universidad di pueblo - vol 1. - nov'14

30

Upload: melvin-quilotte

Post on 06-Apr-2016

254 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Monthly professional magazine published by 911 & Marketing Group N.V. of Aruba

TRANSCRIPT

Nos por acepta esaki of nos por rebeldia contra e situacion aki.E initiativa di e revista Universidad di Pueblo ta pa promove e pensa-mento critico. Nos kier crea un medio pa educa e pueblo pa asina e por pensa pa su mes. Ta trata di un revista informativo cu ta habri pa acontecimentonan rond mundo. Ta trata di un revista cu juist no ta prohibi nos pa pensa y ta invita nos pa asumi proposicionnan cu ta bin di ciencia moderno.

No ta existi un prensa liber na Aruba, den e sentido cu e medionan mes ta practica autocensura. Cualke voz critico cu ta cuestiona e status quo y cu ta un menaza pa e interesnan tradicional ta wordo silencia. E tentacion di poder ta demasiado fuerte pa e ser humano y pesei mester tin coreccion externo. Henter un sociedad ta bira en-fermo si no tin opinion publico sano, pasobra e poder e ora ey ta sin rem, sin limite, sin coreccion social. E revista aki ta un mecanismo social di e coreccion externo aki.

E colaboradornan ta profesionalnan di diferente parti di mundo y nan ta practica e berdadero libertad di expresion, es decir nan ta voznan liber cu no ta mara na ningun interes politico sino cu ta expresa nan consenshi personal. Na final di cada number di e revista mensual y digital aki cu ta completamente gratis nos ta publica un seccion di cartanan di nos lectornan cu nos ta risibi y cu nos ta apre-cia pa nan ta critico pa loke ta pasa na Aruba y den mundo henter.

eriodismo na Aruba no ta pasando den su miho momen-tonan. Su meta ya no ta pa informa pueblo sino pa indoctrina comunidad. Ningun no ta duda den e poder di medionan di

comunicacion. E persona di mas corupto ta bira e persona di mas santo den wowo di pueblo si e tin e medionan na su favor.E persona integro ta bira e diablo den wowo di pueblo si e tin e medionan den su contra.

P

editorial

E PERSONA INTEGRO TA BIRA E DIABLO DEN WOWO DI PUEBLO SI E TIN EMEDIONAN DEN SU CONTRA

‘E DI CUATER PODER’

Melvin Quilotte, Director Universidad di Pueblo

contenido

E.E. Rosenstand

4. Nos husticia ta for di balansa?

Armando Lampe, Ph.D.

10. Priester, politicus en homo.* Een leven dat te denken geeftOver de priester-politicus HermanVerbeek (1936-2013)

Marsha Rosenbaum, Ph.D.

14. Djis bisa no of no bisa nada?*

Revista profesional publica mensualmente pa911 & Marketing Group N.V.

We are on

drs. ing. Elton Lioe-A-Tjam

22. ‘Green-Marketing’.Bendicion, manipula-cion of otro ‘bacalechera’?

Tommy Leest

16. Malesanan Spiri-tualmente Transmiti.

Thomas Anderson, Founder and Director University Sports Program

26. Aruba has been a bed of talented ath-letes for years.

Escritor Anonimo

12. Ken Ta Arubiano? Ta Nos Ta Arubiano!

Armand Hessels

20. Creativo

Nota di redaccion: Nos colaboradornan como profesional ta liber pa expresa nan opinion sin censura. Ta tarea di Universidad di Pueblo pa informa nos comunidad atraves di analisis di topiconan actual. No necesariamente nos redaccion y/of e ciudadano mester comparti locual nos colaboradornan ta trece dilanti. Pa cual motibo via corre-spondencia por reacciona na un forma respetuoso y diplomatico.Pa mas informacion riba esaki lesa pagina 30.

mr. E.E. Rosenstand

Nos hustisia ta for di balansa?

hustisia

mr. E.E. Rosenstand

1. Introdukshon

Iustitia ta e diosa romano di hus-tisia. E ta representá pa un estatua di un muhé ku wowonan tapá y ku un balansa y un spada den su man. E paña ku ta tapa su wowonan ta representá imparsialidad. E no ta husga un persona, pero hecho y aktonan. E balansa ta representá e ponderashón di e prueba y testi-monionan. E spada ta representá e desishón, e sentensia. Iustitia, pues, no ta sinón-imo di hustisia. Por lo tanto, pa kontestá e pregunta si nos hustisia ta for di balansa mester puntra kiko hustisia ta? E palabra “hustisia” tin diferente nifikashón.

1. Derecho. Esaki ta un deskripshón antiguo ku ya prákti-kamente no ta den uso mas.

2. E órganonan guberna-mental enkargá ku hustisia, ku ta Minister di Hustisia, Ministerio di Hustisia y Ministerio Públiko.

3. E poder hudisial, na Aruba formá pa Korte den Promé Instan-sia di Aruba, Korte Komún di Hus-tisia di Aruba, Kòrsou y St. Maarten y di Bonèiro, St. Eustatius y Saba y Korte Supremo na Hulanda.

4. E administrashón di husti-sia dor di e poder hudisial arubano y hurisprudensia.

5. Den boka di pueblo: e sentensia ku, den wowo di un o mas persona, ta trese siere. Ehèm-pel. Ora un persona, sospechosá di a mata otro, keda kondená pa un hués penal, hustisia a prevalesé.

6. Ekidat. E próksimo kapítulonan lo repasá e puntonan aki, pa por yega na un konklushon si hustisia naAruba en berdàt ta fo’i balanza, ku atenshón spesial na e ekidat konsti-tushonal. Ekidat konstitushonal ta nifiká ku mester tin ekidat entre e órganonan legislativo y administra-tivo di e kuater paísnan ku ta forma reino holandés.

Derecho Un di e frutanan di Rev-olushón Fransés tabata e Déclara-tion des Droit de l’Homme et du Citoyen (Deklarashon tokante e derechonan di e ser humano y di e siudadano), ku ta basá riba e obra di Rousseau, Du contrat social (Tokante e kontrakt sosial) y esún

di Montesquieu, De l’esprit des lois (Tokante e espírito di leinan). Den su obra Montesquieu ta introdusí e Trias Politica, ku awe ta e fundeshi di e poder estatal arubano. E Trias Politica ta parti e poder estatal den tres. Un poder legislativo (parlamento), un poder administrativo (gobièrno) y un poder hudisial. Según e Trias, e poder legislativo ta den man di rep-resentantenan ku pueblo ta nombra y ku ta implementá e leinan ku ta rigi den e país. E poder administra-tivo ta esún ku ta ehekutá e leinan y e poder hudisial ta resolvé di forma independiente y imparsial e konflíktonan ku ta surgi entre siudadánonan, entre siudadánonan y e poder administrativo, o entre e diferente órganonan di e poder administrativo. E poder legislativo arubano ta kumpli ku e “reglanan” di e Trias Politica. Kada kuater aña pueblo di Aruba ta haya e oportunidat di bai vota y skohe su representantenan den Staten (poder legislativo). Un mayoría den Staten mester sostené e gobièrno (poder administrativo) ku lo goberná Aruba e siguiente kuater añanan y na Emanstraat 51 tin e Korte den Promé Instansia di Aruba y e Korte Komún di Hustisia di Aruba, Kòrsou y St. Maarten y di Boneiro, St. Eustatius y Saba ku, hunto ku Korte Supremo na Hu-landa, ta forma e poder hudisial di Aruba.

hustisia

E lei y reglanan mester pas tambe den e pirámide hurídiko di Hans Kelsen. Kelsen a argumentá ku kualke akto o sanshón hurídiko mester tin base den e konstitushón di e país. Esaki ta e legalidat di legislashon. Na Aruba e legalidat aki ta ankrá den kapítulo V (Wet-geving en bestuur) di e Staatsregel-ing arubano. Por konkluí, pues, ku hustisia arubano no ta for di bal-ansa pa loke ta trata derecho y su legalidat, representashón popular, gobernashón y poder hudisial.

Organonan gubernamental Loke ta konta pa e lein-an ta konta tambe pa Minister di Hustisia, Ministerio di Hustisia y Ministerio Públiko. Konforme e pirámide hurídiko di Kelsen, e dos último órganonan menshoná ta kai bou di responsabilidat di e minister di hustisia. E minister di hustisia, na su turno mester duna kuenta na parlamento ku, según Staatsregel-ing di Aruba, ta e poder legislativo. Aki tambe por konkluí ku hustisia arubano no ta for di balansa.

Poder hudisial y administrashón di hustisia E poder hudisial, manera a splika ariba, ta formá pa Korte den Promé Instansia di Aruba, Korte Komún di Hustisia di Aruba, Kòrsou y St. Maarten y di Boneiro, St. Eustatius y Saba y Korte Supre-mo na Hulanda. Nombramento di huesnan ta hurisdikshón di koro-na hulandés, loke ta garantisá un grado halto di imparsialidat den un komunidat chikito unda tur hende konosé tur hende. No tin hurisprudensia konosí ku ta mustra ku e tres órganonan hudisial men-shoná a aktua algún biaha di forma iregular, ilegal, o a duna algún impreshón di parsialidat. For di esaki por konkluí ku e parti aki di

hustisia arubano tampoko ta for di balansa.

Ekidat (konstitushonal) E puntonan di salida pa analisá si hustisia arubano, den sen-tido di ekidat konstitushonal, ta for di balanza, ta di índole socio-hurí-diko. Ta imperativo, pues, pa kom-prondé promé e base di e struktura hurídiko di Aruba y e kontenido ku polítikonan rubiano a duna na esaki for di día 15 di dèsèmber 1954, fecha riba kua e konstitushón di reino holandés (Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden) a drenta na vigor.

Tin dos hipótesis ku ta splika formashón di un sosiedat. Según e promé, e formashón ta debí na faktornan interno. Ser humano, pa naturaleza, ta sinti su mes atraí na otronan (nature). E di dos ta buska e origen di un sosiedat den faktornan externo ku ta obligá e ser humano konbibí ku otronan pa hunto enfrentá e faktornan exter-no (nurture). Kual sea e origen ta, siensia di economía ta bisa, e miembronan di un sosiedat tin nan demándanan ku e sosiedat no por satisfasé, surgiendo asina eskasés. E miembronan ta kuminsá kompetí ku otro, dunando origen na interes-

nan inkompatíbel. Den e situashón aki di tur kontra tur ta triunfa esún ku tin mas forsa o mas poder. Y asi-na poko poko e sosiedat ta kambia bira un estado ku por keda definí manera un teritorio riba kua ta biba habitantenan subordiná na esún más poderoso. Sosiedat arubano no a nase pa motibo di nature ni pa esún di nurture, pero for di kolonisashon hulandés. Y esún mas poderoso den e sosiedat arubano no ta un arubia-no, pero Hulanda. Esaki ta hiba nos na e konklushon ku Aruba no ta un estado, pa kuanto nos kier hiba e asina yamá “status aparte” den nos bandera. “Status aparte” ta referí na e hecho históriko ku Aruba a sali for di e konstelashón di Antíanan Hulandés, pero Aruba no a haya independensia. El a keda bou di e yugo hulandés ku ta sigui primí riba skoudernan di e seis islanan karibense, último kolonianan hu-landés. E sosiedat arubano ta bibá riba teritorio hulandés, subordiná na Hulanda y sin por lòs su mes for di e patronage ku el a heredá di e kolonisashon hulandés. Inisialmente kolonisashon hulandés tabata drei rònt di komersio di katibo. Día ku a duna e katibonan libertat, e katibonan ku na Kòrsou tabata “traha” na un plantage, a sali bai buska trabou na Punda y Otrabanda. Porta di Punda

tabata será pa nan. Na Otrabanda no tabata tin trabou y e shonnan ta-bata kargá ku debenan hipotekario y ku problemanan di likidés. Römer ta indiká ku e situashón aki a trese e sistema di “paga tera” kuné. E shon tabata duna su “ex katibo” un pida tera y esaki, komo kontra prestashón, tabata traha pa e shon. Pa Renkema, sin embargo, e siste-ma di “paga tera” tabata e forma kon e interdependensia entre shon y “ex katibonan” a manifestá su mes. Renkema ta nombra kuater motibo ku a pone e “ex katibonan” den e situashon di “paga tera”. E promé ta ku, saliendo for di e propiedat di e shon, e katibonan lo a pèrdè nan kas y nan hogar. E di dos ta ku, apart di agrikultura, e tempo ei no tabata tin trabou na Kòrsou ku tabata genera entrada konstante. E di tres motibo ta ku e interdependensia aki tabata permití e shon obtené mayoría di e kosecha sin kore mucho riesgo. E di kuater motibo tabata ku bagamundería tabata prohibí. Interdependensia ta nifiká ku ta èksistí un dependensia mutuo entre e partídonan y e sistema di “paga tera” ta duna e impreshón aki. E sistema aki, sin embargo, a transformá su mes den korto tempo den un patronage na fabor di e shonnan blanko.

Patronage ta un palabra francés ku ta nifiká patronato, pero pa sociólogonan kurasoleño pa-tronage ta nifiká un relashón den kua e partido di menor recurso ta dependisá su mes di un otro, e patrón, ku lo hasi tur loke ta na su alkanse pa mantené e relashon aki bibo pa mas tempo posibel. Den e kuadro di patronage por konsiderá e sistema di paga tera un patronage ekonómico, ku ta e inisio di e sistema di e patronage ku te día dj’awe tin vigensia den e sociedat kurasoleño y arubano. E sistema di paga tera mes a yega na su fin ku yegada di Shell na 1915. Shell a kumpra tur e teranan fértil y a atraé e trahadónan ofresien-do mihó sueldo, mientras ku e muhénan por a haya trabou di em-pleado doméstiko na kas di e shon-nan nobo. E patronage ekonómico, sin embargo, a mantené su mes. Paralelo na e sistema di paga tera a inisiá e patronage eklesiástico, o mihó bisá e patron-age katóliko. Na 1824 Martinus Joannes Nieuwindt, saserdote katóliko ku después a bira e promé vikario apostóliko di Kolonie Curaçao, a yega Kòrsou. Na su yegada e tabata sa ku gobièrno hulandés a prohibí komersio di katibo. Nieuwindt, sin embargo, no a preshoná gobièrno kolonial pa liberá e katibonan, pero el a keda

hustisia

fiel na e strukturanan sosial kolo-nial. Balor di Nieuwindt ta ku el a alfabetisá e poblashón negroide y e klasenan sosial abou di e seis islanan hulandés den Karibe. Su de-bilidat grandi tabata ku su enseñan-za tabata dirigí na e resignashon cristián na e posishon di subordi-nashon sosial. Na 1919 y 1920 a zona na St. Maarten pa promé biaha e grito pa kambionan konstitushonal. E motibo tabata radiká den e hecho ku ningún isla, ku eksepshón di Kòrsou, tabata representá den e ór-ganonan gubernamental na Kòrsou, unda gobernashón kolonial tabata sentralisá. Esaki, según e repre-sentantenan di St. Maarten, tabata tin komo konsekuensia ku tabata atendé solamente e interésnan di (e élite di) Kòrsou. Un dies aña después Aruba a solisitá autonomía. E akontesimentonan aki a pone ku Hulanda a trese kambio den e estruktura kolonial di e isla-nan. Na 1922 a introdusí e sufragio universal na Hulanda. E élite di Kòrsou, sin embargo, a oponé na un introdukshón igual na e islanan. Nan a preferá un sufragio limitá. Na 1936 a introdusí e Staatsregeling di 1936, sustituyendo Koloniale Raad pa un Staten den kua tabata tin diessinko miembro. Sinko nom-brá pa Gobernadó y dies miembro elihí según sufragio limitá. Gober-nadó tabata mantené e último pal-abra den kualke desishón. Na 1937 a sigui e Kiesreglement. Día 5 di april 1938 a tene e promé reunión di Staten. Den e reunión aki Gobernadó Wouters a anunsiá ku lo kambia e Kies-reglement di 1937 pa por introdusí sufragio universal. Elite di Kòrsou a protestá na Hulanda kontra e intenshón aki y Aruba a protestá pa e sentralismo gubernamental ku

Hulanda tabata implementando. E di dos guera mundial a trese un paro temporal na e di-skushon aki, pero na 1942 Reina Wilhelmina a pronunsiá su diskur-so, primintiendo kambionan funda-mental den e struktura konstitush-onal hulandés. E promesa aki tabata dirigí na Indonesia, pero na final di kuenta Surnam y e seis islanan a probechá di dje, sea di forma limitá. Después di guera, Hulan-da a proponé pa repartí Antíanan Hulandés den kuater teritorio insular (eilandgebieden). Eilandge-bied Aruba, Eilandgebied Bonaire, Eilandgebied Curaçao y Eilandge-bied St. Maarten, konsistiendo di e islanan St. Maarten, St. Eustatius y Saba. Kada teritorio insular ku su Eilandsraad, for di kua tabata skohe e diputadonan ku mester a goberná e isla. E miembronan di kada Eilandsraad tabata keda elehí mediante sufragio universal. Riba e teritorionan insular a mantené e gobernashón sentral ku sede na Kòrsou y ku Goberna-dó komo hefe di gobièrno. Kòrsou tabata tin 12 asiento den Staten, Aruba 8, Boneiro 1 y e teritorio insular di St. Maarten 1. Totaal 22 miembro, elehí mediante sufragio universal. Dos dékada después e repartishón aki lo a trese polari-sashón inesesario na Aruba, ora ku, después di 30 di mei 1969, e lucha pa autonomía a bolbe lanta kabés. A akusá partido AVP (Arubaanse Volkspartij) di a kooperá ku e kambio di e areglo provishonal di 8 asiento pa Aruba y 8 pa Kòrsou (e asina yamá 8-8) den un repartishón definitivo di 12 asiento pa Kòrsou y 8 pa Aruba (e asina yamá 12-8). E akusashón aki, sin embargo, no tin base históriko. Ta e polítikonan hulandés a hasi e kambio aki sin ku e representantenan di Aruba y/o Kòrsou tabata tin voto den esaki.

E gran ekibokashón di e polítikonan di e islanan antiyano tabata aseptá inkorporashón di sierto artíkulonan den Statuut. Artíkulo 3, insiso 2, ta establesé ku asuntonan di reino ta, entre otro, e mantenshón y defensa di e soberanía di reino hulandés, relas-honnan exterior, nashonalidad, kondekorashón y bandera y escudo di reino. For di artíkulo 41, insiso 1, ta stipulá ku tur asunto ku no ta menshoná den artíkulo 3, insiso 2, ta responsabilidat di kada país. Artículo 43, insiso 2, ta atribuí na gobièrno di reino e autoridat di garantisá e seguridat hurídico y bon gobernashon. Artíkulo 44 ta pro-hibí Aruba, Kòrsou y St. Maarten di trese kambionan esensial den nan respektivo Staatsregeling. E artíku-lonan 50, 51, 52 y 53 ta menshoná e órganonan di gobièrno hulandés ku tin e autoridat di supervisá gobièrno di Aruba y di ki forma. Artíkulo 12, finalmente, ta kon-tené e asina yamá intern appèl, ku ta e prosedura ku mester sigui ora gobièrno di un di e islanan no ta di akuerdo ku gobièrno di Hulanda. Artíkulo 12, insiso 3, ta determiná ku e desakuerdo aki mester keda atendí den un komishón, intern appèl, konsistiendo di dos minister di Hulanda, e Promé Minister hu-landés y e minister plenipotensiario y un minister di e isla ku a pidi pa e intern appèl. Ku otro palabra. Den e intern appèl Hulanda tin tres voto y e isla ku a pidi e inter appèl tin dos. Ta kla ku no tin ekidat konsti-tushonal. Hustisia ta for di balansa. E susesonan rònt di e presupuesto di 2014 di Aruba y e intervenshón direkto di Hulanda den formashón di gobièrno di St. Maarten, después di e elekshon resiente, ta un muestra ku Hulanda ta hasi (mal) uso di e artíkulonan ariba menshoná pa intervení di

hustisia

forma direkto den asuntonan ku, según artíkulo 3, insiso 2 y artíkulo 41, insiso 1 di Statuut, ta asuntonan interno di e paísnan. Den e kaso di e presupuesto arubano ta bin aserka ku e intervenshón tabata di un forma kompletamente ilegal, pa no bisa ku de facto por papia di un intervenshon kolonial. Por konkluí ku for di un punto di bista konstitushonal, hustisia na Aruba, den sentido di ekidat, ta for di balansa.

Di patronage pa kolonialismo E arubianonan tabata kontra e konstrukshón hurídiko di 1954 pasobra e no tabata duna Aruba e autonomía deseá. E polí-tikonan di St. Maarten tabata kontra, no tanto pa motibonan di autonomía, pero pasobra nan tabata kontra e hecho ku e polí-tikonan di Kòrsou tabata mantené e poder di intervení den asuntonan interno di e isla. E élite di Kòrsou tabata kontra pasobra ku e sufragio universal e lo a pèrdè su influensia y dominashón polítiko. Pero aínda hunto nan tabata forma e minoría di e poblashón antiyano. E simiya di e tragedia di e país Antíanan Hulandés a keda sembrá. Na 1954 e gran mayoría di

e poblashon di Antíanan Hulandés tabata formá pa e desendientenan di e katibonan di Kòrsou. Durante kasi un siglo e élite kurasoleño, ku apoyo di iglesia katóliko, a mantené e poblashon aki ignorante. Y awor, di un día pa otro, nan lo mester a skohé e miembronan di dos parla-mento (Staten), ku mester a dirihí e país nobo. Iglesia katóliko tabata konsiente di esaki y a konsehá Hu-landa pa no introdusí un sufragio universal, pero ya su opinión no

tabata konta. E patronage katóliko, ku a ekstendé su mes for di edu-kashón te ku sindikalismo y parti-donan polítiko, a kaba na 1948 ku e fundashón di Nationale Volkspartij, e aktual Partido Nashonal di Pueblo (PNP), dor di Moises Frumencio da Costa Gomez. Da Costa Gomez, ku no tabata un protestant blanko y ku te na fundashón di PNP tabata un militante importante di Katholieke Volkspartij, a kambia su filosofía. No e diferensia religioso entre kató-liko y protestant tabata orígen di e problemanan sosial y konstitush-onal, pero e diferensia rasial entre blanko y preto. Dos dékada después lo a keda na kla ku e orígen real tabata e diferensia entre blanko riko y preto pober.

E promé elekshon pa forma e promé parlamento y gobièrno bou kapa di e bandera di autonomía, tabata na 1954. Na Kòrsou PNP a saka mayoría y na Aruba AVP. Sin embargo, e promé gobièrno antíano a keda formá pa e partidonan ku a pèrdè. Democratische Partij (DP) na Kòrsou y Partido Patriotico Arubano (PPA) na Aruba. E tempo ei DP tabata e partido di e élite di Kòrsou y na Aruba PPA tabata un partido di kua mayoría di e miem-bresía no a nase na Aruba. Elite curasoleño por a pèrdè elekshon, pero no e forsa ekonómi-co ku nan a usa pa e kampaña electoral. Una bes den gobièrno, a kuminsá usa e fondonan públiko pa rekuperá e invershón hasí y después pa mara votadónan pa e próksimo elekshón. Otro forma pa obtené entrada y, por lo tanto, mantené poder ekonómiko tabata risibí pago pa pasa legislashón ku ta faboresé esún ku tabata efektuá e pago, o duna pèrmit o trabou na esaki. E patronage polítiko a nase y Hulan-da “stond er bij en keek er naar”. For di 1960 algún sindi-kalista, yu di stranhero, ku tabata usa sindikalismo manera un trapi sosial, a kuminsá, bou influensia castrista y comunismo ruso, konsi-entisá e obrero y empleadonan. Nan a haya asistensia di algún profesho-nal hoben resién graduá na Hulan-da. E patronage sindikal a nase y pa algún dékada a purba di kompetí ku e patronage polítiko, pero sin éksito. E poder ekonómiko di e élite tabata mucho grandi. Gran parti di komersio na Kòrsou tabata den man di blan-konan protestant y hudiu ku tabata abusá di e karensia di lei y reglanan laboral y sosial. E minoría tabata bira mas rico, e mayoría mas pober y Hulanda tabata pará na banda ku brasanan krusá. E exploshón tabata

hustisia

30 di mei 1969, pero e no a afektá e poder económico elitario. Ganadó, na Kòrsou, di e promé elekshón después di 30 di mei 1969 tabata DP. Na Aruba e polítikonan local a introdusí y a kuminsá traha según e patronchi di e patron-age polítiko. Y tambe na Aruba a kuminsá usa fondonan públiko pa atraé votadó, o risibí pagonan pa pasa legislashón ku ta faboresé esún ku tabata efektuá e pago, o duna pèrmit o trabou na esaki. Kon Hulanda a reakshoná después di a para kontemplá pa algún dékada e forma di traha aki na e seis islanan? Na 2010 Hu-landa a usa e debe astronómiko di Antíanan Hulandés, formá pa e patronage polítiko di e islanan, pa desintegrá e país aki. Bonèiro, St. Eustatius y Saba a bira parti di Hulanda, pero e habitantenan no ta goza di e mes derechonan ku e ha-bitantenan na Hulanda, konforme artíkulo 1, insiso 2 di Statuut.Kòrsou y St. Maarten mester a firma ku nan ta aseptá e super-vishón finansiero di e Commissie financieel toezicht (Cft) y a usa e presupuesto di Aruba pa aña 2014 pa, di un forma kompletamente inkonstitushonal, imponé e super-vishón di Cft. Bon mirá, Aruba (y e sinko otro islanan) ta bèk den e époka kolonial. Solamente ku awendía no ta gobernadó tin e último palabra, pero gobièrno hulandés. Esaki ta e loke e polí-tikonan di tur e partido di e seis islanan a logra, utilizando, for di aña 1954, e patronage polítiko na fabor di nan mes o di nan komp-inchinan polítiko. E balansa ya no ta for di ekilibrio, pero a kai fo’i mesa.

Konklushon Preámbulo di Statuut ta bisa ku kada país miembro di reino hulandés ta aseptá e orden hurí-diko nobo den kua “zij de eigen belangen zelfstandig behartigen en op voet van gelijkwaardigheid de gemeenschappelijke belangen verzorgen en wederkerig bijstand verlenen”. Esaki ta nifiká ku kada país, Hulanda inkluí, ta autónomo, pero ku e boluntat di asistí otro. Pero, manera a keda exponé ariba, e polítikonan antiyano a kiboká nan mes na 1954 ora nan a aseptá algún di e artíkulonan ku a sigui e preámbulo. Y a ripití e kibokashón aki ora a kambia Statuut un par di biaha pa susesivamente Aruba por a haya su status aparte, kita e fecha di indepensia di Aruba y pa por a desintegrá Antíanan Hulandés. E kibokashón aki a pone ku na e momentonan aki Aruba, Kòrsou y St. Maarten ta bou supervishón di gobièrno hulandés. E supervishón aki no ta un asistensia boluntario, pero un imposishón kolonial. Hus-tisia, den sentido di ekidat konsti-tushonal, ta for di balansa. E otro banda di e medaya ta ku ta e pueblo votadó mes a krea e situashón aki ora, ku kada elekshon, a sigui elihí e polítiko y partidonan ku ta apliká e patron-age polítiko. Historia ta mustra ku Hu-landa lo no renunsiá na su poder ekonómiko y konstitushonal y, por lo tanto, lo sigui hasi (mal) uso di e artíkulonan di Statuut, menshoná aki riba. Hustisia, den sentido di ekidat konstitushonal, lo sigui ta for di balansa. Si Aruba, o kualkier otro isla hulandés den Karibe, kier kibra esaki, e komunidat lo mester aseptá un otro struktura konsti-tushonal, manera un gemenebest o independensia.

Ku esaki nos a yega na un último balansa. Na un banda, e status quo, unda Hulanda lo sigui ta e poder kolonial ku e tabata promé ku 1954. Di e otro banda, un kambio den e struktura konsti-tushonal, ku e riesgo ku e patron-age polítiko lo sigui sin ku lo tin un instansia ku lo por para esaki. Aki ta e pueblo votadó di Aruba los mester disidí na kua banda e balansa lo kai.

Bibliografía

Kelsen, H.,Teoría pura del derecho,México D.F.: Editorial Porrúa, 2007,e di diessinko edishón,

Reinders, A.Politieke geschiedenis van de Ned-erlandse Antillen en Aruba (1950 - 1993),Zutphen: Walburg Pers 1993;Renkema, W.E.Het Curacaose plantagebedrijf in de negentiende eeuw,Zutphen: De Walburg Pers 1981;

Römer, R.A.Een volk op weg (Un pueblo na kaminda),Zutphen: De Walburg Pers 1979;

Rosenstand, E.E.La colonización ininterrumpida,Revista Inciso, edición 2012,Armenia: Universidad La Gran Colombia, Seccional Armenia;

Verton, P.,Politieke dynamiek en dekolonisa-tie,Alphen aan den Rijn: Samson Uit-geverij 1977.

hustisia

Herman Verbeek was priester, politicus, en homo, wat voor zijn tijd een opvallende combinatie was. Zijn meest bekende interventie als lid van het Europees Parlement was zijn bijdrage betreffende homo-rechten aan de discussie over het Europees Handvest voor de Recht-en van de Mens. Hij beschouwde als een van de hoogtepunten in zijn politieke carriere dat hij was opge-komen voor de homo rechten op Europees niveau. Toch zag Verbeek homoseksualiteit en daarbij het verplichte celibaat als een aparte kwestie. Hij stak toen niet onder stoelen of banken dat hij priester en homo was.“Ja, ik heb me toch met de ho-mo-rechten beziggehouden in Strassbourg... Mijn eigenlijke gebied was de ecol-ogisering en regionalisering van de landbouw en mondiale voedsel-voorziening... Maar ik heb in het Parlement lang gewerkt aan die hele procedure voor de totstandkoming van het

Europees Handvest voor de Recht-en van de Mens...Van jongs af aan had Verbeek ont-dekt dat hij homosexueel was...Er bestond geen uiting van gevoel-ens, ik ben nooit gekoesterd of ge-streeld door mijn moeder. Ze heeft ons ontzettend goed verzorgd...Verbeek was een publieke figuur en was open over zijn homosex-ualiteit en en het thema van het celibaat was dan niet te vermijden... Sinds de laatste jaren, vooral nu de misbruik schandalen van kinderen door priesters zo ontzettend bek-end zijn geworden, wat natuurlijk gruwelijk is...Verplicht celibaat is een contradic-tie, celibaat is een charisma, het kan ook door omstandigheden, door het lot, deel van je worden, maar dan als vrij gekozen en als volle positieve keuze... Verbeek was bewust van het feit dat de homosexuele gemeenschap een gediscrimineerde groep was in de zeventiger jaren en daarom moest de politiek iets doen voor de homo-rechten..De strijd voor de emancipatie van de homoseksuelen speelde zeker een rol als één van zijn motivaties om als priester actief te worden in de politiek, maar hij beschouwde zich niet als een activist voor de homo rechten...

Ten eerste, ik heb de homoseksu-aliteit zo goed als nooit kunnen beoefenen, seksueel niet, zij het toch wel met enkele ervaringen in de zeventiger jaren, in de tijd van de City Groep. De tweede reden is: veel van wat ik in de homo beweg-ing zie, kan ik heel goed emancipa-torisch begrijpen, maar ik lust het niet. Die verschrikkelijke demon-stratieve dimensie vooral in Ned-erland. Met die Gay parade en zo, daar kan ik slecht tegen, dat vind ik te exhibitionistisch en ik ben nu te oud om er werk van te maken... Verbeek is een groot voorstander van het homohuwelijk, zowel civiel als kerkelijk...

Een leven dat te denken geeftOver de priester-politicus Herman Verbeek (1936-2013)

Priester,politicus en homo.*

* Cu autorisacion di e autor Armando Lampe, ta publica como primicia frag-mentonan di un capitulo di e eBook nobo titulo Een leven dat te denken geeft. Over de priester politicus Herman Verbeek (1936 - 2013), obtenibel via bruna.nl of jouwboek.nl for di 3 di november 2014.

publicacion

Armando Lampe, Ph.D.

Tres homber biew cu barba largo.Un señora a sali for di su cas y a wak tres homber biew cu barba blanco largo sinta den su cura padilanti su cas. E señora no a reconoce nan. E di “mi no ta kere cu mi conoce boso, pero boso mester tin hamber, Por fabor pasa paden y come algo.” “E homber di cas t’ey?” nan a puntra. “No”, e señora di. “E la sali.” “Anto nos no por bin paden,” nan a contesta.Den anochecer ora cu e casa a yega cas, e señora a conta su casa loke a pasa. “Bai bisanan cu mi ta na cas y invita nan pa drenta!”E señora a sali bai pafo y a invita e hombernan paden. “Nos nunca no ta drenta un cas hunto,” nan a contesta. “ Y pakiko no?” e tabata kier sa.Un di e homber biewnan a splica: “Su nomber ta Riqueza/Fortuna,” e di mustrando na un di su amigonan, y mustrando ariba e otro e di “Su nomber ta Exito y mi nomber ta Amor.”Djey e la agrega, “Awor bai bek paden y discuti cu bo casa cual di nos bo kier den bo cas.”E señora a bai paden y a bise su casa kiko nan a bisé. Su casa di, suma-mente contento: “Con Bon!!! “Ya cu ta esey ta e caso, laga nos invita Riqueza. Lage bin yena nos cas cu Riqueza!!!Su señora no tabata di acuerdo. “Mi dushi, pakiko nos no ta invita Exito?”Nan cuña scuchando di un otro skina di cas, a bula den e conbersashon cu su sugerencia: lo no ta miho pa nos invita Amor? Nos cas lo ta yena cu Amor!!! “Laga nos tuma nos cuña su conseho,” e casa di na su señora. “Bai pafor y invita Amor pa ta nos huesped.”E señora a bai y a puntra e tres hombernan, “Cual di boso ta Amor? Por fabor pasa paden y sea nos huesped.”Amor a lanta para y a cuminsa cana pa bai na e cas. E otro dosnan tambe a lanta y a cuminsa sigui’e.Sorprendi e señora a puntra Riqueza y Exito: “Pero mi a solamente invita Amor, pakiko bosonan tambe ta bin?”E homber biewnan a contesta den coro: Si bo a invita Riqueza of Exito, e otro dos nan lo a keda pafo, pero pasobra bo a invita Amor, unda cu e bai, nos ta bai cu’ne. Unda cu tin Amor, tin tambe Riqueza y Exito!!!!!!!!!!”

reflexion

Humor ArubianoPresenta pa:

opinion

Escritor Anonimo

Ken Ta Arubiano? Ta Nos Ta Arubiano!

E prome titulo ta scirbi dor di Luc Alloffs y Leontien Merkies na aña 1990. E di dos titulo ta un tesis di Sr. Wever di e aña 2014. Un tesis cu a sacudi Aruba. Y pa motibo cu Sr. Wever a mustra cu prueba cu e pueblo di Aruba ta hopi mescla; mi por scirbi locual mi a haña. Pero e tesis di Sr. Wever lo tin un efecto desea pa nos futuro como Arubia-no?Mi ta un migrante di paseo na Aruba y mi ta stima mi país adopta. Mi Papiamento no ta 100 prociento, toch mi ta scirbi’é; Esaki pa motibo cu 90% di e población actual por les’é (CBS Aruba, Censo 2010). Mi ta studia Aruba cu tur cos scien-tifico cu ta wordo scirbi pa haña un idea di locual ta e “Contexto di Aruba”.Na 2011, mi a cuminsa lesaAloffs y Merkies (1990), “Ken Ta Arubiano?”; Despues di 21 aña mi por bisa tur manager, politico/par-lementario pa les’é pa por compren-de e cultura político di Aruba, cu su raisnan den cultura di famianan; colaboración via matrimonio di districto/barionan; e herencia via matrimonio di “Primo cu Pri-

ma”; e Sistema di “Paga Lomba”; y e Sistema di “Compadrazgo” y “Comadrazgo” den política; Cu otro palabra e raisnan di : “Famia, Ami-go y Compinchinan” en relación cu e Partidonan Politico. Pero Aloffs Y Merkies djis a scirbi locual promé cu nan Verna M. Green (1969) y John Phalen (1977 y 1984) a scir-bi. Y ni un di e dosnan, a haná un trabao como consehero na Aruba. Aloffs y Merkies sí; posible indi-caccionnan di poder di Hulanda, e lazonan personal traha durante nan estadia den añanan 1984-1986?Mi ta puntra e redaktornan pa scondé mi nomber pa motibo cu Aloffs (2013) mes ta scirbi “E por a pasa wel den pasado, pero e pasado nunca ta keda den pasado” (Pal-abranan di introducción).Actualmente nos ta den un crisis financiero; causa pa motibo di e cultura político na Aruba. For di aña 1992 mi a ripara e existencia di un cultura político y laboral: Hende Arubiano no ké traha den hotel, nan ta prefera di tin un trabao den Gobierno. Esaki kiermen cu awor tur trabao productivo na Aruba ta wordo haci dor di migrantenan, cu nan descentenan. E “Caha Preto” di e sistema político: esun cu mag y por vota, ta campaña y den palabra-cion cu su político favorito ta haña un trabou bon paga den Gobierno, riba e lomba di e trahadornan den

comercio y hotel. “Paga Lomba” cu “Compadrazgo”. E cambio a bin un tres elección pasá, migrantenan mag di vota. Como a pasa den pas-ado e añanan 1950. (Vera M. Green, 1969) y e enscenario político ta cambia.E Gobierno ‘Mike’ Eman I, a haci sabi; nan no ha kita hende for di trabao, pero si a nombra nan hen-denan. Esaki a traha un bom den presupuesto, cu awor ta sali. Den pasado gobierno “Henny Eman” I, a saka 750 hende for di trabao di Gobierno, Despues di e disaster di Eman II, nan a perde eleccion y MEP a pone dentro di un aña un 750 hende mas den trabao. Un ehersisio no fructivo anto pa saca hende for di trabao. Despues di campaña y cu nan a gana, nan lo ta bek na trabao, cu un ‘inschal-ing’ mas halto ainda, pa compensá nan perdida. ‘Paga Lomba’y famia político artificial.Aruba ta un estado micro (Staat van Bestuur Aruba, 2011; Michael de Vries, 2013ª). Esaki kiermen: hende ta haña e oportunidad pa un trabao bon, ta hopi scars. Y pesey nan tur ta busca un trabao na Gobierno; un trabao fiho; cu un bon salario pa bida largo; cu e di 13 luna; cu bashi premie; cu vakan-tietoeslag; cu pensioen paga. Y pa colmo, ni traha duro bo mester traha; djis presenta de ves y cuan-

Escritor Anonimo

do cu bo kier, pa motibo cu bo tin protección político: ni un hefe por kita’bo foi trabao, ni mas cu bo ta pifia y no ta sirbi.Un remarca di Green (1969) cu e pueblo di Aruba a wordo forma den pasado recién; a haci mi coba den dje. E ta berdad! Aloffs y Merkies ta mustra un tabél di e población di aña 1816 y di 1830 (saka for di de Hartog). Aruba apenas tabata tin un población: 1516, desnuda; 1636, desnuda, y colonosisacion tabata prohibi te cu 1785, cu un

famia Portugues Maduro a baha na Aruba, conhunto cu un par di cati-bonan preto. Conhunto cu e remar-canan cu na 1825 y siguiente nos a haña e keintura di oro; y tur tipo di hendenan a bandona barco y busca oro. Nos ta ripara cu e pueblo a subi cu un 20 prociento. Nos a haña Oduber; Cock; Kock; Matroos; Kaptein; Croes y Kroes; Tromp: tur tabata funcionan abordo di bar-conan. Pakiko Aloffs y Merkies cu tin e sciencia di Aruba na pecho, no ta saka nan transcripcionnan di nan conbersashonnan? E por yuda nos comprode e época di medio añanan 1980. Pués na 1930 mas cu mitar di e Pueblo Arubiano tabata, descentenan di migrantenan! Esaki kiermen, nos tur ta descente di mi-grante, algún un 150 aña pasa, otro

80 añanan, otro 20 y otro 10. Antó e Arubiano Raha, no ta eksisti; e ta un mito inventa pa stroba e imi-grantenan di 1930.Di unda e cultura di stens riba go-bierno y politiconan pa un trabao ta bin? Aloffs (2013); depues di e temporada di secura y hamber di 1837, Hulanda a cuminsa cu un proyecto di asistencia na 1840. Na 1872 e tabata un puesto fiho riba e presupuesto di e Eilandgebied Aruba caba (Archivo Nacional di Aruba). Pués, e ta un sistema cu ta eksisti pa 170 aña caba cu ta Hulan-da y nos Gobierno ta regla tur cos pa nos. Después di 1955, ta e politi-conan di Aruba a abusa di e sistema pa haña mas voto (spoils-politics). No ta pa nada cu Aloffs ta caba su relato na 1955?Sinta na Hulanda, mi a ripara cu ni e berdad di CBS tocante e in-flación no ta cuadra cu mi cartera; cada bez cu mi ta bishita Aruba mi a nota prijsnan espantoso: nan a subi cu 25%, después cu 50%, un total di 75% y pico. Den apenas 5 aña. Y CBS ta papia di un par di prociento. Ken ta gañá nos pueb-lo? Nos sa cu como ambtenaar bo ta sigui instruccion di bo minister siegamente, si bo kier keda trankil. Un cultura haña for di e temporada cu gobernador tin tur cos di bisa y e cultura aki a wordo tuma over dor di nos politiconan (Mulder, “Het Ontstaan van de Nederlandse Staat”). Esaki tabata pa mi e signal cu Gobierno ‘Mike’Eman I, tabata traha cu financiamento inflatorio: Bo ta gasta plaka asina tanto y liher, cu bo a spend e plaka prome cu pueblo a ripara cu su placa no ta sirbi mas. E diferencia aki ta e gobierno su ganancia. Mi ta spera pa pueblo di Aruba, cu e aceranan traha, ta sirbi pa un 20 añanan. Nan sí ta un mehoracion.Antó, Aruba cu su gobierno ha

haña CFT y KB riba su cabez; esaki no ta un vergüenza, esaki ta pasa cu tur paisnan cu ta bira inde-pendiente: E sistema di Financia Inflatorio, ta Trinidad a cuminsa cu esey den Caribe, sigi pa Guay-ana, Jamaica, Surinam y otronan. E ta mustra cu nos no ta adulto y madura ainda. No tin dominio riba e gastonan; tur minister ké scor, cu su proyectonan, den un tiempo di menos di tres aña y mei; promé cu e próximo elección. Pero shon-nan, nos como pueblo ta culpabel també; nos no a demonstra ora parlamento no ta trata e Rapport di Centrale Accountants Dienst ni di Rekenkamer. Ta ayanan, e control di Gobierno ta pasa. Y pa 29 aña e control no wordo pasa!E sistema político di Aruba ta putrí totalmente; nos no por cambia e cultura di “Famia, Amigo, Comp-inchi” fácil; Pero locual nos si por cambia, ta e sistema di escohé un PM cu su team. Na un manera cu Merca tin. Y di dos, nos ta culpa-bel, si nos sá cu un persona a haña un trabao cu e no ta merecé; nos por entrega un keho contra djé y e minister cu a dun’ele su trabao: Pa motibo di ta culpabel di horta kaha di placa di pueblo; dentro un asociación criminal; y frauduloso. Y aplicá e leynan di responsabilidad personal pa cuenta di e político cu ta haci caso tras caso, y ta perde tur, pero ta persisti; un signal di un interés personal. Democracíá ta eksigi cu tur hende tin di ta involvi pa e politico no por haci y deshaci manera nan ké mas.

Atentamente

Escritor Anonimo,21 di October 2014.

opinion

Mayoria di programa di edu-cacion ta dirigi solamente riba preveni uso di droga. E les ta caba despues di duna (58) instruc-cionnan pa abstene. Ningun in-formacion ta wordo duna con pa evita problema of preveni abuso pa esnan cu ta experimenta. Abstinen-cia ta keda trata como si fuera e ta e unico medida di exito, y e unico opcion di educacion aceptable. E mandato di solamente abstinen-cia ta bon intenciona, pero e per-spectiva aki claramente no tasuficiente. E no ta realistico pa kere cu adolescentenan cu ta den nan fase di nan bida di experimen-ta – kende pa definicion ta haya

excitante pa tuma riesgo lo abstene completamente den purba alcohol, marihuana y/o otro droga. (59)E mandato di solamente absti-nencia ta pone adultonan den un

posicion no envidiabel cu nan no tin nada di bisa na hobennan cu tin mas mester di nos apoyo – esnan cu ta bisa “por ta” of “tin biaha” of hasta “si” na droga, y ta preveni nos di tin conversacion con pa redusi e riesgonan y tene nan safe. (60) Adolescentenan lo haci nan mesun escogencia tocante alcohol, mari-huana, y otro droga, manera nos a yega di haci tempo di nos tempo. Nan eror, manera di nos, ta refleha algun biaha bobedad. Si realmente nos kier minimisa abuso di droga y otro problema di droga bao di adolescente cu ta experimenta, nos mester di un otro strategia cu ta inclui educacion comprendibel y uno cu ta pone siguridad na prome lugar. (61) Ningun droga, incluyendo mar-ihuana, ta completamente safe, especialmente pa adolescente. Pero e forma di crea un caricatura di marihuana lo por bira e punto debil di e programa actual di prevencion di droga, pasobra e ta contene asina hopi exageracion y desinformacion cu ta contradeci e observacion y experiencia di e mesun hobennan. Como resulado hopi adolescente a bira cinico y ta perde confianza den loke nos, mayor y educador, ta conta nan.

* Tuma for di e buki: Marsha Rosenbaum, Seguridad Prome: Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad, traduci na papiamento door di Armando Lampe y edita pa Fundacion Elsa Coffi. Corda buske den bo libreria preferi.

Un buki nobo riba mercado tocante educacion di droga

Djis bisa no of no bisa nada?*

publicacion

58 Richard Midford, “Drug Prevention Programmes for Young People: Where Have We Been and Where Should We Be Going?” Addiction 105, no. 10 (2010); Thomas Nicholson et al., “Focusing 48 on Abuse, not Use, in Drug Education,” Journal of Substance Use 18, no. 6 (2013).59 Drug Use Among Youth; and Robin Room, “Pre-venting Youthful Substance Use and Harm –Between Effectiveness and Political Wishfulness,” Substance Use & Misuse 47, no. 8-9 (2012): 936-43. For an excellent discussion of teenagers and risk, see Lynn Ponton, The Romancing of Risk: Why Teenagers Do the Things They Do (New York: Basic Books, 1997) and Chwee Lye Chng, “The Goal of Abstinence: Implications for Drug Education,” Journal of Drug Education 11, no. 1 (1981): 13-18.60 Gilbert J. Botvin/K. Resnicow, “School-Based Pre-vention Programs: Why Do Effects Decay?” Preven-tive Medicine 22, no. 4 (1993): 484-90; Robin Room, “Preventing Youthful Substance Use and Harm – Between Effectiveness and Political Wishfulness,” Substance Use & Misuse 47, no. 8-9 (2012): 936-43;Julian Cohen, “Drug Education or Drug Propagan-da?” in Harm Reduction in Substance Use and High-Risk Behaviour, eds. Richard d Diane Riley (West Sussex, UK: Wiley-Blackwell, 2012), 17-29.61 Thomas Nicholson et al., “Focusing on Abuse, not Use, in Drug Education,” Journal of Substance Use 18, no. 6 (2013); Christiane Poulin and Jocelyn Nichol-son, “Should Harm Minimization As An Approach to Adolescent Substance Use Be Embraced by Junior and Senior High Schools? Empirical Evidence From An Integrated School- and Community-Based Demon-stration Intervention Addressing Drug Use Among Adolescents,” International Journal of Drug Policy 16, no. 6 (2005); Robin Room, “Preventing Youthful Substance Use and Harm – Between Effectiveness and Political Wishfulness,” Substance Use & Misuse 47, no. 8-9 (2012); Julian Cohen, “Drug Education or Drug Propaganda?” in Harm Reduction in Substance Use and High-Risk Behaviour, eds. Richard Pates and Diane Riley (West Sussex, UK: Wiley-Blackwell, 2012), 17-29; Richard Midford et al., “Drug Education in Victorian Schools (DEVS): the Study Protocol for a Harm Reduction Focused School Drug Education Trial,” BMC Public Health 12 (2012).

SeguridadPromeAdolescente y droga for diun perspectiva basa ribarealidad

Marsha Rosenbaum, PhD

Fundacion Elsa Coffi

Marsha Rosenbaum, Ph.D.

Fundacion Elsa Coffi

Despues di e diferente presentacionnan lo tin opor-tunidad pa cumpra e bukinan geprint, essunnan digital mester haci online. Y natural-mente lo tin un brindis na e ocasion special aki. Duna un regalo di Pasco den forma di un buki educativo.

cu a caba di sali riba mercado

Presentacion dibuki y revista

Fecha: Diahuebs 13 november 19.30-21.30

Lugar: Biblioteca Nacional, George Madurostraat, Oranjestad

Agenda Latinoamericana 2015 cu tema Derechonan Humano. , cu presencia di dos co-autorinternacional.

Revista digital Universidad di Pueblo, cu presencia di e creadordi e revista.

Traduccion na Papiamento di e obra: “Adolesente y Droga for di un perspectiva basa riba realidad di e autor Marsha Rosenbaum,” edita pa Fundacion Elsa Co� cu presencia di e traductor.

Buki digital: “Een leven dat te denken geeft.” Over de priester-politicus Herman Verbeek (1936-2013), cu presencia di e autor.

AVIS

O G

RAT

IS

Esta un locura aya’fo, den bida real, y esaki tambe ta conta pa e bida spiritual, y pa cualkier otro aspecto di bida. Abo ta kere di ber-dad cu djis pasobra un hende ta y a medita of practica yoga pa 5 of 10 aña, cu nan ta bai ta menos neurot-ico cu cualkier otro hende?? A la mehor, talbes nan ta un poco mas consciente di esaki. Un poco mas cu e otro nan.

Ta pa e motibo aki mi a pasa e ulti-

mo 15 aña di mi bida investigando y scirbiendo bukinan tocante di cultivashon di discernimento di e sendero spiritual den tur e area nan di poder/forsa, sexo, iluminashon, gurunan, escandalonan, psycholo-gia, neurosis como tambe e cosnan sincero, pero cu tambe ta hibabo na confushion y cosnan inconsciente, esakinan ta sirbi pa motiva bo pa keda ariba e sendero.

Un hende a yega di contami cu algun aña pasa, ela pasa un zomer

bibando y trahando na Sur-Africa. Na su yegada di biaha ela wordo confronta cu e realidad visceral cu e ta den un pais cu tin e grado di mas halto den mundo den loke ta mat-amento, y violacion (rape) cosnan cu akinan ta hopi comun y tambe mitar di e populacion sin importa si ta homber, muhe, homosexual of hende stret cu ta HIV-positivo (portador di e virus di Aids). Como cu mi a bin ta conoce cien-tos di maestronan spiritual y miles di practicadornan spiritual den mi trabao y den mi biahenan, mi a wordo afecta den e manera cu nos bista spiritual, nos perspectiva y experiencianan similarmente ta wordo infecta pa contaminante-nan conceptual cu ta consisti di un relacion confuso y inmaduro di principionan spiritual cu ta hopi complica, esakinan ta parecido na malesanan sexualmente transmiti cu ta invisibel y hopi dañino.

E siguiente 10 categorizacionan no ta intendi pa ta definitivo pero ta wordo ofreci como heramiento pa bira mas consciente di e malesanan cu comunmente ta wordo transmiti spiritualmente.

1. Spiritualidad ala Fast-Food(cuminda lihe prepara pero sin ningun balor nutritivo):Mescla spiritualidad cu un cultura cu ta gusta velocidad (speed), hasi mas cu’n cos parew (multitasking) y gratificacion instantaneo y e re-

Tommy Leest

Malesanan Spiritualmente Transmiti.

spiritualidad

sultado ta hopi sigur di ta e spiritu-alidad-ala-fastfood. Spiritualidad ala Fast-food ta un producto di e fantasia cu ta comun y comprendible pa alivia e sufri-mento di nos condicion humano di un manera lihe y fasil. Un cos mester ta claro si, cu transforma-cion spiritual nunca por ta un algo cu por ta lihe y conveniente.

2. Spiritualidad-Faux (Falso):Spiritualidad Falso ta e tendencia di papia, bisti y actua manera cu nos ta imagina un hende spiritual lo hasi. E ta un sorto di spiritualidad imita cu ta imita e realisashon spiri-tual, mescos cu’n tela cu tin e strepi nan di un tigro ariba dje cu ta imita un tiger di berdad.

3. Motivacionan Confuso:Aunke cu nos deseonan pa crece ta genuo y puro, nan hopi biaha ta wordo mescla cu motivacionan cu ta menos puro, y esaki ta inclui e deseonan di stima, y di wordo stima, e necesidad di yena e bashi interno, e creencia cu e sendero spiritual lo remove nos sufrimento y nos amibicionan spiritual, e deseo di ta special, di ta miho, di ta esun.

4. Identificando cu Experiencian-an Spiritual:Den e malesa aki, e ego ta identifi-ca cu nos experiencianan spiritual y ta tuma esaki como algo cu ta pertenece na dje, y nos ta cuminsa kere cu nos a encarna e visionan cu a yega di lanta den nos di tempo a tempo. Den mayoria caso, esaki no ta di largo duracion, aunke e por tin e tendencia di ta di largo duracion den esnan cu ta kere cu nan ta ilu-mina of den esnan cu ta fungi como maestronan spiritual. 5. E Ego Spiritualisa:E enfermedad aki ta ocuri ora cu e structura di e personalidad ego-isti-

co ta hopi profundisa den concepto y ideanan spiritual. E resultado ta un structura ego-istico cu te asta por wanta bala di scopet. Ora cu e ego bira spiritualisa, nos ya ta in-vulnerable y incapas pa yuda otro, di ta habri pa cosnan nobo of pa duna un contestanan constructivo. Nos ta bira sernan humano inpene-trable y nos ta obstaculisa nos mes den nos crecemento spiritual, tur esaki den nomber di spiritualidad.

6. Produccion Masal di Mae-stronan Spiritual:Tin un cantidad di tradicionan spiritual cu ta na moda awo pa produci hendenan cu ta kere cu nan ta ariba un nivel spiritual di iluminashon, of di tin e maestria di spiritualidad, mientras cu nan ta lew for di esaki. E emfermedad aki ta manera un conveyor belt (cinta transportador manera esunan cu nan ta usa na aeropuerto of den un fabrica): pone briyantez ariba cierto topico spiritual, haya bista profundo ariba nan y boem!....bo ta ilumina y bo ta cla pa ilumina otro hende den un moda similar. E problema no ta loke cu e tipo di maestronan aki ta instrui pero con nan ta representa nan mes na asina un manera cu bo por kere cu nan tin y cu nan a logra un maestria spiritual.

7. Orguyo Spiritual:Orguyo Spiritual ta lanta cabes ora cu e practicador, den e añanan di esfuersonan labora, en realidad a atene un cierto nivel di sabiduria y e ta usa e logro aki pa hustifica di stop di experiencia. Un sentimento di superioridad spiritual ta un otro simtomo di e malesa spiritualmente transmiti aki. E ta manifesta mane-ra un sentimento sutil di: Ami ta miho, Ami ta mas sabi y Ami ta ari-ba tur otro, pasobra mi ta spiritual.

8. Mente Grupal:Tambe sa wordo describi como pensamento grupal, mentalidad cultico of malesa di ashram, mente grupal ta un virus hopi malo cu ta contene hopi elementonan tradi-cional di co-dependencia. E grupo spiritual ta hasi acuerdonan sutil y inconsciente loke ta regarda e moda corecto di pensa, di papia, di bisti y di actua. Individuo y gruponan ta infecta cu e mente grupal y asina aki ta rechasa hendenan, atitudnan y circumstancianan cu no ta con-forme na loke hopi biaha ta regla-nan cu no ta ni scirbi di e grupo. (e a-nos contra a-nan).

9. E Compleho di Hendenan-Es-cohi:E compleho di e hendenan escohi no ta solamente limita na e Hud-iwnan. E ta e creencia cu NOS grupo ta esun mas desaroya spiri-tualmente, mas poderoso, mas ilu-mina y simplemente bisa, mihor cu cualkier grupo. Tin un distinccion importante entre e reconocimento cu un hende a haya pa ta ariba e sendero corecto, e reconocimento di e maestro of di comunidad of di a encontra ESUN.

spiritualidad

Tommy Leest

10. E Virus Mortal:Mi a Yega y mi a logra, E enferme-dad aki ta asina potente cu e tin e capacidad di ta terminal y mortal pa nos evolucion spiritual. Esaki ta e creencia cu Mi a yega na e gol final di e sendero sprititual. Nos progreso spiritual ta termina na unda cu e creencia aki ta wordo cristalisa den nos psiquis, for di e momento cu nos cuminsa kere cu nos a yega na e final di e sendero, esaki ta empedi e sigimento y au-mento di crecemento.

Esakinan ta algun di e hopi Male-sanan Spiritualmente Transmiti cu nos ta bai encontra ariba e sendero. Esaki no ta e caso di si nos ta bai encontra obstaculo pero ora cu nos encontra esakinan siendo ariba e sendero di e berdad, cada nivel di obscurisacion cu nos encontra nos tin cu wak e como un porta mas pa habri pa drenta den un discer-nacion mas grandi y cu mas clari-dad. E ta e marca di e ser humano madura pa sigi habri nivelnan mas profundo di integracion spiritual, y cu hopi gracia admiti na erornan cu ta refina nos sabiduria manera cu nos ta bai creciendo den sabidiuria.

Adapta di Wowonan Hancho Habri (Eyes Wide Open): Cultivando Dis-cernimento ariba e Sendero Spiritu-al. TAL

Morto na BidaE mortonan no ta wordo solamente haya dera den un graf na santana. Tambe tin un gran cantidad de cadaver cu aunke nan ta cana rond y ta aparenta di ta bibo, tog ya ta putriendo, na esnan cu mi ta referi ta esnan cu tin e siguiente caracteristacanan:Esnan cu nunca no a hasi nada.Esnan cobarde cu no ta tribi di actua.Esnan incapas di domina nan miedo y cu asina ey no por biba.Esnan insensible cu no ta sinti ni alegria ni dolor.Esnan, cu pa no wordo herida, ta cera nan mes pa amor.Esnan cu tin miedo di loke hende lo bisa di nan y cu ta prefera di no actua.Esnan cu tin miedo di wordo ridiculisa.Esnan cu ta prefera di critica, enbes di hasi.Esnan cu no ta confia ningun hende.Esnan cu ta apega na cosnan material.Esnan cu no ta acepta ningun clase di ayudo, pa asina nan no debe fabor na ningun hende.Esnan mal-contento cu ta critica tur cos.Esnan cu solamente ta wak e banda malo di tur cos.Esnan cu solamente ta cana cara abao na suela , y cu no ta lanta cabes pa wak cielo, y asina contempla e streanan cu ta dorna e firmamento.Esnan cu no tin e capacidad di comparti cosnan bunita cu otronan.Esnan cu no tin amigo, pasobra den tur hende nan ta solamente wak un enemigo.Esnan cu ta bibando den sobre-tiempo, no realisando cu nan tin un ultimo oportunidad pa hasi algo grandi.Esnan perfeccionista cu pa motibo cu nan kier hasi tur cos bon, ta termina hasiendo nada.

Abo no imitanan: Biba, Biba y Biba bo bida bonEsaki ta implica, yora, fracasa, hasi algo un biaha mas y semper cum-inza di nobo, di stima, di odia, di simplemente ta, involucra bo mes, sentibo humano di e cosnan cu bo tin y cosnan cu ta rondonabo.Alegra bo mes cu e cosnan bon y siña sinti e dolor di bo rumannan, duna un man na desconocirnan pa asina nan bira bo amigo. Compro-mete bo mes.

E universo ta asina inmenso y abo aunke siendo un fruminga den dje, ta grandi pasobra bo ta forma parti di e cosmos infinito. Bo ta impor-tante, hasi bo bida grandi. Cana cu pasonan firme y sigur y laga un marca di spoor hundo atras ariba bo caminda y BIBA, BIBA, BIBA!!!

(Saca di e buki: Se me esta acabando el Tiempo – Mexico, Scirbi pa Trevit de Alvares Nini) - Traduci pa TAL.

spiritualidad

AVIS

O G

RAT

IS

Armand Hessels

CREATIVO

Desde e puro principio di Status Aparte, Aruba a confronta prob-lema financiero. E ciere abrupto di Lago na 1985 a nifica un caida dramatico di e entrada nashonal. Gobierno di MEP a mira su mes obliga pa tuma medida severo pa mantene cabes riba awa. E siguiente gobierno di AVP a dicidi di enfo-ca pisa riba expanshon di e sector turistico, specialmente pa combati e desempleo halto na un manera efectivo. Pa termino corto esaki tawata un bon solushon. Apesar cu entrada a subi substan-cialmente despues di e prome salida dificil, gobierno atrobe a mira su mes confronta cu reto financiero grandi. E biaha aki tawata nombra-shon di cantidad grandi di emplea-do publico, proyecto costoso cu a faya y e recompensanan tremendo cu politico a apropia despues cu nan a ´soluciona´ e problemanan di Aruba. Tur hunto tawata un atenta-do mucho grandi riba e forsa di fi-nansas publico. Na 1993 esaki asta a conduci na un biahe di prome ministro di gobierno di MEP pa Hulanda cu e petishon urgente pa asistencia. Sinembargo, e problema mas grandi a surgi na 2004, ora go-bierno di MEP a confronta un fayo financiero di Af. 353,6 miyon. Tempo cu MEP a tuma e rien-danan di gobernashon na 2001, AVP a cera e aña cu un fayo di Af.

28 miyon. MEP a multiplica e fayo aki na 2002 te cu Af. 72,9 miyon y na 2003 asta te Af. 172,4 miyon. E redoblashon di e fayo aki na 2004 simplemente tawata un continu-ashon di e trend. E pregunta tawata con pa financia esaki. Mercado local no por a genera e placa nece-sario asina sin mas y pa mercado internashonal Aruba mester di permiso di Conseho di Ministro di Reino segun articulo 29 di Statu-ut. Gobierno di Aruba a premira cu Hulanda lo haci pregunta fas-tioso cu lo haci e procedura di aprobashon largo y complica. Tu-mando na cuenta e situashon pes-imo di caha di gobierno, el a busca un manera creativo pa solushona su problemanan riba termino corto. Dia 1 di april 2004 ministro di finansas di e tempo ey y directiva di banco RBTT a firma un acuerdo pa un prestamo di US$ 67 miyon, na un balor di emishon di 97,51 % cu un interes di 6,8%. Esaki tawata resultado di negosashon intensivo na unda gobierno a logra cu RBTT lo haci un prestamo internacional y pasa esaki pa pais Aruba bou di e denominashon ´local´. RBTT a premira problema ora di paga bek, como cu Banco Central di Aruba (BCA) lo cualifica esaki como pago na exterior of pago di un prestamo internashonal. Pa esey pais Aruba mester pidi permiso di devisas na

finanzas

BCA. E ora ey BCA lo mester exigi un aprobashon di Conseho di Ministro di Reino. Segun conseho anterior di Departamento di Fi-nansas gobierno mester exigi cumplimento total di parti di RBTT di e acuerdo entre nan dos. Ademas mester pone bon cla na RBTT cu, como bende-dor, ta su tarea pa tuma tur paso pa acentua e base huridico. Ni benta di e prestamo local aki na otro partido, ni considerashon economico of di balansa di pago lo por afecta e caracter ´local´ di e presta-mo. Segun e conseho esey lo tin como consecuencia cu no por exigi legalmente for di pais Aruba pa pidi permiso di devisas cerca BCA. Al fin y al cabo Aru-ba a ricibi US$ 65,3 en bes di US$ 67 miyon. E dif-erencia mester a cubri pa gran parti un recompensa pa RBTT pa su coperashon pa provee gobierno riba termino corto di un prestamo ´local´. Pa BCA como defensor financiero mester tawata cla cu gobierno a sigui su esfuersonan espasmodico pa denomina e prestamo internashonal como uno ´local´. Den su relato di cuarto di aña (government operations te cu 2008) a administra e prestamo di RBTT como un prestamo internashonal pa Af. 119,5 miyon cash. Sinembargo, den e resumen di prestamo local di gobierno a administra e prestamo aki como recibo cash pa Af. 116,3 miyon. Ademas ta e pregunta si gobierno a cumpli cu e obligashon segun art. V.14 di Constitushon pa legalisa un con-trato asina pa medio di un ordenansa nashonal pa e tin valides legal.Como cu e prestamo tawatin un durashon di 10 aña, pago di e suma completo ta tuma lugar na 2014. Pa gobierno actual di AVP esaki sin duda ta forma un problema grandi, specialmente pasobra no a haci uzo di un ´Sinking Fund´. Esaki lo a ob-liga gobierno pa reserva tur aña un suma pa e pago final. Ta asombroso cu e gobierno aki, cu su bon lazonan cu Hulanda, no a expone e prestamo in-ternashonal aki di su contricante eterno MEP. Esey automaticamente ta duna e impreshon cu el a sigui ehempel di su predesesor y a financia e gastonan ilimita di e ultimo 4 añanan na mesun manera. Esey lo nifica cu ambos partido lo mester demostra hopi creatividad, no solamente pa nan administrashon, pero tambe pa nan argumentonan pa evadi articulo 29 (structuralmente?!).

finanzas

Humor ArubianoPresenta pa:

drs. ing. Elton Lioe-A-Tjam

‘Green-Marketing’.Bendicion, manipulacion of otro ‘baca lechera’?

medio amniente

Marketing ta un instrumento cu ta wordo uza pa introduci un producto nobo of sigui bende un producto bieu pero den un bachi nobo. Hopi biaha ‘consultants’ bon paga ta wordo busca pa bin cu un concepto pa logra e metanan aki uzando manipulacion y indoctri-nacion pa cambia e percepcion di e mercado pa e producto. E practica aki ta bon conoci den sector priva y comercial. Den e sector publico, marketing ta wordo uza pa drecha un imagen di un persona publico of introduci lo cual e kier trece como ‘trending topic’. Tambe e instru-mento di marketing ta wordo uza pa conscientisa un pueblo riba un tema.

Den e sector priva y comercial, ora e instrumento di marketing wordo uza, su efectividad ta wor-do evalua pa sa si e concepto ta bon, si e mester wordo adapta of hasta wordo cancela. Sinceridad y credibilidad ta hunga den esaki un rol importante. Si e mensahe ta honesto y su percepcion ta wordo mira asina, e chens cu e concepto lo wordo acepta, ta mas grandi.Den sector publico esaki ta dif-erente. Uzando e instrumento di marketing den sector publico, esaki tin como meta principal pa cam-bia un percepcion. Nada malo den esaki si e ta wordo uza pa consci-entisa un pueblo riba un desaroyo negativo cu mester wordo cambia. Esaki ta diferente ora e instrumento di marketing wordo uza pa cambia un percepcion y aceptacion door di manipulacion di cifra, dato y e ber-dad. Aki interes general no ta conta pero interes personal.

Cu e introduccion general breve aki riba marketing, mi lo sigui pa aplic’e riba e sinceridad y credibi-lidad den e contexto di e concepto ‘Green-Marketing’ di Aruba.

Antes tabatin e naturalesa y e ser humano. Na comienso di e decada setenta, e terminologia medio am-biente a wordo introduci, unda tur

cos rond di nos a haya mas impor-tancia, e relacionnan entre e difer-ente sectornan a wordo reconoci, nan balor y e ser humano a wordo incorpora den e medio ambiente enbes cu e ta wordo mira manera algo separa di dje. Pues e sabiduria cu tur cos ta conecta cu otro directo of indirecto a wordo acepta.

Algun tema cu a pone e atencion mundial riba e medio ambiente tabata, ‘The Energy crisis di 1971’, ‘Acid rain di 1986’ y ‘Global warm-ing desde 1991’. Nan a laga hopi hende compronde cu temanan ambiental no conoce frontera. Pa yuda implementa y engrandece e conocemento di e medio ambiente, e instrumento di ‘Green-Marketing’ a wordo introduci.

Un bendicion pero alabes un mal-dicion, pasobra aki ta unda e in-teres aheno y particular por ta den conflicto cu esunnan ambiental. Hopi politico, lobbyista y compania a descubri con nan por saca probe-cho propio riba temanan ambiental. Aki manipulacion di opinion y per-cepcion ta mas importante cu sali na defensa di e medio ambiente.

E fenomeno aki no ta algo nobo, pasobra desde cu algun hende a mira cu den medio ambiente tin

drs. ing. Elton Lioe-A-Tjam

medio ambiente

hopi placa pa gana, e ta existi. Pa nos comprende otro bon, bo mester di programanan di conscientisacion pa promove cambionan na biene-star di e medio ambiente. Pero esaki ta cambia ora bo ta ripara cu e meta principal ta pa crea un imagen falso enbes di yuda e medio ambiente.

Atrobe sinceridad y credibilidad ta hopi importante ora di uza e instru-mento di marketing. Ban analisa e situacion di e ‘Green-Marketing’ na Aruba. E siguiente puntonan cu ta wordo uza no ta completo, pero mi ta kere cu nan ta suficiente pa pone den un contexto e obhetivo real di e ‘Green-Marketing’ di Aruba.

Cu e ‘Green-Marketing’ di Aruba, e percepcion ta wordo crea cu tur cos ta asina bon riba e tereno ambien-tal cu Aruba por ta un ehempel pa mundo. Pero e percepcion aki lo cambia radical si e siguiente pun-tonan wordo considera:

1. No tin un legislacion ambi-ental, a pesar cu tin un concepto prepara desde 1999 cu ayudo di Ministerio Publico, diferente de-partamento gubernamental, ayudo tecnico di Hulanda, colaboracion di diferente gremio y organisacion ambiental;

2. No tin un departamento ambiental desde esun cu tabata encarga cun’e, a wordo elimina na 2002;

3. No tin un maneho integral riba medio ambiente. Hasta no tin un documento ilustrando kico ta e maneho oficial pa e medio am-biente y con esaki ta wordo imple-menta of controla;

4. Cuanto placa gobierno ta aloca anual pa e medio ambiente y con esaki ta wordo inverti y reparti;

5. Ki beneficio directo e isla, e pueblo of e medio ambiente taba-tin di tur e conferencianan, foro y expertonan subsidia;

6. Tur dia tin destruccion di naturalesa pa e.o. traha caminda, cas, centro comercial etc.. pues

mas flora, fauna y habitat ta bay perdi diariamente. Hasta awendia e ‘bufferzone’ rond di Parke Nacional Arikok ta wordo uza pa vivienda enbes cu e ta wordo desaroyo pa uzo agricola manera poni den e ‘Ruimtelijke Ontwikkelingsplan’ vigente ;

7. Por asumi cu e polucion y e desperdicio (sushi) a aumenta desde 2002, pasobra e populacion, e cantidad di turista y e consumo a crece. Con grandi esaki ta, ningun hende por bisa pasobra un relato anual riba e medio ambiente no ta wordo publica manera antes;

8. Pa hopi proyecto grandi un ‘Environmental y/of Social

Impact Study’ no ta wordo haci of pidi pa gobierno, a pesar cu esaki ta necesario;

9. Ni na WEB of na e planta di gas cu ta kima sushi na Park-ietenbos, tin un ‘scrubber’ pa preveni gasnan toxico bay aire cu ta wordo produci ora di kima un combustibel of sushi;

10. Gobierno mes no tin un plan interno riba medio ambiente (milieuzorgsysteem) of e tin un indicacion con grandi su impacto ambiental mes ta;

11. Gobierno ta gaba di proyectonan den sector priva riba ‘Green-Energy’, mientras cu e mes no a implementa ningun tecnologia duradero den su edificionan;

12. Segun WEB y Elmar e pro-grama di rebaha e uzo di electrici-dad na casnan tabata asina exitoso cu awor e consumidornan tin cu bay paga mas pa uzo di coriente. Un bon ehempel con un programa di conscientisacion ambiental ta ‘back-fire’;

13. E ponencia di cu Aruba lo ta 100% duradero na 2020 ta hopi cuestionabel si tene na cuenta cu un pais manera Hulanda cu hopi ex-perencia ambiental y placa a admiti recien cu nan mes no lo por cumpli cu nan metanan pa genera 15% di nan energia cu fuentenan duradero. Otro paisnan lider den ‘Green-En-ergy’ manera Dinamarca, Alemania y Merca tambe ta bisa mescos. Pues e pregunta ta con factibel e ta cu Aruba si por yega 100% den menos cu 6 aña. Es mas si nos tambe haci e pregunta riba kico e vehiculonan lo core na 2020.

Pues conclusion ta cu a pesar cu

un dineral ta wordo gasta pa purba pertenece na e grupo selecta di lid-ernan mundial riba e tereno di me-dio ambiente of crea e percepcion aki na Aruba cu esaki ta e caso, e realidad tristo ta cu nos ta leu di ta un ‘Green-Aruba’. Cualkier tecnico ambiental por constata esaki tambe.

E pregunta awor ta dicon tur e ‘con-sultants’, expertonan, oradornan in-ternacional of representante di otro paisnan no ta bisa cu e ‘Green-Mar-keting’ di Aruba ta nada mas cu un fabula crea cu e simpel obhetivo pa manipula e opinion di e pueblo?Wel e ‘consultants’ lo no por bisa otro pasobra nan ta gana un bunita salario pa mantene e fabula bibo y pa e otronan mi ta kere nan silencio ta pa e respet cu nan tin pa e pueblo y e reglanan di bon diplomacia.

Awor e ta keda n’abo lector pa opi-na pa bo mes riba e ponencia inicial di sinceridad y credibilidad di e ‘Green-Marketing’ di Aruba.

Humor ArubianoPresenta pa:

medio amniente

AVIS

O G

RAT

IS

Thomas Anderson University Sports Program

Aruba has been a bed of talented athletes for years.

deporte

I can start by introducing myself, but most of times clichés tend to bore me. Saying this, my name is Thomas Anderson and I am the founder and president of University Sports Program. Just as any other kid, my life changed completely when I was in my late teens. No, I did not gain super powers or started a tech company in my garage, I like millions of teenagers choose to go into college. Being a high level tennis player, I thought that I could be able to play it and pay my way to my degree with a scholarship. Easy money, it sounded in my mind. First step, tell them I want to play. Second step: Get my money and my degree. There was not a third step because I was naïve and wasn’t knowledgeable to understand a process that is as complex as es-

caping of Daedalus labyrinth. Still, through hard knocks and learning from my mistakes I became able to recognize and realize the way the college system worked.When I first started USP over 20 years ago, I had a clear vision. I wanted to provide a different ser-vice than what most companies do. I wanted to be there for each and every one of the kids I will work with. I understood the issues with the system, from my own mistakes, I knew how to work it, how to use it to my advantage and most im-portantly I had a fire for making a difference and changing someone’s life. USP is a simple concept, using my knowledge and relations built through the years; I place outstand-ing student-athletes into college.

The main difference between my business and my rivals is that we are a small company by choice. I chose to put the emphasis in the human contact. I realized early on that not only in college recruit-

Thomas AndersonPresident & Founder USP

deporte

ment but in professional sports, the paying client is seen as a number. With the money being a big factor, you could get blinded by it and become a follower of it. I chose not to. I rather have enough clients as to be profitable but at the same time be able to offer them a service that will make them feel welcomed and lucky to have me by their side in such a tedious step in any ath-lete’s life. Many of the players that we have been involved with, after finishing their studies, are involved working with USP. That is how high in regard we are in the mind of our athletes.I have witnessed NCAA Cham-pions passing by my hands, MLB drafted players, just like I have seen some become college sport busts. Just because they did not thrive in the sport, it doesn’t mean that they did not succeed. In the end, they all had something in common. They all graduated college. All of them came back to their country or stayed in USA with a safe route; a college degree. It has been my longtime dream to expand my vision though the entire world. That is how I end up in Aru-ba. The same Aruba that has been a bed of talented athletes for years. This island is just waiting to be ex-ploited. Xander Bogaerts is a sense of pride to every single one of the 88,000 inhabitants of this beautiful island but he is the exception. Just like the gifted Boston Red Sox short stop there have been thousands that never made it. We wanted to give them a chance.

Working together with Aruba’s own Ian Harms, who put hundreds of hours and should receive most of the merit after coming out with this dream of choices in his homeland, we had the First USP International Baseball Showcase this past Sep-tember. It was a complete success. More than 30 players showed up ready to earn a spot in a college team. There was talent, grit, pas-sion, and lots of island flavor in the field. The most disappointing mo-ment was not being able to recruit more players. USP left the island happy to work in the future with six baseball players and through the cracks and some personal tryouts we even found a tennis player. They were:• JonathanToro,atalented15years old hard thrower.• DyendrickCroes,aleft

hander bat that brings lots of power to the plate. • DaysonCroes,whohadskyrocket hitting potential from both sides of the plate. • AnthonyLacle,aplayerwho showed talent all over the board. • WallyVrolijk,whohadablazing fastaball and an intimidat-ing physique.• AntonBruin,apolishedpitcher with great command.• ChristianObadia,atallandquick tennis player that impressed us.Aruba does have talent. We left with seven names and some well-deserved love for a beautiful island that welcomed us. We loved the weather, the people, and the food so fresh all the time. Aruba is the safe place that you just want to

deporte

go to relax. Ian said to us once that Aruba’s athletes are in need of hope; they were all tired of the baseball system that was put in place for the sake of professional baseball. They had forgotten of the most import-ant resource; the players. We want to provide for every single player that has a dream of playing the sport they love that hope. I truly believe this was just the be-ginning. If we are welcome, we will be back next year with more desire and more prepared to provide for the athletes not only in baseball and tennis, but also soccer, swimming and track, from the island. Through this last two decades, I feel com-fortable saying that I have changed more than 1000 lives. Now, I look forward to change 88,000 more to begin this amazing relationship with Aruba.

Universidad di Pueblo

Palabra di lectorUniversidad di Pueblo, UDP, ta duna su lector e oportunidad di reacciona y duna su opinion riba e articulonan cu ta parece den nos revista. Algun regla basico di wega:1. UDP ta mantene e derecho di no publica reaccionnan y/of opinion cu no ta cumpli cu reglanan di decencia.2. Tur carta dirigi na UDP mester contene nomber, adres, num-ber di telefoon di e autor, como tambe un copia/scanning di un ID valido. E carta mester bini di email personal di e autor y wor-do dirigi na [email protected]. Si e autor ta desea di publica solamente su nomber, esaki ta posibel pero mester indica esaki. Sino lo publica e resto di infor-macion. 4. Un carta mester wordo entrega digital, maximo 1x A4, font New Roman, tamaño 12 punto.5. E corespondencia no por inclui documentonan di loke ta wordo denuncia, lo publica segun fecha di yegada y mester wordo manda na [email protected]. E seccion Palabra di Lector ta sera tur 15 di luna.

AVIS

O G

RAT

IS