8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 1/6

 ढल यवथापन  

१. प   ृ भ   ु म :

 जनस  ं य ब   ृ स  ं ग   ै कठमडम ढल यवथपन एउट जटल समय बद    ैगएको छ । ढलको रो यबथपन गन   नसद उपयकको सौदय   झकउन   े, गव   लो इतह   ा स र हो सयतको परचय बोक    ेक खोल नलह

आज सौदय   हीन र हो वथम सम   े त दखल प   -ु यउन   े भएक छन   ्। द   शेको रजधनी शहरको ढल यवथपन

 रो स   ा ग गन   नसद कठमडौ क    ुप बद    ैगएको छ । उपयकलई रो र यवथत बनउन र

 उपयकवसीलई जनतलई यो समयबट म   ु  गरउन    ुआजको म   ु य आवयकतको हो र हमी सव   ै को

 दयीव पन हो । नदी सयत को स   ु चक हो । नदी फोहोर हन    ुभन   े को सयत फोहोर बन    ुहो । नदीम ढल

 मसउन   े कय   ल   े नदीलई त क    ुप र द   ु घ   धत वनएको छ न   ै स  ं गो कठमडको सयत , गरम र पय   टकय

 स  भंवनलई सम   े त क    ुप बनएको छ । कठमड उपयकम वन   े नदीह यतव   े ल ढलम परणत भएक छन ।

 यसलई रोन र नदी सफ वनउन वभन यस भएतपन ठोस परणम क    ेह नकन सक    ेको छ    ैन । ढल

 यवथपन गन   , फोहोरको उचत यवथपन गन    हो भन   े कठमडको स   ु दरत क    ेह हदसम फक   उन सकछ ।

 यसक नत सझ स  ं कप र सझ पहलकदमी आवयक छ । हलसम ढल यवथपनक सदभ   म क    ुन   ै 

 प नत वन सक    ेको छ    ैन । स   ु प कय   योजनको अभव छ । प नीत वनउन   े, यसको कय   वयनको

 स  ं य वनउन   े हो भन   े क    ेह हदसम समयको समधन हन सछ । यस   ै मयतक सथ कठमडवट

 तनधव गन    हमी जनतनधहक सझ पहलवप यो तव त   ु त गर   े क छ ।

२. सयाको वप र कारण : 

 ढलको उचत यवथपन गन   नसक रजधनीको अवथ यतो रहन    ुलजको बषय हो । क    ेह बष   अघसम

 सध    ैपउन मन   े पनी बन   े कठमडक नदीह अहल   े ढलम परणत भएक छन । ढल यवथपनक लग

 नकयह नभएक पन होईनन । तर उपयकम ढल , खन   े पनी सडक स  ं ग सवधत सरकरी नकयह बच

 रो समवयन नहद ठउ   ा ठउ   ा म ढल र खन   े पनको पईप फ    ुट    ेर खन   े पन द   ु शत भइरख   े को छ। अयवथत

 ढलको करणल   े बतबरण द   ु शत बनएको त छ न   ै मनब वयम सम   े त गभर समय नयई रख   े को छ ।

 ढल यवथपनक लग प नीतको अभव , अयवथत ढल नकस , सरकरी नकयवच समवय नहन   ,ु

 कसल   े क   े  गन    भन   े अलमल हन    ु, भएक स  ं रचन सम   े त सद   ु पयोग हन नसन    ुर आम जनतल    ेसम   े त कव   यवोध

 नगन   ु  लगयतक करणल   े कठमड थप द   ु घ   धत र क    ुप वद    ैगएको छ।  

8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 2/6

३.    ु य च   ु नौतीह : 

 क .अवयवमथत ढल मनकास : 

 सन १९८० तरको उपयकको ढल यबथपन ब सम    ुपन परचत थयो । सहरीकरणको व   ृ  स   ा ग   ै ढल

 यबथपनको कम जत यवथत हन   ु पय यो हन सक    ेन । हलको बढदो जनसङयको ढललई वत   मन

 स  ं रचनल   े पन नयउन    ेद   े खछ । अझ वष   यमको ढलको पनी पन बटोम बन   े गर   े को छ । सरकरक

 नकयहको तफ   वट ढलको रो यवथ नभएको ह  ा द र ढलक वषयम क    ुन   ै कय   नभएको ह  ा द पन कतपय

 ठ   ा उम सम   ु हदय आफ    ल   े मल   े र ढलको नम   ण गर   े को सम   े त पइएको छ । यत कय   हम ध   े र    ैस  ं घस  ं थहको

भ   ु मक रह   े को द   े खछ । यत स  ं घस  ं थहलई (२०-६५)% सम रकम उनहल   े र ब   ा क रह   े को रकम

 क    ेय   ु क    ेएल र न   े पल खन   े पनी वभगल   े दन   े गर   े को पन छ । यदी यतो ढलम समय आएर मम   त गन   ु  पर   े म

 यसको लगत क   े . य   .ु क   े . एल व क . म . न . पल   े यहोन    गर   े को र कतपय ठउ   ा म भन   े सम   ु दय आफ    ैल   े गर   े क पन छन   ्।  

अकतफ    कठमडको ढलको यथथ   ववरण सम   े त सवधत नकयस  ं ग नरह   े को अवथ छ।क    ुन नकयल   े क   े   गन    भन   े अलमल छ ।   सरकरी नकयह बच रो समवयन र कड कन   ु न नभएको हद   ा ढल नम   णक कय   

आ -आनो परल   े भएक छन ।   हल उपयकम ढल र आकस   े पनी बगउन   े छ    ुटछ    ु   ै यनल नभएकल   े सब    ै

 पनी एक   ै  ठ   ा उम मसएर बगउन   े गरछ । आकस   े पनीलई बटोको कनरबट ख   ु ल ढल बनएर र ढललई

 पईपबट खोलम फलछ । कठमड उपयकम ४०० वट भद बढ ठ   ा उम वष   को पनी बन   े यनलबट

 ढल खोलम जछ ।   हल ढलको बषयम क    ुन   ै पन ठोस नीत र योजन नभएको हद यसको यवथपनम

 कठनइ आएको छ । ढलको यवथपनम उचत ग   ु योजन नभएको करणल    ेपन ढल यवथपन कय   म

 ढलई हन   े गर   े को छ । 

 यसरी न   ै यो बषयलई सबधत नकयल   े यन नदन   े हो भन   े यो समय भबयम अझ बकरल बन   े नत छ। 

 ख . सरकारी मनकायह िमच सवयन नह    न   ु 

 ढल बकस सबधी रह   े क कठमड उपयक खन   े पनी बतरण तथ यवथपन वोड  , क    ेय   ु क    ेयल ,

 कठमडौ उपयक ढल बकस बोड  , अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समती , आयोजन

 कय   वयन नद    शक लगयतक नकय ियशल छन तर    कसल    ेक   े  गन    भन   े प र   े खङकन नभएको हद

 कमम कठन उपन भएको छ । 

 ढल र खन   े पनी स  ं ग सवधत नकयह बच रो समवयन नभएको हद ठउ   ा ठ   ा उम ढल र खन   े पनीको पईप फ    ुट   े र खन   े पनी द   ु शत भएको यत   ै सडक बभग  , आयोजन कय   वयन नद    शक , क    ेय   ु क    ेयल बच पन

 रो समवयन नहद सडक बनइसक    ेपछ खन   े पनी र ढलक पईपह खन   े र बटो बगन    र ढल र खन   े पनीक

 पइप रख   े पछ सडक खन   े र पइपह फ    ुट   ्न   े अवथ वमन छ। यसवट क   े  प ह छ भन   े ढल यवथपनक

 नकय भ न   ै समवयन हन नसक    ेको अबथम अ नकय जत    ैखन   े पनी तथ सडक स  ं ग समवयन गन   झन

8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 3/6

 ठ    ुलो समय द   े खएको छ। यस   ै ल   े ढल शसनम ठ    ुल   ै स   धुर आवयक छ , न अब ढल यवथपन सहज

 द   े खद   ै न।

 ग . अमधकार सपन एमकक    ृत वाती सयता ढल मवकास सममतको काा मढलाई ह    न    ु: 

अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समतील   े ढल खोलम मसउन   े अहल   े को चलनलई

 रोक    ेर यसलई खोलको कनरहबट ढलको नम   णगरी शोधन क    ेसम प   -ु यउन    ेर ढललई शोधन गन    

 कम गररह   े को छ। अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समतील    ेहल मनभवनद   े ख

 सङ   ्खम   ु ल सम इटरस   े टर ढल बनउन लग   े को छ। यसल   े वमतीको द   ु व    ैकनरबट इ टरस    ेटर ढलको नम   ण

 गरी यसलई षोधन क    े सम प   ु - यउन   े अन वमतीको पनीलई ढलम   ु  बनउन   े कम गद    छ। 

अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समतील   े आफ    ुल   े गन    भन   े को वमती खोलम ढल खन

 नदई कोरडोर बनएर शोधन क    े सम ल   ै जन   े र अन   े कमह जत   ै शोधन क    े नम   ण आद कम

२०६५-२०७० सम सन   े भन   े को थयो र यसको लग ५ अरब दन   े सरकरको नण   य भएको थयो तर हर   े क वष    स   ु स   ु म २ ,३ करोड म   ै दएको र पछलो समयम २५ करोड त वष   दएको र हल सम जम २ अरब

 म   ै उपलध गरएको करणल   े समयम भन   े जती रकम नदएको र कमम ढल भएको अधकर सपन एकक    ृत

 वमती सयत ढल वकस समतील   े बतएको छ। 

 घ . हाल काठाडा रह   े का शोधन क    ेहल    ेताअन   ु सार का नगन   ु  

 हल कठमडम रह   े को शोधन क    ेहको मत भद ध   े र    ैकम कम भइरख   े को छ। बज   ु लीको अभव र

(over loaded nominal flow)

 ल   े गद   यनीहको योग रोस  ं ग नभएको द   े खछ। यनीहको रोस  ं ग योग गन   ु  पद   छ। हल उपयकम रह   े क शोधन क    ेह वभन समयक करण नचल   े को अवथम छन   ् । यसरी

 करोड खच   गर   े र बनएक शोधन क    ेहल    ेकम गन   नसक    ेको करण यसको वरपरको थनम द   ु ग   ध र

 िसमण फ    ैलन   े अवथको स   ृ जन भएको छ। 

 योजन कय   वयन नद    शकल   े हल बनउन लग   े क भनएक शोधन क    ेहल   े शौचकलय बट नक    ेको

 फोहोर र पनी सहतको ढल म शोधन गन    हद   ा स   े टी ट   ्यङ   ्क बनउन नहन    ेक    ुर उ कय   लयक नद   शकल   े 

 बतएक छन  ।् शोधन क    े नबन   े र ढलको स  ं जल वकस नभएक ठ   ा उम म स   े टी ट   ्यङ   ्क बनउन

 लगउन    ुपन    र उ स   े टी ट   ्यङकको फोहोर सम   े त पप लगयर नकली खोकनम बन लग   े को शोधन

 क    ेम लग शोधन गन   ु  पन    हछ। यस बट नकन   े उज   लई ब   ै कपक उज   को पम यो शोधन क    े स  ं चलन गन   योग गन    योजनम रह   े को छ। ती शोधन क    ेह कभर लगइएक हन   े र मथ पक    बन   े भएकल    े

 य वतवरण म   ै ी हन   े छन  ।् 

8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 4/6

 ङ . आयोजना काय   वयन मनद    मशका (PID) ल    ेसहज पा का गन   नसन   ु:

 हल उपयकको भी भगको ढलको यवथपन क    ेय   ु क    ेएल    बोड   ल   े योजन कय   व यन नद   शनलय Project

Implementation Directorate (PID)  बनएर यसलई दएको छ। यो आयोजन एशयली वकस ब    कको

 सहयोगम नम   ण हन लग   े को हो। यसको अन   ु सर जम ढलको लगनी $170 million  रह   े को छ र यो योजन

(2014-2018) सम सन   े योजन छ। यो योजनम यस स  ं थल   े हल भइरख   े कलई प   ु रन ढललई

 प   ु नरथपन , मम   त र नय   ा गरी ५००.३ क . म . ढलको सञजल बनउन लग   े को छ। ढलको कमस  ं ग   ै यस

आयोजनल   े ४.४ क . मी . प   ु रन र १०१.३ क . मी . नय   ा ईटरस   े टरह सम   े त मम   त तथ नम   ण गन   लग   े को छ।  

आयोजन कय   नवयन नद    शक क    ेय   ु क    ेयल बच रो समवयन नभएको हद ठउ   ा ठ   ा उम ढल र खन   े पनीको

 पईप फ    ुट   े र खन   े पनी द   ु शत हन   े गर   े को वतईछ। यत   ै सडक बभग  , आयोजन कय   नवयन नद    शक  ,

 क    ेय   ु क    ेयल बच पन रो समवयन नह द सडक बनइसक    ेपछ खन   े पनी र ढलक पईपह खन   े र बटो बगन    र

 ढल र खन   े पनीक पइप रख   े पछी सडक खन   े र पइपह फ    ुट   ्न   े अवथ वमन छ। हल यो समय एकदम   ै 

 जटल मोडम रह   े को छ ।

४. मनकष   एव  ं    ्स   ु झावह :  उपयकको ढलको यवथपन एकदम   ै नज   ु क अबथम रह   े को र समयम   ै उचत नण   य र योजन बनउन नसक   े   यो समय भब प   ु तल   े सम   े त झ   े न    ुपन    द   े खछ । कठमड उपयकलई वछ र वथ वनउनक लग ढलको यवथपन अनवय   छ । हल वमन स  ं रचनको सह सद   ु पयोग गन   , ढल नकसक लग नत र योजन नम   ण गन   , जनसम   ु दयको य स  ं लनतम अभयनह स  ं चलन गन   , लगयतक कय   गन   सकयोभन   े ढल यवथपनम क    ेह सहयोग प   ु न सछ ।यह मयतक सथ हमील   े तकल गन   सकन    ेर भोलक

 दनक लग आधर तयर गन   क लग नन वमोजमक क    ेह स   ु झवह त   ु त गर   े क छ।

  . स .  का

१.  ढल यवथापन सवधा ग   ु योजना िनाउन    े: 

अहल   े   कठमडको ढलको रो ववरण सम   े त सवधत नकयस  ं ग नरह   े को अवथ छ। ढलस  ं ग सवधत नकयहक वचम कसल   े क   े  गन    भन   े अलमल छ । समवयको अभव छ । हल उपयकम ढल र आकस   े पनी बगउन    ेछ    ुटछ    ु   ै यनल नभएकल   े सब    ैपनी एक   ै  ठ   ा उम मसएर बगउन    ेगरछ । कठमड उपयकम ४०० वट भद बढ ठ   ा उम वष   को पनी बन   े यनलबट

 ढल खोलम जछ ।   त शहरकरण ,जनसङय व   ृ  , अयवथत आवस र भौतक स  ं रचनल   े   गद   कठमडको ढल यवथपन थप जटल वद    ैगएको छ ।  हलसम ढल यवथपनक सदभ   म क    ुन   ै प नत र कय   योजन छ    ैन । अहल    ेकरव ३५ लख जनस  ं य रह   े को कठमड उपयकमअबको २० बष   म यो स  ं य ६० लख प   ु छ भन   े क    ुरलई मय   े नजर गर   े र यसको यवथपनक नत सोह अन   ु पको दीघ   कलीन ग   ु योजन नम   ण अपरहय   भएको छ ।  

8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 5/6

अत :  कठमड उपयकको ढल यवथपन कसरी गन    , प   ु रन वतीहम ढल नकस कसरी हनसछ , नय   ा वती वतरक िमम क   े  गन   ,  नय   ा नय   ा च   ु नौतलई कसरी समधन गन     भन   े  सदभ   म अययन गन   प कय   योजन सहतको  ग   ु योजना मना   ण  गरी अवक सव    ैकम यस    ैअन   ु प गन   ।

२.  ढल यवथापन काय   वयन गन   सवय गन    : 

 हल ढल यवथपनक लग वभन नकयह ियशल रह   े क छन । कठमड उपयक खन   े पनी यवथपन बोड  , क    ेय   ु क    ेएल , योजन कय   वयन नद    शक , एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समत लगयतक नकयह यस    े क स  ं लन रह    ेपन यी नकय कसल   े क   े  गन    भन   े प नहन    ुर यी नकयवच समवय सम   े त हन नसद कम यवथत र भवकरी हन सक    ेको छ    ैन।  

 समवयको अभवम ठउ   ा ठ   ा उम ढल र खन   े पनीको पईप फ    ुट    ेर खन   े पनी द   ु शत भएक छन । सडक वतरको िमम सडक बभग , आयोजन कय   वयन नद    शक , क    ेय   ु क    ेयल बच पन रो समवयन नहद सडक बनइसक    ेपछ खन   े पनी र ढलक पईपह खन   े र बटो बगन    र ढल र खन   े पनीक पइप रख   े पछ सडक खन   े र पइपह फ    ुट   ्न   े अवथ वमन छ ।   सब    ैनकय बच समवयनको अभवम बभन समय उपन भएको हद   ा खन   े पनी , ढल , र सडक बभग लगयत सबधत सव   ै नकय बच समवयन जरी छ। अत :  क   े . य   .ु क   े . एल वोड  , खन   े पनी वभग , आयोजन कय   वयन नद    शक , महनगर र उपयक ढल

 वकस यवथपन बोड   लगयतक नकयको कम र    े धकरलई प गद      ग   ु योजन अन   ु प

 कम गन   । सथ   ै ढल यवथपन सवध सप   ु ण   कम कय   वयन गन  , नयमन र अन   ु गमन गन   तथ

 सवय गन   काठाड उपयका खान   े पानी तथा ढल यवथापन िोड   लाई  जम दन   े।

३.

 ढलको ििमरण तयार गन र ापदड अन   ु सार भए नभएको मनयन गन: 

   उपयकम हल १,३४० क . म ढलक सजल रह   े को वतईछ । यसवह   े क पन अयवथत पम ढलह रह   े को तर यत सजल कह   ा छ र कतो अवथम छन भन   े र   े कड   कस   ै स  ं ग छ    ैन । ढल नम   णक कय   आ -आनो परल   े भएको हद   ा उपयकम क    ुन ठउ   ा म कतो कसमको ढल छ र कत छ भन   े ववरण सम   े त छ    ैन।  अत : कठमडम ढलको स  ं जल कत छन , कह   ा कत र कतो अवथम छन अवलव यसको ववरण तयर गन    । प   ु रनो ढल कह   ा र कती , कतो अवथम छन भन   े ववरण खोजी र स  ं कलन गरी ढलस  ं ग नजोडएको ठउ   ा म जोड   ्न   े । नय   ा ठ   ा उहम यवथत ढ   ंगवट ढल नकसको नीत

अवलवन गन   ।४. अमधकार सपन एमकक    ृत वाती सयता ढल मवकास सममतको कालाई तदाकताका साथ

अगामड वढाउन   ु पन   : 

अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समतील   े ढल खोलम मसउन   े अहल   े को

8/12/2019 Unified Valley Vision: Sewage Report

http://slidepdf.com/reader/full/unified-valley-vision-sewage-report 6/6

 चलनलई रोक    ेर यसलई खोलको कनरहबट ढलको नम   णगरी शोधन क    ेसम प   -ु यउन   े र ढललई शोधन गन    कम गररह   े को छ । हल वमतीको द   ु व   ै कनरबट इटरस   े टर ढलको नम   ण गरी यसलई शोधन क    े सम प    ुय   उन   े, गोकण   द   े ख चोभरसम ढल वतर गन    र वमतीको पनीलई ढलम   ु  बनउन   े कम श   ु  भएपन ववध करणल   े सो कम तदकतक सथ हन सक    ेको छ    ैन।.  

अत : अधकर सपन एकक    ृत वमती सयत ढल वकस समतल   े गररह   े को कम तदकतक सथ अगड वढउन आवयक पहल गन   , ोत सधनको यवथ गन   , कमको नयमत अन   ु गमन गन    

 स  ं य नम   ण गन    ।

५. आयोजना काय   वयन मनद   शनालय (PID) को भ   ु मका पान    र भावकारी िनाउन   :े 

अहल   े ढल स   धुर गन    जम आयोजन कय   वयन नद   शनलयल   े लएको छ। आयोजनको योजन बनउन   े, कय   वयन गन    , स   ु परब   ेण र नयण गन    कम आयोजन कय   वयन नद   शनलयको हो । यसको योजन वनउन   े कम भइरह   े को छ । हल उपयकको भी भगको ढलको यवथपन सम   े त  

 क    ेय   ु क    ेएल   बोड   ल   े योजन कय   व यन नद   शनलय Project Implementation Directorate (PID) लई दएको अवथ छ। यसल   े आनो क    ुन   ै पनी कम जत   ै आयोजन यवथपन , ईजनयरङ खक नम   ण , नम   णधन नरक , समी खरद गन   , स  ं थगत बकसम , मत बकस , थनय बकस र जनच   े तन जत कय  ि मम क    ुन   ै पन नकयलई जम दन सछ ।अत : ढल स   धुर तथ यवथपनक लग हल जत कलोमटरको जम पएको छ सो कम समय

 सीमभ   ै सन   ु पन   । यसवह   े को स   धुर र यवथपन गन   ु  पन    ढल स  ं जलको पहचन गर सोको

 जम   े वर पन नद   शनलयलई दन   े । यसको कय     े को ववद अय गर यसलई भवकरी

 वनउन   े। 

६.  शोधन क    ेहलाई यवमथत र भावकारी वनाउन   :े 

 हल कठमडम रह   े को शोधन क    ेहको मत भद ध   े र    ैकम कम भइरख   े को छ। बज   ु लीकोअभव र ( over loaded nominal flow) ल   े गद   यनीहको योग रोस  ं ग ह न सक    ेको छ    ैन। यसरी करोड खच   गर   े र बनएक षोधन क    ेहल   े कम गन   नसक    ेको करण यसको वरपरको थनम द   ु ग   ध र िसमण फ    ैलन   े अवथको स   ृ जन भएको छ।  यो समयलई समधन गन   जरी द   े खएको छ।अत : कठमडम रह   े क शोधनक    ेहल   े मतअन   ु सर कम गन    अवथको सज   न गन  , यवथत र भवकरी गरउन आवयक पहल गन   ।