1

เอกสารของธนาคารโลก

ใชส าหรบเจาหนาทเทานน รายงานเลขท 48799_TH

ธนาคารเพอการบรณะและพฒนาระหวางประเทศ

แผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา ของ

ราชอาณาจกรไทย

20 ตลาคม พ.ศ. 2553 หนวยบรหารงานกลมประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภาคพนเอเชยและแปซฟก

เอกสารนถกจ ากดการเผยแพร ผไดรบเอกสารสามารถใชเอกสารเพอการปฏบตงานในหนาท แตไมอนญาตใหมการเปดเผยเนอหาเนอหาในเอกสารฉบบน หากไมไดรบความยนยอมจากธนาคารโลก

แผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (Country Partnership Strategy) ของราชอาณาจกรไทยฉบบลาสด (รายงานเลขท 25077-TH) ไดถกน าเสนอเพอพจารณาในการประชมคณะกรรมการบรหารของกลมธนาคารโลก เมอวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2545

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

2

เปรยบเทยบสกลเงน (อตราแลกเปลยน ณ วนท 18 ตลาคม พ.ศ. 2553) สกลเงน = บาท (THB) 1 เหรยญสหรฐ = 29.90 บาท

ปงบประมาณ: 1 ตลาคม – 30 กนยายน

อกษรยอและค ายอ

AAA

ADB ART

ASEAN

ASEM BMA

BOP BOT CDD

CDP(s)

CEM

CFC CPS

CTF

DARP

EAP EGAT

ERPA

FCPF

FPO FY

GDP

GEF

การวเคราะหและใหค าปรกษา (Analytical and Advisory Activities) ธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank) การรกษาดวยยาตานไวรส (Anti-Retroviral Treatment) สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asian Nations) การประชมเอเชย-ยโรป (Asia-Europe Meeting) พนทเขตกรงเทพมหานคร (Bangkok Metropolitan Area) ดลการช าระเงน (Balance of Payments) ธนาคารแหงประเทศไทย (Bank of Thailand) การพฒนาซงขบเคลอนโดยชมชน (Community Driven Development) ความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (Country Development Partnership(s) บนทกขอตกลงทางเศรษฐกจของประเทศ (Country Economic Memorandum) คลอโรฟลออโรคารบอน (Chlorofluorocarbons) ยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (Country Partnership Strategy) กองทนเทคโนโลยทสะอาด (Clean Technology Fund) โครงการลดภาระทรพยสนรอการชวยเหลอ (Distressed Asset Relief Program) เอเชยตะวนออกและแปซฟก (East Asia and Pacific) การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (Electricity Generating Authority of Thailand) ขอตกลงความรวมมอการซอเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก (Emissions Reduction Purchase Agreement) กองทนความรวมมอเพอลดกาซคารบอนของภาคการปาไม (Forestry Carbon Partnership Fund) ส านกงานเศรษฐกจการคลง (Fiscal Policy Office) ปงบประมาณ (Fiscal Year) ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product) กองทนสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility)

LIC(s) MDG(s)

MIC(s)

MOF

MOU(s) MRC

MTEF

NACC

NESDB

NGO

NPL(s) NTC

OAG

OBEC

ODS

OECD

OPDC

PAD

PDMO

ประเทศทมรายไดต า (Low Income Countries) เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goal(s) ประเทศทมรายไดปานกลาง (Middle Income Countries) กระทรวงการคลง (Ministry of Finance) บนทกความเขาใจ (Memorandum of Understanding) คณะกรรมาธการแมน าโขง (Mekong River Commission) กรอบงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (Medium Term Expenditure Framework) คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (National Anti-Corruption Commission) คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (National Economic and Social Development Board) องคกรพฒนาเอกชน (Non-governmental Organization) หนทไมกอใหเกดรายได (Non-Performing Loan(s) คณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (National Telecommunications Commission) ส านกงานการตรวจเงนแผนดน (Office of the Auditor General) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (Office of the Basic Education Commission) สารท าลายโอโซน (Ozone Depleting Substances) องคกรเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Cooperation & Development ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (Office of the Public Sector Development Commission) พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย (People’s Alliance for Democracy) ส านกงานบรหารหนสาธารณะ กระทรวงการคลง (Public Debt Management Office)

3

GFDRR

GHG GTI

GMS GNI GPF

IRBD

ICT

IDA

IDF

IFC

INT

ISN

JICA

JSDF

กองทนโลกเพอการลดและฟนฟจากภยพบต (Global Facility for Disaster Reduction & Recovery) กาซเรอนกระจก (Greenhouse Gas) โครงการรเรมเสอโครง (Global Tiger Initiative) อนภาคลมน าโขง (Greater Mekong Sub-region) รายไดมวลรวมประชาชาต (Gross National Income) กองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ (Government Pension Fund) ธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนา (International Bank for Reconstruction and Development) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information and Communications Technology) สมาคมการพฒนาระหวางประเทศ (International Development Association) กองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน (Institutional Development Fund) บรรษทการเงนระหวางประเทศ (International Finance Corporation) ส านกรองประธานฝายสอบสวนการทจรตของธนาคารโลก (World Bank’s Integrity Vice-Presidency) แผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา (Interim Strategy Note) องคกรความรวมมอระหวางประเทศแหงประเทศญป น (Japan International Cooperation Agency) กองทนเพอพฒนาสงคมแหงประเทศญป น (Japan Social Development Fund)

PEFA

PEA

PFM(R)(S)

PISA

PPIAF

PPP PPP(s)

PSRDPL

REDD

SFI(s)

SME(s)

SP2

SPF

TA TRT UDD

UNFPA

UNICEF

WHO

ความรบผดชอบดานการเงนการคลงสาธารณะ (Public Expenditure and Financial Accountability) การไฟฟาสวนภมภาค (Provincial Electricity Authority) รายงาน/ระบบการบรหารการคลงภาคสาธารณะ (Public Financial Management (Report) (System) โครงการประเมนผลนกเรยนในระดบนานาชาต (Program for International Student Assessment) การบรการใหค าปรกษาดานโครงสรางพนฐานแกภาคเอกชนของรฐ (Public Private Infrastructure Advisory Service) พรรคพลงประชาชน (People’s Power Party) ความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership(s) เงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (Public Sector Reform Development Policy Loan) การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการท าลายปาไมและการเสอมโทรมของปาไม (Reducing Emissions from Deforestation & Forest Degradation) สถาบนการเงนเฉพาะกจ (Specialized Financial Institution(s) วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Sized Enterprise(S) แผนกระตนเศรษฐกจระยะทสอง (Second Stimulus Package) กองทนเพอชาตและการสรางสนตภาพ (State and Peace Building Fund) ความชวยเหลอทางวชาการ (Technical Assistance) พรรคไทยรกไทย (Thai Rak Thai) แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (United Front for Democracy against Dictatorship) กองทนประชากรแหงสหประชาชาต (United Nations Population Fund) กองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (United Nations Children’s Fund) องคการอนามยโลก (World Health Organization)

4

แผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา

สารบญ I. บทน า 5

II. หลกการและเหตผลของแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา 6

III. การพฒนาประเทศและความทาทาย 6

ก. บรบทของประเทศ 6 ข. การพฒนาดานเศรษฐกจมหภาคทเกดขนและการคาดการณในอนาคต 7 ค. การแกไขปญหาความยากจนและการพฒนาคน 9 ง. บรบทดานการเมองและธรรมาภบาล 16

IV. วาระการพฒนาแหงชาตของประเทศไทย 20

V. ประมวลการมสวนรวมของธนาคารโลก 22

ก. บทเรยนทไดรบจากแผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศทผานมา 22

ข. การด าเนนโครงการในปจจบน 24

VI. ยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนา ปงบประมาณ 2554–2555 27 ก. การรบมอกบความทาทายทส าคญ 27 ข. ยทธศาสตรท 1 การฟนฟวกฤตทใหความส าคญกบประชากรทมฐานะยากจน 28 ค. ยทธศาสตรท 2 การพฒนาความสามารถในการแขงขนและการเตบโตอยาง

มสวนรวม และยงยน 31

ง. การสนบสนนบทบาทของประเทศไทยในระดบภมภาคและระดบโลก 40

จ. การด าเนนการตามยทธศาสตร 42

VII. ขอเสนอแนะจากการท าประชาพจารณ 45 VIII. ความเสยงทเกดจากการด าเนนการตามแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการ

พฒนา 46

5

แผนยทธศาสตรระยะสนเพอการพฒนาของธนาคารโลกและประเทศไทย

I. บทน า 1. แผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา (Interim Strategy Note – ISN) ฉบบน เปนการน าเสนอรายละเอยดเกยวกบแผนงานของธนาคารโลกในการใหความชวยเหลอแกประเทศไทย ในชวงปงบประมาณ 2554 จนถง 2555 แผนยทธศาสตรฉบบน มวตถประสงคโดยรวมเพอใหความชวยเหลอแกประเทศไทยในการฟนฟจากวกฤตเศรษฐกจโลกอยางตอเนอง ตลอดจนใหความชวยเหลอเพอใหประเทศไทยสามารถบรรลถงการเตบโตทประชากรสวนใหญมสวนรวมและมความยงยนมากยงขน อนจะชวยสงเสรมใหเกดความสมานฉนททางการเมองขนได แมวาประเทศไทยจะประสบความส าเรจดานการพฒนาในหลายประการ แตการขาดเสถยรภาพทางการเมอง การลงทนภาครฐทด าเนนไปอยางเชองชา ตลอดจนความไมเสมอภาคในการใหบรการสาธารณะกลบลดทอนความสามารถของประเทศในการรบมอกบความทาทายดานการพฒนาในระยะยาวลงไป การด าเนนการตามยทธศาสตร 2 ประการนจะท าใหประเทศไทยสามารถบรรลเปาหมายระยะสนในการฟนตวทางเศรษฐกจอยางแขงแกรงไดดทสด ในขณะเดยวกบทจะชวยใหประเทศอยในต าแหนงทสามารถรบนโยบายและโครงการตาง ๆ เพอใหสามารถบรรลถงเปาหมายดานสงคมและเศรษฐกจในระยะยาวไดในทสด

II. หลกการและเหตผลของแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนา

2. แผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (Country Partnership Strategy – CPS) พ.ศ. 2545 มงเนนการมสวนรวมกบประเทศไทยในลกษณะฐานความร ซงจะชวยใหการแลกเปลยนความร ตลอดจนการใหค าแนะน าดานนโยบายในประเดนดานโครงสรางในระยะปานกลางทมความจ าเปนตอความส าเรจของประเทศไทยเพอใหการบรรลถงวาระการพฒนาแหงชาตเปนไปอยางสะดวกและงายยงขน หลงจากชวงเวลาทธนาคารโลกไดเขาไปมสวนรวมอยางจรงจงในชวงวกฤตการเงนในเอเชย ในระยะแรกนน ธนาคารโลกไดด าเนนการใหบรการดานการวเคราะหและใหค าปรกษาแกประเทศไทยในระหวางความรวมมอเพอการพฒนา สาเหตประการหนงเนองจากหลงจากการฟนตวจากวกฤตใน พ.ศ. 2540 นน ประเทศไทยมโครงการปฏรปทเขมแขงซงท าใหไทยกลายเปนประเทศทมความนาสนใจเมอเขาสตลาดเงนทน นอกจากน ในชวงเวลาดงกลาว ธนาคารโลกยงไดเดนหนาเขาไปมสวนรวมในประเดนดานนโยบายตาง ๆ ทท าใหวาระการปฏรปของประเทศกอตวเปนรปเปนรางขนตามค ารองขอของประเทศไทย และยงมสวนในการสรางชอเสยงใหกบประเทศไทยในฐานะผน าการปฏรปภาครฐในภมภาคอกดวย

3. ในฤดรอนของป พ.ศ. 2551 รฐบาลไทยไดขอใหธนาคารโลกพจารณาความเปนไปไดในการใหความชวยเหลอดานการเงนเพอท าใหการปฏรปซงก าลงด าเนนอยนนเปนไปอยางเขมแขงยงขน รวมทงเพอเรงใหการลงทนภาครฐเปนไปอยางรวดเรวมากยงขนดวย ธนาคารโลกไดตอบสนองความตองการดงกลาวโดยการใหเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (Public Sector Reform Development Policy Loan (PSPDPL) ซงเปนเงนกทใหการสนบสนนดานงบประมาณในการมสวนรวมเชงนโยบายในการปฏรปดานตาง ๆ ทมความส าคญ ความตองการดงกลาวเกดขนกอนทจะเกดวกฤตการเงน และเปนการสงเสรมนโยบายดานการการเงนทถกออกแบบ

6

ขนเพอปรบปรงความสมบรณของนโยบายเหลาน รวมทงเพอชวยใหเตบโตเปนไปอยางเสมอภาคมากขนในชวงฟนตวหลงวกฤต

4. แมวาความวนวายทางการเมองทด าเนนไปอยางตอเนองในประเทศไทยจะท าใหผลกระทบทเกดจากวกฤตการเงนทวความรนแรงมากขน แตกไมไดกอเกดขอขดของทส าคญใด ๆ ตอระบบราชการ หรอลดทอนความเปนเจาของวาระการปฏรปลงไปแตอยางใด อนทจรงนน นบต งแตเกดวกฤตขนใน พ.ศ. 2540 ประเทศไทยไดออกแบบและด าเนนการปฏรปอยางตอเนองแมจะมการเปลยนแปลงผน าทางการเมองอยบอยครง นอกจากน แรงผลกดนในการปฏรปดงกลาวกไดแสดงใหเหนถงฉนทามตทางการเมองเกยวกบวธการบรหารจดการเศรษฐกจ ตลอดจนความมงมนของขาราชการทมความสามารถและศกยภาพสง (ซงทางธนาคารโลกไดมการรกษาระดบความสมพนธทดกบกลมคนกลมน) ในการขบเคลอนวาระการปฏรปตอไป

5. แผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนามกรอบเวลาระยะสน (ระหวางปงบประมาณ 2554 ถง 2555) เนองจากความกดดนทางเศรษฐกจและความไมแนนอนทางการเมองทด าเนนไปอยางตอเนอง ท งน เพอใหธนาคารโลกสามารถใหความชวยเหลอแกประเทศไทยไดอยางมความยดหยน ไปพรอม ๆ กบการใหการสนบสนนการปฏรปเพอจดการกบความไมเสมอภาคทางสงคมและเศรษฐกจ ตลอดจนความทาทายดานความสามารถในการแขงขนอกดวย แมวาแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนาจะครอบคลมการใหกยมเปนระยะเวลานานโดยปราศจากขอผกมดทางการเงนใหม ๆ ทเปนสาระส าคญ แตโครงการหลก ๆ กจะยงคงมพนฐานจากรปแบบการแลกเปลยนความรระหวางประเทศไทยและธนาคารโลกทประสบความส าเรจอยในปจจบน โครงการทไดรบการน าเสนอจะเปนไปในรปแบบทมการคดเลอก ซงจะมการด าเนนงานในกจกรรมทประเทศเปนเจาของและตองการอยางชดเจนเทานน และจะมงเปาเพอใหความชวยเหลอแกรฐบาลในการด าเนนโครงการปฏรปนโยบาย ซงจะชวยใหการฟนตวจากวกฤตเปนไปอยางสมบรณมากยงขน พรอมกบจดการกบประเดนดานสงคมและการปกครองทมความส าคญ ซงเปนสาเหตทน าไปสความตงเครยดทางการเมอง ท งน จะมการประเมนโครงการดงกลาวเปนระยะเมอมการเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนกบสถานการณทางเศรษฐกจและการเมอง

III. การพฒนาประเทศและความทาทาย

ก. บรบทของประเทศ

6. ประเทศไทยนบเปนประเทศตวอยางทประสบความส าเรจในการพฒนา ซงมการเตบโตอยางเขมแขง และมการด าเนนการการแกไขปญหาความยากจนทด เมอสนสดทศวรรษในปพ.ศ. 2538 นน ประเทศไทยมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจรวดเรวทสดประเทศหนงของโลกดวยอตราเฉลยรอยละ 8-9 ตอป หลงจากการฟนตวจากวกฤตเศรษฐกจทเกดขนในทวปเอเชยในชวงพ.ศ. 2545 จนถงพ.ศ. 2546 เศรษฐกจไทยกไดเตบโตขนอกครงหนง โดยมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจเฉลยรอยละ 5 ในชวงปพ.ศ. 2545 – 2550 ผลจากการเตบโตทางเศรษฐกจอนย งยนนไดท าใหอตราความยากจนลดลงจากรอยละ 42 ในพ.ศ. 2531 เหลอเพยงประมาณรอยละ 9 ใน พ.ศ. 2551 อยางไรกตามการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไทยกลบชะลอตวลงเมอไมนานมาน ทงนเนองมาจากการบรโภค

7

ภาคเอกชน และความตองการดานการลงทนทลดลง ซงสวนใหญเปนผลมาจากสถานะทางเศรษฐกจของโลกและความไมแนนอนทางการเมอง การเตบโตทชาลงนไดสงผลใหความส าเรจในการลดความยากจนทเกดขนกลบพลกผนไปในทศทางตรงกนขาม

7. ผลประโยชนทเกดขนจากความส าเรจทางเศรษฐกจของประเทศไทยไมไดรบการแบงปนอยางเสมอภาค โดยการแกไขปญหาความยากจนในบางภมภาค โดยเฉพาะในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอทเปนไปอยางลาชากวาภมภาคอน ๆ ของประเทศ แมวาความไมเสมอภาคในภมภาคจะเกดขนเปนปกตในกระบวนการพฒนา1 แตความทาทายทรฐบาลตองเผชญกคอ การสงเสรมการพฒนาแบบมสวนรวมผานทางการรวมกลมทางเศรษฐกจ แมจะประสบความส าเรจในการแกไขปญหาความยากจน แตความไมเสมอภาคดานรายไดกยงคงอยในอตราสงและยากทจะแกไข เรองดงกลาวแสดงใหเหนถงความจ าเปนทจะตองพฒนานโยบายและโครงการตาง ๆ เพอเชอมโยงเขตเมองทมการเตบโตอยางรวดเรวเขากบภมภาคตางๆ ทการเตบโตเปนไปอยางเชองชา รวมถงการสงเสรมการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณะอยางเทาเทยม โดยเฉพาะอยางยงการใหบรการดานการศกษา และมงเปาไปทประชากรทมฐานะยากจนทสด

ข. การพฒนาดานเศรษฐกจมหภาคทเกดขนและการคาดการณในอนาคต

8. ภาคการผลตเพอการสงออกซงเตบโตในอตรารอยละ 7.5 ในพ.ศ. 2553 ไดชวยใหเศรษฐกจไทยสามารถฟนตวจากวกฤตเศรษฐกจและการเงนโลกไดอยางเขมแขง(ตารางท 1) วกฤตเศรษฐกจโลกสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทยโดย (ก) อปสงคตอผลผลตขององคกรธรกจในหวงโซอปทานทลดลง โดยเฉพาะอยางยงในภาคอเลกทรอนกส และ (ข) ผลผลตทางการเกษตรมราคาตกต าลง ดวยเหตนผลตภณฑมวลรวมในประเทศจงลดลงถงรอยละ 6.3 ในชวงไตรมาสท 3 ของปพ.ศ. 2551 จนถงไตรมาสแรกของพ.ศ. 2552 (ซงมอตราของการลดลงโดยเฉลยอยทรอยละ 2.2) เนองจากความตองการภายนอกเรมฟนตวขนในไตรมาสท 2 ของพ.ศ. 2552 เศรษฐกจของประเทศจงเรมฟนตวขนโดยมอตราการเตบโตเพมขนรอยละ 12 ในอก 4 ไตรมาสตอมา แมวาปจจยหลกของการเตบโตดงกลาวจะเปนผลมาจากภาคการสงออก แตการฟนตวของราคาผลผลตทางการเกษตร ตลอดจนนโยบายดานการเงนการคลงทเออใหเกดการฟนตวกไดน าไปสการของการบรโภคภายในประเทศและการลงทนทเพมสงขน การเตบโตดงกลาวเรมชะลอตวลงในไตรมาสท 2 ของ พ.ศ. 2553 และคาดการณวาจะทรงตวตอไปเมอผลจากปจจยดานสนคาคงคลงคอย ๆ หมดไป ตลอดจนการเพมขนของอปสงคโลกและราคาโภคภณฑทรงตวอยทระดบต ากวากอนเกดวกฤต และอตราดอกเบยกลบสระดบปกต (ซงสงกวา) อยางไรกตามกมการคาดการณวาการด าเนนการทมประสทธภาพในชวงครงปแรกและฐานการเตบโตทางเศรษฐกจทเดมอยในระดบต าจะท าใหมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจสงขนเปนรอยละ 7.5 ใน พ.ศ. 2553

1 กระบวนการพฒนาเปนประเดนหลกของรายงานการพฒนาโลกประจ าป พ.ศ. 2552 เรอง การปรบเปลยนภมศาสตรทางเศรษฐกจ (World Development Report 2009: Reshaping Economic Geography) รายงานดงกลาวไดเนนถง (ก) ธรรมชาตของการเตบโตทางเศรษฐกจทไมสมดล ซงสงผลใหเกดความไมเสมอภาคทางภมศาสตร และ (ข) ความจ าเปนในการกระจายสวสดการอยางเทาเทยมผานทางการใหบรการและการเชอมโยงทมคณภาพมากยงขน

8

ตารางท 1 ตวชวดเศรษฐกจหลก ตวเลขในอดต ตวเลขทมการคาดการณ

2550 2551 2552 25531/ 2554 2555

ผลผลต การจางงาน และราคา ผลตภณฑมวลรวมในประเทศจรง (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ) ดชนผลผลตภาคอตสาหกรรม (2000=100) (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ) การวางงาน (คดเปนรอยละ) คาแรงจรง (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ)2/ ดชนราคาผบรโภค (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ) ภาครฐ งบดลภาครฐ (รอยละของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ)3/ หนสาธารณะ (รอยละของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ) การคาระหวางประเทศ ดลการช าระเงน และหนตางประเทศ ดลการคา (พนลานเหรยญสหรฐ) การสงออกสนคา (พนลานเหรยญสหรฐ) (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ) การสงออกหลก (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ)4/ การน าเขาสนคา (พนลานเหรยญสหรฐ) (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ) ดลบญชเดนสะพด (พนลานเหรยญสหรฐ) (รอยละของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ) การลงทนโดยตรงในตางประเทศ (พนลานเหรยญสหรฐ)5/ (รอยละของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ) หนตางประเทศ (พนลานเหรยญสหรฐ)6/ (รอยละของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ) หนตางประเทศระยะสน (พนลานเหรยญสหรฐ)6/ อตราสวนภาระการช าระหน (การสงออกสนคาและบรการ คดเปนรอยละ) ทนแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ รวม (พนลานเหรยญสหรฐ) (จ านวนเดอนทมการน าเขาสนคาและบรการ) ตลาดเงน สนเชอภายในประเทศ (การเปลยนแปลงปตอป คดเปนรอยละ)7/ อตราดอกเบยระยะสน (รอยละตอป)8/

อตราแลกเปลยน (บาท/เหรยญสหรฐ โดยเฉลย) อตราแลกเปลยนทแทจรง (2000=100)9/ ดชนตลาดหน (ธนวาคม พ.ศ.2539=100) รายการบนทก ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเบองตน (พนลานเหรยญสหรฐ)

4.9 180.7 8.2 1.4 0.7 2.2 -2.5 37.5 12.8 151.3 18.2 16.4 138.5 9.1 15.7 6.3 10.3 4.1 61.9 24.8 21.6 11.8 87.5 7.9 4.9 3.69 34.2 112.2 858 249.0

2.5 190.2 5.3 1.4 4.8 5.5 -1.9 38.2 -0.4 175.2 15.9 7.6 175.6 26.8 1.2 0.4 7.6 2.8 65.2 24.0 24.2 7.1 111.0 7.9 9.3 3.40 33.4 112.8 450 272.0

-2.2 180.4 -5.1 1.5 -1.6 -0.8 -3.8 45.2 19.4 150.7 -14.0 -15.2 131.4 -25.2 20.3 7.7 5.3 2.0 69.5 26.4 27.4 6.7 138.4 13.2 3.1 1.35 34.3 108.8 735 263.7

7.5 .. .. 1.3 .. 3.5 -2.7 44.0 5.2 175.3 16.3 .. 170.0 29.4 7.0 2.3 7.6 2.5 .. .. .. .. 143.1 10.1 .. .. 32.5 .. .. 309.8

3.2 .. .. 1.3 .. 3.0 -2.7 45.7 0.3 192.2 9.7 .. 191.9 12.9 1.4 0.4 9.3 2.6 .. .. .. .. .. .. .. .. 30.0 .. .. 356.9

4.2 .. .. 1.3 .. 3.0 -2.0 46.0 -2.6 216.1 12.5 .. 218.8 14.0 -0.8 -0.2 11.3 3.0 .. .. .. .. .. .. .. .. 30.0 .. .. 383.1

9

ตวเลขในอดต ตวเลขทมการคาดการณ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเบองตน (พนลานบาท) รายไดมวลรวมประชาชาตทแทจรงตอบคคล (2000 เหรยญสหรฐ)

8,529.8 2,876.3

9,075.5 3,055.0

9,050.7 2,950.1

10,070.0 3,391.0

10,705.7 3,772.9

11,492.6 3,912.7

ทมา ธนาคารแหงประเทศไทย คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงการคลง ส านกงานสถตแหงชาต กระทรวงพาณชย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และการค านวณของเจาหนาทธนาคารโลก หมายเหต (1) การคาดการณการเตบโตใน พ.ศ. 2553 ของธนาคารโลกและองคกรภาครฐตางๆเปนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ (ก) คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต: รอยละ 7-7.5 (ข) กระทรวงการคลง: รอยละ 7.3-8.8 (ค) ธนาคารแหงประเทศไทย: รอยละ 6.5-7.5 (2) คาแรงเฉลยของผมอาชพ (จากการส ารวจก าลงแรงงานของส านกงานสถตแหงชาต) ลดลงเนองจากภาวะเงนเฟอของดชนราคาผบรโภค (3) งบดลเงนสดของรฐบาลกลางในปปฏทน (4) เครองมอเครองใชทเปนเครองยนตและเครองจกรกล (5) การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไมไดมาจากธนาคาร (6) ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย (7) ค าจ ากดความของสถตการเงนระหวางประเทศ (สนเชอสทธใหกบภาครฐทไมใชสถาบนการเงน สนเชอใหกบภาคเอกชน และบญชอน ๆ ) (8) อตรานโยบายของธนาคารแหงประเทศไทย (หนาตางปรบสภาพคลอง ณ สนวน และกองทนใหกยม) (9) ทมา: ธนาคารเพอการช าระเงนระหวางประเทศ

9. ความวนวายทางการเมองทเกดขนในชวงเดอนเมษายนถงพฤษภาคม พ.ศ. 2553 ไมไดสงผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศไทยมากนก แมจะดเหมอนวาผลกระทบทางสงคมจะมความรนแรงมากกวากตาม ภาคการผลตเพอการสงออกทมความส าคญไดรบผลกระทบจากความวนวายดงกลาวเพยงเลกนอย และยงคงด าเนนไปไดดมากแมจะเกดการลอยตวของอปสงคการสงออกในไตรมาสท 2 และความตองการรถยนตภายในประเทศทไมแนนอน ในทางกลบกน ภาคการทองเทยวกลบประสบความเสยหายอยางหนก ภาคการใหบรการหดตวลงถงรอยละ 18 จากไตรมาสกอนหนา (จากตวเลขประจ าฤด ไมใชตวเลขประจ าป)2 แมวาการบรโภคภาคเอกชนจะมการเตบโตขน แตภาคการคาปลกกลบหดตวลงในไตรมาสดงกลาว ซงแสดงใหเหนวาภาคสวนนไดรบผลกระทบจากความวนวายทางการเมอง เนองจากภาคการคาสงและภาคการทองเทยวมการจางงานเปนอตราสวนถงรอยละ 25 ของแรงงานทงหมด (เมอเทยบกบการจางงานรอยละ 15 ในภาคการผลต) จงดเหมอนวาผลกระทบทางสงคมจากวกฤตทเกดขนจะมความรนแรงมากกวาผลกระทบทมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

10. แมวาการบรโภคของครวเรอนจะเพมสงขนในไตรมาสท 2 ของ พ.ศ. 2553 แตการสงออกกยงคงเปนสวนขบเคลอนหลกของการเตบโตทเกดขนในชวงเวลาตอมา ภาคสวนทเกยวของกบการผลตสนคาและบรการ (ไดแก การอตสาหกรรม โรงแรม และการขนสง) ซงเคยเปนปจจยหลกของการเตบโต นบตงแตประเทศไทยฟนตวจากวกฤตการเงนทเกดขนใน พ.ศ. 2540 และเปนสาเหตของพลวตเศรษฐกจนบตงแตวกฤตเศรษฐกจไดเรมตนขน เมอพจารณาการเตบโตทางเศรษฐกจทชะลอตวลงของกลมประเทศเศรษฐกจกาวหนาและความเสยงทตอเนองทเกดขนกบการฟนตวของเศรษฐกจโลกแลว ประเทศไทยจงมแนวโนมจะประสบกบภาวะชะลอตวทางเศรษฐกจใน พ.ศ. 2554

2 ภาคการทองเทยวเปนภาคสวนทฟนตวไดอยางเขมแขงมากทสด จ านวนนกทองเทยวทเดนทางเขามาในประเทศไทยเพมขนถงรอยละ 14.2 ในเดอนกรกฎาคม เพอเปรยบเทยบกบจ านวนนกทองเทยวในเดอนเดยวกนของปกอนหนา หรอคดเปนรอยละ 84 ของจ านวนนกทองเทยวในฤดทองเทยวกอนเกดวกฤต

10

11. เพอบรรเทาผลกระทบทางสงคมทเกดขนอยางฉบพลนจากวกฤตเศรษฐกจ รฐบาลจงไดก าหนดนโยบายพฒนาการใหบรการเพอตอบสนองตอความจ าเปนในการปองกนทางสงคม ตลอดจนความจ าเปนในการลงทนระยะยาวทไดผล แผนกระตนทางการเงนทประกาศใชในเดอนมกราคม พ.ศ. 2552 มงเปาไปทมาตรการการบรโภคทมการช าระเงน (ซงรวมถงการโอนเงนสด) มลคา 97,6000 ลานบาท (คดเปนรอยละ 1 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ) โดยใชงบประมาณเสรมจากปงบประมาณพ.ศ. 2552 แผนกระตนดงกลาวประกอบดวย (ก) การจายคาครองชพรายเดอนมลคา 2,000 บาทใหกบผมรายไดต ากวา 15,000 บาท : เดอน จ านวน 1 ครง (ข) การขยายโอกาสทางการศกษาโดยผเรยนไมตองเสยคาใชจายจาก 12 ปเปน 15 ป (ค) การใหการสนบสนนดานการเงนกบหมบานและชมชนตาง ๆ ผานกองทนหมบานและชมชน (Sufficiency Fund) (ง) การตอระยะเวลาการใชสาธารณปโภคและการขนสงสาธารณะโดยไมเสยคาใชจายออกไปอก 6 เดอน (แตไมมการตออายโครงการชวยเหลอคาน ามนและดเซล) (จ) การจายคาครองชพรายเดอน 500 บาทใหกบผสงอาย และ (ช) การฝกอบรมโดยไมเสยคาใชจายเปนระยะเวลา 1 เดอน และสนบสนนคาใชจายเปนเงนสดนาน 3 เดอนใหแกผวางงาน อนงโครงการหลกทง 6 โครงการขางตนคดเปนรอยละ 70 ของแผนการกระตนเศรษฐกจของรฐบาล

12. นอกจากน ยงมการประกาศใชโครงการลดภาษ ซงประกอบดวย (ก) การลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาใหกบดอกเบยเงนกสงสด 300,000 บาทตอป (ข) การตออายโครงการลดภาษและคาธรรมเนยมทดน (ค) การเพมรายไดใหกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทอยในขายตองช าระภาษรอยละ 0.5 ตงแต 60,000 บาทจนถง 1,000,000 บาท (ง) เพมการงดเวนภาษใหกบวสาหกจชมชนทมรายไดไมเกน 1.8 ลานบาท และ (จ) งดเวนภาษการด าเนนธรกรรมใด ๆ ทเกดจากหนและการปรบโครงสรางองคกร การลดภาษเหลานคดเปนมลคาทงสนประมาณ 40,000 ลานบาท (คดเปนรอยละ 0.4 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ)

13. มาตรการกระตนเศรษฐกจรอบท 2 (Fiscal Stimulus Measures หรอ SP2) ถกประกาศใชเพอแกปญหาการลงทนในภาคสาธารณะทเปนไปอยางเชองชานบตงแตเกดวกฤตในพ.ศ. 2540 การลงทนภาคสาธารณะโดยเฉลยมเพยงรอยละ 5.7 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศทแทจรงนบตงแต พ.ศ. 2547 จนถง พ.ศ. 2551 เปรยบเทยบกบอตรารอยละ 1 กอนเกดวกฤต การลงทนภาคเอกชนลดลงเกอบรอยละ 5 ในพ.ศ. 2551 โดยมสาเหตหลกมาจากความไรเสถยรภาพทางการเมอง ซงท าใหการตดสนใจในการลงทนเกดความลาชา มาตรการ SP2 นประกอบดวยองคประกอบดานการลงทนทจะชวยใหการลงทนภาคสาธารณะเพมสงขนไดเกอบรอยละ 5 ในชวงป พ.ศ. 2553 จนถง พ.ศ. 2555 เนองจากมโครงการดานโครงสรางพนฐานเปนจ านวนมาก

14. เงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (PSRDPL) ทมการด าเนนการควบคไปกบมาตรการขางตนจะชวยเพมมลคาของเงนชวยเหลอในโครงการกระตนเศรษฐกจตางๆ ตลอดจนสงเสรมการปฏรปภาครฐทมเปาหมายเพอเชอมโยงการใชจายงบประมาณของภาครฐกบผลกระทบเชงนโยบายทตองการผานระบบทมประสทธภาพ เชอถอได โปรงใส และใหผลลพธทตองการ ความส าเรจของมาตรการกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจและเขาถงประชาชนทมฐานะยากจนนน ขนอยกบการด าเนนงานของภาครฐ อนไดแก การปฏรปซงเปนประเดนหลกของนโยบายเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (PSRDPL)

11

15. แมวาวกฤตการเงนโลกจะสงผลตอเศรษฐกจทแทจรงอยางชดเจน แตงบดลของภาครฐและภาคเอกชนทมสภาพคลองชวยใหผลกระทบทมตอภาคการเงนไมรนแรงมากนก ซงสงผลใหประเทศไทยมความสามารถเพยงพอทจะด าเนนมาตรการกระตนเศรษฐกจตาง ๆ ได ความมนคงทางการเงนในอดตสงผลใหปรมาณหนสาธารณะลดจ านวนลง รวมไปถงองคประกอบหนทมการบรหารจดการเพอลดผลกระทบทเกดจากปจจยภายนอก3 ปจจยดงกลาวยงชวยใหประเทศไทยสามารถกยมเพมไดหากมความตองการ เงนส ารองระหวางประเทศทอยในระดบสง (สงกวามลคาการสงออก 10 เดอนหรอคดเปน 4.7 เทาของหนตางประเทศระยะสน) ประกอบกบหนตางประเทศทมมลคาต าไดชวยลดความเปราะบางจากผลกระทบภายนอกประเทศลงได นอกจากนภาคการเงนกยงคงมความเขมแขงและไดรบการปกปองจากผลกระทบอยางฉบพลนของวกฤตการเงนโลก เนองมาจากอตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยเสยงของทงภาคสวนทอยในระดบสง ประกอบกบสภาพคลองในระบบธนาคารภายในประเทศอกดวย

16. ประเทศไทยจ าเปนตองเตรยมพรอมส าหรบสภาวะการณทางเศรษฐกจโลกทเปลยนแปลงไปหลงจากวกฤตคอย ๆ ลดความรนแรงลง สภาวะแวดลอมหลงเกดวกฤตจะเปนไปในลกษณะดงน กลมประเทศทเศรษฐกจกาวหนาจะมความตองการในการน าเขาลดลง การแขงขนดานทตงฐานการผลตจะเพมสงขน ประเทศเศรษฐกจกาวหนาใหม ๆ จะเขามามสวนรวมในการเตบโตของอปสงคโลกมากขน และสวนตางของอตราดอกเบยในประเทศก าลงพฒนาและประเทศเศรษฐกจกาวหนากจะเพมมากขนอกดวย (ซงบงชเปนนยถงการไหลเขาของเงนทนรวมทงอตราการแลกเปลยนทเพมสงขน) อนง ภาครฐและภาคเอกชนควรเรมศกษามาตรการบางประการได อาท การมองหาตลาดสงออก การสงเสรมคณภาพการศกษา การพฒนาผลตภณฑและบรการใหม ๆ ทมมลคาเพมสงขนใหมแหลงการเตบโตทางเศรษฐกจทหลากหลาย รวมทงการวางกรอบการปองกนทางสงคมทมความสมบรณ เพอจดการกบปญหาความยากจนในประเทศทยงคงอย ความไมเทาเทยมกนทเพมมากขน รวมไปถงวกฤตเศรษฐกจทอาจเกดขนในอนาคตดวย

ค. การแกไขปญหาความยากจนและการพฒนาคน

17. นบตงแตปลายทศวรรษท 1980 หรอประมาณชวงป พ.ศ. 2523 นน ความยากจนในประเทศไทยไดลดลงอยางตอเนอง ทงนมสาเหตส าคญมาจากเศรษฐกจทเตบโตในอตราสง (ตารางท 1)4 ในชวงทศวรรษทผานมานน ประเทศไทยสามารถลดความยากจนลงจากอตราทสงทสด คอ รอยละ 21 เมอพ.ศ. 2544 (ซงเปนผลมาจากวกฤตทเกดขนเมอ พ.ศ. 2540) เหลอเพยงรอยละ 9 ในพ.ศ. 2551 อนง ความยากจนในประเทศไทยเปนปรากฏการณท

3 หนสาธารณะในปจจบนมมลคารอยละ 42 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศซงยงคงมอตราต ากวาเพดานทรอยละ 60 ตามกรอบการด าเนนการเพอความยงยนทางการเงนของประเทศไทย องคประกอบของปรมาณหนไดเปลยนแปลงไป เนองจากหนทเปนสกลเงนตราตางประเทศ ซงมมลคาคดเปนรอยละ 39 ของหนสาธารณะทงหมดเมอ พ.ศ. 2542 ลดลงเหลอเพยงประมาณรอยละ 12 แมวาหนสาธารณะจะยงคงเพมสงขนจนถงป พ.ศ. 2555 (ซงสะทอนใหเหนถงโครงการกระตนเศรษฐกจ) แตกมการคาดการณวาสถานการณดงกลาวจะไมกอใหเกดความเสยหายใด ๆ 4 การลดความยากจนในระยะยาวมความเกยวของกบการเตบโตทางเศรษฐกจอยางชดเจน เนองจากระบบตาขายความปลอดภยทางสงคมและนโยบายอนๆ เพอชวยลดปญหาความยากจนยงมอยจ ากด

12

เกดขนในเขตชนบทเปนสวนใหญ มประชากรทมฐานะยากจนจ านวน 5.4 ลานคน ซงรอยละ 88 ของจ านวนดงกลาวอาศยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

18. วกฤตการเงนของโลกสงผลใหการด าเนนการแกไขปญหาความยากจนตองหยดชะงกลงใน พ.ศ. 2552 ผลกระทบทโยงใยจากความผนผวนทางเศรษฐกจทเกดขนกบประชากรทมฐานะยากจนในประเทศไทยนนยากทจะท าการชวด อยางไรกตามมแนวโนมวาจ านวนประชากรทยากจนเพมจ านวนขน ระดบการบรโภคตอบคคลทแทจรง ซงมความสมพนธกบอตราความยากจนเปนอยางมากลดลงเปนครงแรกในพ.ศ. 2552 นบจากครงเกดวกฤตเมอ พ.ศ. 2540 เมอน าความยดหยนระหวางการบรโภคในครวเรอนและอตราความยากจนมาพจารณาจะสามารถคาดการณไดวาอตราการบรโภคในครวเรอนตอบคคลทลดลงในอตรารอยละ 1.7 นนอาจมความเกยวกบอตราความยากจนทเพมสงขนระหวาง 0.5 ถง 1 จด

แผนภาพท 1 จ านวนประชากรทมฐานะยากจนและผลตภณฑมวลรวมในประเทศทแทจรง ตงแต พ.ศ. 2531 – 2550

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

นโยบายดานเศรษฐกจทดสงผลใหประเทศไทยมความกาวหนาในการบรรลถงเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ และมแนวโนมทจะบรรลเปาหมายดงกลาวไดทงหมดอกดวย (ตารางท 2)5 อยางไรกตาม ยงคงมความแตกตางเกดขนในภมภาคและกลมชาตพนธตาง ๆ6 นอกจากน ยงคงมความกงวลในเปาหมายดานความยงยนทาง

5 จากการวเคราะห (“Who are the MDG Trailblazers? A new MDG Progress Index”, by Benjamin Leo and Julie Barmeia, Center for Global Development, August 2010) ประเทศไทยไดคะแนนความกาวหนาในการบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษของประเทศไทยอยในระดบปานกลางส าหรบกลมประเทศทมรายไดปานกลาง 6 ประเทศไทยประกอบดวยกลมชาตพนธกวา 30 กลม ทมความแตกตางกนในดานตาง ๆ อาท ประวตศาสตร ภาษา และรปรางหนาตา ประชากรสวนใหญซงมจ านวนประมาณรอยละ 75 ของจ านวนประชากรทงหมด และพดภาษาเดยวกน สามารถแบงออกไดเปน 3 กลมใหญๆ ไดแก (ก) ไทยกลาง (ข) ไทยอสาน และ (ค) ไทยใต ชนกลมนอยทมจ านวนมากทสด ไดแก ชาวไทยเชอสายจน (ประมาณรอยละ 14 ของจ านวนประชากรทงหมด) ชาวไทยเชอสายมาเลย (รอยละ 3 ถง 4) และชาวไทยเชอสายเขมร (รอยละ 1) ในหมชนกลมนอยตางๆ ยงประกอบดวยชนเผาตาง ๆ ซงโดยมากเปนชาวไทยภเขาทอาศยอยในหบเขาทางภาคเหนอของประเทศ อาท กย กะเลง มอญ มง กะเหรยง อาขา มเซอ แมว ขม ถน ละวา และ โส

13

สงแวดลอม ถงแมวาในขณะทมแนวโนมวาประชากรจะมน าสะอาดและระบบสขาภบาลส าหรบอปโภคทดขน แตประเทศไทยยงคงตองใชความพยายามรวมกนในการด าเนนการดานสงแวดลอมอกหลายประเดน ซงรวมถงคณภาพอากาศในกรงเทพมหานคร คณภาพน าในแมน าสายหลก และการตดไมท าลายปา หากประเทศไทยตองการบรรลเปาหมายดงกลาว

ตารางท 2 ความกาวหนาในการด าเนนการเพอบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ

เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ/ตวชวด ประเทศไทย

ประเทศทมรายไดต าและประเทศทม

รายไดปานกลางในภมภาคเอเชยและ

แปซฟก

ประเทศทมรายไดคอนขางต าในกลมทประเทศทมรายไดปานกลางของโลก

เปาหมายท 1 ขจดความยากจนและหวโหย 2533-2535

2543–2550(1)

2533-2535

2543–2550

2533-2535

2543–2550

สดสวนประชากรทอยต ากวาเสนแบงความยากจนของประเทศ (รอยละ)

33.7 8.5 n/a n/a n/a n/a

ชองวางความยากจนทจ านวนเงน 2 เหรยญสหรฐตอวน 6.2 2.0 n/a n/a n/a n/a จ านวนเดกทมน าหนกต ากวามาตรฐานทมอายต ากวา 5 ป 17.4 7.0 n/a 12.8 n/a 24.8 เปาหมายท 2 ใหเดกทกคนไดรบการศกษาระดบประถมศกษา อตราสวนการเขาศกษาในระบบการศกษาขนพนฐานทงหมด 88 94 96 93 93 93 เปาหมายท 3 สงเสรมความเทาเทยมกนทางเพศและการสงเสรมบทบาทสตร อตราสวนของนกเ รยนเพศหญงตอเพศชายในโรงเ รยนประถมศกษา/มธยมศกษา (รอยละ)

97 104 89 99 89 98

เปาหมายท 4 ลดอตราการเสยชวตของเดก อตราการการเสยชวตของเดกทมอายต ากวา 5 ป (ตอ 1,000 คน) 31 8 56 29 60 36 อตราการการเสยชวตของทารก (ตอ 1,000 คน) 26 6 42 22 58 38 เปาหมายท 5 พฒนาสขภาพหญงมครรภ อตราการเสยชวตของหญงมครรภ (ตอเดกเกดมชวต 100,000 คน) n/a 110 n/a 150 n/a 180 อตราการเสยชวตทงหมด 2.1 1.8 2.4 2.0 2.6 2.1 เปาหมายท 6 ตอสกบเชอเอชไอว/โรคเอดส มาลาเรย และโรคส าคญอน ๆ จ านวนประชากรทตดเชอเอชไอว (รอยละของจ านวนประชากรทมอายระหวาง 15 – 49 ป)

n/a 1.4 n/a 0.3 n/a 0.2

สถานการณวณโรค (ตอประชากร 100,000 คน) n/a 142 n/a 135 n/a 116 เปาหมายท 7 รกษาและจดการสงแวดลอมอยางยงยน การปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (เมตรกตนตอหว) 1.8 4.3 1.9 3.3 2.3 3.4 การเขาถงการใหบรการดานสขาภบาลทพฒนาขน (รอยละของจ านวนประชากร)

80 99 30 51 37 55

ขอมลอางอง รายไดมวลรวมประชาชาตตอหว (เหรยญสหรฐ) 3,050 1,856 2,038

14

ทมา: กองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต, State of the World’s Children 2008, World Development Indicators ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

หมายเหต: (1) ขอมลทอยในหวขอ (2543-2550) เปนขอมลทเปนปจจบนทมอย (2) การวดการเสยชวตของหญงมครรภสามารถด าเนนการได 2 วธ ไดแก (ก) การประมาณการณของประเทศ ซงมพนฐานจากการส ารวจ การบนทกสถต ฯลฯ และ (ข) การคาดการณโดยการสรางแบบจ าลอง ซงมพนฐานจากการด าเนนการขององคการอนามยโลก กองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต กองทนประชากรแหงสหประชาชาต และธนาคารโลก การคาดการณเหลานอาจแตกตางกนไปในแตละประเทศเปนอยางมาก ส าหรบตวเลขในตารางขางตนมาจากการคาดการณโดยการสรางแบบจ าลอง เพอใหมตวเลขเปรยบเทยบ 19. เนองจากมแนวโนมทจะบรรลเปาหมายสวนใหญของการพฒนาแหงสหสวรรษ ประเทศไทยจงไดน าเสนอแนวคด “เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษพเศษ (MDG Plus)” ซงเปนเปาหมายทก าหนดขนเพอวตถประสงคเฉพาะ และจ าเปนตองมความพยายามในการบรรลมากยงขนกวาเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษสากล (ตารางท 3) กรอบเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษพเศษนครอบคลมถงดชนชวดทไดรบการขยายขอบเขตใหมากยงขนเพอก ากบดแลการพฒนามนษยในประเทศไทย ตลอดจนพฒนาดชนชวดเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษเดมไปในแนวทางทส าคญ 3 ประการดงน ประการแรก ก าหนดดชนชวดทมการพจารณาขอมลทมคณภาพเพอการก ากบดแลทดยงขน ซงขอมลเหลานอาจไมปรากฎในตวชวดเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษเดม ประการทสอง มการขยายขอบเขตการก ากบดแลเพอวดผลประโยชนทมตอสมาชกทกคนในสงคมไทย และประการทสาม มการระบความแตกตางในดานภมศาสตร เนองจากดชนชวดของประเทศโดยรวมอาจไมเออใหมการระบถงความไมเสมอภาคในภมภาคและกลมชาตพนธทส าคญ ๆ บางประการ โดยมการมงเนนไปยงจงหวดแถบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พนทแถบภเขา และ 3 จงหวดชายแดนภาคใต

20. แมวาการรเรมเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษพเศษนจะเปนการแสดงใหเหนถงสงทประเทศไทย “สามารถด าเนนการได” และเปนวธการเพอการพฒนาทมพนฐานมาจากผลการด าเนนการ หากแตการบรรลถงเปาหมายดงกลาวกยงคงเปนความทาทายทยากจะรบมอได ในปจจบน ประเทศไทยยงไมสามารถบรรลถงเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษสวนใหญทจะตองบรรลใน พ.ศ. 2549 และเปาหมายทจะลดความยากจนใหเหลอต ากวารอยละ 4 ภายใน พ.ศ. 2552 กตองประสบความทาทายทเกดจากวกฤตทเพงเกดขน ยงไปกวานน ประเทศไทยยงคงตองเผชญหนากบปญหาดานคณภาพและความถกตองของขอมล รวมทงการเกบขอมลในภมภาคทการพฒนาเปนไปอยางเชองชา และในกลมชาตพนธทแตกตางกนอกดวย

ตารางท 3 เปาหมายMDG+ ของประเทศไทย

จดมงหมาย เปาหมาย ขจดความยากจนและหวโหย - ลดความยากจนใหต ากวารอยละ 4 ภายในพ.ศ.2552 ให เดกทกคนไดรบการศกษาระดบประถมศกษา

- การศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนทวประเทศภายในพ.ศ. 2549 - การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายทวประเทศภายในพ.ศ. 2558

สงเสรมความเทาเทยมกนทางเพศและสงเสรมบทบาทสตร

- เพมสดสวนสตรในรฐสภา องคการบรหารสวนต าบล และต าแหนงบรหารในหนวยงานราชการขนเปน 2 เทาภายในพ.ศ. 2549

15

ลดอตราการตายของเดก - ลดอตราการเสยชวตของทารกใหเหลอ 15 คนตอจ านวนเดกเกดมชวต 1,000 คน ภายในพ.ศ. 2549

- ลดจ านวนเดกทเสยชวตกอนอาย 5 ปในพนทภเขา จงหวดในภาคเหนอบางจงหวด และ 3 จงหวดชายแดนภาคใตลงครงหนง ในระหวาง พ.ศ. 2548 ถง พ.ศ. 2558

พฒนาสขภาพสตรมครรภ - ลดอตราการเสยชวตของหญงมครรภใหเหลอรอยละ 18 ตอจ านวนเดกแรกเกดทมชวต 100,000 คน ภายใน พ.ศ. 2549

- ลดอตราการเสยชวตของหญงมครรภในพนทภเขาในภาคเหนอ และ 3 จงหวดชายแดนภาคใตลงครงหนงระหวาง พ.ศ. 2548 ถง พ.ศ. 2558

ตอสโรคเอดส - ลดการแพรเชอเอชไอว/เอดสในกลมประชากรวยเจรญพนธลงเหลอรอยละ 1 กอน พ.ศ. 2549

มาลาเรยและวณโรค - ลดการเกดโรคมาลาเรยใน 30 จงหวดชายแดนใหเหลอ 1.4 คนตอ 1,000 คน ภายใน พ.ศ. 2549

- เพมสดสวนของการใชพลงงานทดแทนขนเปนรอยละ 8 ของการใชพลงงานเชงพาณชยขนตนภายใน พ.ศ. 2554

- เพมสดสวนการน าสงปฏกลจากชมชนกลบมาใชใหมขนเปนรอยละ 30 ภายใน พ.ศ. 2549

ง. บรบทดานการเมองการปกครอง

21. ภายหลงการเปลยนแปลงระบอบการปกครองจากสมบรณาญาสทธราชเปนประชาธปไตยเมอ พ.ศ. 2475 การเมองของประเทศไทยกตกอยในสภาวะไรเสถยรภาพและความไมแนนอนอยเปนระยะเวลาหลายตอหลายทศวรรษ โดยมการปฏวตของทหารเกดขนเปนระยะ รวมถงการจดตงรฐบาลผสมทไมมความมนคง ในชวงเวลาดงกลาวน แตละรฐบาลมวาระการปฏบตงานโดยเฉลยไมเกน 4 ป มอตราการซอเสยงในการเลอกตงสง และหลายรฐบาลถกกลาวหาวาทจรต ยงไปกวานนการปะทะระหวางกองทพและกลมการเมองหลายกลมยงเกดขนเปนระยะ ในบางกรณนน การปะทะจะสงบลงไดกตอเมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงเปนกษตรยทชาวไทยถวายความจงรกภกดทรงเขามามสวนรวมในการไกลเกลยเทานน

22. ใน พ.ศ. 2540 เปนชวงทวกฤตเศรษฐกจและการเงนในเอเชยตะวนออกตกต าถงขดสด ประเทศไทยไดประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหมซงเตรยมการโดยการมสวนรวมจากทกภาคสวนทสะทอนใหเหนถงการแสดงออกทางความคดของชนชนกลางทเพมมากขนอกดวย คาดการณวา รฐธรรมนญฉบบดงกลาวจะน าไปสระบอบการปกครองทมเสถยรภาพ เปดกวาง และมความเปนประชาธปไตยมากยงขน ตลอดจนจะเปนแรงกระตนใหเกดการปฏรปทางเศรษฐกจและสงคมครงใหญ ในชวงเวลาระหวางป พ.ศ. 2540 ถง 2544 รฐบาลทน าโดยพรรคประชาธปตยไดกอตงสถาบนเฝาระวงอสระขนภายใตการก ากบดแลของรฐบาล ด าเนนการฟนฟเสถยรภาพของเศรษฐกจมหภาค รวมทงเรมปฏรปโครงสรางภาคการเงน ภาคธรกจและสงคม ในการเลอกตงเมอ พ.ศ. 2544 พรรคไทยรกไทย (ทรท.) โดยการน าของนายทกษณ ชนวตร ซงมงเนนนโยบายในการใหความชวยเหลอแก

16

ประชาชนทมฐานะยากจนและพนทชนบทไดชนะการเลอกตงอยางถลมทลาย นายทกษณไดรบการแตงตงเปนนายกรฐมนตร และจดต งรฐบาลผสมทน าโดยพรรคไทยรกไทยซงไดปฏบตหนาทจนครบวาระ และด าเนนโครงการส าคญจากนโยบายการเลอกตง อาท โครงการประกนสขภาพถวนหนา การสงเสรมกองทนหมบานเพอใหความชวยเหลอแกโครงการตาง ๆ ในทองถน รวมทงโครงการพกช าระหนเกษตรกร นอกจากน รฐบาลทกษณ ชนวตรยงไดสานตอการปฏรปจากรฐบาลชดกอนหนาอยางตอเนองอกดวย

23. ภายหลงชวงเวลาทการเมองของประเทศดเหมอนจะมเสถยรภาพระหวางป พ.ศ. 2543 – 2547 ความแตกแยกทางสงคมกไดสงผลใหเกดความตงเครยดทางการเมองขนอกครง แมวานายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรและพรรคไทยรกไทยจะยงคงเปนผน ารฐบาลภายหลงการเลอกตงเมอ พ.ศ. 2548 แตมการประทวงตามทองถนนทน าโดยกลมชนชนกลางขนในกรงเทพมหานคร เพอตอตานการทจรต การเลนพรรคเลนพวก และการใชอ านาจในทางมชอบของรฐบาลและนายกรฐมนตร นอกจากน กลไกตรวจสอบและถวงดลอ านาจนนยงถกมองวาไรซงประสทธภาพ เนองจากการแทรกแซงทางการเมอง การเลอกตงใหมเมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2549 ถกตดสนใหเปนโมฆะเนองจากความมชอบในการจดการเลอกตงและไดก าหนดการเลอกตงใหมอกครงในเดอนตลาคม เมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2549 กองทพไดเขาแทรกแซงโดยอางวาเพอระงบการปะทะกนทอาจเกดขนระหวางกลมทใหการสนบสนนและกลมตอตานรฐบาลไดลมลางรฐบาลใหหมดจากอ านาจในการบรหารประเทศ กองทพไดจดตงรฐบาลใหมโดยม พลเอกสรยทธ จลลานนท ด ารงต าแหนง นายกรฐมนตร โดยมคณะรฐมนตรสวนใหญมาจากกลมนกวชาการในวงสงคมชนสง หลงจากนนไดมการตรวจสอบพบวากรรมการบรหารพรรคไทยรกไทยมความผดฐานละเมดกฎหมายเลอกตง ศาลรฐธรรมนญจงไดพพากษาใหยบพรรคไทยรกไทยและเพกถอนสทธทางการเมองของกรรมการบรหารพรรคจ านวน 111 คน เปนระยะเวลา 5 ป ตอมา พรรคไทยรกไทยไดจดตงพรรคการเมองขนใหมภายใตชอ พรรคพลงประชาชน (พปช.) ซงประกอบดวยสมาชกของพรรคไทยรกไทยทยงเหลอ ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2550 กไดมการเลอกตงขนอกครงหนงซงน าไปสการจดตงรฐบาลผสมทมพรรคพลงประชาชนเปนผน ารฐบาล

24. กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย (พธม.) ซงเปนกลมประชาชนทตอตานรฐบาลทรวมตวกนขนเมอครงการปฏวตรฐประหารเมอ พ.ศ. 2549 ไดประทวงตามทองถนนในเดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2551 และบกเขาไปยงท าเนยบรฐบาลในเดอนกนยายน และเขายดพนทดงกลาวไวเปนระยะเวลายาวนานเพอตอบโตความสมพนธทพรรคพลงประชาชนมตอนายทกษณ ชนวตรนน ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2551 ไดเกดการปะทะกนขนระหวางเจาหนาทต ารวจและกลมพนธมตรฯ ซงน าไปสการเรยกรองใหนายกรฐมนตรลาออกจากต าแหนง ตอมาในวนท 28 พฤศจกายน กลมพนธมตรฯ ไดบกเขายดพนทสนามบนสวรรณภม ซงน าไปสการประกาศสภาวะฉกเฉน หลงจากนน ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยวากรรมการบรหารพรรคมความผดฐานซอเสยงในคดทรบฟองไวเมอเดอนมกราคม พ.ศ. 2551 จงพพากษาใหยบพรรคพลงประชาชนรวมทงพรรครวมรฐบาลอก 2 พรรค เหตการณดงกลาวท าใหจ าเปนตองเปลยนรฐบาล และดวยเหตนจงไดมการกอตงพรรคการเมองขนมาใหม โดยใชชอพรรควา พรรคเพอไทย ซงสมาชกพรรคกคอสมาชกพรรคพลงประชาชนทยงคงเหลออยนนเอง พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยกไดหยดการชมนมประทวงซงด าเนนตอเนองมาเปนระยะเวลายาวนานหลายเดอนของตนลงดวยในเวลาเดยวกน

17

25. เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2551 สภาผแทนราษฎรไดมมตแตงตงนายอภสทธ เวชชาชวะ หวหนาพรรคประชาธปตย ขนเปนนายกรฐมนตรคนใหมของประเทศไทย ซงสงผลใหเกดการจดต งรฐบาลผสมทมพรรคประชาธปตยเปนผน า รฐบาลผสมทไดรบการแตงตงขนนมาจากสมาชกพรรคประชาธปตยและสมาชกทลาออกจากพรรคพลงประชาชนเดมซงมฐานเสยงจากประชาชนในพนทชนบทเนองจากมความขดแยงกบพรรคเกา ความตงเครยดทางการเมองอยในสภาวะทผอนคลายลงเปนระยะเวลา 2-3 เดอน อยางไรกตาม กลมผสนบสนนอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร ภายใตชอ กลมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.) และพรรคเพอไทยยงคงแสดงออกถงแรงตอตานทมตอรฐบาลชดใหมอยางตอเนอง นปช. ไดชมนมประทวงในเดอนเมษายน พ.ศ. 2552 ท าใหการประชมสดยอดผน าอาเซยนตองถกยกเลกไป และยงน าไปสสภาวการณรนแรงทเกดขนในกรงเทพมหานครทตอเนองกนเปนระยะเวลาถง 3 วน สงผลใหรฐตองประกาศสภาวะฉกเฉนในพนทดงกลาวภายใตค าสงของนายกรฐมนตร กองทพไดเขาแทรกแซงความวนวายทเกดขน และน าความสงบเรยบรอยกลบคนมาในพนทอกครง อยางไรกตาม นปช. ยงคงมการชมนมประทวงอยางสงบอยในกรงเทพมหานคร

26. ในวนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2553 ศาลฎกามค าพพากษาใหยดทรพยสนกวาครงของทรพยสนทไมสามารถเปลยนเจาของไดของอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร และครอบครวมลคา 75 ลานบาท 7 แมวานกสงเกตการณทางการเมองจะมองวาค าพพากษาดงกลาวเปนการประนประนอมในการเผชญหนาทางการเมองแบบ “ผชนะไดทกอยาง” ทก าลงทวความรนแรงขนในประเทศไทย แตกไมไดท าใหกลม นปช. ซงเปนผสนบสนนหวรนแรงทเรยกกนในนาม “คนเสอแดง” พอใจ กลมผประทวงเสอแดงเรมเดนขบวนเขาสกรงเทพมหานครในชวงกลางเดอนมนาคม8 และตงพนทชมนมขนในเขตการคาใจกลางกรงเทพมหานครในเวลาไมกสปดาหตอมา การปะทะกนระหวางเจาหนาทความมนคงกบผชมนมเกดขนเปนครงแรกในวนท 10 เมษายน ซงสงผลใหมผเสยชวตทงสน 25 คนจากท งสองฝาย เหตดงกลาวสงผลใหยานธรกจใจกลางกรงเทพมหานคร ซงรวมถงอาคารทท าการของส านกงานธนาคารโลกประจ าประเทศไทยถกปดลง นายกรฐมนตรไดเสนอแผนปรองดองเพอแกไขความขดแยงดงกลาว ซงรวมถงการจดใหมการเลอกตงใหมในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 ซงผชมนมไดปฏเสธขอเสนอดงกลาว ทามกลางเสยงเรยกรองใหจดตงรฐบาลผสมเพอบงคบใชกฎหมายนน กองก าลงเจาหนาททหารไดเรมเขา

7 คณะผพพากษาลงมตเปนเอกฉนทวา นายทกษณ ชนวตร ละเมดกฎหมายตอตานการทจรตโดยถอหนในองคกรธรกจเอกชนผานตวแทนในขณะด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรในระหวาง พ.ศ. 2544–2549 นอกจากน ศาลยงพบวา อดตนายกรฐมนตรทกษณมความผดฐานมผลประโยชนทบซอนและใชอ านาจในทางมชอบ โดยการประกาศใชนโยบายทมมงใหผลประโยชนแก บรษท ชน คอรปอเรชน ซงเปนธรกจทส าคญทสดของครอบครวสงผลใหรฐสญเสยรายไดทพงไดรบเปนมลคามหาศาล 8 ในขณะทผชมนมประทวงเรมรวมตวกน นายกรฐมนตรอภสทธ เวชชาชวะไดเลอนการเดนทางไปยงประเทศออสเตรเลย จากก าหนดการเดม คอ ระหวางวนท 13-17 มนาคม และคณะรฐมนตรกไดมมตใหประกาศใหใชพระราชก าหนดสถานการณฉกเฉนในเขตกรงเทพมหานคร ระหวางวนท 11-23 มนาคม จากพระราชก าหนดฉบบดงกลาว กองทพจงสามารถใหความชวยเหลอแกเจาหนาทต ารวจ และมการใหอ านาจแกรฐในการตงดานตรวจ ตลอดจนจ ากดการเคลอนไหวของผชมนมประทวงในบางพนท ในเวลาตอมา ความวนวายยงคงด าเนนตอไปโดยผชมนมไดเขารวมกบกลมทชมนมประทวงอยทบรเวณรฐสภา รฐบาลไดมการประกาศภาวะฉกเฉนเมอวนท 7 เมษายน และขยายขอบเขตพนททมผลบงคบใช ในชวงเวลาทสถานการณคบขนจนถงขดสดนนมการประกาศภาวะฉกเฉนใน 24 จงหวด จากทงหมด 76 จงหวด และในวนท 8 กนยายน กยงมการประกาศภาวะฉกเฉนในพนทกรงเทพมหานครและจงหวดอน ๆ อก 6 จงหวด

18

ปดลอมพนทชมนมในวนท 14 พฤษภาคม ผชมนมทมอปกรณทสามารถใชเปนอาวธไดในมอไดเขาโจมตดานตรวจของเจาหนาททหาร การปะทะกนตามทองถนนด าเนนตอเนองอยเปนระยะเวลาหลายวนสงผลใหมผเสยชวต 65 คน และผไดรบบาดเจบอกกวา 800 คนจากทงสองฝาย แกนน าผชมนมเสอแดงยอมเขามอบตวในวนท 19 พฤษภาคม อยางไรกตาม ภายหลงการมอบตว ไดเกดการวางเพลงอาคารหลายแหง ซงรวมถงหางสรรพสนคาทใหญทสดในกรงเทพมหานครและอาคารทท าการของราชการในหลายจงหวดอกดวย

27. ในขณะทสถานการณความวนวายไดคลคลายลง แตความตงเครยดทางการเมองกยงคงมอย ซงสะทอนใหเหนถงการดนรนเพอแยงชงอ านาจจากกลมทางการเมองและผมสวนไดเสยกลมตาง ๆ นอกเหนอไปจากเรองรายไดทไมเทาเทยมกนและความไมเสมอภาคในภมภาคตาง ๆ ในอตราทสงแลว ยงมปจจยประการอน ๆ ซงรวมถงประเดนดานการทจรตและความไมโปรงใส ตลอดจนความคาดหวงทเพมขนจากการเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรวลวนมสวนกอใหเกดความตงเครยดในปจจบน รวมทงยงน าไปสความแตกแยกทางการเมองในสงคม โดยเฉพาะอยางยงตามแนวเสนแบงเขตของภมภาคตางๆ ปจจบนรฐบาลก าลงด าเนนการตามแนวทางการปรองดอง ซงครอบคลมถงการมองหาแนวทางปฏรปเพอลดสาเหตส าคญ ๆ ของความตงเครยด ตลอดจนการสอบสวนเหตการณความรนแรง แมวาการเลอกตงจะตองจดใหมขนกอนสนป พ.ศ. 2554 เมอสมาชกสภาผแทนราษฎรหมดวาระลง แตกอาจจดใหมการเลอกตงขนไดกอนเวลาดงกลาวซงเปนทางเลอกทนายกรฐมนตรไมไดปฏเสธแตอยางใด ทงนการจดใหมการเลอกตงนนจ าตองขนอยกบการฟนตวของเศรษฐกจทตอเนอง การก าหนดกฎหมายเลอกต งทไดรบการยอมรบจากทกฝาย ตลอดจนการมเสถยรภาพทางความมนคง9 ในสภาวะการเปลยนแปลงสระบอบประชาธปไตยของประเทศไทยในปจจบน ทชนชนกลางทวความเขมแขงขน ตลอดจนประชาชนทวไป ซงรวมถงผมสทธออกเสยงเลอกตงในชนบททไดรบขอมลขาวสารมากขนจากการเชอมโยงกบโลกภายนอกมากขนนน ดงนนระดบความไรเสถยรภาพและความไมแนนอนทางการเมองจงมแนวโนมทจะคงอยในระดบเดมไปอกระยะหนง อยางไรกตามเพอจดการกบความแตกแยกทเกดขนและยงด ารงอยในสงคมปจจบนจ าเปนตองมความพยายามในระยะยาวเพอสรางความปรองดอง การกระจายอ านาจ รวมถงความตงใจทจะท าใหประเทศเขาสระบอบประชาธปไตยมากยงขน

28. นอกเหนอไปจากความไมแนนอนทางการเมอง สถานการณความไมสงบซงมรากฐานมาจากความแตกตางทางชาตพนธ ศาสนา และประวตศาสตร ในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต (ปตตาน ยะลา และนราธวาส) กยงคงเปนปญหาทด าเนนไปอยางตอเนอง10 เหตการณความไมสงบในภาคใตททวความรนแรงยงขน

9 ปจจยทสรางความซบซอนอกประการหนงไดแก ในปจจบน พรรคประชาธปตยถกฟองรองด าเนนคดทรอการพจารณา จ านวน 2 คด ซงเกยวของกบการรบเงนบรจาคทผดกฎหมายและการใชเงนกองทนพรรคการเมองผดวตถประสงค ซงหากศาลพพากษาวามความผด พรรคประชาธปตยจะตองถกยบพรรค ดงนน มความเปนไปไดทในทายทสดนน รฐบาลผสมอาจจะแตกแยกออกจากกน แมวาจะมแนวโนมคอนขางต า เนองจากรฐบาลไดปฏบตหนาทมาแลวมากกวา 18 เดอนกตาม 10 มกมการระบวา สาเหตของสถานการณความไมสงบทเกดขนในสามจงหวดชายแดนภาคใตมาจากความแตกตางทางศาสนา เชอชาต และภาษา ระหวางชาวมสลมทเปนประชากรสวนใหญ กบชาวพทธในพนท นอกจากนความรสกขบของใจทางศาสนาและประวตศาสตรรวมทงขอเทจจรงทวาทงสามจงหวดนจดอยในจงหวดทยากจนทสดของประเทศดวย สถานการณความขดแยงทเพมความรนแรงขนเมอ พ.ศ. 2547 ตามมาดวยเหตการณความรนแรงทมสยดกรอเซะและตากใบท าใหมการสงกองก าลง

19

ของถกมองวาเปนการแสดงการตอบโตนโยบาย “การท าสงครามกบยาเสพตด” การด าเนนการอยางแขงกราวตอประเดนความขดแยงในภาคใตของอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร นบต งแตเดอนมกราคม พ.ศ. 2546 มผเสยชวตในสามจงหวดชายแดนภาคใตแลวกวา 4,000 ราย โดยการเสยชวตสวนใหญมสาเหตมาจากอาชญากรรมในทองถนและความขดแยงสวนบคคล และแมวาจะมเหตการณความรนแรงเกดขนบอยครงในพนทเหลาน แตในบางครงความรนแรงกไดขยายตวออกไปยงพนทจงหวดใกลเคยงดวยเชนกน ปญหาทส าคญอกประการหนงไดแก ประเดนดานเสนแบงเขตชายแดนระหวางประเทศไทยและประเทศกมพชาในบรเวณปราสาทพระวหาร ปญหาดงกลาวทวความรนแรงขนในเดอนตลาคม พ.ศ. 2551 และเดอนเมษายน พ.ศ. 2552 โดยเกดการยงโตตอบกนระหวางกองก าลงทหารของทงสองฝาย อยางไรกตาม สถานการณดงกลาวกไดสงบลงเนองจากทงสองประเทศไดตกลงทจะแกไขปญหารวมกนโดยการเจรจาทวภาค11 ปลายป พ.ศ. 2552 เกดการตอสขนในบรเวณชายแดน ซงสวนหนงเกยวโยงกบการแตงตงอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรเปนทปรกษาดานเศรษฐกจของนายกรฐมนตรกมพชา12 และการตอสกปะทขนอกครงในเดอนเมษายน พ.ศ. 2553 ประเทศกมพชาด าเนนการกบปญหาพนทซอนทบดงกลาวในฐานะทเปนประเดนระดบภมภาค/นานาชาต ในขณะทไทยยนยนวาประเดนดงกลาวเปนปญหาระหวางทงสองประเทศ และไมจ าเปนตองมการแทรกแซงจากประเทศทสาม ในชวงกลางเดอนสงหาคม พ.ศ. 2553 กมพชาไดด าเนนการรองขออยางเปนทางการใหประธานอาเซยน (ประเทศเวยดนาม) เขามาเปนตวกลางในความขดแยงทเกดขน ซงเปนการกระท าทประเทศไทยปฏเสธ โดยไทยไดยนยนอกครงวาทงสองประเทศสามารถแกปญหารวมกนไดอยางสนตผานชองทางความรวมมอในระดบทวภาค ตอมาในปลายเดอนสงหาคม กมพชาไดประกาศวาอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรไดลาออกจากการเปนทปรกษา และทตของทงสองประเทศกไดกลบเขาไปปฏบตหนาทตามเดม

29. แมจะมความแตกตางทางการเมอง หากแตประเดนเกยวกบนโยบายทางเศรษฐกจของพรรคการเมองตางๆ กลบเปนไปในทศทางทสอดคลองกน คอ การด าเนนการปฏรปทางเศรษฐกจอยางตอเนอง ความไรเสถยรภาพและความไมแนนอนทางการเมองในประเทศไทยมสาเหตหลกมาจากการแยงชงอ านาจของกลมทางการเมองและผมสวนไดสวนเสยมากกวาความคดแยงทางความคด อนทจรงแลวกลมทางการเมองหลกลวนแตมแนวคดสนบสนนการพฒนาทน าโดยภาคเอกชน พรรคการเมองเกอบทกพรรคใหการสนบสนนโครงการสวนใหญทมการเรมด าเนนการในชวงการด ารงต าแหนงสมยแรกของอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร (โดยเฉพาะอยางยง โครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา) และอยางนอยตามทแตละพรรคการเมองกลาวอาง ทกพรรคการเมองกมความเหน

ทหารไปประจ าการ คนสวนใหญนนตระหนกดวาการแกไขปญหาความรนแรงจ าเปนตองอาศยมากกวาการด าเนนการทางทหาร อนไดแก การหาตนเหตทแทจรงของสถานการณทเกดขน แมวาสถานการณทางการเมองในกรงเทพมหานครจะเปลยนแปลงไปมา รฐบาลกไดน าวธการ “การเมองน าการทหาร” มาใช โดยเนนการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคม 11 ประเดนความขดแยงเกยวกบพนททบซอนเกดขนในบรเวณปราสาทพระวหารทมอายกวา 900 ป ซงศาลโลกไดตดสนใหเปนพนทในอาณาเขตของกมพชาเมอ พ.ศ. 2505 อยางไรกตาม ทงสองประเทศอางสทธในอาณาเขต 4.6 ตารางกโลเมตรในบรเวณโดยรอบปราสาทพระวหาร ซงไมไดอยในค าตดสนของศาลโลก 12 เหตการณดงกลาวสงผลใหทงสองประเทศมค าสงเรยกตวทตทประจ าอยในอกประเทศหนงกลบประเทศของตนในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2552

20

สอดคลองกนในดานความส าคญของการปรบปรงในเรองธรรมาภบาล นอกจากน ประเทศไทยยงมระบบการบรหารงานราชการทไมไดรบผลกระทบจากความไมแนนอนทางการเมองมากนก และยงเหนถงความส าคญของการปฏรปทตองมการด าเนนการอยางตอเนองเพอปรบปรงความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนการแกไขปญหาความยากจนและความไมเสมอภาคลง ดวยเหตน แมวา ประเทศไทยจะตกอยในภาวะไรเสถยรภาพทางการเมอง และเกดการเปลยนแปลงรฐบาลขนหลายตอหลายครงในชวงหลายปทผานมา แตประเทศไทยกยงคงเดนหนาออกแบบและด าเนนการปฏรปในดานตาง ๆ ซงครอบคลมในเรองการแกไขปญหาความยากจน ภาคการเงนและภาคธรกจ การสงเสรมบรรยากาศในการลงทนและด าเนนธรกจ การคา การบรหารจดการภาครฐ ธรรมาภบาล ตลอดจนการคมครองทางสงคมอยางตอเนอง ตลอดระยะเวลาทมการปฏรปแสดงใหเหนวาความเปลยนแปลงนนเปนเจาของโดยสมาชกอาวโสทมอ านาจในการบรหารบานเมอง รวมถงความเปนมออาชพของขาราชการระดบสงของไทย และความเหนพองตองกนในประเดนดานการปฏรปของพรรคการเมองตาง ๆ อกดวย

30. การขบเคลอนกระบวนการปฏรปในประเทศไทยนนแสดงใหเหนอยางชดเจนจากประสบการณการปฏรปการบรหารการเงนการคลงภาครฐ (Public Financial Maangement - PFM) นบตงแต พ.ศ. 2540 ประเทศไทยไดด าเนนการเปลยนแปลงทประเทศจะตองไดรบการวางแผน ก าหนดงบประมาณใชจาย ตลอดจนน ารายไดเขาเปนงบประมาณแผนดน การปฏรปการบรหารการเงนการคลงภาครฐนมไดรบความสนบสนนจากภาคการเมอง และรฐบาลทเขามาบรหารประเทศในเวลาตอ ๆ มากยงคงด าเนนการปฏรปดงกลาวอยางตอเนองและมนคง ภายใตการใหค าปรกษาและบรหารจดการของขาราชการระดบสง การปฏรปตาง ๆ เหลานประสบความส าเรจในการสรางระบบบรหารจดการการเงนการคลงภาครฐในระดบประเทศ ซงเพมการมงเนนไปยงผลผลตและผลลพธ แมวาการเมองจะขาดเสถยรภาพ นกวชาการกยงคงพยายามระบประเดนตาง ๆ ทการพฒนาเปนไปอยางเชองชาอยางตอเนอง ทงน เพอปรบเปลยนจดสนใจของความพยายามในการปฏรปไปยงประเดนเหลานน ในขณะเดยวกน การปฏรปการบรหารการเงนการคลงภาครฐยงไดรบการบรรจในรฐธรรมนญ ฉบบ พ.ศ. 2550 ของประเทศไทย ซงปกปองความเปนอสระของสถาบนทท าหนาทตรวจสอบความโปรงใส และครอบคลมถงการแตงตงคณะผบรหารของสถาบนเหลาน ตลอดจนยงเปนการสรางความโปรงใสในการบรหารจดการการเงนการคลงภาครฐโดยไดมการประกาศใชพระราชบญญตการเงนการคลงภาครฐฉบบใหม ธนาคารโลกไดใหความชวยเหลอในการรางพระราชบญญตฉบบดงกลาว ทจะมผลบงคบใชตงแตเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2554 โดยมจดมงหมายเพอเสรมสรางความโปรงใสและความนาเชอถอของการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐในทองถน ตลอดจนการจดการตางๆ ทมผลตอการบรหารจดการกองทนกลาง

IV. วาระการพฒนาแหงชาตของประเทศไทย

31. กรอบยทธศาสตรในการด าเนนการกบความทาทายดานการพฒนาในระยะปานกลางของประเทศไทยไดถกก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550 – 2554 ซงไดรบการอนมตจากรฐบาลเมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2549 แผนพฒนาฯ ดงกลาวสะทอนใหเหนถงการรบรถงความเปลยนแปลงในบรบทการพฒนาในยคโลกาภวตชวงกลางศตวรรษท 20 และยงมการน าประเดนทมความส าคญเปนล าดบตน ๆ ตามทระบไวในแผนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทผานมา อนไดแก ทนทางสงคมและทนมนษย

21

ความสามารถในการแขงขน ความยากจนและความไมเสมอภาค รวมถงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อกทงยงมการเพมประเดนดานธรรมาภบาลเขาไวดวย วตถประสงคของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 น ครอบคลมเรอง (ก) การใหโอกาสในการเรยนรทตองด าเนนควบคไปกบความซอสตยและศลธรรม (ข) การปฏรปโครงสรางการผลตเพอสรางมลคาใหแกสนคาและบรการบนพนฐานความร/นวตกรรม ตลอดจนสรางเสรมความเชอมโยงระหวางกนในภาคการผลตตาง ๆ เพอเพมมลคา (ค) การสรางโครงขายความคมครองและระบบการจดการความเสยงในภาคการเงนการคลง การธนาคาร พลงงาน ตลาดปจจยการผลต ตลาดแรงงาน และการลงทน (ง) การสรางกลไกเพอการกระจายผลก าไรทไดจากการพฒนาไปยงประชากรกลมตาง ๆ อยางเปนธรรม (จ) อนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพควบคไปกบการรกษาคณภาพสงแวดลอม และ (ช) การสงเสรมธรรมาภบาลในการบรหารจดการภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เมอไมนานมาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดเรมจดเตรยมแผนพฒนาฯแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555 – 2559 ซงประกอบดวยหลกการส าคญ 6 ประการ ไดแก (ก) สถาปตยกรรมทางสงคมในระดบมหภาค มงเนนแกไขความไมเสมอภาค สรางความยตธรรม และการมสวนรวมทางสงคม (ข) ทรพยากรมนษย โดยมงเนนการศกษา (ค) แหลงการเตบโตทางเศรษฐกจใหม ๆ ในดาน เกษตรกรรม การบรการ และเศรษฐกจ “เชงสรางสรรค” (ง) ความรวมมอระหวางภมภาค (จ) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสงแวดลอม รวมทงประเดนดานการวางผงเมอง และ “ความนาอยของเมอง” และ (ช) ความมนคงทางอาหารและพลงงาน

32. วาระทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ไดรบการสนบสนนผานทางความทาทายดานการพฒนาทมความส าคญเปนล าดบตน ๆ ทระบไวในแถลงการณนโยบายรฐบาล13 นอกเหนอจากหลกการทสามารถใชเปนแนวทางในการฟนฟเศรษฐกจและบรรเทผลกระทบในทางลบของปญหาเศรษฐกจทเพงจะเกดขนแลว แถลงการณนโยบายฉบบดงกลาวยงมเนอหาครอบคลมประเดนส าคญประการอน ๆ อกหลายประการ ประการแรก ไดแก มการยอมรบถงความจ าเปนทจะตองด าเนนการใหเกดความกาวหนาในการแกไขปญหาความยากจน สงเสรมการพฒนาททกฝายมสวนรวมและเปนไปอยางยตธรรม ตลอดจนสรางความเขมแขงใหกบระบบความคมครองทางสงคม ประการทสอง การก าหนดใหการเพมประสทธภาพในการผลตและความสามารถในการแขงขนเพอรกษาอตราการเตบโตทางเศรษฐกจเปนเปาหมายหลกในการพฒนา ประการสดทาย ไดแก การบรหารจดการการเตบโตทางเศรษฐกจ เพอใหสามารถบรรลถงการพฒนาทสมดลและยงยนไดในทสด

33. ในขณะทแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 ไดสะทอนใหเหนถงวสยทศนในระยะปานกลางของประเทศไทย แตยทธศาสตรในระยะสนของประเทศกลบมจดศนยกลางอยทความจ าเปนในการเพมการใชจายภาคสาธารณะเพอลดผลกระทบจากวกฤตการเงนโลก ผลกระทบดงกลาวครอบคลมถงการเตบโตของเศรษฐกจโลกทชะลอตวลง และคาดการณวายทธศาสตรทก าหนดขนนจะชวยกระตนความตองการภายในประเทศและจะน าไปสการจางงานทเพมมากขน รวมถงจะชวยลดความตดขดดานโครงสรางภายในอกดวย วกฤตการเมองภายในประเทศทสงผลใหการเตบโตของไทยตองหยดชะงกลงนนท าใหเกดความจ าเปนเรงดวนทจะตองด าเนนนโยบายทจะกอใหเกดการเตบโตทมความยงยนและทกฝายมสวนรวม นอกจากน ผมอ านาจบรหารจดการยงวางแผนทจะเพมการใชจายภาครฐไป 13 แถลงการณนโยบายของคณะรฐมนตร โดยนายกรฐมนตร นายอภสทธ เวชชาชวะตอรฐสภา เมอวนท 29 ธนวาคม พ.ศ. 2551

22

กบภาคสงคม รวมทงคอขวดดานโครงสรางพนฐาน ทงนเพอใหการบรการภาครฐด าเนนไปอยางตอเนองและทวถง ในการนการตอบสนองทมตอวกฤตจงเปนไปเพอบรรเทาผลกระทบในระยะสน และยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ (ยอหนาท 11 – 12)

V. ประมวลการมสวนรวมของธนาคารโลก

ก. บทเรยนทไดรบจากแผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศทผานมา

34. ยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศระหวางธนาคารโลกกบประเทศไทย พ.ศ. 254514 พบวาความสมพนธระหวางประเทศไทยและกลมธนาคารโลกนนไดเปลยนแปลงไปจากความสมพนธในลกษณะผกยมและผ ใหกยม เปนความสมพนธในลกษณะหนสวนความร โดยมธนาคารโลกเปนผอ านวยความสะดวกในการแลกเปลยน ตลอดจนใหค าปรกษาเชงนโยบายททนสมยดานโครงสรางในระยะปานกลางทมความส าคญตอความส าเรจของวาระการพฒนาของประเทศไทย แผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศทถกก าหนดใหสอดคลองกบวธการในการด าเนนการของธนาคารโลกขางตนโดยมงเนนการด าเนนการดานการวนจฉยและการก ากบตดตามผล ตลอดจนการใหความชวยเหลอบางสวนในการด าเนนการตาง ๆ ทไดรบการจดความส าคญไวในล าดบตน ๆ ในวาระการพฒนาของประเทศไทย ธนาคารโลกมอบความชวยเหลอในการด าเนนการตามวาระการพฒนาประเทศดงกลาวผานทางความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (Country Development Partnership – CDPs) ซงเปนโครงการฐานความรแนวใหมทประเทศเปนผน า โดยมธนาคารโลกและหนสวนดานการพฒนาอน ๆ ใหความชวยเหลอดานการออกแบบและการน าไปใชปรบปรงหนวยงานทเกยวของโดยผานการใหความชวยเหลอทางวชาการ (Technical Assistance – TA) การสรางเสรมศกยภาพ รวมถงการเขาไปมสวนรวมในบางโครงการ

35. ความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศมแนวทางอนส าคญในการบรหารจดการเพอใหการสนบสนนยทธศาสตรเพอการพฒนาของประเทศไทย และมการด าเนนการในภาคการเงนการคลง โครงสรางพนฐาน ความยากจนและความไมเสมอภาค ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การศกษา การคมครองทางสงคม สขภาพ รวมถงการปฏรปภาครฐ ความส าเรจของความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ และกระบวนการวนจฉยทเกดขนในขณะทมการด าเนนตามความรวมมอเพอการพฒนาประเทศทผานมา ครอบคลมถงประเดนตาง ๆ ดงตอไปน

- การใหความชวยเหลอทางวชาการและการวเคราะหกรอบการบรหารการคลงภาคสาธารณะ ซงไดแก การจดท างบประมาณ การบรหารงบประมาณ และการบรหารจดการรายได รวมถงการใหบรการและการบรหารงานภาครฐทชวยใหการปฏรปภาครฐของประเทศกอตวเปนรปเปนรางขน นอกจากน ความชวยเหลอดงกลาวยงชวยใหสามารถพฒนาระบบงบประมาณทเขมแขงทสดระบบหนงในภมภาคขน ปจจบนโครงการดงกลาวยงไดรบความชวยเหลอจากเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐอกดวย (Public Sector Reform Development Policy Loan -PSRDPL)

14 รายละเอยดแผนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาประเทศแสดงไวในรายงานฉบบเตมในภาคผนวก 2

23

- การใหความชวยเหลอแกคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตในการออกใบอนญาตอนเตอรเนตระหวางประเทศเพอชวยเพมการแขงขนในตลาดและลดคาใชจายในสวนของผใชงานลงไปไดเปนอนมาก

- การพฒนาวธการและเครองมอมาตรฐานในการวดความยากจน รวมทงระบบการตดตาม ไดแก เสนแบงความยากจนและแผนทความยากจนเพอเฝาตดตามการเปลยนแปลงดานความยากจนทเกดขน

- การมอบเงนทนชวยเหลอใหแกประเทศไทยในการด าเนนการตามกระบวนการหยดย งสารท าลายโอโซนและลดการใชสารท าความเยนคลอโรฟลออโรคารบอน (Ozone Depletion Substances - ODS) ซงจะสงผลใหประเทศไทยสามารถลดการท าลายชนบรรยากาศโอโซนและการปลอยกาซเรอนกระจกได

- การประเมนความเสยงและความดอยโอกาสเพอใหขอมลรวมทงกระตนใหเกดการอภปรายและถกเถยงในประเดนดานการพฒนายทธศาสตรดานการคมครองทางสงคมทสมดลเพอท าใหกลไกการจดการความเสยงทมอยในปจจบนมความสมบรณมากยงขน โดยใชกลไกการบรหารจดการความเสยงภาครฐและการบรหารจดการความเสยงทขนอยกบตลาดทมความหลากหลายมากยงขน

- ในดานการศกษาน น ไดมการจดท าโครงการเพอสรางเสรมทกษะใหกบครวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรโดยโครงการดงกลาวชวยใหครเหลานไดเรยนรและน าวธการทสรางสรรคและเกดผลลพธทดในทางปฏบตไปใชเพอกระตนใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน ตลอดจนเสรมสรางประสบการณการเรยนรใหกบนกเรยน การพฒนาครผสอนนมประโยชนตอครเปนอยางยงในการชวยเหลอผเรยนกลมทสามารถเรยนรไดชาและและกลมเรยนรเรว ซงเปนพนฐานทส าคญในการสรางความเทาเทยมในดานการพฒนาตนทนมนษย

- การศกษาชอ เศรษฐศาสตรการรกษาโรคเอดสทมประสทธผล: การประเมนทางเลอกดานโยบายของประเทศไทย ซงเปนการวเคราะหตนทนและผลลพธของการขยายการรกษาดวยยาตานไวรสแกผปวยดวยเชอเอชไอวหรอเอดส และน าไปสการเพมงบประมาณในโครงการการรกษาดวยยาตานไวรสขนอกเกอบสองเทา

- การด าเนนการดานการวนจฉย ซงประกอบดวยการก ากบดแลดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ตลอดจนรายงานเฉพาะทางเกยวกบประเดนตาง ๆ อาท บรรยากาศการลงทน การวดความสามารถในการผลตในการบรการและการน าประเทศไทยใหกาวสเศรษฐกจฐานความร

36. นอกจากน ธนาคารโลกยงไดใหความชวยเหลอแกชมชนทไดรบผลกระทบจากสนามและกลมประชากรผดอยโอกาสในภาคใตของประเทศไทยภายหลงจากเกดเหตการณพบตภยจากสนาม เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2547 มการใหเงนชวยเหลอจาก 3 กองทน ซงมมลคารวมทงสนราว 3 ลานเหรยญสหรฐ จากกองทนเพอพฒนาสงคมแหงประเทศญปน (Japan Social Development Fund - JSDF) เพอฟนฟสภาพความเปนอยของประชากรในทองถน ปกปองสภาพแวดลอม ใหความดแลกลมประชากรผดอยโอกาส และสงเสรมใหประชากรเหลานสามารถเขาถงบรการดานกฎหมายได กจกรรมตาง ๆ ด าเนนการโดยใชประสบการณทไดรบจากการด าเนนโครงการพฒนาทขบเคลอนโดยชมชนอน ๆ ในประเทศไทยโดยมงเนนความจ าเปนในระยะปานกลางของผไดรบผลกระทบ

24

ตลอดจนเพมความยดหยนใหกบชมชนในทองถนเพอใหสามารถน าไปปรบใชไดตามความตองการของตน ซงครอบคลมถงการรบมอกบความสญเสยทมความส าคญในการน าโครงสรางทางสงคมและวฒนธรรมกลบคนมา

37. ขอมลยอนกลบจากทงหนวยงานของรฐและผมสวนเกยวของฝายตาง ๆ เปนสงยนยนไดวาผลผลตทางความรทไดจากความรวมมอเพอการพฒนาประเทศและธนาคารโลก ไดมสวนชวยในการเตมเตมชองวางดานการพฒนาทส าคญของประเทศไทย อยางไรกตามการปรบความรในระดบโลกของธนาคารโลกใหเหมาะสมกบสถานการณของประเทศไทยจะชวยเสรมสรางความเปนเจาของและสงเสรมการแลกเปลยนความรท งภายในประเทศไทยและในภมภาค ธนาคารโลกจ าเปนจะตองปรบเปลยนความคาดหวงทมตอความสมพนธในลกษณะตาง ๆ ในการวดผลกระทบของความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ ทงน เนองจากในโครงการตาง ๆ ทใชความรเปนสงชน าเพยงอยางเดยวนน ธนาคารโลกจ าเปนจะตองรกษารปแบบความสมพนธทแตกตางจากในอดต

ข. การด าเนนโครงการในปจจบน

38. ในปจจบน ธนาคารโลกด าเนนโครงการความรวมมอเพอพฒนาประเทศในดาน (ก) การปฏรปภาครฐและธรรมาภบาล (ข) โครงสรางพนฐานและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และ (ค) การพฒนามนษย ธนาคารโลกไดคงไวซงความสมพนธกบประเทศไทยผานการด าเนนโครงการความรวมมอเพอพฒนาประเทศซงไดสงผลใหความพยายามในการปฏรปด าเนนไปอยางตอเนองและมนคง นอกจากนยงชวยใหธนาคารโลกสามารถรกษาไวซงฐานความรของประเทศใดประเทศหนงในประเดนทมความส าคญไดอกดวย การเขาไปมสวนรวมเชงวชาการอยางตอเนองของธนาคารโลกน นบวามความส าคญเปนอนมากในการท าใหเกดกลบไปมการกยมทตงอยบนพนฐานของนโยบายทเปนไปอยางราบรน ในการเตรยมการเสนอเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ ซงไดรบความชวยเหลอจากการวเคราะหทไดด าเนนการในชวงทมการประเมนคาใชจายภาครฐและความนาเชอถอดานการเงน (Public Expenditure and Financial Accountability - PEFA) การประมวลระบบการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธในประเทศไทย และจากการด าเนนการเชงวชาการภายใตความรวมมอเพอการพฒนาประเทศดานการปฏรประบบราชการและภาครฐ15 กระบวนการดงกลาวชวยใหธนาคารโลกไดเรยนรเกยวกบความรวมมอดานความรทสามารถน าไปปรบใชกบประเทศทมรายไดปานกลางอน ๆ ไดดวย

39. นอกเหนอจากความรวมมอเพอการพฒนาประเทศแลว ธนาคารโลกยงไดเขาไปมสวนรวมในการก ากบดแลและวเคราะหในหลายดานผานทางรายงานตามตดเศรษฐกจไทยซงจดพมพปละ 2 ฉบบ รวมทงรายงานดาน

15 การประเมนคาใชจายภาครฐและความนาเชอถอดานการเงนชใหเหนถงจดแขงและจดออนของกรอบระบบการบรหารการคลงภาคสาธารณะของประเทศไทย และชวยใหสามารถมงเนนไปยงโครงการดานการปฏรปทไดรบการสนบสนนจากเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐได นอกจากน ยงมการใหความชวยเหลอในดานตาง ๆ อาท การจดท างบประมาณและการใหบรการเพอใหความชวยเหลอหนวยงานภาครฐในการประเมนกระบวนการกรอบคาใชจายในระยะปานกลาง (Medium Term Expenditure Framework - MTEF) ตลอดจนโครงการเกยวกบการบรหารจดการภาครฐและการปฏรปการใหบรการได นอกจากน ยงมการกระตนใหมการใหเงนทนชวยเหลอจากแหลงเงนทนอนๆ เชน กองทนของประเทศเกาหล และกองทนความรวมมอของรฐบาลในปจจบน ทงน เพอขยายขอบเขตความชวยเหลอของธนาคารโลกในดานนอกดวย

25

เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมตาง ๆ ทไดรบการตพมพ (อาท การพฒนาอตสาหกรรมในเขตกรงเทพมหานคร กาวสเศรษฐกจฐานความรของประเทศไทย สรางศกยภาพการแขงขนของระบบอดมศกษาไทยในเศรษฐกจการวดผลผลตและผลตภาพอตสาหกรรมบรการในประเทศไทย และการประเมนบรรยากาศในการลงทน ธนาคารโลกยงไดด าเนนการวจยและใหค าปรกษาในประเดนตาง ๆ ทเกยวของกบบทบาทของประเทศไทยในอนภาคลมแมน าโขง ซงครอบคลมถงรายงานวาดวยการอพยพของแรงงานและผลกระทบทมตอประเทศไทย เมอ พ.ศ. 2550 40. จากการด าเนนโครงการความรวมมอเพอพฒนาประเทศครงทผานมา นอกเหนอจากการสนบสนนดานความรแลว ธนาคารโลกยงไดใหความชวยเหลอดานการเงนแกประเทศไทย ซงครอบคลมถง (ก) การใหเงนกยม 1 โครงการ ไดแก โครงการบรหารจดการทางหลวง โดยมการอนมตงบประมาณเพมเตม (79.3 ลานเหรยญสหรฐ) เมอวนท 18 มนาคม พ.ศ. 255316 (ข) การใหเงนชวยเหลอในโครงการลงทนเพอการลดสารท าลายโอโซนตามพธสารมอนทรออล เปนเงน 45 ลานเหรยญสหรฐ (ค) ความในชวยเหลอโครงการซอขายคารบอนเครดต 4 โครงการ เปนเงนประมาณ 25 ลานเหรยญสหรฐ17 และ (ง) การใหเงนชวยเหลอมลคา 2 ลานเหรยญสหรฐจากกองทนเพอชาตและการสรางสนตภาพ (SPF) เพอชวยเหลอดานการพฒนาชมชนในจงหวดชายแดนภาคใต นอกจากน ยงมการใหความชวยเหลอเลกนอยจากยทธศาสตรดานการปฏรปองคกรภาครฐและภาคเอกชนผานเงนชวยเหลอจากกองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน (IDF) กองทนเพอพฒนาสงคมแหงประเทศญปน (JSDF) กองทนโลก (The Global Fund) รวมไปถงแหลงเงนทนอนๆอกดวย18

16 โครงการบรหารจดการทางหลวงมลคา 82.4 ลานเหรยญสหรฐนไดรบการอนมตเมอเดนธนวาคม พ.ศ. 2546 โดยมวตถประสงคเพอใหความชวยเหลอแกประเทศไทยในการเพมประสทธภาพ ตลอดจนการใชและการบรหารจดการโครงขายถนนอยางเตมประสทธภาพ ในระหวางการด าเนนโครงการมการกลาวหาวามการใชอ านาจในทางมชอบในกระบวนการจดซอจดจางเพอท าสญญาการใหค าปรกษาจ านวน 2 ฉบบ กรณดงกลาวถกสอบสวนโดยส านกรองประธานฝายสอบสวนการทจรตของธนาคารโลก (Integrity Vice-Presidency - INT)) ใน พ.ศ. 2549 และมการระบวาหนงในขอกลาวหามมล เมอพจารณาสภาพแวดลอมทมความเสยงสงดงกลาว กรมทางหลวงจงไดมค าสงใหยกเลกกระบวนการจดซอจดจางตามการรองขอของธนาคารโลก และรวมมอกบธนาคารโลกด าเนนการประเมนความสามารถในการจดซอจดจาง จากการประเมนดงกลาวมการระบขอพงปฏบตเพอจดการกบความเสยงซงขอพงปฏบตดงกลาวก าลงไดรบการน าไปปฏบตอยในปจจบน การปรบโครงสรางดงกลาวครอบคลมถงการยกเลกการด าเนนการทลาชาตาง ๆ ในกรอบการท างานเดมของโครงการ โดยเฉพาะอยางยงการซอมบ ารงตามระยะ การใหเงนชวยเหลอเพมเตมยงจะชวยขยายขอบเขตการซอมบ ารงทางหลวงและการด าเนนการเพอเพมคณภาพอกดวย 17 โครงการดงกลาวประกอบดวย (ก) โครงการบรหารจดการสงปฏกลจากปศสตวภายใตความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศในเอเชย โดยมการลงนามในสญญาซอขายกาซเรอนกระจก เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2551 เปนมลคา 4 ลานเหรยญสหรฐ (ข) โครงการจดการน าเสยจากน าตาลเอทานอลทผลตจากพลงงานชวภาพของบรษททเอสเอม และการกกเกบกาซมเทนส าหรบโครงการผลตไฟฟา ซงมการลงนามในขอตกลงความรวมมอการซอขายเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกเมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 เปนมลคา 7 ลานเหรยญสหรฐ (ค) โครงการจดการน าเสย/กกเกบกาซมเทนของบรษททรพยทพยจ ากด ส าหรบโครงการความรอน ซงมการลงนามในขอตกลงความรวมมอการซอขายเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2551 เปนมลคา 7 ลานเหรยญสหรฐ และ (ง) โครงการการจดการสงปฏกลจากฟารม ปศสตวขนาดเลก ซงมการลงนามในขอตกลงความรวมมอการซอเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกเมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2549 เปนมลคา 7 ลานเหรยญสหรฐ 18 กองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน (Institutional Development Fund - IDF) สนบสนนความชวยเหลอในการปรบปรงประสทธภาพการใชจายภาคสาธารณะในภาคสาธารณสข ปรบปรงประสทธภาพการจดซอจดจางของรฐ สรางความ

26

41. บรรษทการเงนระหวางประเทศ (The International Finance Corporation – IFC) ถอครองสนทรพยในโครงการตาง ๆ ทด าเนนการอยในประเทศไทยเปนมลคาราว 160 ลานเหรยญสหรฐซงสวนใหญเปนสนทรพยในโครงสรางพนฐาน ตลาดการเงน และเคมภณฑ การฟนตวทางเศรษฐกจทด าเนนไปอยางรวดเรวของประเทศไทย นบตงแตเกดวกฤตในเอเชยตะวนออกเมอ พ.ศ. 2540 ท าใหบรรษทการเงนระหวางประเทศลดการด าเนนงานโครงการระดบภมภาคของประเทศไทยลงไดทละนอย อยางไรกตาม เนองจากประเทศไทยจ าตองเผชญความ ทาทายในการกาวไปเปนหนงในกลมประเทศทมรายไดปานกลาง และรฐบาลก าลงใชความพยายามตอกรกบความไมสมดลทางเศรษฐกจทมผลท าใหเกดความไรเสถยรภาพในประเทศจงมการคาดการณวาโครงการตาง ๆ ของบรรษทการเงนระหวางประเทศจะเพมขน โครงการในประเทศไทยนน มพนฐานจากการลงทนและการใหบรการดานค าปรกษาใน 3 ดาน ไดแก

ก. การสนบสนนความพยายามของประเทศไทยในการขยายขดความสามารถในการแขงขนเพอกาวขามสถานภาพประเทศทมรายไดปานกลาง โดยการด าเนนการดงน (ก) สงเสรมการเปลยนผานไปสระบบเศรษฐกจแบบฐานทกษะ (Skill-based Economic) และใหความส าคญกบการบรการ (ข) การปรบปรงโครงสรางพนฐานใหมความแขงแกรงและขอบเขตทกวางขวางมากยงขน (ค) ก าจดสนทรพยดอยคาออกจากระบบธนาคารเพอใหตลาดการเงนสามารถจดการกบวกฤตในปจจบนไดอยางมประสทธภาพ และ (ง) เพมการมสวนรวมของภาคเอกชนในภาคการธนาคารเพอเพมประสทธภาพและความสามารถในการแขงขน

ข. สงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจแบบมสวนรวม โดยด าเนนกจกรรมท (ก) เปดโอกาสใหประชาชนในชนบทและประชาชนทอาศยอยนอกเขตเศรษฐกจเมองหลก ๆ โดยเฉพาะอยางยงในแถบจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตไดมสวนรวมในผลประโยชนอนเกดจากการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศโดยมงเนนความเชอมโยงดานเกษตรกรรม (ข) เพมการเขาถงการใหความชวยเหลอดานการเงนในระบบในชนบทและผกยมรายยอย และ (ค) ขยายการเขาถงโครงสรางพนฐานใหกบประชากรในชนบท และ

ค. สงเสรมการเตบโตทมความยงยนดานสงแวดลอมและสงคม โดยเนน (ก) การใชพลงงานอยางประสทธภาพ (ข) เทคโนโลยและกระบวนการผลตทสะอาด (ค) การลดมลพษ และ (ง) การพฒนาและการคาพลงงานทน ากลบมาใชใหมได

เขมแขงใหกบส านกงานการตรวจเงนแผนดน และสรางสมรรถนะดานสถาบนเกยวกบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ธนาคารโลกไดใหเงนชวยเหลอแบบใหเปลาส าหรบน าไปใชเพอพฒนาโครงสรางพนฐานบอรดแบนดในชนบท เงนชวยเหลอจากกองทนเพอพฒนาสงคมแหงประเทศญปน (JSDF) เปนไปเพอการสงเสรมโครงการรณรงคสวมหมวกนรภยของเยาวชนในชมชน การใหเงนชวยเหลอจากกองทนโลก (The Global Fund) ใหการสนบสนนโครงการทใหความรเกยวกบการปองกนการตดเชอเอชไอว/เอดส นอกจากน ประเทศไทยยงไดรบประโยชนจากโครงการรเรมในระดบภมภาคทไดรบการสนบสนนดานการเงนจากแหลงเงนทนหลายแหลงอกหลายโครงการ ไดแก กองทนสงแวดลอมโลก (GEF)ใหความชวยเหลอแกโครงการจดการสงปฏกลจากฟารมปศสตวในเอเชยตะวนออก Trust Fund for Environment and Social Sustainable Development ใหความสนบสนนเรองแบบจ าลองเพอประเมนผลกระทบดานอทกวทยา การเกษตร และเศรษฐศาสตรในลมแมน าโขง รวมทงการปรบตวใหเขากบทองถน

27

VI. ยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนา ปงบประมาณ 2554 – 2555

ก. การรบมอกบความทาทายทส าคญ

42. ในการทประเทศไทยจะสรางความมนคงและความส าเรจใหเกดขนไดในระยะยาวนนจ าเปนทจะตองด าเนนการในเรอง (ก) การพฒนาสถาบนเพอลดโอกาสในการคอรปชนและการฉวยโอกาสเพอผลประโยชนสวนตน (ข) มการด าเนนนโยบายใหทกฝายมสวนรวมในการเตบโตอยางทวถง และมความยงยนดานสงแวดลอม ปญหาความขดแยงดานความคดเหนทางการเมองทแตกตางกนอนมสาเหตมาจากการแยงชงอ านาจมกไดรบการสนบสนนจากกลมผมรายไดต าทไดรบค ามนวาตนจะมชวตความเปนอยทดขน วกฤตเศรษฐกจทเสอมโทรมลงสงผลใหเกดความไมเทาเทยมขนระหวางภมภาคและสงคม สงผลท าใหหลมแหงความไมเสมอภาคและดอยโอกาสยงลกลงมากขน กลมผมรายไดต าจงถกกระตนไดงายและเพมจ านวนมากยงขน ซงสงผลใหเกดการปะทะขนหลายตอหลายครงในกรงเทพมหานคร รวมไปถงการคมเชงทางการเมอง ในขณะเดยวกนนน ความพยายามของรฐในอดตทจะเพมการใชจายภาคสาธารณะไปยงภมภาคทการพฒนายงเปนไปอยางเชองชา และชวยเหลอประชาชนผดอยโอกาสยงถกวพากษวจารณวาขาดความโปรงใสและความนาเชอถอ แมวาโครงสรางทางราชการอนแขมแขงของประเทศจะรกษาการด าเนนการดานการปฏรปไวไดในครงน แตบอยครงทความแปรผนทางการเมองมกท าใหนโยบายทจ าเปนส าหรบการจดการกบความทาทายและล าดบความส าคญตางๆ ในระยะปานกลางและระยะยาวจ าตองลาชาออกไป เนองจากความเปนผน าทางการเมองนนมงเนนใหความส าคญกบประเดนในระยะสนมากกวา ดวยเหตน ประเทศไทยจงจ าเปนตองกลบมามงด าเนนการดานการปฏรปโดยเรงดวน

43. จากสถานการณในปจจบนทเขมแขงขนทวาสถานการณของโลกยงคงไมแนนอนนน การตอบสนองเชงนโยบายของประเทศจงจ าเปนตองสามารถสรางสมดลใหเกดขนระหวางการด าเนนการในระยะสนและระยะยาว โดยมวตถประสงคเพอสรางความยงยนใหกบความกาวหนาในการฟนตวจากวกฤต ไปพรอม ๆ กบสรางความเขมแขงใหกบตนทนทางสงคม ตลอดจนศกยภาพในการแขงขนในระดบภมภาค19และระดบโลกของประเทศไทย ธนาคารโลกจงไดพฒนาแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนาขนจากสาเหตดงกลาว รวมทงเพอเปนการสะทอนใหเหนถงบทบาททส าคญของประเทศไทยในระดบภมภาคและระดบสากล ยทธศาสตรฉบบนประกอบดวยบทเรยนทไดรบจากความรวมมอครงทผานมาหลายประการ โดยเฉพาะประเดนความส าคญของการด าเนนการดานการวเคราะหและวนจฉยในการสนบสนนและชวยเหลอใหวาระดานนโยบายของประเทศเกดเปนรปเปนรางขน อนทจรง การปฏรปหลายดานทเกดขนในประเทศไทยในศตวรรษทผานมาไดสะทอนใหเหนถงการด าเนนการดานความรทธนาคารโลกไดใหความชวยเหลอตามความตองการจากรฐบาล ซงเปนไปในทศทางเดยวกบการจดล าดบความส าคญของประเทศไทยทแสดงไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 กรอบนโยบายของรฐบาลปจจบน ตลอดจนรางกรอบแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (รายละเอยดแสดงในหวขอท 4)

19 ในขณะทการเตบโตของประเทศไทยไดรบการยกยองวาประสบความส าเรจ แตประเทศไทยมทตงอยในภมภาคทเตมไปดวยการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ อยางรวดเรว ดวยเหตนจงจ าเปนอยางยงทจะตองพจารณาความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยในบรบทระดบภมภาค เนองจากมความเกยวของกบการคาและการลงทน การใหบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทางธรกจ

28

44. ความรวมมอไดรบการออกแบบใหมความยดหยนและขบเคลอนโดยความตองการทแทจรงในขณะเดยวกนกเลอกทจะมงเนนการฟนฟและรกษาใหการเตบโตเปนไปอยางยงยน ตลอดจนลดความยากจนและความไมเสมอภาค ดวยวตถประสงคโดยรวมเหลาน แนวทางการด าเนนการจงแบงออกเปน 2 ขนตอนหลก ๆ ดงรายละเอยดทจะไดกลาวตอไป แนวคดหลกในแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะส นเพอการพฒนาของธนาคารโลกในการใหการสนบสนนประเทศไทยนนก าลงคอย ๆ พฒนาบทบาทของประเทศไทยขนทงในระดบภมภาคและสากล โดยทธนาคารโลกจะพยายามด าเนนการอยางใกลชดกบหนสวนเพอการพฒนาอน ๆ ในประเดนตาง ๆ เพอใหเกดการปฏรปทน าโดยประเทศและโครงการดานการลงทนขน

ข. ยทธศาสตรท 1 การฟนฟวกฤตทใหความส าคญกบประชาชนทมฐานะยากจน

45. แผนฟนฟเศรษฐกจขนทหนงในยทธศาสตรไดรบการออกแบบขนเพอใหการสนบสนนการฟนตวจากวกฤตโลกในระยะสนของประเทศไทย โดยมงเนนผลกระทบจากวกฤตทมตอประชากรทมฐานะยากจนและดอยโอกาสของประเทศ แมวาการฟนตวของประเทศทด าเนนมาจนกระทงปจจบนจะเปนทนาประทบใจ หากแตสภาวะทางเศรษฐกจกยงคงมความออนไหวตอสภาพแวดลอมตาง ๆ ทเกดขนในโลกเปนอนมาก สบเนองจากผลกระทบหลก 2 ประการ ไดแก วกฤตเศรษฐกจโลกและความวนวายดานการเมองภายในประเทศซงเกดขนในระยะเวลาใกลเคยงกนจงท าใหการลดความยากจนตองหยดชะงกลง และมการเพมจ านวนของประชากรผดอยโอกาสมากขน (ยอหนาท 9) ประเดนดงกลาวไดรบความชวยเหลอจากเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (PSRDPL) และอาจไดรบความชวยเหลอเพมเตมจากการลงทนทจะตามมาในภายหลง ความรวมมอสวนใหญทเกดขนในประเดนดงกลาวจะเปนความรวมมอในลกษณะฐานความร กลาวคอ เปนการแลกเปลยนประสบการณระหวางประเทศเพอชวยเหลอประเทศไทยใหสามารถฟนตวจากการถดถอยทางเศรษฐกจได การด าเนนการทมการวางแผนไวครอบคลมถง

ก. มาตรการใหความชวยเหลอประชากรทมฐานะยากจน แมวามาตรการในภาพรวมเพอบรรเทาผลกระทบจากวกฤตจะสามารถเขาถงประชากรทมฐานะยากจนไดเปนจ านวนมาก แตกควรมการด าเนนมาตรการทดและตรงจดยงขนเพอสามารถใหความชวยเหลอแกประชากรและครวเรอนทมฐานะยากจนทไมสามารถเขาถงเงนชวยเหลอและกองทนกยมหมบานและในชมชนเมองได ในขณะทมาตรการกระตนเศรษฐกจครอบคลมถงมาตรการทออกแบบมาเพอบรรเทาผลกระทบทมตอประชากรทมฐานะยากจนซงตองพงพาการมสวนรวมในระบบเปนหลก ในขณะทประชากรทไดรบผลกระทบจากวกฤตมากทสดกลบอยนอกระบบและอยในพนทชนบท ดวยเหตน รฐบาลจงควร (ก) มความสนใจทจะขยายและปรบปรงแผนการด าเนนโครงการในชมชนทมอยใหครอบคลมถงประชากรทถกกดกนทางสงคมและประชากรทอยนอกระบบ (ข) พจารณาความเปนไปไดในการพฒนาและน าโครงการเงนชวยเหลอ (Cash Transfer)และบ านาญ (Pension) มาใช (ค) ใหความส าคญกบการปฏรปแผนการใหความชวยเหลอดานเกษตรกรรมเพอใหสามารถเขาถงเกษตรกรไดเปนจ านวนมากขน (ง) ส ารวจโครงการตาง ๆ เพอลดภาระหนสนของประชากรทมฐานะยากจน ในการน ธนาคารโลกไดน าประสบการณในระดบโลกมาปรบใชเพอใหสามารถใหความชวยเหลอดาน

29

วชาการเพอใหสามารถระบกลมเปราะบาง วเคราะหลกษณะของกลมดงกลาว และออกแบบโครงสรางผลประโยชน (Design Benefit Structures) รวมทงกลไกเพอก าหนดเปาหมายของโครงการตาง ๆ ทมอยใหดขน โดยใชประสบการณทมอยของประเทศรวมกบประสบการณในระดบสากล การพฒนา การใหเงนชวยเหลอ และแผนการใหความชวยเหลอดานเกษตรกรรมกสามารถไดรบความชวยเหลอเพอใหสามารถสรางกลไกทมความยดหยนและสามารถก าหนดเปาหมายไดดวยตนเองซงครอบคลมประชากรทอยนอกระบบ และยงสามารถน าไปขยายผลไดโดยงายอกดวย

ข. การใหความชวยเหลอดานมาตรการดานการเงนการคลงหลงวกฤต ธนาคารโลกจะยงคงใหความชวยเหลอดานการวเคราะหและใหค าปรกษาทมความเหมาะสมเพอใหความชวยเหลอการด าเนนการดานนโยบายการเงนการคลงหลงเกดวกฤต ในปจจบน ไดมการด าเนนนโยบายทส าคญ เกยวกบมาตรการกระตนการใชจายและความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public-Private Partnerships - PPPs)ไปแลว ขณะทรฐบาลก าลงด าเนนมาตรการกระตนการใชจายมาตรการทสองตอไปนน การใหบรการดานค าปรกษาทธนาคารโลกไดเขาไปมสวนรวมกมแนวโนมวาจะขยายออกไปครอบคลมประเดนตาง ๆ อาท การควบคมดแลและใหความชวยเหลอในการด าเนนโครงการ การจดการความเสยงในระดบมหภาคและจลภาค รวมทงความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน ตลอดจนรปแบบการใหความชวยเหลอดานการเงนในการลงทนในโครงการใหม ๆ นอกจากน ยงมแนวโนมวาความตองการค าแนะน าดานนโยบายและความชวยเหลอดานวชาการ โดยเฉพาะอยางยงในดานแรงงาน ความคมครองทางสงคม20 และการแกไขปญหาความยากจนจะเพมสงขน เมอความรวมมอคอย ๆ พฒนาขน และเมอการฟนตวด าเนนตอไป นอกจากน ยงมแนวโนมวาประเทศไทยอาจตองการความชวยเหลอดานการวเคราะหและทปรกษาทเกยวของกบประเดนดานการเงนของโครงการในภาคสวนยอยจ านวนมาก ทงน เนองมาจากทรพยากรภาครฐทลดนอยลงจากวกฤตเศรษฐกจโลก อาท การด าเนนโครงการประกนสขภาพถวนหนาและผลประโยชนภายใตสภาพแวดลอมทมขอจ ากดดานงบประมาณ การด าเนนการนจะยงคงน าบทเรยนจากประสบการณของนานาประเทศมาปรบใช บทเรยนเหลานไดแสดงใหเหนวามาตรการกระตนดานการเงนจะสงผลลพธทดไดหากมการด าเนนการอยางทนทวงท มการน าการเปลยนแปลงนโยบายทไดรบการออกแบบเพอรกษาอตราการเตบโต ครอบคลมถงมาตรการดานตาขายความปลอดภย (Safety Net) และมความโปรงใสในการพฒนาการด าเนนการตลอดจนการรบความชวยเหลอในดานตาง ๆ ธนาคารโลกจงไดใหการสนบสนนการด าเนนงานตามระบบการบรหารการคลงภาคสาธารณะโดยการใหเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐและงานดานการวเคราะหตาง ๆ เพอใหมนใจไดวามการใชทรพยากร

20 ความชวยเหลอดงกลาวยงเปนการเปดประตใหกบวาระดานธรรมาภบาลของรฐ ทจะชวยสงเสรมกจกรรมตาง ๆ ทก าลงด าเนนอยภายใตกรอบความรวมมอเพอการพฒนาประเทศทมอย (CDPs) โดยเฉพาะอยางยง มความเปนไปไดทจะมสวนรวมในการหารอวาดวยการเพมความโปรงใสในการด าเนนการตามแผนกระตนเศรษฐกจ โดยการด าเนนกจกรรมตาง ๆ อาท (ก) เพมการเปดเผยการใชจายเงนเงนชวยเหลอ (ข) ใหมการก ากบดแลจากหนวยงานอนทเปนอสระ ในดานการบรการสงคมและคณภาพของโครงสรางพนฐาน และ (ค) การตดตามผลการใชจายเงนชวยเหลอและส ารวจผไดรบผลประโยชน

30

ภาครฐซงรวมถงทรพยากรทมการกลาวถงไวในแผนกระตนเศรษฐกจท 2 (SP2) อยางมประสทธผล เงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐนถกใชเพอใหความชวยเหลอแกประเทศไทยในการพฒนาระบบควบคมทรพยสนทมประสทธภาพยงขนในการก ากบดแลและรายงานการเงนภาคสาธารณะ เพมความส าคญของนโยบายการจดท างบประมาณ และเพมความโปรงใส ตลอดจนการเปดเผยขอมลในการใชทรพยากรภาครฐ นอกจากน ยงมการใหความชวยเหลอดานการปฏรปเพอผอนปรนความเขมงวดในโครงสรางการใหบรการภาคประชาชน และปรบปรงกรอบการใหผลประโยชนตอบแทน รวมทงการก ากบดแลการปฏบตงาน นอกจากน ยงมการใหความชวยเหลอดานวชาการในหลาย ดาน ซงครอบคลมถง (ก) การปรบปรงระบบการจดซอจดจางอเลกทรอนกสทใชอยในปจจบน (ไดแก ระบบ e-Auction) (ข) การน าระบบก ากบดแลการเงนของโครงการ (Project Financial Monitoring System – PFMS) มาใช ซงจะชวยใหสามารถรกษาวนยทางการเงนไวได และ (ค) การพฒนาเครองมอชวดเพอก ากบดแลโครงการภายใตแผนกระตนเศรษฐกจท 2

ค. การใหความชวยเหลอผลกระทบจากวกฤตจากบรรษทการเงนระหวางประเทศ (IFC) แกภาคการเงนและโครงสรางพนฐาน บรรษทการเงนระหวางประเทศจะยงคงมการประชมหารอกบสถาบนภาคการเงน และก ากบดแลภาวะปญหาทางการเงนทเปนผลจากวกฤตเศรษฐกจโลกครงทผานมาดวยความระมดระวง เพอตดสนใจวาประเทศไทยจะไดรบประโยชนจากกองทนตาง ๆ ทออกแบบขนเพอใหความชวยเหลอแกลกคาในชวงเศรษฐกจตกต าหรอไม ขณะน ไดมการชใหเหนถงภาพรวมของหนทไมกอใหเกดรายได (NPLs) ในธนาคารส าคญในประเทศไทย อยางไรกตาม หากประเทศไทยซงไดรบการรบรองสามารถเขาถงกองทนใหความชวยเหลอภาคการเงนของบรรษทการเงนระหวางประเทศและองคกรความรวมมอระหวางประเทศแหงประเทศญปน (IFC-JICA Financial Sector Capitalization Fund) ทมงเนนสถาบนการเงนทมแนวโนมทดในการเตบโตและมความส าคญ และตองการปรบปรงโครงสรางเงนทนหลงจากตองประสบความสญเสยอนสบเนองมาจากภาวะตกต าทางการเงนจากวกฤตเศรฐกจ คณะกรรมการบรรษทการเงนระหวางประเทศไดอนมตกองทนเพอลดภาระทรพยสนรอการชวยเหลอมลคา 75 ลานเหรยญสหรฐใหกบธนาคารสแตนดารดภายใตโครงการลดภาระทรพยสนรอการชวยเหลอ (Distressed Asset Relief Program – DARP) ทไดท าการซอหนทไมกอใหเกดรายไดจากระบบธนาคารของประเทศไทยเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 นอกจากน บรรษทการเงนระหวางประเทศยงจะพจารณาเกยวกบการใหเงนทนระยะยาว ซงครอบคลมถงการใหเงนทนสนบสนนแกธนาคารทมความส าคญตอระบบ ซงรวมถงธนาคารทมการแปรรปองคกรไปสภาคเอกชนอยางเตมรปแบบ นอกจากน หากพจารณาแลวเหนวามความเหมาะสม ประเทศไทยยงจะสามารถเขาถงกองทนบรรเทาวกฤตโครงสรางพนฐาน (Infrastructure Crisis Facility) ทมงสรางเสถยรภาพใหกบทรพยสนในโครงสรางทมอย สรางความเชอมนวาจะมการด าเนนโครงการ ใหการสนบสนนโครงสรางพนฐานของความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน ตลอดจนสนบสนนการพฒนาและด าเนนโครงการดานโครงสรางพนฐานใหม ๆ อกดวย

31

ค. ยทธศาสตรท 2 การพฒนาความสามารถในการแขงขนและการเตบโตอยางมสวนรวมและยงยน

46. แผนฟนฟเศรษฐกจขนทสองของยทธศาสตร มงจดการความทาทายในระยะปานกลางทประเทศไทยตองเผชญโดยการสรางความเขมแขงใหกบความสามารถในการแขงขนของประเทศ สงเสรมการลงทนภาคเอกชน และการปรบโมเดลการเตบโตทเนนการสงออกเปนส าคญ จากการงานวจยเมอ พ.ศ. 255121 แสดงใหเหนวา แมประเทศไทยจะมความสามารถทางเศรษฐกจในระดบทสง แตศกยภาพในการแขงขนกลบไมไดเพมสงขนอยางรวดเรวเทยบเทากบประเทศอน ๆ ในทวปเอเชย ธนาคารโลกและบรรษทการเงนระหวางประเทศ มบทบาทเสรมอนส าคญในการใหความชวยเหลอประเทศไทยเพอรบมอกบประเดนดงกลาว โดยการเขาไปมสวนรวมโดยเนนประเดนทเปนปญหา 3 ประการตามทผลการศกษาวจยไดระบวาเปนขอจ ากดดานศกยภาพในการแขงขนของประเทศไทยทส าคญ ไดแก (1) การใหบรการและความคมครองทางสงคม (2) การปฏรปภาครฐและธรรมาภบาล และ (3) โครงสรางพนฐานและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ประเดนท 1 การใหบรการและความคมครองทางสงคม

47. ระดบการพฒนาตนทนมนษยของประเทศไทยถกมองวาเปนขอจ ากดในการเพมขดความสามารถในการแขงขน ดานการศกษานนมการระบวาคณภาพและประเดนทเกยวเนองของการศกษาในประเทศไทยมคณภาพตกต าลงเมอเทยบกบประเทศอน ๆ ในทวปเอเชย22 ซงเหนไดจากการขาดแคลนแรงงานทมทกษะฝมอ ความสอดคลองระหวางแรงงานและความตองการแรงงานและ ภาคธรกจในประเทศทมนวตกรรมในระดบทต า23 ดานสาธารณสข ไดมความวตกในเรองความยงยนของโครงการประกนสขภาพถวนหนาตลอดจนการรบมอกบวกฤตการเงนในปจจบนซงระบบถกทาทายโดยจ านวนการใชบรการทสงขนและภาระเกยวกบโรคไมตดตอทเพมสงขน ท าใหไทยตองการความชวยเหลอเพอสรางศกยภาพในดานนโยบายใหกบประเทศในเรองดงกลาว ประการสดทาย แมวาประเทศไทยจะด าเนนการเพอตอบสนองตอการระบาดของเชอเอชไอวในชวงตนทศวรรษท 1990 การเนนย า

21 การประเมนบรรยากาศในการลงทนเมอ พ.ศ. 2551 โดยธนาคารโลก

22 ทมา: PISA: The OECD Program for International Student Assessment จดท าเพอประเมนนกเรยนในประเทศตางๆ โครงการดงกลาวมเปาหมายเพอวดวานกเรยนทก าลงจะจบการศกษาภาคบงคบ (อาย 15 ป) มความรและทกษะทจ าเปนในการเขารวมเปนสวนหนงของสงคมแหงความรหรอไม ในปจจบน มประเทศทเปนสมาชกขององคกรเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECD) กวา 60 ประเทศเขารวมโครงการ ซงครอบคลมถงเศรษฐกจราวรอยละ 90 ของโลก 23 ในดานทกษะนน ส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษามบทบาทส าคญในการสรางศกยภาพใหกบแรงงานของประเทศไทย เมอกลาวถงประเดนดานแนวคดใหมๆทอยในระดบต า หนวยงานของรฐก าลงเตรยมการ “แผนแมบทส าหรบเศรษฐกจแบบสรางสรรค” ภายใตการใหความชวยเหลอดานการเงนตามแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2 โดยมเปาหมายเพอสงเสรมนวตกรรมและความคดสรางสรรคทมพนฐานจากความไดเปรยบดานความสามารถในการแขงขน ซงครอบคลมถงการปรบใชภมปญญาและความรทองถน ของแรงงานและนกลงทนชาวไทย นอกจากน ยงมค าแนะน าใหธนาคารโลกและประเทศไทยท าการส ารวจความเปนไปไดทจะท าความรวมมอในดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม โดยเฉพาะอยางยงในระดบองคกรธรกจ เพอยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศ อยางไรกตาม ยงคงมการหารออยอยางจ ากดเกยวกบลกษณะในการท าความรวมมอทแนชดในประเดนดงกลาว

32

ทจะด าเนนการในประเดนดงกลาวกไดลดลงเรอย ๆ นบแตนนเปนตนมา ประเทศไทยก าลงเผชญหนากบปญหาส าคญทเกยวของกบการรกษาผปวยตดเชอเอชไอวในปจจบน ซงไดสงผลใหความทาทายในการพฒนามนษยของประเทศทวความซบซอนยงขน การวางแผนเพอรบมอกบประเดนความทาทายเหลานมดงน

ก. การวเคราะหนโยบายเพอจดล าดบความส าคญดานการศกษา ธนาคารโลกจะด าเนนงานรวมกบหนวยงานภาครฐในการวเคราะหนโยบาย 2 ดาน ในประเดนแรก เกยวของกบการท าความเขาใจภาวะซบเซาและผลคะแนนสอบทลดลงของนกเรยนไทย รวมถงการพฒนานโยบายทสามารถน าไปปฏบตไดจรง เพอใหแนวโนมดงกลาวเปนไปในทศทางทดขน การด าเนนการดงกลาวครอบคลมถงการวเคราะหขอมลของประเทศไทยและประเทศอน ๆ24 เกยวกบความสามารถในการอานของนกเรยนระดบประถมศกษา ซงเปนสาเหตส าคญของแนวโนมการเรยนรของนกเรยนในเวลาตอมารวมกบส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประเดนทสอง ไดแก การมงเนนนโยบายเพอน ามาซงประสทธภาพและความเสมอภาคในการสอบเขาศกษาในมหาวทยาลย และการแตงตงบคคลเพอด ารงต าแหนงทางวชาการ และด าเนนงานรวมกบส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาเพอปรบปรงคณภาพและความเกยวเนองกนของการศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย การด าเนนการดงกลาวจะชวยสรางกรอบแนวคดใหกบการปฏรปทจ าเปนในภาคการศกษาตามทก าหนดไวในแผนปฏรปการศกษาระยะท 2 (พ.ศ. 2552–2561) ซงธนาคารโลกสามารถเขามามสวนรวมในอนาคต25

ข. การใหค าปรกษาดานนโยบายสาธารณสขเพอสรางความแขงแกรงใหกบระบบการรกษาสขภาพ การด าเนนการดงกลาวอาจครอบคลมการวเคราะห การสรางความเขมแขงใหกบระบบบรการสขภาพขนพนฐาน และใหกลมประชากรผดอยโอกาสสามารถเขาถงระบบดงกลาวได26 การด าเนนนโยบายประกนสขภาพถวนหนา การปฏรปแผนสวสดการรกษาพยาบาลราชการ การปรบปรงระบบก ากบดแลในภาวะวกฤตเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงการวางงานของสมาชกประกนสงคมทจะไดรบการรวมเขาเปนสมาชกของระบบประกนสขภาพถวนหนา การประเมนการกระจายอ านาจ ซงรวมถงการสรางระบบบรการดานสขภาพทเปนเอกเทศ ตลอดจนการออกแบบและศกษาแบบจ าลองดานการเงนในเบองตน เพอประกนสขภาพใหกบชาวตางดาว นอกจากน ธนาคารโลกจะยงคงใหความชวยเหลอดานวชาการเพอใหความชวยเหลอแกประเทศไทยในการรบมอกบปญหาการระบาดของเชอเอชไอว/เอดส โดยเฉพาะอยางยงความ

24 อาท ขอมลทไดจากโครงการประเมนผลนกเรยนในระดบนานาชาต (PISA) และการศกษาแนวโนมความสามารถเชงคณตศาสตรและวทยาศาสตรในระดบนานาชาต (Trends in International Mathematics and Science Study) 25 มการเสนอความเปนไปไดในการใหความชวยเหลอดานวชาการแก “สถาบนพฒนาคณสมบตดานอาชพ (Professional Qualifications Institute)” เพอใหการสนบสนนระบบในการรบรองมาตรฐานอาชพ และพฒนาขดความสามารถในดานอาชพในอนาคต อยางไรกตามยงไมไดมการหารอเกยวกบแนวทางทชดเจนในการท าความรวมมอในประเดนดงกลาวมากนก 26 ประเดนทส าคญ ซงไดแกการปฏรปการใหบรการดานสขภาพใหเปนระบบทมการปองกนกอนทจะเกดโรคขน จ าเปนตองไดรบความชวยเหลอในระดบทองถน เพอใหความรและสรางความตระหนก นอกจากน จ าเปนตองมการพจารณาประเดนดงกลาวในการด าเนนงานตามนโยบายสขภาพ หากเปนประเดนทไดรบการประเมนวามความส าคญเปนล าดบตน ๆ

33

ชวยเหลอในการ (ก) ด าเนนการและประเมนการใหการสนบสนนดานการเงนในรอบท 8 จากกองทนโลก (The Global Fund) และ (ข) ปรบปรงศกยภาพของโครงการใหการรกษาแกผปวยโรคเอดส

48. การพฒนาตาขายความปลอดภยทมความเปนบรณาการและทกคนมสวนรวม จะชวยสรางความเขมแขงใหกบประเทศไทยในการใหความชวยเหลอประชากรทมฐานะยากจนและดอยโอกาสในระหวางวกฤต อกทงยงจะชวยจ ากดความขดแยงในสงคมไดอกดวย ความรวมมอของธนาคารโลกในดานความคมครองทางสงคมจะมงเนนใหความชวยเหลอแกประเทศไทย ในการเพมประสทธผลของโครงการดานระบบตาขายความปลอดภยทางสงคม แมวาระดบการด าเนนงานของแรงงานนอกระบบโดยรวมจะลดลงเลกนอยในชวงปทผานมา แตกยงถอวาอยในระดบทสง โดยเฉพาะอยางยงเมอน ารายไดตอหวของประชากรในประเทศมาพจารณา แรงงานชาวไทยสวนใหญอยนอกระบบ แตขอมลเกยวกบแรงงานกลมนกลบมอยอยอยางจ ากด ตลอดจนผลกระทบของการด าเนนชวตอยนอกระบบนมตอสวสดการและรายไดของประชากร และผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนของเศรษฐกจ ตลอดจนการมสวนรวมทางสงคมในระยะยาวอกดวย การออกแบบระบบตาขายความปลอดภยทางสงคมทงในระดบประเทศและระดบสากล รวมทงตลาดแรงงานระบบความคมครองทางสงคมทจะชวยสงเสรมความสามารถในการแขงขนและใหการคมครองอยางเพยงพอยงคงเปนสงจ าเปนทมความส าคญในล าดบตนๆ ในระยะยาวส าหรบผก าหนดนโยบาย ในปจจบน มโครงการดานความคมครองทางสงคมทถกจดตงขนในหลายตอหลายชวงเวลารวมท งภายหลงเกดวกฤตครงทผานมา อยางไรกตาม โครงการเหลานอาจไมสามารถรวมกนเปนยทธศาสตรดานความคมครองทางสงคมทสมบรณได ธนาคารโลกไดระบประเดนตาง ๆ ทสามารถใหความชวยเหลอดานวชาการและการเงนทอาจเปนไปไดดงตอไปน

ก. การปฏรประบบบ านาญ ปญหาทส าคญประการหนงของวาระดานความคมครองทางสงคมไดแก ความคมครองทไมทนสมย ดวยเหตน จงจ าเปนตองตงค าถามวา จะออกแบบ บรณาการ และสรางความแขงแกรงใหกบ กองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ กองทนความคมครองทางสงคม กองทนส ารองเลยงชพทรฐเปนเจาของ และกองทนส ารองเลยงชพของพนกงานใหมไดอยางไร27 ธนาคารโลกไดเขาไปมสวนรวมกบภาครฐในดานบ าเหนจบ านาญหลายดานทเกยวของกบแรงงานนอกระบบในภาพรวมดวยการแบงปนประสบการณในระดบนานาประเทศ และยงคงมอกหลายประเดนทสามารถด าเนนการไดเพอท าใหสามารถพจารณานโยบายในเชงลกลงไปไดอกโดยมพนฐานอยบนการวเคราะหและออกแบบท

27 เมอเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2552 กองทนบ าเหนจบ านาญราชการไดขอค าปรกษาจากฝายบรการดานค าปรกษาดานบ านาญของธนาคารโลก (Treasury Pension Advisory Services) ในการเพมศกยภาพและความชวยเหลอดานวชาการโดยมวตถประสงคเพอสรางความแขงแกรงใหกบการบรหารจดการดานการลงทนและโครงสรางพนฐาน เมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 ไดมการด าเนนการในขนตอนแรกของความรวมมอ โดยการทบทวนเพอท าการวนจฉยเบองตนเกยวกบการบรหารจดการดานการลงทนในทกดานของกองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ และมการสงรางบนทกชวยจ าใหกบกองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการเพอขอรบความคดเหน อยางไรกตาม การด าเนนการในระยะเวลาตอมาเปนไปอยางไมกาวหนามากนก เนองจากมการเปลยนแปลงผบรหารระดบสงของกองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ ตลอดจนความเปลยนแปลงดานการเมองเกดขน ปจจบนธนาคารก าลงอยในระหวางการหารอกบเลขาธการกองทนฯ ทเพงไดรบการแตงตงขนมาด าเรงต าแหนงเมอเกอนมกราคม พ.ศ. 2553

34

พอเพยง การด าเนนการดงกลาวจะเปนความรวมมออยางใกลชดกบธนาคารพฒนาแหงเอเชย (ADB) ซงไดใหความชวยเหลอในประเดนนเปนอยางมาก

ข. การปรบปรงใหประชากรทมฐานะยากจนสามารถเขาถงความชวยเหลอดานการเงนไดมากยงขน แมวาภาคการเงนของประเทศไทยจะมการพฒนาเปนมากในดานธรกจขนาดใหญ แตกยงคงมชองวางใหเหนไดอยางชดเจนโดยเฉพาะอยางยงส าหรบประชากรทมฐานะยากจนทยงคงเสยเปรยบผใหกยมเงนนอกระบบ ความชวยเหลอทธนาคารโลกสามารถเขาไปมสวนรวม ซงรฐบาลไดแสดงความสนใจรวมมอครอบคลมถงการพฒนาสนเชอรากหญาเพอการด าเนนธรกจ ระบบการเงนการธนาคารอสลาม ตลอดจนการใหความชวยเหลอดานการเงนแกวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ค. การสนบสนนระบบตาขายความปลอดภยใหประชากรไดมสวนรวมมากยงขน ในปจจบน ประเทศไทยมสถาบนทด าเนนการดานความคมครองทางสงคมอยเปนจ านวนมาก ซงครอบคลมถงสถาบนทกอตงขนหลงเกดวกฤตใน พ.ศ. 2540 แมวาการด าเนนการของสถาบนเหลานจะสงผลใหประเทศไทยกาวขนมาอยในสถานะทดขนในการตอบสนองตอวกฤต แตกยงคงมชองวางทเหนไดอยางชดเจนในประเดนเกยวกบการเขาถงประชากรทอยนอกระบบในเขตเมองและภมภาคทมฐานะยากจน เชน ในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ดวยเหตน ธนาคารโลกจงจะมองหาแนวทางการใหความชวยเหลอแกรฐบาลในการมงสระบบตาขายความปลอดภยแบบองครวม ซงจะชวยเตมเตมชองวางและก าจดความซ าซอน ซงรวมถงการก าหนดเปาหมายของโครงการตาง ๆ ใหตรงจดยงขน

ง. การรบมอความขดแยงในภาคใต ปญหาความขดแยงทเกดขนในภาคใตมาเปนระยะเวลายาวนานไดสงผลใหเกดความแตกแยกขนในพนทดงกลาว ซงไดท าใหการพฒนาเปนไปอยางเชองชากวาพนทอนของประเทศ ไดมการน าเสนอวานโยบายการใหงบประมาณในพนทความขดแยงในลกษณะทวายงเกดความรนแรงมากเทาไรพนทดงกลาวกยงไดรบงบประมาณนอยลงเทานน รวมทงวธการพฒนาจากทสวนกลางและฝายบรหารเปนผตดสนใจ แลวจงสงการลงไปยงผปฏบตการในพนทนนไดสงผลในเชงลบตอการอยรวมกน ตลอดจนความสมพนธในชมชน ซงไดท าใหความขดแยงทวความรนแรงมากยงขน จากการศกษาแนวทางการพฒนาชมชนทมความเหมาะสมในเชงวฒนธรรมและประชากรในสงคมมสวนรวม จงไดมการจดตงโครงการทไดรบความชวยเหลอดานการเงนจาก กองทนเพอชาตและการสรางสนตภาพ (SPF) ภายใตชอโครงการ “โครงการแนวทางพฒนาชมชนน ารองเพอลดความขดแยงใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย ระยะท 2 (Piloting Community Approaches in Conflict Situation in Three Southernmost Provinces in Thailand)” ขน ซงจะชวยใหสามารถรบมอกบประเดนความยงยากดงกลาวได กจกรรมในโครงการถกก าหนดขนจากการประเมนความขดแยงแบบองครวมทด าเนนการไปในระยะท 1 และจะชวยพฒนาแนวทางพฒนาชมชนทมประสทธภาพในการพฒนาชมชน ซงจะสรางพนทและโอกาสในการมปฏสมพนธจากชมชนระหวางชมชน รวมทงกลไกของรฐ ในความพยายามทจะเพมความเชอมนไดมากยงขน

35

ประเดนท 2 ธรรมาภบาลและปฏรปภาครฐ

49. ธรรมาภบาลถอเปนหวใจส าคญของวาระการพฒนาในดานความสามารถในการแขงขน ธนาคารโลกด าเนนการรวมกบRegional Governance Hub ประจ าภมภาคเอเชยตะวนออกและแปซฟก และคณะผเชยวชาญในระดบโลก(Global Expert Team) ในดานการปฏบตงานของภาครฐ และจะมการด าเนนโครงการตามทวางแผนไวเพมเตมรวมทงจะรวมเขาเปนสวนหนงของความรวมมอเพอการพฒนาประเทศดานธรรมาภบาลและการปฏรปภาครฐทก าลงด าเนนอยในขณะน ความชวยเหลอทสามารถด าเนนการไดครอบคลม ดงตอไปน

ก. การเพมประสทธภาพของหนวยงานภาครฐเพอใหบรการแกประชาชนไดดขน ธนาคารโลกจะด าเนนการรวมกบหนวยงานภาครฐหลายแหงเพอเพมศกยภาพในการใหบรการทมคณภาพ ตลอดจนปรบปรงประสทธภาพของกรอบกฏระเบยบใหมบรรยากาศของการด าเนนธรกจ ซงจะครอบคลมกจกรรมตาง ๆ ทออกแบบขนเพอ (ก) ปรบปรงระบบและควบคมใหสามารถบรหารจดการไดอยางมประสทธผลและโปรงใสมากยงขน ตลอดจนปรบปรงการบรหารงานการเงนการคลงภาคสาธารณะ (ข) เพมความสามารถการบรหารงานสาธารณะในการใหบรการ (ค) ด าเนนการตามกรอบงบประมาณทตงอยบนพนฐานนโยบายตามยทธศาสตร (ง) พฒนาแผนการแมบทการปฏรปภาครฐ (ครอบคลมการก าหนดบทบาท ความสามารถในการปฏบตงาน และการก ากบดแล) สถาบนการเงนเฉพาะกจเพอพฒนาประสทธผลและประสทธภาพของธนาคารทรฐเปนเจาของใหสามารถด าเนนกจกรรมดานสงคมและธรกจได และ (จ) ประสานกรอบการบรหารงานแบบมงผลสมฤทธ ในการน ธนาคารโลกจะด าเนนการตอเนองจากการประเมนเมอ พ.ศ. 2552 โดยจดท ารายงานการบรหารการเงนการคลงภาคสาธารณะ (Public Finance Management Report - PFMR) และบนทกเศรษฐกจของประเทศ (Country Economic Memorandum) ในอก 2 ปขางหนา และจะประสานงานกบภาครฐ ภาคเอกชน รวมทงสถาบนการศกษาอยางใกลชด ผลทไดจากการวเคราะหเหลานจะชวยใหสามารถระบประเดนทจ าเปนตองจดการเพอปรบปรงการใหบรการและสงเสรมการเตบโตอยางสมดลและทกฝายมใหเกดขนได28 นอกจากน ธนาคารโลกจะใหความชวยเหลอดานการด าเนนงานแกหนวยงานดงตอไปน อาท ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฯลฯ เพอด าเนนงานตามขอแนะน าในดานตาง ๆ ประการสดทาย ธนาคารโลกจะใหความชวยเหลอดานการด าเนนงานแกกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทยเพอชวยปรบปรงการบรหารงานดานการเงนในระดบทองถนอกดวย

นอกจากน ธนาคารโลกยงมสวนรวมกบหนวยงานของรฐในโครงการระบบบรหารจดการขอมลทดนทอาจเกดขน ซงจะมวตถประสงคเพอใหบรการและใหขอมลดานทดนทมประสทธภาพ โปรงใส และเขาถงไดงายผานระบบฐานขอมลทดนแหงชาต ระบบดงกลาวถกมองวาเปนโครงสรางพนฐานทส าคญทจะสงผลใหการด าเนนนโยบายดานการใชประโยชนจากทดนเปนไปดวยความสะดวกมากยงขน นอกจากน

28 ไมควรมการประเมนการใหความส าคญตอความตองการภายในในประเทศในฐานะทเปนแหลงการเตบโตทางเศรษฐกจ

ต าเกนไปได เนองจากมความเกยวโยงทมตอการจางงานทย งยนและการสรางอาชพ ประเดนเหลานมแนวโนมวาจะตองอาศยการปฏรปภาคสถาบน และความรวมมอทอาจมขนในอนาคต อยางไรกตามการด าเนนการดงกลาวอยนอกเหนอขอบเขตของรายงานในเบองตนฉบบน

36

ยงจะชวยดานความพยายามในการขยายฐานภาษอกดวย และประการสดทายธนาคารโลกพจารณาใหความชวยเหลอในการแปรรปหนวยงานภาครฐสภาคเอกชน (Privatization) หากมการรองขอ อกดวย

ข. การสรางความเขมแขงใหกบกรอบการตรวจสอบจากภายนอกใหกบผมสวนเกยวของเพอใหเพมคณภาพการใหบรการ ธนาคารโลกจะมงเนนเพมศกยภาพใหกบองคกรภาคประชาสงคมและสถาบนการศกษาใหสามารถ (ก) วเคราะหนโยบายไดอยางอสระ (ข) รวมด าเนนงานกบหนวยงานภาครฐในการหารอดานนโยบายและการน าไปปฏบต (ค) จดใหมเครองมอทจะท าใหสามารถรองขอการบรการทมประสทธภาพและทนเวลา นอกจากน ธนาคารโลกยงจะใหความชวยเหลอในการสรางความรวมมอระหวางภาคสาธารณะ สถาบนการศกษา และองคกรภาคประชาสงคม อาท ผานทางบนทกความเขาใจกบส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร และส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เพอใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางทกฝายทเกยวของมากยงขน กรอบการด าเนนการดานการตรวจสอบจากภายนอกจะชวยใหประเทศไทยใหสามารถด าเนนการตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร (อสระในการออกกฎหมายขอมลขาวสาร) และยงชวยใหสามารถพฒนากรอบการด าเนนการเพอเพมการมสวนรวมจากองคกรประชาสงคมในกระบวนการจดซอจดจางภาคสาธารณะ นอกเหนอจากความชวยเหลอดานการวเคราะหและการด าเนนการตาง ๆ แลว ธนาคารโลกยงจะสนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางประเทศไทยและนานาประเทศ ซงรวมถงระบบการบรหารการคลงภาคสาธารณะ และการปฏรปการบรหารงานภาครฐ รวมทงการด าเนนการตาง ๆ เพอแบงปนความรและสรางเสรมศกยภาพตอไปอกดวย

ประเดนท 3 โครงสรางพนฐานและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

50. หลงจากวกฤตเศรษฐกจทเกดขนเมอ พ.ศ. 2540 การลงทนดานโครงสรางพนฐานในประเทศไทยยงคงไมฟนตวขนอยางเตมท ในขณะทความตองการดานโครงสรางพนฐานเพมสงขนเปนอนมากอนเปนผลจากการเตบโตทางเศรษฐกจ การลงทนในโครงสรางพนฐานทางสงคมและกายภาพ ซงรวมถงดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเกดขนในวงจ ากดเปนอนมากนบตงแตพ.ศ. 2540 เปนตนมาสงผลใหเกดความตองการขนทวประเทศ ในดานความชวยเหลอดานการเงนในโครงสรางพนฐานนน แมวาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนจะมศกยภาพในระดบสง แตความรวมมอดงกลาวกลบไมประสบความส าเรจมากนกในปจจบน ความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนนบวามความส าคญเปนอยางยงในปจจบน เมอพจารณาความส าคญของโครงการลงทนในโครงสรางพนฐานในชวงปทผานมา เมอพจารณาถงความตองการเหลาน กลมธนาคารโลกจะยงคงใหความชวยเหลอในการพฒนาโครงสรางพนฐานและการปรบปรงคณภาพผานทางการใหบรการดานทปรกษาทดขนในดานการปฏรปภาคสวนยอยของโครงสรางพนฐานทมความส าคญ และหากเปนไปไดกจะใหความชวยเหลอดานการเงนในการลงทน แนวทางด าเนนการทวางแผนไวมดงน

ก. การใหความชวยเหลอดานการวเคราะหแกแผนแมบทดานการพฒนาโครงสรางพนฐานแหงชาตอยางตอเนอง กระทรวงการคลงและคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดระบความชวยเหลอทจ าเปนตองไดรบความสนบสนนเปนล าดบตน ๆ ไวหลายประเดนซงครอบคลมถง การพฒนา

37

กรอบกฎหมายและสถาบน การถายโอนความรเกยวกบแนวทางปฏบตในดานการบรหารงบประมาณของความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน และโครงการความชวยเหลอแกภาคสาธารณะตาง ๆ

ข. การใหความชวยเหลอแกหนวยงานทมหนาทบงคบใชกฎระเบยบขอบงคบตาง ๆ จากความรวมมอกบคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตทประสบความส าเรจอยางสง ในขณะนก าลงมการเตรยมการโครงการรวมมอในดานคาใชจายในระยะท 5 โครงการดงกลาวมวตถประสงคเพอใหความชวยเหลอ กทช. ในการสรางศกยภาพดานยทธศาสตร รวมถงกฎขอบงคบเกยวกบการออกใบอนญาตใชบอรดแบนดไรสายการ ใหบรการดานทปรกษาจะมงเนนวางแผนกระบวนการการออกใบอนญาตโดยน าการปฏบตของประเทศอน ๆ ตลอดจนเงอนไขตาง ๆ ในประเทศไทยมาพจารณา นอกจากน ธนาคารโลกยงจะเขาไปมสวนรวมกบหนวยงานภาครฐในดานวาระเชงยทธศาสตรเกยวกบโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และ แอพพลเคชน (Applications) โดยวาระดงกลาวจะชวยเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยใหมงสเศรษฐกจแบบฐานความรไดในทสด29

ค. การใหความชวยเหลอดานการเงนแกภาคสวนยอยของโครงสรางพนฐาน เมอพจารณาประสบการณดานการสรางถนนทไดจากโครงการบรหารทางหลวงทก าลงด าเนนอยจะมการประเมนความเปนไปไดในการขยายขอบเขตของโครงการไปยงภาคสวนยอยอน ๆ ทมความซบซอนมากขน อาท การบรหารทางรถไฟ ทดน น า หรอ การจดการน าเสย เปนตน รฐบาลไดแสดงความสนใจขอรบการสนบสนนดานการเงนในดานการสรางถนน ซงจะเปนด าเนนการอยางใกลชดกบธนาคารพฒนาแหงเอเชย รฐบาลยงไดแสดงความสนใจขอรบความชวยเหลอทางวชาการในเรองน า โดยเฉพาะอยางยงทเกยวของกบการชลประทาน นอกจากนยงอาจมความรวมมอในกจกรรมดานอน ๆ ซงไดแก การรวมกบภาครฐเพอพฒนาโครงการน ารองดานความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน (PPP) เพอชวยสรางศกยภาพในการออกแบบและด าเนนโครงการทเปนความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนตาง ๆ และพฒนากรอบการด าเนนงานไปพรอม ๆ กน

ง. ความชวยเหลอจากบรรษทการเงนระหวางประเทศดานโครงสรางพนฐาน การมสวนรวมของบรรษทการเงนระหวางประเทศครอบคลมถงการใหความชวยเหลอในโครงการขนาดใหญดานโครงสรางพนฐาน

29 การมสวนรวมของธนาคารโลกมแนวโนมวาจะมงเนนสงแวดลอมในการด าเนนการโครงสรางพนฐานเกยวกบบอรดแบนดในภาพรวมซงครอบคลม (ก) นโยบายเพอยกระดบความสามารถในการแขงขนและดงดดการลงทนจากภาคเอกชน (ข) นโยบายทเปดโอกาสใหประชากรในพนทชนบทสามารถเขาถงอนเตอรเนตบอรดแบนด e-Government และแอพพลเคชนทมความส าคญอน ๆ ได และ (ค) ยทธศาสตรในการขยายขอบเขตการใหบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยเฉพาะส าหรบธรกจสงออกนอกประเทศ นอกจากน ธนาคารโลกยงไดรบการรองขอจากหนวยงานภาครฐ เพอขอความชวยเหลอในการออกแบบยทธศาสตรทตรงเปาหมายเพอขจดขอจ ากด ตลอดจนสรางสภาวะใหพรอมรบการเตบโตของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของไทยในกลมเทคโนโลยสารสนเทศ/การใหบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ (IT/ITES) เงนทนชวยเหลอในโครงการดงกลาวมทมาจากกองทนบรการใหค าปรกษาดานโครงสรางพนฐานแกภาคเอกชนของรฐ (PPIAF) และ กองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน (IDF)

38

โดยเนนโครงการทมสวนชวยใหเกดการเตบโตแบบคารบอนต า (Low Carbon Growth) 30 บรรษทการเงนระหวางประเทศจะยงคงด าเนนการรวมกบผเกยวของทกฝายในการใหความชวยเหลอแกโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศไทย ผานทงการใหบรการดานการลงทนและค าปรกษาของตน ซงจ าเปนจะตองใชศกยภาพเปนอนมากทจะเขาถงตลาดทน ตลอดจนความเชยวชาญในการวางโครงสรางความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพอใหผสนบสนนทเหมาะสมกบโครงการเกดความสนใจ รวมทงเพอใหการกระจายภาระผกพนทางการเงนเปนไปอยางเทาเทยมระหวางภาครฐและภาคเอกชนอกดวย ความไมแนนอนทางเศรษฐกจและการเมองทเกดขนในประเทศไทยเมอไมนานมาน ไดสงผลใหภาคเอกชนทวความกงวลเกยวกบความเสยงของการลงทนในประเทศ ดวยเหตนบรรษทการเงนระหวางประเทศซงมหลกการทชดเจนในการเตมเตมบทบาทของการเปนกองทนทสงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในอตราทไมรวดเรวเกนไป (Countercyclical Role) โดยการจดระเบยบการด าเนนการ เพอใหความชวยเหลอแกโครงการทมแนวโนมทดในการพฒนา แตอาจไมไดรบเงนสนบสนนเนองจากมความเสยงในระยะส น และเพอสรางผลการด าเนนงาน ซงอาจชวยกระตนใหเกดการตอบสนองจากภาคเอกชนอกดวย บรรษทการเงนระหวางประเทศสามารถใหเงนกยมระยะยาวดอกเบยคงทเปนเงนบาท ซงไมสามารถหาไดในตลาดเงนทวไปในประเทศ ตลอดจนสรางความแขงแกรงใหกบการด าเนนงานเสรม รวมทงบทบาททอาจมในโครงการดานโครงสรางพนฐาน ในปจจบน บรรษทการเงนระหวางประเทศก าลงอยในระหวางหารอกบรฐบาลเกยวกบการใหความชวยหลอโครงการความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในดานการขนสงในเขตเมอง

51. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจ าเปนตองไดรบการยอมรบวาเปนประเดนหลกของการพฒนาของประเทศไทย ประเทศไทยถกจดใหอยในล าดบท 24 ของประเทศทมการปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดในโลก31 และสมเสยงตอการไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนอนมาก ผลกระทบทางตรงไมเพยงท าใหอณหภมเฉลยและระดบน าทะเลเพมสงขนเทานน แตยงกอใหเกดสภาวะสภาพอากาศแปรปรวน ซงรวมถงภาวะน าทวม ความแหงแลง และพายททวความรนแรงมากขน ความเสยงตาง ๆ ซงรวมถงขอจ ากดทางกายภาพในการลงทน การเตบโตทางเศรษฐกจทต ากวาเปาหมาย ตลอดจนความเปนไปไดทโครงการตาง ๆ จะเพมความออนไหวและความสมเสยงใหสงขน ลวนแตเชอมโยงกบวาระดานความสามารถในการแขงขน เมอมองประเดนดานการบรรเทาผลกระทบและและการปรบตว32 การมสวนรวมอาจครอบคลมถงดานตาง ๆ ดงตอไปน

30 ยทธศาสตรประจ าภมภาคของบรรษทการเงนระหวางประเทศ มงเนนการใหบรการดานลงทนและค าปรกษาแก (ก) ประเทศทเปนสมาชกสมาคมการพฒนาระหวางประเทศ (IDA) และภมภาคทอยในแนวพรมแดนของประเทศทมรายไดในระดบปานกลาง และ (ข) เพอบรรเทาผลกระทบจากความเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ 31 ขอมลจากกระทรวงพลงงานแหงสหรฐอเมรกา 32 การบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและการปรบตวw,ไมควรถกแยกจากความส าคญในดานอนๆ แตควรรวมทง 2 ประเดนขางตนใหเปนสวนหนงของการวางแผน การด าเนนการ ตลอดจนโครงการเพอพฒนาทย งยน เราอาจมองวาการบรรเทาผลกระทบเปนการลงทน หรอมมลคาทจ าตองใชจายไปในขณะนจนถง 2 หรอ 3 ทศวรรษขางหนา เพอหลกเลยงความเสยงทจะเกดผลกระทบทรายแรงในอนาคต อยางไรกตาม การปรบตว นบวาเปนเพยงการตอบสนองในแนวทางเดยวทสามารถ

39

ก. การบรรเทาผลกระทบ ยทธศาสตรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในแผนพฒนาฯ แหงชาตฉบบท 10 นน ไดมการย าถงความส าคญของโอกาสทจะสงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการเตบโตแบบคารบอนต า ในการน การด าเนนการลงทนในโครงการทปลอยคารบอนในปรมาณต าจงมความจ าเปนมากขน ซงการลงทนเหลานจะชวยเพมความสามารถในการผลตและการแขงขนใหกบประเทศไทยในระยะปานกลางและระยะยาว นอกเหนอจากการใหค าปรกษาในโครงการซอขายคารบอนเครดต (ยอหนาท 40) แลว ในปจจบนยงมการเตรยมการโครงการทด าเนนการควบคกนไปภายใตกองทนForest Carbon Partnership Fund (FCPF) การประเมนศกยภาพดานกลไกความพรอม (Readiness Mechanism Capacity Assessment) ยงจะชวยใหรฐบาลไทยสามารถระบชองวางดานศกยภาพภายใตกลไกใหมไดอกดวย นอกจากนโครงการลดการปลอยสารท าลายโอโซน ระยะท 1 (ODS Phase 1) จะด าเนนการเสรจสนลงใน พ.ศ. 2556 และโครงการระยะท 2 ก าลงอยในขนตอนการเตรยมการในเรอง การเตรยมแผนบรหารจดการเพอลดการปลอยกาซไฮโดรคลอโรฟลโอคารบอน (HCFC Phase Out) การสรางศกยภาพ (ไดแก การจดฝกอบรมใหแกผทมหนาทฝกอบรม) และการเตรยมการด าเนนงานในดานอน ๆ แผนการลงทนในกองทนเทคโนโลยสะอาดของประเทศไทย (Thailad Clean Technology Fund) ซงไดรบการรบรองจากคณะกรรมการกองทนเทคโนโลยทสะอาดเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 ประกอบดวยโครงการหลกจ านวน 2 โครงการ ไดแก (ก) การพฒนาพลงงานสะอาดทงในภาครฐและภาคเอกชน (ข) การพฒนาชมชนเมองในเขตกรงเทพมหานคร ปจจบนโครงการมลคา 300 ลานเหรยญสหรฐดงกลาวอยระหวางเตรยมการ กองทนพลงงานทสะอาด บรรษทการเงนระหวางประเทศและ ธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนาไดรวมมอกนด าเนนโครงการนภายใตกองทนดงกลาวโดยมวตถประสงคเพอเพมความสามารถในการใหกยมแกภาคการธนาคารของประเทศไทยในการสนบสนนดานการเงนแกโครงการดานการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การผลตทสะอาด และพลงงานทดแทน33

ข. การปรบตว (Adaptation) จ าเปนตองมการพจารณาการเขาแทรกแซงดานเกษตรกรรม ปาไม และสงแวดลอม รวมไปถงกจกรรมตาง ๆ ในเขตเมอง เนองจากประชากรในเขตเมองทมอยเปนจ านวนมาก กองทนโลกเพอลดและฟนฟจากภยพบตGlobal Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR) จงไดเขาไปมสวนรวมโดยใหความชวยเหลอในการ (ก) การประเมนและเปรยบเทยบเมองใหญ 4 แหงในทวปเอเชยโดยใชตวชวดความเสยงของเมองทรวมเอาปจจยความเสยงจากภยพบตและการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศเขาไวดวยกน และ (ข) การด าเนนการฝกอบรมดานการประเมนความตองการจ าเปนหลงเกดภยพบต (ด าเนนการในประเทศไทย โดยมกรมการปองกนและบรหารจดการภยพบตรวมเปนเจาภาพ) ใหกบประเทศตาง ๆ ในทวปเอเชย นอกจากน รฐบาลยงไดลงนามในขอตกลงเพอเขารวมในโครงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการท าลายปาและการเสอมโทรมของปา (Reducing Emissions

กระท าได ตอผลกระทบทอาจเกดขนใน 2 หรอ 3 ทศวรรษขางหนา กอนทมาตรการระยะยาวเพอการบรรเทาผลกระทบจะสงผลตามทคาดหมายไว 33 การใหความชวยเหลอดานการอ านวยความสะดวก/ทปรกษา มโครงสรางทคลายคลงกบประเทศจน เวยดนาม และฟลปปนส

40

from Deforestation and Forest Degradation - REDD) และกองทนความรวมมอเพอลดกาซคารบอนของภาคการปาไม (FCPF) ซงสงผลใหประเทศไทยอยในจดทสามารถจะเขาถงทรพยากรตาง ๆ ไดในอนาคต ธนาคารโลกจะรวมมอกบประเทศไทยผานกองทนสงแวดลอมโลก (Global Environmental Facility – GEF) เพอพฒนาขอเสนอเพอขอรบการสนบสนนดานเงนทนจากกองทนสงแวดลอมโลกในชวง GEF5 ในการบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ รวมทงคงไวซงความหลากหลายทางชวภาพ

ง. การสนบสนนบทบาทของประเทศไทยในระดบภมภาคและระดบโลก

52. บทบาทของประเทศไทย ทวความส าคญมากขนทงในระดบสากลและในอนภาคลมน าโขง ในระดบภมภาคนน ประเทศไทยถอเปนเสาหลกในการพฒนาดานตลาดการคา ประสบการณ ตลอดจนการใหการสนบสนนดานการคา โครงสรางพนฐาน และธรรมาภบาล โครงการอนภาคลมน าโขงของธนาคารโลกซงมงใหความชวยเหลอดานการวนจฉยและการด าเนนการโครงการรเรมตาง ๆ ในภมภาค โดยเนนดานการคาพลงงาน การจดการทรพยากรแบบบรณาการ การอพยพของแรงงาน รวมทงการอ านวยความสะดวกดานการคาและการคมนาคมมบทบาทเสรมทส าคญตอความรวมมอของประเทศไทย และความรวมมอท งหมดจะถกน าไปใชใหเกดประโยชนสงสด34 ในการน ธนาคารโลกไดอนมตเงนการกยมใหแกโครงการอนภาคลมน าโขงโครงการแรก คอ โครงการคาพลงงานในเขตอนภาคลมน าโขง (GMS Power Trade Project) ไปเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2550 และก าลงอยในระหวางเตรยมด าเนนโครงการเกยวกบการจดการทรพยากรน าแบบบรณาการในอนภาคอกดวย นอกจากน ประสบการณดานการพฒนาของประเทศไทยยงเปนแหลงขอมลทส าคญใหแกประเทศก าลงพฒนาอน ๆ เพอเปนตวอยางแนวทางปฏบตในดานตาง ๆ อาท การใหเงนสนบสนนดานสขภาพ การปองกนเชอเอชไอว การเขาถงการปฏรปภาคการเงนและการปฏรปภาครฐ นอกจากน ความรวมมอดงกลาวยงครอบคลมถงการแลกเปลยนประสบการณดานการพฒนาระหวางประเทศทชอวา “South/South” โดยอาจด าเนนการผานสถาบนธนาคารโลก (World Bank Institute – WBI) และหนวยงานระดบภมภาค อาท สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ASEAN) ทงนเพอเพมบทบาทของประเทศไทยในฐานะผใหความรในภมภาค ประการสดทายไดแก การทประเทศไทยเปนผมสวนรวมทส าคญในโครงการรเรมเสอโครงโลก (Global Tiger Initiative –GTI) และก าลงกาวเขาสความเปนหนสวนระดบโลก ดงจะเหนไดจากการทประเทศไทยไดใหความชวยเหลอแกสหภาพพมาภายหลงเกดพายไซโคลนนารกส ความรวมมอดงกลาวจะสงผลใหบทบาทของประเทศไทยในฐานะหนสวนการพฒนาในระดบสากลทวความแขงแกรงยงขน ซงมสวนชวยประเทศไทยสามารถกระชบความสมพนธทางเศรษฐกจและยทธศาสตรกบประเทศเพอนบานของประเทศไทยอกดวย

53. องคประกอบทส าคญของยทธศาสตรของบรรษทการเงนระหวางประเทศในประเทศไทย คอ การตระหนกถงบทบาทอนส าคญประเทศไทยในฐานะศนยกลางการลงทนของภมภาค และในประเทศเพอนบานซง

34 การอ านวยความสะดวกทชดเจนทสด ไดแก การทหนวยงานบรหารจดการประจ าประเทศเดยวจะเปนผบรหารจดการโครงการอนภาคลมน าโขง

41

เปนสมาชกสมาคมการพฒนาระหวางประเทศ รวมถงบทบาทหลกทมตอการเตบโตและการบรณาการในกลมประเทศอาเซยน ประเทศไทยนบเปนหนสวนส าคญในความชวยเหลอจากบรรษทการเงนระหวางประเทศในการพฒนาภมภาค และบรรษทการเงนระหวางประเทศจะใหความชวยเหลอแกบรษทชนน าในประเทศไทยทตองการลงทนนอกประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในประเทศทเปนสมาชกสมาคมการพฒนาระหวางประเทศ และประเทศก าลงพฒนา (South/South Investment) บรรษทการเงนระหวางประเทศไดมการหารอกบผมสวนเกยวของเกยวกบแนวทางในการใหความชวยเหลอแกโครงการดานโครงสรางพนฐานของประเทศไทย ซงจ าเปนตองมศกยภาพในการเขาถงตลาดเงนทนเอกชนเปนอนมาก นอกจากน บรรษทการเงนระหวางประเทศยงไดหารอกบสถาบนการเงนตาง ๆ ตลอดจนจะก ากบดแลระดบภาวะออนแอทางการเงนอนเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจโลกอกดวย เพอใหสอดคลองกบแนวทางการด าเนนการดานการพฒนาภมภาคและภมภาคทมการพฒนาอยางเชองชานน บรรษทการเงนระหวางประเทศกจะหาแนวทางใหความชวยเหลอโครงการทจะสงผลดานการพฒนาในระดบทสงมากเปนพเศษในภมภาคตามแนวเขตแดน เนองจากบรรษทการเงนระหวางประเทศมทรพยากรในประเทศไทยอยอยางจ ากดจงจะมการแบงปนทรพยากรจากประเทศอน ๆ มาใชด าเนนโครงการในประเทศในอนาคตอนใกล จ. การด าเนนการตามยทธศาสตร

54. การด าเนนโครงการภายใตความรวมมอนจะใชแนวทางการด าเนนงาน 3 ประการ ล าดบแรก คอ การใชความรและการใหบรการดานค าปรกษาจะยงคงเปนหลกของการด าเนนโครงการตอไป รฐบาลไทยใหความส าคญแกธนาคารโลกในฐานะหนสวนดานความร การใหค าปรกษา และความเชยวชาญในระดบสากลอยางชดเจนตลอดระยะเวลาในการเตรยมการแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะส นเพอการพฒนาฉบบน ธนาคารโลกไดรกษาความนาเชอถอในฐานะหนสวนทางความรทแทจรงในระยะเวลาทมการด าเนนการยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาทผานมาซงเปนการด าเนนการในลกษณะฐานความรเกอบทงหมด รอยทางของค าปรกษาของธนาคารโลกไดมสวนส าคญในวาระการปฏรปหลายดาน และความชวยเหลอในการด าเนนการกจะยงคงมตอไปเพอใหความชวยเหลอในการสรางศกยภาพเพอพฒนาและด าเนนนโยบาย จากบทเรยนทไดรบจากยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาทผานมา งานวเคราะหและใหค าปรกษาในระยะสนนจงถกออกแบบใหมความยดหยนสอดคลองกบความตองการ ตลอดจนปรบเปลยนใหเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทยเพอใหสามารถชวยเหลอประเทศในการฟนตวจากวกฤต และพยายามทจะระบสาเหตทเปนตนตอของความทาทายทางการเมองของประเทศ (ตารางท 4) โครงการดงกลาวจะมงด าเนนการผานรายงานหลก 2 ฉบบ ซงจะชวยใหจะสามารถจดการกบประเดนดานความสมพนธเชงกลยทธทส าคญได ไดแก (ก) รายงานการ

ตารางท 4: โครงการชวดดานการวเคราะหและใหค าปรกษา

ปงบประมาณ 2553 – 2554 บนทกขอตกลงทางเศรษฐกจของประเทศ รายงานการบรหารการคลงภาคสาธารณะ ความรวมมอเพอการพฒนาประเทศดานการพฒนามนษย ความรวมมอเพอการพฒนาประเทศดานการปฏรปภาครฐและภาคสาธารณะ ความรวมมอเพอการพฒนาประเทศดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและโครงสรางพนฐาน การก ากบดแลเศรษฐกจรายครงป

42

บรหารการคลงภาคสาธารณะ (Public Financial Management Report) ซงเนนความสมพนธดานการเงนการคลงระหวางสวนกลางกบสวนทองถน และจะชวยใหรฐสามารถปรบปรงการใหบรการ ตลอดจนสรางประสทธภาพใหกบกระบวนการ กระจายอ านาจ และ (ข) บนทกขอตกลงทางเศรษฐกจของประเทศ (Country Economic Memorandum) ซงจะชวยประเมนยทธศาสตรการเตบโตทางเศรษฐกจในดานทเปนไปไดส าหรบประเทศไทย โดยนอกจากจะรายงานการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมในประเทศแลว ยงมการเนนความหมายโดยนยเชงการกระจายความเจรญทางเศรษฐกจไปอยางทวถงอกดวย นอกจากน ยงมงานดานการวเคราะหและใหค าปรกษาทครอบคลมความตอเนองของความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ (CDPs) ในประเดนตาง ๆ ทก าลงอยระหวางการด าเนนการ และงานเอกสารเชงนโยบาย (Policy Notes) เกยวกบประเดนทก าลงอยในความสนใจ นอกจากน ธนาคารโลกยงคงใหความชวยเหลอดานทปรกษาและดานวชาการตามทรฐบาลตองการ โดยจะรวมมอกบกระทรวงการคลงและคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตลอดจนกระทรวง และสถาบนอน ๆ ทเกยวของเปนหลก บรรษทการเงนระหวางประเทศจะรวมมอกบเจาหนาทดานโครงสรางพนฐานและดานการเงนของธนาคารโลกเพอขยายศกยภาพในการตอบสนองความตองการทเกดขนอยางตอเนองไปพรอม ๆ กบขยายขอบเขตการด าเนนงานของประเทศไทยจากส านกงานของธนาคารโลกในภมภาคลมแมน าโขงดวยใหมากยงขน

55. ประการทสอง ไดแก การใหบรการดานทปรกษาแบบคดคาธรรมเนยมและความชวยเหลอดานวชาการแบบมการคนเปนเงน เพอใหการสนบสนนดานการด าเนนการแกโครงการตางๆ ภายใตความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ ในอดตทผานมานน แมวารฐบาลจะมสวนรวมในคาใชจายของความรวมมอเพอการพฒนาประเทศ แตสดสวนความรบผดชอบดานคาใชจายนนคอนขางนอย ทงน เนองจากความชวยเหลอดานการเงนของโครงการความรวมมอเพอการพฒนาประเทศสวนใหญมาจากกองทนผบรจาค โดยมากเปนเงนมาจากการประชมเอเชย-ยโรป (Asia-Europe Meeting – ASEM) และธนาคารโลกไดมอบเงนชวยเหลอเพมเตม การปรบปรงระบบการใหกยมใหมทก าลงด าเนนการอยในปจจบนจะชวยใหประเทศไทยสามารถเขาถงค าปรกษาดานวชาการและการวเคราะหจากธนาคารโลกไดมากยงขน อยางไรกตาม ในระยะยาว โดยเฉพาะอยางยงเมอพจารณาความตองการรบบรการจากธนาคารโลกทเพมสงขน จงจ าเปนตองพฒนารปแบบความรวมมอทมความยงยนทางการเงนขน ดวยเหตน ในระยะด าเนนงานของแผนยทธศาสตรความรวมมอระยะสนเพอการพฒนาจงเปนโอกาสอนดในการหารอ ตลอดจนทดลองใหมการรวมรบผดชอบคาใชจายตาง ๆ กบกระทรวงการคลง และคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นอกจากน ยงจะมการขยายการมสวนรวมในคาใชจายใหครอบคลมดานการฝกอบรม ประชมปฏบตการ และหลกสตรของธนาคารโลก จากประสบการณทไดรบตลอดระยะเวลา 2-3 ปทผานมารวมถงการทบรรษทการเงนระหวางประเทศใหบรการดานค าปรกษาในลกษณะคดราคาเตม จงมการหารอเรองการใหบรการแบบคดคาใชจายมาพจารณา ซงรฐบาลกไดแสดงความสนใจเขารวมในกรอบขอตกลงวาดวยการใหความชวยเหลอดานค าปรกษาแบบคดคาบรการ35

35 กฎหมายการจดซอจดจางภาครฐของประเทศไทยในปจจบนมขอจ ากดในการเขาถงความชวยเหลอดานวชาการ ดวยเหตน การท าความตกลงรบความชวยเหลอดานวชาการแบบมการคนเปนเงนจงจ าเปนตองอาศยการสนบสนนเปนอยางสงเพอใหสอดคลองกบนโยบายทมอย

43

56. ประการทสาม กลมธนาคารโลกจะใหความชวยเหลอดานการเงนในหลายรปแบบทมความเหมาะสม ซงรวมถง ความชวยเหลอดานงบประมาณ การใหเงนกยมเพอการลงทน การลงทนในบรรษทการเงนระหวางประเทศ การรบรอง และ/หรอ มอบเงนชวยเหลอแบบใหเปลา รวมถงความชวยเหลอดานการเงนในรปแบบอนๆ ผานกองทนพเศษ อาท แหลงเงนทนเพอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ กองทนเพอชาตและการสรางสนตภาพ (SPE) กองทนพเศษเพอบรรเทาวกฤตของบรรษทการเงนระหวางประเทศ และกองทนอน ๆ ทอาจมขนหลงจากน นอกจากนยงจะมการใชนวตกรรมผลตภณฑดานการเงนใหม ๆ เพอบรรเทาความเสยงตางๆ (เชน การประกนสภาพอากาศ) และสงเสรมการมสวนรวมจากภาคเอกชน

57. คาดการณวาประเทศไทยจะไดเงนกยมเงนจากธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนาเปนมลคาราว 1,000 ลานเหรยญสหรฐในปงบประมาณ 2554 และหลงจากนน จะมการใหเงนกยมมลคาระหวาง 400 ถง 500 ลานเหรยญสหรฐอกในปงบประมาณ 2555 ท งน ขนอยกบความสามารถในการใหกยมโดยรวมของธนาคารโลก รวมทงความตองการจากประเทศอน ๆ ดวย

58. หลงจากการใหเงนชวยเหลอเพมเตมแกโครงการบรหารทางหลวงไดรบการอนมตในปงบประมาณ 2553 (รายละเอยดตามยอหนาท 40 ขางตน) โครงการใหเงนกยมเพอนโยบายดานการปฏรปภาคสาธารณะ (Public Sector Reform Development Policy Loan-PSRDPL) จะเปนโอกาสแรกในการใหความชวยเหลอดานการเงนจากธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนาทมความเหนพองกบหนวยงานของรฐภายใตยทธศาสตรการด าเนนงานในระยะสนน ประเทศไทยตองการความชวยเหลอดานการเงนจากธนาคารโลกมไมมากนก และสวนใหญจะเปนไปเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานทเปนมตรกบสภาพแวดลอมมากยงขน ตลอดจนเพอสงเสรมใหระบบการบรหารจดการทดนมความทนสมยมากขน นอกจากน ธนาคารโลกจะด าเนนการรวมกบหนวยงานของรฐเพอหาแนวทางเพอใหเงนกยมเพอการลงทนสามารถสนบสนนความพยายามของรฐในการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนและการใหบรการ และลดความไมเสมอภาคทางสงคมไดดทสดโดยผานทางการปฏรปภาคสวน ตารางท 5 แสดงใหเหนถงโครงการชวดดานการใหกยม อนง ธนาคารโลกจะพจารณาการใหความชวยเหลอเพมเตมดานการเงนหากมความจ าเปน ทงน จ าเปนตองขนอยกบความสามารถในการใหกยมโดยรวมของธนาคารโลก รวมทงความตองการจากประเทศอน ๆ ดวย

ตารางท 5 โครงการชวดการใหกยมของธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนา ปงบประมาณ 2554 - 2555

การด าเนนการ มลคา

(ลานเหรยญสหรฐ)

ปงบประมาณ 2554 1,000.0 การใหเงนกยมเพอนโยบายดานการพฒนาการปฏรปภาคสาธารณะ

1,000.0

ปงบประมาณ 2555 480.0 ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ข อ ง พ น ท ใ น เ ข ตกรงเทพมหานคร (กองทนเทคโนโลยทสะอาด)

70.0

พลงงานสะอาดกาวหนา การไฟฟาฝายผลต/การไฟฟาสวนภมภาค (กองทนเทคโนโลยทสะอาด)

110.0

โครงการระบบขอมลขาวสารทดน 300.0

44

59. การหารอจงจดใหมขนกอนทจะถงปงบประมาณตลอด 2 ปขางหนาเพอท าความตกลงเกยวกบกจกรรมในแผนการด าเนนโครงการประจ าป เพอพจารณาความจ าเปนในการรบมอกบประเดนดานความส าคญและความทาทายตาง ๆ ทเกดขน ตลอดจนการออกแบบลกษณะความรวมมอทมความยดหยนมากขน ทงนการหารอประจ าปดงกลาวจะเปนโอกาสอนดในการทบทวนผลการด าเนนการและผลลพธทไดจากกจกรรมตางๆ ภายใตความรวมมอในปทผานมา และอธบายกจกรรมทจะเรมด าเนนการในปทก าลงจะมาถงอยางละเอยด โดยจะไดพจารณาความชวยเหลอทไดรบจากหนสวนอน ๆ ไปในโอกาสเดยวกน เมอพจารณาหลกเกณฑและทรพยากรตาง ๆ ทมอยทงในดานงบประมาณเพอการบรหารจดการทไดรบจากธนาคารโลกและรฐบาลไทย รวมถงความสามารถในการใหกยมจงจ าเปนตองมประชมเพอตดสนใจในเรองการก าหนดขนาดและขอบเขตของความรวมมอ ตลอดจนการขยายหรอลดการมสวนรวมดานตาง ๆ ลกษณะ องคประกอบ และโครงการใหเงนกยมเปนประจ าทกป เพอใหกระบวนการดงกลาวสามารถเรมตนขนไดนนจงไดมการจดประชมผบรหารระดบสงดาน “ความรวมมอเพอสรางความเขมแขงใหแกประเทศไทย” ขนเปนระยะเวลา 2 วน เมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2552 โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเปนประธาน และมแผนการจะจดการประชมตดตามผลขนอกครง ในเดอนพฤศจกายนหรอธนวาคม พ.ศ. 2553 ความพยายามในการด าเนนความรวมมอทไดกลาวไวขางตน อาท การประมลอเลกทรอนกส (E-Auction) ระบบการบรหารการคลงภาคสาธารณะ (PFMS) การด าเนนการเกยวกบสถาบนการเงนเฉพาะกจ(SFI) และการก ากบดแลตวชวดโครงการภายใตมาตรการกระตนเศรษฐกจรอบท 2 ลวนเปนผลมาจากการประชมปฏบตการดงกลาว สวนความรวมมอดานอน ๆ อาท ความคมครองทางสงคมทชมชนมสวนรวม และแผนประกนสขภาพ เกดขนจากการประชมสมมนาเกยวกบประเดนดานความคมครองทางสงคมทจดขนเมอเดอนกนยายน พ.ศ. 255236 ความรวมมอนยงคงตงอยบนพนฐานของยทธศาสตรทก าหนดไว จงจะมการน าเสนอขอมลส าคญๆ ทเปนปจจบนของกระบวนการดงกลาวลงในบนทกความเขาใจทจะลงนามรวมกบคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทก าลงจะมขนตอไป 60. เมอพจารณาความรวมมอทเปนไปในระยะสนไดมการพฒนากรอบการก ากบดแลขน ตามรายละเอยดในภาคผนวก 1

VII. ขอเสนอแนะจากการท าประชาพจารณ

61. กระบวนการพฒนายทธศาสตรการด าเนนงานในระยะสนฉบบน ครอบคลมถงการใหค าปรกษาแกประเทศไทยในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2552 การจดประชมปรกษาหารอไดจดใหมขนทกรงเทพมหานคร จงหวดเชยงใหม และนครราชสมา โดยมผแทนภาครฐทงจากสวนกลางและในระดบทองถน องคกรประชาสงคม องคกร

36 การประชมดงกลาวมวตถประสงคเพอระบและวเคราะหประเดนทเกยวของกบการพฒนาประเทศไทยในภาพรวมในดาน (ก) การใหการสนบสนนดานการเงนในโครงสรางพนฐาน ก ากบดแล ใหค าแนะน า และการรายงาน ภายใตแผนกระตนเศรษฐกจระยะท 2 (ข) การประเมนและบรหารจดการความเสยงดานงบประมาณของรฐบาลในภาพรวม ซงครอบคลมถงความเสยงทเกดจากโครงการใหความชวยเหลอแกผลผลตทางการเกษตร (ค) การประกนภยและการบรหารจดการความเสยงของผลผลตทางการเกษตร และ (ง) การใหค าแนะน าและการบรหารจดการสถาบนการเงนเฉพาะกจ

45

พฒนาเอกชน นกวชาการ/เครอขายคลงสมอง หนสวนดานการพฒนาตาง ๆ37 และสอมวลชนเขารวมประชมดวย นอกจากน ขอตกลงความรวมมอระหวางประเทศไทยและธนาคารโลกยงไดรบการแปลและน าเสนอบนเวบไซตส าหรบบคคลภายนอก รวมถงเวบไซตของหนวยงานทเกยวของในประเทศไทย เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2552 เพอใหขอมลและขยายขอบเขตการเผยแพรขอมลของธนาคารโลกออกไป ในระหวางการประชมปรกษาหารอนน มการระบประเดนตาง ๆ ทจะไดน าเสนอดงตอไปน ซงรวมถงรายละเอยดในภาคผนวก 3 ประเดนสวนใหญเหลานไดถกน ามารวบรวมไวในแผนการด าเนนงาน 2 ระยะตามทไดก าหนดไว ประเดนทถกเนนย าวามความส าคญในระหวางทมการใหประชมปรกษาหารอ ไดแก - ผลกระทบในระยะสนของวกฤตเศรษฐกจโลก ซงครอบคลมถง ภาวะการวางงาน การอพยพยายถนทอย

และระบบตาขายความปลอดภยทางสงคม - การบรหารงานภาครฐ ซงครอบคลมถงการปฏรปภาคสาธารณะ และการเพมความโปรงใส ความ

นาเชอถอในการใหบรการภาคสาธารณะ - การศกษาและสขภาพเพอเพมทกษะ ยกระดบความสามารถในการแขงขน การใหประชาชนทกคน

สามารถเขาถงบรการดงกลาวอยางทวถง - ความไมเสมอภาค ตลอดจนการสงเสรมใหเกดการเตบโตทเทาเทยมและใหความส าคญกบประชากรทม

ฐานะยากจนในประเทศ ไปพรอมกบการพฒนาจดเชอมตอตางๆ ซงรวมถงโครงสรางพนฐานทดขน ทงในและระหวางภมภาค

- ปรบปรงสภาพแวดลอมในการด าเนนธรกจใหแกภาคเอกชน และ - พฒนาระบบเศรษฐกจทมความยงยนทางสงแวดลอม และสงเสรมพลงงานทางเลอกทสามารถน ากลบมา

ใชใหมไดในภมภาค 62. ธนาคารโลกเชอมนวาโครงการทน าเสนอในครงนจะสามารถตอบสนองประเดนตาง ๆ ขางตนได นบตงแตเรมเตรยมการยทธศาสตรน ขอมลทไดจากการประชมปรกษาหารอกบภาคเอกชนและองคกรประชาสงคม ตลอดจนหนวยงานของรฐทเกยวของเปนสงยนยนไดวาประเดนทมความส าคญเหลานยงคงมความเชอมโยงกบความจ าเปนในการพฒนาทงในระยะสนและระยะปานกลางของประเทศไทย

VIII. ความเสยงในการด าเนนการตามยทธศาสตรการด าเนนงานในระยะสนเพอการพฒนา

63. ความเสยงส าคญในการด าเนนการตามแนวทางความรวมมอกบประเทศไทยทอาจเกดขนดงตอไปน

64. ความเสยงประการทส าคญทสดไดแกความเสยงของสภาวะเศรษฐกจโลก ในขณะน การฟนตวของเศรษฐกจโลกยงคงเปนไปอยางเปราะบาง และยงเปนการยากทจะพยากรณทศทางในการฟนตว ตลอดจนผลกระทบตอประเทศไทยได หากการฟนตวตองประสบภาวะหยดชะงก ไมวาจะในระดบประเทศหรอระดบโลก ผลกระทบทอาจเกดขนกบประเทศไทยนนอาจดงลกและขยายวงออกไปได ซงจะสงผลใหประเทศตองตกอยภายใต 37 หนสวนดานการพฒนาจ านวนมาก ซงรวมถงสหภาพยโรปและประเทศฝรงเศส ไดเขารวมในกระบวนการทบทวน/ปรบปรงยทธศาสตรการด าเนนงานในประเทศไทยของตนใหมความทนสมย และในการประชม กไดมการหารอทวภาคเกยวกบประเดนดงกลาวในรายละเอยดดวย

46

สภาวะความกดดนทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมได ดวยเหตน ยทธศาสตรการด าเนนงานทงในระยะสนและระยะปานกลางจงถกออกแบบขนเพอลดความเสยงในประเดนดงกลาว

65. ความไมแนนอนและเปราะบางทางการเมองจะยงคงเปนความเสยงทส าคญในอนาคตและจะสงผลกระทบตอชอเสยงของประเทศไทยในฐานะประเทศทมความเสยงในการลงทนอยางแนนอน แมวาความเสยงในประเดนนจะอยนอกเหนอการควบคมของธนาคารโลก หากแตเปาหมายในการยกระดบความสามารถในการแขงขนและปรบปรงสภาพแวดลอมในการลงทน ตลอดจนสรางความเขมแขงใหกบการบรหารงานภาครฐ กไดถกออกแบบขนเพอใหประเทศไทยกลายเปนเปาหมายการลงทนทนาดงดดใจ และชวยลดความไมเทาเทยมกนในภมภาคตาง ๆ ซงเปนสาเหตประการหนงทท าใหสถานการณทางการเมองแยลง ดงนนจงเปนเรองส าคญทรฐบาลจะแสดงการสนบสนนโครงการทน าเสนอมาขางตน

66. ดวยเหตน จงจ าเปนตองมการบรหารจดการการดานการก ยมจากตางประเทศของไทยดวยความระมดระวง ในบรบททคนสวนใหญมความคดเหนสอดคลองกนเกยวกบกลยทธศาสตรดานการพฒนาในภาพรวมของประเทศไทย ตลอดจนความจ าเปนเรงดวนของเศรษฐกจทสบเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจโลกและสภาวะเศรษฐกจตกต านน การทประเทศไทยจะตดสนใจหวนกลบไปยมเงนจากตางชาตจงเปนทเขาใจและยอมรบจากหนวยงานดานบรหารและขวการเมองตาง ๆ ได อนทจรงแลว การหารอความเปนไปไดเกยวกบเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐ (PSRDPL) ถกรเรมขนโดยรฐบาลชดกอนซงน าโดยพรรคพลงประชาชน ในชวงกลางป พ.ศ. 2551 รฐสภาไดรบรองการตดสนใจทจะกลบไปกยมเงนจากตางชาต เมอเดอนสงหาคม พ.ศ. 2553 อยางไรกตาม การรบรองดงกลาวอาจไมสามารถชวยใหหลกเลยงความขดแยงจากการใชสถานการณดงกลาวเพอผลประโยชนทางการเมองได ในบรบททวาน การเขาไปมสวนรวมและการใหค าปรกษาจากหนวยงานของรฐจงมความส าคญเปนอนมาก38 กระบวนการขอรบการอนมตจากรฐสภาทกฎหมายก าหนดนนชวยลดความเสยงดานการเมองในการใหกยม อยางไรกตาม ธนาคารโลกไดใหเงนกยมแกประเทศไทยอกครง ในอนาคตธนาคารโลกจงจ าเปนตองขยายการมสวนรวมจากทกภาคสวนใหครอบคลมมากกวาชมชนนโยบายภาคสาธารณะ เพอใหสามารถเขาถงผมสวนเกยวของอน ๆ ทวประเทศได

67. ภมภาคทการพฒนาเปนไปอยางเชองชา รวมทงประชากรผ ดอยโอกาสทไมไดรบความสนใจ จะสงผลใหความไมเสมอภาคมมากขน และจะท าใหทรพยากรทางการเมองและเศรษฐกจของรฐบาลทวความตงเครยดมากยงขนอกดวย การรบมอกบปญหาดานการพฒนาและการเมองเปนประเดนหลกในการสรางทนมนษย รวมทง

38 ภายใตรฐธรรมนญฉบบปจจบน จ าเปนตองมการรบฟงความคดเหนของประชาชนทกครงหากจะมการกยมเงนจากตางประเทศกอนการอนมตของรฐสภา ในกรณของเงนกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐน กระทรวงการคลงไดด าเนนการท าประชาพจารณขนทงหมด 4 ครง ในภาคตาง ๆ ของประเทศโดยมผเขารวมทงสน 300 คน นอกจากน ธนาคารโลกยงไดรบเชญใหเขารวมในการท าประชาพจารณทกครง ในการใหค าปรกษานน มความเหนสอดคลองกนวาจ าเปนตองมการกยมเงนจากตางประเทศ เมอพจารณาสภาวการณในปจจบน และค าถามสวนใหญจะเปนค าถามเกยวกบ (ก) การใชจายเงนกยมและมาตรการในการก ากบดแลการใชจายอยางมประสทธภาพ (ข) สถานการณการบรหารจดการหนสาธารณะในภาพรวม ซงมหนภายในประเทศในสดสวนถงรอยละ 90 ของหนท งหมด มการสรปรายละเอยดของการกยมเพอนโยบายพฒนาการปฏรปภาครฐและเผยแพรบนเวบไซตของกระทรวงการคลง และผสนใจสามารถแสดงความคดเหนไดผานเวบไซต โทรศพท หรอโทรสาร

47

สรางความสมานสามคคใหเกดขนกบคนในชาต อยางไรกตาม ธนาคารโลกสามารถใชความเชยวชาญในดานการคมครองทางสงคมและการปฏรปภาครฐบาลใหเปนประโยชนในการชวบลดความเสยงในประเดนดงกลาว

68. ประเทศไทยตองเผชญหนากบภยคกคามดานความมนคงทงจากภายในและภายนอกประเทศ ภาวการณตงเครยดทเกดขนในกรงเทพมหานครเมอไมนานมาน ปญหาความขดแยงในภาคใตของประเทศทด าเนนตอเนองกนมาเปนระยะเวลายาวนาน ตลอดจนความตงเครยดบรเวณชายแดนทตดกบประเทศกมพชา ลวนเปนตวอยางทแสดงใหเหนถงความเสยงดานความมนคงของประเทศไทย แมวาเครองมอของธนาคารโลกทใชลดความเสยงเหลานมอยอยางคอนขางจ ากด อยางไรกตามกองทนเพอชาตและการสรางสนตภาพ (SPF) ทใหการสนบสนนโครงการ Piloting Community Approaches in Conflict Situation in Three Southernmost Provinces in Thailand จะชวยสงเสรมกลไกการพฒนาโดยใชชมชนเปนฐาน เพอสรางความสมานฉนทใหเกดขนในสงคม การทบทวนโครงการดงกลาวจดท าอยางระมดระวงเพอศกษาวาแนวทางดงกลาวมสามารถน าไปปรบใชในภมภาคอน ๆ ทมความตงเครยดทางสงคมและการเมองอยในระดบสงไดหรอไม 69. ภายใตสภาพแวดลอมปจจบนซงโลกก าลงฟนตวจากวกฤตเศรษฐกจทไมเคยเกดขนมากอน ความเสยงทกลาวถงขางตนจงอาจเกดขนไดจรง อยางไรกตาม การด าเนนโครงการทน าเสนออยางตอเนองกนบเปนโอกาสอนดทจะท าใหการมสวนรวมของธนาคารโลกกบประเทศไทยทมความเขมแขงอยแลวใหมากยงขนเพอชวยใหประเทศไทยสามารถบรรลถงวาระการพฒนาแหงชาตไดในทสด