1

THE STRUCTURE OF THE GLOSSARY

1st COLUMN

(a) Present-day Turkish. The words in this column are arranged according to the Turkish alphabet. In other words: - after ‘c’ comes ç’’ - after ‘h’ comes ‘ı’ (‘dotless i’), which is followed by regular dotted ‘i’ - after ‘o’ comes ‘ö’ (so far, the list does not contain items beginning with ‘ö’) - after ‘s’ comes ‘ş’ - after ‘u‘ comes ‘ü’ (b) Transliterated Greek word (in italics). Refers to the corresponding word in official Greek spelling in the 4th column. Sometimes the transliterated Greek word is followed by an arrow plus the corresponding word in present-day Turkish spelling. This refers to the Turkish (near) equivalent, listed elsewhere in the 1st column of the glossary. (c) non-standard ‘French style’ transliterations of Turkish words, as found on contemporary labels, in catalogues and advertisements (in italics), followed by an arrow and the word in present-day Turkish spelling, which is listed elsewhere in the 1st column. (d) a Turkish word which has no Greek counterpart.

2nd COLUMN

English translation and/or explanation.

3rd COLUMN

Examples of Turkish and/or Greek usage.

4th COLUMN

(a) Greek (near) equivalent or etymological counterpart of Turkish word. (b) unique Greek word with no Turkish (near) equivalent or etymological counterpart.

2

This list contains terms which were used over a extended period of time (roughly between 1900 and now). It contains entries which nowadays may be considered archaic, obsolete or old-fashioned. In the course of time, words and word forms often have undergone significant changes. This applies to both meaning (semantics) and spelling (orthography). Usage may also vary according to social circles. Changing trends may play an important role. This glossary is descriptive, not prescriptive! In general I have not indicated any preferences for certain forms. When an entry or cell contains more than one word, this does not automatically imply they are exact synonyms. In the online thesis of Frédéric Lagrange (Musiciens et poètes en Egypte au temps de la nahda (3 Tomes). Thèse de doctorat nouveau régime présentée par Frédéric LAGRANGE sous la direction du professeur Jamel Eddine BENCHEIKH (Décembre 1994)) I found an apt title for this work in progress: Al-tuhfa al-bahiyya fî l-mustalahât al-mûsîqiyya = Le splendide trésor des termes musicaux

KEY TO THE TRANSLITERATION OF GREEK LETTERS (OR LETTER COMBINATIONS) IN THIS GLOSSARY

GREEK TRANSLITERATION GREEK EXAMPLE TRANSLITERATION EXAMPLE

β v βραδιά vradhiá

γε/γει/γη/γι/γυ ye/yi/yi/yi/yi

γα/γο/γου gha/gho/ghou ghámos/

γλ/γν/γρ ghl/ghn/ghr γλέντι /γνήσιος/γραφείο(ν) ghléndi/ghnísios/ghrafío(n)

δ dh δίσκος dhískos

ια/ιο/ιου ya/yo/you

ντ d ντέφι défi

ντ nd γλέντι ghléndi

ξ x ξένος xénos

ου ou μπουζούκι bouzoúki

σβ zv σβήνω zvíno

σμ zm Σμύρνη Zmírni

τζ dz τζουράς dzourás

χ h χασάπικο hasápiko

3

HUGO’S MUSICAL GLOSSARY

TURKISH & GREEK TERMINOLOGY on 78rpm DISCS/SINGLES/EPs/LPs/CDs and in real life

TURKISH

------------------------ TRANSLITERATED TURKISH & GREEK

TRANSLATION/EXPLANATION

EXAMPLES OF USAGE (TURKISH & GREEK)

GREEK

ai (αί) → é

abdal → aptal

acem (1) name of a makam

acem (2) a Persian (character in Karagöz play) ατζέμ (= Πέρσης, Περσικός)

acemaşiran name of a makam

adam ♂ → erkek ♂

man, male άντρας

adhéspotos → sahipsiz, anonim

anonymous, of unknown origin, composer unknown παλιά αδέσποτα τραγούδια αδέσποτος, ανώνυμος

adzéndis → acente, impresari

agent, impressario ατζέντης, ιμπρεσάριος

AÉPI Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Greek Organization for the Protection of Intellectual Property)

ΑΕΠΙ

afendikó boss, owner αφεντικό, (το), ιδιοκτήτης

4

→ idhioktítis → maghazátoras → katastimatárhis → sahip, patron

afiéroma tribute, special (dedicated to a certain artist) αφιέρωμα

afiyeróno to dedicate αφιερώνω

afthendikós → otantik

authentic αυθεντικές εκτελέσεις αυθεντικός

aftodhídhaktos self-taught, self-educated αυτοδίδακτος

aftoshedhiazmós → emprovizasyon

improvisation αυτοσχεδιασμός

aftoshedhiázo →

to improvise αυτοσχεδιάζω

ághnostos → bilinmeyen, bilinmez, anonim

unknown, anonymous άγνωστος συνθέτης άγνωστος, ανώνυμος

ağa agha, large (rural) landowner; musician who has received musical training at the music conservatory Enderun Musiki Mektebi (later: Mızıkay-ı Hümâyûn) (following a first name)

αγάς

ağır heavy; slow (heavily accentuated) ağır zeybek βαρύ ζεïμπέκικο

βαρύ(ς)

ağırlama (= yürük aksak) rhythmic pattern

ağıt lament, dirge μοιρολόι

ahenk 1) harmony 2) musical party/event

aïdhínikos From Aydın αϊδίνικο ζεïμπέκικο αϊδίνικος

aïvaliótikos from Ayvalık αϊβαλιώτικος

akakía → akasya

acacia tree/wood ακακία

Akdeniz Mediterranean Sea Μεσόγειος (Θάλασσα)

akompaniaménto → sinodhía → eşlik

accompaniment ακομπανιαμέντο, συνοδεία, υπόκρουση

akordeon accordeon/accordion ακορντεόν

akordeonístas accordion-player ακορντεονίστας

akort

5

akort düdüğü pitch pipe

akort anahtarı tuning ……. (for piano and kanun)

akort etmek → kourdhízo

to tune piyanoyu akort ettim (I tuned the piano)

κουρδίζω

akoúo to hear, listen ακούω

akoustiká → kulaklık

earphones, headphone, headset, earpiece ακουστικά

akoustikós → akustik

acoustic(al) ακουστική ηχογράφηση (acoustic(al) recording)

ακουστικός

akritiká ακριτικά

akroatís → dinleyici

listener ακροατής

akroatírio audience, crowd ακροατήριο, κοινό

aksak lame, limping. Rhythmic pattern of nine beats with a signature of 9/4 or 9/8

κουτσός (‘σε άλογο ρυθμό’)

ala fránga → alafranga

the (West) European way/style αλά φράγκα

alaniáris

ala toúrka → alaturka

the way Turks do it, the Turkish way αλά τούρκα

alboúm → albüm

(record) album αλμπούμ

alet instrument musiki aletleri (musical instruments) vurma aletleri (percussian instruments)

Alevi Αλεβίτης

alítis vagabond, bum αλήτης

álto alto άλτο

Alvanía → Arnavutluk

Albania Αλβανία

alvanikós → Arnavut

Albanian, from Albania αλβανικός

Alvanós → Arnavut

(an) Albanian Αλβανός (person) ♂

amanés → mani

μανές, αμανές

amatör amateur ερασιτέχνης

6

amfithéatro amphitheatre αμφιθέατρο

amplifikatör amplifier ενισχυτής

Anadolu Anatolia İç Anadolu (Central Anatolia) Ανατολία

anamnísis → anılar

memoirs, recollections Bir Levantenin Beyoğlu Anıları (A Levantine’s memoirs/recollections of Beyoğlu)

αναμνήσεις, απομνημονεύματα

Anastenária traditional fire-walking ritual performed in some villages in Northern Greece (Thrace) and Southern Bulgaria (where it is called ‘Nestinarka’). Procession, music and dance.

Αναστενάρια

anatolí → doğu, şark

the east ανατολή

anatolikós → doğu

eastern ανατολικός

anatolítikos Anatolian/oriental ανατολίτικα τσιφτετέλια ανατολίτικος

andártikos αντάρτικα [τραγούδια] (resistance/partisan songs)

αντάρτικος

andártis guerilla, partisan, freedom fighter, member of resistance αντάρτης

andighrafí copying παράνομος αντιγραφή αντιγραφή

andíghrafo copy αντίγραφo

andikristó → karşılama

Greek dance (Lesbos/Mitilini) (9/8 or 9/16) αντικρυστό

andílalos echo αντίλαλoς, ηχώ

anékdotos unissued, unreleased ανέκδοτα τραγούδια ανέκδοτος

anevázo ανεβάζω (ψηλώνω?)

angelia advertisment, ad αγγελία

anı → anámnisi

memoir, recollection ανάμνηση, απομνημονεύμα

anónimos anonymous (composer unknown) ανώνυμος, αδέσποτος

antikacı antique dealer αντικέρ

apaghorevménos → yasak

forbidden απαγορευμένα ρεμπέτικα απαγορευμένος

apódhosi reproduction (of sound) απόδοση

apokriátikos pertaining to carnival αποκριάτικα (plural) αποκριάτικος

apókries/apokriés carnival απόκριες/αποκριές

apomaghnitízo → silmek

demagnetize, erase, delete απομαγνητίζω

7

apomnimonévmata → anamnísis → anılar

memoirs, recollections απομνημονεύματα, αναμνήσεις

aptal/abdal Gypsy (Roma/Sinti)

aptáliko kind of zeïbekiko (9/8) Απτάλικος Χορός (on ODEON A 190205a/GA 1378 (mtx Go 670))

απτάλικο

Arap (1) an Arab/Arabian Άραβας, Αράπης (person) ♂

Arap (2) Arabian/ Arabic αραβικός, αράπικος

Arapça Arabian (language) αραβικά, αραβική γλώσσα

araştırma → érevna

investigation, research, exploration έρευνα

arghós → ağır

slow αργός

argul/argun → çifte

double kaval (one pipe gives a drone)

arhondore(m)bétiko post-WWII light “watered-down” salon-fähige version of pre-WWII “authentic” “unadulterated” subculture rebétiko

αρχοντορεμπέτικο

aristoúryima masterpiece, masterwork αριστούργημα

Arméni(o)s → Ermeni

(an) Armenian Αρμένιος, Αρμένης (person) ♂

armenikós Armenian αρμένικος, αρμενικός

armonía harmony αρμονία

armonika (= armonik) button accordion; mouthorgan/harp αρμόνικα

armónio harmonium, organ αρμόνιο

Arnavut Albanian αλβανικός

Arnavut Albanian Αλβανός (person) ♂ Aρναούτης

Arnavutluk Albania Αλβανία

arravónas engagement αρραβώνας

arşiv archive αρχείο(ν)

árthro article άρθρο

arvanítikos (nowadays assimilated) Greek of Albanian origin αρβανίτικα τραγούδια (plural) αρβανίτικος

Arvanítis Albanian who settled in Greece between the 13th

and 16th

century. Nowadays assimilated.

Αρβανίτης (person) ♂

askí (orig.) Pontic bagpipe ασκί

askomandoura type of bagpipe (Crete) ασκομαντούρα

8

askotsa(m)boúna type of bagpipe (Crete) ασκοτσαμπούνα

astikós → kentsel

urban αστικός

aşık (itinerant) singer/saz-player Aşık Veysel aşıklar kahvesi

ασίκης

aşınma wear (and tear) aşınma yok (there is no wear)

aşiret (nomadic) tribe, clan φυλή

athánatos immortal αθάνατος

Athína(i) Athens, capital of Greece Αθήνα (η), Αθήναι (αι)

Athinéa woman from Athens, Athenian Aθηναία

Athinéissa woman from Athens, Athenian Aθηναίισσα

Athinéos man from Athens, Athenian Aθηναίος

atsingána → yíftissa → çingene

female Gypsy (Roma/Sinti) ατσιγγάνα, τσιγγάνα ♀

atsingános → yíftos → çingene

male Gypsy (Roma/Sinti) ατσιγγάνος, τσιγγάνος ♂

Attikí Attica Αττική

avlákι/avlakiá groove τα αυλάκια του δίσκου (the grooves of a record; strictly speaking a record has only one groove)

αυλάκι, αυλακιά

avlós flute αυλός

Avşar

axéhastos unforgettable, memorable αξέχαστος

Aydın city in Western Turkey, southeast of Izmir Aydın Zeybeği

Αϊντίν(ι), Αϊδίνι

aygıt → cihaz, makina, alet

apparatus, instrument μηχάνημα, συσκευή

ayin

Ayvalık city in western Turkey Αϊβαλί (formerly: Κυδωνίαι)

Azerbaycan

Azeri

ázma song άσμα

bağlama any type of saz; in Greek music (rebetika) the smallest string instrument (“mini bouzouki”)

μπαγλαμάς

9

baghlamadháki μπαγλαμαδάκι

baghlamás small high-pitched bouzouki-type instrument with 3 pairs of strings. The soundbox is either made of strips of wood, one piece of solid wood, a cocoanut or a tortoise-shell

μπαγλαμάς

bağırsak → kiriş

gut έντερο

bahşiş tip πουρπουάρ, φιλοδώρημα

Balkan Balkan savaşları (The Balkan wars) Βαλκανικóς Πόλεμος

βαλκανικóς

Balkanlar the Balkans Βαλκάνια, (τα)

balláda ballad μπαλ(λ)άντα

bállos Greek dance (4/4) μπάλλος

balmumu → kerí

wax κερί

balo

bam bam teli (lowest (thickest) string) μπουργάνα (lowest (thickest) string) Απόψε κάνεις μπαμ! Μπαμ Ζεïμπέκικο (ODEON A 190205a/GA 1378 (mtx Go 670))

μπαμ

bando (brass)band μπάντα

bándzo/pándzo → cümbüş

banjo, cümbüş (τζιουμπούς) μπάντζο, πάντζο,

bandzolira/pandzolíra instrument played by Lambros Leontaridhis on recording ‘Το παράπονο του φθισικού’ ( ‘Ξέρω πως είμαι φθισικός’) by Kostas Thomaїdhis on COLUMBIA WG 226/DG 144/W 294360-1

μπαντζόλυρα, παντζόλυρα

bant tape μαγνητική ταινία (magnetic tape) ταινία

bar (1) → bar

bar μπαρ

bar (2) Turkish dance (North Eastern Anatolia)

basadhóros player of violincello or bass Δημητρης Αρχιγένης (Τα σινάφια της Σμύρνης, σ. 133)

μπασαδόρος

básos bass μπάσος/βαθύφωνος

batı → garp

west δύση

bay mister (before first name or surname); gentleman Κύριος/Κος (before a first name or

10

surname). Κος is an abbreviation of Κύριος

bayan Mrs. (before first name or surname); lady Κυρία/Κα. (before a first name or surname). Κα is an abbreviation of Κυρία

bayram religious festival, feast; national holiday Kurban Bayramı Şeker Bayramı (feast after Ramazan)

εορτή, γιορτή; αργία; μπαϊράμι

beghléri/beghléria → komboloï → tesbih/tespih

rosary, string of beads μπεγλέρι, μπεγλέρια (τα) (plural)

bekrís → bekri

μπεκρής

Bektaşi Bektashi Μπεκτασής

beste secular vocal composition σύνθεση

besteci composer συνθέτης

bestenigâr name of a makam

bey Mister/Mr.; Sir (following a first name) Cemil Bey Κύριος, Κος (before a first name or surname). Κος is an abbreviation of Κύριος)

beyati name of a makam

Beyoğlu Istanbul neighbourhood

birahane μπυραρία

biriktirmek → kol(l)eksiyon yapmak

bir (kere) daha one more time ακόμα μιά φορά

bit pazarı flea market γιουσουρούμ (υπαίθρια παλιατζήδικα)

bobína → bobin

(tape) reel, spool, μπομπίνα

boémis bohemian μποέμης ♂

boémissa bohemian, bohemienne μποέμισσα ♀

Boğaz/Boğaziçi Bosphorus Βόσπορος

bordhéllo/bourdhélo brothel (song). Rare ‘generic’ term found on 27cm Greek FAVORITE records 7-55007 (38-q), 7-55008 (39-q) and 7-55009 (40-q)

μπορδέλ(λ)ο, μπουρδέλο, πορνείο

Bornova suburb of Smyrna/Izmir Mπουρνόβας

Bornovalı ♂ ♀ someone from Bornova Mπουρνοβαλιός ♂

11

boru → huni

(1) pipe, tube, (2) horn, bugle, gramophone horn χωνί, χουνί,

boudroúmi → bodrum

basement, cellar; dungeon μπουντρούμι, υπόγειο

boufetzís μπουφετζής

Boukéto Greek periodical about the arts (ca. 1936) Μπουκέτο

boulgarí saz-like string instrument μπουλγαρί

bourghána lowest (thickest) string μπουργάνα

bouzoukádhiko μπουζουκάδικο

bouzoukáki μπουζουκάκι

bouzoúki bouzouki μπουζούκι

bouzoúkia (plural of bouzoúki)

bouzouki joint Πάμε στα μπουζούκια Τα μπουζούκια ήταν εκκλησία

μπουζούκια, (τα)

bouzouxídhiko bouzouki joint μπουζουξήδικο

bouzouxís bouzouki-player μπουζουξής

boynuz horn κεράτινος, ‘κοκάλινος’

bozlak kind of folk song

bozuk (1) type of saz (2) a certain tuning

Πάμε στα μπουζούκια bozuk düzen Tanburacı Osman Pehlivan Efendi plays bozuk on ORFEON 12499/12500/12503/12506 (mtx X 2694/X 2688/X 2691/X 2687)

μπουζούκι

brátso → mániko → lemós → héri

neck μπράτσο, λαιμός, χέρι, μάνικο

Bulgaristan Bulgaria Βουλγαρία

burgu tuning peg (plastic ve ağaçtan) saz burgusu ut/keman burgusu akort burguları (tuning pegs)

κλειδί, μπουργί

Bursa Bursa, city in north-western Turkey; first capital of the Ottoman Empire

Προύσα

buvat small club, boîte μπουάτ

buzuki bouzouki μπουζούκι

Bülbül/Bülbüli nightingale: a honorific title indicating great musical/lyrical talent Bülbül(i) Salih αηδόνι

12

(before the first name of a singer or musician)

cami mosque τζαμί

canlı → zondanós

“live” canlı yayın (live-broadcast/program) ζωντανός

canto → kanto

cevahir → dzivaéri/tzivaéri

jewelry

charki → şarkı

cızırtı plak cızırtısı

cızırtılı scratches, scratched

cila lacquer, varnish βερνίκι

cim teli

cunta → hoúnda

junta; (The Greek Junta: 1967-1974) χούντα

cura medium type of saz/bouzouki τζουράς

cümbüş banjo-like fretless ut with aluminum body covered with skin/hide. Developed by Zeynel Abidin Cümbüş (1881–1947)

τζιουμπούς

çalgı (= enstrüman) musical instrument nefesli çalgılar (wind instruments) όργανο

çalgıcı → sazende

player of an instrument, instrumentalist, musician oργανoπαίκτης, μουσικός

çalgılı çalgılı kahveler

çalmak → pézo

to play (an instrument) piyano çalarım (I play the piano)

çam (ağacı) spruce (tree/wood), pine (tree/wood) έλατο

çargâh name of a makam

çarpare (wooden) castanets καστανιέτες

çatlak crack

çayhane

Çeçen Chechen Τσετσένος

çengi dancing girl

Çerkes/Çerkez ♂ ♀ Circassian Τσερκέζος , Κιρκάσιος (person) ♂

çığırtma small kaval-type end-blown flute

çınar (ağacı) plane (tree/wood) πλάτανος

çift couple, pair

çifte (1) double çifte nâra (?)

13

çifte (2) double hornpipe (with reeds)(also mounted on bagpipes)

çiftetelli belly-dance (4/4) τσιφτετέλι

çingene ♂ ♀ Gypsy (Roma/Sinti) (α)τσιγγάνος ♂ (α)τσιγγάνα ♀ γύφτος ♂ γύφτισσα ♀

çizgi groove

çoban shepherd τσο(μ)πάνης, βοσκός, ποιμένας

daği musical term

daharás/daharés large tambourine or frame drum νταχαράς, νταχαρές

daire tambourine νταϊρές

daïs νταής, μουρμούρης, μουρμουρισμένoς

dans → oyun

göbek dansı (belly dance) göbek atmak (to do a belly dance)

χορός

dans etmek → oynamak

to dance (a non-traditional dance) χορεύω

dansör male dancer χορευτής

dansöz female dancer χορεύτρια

darbuka vase drum (metal or pottery) ταραμπούκα

Darülelhan → konservatuar

former name of Istanbul Conservatory Ωδείον

Darüttalim school Darüttalimi Musiki Heyeti

davul large drum davul zurna ile (davul en zurna) davul zurna ile oyun havaları

νταούλι

davulcu davul-player νταουλιέρης

dayanıklı strong, hardy, durable γερός

dayı → kabadayı, mırmır, külhanbey

νταής

def → tef tambourine ντέφι

Défi Greek music magazine (1982-19xx) Ντέφι

değiştirmek to change tel değiştirdim

dergi magazine, mag, periodical, journal περιοδικό

deri hide, leather δέρμα ζώου/ανθρώπου δέρμα

dervísis dervish, ascetic monk ντερβίσης

14

→ derviş

derviş dervish, ascetic monk ντερβίσης

destan epic (poem), ballad επικό άσμα, παραλογή

devir → strofí

revolution, rotation 78 (yetmiş sekiz) devirli (78 revolutions per minute/78rpm) 78 (εβδομήντα οχτώ) στροφών (78 revolutions per minute/78rpm)

στροφή

dhaskála woman teacher

dháskalos teacher

dhervísis → dervísis δερβίσης

dhespinís Miss δεσποινίς, Δνις

dhexiotéhnis skilful δεξιοτέχνης, έντεχνος

dhiadhíktio internet διαδίκτυο, ίντερνετ

dhiafímisi → ilan

announcement, advertisment, ad διαφήμιση

dhiálima → ara

pause, intermission, break, interval στο διάλειμμα (during the intermission) διάλειμμα

dhiapasón → diyapazon

tuning fork, tonometer; pitch pipe διαπασών

dhiárkia → süre

playing time, duration (of a performance/record) διάρκεια

dhiásimos famous, illustrious, renowned, celebrated διάσημος

dhiaskevázo adaptation διασκευάζω

dhiaskeví adaptation διασκευή

dhiasporá diaspora διασπορά

dhiefthindís director διευθυντής

Dhífono Greek music magazine (1995-20xx) Δίφωνο

dhikéoma right (noun) πνευματικά δικαιώματα (copyright)

dhimiourghós creator, maker, author, originator δημιουργός

dhimódhes popular, folk- (traditional) δημώδης

dhimofilís popular δημοφιλής

dhimotikí → katharévousa

demotic Greek (as opposed to ‘katharévousa’) δημοτική

dhimotikós popular, folk- (traditional) δημοτικά [τραγούδια] (plural) δημοτικοί χοροί (plural)

δημοτικός

dhinatós loud πιό δυνατά (louder) δυνατός

15

dhiodhía duet διωδία (= ντουέτο)

dhiplóhordhos μπουζούκι μου διπλóχορδο διπλóχορδος

dhiplopenniá Aι πρίμο-σεγκόντο νότες (on bouzouki, baglamas and guitar) διπλοπεννιά

dhiskádhiko record shop δισκάδικο

dhiskoghrafía discography δισκογραφία

dhiskopolío record shop δισκοπωλείο

dhískos → plâk

gramophone record, disc στερεοφωνικός δίσκος (stereo record) δίσκος μακράς διαρκείας (long-playing record = LP) taş plâk (78rpm record/disc)

δίσκος, πλάκα

dhiskothíki record collection, record library δισκοθήκη

Dhodekánisa Dodecanese (islands) Δωδεκάνησα, (τα)

Dhodekánisos Dodecanese (islands) Δωδεκάνησος, (η)

dhógha/dhoúgha/dhoúya → dóya/doúya

rib; strip of wood (used for making barrels, bouzoukis and ouds) δόγα, δούγα, δούγια

dhokimí rehearsal γενική δοκιμή (try-out) δοκιμή

dhóxa glory, fame Τότε ήτανε στις μεγάλες δόξες δόξα

dhrómos → makam

tone scale, modus; fixed set of notes, each set having a different ‘tonal colour’.

δρόμος

dinlemek to listen

dinleyici → akroatís

listener ακροατής

disk/kompakt-disk CD σιντί, CD, σιγκλάκι(?)

dísko disco, discotheque ντίσκο

diskoték disco, discotheque ντισκοτέκ

divan Middle Eastern lyrical poetry

doğu → şark

east ανατολή

dokimantér → dokümanter, belgesel

documentary (film) ντοκιμαντέρ

dokouménto document ντοκουμέντο

douéto ντουέτο (= διωδία)

dóya/doúya → dhógha/dhoúgha/dhoúya

rib; strip of wood (used for making barrels, bouzoukis and ouds) ντόγια, ντούγια

Dönme member of the Jewish community in Turkey who were converted to Islam in the 17

th century

16

drams →

drums, drumkit ντραμς

dut (ağacı) mulberry (tree/wood) μουριά

düdük small cane end-blown flute akort düdüğü (pitch pipe)

düet duet ντουέτο (= διωδία)

dügâh name of a makam

düğün wedding düğün havası (wedding tune) γάμος

dümbelek vase drum (metal or pottery) τουμπελέκι

düz level, even, flat λείος

düzen tuning bozuk düzen ντουζένι

dzivaéri jewel, treasure (occurs as the title of a number of songs). Also a generic term?

τζιβαέρι μου (my jewel) τζιβαέρι

tzivoúri/tsivoúri saz-like string instrument (used on Syros/Syra) τζιβούρι, τσιβούρι

tzourás → cura

medium type of saz/bouzouki τζουράς

Edirne city in European Turkey Aδριανούπολη

efe leader of Turkish outlaws/brigands (used as a form of address or following a first name)

Çakırçalı Efe εφές

efendi Mister/Mr. (following a first name) Κος (= Κύριος) (before a first name or surname) [εφέντης/αφέντης]

efendi Mister/Mr. (following a first name) Κυρ Γιάννης Κύριος (= Κος) (before a first name or surname) [εφέντης, αφέντης; μπέης]

effendi → efendi old spelling of efendi

efimerídha → gazete

newspaper εφημερίδα

Eftánisa/Eptánisa Ionian Islands Εφτάνησα, Επτάνησα, (τα)

Ege Aegean region Αιγαίο Πέλαγος (Aegean Sea) ΔΙΣΚΟΙ ΦΩΝΟΓΡΑΦΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥ (obscure 78rpm record label) Ege Denizi (Aegean Sea)

Αιγαίο

Eğin town in Eastern Anatolia (now: Kemaliye) Eğin havaları (plural)

eğlenti feast, party (διασκέδαση ανάμεσα σε φίλους και γνοστούς με φαγοπότι, χορό και τραγούδια)

γλέντι

eğri bent, warped σκεβρός

17

ekatostó(metro) → santim(etre)

centimetre δίσκοι είκοσι πέντε εκατοστών (25cm) δίσκοι τριάντα εκατοστών (30cm)

εκατοστό(μετρο)

ekdhílosi manifestation εκδήλωση

ékdhosi edition Η πρώτη του έκδοση εξαντλήθηκε (Its first edition was sold out)

ekip equipe, team davul zurna ekibi

ekklisía church εκκλησία

ekklisiastikós ecclesiastical, religious, church- εκκλησιαστικά (religious music) εκκλησιαστικός

ekpombí → yayım

broadcast, radio programme ραδιοφωνική εκπομπή τηλεοπτική εκπομπή

εκπομπή

ektélesi(s) performance (by); on record labels: ektél. εκτέλεσις, εκτέλεση

elafrós/elafrís → hafif

light ελαφρή/ελαφριά μουσική ελαφρός, ελαφρύς

élato →

spruce (tree/wood) έλατο

elden düşme → ikinci el(den) → kullanılmış

secondhand, used μεταχειρισμένος

elefandódhondo → fil dişi

ivory ελεφαντόδοντο

eliá → zeytin ağacı

olive (tree/wood) ελιά

Elládha/Ellás → Yunanistan

Greece Στερεά Ελλάδα (Mainland Greece) Ελλάδα, Ελλάς

Éllinas a Greek (male) Έλληνας (person) ♂

Ellinídha a Greek (female) Ελληνίδα ♀

ellinikós Greek ελληνικός ύμνος ελληνικοί χοροί Еλληνική Εστουδιαντίνα

ελληνικός

Ellinizmós Ελληνίσμός

embório → ticaret

trade, commerce εμπόριο

emfánisi show, appearance, performance εμφάνιση

Emfílios, [o] [Pólemos] the Greek Civil War (1946-1949) Εμφύλιος, [o] [Πόλεμος]

émpnefsi → esin, ilham, çoşum

inspiration Ήταν αστείρευτη πηγή έμπνευσης έμπνευση

18

endüstri industry βιομηχανία

énhordha string(ed) instruments έγχορδα (plural)

enstrümental instrumental οργανικό

éntehnos artistic, art- έντεχνα λαϊκά έντεχνος

en Vóloï Greek magazine (Nos. 27/28/33 (2007/2008/2009) are about rebétika)

εν Βόλᾠ

eortí → yortí holiday, party, name day (not birthday!) εορτή, γιορτή

epanatipóno to reprint, press again, reissue, rerelease (gramophone records) επανατυπώνω

epanatíposi → yeni baskı

a reprint; reissue, rerelease Επανατύπωση από τον Ελληνικό Odeon GA 7028

επανατύπώση

epanékdhosi a reprint, reissue, rerelease επανέκδοση,

epángelma → iş, meslek, sanat

profession, occupation επάγγελμα, έργο

epangelmatías a professional επαγγελματíας μουσικός επαγγελματíας

epangelmatikós → profesyonel

professional επαγγελματικός μουσικός

επαγγελματικός

epifónima cry of encouragement/admiration, words of praise, toast (greeting, cheering on, salutation to the perfomer during a performance)

Γειά σου, [(nick)name] με το …. σου! Γειά σου, [(nick)name] με τις (όμορφες) πενιές σου! Γειά σου, [(nick)name] με τον τζουρά σου! Γειά σου, [(nick)name] με τα ζοριλίκια σου! Να ζήσης! Στην υγειά σου! Εβίβα! Να πεθάνει ο Χάρος!

επιφώνημα (ευχή, πρόποση)

epitheórisi revue, cabaret επιθεώρηση

epitihía success (number, song), hit Ήταν μεγάλη επιτυχία (it was a big success)

επιτυχία

erasitehnikós amateur- ερασιτεχνικός

erasitéhnis → amatör, özenci

amateur ερασιτέχνης

érevna → araştırma

investigation, research, exploration έρευνα

erevnitís researcher ερευνητής

19

erghastíri → atölye

workshop εργαστήρι(o)

érgho → eser

work, product (of work) μουσικά έργα bütün eserler (the complete works)

έργο

erghostásio → fabrika

factory, plant, works εργοστάσιο, φάμπρικα

erkek ♂ → adam ♂

man, male άντρας

Ermeni (1) Armenian αρμενικός

Ermeni ♂ ♀ (2) an Armenian Αρμένης, Αρμένιος (person) ♂

Ermeni ♂ ♀ (2) an Armenian Αρμένιος, Αρμένης (person) ♂

Ermenice Armenian (language) αρμενικά, αρμενική γλώσσα

ermineftís interpreter ερμηνευτής

erminévo → canlandırmak, icra etmek

to interpret ερμηνεύω

erminía interpretation ερμηνεία

eser → érgho

work, product (of work) μουσικά έργα bütün eserler (the complete works)

έργο

eski old παλιός, παλαιός

eskici παλιατζής

estiatório → restoran

restaurant εστιατόριο

estoudiandína group of vocalists and instrumentalists (guitar(s) and mandoline(s)) playing western-style songs

Еλληνική Εστουδιαντίνα Αθηναϊκή Еστουδιαντίνα Σμυρναϊκή Еστουδιαντίνα

εστουδιαντίνα

eşlik → sinodhía

accompaniment, support Büyük bando eşliğinde (accompanied by a large band)

συνοδεία, ακομπανιαμέντο, υπόκρουση

eşlik etmek → sinodhévo

to accompany συνοδεύω, ακομπανιάρω

etería → şirket, firma

εταιρεία δίσκων (record company) εταιρεία, φίρμα

ethnomousikológhos → etnomüzikolog

ethnomusicologist εθνομουσικολόγος

éthousa → salon

(concert-) hall; audience αίθουσα, σάλα

etiket label plâk etiketi (record label) ετικέτα

20

etnomüzikolog → ethnomousikológhos

ethnomusicologist εθνομουσικολόγος

évenos → abanoz (tahtası)

ebony η ταστιέρα ειναι από έβενο έβενος

eviç name of a makam

evraïkós jewish εβραϊκός

Evréa → Yahudi (= Musevi) ♂ ♀

Jew(ish) female, Hebrew Eβραία (person) ♀

Evreopoúla Young Jewish female Eβραιοπούλα (person) ♀

Evréos Jew(ish) male, Hebrew Eβραίος (person) ♂

Evropαϊkós (West) European ευρωπαϊκοί χοροί (European (western) dances)

ευρωπαϊκός

Evropéos a (West) European person Ευρωπαίος

exáhordho → tríhordho bouzouki with 6 separate strings εξάχορδο

ezan → müezzin

call to prayer (from the minaret)

ezgi

fabrika → erghostásio

factory, plant, works φάμπρικα, εργοστάσιο

falso false (note)

fáltsos → falso, ahenksiz, yanlış

false (note), out of tune είναι φάλτσος το μπουζούκι είναι φάλτσο

φάλτσος, παράφωνος

fantezi

fasıl a series of vocal compositions, all in the same makam, performed as a concert suite

ferahfeza name of a makam

ferahnak name of a makam

Fíghame! Let’s go!, Let’s start (playing!) Φύγαμε!

filakí → mahpushane, hapis(hane)

prison, jail τραγούδια της φυλακής (prison songs; generic term in rebetika (not common)

φυλακή, στενή

fíldisi mother of pearl (orig. ivory) φίλντισι

fildişi → elefandódhondo

ivory ελεφαντόδοντο

filtráro to filter φιλτράρω

firma → şirket

company, firm; well-known artist, celebrity (μεγάλο όνομα) Στου Μάριου μαζευόντουσαν οι μεγάλες φίρμες, Τσιτσάνης, Μητσάκης,

φίρμα, εταιρεία

21

Χιώτης …..

físa → armonika

button accordion φύσα

fisarmónika harmonica, mouth organ/harp φυσαρμόνικα

fisoúni dance from Epirus φυσούνι

físka → foul, piyénes, yemátos

full, packed, packed/filled to capacity; capacity crowd H αίθουσα ήταν φίσκα φίσκα

floyéra → kaváli → kaval

end-blown (shepherd’s) flute (of wood, metal, plastic etc.) φλογέρα, καβάλι

foní → ses

voice δεύτερη φωνή Sahibinin Sesi (His Master’s Voice)

φωνή

fonoghrafidzis itinerant disc jockey (much like a laterna-player) Οι φωνογραφιτζήδες (title of a recording by Yorgos Batis)

φωνογραφιτζής

fonograf/fonoğraf phonograph, gramophone φωνογράφος, γραμμóφωνο(ν)

fonolipsía sound recording φωνοληψία

fotoghrafía photograph, picture φωτογραφία

fotoğraf → resim

photograph, picture φωτογραφία

foul → físka, piyénes, yemátos

full, packed, packed/filled to capacity; capacity crowd φουλ

Frángos → Frenk

European; French(wo)man; Christian/Catholic foreigner Φραγκοσυριανή (Catholic girl from Syros)

Φράγκος

Frenk European; French(wo)man; Christian foreigner Φράγκος

fteliá → karaağaç

elm (tree) φτελιά

gh (γ) → gh

gk (γκ) → g

Galata Istanbul neighbourhood Galata Kulesi (Galata Tower) Galatasaray (football club)

Γαλατάς

Galatianós From Galata, an Istanbul neighbourhood Μανές Γαλατιανός γαλατιανός ♂

gâvur infidel, unbeliever, non-muslim, Christian; irreligious gâvur İzmir

gayda (1) type of bagpipe (2) bagpipe melody played on violin or clarinet, often imitating a gayda

γκάιντα

gaydatzís gayda-player γκαïντατζής

22

→ gaydacı

gazel improvised unmetered vocal

gazelli in the form of/with a gazel gazelli [taksim] (vocal taksim)

gazete newspaper εφημερίδα

gazino

gelenek tradition παράδοση

geleneksel traditional παραδοσιακό(ς)

genel → umumi

genişlik width πλάτος

gerdaniye name of a makam

gevşek not tight, relaxed χαλαρός

ghámos → düğün

marriage, wedding γάμος

ghléndi → eğlence, eğlenti

feast, party (διασκέδαση ανάμεσα σε φίλους και γνωστούς με φαγοπότι, χορό, μουσική και τραγούδια)

Μπουζούκι γλέντι του ντουνιά (Markos Vamvakáris) τρικούβερτο γλέντι (a smashing party)

γλέντι

ghlikodháhtilo γλυκοδάχτυλο

ghnísios real, true, genuine γνήσιος

ghomomalákka → gomalaka

shellac γομομαλάκκα

ghrafío(n) office γραφείο(ν)

ghrammofonidzís itinerant disc jockey (much like a laterna-player) γραμμοφωνιτζής

ghradzounáo/ghratsounízo to scratch with the nails, play in an off-hand manner, to hit the strings γρατζουνάω, γρατζουνίζω

gırnata metal clarinet

gırnatacı metal clarinet-player

girift → ney

a kind of ney

giriftzen

girift-player

Girit Crete Κρήτη

gitar guitar κιθάρα

gomalaka shellac γομμαλάκα

göçebe nomad; nomadic νομάδας

göçmen → metanástis

emigrant, immigrant μετανάστης

23

göğüs (ağacı) ????

gölge oyunu shadow-theatre

gövde → tekne

gradzounáo → ghradzounáo γκρατζουνάω

gramofon gramophone φορητό γραμμóφωνο (portable gramophone)

γραμμóφωνο(ν)

grígoros quick, fast γρήγορος

gurbet living in a foreign country, far away from one’s homeland; living the life of an expatriate, emigrant/immigrant/migrant

ξενιτ(ε)ιά, κουρμπέτι

güfte music text

gülizar name of a makam

güney → cenup

south νότος

Gürcistan Georgia Γεωργία

Gürcü Georgian, from Georgia

gürgen (ağacı) beech οξιά, οξυά

ch (χ) → h

hacı one who has made the pilgrimage to Mecca or some other holy place, like Jerusalem. In Turkish often used before a first name. In Greek often first part of a surname

Hacı Arif Bey Χατζηδάκης (Ηadzidakis) Χατζηδουλής

χατζής

hafız one who knows the Kuran by heart (before a first name) Hafız Aşir Efendi Hafız Burhan (Sesyılmaz)

halay Turkish dance

halk people, population halk müziği (folk music) λαός

hamilóno turn down χαμήλωσε λίγο την ένταση! (turn down the volume a (little) bit)

χαμηλώνω

hamilós low χαμηλός

hamós → kargaşa

chaos, (total) mess, pandemonium, turmoil χαμός

Hamparsum Hamparsum notası

hanende title of a male or female singer (before a first name) Hanende İbrahim

hanım Mrs./Miss/Lady/Madame/Mme. (following a first name) Κυρία, Κα. (before first name or surname). Κα is an abbreviation of Κυρία

haniótikos characteristic of / from Hanya Χανιώτικο(ς) συρτό(ς) χανιώτικος

24

hanoúm → hanım

Mrs./Miss/Lady/Madame/Mme. (following a first name) Σεβάς Χανούμ (Greek singer 1931-1990)

χανούμ

Hanyá Chania. City on Crete Χανιά

hapis(hane) prison, jail φυλακή

hartoúra → hatıra(?)

money given to musicians in recognition of service rendered (= playing a certain tune requested by a customer)

χαρτούρα

hasápiko → kasap havası

dance (rhythm) (2/4 or 4/4) χασάπικο(ς)

hasaposérviko dance (rhythm) (2/4 or 4/4) χασαποσέρβικο

hasiklídiko(s) song type in Greek rebetika genre; hash-song χασικλίδικα (generic term in rebetika (not common))

χασικλίδικο(ς)

hasiklís χασικλής

hasikloú χασικλού

hava tune, air, melody oyun havası (dance tune) göbek havası (belly dance tune) zeybek havası uzun hava

χαβάς, σκοπός

haváyes Hawaiian tunes χαβάγιες

hayali title of shadow theater player (before a first name) Hayali Küçük Ali (famous puppeteer) Hayali Şehir Kâtip Salih Efendi (ditto)

héri → mániko → brátso → lemós

neck χέρι, λαιμός, μπράτσο, μάνικο

heyet ensemble Halk Musiki Heyeti saz heyeti

hıristiyan Christian Χριστιανός

hicaz name of a makam χετζάζ, χιτζάζ

hicazkâr name of a makam χιτζασκιάρ

hicazkâr kürdi = kürdili hicazkâr

name of a makam χιτζασκιάρ κιουρτί

hidjaz → hicaz

name of a makam χετζάζ, χιτζάζ

Híos the island of Chios Χίος, (η)

Hiótikos (1) From the island of Chios Χιότικος, Χιώτικος

Hiótikos (2) From “Ta Hiótika” a neighbourhood of Smyrna (= Izmir) Χιότικος, Χιώτικος

25

hirokrotímata → alkışlar

applause χειροκροτήματα (plur.)

hirokrotó to applaud χειροκροτώ

hoca (Muslim) teacher Σαν βγαίνει ο χότζας στο τζαμί (‘μπιρ αλάχ’) Νasreddin Hoca/Νασρεντίν Χότζα

χότζας

hoparlör loudspeaker ηχείο

hora Roumanian/Bulgarian/Turkish circle dance (Thrace)

hordhí string Πρέπει να αλλάξω χορδές η ψιλή χορδή (the thin string) η χοντρή χορδή (the thick string) διπλόχορδο τρίχορδο μπουζούκι (three-string) τετράχορδο μπουζούκι (four-string) Το τρίχορδο έχει τρεις διπλές χορδές

χορδή, τέλι

hordhiéra → hordhostátis

tailpiece (for fixing the strings) χορδιέρα

hordhízo to fix strings χορδίζω

hordhostátis → hordhiéra

tailpiece (for fixing the strings) χορδοστάτης

horeftís male dancer χορευτής

horéftria female dancer χορεύτρια

horévo dance χορεύω

horió → köy

village χωριό

horodhía → koro

choir/chorus χορωδία ανδρών (male choir) ανδρική χορωδία (male choir)

χορωδία

horon Turkish/Pontic dance (Eastern Black Sea area) χορόν

horós (1) → oyun

dance

χορός

horós (2) → horodía

choir/chorus χορός

hοúnda → cunta

junta; (The Greek Junta: 1967-1974) χούντα

hoyrat

hüseyni name of a makam χουσεïνί

26

hüzzam name of a makam Χιουζάμ μανές χ(ι)ουζάμ

ıhlamur (ağacı) linden, lime (tree/wood) φλαμουριά, φιλύρα

ıklığ/ıklık kind of three-stringed violin

ırak name of a makam

ısfahan name of a makam

ıslık whistle σφύριγμα

İbranice Hebrew (language) εβραïκά, εβραïκή γλώσσα

idhiéteros special ιδιαίτερος, σπέσιαλ, ειδικός

idhioktítis → sahip

owner ιδιοκτήτης

ífos tone, atmosphere, style, character, air, vein, mood, nature ύφος

iğne needle, stylus βελόνα

ihío→ → σκάφος → hoparlör

(1) loudspeaker (box) (2) sound box, body (of an instrument)

ηχείο

ihográfisi

recording ερευνητικές και εμπορικές ηχογραφήσεις (scientific and commercial recordings)

ηχογράφηση, εγγραφή

ihoghrafó to record; be recorded ηχογραφώ

iholíptis → ses mühendisi

sound recorder ηχολήπτης, τεχνικός ήχου

íhos (1) sound (2) tonal scale in Byzantine music

Παίζεται με φυσικό ήχο. Αυτό το βιολί έχει ωραιο ήχο. καθαρός/ζεστός/πλούσιος ήχος

ήχος

ikinci el(den) → kullanılmış → elden düşme

secondhand, used μεταχειρισμένος

ikitelli two-stringed instrument with long neck (mentioned on ‘Θα σπάσω κούπες’ by Kostas Karípis)

κίτελις

ilahi religious hymn, chant

ilân advertisement, ad διαφήμιση, αγγελία

ilektrikós electrical ηλεκτρική ηχογράφηση (electrical recording, with microphone)

ηλεκτρικός

ímnοs hymn, anthem Εθνικός Ύμνος / Eλληνικός Ύμνος (Greek national anthem)

ύμνος

impresários impresario, agent ιμπρεσάριος, ατζέντης

27

→ impresario, acente

incesaz instruments like keman (violin), tanbur, ut and kanun incesaz takımı (small intrumental ensemble with these instruments) Opposite of kaba saz

íntsa → pus

inch ίντσα

İonía Ionia. Area round Smyrna; (central part of the westcoast of Turkey) Іωνία

Ípiros Epirus (mountainous region in north-western Greece) Ήπειρος (η)

ipirótikos from Epirus ηπειρωτικά τραγούδια (plural) ηπειροτικός, ηπειρωτικός

ipókosmos underworld; ‘underground’ υπόκοσμος

ipoloyistís computer υπολογιστής, κομπιούτερ

ipóyo → bodrum

basement, cellar υπόγειο, μπουντρούμι

ípsos → yükseklik

height ύψος

İráklio(n) Iraklion/Heraklion (formerly: Candia) Ηράκλειο(ν)

İrakliótikos from/characteristic of Iraklion Ηρακλειώτικος

ísios → (efthís?) → doğru, dik

straight ίσιος, (ευθής?)

istorikós → tarihi

historical ιστορικές ηχογραφήσεις ιστορικός

İstanbul Istanbul (formerly Constantinople) Kωνσταντινούπολη also known as: Πόλη

kaba unrefined, unsophisticated; low and loud (as used with köçekçe and all other dance tunes)

kaba saz (opposite of ince saz) kaba düdük, kemençe, zurna, lavta and vurma aletleri

kabak kemane spike fiddle with a bowl-shaped resonating chamber made from a gourd or wood, usually covered with a membrane.

kabaré music-hall καμπαρέ

kadın ♀ woman γυναίκα

kafé-amán καφέ-αμάν

kafé-santán καφέ-σαντάν

kafé-santoúr καφέ-σαντούρ

Kafkas Caucasian Καυκασιανός

Kafkasya (1) Caucasus Καυκασία (region)

28

Kafkasya (2) Caucasus Καύκασος (mountain range)

kafodhíon καφωδείον

Kâğıthane In former days a wooded area near Istanbul with green meadows and a river. A favourite spot for picnics, (wedding) parties and boat outings

kahve/kahvehane coffee-house, café çalgılı kahveler semaï kahveler mani kahveleri aşıklar kahvesi

καφενείο(ν)

kalamatianó(s) Greek dance (7/8) καλαματιανό(ς)

kálanda carols κάλαντα Χριστουγέννων (Christmas carols) κάλαντα Πρωτοχρονιάς (New Year carols)

κάλαντα (plural)

kalender unconventional person, bohemian; wandering mendicant, dervish

kalenderi mystical poem sung to the accompaniment of saz music

kalıp matrix, master; mould (wooden model used for making ouds and bouzoukis)

kalıp numarası (matrix number) μήτρα, καλούπι

kallitéhnis → sanatçı

artist καλλιτέχνης, αρτίστας

kaloúpi mould (wooden model for making ouds and bouzoukis), template καλούπι

kamiliériko kind of zeïbekiko (9/8) καμηλιέρικο

kanonáki κανονάκι

Kanonáki Greek periodical (1984) Kανονάκι

kantadhóros singer of kantadhes (serenades) κανταδόρος

kantat song in Italian belcanto-tradition καντάδα

kanto popular song

kantocu singer of ‘kantos’

kanun plucked zither-líke instrument κανονάκι (κανόνι)

kanuni kanun-player (before a musician’s first name) Kanuni (Hacı) Arif Bey

kapak → göğüş

kap (poşet?)

cover, envelope, sleeve plâk kabı (record sleeve) εξώφυλλο δίσκου (record sleeve)

θήκη, εξώφυλλο

kapáki top καπάκι

kapilió bar, pub, joint καπηλιό

kaplumbağa/tozbağa tortoise, turtle kaplumbağa kabuğu (tortoise-shell) χελώνα

29

καβούκι χελώνας (tortoise-shell) ταρταρούγα (tortoise-shell)

kapotásto → ????

καποτάστο

Kappadokía → Kapadokya

Cappadocia (Central Anatolia) Καππαδοκία

kâr

Karadeniz Black Sea Μαύρη Θάλασσα, Εύξεινος Πόντος

Karagiózis key-figure in (almost extinct) shadow play; the shadow-play itself Καραγκιόζης

karagiozopéktis Karagiozis-player, puppeteer καραγκιοζοπαίκτης

karagoúna dance (type) from Thessaly (4/4 + 7/8) καραγκούνα

Karagoúnis people living in the plains of Thessaly Καραγκούνης

Karagöz key-figure in (almost extinct) shadow play; the shadow-play itself Καραγκιόζης

Karagözcü Karagöz player, puppeteer

karamoúza short/small zournas καραμούζα

karáoulo → kefalí → klidiéra

head stock (of guitar, bouzouki etc.) καράουλο

Karatási neighbourhood of Smyrna Καρατάσι

karcığar name of a makam

karidiá → ceviz (ağacı)

walnut (tree/wood) καρυδιά

karşılama → andikristό

Turkish & Greek dance (tune) (9/8) καρσιλαμά(ς)

Karşıyaka suburb of Izmir Κορδελιό

kasap havası → kasápiko

dance tune (2/4 or 4/4) χασάπικο(ς)

kasápiko(s) dance (rhythm) (2/4 or 4/4) χασάπικο(ς)

kaset cassette κασέτα

kasetófono → teyp

cassettedeck, cassette recorder κασετóφωνο

kastaniá → kestane (ağacı)

chestnut (tree/wood) καστανιά

kaşık(lar) wooden/metal spoon(s) κουταλάκι(α)

katakénouryos brandnew κατακαίνουργιος, ολοκαίνουργιος

30

katáloghos → katalog

catalog(ue) κατάλογος

kataskevastís artisan, manufacturer, maker κατασκευαστής

kataskeví manufacturing, Construction, fabrication κατασκευή

katástima κατάστημα

katastimatárhis καταστηματάρχης

katevázo lower, turn down κατεβάζω την ένταση του ραδιοφώνου κατεβάζω

katharévousa → dhimotikí

literary Greek (as opposed to ‘dhimotikí’) καθαρεύουσα

kathistó (not: kathistikó?) tablesong TO BE SORTED OUT kathistiko = zithoek epitrapezia paignidia (tavli/scrabble)

καθιστό (not: καθιστικό?) τραπεζίσιο τραγούδι, επιτραπέζιο, του τραπεζιού, της τάβλας

kathistós sitting (at a table) καθιστά και χορευτικά τραγούδια καθιστός

Katohí, [i] the Occupation of Greece (1941-1944) Κατοχή, [η]

katsivéla gypsy (also used disparagingly) ♀ κατσιβέλα ♀

katsívelos → çingene

gypsy (also used disparagingly) ♂ κατσίβελος ♂

kaval → kaváli

end-blown (shepherd’s) flute (of wood, metal, plastic etc.) καβάλι, φλογέρα

kavaláris → köprü

bridge (for strings) καβαλάρης

kaváli → floyéra → kaval

end-blown (shepherd’s) flute καβάλι, φλογέρα

kayıt recording ses kaydı (sound recording) στερεοφωνική ηχογράφηση (stereophonic recording)

ηχογράφηση, εγγραφή, μαγνητοφώνηση

kazaska Caucasian/”Turkish” dance (2/4) καζάσκα

kédros → sedir (ağacı)

cedar (tree/wood) κέδρος

kefalí → karáoulo

cartridge (of pick-up); head stock (of guitar, bouzouki etc.) κεφαλή

kelaïdhó to sing (of birds, voices and instruments) κελαηδώ, λαλώ

kelebek/akçaağac → kelebéki

maple, sycamore (tree/wood) κελεμπέκι

31

kelebéki → kelebek/akçaağac

maple, sycamore (tree/wood) κελεμπέκι

kelí (prison) cell κελί

keman violin βιολί

kemancı violinist, violin-player βιολιστής, βιολιτζής

kemani keman(violin)-player (before a musician’s first name) Kemani Salih

kemençe pear-shaped fiddle (played upright) used in Turkish classical music. Oblong box-like fiddle (played upright) used in Turkish and Greek music from the Pontic region.

κεμεντζές, λύρα

kemençeci kemençe-player

kendáo to sing/sound heavenly (like an angel) Το μπουζούκι κεντάει (the bouzouki sings)

κεντάω, κεντώ

kéndro centre/center; venue εξοχικό κέντρο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης

κέντρο

kenoúrya/kenoúryos → néos/néa/néo/néoi → yeni

new; put before a songtitle it indicates a new different version (adaptation) of an older song with the same title.

Kαινοúργιος συρτός Kαινοúργιο τσιφτετέλι Nέα Παραμάνα Nέοι Χασικλίδες (plural) Yeni İzmir Zeybeği

καινοúρ(γ)ιο(ς), καινοúρ(γ)ια νέο(ς), νέα, νέοι

kerasiá → kiraz (ağacı)

cherry tree, cherry wood κερασιά

kerí → balmumu

wax κερί

kerisse → keriz

keriz party with music and dance (with gypsy connotations). a kind of ‘generic’ term used for a certain type of song or musical style (transliterated as ‘kerisse’, ‘kerize’, ‘guérisse’ or ‘gheriz’). Sources: - Turkish ZONOPHONE catalogue of ca. 1910 ( ZONOPHONE X-2-102268 / mtx 10555 u / rec. in 1907) - Turkish July 1909 GRAMCO catalogue (6-12430 / 12559 b / rec. in 1909) - 1905 BEKA disc (#1094) - Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü (by Hulki Aktunç), p. 175-177 - İstanbul geceleri ve kantolar (by Ergun Hiçyılmaz), pp. 70, 72, 88, 95 - 1908 Odeon General Catalogue of Turkish Records, p. 11

γλέντι

Kıbrıs Cyprus Κύπρος

32

kılıf dust cover (made of black cloth) saz kılıfı

kıraathane

Kikládhes Cyclades (islands in the Aegean Sea) Κυκλάδες (οι)

kikloforía traffic; circulation, release νέες κυκλοφορίες (new releases/issues) κυκλοφορία

kikloforó to circulate, to come/be on the market, to be released κυκλοφορώ

kílindhros → kovan, silindir

cylinder κέρινοι κύλινδροι (wax cylinders) κύλινδρος

kímvalo large sandouri, cymbalon κύμβαλο, τσέμπαλο, τσίμπαλο

kiotsékiko → köçekçe

Turkish dance (often 9/8) (on PATHÉ 80163 (mtx N 70208/70209)) κιοτσέκικο

kiparíssi cypress κυπαρίσσι

Kíprios Cypriot Κύπριος

Kípros Cyprus Κύπρος (η)

Kir mister Κυρ Γιάννης Κυρ διευθυντά

Κυρ

kiraz (ağacı) cherry tree, cherry wood

kiría → hanım/bayan

Mrs./Miss/Lady/Madame/Mme. (following a first name) Κα is an abbreviation of Κυρία

Κυρία, Κα. (before first name or surname)

kírios → efendi/bay/bey

Mister/Mr. (following a first name) Κος is an abbreviation of Κύριος)

Κύριος, Κος (before a first name or surname) [εφέντης, αφέντης; μπέης]

kiriş gut string

kithára guitar ακουστική κιθάρα ηλεκτρική κιθάρα

κιθάρα

kitharístas/kitharistís guitar-player, guitarist κιθαρίστας, κιθαριστής

klap → kulüp/klüp

club gece kulübü (night club) κλαμπ

klarnet clarinet κλαρίνο, κλαρινέτο

klarnetçi clarinet-player κλαριντζής, κλαρινίστας

klasikós → klasik

classic klasik müzik κλασικός

kléftiko song glorifying heroic feats of the “klephts”, rebels/guerillas from mountainous regions of Greece

κλέφτικα [τραγούδια] (plural) κλέφτικο

kléftis klepht, brigand, guerilla, partisan, freedom fighter from the mountains (Greeks vs. Turkish occupiers)

κλέφτης

klidhí tuning peg κλειδί

33

klidhiéra head stock (of guitar, bouzouki etc.) κλειδιέρα

klímaka scale, mode κλίμακα, σκάλα

klíno Έχει κλείσει δύο παραστάσεις στο Παρίσι (He has arranged two appearances in Paris)

κλείνω, κανονίζω

koftós short, clipped, pointed, emphatic, crisp, sharp κοφτός

kol(l)eksiyon collection συλλογή

kol neck (of a guitar, saz etc.) λαιμός, χέρι, μπράτσο, μάνικο

kol(l)eksiyon yapmak → biriktirmek

to collect (taş) plâk kolleksiyonu yapıyorum (taş) plâk biriktirıyorum μαζεύώ/συλλέγω παλιούς δίσκους κάνω συλλογή από παλιούς δίσκους

μαζεύώ, συλλέγω, κάνω συλλογή

kol(l)eksiyoncu collector συλλέκτης

kombologháki κομπολογάκι

komboloï → beghléri/beghléria

rosary, string of beads κομπολόι

komik comic(al), humorous, humoristic κωμικά κωμικός

kommáti → noúmero

piece (of music), number, track (on gramophone record or CD) κομμάτι

kompanía (rebetika) ensemble Ρεμπέτικη Κομπανία κομπανία, κουμπανία

kondiliés κοντυλιές

konser concert συναυλία

konservatuar conservatory, school of music Ωδείον

Konstantinoúpoli Constantinople Kωνσταντινούπολη

konstantinoupolítikos from Constantinople κωνσταντινουπολίτικος

Konstantinoupolítis inhabitant of Constantinople (male) Kωνσταντινουπολίτης

Konstantinoupolítissa inhabitant of Constantinople (female) Kωνσταντινουπολίτισσα

kontrálto contralto κοντράλτο

kopmak →

to break (intransitive) bir tel koptu (a string has broken) σπάζω

Kordelió → Karşıyaka

suburb of Izmir Κορδελιό

Kordon The seaside boulevard (quayside/waterfront/esplanade) of Smyrna (Izmir), running from the Customs to Alsancak

Kordon Zeybeği

kornétta cornet κορνέττα

koro choir/chorus χορωδία, χορός

34

korsan pirate, bootlegger, dubber πειρατής

korsanlık piracy, bootlegging, illegal copying/dubbing πειρατεία, κλεψιτυπία

koşma musical term

kótsari Pontic dance κότσαρι

kourbéti → gurbet

κουρμπέτι, ξενιτ(ε)ιά

kourdhistíri electrical tuning gadget κουρδιστήρι

kourdhízo → akort etmek, ayarlamak, ahenk/düzen vermek

to tune κουρδίζω

koúrdhízma tuning Θέλει κούρδισμα (It needs tuning) κούρδισμα

koutoúki (from ‘kutu’?) small ‘underground’ tavern κουτούκι

koutsavákika generic term in rebetika (not common) κουτσαβάκικα

koutsavákis/koutsaváki κουτσαβάκης, κουτσαβάκι

kovan → silindir

cylinder κύλινδρος

köçek (1) boy dancer (dressed up like a woman)

köçek (2) name of a makam

köçekçe → kiotsékiko

Turkish dance (often 9/8) κιοτσέκικο

köknar fir (tree/wood) έλατο

köprü → eşik

bridge

köy village χωριό

krána clarinet-type wooden ….. (source: Tsiftsis) κράνα

Kríti → Girit

Crete Κρήτη

kritikós from (the island of) Crete κρητικός

kroustá percussion (instruments) κρουστά (plural)

ks (ξ) → x

kudüm

kulaklık → akoustiká

earphones, headphone, headset, earpiece ακουστικά

kumpanya → singrótima

(theatrical) company, troupe, group, band, ensemble κομπανία

kudüm/kudum pair of two small kettledrums, used in Mevlevi music

35

→ nakkare

kullanılmış → elden düşme → ikinci el(den)

secondhand, used μεταχειρισμένος

kuzey (1) → şimal

north βορράς, βοριάς

kuzey (2) north (adjective) βόρειος

kürdili hicazkâr = hicazkâr kürdi

name of a makam χιτζασκιάρ κιουρτί

Kürt (1) Kurdish κουρδικός

Kürt ♂/♀ (2) Kurd Κούρδος (person) ♂

Kürtçe Kurdish (language) κουρδικά

Laikó Tragoúdi Greek music magazine (2002-2011) Λαϊκό Τραγούδι

laïkós popular (“of the people”) λαϊκό τραγούδι λαϊκά [τραγούδια] (plural)

λαϊκός

lâkap → takma ad

nickname, pseudonym παρατσούκλι, παρωνύμιο, ψευδώνυμο

laló λαλώ

laoύto λα(γ)ούτο

laoutokithára λα(γ)ουτοκιθάρα

laterna mechanical music-box or street piano λατέρνα

laternacı laterna-player, organ grinder λατερνατζής

lavta lute (with frets) λα(γ)ούτο

lavtacı lavta-player λαουτιέρης, λαουτάρης

Laz (1) Laz (inhabitant of the eastern Black Sea area) Λαζός (person) ♂

Laz (2) Laz (of inhabitants of the eastern Black Sea area) λάζικoς

Lazca Laz language λάζικα, λάζικη γλώσσα

lázikos λάζικoς

Lázos a Laz Λαζός (person) ♂

lemós → mániko → héri → brátso → sap, kol

neck (of a guitar etc.) λαιμός, χέρι, μπράτσο, μάνικο

Levánte the Levant, eastern Mediteranean Λεβάντε (Ανατολική Μεσόγειος)

Levanten Levantine, someone from the Levant λεβαντίνος

36

levendiá λεβεντιά ♂/♀

levéndis λεβέντης

levéndissa λεβέντισσα

Lezvos → Midilli

Lesbos or Mytilene (island in the Aegean Sea) Λέσβος, Μυτιλήνη

lianotrágoudo λιανοτράγουδο

liman harbour, port λιμάνι

limáni harbour, port λιμάνι

lira → kemençe

pear-shaped fiddle οr oblong box-shaped fiddle, both played upright, used in Turkish and Greek music (inTurkish classical music, on Crete and Thrace and in the Pontic region).

πολίτικη λύρα (Istanbul) ποντιακή λύρα (Pontic) κρητική λύρα (Cretan) θρακική/θρακιώτικη λύρα (Thracian)

λύρα

liráris lira-player λυράρης

liratzís lira-player λυρατζής

loghokrisía → sansür

censorship λογοκρισία

lόyia, (ta) → stíhos

words, lyrics τα λόγια ένος τραγουδιού (the words of a song)

λόγια (τα), στίχος

lokanta simple restaurant

longa Roumanian/Turkish instrumental dance tune (2/4)

loúmpen λούμπεν προλεταριάτο λούμπεν

loústro λούστρο

madzóre major Ματζόρε μανές ματζόρε

maéstros leader of orchestra, conductor, musical director μαέστρος

maghazátoras owner of a shop/restaurant/taverna, boss μαγαζάτορας

maghazí shop; restaurant (with ‘live’ music) μαγαζί

maghnítis pick-up μαγνήτης

maghnitofonáki μαγνητοφωνάκι

maghnitófono taperecorder μαγνητόφωνο

mahalás μαχαλάς

mahalle μαχαλάς

mahpushane → hapis(hane)

prison, jail φυλακή

mahun/maun (ağacı) → maóni

mahogany (tree/wood) μαόνι

37

mahur name of a makam

makam tone scale, modus. Fixed set of notes, each set having a different ‘tonal colour’

δρόμος

Makedhonía Macedonia Μακεδονία

makina/makine (recording) machine μηχανή

mandinádha (Cretan) rhyming distich (verse of two fifteen-syllable lines) μαντινάδα

malakós soft, gentle μαλακός, απαλός

mállon → pithanótata

probably μάλλον

manadzér manager μάνατζερ

mandal metal switches on a kanun

mandóla large mandolin (with lower tuning) μανδόλα, μαντόλα

mandoúra μαντούρα

mandolin mandolin(e) μαντολίνο

mandolináta mandolin-ensemble/orchestra μανδολινάτα, μαντολινάτα

manés → mani

μανές, αμανές

mángas μάγκας

mángiko song type in Greek rebetika genre μάγκικα (plural) χασάπικο μάγκικο

μάγκικο

mángissa μάγκισσα

mani type of sung Turkish folk poem (rural and urban) mani kahvesi καφέ αμάν

(α)μανές

mániko → lemós → héri → brátso

neck μάνικο, λαιμός, χέρι, μπράτσο

maóni mahoganny μαόνι

márka → marka

brand, label μάρκα

Marmara Denizi Sea of Marmara Προποντίδα

marş march İzmir Marşı εμβατήριο(ν)

mástoras master, maestro, virtuoso; expert instrument-builder, skilled craftsman

μάστορας

máthima lesson μαθήματα κιθάρας και μπουζουκιού μάθημα

mathitís pupil, student μαθητής

38

mecmua → dergi

meddah public storyteller, imitator (before a first name) Meddah Sururi Efendi

medet → vay vay

Have mercy! έλεος, βοήθεια, αλίμονο

mehter member of a Janissary band

mehter(hane) = mehter takımı

Janissary band (wind & percussion instruments)

meléti study μελέτη

meletitís researcher μελετητής

mélisma μέλισμα

melodhía → melodi

melody μελωδία

melódhrama melodrama μελόδραμα

Menemen city in western Turkey (north of Izmir) Μαινεμένη, Μενεμένη

Meneméni city in western Turkey (north of Izmir) Μενεμένη, Μαινεμένη

Menemeniótikos from Menemen Μενεμενιώτικο ζεïμπέκικο Μενεμενιώτικος

meraklídika song type in Greek rebetika genre μερακλίδικα

meraklís → hayran, tutkun

fan, aficionado, devotee, (avid) lover, buff (male) μερακλής

merakloú fan, aficionado, devotee, (avid) lover, buff (female) μερακλού

merhum the late …… μακαρίτης

merokámato (regular) wages μεροκάματο, μισθός

Mesógeios (Thálassa) Mediterranean Sea Μεσόγειος (Θάλασσα), (η)

meşhur famous περίφημος, φαμόζα

metahirizménos → kullanılmış → elden düşme → ikinci el(den)

secondhand, used μεταχειρισμένος

metanástis → göçmen

emigrant, immigrant μετανάστης

métro measure, metre μέτρο

metronom metronome μετρονόμος

Metronómos Greek music magazine (2001-2013=20xx) Mετρονόμος

Mevlâna

Mevlevi

39

mevlit/mevlut (1) the night of the birth of the Prophet Mohammed

mevlit/mevlut (2) long poem by Süleyman Çelebi celebrating the birth of the Prophet Mohammed. Read/chanted in memory of a dead person or to mark a special religious occasion

mey small zurna

meyhane

mırmır (külhanbey, dayı) → mourmoúriko

a heavy; tough guy, macho

Mısır Egypt Αίγυπτος

Mısırlı an Egyptian Αιγύπτιος

mızrap → tezene/tazene/taziyâne

plectrum, pick πέν(ν)α

Midilli Mytilene, Lesbos (island in the Aegean Sea) Μυτιλήνη, Λέσβος, (η)

mihanikós Greek island dance ……… μηχανικός

mihánima ηχογραφικά μηχανήματα (recording machines)

μηχάνημα

míkos → uzunluk

length μήκος

Mikrá Asía/Mikrasía Asia Minor/Anatolia/Turkey Μικρά Ασία, Μικρασία

mikrasiatikós from Asia Minor/Turkey μικρασιατικά τραγούδια Μικρασιατική Καταστροφή (1922)

μικρασιατικός

Mikrasiátis Greek (Orthodox) person from Asia Minor/Turkey ένας Μικρασιάτης μουσικός Μικρασιάτης

mikrofon microphone, mike μικρόφωνο

milli → ulusal

national milli türkü Milli Marş (Turkish national anthem) Εθνικός Ύμνος/Eλληνικός Ύμνος (Greek national anthem)

εθνικός

minóre minor Μινόρε μανές μινόρε

mirolóϊ → ağıt

lament, dirge μοιρολόι

Mitilíni → Midilli

Mytilene, Lesbos (island in the Aegean Sea) Μυτιλήνη, Λέσβος, (η)

mítra → kalıp

matrix, master μήτρα, καλούπι

miyan musical term: name of the third line of a beste

mixáro to mix, do the mixing μιξάρω

40

mixáz mix(ing) μιξάζ

monadhikós unique μοναδικός

monodhía μονωδία

Monastiráki The Athens fleamarket Μοναστηράκι

monokómmato made of a single piece of wood μονοκόμματο

monolok (comic) monologue μονόλογος

Moreás/Moriás Morea (old term for Peloponnesos) Μωρέας, Μωριάς

mórtiko song type in Greek rebetika genre μόρτικο

mouriá → dut (ağacı)

mulberry (tree/wood) μουριά

mourmoúriko song type in Greek rebetika genre (found on HOMOCORD G. 28009 (mtx G. 519): ‘Vláhiko’ by Stefo on armónika)

μουρμούρικο ζεïμπέκικο μουρμούρικο

mourmoúris → mırmır

a heavy; tough guy μουρμούρης, μουρμουρισμένoς, νταής

mousikí → müzik

music μουσική

mousikófilos → müzik seven/sever

music lover μουσικόφιλος

mousikológhos → müzikolog

musicologist μουσικολόγος

mousikós → müzisyen

musician μουσικός

mousikós musical μουσικό όργανο (musical instrument) μουσικός

mousikosinthétis music (musician?) composer Ο μουσικοσυνθέτης, o Μίκης Θεοδωράκης …..

μουσικοσυνθέτης

muhacir emigrant, fugitive, refugee; Turk who has emigrated to Turkey from a Balkan country

πρόσφυγας

muhavere comic sketch/talking; dialogue διάλογος

muhayyer name of a makam

Musevi → Yahudi

musiki/musıki music (musıki is old-fashioned) μουσική

musikişinas

müezzin one who calls Muslims to prayer

mühendis engineer ses mühendisi (recording engineer) μηχανικός

Müslüman (1) ♂ ♀ Muslim, Mohammedan μουσουλμάνος ♂, μουσουλμάνα ♀

41

Müslüman (2) Muslim, Mohammedan μουσουλμανικός

müstear name of a makam

müze museum μουσείο(ν)

müzik (also: musiki) music μουσική

müzikolog → mousikológhos

musicologist μουσικολόγος

müzisyen musician μουσικός

nt (ντ) → d

naït-klap night-club νάιτ-κλαμπ, κλαμπ, νυχτερινό κέντρο

nakarat refrain ρεφρέν

nakkare, çifte nâra → kudüm/kudum

pair of two small kettledrums, used in Mevlevi music

nefes hymn (Bektashi order)

nenni → ninni lullaby, cradlesong νανούρισμα

néos/néa/néo/néoi (1) → kenoúrya/kenoúryos → yeni

new; put before a songtitle it indicates a new different version (adaptation) of an older song with the same title.

Yeni İzmir Zeybeği Nέα Παραμάνα Nέοι Χασικλίδες (plural) Kαινοúργιος συρτός Kαινοúργιο τσιφτετέλι

νέο(ς), νέα, νέοι καινοúρ(γ)ιο(ς), καινοúρ(γ)ια

néos/néa/néo/néoi (2)

used by 1922 refugees from Asia Minor for names of new settlements (villages, suburbs and neighbourhoods) in Mainland Greece

Nέα Σμύρνη, Nέα Іωνία, Nέα Ελβετία, Nέο Ικόνιο, Nέα Φιλαδέλφια, Nέος Κόσμος, (Nέα) Μενεμένη/Μαινεμένη

νέο(ς), νέα, νέοι

neva name of a makam νεβά

ney end-blown flute

neyzen ney-player Neyzen Tevfik

nısfiye small ney (end-blown flute)

nifiátika bridal songs νυφιάτικα

nihavent name of a makam νιαβέντι

níhi (finger)nail νύχι

nihterinós night-, nocturnal νυχτερινό κέντρο (nightclub) νυχτερινή ζωή (night life)

νυχτερινός

nihtopoúli → gece kuşu, akşamcı, sabahçı

night-reveller, nightcrawler (a person that prefers night to day; moonlight to daylight), night owl

νυχτοπούλι, ξενύχτης, νυκτόβιος

nikriz name of a makam

42

niktóvios → akşamcı, sabahçı, gece kuşu

night-reveller, nightcrawler (a person that prefers night to day; moonlight to daylight), night owl

νυκτόβιος, νυχτοπούλι, ξενύχτης

ninni lullaby, cradlesong νανούρισμα

nisiótikos from the (Greek) island(s) νησιώτικα [τραγούδια] (plural) νησιώτικος

nişaburek name of a makam

nota (musical) note Δεν ξέρω να διαβάζω νότες νότα

noúmero number, tune, song νούμερο

nutuk speech

ohtáhordo → tetráhordho bouzouki with 8 separate strings οχτάχορδο

okumak read; sing okuyan (the one who reads/sings)

olokénouryos → katakénouryos → yepyeni

brandnew ολοκαίνουργιος, κατακαίνουργιος

omál Pontic dance ομάλ

ópa! όπα!

opera opera όπερα

operet operetta οπερέττα

opisthófillo the back of an LP sleeve οπισθόφυλλο

óples! όπλες!

ópsi → plevrá

side, face (of a gramophone record) δίσκος διπλής όψης (double-sided disc) όψη

orghanikós instrumental οργανική εκτέλεσις οργανικό (instrumental tune)

οργανικός

orghanopéktis/ orghanopéhtis

player of an instrument, instrumentalist, musician oργανoπαίκτης, oργανoπαίχτης

orghanopiós → yapımcı

(musical) instrument-builder oργανoποιός

órghanο (musical) instrument μουσικά όργανα (musical instruments) πνευστά (όργανα) (wind instruments) κρουστά (όργανα) (percussion instruments) έγχορδα (όργανα) (stringed instruments)

όργανο

oriyantal oriental oriyantal dansöz οριεντάλ, ανατολίτικος

orkestra orchestra; any group of musicians ορχήστρα

43

ortaoyunu

Osmanlıca the Ottoman Turkish language Οθωμανική τουρκική γλώσσα

Osmanlı İmparatorluğu the Ottoman Empire Οθωμανική Αυτοκρατορία

otantik authentic αυθεντικός

ouchak → uşşak name of a makam ουσάκ

oud → ut oud, lute (without frets) ούτι

oudóla oudola (wooden custom-made cümbüş, made according to Agapios Tomboulis’ specific requirements)

ουντόλα

oúti → ut

oud, lute (without frets) ούτι

ouzerí ουζερί

oymak (içini) chisel, carve; hollow out σκάβω

oynamak to dance (a traditional dance) χορεύω

oyun general term for folk dance; game; play oyun havası halk oyunu gölge oyunu (Karagöz)

χορός

oyuncu (folk)dancer; actor χορευτής ♂, χορεύτρια ♀

ozan

païdoúska Thracian dance παϊντούσκα

páli → xaná

again πάλι, ξανά

paliadzídhiko junk shop, secondhand store, junk store παλιατζήδικο

paliadzís secondhand dealer παλιατζής

palisándri

pálko → sahne

stage πάλκο, σανίδι, σκηνή

pallikarás παλληκαράς

pal(l)ikári παλικάρι, παλληκάρι

Páme! Let’s go!, Let’s start (playing!) Πάμε!

pandoúra → mandoúra

παντούρα, μαντούρα

pándzo/bándzo → cümbüş

banjo, cümbüş (τζιουμπούς) πάντζο, μπάντζο

pandzolíra/bandzolira instrument played by Lambros Leontaridhis on recording ‘Το παράπονο του φθισικού’ ( ‘Ξέρω πως είμαι φθισικός’) by Kostas Thomaїdhis on COLUMBIA WG 226/DG 144/W 294360-1

παντζόλυρα, μπαντζόλυρα

44

paniyíri → panayır

celebration/feast of name day of patron saint of village/town, annual (village) feast, festival

πανηγύρι

parádosi tradition παράδοση

paradosiakós → geleneksel

traditional παραδοσιακό(ς)

Parádosi ké Téhni Greek magazine/periodical about tradition and art (1999-2005?) Παράδοση και Τέχνη

paraghoyí production (πραγματοποίηση καλλιτεχνικού έργου) παραγωγή

parangelía/parangeliá → rica,dilek, talep

(musical) request παραγγελία, παραγγελιά

parástasi → gösteri

appearance, (stage) performance, show, gig Οργάνωσαν μιά αποχαιρετιστήριο παράσταση (They organized a farewell performance/concert)

παράσταση

paratsoúkli → psevdhónimo → takma ad

pseudonym, nickname παρατσούκλι, ψευδώνυμο

parça piece (of music), number; track κομμάτι, νούμερο

paréa παρέα

parousiázo to present, perform, execute παρουσιάζω

párti party πάρτυ

partitoúra → partitür, nota

sheet music παρτιτούρα

pasíghnostos well-known πασίγνωστος

patinádha γαμήλια πατινάδα πατινάδα, πατηνάδα

patsadzídhiko πατσατζήδικο

patsás soup made of stomach (tripe) and feet. Traditional food eaten after a long night of playing, singing and revelling

πατσά(ς)

pavyon place of nocturnal amusement (music and alcohol); gece geç saatlere kadar açık olan, çalgılı, konsomatrisli, dansözlü ve içkili eğlence yeri

péfko →

pine (tree/wood) πεύκο

pehnídia Δημητρης Αρχιγένης (Τα σινάφια της Σμύρνης, σ. 133)

παιχνίδια

pehnidiátoros Δημητρης Αρχιγένης (Τα σινάφια της Σμύρνης, σ. 133)

παιχνιδιάτορος

pelátis customer, client πελάτης

45

Pelopónnisos → Moreás/Moriás

Peloponnese Πελοπόννησος (η)

péna → mızrap → tezene/tazene/taziyâne

plectrum, pick (originally made from a goosefeather) πένα, πέννα

pendozális Cretan dance (2/4) characterized by acrobatic leaps πεντοζάλης

penyá touch, fingerpicking/playing-technique of bouzouki-players διπλοπεννιά πεν(ν)iά

perde(ler) fret(s) τάστα, (τα)

perífimos → meşhur

famous περίφημος, φαμόζα

periodía → turné → turne

Κάνουνε τουρνέ στην Ολλανδία περιοδεία, τουρνέ

perithoriakós περιθωριακά τραγούδια περιθωριακός

perithório margin, fringes (of society) περιθώριο

peşrev/peşref instrumental ouverture

petihiménos successful πετυχημένος

péximo playing παίξιμο

pézo to play (a musical instrument, cards) Παίξε μας ένα ωραίο ταξιμάκι! Παίξε κάνα/κανένα ταξιμάκι!

παίζω

pidhihtós/ pidhiktós leaping (dance) πηδηχτός, πηδηκτός

pikap pick-up, gramophone, record player, turntable πικάπ

pimenikós of shepherds, pastoral ποιμενικά (plural) ποιμενικός

pípiza→ karamoúza πίπιζα

Pireás/ Pireéfs Piraeus, harbour of Athens Πειραιάς, Πειραιεύς, (ο)

pireótikos From Piraeus Πειραιώτικος

písta dance-floor πίστα

pithanótata → mállon

most probably/likely πιθανότατα

piyanist pianist, piano-player πιανίστας ♂, πιανίστρια ♀

piyano piano πιάνο

piyasa → agorá

market piyasa müziği (popular (urban) Turkish music) [μουσική της πιάτσας]

πιάτσα, αγορά

piyénes → foul, físka, yemátos

sold-out venue; capacity crowd πιέν(ν)ες (plural from: πιέν(ν)α

46

plâk (gramophone) record, disc taş plâk (78rpm record/disc) plâk yapmak/doldurmak (to make a record) plâk şirketi (record company)

δίσκος, πλάκα

pláka (gramophone) record, disc πλάκα, δίσκος

plátanos → çınar

plane (tree/wood) πλάτανος

plátos → genişlik

width, breadth πλάτος

plevrá → ópsi → taraf

side, face (of a gramophone record) Στην άλλη πλευρά (on the other side) η πίσω πλευρά (the flipside) tek taraflı plâk (single-síded record) iki/çift taraflı plâk (double-síded record)

πλευρά

plíktro key (of a piano) Το πιάνο είναι μουσικό όργανο με πλήκτρα

πλήκτρο

pnefstá wind instruments πνευστά (plural)

póli(s) → şehir, kent

city πόλι(ς)

polifonikós polyphonic πολυφωνικά τραγούδια πολυφωνικός

políkrotos illustrious, notorious πολύκροτος

polítikos from “the City” (η Πόλη) = Κωνσταντινούπολη = Constantinople = İstanbul

πολίτικη λύρα χασάπικο πολίτικο Πολίτικη κουζίνα (film)

πολίτικος

polítis → Konstantinoupolítis

Polítissa → Konstantinoupolítissa

Μαρίκα η Πολίτισσα (well-known singer)

Πολίτισσα

Pomak Pomak, Bulgarian Muslim Πομάκος

pondiakós Pontisch ποντιακή λύρα ποντιακός

Póndos Pontus (Black Sea region near Caucasus) Πόντος, (o)

popüler popular δημοφιλής, κοσμαγάπητος

posostó percentage “… για να παίρνεις και τα ποσοστά σου”…

ποσοστό

potiráki little (drinking) glass (used with komboloï)

potíri (drinking) glass (used with komboloï)

prasinádha/prásino → fáltsos

false note έκανες πρασινάδα/πράσινο πρασινάδα/πράσινο

47

→ falso, ahenksiz, yanlış

premyéra → prömiyer, ilk temsil

premiere, first/opening night πρεμιέρα

prímo-segóndo first and second bouzouki/voice (πρώτο και δεύτερο μπουζούκι) Κάνε εσύ το πρίμο να σου κρατήσω εγώ σεγκόντο.

πρίμο-σεγκόντο

proástio → dış mahalle, varoş

suburb προάστιο

prógramma → program

program(me) πρόγραμμα

prokatavolí → avans, öndelik

advance προκαταβολή, αβάντζα

Propontídha → Marmara Denizi

Sea of Marmara Προποντίδα

próposi toast (to health) πρόποση

prósfighas fugitive, refugee πρόσφυγας

prosfighoyitoniá refugee neighbourhoods προσφυγογειτονιά

prosfighopoúla woman fugitive, refugee προσφυγoπούλα

prósklisi invitation πρόσκληση

prótasi → öneri

proposal, offer πρόταση

protohoreftís/protohoréftria head dancer, leading dancer πρωτοχορευτής ♂, πρωτοχορεύτρια ♀

protopsáltis head singer in church πρωτοψάλτης

próva → prova

rehearsal πρόβα

prova → próva

rehearsal πρόβα

provítsa (small) rehearsal προβίτσα

psállo to sing (in church) ψάλλω

psalmós psalm ψαλμός

psáltis singer in church ψάλτης

psarotavérna fish-restaurant ψαροταβέρνα

psevdhónimo → paratsoúkli → takma ad, lakap

pseudonym, nickname ψευδώνυμο

psilós high ψηλός

48

psilós thin ψιλός

pus → íntsa

inch ίντσα

puselik name of a makam

radhiofonikós radio- ραδιοφωνικός σταθμός (radio station) ραδιοφωνικός

radyo radio ραδιόφωνο, ράδιο

raks dance

Ramazan Ramazan, the ninth month of the year during which Muslims fast between dawn and sunset

rast name of a makam ράστι

re(m)bétiko Greek urban musical genre το ρεμπέτικο τραγούδι ρεμπέτικα [τραγούδια] (plural)

ρεμπέτικο

re(m)bétis urban nocturnal animal with alternative bohemian lifestyle (male), time being not of the essence.

ρεμπέτης ♂

re(m)bétissa urban nocturnal animal with alternative bohemian lifestyle (female), time being not of the essence.

ρεμπέτισσα ♀

Rebetico (sic) found on two pre-WWI record labels: FAVORITE 7-55014 (45-q) and ORFEON 10188 (no mtx) and in early ORFEON catalogue. Term ‘ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ’ also found in ΣΦΙΓΞ, a 1917 Greek magazine from Cairo

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ

re(m)betológhos expert on rebetika, ‘rebetologist’ ρεμπετολόγος

refrén → nakarat

refrain ρεφρέν

repertuar repertoire ρεπερτόριο(ν)

repó ρεπό

resim → fotoğraf → fotoghrafía

photograph, picture φωτογραφία

restoran restaurant εστιατόριο, ρεστοράν

Rethemiótikos characteristic of / from Rethymno Ρεθεμιώτικος

Rethimniótikos characteristic of / from Rethymno Ρεθυμνιώτικη σούστα Ρεθυμνιώτικο(ς) συρτό(ς)

Ρεθυμνιώτικος

Réthimno(n) Rethymno. City on Crete Ρέθυμνο

ríhno to throw; strike, hit, play ρίξε μου μια γλυκιά πενιά! ρίξε ένα ζεϊμπέκικο!

ρίχνω

ritim rhythm ρυθμός

49

rizítiko song from Crete ριζίτικα (plural) ριζίτικο

Rizoúpoli location of the COLUMBIA record factory Ριζούπολη

Ródhos → Rodos

Rhodes (island) Ρόδος

rozet ροζέτα

Rufai

Rum (as distinguished from Yunan(lı))

Greek from Asia Minor; Greek inhabitant of Ottoman Empire/Turkey Ρωμιός (as distinguished from Έλληνας)

Rumanya R(o)umania Ρουμανία

Rumca Greek spoken by Greeks within the Ottoman Empire/Turkey Ρωμαίικα

Rumeli Roumeli, the Balkan Peninsula; European part of Ottoman Empire Rumeli türküsü Ρούμελι, Ρωμυλία

roumeliótikos from (characteristic of) Roumeli Ρουμελιώτικος

saba name of a makam σαμπάχ

sahne → podyum

stage σκηνή, πάλκο

salon/konser salonu → éthousa

(concert) hall konser salonu αίθουσα, σάλα

Saloníki → Selânik

Θεσσαλονίκη, Σαλονίκη

Salonikiós from Salonica/Thessaloniki Δημήτρης Σέμσης “Σαλονικιός” Σαλονικιός

sanat art sanat müziği (Turkish classical music) τέχνη

sanatçı artist, artisan αρτίστας, καλλιτέχνης

sanatkâr artist αρτίστας, καλλιτέχνης

sanídhi → pálko

(wooden) plank; podium, stage σανίδι

santur kind of hammered dulcimer, cymbalon σαντούρι

santurcu santur-player σαντουριέρης, σαντουρτζής

santuri santur-player (before a musician’s first name) Santuri Edhem/Ethem Efendi

sarakatsánikos characteristic of the Sarakatsani σαρακατσάνικο γλέντι σαρακατσάνικος

Sarakatsános nomadic tribe living in Arcadia, Epirus, Thessaly and Macedonia Σαρακατσάνος

saz (1) any musical instrument saz takımı incesaz takımı (small intrumental ensemble with these instruments) Opposite of kaba saz

όργανο

saz (2) Turkish long-neck lute cura sazı (small saz) divan sazı (large saz)

σάζι

50

meydan sazı (jumbo saz)

saz semaisi instrumental semai (finale)

sazende → çalgıcı

player of an instrument, instrumentalist, musician oργανoπαίκτης, μουσικός

sedef → fíldisi

mother of pearl σεντέφι

sefar(a)dítikos → sefarad

Sephardic, Judeo-Spanish σεφαρ(α)δίτικα τραγούδια σεφαρ(α)δίτικος

segâh name of a makam

segondáro/sighondáro, sighondarízo

to support, back up σεγκοντάρω, σιγοντάρω, σιγονταρίζω

segóndo/sekóndo/ sighóndo the second voice (in vocal/instrumental duet) Πολλές φορές του έκανα σεγκόντο/ σιγόντο

σεγκόντο, σεκόντο, σιγόντο

Selânik Salonica, Thessaloniki Θεσσαλονίκη, Σαλονίκη

selvi cypress κυπαρίσσι

sema whirling dance performed during a Mevlevi service

semaï secular vocal composition

semt neighbourhood, quarter

séra Pontic dance σέρα

serenat serenade σερενάτα

servi → selvi

sérviko Greek dance (2/4) σέρβικο(ς)

ses (1) sound ses mühendisi (recording engineer) ήχος

ses (2) voice Sahibinin Sesi (His Master’s Voice)

φωνή

sezón (playing) season (arts & sports) Ήτανε το τέλος της σεζόν σεζόν, (η)

sfirobabióli cylindrical bore end-blown cane flute σφυρομπαμπιόλι

sighanós slow Cretan dance σιγανός

sighondáro, sighondarízo → segondáro

sighóndo → segóndo

sihnázo to frequent συχνάζω

silindir → kovan

cylinder κύλινδρος

silloyí collection

51

Silloyés Greek periodical for collectors of stamps, postcards etc. (1982-now) Συλλογές

simmetého → katılmak

to take part, participate συμμετέχω

simvóleo contract συμβόλαιο

sinavlía → konser

concert συναυλία, κονσέρτο

sinéndefxi interview παίρνω συνεντεύξεις συνέντευξη

sinerghátis colleague, co-worker, fellow-, mate συνεργάτης

sinergházome to work with Συνεργάστηκε χρόνια με τον Τσιτσάνη συνεργάζομαι

singláki single or EP, 45rpm disc σιγκλάκι

singrótima ensemble, group συγκρότημα

sinhordhía chord συγχορδία

sinikía neighbourhood συνοικία

sinodhévo → eşlik etmek

to accompany συνοδεύω, ακομπανιάρω

sinodhía accompaniment, support με την συνοδεία κιθάρας συνοδεία, ακομπανιαμέντο, υπόκρουση

Sinodía Laïkís Orhístras accompaniment by a popular/folk “orchestra”. Often a small group of musicians, consisting of oud (ούτι/ut), guitar, violin, sandouri, kanonaki etc.). The Greek equivalent of an incesaz takımı.

Συνοδεία Λαϊκής Oρχήστρας (Σ. Λ. O.)

sinthétis composer ♂ συνθέτης

sinthétria composer ♀ συνθέτρια

sirá → seri, dizi

series σειρά

Síra → Síros Σύρα

sírba Romanian, Csángó, Hungarian, Moldavian, Ukrainian dance (litt.: “Serbian [dance]”)

σύρμπα

sirianós from/characteristic of Syros Φραγκοσυριανή συριανός

Síros one of the islands of the Cyclades Σύρος

sirtáki συρτάκι

sirto Greek/Turkish instrumental dance (2/4), from islands συρτό(ς)

sirtós Greek/Turkish instrumental dance (2/4), from islands συρτό(ς)

skafáki → skáfos σκαφάκι

skáfos → gövde

body, sound box, sound board σκάφος, ηχείο

skaftós hollowed out, scooped out (made out of a single piece of wood) σκαφτός μπαγλαμάς σκαφτός

52

→ skávo

skála scale, mode σκάλα, κλίμακα

skávo → oymak (içini)

chisel, carve; hollow out σκάβω

skevroménos → skevrós bent, warped σκεβρωμένος

skevróno to bend, warp Το ξύλο σκέβρωσε σκεβρώνω

skevrós → stavrós → bükük, bükülmüş, çarpık, eğri (büğrü), yamrıyumru(?)

bent, warped σκεβρός

skiládhikos σκυλάδικο σκυλάδικα

σκυλάδικος

skiní stage σκηνή, πάλκο

sklirós → sert

hard σκληρός δίσκος (hard disc) σκληρός

skopós tune, melody σκοπός

Skoútari → Üsküdar

(1) Scutari (Istanbul neighbourhood on Asian side) (2) Scutari, old Italian name for Albanian city of Shkodra/Shkodër (Tu. İşkodra)

Üsküdar’a gider iken (famous song) Σκούταρι

sm → zm

solíst → solist, solocu

soloist σολίστ

solo → solo

solo σόλο

soláro to play (a) solo σολάρω

sopráno soprano σοπράνο

sourávli flute σουραύλι, σουράβλι

soústa Greek dance (from Aegean islands) (4/4) σούστα

souxé → epitihía → başarı

success; (top)hit σουξέ

spázo → kopmak → kırmak

to break (transitive (with object) & intransitive (‘of itself’)), snap έσπασε χορδή Μου σπάσανε ………. έσπασες τα πιάτα Σπάσ’ τα όλα!

σπάζω

spánios rare σπάνιος

53

→ ender

spásimo the breaking of plates and glasses σπάσιμο

spésyal → idhiéteros → ayrı, özel, spesiyal, hususi

special σπέσιαλ, ιδιαίτερος, ειδικός

Sporádhes Sporades Σποράδες (oi)

stéki favourite haunt στέκι

stihákia texts, words στίχάκια

stihía (plural) data στοιχεία (τα)

stíhos → lóyia, (ta)

words, lyrics οι στίχοι ενος τραγουδιού (the words of a song)

στίχος, λόγια (τα)

stihourghós textwriter, lyricist στιχουργός

stil → tarz, usul

style το στυλ παιξίματος στυλ

stravóno Το ξυλο στράβωσε από υγρασία (τον ήλιο) (the wood has become bent/warped from humidity/moisture (the sun))

στραβώνω

stravós bent, crooked στραβός

strofí → devir

(1) couplet (2) revolution, rotation

78rpm (εβδομήντα οχτώ στροφών) (78 revolutions per minute)

στροφή

stüdyo studio στούντιο

Sufi

Sultan Sultan σουλτάνος

sultaniyegâh name of a makam

suzidil name of a makam

suzinak name of a makam

syrba → sirba

şair → şehir incorrect transliteration of the word şehir (şair = poet)

şakşak

şarkı light (classical) song şarkı söylemek (to sing a song) τραγούδι

şarkıcı ♀♂ → hanende

singer, vocalist τραγουδιστής ♂, τραγουδίστρια ♀

şehir (1) city πόλη, πόλις

şehir (2) famous (before an artist’s first name) Şehir Ömer Efendi Hayali Şehir Kâtip Salih Efendi

54

şehnaz name of a makam

şemşir → şimşir

şetaraban name of a makam

şevkevza name of a makam

Şii Shiite (Muslim)

şimşir buxus, boxwood (shrub/bush & wood) πύξος, τσιμισίρι

şirket → firma → etería, firma

company, firm plâk şirketi φίρμα, εταιρεία

tabahaniótikos from or characteristic of the Tabakhane neighbourhood Ταμπαχανιώτικος [μανές] ταμπαχανιώτικος, ταμπαχανιóτικος

Tabakhane neighbourhood in Izmir and other cities. (originally where the tanners (tabak) were)

Ταμπάχανα

tahirpuselik name of a makam

tahta wood ξύλο

Tahtacı

takılmak iğne takılıyor (the needle .........)

takım → takími

set, team, group takım tel (set of strings)

takími → takım

τακίμι από βιολιά και άλλα τετοια τακίμι

takma ad → lakap

pseudonym, nickname παρατσούκλι, ψευδώνυμο

taksim vocal or instrumental a-rhythmic improvisation (at the beginning or in the middle of a musical piece)

keman taksimi ταξίμι

taléndo talent Το παιδί έχει μεγάλο ταλέντο (The boy has tremendous talent)

ταλέντο

tamboúrlo drum με σημαίες και με ταμπούρλα ταμπούρλο

tambura saz-like instrument ταμπουράς

tamirci

tamir etmek to restore, repair, service επισκευάζω, επιδιορθώνω

tanbur string istrument with long neck and round body yaylı tanbur (yay ile) (bowed tanbur)

tanbura → tambura

tanburi tanbur-player (before a musician’s first name) Tanburi Cemil Bey

taraf side, face (of a gramophone record) όψη, πλευρά

55

tarih (1) history ιστορία

tarih (2) date ημερομηνία

tarihi historical ιστορικος

tasto (to) → perde

fret τάστo (τo)

tastiéra fretboard, fingerboard ταστιέρα

Tatavla (now: Kurtuluş) once a predominantly Greek neighbourhood of Istanbul Ταταύλα (Τα)

Tatavlianós from (characteristic of) Tatavla Ταταυλιανό χασάπικο Ταταυλιανός

tavérna κοσμική ταβέρνα οικογενειακή ταβέρνα (suitable for family outings)

ταβέρνα

taverniáris ταβερνιάρης

taxim → taksim

ταξίμι

taximáki Παίξε μας ένα ωραίο ταξιμάκι! ταξιμάκι

tecrübe experience, try-out tecrübe plâğı (testpressing)

tef tambourine ντέφι

tehnikí technique τεχνική

tekedzís τεκετζής

tekke orig. dervish lodge, (juke)joint, hash den τεκές

tekke ağzı generic term found on FAVORITE discs: 1-x55303 (5871-t), 1-x55277 (5930-t), 1-x55280 (5929-t), 1-x55281 (5931-t); also LYROPHON 41860 and 41528 (from LYROPHON catalogue)

tekke ağzı [gazel]

tekne the hollowed-out body of a saz

teknisyen technician τεχνικός

tekrar again, once more πάλι, ξανά

tekarlamak repeat επαναλαμβάνω

tel string çelik ve naylon tel cim teli (3rd string) bam teli (4th string) tel takmak (to fix strings) tel değiştirmek (to change strings) çiftetelli τσιφτετέλι

χορδή, τέλι

televizyon → tileórasi→

television τηλεόραση

56

tenía tape; film μαγνητική ταινία (magnetic tape) ταινία

tenóros tenor τενόρος

tesbih/tespih rosary, string of beads κομπολόι, μπεγλέρι, μπεγλέρια (τα) (plural)

tetráhordho four-string bouzouki, four course bouzouki τετράχορδο

teyp cassettedeck, cassette recorder κασετóφωνο

tezene/tazene/taziyâne → mızrap

plectrum, pick (made of cherry wood/bark) πένα, πέννα

thamónas regular (customer), frequenter, habitué θαμώνας

théatro → tiyatro

theatre θέατρο σκιών (shadow-theatre) θέατρο

Thessalía Thessaly Θεσσαλία

Thessaloníki → Selânik

Salonica, Thessaloniki Θεσσαλονίκη, Σαλονίκη

thíki hard(shell) case (for bouzouki, violin, guitar etc.) θήκη

Thráki → Trakya

Thrace; nowadays a region partially in Turkey, Greece and Bulgaria Θράκη

thrakikós/thrakiótikos Thracian θρακικός, θρακιώτικos

thrilikós legendary, famous θρυλικός

thrílos legend θρύλος

thrínos → mirolóϊ

lament, dirge; elegy θρήνος

ticaret trade, commerce εμπόριο

ticari commercial, trade- εμπορικός

tik Pontic dance τικ

tileórasi → televizyon

television τηλεόραση

timpanistís percussionist, drummer τυμπανιστής

tímpano drum τύμπανο

tipóno to print; press (records) τυπώνω

tiyatro → théatro

theatre θέατρο

toúmbano drum τούμπανο

toumbe(r)léki → dümbelek

vase drum (metal or pottery) τουμπε(ρ)λέκι

Tourkála Turkish woman Tουρκάλα (person) ♀

57

tourkikós/ toúrkikos → Türk

Turkish τουρκικός, τούρκικος

Toúrkos → Türk

Turk Τούρκος (person) ♂

tourné → turne, gösteri gezisi

tour Κάνουνε τουρνέ στην Ολλανδία τουρνέ, περιοδεία

traghoúdhi song τραγούδι

traghoudhistís male singer, vocalist τραγουδιστής

traghoudhístria female singer, vocalist τραγουδίστρια

trak stagefright έπαθα τρακ τρακ

Trakya Thrace; nowadays region partially in Turkey, Greece and Bulgaria Θράκη

triandafilliá → gül

rose (tree & wood) τριανταφυλλιά

tríha → kıl

hair (of a bow) τρίχα

tríhordho three-string bouzouki, three course bouzouki τρίχορδο

triodhía a duet sung by three singers (triet?) τριωδία

tsa(m)boúna bagpipe from the Dodecanese islands (?) τσαμπούνα

tsahpínika generic term in rebetika (not common) τσαχπίνικα

tsákizma Αμάν!, Αντάμ αμάν!, Αχ! Adam aman

τσάκισμα

tsakónikos dance from the Peloponnese (4/4) τσακόνικος

tsámiko Greek dance (3/4) τσάμικο

tsardhí τσαρδί

tsélo → violontsélo

tsémbalo/tsímbalo large sandouri, cymbalon τσέμπαλο, τσίμπαλο, κύμβαλο

tsimbalístas τσιμπαλίστας

tsiftetéli belly-dance (4/4) τσιφτετέλι

tsingános → çingene

female Gypsy (Roma/Sinti) τσιγγάνα, ατσιγγάνα ♀

tsingános → çingene

male Gypsy (Roma/Sinti) τσιγγάνος, ατσιγγάνος ♂

tsipourádiko where you can drink ‘τσίπουρο’ τσιπουράδικο

tsivoúri/dzivoúri large five-string mandoline τσιβούρι

tuluat tuluat tiyatrosu

58

tulum type of bagpipe τουλούμι

Tuna Danube; Turkish thematic song genre referring to historical events in that region (Osman Paşa, Plevna, 1878)

Δούναβη

Türk Turkish τουρκικός, τούρκικος

Türk ♀ female Turkish person (of nationality) Τουρκάλα (person) ♀

Türk ♂ male Turkish person (of nationality) Τούρκος (person) ♂

Türkçe Turkish (language) Τούρκικα (τα), Τουρκική γλώσσα

Türkiye Turkey Τουρκία

Türkmen

türkü Turkish folksong δημοτικό τραγούδι

τζ → dz

udi ut (oud)-player (before a musician’s first name) Udi Hrant (Kenkulian)

ulusal → milli

national εθνικός

umumi → genel

general umumi katalog (general catalogue) γενικός κατάλογος (general catalogue)

γενικός

usta master μάστορας, δεξιοτέχνης

ustad master μάστορας, δεξιοτέχνης

usul rhythmic cycle forming a kind of structure

uşşak name of a makam ουσάκ

ut oud, lute (without frets) ούτι

Üsküdar → Skoutári

Scutari (Istanbul neighbourhood on Asian side) Üsküdar’a gider iken (famous song) Σκουτάρι

váftisi/vaftísia/váftizma baptism, christening βάπτιση, βάφτιση, βάφτισμα

Valkánia, (ta) The Balkans Βαλκάνια, (τα)

valkanikós Βαλκανικóς πόλεμος βαλκανικóς

vals waltz βαλς

varáo to strike, hit Βαρούσε/Βάρεσε τις χορδές βαράω

varí(s) → ağır

heavy; slow (heavily accentuated) ağır zeybek βαρύ ζεïμπέκικο Ζεïμπέκικο Λημνέϊκο (Βαρύ) (on ODEON 28033-B (mtx ….) )

βαρύ(ς)

varítonos baritone βαρúτονος

vathífonos bass βαθύφωνος, μπάσος

váthos depth βάθος

59

velóna needle, stylus βελόνα

verníki → vernik, cilâ

varnish βερνίκι

vernikóno to varnish βερνικώνω, λουστράρω

vinílio → vinil

vinyl βινίλιο

violí → keman

violin βιολί

violistís/violidzís → kemancı

violinist, violin-player βιολιστής, βιολιτζής

violontsélo/tsélo (violin)cello βιολοντσέλο

virtüöz virtuoso βιρτουόζος

vizandinós Byzantine βυζαντινός

Vizándio(n) → Bizans

Byzantium Βυζάντιο(ν)

vláchiko(s) (characteristic) of the Vlachs βλάχικο συρτό βλάχικο(ς)

Vláchos Vlach (nomadic shepherd in the Balkans) Βλάχος (person) ♂

vlámika generic term in rebetika (not common) βλάμικα

voskós shepherd βοσκός, τσο(μ)πάνης, ποιμένας

voskopoúla shepherdess βοσκοπούλα

Vósporos → Boğaz(içi)

Bosphorus Βόσπορος

Voulgharía → Bulgaristan

Bulgaria Βουλγαρία

vradhiá Μιά ρεμπέτικη βραδιά στού Θωμά βραδιά

vuruş stroke

xakoustós → perífimos, pasíghnostos → meşhur, ünlü, tanınmış

well-known, famous ξακουστός

xaná → páli

again ξανά

xenihtáo/xenihtó to stay up all night ξενυχτάω, ξενυχτώ

xeníhtis → akşamcı, sabahçı, gece kuşu

night-reveller, nightcrawler (a person that prefers night to day;

moonlight to daylight), night owl

ξενύχτης, νυκτόβιος, νυχτοπούλι

60

xenityá → gurbet

living in a foreign country, far away from one’s homeland; living the life of an expatriate, emigrant/immigrant/migrant

ξενιτ(ε)ιά, κουρμπέτι

xénos → yabancı

stranger, foreigner ξένος

xílo → tahta/ağaç/ahsap

wood Είναι από ξύλο ξύλο

xsílinos → tahta(dan) → ağaç/ahsap

wooden ξύλινος

yabancı → ecnebi → xénos

stranger, foreigner ξένος

Yahudi (= Musevi) Jew(ish), Hebrew εβραïκός

Yahudi (= Musevi) ♂ ♀ Jew(ish), Hebrew Eβραίος (person) ♂

Eβραία (person) ♀

Yahudice → İbranice → evraiká

‘Jewish’ (language) εβραïκά

yalízo γυαλίζω

Yanina city in Epirus (Northern Greece) Ιωάννινα, Γιάννινα, Γιάννενα (τα)

Yánnina city in Epirus (Northern Greece) Γιάννινα, Γιάννενα (τα), Ιωάννινα

yanniótiko(s) from Yannina/Ioannina/Iannena (Epirus) γιαννιώτικα γιαννιώτικο(ς)

yay bow δοξάρι, τοξάρι

yayım → ekpombí

broadcast, radio/televison program(me) radyo/televizyon yayımı (radio/television broadcast/program)

εκπομπή

yegâh name of a makam

yemátos → foul, físka, piyénes

full; capacity crowd γεμάτος

yeni → néos/néa/néo/néoi → kenoúrya/kenoúryos

new; put before a songtitle it indicates a new different version (adaptation) of an older song with the same title.

Yeni İzmir Zeybeği Nέα Παραμάνα Nέοι Χασικλίδες (plural) Kαινοúργιος συρτός Kαινοúργιο τσιφτετέλι

νέο(ς), νέα, νέοι καινοúρ(γ)ιο(ς), καινοúρ(γ)ια

yepyeni → gıcır gıcır(?)

brandnew κατακαίνουργιος, ολοκαίνουργιος

yerakokoúdhouna little round bells (pellet bells) on a bow (δοξάρι) γερακοκούδουνα

61

yíftissa → çingene

Gypsy girl/woman (Roma/Sinti) γύφτισσα ♀

yiftopoúla young Gypsy girl/woman (Roma/Sinti) γυφτοπούλα

yíftos → çingene

male Gypsy (Roma/Sinti) γύφτος ♂

yírizma refrain γύρισμα, ρεφρέν

yitonyá neighbourhood γειτονιά

yortí → bayram

holiday, feast, part; name day (not birthday!) γιορτή, εορτή

youroúkikos of the Yörük/Yürük people γιouρούκικο ζεïμπέκικο γιouρούκικος

Yörük/Yürük certain nomadic people in South Eastern Turkey Γιouρούκος

yumuşak soft μαλακός, απαλός

Yunan Greek (from Greece) ελληνικός

Yunan(lı) ♂ ♀ a Greek (from Greece) Έλληνας (person) ♂

Yunanca Greek (language) ελληνικά, ελληνική γλώσσα

Yunanistan Greece Ελλάδα, Ελλάς

zarf → kap

plâk zarfı (record sleeve) θήκη, εξώφυλλο

zeïbékiko(s) → zeybek

ζεïμπέκικο(ς)

Zeybek (1) tribal warrior from Western Turkey ζεïμπέκης

zeybek (2) dance (9/8) ζεïμπέκικο(ς)

ziyá small orchestra with clarinet, violin, laouto and santuri (daouli/defi added at times)

ζυγιά

zikr

zil metal finger cymbals parmak zili ζίλια

Zmirnéïkos/Zmirnaïkós from Smyrna (= Izmir), in the style of Smyrna; Smyrnaic Σμυρνέικος μανές Σμυρναïκή Еστουδιαντίνα

Σμυρνέικος/Σμυρναïκός

Zmirnéos man from Izmir Σμυρναίος ♂

Zmírni → Smyrna (now: İzmir). City on the westcoast of Turkey Σμύρνη

Zmirniá woman from Izmir Σμυρνιά ♀

Zmirniós → Zmirnéos man from Izmir Σμυρνιός ♂

zondanós → canlı

“live” ζωντανή ηχογράφηση/εγγραφή (live-recording)

ζωντανός

zournás type of wooden hobo, shawn; folk instrument (not the hobo used in με ζουρνάδες και νταούλια ζουρνάς

62

→ zurna western classical music)

zurna type of wooden hobo, shawn; folk instrument (not the hobo used in western classical music)

davul zurna ile (davul and zurna) davul zurna ile oyun havaları (dance tunes for davul and zurna)

ζουρνάς

zurnacı → zurnazen zurna-player ζουρνατζής

zurnazen → zurnacı zurna-player ζουρνατζής

zvíno to erase, delete έσβησε την κασέτα (she erased the cassette)

σβήνω

ACKNOWLEDGEMENTS Michalis Dimas, Nikos Dionysopoulos, Peter Endendijk, Paula Jansen, John Loose, Noortje Pelgrim, Toon Pennings,

Olymbia, Michalis Sassos, Wana Sideris, Katerina Xirou, Margreet en Hans Vermeulen.

I am very grateful to Hero Hokwerda, Aristomenis Kalyviotis and Leonardo Kounadis for carefully checking the manuscript

at different stages. Their comments, corrections and suggestions were extremely valuable.

I still have not processed all their comments...

And finally a special word of thanks to Noortje and John for the use of their apartment and more. Utrecht, Athens, Karditsa, Poisses, 2013