2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Алт эдийн засгийн дархлааг дэмжинэ

Р.Сэддорж: Гашуунсухайтаар өдөрт дор хаяж 500 гаруй машинаар нүүрс гаргаж байж экспорт хэвийн болно

Б.Баяр: Амьдралынхаа 60 хувийг хөдөө хээр өнгөрүүлдэг

2017 оны Монголын гоо бүсгүй А.Сайхантамир

8

10

12

17

0 1 3 5 3

Өнөөдөр Маргааш

22°C 25°C

7°C 9°C

2,787.28 393.33 37.41 2.28

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

610.006.15%1,725.20

0.08%

АЛТ ЮАНЬ ВОНЗЭС НЕФТЬ

19.691.50%

5,197.001.12%

ХУРАЛДАЙ БОНД САМУРАЙ БОНД

102.20

ЧИНГИС БОНД

93.48 102.00

ГЭРЭГЭ БОНД

93.54

Энэ дугаарт

НИЙГМИЙН СОНИН ZGM DAILY

Малайз цагдаа монгол эмэгтэйчүүдийг нийт есөн удаа хүчиндэж, зодож дарамталжээ

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

3

20-21

НИЙГЭМ

Гоо сайхны салонуудын орлого буурч, татан буугдахад хүрчээ

6

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

7

Дарга солигдоход ажил унадаггүй данагар төртэй байхсан

Сургалтын төвүүдийг хаачихаад согтууруулах ундааг хүлээн зөвшөөрөх нь шударга явдал уу

Карантины үеийн дэглэмийг бууруулж, эдийн засгаа амь оруулахыг цаг үе шаардаж байна. Гэхдээ аливаа зүйлд ач

холбогдлын эрэмбэ дараа гэж байх учиртай

5

Эдийн засгийн эрсдэлийг алтаар нимгэлэх боломж байна.

Үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө бол Ардчиллын амин сүнс юм. 1990 оны Ардчилсан хувьсгалаар олдсон энэ үнэт зүйлээ бид цаг үргэлж хайрлан хамгаалж, тордож явах ёстой. Энэ үйлсэд цаг наргүй зүтгэж байгаа Монголынхоо нийт хэвлэл мэдээллийн байгууллагын хамт олон, эрхэм сэтгүүлчид та бүхэндээ Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрийн баярын мэндийг хүргэе.

1990 оноос өмнө монголчууд бид олон улсын болон дотоод үйл явдлын мэдээ мэдээллийг коммунист намын төв хэвлэлээс л олж үздэг байлаа.

Тэр нь ихээхэн цензурдсэн, үнэнийг гуйвуулсан, үзэл суртал нэвт шингэсэн худал хуурмагаар дүүрэн байдаг байв.

Аливаа дарангуйллын нийгэм Иргэдийнхээ мэдэх эрхэнд ноцтойгоор халдаж, оюун санааны “боол” болгож, хүссэн зүгтээ удирдан чиглүүлэх сонирхолтой байдаг.

Тиймээс үнэнийг мэдэх гэсэн, хэлэх гэсэн оролдлого бүрийг тас цохин, хайр найргүйгээр шийтгэж, хэлмэгдүүлдэг байв.

Өнөөдөр Монгол Улсад Ардчилсан нийгэм тогтоод 30 жилийн нүүр үзэж байна. Энэ хугацаанд хамгийн их ололт амжилтад хүрсэн салбар бол хэвлэл мэдээллийн салбар.

Гэвч энэ амжилтыг таслан зогсоож, хуулиар далайлган сүрдүүлж, сэтгүүлчдийг заналхийлэх үзэгдэл сүүлийн жилүүдэд огцом нэмэгдлээ.

Үүгээр зогсохгүй хэвлэн нийтлэх, мэдээлэх үүргээ биелүүлсэн сэтгүүлчдийг нийгмийн сүлжээнд зохион байгуулалттайгаар гүтгэх, доромжлох, заналхийлэх, хэвлэл мэдээллийн байгууллагыг хаана, торгоно хэмээн сүрдүүлэх үзэгдэл илт нэмэгдэх боллоо.

Энэ бүхний ард төрийн эрх мэдэл бүхий хүмүүс байгаа нь Монголын Ардчилал, Тусгаар тогтнол, Парламентын засаглал, Үг хэлэх, Үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөнд ноцтой аюул учраад байгаагийн илэрхийлэл болж байна.

Иймд аливаа дарангуйлал, шударга бусын эсрэг үзэг барин тэмцэж байгаа эрхэм сэтгүүлчид та бүхэн Монгол Улсынхаа Тусгаар тогтнол, Эрх чөлөө, Шударга үнэний талд хэлбэрэлтгүй зогсч ирээдүй хойч үеийнхээ өмнө хүлээсэн үүрэгтээ үнэнч байна гэдэгт итгэлтэй байна. 1990 оны Ардчилсан хувьсгалын түүчээ болсон Ардчилсан нам, түүний мянга мянган гишүүд дэмжигчид та бүхнийг ямагт дэмжиж ажиллах болно.

УИХ-ЫН ГИШҮҮН, АРДЧИЛСАН НАМЫН ДАРГА СОДНОМЗУНДУЙН ЭРДЭНЭ

Б.Гарьд, ЗГМ сонин

Хэрэв Засгийн газрын хуулийн хэрэгжилтийг сунгаж чадахгүй бол Ерөнхий сайд авч үлдэх дөрвөн гишүүнээ сонгосон байх ёстой

Үндсэн хуулийн шинэ­чилсэн найруулга хэрэгжиж эхлэх хугацаа хаяанд тулаад байгаа энэ үед

Засгийн газар бүрэл дэхүүнээрээ үлдэж чадах эсэх нь маргаантай хэвээр байна. Тавдугаар сарын 26­наас эхлэн сайд гишүүд “давхар дээл”­ээ тайлж, УИХ­ын дөрвөн гишүүн л кабинетдаа үлдэх ёстой. Хэрэв Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулахгүй бол гарсан шийдвэр, тогтоол, сайд нарын тушаал хүчин төгөлдөр байж чадах уу гэдэг нь маргааны гол сэдэв боллоо.

Саяхан Үндсэн хуулийн шинэч­лэлийг гардан хийсэн төлөөлөл, Үндсэн хуулиар мэргэш сэн хуульчидтай уулзаж, телевизээр халз мэтгэлзсэн. Тус мэтгэлцээн үндсэндээ УИХ-аас Үндсэн хуулийг дагаж мөрдөх жур-мын тухай хуулийг батлахдаа Засгийн газрын тухай хуулийг сонгуулийн дараа долдугаар сарын 1-нээс хэрэг -жинэ гэж зориулж тусгаагүй тех-никийн алдаа гарс ныг “тогтоо-чихсон”. УИХ­ын дар гын хуулийн зөвлөх Ж.Сүх баатар, Хууль зүйн байнгын хороо ны дарга Х.Нямбаатар нар 1992­1996 онд шинэ Үндсэн хуульд шилжсэн жишиг ярьж батал­сан хуулиа “өмгөөлсөн” бол тэд нийг залуу хуульч Д.Мөнх­Эрдэнэ, Ч.Өнөрбаяр, Д.Үүрцайх нар няцаасан юм. Мэтгэлцээний төгсгөлд залуу хуульчид Цэцэд хандаж, УИХ­ын төлөөлөл

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

УЛС ТӨРсүүлэн дээр хутгаа” гэгч болно. Ийм эрсдэлд орохгүйн тулд сайд нараа чөлөө лөх нь “хямд” тусна. Тийм дээ ч МАН­ын дарга Үнд сэн хуулийн өөрчлөлтөд шилжихэд бэлэн байх үүднээс авч үлдэх сайд нарыг сонгосон сонсдож байна. Эх сурвалжийн мэдээллээр тэрбээр хөгшин сайд нараа чөлөөлж ЭМ-ийн сайд Д.Сарангэрэл, ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ, УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар нарыг авч үлдэхээр ярилц сан гэх мэдээлэл байна. Д.Сарангэрэл сайд коронавирусийн эсрэг яамаа сайн ажиллуулж байгаагаас гадна нөхцөл байдал эрүүл мэндийн салбарын удирдлагыг солихгүй байхыг шаардаж буй. Д.Сумъяабазарын хувьд удахгүй уул уурхайн хувьцааны мөнгө тарааж МАН­ын Засгийн газрын оноо цуглуулах гол ажлыг нугалах учраас “давхар дээл”­ тэйгээ үлдэх нь. Харин Л.Оюун­Эрдэнэ У.Хүрэлсүхийн гал тогоог хариуцаж байгаа учраас солигдохгүй, Ч.Хүрэлбаатар намын сонгуулийн санхүүжилт босгох гол зохицуулалтыг хийж байгаа гэдэг утгаараа үлдэнэ гэж тайлбарлаж байна.

Харин одоогийн гишүүн сайд нараас Ч.Улаан, Ц.Нямдорж, Ө.Энхтүвшин, Х.Баделхан зэрэг хөгшин сайд нарт ажлаа өгөхөд бэлэн байгаарай гэсэн шуум өг­сөн аж. Тэдний оронд сонгуульд ялах магад лал тай залуусыг тан­химдаа авч нэр хүнд, нэр нөлөөг нь нэмэгдүүлэх давхар зорилго агуулж байгаа гэх. Тэгээд ч ганцхан сарын настай Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд залуус ажиллах нь зохимжтой гэх тайлбар сонсдож байна. █

ЗГМ: ТОВЧХОН

ЕРӨНХИЙЛӨГЧ

Төрийн тэргүүн Х.Баттулга Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрийг тохиолдуулан нийт хэвлэл, мэдээллийнхэнд талархал илэрхийлж, илгээлт гаргажээ. Тус илгээлтээр тэрбээр Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль болоод мэргэжлийн үйл ажиллагаанд саад бэрхшээл учирч байгаа аливаа асуудлаар салбарын бүхий л төлөөллийг хүлээн авч, тууштай дэмжин, дэмжлэг үзүүлэхэд бэлэн байгаагаа уламжилжээ.

ПАРЛАМЕНТ

БСШУС­ын сайд Ё.Баатарбилэг Хүнсний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл өргөн барьжээ. Нийслэлийн дүүргүүд, 335 сумын 50 хувь нь хүнсний хангамж, аюулгүй байдал хариуцсан мэргэжилтэнгүй байдаг нь сургуулийн хүүхдийн хоол, хүнсний аюулгүй байдалд эрсдэл учруулж болзошгүй гэдэг үүднээс тэдгээр орон тоог нөхөх үүднээс хуулийг өөрчлөх ёстой гэж үзжээ.

ТОО

53 Тэрбум төгрөг . Энэ онд агаарын бохирдлыг бууруулах арга хэмжээнд Засгийн газар 53.0 тэрбум төгрөг зарцуулж, сайжруулсан түлш үйлдвэрлэх хүчин чадлыг 600 мянган тонноор нэмэхээр төлөвлөжээ.

ЯАМСангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар Монгол Улсыг 2020 онд ФАТФ­ын саарал жагсаалтаас гаргана гэж мэдээлэв. Тэрбээр “Саарал жагсаалтаас гарахад цөөн ажил үлдсэн тул хоёр дахь явцын үнэлгээг хойшлуулалгүй, цагт нь хийх хүсэлтийг Монгол Улс ФАТФ­т тавьсныг хүлээн авсан. Тиймээс шаардлагыг биелүүлж, тайлангуудаа цагт нь хүргүүлэн, саарал жагсаалтаас гарахаар шуурхай ажиллаж байна" гэжээ.

АГЕНТЛАГӨнгөрсөн долоо хоногт СЕХ намуудын сонгуульд оролцох хүсэлт болон ҮАГ­ын аудитын дүгнэлтийг хүлээн авч, намуудад сонгуульд оролцох батламжийг нь гардуулж дуусжээ. Сонгуульд оролцохоор хүсэлтээ өгсөн 15 нам, дөрвөн эвслийн баримт бичгийн зөрчилгүй гэж СЕХ дүгнэжээ.

ЗАСГИЙН ГАЗАР

Засгийн газар бүрэлдэхүүнээ өөрчлөхгүй бол эрх зүйн чадамжгүй болно

Засгийн бүрэлдэхүүнийг өөрчилбөл залуучуудад боломж олдоно гэж тооцжээ.

МЭНДЧИЛГЭЭ

Засгийн газрын хуулийг яаралтай батлахаа илэрхийлж салцгаасан. УИХ­ын гишүүд Засгийн газрын хуулийг Үндсэн хуульд нийцүүлж батлахдаа хэрэгжих хугацааг хойшлуулж Засгийн газраа авч үлдэнэ гэж тооцож байгаа бол хуульчид Зас гийн газар бүрэл­дэхүүнээ солихгүй бол Үндсэн хуу лийн зөрчил үүснэ хэмээж буй нь тэр. Хамгийн гол нь 20 хоно-гийн дараагаас Засгийн газраас гаргасан шийдвэрүүд Үндсэн хууль болон Хууль тогтоомжийн тухай хууль зэрэг олон хуулийг зөрчиж эхэлнэ гэдэг тайл бар

хүчтэй яригдаж байна. Ийм тохиолдолд У.Хүрэл сүх Ерөнхий сайд, эрх баригч намын даргын хувьд 15 сайдаас сон голтоо хийж гэнэ тийн өөрч лөл төд бэлдсэн байх ёстой.

Хэрэв МАН Засгийн газрын хууль хэрэгжиж эхлэх хугацааг хүссэнээрээ өөрчилбөл хуульчид Цэцэд хандаж сон гуулийн үеэр эх захгүй маргаан гарч засаг огцрох нөхцөл байдал ч үүсэхийг үгүйсгэхгүй. Мөн давхар дээлтэй сайд нарын эрх зүйн чадамжийн асуудал ч хөндөгдөж намын нэр хүндийг унагах нь “үхрийн

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГМИЙН СОНИН 03 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

Дөрөвдүгээр сарын 29­ний өдөр хоёр монгол эмэгтэйг х ү ч и р х и й л с э н цагдаагийн офицерыг

бусдын биед зөвшөөрөлгүй халдсан, албан тушаалаа ашиглан хүн хулгайлсан гэх үндэслэлээр шүүж, үндэслэл тус бүрт 10 мянган ренгитийн барьцаа төлөх нөхцөлтэйгөөр батлан даалтад гаргасан билээ. Тэгвэл түүний үйлдсэн хүчингийн гэмт хэрэгт холбогдох шүүх хурал дөрөвдүгээр сарын 30­ны өдөр болж, Хазрулыг албан тушаалаа ашиглан бусдыг хүчиндсэн гэх үндэслэлээр шүүлээ. Улмаар

Т.Намуунболор, ЗГМ Сонин

түүнд оноосон батлан даалтын барьцааны хэмжээг 27 мянган ренгит болгон нэмэгдүүлж, албан үүргээс нь түдгэлзүүлсэн юм.

30 настай цагдаагийн ажилтан Хазрул Хизхам Газали нь PJ Luxe Boutique гэх зочид буудалд дөрөвдүгээр сарын 10­ны өглөөний 10:00 цагаас эхлэн 11­ний өдрийн оройн 20:00

Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ цонхоор унажээ

Монгол эмэгтэй өөрийн бичсэн номоо АНУ-д албан ёсоор борлуулж эхэллээ

Нийслэлийн онцгой байдлын ерөнхий газарт Баянгол дүүргийн гуравдугаар хороонд “Эмэгтэй хүн өндрөөс унаж бэртсэн байна” гэх дуудлага ирсэн байна. Нийслэлийн Аврах ангийн алба хаагчид дуудлагын дагуу очиход тус байрны оршин суугч, 45 настай иргэн С согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ дөрөвдүгээр давхрын цонхоор орцны хаалганы саравч дээр унаж гэмтсэн байжээ. Аврах

албаныхан түүнийг эсэн мэнд буулгаж, Баянгол дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн жижүүрийн бүрэлдэхүүнд хүлээлгэн өгчээ.

2019 оноос хойш Монгол дахь номын дэлгүүрүүдийн Best

Түүнд оноосон батлан даалтын барьцаа төлбөрийн хэмжээг 27 мянган ренгит болгож, нэмэгдүүлэв

Малайз цагдаа монгол эмэгтэйчүүдийг нийт есөн удаа хүчиндэж, зодож дарамталжээ

Гэрэл зургийг www.malaymail.com

THE STAR САЙТАД ТАВИГДСАН ГЭМТ ХЭРЭГТНИЙГ ШҮҮХ ТАНХИМД ИРЖ БУЙ БИЧЛЭГЭЭС ӨӨРИЙН ҮЙЛДЭЛДЭЭ ОГТХОН Ч ГЭМШИХГҮЙ БАЙГААГ ХАРЖ БОЛНО. ТЭРБЭЭР СЭТГҮҮЛЧИД РҮҮ ДАЛЛАЖ, ЗУРАГ АВАХУУЛАХДАА ИНЭЭМСЭГЛЭЖ БАЙВ.

The contracting authority is the European Union (hereinafter referred to as "contracting authority"), rep­resented by the Head of the Delegation of the European Union to Mongolia (a diplomatic mission) or his duly authorized representative.

The contractor must provide the human and material resources necessary to provide the public relations and visibility services regarding the promotion of the EU activities in Mongolia. The place of performance and delivery is mainly Ulaanbaatar with few events in Erdenet and Darkhan, Mongolia.

The contractors must have the economic, financial, technical and professional capacity to deliver good quality services and products in good time according to requirements.

Tenders can be submitted by a single economic operator or jointly by two or more economic operators. Subcontracting is allowed but the contractor will retain full liability towards the contracting authority for implementation of the contract.

The tenderers shall meet the selection criteria listed here below:- Legal and regulatory capacity criteriaMinimum capacity level required: The tenderer shall be authorised to provide the services being subject

to this contract at the place of performance of this contract. The relevant certificate must be valid on the date of the deadline for the submission of requests to participate.

Supporting document(s)/evidence requested: The certificate proving that the economic operator is au­thorised to perform the contract (subject to this tender) in Mongolia. Before the signature of the contract, the validity of the certificate may be verified again.

- Economic and financial capacity criteriaMinimum capacity level required: The average annual turnover for the three (3) last financial years for

which accounts have been closed must be at least EUR 60,000. Supporting document(s)/evidence requested: A bank statement/certificate proving the financial capacity. - Technical and professional capacity criteriaMinimum capacity level(s) required: The tenderer must currently employ at least 3 staff members in the

fields related to public relations and visibility services as described under point 2 at the date of deadline for submission of tenders.

Supporting document(s)/evidence requested: Detailed CVs of staff members who would be assigned to the contract; A full description of the capabilities of the contractor in regards to the services required Information about any joint tenderers or subcontractors, if relevant. A declaration by tenderer duly signed by its legal representative.

Proposals must be submitted:a) by e­mail to delegation-mongolia-tenders@eeas.europa.eu (link sends e-mail) mentioning in the

subject: EEAS­001­DELMONG­SUP­DIR­2020 no later than 31/05/2020; orb) delivered by hand not later than 18:00 on 31/05/2020 mentioning in the subject: EEAS­001­DELMONG­

SUP­DIR­2020 to the address indicated hereunder: ICC tower, Jamyan gun street 9, 1st khoroo Sukhbaatar district, EU Delegation to Mongolia

Deadline to express your interest (inscription): 31/05/2020 Sending of invitation to tender (Indicative time): 18:00 Contact e­mail: delegation-mongolia-tenders@eeas.europa.eu (link sends e-mail)

CALL FOR EXPRESSIONS OF INTEREST: VISIBILITY ACTIONS FRAMEWORK CONTRACT -

EEAS-001-DELMONG-SUP-DIR-2020

цаг хүртэл 20 настай эмэгтэйг зургаан удаа, 36 настай эмэгтэйг хоёр удаа хүчиндсэн байна. Хэрэгтэн энэ үйлдлийнхээ дараа 20 настай монгол эмэгтэйг өөрийгөө хамгаалах чадваргүй байдлыг нь далимдуулан дахин хүчиндэж, биед нь гэмтэл учруулжээ. Хэрэв түүний гэм буруутай нь тогтоогдвол хэрэгтэн

ташуурдуулахаас гадна 10­30 жилийн хорих ялаар шийтгүүлнэ. Түүнээс гадна тэрбээр хурдны замаар зорчихдоо өөр хүмүүсийг хохироож, хүч хэрэглэсэн нь тогтоогдсон бөгөөд энэ үйлдэлд нь ташуурдах болон 10 жилийн хорих ял төлөвлөж байна.

Тус улсын The star сайтад тавигдсан гэмт хэрэгтнийг шүүх

танхимд ирж буй бичлэгээс өөрийн үйлдэлдээ огтхон ч гэмшихгүй байгаа байдлыг нь харж болно. Тэрбээр сэтгүүлчид рүү даллаж, зураг авахуулахдаа инээмсэглэж байснаас гадна эрхий хуруугаа гозойлгож байв. Хазрул өмнөх шүүх хурал дээр өөрийгөө гэм буруугүй хэмээн мэдэгдсэн юм.

Улсын прокурорын орлогч Аснави Абу Ханипа гэрчүүдийг дарамталж болзошгүй тул Хазрулыг батлан даалтад гаргахгүй байхыг хүссэн. Харин Хазрулын өмгөөлөгч гэрчүүд хамгаалалтад байгаа тул асуудал үүсэхгүй хэмээн заргалдсан байна. Мөн “Миний үйлчлүүлэгч өмнө нь оноосон барьцаа болох 20 мянган ренгитийг найз нөхөд, гэр бүлээсээ зээлж, хэдийн төлсөн. Тэр өнөөдөр шүүх хуралд өөрийн хүсэлтээр ирсэн. Энэ нь түүний үнэнч байдлыг харуулж байна. Батлан даалтын хэмжээг байж болох хамгийн бага үнийн дүнгээр тогтоох хэрэгтэй” хэмээжээ.

seller жагсаалтад тасралтгүй бичигдсэн “Мөрөөдөх эрх” ном АНУ­д албан ёсоор худалдаанд гарчээ. Тус бүтээлийн з о х и о л ч Б.Гэрэл­чимэг нь өөрийн үүсгэн б а й г у у л с а н Seattle ESL School­ийн захирлаар а ж и л л а д а г , LIfe coach буюу

амьдралын дасгалжуулагч мэргэжилтэй бүсгүй юм. Түүний бүтээлийг АНУ­ын Barnes and Noble, Target, Walmart зэрэг хамгийн том сүлжээ дэлгүүрүүдээр

борлуулах аж. Түүнээс гадна тус ном Амазон сайтад электрон

хувилбараараа зарагдаж буй. Тус улсад англи

хэл дээр бичсэн аливаа зохиолыг албан ёсны номын

дэлгүүрээр борлуулахад маш өндөр шаардлага тавигддаг

байна.

Г.Санжааханд, ЗГМ сонин

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ­ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн алба

Эдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.БаяртогтохУтас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Б.Энхжаргал

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ЗГМ: СУРВАЛЖИЛГА

Нийлүүлэлт нэмэгдсэн ч чанар нь муудсан нөөцийн мах

Шошгыг нь байнга нааж, танидаг хүндээ аргалаад зардаг

“ЗАРИМ ХҮМҮҮС ХОНЬ, ЯМААНЫ МАХЫГ ЯС ИХТЭЙ, ЧУЛУУТАЙ БАЙНА ГЭЖ ГОМДОЛ ГАРГАДАГ. БИД ҮЙЛДВЭРЛЭЭГҮЙ БОЛОХООР ЦААД ГАЗАРТ НЬ ХЭЛ ГЭСЭН” ГЭВ.

Энэ жил нөөцийн махыг өмнөх оноос хоёр дахин нэмэгдүүлж, ирэх долдугаар сар хүртэл борлуулахаар болсон. Нөөцийн махны олдоц сайн ч чанар муу талаар иргэд гомдоллож байна. “Нөөцийн ясан дотроос мах олоход хэцүү” хэмээн хошигнох нь хэтрүүлэгтэй мэт санагдана. Гэвч нөхцөл байдлыг сурвалжлахад дээрх хошигнол бодит байдлаас үүссэн болох нь харагдаж байлаа.

Өчиг дөр 13:00 цагийн орчимд

Чин гэл тэй дүүргийн 13 дугаар хо роонд байрлах Чандмань төвд очсон юм. Амралтын өдөр хэдий ч хөл хөдөлгөөн багатай байв. Тус дэлгүүрийн худалдагч Д.Нямсүрэн “Нөөцийн мах нэг удаагийн нийлүүлэлтээр 238

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

кг ирэх ёстой ч тал нь л ирж байна. Чанарын хувьд асуу дал байхгүй ч худалдан авалт мууд­сан. Үхрийн мах борлуулалт сайтай. Харин хонь, ямааны мах үлдэц ихтэй байна. Мөн савлагаа, шошгын хувьд маш хангалтгүй. Шошго нь байнга хуурахаас гадна сольж наасан байсан. Үхрийн мах хэрнээ хо-ниных гэсэн шошготой байх жи шээтэй. Ийм зөрчилтэй махыг буцааж, солиулдаг. Гэ-сэн хэдий ч борлуулалтад гар-сан тохиолдол бий. Нөөцийн махны уут маш их задарч байна. Шош гыг нь байнга нааж, танидаг хүндээ аргалаад зардаг. Хүмүүст авах сонирхол их байдаг ч мөнгө нь хүрэхгүй байх тохиолдол их байна” гэв.

Мөн тус дүүрэгт байрлах Хай­лаастын 84 дүгээр дэлгүүрт ол ны хөл хөдөлгөөн тасрахгүй байв. Нөөцийн мах сонирхож буй 60 орчим настай эмэгтэй “Энэ махыг хар л даа. Дан яс бай ­гаа биз дээ. Хонь, ямааны мах нь ямарч чанаргүй. Мөн гөн дөө тааруулаад ийм мах ава хаас

өөр арга алга” хэмээн толгой сэгсрэв. Харин хүнсээ цуглуулж явсан 30 гаруй настай эмэгтэй “Үхрийн мах нь амт сайтай. Хонь, ямааны мах нь дан яс боло хоор авдаггүй” гэсэн юм. Тус дэл­гүүрийн менежер Т.Баяр цогт “Хүмүүс үхрийн мах авахыг хүс­дэг. Гэвч хангалт бага байна. Ту­хайлбал, зургаан шуудай хонь, хоёр шуудай ямаа ны мах захихад гурван шуудай үхрийн мах өгдөг. Чанарын хувьд яс, мах нь тэнцүү дажгүй са нагдсан. Харин шошго солиг дох тохиолдол мэр сэр бай­на. Энэ сараас борлуулалт улам багассан учир энэ удаа нөө-цийн мах аваагүй. Уг нь долоо хоногт гурван удаа авдаг юм” хэмээн ярилаа.

Ийнхүү дээрх хоёр дэлгүүрийн худалдагч нөөцийн мах чанар сайтай гэж байгаа ч бодит бай­дал дээр өөхтэй, дан яс болсон хонь, ямааны мах хөргөгчинд нь байсан юм.

Энэ жил нөөцийн махыг Улаан ­баатар хотын зургаан дүүр­гийн 140 хорооны 279 хүнс­ний дэлгүүрт борлуулахаар

бол сон. Гэвч хотын захын гэр хорооллуудад нөөцийн мах ны борлуулалтын цэг тийм ч хан­галттай биш санагдав. Ту хайлбал, Сүхбаатар дүүргийн 15 болон 16 дугаар хороонд байрлах дэлгүүрүүдэд борлуулалтын цэг байхгүй байлаа. Оршин суугч­даас нь асуухад “мэдэхгүй” хэмээн мөр хавчих хүн олон байв. Тус дүүргийн 21 дүгээр хороонд байрлах “Отгон тэнгэр” супермаркетад ганцхан уут нөө­цийн мах байсан боловч эзэн нь байхгүй гээд мэдээлэл өгөхөөс татгалзсан юм.

Мах бэлтгэн нийлүүлж буй 15

аж ахуйн нэгж нөөцийн махаа тусгай зориулалтын уутанд 2­3 килограммаар савласан. Үнийн хувьд нөөцөлсөн үхрийн ястай мах 7700, хонины ястай мах 6700, ямааны ястай мах 6200 төг рө гөөр худалдаж байгаа юм. COVID-19-ийн халдвараас болж эдийн засаг хүндэрч бай гаа энэ үед нөөцийн мах хямд тусаж байгаа ч иргэд худалдан авах бо ломжгүй байгаа талаар ху-далдагчид хэлж байв.

Баянзүрх дүүргийн тавдугаар хороонд байрлах супермаркетын худалдагч Ц.Ариунжаргал “Нөө ­цийн махны борлуулалт их муу байна. Цалин буусан үед арай дээр байдаг. Мах бэлтгэдэг ком­па ниуд нь хонь, ямааны махны 50 хувьд үхрийн мах өгнө гэсэн. За­рим хү мүүс хонь, ямааны махыг яс ихтэй, чулуутай байна гэж гомдол гаргадаг. Бид үйлдвэрлээгүй болохоор цаад газарт нь хэл гэдэг. Уутных нь ам амархан за-дардаг болохоор скочоор наа-гаад зардаг. Цаашид сав лагаа, чанар зэрэгтээ илүү ан хаарвал сайн сан” гэсэн юм.

ХХААХҮЯ­аас нөөцийн мах ны чанар, савлагаа болон хэр хэн бэлт гэсэн талаар тод руу лахад “Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын ал ба, мэргэжлийн хянал­тын бай гууллагууд ажлаа хийгээд явж байгаа. Хуралтай байгаа уч­раас дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэх хариултыг өглөө. Дээрх асуудлаар Нийслэлийн За хи рагчийн ажлын албанаас тод руулахад “Нөөцийн махны борлуулалт эхлэхээс өмнө 14 аж ахуйн нэгжийн махны нөөц­лөлт, хадгалалт, жижиглэн сав ­лах цехэд хяналт шалгалт хий сэн. Мэргэжлийн хяналтын бай гуул­лагаас улсын байцаагчийн дүг­нэлт гаргуулаагүй, нөөцийн мах савлах уутаа захиалаагүй, жин хэмжүүрийн баталгааны хугацаа дууссан зэрэг зөрчил илэрснийг Улсын байцаагчийн албан шаардлага өгч, хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажилласан” гэв. Нөөцийн мах худалдаанд гарахаас өмнө хяналт шалгалт хийж, бэлэн байдлыг хангасан учир одоо хэн ч хариуцлага хү­лээхгүй бололтой. █

Нийслэлийн Засаг даргын захи рам­жаар тавдугаар сарын 1­нээс эх­лэн согтууруулах

ундаагаар үйлчилдэг байгуул­лагуудыг шөнийн 00 цаг хүртэл ажиллаж болохыг зөвшөөрөв. Манай улс коронавирусийг дот­роо алдаагүй тул хөл хориог бага багаар сулруулж эхэлсэн нь энэ. Харин энэ шийдвэрийн дараа залуус ангаж цангасан адуу мал шиг бар, цэнгээний газруудыг зүглэлээ. Гэхдээ хэдэн зуугаараа нэг дор багшралдах тэдний дунд маск зүүсэн нь хуруу дарам цөөн. Тэнд коронавирусийн үед баримтлах дүрэм журам мөр дөгдөж байгаа шинж огтхон ч алга. Дөрвөөс дээш хүн нэг дор цуглавал бөөгнөрөл гэж үзнэ, маскаа зүүхгүй бол торгоно, хоёр метрийн зай барих ёстой гээд л маниусыгаа хяргачих гээд байгаагүй бил үү?

Байдал тэгтлээ муудчихаагүй байгаа юм чинь хөл хориог бага багаар сулруулах нь зөв өө. Тэгэхгүй бол улсын эдийн зас гийг нуруун дээрээ үүрч яваа хувийн хэвшлийнхэн элгээрээ мөлхчих гээд байгааг хүн бүр мэ дэж байгаа. Хөл хорионы дэг лэм тогтоосноос хойших 100 хоногийн хугацаанд 46 мянган хүн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжсэнийг МҮХАҮТ мэдээлсэн. Хэрэв нөхцөл байдал энэ хэвээрээ үргэлжилбэл ажилгүйчүүдийн

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 05 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)ҮЗЭЛ БОДОЛ

Тендер шалгаруулалтын нэр: Хараагүйчүүдийн үндэсний төвийн урд хэсгийн зам талбайн тохижилт /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 3 дугаар хороо/-ын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулахТендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0057

Нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Хараагүйчүүдийн үндэсний төвийн урд хэсгийн зам талбайн тохижилт /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 3 дугаар хороо/-ын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг банкны цахим төлбөр тооцооны системийг ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: 1. Борлуулалтын хэмжээ:Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт

өртгийн 50 хувиас багагүй байна.2. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ:Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.3. Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн

тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.

4. Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас олгодог:2.8.2.1 Хатуу хучилттай зам барихЭрчим хүчний яамнаас олгодог:ТЗ­2.1 0.4­15кВ­ын цахилгаан дамжуулах шугам, дэд станцын угсралт, засвар, түүний

туршилт тохируулга, дагалдах ажил үйлчилгээ хийх тусгай зөвшөөрөлтэй байна.Тендерийн баталгааны үнийн дүн: 3 000 000 /Гурван сая/ төгрөг

Тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 11 цаг 10 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 11 цаг 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг www.

tender.gov.mn, www.ub­procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15, Нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхар,

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар,Утас: 75757810

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА Огноо : 2020 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр

Сургалтын төвүүдийг хаачихаад согтууруулах ундааг хүлээн зөвшөөрөх нь

шударга явдал уу

Б.Энхжин, ЗГМ сонин

Карантины үеийн дэглэмийг бууруулж, эдийн засгаа амь оруулахыг цаг үе шаардаж байна. Гэхдээ аливаа зүйлд ач холбогдлын эрэмбэ дараа гэж байх учиртай

ДӨРВӨӨС ДЭЭШ ХҮН НЭГ ДОР ЦУГЛАВАЛ БӨӨГНӨРӨЛ ГЭЖ ҮЗНЭ, МАСКАА ЗҮҮХГҮЙ БОЛ ТОРГОНО, ХОЁР МЕТРИЙН ЗАЙ БАРИХ ЁСТОЙ ГЭЭД Л МАНИУСЫГАА ХЯРГАЧИХ ГЭЭД БАЙГААГҮЙ БИЛ ҮҮ?

тоо 250 мянгад хүрэх эрсдэлтэй гэсэн судалгаа гарсан байна лээ. Тиймээс карантины үеийн дэглэмийг бууруулж, эдийн засгаа амь оруулахыг цаг үе шаардаж байна. Гэхдээ аливаа зүйлд ач холбогдлын эрэмбэ дараа гэж байх учиртай. Бид хэдэн сур-галтын төв, секц дугуйлан, фит-несс клубүүд, заал танхимаа эрсдэлтэй гэж хаачихаад баар, караоке, цэнгээний газруудын ажиллах цагийн хуваарийг ур-тасгасанд л иргэд, олон нийт бу-химдаад байгаа юм. Энэ талаар нэгэн иргэн өөрийн фэйсбүүктээ “Энд алхах байтугай амьсгалах, бөгс эргэх зайгүй болтлоо шав­чихаж. Хөл хорио, коронавирус бол цаашаа л байна. Эрдмийн уурхайнуудаа хааачихаад архин далайд умбаж байгаа юм биз дээ. Баар савыг нээсэн энэ шийдвэрээ

эргэн харвал яасан юм бэ. Хорио цээрийн дэглэмд чинь хэр нийцэж байна вэ. Минийхээр бол энд жинхэнэ эрсдэлтэй орчин үүсээд байна” хэмээн бичжээ.

Коронавирусийн цар тахлын улмаас хүүхдүүд бараг хагас жилийн турш хичээлдээ явалгүй

гэртээ бүгэв. Хүүхдүүд хамгийн түрүүнд аюулгүй байх ёстой учраас хичээл, сургуулийг нэн даруй нээ гэж шаардах нь утгагүй байх. Харин цөөн хүнтэй хичээллэдэг сургалтын төвүүд, жолооны курс, шаардлага хангасан фитнесс төв, заалуудыг эхний ээлжинд нээсэн бол зөв шийдэл болох байлаа. Гэвч манай мэдрэмжгүй, юмны цаадах наадахыг бод дог гүй дарга нар эхний ээлжинд сог тууруулах ундаагаар үйлчилдэг бай гуул­ла гуудад давуу тал олгохоор шийджээ. Үр дүнд нь хот согтуу залуусаар дүүрч, эрүүлжүүлэх байрууд ачааллаа дийлэхгүйд хүрэв. “Хуурай хууль” цуцлагдсаны дараах Америк л иймэрхүү байдалтай байсан болов уу.

Спорт, урлагийн секц дугуй­лангууд хаагдаад хэдэн сарын нүүр үзлээ. Тамирчид бэлтгэлээ

хийж чадахгүй хий дэмий л эрх баригчдын гаргах шийдвэрийг харуулдан байна. Хэдэн хүн заа-ланд тоглож, фитнесст хичээл -лэвэл улс даяараа тахалд нэр-вэгд чих юм шиг сүржигнээд бай сан биз дээ. Тэгсэн атлаа архи дан согтуурах залуусыг хэ-дэн зуугаар нь нэг дор цуглуулах шийдвэр гаргасныг яагаад ч ойлгож чадахгүй нь.

Зүй нь бол шаардлага хангасан, халдваргүйтэл, ариутгалыг зохих журмын дагуу хийсэн, хоёр метрийн зай барих стандартыг нь хангасан сургалтын төв, секц дугуйлангуудыг эхний ээлжинд нээх ёстой байлаа. Боловсролоор тэтгэх бус архиар угжих энэ шийдвэрээ эргэж харвал яасан юм бэ, ухаантай царайлсан дарга нар аа.

Сүүлдээ олон нийт шүүмжлээд эхлэнгүүт хоёр баарны тусгай зөв шөөрлийг цуцлах шийдвэр гаргаснаа сүр дуулиантайгаар зарлав. Ингэж ажиллахгүй ээ. Хувийн хэвшлийнхэн та бүгдийн тоглоом биш. Нэг бол нээлээ гэж сүржигнэнэ. Тэгснээ иргэд шүүмж лээд эхлэнгүүт хоёроор нь туг тахиад тусгай зөвшөөрлийг цуцалж байгаа энэ шийдвэрт ямар ч логик алга. Манай дар га нар тооцоо судалгаан дээр үн-дэслэлгүй, сошиалын сэт гэгд-лээр үйл ажиллагаа явуулдаг нь энэ хоёр үйл явдлаас тод харагдлаа. Ийм нөхдөөр удир-дуулж байгаа нь өнөө цагийн эм гэнэл гэхээс өөр юу гэх вэ. █

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) НИЙГЭМ

Гоо сайхны салонуудын орлого

буурч, татан буугдахад хүрчээ

Өмнө нь манай салон сард хамгийн багадаа 6-8 сая төгрөг олдог байсан. Гэтэл одоо түрээсийн мөнгөө олох гэж хоосон

заал өдрийн турш сахиж байна

Ко р о н а в и р у с и й н халдвар дэлхий дахинд дэгдэж, хөл хорио тогтоосонтой холбоотойгоор эдийн

засгийн хямрал нүүрлэж, иргэдийн хэтэвч нимгэрч байна. Энэ үед жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн нөхцөл байдал ямар байгаа талаар бид цуврал сурвалжилга хүргэж буй билээ. Энэ удаагийн дугаартаа үсчин, гоо сайхны салоны орлогод COVID­19 хэрхэн нөлөөлсөн талаар сурвалжиллаа. Цагаан сар, шинэ жил, хонхны баяр зэрэг тэмдэглэлт өдрүүдэд гоо сайхны салонууд хамгийн их орлого олдог аж. Гэтэл энэ хавар олон нийтийг хамарсан үйл ажиллагаа зохион байгуулахыг хориглосон учир орлого олдог оргил үе гэж байхгүй болжээ. Энэ талаар маникюрчин Л.Тунгалагсайхан “Цаг агаар дулаарахаар хүмүүс хөл, гарын хумсаа гоёх сонирхолтой байдаг. Мөн хонхны баяраар багагүй мөнгө олно шүү дээ. Өмнөх жил би тав, зургадугаар сард найман сая төгрөгийн орлоготой байсан. Гэтэл энэ жил хонхны баяр тэмдэглэхийг хориглосон тул тэр орлого маань тэг заах нь. Мөн хүмүүс вирусээс айгаад хуруу, хумсаа тэр бүр будуулахгүй байна. Хумсаа 20, 30 мянган төгрөг будуулах боломжтой хүн ч цөөхөн байх шиг санагдсан. Уг нь манайх энгийн будалт 20 мянгаар, гоёлын будалт 30 мянгаар хийдэг. Гэхдээ түрээсээ төлөхийн тулд тус бүр таван мянган төгрөгөөр хямдруулсан. Гэсэн ч өдөрт хамгийн ихдээ 2-3 хүн л орж ирэх юм” гэлээ.

Энэ асуудал зөвхөн хувиараа талбай түрээсэлж, үйлчилгээ эрхэлдэг хүмүүст тохиолдож буй бус олон салбартай томоохон аж ахуй нэгжүүдэд тулгарч байна. Нэрээ нууцлахыг хүссэн нэгэн салоны эрхлэгч “Манайх хоёр салбартай, нийт 22 хүнийг ажлын байраар хангадаг байсан.

Гоо сайхан, бариа засал, үсчин, маникюр гээд цогц үйлчилгээ үзүүлдэг. Гэтэл хоёрдугаар сараас хойш орлого буурч, ажилчдынхаа цалинг тавьж, түрээсээ төлж чадахгүйд хүрсэн учир СХД­д байрладаг салбараа татан буул­гасан. Одоо 14 хүнтэй үйл ажил­лагаа явуулж байна. Орлого 70 орчим хувиар буурсан” гэсэн юм.

Гоо сайхны олон компани татан буугдаж, эд хэрэгслээ хямд зарна гэсэн зар цахим орчинд цөөнгүй харагдах болсон. Компани нь татан буугдсан учир ажил, орлогогүй болсон иргэд шинэ ажил хайх болсон талаар Saraa’s salon­ий захирал, мастер

үсчин У.Сарангэрэл хэлж байлаа. Тэрбээр “Сургууль, цэцэрлэгт хөл хорио тогтоосон болохоор үйлчлүүлэгч эрс цөөрсөн. Үүний улмаас маш олон хүн ажилгүй болж байна. Сайн салонуудын чадвартай үсчид танайд ажилд ормоор гэж ирэх болсон. Уг нь өөрийн гэсэн үйлчлүүлэгчтэй, чадварлаг үсчин авах нь ашигтай ч өөрсдөө түрээсээ төлөх гэж дэнжигнэж байгаа болохоор боломжгүй байна. Өмнө нь манай салон сард хамгийн багадаа 6-8 сая төгрөг олдог байсан. Гэтэл одоо түрээсийн мөнгөө олох гэж хоосон заал өдрийн турш сахиж байна” гэлээ.

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

ӨМНӨХ ЖИЛ БИ ТАВ, ЗУРГАДУГААР САРД НАЙМАН САЯ ТӨГРӨГИЙН ОРЛОГОТОЙ БАЙСАН. ГЭТЭЛ ЭНЭ ЖИЛ ХОНХНЫ БАЯР ТЭМДЭГЛЭХИЙГ ХОРИГЛОСОН ТУЛ ТЭР ОРЛОГО МААНЬ ТЭГ ЗААХ НЬ. МӨН ХҮМҮҮС ВИРУСЭЭС АЙГААД ХУРУУ, ХУМСАА ТЭР БҮР БУДУУЛАХГҮЙ БАЙНА.

Эсрэг биет илэрсэн иргэний ойрын хавьтал хүмүүсээс

коронавирус илрээгүй

Сүм хийд дотооддоо үйл ажиллагаа явуулна

Тавдугаар сарын 2­нд ХӨСҮТ болон бусад аймаг орон нутагт сэжигтэй тохиолдол бүртгэгдээгүй бөгөөд шинжилгээ хийсэн 228 хүнээс коронавирус илрээгүй байна. Түүнчлэн эсрэг биет илэрсэн иргэний ойрын хавьтал 33 хүнээс мөн COVID­19 вирус илрээгүй аж. Мөн

Франкфуртын чиглэлийн тусгай үүргийн онгоцоор өчигдөр өглөө 261 монгол иргэн эх орондоо ирсэн. Ийнхүү гурван удаагийн тусгай үүргийн онгоцоор 800 гаруй иргэнээ Монгол Улс татан авна. Эдгээр иргэнээс 40 гаруй хүнийг сэжигтэйд тооцож, хяналтад аваад байна.

Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт стандартын шаардлага хангах хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа спорт заал, бассейн, бүжгийн клуб, танхимын бус сургалтын төвүүдийн үйл ажиллагааг нээхээр

болсон. Мөн сүм хийдийн байгууллагуудыг зөвхөн дотооддоо үйл ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрсөн байна. Иргэдийг олноор цуглуулахгүй байх, олон хүн оролцсон тэмцээн уралдаан зохион байгуулахгүй байх шийдвэр үргэлжлэх аж.

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Бохир усны шугам шинэчлэх ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах.ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР/ГЭРЭЭНИЙ ДУГААР: УСУГ­АҮ­2020­66

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Бохир усны шугам шинэчлэх ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.Үүнд: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он тус бүрийн Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.Сүүлийн 2 жилд буюу 2018, 2019 он тус бүрт ижил төстэй гэрээ хийсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он тус бүр тухайн багцын төсөвт өртөгөөс 100%­с дээш байх. Тендерийн хамтБагц­1 1,200,000 /нэг сая хоёр зуун мянган/ төгрөг, Багц­2 600,000 /зургаан зуун мянган/ төгрөгний тендерийн баталгаа тус тус ирүүлнэ.Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 31­ний өдрийг дуустал.Тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 03-н өдрийн 10 цаг 30 минут-аас нээнэ.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.Дотоодын давуу эрх тооцно. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5, өөрийн байр,

Б.Лхагвасүрэн Утас: 70157018-125

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАОгноо: 2020.05.04

ХЭРЭВ БИД СӨРӨГ ХҮЧНИЙ САНААЧИЛСАН АЖЛЫГ ГҮЙЦЭТГЭХГҮЙ ГЭЖ МУЙХАРЛАВАЛ ТЭД ХОХИРОХГҮЙ, ТҮНШҮҮД Ч АЖРАХГҮЙ, ХАРИН МОНГОЛЧУУД, УЛСЫН ХӨГЖИЛ Л ТЭР ХЭРЭЭР ХОЙШ ТАТАГДАНА.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 07 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

Одоогоос зургаан жилийн өмнө ОХУ­аас БНХАУ руу татах хийн хоолойг Монголоор

дайруулах асуудлыг төрийн айлчлалын үед анх хөндөж, гадаад, дотоодын чихнээ Монгол Улсын байр суурийг хүргэж байв.

Тодруулбал, 2014 оны тавдугаар сард Петербургийн олон улсын эдийн засгийн чуулга уулзалтад оролцсон Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягийг ОХУ­ын Ерөнхийлөгч В.Путин хүлээн авч уулзах үед байгалийн хийн хоолойг Монголын нутгаар дамжуулах асуудлаар санал солилцсоныг олон улсын хэвлэлүүд онцлон мэдээлж байлаа. Ганцхан байгалийн хий дамжуулах асуудал ч бус, дэд бүтцийн иж бүрэн төслийг хөндөж, хойд хөршийг “толгой дохиулах” нь Н.Алтанхуягийн алсын бодол байв.

Улмаар 2014 оны есдүгээр сарын 3­нд ОХУ­ын төрийн тэргүүн В.Путин Монголд айлчлахаар товлолоо. Айлчлалын өмнөх өдөр Засгийн газар ээлжит бус хуралдаан зарлаж, Ази Европыг холбосон “Талын зам” төслийг хэлэлцсэн. Уг төсөл нь стратегийн таван чиглэлд хэрэгжинэ. Хоёр том хөршийн “хуурай газрын гүүр” болох газарзүйн байршилдаа тулгуурлаж, худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны өгөөжийг хүртэх бодлогоо тухайн үеийн төрийн удирдлагууд “Талын зам” хэмээн нэрлэсэн нь учиртай. Хойд урд хилийг холбосон 977 км хурдны зам, 1100 км урттай байгалийн хий дамжуулах хоолой, мөн эрчим хүчний зангилаа, газрын тосны хоолой барьж, төмөр замын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх бүтээн байгуулалт хийхээр боловсруулсан төсөл юм. Айлчлалын үеэр хоёр орны төрийн тэргүүн “Талын зам”­ын талаар удтал ярилцаж, санал нэгдсэн түүхтэй.

В.Путины энэхүү айлчлалаас аравхан хоногийн өмнө буюу 2014 оны наймдугаар сарын 21­нд БНХАУ­

ын дарга Ши Жиньпин Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийхдээ байгуулсан “Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн харилцаа хөгжүүлэх тухай хамтарсан тунхаглал”­д “Талын зам” төслийг хэрэгжүүлэхээр мөн тусгаад амжсан юм.

Ийнхүү хоёр хөршийн төрийн тэргүүнийг сар хүрэхгүй хугацаанд эх орондоо урьж, албан ёсны айлчлалаар Монголын эрх ашиг, стратеги хөгжлийн төслөө дэмжүүлж, дэлхийн чихнээ мэдээлж байсан юм. Энэ бол зөвхөн байгалийн хийн хоолой бус, газрын тос, эрчим хүч, төмөр болон автозамын салбарт өрнөх бүтээн байгуулалт. Энд хөрөнгө оруулалт татах, дотоодын аж ахуйн нэгжүүдийг оролцуулах, монголчуудыг ажлын байраар хангах гээд эдийн засгийн үр өгөөжийг тооцоход эх орондоо хайртай ямар ч удирдагч хэрэгжүүлэхийн төлөө зүтгэх нь тодорхой.

Гэвч Монголын төрд залгамж халаа гэж үгүй, дөрвөн жилийн давтамжтай ярьсан, хэлэлцсэн нь өөрчлөгдөж байдаг тул харилцахад түвэгтэй улс гэж хөрөн гө оруулагчид болгоом-жилдог. Ёсоор болж, дарга солигдоход л олон улсын хэмжээнд тохиролцсон асуудал замхрав. Хэлэлцээний шатанд явсан асуудал бүдгэрч, гарын үсэг зурж баталгаажуулсан ажил хүртэл царцдаг жишгээр “Талын зам”­ын таван зорилт тоосонд дарагдав.

Харин таван жилийн дараа буюу 2019 оны 12 дугаар сард манай Засгийн газрын тэргүүн ОХУ­д

айлчлахдаа хоёр хөршдөө хүлээн

зөвшөөрүүлсэн стратеги төлөвлөгөөнөөс “Сибирийн хүч­2” төслийг Монголын нутгаар дайруулах асуудлыг сугалан авч, дэвшүүлээд, санамж бичиг байгуулж ирлээ. Монголчуудын мартамхай занг мэдэх хойно, төрийн айлчлалын араас төвөргөөнт пи­ар нь дагалдахдаа

“Хүүк ирэнгүүтээ хүрз барин дайрч

ороод хийн х о о л о й

тавих нь” гэдэг

ойлголт төрүүлэхээр хэсэг шуугиулсан. Харамсалтай нь 2014 оноос эхлүүлж, 2015 онд гурван улсын эдийн засгийн хонгил барих асуудалд төрийн тэргүүн нар гарын үсэг зурж баталгаажуулсан ажлыг 2016 оны сонгуулиар Монгол Улсын Засгийн газар солигдох төдийд бүдгэрч замхарна чинээ санасангүй.

Суурийг нь сайн тавих нь бүтээн байгуулалтын ажлын тавиас илүү хувийг нугалсантай тэнцдэг. Хэрэв өнгөрсөн сонгуулиар засаг улирсан бол өдийд “Талын зам” төслийн таван чиглэлд тодорхой ахиц гарчихсан, олон мянган монгол хүн ажлын байртай болж, эдийн засагт өгөөж нь хэдийн шингэсэн байх байв. Харамсалтай нь сөрөг хүчин байсан ах намынхан ардчилагчдын автортой ажлыг бүтэлгүйтүүлэх ганцхан зорилготой мэт аашилж, эцэст нь сонгуулийн өмнөх сурталчилгааны самбараа чимэглэх төдийхэн зорилгоор хийн хоолой дамжуулах төслийг өөрсдөдөө наахыг оролдлоо.

Дэлхийн номер нэг эдийн засаг болохоор хүчирхэгжиж буй урд хөрш хөгжлийнхөө эрэлт даган өсөн нэмэгдэх эдийн засгаа 2013 онд

гаргасан “Торгоны замын эдийн

з а с г и й н бүс” ,

“XXI зууны далайн торгоны зам” зэрэг стратеги төсөлдөө тусгаж, тогтуун хүчээр урагшилсаар байна. Тэд Европ болон ОХУ, бусад улстай хийх худалдаа, транзит тээврийн нэгэн суваг болгон ашиглах төмөр зам, том оврын автомашины хурдны зам болон дэд бүтцийн асуудлыг Монголын төрийн хоёр нүүрээс үл хамааран, бүтээн байгуулалтаа тойруулж шийдвэрлэсээр л байх болно. Тэр дундаа хэдхэн жилийн дараа хийн хэрэглээгээр дэлхийд тэргүүлэх Хятад улсын импортлох байгалийн хийн хэмжээг 600 тэрбум шоо метрт хүрнэ гэж тооцоолж буй энэ үед Монголоор дамжуулах хоёр дахь хийн хоолойн бүтээн байгуулалт гурван улсын анхаарлын төвд байна. Энэ эгзэгтэй цаг үеийг улстөржилтгүй угтаж, ухаалгаар шийдээсэй гэж залбирч суух л үлдлээ.

Хэрэв бид сөрөг хүчний санаачилсан ажлыг гүйцэтгэхгүй гэж муйхарлавал тэд хохирохгүй, түншүүд ч ажрахгүй, харин монголчууд, улсын хөгжил л тэр хэрээр хойш татагдана гэдгийг ойлгохыг хүсдэггүй нь харамсалтай. Мөн хэрэв засаг солигдоогүй байсан бол дөрвөн жилийн хугацаанд олон улсын хурдны замаа барьчихсан, түүнийг дагаж үйлчилгээний цогцолборууд бий болж, төвлөрөл саарч, иргэд зам дагасан хөгжлийн өгөөжийг хүртэн, эх орондоо сайхан амьдрах боломж нэмэгдсэн байх байсан. Түүнчлэн төмөр замаар нүүрсээ экспортолж, хил хаагдсан ч төсөв тасрахгүй, эрсдэл даах чадалтай данагар төртэй данхалзах боломжтой байх байлаа.

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

2014 оноос эхлүүлж, 2015 онд гурван улсын эдийн засгийн хонгил барих асуудалд төрийн тэргүүн нар гарын үсэг зурж баталгаажуулсан ажлыг 2016 оны сонгуулиар Монгол Улсын Засгийн газар солигдох төдийд бүдгэрч замхарна чинээ санасангүй

Дарга солигдоход ажил унадаггүй данагар төртэй байхсан

Э.Батцэцэг, ЗГМ сонин

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

ЭДИЙН ЗАСАГ

ЗГМ: ТОВЧХОН АРИЛЖАА

2.6 Тэрбум төгрөг. Хөдөө аж ахуйн бирж хоёрдугаар сараас хойш анх удаа ноолуурын арилжаа хийгээд байна. Өнгөрсөн долоо хоногт нийт 2.6 орчим тэрбум төгрөгийн үнийн дүн бүхий түүхий эд арилжжээ.

ТӨСӨВ

90.8 Хувь. Улсын нэгдсэн төсвийн нийт зарлагад урсгал зардал 90.8 хувь, хөрөнгийн зардал 10.3 хувь эзэлж байна.

АЗИ

24.3 Хувь. Цар тахлын улмаас БНСУ­ын экспорт дөрөвдүгээр сард өмнөх оны мөн үеэс 24.3 хувиар буурсан талаар тус улсын Худалдааны сайд мэдэгдлээ. Энэ нь 2009 оны санхүүгийн хямралаас хойших хамгийн өндөр үзүүлэлт болсон байна.

БИЗНЕС

75.5 Тэрбум ам.доллар. Цахим худалдааны эрэлт нэмэгдсэнээр Amazon компанийн нэгдүгээр улирлын борлуулалт 26 хувиар өсөж, 75.5 тэрбум ам.долларт хүрэв. Үүнээс жижиглэнгийн сүлжээ дэлгүүрийнх нь борлуулалт 2017 оноос хойших хамгийн өндөр дүнгээр өсжээ. Харин хоёрдугаар улиралд тус компани орлогоо буурна гэж тооцоолсон байна.

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЦар тахлын улмаас хөл хорио тогтоогоод байгаа энэ үед аялал, жуулчлалын салбар бүрэн зогсоод байна. Энэ салбарын аж ахуйн нэгжүүдийн талаас дээш нь оны эхний хагаст орлого нь 30 ба түүнээс дээш хувиар буурна гэж таамаглаж байгааг МҮХАҮТ­ын судалгаа харуулжээ. Түүнчлэн гуравдугаар сарын байдлаар судалгаанд оролцогч байгууллагуудын 44 хувь нь ажлын байраа цомхотгоод байна.

КОМПАНИ

58.3 Тэрбум ам.доллар. Apple­ийн борлуулалтын орлого санхүүгийн жилийн хоёрдугаар улиралд жилийн өмнөхөөс нэг хувиар өсөж, 58.3 тэрбум ам.доллар хүрлээ. Хэдий тийм боловч тус компани сүүлийн 10 гаруй жилд анх удаа борлуулалтын төлөвөө танилцуулсангүй.

10 11

11

Р.Сэддорж: Гашуунсухайтаар өдөрт дор хаяж 500 гаруй машинаар нүүрс гаргаж байж экспорт хэвийн болно

Вакцин дэлхийд хүртээмжтэй болсон цагт COVID­оос сална шинжтэй байна

Австралийн сөрөг хүчин цагаачлалыг эргэн харахыг уриалав

Эдийн засгийн эрсдэлийг алтаар нимгэлэх боломж байна

АЛТ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДАРХЛААГ ДЭМЖИНЭ

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин

Шар металл энэ сарыг ө с ө л т т э й эхлүүллээ. Алтны үнэ

баасан гарагт 0.40 хувиар өсөж, сүүлийн таван жилийн дундаж үнийг эвдлээ. Энэ оны гуравдугаар сард тохиосон үнийн огцом уналтыг эс тооцвол алт өндөр өсөлтөө хадгалсан хэвээр. Дэлхийн улс орнууд төсвөө тэлж, мөнгөний бодлогоо зөөлрүүлж буй. Эдийн засгаа дэмжих үүднээс мөнгө ихээр зах зээлд нийлүүлэх болсон нь алтны төлөвийг улам өөдрөг болгож байна. Тухайлбал, АНУ COVID­19 цар тахлаас эдийн засгаа хамгаалах хагас их наяд ам.долларын төсөв баталсан. Үүнээс 320 тэрбумыг нь жижиг бизнесүүдийг дэмжихэд зориулахаа мэдэгдсэн. Ам.долларын нийлүүлэлт ийнхүү богино хугацаанд үлэмж нэмэгдэхээр байгаа нь алтны үнийг өөд нь татаж эхэллээ.

Дэлхийн эдийн засаг агшиж, тодорхой бус байдал ноёрхсоор байгаа. Энэ нь алтанд итгэх итгэлийг улам сэргээж байна. Эдийн засгийн хямрал хүндрэл үүсэхтэй зэрэгцэн алтны ханш огцом өсдөг. Тэр жишгээр алт өсөлтийн хурдаа авлаа. 2020 оны эхний улиралд 6.9 хувиар алтны ханш өссөн байна. Тодруулбал, сүүлийн зургаан улирал дараалан алтны үнэ

УНЦ АЛТ 1700 АМ.ДОЛЛАР ДАВААД БАЙГАА НЬ 2012 ОНООС ХОЙШИХ ХАМГИЙН ДЭЭД ТҮВШИН. 2019 ОНЫ МӨН ҮЕТЭЙ ХАРЬЦУУЛАХАД, АЛТНЫ ХАНШ 36 ХУВИАР ЧАНГАРЧЭЭ.

Монголбанкны худалдан авсан үнэт металлын хэмжээ (тонн)

хөл хорио тогтоож, уурхайнуудын үйл ажиллагаа доголдсон нь мөн алтны ханшийг өдөөв.

Унц алт 1700 ам.доллар даваад байгаа нь 2012 оноос хойших хамгийн дээд түвшин. 2019 оны мөн үетэй харьцуулахад, алтны ханш 36 хувиар чангарчээ. Алтны үнэ магнагт гарахыг ирэх жил болох АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгууль, Европын холбооны задрал, Хятадын эдийн засаг хэр богино хугацаанд сэргэх эсэх нөлөөлөхөөр байна.

Тэрчлэн Холбооны нөөцийн банкны шийдвэр алтны “хувь

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

25.0

20.0

15.0

10.0

5.0

02010

2.1

2013

6.0

2016

18.3

2011

3.3 3.3

2014

12.7

2017

20.0

2019

15.2

2012 2015

15.1

2018

21.9

2020

5.3

Эх сурвалж: Mонголбанк

өсөлтийн чиг заав. Хөрөнгийн зах зээлийн индексүүд ташраараа нурж, компаниудын ашиг орлого буурч, таваарын үнэ доош уруудаж байгаа энэ үед ганцхан алт л өсөлт “үйлдвэрлэх” аж. АНУ болон зарим улсад в и р у с и й н т а р х а л т эрчимтэй нэмэгдсэнээр алт олборлогч зарим у л с а д

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 09 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)ЭДИЙН ЗАСАГ

“Ногоон”-ыг ногтлох алтны дотоодын үйлдвэрлэлийг Засгийн газраас жил бүр 2-3 тонноор нэмэгдүүлж, 25 тоннд хүргэх зорилго тавьсан.

УЛААНБААТАР, Монгол Улс – Монгол дахь Америкийн Худал­дааны Танхим (АмЧам Монгол) нь Eurochamber­тэй хамтран банкны салбарын тогтвортой байдал, шинэчлэлийн талаар цахим дугуй ширээний уулзалт зохион байгуулж, салбарын шилдэг мэргэжилтнүүдийг оролцуулан, тулгамдаж буй асуудлууд болон Монгол Улсад банкны салбарыг хөгжүүлэхэд цаашид хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга замуудыг хэлэлцэв. Энэхүү цахим хэлэлцүүлгийн хүндэт зочдоор Азийн хөгжлийн банк (АХБ)­ны Ерөнхий эдийн засагч С.Болд, "Мандал Даатгал" ХХК­ийн үүсгэн байгуулагч, ТУЗ­ийн дарга Ө.Ганзориг, "Хас" банкны Гүйцэтгэх захирал Г.Цэвэгжав, Хаан банкны Гүйцэтгэх захирал Жон Бэлл болон Монголын Банкны Холбооны Гүйцэтгэх захирал Л.Амар нар оролцлоо.

АмЧам Монгол­ын Санхүүгийн хорооны дарга, Eurochamber­ийн ТУЗ­ийн дэд дарга, ING Банкны суурин захирал Эрик Весавел ярилцлагыг хөтлөв. Энэхүү уулзалтад АмЧам Монгол­ын гишүүд, дотоодын болон олон улсын бизнесийн төлөөлөл болсон 100 орчим зочин цахимаар холбогдон, үзэл бодлоо солилцлоо. Тэд COVID­19 цар тахлын эдийн засагт болон банкны салбарт үзүүлэх нөлөө, улс орны макро эдийн засгийн төлөв байдал, Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгжүүлж буй эдийн засгийг тэтгэх багц бодлогын арга хэмжээ, Төв банкнаас авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, Монгол Улсын хамрагдсан ОУВС­гийн хөтөлбөрийн явц, банкны салбарын эрсдэл, болон шинэчлэл зэрэг олон чухал асуудлыг хэлэлцэв.

Монгол дахь Америкийн Худалдааны Танхим, EuroChamber хамтран банкны салбарын тогтвортой байдал, шинэчлэлийг хэлэлцлээ

Энэхүү уулзалтыг нээж хэлсэн үгэндээ АмЧам Монгол­ын Гүйцэтгэх захирал О.Адьяа Eurochamber­тэй хамтран зохион байгуулж буй анхны арга хэмжээ бөгөөд илтгэгчид болон оролцогчдын чухал яриа хэлэлцүүлгийг тэсэн ядан хүлээж байгаагаа илэрхийлэв. АХБ­ны Ерөнхий эдийн засагч С.Болд COVID­19 цар тахлын үеийн Монгол Улсын макро эдийн засгийн төлөв байдлын талаар хийсэн илтгэлдээ дараах асуудлуудыг онцлов. Үүнд: Дэлхийн болон бүс нутгийн эдийн засгийн хэтийн төлөв, хүлээлт сүүлийн 3­6 сарын хугацаанд эрс өөрчлөгдөж, COVID­19 цар тахлын улмаас эдийн засгийн удаашралаас уналтад шилжсэн. Мөн цар тахлаас өмнө манай улсын эдийн засгийн өсөлт саарч байсан бөгөөд тахлын дэгдэлт нь гадаад орчны нөлөө болон Монгол Улсад тахал дэгдэх эрсдлийн улмаас эдийн засагт хүндээр тусч, улмаар эдийн засгийн өсөлтийн урьдчилсан таамаглалууд буурч, ихээхэн хэмжээний алдагдал хүлээх нь тодорхой болсон. Энэхүү хүнд нөхцөлд санхүүжилтийн тогтвортой байдлыг хангах, ажлын байрыг хамгаалах, нийгмийн тогтвортой байдлыг хангах нь нэн тэргүүний зорилт юм. Мөн уул уурхай, тээвэр, аялал жуулчлал, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдаа, жижиг, дунд үйлдвэрлэл (ЖДҮ), мөнгө, санхүү, болон банк зэрэг эдийн засгийн төрөл бүрийн салбарууд COVID­19 цар тахлын нөлөөнд ихээхэн өртсөн. Төлбөрийн тэнцэл болон улсын төсөвт учирч болзошгүй эрсдэл, дарамт ихэссэнээс болж, Монгол Улсын гадаад болон дотоод санхүүжилтийг ихээхэн нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Түүнчлэн цар тахлын

эсрэг Ази, Номхон Далайн бүсийн орнууд төсөв, мөнгө, санхүүгийн нэгдмэл арга хэрэгслүүд болон ойрын болон дунд хугацааны эдийн засгийн цочролыг бууруулах, цар тахлыг дэлхий нийтээрээ даван туулсны дараа эрэлт, нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийг тэтгэх болон сэргээх арга хэмжээнүүдээс бүрдсэн эдийн засгийн цогц бодлогын багц хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлсээр байна гэв. Төгсгөлд нь тэрбээр АХБ­ны 68 гишүүн орны COVID­19 цар тахлын эсрэг авч буй санхүү, мөнгөний бодлого, АХБ­ны үүрэг оролцоо, үзүүлэх дэмжлэг, бодлогын арга хэмжээний хувилбаруудын талаарх зарим туршлагаас хуваалцав.

Танилцуулгын дараа оролцогчид чөлөөт ярилцлага хийлээ. Хас банкны гүйцэтгэх захирал Г.Цэвэгжав "Хас банк эдийн засгийн сэргэлтэд бэлэн байхын тулд шаардлагагүй зардлаа бууруулах,

дижитал технологид хөрөнгө оруулах,

эрсдэлийг удирдах замаар банкны дотоод шинэчлэл эхлүүлсэн" гэж мэдэгдэв. Тэрбээр энэхүү цар тахлын үед банкны үйлчлүүлэгчидтэйгээ ил тод харилцах нь зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд энэ нь үйлчлүүлэгчид болон банкны аль алинд нь ашигтай шийдлүүдэд хүргэнэ гэв. Мөн тэрбээр цаашид олон бэрхшээл тулгарах нь гарцаагүй гэж дүгнэсэн бөгөөд эдийн засгийн хямралаас гарахад хамгийн багадаа нэг жил шаардагдана хэмээлээ.

Монголын Банкны Холбооны Гүйцэтгэх захирал Л.Амар хэлэхдээ "Эдийн засаг сүүлийн таван улирал дараалан удааширсан бөгөөд үүний үр дүнд үргэлжилж буй зээлийн хямрал улам хурдтай нэмэгдлээ. Бодлого тогтоогчдын оролцоогүйгээр банкууд санхүүгийн зуучлагч болох үүргээ энэ нөхцөлд гүйцэтгэж чадахгүй байна. Үүний улмаас эдийн засаг улам хүнд байдалд орно гэв. Тэрээр цааш нь хэлэхдээ, банкны салбарын шинэчлэл голчлон хувь нийлүүлэгчдийн хувьцааг төвлөрүүлж, банкуудын үйл ажиллагааг илүү ил тод болгоход чиглэж байна. Бодлого боловсруулагчид өөр хэд хэдэн асуудлыг санал болгож байгаа боловч хэрхэн шинэчлэлийг үргэлжлүүлэх зөвшилцөлд хүрч чадахгүй байна гэв.

"Мандал Даатгал"­ын ТУЗ­ийн дарга Ө.Ганзориг "Санхүү, банкны шинэчлэлийн чухал хэсэг нь тэтгэврийн шинэчлэл хийх явдал бөгөөд энэ нь Монгол Улсын нийгмийн даатгалын тогтолцоо маш хоцрогдсонтой шууд холбоотой. Тэтгэврийн шинэчлэлийн тухай хуулийн төслийг удахгүй УИХ­аар хэлэлцүүлэхээр төлөвлөж байна" гэлээ.

ХААН Банкны Гүйцэтгэх захирал Жон Бэлл "Хямралын цаг үе нь бизнесийн загвараа хянаж, үйл ажиллагаагаа оновчтой болгох боломжийг авчирдаг. ХААН Банк нь үйлчилгээгээ үйлчлүүлэгчиддээ түргэн шуурхай хүргэх зорилгоор орчин үеийн технологийг ашиглан алсын зайнаас ажиллах журмыг нэвтрүүлж байна хэмээв."

Хэлэлцүүлгийн дараа илтгэгчид цахим оролцогчдын сонирхсон асуултад хариуллаа.

Дугуй ширээний ярилцлагын төгсгөлд Eurochamber­ийн Гүйцэтгэх захирал Томас Бравенец нийт илтгэгчдэд банк, санхүүгийн салбарын сүүлийн үеийн мэдээлэл өгч, илэн далангүй ярилцсанд болон хэлэлцүүлгийг хамтран зохион байгуулсан АмЧам Монгол­д гүн талархлаа илэрхийлж, цаашид ийм төрлийн хэлэлцүүлгүүдийг зохион байгуулах болно гэдгийг тэмдэглэв.

АмЧам Монголын тухайАмЧам Монгол нь АНУ, Монгол Улсын хооронд бизнесийн

түншлэл бий болгох, бэхжүүлэх, хамгаалах, Америкийн хөрөнгө оруулалтыг Монголд татах чиглэлээр сурталчлах зорилготой гишүүддээ үйлчлэх төрийн бус байгууллага юм. АмЧам Монгол нь дэлхийд гурван сая гаруй гишүүн байгууллагуудтай дэлхийн хамгийн чухал бизнесийн холбоо болох АНУ­ын Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимын Монгол Улс дахь албан ёсны салбар бөгөөд Ази, Номхон далайн бүс нутагт байрлах Америкийн Худалдааны танхимуудын 29 гишүүнээс бүрдэх Америкийн худалдааны танхимуудын Ази, Номхон далайн зөвлөлийн гишүүн юм.

дээрх өсөлт бий болов. Жилд алтны тушаалтаас 600-700 орчим сая ам.доллар улсын гадаад валютын албан нөөцийг зузаатгадаг. Үүнийг тэрбумд хүргэхээр холбогдох байгууллагууд зорьж буй. Дотооддоо алт цэвэршүүлэх үйлдвэр барих төслийн техник, эдийн засгийн үндэслэл бэлэн болсон. Энэхүү төслийг хэрэгжүүлснээр, алтаа дотооддоо хадгалж,

цэвэршүүлэх төдийгүй тэр хэрээр зардал мөнгө хэмнэхээр байгаа.

Алтны төлөвийн талаар экспертүүд эерэг хүлээлттэй байна. Тэдний дэвшүүлж буй таамгаар, алт оны турш өсөлттэй байх нь. Эдийн засгийн найдвар алт болж байна. Алттай бол алзахгүй байх нь. Арга барагдах үед алт эдийн засгийг орлоготой залгуулж, валютын эх үүсвэр

болж ирсэн. Монголын эдийн засагт учирсан хүнд үеийг алтаар л давж байсан нь олон. Санхүүгийн тулах цэг болох алт төгрөгийн баталгаа төдийгүй эдийн засагт тогтвортой байдал дагуулах хэрэгсэл. Сүүлийн таван жилийн хугацаанд гадаад валютын нөөцийг 3.5 тэрбум ам.доллараар алтны салбар тэтгэжээ. Энэ онд ч 800 орчим сая ам.долларыг Монголын эдийн засаг авчрах төлөвтэй байна. Алт валютын давлагаа дагуулсаар. “Ногоон”­ыг ногтлох алтны дотоодын үйлдвэрлэлийг Засгийн газраас жил бүр 2­3 тонноор нэмэгдүүлж, 25 тоннд хүргэх зорилго тавьсан. Эдийн засгийн эрсдэлээ бууруулахын тулд алтны салбараа дэмжих шаардлагатайг МҮХАҮТ онцолсон. Ингэснээр эдийн засаг 2.5 дахин тэлэх боломжтойг дурдсан. Эдийн засгийн тэнцвэр хангах алтны салбараа шилэн болгосноор валютын урсгал нэмэгдэх юм.

заяа”­г тодорхойлоход оролцож ирсэн. Томоохон их гүрнүүдийн төр засагт гарч буй өөрчлөлт алтны зах зээлд хүртэл их багаар нөлөөлдөг бөгөөд нэг өдрийн дотор алтны ханш бараг таван хувиар чангарч байсан удаатай. Энэ оныг өнгөлөг угтсан алтны үнэ шинжээчдийн таамгаас даруй 20 гаруй хувиар ахиу өсөөд байна.

Манай улсын эдийн засагт алтны гүйцэтгэх үүрэг хэзээд чухал байж ирсэн. Төв банк он гарснаас хойш 3.6 тонн

алт худалдан авчээ. Хөл хорио тогтоож, хилийн

боомтуудын үйл а ж и л л а г а а г

х я з г а а р л а х б о л с н о о р алтны тушаалт эрс нэмэгдсэн. Хууль бусаар гаргаж байсан алт ил болж, эдийн засагт орж ирснээр

Төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш (Сүүлийн гурван сар)

Эх сурвалж: Mонголбанк

2780^

2770^

2760^

3 сар 4 сар

2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ЭДИЙН ЗАСАГ10

43.2 тэрбум төгрөгийг ногдол ашигт хуваарилахаас 22 тэрбум нь Өмнөговь аймгийн төсөвт шилжинэ

Монголын хөрөнгийн биржийн нэгдүгээр ангилалд бүртгэлтэй “Тавантолгой” ХХК ногдол ашгийн талаарх шийдвэрээ танилцуулсан. Энэ талаар “Тавантолгой” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Р.Сэддоржтой ярилцлаа. Тус компани энэ онд нийт 43.2 тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг тараах бөгөөд, нэгж хувьцаанд 821 төгрөг олгохоор болжээ.

Б.Дашням, Шинжээч

Р.Сэддорж: Гашуунсухайтаар өдөрт дор хаяж 500 гаруй машинаар нүүрс гаргаж байж

экспорт хэвийн болно

-Танай компани өнгөрсөн

жилийн цэвэр ашгийнхаа 90 хувийг ногдол ашигт хуваарилахаар шийдвэрлэжээ. Үүний хажуугаар COVID-19 цар тахлын цаг үеийг даван туулахын тулд менежментийн ямар шийдэл гаргаж байгаа вэ?

­“Тавантолгой” ХК­ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурал дөрөвдүгээр сарын 29­нд боллоо. Энэ хурлаар 2019 оны ногдол ашгийг нийт цэвэр ашгийн 90 хувиар тооцож олгохоор шийдлээ. 43.2 тэрбум төгрөгийг ногдол ашигт хуваарилахаас 22 тэрбум нь Өмнөговь аймгийн төсөвт шилжинэ. Манай хувьцааны 39 хувьд нь дэлхийн 23 орны иргэн хувьцаа эзэмшигчээр байдаг. Нэгж хувьцаанд 821 төгрөгийн ногдол ашиг олгоно. Энэ нь өнгөрсөн оныхтой ойролцоо. Гэхдээ ашгийн хэмжээ арай багассан учраас бага зэрэг буурсан. Мөн гадаргын ус

“Тавантолгой”­н бүлэг орд руу ирэх төөвлөгөө яригдаж буй тул тус усыг ашиглаж, нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн судалгаа, ТЭЗҮ­ г боловсруулах чиглэлийг Төлөөлөн удирдах зөвлөлд өглөө. Энэ онд нийт 556 мянган тонн нүүрс борлуулсан. Өмнөх оны үлдэгдэлтэй нийлээд 700 гаруй мянган тонн нүүрс Цагаан хадын гааль дээр байна. Тиймээс энэ нүүрсийг хилээр хурдан гаргах арга хэмжээ авах чиглэлийг өглөө.

-”Тавантолгой” ХХК-

ийн хувьд одоогоор хөрс хуулалтын ажлаа зогсоогоод байгаа. Танай ажиллах хүчин бүрэн ажиллаж байгаа юу. Тахлын үеийн эдийн засгийн хямралаар ажлын байраа хадгалж үлдэж чадахаар байна уу?

­Коронавирусийн цар тахалтай энэ үед аль болох ажилчдын цалинг бууруулахгүй, сул зогсолт хийхгүй байх чиглэлийг барьж байна. Манай компанийн хувьд туслан гүйцэтгэгч олон учраас хөрс хуулалтын ажлаа зогсоосон. Үндсэн ажичдлын асуудлыг хэвийн үргэлжлүүлээд, нүүрсний зах зээл сэргэхэд эрчимтэй ажиллах бэлтгэлээ хангаж байна.

-Танай компани нийт хичнээн ажилтантай вэ?

­Үндсэн 200, туслан гүйцэтгэгч компаниудын 1500 гаруй ажилтантай. Туслан гүйцэтгэгч компаниудын хувьд одоогоор зогсолт хийгээд байна. Нүүрсний борлуулалтын тухайд Цагаан

хадны гаалиас худалдан авагчид татан авалтаа багаар хийж байгаа.

-Нүүрсний зах зээл бүрэн сэргэж чадахгүй байна. Энэ цаг үед нүүрсний компаниудад ямар дэмжлэг үгүйлэгдэж байна вэ?

­Одоогоор нүүрсний экспортыг нэмэгдүүлж, өдөрт 500­аас дээш машиныг хилээр гаргаж байж зах зээл хэвийн байна. Нүүрс гаралтын боомтын ажлыг 24 цагаар болгочихвол экспорт сэргэнэ. Одоогоор өдөрт 160­170 нүүрсний машин гарч байна.

-Нүүрсний ханшид хэр зэрэг өөрчлөлт гарч байна. Хятад худалдан авагчид үнийн тухайд ямар байр суурь илэрхийлж байгаа вэ?

­Өнгөрсөн оны намраас 20 ам.доллараар буусан. Түүнээс хойш ханш тогтвортой байна. Гэрээ хийсэн байгууллагууд гэрээгээ цуцлах зэрэг хөдөлгөөн хийгдээгүй. Харин хилээр гарч буй машины тоог харж байна.

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

“Xanadu Mines” компани удирдлагын зардлаа 30 хувиар

танана

Аялал, жуулчлалын компаниудын орлого 30 хувиас дээш буурна гэж таамаглаж байна

Алт, зэсийн “Хармагтай” төслийн талбай дахь шинэ өрөмдлөгийн огтлолцлын үр дүнд өндөр эрдэсжилт бүхий "Stockwork Hill" бүсийг зүүн талбай руу өргөжүүлэх боломжтойг баталгаажуулсан байна. “Xanadu Mines” компани Японы газрын тос, хий, металлын үндэсний корпорацтай 7.2 сая ам.долларын хэлцэл хийж, “Улаан толгой” төслийн

хайгуулыг үргэлжлүүлэхээр болсон юм. Мөн 2.58 сая австрали долларын санхүүжилт татсан байна.

I улирлын эцэс гэхэд “Xanadu Mines”­ийн бэлэн мөнгөний тэнцэл 2.6 сая австрали доллар болжээ. Тус компани “COVID­19” цар тахлын нөлөөгөөр бизнесийн төлөвлөгөөгөө өөрчилж, 2020 оны нийт удирдлагын зардлаа 35 хувиар бууруулсан байна.

Цар тахлын улмаас хөл хорио тогтоогоод байгаа энэ үед аялал, жуулчлалын салбар бүрэн зогсоод байна.

Энэ салбарын аж ахуйн нэгжүүдийн талаас дээш нь оны эхний хагаст орлого нь 30 ба түүнээс дээш хувиар буурна гэж таамаглаж байгааг МҮХАҮТ­ын судалгаа харуулжээ.

Түүнчлэн гуравдугаар сарын байдлаар судалгаанд оролцогч байгууллагуудын 44 хувь нь ажлын байраа цомхтгоод байна. Мөн аялал, жуулчлалын компаниуд

УУЛ УУРХАЙ

Б.Төгсбилэг, Шинжээч

дөрөвдүгээр сарыг дуустал ажилчдынхаа цалинг бууруулах замаар ажлын байраа хадгалж байсан аж. Хэдий тийм боловч

өндөржүүлсэн бэлэн байдлын хугацааг сунгаснаас цалингүй чөлөө олгож, үйл ажиллагааны чиглэлээ өөрчилж эхэлжээ.

НҮҮРС ГАРАЛТЫН БООМТЫН АЖЛЫГ 24 ЦАГААР БОЛГОЧИХВОЛ ЭКСПОРТ СЭРГЭНЭ. ОДООГООР ӨДӨРТ 160-170 НҮҮРСНИЙ МАШИН ГАРЧ БАЙНА.

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 11 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)ЭДИЙН ЗАСАГ

COVID­19 өвчний вак ­циныг хэдхэн сарын дотор бү тээж амжих нь хүн төрөлхтөнд тулга раад буй цор

ганц сорилт биш. Дараагийн аварга сорилт бий. Энэ нь дэлхийн улс орнууд тус тусын ашиг сонирхлыг тэргүүн зэрэгт тавьж байгаа цаг үед дэлхийн өнцөг булан бүрд олон тэрбумын тунг адил хүргэх явдал.

Боломжит вакциныг асар их хэмжээгээр үйлдвэрлэж, үйлдвэрлэсэн вакцинаа шударга хуваарилахын тулд санхүүгийн төрөл бүрийн арга хэрэгсэл ашиглах боломжийг өдгөө ид судалж байна. Засгийн газар,

Жэймс Пэтон

ВАКЦИН ДЭЛХИЙД ХҮРТЭЭМЖТЭЙ БОЛСОН ЦАГТ COVID-ООС САЛНА

донор байгууллагууд сан хүү жүү­лэх үүрэг хүлээж, хариуд нь вакцин хөгжүүлэгчид амин чухал тарилгыг боломжийн үнээр нийлүүлэх нь байж болох нэг хувилбар.

Коронавирус гурван сая гаруй хүнд халдварлаж, олон тэрбум хүн өвчин үүсгэгчид өртөх гүйн тулд хаалганы ард нуугдаатай өнөөгийн нөхцөл нь аварга бооцоо болж байна. Хөгжүүлэгчид COVID­19­ийн вакцин гаргах тохиолдолд баян чинээлэг улсууд 2009 онд гахайн томуу дэгдэх үед тохиолдсоны адилаар нийлүүлэлтийг нь монополчлох аюулаас эрүүлийг хамгаалах байгууллагууд бол­гоомжилдог.

Тарилгыг дэлхий даяар ний­лүүлж орхивол ажил дуусаж буй

хэрэг биш. Гол нь халдварт өвчний тархалтыг зогсоох нь чухал хэмээн эрүүлийг хамгаалах байгууллагууд тайлбарлаж байна.

“Болзошгүй шударга бус, эрх тэгш бус байдал үүсэх магадлал их. Тэгсэн мөртөө вакциныг нийтийн эрүүл мэндийн төлөө хуваарилах хэрэгцээг ухамсарлах ухамсар бага байгаа”­г Дюкийн их сургуулийн харьяа Дэлхий нийтийн эрүүл мэндэд бодлогоор нөлөөлөх төвийн (Duke University’s Center for Policy Impact in Global Health) захирал Гэйвин Еми анхааруулав.

Амин чухал эм бэлдмэл, вак цины хүртээмжгүй байдал нь дэлхий ертөнцийн ядуу хэсгийнхний байнгын бэрхшээл. Хориод жилийн өмнө дархлал хомсдолын вирусийн

аргагүй байдалд үлдээж байсан нь дэлхий нийтийн шүүмжлэлд өртсөн. Их хожуу энэхүү ядуу зүдүү хэсэгт туслах төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжиж эхэлсэн юм.

COVID-19 өвчний үеэр баян чинээлэг улс орнууд тус тусын ашиг сонирхлоо дэлхий нийтийн эв нэгдлээс илүүд тавих эрсдэл бий. Болзошгүй аюу лаас сэргийлэхийн тулд Фран цын Ерөнхийлөгч Эмма­нуэль Макрон, ХБНГУ­ын канцлер Ангела Меркель нар өнгөрсөн долоо хоногт вакциныг шударга хуваарилах Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагын хүчин чармайлтад нэгдлээ.

“Маш муухай нөхцөл үүсэж болзошгүй”­г Сент­Луис дахь Вашинг тоны их сургуулийн вак­цины мэргэжилтэн Майкл Кинч анхааруулж байна. “Бид хэзээ вакцинтай болох вэ, бид хэзээ долоон тэрбум хүнээ хамгаалах чад вартай болох вэ хоёрын дунд том зөрчил бий” хэмээн тэрбээр өгүүлсэн юм.

Вакцин үйлдвэрлэх үйлдвэрийг дэлхий даяар байгуулах зэрэг “нааштай шийдэл ч байгаа”­г мэргэжилтэн мөн дурдаж байна. Ослод төвтэй, коронавирусийн туршилтын хэд хэдэн вакцин сан­хүү жүүлж буй “Тахалд бэлтгэлтэй байх инновацын эвсэл” (CEPI ­ Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) групп тарилгыг нийтэд тэгш хүртээмжтэй байл гахыг зорилгоо болгожээ. Тус эвсэлд нэгдэгчид зах зээлд өөрийн гэсэн үүрэг хүлээж байгааг гүйцэтгэх захирал Ри чард Хатчет тайлбарлав. Вакцин амжилттай бүтээх тохиолдолд хөтөлбөрийн дагуу донор бай гууллагад вакцины үнэд баталгаа тогтооно. █

Амин чухал эм бэлдмэл, вакцины хүртээмжгүй байдал нь дэлхий ертөнцийн ядуу хэсгийнхний байнгын бэрхшээл.

эмийн хэт өндөр үнэ Африк болон бусад бус нутаг дахь төлбөрийн чадваргүй сая сая хүнийг үхэхээс

COVID-19-ИЙН ВАКЦИН ГАРГАХ ТОХИОЛДОЛД БАЯН ЧИНЭЭЛЭГ УЛСУУД 2009 ОНД ГАХАЙН ТОМУУ ДЭГДЭХ ҮЕД ТОХИОЛДСОНЫ АДИЛААР НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙГ НЬ МОНОПОЛЧЛОХ АЮУЛААС ЭРҮҮЛИЙГ ХАМГААЛАХ БАЙГУУЛЛАГУУД БОЛ-ГООМЖИЛДОГ.

Berkshire агаарын тээврээс хөндийрч эхэллээ

Уоррен Баффет агаарын тээв­рийн салбарт тавьсан бооцоогоо буцаан авч эхэллээ. Berkshire Hathaway Inc АНУ­ын тэргүүлэх дөрвөн агаарын шугамын ком­панийн хувьцаагаа бүгдийг нь эргүүлэн зарж эхэлс нийг тэр­бумтан хөрөнгө оруулагч мэдэгдэв. Дөрөвдүгээр сард Berkshire Hathaway Inc­ээс борлуулсан 6.5 тэрбум ам.дол ларын үнэт цаасны арилжааны дийлэнх нь Delta Air Lines Inc, Southwest Airlines Co, American Airlines Group Inc, United Airlines Holdings Inc­ийнх байгаа

юм. Коронавирусийн цар тахлаас үүдсэн эдийн засгийн үр дага­варт бизнест нь эрс өөрчлөлт оруулсныг Баффет жил тутмын шууд стриминг уулзалтын үеэр тайлбарлав. Агаарын тээврийн компаниудын удирдлагын ажлыг шүүмжлэхээс татгалзсан тэрбээр хямралын нөхцөлд орлого бүрдүү­лэхийн төлөө харин ч сайн ажил­лалаа хэмээн үнэлсэн юм.

“Хорвоо ертөнц агаарын тээв­рийн компаниудыг өөрчиллөө, би бүгдэд нь сайныг л хүсмээр байна” хэмээн Уоррен Баффет бямба гарагт мэдэгдлээ. Өөрөө шийдвэр гаргаж, хөрөнгө

оруулс ны эцэст мөнгө алдсаныг тэрбээр: “Миний алдаа байлаа” хэмээн тайлбарлав.

Баффет нь агаарын тээврийн салбартай олон жилийн түвэгтэй харилцаатай. Урьд нь тэрбээр USAir­т тун амжилтгүй хөрөнгө оруулж байсан түүхтэй. Хожим 2016 онд Berkshire мөн л агаарын тээврийн салбарт оролцож АНУ­ын агаарын тээврийн тэргүүлэх дөр вөн компанийн хувьцааг худал даж авчээ. Өнгөрсөн оны эцсийн байдлаар уг хувьцааны нийт хэмжээ бараг 10 тэрбум ам.долларт хүрчээ.

Өдгөө тэрбумтан хөрөнгө оруулагч дахиад л агаарын тээврийн бизнесээс зай барихаар болов. Berkshire дөрөвдүгээр сард Delta, Southwest­ийн хувьцааг худалдсанаа зарласан. Уг хоёр компанийн хувьцааны 10 гаруй хувийг Berkshire эзэмшдэг байжээ.

“Агаарын шугамын бизнес бид хоёр алдсан байж болно. Би л алдсан байгаасай гэж найдъя. Ер нь юм их өөрчлөгдлөө. Ирээдүй их, бага хэмжээгээр ойлгомжтой ч боллоо” хэмээн Баффет өгүүлсэн юм. █

Кэтрин Чиглински

Австралийн сөрөг хүчин цагаачлалыг эргэн харахыг уриалав

Улс орны эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгахын тулд цагаачлалд түшиглэж ирсэн түүхэн уламжлал өдгөө дотоодын ажиллах хүчинд таагүй нөлөөлөх болсон учраас COVID­19 намжсаны дараа миг­рант ажиллах хүчний тоог цөө­лөхийг Австралийн сөрөг нам уриаллаа. “Цагаач ажилчид цар тахлын хямралаас өмнөх үеийнхээ тоо хэмжээ, бүрэлдэхүүнтэй Австралид буцаж ирэхийг та бид хүсэх үү?” хэмээн Хөдөлмөрийн намын сүүдрийн танхимын дотоод хэргийн сайд Кристина Кенелли Sydney Moring Herald сонинд бичсэн тоймдоо асуужээ. “Тэгвэл

бид хүсэхгүй гэж хариулна.”Ур чадвар бага шаарддаг ажилд

түр ажиллах залуусыг Австралид нэвтрүүлэх зөвшөөрлийг цөө­рүүлж, оронд нь дотоодын иргэ­дийнхээ ур чадварыг сайжруу­лахад хөрөнгө оруулахыг Кенелли уриалж байна.

Австралийн хүн амын 25 гаруй хувь нь гадаадад мэндэлсэн хүмүүс байгаа нь Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагаа, Хөгжлийн Байгууллагын (ЭЗХАХБ) гишүүн улсууд дотроо хоёрдугаарт ордог үзүүлэлт. Тус улсын эдийн зас-гийн үнэмлэхүй өсөл тийн хөшүүрэг болж ирсэн цагаач-лалын их урсгалд дургүйцэх явдал сүүлийн жилүүдэд ихэс-лээ. Гаднаас шинээр ирэгс дийн ихэнх нь Сидней, Мельбурн зэрэг том хотод суурьшдаг. Цагаачдын урсгал дотоодын иргэдийн өдөр тутмын амьдралын чанарыг муутгаж, дэд бүтцийн ажиллагаанд дарамт учруулан, орон сууцны үнэ өсөхөд хүргэж байна хэмээн Австралийн иргэд гомдоллох боллоо. █

Тухайн хүний амьдралын салшгүй нэг хэсгийг хобби буюу сонирхол нь эзэлдэг. Бид энэ удаа аялагч,

гэрэл зурагчин Б.Баярын хоббиг хуваалцлаа. Тэрбээр эдийн засагч мэргэжилтэй бөгөөд сүүлийн жил байгалийн гэрэл зургийг хальсанд буулгаж явна. Ингээд хоббигоо хэрхэн хөгжүүлж буй талаар түүний ярилцлагыг сонирхуулъя.

-Сайн байна уу. Та яг одоо хаагуур явж байна вэ?

­Танай сонины хамт олонд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Би Төв аймгийн ойролцоо аялж явна. Хавар, зун намрын сайхан цагийг ашиглаж гэрэл зургийн сангаа баяжуулахыг хичээдэг. Тавдугаар сарын эхээр баруун аймгаар аялж, байгалийн гэрэл зураг дарах ажилдаа шамдан орсон.

-Та Монгол орноо хэдэн удаа тойрсон бэ. Таны дуранд буу-гаагүй газар үлдсэн үү?

­Манай орны газар нутаг маш том шүү дээ. Би хэдийгээр дөрвөн удаа эх орноо тойрч зураг авсан ч дуранд буулгаагүй газар үлдээд л байна. Гэрэл зураг миний амьдралын салшгүй нэг хэсэг болжээ. Гэрэл

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) АМЬДРАЛЫН ХЭМНЭЛ

Хүмүүсийн алжаал тайлах нэг зүйл нь уулын алхалт буюу хайкинг болоод байна. Хайкинг хийх нь эрүүл мэндэд нэн тустай. Цусны даралт тогтворжуулж, төрлийн чихрийн шижин,

гэдэс, уушги, хөхний хорт хавдраар өвчлөх эрсдлийг бууруулна. Мөн нуруу, хөл, өвдөг, тааз гэх мэт үе мөчний бүхий л төрлийн өвчнүүдээс сэргийлж, яс сийрэгжихээс хамгаална. Хайкинг хийдэг хүмүүс жирийн фитнесс хийдэг хүмүүсээс ч илүү аз жаргалтай, энерги эрч хүчийн түвшин өндөртэй байдаг. Ууланд алхахад хувийн бэлтгэл хангах нь чухал. Үнэтэй, олон хэрэгсэл авах хэрэгтэй болно гэж бүү төвөгшөө. Мэргэжлийн, уртын зайны алхалт биш учраас тийм ч их дүй шаардагдахгүй. Нээлттэй алхалтуудад оролцохдоо эхлээд тухайн зохион байгуулж буй клу­бын гишүүдээс заавар зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Хэдэн км алхаж, хэдэн цаг үргэлжлэх, дундаа хэдэн удаа амрах, замдаа ус туулах эсэх зэргийг асуугаарай. Ингээд мэдээллийнхээ да­гуу хувийн бэлтгэлээ сайтар хангана. Үүргэвч, уулын таяг, түрий, нарны шил, нарны хамгаалалтын тос, уух шингэн, үдийн хоол хэрэг болдог.

Ууланд алхахдаа зориу­лалтын зам дагуу алхах ёстой. Анхлан явагчид дур мэдэн алхахаас илүү нэгдсэн клубын зохион байгуулалтад хамрагдаж явах нь хялбар, ашигтай юм. Одоо Улаанбаатарт идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж, тогтмол арга хэм­жээ зохион байгуулж буй долоон хайкинг клубыг та­нилцуулж байна.

1. Эрүүл Монгол клубФэйсбүүк хаяг Эрүүл Монгол Клуб2. Уулчин Монгол нийгэмлэгФэйсбүүк хаяг Уулчин Монгол нийгэмлэг

3. Summit Mountaineering & Climbing clubФэйсбүүк хаяг Summit Клуб4. Уул, үүл аялагч клубФэйсбүүк хаяг Уул Үүл аялагч Клуб5. Хайрхан аялагч клубФэйсбүүк хаяг Хайрхан Клуб6. UB hiking clubФэйсбүүк хаяг UB клуб7. Хязгааргүйд мац – Уулын спортын клубФэйсбүүк хаяг Хязгааргүйд мац клуб.

ГАНЦААРАА АЛХАХЫГ ХҮСЭЖ

БУЙ БОЛ ӨӨРТ ТОХИРОМЖТОЙ ЗАМЫГ

СОНГО

Хотын иргэдийг амралтын өдрүүдээ цэвэр агаарт, эрүүл идэвхтэй байдлаар өнгөрүүлэх боломжоор хангахын тулд саяхан Богд уул руу алхах таван чиглэл тогтоож, хаяг тэмдэглэгээ тавьж, амрах цэг, сүүдрэвч, цайлах ширээ сандал, бие засах газар, хогийн сав байршуулсан. Уулын энгэрт буюу, жим эхлэх цэгтээ машины зогсоолтой учраас шууд гэр бүлээрээ алхахад тохиромжтой. Харин амралтын цэгүүд нь зураг авахад хамгийн сайхан байрлалуудыг сонгосон юм билээ. Богд ууланд алхах таван чиглэлээс өөртөө тохиромжойг сонгоорой.

1. Төрхурах - Цэцээ гүн 8.5 км2. Манзушир - Цэцээ гүн 8.4 км3. Зайсан - Дугуй цагаан Баруун ширээт - 4.5 км4. Зайсан - Тэнгэр хад 6.4 км5. Баянзүрхийн товчоо - Тэмээн хад 3.1 км █

Б.Баяр: Амьдралынхаа 60 хувийг хөдөө хээр өнгөрүүлдэг

Б.Баяр: Амьдралынхаа 60 хувийг хөдөө хээр өнгөрүүлдэг

Болж өгвөл дөрвөн улирлын өнгийг өөр өөр газраас авч хүмүүст хүргэхийг зорьдог

Б.Гандолгор, ЗГМ Сонин

ХОББИ Хайкинг хийж эрч хүчээ сэлбэ

зургаас таашаал авахаас илүү энэ сайхан байгалийг хэрхэн буулгаж хүмүүст ха­руу лах вэ гэж боддог юм. Амьдралынхаа 60 хувийг хөдөө хээр өнгөрүүлж байна. Дөр вөн улирлын өнгийг фото зурагт мөнхлөхийн тулд их цаг зарцуулдаг. Болж өгвөл дөрвөн улирлын өнгийг өөр өөр газраас авч хүмүүст хүргэхийг зорьдог. Мөн авсан зургаа засварлаж хүмүүст хүргэхэд багагүй цаг зарцуулдаг болсон.

-Таны зургийн сан хэр арвин бэ?

­Миний зургийн санд одоогоор 500 мянга гаруй зураг бий. Байгалийн гэрэл зураг авч аялах

Завхан аймаг. Улаагчны хар нуур

Хөвсгөл аймаг. Цагааннуур сум. Баруун тайга

Өвөрхангай аймаг. Бат-Өлзий сум. Улаан голын цутгалан

Завхан аймаг. Сэнжит хад

хамгийн сайхан амралт болдог. Хөл хориотой энэ үед гэрэл зурагчид өөрсдийн авсан зургаа нүүр номын хуудсандаа тавьж хүмүүсийн нүдийг баясгаж байгаа.

Би ч гэсэн энэ довтолгоонд нэгдсэн. Тиймээс Монгол орныхоо үзэсгэлэнт газруудаас авсан зургийг нүүр номын хуудсандаа тавьж байгаа. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН НЬ НИЙТИЙН ЭРХ АШГИЙГ ХӨНДСӨН,ТАТВАР ТӨЛӨГЧДИЙН МӨНГӨӨР ТУЙЛЖ БУЙ БАЙДАЛ,

ХУУЛЬ БУС ҮЙЛДЛҮҮДИЙН ТАЛААР БАРИМТТАЙ, ҮНЭН БОДИТ МЭДЭЭЛЛИЙГИРГЭДЭЭС НЭГ САЯ ХҮРТЭЛ ТӨГРӨГӨӨР ХУДАЛДАЖ АВНА.

ТАТВАР ТӨЛӨГЧ ИРГЭН ТА ХУУЛЬ БУС ҮЙЛДЛИЙН ХОХИРОГЧ БОЛСОН, ЭРХ АШГАА ХӨНДҮҮЛСЭН БОЛ БАРИМТАА

FACT@ZGM.MN И­МЭЙЛ ХАЯГААР БОЛОН FACEBOOK­ИЙН “ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН” ПЭЙЖ ХУУДАСТ ИЛГЭЭНЭ ҮҮ

СОНИНЫ РЕДАКЦ

МЭДЭЭЛЭЛ ХУДАЛДАЖ

АВНА

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 13 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)ЦАГ ҮЕ

Хэн ч, юу ч заахгүй байсан театрын тайз өөрөө хамгийн чухал зүйлийг заадаг

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ14 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ЗАЛУУС

“Мөрөөдлийн театр”-ын жүжиг-чин, СТА Г.Эрхэмбаяртай түүний уран бүтээл, хүүхэд ахуй нас, хувийн амьдралынх нь талаар ярилцлаа. Тэрбээр сүүлийн үед “Бүтэн амьдрал” киноны Зоригоогийн дүрийг бүтээж, мэргэжлийнхэн болоод үзэгчдэд өндрөөр үнэлэгд-сэн. Ажил, амьдралын гараагаа УДЭТ-аас эхэлж, театрын алтан тайзнаа 10 орчим жил ур чадвараа хурцалсан тэрбээр хошин урлагийн “Мөрөөдлийн театр” продакшиныг байгуулсан. Түүнийг тайз, дэлгэцийн олон уран бүтээлээр нь үзэгчид андахгүй. Хошин урлаг, драмын урлаг, дэлгэцийн уран бүтээлийн аль алинд нь тоглодог түүнийг салбарынхан нь хувирах чадвартай жүжигчин гэж үнэлдэг. СУИС-д тэнцээгүй ч жүжигчин болох мөрөөдлөөсөө ухраагүй тэрбээр “Зохиомж” дээд сургуулийг төгсөж, Б.Баатар найруулагчийн урилгаар УДЭТ-д ажилд орсон түүхтэй.

-Сүүлийн үед таныг “Бүтэн амьдрал” киноны Зоригоогийн дүрээр үзэгчид андахгүй болсон. Уран бүтээлчээс шаггүй ур чад-вар шаардсан энэ дүрийг тун чадвар лаг бүтээж, өгөгдөл, ур чадвараа харуулж чадлаа. МУГЖ Ё.Шаравдоо гуай таны өвөг эцэг шүү дээ. Урлагийн мэдрэмж, авьяас өвлөгдсөн юм болов уу?

­“Бөмбөгөр ногоон” театрыг бай­гуулж, Монголын театрын урлагийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан МУГЖ Ё.Шаравдоо гуай бол миний ээжийн өвөө. Би тийм мундаг хүний үр сад гэдгээ сүүлд мэдсэн. Бага байхад өвөөгийнд Цагаан сараар очиж золгодог, баяраар уулздаг байлаа. Бурхан болоход нь УДЭТ­аас гаргаж байсныг тод санадаг юм. Тухайн үед би жаахан хүүхэд байсан л даа. Нэг билиг ерөөлтэй зүйл ярихад, би сургуулиа төгсөөд ажлын анхны гараагаа УДЭТ­аас эх лүүлж байв. Гэтэл Ё.Шаравдоо гуайн суудаг байсан өрөөнд ажлаа эхлүүлж таарсан юм. Сонирхолтой байгаа биз. Удам залгаж, урлагт зүтгэж байгаадаа баярладаг. Мөн тэр хүний хичээж, хөдөлмөрлөж байсан газраас ажлын гараагаа эхлүүлс нээ их билигшээдэг. Манай ээжийн талынхан ер нь урлагийн мэдрэмжтэй хүмүүс. Дуулдаг хүн ч

цөөнгүй. Тиймээс жүжиглэх чадвар, урлагийн мэдрэмж маань ээжийн талаас л удамшиж ирсэн болов уу гэж боддог.

-Хүүхэд байхдаа “Алдар” спорт

тоглодог” гэж хэлсэн үг бий. Ер нь театрын тайзан дээрээс жүжигчин хүн өөрт хэрэгтэй бүх хичээлийг олж авдаг юм билээ.

-Ихэнх жүжигчин хошин урлаг, драмын урлаг, дэлгэцийн уран бүтээлийн аль нэгээр дагнадаг юм шиг санагддаг. Тан эдгээрийн аль, алинд нь тоглодог онцлогтой юм шиг ээ. Хүнийг инээлгэж, уйлуулж чадна гэдэг их авьяас байх шүү?

­Тийм шүү. Хошин урлаг, драмын урлагийг хослуулж тоглоход амаргүй. Ийм ур чадварт сургасан багш нартаа л их талархдаг. Мөн

найзууд намайг “чи жүжигчин болоогүй бол ямар ч байсан начинтай” гэж хөөрөгддөг юм. Хэрэв би жүжигчин болоогүй бол цэргийн хүн эсвэл бөх болох байсан байх. (инээв) Ер нь 10 дугаар ангид ортлоо бусад хүүхдүүдийн адил юу ч бодож, санахгүй “нисэж” явсан. Яг сургуулиа төгсөх болохоороо “ямар мэргэжилтэй болох вэ, яаж амьдрах вэ” гэж боддог юм билээ. Тухайн үед сургуульдаа урлаг, соёлоороо манлайлдаг, урлагийн үзлэгийн алтан медальтан байлаа. Тиймээс ээж маань урлагийн хүн болох хүслийг минь их дэмжсэн. Харин манай аав цэргийн хүн байсан болохоор намайг Батлан хамгаалахын их сургуульд орохыг зөвлөж байв.

-Анх СУИС-д шалгалт өгөөд тэнцээгүй учир “Зохиомж” дээд сургуульд элссэн гэсэн. Хүссэн сургуульдаа суралцаж чадаагүй ч зорилгоосоо няцаагүй нь чин хүсэл, сонирхолтой холбоотой байв уу?

­Жүжигчин болох зорилготой СУИС­д шалгалт өгөөд тэнцээгүй л дээ. Тухайн үед шалгуур, босго ч өндөр байсан. Шалгалтынхаа хариуг сонсоод, цэрэгт явах бодолтой, сэтгэл гонсгор гэр рүүгээ явж байхдаа “Зохиомж” дээд сургуулийн жүжигчний ангидаа шалгалт авах зарыг харсан. Ингээд тус сургуульд суралцаж, төгсөх жилээ УДЭТ­д ажилд орох

АНХ БИДНИЙГ НЭГ ГЭР БҮЛ БОЛОХОД ҮНЭН, ХУДАЛ МЭДЭЭЛЭЛ ГАРДАГ БАЙСАН. ТЭР БҮХЭНД “ЦАГ ХУГАЦАА БҮХНИЙГ ХАРУУЛНА” ГЭЖ БОДООД Л ӨНГӨРӨӨДӨГ БАЙСАН ДАА.

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

Миний хоёр хүүхэд надтай байдаг, Намуунаа маань ч хоёр хүүхэдтэй. Ингээд бид зургаа бүтэн амьдарч байна. Манай хүүхдүүд яг л төрсөн ах, дүүс шиг, аз жаргалтай байдаг.

урилга авсан юм. Хувийн сургууль төгсөөд театрт ажиллах эрх авсан анхны жүжигчин болж билээ. Анх СУИС төгссөн хүүхдүүд л театрын жүжигчин болдог байсан юм.

-Жүжигчний мэргэжил эзэм-шиж буй хүний зорилго нь УДЭТ-т ажиллах болов уу. Тиймээс ч шалгуур өндөр байдаг байх. Таныг УДЭТ-д Б.Баатар найруулагч урильсан гэж сонссон. Энэ тухайгаа хуваалцахгүй юу?

­Намайг дөрөвдүгээр курст байхад УДЭТ сонгодог жүжгийн шилдэг дүр шалгаруулах уралдаан зохион байгуулсан юм. Тус уралдаанд мэргэжлийн жүжигчид болон жүжигчний мэргэжлээр суралцаж буй оюутнууд оролцох боломжтой байлаа. Би тэр тэмцээнд Антон Павлович Чеховын “Хунгийн сүүлчийн дуу” жүжгээр оролцож, гуравдугаар байрт шаргарсан юм. Тухайн үед миний шагналыг таягтай, ахмад хүн ирж гардуулсан л даа. Хэн болохыг нь тэр үед мэдээгүй ээ. Гэтэл Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, найруулагч Б.Баатар гуай байсан юм билээ. Тэр хүн надад хандаж тайзан дээр “чи төгсөөд ирээрэй” гэж хэлсэн. Ингээд дагалдан жүжигчнээр ажиллаж байгаад жинхэлсэн. Мөн театрын тайзан дээр намайг жүжигчний хувьд нээсэн хүн бол Төрийн соёрхолт найруулагч, Н.Наранбаатар ах юм. УДЭТ­д ажиллана гэдэг маш том боломж, маш том шалгуур гэдэг нь үнэн шүү. Би театрын тайзан дээрээс олон зүйлийг сурсан. Хэн ч, юу ч заахгүй байсан ч театрын тайз өөрөө хамгийн чухал зүйлсийг заадаг юм билээ. Холливудийн алдарт жүжигчин Леонардо Ди Каприогийн “Ур чадварын хувьд өсөх, дэвжих хэрэгтэй болсон үедээ театрын тайзан дээр

Г.Эрхэмбаяр: Бүтэн амьдралыг хүн хэчнээн хүсээд ч олддоггүй

хороонд чөлөөт бөхөөр хичээл-лэж байсныг сонссон. Тэмцээн уралдаанд ч цөөнгүй оролцож, ам жилт үзүүлж байсан гэсэн. Яагаад спортоо орхиж, урагт зүтгэх болов?

­Аавын маань аав Б.Цогтоо гэж цэргийн алба хашдаг, бөхийн засуул хүн байлаа. Намайг өсгөсөн хүн л дээ. Тиймээс намайг бөх болгохыг хүсдэг байсан. Дөрөвдүгээр ангид байхдаа өвөөгөө дагаж “Алдар” спорт хорооны чөлөөт бөхийн дамжаанд бүртгүүлж билээ. Түүнээс хойш чөлөөт бөхөөр хичээллээд багагүй амжилт үзүүлж, олон шагнал хүртсэн. Одоо ч би бөхийн спортод сонирхолтой. Манай

ЗАЛУУСЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 15 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

бурхнаас надад мэдрэмж заяасанд баяр ладаг. Хүмүүс авьяас гэж ярьдаг, зарим нь онгод ч гэдэг. Би бол мэдрэмж л гэж ойлгодог. Тухайн жүжиг чинд төрдөг тэр өвөрмөц мэдрэмжийг хөдөлмөрлөж, хөгжүүлэх нь чухал. Тухайлбал, ном зохиол уншиж, жүжиг, кино үзэж, мэдлэг, мэдрэмжийнхээ хүрээг тэлэх хэрэгтэй. Гунигласан ч, баяр ласан ч түүнийгээ ажиглаж, өөр тэйгөө ажиллах ёстой юм шиг санагддаг.

-Кинонд тоглож, дүр бүтээхдээ өөртөө ямар цензур тавьдаг вэ?

­Сүүлийн үед дэлгэцийн уран бүтээл их гарч, кино урлаг эрчээ авч байна. Энэ хэдий сайн талтай ч уран бүтээлчийн бүтээлч байх боломжийг хязгаарлаж байгаа юм шиг анзаарагддаг. Тухайлбал, надад “Маргааш ирээд нэг зураг авалтад орчих, энэ дүр дээр тоглоод өгөөч, зураг авалт нь долоо хоногийн дараа” гэх зэрэг санал ирдэг л дээ. Би энэ төрлийн саналыг хүлээж авдаггүй. Жүжигчин хүн дүр бүтээхийн тулд тухайн дүрээ судалж, өөрөө боловсорч, дүр тэй­гээ маш сайн танилцаж, өөрийн болгосны дараа тоглох хэрэг тэй. Би хамгийн багадаа зураг авал­тад орохоосоо нэг сарын өмнө зохио лоо уншихыг хичээдэг. Олон улсын систем ч ийм байдаг. “Бүтэн амьдрал” кино гарснаас хойш надад киноны маш их санал ирсэн. Яг л дээр хэлсэн зарчмаараа хандаж байгаа.

-Дүрээ судалж, бэлэн болс-ныхоо дараа уран бүтээлд тог ло дог гэлээ. “Бүтэн амьд-рал” кинонд тоглохын өмнө зохиол тойгоо хэдий хугацаанд танилцсан бэ. Олон ангит киноны гол дүрд тоглохын тулд багагүй сургуулилалт шаардагддаг байх?

­Зураг авалт эхлэхээс нэг сарын өмнө зохиолоо уншсан. 24 ангийн зохиол уншиж, өөрийгөө бэлтгэхэд нэг сарын хугацаа ч хангалтгүй юм билээ. Учир нь олон ангит киноны зохиол уншиж, судлана гэдэг бага­гүй ажил байдаг. Зоригоогийн дүр маш их эргэлттэй, олон төрлийн зан араншин, мэдрэмж гаргах шаард лагатай дүр байсан учир надад сонирхолтой санагдсан. Нэг ангитай кинонд тоглоход дүрийнхээ шугамыг алдахгүй авч явна гэдэг

амаргүй байдаг. Гэтэл 24 ангийн турш тухайн шугамыг алдахгүй барина гэдэг бүр ч амаргүй. Кино эхлэхэд хэн байсан, кино төгсөхөд хэн болов гэдэг чухал. Тэр жанжин шугамыг алдахгүй гаргахын тулд уран бүтээлч маш их бэлтгэл, сургуулилалт хийх хэрэгтэй. Зоригоогийн дүрийг бүтээхийн тулд олон нюанс илэрхийлэх шаардлага тулгарсан шүү. Эхнэрээ хорт хавдартай болохыг нь сонсох, үхэлтэй нь эвлэрэх, нууц амрагтаа залилуулах зэрэг сэтгэл зүйн олон дарамтыг мэдэрч, түүнийгээ илэрхийлэх нь амаргүй л дээ. Ер нь 16 дугаар ангиас хойш бүх ангийн зураг авалт амаргүй байсан.

-Зоригоогийн дүрээр дам-жуулж хүмүүст юу ойлгуулахыг хүссэн бэ, үзэгчдийн сэтгэгдэл хүлээлтэд чинь хүрсэн үү?

­Үзэгчид урлагийн түвшинээ ахиулаасай гэж хүсдэг. Өөрөөр хэлбэл, кино үзэхдээ зүгээр агуулгад ач холбогдол өгөх бус таван мэдрэхүйгээ ашиглаж үзэх хэрэг тэй. Тухайлбал, дүрээ яаж гаргаж байна, зураг авалтыг хэрхэн хийсэн, гэрлээ яаж өгөв зэрэг жижиг хэсэг бүхэн дээр ач холбогдол өгч, анализ хийдэг байгаа сай гэж боддог. “Бүтэн амьдрал” киног Боловсрол телевиз Монголын хөрсөн дээр буулгаж, үзэгчдэд хүргэж байгаа нь ч учиртай. Манай улсад гэр бүл салалт, гэр бүлээс гадуурх харилцаа газар авсан байна. Тиймээс бүтэн амьдралын үнэ цэн, нандин чанарыг харуулахыг хичээсэн юм. Хүмүүсээс Номин үхэх байсан юм бол яагаад “Бүтэн амьдрал” гэж нэрлэсэн юм гэсэн сэтгэгдэл их ирж байна. Бүтэн амьдралыг хүн хэчнээн хүсээд ч олддоггүй болохыг илэрхийлэх нь зохиолын гол санаа юм болов уу гэж бодож, тоглосон.

-Уучлаарай, асуух нь эвгүй юм шиг хэрнээ асуухаас арга-гүй нэг зүйл байна л даа. Эхнэрээ хуурч буй Зоригоогийн дүр Г.Эрхэмбаярын хувийн амьд-рал тай ижилхэн байна гэх сэтгэгд лийг үзэгчид их үлдээ-

сэн байгаа анзаарагдсан. Ер нь жүжигчин Намуунаатай гэр бүл болсноосоо хойш сайн, муу үг цөөнгүй сонссон байх. Энэ бүхэнд тайлбар хийх болов уу гэж бодлоо?

­Яг үнэнийг хэлэхэд, би өмнөх амьд ралдаа алдсан. Хамт байх гэж хичээсэн ч таарч тохирохгүй байсан болохоор амьдралаа хоёр тийш болгосон. Жирэмсэн байхад нь эсвэл хүүхдүүдээ хаяад салаагүй л дээ. Миний хоёр хүүхэд надтай байдаг, Намуунаа

маань ч хоёр хүүхэдтэй. Ингээд бид зургаа бүтэн амьдарч байна. Манай хүүхдүүд яг л төрсөн ах, дүүс шиг аз жаргалтай байдаг. Анх биднийг нэг гэр бүл болоход үнэн, худал маш их мэдээлэл гарч, хүмүүс давшилдаг л байсан. Тэр бүхэнд “цаг хугацаа бүхнийг харуулна” гэж бодоод өнгөрөөдөг байсан л даа. Нэрийг нь хэлээд яах вэ, нэг сайт бүр бие давхар төр сөн дүүтэйгээ явж байгаа зургийг маань нийтлээд “жүжигчин Эрхэмбаяр бие давхар эхнэрээ

хуурч байна” гэсэн мэдээ хүртэл бичиж байсан. Энэ мэт маш олон худлаа зүйл бичдэг л дээ. Би нэг ч удаа тухайн сайттай холбогдож, тайлбар хийж байгаагүй, зүгээр л орхичихдог юм. Намуунаадаа ч гэсэн “Чи энэ хүмүүсийн хэлж байгаа шиг хүн юм уу, би бас тийм юм уу, эд нар бидний хажууд, хараад байж байсан юм уу” гэж хэлдэг. Үнэнээрээ явбал үхэр тэргээр ч туулайг гүйцнэ гэдэг ухаант үг байдаг шүү дээ.

-Ярилцсанд баярлалаа.

Надад “Маргааш ирээд нэг зураг авалтад орчих” гэх зэрэг их ирдэг. Бий ийм саналыг хүлээж авдаггүй.

17ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)ГОО САЙХАН

● Биеийн өндөр: 58 кг● Биеийн өндөр: 178 см● Биеийн харьцаа: 93:65:91● Үсний өнгө: Хар● Нүдний өнгө: Хар● Төгссөн сургууль: ШУТИС ● Ажил: Тамгын газар мэргэжилтэн● Мэргэжил: Эрчим хүчний инженер● Идэх дуртай хоол: Өөрийн хийсэн хоол● Дуртай сүрчиг: Chanel Chance ● Дуртай өнгө: Нил ягаан ● Хобби: Усанд сэлэх, төгөлдөр хуур тоглох● Зорилго: Хичээсэн бүхнийхээ оргилд хүрэх ● Дуртай брэнд: Тухайн үед таалагдсан аа л

авдаг● Баримталдаг зарчим: Эхлүүлсэн

зүйлийнхээ эцсийг нь үзэх ● Нууц авьяас: Зөндөө байгаа. Гэхдээ нууц

хэвээрээ үлдэг.● Багын хоч: Бандаахай● Үзэх дуртай кино: The Notebook● Хэлэх дуртай үг: Долоон бурхан шиг гялалз ● Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ: Хөшгөө нээж,

2 аяга ус уугаад, дасгал хийдэг● Гоо сайхны ямар бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг

вэ: Өөрийн арьсанд тохирсон солонгос гоо сайхны бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг

● Утасны дэлгэцэн дээрх зураг: Ногоон дарь эх

● Instagram хаяг: saikhantamiraaa

Н.Сийлэн, ЗГМ сонин

Энэ удаагийн “Гоо сайхан” буландаа Miss Mongolia-2017 тэмцээний тэргүүн титмийн эзэн А.Сайхантамирыг онцолж байна. Тэрбээр найман настайгаасаа хойш ёочин хөгжим тоглосон, авьяаслаг нэгэн бөгөөд энэ чадвараараа “Дэлхийн авьяаслаг мисс” тэмцээнээс дэд байрын шагнал хүртэж байсан ирээдүйтэй модель юм.

2017 оны Монголын гоо бүсгүй А.Сайхантамир

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) СПОРТ

Шинэ корона­в и р у с д э л х и й д а х и н д с п о р т ы н

бүхий л арга хэмжээг тодорхойгүй хугацаагаар зогсоосон билээ. Олимпын наадам, хөлбөмбөгийн Европын аварга шалгаруулах тэмцээнээс эхлээд Европын топ лигүүд, NBA хүртэл завсарласан. Тамирчид коронавирусээр халдварласан нь тэмцээн уралдааныг зогсоохоос өөр аргагүйд хүрсэн юм. Тэгвэл олимп, хөлбөмбөгийн Европын аваргаас бусад тэмцээнийг эхлүүлэхийн тулд мэргэжлийн холбоод бэлтгэлээ хангаж эхэлжээ. Ингэхдээ ямар нэгэн үзэгчгүйгээр зохион байгуулна. Цэнгэлдэх хүрээлэнд зөвхөн техникийн ажилчид, тамирчид, дасгалжуулагч л гарна. Харин комиссарууд тусгай өрөөнөөс тэмцээн үзнэ. Мэргэжлийн тэмцээнүүдийг тав болон зургадугаар сард эхэлж, наймдугаар сард дуусгахаар төлөвлөж буй. Тиймээс Англи, Итали, Германд хөлбөмбөгчид бэлтгэлдээ орсон байна. Ингээд мэдээллүүдийг багцлан хүргэе.

ПРЕМЬЕР ЛИГИЙГ ЗУРГАДУГААР САРЫН 8-НД

ЭХЛҮҮЛЭХЭЭР ТӨЛӨВЛӨЖЭЭ

Английн хөлбөмбөгийн холбоо лигээ эхлүүлэхээр бэлтгэл ажлаа хангаж байна. Хамгийн олон үзэгчтэй премьер лигийг ирэх сарын 8­нд эхлүүлэхээр төлөвлөсөн ба зарим нэг зохион байгуулалтын шинэ дүрэм гаргаж байгаа аж. Тухайлбал, тоглолтын дундуур шүлсээ хаясан дасгалжуулагч, тамирчдад шар хуудас хүртээх гэнэ. Нэг ёсондоо шүлсээ хаявал торгуультай гэсэн үг. Хөлбөмбөгчид талбайд гарахдаа шүлс хаях нь энгийн үзэгдэл. Тэгвэл одоо үүнийг хязгаарлах нь. Одоогийн байдлаар “Арсенал”, “Тоттенхэм”, “Вест Хэм” зэрэг 10 орчим баг бэлтгэлийн баазаа нээж, тамирчдаа бэлтгэл хийхийг зөвшөөрчээ. FIFA буюу Олон улсын хөлбөмбөгийн холбооны Эрүүл мэндийн хорооны дарга Майкл Д’Хүй тамирчид талбай дээр шүлсээ хаях нь цар тахлын тархалтыг дэмжинэ гэж бодож байгаагаа мэдэгджээ. Тэрбээр “Хөлбөмбөгт шүлсээ хаях нь энгийн үзэгдэл төдийгүй үнэхээр эрүүл ахуйн бус үйлдэл. Хэрэв бид хөлбөмбөгийн эргүүлэн авчрахыг хүсвэл үүсч болох эрсдэлтэй

алхмаас зайлсхийх хэрэгтэй. Хөлбөмбөгөө үргэлжлүүлэхээс өмнө маш анхааралтай бодох хэрэгтэй” гэжээ. Тиймээс энэхүү зөвлөмжийг Английн премьер лиг хэрэгжүүлэхээ мэдэгдсэн байна. Дашрамд дурдахад, премьер лигийн солилцоо наймааны цонхыг наймдугаар сард нээхээр төлөвлөж байгаа аж.

ИТАЛИЙН ЛИГИЙН БАГУУД 14 ХОНОГИЙН ДАРАА

БЭЛТГЭЛЭЭ ЭХЛҮҮЛНЭ Албан ёсны шийдвэр гаргасан

анхны улс нь Итали боллоо. Тодруулбал, тус улсын Засгийн газрын хуралдаанаар Сери А лигийг энэ сарын 18-нд бүх багийн бэлтгэлийг албан ёсоор эхлүүлэх үүрэг өгчээ. Уг нь шийдвэр нь бүх багт хамаатай. Хэрэв Сери А лигийн тэмцээн эхэлбэл ямар журмаар зохион байгуулах нь тодорхойгүй байгаа ч хоосон цэнгэлдэхэд зохион байгуулах, тамирчин болон зохион байгуулагчид хоорондын ойртох зайг тогтоох зэрэг олон боломжийг хэлэлцэж байгаа юм. Италийн Засгийн газрын зарим гишүүн энэ улирлын тоглолтыг цуцлах саналтай байгаа ч олонх нь лигийг үргэлжлүүлэх хэрэгтэй гэж үзжээ.

ГЕРМАНЫ БУНДЕСЛИГ ТАВ ХОНОГИЙН ДАРАА ЭХЭЛЖ

МАГАДГҮЙ

Германы Бундеслигийн үлд­сэн тойргийн тоглолтууд тав­дугаар сарын 9­нөөс эхлэн яваг даж магадгүй болжээ. Тус улсад халдвар нэмэгдэж байгаа ч эмчил гээ үр дүнтэй сайн байгаа учраас лигийг үзэгчгүй эхлүү­лэхэд гэмгүй гэж үзэж байгаа юм байна. Германы хөлбөмбөгийн холбооны ерөнхий захирал Кристиан Зайферт “Бидэнд хэд хэдэн эерэг мэдээ ирээд байгаа. Бундеслиг, хоёр дугаар лигийн тоглолтууд эхлэх боломж той болсон. Эмнэл гийн мэргэ-жилтэн, шинжээ чид багийн бэлтгэлээс эхлээд тоглолтыг хэрхэн зохион байгуулах бүх зааврыг гарга сан. Талбайн гадна юу хийх талаар ч бүх зааварчилгаа байна. Эрсдэлтэй ч багууд бас хариуцлага хүлээнэ. Улстөрчид бидэнд итгэл хүлээлгэсэн. Хөлбөмбөгчид бид бусад салбарынханд үлгэр дууриал үзүүлнэ. Ариутгалын арга хэмжээ, хамгаалалт гээд бүх зүйлд сахилга баттай хандах болно. Үзэгчгүй тоглолт болох ч өнөөгийн нөхцөлд энэ нь эдийн засгийн хувьд хамгийн шилдэг сонголт юм. Холбооны зөвлөл

хуралдаж, багийн удирдлагуудтай уулзаж ярилцана” гэж мэдэгджээ. Хэрэв Бундеслиг тавдугаар сарын 9-нд дахин эхэлбэл зургаадугаар сарын 30-нд бүх тойргийн тоглолт дуусна.

ФРАНЦЫН ЛИГИЙН УЛИРАЛ ДУУСЛАА

Францын Засгийн газраас 5000­аас олон хүн цуглардаг спортын бүх тэмцээнийг есдүгээр сар хүртэл зогсоохоор болжээ. Энэ талаар Ерөнхий сайд Эдуар Филипп “Таван мянгаас олон хүн цуглардаг спортын бүх том тэмцээнийг есдүгээр сар хүртэл зогсоох шийдвэр гаргалаа. Хөлбөмбөгийн лиг ч мөн адил. Та бүхэн нартай цэлмэг өдөр гудамжинд, зайгаа бариад дасгал хийж болно. Харин багийн спортын тэмцээнүүдийг зогсоолоо” гэж мэдэгдсэн юм. Ерөнхий сайдын мэдэгдлийн дараа Францын хөлбөмбөгийн холбооноос энэ улирлыг өндөрлүүлж байгааг албан ёсоор зарласан юм. Лигийн тэмцээн зогсох үед “ПСЖ” баг 68 оноотой тэргүүлж, 56 оноотой “Марсель” баг удаалж байлаа. Холбооны шийдвэрт багууд сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлжээ.

Английн лигийн багууд бэлтгэлээ хийж эхэлжээ

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

Тоглолтын дундуур шүлсээ хаясан дасгалжуулагч, тамирчдад шар хуудас хүртээх гэнэ. Нэг ёсондоо шүлсээ хаявал торгуультай гэсэн үг

Албан ёсны шийдвэр гаргасан анхны улс нь Итали боллоо. Тодруулбал, тус улсын Засгийн газрын хуралдаанаар Сери А лигийг энэ сарын 18-нд бүх багийн бэлтгэлийг албан ёсоор эхлүүлэх үүрэг өгчээ.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ШИНЖЛЭХ УХААН 19 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

34 жилийн өмнө Украйны Чер­но былийн атомын цахилгаан станцад осол гарснаас хойш Беларус, Украйны хилийн завсар 4700 хавтгай дөрвөлжин кило­метр эзгүй бүс үүссэн. Тэндээс нийт 350 мянган хүнийг нүүлгэн шил жүүл жээ. Анхны таамгаар цацраг идэвхт бохирдлын улмаас тус газарт наад зах нь 20000 жил амьдрах боломжгүй гэж үзэж байв. Гэтэл 14 жилийн дараагаас Чернобыльд олон төрлийн ан амьтан бий болсныг эрдэмтэд ажиглажээ. Украйн болон Европт

устах аюул тулгарсан олон амь­тан энд нутагшсаны нэг нь Прже­вальс кийн адуу буюу монгол тахь болохыг El Pais сонины сурвалж­лагч Херман Орисиало бичсэн байна.

Азийн их талд зэрлэг адуу орш догийг европчууд бүр XV зуу наас мэднэ. Гэхдээ 1881 онд Оросын хурандаа Николай Прже­вальскийн авчирсан гавлын яс ба арьсанд судалгаа хийж, шинжлэх ухааны хүрээнд оруулсан билээ. Урт хугацааны туршид энэ төрлийн зэрлэг адуу ганц байдаг гэж үзэж ирсэн. Гэвч саяхны судалгаанаас үзэхэд тахь нь

5500 жилийн өмнө Казахстаны хойд нутагт амьдарч байсан ботай омгийнхны гаршуулсан адууны зэрлэгшсэн хойч үе байж магадгүйг таамагласан байна. Пржевальскийн үед Монгол, Хятадын тал нутагт ийм зэрлэг адуу олноор бэлчиж байв.

Хамгийн сүүлд 1969 онд энэ төрлийн зэрлэг адуу говь цөлд харагдсан гэдэг. 1950­иад оны сүүлээр Европын зоопаркуудад ердөө 12 ширхэг л үлдээд байв. Тэдний үр төлийг үржүүлэх, нутагшуулах замаар энэ төрлийн амьтныг устахаас аварч чадсан юм. Одоо дэлхийд 2000 орчим

Чернобылийн ослын бүсэд амьд үлдсэн монгол тахь

тахь бий. Чернобылийн эзгүй бүсэд хүртэл амьдарч байгаа нь гай хал тай. АЦС­д осол гарах үед энд нэг ч тахь байгаагүй. Анх 10 азар га, 18 гүүг 1998 онд Украйны “Аскания­Нова” байгалийн цог­цол бороос авчирч, нутгийн зоо­паркийн гурван азаргатай ний­лүүлжээ.

Нүүдэл болон чөлөөтэй тавих хүртэл нэлээд тахь үхсэн боловч дараа нь идэвхтэй үржиж, таван жилийн хойно тоо толгой нь 65 болсон байна. Хамгаалалтын хатуу арга хэмжээ авсны үр дүнд 2018 онд Чернобылийн эзгүй бүсэд нийт сүргийн тоо 150­д хүрэв. Тэд голдуу талд бэлчдэг боловч хамгийн их хордсон “алаг ой” гэх газарт ч ирдэг аж. Саяхан Чернобыльд томоохон түймэр ассан явдал амьтдад муугаар нөлөөлж, тахийг цаашид энд үлдээх үү, нүүлгэх үү гэдэг асуудлыг босгов. Пржевальскийн адууг цацраг идэвхт хордлогын бүсэд нутагшуулсан туршилтыг амжилттай гэж үнэлж болно.

Эндээс хэд хэдэн чухал сур­гамж харагдана. Байгаль орчин хордсон байлаа ч хүн байхгүй газарт амьтан илүү дасан нутагшиж, өсөж үржсэн байна. Жишээ нь, Фүкүшима АЦС­ын осол ба Номхон далайн арлуудад цөмийн бөмбөг туршсаны дараа эдгээр газарт ургамал, амьтны аймаг цэцэглэн хөгжсөн ажиглалт бий. Түүнчлэн цацраг идэвхт хорд­лого амьтанд хэр зэрэг нөлөөлд­гийг тогтоож, байгаль орчинд нөлөө лөх хугацааг эргэн харж болох юм. Ирэх есдүгээр сард эрдэмт дийн баг Чернобыль дэх та­хийн сүрэгт судалгаа хийж, эз гүй бү сэд хэрхэн өсөж үржсэний уч­рыг тай лахаар төлөвлөж байна.

Олон улсын эрдэмтдийн баг лам гөрөөснөөс гаргаж авсан эсрэг биет SARS­CoV­2 вирусийг блоклох чадвартайг илрүүллээ гэж Cell сэтгүүлд мэдээлэв. Суд лаачид ламаас авсан хоёр төлийн эсрэг биетийг холбож, ко рона вирус хүний эсэд нэвт­рэхэд гол үүрэгтэй уургийг уясан байна. Эхний туршилтаас

АНУ­ын эрдэмтэд корона­вирусийн халдварыг эхний үе шатанд нь илрүүлэх тест бүтээснийг The Guardian сонинд бичжээ. Батлан хам­гаа лах яамны захиалгаар ажиллаж буй мэргэжилтнүүд халдвар авснаас хойш 24 цагийн дотор буюу корона­вирус хүний бие организмд тархаж, тээгч нь халдвар тараагч болохоос өмнө илрүүлдэг тест бүтээснээ мэдэгдсэн байна. Одоогийн тестүүд халдвар авснаас хойш гурав хоногийн дараа

вирусийг илрүүлж байгаа юм.

Уг судалгаанд микробыг түргэн таних буюу химийн хордлогын яаралтай онош­логооны төслийн ажлуудын үр дүнг ашигласан байна. Цар тахлын дараа төслийг коронавирусийн судалгаа шинжилгээнд шилжүүлсэн аж. АНУ­ын Хүнс, эмийн хя­нал тын агентлаг уг тестийг ашиглах зөвшөөрлийг долоо хоногийн дотор түргэвчилсэн журмаар олгох байх гэж эрдэмтэд найдаж байна.

Коронавирусээс сэргийлэх шинэ бэлдмэл нээжээ

SARS-CoV-2 вирусийг эрт илрүүлэх тест бүтээв

үзэхэд эсрэг биетүүд вирусийн нэвтрэлт ба үржлийг амжилттай хазаарлаж чадсан аж. Техасын их сургуулийн биологийн про­фессор Жэйсон МкЛиллан “Энэ бол SARS-CoV-2 вирусийг саар -магжуулах чадвартай анхны эсрэг биетүүдийн нэг” хэмээв.

Туршилтаас үзэхэд лам гө­рөөс нөөс авсан эсрэг биетүүдийг

хүний бие организмд тарилга байд лаар оруулжээ. Амьд орга ­низм халдвар авахаас наад зах нь нэг сарын өмнө ийм та­рил га хийвэл уг бэлдмэл маш сайн үр дүнтэй гэж эр дэм тэд ярилаа. Судлаачдын нэг док­торант Даниел Рэпп уг судал­гаа 2016 онд эхэлснийг хүлээн зөвшөөрөв. Гэвч эхэндээ шинэ төрлийн коронавирусийн эсрэг эм бэлдмэл хайх зорилго тавиагүй нь мэдээж. Жирийн суурь судалгаа байсан аж.

Хоёр сартай лам гөрөөснөөс авсан эсрэг биет коронавирус төдийгүй ижил төрлийн MERS­CoV вирусийн эсрэг сайн үр дүн харуулав. Эрдэмтдийн хэлснээр уг бэлдмэлийг COVID­19­т эмзэг өндөр настнууд болон архаг хууч өвчтэй хүмүүст хэрэглэх боломжтой юм. Энэхүү дүгнэлтийг шинжлэх ухааны үүднээс баталгаажуулж, судалгааны үр дүнгийн эцсийн хувилбарыг ирэх долоо хоногоос нийтэд мэдээлэх юм байна.

Ц.Улам-Ундрах, ЗГМ сонин

Саяхны судалгаанаас үзэхэд тахь нь 5500 жилийн өмнө Казахстаны хойд нутагт амьдарч байсан ботай омгийнхны гаршуулсан адууны зэрлэгшсэн хойч үе байж магадгүйг таамагласан байна.

Ulaanbaatar Railway: Freight revenue may increase by MNT 80 billionUlaanbaatar Railway JVC has a total of 137 locomotives of them 23 is a so­called cold resource, or unusable. In addition, 46.6 percent of the 3,338 freight trains were out of service lives.

Xanadu to cut administrative expenses by 30%Xanadu Mines Ltd. provides shareholders with an update on exploration and associated activities undertaken during the quarter ended 31 March 2020.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.05.04, MONDAY~№074 (1353)

More than 46,000 jobs were shed during the first quarter of 2020

UNEMPLOYMENT RATE SOARS AS PRIVATE SECTOR DECLINES

Since February, lockdown measures have been taken in an effort to prevent the pandemic outbreak in Mongolia,

increasing the potential decline in the private sector, which accounts for over 80 percent of the country’s economy alone. As a result, more than 46,000 jobs were shed during the first quarter of 2020, mainly the trade and service sectors were affected. According to the Mongolian National Chamber of Commerce and Industry (MNCCI) survey, additional 260,000 people may become jobless if the Government can not support the industry by taking immediate measures.

The survey also predicted that the majority of travel companies’ revenue to decrease by 30 percent or more in the first half of this year as the travel industry has been completely halted due

to COVID-19 restrictions. Travel companies also kept jobs by reducing salaries until the end of April. However, the extension of the high emergency period led to unpaid leave and a change in direction.

Moreover, the Bank of Mongolia (BoM) on Thursday reported monthly statistics on the economic situation. The balance of payments showed a deficit of USD 350.2 million in the first quarter, the central bank said. Compared to last year, it has deteriorated by more than USD 570 million, mainly due to a sharp decline in export revenue.

Average inflation rose to 8.1 per­cent in April but will moderate to 6.6 percent in 2020 as the econo­my slows, according to the ADB’s economy publication. However, it is forecast to reaccelerate in 2021 and approach the central bank target on rising demand and economic activity as the effect of COVID­19 on growth fades and the delayed impact of togrog depreciation is realized. █

Aminaa.U, ZGM Daily

Image by Batsaikhan.S

According to the Mongolian National Chamber of Commerce and Industry (MNCCI) survey, additional 260,000 people may become jobless.

On May 3, charter flight to Frankfurt­Ulaanbaatar carried 261 Mongolian citizens, including 62 children, 22 pregnant women, three people with disabilities, and 77 with r e a s o n a b l e e x c u s e s , following the decision by the Government of Mongolia (GoM) and the State E m e r g e n c y C o m m i s s i o n ( S E C ) . Additionally, 39 elders with caregivers and 58 sick people arrived in Mongolia aboard the charter flight.

All transit passengers from other countries are directly placed under 21 days of isolation at the National Center

for Communicable Diseases (NCCD), Military Central Hospital, NEMA’s “Retraining and Rehabilitation Center” Unit 113, and Enkhsaran sanatorium.

This is the last of three charter flights in a row. S p e c i f i c a l l y, 278 passengers repatriated on the first flight on April 30, 266 passengers on the second flight on May 1, and a total of 805 people returned home.

In the meantime, the number of coronavirus cases in Mongolia on April 30 reached 39 when a passenger of Seoul­Ulaanbaatar charter flight tested positive. NCCD Director Nyamkhuu Dulmaa said that 281 people who came on the flight were tested. █

POLITICSThe U.S. government on May 1, announced the MNT8.3 billion expansion of the bilateral assistance agreement between the United States Agency for International Development (USAID) and Mongolia’s Ministry of Finance

ECONOMYArd Credit JSC deposits dividends its 2019 net profit in its shareholders’ accounts. The company issued a total of MNT 173.7 million to 1,634 shareholders.

For the first time since February, Mongolian Commodity Exchange trades cashmere. Agricultural commodities worth about MNT 2.6 billion were traded last week.

Top 20 index up 0.65 percent, to 16,507.69 points. MSE A index increases 0.38 percent, to 7,715.46 points. MSE B index rises 0.24 percent, to 7,508.56 points. Market cap stands at MNT 2.42 trillion.

Top 20 index(by units)

16,507.6910k

15k

20k

25k

30k

SOCIETYUlaanbaatar city council approves an election working group’s proposals on electoral constituencies and mandates for the capital city council elections scheduled for October 2020.

According to “Mongolian Media ­ Today” report of 2020, the number of media outlets has been declining every year since 2013, but increased by 14 in 2018 and 45 in 2019, reaching 502.

ZGM: HIGHLIGHTS

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM DAILY 21 2020.05.04, MONDAY~№074 (1353)

MINING SOCIETY

INDUSTRY

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

Xanadu Mines Ltd. provides shareholders with an update on exploration and associated activities undertaken during the quarter ended 31 March 2020. Appropriate changes to Xanadu’s 2020 work plan are targeting an approximately 35 percent or USD 1.3 million reductions in forecast 2020 total administrative expenses compared to 2019, the company said in a report.

“This reduction would be on top of a 20 percent cut in expenses achieved in the second half of 2019. The targeted expenditure reductions do not impact the safety of our facilities or their integrity, and compliance with regulatory requirements is unaffected.”

The company maintains a strong cash balance as at February 2020 of AUD 2.6 million and a new earn­in deal with JOGMEC to sole fund up to USD 7.2 million in exploration expenditure at the company’s Red Mountain copper­gold Project, means Xanadu is entering an exciting period of cost­effective discovery and growth and news flow from this program which may deliver strong, positive catalysts for the share price.

Xanadu’s Red Mountain porphyry copper­gold Project is located within the Dornogovi Province of southern Mongolia, approximately 420 km southeast of Ulaanbaatar, and 70km west from the provincial center of Sainshand. █

Xanadu to cut administrative expenses by 30%

Mongolian Railway JVC’s freight carrying capacity amounts to 25 mil­lion tons per year. In addition, the company transported 28.2 million tons of freight last year, exceeding its capacity by 3.2 million tons. The demand for railway transportation is expected to increase further.

The company received current year’s orders from the entities in late 2019 and 40 million tons of freight have been ordered. Due to the conditions of the railway, it is not possible to fulfill the orders by

100 percent. The company faces a range of challenges including de­terioration in railway infrastructure and the expiration of most freight and locomotive operations.

Ulaanbaatar Railway JVC has a total of 137 locomotives of them 23 is a so-called cold resource, or unusable. In addition, 46.6 percent of the 3,338 freight trains were out of service lives. Officials highlighted that if all of these difficulties are fully solved and transportation orders are met 100 percent, it is possible to benefit more than MNT 80 billion per year. █

The number of coronavirus cases in Mongolia on April 30 reached 39 when a passenger of Seoul-Ulaanbaatar charter flight tested positive

Image by Gerelchuluun.J

Image by Batsaikhan.S

Third charter flight lands at Chinggis Khaan Airport

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Ухаалаг ус түгээх байрны тоолуур, сэлбэг хэрэгсэл нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах /багцтай/.ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР/ГЭРЭЭНИЙ ДУГААР: УСУГ­БМ­2020­35

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос ухаалаг ус түгээх байрны тоолуур, сэлбэг хэрэгсэл нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.Сүүлийн 2 жилд буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд ижил төстэй гэрээ хийсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.Ижил төстэй барааны өртөг нь сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд тухайн багцын төсөвт өртгийн 100 хувиас дээш байх. Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 2 жил /2018, 2019/ оны аль нэг жилд тухайн багцын төсөвт өртгийн 100 хувиас дээш байх.

Нэг оролцогч тухайн тендерийн бүх багцад санал ирүүлж болно. Тендерийн хамт Багц-1 309,000 /гурван зуун есөн мянган / төгрөг,Багц-2 860,000 /найман зуун жаран мянган/ төгрөгний тендерийн баталгаа тус тус ирүүлнэ.

Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 31­ны өдрийг дуустал.Тендерийг 2020 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн 11 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн 11 цаг 30 минут-аас нээнэ.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Дотоодын давуу эрх тооцохгүй. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5, өөрийн байр, С.Чинбаатар

Утас: 70157018-121

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Ус зөөврийн автомашин /3ш/ нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах.

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР/ГЭРЭЭНИЙ ДУГААР: УСУГ­ХА­2020­86

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Ус зөөврийн автомашин /3ш/ нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон турш­лагын дараах шаардлагыг хангасан байна.Үүнд: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.Сүүлийн 2 жилд буюу 2018, 2019 он тус бүрд ижил төстэй гэрээ хийсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 2 жил /2018,

2019/ он тус бүр төсөвт өртгийн 100 хувиас дээш байх. Тендерийн хамт 9,000,000 /есөн сая /төгрөгний тендерийн баталгаа тус ирүүлнэ.

Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 31­ны өдрийг дуустал.

Тендерийг 2020 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн 10 цаг 30 минут-аас нээнэ.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Дотоодын давуу эрх тооцохгүй. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5, өөрийн байр, С.Чинбаатар

Утас: 70157018-121

Огноо: 2020.05.04 Огноо: 2020.05.04

Bayartsetseg.D, ZGM Daily

Bayartsetseg.D, ZGM Daily

Ulaanbaatar Railway: Freight revenue may increase

by MNT 80 billion

All transit passengers from other countries are directly placed under 21 days of isolation at NCCD

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ЗГМ ЗӨВЛӨЖ БАЙНА

Муур тэжээх нь урт наслуулдаг

Аквариумын загасанд

ургамал илүү хэрэгтэй

Энэ удаагийнхаа зөвлөгөө буланг загас тэжээх хоббитой хүмүүст зориулан бэлтгэлээ. Гэртээ загас тэжээх нь стресс тайлахаас гадна байгальтай ойр байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлдэг аж.

Хэрэв та гэртээ загас тэжээх

сонирхолтой бол аль болох том аквариум сонгох хэрэгтэй. Учир нь аквариум том байх тусам ойр ойрхон цэвэрлэгээ хийх шаардлагагүй болно. Усны хэмжээ их байх тусам усан дахь шинж чанарын өөрчлөлт удаан явагддаг. Харин эсрэгээрээ жижиг аквариумтай бол ойр, ойрхон цэвэрлэгээ хийх шаард­лагатай тулгардгийг анхаарахад илүүдэхгүй.

Мөн загасандаа заавал амьд ургамал дэвсэж өгөөрэй. Учир нь амьд ургамал нь

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

Хэрэв усанд хлорамин их байвал загаснуудын чинь загалмай улаан өнгөтэй болдог

усны чанарыг сайжруулж, аквариумыг өнгө үзэмжтэй харагдуулахаас гадна загасны ялгадас, илүүдэл хоолноос үүсэн хуралдах нитратын хэм-жээг багасгахад тустай. Гэхдээ ургамал нь ингэж хуралдсан нитратын хэмжээг бүрэн устгаж чадахгүй учраас нитратын хэмжээ хортой түвшинд очихоос сэргийлж долоо хоног тутамд усаа сэлгээрэй. Цэвэрлэгээ хийхдээ аквариумаас загаснуудаа гаргахгүй байхыг хичээх. Мөн аквариумыг шууд нарны тусгал хүрэхээргүйг бодож байрлуулаарай. Учир нь нарны тусгал аквариумд замаг ургуулж, усыг ногооруулж өнгө үзэмжгүй болгодог.

ХЛОРЖУУЛСАН УС ЗАГАСНЫ ЗАГАЛМАЙГ

ГЭМТЭЭДЭГ

Крантнаас тоссон усыг цэвэр саванд 24 цаг байлгахад усны

хлор арилна. Харин хлорамин бүрэн арилдаггүй байна. Иймд уснаас хлор, хлорамин арилгагч эмийг крантны усанд заавал хэрэглэж сурах хэрэгтэй. Хэрэв усанд хлорамин их байвал загаснуудын загалмай улаан өнгөтэй болдог. Энэ нь химийн

бодис загалмайг түлсэн гэсэн үг. Крантнаас тосож авсан усыг тасалгааны температурт 48 цаг байлгахад усны шүлт тогтвортой болсон байдаг. Ийм усаар сэлгээ хийх нь загасанд хамгийн тохиромжтой.

Түүнчлэн аквариумаа цэвэрлэхдээ филтер, шүүлтүүр дотор байрлах медиа чулуунуудыг бүгдийг нь солих шаардлагагүй. Эдгээр чулуунд аквариумын усыг цэвэршүүлэхэд хэрэгтэй бактериуд үржиж байдаг. Харин чулууг зургаан сар тутамд цөөн тоогоор шинэчлэх нь зохистой. Аквариумын усны температур 24­26 хэм байхад болно. Энэ дулаан нь цэвэр усны бүх загас байж болох таатай орчин юм.

АКВАРИУМЫН ХАЖУУД ҮСЭРЧ, ЦОВХОРЧ

БОЛОХГҮЙ

Аквариумын эргэн тойронд болон хажууд нь үсэрч цовхорч

болохгүй. Мөн гараараа аквариумын шил, загасандаа хүрэх гэж оролдох хэрэггүй. Зарим загас үүнээс болж стрессдэж хэд хоногоор ч хоол идэхгүй байх тохиолдол гардаг. Аквариумаасаа загас барих шаардлага гарвал улаан өнгийн шүүлтүүр хэрэглээд үзээрэй. Загас нь улаан өнгийг олж харахдаа муу байдаг тул амархан баригдана. Загасаа унтуулж амраахын тулд аква-риумын гэрлийг орой унтахдаа унтрааж байх нь чухал. Нүдээ аниж чадахгүй учраас загас харанхуйд унтдаг байна. Хо-ногт дор хаяж 8-10 цаг зага-сандаа амрах цаг гаргаж бай. Загаснуудаа долоо хоногт нэг удаа хоолгүй өнжөөх нь аквариумын усны чанарыг сайжруулах ач холбогдолтой.

Эцэст нь загасны хоолыг том савтайгаас нь худалдаж авахыг зөвлөе. Энэ нь мөнгө хэмнэхэд тустай. █

Эрүүл мэндийн олон асуудалтай тул ­гарсан хүн муур тэжээхэд гэм гүй. Гэрийн тэжээ вэр

амьтдын дотроос муур хүний эрүүл мэндэд эерэг нөлөө үзүүлдэг. Муур эзнээ олон

төрлийн өвчнөөс урьд чилан сэргийлж, урт удаан наслах

боломжийг нэмэг дүүлж өгнө. Иймээс орос эмч нар зүрх, тар хи ны асуу-

дал тай хүмүүсийг муур тэ жээхийг

зөв лө дөг. Муур тэ жээдэг хү мүүс зүрх ний өвч нөөр өвдөх нь муур тэ жээдэггүй хү -нээс бага бо ло -

хыг олон су дал -гаагаар ба тал жээ. Иймд зүрх ний үйл ажил лагаа асуу­далтай бол гэртээ муур тэжээгээд үзэхэд гэмгүй. Худалдаж авсан муураа хайр лан энхрийлж илэх тусам таны яс бэхжинэ. Учир нь муур дугарахдаа гэмтлийн дараах үе мөчийг эд гээж, жижиг гэмт лийн анагаах үйл чил­гээ тэй байдаг гэнэ. Тэгэхээр мууж гай бол физик эмчилгээний өхөөр дөм жижиг төхөөрөмж юм.

Аутизмын өвчтэй хүүх дүүд гэрийн тэжээвэр амьтантай байвал тэд илүү хурдан

эдгээдгийг эр дэмтэд батал-сан байна. Муур орчин тойр-

АКВИРУМАА ЦЭВЭРЛЭХДЭЭ ФИЛТЕР, ШҮҮЛТҮҮР ДОТОР БАЙРЛАХ МЕДИА ЧУЛУУНУУДЫГ БҮГДИЙГ НЬ СОЛИХ ШААРДЛАГАГҮЙ. ЭДГЭЭР ЧУЛУУНД АКВАРИУМЫН УСЫГ ЦЭВЭРШҮҮЛЭХЭД ХЭРЭГТЭЙ БАКТЕРИУД ҮРЖИЖ БАЙДАГ.

Унтлагын өрөөнд муур байлгасан тохиолдолд илүү тайван болж, унтах хүсэл нэмэгддэгийг АНУ-ын Mэйo эмнэлгийн нойрны мэргэжилтэн Лоис Кран нойргүйдэлтэй хүмүүст муур тэжээхийг зөвлөдөг байна.

гаснаар илүү тайван болж, унтах хү сэл нэмэгддэгийг АНУ­ын Mэйo эмнэлгийн нойрны мэр­гэжилтэн Лоис Кран зөв лөж нойргүйдэлтэй хүмүүст муур тэжээхийг санал болгодог байна.

Хэрэв та муурнаас айдаг бол түүнийг нялх хүүхэдтэй зүйрлэж бод. Бас ямар ч гэмгүй амьтан гэсэн мессежийг өөртөө дахин давтан хэлж, тархиндаа кодол. Ингэснээр таны муур наас айх айдас бага ба гаар арилна. █

ныхоо хү мүү сийн ан хаар лыг ихээр тат даг учир бу-садтай харил-ца хад эерэгээр нөлөөлдөг. Тий-мээс ичимхий, биеэ барьдаг хүү хэдтэй гэр бүл муур тэ жээх нь нэн то хи -ромж той. Муур хүүхдийн дарх­лааг сайж руулж халд варт өв чинд өр тө хөөс сэр гийл­д э г .

Нойр хул жих асуу дал тай хү ­мүү сээс су­дал гаа ава хад унт ла гын өрөөнд м у у р байл­

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

1. Шалз (шалз чанах)3. Нийслэлийн томоохон

дүүрэг (товчилсон нэр)6. Эмэгчин баавгай8. Ихэс дээдсийн ганцаар

барих үдийн зоогийн хүндэтгэлийн нэр

11. Казахстаны нийслэл Нур Султаны өмнөх нэр

14. Аливаа зүйлийг барьж байгуулах газар урьдчилан үзэж тавьсан тэмдэг

15. Хөвчин их, хамаг бүгд18. Монголын казах хэлт утга

зохиолын төлөөлөгч, нэрт яруу найрагч

22. Монголын улс төрийн нам23. Тодорхой, илэрхий

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ӨРНИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

Арслангийн ордынхон аливаад эргэлзэлгүй давшин ор

Үс засуулбал: Өвчин эмгэг ирнэНаран ургах, шингэх: 05:29­20:09 цагБарилдлага: Үл зохилдохШүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүйСуудал: Хий

Аргын тооллын 5 сарын 4, Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 12, харцага одтой, улаагчин хонь өдөр.

Өдрийн наран 05:29 цагт мандан, 20:09 цагт жаргана. Тухайн өдөр гахай, туулай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба угаал үйлдэх, мал худалдан авах, мал түгээх, хийморийн дарцаг хатгахад сайн. Сахил санваар авах, хануур, төөнүүр хийлгэх, уул овоо тахихад муу. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

Гахай, туулай жилтнээ эерэг сайн

Өмнөх дугаарын хариу 05.01

ЗГМ: СҮДОКҮ

754219683

73

81

425836791

8

76

281367459

57

1

9

639548217

19

5

973125846

6

3

168974532

19

6

892753164

8

425

516492378

5

347681925

4

18

Өмнөх дугаарын хариу

БОСООГООР:

2. Ломбо4. Гал ноцоон асаах хэрэгсэл5. Дэлхийд Монголыг төлөөлөх

соёлын элчин сайд хэмээн өргөмжлөгдсөн монгол рок хамтлаг

6. Ая аялгуу7. Малын цусыг амтлан ходоод

болон олгойд нь цутгаж болгосон идээ

8. Том дугариг чулуун тосгуур дээр чулуун булыг өнхрүүлэн амуу тариа цайруулж талхлах

багаж9. Манжийн үеийн хэтэрхий

дөрвөн хэргэмийн 4­р зэрэг10. Төрөхөөс эхлэн нас туршдаа

дуудагдах алдар12. Хүний гайхах, сайшаах,

гомдох, шүүрс алдах зэрэгт гарах аялга

13. ... шалтаг16. Монголын ардчилал шинэч­

лэлийн төлөөх намууд гэгдэж бий болсон улс төрийн томоохон нам (товчилсон нэр)

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353)

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Цэцэн мэргэн ухаан, мэдлэг

боловсролоо дээшлүүлж нийгэмд өөрийн гэсэн тодорхой байр суурьтай болохын төлөө буцалтгүй шийд. Ажил амьдралдаа хэрэгтэй мэдээ мэдээллийг амжилттай, төвөггүйгээр олж авч чадаж байгаадаа сэтгэл хангалуун байх болно. Өөрийн болон ойр дотныхоо, хамтрагчдынхаа сэтгэл санааг үргэлж өргөж, нэг нэгнээ дэмжиж ажиллах гэж хичээх болно.

Ажил хэргийн хувьд тооцоолоогүй, бүр төсөөлөө ч үгүй саад бэрхшээл тулгарна. Хамгийн итгэлтэй хүнээсээ урвалт, хууран мэхлэлтийг олж харна. Тэднийг уучлахад хүнд байх ч гэмгүй нэгнийг хавчуулж, буруутан болгож болзошгүй. Аливаа зүйлд хүлээцтэй тайвнаар хандвал бүх зүйлийн учир олдоно. Мэргэжлийн хүрээнд асуудалгүй. Та өөрийн нэр төрөө сэвтээхгүй авч үлдэж чадна.

Амьдралын эрч хүч дээгүүр байна. Хүчин чармайлт гаргаж, идэвх зүтгэлээ зориулсан бүхэн тань үр дүнгээ хурдан өгнө. Танд ирэх сөрөг хандлагуудыг та өөрийн эерэг энерги, өөдрөг сэтгэлээрээ сайн зүгрүү нь эргүүлж чадна. Олон нийтийн газраар явах, үзвэр үйлчилгээ үзэх зэрэг нь тархины ачааллыг багасгаж, зарим нэг таагүй явдлыг мартуулна.

Хуурмаг, ёс бус зүйлийг тэвчдэггүй зан тань үүссэн нөхцөл байдлыг илүү хурцадмал болгох аюултай юм. Нэгэнт зөөлнөөр шийдвэрлэж болохгүй бол итгэл алдсан, худал хуурмагийн далайд живсэн хүмүүсээс эртхэн холдсон нь зохимжтой. Дотоод эрх чөлөө, ёс суртахуун, зарчимдаа үнэнч, түүнийгээ хамгаалахын төлөө бүхий л сэтгэлээ зориулна.

Таны дотоод мөн чанар, чин сэтгэл тань эргэн тойрны хүмүүсийн нүдэнд ил байж, тэдний дунд та өөрийгөө бүрэн илэрхийлж, олон түмнээр хүрээлүүлнэ. Та өөрийн хүсэл мөрөөдлөө биелүүлж, баяр жаргалыг мэдрэх болно. Ажил таны хүссэн шиг амархан дуусахгүй, уулзалт яриа хэлэлцээр гээд ар араасаа ундарсаар байх болно. Гэвч та үүнд түүртэж, бухимдах хэрэггүй.

Хийж буй ажилдаа хянамгай, анхааралтай байхыг зөвлөж байна. Гэрээ хэлэлцээр хийх, бичиг баримт боловсруулахдаа өөрийн биеэр биечлэн хий. Хэн нэгэнд даатган үлдээвэл алдаа гаргах магадлал өндөр байна. Бүгдийг захирч, тэргүүлэх хүсэл өөрийг тань өөр хүн шиг аашлахад хүргэж олон асуудалд оруулж болзошгүй.

Ганцаар байхыг эрхэмлэн аль болох тунгаан бодох, оюун ухаан­даа хөрөнгө оруулалт хийхэд тааламжтай. Эргэлзээ, тээнэ­гэлзээтэй зүйл байгаа бол түүний учир начрыг олоход хялбар байх болно. Урлаг, спортын салбарынхан бусдад тайлангаа тавих, шинэ тоглолтын нээлт хийх зэрэг ажлуудад тааламжтай байна. Бүх төрлийн ажил хэргийн уулзалтууд амжилттай байна.

Бизнесийн салбарт ажиллагсдын хувьд уналтад орохуйц бэрхшээл тулгарна. Тэд буруу зүйлээ барьж авсан бололтой. Гэр бүл, ойр дотнын хүмүүстэйгээ сэтгэл сэргээсэн сайхан дуу сонсож, дурсамжаа сэргээнэ. Гарч болох олон таагүй асуудлаас та хайртай хүмүүсийн дэмжлэгээр даван туулж чадна. Эрүүл мэндийн асуудлаа мартаж болохгүй. Ажлын ахиц, амжилтыг дүгнэхэд арай л эрт байна.

Аз туршсан, эрсдэлтэй шинэ ажил хэрэгт зоригтойгоор давшин ор. Дэмий хоосон болгоомжлол, эргэлзээ хэрэггүй. Үр дүн нь тодорхой таны хувьд ашиг орлого авчрах боломж гэж ойлго. Хувийн гүйцэтгэх ёстой ажлыг өнөөдөр эхлүүлбэл амжилттай. Хүнд суртал, их зан таны ажилд саад болж чадахгүй. Хайр дурлалын хувьд сээтгэнэсэн зангаасаа болж хаягдана.

Завгүй ажлын өдөр болж өнгөрнө. Ажил дээр гэнэтийн үзлэг шалгалт ирж магадгүй. Мөн олон хүний өмнө өөрийн ажлын явцыг танилцуулах боломж гарна. Танд өөрийгөө зөв талаар илэрхийлэх сайхан боломж гарч ирнэ. Уран сэтгэмж, шинэ содон санаачлагаа ч ил гаргах таатай үе. Найз нөхөдтэйгөө уулзаж цагийг хөгжилтэй өнгөрүүлнэ.

Өөрийгөө хэт дөвийлгөж “би” гэх үзлээсээ салж чадвал таны хүрээлэл нэмэгдэж, байр суурь тань ч баттай, ажил урагштай байх болно. Таны байгаа байдал бусдыг өөрөөсөө холдуулахад хүргэнэ. Хүч хөдөлмөрөө зөвхөн ажилдаа зориулснаар танд боловсрох, мэдлэгээ ахиулах боломж хаагдмал болно.

Дурын хүний зөвлөмж зөвлөгөөг ягштал дагах хэрэггүй. Ялангуяа чухал ажил хэрэг явуулж байгаа тохиолдолд хөнгөн хуумгай бус няхуур хандах хэрэгтэй. Та хайхрамжгүй байдлаасаа болж алдаа гаргахад ойрхон байна. Олон нийтийн газар болон томоохон үзэсгэлэн худалдаа, үйл ажиллагаанаас холуур байгаарай.

Т

Ш

З У

А

И

У Л

Т

Ү

ГҮ ЯА ИН Т

Д Л

В Р

Э У

Б

ВЦ

А

Ү

А А

АО

А

Р

Л Ч

НГ

И ТЭ

А

Э

Г УМ

Р

Г

У З

ОС

ТЛОЭ АЭ

ГМ

ДЭ

Ч

17. БНСУ­ын ерөнхийлөгч ... Жэ Ин

19. Урсгал усны том загас

20. Нийтээр хоморголон агнахыг нэрлэх нэр

1 2 3 4

5 6 7 8

9

15

14

16 17 18

21

22 23

19 20

10 11 1312

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.05.04, ДАВАА~№074 (1353) ГАЛ ТОГОО

Гүзээлзгэнэтэй

Гүзээлзгэнэтэй

Ш ейкШ ейк

Эхлээд гүзээлзгэнээ сайтар угаасны дараа хөлдөөгчинд хийж хөлдөөнө. Холигч машинд хөлдсөн гүзээлзгэнэ, зайрмаг сүү, мөс, молокогоо хамтад нь хийгээд хутгана. Холигч машин байхгүй бол миксерээр эсвэл гараараа сайтар хурдан хутгана. Хэрвээ илүү чихэрлэг уухыг хүсвэл молоког бага зэрэг нэмж болно. Ингээд л таны бэлтгэсэн амттай гүзээлзгэний шейк маань бэлэн боллоо. Энэхүү амттангаа гоёмсог шилэн аяганд хийгээд аяганы ирмэгт жижиг гүзээлз гэнэ зоож чимэглэвэл илүү амттай байх болно.

ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ:

ОРЦ: Гүзээлзгэнэ­7­8 ш Сүүтэй зайрмаг­1/2 ш Сүү­1 аяга Мөс­хагас аяга Молоко­1/4 аяга

ШИМ ТЭЖЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ:Уураг – 28Өөх тос – 30Нүүрс ус – 3.3Нийт илчлэг – 950 ккал

70103131, 99903578, 89992448

ЭНЭ ТАНЫ РЕКЛАМНЫ ОРОН ЗАЙ

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө, “Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024