Л-3

Үнэлэмж гэж юу вэ?

Агуулга

– 1. нэлэмжийн б тэцҮ ү

– 2. нэлэмжийн философи Ү

– 3. нэлэмжийн ангилал. Ү

– 4. нэлэмжийн м н чанарҮ ө

Субьект Обьект нэлгээ Ү

1. Үнэлэмжийн логик бүтэц

• Үнэлгээ -субъектийн байр сууриа илэрхийлэн шийдвэр гаргах шинж

• Үнэлэмж нь юмс үзэгдлийн холбоосын дотоодод байх учраас мэдэрхүйгээр мэдэж болох зүйл бус ойлголтоор субъектив байдлаар илэрхийлэгдэнэ.

Субъектийн оролдлогыг объекттой холбож өгөх

зөвшөөрөл, хүсэл эрмэлзэл болон

хэрэглэгддэг

Обьект нь үнэлэгдэгч буюу материаллаг ба

санаалаг бүх зүйл.

Субъект нь үнэлэгч буюу тухайн бодьгал,

бүлэг, хамт олон, нийгмийн нийтлэг

үндэстэн цаашилбал хүн төрлөхтөн.

Мона Лиза (Джоконда)

Дата: 1503-1505Размер картины: 77 x 53 смМатериал: Дерево, маслоМузей: ЛуврЛеонардо да Винчи

2. ҮНЭЛЭМЖИЙН ФИЛОСОФИ

• Ãåðìàíû ôèëîñîôèч

• Ð. Õ. Ëîòöå (1817-1881) áîë ¿íýëýìæèéí òóõàé îíîëûã ôèëîñîôèéí áèå äààñàí ñàëáàð áîëãîõûí ýõëýëèéã òàâьсан.

нэлэмжийн философи Ү

¯íýëýìæ¿¿ä áîë áèäíèé õ¿ñýë ýðìýëçëýýñ îãò õàìààðàëã¿é áàéäàã áîëîâч áèäíèé ìýäðýìæ ð¿¿ õàíäàæ,

òóõàéí òîäîðõîé ìýäðýìæ íü ÿíç á¿ðèéí ¿íýëýìæèéí çîõèõ õÿçãààðûã òîãòîîæ

áàéäàã.

Үнэлэмжийн тодорхойлолтууд:

• Г.Риккерт:

• “Үнэлэмж нь утга учир, ач холбогдол”

• Оросын судлаач Н.Г.Багдасарьян:

• “Үнэлэмж нь альтернатив боломжуудын хооронд сонголт хийхэд нөлөөлөх зан байдлын хэм хэмжээ, загвар болж өгдөг нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэм хэмжээ”

• Соёл судлаач Б.С.Ерасовын үзлээр:

"Үнэлэмж нь обьектын ба нөхцөл байдлын сонголтонд эерэг утгаар байна.

- үнэлэмжид сөрөг утга байхгүй гэж үзжээ.

• С.Ф.Анисимов эрхэмлэх зүйл, үнэлгээ хоёр нь ялгаатай ойлголтууд.

"Эрхэмлэх зүйл" - юмсын нийгмийн ач холбогдлыг,

“Үнэлгээ" - үнэлэгч субьектэд хамаарах тодорхой утга холбогдлыг тэмдэглэдэг.

1. Аргахэрэгслий

н

- Эдийн,засгийн

á иебялдрийн, ç угаацэнгэлий

н

2. Мөн чанарын

à/ Нийгмийн - , Бүлгийн ¸ с

суртахууны

á/ Оюуны, Мэдлэгийн

ó , рлагийн ø ûашн

3. Үнэлэмжийн ангилал

Үнэт зүйлс нь нийгэм соёлын түүхэн хөгжлийн явцад хүн төрлөхтний үнэлэмж дээр тулгуурлан бүрэлдэж бий болсон эерэг шинжүүдийн цогц

ôèëîñîôè ¿íýò ç¿ëñèéã:Солонгосын ч Юү Гёнг Хуан

нийгмийн

улс төрийн

шашны гоо сайхны

ахуй амьдралын

Б.С.Ерасов нэлэмжийг үагуулгаар нь:

4. íýëýìæèéí Ү Үíäýñ

• Тэдгээрийн уг үндсээс хүний амьдралын гол үнэлэмжийн асуудлууд нь сайн ба муу, зөв ба буруу, сайхан ба муухай зэргээс урган гардаг.

• Үнэлэмжийн үр дүнд бий болдог онолын гол категорууд нь сайн ба муу , сайхан ба муухай, нүгэл ба буян ,

ашигтай ба ашиггүй, шудрага ба шудрага биш, үнэн ба худал ...

Ñàéí áà ìóó

Энэрэ нгүй

баэнэрэ

нгүйбус

Ñàéõàí áà

ìóóõàé

Øóäàðãà áà øóäàðãà áèø Àøèãò

àé áà àøèãã

¿é

Áóÿí áà

í¿ãýë,

í̄ýí áà õóäëà

à

¯íýëýìæèéí үð дүíä áèé áîëäîã îíîëûí ãîë

êàòåãîðèóä:

В. Моррис нэлэмжийн онолын хамрах х рээг ёс ү үз й ба гоо з й гэсэн хоёр хэсэгт хуваан авч зсэн. ү ү ү

• Ёс зүйн хүрээ нь “Õ үн юу хийх ?” ёстой вэ гэсэн үйлдэл, үйл

ажиллагаатай холбоотой буюу сайн ба муу, буруу ба зөв эдгээр ойлголтуудтай холбоотой бол,

• Ãоо зүйн хүрээ нь “Õ үн юунд ?” баясах ёстой вэ гэсэн

сайханы ойлголттой холбоотой байдаг хэмээн үзжээ.

• ( )Хүний оршихуй бүхэлдээ үйлдлийн систем ахуй

• Хүн нийгмийн амьдралд:- үйлдлээ хэрхэн зохицуулах, - юуг амьдралынхаа хамгийн үнэ цэнэтэй зүйл болгон

эрхэмлэх, - үйлдлийн зарим нь яагаад зөв, эсвэл ... - бид бусдын өмнө яагаад хариуцлага үүрэх ёстой, - бид эрх чөлөөг хир зэрэг мэдэрч чадах уу

зэрэг асуултууын үндэс суурь нь үнэлэмжийн ойлголттой салшгүй холбоотой.

● Õ¿í “Á ?” и ямар үйлдэл хийх ёстой вэ öàã ¿ðãýëæ .гэсэн асуулттай тулгардаг

● Ý îðøèõóéí нэ нь хүний хамгийн үндэслэгээ . болдог

Буруу сонголтоос дэх р дагаварүү ү

Үнэлэмж нь өөрөө ёс суртахууны эерэг шинжийг бүрдүүлэх бөгөөд хүний үйлдлийн

. залуур

• Үнэлэмжийн үр дүн нь хувийн үнэт зүйлсийн чиг баримжаа болох бөгөөд аливаа асуудалд үнэн

, . зөв бодиттой үнэлэлт дүгнэлт өгөх үндэс болно

• “ ” (valuing) ? Үнэлэх гэж юуг хэлэх вэ

• Хүн нь оршихуйн обьект ба үйл явдлуудын талаар , хариу үйлдэл үзүүлэх үүнд хэл нь ур чадвар

. төдийгүй үнэлгээнд чухал үүргийг гүйцэтгэдэг

нэлэмжийн Үшийдвэр гаргах

ер нхий б тэц тогтолцооө ү

т л в ө өSITUATION

Шийдвэр гаргагчийн онцлог

Ач холбогдолтой н л ө өөSIGNIFICANT INFLUENCES

р д н, р Ү ү үдагаварOUTCOMES

Шийдвэр хэлэлц лэгүү DECISION

Ёс суртахууны нэлэмж нь хэм хэмжээ, эрхэмлэл, итгэл нэмшил, хорио ү үцээр зэрэг олон элемент дийг багтаадаг рг н ойлголтүү ө ө

• нэлэмж нь угсаа гарвал, шашин ш тлэг, Ү үсоёл, боловсролын т вшин, нийгмийн үбайдал гээд олон х чин з йлээс ү үшалтгаалдаг.

нэлэмжийн харилцааны субьектуудын хэрэгцээ, сонирхол, зорилгын Үхувьсамтгай байдгаас "эрхэмлэх з йлү " нь харьцангуй б г д ямар нэг юмны ө өө

утга холбогдол нь с р г болж, нэт з йл нь нэг й болно.ө ө ү ү ү ү

• Туйлын эрхэмлэх з йлс:ү

Амьдрал, эр л мэнд, мэдлэг, х д лм р, гоо үү ө ө өсайхан, шударга ёс, хайр ...

• Туйлын л эрхэмлэх з йлс: ү ү

хэл, б д лэг, залхуу, шударга бус, Ү ү үүтэвчээрг й ү ...

Д гнэлт ү• Õ үний үнэлгээний чадвар нь хүний

. сэтгэлгээний үр дүн• Иймд хүний үйлдлийн сэтгэхүйн үйл

явцыг үнэлэх гэдэг нь үнэлэмжийн төлөв шинжийг өөр зүйлийн төлөв

ÿâäàë.шинжтэй харьцуулах• Үнэлэмж нь нийгмийн амьдралд

төлөвших явцад олж авсан мэдлэгийн нэгдэл төдийгүй үйлдэлд хариу . үзүүлэх системлэг бүтэц юм

АНХААРАЛ ТАВЬСАН ОЮУТНУУДДАА БАЯРЛАЛАА

ДРИЙГ САЙХАН НГ Р Г РЭЙӨ Ө Ө ӨӨ ӨӨ