын дагуу амарч байгааг дурдаад, шаардлагатай хичээлийг цахимаар орох, гэрийн даалгаврыг өгөхөөр ажиллаж байгааг хэллээ. Дашрамд дурдахад, Засгийн газрын тогтоолыг зөрчсөн тохиолдолд тусгай лицензийг цуцлах хүртэл арга хэмжээ авах хуулийн заалттай юм байна.

КИНО ТЕАТРУУД 18-ААС ДООШ НАСНЫХАНД ҮЙЛЧЛЭХГҮЙ, РС ТОГЛООМЫН ГАЗРУУД

ХААЛГА БАРЬЖЭЭНийслэлийн хэмжээнд үйл

ажил лагаа явуулдаг үзвэр, үйлчил гээний газар болон тоглоомын төвүүдэд мөн хөл хорио тогтоосон. Тод руул бал, цахим тоглоом болон бага насны хүүхдийн тоглоо мын төвийг дээр дурдсан хуга цаанд хааж, хэрвээ тогтоол зөрч вөл арга хэмжээ авах гэнэ. Түүнч лэн үзвэр, үйлчилгээний газ руу дын нэг болон хоёрдугаар сарын хуваарь тоглолтуудыг цу цал сан байна. Энэ талаар НМХГ-ын Баянзүрх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын дарга Д.Цэнд-Очир хэлэхдээ “Бөхийн өргөө, Улаанбаатар палас, Аса цирк, Соёлын төв өргөө, Улсын филар мони, УДЭТ” гэх мэт газарт мэдэгдэл хүргүүлж байгаа” гэв.

Энэ дагуу сурвалжлахад Баянзүрх дүүргийн VI хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг хэд хэдэн компьютер тоглоо мын газарт очсон ч ажиллахгүй байлаа. Харин “Өргөө” кино театраар ороход касс болон үүдэндээ “Уучлаарай, 0-17 нас-ны ханд үзвэрээр үйлчлэхгүй болохыг мэдэгдье” гэсэн бичиг наасан байв. Хүн ч багатай байлаа.

Мөн Улсын филармонийн хамт олон хуваарьт тоглолтоо цуцалсан бол ирэх сарын 29-нд УДЭТ-ын тайзнаа амилах байсан шинэ жүжиг “Анна Каренина”-гийн нээлт хойшилжээ. Нээлтийн эцсийн тов гараагүйг тус театраас мэдэгдлээ. █

“БӨХИЙН ӨРГӨӨ, УЛААНБААТАР ПАЛАС, АСА ЦИРК, СОЁЛЫН ТӨВ ӨРГӨӨ, УЛСЫН ФИЛАРМОНИ, УДЭТ” ГЭХ МЭТ НИЙСЛЭЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БУЙ ГАЗРУУДАД МЭДЭГДЭЛ ХҮРГҮҮЛСЭН”

Сургуулийн өглөөний ээлжийнхэн дөрвөн цагийн хичээл орсон бөгөөд холбогдох албаныхны шаардлагаар 12:00 цаг гэхэд хүүхдүүдийг бүрэн тарааж дуусав.

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)

ЗГМ: ТОВЧХОН

АРИЛЖААМонголын хөрөнгийн бирж даваа гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 18 компанийн 907,212 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр долоон компанийн хувьцааны ханш өсөж, 10 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

0.31 Хувь. ТОП 20 индекс 0.31 хувиар буурч, зах зээлийн үнэлгээ 2.6 их наяд төгрөг боллоо.

ХАДГАЛАМЖ

11.1Их наяд төгрөг. Төгрөгийн хадгаламж 2019 оны 12 дугаар сарын эцэст 11.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны эцсээс 923 тэрбум төгрөгөөр өсжээ. Төгрөгийн хадгаламжийн 84.7 хувь нь иргэдийн хадгаламж, үлдсэн нь аж ахуйн нэгж, бай-гуул лагын хадгаламж байгаа юм.

БАНК, САНХҮҮ

18.1 Их наяд төгрөг. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон банкны салбарын нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2019 оны 12 дугаар сарын эцэст 18.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны эцсээс 870.4 тэрбум төгрөгөөр өсжээ.

БИЗНЕС

50 Хувь. Хонконгийн жагсаалаас болж алдагдал хүлээж буй компаниудын тоо нэмэгдсээр байна. Тухайлбал, Их Британийн тансаг зэрэглэлийн брэнд Burberry-ийн борлуулалт Хонконгт 2019 оны дөрөвдүгээр улиралд 50 хувиар буурсан байна. 2000 ам.долларын үнэтэй цув, 470 ам.долларын үнэтэй ороолт худалддаг тус компанийн борлуулалтын 40 хувийг хятад хэрэглэгчид бүрдүүлдэг аж.

ХӨРШ

8.5 Хувь. ӨМӨЗО 2019 онд нүүрсний олборлолтоороо БНХАУ-д тэргүүлсэн бол Шаньси мужийн олборлолтын өсөлт огцом буурсан байна. 2019 оны нийт үзүүлэлтээр ӨМӨЗО-ы нүүрсний гарц 8.5 хувиар нэмэгдэж, 1.04 тэрбум тонн болжээ. Харин Шаньси мужийн нүүрсний гарц 1.7 хувиар нэмэгдэж, 634 сая тонн болсон байна. Энэ нь 2018 онд нүүрсний олборлолтын хэмжээ 13 хувиар өсөж байсан-тай харьцуулахад бага дүн аж.

ЭДИЙН ЗАСАГ

Банкны системийн 0.3 хувийг эзлэх “Ариг” банкны үйл ажиллагаа даваа гарагийн байдлаар хэвийн үргэлжилж байна.

Банкны системийн 0.3 хувийг эзлэх “Ариг” банкны үйл ажил-лагаа даваа гарагийн байд лаар хэвийн үргэлжилж байна. Тус банкны төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадвар болон өөрийн хөрөнгийн үзүүлэлт Төв банкны зохистой харьцааны шалгуурыг хангаж байгаа аж. Хэдий тийм ч “Ариг” банкны дотоод засаглал алдагдаж, Төлөөлөн удирдах зөвлөл ээлжит хурлаа хийж чадахгүй байх хэмжээнд хүрсэн байна. Энэ нь хувь нийлүүлэгчдийн хооронд үүссэн удаан хугацааны турш үргэлжилсэн маргааны улмаас бий болжээ.

Тиймээс Монголбанкны ерөн хий лөгчийн тушаалаар баасан гарагт харилцагч, хадга-ламж эзэмшигчдийн хөрөнгийг хамгаалах үүднээс Банкны тухай хуульд заасны дагуу нөх-цөлт удирдлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх болсноо мэдэгдсэн юм. Тодруулбал, Төв банкны ерөнхийлөгчийн тушаалаар өгөгдсөн үүрэг даалгаврыг бие-лүүлээгүй, маргаантай асуудлаа цаг алдалгүй шийдвэрлэж чадахгүй, улмаар ТУЗ эрх зүйн чадамжгүй болсон тул ийнхүү дээрх хувилбарт шилжсэн байна. Төв банкны Бүрэн эрхт төлөөлөгч нь “Ариг” банкны үйл ажиллагааг хүлээж авснаар үйл ажиллагаа нь хэвийн үргэлжлэх болсныг “Монголбанкны Хяналт шалгалтын

“Ариг” банкны хувь нийлүүлэгчдийн маргаан ээдрээ үүсгэв

Б.Мөнх-Эрдэнэ, ЗГМ сонин

9 11

11

Төмрийн хүдрийн үнэ 80 ам.доллар болж буурах төлөвтэй байна

С.Дэмбэрэл: Уул уурхайн салбарын технологийн процесууд газар хөдлөлтийг өдөөх магадлалтай

Бээжин чиглэлийн аяллыг хориглосноос Тайландад хүндрэл үүсэв

Хятадад цагаан сарын амралтын хугацааг сунгалаа

10

2019.12.31/мянган төгрөгөөр/

Нийт актив 111,618,199

Харилцах данс 2,318,673

Хадгаламж 62,209,016

Нийт пассив 72,762,856

Дүрмийн сан 35,009,500

Өөрийн хөрөнгийн дүн 38,855,343

Нийт пассив ба өөрийн хөрөнгө 111,618,199

1-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээ 48.08%

Нийт өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээ 48.32%

Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцаа 52.59%

Хүүний орлого 18,754,888

Хүүний зардал 9,627,824

Татвар төлөхийн өмнөх ашиг 919,178

Орлогын татвар өгөөж (зардал) 112,192

Татварын дараах цэвэр ашиг 806,987

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

ОН ТООЛЛЫН ДАРААЛАЛ БУЮУ “ЭРЭЛ”-ЭЭС “АРИГ” ХҮРТЭЛХ ТҮҮХ

газрын захирал Н.Батсайхан мэдэгдлээ.

“Өнөөдрийн байдлаар “Ариг” банк Монголбанкнаас тавь-сан өөрийн хөрөнгийн зохис-той шалгуур үзүүлэлтийг хан -гаж байгаа. Хувь эзэм шигч дийн маргаанаас хадга ламж эзэмшигч-дийн эрх ашгийг хамгаа лах үүднээс Монгол банк наас шуурхай арга хэмжээ авч, Бүрэн эрхт төлөө лөгч томилсон. Монгол-банкнаас томилcoн бүрэн эрхт төлөө лөгч нь тухайн банкны удирдлага, ТУЗ-ийн чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Тодорхой хугацаанд бүрэн эрхт төлөөлөгч ажиллаж, хувь эзэмшигчдийн маргаан дуусаж, удирдлага хэвийн болтол ажиллана. Хуулиараа Бүрэн эрхт төлөөлөгчийг зургаан сарын

хугацаатай томилдог” хэмээн тэрбээр ярилаа.

“Ариг” банк нөлөө бүхий хоёр хувь нийлүүлэгчтэй бөгөөд нэг нь 39, нөгөө нь 61 хувь эзэмш-дэг байна. Тус банкны Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн даргаар С.Жаргалсайхан ажилладаг бөгөөд тэрбээр “Жей Ти Интер-нэйшнл” компанийн захирлын алба давхар хашдаг аж. ТУЗ-ийн гишүүнээр “Номин Холдинг” компанийн гүйцэтгэх захирал С.Ганбат, “Эрэл Холдинг” ком-панийн гүйцэтгэх захирал Э.Жаргалан, “Эрэл” компанийн ерөнхий захирал Д.Сэргэлэн, “Номин Холдинг” компанийн санхүү бизнес эрхэлсэн захирал Б.Ариунжаргал нар тус тус ажиллаж байна.

1997“Эрэл Банк” нь Монгол Улсын хоёр дахь арилжааны банкны үйл ажиллагаа явуулах эрхээ авсан бөгөөд Өнөөг хүртэлх “Эрэл Банк”-ны түүхийн эхлэл тавигдсан.

1998“Эрэл Банк” Баянгол дүүргийн тавдугаар хороонд анхны салбар болох “Хороолол” салбараа нээсэн.

1999Дархан-Уул аймагт “Эрэл Банк”-ны хоёр дахь салбараа нээсэн нь орон нутагт нээсэн хамгийн анхны салбар юм.

2000Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн 1 дүгээр хороонд өдгөө “Дөчин мянгат” гэдэг нэршлээр олонд танил болсон салбарын нээлтийг хийсэн.

2005“Шинэ Дархан”-д Дархан-Уул аймагт хоёр дахь салбараа нээсэн байна.

2011Улаанбаатар хотын Баянзүрх дүүрэгт эрэл банкны салбар байгуулагдав.

2011Улаанбаатар хотод нээгдсэн гурав дахь салбар болгож “Эрэл Банк”-ны “Хан-Уул” салбарын нээлт болж байв.

2012Сонгинохайрхан салбараа нээв.

2013Хан-Уул дүүргийн Вива сити хороололд “Вива” салбар нээгдлээ.

2013Банк үйлчилгээний дээд стандартыг ханган ажиллах онцгой салбараа “Престиж Банк” нэрээр шинээр нээв.

2014 “Эрэл Банк” өөрийн түүхэн дэх хамгийн томоохон шинэчлэлийг хийж байгууллагын нэрээ цэвэр, тунгалаг гэдэг утга агуулгатайгаар “Ариг Банк” хэмээн өөрчилж, шинэ бодлого, шинэ өнгө төрхөөр ажиллаж эхэлсэн.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) 09

ТЭЗҮ-ээ батлуулсан төмрийн хүдрийн гурван төсөл 2020 онд үйл ажиллагаагаа эхлүүлэхээр байна. Үүнээс хоёр нь баяжуулах үйлдвэр, нэг нь ашиглалтын лицензтэй уурхай гэдгийг Ашигт малтмал, газрын тосны газар мэдээллээ.

Баяжуулах үйлдвэрүүдийн хувьд нэг нь Хэнтий аймгийн Дархан суманд Баргилтын орд газарт түшиглэсэн бол нөгөөх нь Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутагт “Ган эрдэс хүдэр” компанийн үйлдвэр болохыг Ашигт малтмал, газрын тосны газрын мэдээлэлд дурджээ.

2019 онд Монгол Улс 8.4 сая тонн төмрийн хүдрийг 576.6 сая ам.доллараар экспортолсон байна. Экспорт биет хэмжээгээр 13.4 хувиар, мөнгөн дүнгээр 68.5 хувиар өссөн талаар Үндэсний статистикийн хороо мэдээллээ. Төмрийн хүдрийн бүтээгдэхүүн экспортолж байгаа гол уурхайнуудаас

“Алтайн хүдэр” компани Таян нуур уурхайгаас, “Болд төмөр ерөө гол” компани Баянголын уурхайгаас, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр Төмөртэй, Төмөр толгой ордоос экспорт хийж байна. Мөн “Монголросцветмет” Баргилтын ордоос төмрийн хүдэр олборлон зах зээлд нийлүүлж байгаа юм.

2019 онд Бразил дахь Vale компанийн төмрийн хүдрийн уурхайн далангийн ослын улмаас нийлүүлэлт тасалдаж энэхүү түүхий эдийн үнэ өссөн нь Монголын экспортын үзүүлэлтэд мөнгөн дүн талаасаа эерэг

нөлөө үзүүлсэн нь статистикийн мэдээллээс харагдаж байна. Vale, Rio Tinto, BHP зэрэг гол олборлогч компаниуд төмрийн хүдрийн нийлүүлэлтээ энэ онд нэмэхээр төлөвлөж байна. Харин БНХАУ-ын эрэлтийн өсөлт саарч, зах зээлд нийлүүлэлт нэмэгдэх төлөвтэй байгаагаас хамаарч 2020 онд төмрийн хүдрийн үнэ тонн тутамдаа дунджаар 80 ам.доллар болж буурах төлөвтэй гэж Wood Mackenzie шинэ төрлийн “коронавирус”-ийн тархалт эрчимжихээс өмнө таамаглаж байв. █

МӨНГӨНИЙ БОДЛОГОУУЛ УУРХАЙ

Төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш түүхэн

дээд түвшинд хүрлээ

Төмрийн хүдрийн үнэ 80 ам.доллар болж буурах төлөвтэй байна

Т.Элиса, Шинжээч

Төгрөгтэй харьцах ам.дол-ларын албан ханш даваа гарагт 2750 төгрөгтэй тэнц-лээ. Он гарснаас хойш төв банк зах зээлд нийт 230.4 сая ам.доллар нийлүүл-жээ. Хэдий тийм боловч ам.долларын эсрэг төгрөгийн ханш суларсан хэвээр байна. Сүүлийн нэг сарын хугацаанд төв банк долоон удаа дуудлага худалдаа зохион б а й г у у л ж , үүнээс зургаад нь оролцжээ. Монголбанкны Н ө ө ц и й н у д и р д л а г а , с а н х ү ү г и й н зах зээлийн газрын захирал А.Энхжин “Урт хугацаанд төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш сулраад буй нь монголчууд бидний гадаад

валютаар олж байгаа орлого, гадаад валютын зарлагаасаа өндөр байгаа нь ийнхүү төгрөгийн ханш сулрах үндсэн шалтгаан болж байна. Өнгөрсөн хугацаанд үүссэн орлого, зарлагын зөрүүгээ бид гадаад зах зээлээс зээлэх замаар санхүүжүүлсэн байдаг” хэмээн тайлбарласан

юм. Монгол Улсын гадаад өр 30 гаруй тэрбум а м . д о л л а р т хүрээд байна. Тодруулбал, ирэх гурван жилийн х у г а ц а а н д Засгийн газар олон улсын зах зээлээс босгосон бондын өр төлбөрт 2.9 тэрбум ам.доллар зарцуулахаар байгаа. Энэ нь

дотоодын валютын зах зээлд томоохон дарамт төдийгүй эдийн засгийн бодит эрсдэлд тооцогдож байна. █

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин

Төгрөгтэй харьцах ам.дол-ларын албан ханш 2750 төгрөгтэй тэнц лээ. Он гарснаас хойш төв банк зах зээлд нийт 230.4 сая ам.доллар нийлүүл жээ.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ10 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) ЭДИЙН ЗАСАГ

Газар хөдлөлтийн төлөв байдал идэвх-жилтийн талаар шинж-лэх ухааны академийн одон орон, гео фи-

зикийн хүрээлэнгийн захирал С.Дэмбэрэлтэй ярилцлаа. Тэрбээр өнгөрсөн оны байдлаар Монголд нийт 45 мянга гаруй газар хөдлөлт болсныг онцлон хэлсэн юм.

-Та бүхний судалгаанд Улаанбаатар хот орчмын газар хөдлөлтийн хэмжээ жил ирэх тусам нэмэгдэж байгаа гэж заажээ. Үүнийг дэлгэрүүлж хэлж өгөхгүй юу?

-2019 онд Монгол Улсын хэмжээнд 45547 газар хөдлөлт бүртгэгдсэн. Энэ нь өмнөх жилүүдээс 1.6 дахин их байна. Мөн магнитут нь тав болон түүнээс дээш газар хөдлөлт гурван удаа бүртгэгдсэн. Хамгийн содон газар хөдлөлт 2019 оны нэгдүгээр сарын 26-ны шөнө таван секундийн хугацаанд Сүхбаатарын талбайгаас Богд уулын чиглэлд болсон. Зайсангийн амны оршин суугчид үүнийг мэдэрсэн. Мөн Төв аймгийн Лүн сумын ойролцоо 5.1 магнитутын газар хөдлөлт, Сэргэлэн суманд 4.1 магнитутын газар хөдлөлт зэрэг болж байсан. Иймд Улаанбаатар хотыг тойроод хүчтэй газар хөдлөлтийн тоо ихсэж байна. 2019 онд Улаанбаатар хотын эргэн тойронд байрладаг станцууд дээр 1000 гаруй газар хөдлөлтийг бүртгэсэн.

-Ямар шалтгааны улмаас газар хөдлөлтийн тоо,

С.Дэмбэрэл: Уул уурхайн салбарын технологийн процесууд газар

хөдлөлтийг өдөөх магадлалтай

Т.Элиса, Шинжээч

2019 онд Улаанбаатар хотын эргэн тойронд байрладаг станцууд дээр 1000 гаруй газар хөдлөлтийг бүртгэсэн

гол шалтгаан нь болзошгүй байд лаас сэргийлэх. Бэлэн байдлаа хангаагүйн улмаас хохирол амссан улс орны жишээ байна уу?

-Газар хөдлөлтийн эрсдэлийг бууруулахын тулд үндсэн ажиллагаа явагддаг. Газар хөдлөлт бол байгалийн үзэгдэл юм. Тиймээс гамшигт нэрвэгдэх албагүй. Хүн газар хөдөлснөөс болж амь эрсддэггүй. Харин чанаргүй барьсан барилга байгууламж нурснаас гэмтдэг, улмаар амь үрэгддэг. Газар хөдлөлтийн аюулын эрсдэлийг урьдчилан тооцоолж, бууруулах чиглэлээр цогц арга хэмжээ авсан улс орон хохирол багатайгаар даван туулдаг.

болж газар хөдөл сөн тохиолдолд бий. Тэгэхдээ хүний үйл ажиллагаанаас болж, байгалийн нэн хүчтэй

га зар хөдлөлт шиг хохирол ихтэй тохиолдол бүртгэгдээгүй. Уул уур хай үыл ажиллагаа эрхэл-сэн тохиолдолд усан сан байгуулж, идэвхтэй про-цессууд нь газар хөдлөлтийг өдөөх магадлалтай гэж судлаачид үздэг.

-Газар хөд лөл-тийн давтам жийг

судалж бай гаагийн хамгийн

давтамж өсөж байна вэ?-Эх дэлхийн газрын зур гийг

харвал, техтоник хавтан гуудад хуваагдсан байдаг. Тухайн хавтангууд нь байн гын хөдөл-гөөнд оршдог. Үүний улмаас г а з р ы н г ү н дэх энерги нь чөлөөлөгдөхөд газар хөдлөлтийн процесс болдог. Хэдий чинээ энерги хуримт-лагдана , тэр х э м ж э э г э э р газар хөдлөлт ихэснэ. Мөн хүний буруутай үйл ажиллагаанаас

Манай улсын хувьд газар хөдлөлтөд тэсвэртэй эмнэлэг, сургуулийн тоог гаргаж, 2024 он хүртэлх засвар үйлчилгээний өртгийг нь тооцсон.

-Газар хөдлөлтийн бэлтгэл ажлын хүрээнд бид юуг сайжруулах хэрэгтэй вэ?

-Газар хөдлөлтийн эрсдэл тулгарвал хохирол багатай давах цорын ганц арга бол дадлага сургуулилалт юм. Жил бүрийн гуравдугаар сарын 22-ны өдөр газар хөдлөлтийн аюулын эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр тогтмол сургалт зохион байгуулдаг. Энэ үйл ажиллагааг илүү өргөн хүрээнийх болгоход анхаарах хэрэгтэй.

2019 онд улсын хэмжээнд 45547 газар хөдлөлт бүртгэгдсэн нь өмнөх жилүүдээс 1.6 дахин их байна. Мөн магнитут нь таваас дээш газар хөдлөлт гурван удаа бүртгэгдсэн.

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАОгноо : 2020-01-28

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Компьютер, принтер техник хэрэгсэл худалдан авахТендер шалгаруулалтын дугаар: ЭХЭЗХ/202001001 “Эрчим хүчний эдийн засгийн хүрээлэн” ТӨҮГ эрх бүхий тендерт оролцогчдоос

“Компьютер, принтер техник хэрэгсэл”-ийг нийлүүлэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн баримт бичгийг эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгөөр иж бүрдлээр нь 50 000 төгрөгөөр худалдан авч болно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн [30] хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил 2018, 2019 оны борлуулалтын орлогын

дундаж нь 53 000 000 /тавин гурван сая/ төгрөгөөс багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ:

25 000 0000 /хорин таван сая/ төгрөг.

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он

Сүүлийн хоёр жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг: Сүүлийн 2 жил 2018, 2019 онд санал болгож буй үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй Компьютер нийлүүлж, суурилуулж байсан туршлагатай байна.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: “Тийм”

Тендерийн хамт Төсөвт өртгийн 1 хувь төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2020 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн 11 цаг 00 минутаас өмнө цахим хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн 11 цаг 30 минутат нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй, эрхгүй эсэх: ЭрхгүйДотоодын давуу эрх тооцох эсэх. Тооцохгүй

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно. Тендерийн баримт бичгийг Цахимаар хүлээн авна.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 19 дүгээр хороо, Х.Чингүнжавын гудамж, өөрийн байр

Утас: 88109805, 86921202

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) 11

Бээжингийн засаг за-хир гаа корона ви-русийн халдварыг хяз гаарлах зорилгоор бүлгээр хийх аяллыг

хориглосон явдал Тайландын эдийн засагт шинэ бэрхшээл учрууллаа. Хятадын ам рагчид өнгөрсөн жил Тай ландад 18 тэрбум ам.доллар үлдээсэн нь гадаадын жуулчдаас олсон нийт орлогын дөрөвний нэгийг эзэлжээ. Тус салбар Тайландын

Суттини Ювежваттана

Олон сая хүн Америкийн иргэн гэж дуудуулах эрхээ АНУ-д төрснөөр олж авсан байдаг. Үүнийг иргэншил авах төрсний эрх гэж нэрлэдэг ба Ерөнхийлөгч Дональд Трамп энэ асуудлаар нэлээн хатуу байр суурь баримталдаг. Түүний засаг захиргаа гадаадынхныг АНУ-д нэвтрэх зөвьшөөрлийг чангатгах, түүний дотор хүүхдээ АНУ-ын иргэн болгох ганц

зорилгоор тус улсад ирж буй жирэмсэн эхчүүдийг оруулахад саад хориг тавих арга хэмжээ авахаар бэлтгэж байна.

1868 онд батлагдсан АНУ-ын Үндсэн хуулийн 14 дүгээр нэмэлтээр иргэний дайны дараа боолчуудын статусыг тодорхойлсон юм. Энд “АНУ-д төрсөн буюу оршин суух эрхтэй бөгөөд тус улсын эрх зүйд

харьяалагддаг бүх хүн АНУ ба оршин суугаа муж улсынхаа иргэн байна” гэж заасан юм. Энэ нь эцэг эх нь дөнгөж сая хилээр орж ирсэн байлаа ч Америкийн газар нутагт төрсөн бүх хүүхдийн АНУ-ын иргэншлийн эрхийг баталгаажуулсан гэсэн үг. Гэвч одоогийн засаг захиргаа энэ эрхийг хөндөх алхам хийж эхэллээ.

эдийн засгийн 21 хувийг бүр дүүл-дэг гэж Засгийн газрын агентлаг мэдээлэв. Тайландын мөн гөн тэмдэгт чангарснаас экс порт, аялал жуулчлалын аль алинд сөргөөр нөлөөлсөн.

Түүнч лэн жилийн төсвийн та-лаар маргаан бас нэг будилаан үүс гээд буй. Засгийн газар 2019 онд таван жилийн доод өсөлттэй байсан эдийн засагтаа сүүлийн хэдэн сард 10 тэрбум ам.дол-ларын дэмжлэгийн хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн. Гэвч Бангкок дахь Standard Chartered Bank-

Хятадын дорнын хуанли шинэ жилийг тэмдэглэх зав сар коронавирусээр нас ба рагс дын тоо 80 болж, бат -лагд сан халдварлалт 2744-д хүрээд байна. Хята дын Ерөнхий сайд Ли Кэ цян даваа гарагт Уханьд бай далтай танилцахаар ирлээ. Бээжин яаралтай, шийдэмгий арга хэмжээ авч байгаа хэдий ч вирусийн тархалт нам дах төлөв алга. Түүнчлэн халд-вар авсан хүнд вирус хоёр долоо хоног инкубацын нөх-цөлд байж, өвчлөлийн шинж тэмдэг илэрдэггүй гэж эмч нар үзэж буй. Иймээс ви рус тээгч боловч өөрөө өвч-лөө гүй хүмүүс халдварын үүсвэр болж байгаа нь ноцтой аюул юм.

Хятадын Эрүүл мэндийн сайд Ма Шиаовей “Вирус хам гийн багадаа нэг хоног, их дээ хоёр долоо хоног буюу

10 хоног орчим инкубацид ор ших боломжтой. Энэ нь SARS-аас маш ялгаатай юм” хэ мээн тайлбарлав. Хятадын эрх баригчид сарны тооллын шинэ жилийн баярын хугацаа нэг дүгээр сарын 30-д дуусах байсныг сунгаж, хоёрдугаар са рын хоёронд дуусгах шийд вэр гаргасан байна. АНУ-ын захиргаа мягмар га рагт Ухань дах консулын газ рын ажилтнуудаа чар те-рын нис лэгээр татаж ава хаа зар лав. Бусад улсууд мөн ир-гэдээ нүүлгэн шилжүү лэхээр бэлт гэж байна.

Хятадад цагаан сарын амралтын хугацааг

сунгалаа

Ким Жон Уны авга эгч олны өмнө гарчээ

ны эдийн засагч Тим Лила хафан “Коронавирусийн дэгдэлт эрс дэл үүсгэлээ. Тайландын бат чан гар-сан нь мөн аялал жуулч лалд сөрөг нөлөө үзүүлж болзошгүй. Улмаар эдийн засгийг удаашруулахад нөлөөлнө” хэмээн дүгнэжээ.

Тайландад коронавирусийн найман тохиолдол бүртгэгдсэнээс таван хүнийг эмнэлгээс гаргаж, үлдсэнийг хөл хориод байгаа. Тус улсын Эрүүл мэндийн сайд Анутин Чарнвиракул байдал сайжрах хүртэл тайчуудыг Хятадад зор-чихгүй байхыг уриаллаа. Гэхдээ

сэн агаад Тайландын жуулч лалын хувьцааг зургаан хувиар унагасан нь хамгийн муу үзүүлэлттэй гу-рав дахь салбар боллоо. Хөрөнгө оруулагчид аялал жуулчлалтай холбоотой агаарын тээвэр, зо-чид буудал гэх мэт хувьцаанаас зайлсхийж буй учир ирэх гур-ван сард энэ төрлийн үнэт цаас улам доошлох байх гэж Ktb Securities фирмийн шин жээч Вин Удомрачтаванич таа маглав. Тэрбээр “Халдварын оргил үед Тайландад ирэх хята дуу дын тоо үлэмж цөөрнө” гэсэн юм.

Бээжин чиглэлийн аяллыг хориглосноос Тайландад хүндрэл үүсэв

Тайланд гурван сарын дотор 1.6 тэрбум ам.доллар алдаж магадгүй хэмээн тооцжээ

Хойд Солонгосын удирдагч Ким Жон Уны авга эгч Ким Кион Хиү 2013 онд нөхөр нь цаазлуулснаас хойш анх удаа өнгөрсөн ням гарагт улсын телевизээр гарчээ. 73 настай хатагтай зээгээсээ хоёр суудлын цаана суусныг Солонгосын мэдээллийн төв агентлагийн фото зурагт харуулсан байна.

Их удирдагчийн дүү Хойд Солонгосын хоёр дахь хүн болох Чо Рион Ха мөн Пхеньенд болсон найрал хөгжмийн концертод ирснийг мэдээнд дурджээ.

Өмнөд Солонгосын тагнуулын мэдээгээр Ким Кион Хиү 2017 онд нийслэлийн ойролцоох сувилалд эмчлүүлж байсан юм. Тэрбээр одоогийн удирдагчийн эцэг

Ким Чен Ирийн үед удирдлагад багтаж байсан ч албан тушаалаас буусан юм. Ким Жон Ун авга эгч, дүү, эхнэрийн хамт олны өмнө харагдаж буй нь Хойд Солонгосын удирдлага дахь цусан холбоог онцолж, хэвлэлээр яригдах болсон 2020 шинэ замыг тодорхойлж байж магадгүй юм гэж ажиглагчид тэмдэглэв.

АНУ-д төрөгсдөд иргэншил олгох асуудал хүндэрч болзошгүй

хятадуудыг Тайландад оруулахыг хориглох хүртэл хүнд хямрал гараагүй гэсэн боловч “Эдийн засгийн ашиг сонирхол манай хүмүүсийн аюулгүй байдлыг давах ёсгүй” хэмээв. Мөн Аялал жуулч лалын сайд Фифат Ратчаз-китп ра карн Хятадын засаг захир-гаа гадаад хийх бүлгийн аял лыг хориглосноос Тайланд гурван са рын дотор 1.6 тэрбум ам.дол-лар алдаж магадгүй хэмээн тооцжээ.

Хятадын бүлгийн аяллын хориг даваа гарагаас хэрэгжиж эхэл-

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) СПОРТ

КОБИ БРАЙАНТ 1978-2020

Амьдрал богинохон. Нэг газраа битгий зогс. Ганц алхам ч болтугай урагш тэмүүлж, улам хол яваарай.

NBA-гийн домогт тоглогч Коби Брайантын гэнэтийн үхэл дэлхий дахиныг цочирдууллаа. Тэрбээр хувийн нисдэг тэргээрээ нисэж яваад Лос-Анжелесаас холгүй Калабасас хотын ойролцоо осолдсон бөгөөд дотор нь сууж явсан есөн хүн бүгд амиа алдсан юм. Тэдний дунд Кобигийн 13 настай охин Жианна байжээ.

Осол орон нутгийн цагаар өглөөний 09:45 цагийн үед болжээ. Тухайн үед орчны эргэн тойрон маш их

манантай байсан бөгөөд гэрч нарын мэдүүлснээр нисдэг тэрэг гэнэт

өндрөө алдан доош унаж, дэлбэрсэн байна. Шинжээчид ослын шалтгааныг

тогтоохоор ажиллаж байна.

NBA-гийн тоглогчид энэ мэдээнд итгэж ядан байна. Spurs-Raptors-гийн

тоглолтод хоёр баг эхний 24 секундийн турш довтлолгүй бөмбөгөө залж,

шүүгчид хураалгав. Учир нь Коби 24 дугаартай тоглодог байв. Энэ үеэр

үзэгчид “Коби, Коби” хэмээн хоолой нийлүүлэн хашгирч байлаа.

Золгүй ослоос ганцхан хоногийн өмнө Леброн Жеймс бүх цаг үеийн онооны

жагсаалтад Кобиг гүйцэн гуравт орж ирээд байв. Тоглолтын дараа Коби түүнд хандан

“Үргэлжлүүлээд байгаарай дүү минь” хэмээн твиттертээ жиргэжээ. Харамсалтай нь энэ

түүний бичсэн сүүлийн жиргээ байлаа. Тэрбээр ахархан амьдралаа урьдчилан

харсан мэт шаргуу хөдөлмөрлөсөөр дэлхийн хамгийн алдартай сагсан бөмбөгийн лигийн

ноён оргилд хүрч чадсан юм.

Тэрбээр 20 жилийн турш зөвхөн Los Angeles Lakers багт үнэнчээр хүчин зүтгэсэн бөгөөд тус багийн “Стэплес Центр” ордонд яг энэ өдөр 62 дахь

удаагийн Грэммигийн шагнал гардуулах ёслол болж таарав. Ордны гадна

Кобигийн мянга мянган шүтэн бишрэгч нь цугларч, эмгэнэл ирэлхийж байв.

Жианна охин аавынхаа үүсгэн байгуулсан сагсан бөмбөгийн “Мамба” академид суралцдаг байсан бөгөөд Коби охиноо өөрөө дасгалжуулдаг байв.

Тэрбээр хэдийгээр 13-хан настай ч томоохон коллежууд түүнийг багтаа авахаар араас нь

хөөцөлддөг байв. Түүнийг ирээдүйд эмэгтэйчүүдийн лигийн шилдэг тоглогч болно гэж мэргэжилтнүүд

үнэлдэг байлаа. Гэвч аавын хайртай охин аавтайгаа хамт диваажингийн оронд оджээ.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | АМЬДРАЛЫН ХЭМНЭЛ 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) 13

Сэтгэл сэргээх “спа” орчин

Тогтмол усанд орох нь эрүүл мэндэд эерэг нөлөө үзүүлдэг. Түүнчлэн булчин зангирах, толгой өвдөх, ядрах зэрэг шинж тэмдгийг багасгахаас гадна булчингийн уян хатан чанарыг сайжруулдаг аж. Халуун усанд орсноор биеэс хор гадагшилж, нян, вирусийг мөн устгадаг байна.

Ажлын ачаалал ихтэй, асуудал ар, араасаа хөвөрсөн завгүй амьдралын хэмнэлд ихэнх хүн орноосоо

уцаарлан сэрж, орой гэртээ ядарсаар ирдэг. Хөөстэй ваннд хэвтэж, хундага вино шимэн, халуун орондоо хөлбөрөх хүслээ хорьж, үүрийн жин, үдшийн бүрийтэй уралдах үе ч цөөнгүй.

Гэтэл хэт зав-гүй, тохь тухгүй амьдралын хэв маяг нь стресс нэмдэг төдийгүй эрт хөгшрөлт, эмгэг хууч өвчний эх үүсвэр болдог юм. Харин өөртөө цаг гарган, тав тух бүрдүүлж, халуун хөөстэй ваннд хэвтэх нь эрүүл мэнд, сэтгэл санаа, бие физиологийн онцгой ач хол бог-долтой болохыг мэргэжилтнүүд зөвлөж байна.

Цусны эргэлт сайжруулж, биеэс хорт бодисыг гадагш луулан, арьс толигор болгох хамгийн хялбар хэв маяг бол ваннтай усанд тогтмол орох юм. Түүнчлэн энэ дадал нь стресс, бухимдал тайлж, сэтгэлзүйг эрүүлжүүлдэг төдийгүй гоо зүй, эрүүл мэндийн чухал ач холбогдолтой. Энэ талаар Германы Фрайбургийн их сургуулийн эрдэмтэд судалгаа хийжээ. Тэд судалгаандаа стрессийн ижил түвшинтэй 45 хүнийг оролцуулан, хоёр хэсэгт хуваасан байна. Ийнхүү эхний бүлэгт нь долоо хоногт хоёр удаа халуун ваннтай усанд

орохыг нөгөө хэсэгт нь тогтмол дасгал хөдөлгөөн хийхийг санал болгожээ. Хоёр сарын дараа судалгаанд хамрагдагсдын стрессийн түвшнийг нь шалгахад тогтмол ваннд орсон хүмүүсийн стрессийн түвшин зургаан оноогоор буурсан бол, дасгал хөдөлгөөн хийсэн бүлгийнх гурван оноогоор багасжээ.

Мөн халуун ваннд орох нь биологийн хэмнэлийг

хэвийн байлгахад нөлөөлдөг болохыг судалгааны багийн-хан онцол сон юм. Энэ нь дааврын ялгарал, идэх дур шил, биеийн т е м п е р а т у р зэрэг хэсгүүдэд нөлөөлдөг ба уг хэмнэл алдагдахад сэтгэл гутрал, стресс, нойргүйдэл, таргалалт, чихрийн шижин зэрэг өвчин үүсэх шалтгаан бол дог байна. Иймд гэрийн нөх-цөлд, хялбараар х э р э г ж ү ү л э х боломж той халуун ваннд орох эмчил-гээний аргыг амьд-ралдаа хэвшил бол-

гохыг судлаачид уриалсан байна.Түүнчлэн усанд тогтмол орох

нь эрүүл мэндэд ч эерэг нөлөө үзүүлдэг болохыг эмч нар зөвлөдөг. Тухайлбал, булчин зангирах, толгой өвдөх, ядрах зэрэг шинж тэмдгийг багасгахаас гадна булчингийн уян хатан чанарыг сайжруулдаг аж. Мөн хөлс гарам халуун усанд орсноор биеэс хор гадагшилж, нян, вирусийг устгадаг байна. Гэхдээ таны даралт хэт өндөр болон хэт бага бол ваннд хэвтэхдээ усны халууныг тааруулж, хэт удаан байхаас татгалзаарай.

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

Гэртээ

“спа”

орчин

бүрдү

үлж, ал

жаала

а тайл

ах арг

аВАННЫ УСАА БЭЛТГЭХ

Халуун усаа нээж, ваннаа дүүргэхдээ зөөлөн үнэртэй тос нэмээрэй. Лаванда, мэлрэг цэцэг, цахилдаг ба сарнай цэцгийн үнэртэй тос таныг хурдан тайвшруулах увдистайн зэрэгцээ арьсыг чийгшүүлэх үйлчилгээтэй. Мөн усандаа ванны давс нэмснээр булчин сулруулж, хөшиж, хөндүүрлэсэн мэдрэмжийг намдааж, аливаа үрэвслийг багасгах үйлчилгээтэй.

ТУХТАЙ ОРЧИН БҮРДҮҮЛЭХХэт тод гэрэлд усанд

орох нь таны тав тухыг алдагдуулах болно. Тиймээс аль болох бүдэг гэрэлтэй, эсвэл лааны туяа бүхий орчин бүрдүүлээрэй. Мөн угаалгын өрөөнийхөө хаалгыг хааж, усны халуун уурыг гадагш гарахаас сэргийлэх хэрэгтэй. Мөн ванндаа амьд цэцгийн дэлбээ, ванны хөөс, бөмбөлөг хийх нь илүү тохилог бөгөөд танд тав тухтай мэдрэмж төрүүлнэ. Хэрэв та хөгжим сонсох дуртай бол сонгодог аялгуу эгшиглүүлэх нь илүү тохиромжтой.

НОМ, ТАБЛЕТ, ГАР УТСАА БЭЛТГЭЭРЭЙ

Ванны өрөө болон усаа бэлтгэсний дараа хэрэгцээт зүйлсээ өөрт ойртуулан тавиарай. Тухайлбал, арьсаа амрааж, өөрийгөө тайвшруулах зуураа ном уншиж, кино үзэж болох юм. Мөн нүүрэндээ маск тавьж, иллэг хийх нь цаг хэмнэж, өөрийгөө хайрлах нэг арга юм.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ14 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) СУДЛААЧИЙН ҮГ

“Байсхийгээд л монголчуудаа гөвдөг, энэ ер нь сэжигтэй, эрлийз, луухаан, данжаад байж таарна” гэсэн гүтгэлэг, хардлага, доромжлолыг сөрсөн ээлжит нийтлэлээ толилуулъя. Монголын улс төр өрнөх тусам, улстөрчид нь хэдэн биенээ хэмлэх тусам, популизм хийх тусам, зовлонгоо тоочих тусам өлгөж аваад няцаагаад байх хүсэл бадарна.

“Хүний мөр” хэмээх алтан үеийнхний уран сайхны кино бий. Уг кинонд “Яасан энэрэлгүй ертөнц вэ. Нэг бүдэрвэл долоо бүдэрнэ гэдэг үнэн юм. Үнэн юм. Ингэхээр яадаг хэрэг вэ? Ганцхан хар толгойгоо боддог хэрэг” гэсэн үглээ бүхий дүрс гардаг даа. Японы тагнуулч Гүрсэд (Батсайхан) тэгж үглэж байдагсан.

Тэр үглээ л өнөөгийн Монголд ирээд наалдчихсан мэт. “Гэр хорооллын 50 мянган өрх түлш худалдан авах чадваргүй” гэх албан ёсны мэдээ явж байсан. Ганц үүгээр жишээлэхэд л бултаараа зовж тарчилж амьдарч буй мэт. Сайн сайхан, гэгээтэй үйлс байгааг хий магтаад яахав. Надаас бусад нь магтаг.

Монгол хэлний хэлц үгэнд өгүүлсэнчлэн “Хонх нь дуугарвал дамар нь таг, хоёулаа дуугарвал лам нь таг” гэдэг шиг л нэг л болж бүтэхгүй, үхээнц, арчаагүй,

нэгэн хэвийн амьдрал нүдний өмнүүр жирэлзэнэ. Телевизийн мэдээнүүд нуль зовлон гуниг, бүтэлгүйтэл, ядуурал, гуйланчлал, байгаль орчин, агаар нь сөнөж буй тухай хар мэдээ, өрөвдүүлэх сэтгэхгүй, болж бүтэхгүйн эсрэг төр-засаг нь тэмцэж буй баатарлаг үйлс...

“Хонх нь дуугарвал дамар нь таг” гэдгийг юу гэж тайлбарласан гээч. Ажил хэргээ зохицуулж, нийлүүлж чаддаггүй, ажил хэрэг бүтэлгүйтэх гэсэн санаа гэжээ. Ерөөсөө монголын нийгмийг л хэлээд тавьчихаж.

Монгол хэлний их тайлбар тольд “Чихнээс хонх уях -

а. Хэрэг тарьж нэр гаргах; б. Ямар нэгэн юмны тухай

үргэлжлэн үглэж цөхрөөх” гэсэн мөр явж байна. Бас л монголын нийгмийн толины тусгалыг хэлээд тавьчихаж.

Би өмнөх нэг өгүүлэлдээ “Өнөө цагийн монголчуудыг яг тухайлан очоод зовоочихсон өстөн дайсан, хорлогч, ад зэтгэр, чөтгөр шулам, харийн түрэмгийлэгч ганц ч байхгүй. Ганцхан өөрөө өөрийгөө зовоон тарчилгаж аж төрж, тэр тарчлаан дундаа жаргал зовлон хоёроо ээлжлэн эдэлж яваа” гээд биччихсэн байгаа. Ямар үнэн үг вэ гээд таашаал авсан хүн цөөнгүй. Над руу утастан, баяр хүргэж байна гээч.

Гарчгаа яагаад дайсны эрэлд гэчихсэн юм бэ? Яг үүнд л би хариулт олох гээд мучийж байна. Хэн ч дарлан зовоогоогүй байтал өөрсдөө зовчихсон, тэр зовлон нь уур хилэн, атаа жөтөө, хорсол бухимдал, гэмт хэргийг нь өөгшүүлчихсэн нийгмийн бүхэл бүтэн давхарга Монголд байна гэдэг дарьтай торхон дээр

монголчууд сандайлан суугаатай адил хэмээн би ярьдаг. Бүр цагдаагийн байгууллагад очиж тэгж лекцэлсэн гээ. Лекцлээч гэж дахин урьж байна. Шинэ шинэ аргумент гаргаж ирээд ярина даа.

“Монголын нийгмийн хамгийн том аюул хэн бэ?” гэж асуулт тавиад лекцээ босгоод ирж байгаа юм. Мөн ч олон газар уригдан лекцэллээ. Лекцэн дээр босч тэмцэн, намайг хөөж гаргасан, орилж хашгирсан ганц ч тохиолдол байхгүй. Бүгд чив чимээгүй, бага зэрэг гайхсан, айдастай ч юм шиг, жихүүцэн сонсож байгааг нь би харж, бас мэдэрч байсан л даа.

“Яалт ч үгүй үнэн юм яриад байна. Одоо яах вэ?” гэсэн эргэлзээ, тээнэгэлзээ танхимыг нам гүм болгочихсон. Энэ нийгэм чинь тэсэрлээ гэж ярих тусам нээрээ тэгэх нь үү гэсэн балмагдал л байх шиг.

Монголчууд ядуурч, гуйлга-чилж, өвчин тахалд нэрвэгдэж, биеэ сүйтгэж, хэдэн биенээ хэмлэж, архин далайд живж байгаадаа өөрийгөө бус өөр хэн нэгнийг буруутгах донтой. Тэгж ч хүмүүжсэн, аав ээж, ахан дүүс нь заагаад өгчихсөн. Бултаараа тийм тул тэднийг шууд онилон буруутгах гээгүй.

Таны амьдралыг сүйтгээд, таны өмч хөрөнгө мөнгийг булаагаад, таны ам руу архи хүчээр цутгаад, таныг албадан гэмт хэрэг хийлгүүлээд, таны зууханд албан хүчээр хог чихэж шатаалгаад, таны эрүүл мэндийг хор өгч алаад байгаа тэр эзнийг олоод заачих даа гэхэд л хариулт нь мөн хөгийн. Улс төрд адлагдаж яваа, хэрэг нь шүүх дээр яваа баахан нөхдийг заачихна.

Тэднийг үхүүлж байж, цусыг нь үзэж байж өөрсдөө босч өндийх ухааны юм ярианы өнгөнөөс нь мэдрэгдэнэ. Үнэхээр авлигачин улстөрчид улс төрөөс тонилж, ялаа үүрэх ёстой л доо. Харин улс төрд, төрд зүтгэж байгаа бүгд 100 хувь тийм гэж хардах нь арай хэтэрнэ.

Гадаадын хөрөнгө оруулалтай, гадаад эзэдтэй баахан компа нийг дайснаараа зарлах нь түгээмэл. Цаадуул нь ч уул уурхайн хурал болмогц гонгинож гомдсон аятай тийм ч юм хийж өгсөн, ийм ч барилга барьсан, төдөн ч доллар зарцуулсан гэх уянгын тайлангаа урсгаж өгнө. Зүрхээ зүсүүлтэл айчихсан, цөхрөл нь барагдахад тун ойртсон гуравдагч хөршийн хөрөнгө оруулагчдыг би хэлж байна. Эднийг алж дээрэмд гэсэн дохио хаа нэгтэйгээс өгөхөд л нийгмийн хар масс тэмцэлд босоод ирэхэд тун ойртсон доо.

Цөхрөл барагддаг, нэг л өдөр энэ америк, европ, канад, австрали эзэд чинь босгосон уурхай, хөрөнгө оруулалтаа

Монголчууд дайсны эрэлд

зарна. Оруулсан хөрөнгөө буцааж олж авахын тулд дэлхий даяар зар тараана. Авах худалдан авагч ганц л тодорно. Цорын ганц гээд нэрлэчихье. Ёстой цөхөртлөө ухуулаад Хятадаас өөр худалдан авагчийг бид олж долоохгүй. Ингээд барууны хөрөнгө оруулагчид өмнөд хөршид (хойд хөрш авах санхүүгийн тэнхээгүй байна) зарчихаад нэг сайхан өглөө Монголоор дүүрэн хятад эзэдтэй уурхайнууд ярайж байх нь тэр. Уурхайн дэргэд өмчөө хамгаалуулахын тулд хамгаалалтын тусгай хүчний хятад алба ажиллана. Хилийн чанад дахь хятадын өмчийг хамгаалах тухай тусгай хуультай айл гэдгийг мартаж болохгүй. Өмч бүтээн байгуулалтаа хамгаална гээд цэрэг цагдаа хөдөлгөхөд бид буруутгах аргагүй. Авлигачин улстөрчид нь амаа үдүүлээд, мөнгөнд автаад таг болно. Эхнэр хүүхдээ хятадын зардлаар Америк руу гаргачихна. Өөрөө мөнгө өвөртлөөд таг гөлийнө.

Дээр хоёр том дайсны тухай өгүүллээ.

1. Эхнийх нь нэр муутай, шүүхийн хаалга татсан буюу татахад бэлэн болсон дотоодын улстөрчид. Тэднийг тасар татан хаяхад нийгмийн сэтгэхүй бэлтгэгдсэн.

2. Хоёрдахийг ч мөн тасар татан хаяхад тун ойртсон. Монголын саарал нийгэм энэ хоёр “дайсан”-аа саарал нийгэмдээ шингээчихээ мэднэ.

Гурав дахь дайсны эрэлд гаръя. Бас л шууд бишээр монгол чуудын дайсан болчих-сон. Атаархал хорсол нь тэднийг дайсанд тооцуулчихсан. Ухаантай, гэгээтэй, овсгоотой, ажилсаг, гэхдээ бизнесээ босгоод аваад явдаг дотоодын бизнес эрхлэгчдийг үзэн ядах, дайсагнах, хараан зүхэх, хардах явдал хэрээс хэтэр-сэн дээ. Тэднийг тал бүрээс нь дарамтална. Төр нь авлига нэхэж дарамтлана, өвөр хоорон доо хэдэн биенээ хэм-лэж дарамтална, доодос үзэн ядаж дарамтална. Сайн сайхан амьдралд нь нийгмээрээ атаар-хана. Атаархал нь өс хонзон дээр тогтоно. Монголын саарал нийгэм эднийг саарал нийгэмдээ шингээчихээ мэднэ. Шингээд алга болчихсон хүн, гэр бүл олон байна даа.

Дөрөв дэх дайсан нь хуучнаар бол хөдөлмөрийн сэхээтнүүд нэрлэгдэх бололтой. Мань мэт. Оюуны хөдөлмөрөөр сэхээрээд авсан нь нөгөө эхний бүлэг рүү орчиход тун амархан. Өмч хөрөнгө, бүтээл, хадгаламж нь бүхэлдээ ядуусын хяналтад байх ёстой гэсэн гаж сэтгэхгүй буй. Эднийг өөрсдийнхөө өрөөсөөн дугуй болгох сонирхолтой. Саарал нийгэм рүү татан оруу-лахын хүслэн. Ийм дөрвөн төрлийн дайсанг жагсаалаа. Өөрсдөө сэтгэ дээ! █

Олхонуд Баярхүү, Профессор

САЙН САЙХАН АМЬДРАЛД НЬ НИЙГМЭЭРЭЭ АТААР ХАНА. АТААРХАЛ НЬ ӨС ХОНЗОН ДЭЭР ТОГТОНО. МОНГОЛЫН СААРАЛ НИЙГЭМ ЭДНИЙГ СААРАЛ НИЙГЭМДЭЭ ШИНГЭЭЧИХЭЭ МЭДНЭ.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 15 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)ШИНЖЛЭХ УХААН

Үхлийн аюулт шинэ корона-вирусийн тархац биотехнологийн компаниуд дунд вакцин бүтээх өрсөлдөөнийг ширүүсгэлээ. Урьд өмнөх түүхээс үзвэл вакцин бүтээх зам урт удаан, өртөг зардалтай, урьдчилан таашгүй байх бололтой.

Moderna Therapeutics, Inovio Pharmaceuticals нар бол 2019-nCoV хэмээх шинээр тодорсон вируст судалгаагаа төвлөрүүлээд байгаа биотехнологийн олон компанийн хоёр нь. Уг хоёр компани CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovation - “Тахлын эсрэг бэлэн байх инно вацын эвсэл”) хэмээх глобал байгууллагаас олон сая ам.долларын санхүүжилт хэдийн авчээ. Уламжлалаар бол олон жилийн хугацаа шаарддаг хөдөл-мөр – хүнд туршихад бэлэн вакцин

Эм үйлдвэрлэгчид вакцин бүтээж турших ажлаа түргэвчиллээ

Хамгаалалтын шил, маскаа зүүсэн Бангкокийн нисэх буудлын ажилтан.Х

үн төрөлхтний эрүүл мэндэд заналхийлж буй аюулт өвчнийг анагаах вакцины к л и н и к т у р -

шилтыг АНУ-ын Эрүүл Мэндийн Үндэсний Хүрээлэн (NIH - National Institutes of Health) “аянгын хурдтай” яаравчлахаар шийдлээ. БНХАУ, дэлхийн бусад улс оронд тархаад буй шинэ SARS төст коронавирусийн эсрэг туршилтын хэд хэдэн төрлийн вакциныг эрүүлийг хамгаалах

байгууллагууд ирэх гурван сард багтаан хүмүүст туршиж эхлэхээр төлөвлөж байна.

Эрүүл мэндийн байгууллагууд өвчний тархалтыг хязгаарлах, ноцтой бүс нутгуудад эмнэлгийн тусламж үзүүлэхэд анхаарч байх зуур эрдэмтэд, засгийн газар, эм үйлдвэрлэгчид шинэ вакцин зэрэг эм хэрэгсэл бүтээж хөгжүүлэхэд хүчээ дайчилж байна.

Вакцины туршилт шуурхай эхэллээ ч одоогийн дэгдээд буй өвчинд тусаа өгч амжихгүй байж болзошгүй. Вирусын тархалтыг хязгаарлах бүх нийтийн хүчин чармайлт, өвчтэй хүмүүсийг эмчлэх эмчилгээ илүү үр дүнтэй. БНХАУ, АНУ-ын Техас, Нью-Йорк дахь эрдэмтдийн баг шинэ

бүтээхтэй харьцуулахад коронавирусийн вакцин бүтээх нь харьцангуй бэрх шээл бага гэдгийг доктор онцлов. Ямар ч вирусийн эсрэг вакцин бүтээх ажил сорилт дүү рэн. Гэхдээ “коро навирус нь вакцин бүтээхэд харьцангуй хялбар бай” хэмээн Хотез үзэж байна.

Вакцин бүтээж амжих аваас халдвартай өвч төнтэй шууд харьцдаг эрүүлийг хамгаа лахын ажилтнуудад нэн түрүүн хийх хэрэгтэйг доктор нэмж тайл-барлав.

Шинэ коронавирусийн генийн дараал лыг маш шуур хай тодор хойлж чадсан Хятадын судлаачдын хөдөл мөрийг доктор үнэлж байлаа. “SARS вирусийг

илрүү лэн таньж, генийн бүрэн кодыг нь тодорхойлоход бараг жилийн хуга цаа шаардсан. Энэ удаад бид хэдхэн долоо хоногт ам жуулж чадна.”

Вакцины тест эх лүүлэхийн тулд эрдэмтэд Хятад улсаас коронавирусийн дээж хүлээн авах шаардлагатайг АНУ-ын Харшил, Халдварт Өвчний Үндэсний Хүрээ лэнгийн (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) захирал Энтони Фаучи тайлбарлав. Моноклонал эсрэг биет зэрэг өөр бусад төрлийн эм бүтээхэд ч хэрэг болох ийм дээжийг Хятадын эрх бариг-чид удахгүй явуулна гэдэгт эргэлзэхгүй байгаагаа тэрбээр дурдсан юм.

Цаашид судлаачид зөвхөн энэ удаагийнх бус, урьд өмнө дэгдэж байсан SARS, MERS зэрэг бусад бүх төрлийн коронавирусийн эсрэг универсал үйлчилгээтэй вакцин бүтээх ажлыг ч эхлээд байна.

Нөгөө талаар шинэ вирустэй холбоотой олон асуултын хариу тодорхойгүйг Фаучи анхаа-руулсан юм. “Явц дундаа байгаа шинэ нөхцөл, цааш юу болохыг таашгүй. Байдлыг нухацтай авч үзэх ёстой.”

Одоогоор тодорхой зүйл гэвэл вирус 20 жилийн тэртээх SARS-тай адилаар анх адгуус амьтнаас хүнд дамжсан. Харин нэг төрлийн амьтнаас эсвэл хэд хэдэн төрлийн амьтнаас халдварлаж буй нь тодорхойгүй.

Вирус хүнээс хүнд дамжиж байгаа нь тодорхой болсон. Гэхдээ хэр хялбар дамжиж байгаа нь тодорхой бус. “Үргэлжилсэн, тогтвортой тархалт уу? Үүнийг бид одоогоор мэдэхгүй” гэв.

вакцин бүтээхээр ажил лаж байгааг Хьюстоны Анагаах ухааны Бэйлор коллежийн вакцины эрдэмтэн, доктор Питер Хотез мэдэгд сэн юм. “Коронавирус нь дэлхий дахины эрүүл мэндэд аюул учруулагч нэн шинэ, ноцтой аюул болохыг бид ойлголоо” хэмээн тэрбээр мэдэгдэв.

Гэхдээ хүний дархлал хомсдлын вирусийн юм уу томуугийн вакцин

Кен Алтакер

Биотехнологийн салбар вакцин бүтээх найдвар, сургамж

бүтээх ажлыг тус байгууллага ердөө 16 долоо хоногт амжуулах лут зорилт тавиад байгаа юм.

Амаргүй зорилт гэдгийг International AIDS Vaccine Initiative (“Олон улсын ДОХ-ын вакцины санаачилга”) байгууллагын ерөнхийлөгч, гүйцэтгэх захирал Марк Фейнберг сайн мэднэ. Учир нь тэрбээр Эболагийн сүүлийн тархалтын үед Merck-ийн вакцины салбарын судалгаа хариуцсан

захирал байсан юм. Merck компанийн бүтээсэн Эболагийн вакцин Ervebo нэрээр зохицуулах байгууллагын зөвшөөрөл авсан.

Зах зээлийн үнэлгээ нь 220 тэрбум ам.доллар болдог үндэстэн дамнасан корпорац Merck-ийн хувьд хүртэл вакцин бүтээх нь хэцүү ажил.

Харин Moderna өөрсдийн бүтээсэн зургаан төрлийн вакцины клиник туршилтыг хэдийн

эхэлжээ. Туршилт амжилттай болж, 2019-nCoV вирус цааш үргэлжлэн тархсаар байх нөхцөлд вакцины үйлдвэрлэлийг бусад үйлдвэрлэгчид даатгах хэрэг гарна. “Бид Sanofi юм уу GSK шиг дэлхийн хүн амд хүрч чадах дэд бүтцийн болон бусад нөөц чадавхгүй” хэмээн Modena-гийн гүйцэтгэх захирал, доктор Тал Закс тайлбарлав.

Нөгөө компани болох Inovio Pharmaceuticals нь өөрийн гэсэн гашуун туршлагатай. Өмнөд Америкт Зика вирус гаарсан 2015 онд Inovio Pharmaceuticals нь Филадельфи дахь Уистарын хүрээлэнгийн Дэвид Вайнерын лабораторитой хамтран уг аюулт вирусийг дарах вакциныг цоо шинээр бүтээсэн юм. Тухайн үед Зикагийн вакциныг долоон сарын дотор бүтээсэн нь үнэмлэхүй аварга амжилт байжээ.

Inovio-гийн буруу биш ч уг вакцин албан ёсны зөвшөөрөл авч чадалгүй өнгөрсөн. Зика вирусийн тархалт намжсаар 2016 онд устсан тул шинэ вакциныг өргөн цар хүрээтэй клиник туршилтад оруулах боломж, шаардлага үгүй болсон хэрэг. Дэлхий ертөнцөд сайн мэдээ вакцин хөгжүүлэгчдэд муу мэдээ болсон түүх энэ.

Тархах явц нь эхэн үедээ байгаа 2019-nCoV вируст ч түүх давтагдах магадлалтай. Дэлхийн эрүүлийг хамгаалах байгууллагууд энэ аюулт вирусийг тусгаарлан нам дарж чадах аваас Moderna, Inovio зэрэг олон компанид 2019-nCoV вирусийн эсрэг вакцинаа турших өвчтөн олдохгүй. Мөн ганцхан компанийн вакцин бүтэлтэй болох тохиолдолд CEPI зэрэг олон улсын байгууллагууд бусдад нь үзүүлэх дэмжлэгээ зогсоож болзошгүй.

Дамиан Гарде

“КОРО НАВИРУС НЬ ВАКЦИН БҮТЭЭХЭД ХАРЬЦАНГУЙ ХЯЛБАР БАЙ” ХЭМЭЭН ХОТЕЗ ҮЗЭЖ БАЙНА.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ16 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) СУРТАЛЧИЛГАА

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ГОО САЙХАН 17 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)

Биеийн жин: 58 кг Биеийн өндөр: 162 см Биеийн харьцаа: 92:64:98 Биеийн хамгийн дуртай хэсэг:

Хацрын хонхорхой Орд: Мэлхий Төрсөн он, сар, өдөр: 1999.06.23 Үсний өнгө: Бор шаргал Нүдний өнгө: Хар бор Төгссөн сургууль: МУИС-д

суралцдаг Ажил: Бүжгийн багш, гэрээт

бүжигчин Идэх дуртай хоол: Өөрийнхөө

гараар хийсэн хоол /гадуур хооллох дургүй/ Дуртай сүрчиг: Daisy, Miracle,

Chanel Дуртай өнгө: Улаан, номин

ногоон Хобби: Бүжиглэх, аялах Зорилго: Дэлхийд Монгол гэдэг

нэрийг сайнаар гаргах Дуртай брэнд: Олон бий Баримталдаг зарчим: Бусдыг

өөртөө тохируулах гэж хичээх биш бусдад тохирч сурах хэрэгтэй Нууц авьяас: Бүх авьяас ил

байдаг Багын хоч: Байхгүй Үзэх дуртай кино: Хайр

дурлалын болон уран зөгнөлт кинонд дуртай Хэлэх дуртай үг: Юу тарина

түүнийг хураана Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ:

Гурван аяга цэвэр ус ууж эхэлдэг Утасны дэлгэцэн дээрх зураг:

Уран зураг Instagram: @uyannga_bellydancer

Энэ удаагийн “Гоо сайхан” буландаа Belly dance-ийн багш, МУИС-ийн аэробекийн шигшээ багийн тамирчин Э.Уянгыг онцолж байна. Азийн аварга шалгаруулах аэробекийн тэмцээнээс хүрэл медаль хүртэж байсан тэрбээр өдгөө Proteam фитнестэй хамтран Belly dance Mongolia сургалтын төвөө ажиллуулж байна. Үзэсгэлэнт бүжигчин бүсгүй маань ирээдүйд эх орныхоо нэрийг дэлхийд гаргах зорилготой аж.

У.Түвшинбаяр, ЗГМ сонин

Бэлхүүсний бүжгийн гүнж

Э.УЯНГА

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) БИ ҮЙЛДВЭРЛЭГЧ

Сайн чанарын арьс, сонгодог уран зургийн зохицол

“Урьхан” брэнд Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

Дотооддоо 180 мянган төгрөгөөр зардаг цүнх АНУ-д 500 ам.доллар хүрдэг

МОНГОЛЧУУД АВТО-МАШИН ҮЙЛДВЭР-ЛЭЛИЙН ХУРДЫГ ГҮЙЦЭХЭЭС ӨНГӨР ЛӨӨ. ТЕХНИК ТЕХ НО ЛОГИ ҮЙЛДВЭР ЛЭНЭ ГЭХЭД БУСАД УЛС ОРНЫ ХУРДЫГ ГҮЙ ЦЭХГҮЙ ШҮҮ ДЭЭ. ТЭГЭХЭЭР ДЭЛХИЙД ТА НИГДАХ ГОЛ ОНЦ ЛОГ МААНЬ ӨВ УЛАМЖ ЛАЛ, ГАР УРЛАЛ ЮМ.

“Цэцэг” төвийн гуравдугаар давхарт байх хаад хатдын гоёмсог зурагтай цүнх, ороолт-ны хослол бүсгүйчүүдийн со-нирхлыг эрхгүй татна. Уран зургаар чимсэн болоод ч тэр үү жирийн цүнхнээс өвөрмөц, тансаг харагдав. Чухам хэн гэдэг сийрэг ухаантны үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн болохыг худалдагч бүсгүйгээс сониучирхан асуувал Урьхан гэж эмэгтэй бий гэсэн товч хариулт өгөөд, холбоо барих утсыг нь хэллээ. Түүн рүү утас цохиж циркийн баруун талд байрлах үйлдвэрийг нь зорьж очлоо. Хоёр давхар жижиг өрөөнд хэдэн хүн хэтэвч урлаж суув. Туранхай шар залуу арьс зүсэж зогсоно. Залуухан эмэг-тэй “Made in Mongolia” хэмээх дардсыг эсгүүрийн арьсан дээр цахилгаан тааруулан хайчилж харагдлаа. Цагаан сар дөхсөн болоод ч тэр үү толгой өндийх завгүй ажиллаж байна.

Хананд өрж тавьсан өнгө өнгийн утас шалаар хөглөрөх даавуу, арьсны өөдөс сэлт энд үйлдвэрлэл өрнөж буйг илтгэх аж. Зураач бас урлаач Э.Урьхантай уулзахаар нарийхан модон шатаар дээш өгслөө.

ГЭР БҮЛ САЛАЛТЫН ЭСРЭГ ТЭМЦЭЖ БУЙ САНААГАА

БҮТЭЭГДЭХҮҮНЭЭРЭЭ ДАМЖУУЛЖ ХҮМҮҮСТ ХҮРГЭЖ БАЙНА

Тэрбээр өрөөндөө бүсгүй хүний гоо сайхныг илтгэсэн зургууд хаджээ. Өрөөний баруун хэсэгт Э.Урьханы амжилтыг илтгэх өргөмжлөл, цом шагналууд харагдах нь хэр хөдөлмөрч бүсгүй болохыг түвэггүйхэн хэлээд өгөх шиг санагдсан. Саяхан зурж дуусгасан болов уу гэмээр жирэмсэн эмэгтэйн хагас нүцгэн зураг нүдэнд эрхгүй тусаж байлаа. Хажууханд нь байрлах ширээн дээр гялгар уутанд нямбайлан эвхэж хийсэн ороолтыг тоолох боломжгүй болтол давхарлаж тавьсан харагдана. Тэрбээр нэг гялгар уутыг ихэд болгоомжтой нээж, дотроос нь шар өнгийн ороолт гаргаж дэлгэв. Уг ороолтыг уран тансаг хийгээд сонгодог харагдуулж буй зүйл

нь цэцэгтэй цэнхэр торго, хар, улаан өнгийн зохицол бүхий эхнэр хантааз өмсөн толгойдоо шүрэн шигтгээтэй зүүлт зүүж, баруун гарынхаа ядам хуруунд цагаан уул цэцэгтэй бөгжөөр гоёсон монгол эмэгтэйн хөрөг юм. Ядам хуруун дахь бөгж нь нөхөртэй эмэгтэйг илтгэж буй гэж зураач тайлбарлав. Энэхүү монгол эмэгтэйн толгойноос хормой хүртэл нь мөнхийн хайрын бэлгэдэл цагаан уул цэцэг зуржээ. Түүнчлэн хүзүүндээ бурхан зүүсэн байдлаар дүрсэлсэн нь шашин

шүтлэгийг нь илэрхийлж буй юм байна. Бүсгүй хүн нөхөр, хүүхдүүдтэйгээ хамт байхаар хамгийн аз жаргалтай болдог гэсэн агуулгатай бөгөөд царай нь амгалан түвшин өнгө аясыг харуулж буйгаар зуржээ. “Урьхан” брэндийн ороолтыг чимсэн уг хөрөг зураг бол зураач Э.Урьханы “Зөв оршино” нэртэй бүтээл аж. Энэхүү уран зургаа “Бээжин бьенналь” олон улсын үзэсгэлэнд тавьсан байна. Тэрбээр “Зөв оршино” бүтээлийн утга учрын талаар “Эмэгтэй хүн бол амьдралд маш

их үүрэг хүлээдэг. Гэр бүл бат бөх оршин тогтнохын үндэс бол элэг бүтэн амьдрал. Тиймээс гэр бүлүүд хамтдаа мөнх оршоосой гэсэн утгыг илэрхийлж цагаан уул цэцгүүдийг шигтгээ болгож зурсан. Ер нь нийгэм рүү чиглэсэн бүтээл юм. Гэр бүл салалт их болж эцэг, эхчүүд үүрэг хариуцлагаа мартаж, үр хүүхдүүдээ өнчрүүлж байна. Энэ бүхний эсрэг залуучуудад уриалсан зураг байгаа юм” хэмээн тайлбарлалаа. “Энхжин сувинер” компанийн сүүлийн үед зах зээлд нийлүүлж буй шинэ бүтээгдэхүүн “Урьхан” брэндийн цүнх, ороолтны хослол нэлээд эрэлттэй байгаа аж.

Одоогоор тус компани бэлэг дурсгалын 60 гаруй төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж зах зээлд гаргаж буйгаа сонир-хууллаа. Жуулчдын сезон эхэл сэн зуны цагт монгол гар урлалын бүтээгдэхүүн нэлээн гүйлгээтэй байдаг аж. Тий-мээс ажиллах хүчнийхээ тоог нэмэгдүүлж, бүрэн хүчин чад-лаараа ажилладаг тухайгаа хэлж байв. Харин өвлийн улиралд борлуулалт буурч, хүчин чадлынхаа 20 хувиар л үйлдвэрлэл явуулдаг байна.

ЗАХ ЗЭЭЛД ХӨРВӨХЧАДВАР ЭЗЭМШСЭНИЙХЭЭ

АЧ ТУСЫГ ХҮРТЭЖ ЯВНА Э.Урьхан “2014 оноос зах

зээл уналтад орж, хөл дээрээ тогтож үлдэхэд амаргүй байлаа. 2018 оноос арай дээр болж сэргэлээ. Цүнх үйлдвэрлэхэд материалын олдоц хамгийн сайн байдаг. Манай улсад арьс шир, ноос, ноолуур л хамгийн элбэг байна шүү дээ. Энэ олдоц сайтай материа-лыг ашиглаад, өөрийнхөө зураач мэргэжилтэй хослуулан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх санааг олж байлаа. Ингээд зах зээлийн судалгаа хийж, бэлтгэлээ хангаж байгаад үйлдвэрлэлээ эхлүүлсэн. Би Дүрслэх урлагийн дээд сургуулийн монументаль буюу сүрлэг уран зургийн ангийг төгссөн. Бидэнд үзээгүй сэдэв хичээл гэж байхгүй. Зурах, оёж хатгах гээд бүгдийг заадаг байлаа. Ийм олон талын ур чадвар эзэмшсэн маань бизнесээ эхлүүлэхэд том дэм болсон.

Гэрэл зургийг Б.Гандолгор

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | БИ ҮЙЛДВЭРЛЭГЧ 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) 19

АНУ РУУ ГАРГАЖ БУЙ ЗАГВАРУУД МОНГОЛЫНХООС АРАЙ ӨӨР Л ДӨӨ. ТӨМӨР ТОНОГЛОЛЫН ОРОНД ГАРААР УРЛАСАН ЯСАН ТОВЧ ХАДДАГ. ЕРӨНХИЙДӨӨ МОНГОЛ УРАН ЗУРАГ СҮРЛЭГ ЗУРАГ ХОЁРЫН ДУНДААС ЧИМЭГЛЭЛИЙН ГОЁ ӨНГӨ ЯЛГАРЧ ГАРЧ ИРЖ БАЙГАА ЮМ. МОНГОЛ ЭМЭГТЭЙН ХУВЦАС ЧИМЭГЛЭЛ ГАДААД БҮСГҮЙЧҮҮДИЙН СОНИРХЛЫГ ЭРХГҮЙ ТАТДАГ.

“МИАТ” ТӨХК-Д 2020 ОНЫ ЗУНЫ НИСЛЭГИЙН ХУГАЦААНД

ТҮР АЖИЛЛАХ АГААРЫН ХӨЛГИЙН ҮЙЛЧЛЭГЧИЙН СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТАД УРЬЖ БАЙНА

Тавигдах шаардлага: Англи хэлний мэдлэг: Англи хэлний ахисан-дунд (Upper-In-

termediate)-аас дээш түвшний мэдлэгтэй байх. (TOEIC-ийн 500 эсхүл түүнтэй харгалзах IELTS, TOEFL, IBT-ийн оноотой байх)

Хоёрдогч хэл: Орос, Герман, Хятад, Солонгос, Япон хэлний аль нэгийг эзэмшсэн бол давуу тал болно. (яриа болон бичгийн чадвартай)

Нүдний хараа сайн байх Гадаад дүр төрх өв тэгш, эрүүл, гоо зүйд нийцсэн байх Ил харагдах шивээс, сорвигүй байх Ажлын ачаалал даах, харилцааны өндөр соёлтой, багаар

ажиллах чадвартай, хариуцлагатай, нягт нямбай зан чанартай байх

Биеийн өндөр: Эр: 175-185 см Эм: 165-175 см

Нас : 21-25 настай (Жич: Гадаад улсад агаарын хөлгийн үйлчлэгч

бэлтгэх сургалтад хамрагдаж гэрчилгээ авсан 25-30 хүртэл насны хүмүүс сонгон шалгаруулалтад оролцож болно.)

Бүрдүүлэх материал:

Сонгон шалгаруулалтын анкетыг бүрэн бөглөсөн байх (www.miat.com хаягнаас татаж авах)

Бакалавр болон түүнээс дээш боловсролын гэрчилгээний хуулбар

Англи хэлний TOEIC /IELTS, TOEFL, IBT /-ийн шалгалтын онооны хуудас

Иргэний үнэмлэхний хуулбар 3.5*4.5 хэмжээтэй цээж зураг 2 хувь 9*12 хэмжээтэй бүтэн биеэр авхуулсан зураг 1 хувь, (Ажил

хэрэгч хувцастай, засваргүй, сүүлийн 1 сарын дотор авхуулсан зураг)

Хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисын хэрэглээнээс ангид гэдгийг нотлох эрүүл мэндийн байгууллагын шинжилгээний хариу эх хувиар /Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд өгөх ба шинжилгээ өгөхдөө бичиг баримттайгаа очих/

Жич: Зөвхөн анкетын сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн ажил горилогчийг ажлын ярилцлагад дуудах болно.

Материалыг “МИАТ” ТӨХК-ийн төв байрны 105 тоотод 2020 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдрөөс 2020 оны 1 дүгээр сарын 28-ны өдрүүдэд 09:00-16:00 цагийн хооронд хүлээн авна. Сонгон шалга-руулалтад оролцох хүсэлтэй хүмүүс дээрх материалыг гүйцэд бүрдүүлж, өөрийн биеэр дурьдсан хугацаанд авчирч өгнө үү.

Анкетыг энэ линкнээс татаж авна уу.https://www.miat.com/download/miat-anket.pdf

Материалыг хүлээн авах хаяг:“МИАТ” ТӨХК-ИЙН ХАЯГ: УБ хот, ХУД, 10 дугаар хороо,

Буянт-Ухаа-45, МИАТ компаний төв байрХолбоо барих утас: 7004-9958

Хөрвөх чадвар сайтай боловсон хүчин болж бэлтгэгдсэний-хээ ач тусыг хүртэж явна” хэмээн ярилаа. Зуун хувь гар ажил лагаатай учраас их хэм-жээгээр үйлдвэрлэх боломж хомс байдгийг онцолж байв. Монголын зах зээл бага боло-хоор энэ хэмжээнд тохируулж бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэдэг тухайгаа сонирхуулсан юм. Зураач бүсгүй цүнх, хэтэвчинд зориулж уран зургаа зурдаг юм билээ. Одоогоор таван бүтээлээр цүнх, хэтэвч чимээд байгаа аж. Нэлээн олон бүтээл зурж цүнх, хэтэвч чимэх зорилго тээж буйгаа сонирхуулсан юм. Арьснаас бусад материалаа урд хөршөөс оруулж ирдэг юм байна. Гэхдээ монголынхоо арьсны чанарт тохируулж чаартайгаас нь сонгож авдаг гэж байв. Эднийх “Монгол шевро” компанид арьсаа тусгай аргаар захиалгаар боловсруулуулж нийлүүлдэг юм билээ. Өнгө будаг, өнгөлгөө тавихад тохирсон арьс захиалж авдаг болохоор бүтээгдэхүүний чанарын талаар эргэлзэх хэрэггүй гэдгийг хэлсэн юм. Бэлэн болсон эсгүүр дээрээ зориулалтын хэвлэгч ма-шинаар уран зургаа хэвлэдэг юм байна. Үйлдвэрлэлийн их ажлын хажуугаар бүтээл хийх боломж хомс байдаг хэмээн ярьж суулаа. Дизайнер, загвар зохион бүтээгч бас санаачлагч гээд олон цол гуншин түүнийг дагадаг гэдгийг хамт олон нь хэлэв.

сэтгэл өндөр байсан. Манай бүтээгдэхүүн өдөр тутмын хэрэглээнд зориулагдаагүй. Сонгодог, тансаг зүйл хэрэглэдэг хүмүүсийг бид онилсон гэхэд болно. Зураг зурах нь миний хобби. Өөрийнхөө сонирхлыг хөгжүүлэн бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлээд явж байна. Бүх оёдлыг нь гараар хийдэг. Цүнхний доод хэсгийг оёдол оруулалгүй сүлжиж холбосон. Ийм бүтээгдэхүүн дэлхийн зах зээлд өндөр үнэ хүрдэг. Монголд 180 мянган төгрөгөөр борлуулдаг бараа АНУ-д 500 ам.доллар хүрдэг. АНУ руу гаргаж буй загварууд Монголынхоос арай өөр л дөө. Төмөр тоноглолын оронд гараар урласан ясан товч хаддаг. Ерөнхийдөө монгол уран зураг, сүрлэг зураг хоёрын дундаас чимэглэлийн гоё өнгө ялгарч гарч ирж байгаа юм. Монгол эмэгтэйн хувцас чимэглэл гадаад бүсгүйчүүдийн сонирхлыг эрхгүй татдаг. Тиймээс гадаад зах зээлд нэлээн эрэлттэй байхаар харагдсан. Монголчууд автомашин үйлдвэрлэлийн хурдыг гүйцэхээс өнгөрлөө. Техник технологи үйлдвэрлэнэ гэхэд бусад улс орны хурдыг гүйцэхгүй шүү дээ. Тэгэхээр дэлхийд танигдах гол онцлог маань өв уламжлал, гар урлал юм. Жирийн нэг гар урлал байвал бас явцгүй. Тиймээс уран тансаг, сонгодог гар урлал байх шаардлагатай. Иймд би уран зургийг бараа бүтээгдэхүүн дээр буулгаж, өнгө будгийн зохицлыг ялгаж харуулахаар зорьж үйлдвэрлэлээ явуулж байна” хэмээн ярилаа.

Зарим хүмүүс Монголдоо үйлдвэрлэхгүй хэрнээ урд хөршид хийж оруулж ирж зардаг. Ийм бараанд “Made in Mongolia” гэсэн шошго хадаад байдаг нь учир дутагдалтай. Бидэн шиг өөрсдөө ширээ нүдээд зургаа зураад суухгүй байна шүү дээ. Бусдаар хийлгэчихээд оруулж ирж зараад байгаа хүмүүст сэтгэл гонсгор байдаг юм. Ингэж үйлдвэрлэл хөгжүүлнэ гэж байхгүй л дээ гэж тэрбээр мөн хэлэв.

МОНГОЛЫН ГАР УРЛАЛЫНЧАНАРЫГ ДЭЛХИЙД ТАНИУЛНА Тэрбээр “Монголд үйлдвэр-

лэсэн арьсыг уран зураг, ноосон ороолттой хослуулж дэлхийд таниулна гэж зорьж байгаа. Гэхдээ бас бэрхшээл бий. Бид АНУ-ын зах зээлд хөл тавих, тэнд бүтээгдэхүүнээ гаргах гэж судалсан. Гэтэл тухайн улсад удаан хугацаанд амьдарсан байх ёстой гээд нарийн шалгуур тавьдаг юм билээ. Дэлхийн зах зээлд гарахын тулд том даваа давах юм шиг байна. Хэрэв гаргаж чадвал тэнд том боломж байгаа нь харагдсан. Цөөн бүтээгдэхүүн гаргаж борлуулахад хэрэглэгчдийн

BoM to implement conditional measures at Arig bankArig Bank failed to fulfill its commission issued by the President of the Bank of Mongolia (BoM), the central bank said on Monday.

MoH: Coronavirus case has not been confirmed in MongoliaHealth institutions are following the WHO recommendations. No coronavirus infection is detected in Mongolia as of today.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.01.28, TUESDAY~№018 (1297)

I want only one thing from Malaysia, the word sorry

Shaariibuu: People will see if there is justice in the world

Aminaa.U, ZGM Daily

Shaariibuu Setev, who has spent more than a decade seeking closure over his daughter’s death, sat down with the

ZGM Daily. He is campaigning for Malaysia to commute the accused’s sentences via a plea deal so that Australia, where one of the murderers had fled to seek asylum from the death penalty, would agree to bring them together to tell what he says could be the true story behind the murder. Last year, Malaysia’s top prosecutor said that he will look into reopening the case of his murdered daughter allegedly linked to former premier Najib Razak.

-The murder case of Ms. Altantuya Shaaribuu has been proceeding for over 14 years. Parliament Speaker of Mongolia Zandanshatar Gombojav had met with the Malaysian deputy chairman of the parliament and suggested to form a joint working group on the case. I assume you’ve done everything you could until today.

-It doesn’t matter who was the murderer but who arranged it. Since Najib was in a higher rank, it was clear that he would not condemn himself. Fortunately, the opposition party won the 2018 election of Malaysia. Probably my letter to the Malaysian people may have affected the result. Shortly after the election, I was scheduled to meet the Prime Minister of Malaysia. At the time, the President of Mongolia Battulga Khaltmaa, for the first time, sent a letter to Malaysia demanding the civilian’s life, which had a significant effect on the processes.

-How about the criminal case process?

-The case is ongoing to confirm and verify that Najib was behind the murder. Azilah Hadri, an officer who committed the murder stated on October 17, 2019, saying, “Former Prime Minister Najib and Defense Minister Moussa have given me a task.” Today, one of the officers who has committed the murder is hiding in Australia. I have heard that Najib went to Church and laid his hands on the Koran, swearing that he did not commit such a thing. Najib’s vow limit is over. He has only one way left to ask God. But even if it is a god, he will not help who is a sinner.

-How the hidden case of such a large political official was revealed?

-It is unusual. The main organizer of the case is Rosmah Mansor, Najib’s third wife. She said she would not pay our daughter’s payroll. And she commanded Baginda to “destroy” her. My daughter spoke five languages. She said smiling, “If I learn one more language, I can learn all the UN languages.” The contract for the ship purchase required a three-language translator and she worked. In Malaysia, taxis are not available for anyone who wants. My daughter knew she was taking a risky job, so she would accompany two friends when she met Baginda and Najib. Malaysians fast for one month under religious law. She was called to death on the last day of their fast and be away from sin.

More than 60 percent of the Malaysian population is Malay. Besides other nations, there are many Chinese as well. The two nations have very conflicting relations. Fortunately, the police chief happened to be a Chinese man. Baginda was the Deputy Prime Minister at the time. The police chief would not just leave the case which included high-ranking Malaysian. Baginda and Najib’s assistants and police officers were the ones who committed the crime. Serul, a dangerous man who previously killed seven people on purpose. The message he sent to Baginda was

Imag

e by

Bat

saik

han.

S

also found. It said, “I will finish my work as you asked. Let’s make sure the money. Mr. Baginda, you can sleep peacefully tonight.” There is also a message of Baginda to Najib, “What about the Mongolian girl?”

-I have heard you are planning to establish a human rights organization with your grandson, son of Altantuya. Will you share more about it?

-There is no deadline for murder cases in Malaysia. Our lawyer had said, “This case could be talked even after a hundred years.” The murderers have been living for 14 years and have had enough time. I urge Malaysia to expeditiously resolve the case without giving criminals an opportunity. The whole world has been paying attention to this case, now the world will see it from the perspective of judges and lawyers and see if there is justice in the world. Representation of the Mongolian government and the UN are essential. The settlement of this case will allow Malaysia to get back its lost reputation and win international trust. I am very sorry that a certain number of people from Mongolia came for the benefit of me. Nazarbayev and Najib are fathers of a married couple. Many Malaysian aircraft have crashed since the crash of a wedding gift plane. The Malays say, “The Mongols heavenly worship the sky. The chastisement of the sky is coming.” I was even asked my religion. In any case, we will certainly see the truth. I want only one thing from Malaysia, the word sorry. Mongolia’s government must go for it.

-How do ordinary Malaysian people feel about the case?

-I am grateful to the kind Malaysian people who have raised their voices for me, wrote in the press, made films, created books, or held rallies. On the other hand, I feel sorry for Baginda’s parents who have given birth to such a son and how the misery of the people led by a person like Najib. The horrific killers such as Najib Razak, Abdul Razak Baginda, Azilah Hadri, and Sirul Azhar Umar cannot walk innocently among people. They would do anything. █

I URGE MALAYSIA TO EXPEDITIOUSLY RESOLVE THE CASE WITHOUT GIVING CRIMINALS AN OPPORTUNITY.

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSAt the 2020 annual meeting of the World Economic Forum, President of Mongolia Battulga Kaltmaa meets with Chairman of the Board of Directors of Nestlé and Co-Chairman of the 2030 Water Resources Group Paul Bulcke.

The fourth consultation meeting between Ministries of Foreign Affairs (MFA) of Mongolia and Russia held in Ulaanbaatar, Mongolia.

ECONOMYIn 2019, Mongolia’s trade with China reached USD 8.9 billion which accounts for 64.4 percent of the total foreign trade turnover and 89.1 percent of the total export.

Top 20 index falls 0.6 percent, to 18,885.36 points. MSE A index decreases 0.09 percent, to 9,321.96 points. MSE B index drops 0.17 percent, to 7,837.19 points. Market cap stands at MNT 2.67 trillion.

Top 20 index(by units)

18,885.3610k

15k

20k

25k

30k

SOCIETYMinister of Food, Agriculture and Light Industry Ulaan Chimed held a meeting with delegates of farmer’s cooperatives of Brandenburg state of Germany.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM DAILY 21 2020.01.28, TUESDAY~№018 (1297)

FINANCE

SOCIETY MINING

Tenuun.A, ZGM Daily

BoM to implement conditional measures at Arig bank

MoH: Coronavirus case has not been confirmed in Mongolia

Iron ore exports rise by 68.5 percent to USD 576.6

million in 2019

Arig Bank failed to fulfill its com-mission issued by the President of the Bank of Mongolia (BoM), the central bank said on Monday. The bank could not resolve its disputes at the shareholders' meeting due to disputes between stockholders, and the Board of Direc-tors lost legal capacity.

Therefore, by the or-der of the President of the BoM on January 24, 2020, conditional management measures will be

implemented following the Bank-ing Law to protect the assets of clients and depositors.

According to data provided by Arig Bank, at the end of 2019, the bank adequately met the Bank’s equity and solvency ratios.

The Author ized Representative has accepted Arig Bank operations and is proceeding smoothly from January 27. The

BoM takes timely measures to protect the interests of its clients and depositors. █

Lately, there is a widespread fear that officials are hiding information from the citizens. The Ministry of Health stated on the matter yester-day saying, “The National Center for Communicable Diseases (NCCD) Lab can identify 21 types of viruses. Therefore, it connects with 120 international organiza-tions and there is no need to doubt certification of laboratory test answers. Health institutions are following the WHO recommenda-tions. No coronavirus infection is detected in Mongolia as of today.”

Chief of the NCCD's Office of Sur-

veillance, Ambaselmaa.A said “The same measures are being taken with the World Health Organization and with the countries in the western Pacific. They are monitoring their border entry points. Mongolian Vi-rological Laboratory has laborato-ries that exchange data and confirm the analysis of the Global Network. The branch laboratories located in Orkhon, Darkhan-Uul, Khovd and Dornod provinces are capable of analyzing any suspected patients entering the border. Therefore, laboratory tests are reliable and reliable.” █

In 2019, Mongolia export-ed 8.4 million tons of iron ore at USD 576.6 million. Exports increased by 13.4 percent, according to the National Statistics Office (NSO).

As of today, three iron ore projects approved Feasibility Study to commence opera-tion in 2020. Two of them are concentrators and one is a licensed mine, according to the Minerals Resources and

Petroleum Authority of Mon-golia.

According to the statis-tics, in 2019, Vale company in Brazil disrupted supply due to iron ore mine dams, and the rise in prices for this com-modity had a positive effect on the monetary performance of Mongolia. Major miners, such as Vale, Rio Tinto, and BHP are planning to increase their iron ore supplies this year. █

Image by Gerelchuluun.J

The BoM takes timely measures to protect the interests of its clients and depositors.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) СУРТАЛЧИЛГАА

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297)

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

ЗГМ: СҮДОКҮ

189256347

4

1

3

543762819

4

7

1

6

426378195

9

1

8

6

278491536

3

4

357914268

5

3

7

4

961835472

5

9

8

1

894623751

3

2

6

8

635187924

9

5

6

712549683

4

8

7

5

Өмнөх дугаарын хариу

Загасны ордынхонд аз гийж, сугалаанд хожих магадлалтай

Үс засуулбал: Бие эрхтний хүч сайжирна.Наран ургах, шингэх: 08.26-17.44Барилдлага: АрвидахШүтэн барилдлага: Нэр өнгөСуудал: МодАргын тооллын 1 сарын 28, Ангараг гараг. Билгийн тооллын 4, Шувуун хошуут одтой, цагаан морь өдөр. Өдрийн наран 08 цаг 26 минутад мандан, 17 цаг 44 минутад жаргана. Тухайн өдөр бар, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бич, тахиа жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр худалдаа арилжаа хийх, бизнес эхлэх, хүү сангийн эх хатгах, эд агуурс авах, зээл авах, арвижуулах, дэлгэрүүлэх үйлийг эхлэх, лусыг тахих, тангараг тавих, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Гэр бүрэх, хэрүүл тэмцэл хийх, сэтгэлд сэвтэй газар очиход муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал бие эрхтний, хүч сайжирна.

Гэр байшингийн суурь тавихад сайн

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Өнөөдөр, танд мөнгө санхүүгийн

хувьд хүндрэл гарах нь дамжиггүй. Найз нөхдөөсөө эд материалын тусламж дэмжлэг авах хэрэгтэй. Зээл авахаас бүү айж эмээ, бүү сандар, энэ бол зөвхөн цаг зуурын хүндрэл. Энэ өдрийн хамгийн гол зүйл нь сэтгэлээ тогтвортой байлгаж, дотоод ертөнцөө гэнэтийн таагүй байдал, ямар нэгэн зүйлд хэт шунан татагдахаас өөрийгөө хамгаалах хэрэгтэй.

Ажил төрөлдөө анхаарал болгоомжтой байхыг одод сануулж байна. Элдэв хов жив, дэмий ярианаас холхон бай. Чухал шийдвэр гаргах гэж байгаа бол хойшлуул. Шинэ танилтай болвол таны өрсөлдөгч чинь болох болно. Өөрийн сонирхдог зүйлээ хийгээрэй. Сэтгэл хөөрлөөр бүхнийг шийдвэрлэх гэсний хэрэггүй.

Энэ өдрийн турш таньд эерэг, сөрөг хандлага хослох нь. Хувь тавиланд гэнэтийн эргэлт гарч эртнээс төлөвлөөгүй зарлага гарахыг үгүйсгэхгүй. Ямар ч шийдвэр гаргасан таньд гэнэтийнх байх болно. Эргэн тойрныхоо хүмүүстэй харьцах харьцаагаа эргэж харахыг сануулж байна. Эсрэг хүйсний хүнтэй асуудал үүсгэж магадгүй.

Түр хугацаанд эргэлзэх мөн гэнэтийн цочролд өртөх магадлалтай өдөр. Хэрэв та өөрийн үйлдэл шийдвэр эсвэл ойр дотны хүнийхээ дүгнэлтэд эргэлзэж байвал зөн совингоо дагахаа бүү март. Өөрийгөө бүү зовоож шаналга. Таны зургаа дахь мэдрэхүй ямагт зөв байна. Зарим хүнд аз гийж сугалаанд хожих, хөрөнгө оруулалтаас ашиг хүртэж магадгүй.

Гэнэтийн мэдээ таныг зорилтот төлөвлөгөөгөө эргэн харахад хүргэнэ. Шинэ хүнтэй танилцах, магадгүй шинэ хайр сэтгэлд яарсны хэрэггүй. Та хүссэн зүйлээ бодит зүйл хэмээн үзэж байж болно. Өөрийгөө барих хэрэгтэй. Хоол боловсруулах эрхтэний хямрал үүсэх магадлалтай тул цагаан идээг хоол хүнсэндээ түлхүү хэрэглэхийг хичээгээрэй.

Урьд эхэлсэн ажлаа дуусгах, өөрчлөлт, хувьсалт хийхэд тааламжтай өдөр. Хамтрагчтайгаа хийсэн ажил чинь гайхам амжилтанд хүрнэ. Өөртөө итгэлтэй байх нь эргэн тойрны хүмүүсийн анхааралд өртөнө. Хүмүүст таатай сэтгэгдэл үлдээнэ. Дур булаам эмэгтэйчүүд нийгэмд гялалзаж, шинэ хамтрагчийн анхаарлыг татах болно.

Өнөөдөр ажлынхаа гол чиглэлүүддээ төвлөрөх хэрэгтэйгээс гадна юмс үзэгдлийн гол шинж чанарт нь орж бодсоноо хэрэгжүүлэх нь чухал юм. Та өнөөдөр өөрийн шинэчлэх хүсэл ба бололцоондоо эрүүл саруул ухаанаар хандаж чадах юм. Магадгүй орой нь бүх анхаарлаа ар гэрийн асуудалд хандуулж мэднэ.

Шинэ ажил эхлэх, ажлын хамтрагчтай болох, гэр бүлийн харилцаанд тааламжтай. Өнөөдөр танд авьяас чадвараа бусдад нээн харуулах боломж бүрдэнэ. Таны энерги эргэн тойрны хүмүүст тань баяр баясал өгөх болно. Хувийн амьдрал эсвэл мэргэжлийн ажлын хүрээнд гэнэтийн хүндхэн асуудлууд гарч ирнэ. Аливаа асуудлыг хүчээр шийдэх гэсний хэрэггүй.

Хамтран ажиллагч тань танд са нал тавибал түүнийг сонсох нь дээр. Хэ-рэв та тэдний итгэл даах хүн гэдгийг нь мэдэж байгаа бол саналыг нь дага. Өдөр тутмын төлөвлөсөн аж лаа л хий. Өөр зүйлд анхаарлаа хан дуу лах гэсний хэрэггүй. Энэ үдэш са наанд оромгүй гийчин айлчлан ирж таныг баярлуулах болно. Сайхан амарч алжаалаа тайл.

Өнөөдөр таны өөртөө хэт итгэж, биеэ тоох зан тань хэрээс хэтэрч мэднэ. Үүнээс болж бодлогогүй алхам хийж, буруу шийдвэр гаргахад хүрнэ. Тийм учраас санхүүгийн асуудлыг шийдэх, гэрээ хэлэлцээр хийхгүй байхыг хичээгээрэй. Од эрхсийн зөвлөж байгаагаар гэрээ хэлэлцээрийг дараагийн долоо хоног хүртэл хойшлуулах нь ашигтай.

Одод аливаа эрсдэлтэй ажил, үйлээс болгоомжлохыг анхааруулж байна. Магадгүй та санхүүгийн алдагдалд орно. Өөрийн үүргээ сайн биелүүлэх хэрэгтэй болж байна. Байдлыг буруу үнэлснээс, хуумгай хандсанаас үүдэж хүндрэл гарч мэднэ. Эрүүл мэнддээ анхаар, таны эрүүл мэнд тань муудаж болох юм.

Аливаа харилцаанд болгоомжтой, эерэг байхыг од гарагсын зүгээс ан-хаа руулж байна. Ажил мэргэжлийн хү рээнд илүү их идэвхи чармайлт гар-гах гэсний хэрэггүй. Бага зэргийн үл ойлголцол, хий хоосон яриа таны нэр хүндэд муугаар нөлөөлж, улмаар ал-дагдалд оруулж болзошгүй. Алсын ха-раатай байж, эргэн тойрны хү мүүстэй энэрэнгүй сайхан сэтгэлээр ханд.

Өмнөх дугаарын хариу 01.27

2. Шүүлэг4. Муу ёрын зүйлээс хамгаалдаг

гэгдэх маш хүчтэй энергитэй ургамал

6. Хэрүүл7. Монголын Алтан ургийн

1. Монголын нэгэн спортын холбоо (товчилсон нэр)

3. Шатрын хүүгийн шалаа5. Таван мэдрэхүйн нэг9. Хамгийн өндөрт нисдэг

шувуу10. Лодойдамбын “Малгайтай

чоно” өгүүллэгийн нэгэн дүр

11. Хөгжмийн нот12. МУГТ, Монголын шатрын

анхны олон улсын их мастер14. Монголын нэгэн телевиз15. Навч нь Канад улсын

сүлдэнд орсон мод16. Үүрд гэсэн утгатай үг

түүхэнд онцгой гавьяа байгуулсан хатан

8. Олимпын медальт, улсын начин агсан

13. Чөтгөр, ороолон

БОСООГООР:

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

Х

Х

И

О

О

Б

С

Х

З

ЧХ

З

Л

Б

Б

М

О Ё

У

М

Э

И

У

А

АХ

Ү

А

А

О

Л

Е

Э

И

Л

Р

Ү

А Р

Н

З

Л

Г

Я

Г

Ү

Й

В

А

А

НБ

Ү

Т

Я

Р

А

Р

Р

Л

З

З

Х

Н

У И

Н

И

Н А

К Р

1 5

20

1514 16

2 63 4

8

10

7

12 13

13 11

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.01.28, МЯГМАР~№018 (1297) ГАЛ ТОГОО

ҮХРИЙНШАРСАНЦУЛ МАХ

Цагаан будаа-300 гр Үхрийн цул мах-1.8 кг Давс-амталгаагаар Хар перец-амталгаагаар Мах амтлагч-амталгаагаар Оливийн тос-50 мл Розмарин-2 ширхэг Саримс-1 Сонгино-1 Хүнсний ногоо /сонголтоор/

Будаагаа өөрийн хүссэн хэмжээгээр агшаана. Үүний дараа үхрийн цул махаа хальснаас нь салгаж, давс, перец, мах амтлагчаар амтлан, амраагаарай. 30 минутаас дээш хугацаанд амарсан махаа зүсэж, жижиглэхгүйгээр оливын тосонд розмарин, сонгино, саримстай хийж шарна. Ийнхүү бүх тал нь шарагдаж, гаднаасаа борлосны дараа шарах шүүгээний дээрээс, доороос халах тохиргоон дээр тааруулан, 200 хэмд 60 минут болгоорой. Мах шарах хооронд төмс, лууван зэрэг хүнсний ногоогоо ургамлын тос, давс перецээр амталж бэлтгэнэ. Харин махаа хийснээс 60 минутын дараа шарах шүүгээндээ бэлэн болсон ногоогоо махныхаа хажууд хийн, тугалган цаасаар бүтээгээд, 160 хэмд 60 минут чанана. Хамгийн сүүлд тугалган цаасаа авч, 180 хэмд дахин 60 минут болгоно. Ийнхүү үхрийн шарсан цул мах бэлэн боллоо.

ОРЦ:

ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ:

ШИМ ТЭЖЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ:

НЭГ ХҮНИЙ ПОРЦОНД Нийт калори: 873 ккал Өөх тос: 59 гр Уураг: 79 гр Натри: 189 гр