Skill Sheets Basketball1000 Drills en andere oefeningen voor

trainers/coaches van jeugdteams

Deel 5Set Plays & Out of bounds

Ton Kallenberg

194

Inhoudsopgave deel 5

9. Set Plays! 1969.1. Wat is een set play? 1969.2. Set play tegen man-to-man verdediging 1979.3. Typen set-plays 1999.4. Voorbeelden van set plays tegen man-to-man verdediging 1999.5. Set-play tegen zone-verdediging 2269.6. Aanval tegen de box-and-one verdediging 2299.7. Aanval tegen zone-press 229

10. Out of Bounds! 23110.1.Side line out of bounds 23110.2.Baseline out of bounds 233

195

9. Set Plays

Basketbal is bij uitstek een sport waarmee je met bepaalde systemen, set-plays, een aanval kunt regisseren. In de inleiding heb ik de uitspraak gedaan dat een set-play moet passen bij de kwaliteiten en capaciteiten van je speelsters en ook heb ik de uitspraak gedaan, dat het belangrijker is om te trainen op fundamentals dan op systemen. Een goede set-play bestaat in mijn ogen dan ook vooral uit de juiste en tactische combinatie van de toepassingen van fundamentals. Daarmee is het overigens ook mogelijk een herkenbare speelstijl te ontwikkelen, omdat het als ‘maatwerk’ past bij de speelsters. In dit hoofdstuk besteed ik in het kort aandacht aan enkele set-play’s. Set-play kun je onderscheiden in verschillende stijlen. Vergelijk dit maar met de verschillende dans-stijlen zoals latin, klassiek of modern. Elke dansstijl heeft zijn eigen ritmiek en uitstraling, doch binnen een dansstijl zijn er ook nog vele verschillende variaties. Zo heb je bijvoorbeeld bij “latin” onder meer de cha-cha-cha en de rumba of de tango. Die dansen kennen ieder hun eigen patronen, variaties en opties. De dansers dansen vanuit hun gevoel, het ritme van de muziek, de passie en maken daarbij gebruik van de ruimte op de vloer.Set-plays kun je op dezelfde manier benaderen. Ook hier geldt dat speelsters - voorzien van fundamentals - gebruik maken van de patronen, variaties en opties. Welke dat zijn, is niet altijd te voorspellen. Iedere wedstrijd situatie is immers anders! Daar moeten speelsters op reageren (of liever nog: vooruit lezen van de situatie). Niets is meer dodelijk dan wanneer je als coach het systeem heilig verklaart en probeert je speelsters een bepaald systeem tot in de perfectie als machines te laten draaien! De meest gebruikte hedendaagse set-play ‘stijlen’ zijn de motion offense, de flex offense en de shuffle offense. Deze drie stijlen komen in dit hoofdstuk aan de orde. In dit hoofdstuk ga ik overigens niet verder dan het noemen van enkele voorbeelden die ik ook gespeeld heb met een van de jeugdteams. En ook geef ik enkele set plays die de Nederlandse jeugdteams spelen. Set plays tegen man-to-man verdediging of zone verdediging zijn er in grote hoeveelheden en variaties. Welk systeem en hoe je het ook speelt: Denk eraan dat je het blijft zien als hulpmiddel om tot scoren te komen.

9.1. Wat is een set play?

Een set play is een strategisch geplande choreografie van bepaalde bewegingen om daarmee open schoten en score posities te veroveren. Set plays zijn bedoeld om (snel) tot een score (mogelijkheid) te kunnen komen. Setplays zijn niet bedoeld om je gehele aanvalssysteem te beheersen.

9.1.1.Wanneer kun je een set play gebruiken?

Een set play brengt een verandering in de aanval met zich mee. Het stelt de verdediging voor nieuwe onbekende uitdagingen. Set plays speel je na de volgende situaties:

• Na een time out

196

• Aan het begin van de wedstrijd (direct na de tip-off)• Aan het einde van de wedstrijd• Wanneer je echt een score nodig hebt• Wanneer je aanval vastgelopen is• Na je secondaire fast-break.

Kortom: een set play wordt eigenlijk alleen gespeeld wanneer er een rustig moment in de wedstrijd (nodig) is, waarbij de verdediging zich heeft opgesteld en de aanval ook gegroepeerd is.

9.1.2.Hoe kies je de goede set plays voor je team?

Niet elke set-play past bij je team. Experimenteer daarom met verschillende set plays of creëer je eigen variatie op een set-play, of maak er een zelf! Om de juiste set-play te kiezen, houd je rekening met het volgende:

1. Je aanvalsopzet – kies dezelfde opstelling als je gewoon bent te spelen (b.v. als je gewend bent vanuit 1-3-1 te werken, doe dit dan ook nu)

2. Je speelsters – pas je set play aan aan de kwaliteiten en mogelijkheden van je speelsters. Weet waar je sterk en zwak bent! (b.v. heb je een hele dominante en sterke center: gebruik haar dan!)

3. Je coach filosofie – Blijf bij jezelf. Als jij een coach bent die van snel spel houdt, ontwikkel dan geen trage en langdurende set plays.

4. Wat wil je met je set plays realiseren? – Er zijn coaches die voor elke situatie een aparte set-play hebben. Maak een lijst van de verschillende situaties waarvoor je een set-play wilt hebben.

5. Beperk het aantal set plays – Je kunt beter een paar set plays heel goed uitvoeren, dan een hele hoop set plays matig of slecht uitvoeren.

Set plays kun je onderscheiden tegen man-to-man verdediging en tegen zone verdediging. Natuurlijk zijn er ook legio varianten voor combi-verdedigingen, maar dat vind ik persoonlijk meer geschikt voor senioren basketball. Daarom behandel ik deze niet hier in dit boek.

9.2. Set play tegen man-to-man

verdediging

Tips voor je set play tegen een man-to-man verdediging:1. Gebruik verschillende entry passes om

je aanval te beginnen. 2. Gebruik bij entry-passes links, rechts en

midden. 3. Er zijn verschillende entries: Wing entry;

Post entry; Dribbel entry (zie ook verder)4. Entry passes zijn: kort, hard en precies5. Aanvallende bewegingen beginnen niet

eerder dan nadat de guard de aanval aangeeft.

6. Bij het ontvangen van de entry pass,

197

doet de speelster met bal: Square up naar de basket en kijken voor het schot of de drive; vervolgens kijkt zij voor de inside pass of de hoge post of cutters naar de basket; Pass en beweeg als de eerste twee opties zijn verlopen

7. Alle set plays hebben de volgende opties: Perimeter schoten; Inside of high post opties; 3 punts mogelijkheden; special plays; isolaties; 2-man opties (give and go; screen and roll)

8. De aanvallende set play heeft een natuurlijk verlopende continuïteit (de mogelijkheid om van de ene zijde naar de andere zijde over te gaan met nieuwe score mogelijkheden)

9. Verschillende bewegingen maken de aanval effectief: Horizontale en verticale screening; Back screens; Insnijden zonder de bal; Curl-cuts naar de basket; Backdoors naar de basket; Continue beweging

10. Gebruik de sterkten en mogelijkheden van de speelsters in de aanval: Breng de bal inside bij sterke post speelsters; Ga vaak naar goede schutters

11. Dwing je speelsters om hard te werken, om goede percentage schoten te nemen. De aanvallende set-play moet speelsters vrij krijgen voor een goede schot mogelijkheid

12. Zorg altijd voor defensieve balans wanneer je een schot neemt (tenminste een speelster op safety guard positie)13. Zorg voor special plays in je aanval om voordeel te pakken op je tegenstander (b.v. Mismatch inside; Speelster met

foutenlast; Slechte verdedigende speelsters)14. Varieer in special-plays die je kunt gebruiken in je aanvallende set-play: Isolaties; Back-doors; 2-mans spelletjes; 3-

punts schoten; Lobs15. Je hebt ook een secondaire aanvallende set play: In het geval je eerste aanval niet effectief blijkt te zijn; Om de

tegenstander een verschillend perspectief te geven16. Gebruik een controlerende aanvallende set play aan het eind van een periode in de wedstrijd of om het tempo in de

wedstrijd te controleren

198

9.3. Typen set-plays

De drie meest voorkomende hedendaagse typen set-plays zet ik hier even naast elkaar:

Shuffle Flex Motion

continuiteitsaanval: Speelsters roteren op elke positie

Speelsters wisselen veel van positie om mismatches te laten ontstaan

Situatie afhankelijke aanval. (“Free lance offense”)

Geschikt voor team met veel gelijkwaardige speelsters (geen dominante center o.i.d)

Geschikt voor teams met veel gelijke speelsters. In flex maakt het op zich niet uit wie er op welke positie staat.

Geschikt voor speelsters die elke situatie kunnen “lezen” (met of zonder bal)

Er is sprake van een grondpatroon + afgesproken variaties

Er is sprake van een grondpatroon + daarnaast veel situatiegebonden variaties

Voornamelijk situatie gebonden situaties

Nadeel: vaak screens op weakside Nadeel: vaak screens op weakside Nadeel: moeilijker om te spelen met een team in opbouw. Het leren spelen van een motion vereist veel ‘inzicht’ van de speelsters

9.4. Voorbeelden van set plays tegen man-to-man verdediging

9.4.1.Shuffle Offense - “England shuffle”

Deze shuffle offense zag ik een paar jaar geleden een selectie van het Nationaal u16 team van Engeland spelen, vandaar de benaming. Deze shuffle laat alle speelsters roteren op elke positie. Je kunt deze goed spelen wanneer je speelsters over een goede balhandling en techniek beschikken en geen dominante center hebt.

Basis patroonEntry: start vanuit een 2-1-2 opstelling. Als #1 naar een kant wordt geleid door de verdediging (of dit zelf doet) start de aanval. De guard aan weakside komt naar de kop (top of the key).

1

2

3

45

1

2

34

5

1

2

3

4

5

#1 start de aanval door de bal naar de wingpositie te dribbelen. #2 maakt een V-cut en ontvangt de bal van #1. #2 kan eventueel in een vrije positie zijn (zeker wanneer zij een goede 3-puntsschutter is) voor een schot (schotdreiging!). Ondertussen maakt #3 een fake inside en snijdt hard naar buiten voor de pass van #2. Op dit punt heeft #3 de optie voor het schot; de drive of kijken voor de pass op de insnijdende #1. #5 plaatst een screen voor #1, die een inside-cut maakt over de kop van het screen of de backdoor neemt en ‘open’ komt voor de pass van #3 voor de lay up.Direct na het screenen voor de #1, screent #5 voor #4. Zij is de tweede ‘cutter’ (die overigens haar verdedigster naar boven in de richting van #5 heeft getrokken). Als #4 niet de pass ontvangt voor een inside

199

spel of de lay up, snijdt zij naar de high post positie (elleboog) op ballside voor de ontvangst van de bal en een mogelijk schot. (Diagram B).Als #3 de bal niet kwijt kan, zet #2 een verticaal screen voor #5 die dan uitkomt (pop out) om de puntpositie te nemen en #2 gaat naar beneden om de nieuwe feeder te worden [Diagram C]. Direct na het screen opent #2 voor een eventuele quick pass van #3 (of #4), daarna gaat zij naar de corner.Je hebt nu dezelfde set, maar aan de andere kant van het veld en met andere speelsters op de shuffle posities. #3 is nu de eerste snijder, #4 is de post en #1 is de tweede snijder. Nu kun je dezelfde opties doorspelen voor de continuiteit van de aanval.

The "Split".

Laten we nu aannemen dat de verdediging de pass terug naar de top of the key overspeelt (linker afbeelding). Op dat moment lopen we de “split” met een pass op de post #1. Deze pass betekent dat de punt (#4) een backdoor cut neemt (en dus de pass kan krijgen van #1) en een down-screen zet voor de feeder #5. #5 komt over het screen voor een high-low game en snijdt dan naar de top-of-the-key (middelste afbeelding). Ondertussen zet de eerste snijder (#2) een down-screen voor de tweede snijder (#3), die dan om het screen snijdt voor een mogelijk schot. Als zij niet tot een schot komt (maar wel de bal heeft gekregen van #1), kan zij de basis beweging opnieuw inzetten, zoals getoond wordt in de rechter afbeelding.

1

2

3

4

5

1

4

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Normaal gesproken is de pass op de high post (hier #1) mogelijk, omdat de verdedigster van de post vaak achter de post speelt op de elleboog. Echter, wanneer de post wordt “gefront”, dan kan de post #1 haar verdedigster pinnen en inside bewegen voor een “over-the-top” lob pass.

Strongside, Hoek optie.Een tweede mogelijkheid, die gebruikt kan worden als de pass naar de top of the key wordt verdedigd, is de hoek optie. De tweede snijder #4 herkent en maakt een pop-out beweging naar de hoek om de pass van #1 te krijgen. Nadat deze pass naar de hoek is gemaakt, zet de post #5 opnieuw een screen voor de eerste snijder #1, die zowel over als achter het screen kan insnijden en ‘open’ kan komen voor de pass van #4 (zie middelste afbeelding). Natuurlijk kijkt #4 ook voor haar eigen kans voor een schot (of drive) vanuit de hoek. Als niets mogelijk is, stapt #5 uit naar de forward positie om de nieuwe eerste snijder te worden en ontvangt de pass van #4 (afbeelding rechts). Op dat moment maakt #2 vanuit de top-of-the-key een backdoor cut (zij werd immers overspeelt) en neemt daarna de positie op de high post over. #3 gaat naar de top of the key en #1 wordt de feeder op weakside. Op dat moment kan de basis shuffle weer worden ingezet.

200

1

2

3

4

5

22

1

2

34

51

2

3

4

5

Diagonale optieWanneer ook deze optie (richting de hoek) niet kan en de pass naar de top of the key verdedigd wordt (zie afbeelding hieronder links), is er ook nog een derde optie: de diagonale optie. Dit keer richten we ons op de optie met de #2. Het is belangrijk dat de #2 haar verdedigster hoog naar buiten neemt (dus verder van de basket verwijderd). De #3 (feeder) herkent dit en snijdt naar de top of the key onder de verdedigster van #2 en ontvangt de bal van #1. De punt #2 snijdt nu hard om #3 heen. Dit kan op twee manieren: n.l. (1) door middel van een backscreen op de verdedigster van #2 blokt en een hand-off aan #2 , of door (2) #2 die een ruime boog de weakside opzoekt voor de ruimte die het veld biedt en dan naar een afstandsschot of een 1-1 situatie zoekt.

Feeder Back-door optie.Wanneer de verdediging een agressieve "on-the-line" man-to-man verdediging speelt en de #3 (feeder) verdedigd wordt voor de pass vanuit de top-of-the-key (zie hieronder afbeelding midden), dan zet de feeder #3 met de buitenste voet af voor een harde backdoor naar de ring en daar ook de pass van de punt (#2) verwacht voor de lay-up.

Point Pass Fake Option.Deze optie kun je ook een “nickname” geven en het als een aparte optie kenbaar maken. Deze optie speel je vooral wanneer de verdediging in de man-to-man-defense de verdedigster van de #4 ver in de helpside-lane plaatst (afbeelding rechts). De aanval start met de basisbeweging, maar in plaats van dat de point #2 de pass naar de #3 (feeder) geeft (ze maakt wel een harde schijnbeweging alsof ze de pass die kant uit geeft), passt ze de andere kant uit naar #4. #4 is namelijk intussen naar de wing gekomen en is open voor de pass en het schot (afbeelding rechts). De post #5 kan dan de bucket instappen (juist boven het blok) en opposten. Nu heb je een two-man spel met de #4 en #5.

1

2

34

5

3

4

1

2

34

5

1

2

34

5

Dribble variant.Als de pass naar de top-of-the-key verdedigd wordt (en elke andere optie ook niet lukt), kun je de basisbeweging herstellen door een dribble entry waarbij de eerste snijder #1 gewoon uitdribbelt naar de puntpositie (top-of-the-key). #2 heeft in dit geval de backdoor genomen (immers: anders was ze wel aanspeelbaar geweest voor de entry-pass) en maakt een curl-cut om #5 heen, waardoor zij de eerste snijder is. De pass wordt dan gegeven door de #1 op de #3 (feeder) en #2 voert de eerste ‘cut’ uit.

201

Deze dribble variant kan ook worden uitgevoerd voor de hoekoptie zoals hierboven beschreven. In dit geval dribbelt de eerste snijder naar de hoek en wisselt qua posities met de tweede snijder. Vergelijkbaar is het natuurlijk wanneer de bal op de puntpositie is en de bal niet kan worden doorgepasst naar de feeder-positie. Ook zij kunnen dan uitwisselen. De feeder neemt in dit geval de top-of-the-key positie over.

Screens and Exchanges.In aanvulling op de dribble entry en uitwisseling die ik in de vorige paragraaf heb beschreven, kunnen er natuurlijk ook uitwisselingen plaatsvinden van de bal af. De middelste afbeelding hieronder laat de post (#5) zien die een screen zet voor de feeder (#3) en van positie wisselt. In de rechter afbeelding zet de puntspeelster #2 een screen voor de post #3 en wisselen zij van positie. En ook kan de tweede snijder screenen voor de feeder en wisselen zij van posities. Dit zijn enkele mogelijkheden om de pass-lanes open te krijgen tegen een felle man-to-man defense waarbij de passlijnen worden overspeeld.

1

2

34

5

1

2

34

5

1

2

34

5

Na de aanvalsreboundWanneer de aanvalsrebound wordt gepakt, na een gemist schot, is natuurlijk de eerste optie erop gericht om direct de bal af te maken. Maar als de kans daarop niet reeel is (of als je de wedstrijd wilt uitspelen omdat je voorsprong hebt aan het eind van de wedstrijd), is het beter om de bal naar buiten te brengen en de aanval opnieuw op te zetten.

Tot slot:De shuffle creeert beweging en scoremogelijkheden voor alle vijf speelsters en is het meest effectief tegen man-to-man verdedigingen, maar kan ook gebruikt worden tegen sommige zoneverdedigingen (vooral match-up zones).Deze aanval heeft een intelligent team nodig met veel balcontrole, dat het geduld weet op te brengen voor een goede scoremogelijkheid. De shuffle heeft enige tijd nodig om dit aan alle speelsters te leren (met name op alle vijf de posities en de verschillende opties). Maar het kan tegelijkertijd een uitstekend aanval zijn voor een kleiner team dat niet beschikt over een sterke dominante post-speelster. Met alle vijf speelsters in bewegende en wisselende posities, ontstaan er vanzelf mismatches (met name wanneer de grote verdedigende speelsters hun speelster in de perimeter moeten gaan verdedigen en op datzelfde moment de guards vlak bij de basket zijn). Voor het aanvallende team is het voordeel dat je eenvoudig je beste speelster op de bank kunt plaatsen in plaats van een guard voor een guard of een post voor een post, omdat alle posities zijn uit te wisselen. Aanvullend: tegenstandsters zullen moeite hebben om deze aanval te analyseren omdat de rol van elke speelster continu wisselt.

202

9.4.2.Flex offense

De flex aanval is bekend om zijn vele wisselingen van de posities van de speelsters. Doordat de verdediging tegen deze aanval keuzes moet maken, ontstaan ‘mismatches’ die vervolgens voor de aanval besteed kunnen worden. Bij de flex-aanval staan de hoofdlijnen van het grondpatroon vast. Hierop kan een team altijd terugvallen. Daarnaast zijn er de variaties die gebruikt kunnen worden, afhankelijk van wat de verdediging doet. De flex-aanval onderscheidt zich dus op dit punt van de situatie-afhankelijke aanval, zoals de motion offense of de free-lance aanval. Deze laatsten bieden zoveel vrijheidsgraden aan speelsters, dat het daardoor moeilijker is om aan te leren (en dus te spelen).

9.4.2.1. 2-3 offense Rijnland

Deze 2-3 offense speelde ik met het eerste bolwerkteam dat ik coachte. Het is een eenvoudige aanval met enkele basispatronen. Deze flex offense speelde ik om gebruik te maken van de kwaliteiten van enkele sterke guards en daarnaast om zowel structuur te bieden als beweging te geven aan mijn speelsters. Op rayon niveau hadden we daardoor toen direct resultaat met deze offense. Het doel van deze offense is een compleet basispatroon te bieden dat gericht is op schotmogelijkheden inside en outside en waarbij ook de lijn hoog-laag wordt afgewisseld.Opmerkingen: het is belangrijk om het veld breed te houden omdat de bucket daarmee wordt ‘open’ gehouden; daarnaast opletten op de ‘timing’ van de screens en de onderlinge acties.

De aanval start aan ‘strong side’, waarbij entry pass van #1 op #2 is. Speelster #5 screent voor #3 die onderlangs insnijdt en de pass kan krijgen van #2. Zo niet dan neemt zij de positie in op het block aan de andere kant. Zo lang de pass tussen #2 en #1 (m.a.w. Tussen de guard-posities wordt gegeven), kan dit patroon worden doorgespeeld. Immers bij de pass terug van #2 op #1, screent #3 voor #4 en snijdt #4 onderlangs in en gaat weer naar het block aan de oorspronkelijke kant. Dan ben je dus weer terug in de uitgangspositie.Bij een pass op de forward (hier op #4) screent #2 voor #5 en zij snijdt hard in naar de basket. Als zij de bal niet kan krijgen komt zij naar ballside. Speelster #2 screent vervolgens door voor #1 die omhoog komt op de guard positie. Als #4 niet kan passen dribbelt zij omhoog naar de guard positie. (middelste afbeelding).Bij een pass van de forward op de speelster op de post-positie (hier #3), wordt een ‘split’ gespeeld, waarbij #5 screent voor #4 die achterlangs voor een outside schot open kan komen. Na haar screen rolt #5 af en kan een backflip pass van #3 krijgen. Indien dit niet gebeurt snijdt zij door de bucket naar de andere kant. Speelsters #1 en #2 vullen de open gekomen posities op. Indien #3 dan een pass geeft op #1 op de guard positie, kan de aanval weer gecontinueerd worden met een pass op #2 en wordt het basis patroon weer ingezet.

1

2

3

4

5

1 2

3 4

5

1

2

3

4

5

9.4.3.Motion offense

De motion offense heeft een groot aantal voordelen. Zi is het bijvoorbeeld moeilijk voor een tegenstander om jouw aanval te ‘scouten’, omdat het een aanval is zonder vaste regels. Maar om een motion offense goed te kunnen spelen, moet je als team ook wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Je moet bijvoorbeeld beschikken over een ‘intelligent’ team. Speelsters die weten wat zij kunnen en ook speelsters met creativiteit en voorstellingsvermogen over de situatie in het veld (elk balbezit kent namelijk een unieke situatie en is feitelijk onvoorspelbaar). Daarnaast is het belangrijk dat je speelsters beschikken over solide fundamentals.

203

204

Belangrijke conceptenBij een motion offense is een aantal belangrijke concepten waarmee rekening gehouden dient te worden:1. rol definitie2. neem goede schoten3. ruimte op het veld (tenminste 4,5 m voor elke speelster)4. beweeg altijd met een doel5. bal veranderingen (reversals). Houd de bal in het midden van het veld juist boven de top-of-the-key om screening

mogelijk te maken aan beide kanten. Dit maakt het moeilijk voor de verdediging om helpside te bieden. Iedere volgende pass moet dan richting het midden van het veld.

6. krijg teamgenoten ‘open’, zet goede screens.7. sta niet stil in de aanval. Met de 24-seconden schotklok, is er weinig tijd voor een effectieve aanval8. als je de bal niet hebt, snijdt je in, zet je een screen of ben je in beweging.9. screen de verdedigster, niet het gebied10. communiceer met je teamgenoten, zowel visueel als verbaal (roep de naam van je teamgenoot voor wie je screent,

met een vuist in de lucht). Dit maakt voor de andere speesters zichtbaar wie de screener is en wie de cutter.11. dribbel een bal alleen voor drie redenen: (1) om naar de basket te komen, (2) om ruimte te maken, of (3) om de

passing hoek te verbeteren.12. als je een pass ontvangt: face-the-basket. Houd de bal enkele tellen vast om je teamgenoten de mogelijkheid te

geven om te screenen of de pass-lijnen te openen.13. geef simpele passes. Gebruik bounce-passes voor een speelster die naar de basket snijdt.14. als je wordt overspeelt op de vleugels, ga dan backdoor of zet een screen.15. snijdt niet in naar een bezet gebied. Kijk voordat je beweegt!16. De enige keer dat de bal in de hoek komt is om de post te voeden of voor een schot.17. laat de verdediging werken18. de insnijdende speelster ‘leest’ de verdediging; de screener ‘leest’ de insnijdende speelster; de passer ‘leest’ de

insnijdende speelster, screener en verdedigster.19. ren om te screenen, loop om de verdedigster op het blok te zetten20. een speelster kan haar eigen schot creeren door te driven vanuit de vleugelpositie naar de top / elbow.21. wanneer je in de lage bucket insnijdt, snijdt dan door het midden van de verdediging.22. stap altijd terug naar de bal als de verdedigsters switchen bij het screenen.

1e series: SnijdenHoofdregel: snij elke keer wanneer je de bal passt en wanneer je wordt overspeeld door de verdedigster. In deze series worden (nog) geen screens gezet.

A. #1 passt naar #3 op de wing en snijdt direct naar de basket. Nadat #1 is ingesneden, snijdt #2 naar de top-of-the-key en #5 volgt #2.

B. Als de verdedigster van #2 beneden de vrije worp lijn staat, zal #2 automatisch een pop-out maken naar de op of the key.

C. Wanneer de verdedigster van #2 op of boven de vrije worp lijn staat, snijdt #2 naar de basket

205

D. #3 passt naar de hoek op #4. Wanneer de bal naar de hoek gaat vult iedere speelster een open ‘spot’ in de richting van de bal.

E. #5 en #1 vullen de open ‘spots’ die het meest dicht bij de bal zijn. Als #1 de top of the key bereikt en de bal is nog in de handen van #4 en de verdedigster van #1 overspeelt haar, dan snijdt #1 naar de basket

F. Wanneer #4 niet kan passen op de insnijdende speelster (#1), passt zij uit op #5 en snijdt naar de basket. Als zij niet open komt, vult zij de open spot het meest dicht bij de bal, en dat is dus de hoek waaruit zij is gesneden.

2e series: ScreeningScreening kan goed worden gebruikt tegen teams die de lijnen niet zo hard overspelen en zich vooral concentreren op hun positie t.o.v. hun aanvalster en de (eigen) basket. De hoofdregel is: altijd wanneer een screen is gezet, gaat de insnijdende speelster altijd naar de basket en de screener stapt terug naar de bal.

A. Speelster #1 passt op #3 op de wing en screent voor #2. #2 komt over het screen bij #1 (schouder aan schouder, zodat de verdedigster van #2 geen ruimte heeft om mee te gaan). Als #2 het screen heeft benut snijdt zij naar de basket en biedt zich aan voor de bal. Wanneer #2 insnijdt stapt #1 direct terug naar de bal;#2 vult de open plek op het veld; #4 vult de open spot dicht naar de bal

B. #3 heeft de bal op de wing en kiest voor een return pass op #1 en zet een screen voor #5. #5 gebruikt het screen en snijdt in naar de basket, terwijl #3 terug stapt naar de bal.

C. #1 passt de bal door naar #4 op de andere vleugel. Na haar pass screent #1 voor #3. #3 snijd over het screen naar de basket. #1 stapt terug naar de bal.

206

D. #4 heeft de bal aan de andere kant van het veld. #3 en #5 vullen de open plekken op het veld. #4 besluit naar #2 te passen in de hoek. #4 screent dan voor #1. #1 snijdt naar de basket en #4 stapt terug naar de bal.

E. Wanneer #2 de bal heeft kijkt zij of zij #1 kan aanpassen of zij passt de bal naar #4. Wanneer zij dit doet snijdt zij in naar de basket (en weer terug naar de eerste open spot). #5 kijkt eventueel voor het insnijden via de elbow.

3e series - Haze seriesHaze is feitelijk een combinatie van de twee eerdere series.

A. Speelster #1 passt op #3 op de wing en snijdt naar de basket. Als #3 de bal niet kan passen op de insnijdende #1, probeert zij naar de basket te driven door het midden (elbow). Op hetzelfde moment zet #2 een screen voor #4, die insnijdt naar de basket; #2 stapt terug en #1 en #5 vullen de open plekken.

B. Als #3 niet kan scoren, passt zij uit naar #2 en snijdt naar de basket. #2 kijkt dan voor de drive door het midden zodra zij de bal heeft. Als #2 de drive uitvoert, zet #5 een screen bij #1, die naar de basket insnijdt. #5 stapt terug na het screen. #3 en #4 vullen de open spots; #2 heeft nu dezelfde mogelijkheden als #3 had.

C. Als niet “open” komt. continueert de aanval met passing en dribbel-drives. Wanneer echter #5 de bal krijgt aangespeeld op de vleugel, is dat niet altijd de meest aangewezen spot voor #5 om een drive te maken omdat de #5 niet altijd de beste ball-handler is. Zij kan simpel passen naar #1 en insnijden (in dat geval loopt de aanval door en maakt #1 een dribbel-drive, en vult #2 de plek van #1 op.

Vanuit Double-Stack-Low naar de motion offenseIn plaats van de start met een echte 5-out opstelling, kun je er natuurlijk ook voor kiezen om de verdediging naar binnen te dringen. In dat geval kun je met een entry starten vanuit een double-stack-low opstelling en enkele opties creeren voordat je naar de motion offense gaat.

207

A. Speelsters #2 en #3 zijn laag achter # en #5. #3 en #5 geven een dubbel screen voor #2. Dit kan een entry pass zijn, maar ook een quick hitter als #2 goed open komt en daarnaast ook een goede schutter is. Tevens is eventueel #5 aanspeelbaar voor een post-feed.

B. Als #2 niet aanspeelbaar is, zet #4 een screen voor #3. Speelster #3 moet goed letten op haar verdedigster en heeft de optie voor een ‘curl’ en de inside pass of een ‘flare’ naar buiten toe. In dat laatste geval kun je direct verder gaan met de motion offense 5-out.

208

9.4.4.Princeton Offense

De Princeton aanval is een prachtig voorbeeld van een motion offense. Deze aanval speelde ik zowel bij de jeugdteams van Lokomotief als van Grasshoppers. De aanval richt zich op de constante beweging, passing, back-door cuts en discipline binnen het team. Deze aanval werd ontwikkeld en gebruikt door coaches van de Princeton university. Vandaar de naam. De aanval start normaliter met vier speelsters outside rond de driepuntscirkel en één speelster op de kop van de bucket of op het blok. De bal wordt in constante beweging gehouden door middel van passing totdat een mismatch de aanvalster met de bal de mogelijkheid geeft om naar de basket te snijden of een speelster zonder bal vrij komt onder of rond de basket en de bal ontvangt voor een lay-up. Een sterke postspeelster is belangrijk omdat deze speelster van essentieel belang is bij het passen naar backdoor-cutters en de helpside verdediging kan lezen waardoor zij de mogelijkheden voor open schoten van buitenaf kan herkennen. Een belangrijk kenmerk van de Princeton Offense is de backdoor beweging en de continue gerichtheid op zowel de inside score als het outside schot vanuit de perimeter.

AlgemeenDe Princeton Offense lijkt erg veel op een passing-game omdat de aanval gebaseerd is op constante beweging en specifieke counterbewegingen, gebaseerd op het lezen van de defense, om zodoende open schotmogelijkheden te krijgen met de klassieke backdoor. Alle vijf speelsters zijn ten alle tijden totaal betrokken bij de aanval. Daarom is deze offense zo leuk om naar te kijken en om te coachen!Omdat de Princeton Offense een teamgeörienteerde offense is, wordt een maximaal rendement verkregen binnen de technische mogelijkheden van het team. Het team moet bestaan uit speelsters die zowel outside kunnen schieten, kunnen passen en driven met beide handen en een slim veldgevoel moeten hebben. Daarnaast moeten alle speelsters een onzelfzuchtige houding hebben en hard werken om de open schoten te kunnen creëren voor hun teamgenoten. Dit wordt bereikt door geduld te hebben en controle over de bal te houden. Ten slotte dienen de speelsters een uitstekende conditie te hebben vanwege de vele bewegingen die gemaakt moeten worden.Eén van de aardige aspecten van de Princeton aanval is dat het geven van de entry-pass flexibel is. De offense kan gelopen worden in verschillende opstellingen en kan ingepast worden in de meeste offense schema’s. De Princeton aanval zorgt ervoor dat er spreiding plaatsvindt op het veld door de vier perimeterspeelsters boven de driepuntslijn te houden, uiteraard met uitzondering van drives naar de basket. Doordat de speelsters wijd staan opgesteld wordt de tegenstander niet alleen gedwongen om het gehele veld te verdedigen maar ook wordt het voor de weakside defense moeilijker gemaakt om te helpen.

209

Basis continuiteit

De basis continuiteit wordt onderverdeeld in een drietal fases:Fase 1: High Post Set De Princeton Offense start normaal in een 2-3 opstelling met een high post. Basis acties beginnen aan beide kanten van het veld door het uitvoeren van één van de mogelijkheden voor een pass- of dribble-entry.Fase 2: Out SpreadFase 2 bevat series van positiewisselingen en/of downscreens.Fase 3: Out Low PostFase 3 wordt geïnitieerd door een cut naar de basket van de high post. Daarna wordt fase 1 weer herhaalt doordat de low post naar het midden van de bucket snijdt voor een mogelijke backdoor actie. Als de backdoor niet mogelijk is, dan snijdt de post door naar de hoge positie en wordt de offense direct vervolgt met een andere entry.

Fase 1: Entry (high post set)De Princeton Offense entries zijn automatisch en worden getriggerd volgens de pass of dribbel van de guard. Op een pass naar de wing maakt de guard een give and go. De pass guard-guard wordt gevolgd door de shuffle ofwel de Hawk-cut. Een pass naar de post initieert de high post split actie. Dribble-entries houden midscreens, dribble clear en dribble wave opties in. Onderstaand de diverse entries.

210

12

345

Hawk Entry#1 passt naar #2 en snijdt langs #5 naar de basket. #2 passt naar #4 en snijdt eveneens naar de basket. #4 kijkt of zij #1 kan aanpassen of, indien X2 het zicht op de bal kwijt is, #2 kan aanpassen.

12

345

Mid Screen Entry#2 maakt een clear out naar de hoek aan de andere kant wanneer #1 langs het screen van de high post dribbelt. #1 heeft nu de mogelijkheid om of langs het screen naar de basket te driven of te passen naar #4, waarna een cut naar de basket volgt.

1 2

34

5

UCLA EntryStrongside guard #1 maakt een pass-entry naar de wing en snijdt voor de highpost #5 langs naar de basket. Opmerking: #1 heeft ook de optie om direct de give and go te spelen.

1 2

34

5

Dribble Clear EntryDe dribbel van #1 initieert de clear out van #4. #1 kijkt of zij #4 kan aanpassen op de backcut naar de basket of de post up van #4.

12

34 5

High Post Entry#1 passt direct naar de high post #5. #1 en #2 snijden direct naar de basket voor een mogelijke pass van #5.

1 2

345

Weave EntryTegen een sagging defense dribbelt #1 direct naar de verdedigster van de wing #4 en maakt dan een korte pass naar #4. In de meeste gevallen, in de Princeton Offense's weave actie, wordt de korte “kickoutpasses” gebruikt in plaats van de dribble handoffs.

Fase 2: Out SpreadOut Spread (= het wisselen van de posities) en constante balmovement zijn het hart van de Princeton Offense. Het is in deze fase dat het overgrote deel van de ballcontrol plaats vindt. Deze constante beweging van speelsters en bal geven de mogelijkheid tot open schoten en give-and-go’s, dé kenmerken van de Princeton Offense.

211

1 2

34

5

Wing ExchangesAls #4 niet naar #1 passt (of kan passen) , maakt #4 een reversal pass naar #5. Wings #3 en #4 wisselen van positie met #1 and #2. #5 kijkt naar een mogelijke pass naar #1 of #2 voor een open schot. Opmerking: #5 moet alert zijn om een mogelijke pass te kunnen geven aan #3 of #4 op een cut naar de basket op ieder moment dat de verdedigster het zicht op de bal kwijt is.

1 2

34

5

DownscreensOp de pass naar #5 hebben #3 en #4 de optie om downscreens te zetten op #1 and #2 in plaats van exchanging. Na de screening krijgen we de pop out van #3 en #4 om zodoende het midden open te laten.

1 2

34

5

BackcutsOp de pass van #4 naar #5 hebben #1 en #2 de optie voor de backdoor naar de basket indien zij door de defense worden overspeeld. Zo niet, dan wachten op het downscreen of exchanging.

12

345

Base CrossAls #1 en #2 niet open komen bij de basket, hebben zij de optie om onder de basket door te snijden. Dit is met name effectief bij de high post entry. Opmerking: #1 en #2 hebben ook de mogelijkheid om de snijbeweging onder de basket te faken en direct voor de pop out gaan over de downscreens van #3 en #4.

5

1 2

34

5

Post BackcutAls de pass naar #5 overspeeld wordt, gaat #5 altijd backdoor voor een lay-up.

1 2

34

5

Post 1-on-1 Isolation#5 heeft altijd het groene licht om hard naar de basket te driven indien zij haar verdedigster kan verslaan. #5 heeft ook de mogelijkheid voor een open schot indien haar verdedigster inzakt.

Fase 3: Low Post SetIedere keer als de high post #5 een cut maakt naar de basket, komt de aanval in een low post opstelling. Wanneer je geen dominante postspeelster in je team hebt, gebruik je deze post up meer voor de kickoutpass naar de outside shooters dan voor het maken van de score. Indien de low post de bal niet krijgt, maakt zij een flashcut naar het midden, en kijkt zij voor een eventuele backdoor actie.

212

1 2

34

5

Post Basket CutWanneer #5 naar één van de wings passt, snijdt zij door naar de basket, rekening houdend met een pass van #2 of #3 wanneer de verdedigster X5 het zicht op de bal verliest. Als #5 de bal niet ontvangt dan gaat zij opposten op de low post positie.

1

2

3

4

5

Post Up#3 kijkt voor een pass naar #5 op de low post, wellicht geïsoleerd in een 1-1 situatie. #5 heeft dan de mogelijkheid om te scoren of een kick out skip pass naar #1 of #4. #3 speelt vervolgens een ‘split’ met #2 waardoor nieuwe opties ontstaan.

1

2

3

45

ContinuityIndien #5 niet inside kan, snijdt #3 door de bucket naar weakside en vullen #1 en #4 de open posities op. #5 passt op #1 en snijdt omhoog naar de high post positie. Hierdoor kan de aanval weer opnieuw worden ingezet.

Terug naar fase 1: continuiteitIndien post O5 de pass tijdens de flash cut in het midden niet ontvangt, gaat de Princeton Offense direct terug naar één van de entries in fase 1, mede bepaald door de opstelling van de defense.

EntriesEén van de mooie aspecten van de Princeton Offense is dat het een zeer flexibele aanval is en dat het geïnitieerd worden door elke type van entry (de eerste actie in de aanval). De verschillende entry cuts worden automatisch gebaseerd door de guard’s entry pass of dribble clear. De off guard (Hawks) en high post rub (UCLA) zijn de meest gebruikte entries om de aanval te starten. Tegenwoordig wordt ook de Mid Screen entry vaak gekozen. Alle entries kunnen aan beide zijden van het veld worden gespeeld.Hieronder worden de volgende entries behandeld:

Hawk Entry – Weakside Guard RubUCLA Entry – Strongside Guard Rub or Basket CutMid Screen EntryDribble Clear Entry – Strongside WingZipper Entry – Zipp LoopHigh Post EntryT-game Entry

213

Hawk Entry - Weakside Guard Rub

#1 passt naar #2 en snijdt langs het screen van high post #5 naar de basket. #2 passt naar de wing #4 en snijdt naar de tegenovergestelde hoek. Als #1 niet open is tijdens de cut of post-up, passt #4 uit naar #5 om de wing exchange of downscreen uit te voeren.

UCLA Entry - Strongside Guard Rub of Basket Cut

#1 maakt een wing entry pass naar #4 en snijdt langs het screen van high post #5 naar de basket. Opmerking: ook kan #1 direct een give and go spelen. Indien #4 niet naar #1 kan passen, maakt #4 een reversal pass naar #5, om daarna de wing exchange of downscreen uit te voeren.

Mid Screen Entry

#2 gaat naar de tegenovergestelde hoek (clear out) wanneer #1 langs het screen van #5 dribbelt. #1 heeft de mogelijkheid om langs het screen naar de basket te driven of naar de wing #4 te passen en daarna direct naar de basket te snijden. Let op dat zij bij de drive naar de basket evt. de helper X2 kan treffen waardoor een pass op #2 in de corner een optie is! Indien #4 niet naar #1 kan passen, maakt #4 een reversal pass naar #5, om daarna de wing exchange of downscreen uit te voeren.

12

345

1 2

34 5

1 2

34

5

1

2

34

5

12

345

12

34 5

214

Dribble Clear Entry - Strongside Wing#1 dribbelt naar #4 en kijkt of zij kan passen naar #4 die een backcut maakt naar de basket of oppost. Indien #4 niet open is, maakt #1 een reversal pass naar #5, daarna de wing exchange of downscreen.De Dribble Clear Action kan ook geinitieerd worden vanuit de mid screen action.Opmerking: bij de wing backcut of de dribble penetratie is het belangrijk dat de wing boven het “Block” staat zodat het bord gebruikt kan worden bij het schot.

Zipper Entry - Wing Loop#1 dribbelt naar #4, die een clear out maakt, als #5 afrolt om een downscreen te zetten voor #4. #1 kijkt of zij #4 kan aanpassen nadat deze een pop out heeft gemaakt. Of zij kijkt voor een pass naar #5 op de low post positie en mogelijk tegen een kleinere verdedigster staat bij switches van de defense. Indien verdediger X4 de passlijn overspeelt, gaat #4 onmiddellijk met een backcut naar de basket voor een lobpass van #1.

High Post Entry

#1 passt naar high post #5. #1 and #2 snijden direct naar de basket voor een mogelijke pass van #5. Indien #1 en #2 niet open komen bij de basket, zetten #3 en #4 een downscreen voor #1 en #2 die crossen. Opmerking: #1 en #2 hebben de mogelijkheid om de cross te faken en direct pop out spelen via het downscreen van #3 of #4.

T-game EntryDe meeste entries gaan ervan uit dat de speelsters al op de juiste positie staan. Deze entry gaat uit van een ‘voorfase’ voor de Princeton. Speelsters #2 en #3 staan op de free throw line, speelsters #4 en #5 op het block. De guard kan twee kanten kiezen. Hier gaat #1 naar links. Speelster #3 maakt een curl cut langs speelster #4 die voor haar screent (Als #3 te ver wordt overspeeld is evt. een lob-pass richting sweet spot mogelijk) en vervolgens biedt zij zich op de forward positie op strong side aan. Speelster #2 maakt een fade cut naar de guard positie (als zij te veel overspeeld wordt kan zij evt direct een back door cut maken richting basket). Speelster #4 gaat na haar screen door naar de forward positie op weakside (en krijgt hierbij een screen van #5 in thé paint). Na haar screen en korte inside post up op de sweet spot, komt #5 naar de high post positie. Speelster #1 heeft dus drie entries, n.l. op de #3, de #2 en de #5. Als #5 de pass krijgt, kijkt zij direct naar weak side of eventueel #4 de back door kan pakken. Van hier uit kan de Princeton Offense worden ingezet.

1 2

34

5

1

2

3

4

5

1 2

345

12

34 5

12

345

215

1 2

3 45

1

2 3

4 5

1 2

3

4 5

De Princeton Offense is geschikt voor het aanvallen van elke soort defense. De meeste tegenstanders proberen defensief agressief te spelen met veel druk om zodoende de aanval te verstoren en het tempo van de wedstrijd te verhogen. Echter, doordat de aanvallers wijd uit elkaar staan (spacing), lopen dit soort verdedigingen direct in het mes van de Princeton aanval, die vol zit met backdoor cuts indien goed gelezen door de aanvalster. De werkelijke kracht van de Princeton Offense, sterk outside shooting, in combinatie met geduld, zal elk team afstraffen dat er voor kiest om in te zakken of een zone-defense te spelen.

Tempo en Passing SkillsOm het tempo te kunnen controleren, is het noodzakelijk om geduld te hebben en de defense te laten werken en kapot te spelen. De betekent in het algemeen dat de bal rustig wordt opgedribbeld. Gebruik echter alle kansen om de quick break mogelijkheden te benutten indien die zich voordoen. Door het tempo te controleren kunnen niet alleen de cuts gemaakt worden en het aantal aanvallen van de tegenstander beperken, maar kunnen ook match up problemen ontstaan. De meeste tegenstanders zullen bij een dreigende nederlaag een grote speelster wisselen voor kleinere speelsters om zodoende het tij trachten te keren. De speelsters moeten in staat zijn om zowel links als rechts te kunnen passen. Speelsters moeten hun hoofd rechtop houden en de medespeelsters blijven zien om zodoende te anticiperen op bewegingen en counters. Ondanks dat alle speelsters veel aan de bal komen, moeten turnovers tot een minimum beperkt worden door het geduld te hebben om simpele, veilige passes te geven en niet geforceerd of gehaast een pass af te leveren. De Princeton Offense’s basic “Give and go” passes en de backdoor cuts zijn enkele van de oudste spelletjes binnen het basketball. Toch zijn deze opties nog steeds de leukste plays in het spel van vandaag.

Backcut Counters tegen overspelen: Rule #1: Go away from pressure. Do NOT fight it.De klassieke backdoor cut voor een eenvoudige lay-up is het kenmerk van de Princeton Offense. De back door cuts worden alleen gecreëerd met

216

ball control en goed outside shooting. Door continue beweging van de speelsters en de exchanges, samen met het geduld, geeft de defense de neiging om achterover te gaan leunen en in slaap gewiegd te worden (condition response). De Princeton Offense herkent deze verdedigende fouten en slaat dan toe.Indien getracht wordt met defensieve druk (overplay) de Princeton Offense te ontregelen, zijn de meeste cuts een goed antwoord. Echter, de backcuts kunnen ook voortkomen uit fouten door de verdedigsters zoals het zicht verliezen op de bal of de bal in zicht hebben en het zicht verliezen op de aanvalster. Het is dus belangrijk dat jouw aanvallende speelsters niet alleen op het teamspel letten, maar daarnaast ook op hun eigen verdedigster. Zodra deze het overzicht verliest, pakt jouw speelster de back door cut!

Effectief gebruik van de dribbleAlhoewel de Princeton Offense primair een passing offense is, spelen de dribbling plays een belangrijke rol. Ten eerste hebben alle speelsters het groene licht om iedere keer als zij hun tegenstandster kunnen verslaan, naar de basket te driven. Echter, zij creëren deze mogelijkheid niet. Ze gebruiken dat alleen indien de mogelijkheid zich voordoet. De dribbel wordt spaarzaam gebruikt, voornamelijk om ruimte te creëren in de aanval, het uitvoeren van de exchanges en het opzetten van special set plays. De dribbel is ook een waardevol wapen in het verslaan en counteren van de defensieve overplays of inzakkende man-to-man defenses. We onderkennen de volgende effectieve manieren voor het gebruik van de dribble:

Basket drives - Alle speelsters, inclusief de postspeelsters, moeten in staat zijn om naar de basket te driven, zowel links als rechts. Wanneer zij naar de basket driven, mogen zij maar één of twee dribbels gebruiken om bij de basket te komen om te voorkomen dat er defensieve hulp komt. Het is ook belangrijk dat de speelsters hun hoofd rechtop houden, hun triple threat position kunnen uitvoeren en de verdediging kunnen lezen voordat zij de bal naar de vloer brengen. Opmerking: elke drive moet eindigen met een goede finish (= score)!Spacing - Spacing (ruimte creëren) is een cruciaal element in de Princeton Offense. De speelsters moeten zich op ieder moment bewust zijn van juiste spacing en, indien nodig, de dribble gebruiken om goede spacing te creëren.Dribble clear - Iedere keer als een verdedigster de passlijn naar de wing overspeelt, heeft de guard automatisch een optie om de dribble clear uit te voeren. Wanneer de guard naar de wing dribbelt, maakt de wing een backcut voor een lay-up.Driblle handoff - Tegen een inzakkende man-to-man defense kan de dribble handoff een tactische keuze zijn. De dribble handoff is de hoeksteen van de weave offense in de jaren ’50. Door zijn veelzijdige mogelijkheden kan de dribble handoff een serieus probleem veroorzaken voor alle verdedigingen die daarop niet voorbereid zijn om hierop te verdedigen. In de Princeton Offense worden korte kickoutpasses gebruikt in plaats van de directe handoffs.Misdirection - Het gebruik van de Misdirection Dribble oftewel het veranderen van richting is erg effectief in het creëren van open passlijnen. Zoals een tovenaar zijn publiek misleidt, misleidt de Misdirection Dribble de verdediging.Drive & kick - De tactiek van het driven naar de basket en daarna de kickoutpass om de outside shot te verkrijgen, wordt heel veel gebruikt in Azie. Wanneer back to back drives worden gebruikt, komt het neer op een erg effectieve inside wave.

Post PlayOmdat de Princeton Offense wijd gespeeld wordt en een high post opstelling heeft, wordt de low post power game geaccentueerd. Bij het ontwikkeling van de cuts en dribble clears, moet elke speelster in staat zijn om op te posten op de low post positie. Juist wanneer je in je team niet over een dominante postspeler beschikt, dient de post

217

up meer voor de kickoutpass naar de outside shooters dan voor het maken van de score. Indien de low post de bal niet krijgt, maakt zij een flashcut naar het midden, kijkend voor een eventuele backdoor actie. Daarnaast biedt de post play juist ook de mogelijkheid om andere speelsters op de low post positie te krijgen. Bijvoorbeeld wanneer je over een sterke guard beschikt, is het mogelijk haar te laten posten voor de 1-1 actie. Vanuit de diverse entry-mogelijkheden kunnen de volgende low post plays gespeeld worden:

UCLA Entry => Strongside guard post upHawk Entry => Weakside guard post upDribble Clear Entry => Strongside wing post upPost Roll Entry => High Post post up

Hieronder wordt het voorbeeld gegeven van de UCLA Entry, waarbij de strongside guard naar de low post positie gaat. De overeenkomst is in alle gevallen dat er de low post positie wordt ingenomen en dat deze geschikt is voor een 1-1 spel waarbi de overige speelsters opspotten voor het outside schot.

Let op: In de Princeton Offense hebben de post de kans meer gecollapsed te worden en meer gebruik moeten maken van de kickoutpass naar de outside schutters dan dat zij voor een score moeten gaan.

UCLA Entry - Strongside Guard Post Up

#1 maakt een wing entry pass naar #4 en snijdt langs het screen van high post #5. Indien #1 niet open komt, kijkt #4 of zij #1 kan aanpassen op de low post positie. #1 heeft dan de opties om te scoren of om een kickoutpass te geven naar #3 of #2 of #5 die allen naar een spotting up-positie stappen voor een outside schot.

Deze zelfde move kan dus gespeeld worden met de Hawk Entry, waarbij de weakside guard naar de low post positie gaat En ook kan dit gespeeld worden met de Driblle Clear Entry waarbij de forward naar die low post positie gaat. Vanzelfsprekend wordt ook vaak gespeeld dat de high post positie na de 2e fase naar die positie insnijdt en zich oppost.

Basic Post Moves - LINE OF DEPLOYMENTAlle speelsters moeten bedreven zijn om sterk op te posten en hun basic post moves kunnen maken. Echter, om voor elke post isolatie effectief te zijn, moeten zowel de passer als de low post zich bewust zijn van de positie van de verdedigster. Zij richten zich hierbij op de “Line of deployment” die helpt bij het lezen van de positie van de verdedigende post, zodat deze gecounterd kan worden. De Line of Deployment is de denkbeeldige rechte lijn tussen de

1 2

34

5

1

2

3

4

5

218

bal op de wing positie en de basket. Het is zaak voor zowel de aanvalster als voor de verdedigster om zo dicht mogelijk tegen deze lijn aan te spelen.

Lezen: de verdedigster speelt BOVEN de post - Wanneer verdedigster X5 een ¾ denail positie inneemt boven de “Line of deployment”, kan #5, nadat zij eerst een stap naar boven heeft gemaakt, sealen naar de basket en de passer een target geven met haar baseline hand. De pass wordt afgemaakt met een power lay-up van #5. Opmerking: het is belangrijk voor de post om te wachten en niet te sealen totdat de overheadpass is gegeven.Corner Feed option - Wanneer de verdedigster een ¾ denail inneemt boven de aanvalster, heeft de wing de optie om de bal naar de hoek te passen om zodoende een betere passhoek te krijgen.Lezen: de verdediger speelt ONDER de post. - Wanneer de verdediger X5 een ¾ denail positie inneemt onder de “Line of deployment”, kan #5, nadat zij eerst een stap naar beneden heeft gemaakt, sealen naar de basket en de passer een target geven met haar binnenste hand. De pass wordt afgemaakt met een baby hook van #5. De baby hook moet uitgevoerd worden in een snelle, lange stap naar het midden van de bucket met de voet wijzend naar de zijlijn of de hoek. De schotarm moet totaal gestrekt worden, waarbij gebruik wordt gemaakt van de polsbeweging. De schutter moet met haar gezicht naar de basket eindigen om eventueel de rebound te kunnen pakken.Point Feed option- Wanneer de verdedigster een ¾ denail inneemt onder de aanvalster, heeft de wing de optie om de bal te reversen naar de top van de bucket om zodoende een beter passhoek te krijgen.Lezen: de verdediger FRONT de post - Wanneer verdedigster X5 de post front, moet #5 de verdediger dwingen om verder van de basket te gaan staan, buiten de bucket. Zodoende kan zij de verdediger sealen en de passer een target te geven door middel van haar baseline hand. De passer geeft een pass over de verdedigster heen. Opmerking: het is de belangrijk voor de post om te wachten en niet te sealen totdat de overheadpass is gegeven.Ball Reversal option - Tegen het fronten kan de wing ook kiezen om de bal te reversen naar de kop van de bucket om zodoende een betere passhoek te krijgen.Lezen: de verdedigster speelt ACHTER de post - Wanneer verdedigster X5 achter de post #5 verdedigt, kan #5 de verdedigster achter zich houden door sterk op haar benen te staan en door haar kniën te zakken. Zij geeft de passer een target door beide handen te laten zien. Na ontvangst van de pass maakt de post sterke pivot, face the basket en maakt een juiste triple threat. Tenzij de verdedigster een uitstekende shotblocker is, is de verdedigster in groot nadeel.Opmerking: alle drie de Triple Threat shot options zijn gebaseerd op “read and react (attack) moves”Triple Threat Shot Options:(1) Jump Shot. Verdedigster heeft haar handen naar beneden. (2) Pump Fake and Drive. Verdedigster reageert op de fake van het schot en probeert deze te verdedigen.. (3) Step Back. Eén dribbel naar de basket, dan een snelle stap terug. Hierdoor wordt afstand genomen van de verdedigster en ontstaat meer ruimte om te passen of eventueel te schieten.Lezen: de verdedigster speelt ONDER de post - Wanneer verdediger X5 ¾ overspeelt onder de “Line of deployment”, maakt #5 een stap naar de verdedigster, sealen en de passer een target bieden met haar binnenste hand. De passer geeft een pass aan de post voor een schot op de basket. De jumphook wordt uitgevoerd vanuit een lage, harde power dribble in het midden. De schotarm moet recht zijn met een polsbeweging. De andere arm beschermt de bal. De schutter eindigt met haar gezicht naar de basket voor een eventuele rebound.

3

4

55

line of deployment

219

Quick Hitting Options en SpecialsDe Princeton Offense is eigenlijk een van de weinige aanvallen die open outside shots creëert. Daarnaast heeft deze aanval de mogelijkheid om direct over te schakelen naar opties die snelle scores opleveren (bijv. bij het verstrijken van de 24 seconden, het verstrijken van het kwart) om te voorkomen dat er paniekschoten genomen worden. Deze setplays kunnen ook geïnitieerd worden na een time out of op afroep van de coach of guard.

Het commitment van de coach en de toegevoegde voordelenDe coaches moeten de Princeton Offense “kopen” of omarmen. Gebruik deze aanval niet indien je niet volledig gecommiteerd bent aan deze aanval. Door het geven van veel vrijheid aan de spelers, zal de coach in het begin het gevoel hebben dat hij de controle over de offense verliest, maar door de vorderingen tijdens het seizoen zal blijken dat de coach zich de voordelen van een niet-gestructureerde aanval realiseert en zal gaan waarderen. Daarnaast geeft de Princeton Offense de volgende voordelen:

leren van de waarden en resultaten van teamwork;dagelijkse training van ballhandling en shooting;dagelijkse training van de defensive fundamentals tegen offensive movements en backcuts;beweging maakt het moeilijker voor de defense om uit te blokken;het is moeilijk om te scouten omdat de aanval niet voorspelbaar is.

Psychologische aspectenEén van de grootste wapens van de Princeton Offense is zijn reputatie als een gigantische “moordenaar”. De coach van de tegenpartij heeft angst om tegen een team te spelen dat zijn team weinig balbezit geeft (“low possession team”), zeker wanneer er niets te verdienen valt en alles te verliezen. Sterker nog, wanneer gespeeld wordt tegen de Princeton

Offense, moet hij het sterke advies meegeven om niet achter te komen. Hierdoor ontstaat meer druk bij de speelsters en zelfs paniek indien zij achter komen te staan. Deze angst en onzekerheid komt, in bijna alle gevallen, onbewust toch bij de speelsters.1.De druk om een “low possession game” te spelen ontneemt elke ruimte voor het maken van fouten. De meeste teams zijn niet ervaren genoeg om om te gaan met de enorme druk die ontstaat indien elk balbezit uitermate belangrijk is voor het resultaat van de wedstrijd. Deze druk wordt groter naarmate het eind van de wedstrijd nadert en in “crunchtime” komt.2.De Princeton Offense ontdekt de fundamenteel zwakke verdedigsters. Ook worden de sterke, inside verdedigsters ontmaskerd indien zij geen outside defense skills bezitten. Outside spelen is voor hen een nieuw avontuur.3.De makkelijke schoten die ontstaan vanuit de backcuts tegen overplay zijn erg demoraliserend voor elke verdediging.4.De constante beweging is niet alleen lichamelijk vermoeiend, maar belangrijker is de mentale en geestelijke vermoeidheid. Dit kan resulteren in onnodige fouten.5.In een poging om het tempo te verhogen, zijn tegenstanders geneigd om te haasten en hun schoten af te raffelen. Turnovers worden vergroot

220

doordat de tegenstanders geforceerd gaan passen, om zodoende het tempo van de wedstrijd te verhogen.6. Wanneer de tegenstander terugzakt om de backcuts te voorkomen, verliezen zij alle mogelijkheden om de aanval

te verstoren en zijn kwetsbaar in het controleren van de bal en goede outside shooting.7. Tegenstanders die gewend zijn het baltempo te controleren hebben de neiging om op een drafje terug te gaan naar

de verdediging. Hierdoor worden ze kwetsbaar voor makkelijke fastbreakscores.8. Een traag tempo is slecht voor de team- en spelersstatistieken. Speelsters met hoge statistieken worden erg

gefrustreerd en ontmoedigd wanneer zij moeten spelen in een “low possession game”.9. Tegenstanders worden gehersenspoeld door ze laten denken dat je de bal vasthoudt, maar in werkelijkheid de

basket aanvalt op iedere cut en pass. Hierdoor vergeten ze de basket te verdedigen. Het in het team houden van de bal is, evenals de dreiging van de dribbel, het beste wapen van de Princeton Offense.

10. Vanwege het geduld dat opgebracht moet worden en het teamwerk, is de Princeton Offense, net als de verdediging, keer op keer stabiel. Het is nooit afhankelijk van een slechte wedstrijd waarin de schoten een keer niet goed vallen.

Acht aandachtspunten om het passen te verbeterenHet vermogen om de bal snel te laten rondgaan en de open speelster trachten te creëeren is een karakteristiek van alle grote speelsters en teams. Om de ultieme perfectie te bereiken moeten de speelsters gebruik maken en getraind worden in de volgende principes van het passen:

1. Anticipeer: lees de verdediging en weet waar naar toe te passen voordat je zelf de bal ontvangt. Uitstekende speelsters hebben de capaciteit om te anticiperen en te weten waar ze bal naar toe moeten passen. Dit is waarom professionele speelsters een erg simpele setplay nodig hebben om goede scoringsmogelijkheden te creëren voor hun teamgenoten.

2. Handhaaf een juiste spacing: de meeste passes worden gemaakt over 3,5 tot 4,5 meter. Deze “spacing” trekt de verdediging uit elkaar en geeft mogelijkheden voor een snelle, accurate passing. Passes over meer dan 4,5 meter geven een groot risico voor een interceptie. Gooi nooit de bal direct naar een speelster die van je af beweegt. Leid de ontvangster altijd om de bal te ontvangen op een lobpass of baseballpass naar de basket.Indien de verdedigster verder weg verdedigt, verklein de afstand tot op ongeveer 1 meter (“closing the passing distance). Hoe dichterop de verdedigster verdedigt, hoe minder tijd zij heeft om de bewegingen van de passer te lezen en hierop te reageren. Ook de dribble penetratie dwingt de verdedigster om de drive te verdedigen waarmee wordt voorkomen dat zij de passinglijn kan verdedigen. Hieronder wordt dit verder uitgewerkt.Closing the Passing DistanceIndien de verdediger verder weg verdedigt, verklein de afstand met een dribbel-penetratie.

Waneer verdedigsters goed anticiperen en in de passlijn spelen, zijn ze niet alleen in staat om zich te concentreren op de interceptie of deflecting de pass, maar de range die zij kunnen bespelen wordt vergroot.

Wanneer de passer de afstand verkleint met een dribbelpenetratie naar de verdedigster die de passlijn verdedigt, wordt de verdedigster gedwongen om de drive te verdedigen en maakt het haar een stuk moeilijker om de passlijn te verdedigen. Hierdoor wordt het makkelijker om de pass te geven.

Opmerking: bij het aanpassen van de post worden het merendeel van de steals gemaakt door de verdedigster van de passer, en niet door de verdedigster van de post.

221

3. Kijk naar de ontvanger: gebruik de split vision om de passlijnen en de ontvanger te zien. Voorkom telegrafie door het hoofd te draaien naar de ontvanger en haar direct aan te kijken. Gebruik snelle postbewegingen voor alle passes. Voorkom alle onnodige bewegingen zoals stappen met de pass.

4. Pass door de verdediging: voorkom passes over of langs de verdedigster. Pass fake in tegengestelde richting. Kijk naar de handen van de verdedigster en maak een snelle, accurate pass van de verdedigster vandaan. Wanneer de verdedigster met haar handen hoog verdedigt, fake dan hoog en pass onder haar armen. Wanneer de verdedigster haar handen laag houdt, fake dan laag en pass over haar schouder tussen arm en hoofd.

5. Lees en pass weg van de verdedigster van de ontvanger: herken hoe de verdedigster de ontvanger verdedigt en pass aan de tegenovergestelde kant. De ontvanger heeft de verantwoordelijkheid een goede target te geven. Zij moet de passlijn beschermen door een lage stance met de voet die het dichtst bij de verdedigster is vooruit te plaatsen tussen de verdediger en de bal (“Line of deployment”).

6. Move the ball: het vermogen om een goede, snelle, sterke pass te geven kan niet genoeg worden benadrukt. De basketball moet in beweging blijven. Een speler moet het vermogen hebben om binnen drie seconden na het ontvangen van de bal zijn aktie kunnen uitvoeren (pass, schot, drive) herken hoe de verdediger de ontvanger verdedigt en pass aan de tegenovergestelde kant. De ontvanger heeft de verantwoordelijkheid een goede target te geven. Hij moet de passlijn beschermen door een lage stance met de voet die het dichtst bij de verdediger is vooruit te plaatsen tussen de verdediger en de bal (“Line of deployment”). Het vermogen om de bal te passen verdeelt goede spelers van de matige spelers en de goede teams van de mindere teams.

7. Pass and move: de passer moet na elke pass bewegen met een bepaald doel. Elke beweging resulteert in een screen, een schot, rebound positie, een fake of een clear out. Staan kijken na een pass is de grootste fout van een slechte speler.

8. Ontwikkel trots in je passes: werk hard om alle type passes te verbeteren. Wees slim, niet overdreven. De slimme passer ontvangt prijzen terwijl de overdreven speler alleen wordt bespot.

Opmerking: in het basketball is er een groot verschil tussen een uitgevoerde pass en een succesvolle pass!

222

9.4.5.Fist Aanval

De “Fist-aanval” wordt in Nederland veel gespeeld. Binnen de dameslijn van alle nationale teams is deze aanval al een aantal jaar een van de standaarden die als eerste wordt aangeleerd en gespeeld. Het is een interessante aanval met veel mogelijkheden. Toch kan deze aanval in Nederland niet bij iedereen de handen op elkaar krijgen. De tegenstanders

bekritiseren vooral het feit dat deze aanval ertoe kan leiden dat de aanval langzaam en statisch is. Ook wordt bekritiseert dat de centers het hele veld dichtgooien vanwege de posities die zij op de elbows innemen. Hierdoor wordt vaak veel tijd verknoeit met de opzet en de eerste center opties, waardoor de kwaliteiten van de forwards en de guards niet altijd worden benut. Hoe het ook zij, de aanval kent goede mogelijkheden waarbij veel van de speelsters gevraagd wordt. Zij moeten namelijk vooral de verdediging steeds blijven lezen en op basis daarvan hun keuzes bepalen. Naarmate een team langer dit type spel speelt, worden opties over het algemeen wat gemakkelijker gevonden en komen ook de

mogelijkheden voor de forwards en guards beter tot hun recht. Op basis van de statistieken van het team kun je vaak aflezen of de speelsters de fist-aanval al langere tijd spelen. Eerst zijn het vooral de centers die aanvallend scoren, doch naarmate deze aanval langere tijd door het team wordt gespeeld, komen ook de forwards en guards opties beter tot hun recht en is er sprake van een betere verdeling van de scores.

EntryDe centers starten mediumpost, zij vormen een koppel met de vrijlopende forward aan de andere kant (dus #5 en #2 vormen een koppel; en #4 en #3 vormen een koppel). De forwards crossen altijd altijd aan het begin van de aanval en moeten de verdediging lezen. We kiezen voor deze cross, omdat de speelsters de

neiging hebben om al om de bal te vragen als ze net over de middenlijn zijn. In die situatie start je dan vanuit spots die te ver van de basket liggen en waar vandaan een speelster geen enkele dreiging heeft. Als de verdedigsters switchen moet er anders vrijgelopen worden: bijvoorbeeld 3 bovenlangs en 2 onderlangs de posten, dan wordt het moeilijker om te switchen. De guard moet het overzicht houden

didactische opmerkingen/let op: * timing is belangrijk, dus tegelijk starten verdient aanbeveling.* iedere 1e pass heeft gevolgen voor de looppatronen

Centraal in de fist aanval staat: “lezen, lezen, lezen van de verdediging!!”

1

2 345

223

Forward entry

34

5

1

23

45

1

2345

4

2

1

Als #1 de aanval opent op #3 snijdt #1 door de posten heen. Kan dan eventueel de bal ontvangen als ze slecht verdedigd wordt. Afhankelijk van of #1 naar ballside of weakside gaat, heeft dit gevolgen voor de rest van de aanval. Nu #1 naar weakside gaat, probeert #3 als eerste optie de 1-1 aan te gaan. Ondertussen screent #5 voor de #4 (hierdoor heeft #3 minder helpers in de verdediging te verwachten).(2) Wordt er geswitcht, dan rolt #5 af en post laag op (vaak is dat een mismatch). Als dit vaak gebeurd, is het handig de aanval aan de kant van de #5 in te zetten. (3) Gaat de verdedigster van #4 onderlangs, dan komt ze naar de bal voor een schotje. #5 en #3 kunnen dit aangeven.

didactische opmerkingen/let op:* als #1 een mismatch heeft kan ze eventueel bij het insnijden opposten* het screen van #5 moet aan de andere kant van de lijn basket-basket gebeuren, dus #4 moet geduld hebben en niet te snel komen.

Strong side screen

1

234

54

1

23 4

5

1

234

5

Gaat de verdedigster van #4 over de top, dan moet #4 meteen naar de basket snijden. #5 en #3 zien dit het best en moeten dit aangeven. Wordt er geswitcht, dan moet #5 verdedigster $4 achter zich houden. #4 stapt dan ballside naar buiten en #5 heeft een insidepositie op $4 (en de ruimte) en kan naar de basket. Omdat #1 naar de weakside is gesneden, betekent dit dan er 1 screen op de bal wordt gezet.(2) Komt er niets uit de post-to-post screens, dan zet #4 een screen voor #3 en ontstaat er een pick-and-roll.(3) Als #1 naar ballside is gekomen, zijn er twee screens op de bal. De laatste screener (#5) rolt af, de eerste blijft hoog.

didactische opmerkingen/let op: * bij screen van #4 op #3: gaat de verdedigster van #3 onderlangs, dan is er het schot; gaat zij over the top, dan #3 naar de basket. Als verdedigsters switchen dan zoekt #3 de pass op #4 (dat kan evt via #5). Bij hedging rolt #4 snelt weg voor de pass (direct of via #5).

224

Center entry

1

2

3

45

1

23 45

1

2

3

45

Als de entry op een van de centers is (hier #4), dan gaat #3 backdoor. Het is belangrijk dat #3 zo snel mogelijk haar man sealt, daarna gaat het vooral om positie houden en niet meer snelheid. (Wordt er n.l. niet geseald dan heeft de verdedigster nog een kans terug te komen en is timing veel belangrijker.(2) als de pass op #3 niet gaat, screent #5 voor de #1. Als de verdedigster onder het screen door gaat, is er een schot van #1. Als de verdedigster over the top gaat, gaat #1 naar de basket voor de lay-up(3) Als #5 een mismatch heeft (of haar verdedigster foutenlast heeft), is het een goede optie om de bal inside te brengen op #5

didactische opmerkingen/let op: * Als de verdedigster van #5 gaat helpen bij het insnijden van #1, kan zij de bal krijgen en naar de basket gaan.

Side lane entry

1

2

3

45

1

23

45

1

23

45

Als #1 de sidelane in dribbelt, dan zet de ballside forward (hier #3) en screen voor de weakside forward (hier #2).(2) na het screen op #2 gaat zij via de screens van #4 en #5 omhoog voor een driepunter.(3) #5 en #4 lezen goed wat hun verdedigsters doen. #4 snijdt b.v. over #5 naar de basket (komt n.l. ook vaak voor wanneer een van beide posten switcht op #3)

didactische opmerkingen/let op: * #1 moet onder de vrije worp lijn dribbelen om een goede passhoek te hebben op zowel de center als op #3.

225

Handoff Entry

1

2

34

5

1

23 451

2

3 45

Speelster #1 passt op #3 en komt voor de hand-off. Speelster #2 snijdt intussen naar de baseline.(2) Speelsters #4 en #5 gaan screenen voor #2 en Speelster #3 gaat opposten. Dit kan vooral goed gebeuren wanneer #3 een mismatch heeft. Het spel van #4, #5 en #2 is om de help weg te houden. Het is belangrijk dat zij lezen wat hun verdedigsters doen!(3) Als #3 wordt gefront, kan de bal via #5 gepasst worden. Ook kan gekozen worden voor de optie op #2 van outside.

Guard entry

1

23

4

5

1

2345 1

23

4

5

Speelster #1 geeft deze optie aan door middel van haar duim omhoog te steken.(1) Speelster #4 screent voor speelster #1. Speelsters #2 en #3 bewegen naar de baseline om ruimte te maken. Als er ruimte is voor de #1 gaat zij naar de basket.(2) Als #1 wordt afgestopt, screent #5 voor #4 voor een afstandsschot.(3) #1 heeft dan twee opties, namelijk de afrollende #5 die naar de basket gaat of zoeken naar de #4 voor het afstandsschot.

9.5. Set-play tegen zone-verdediging

Steeds vaker spelen (jeugd)teams weer een zone verdediging. Waar het een aantal jaren “not done” was om een zone verdediging te spelen, zie je dat het de laatste tijd weer een opmars maakt. Op zich is er niets mis mee, maar realiseer je je als coach wel dat je speelsters eerst man-to-man moeten kunnen verdedigen voordat je ook een zone defense gaat spelen. Zonder de man-to-man fundamentals heeft de zone niet zoveel zin en wordt je al snel door het aanvallende team weggespeeld. Zelf vind ik het over het algemeen heerlijk als een team in een zone defense kruipt omdat dit mij als coach namelijk volop mogelijkheden geeft om enkele tactische acties toe te passen.

Tips en regels voor de aanval tegen de zone defense zijn:1. Zorg voor een primaire en secondaire aanval in geval van moeilijkheden of gewoon om er een verschillend

beeld aan de aanval te geven2. Basis doel is om de bal inside te krijgen voor een hoog percentage schot3. Vraag speelsters voor aanvang van het seizoen waar zij de bal het liefst vandaan schieten

226

4. De beste manier om een zone te verslaan is om het eruit te rennen – versla ze in de fast-break / transition voordat zij tijd hebben om zich te organiseren

5. Wees tevreden met de zone. De tegenpartij speelt zone omdat zij zich niet prettig voelen om man-to-man tegen je te spelen

6. Gebruik de “basics”: square up, hand targets, accurate passing, schijnbewegingen, goede post positie, etc.7. Gebruik schot discipline. We moeten meer schoten krijgen en we moeten betere schoten krijgen8. Herken de zone direct. Wat wil het bereiken? Waar liggen de zwakke plekken?9. Ken de gebruiken van ale basis zones: 2-3; 1-3-1; 1-2-2 en elke ½ court trap10. Bij de entry in de aanval, hanteer je de volgende ‘reads’: schot; pass inside of pass naar de perimeter speelster11. Pass de bal in de perimeter van de ene kant naar de andere kant om de verdediging in beweging te houden.

Dit geeft de post speelsters de mogelijkheid om the ‘flashen’ van achter de verdediging.12. Spreid de zone:

perimeterspeelsters starten hoog, post speelsters blijven laag. Creeer (en gebruik je voordeel uit) de gaten.

13. Penetreer de gaten met een dribbel om een betere passlijn te creeren. Penetreer en pitch

14. Herken wie je verdedigt. Trek haar weg en laat een teamgenoot het opengevallen gebied ingaan

15. Gebruik de short corner16. Een goed moment om te

penetreren is na een skip pass omdat de verdediging uitgetrokken is en minder in balans.

17. Gebruik het schot- en pass-schijnbewegingen om de verdediging in beweging te krijgen in de tegenovergestelde richting van waar je naar toe wilt passen.

18. Varieer je entries – rechts, links, midden, dribbel. Voorkom dat je continu dezelfde kant uitgaat.

19. Elke keer als een speelster de bal krijgt: CSUSF en kijk voor de inside pass

20. Perimeter speelsters kunnen bounce passes gebruiken om de low post aan te spelen

21. Zet screens tegen een zone. Guards, forards en centers kunnen allen een medespeelster vrij krijgen voor het schot

22. Gebruik skip of diagonale passes als de tegenstander de dichtbijzijnde passlijn overspeelt23. Bewaar altijd je dribbel wanneer je de bal ontvangt. Verspeel deze mogelijkheid niet.24. Iemand moet achter de verdediging zijn (op de baseline). Kijk om hiervan gebruik te maken als de laatste lijn in

de zone hoog speelt.

227

25. Aanvallende rebound is belangrijk vanwege het gebruik aan boxing-out. Maak gebruik hiervan en benut het voordeel:

a. Tegenovergestelde wing moet de weakside kant reboundenb. #4 en #5 gaan de rebound inc. houd twee speelsters op de blows, een gaat terug, de ander stopt de fast-break

26. Zorg voor regels voor je speelsters vroeg in het seizoen, zoals:a. Geen outside schotenb. De bal moet inside gaan voordat het schot kan worden genomenc. Bepaalde speelsters moeten het schot nemen

Regels waarmee je rekening kunt houden tegen een zone:1. Kijk zowel naar de verdediging als naar de bal

2.Pass de bal met een doel. Vertel speelsters waarom zij doen zoals zij het doen3.Receivers: wees bereikbaar. Sta niet achter de verdedigsters of te ver uit de verdediging4.De weakside wing staat op de “diagonaal” (45 gr hoek) zodat zij hiervan sterk naar de ring kan gaan5.Stap in de open gebieden van de zone6.Zorg dat je continu op de ‘spot’-positie staat voor het schot7.Moedig de overhead pass aan8.De dreiging voor een lob pass op de low-post moet altijd aanwezig blijven9.Penetreer de zone met een pass of een dribbel. Neem wat de zone je geeft

9.5.1.“X’-aanval

De “X”-aanval is een eenvoudige zone aanval die is gebaseerd op wisselingen in de 'overloading' en het creëren van zowel inside kansen (high-low game) als het outside schot. Omdat ik de afgelopen jaren veel met zowel goede schutters als een slimme inside speelster heb mogen werken, was dit een ideale aanval tegen allerlei typen zone. Veel aanvallen tegen zone heb ik nooit gebruikt, omdat veel tegenstanders al weer snel overstappen op een andere

verdedigingsvorm wanneer zij in een paar aansluitende aanvallen “een drietje” hebben tegen gekregen (…).De speelsters #1 en #2 en #3 kunnen van plaats wisselen maar moeten wel schotdreiging hebben. In principe is de “3” de speelster die het meest in een ideale schotpositie komt, dus het is handig wanneer je hier je beste zone-schutter op positioneert.Speelsters #4 en #5 moeten inside behoorlijk uit de voeten kunnen. Het is een aanval waarbij we de zone uit elkaar proberen te trekken door flare screens eventueel gevolgd door een downscreen. Op de baseline wordt steeds een

screen gezet voor de baselinerunner (hier #3). Als de zone uit elkaar valt vallen we hem aan met keiharde penetraties of pick and roll. Het belangrijkste wapen tegen zone staat namelijk niet in de diagrammen en dat is dat een zone defense in het algemeen erg slecht uit boxt. We gaan dus vol voor aanvallende rebounds (door #4 en #5 en door de weakside aanvalster).De aanval start met een pass van #1 op # 2. Speelster #3 maakt gebruik van het screen van #4 (en #5) en komt aan de andere kant open voor eventueel een schot. Speelster #5 neemt de lage post positie in, terwijl $3 naar de high post 228

positie komt. Hier ontstaat eventueel de mogelijkheid voor een high-low game, indien #3 op #4 kan passen en #4 direct checkt bij de zich aanbiedende #5. Indien de bal roteert, snijden #4 en #5 weer door de bucket, terwijl #3 als baselinerunner fungeert.

1

2

34

5

1 2

3 4

5

1

2

34

5

9.6. Aanval tegen de box-and-one verdediging

Tips voor de aanval tegen de box-and-one verdediging zijn:1. Het doel van de tegenpartij om de box-and-one te gebruiken is tweeledig:

a. Het stoppen van je belangrijkste scoorsterb. Verwarring te creëren in je set-play van je aanval

2. Er zijn drie opties die je dan kunt gebruiken:a. Breng de bal bij je scorer zodat zij haar punten kan makenb. Ga weg van je scoorster door een overloading en breng andere speelsters in scorepositiec. Zorg voor een gebalanceerde aanval waarbij geen van je speelsters wordt uitgesloten

3. De aanval moet zich ontwikkelen vanuit een van je reguliere sets4. De natuurlijke screening van je aanvals set-play moet je schutter vrij maken5. Als je ervoor kiest om je zone aanval set-play te spelen: breng je schutter in schotpositie met baseline screens

door je grote speelster(s)6. De kwetsbaarheid tegen een box-and-one is meestal de hoge post of de lage post area weg van de schutter7. Als er verwarring is om de box-and-one te identificeren:

a. Breng je scorer (guard) vanuit het midden naar een hoek en kijk of de verdedigster haar volgtb. Breng je scorer van de ene hoek naar de andere hoek

8. Als de box-and-one op je postspeelster is, ren je de gewone zone-aanval omdat het de tegenpartij in een 2-1-2 of 2-3 zone en dan heeft het geen effect op je set-play.

9. Oefen regelmatig op de training met een box-and-one zodat je speelsters eraan gewend zijn wanneer zij dit in de wedstrijd aantreffen

10. Instrueer je speelsters om de schoten niet te forceren.11. Wees positief in je aanval van de box-and-one en je zult scoren.

9.7. Aanval tegen zone-press

De zone-press brengt veel teams in verwarring. Wanneer je je als team echter gewoon aan een aantal regels houd, kun je in elke situatie en elk type zone-press uit de voeten zonder echt in de problemen te komen. Deze regels zijn:

1. Val altijd aan om te scoren: speel niet passief2. Houd korte pass-lijnen (doch houd de optie voor de lange pass open)3. Geef diagonale voeding tegen een trappende verdediging

229

4. Vermijd dribbelen tenzij je in het voorveld bent en je naar de basket gaat

5. Pass de bal snel rond. Het brengt je sneller in het voorveld

6. Als je de bal ontvangt, draai je altijd richting de aanvallende basket (square up)

7. Gebruik passschijnbewegingen (beweeg de bal) om je verdedigster weg te krijgen van de richting waarnaar je de bal wilt passen

8. Breng altijd een speelster downcourt zodat je de mogelijkheid hebt om snel te scoren, maar ook de verdediging kwetsbaar te maken voor een diepe speelster

9. Passlijnen moeten in driehoeken zijn zodat je meer pass opties hebt

10. Pass de bal in de perimeter rond van de ene naar de andere zijde. Dit geeft problemen voor de verdediging (vooral wanneer zij willen trappen).

11. Breng je beste balhandler in het midden. Dit geeft een continue dreiging voor de tegenpartij vanwege haar kwaliteiten om te passen of the penetreren

12.Breng de bal snel in het veld na een vrije worp of een score van de tegenpartij. De geeft moeilijkheden in het organiseren van de verdediging en maakt ze kwetsbaar13.Als de tegenpartij vrije worpen heeft en ze plaatsen een lange speelster reeds in het achterveld: anticipeer op een zone-press als de score is gemaakt14.Gebruik een soort aanval tegen zone-press (full court / half court) om het eenvoudiger te maken voor je eigen speelsters15.Tracht zo snel mogelijk te scoren. Dit ontmoedigt de tegenstander om deze tactiek te gebruiken16.Oefen regelmatig op de training in de aanval tegen een zone-press. De speelsters zijn er dan op voorbereid.

230

10.Out of Bounds

Out of bounds behoren eveneens tot de set-plays omdat het erom gaat om de bal op een gestructureerde manier in het veld te brengen en een goede aanval op te kunnen zetten (bijvoorbeeld de inbounce na een score tegen de press verdediging). Ook kan het erop gericht zijn om snel tot een score mogelijkheid te komen.Out of bounds wordt onderscheiden in een side line out of bounds en een baseline out of bounds. In dit hoofdstuk worden van beide enkele voorbeelden gegeven. Er zijn natuurlijk talloze andere out of bounds, maar ik heb voor deze voorbeelden gekozen omdat ze in mijn ogen vrij effectief zijn.

10.1.Side line out of bounds

Side line Box 1Doel van deze out of bounds is het gebruiken van de sterke post speelster.verloop: Speelster #4 screent voor #2 en nadat #2 over het screen is, opent zij naar de bal voor de inbounce pass van #1. Dan maakt #3 een pop-out naar de wing en #5 sealt haar verdedigster en maakt een flash cut naar de bal. #4 passt inside op #5. #1 sprint naar de corner. Indien geen mogelijkheden ontstaan kan een 1-3-1 set play direct worden ingezet.

didactische opmerkingen/let op: * sealen en insnijden van #5* screening door #4 (in de eigen kolom blijven)

Side line Box 2Doel ivan deze out of bounds is een quick-hitter met een open schot van de inbounder.verloop: Speelster #4 screent voor de #2 die naar de wing uitpopt. #3 maakt een pop out naar de andere wing. #1 passt op #2 die doorpasst op #3. Speelster #5 gaat naar de weakside corner. #4 screent op de #1 die insnijdt naar de basket en de bal kan krijgen voor een schot, floater of lay-up.Deze out of bounds kan goed gespeeld worden wanneer je over een sterke en grote #1 beschikt.

didactische opmerkingen/let op: * als de verdedigster van #4 switcht, komt #4 op de kop bucket vrij.

Side lane PrincetonDoel is het creeren van diverse opties voor snelle scores uit de inbounce en een overgang naar de Princeton offence te creeren.verloop: (tekening links) Speelster #2 is de inbouncer. Overige speelsters op een rij verspreid over de breedte van het veld. Speelster #4 zet een fake-screen voor #5 en opent direct naar de bal (1e optie). Speelster #5 screent voor #1 en opent daarna naar het midden van het veld. Speelster #1 krijgt het screen en snijdt in naar de basket.(tekening midden). De inbounce is naar #5 gegaan. Speelster #4 snijdt door de bucket naar buiten en screent voor #3 die insnijdt en de pass kan krijgen. Ook #1 is na haar cut inside naar buiten gegaan en screent voor inbouncer #2. Ook #2 kan de pass krijgen.

1

2

34

5

1

2

34

5

231

(tekening rechts). Speelster #1 opent na haar screen voor een pass van #5, waarna #5 naar haar postpositie kan. Doordat zowel #3 als #2 hun beweging afmaken, kom je in een 2-1-2 opstelling uit voor de inzet van de Princeton offense.didactische opmerkingen/let op: spacing: houd de afstand t.o.v. elkaar groot; let op de timing bij insnijden!

1

23

4

5

12

34 5

1

23

4

5

Side lane Hoge Boxverloop: (afbeelding links) Speelster #2 screent voor #1 en idem doet #5 dit (hierdoor ontstaat een staggered screen, waardoor de eerste optie de back door pass op #1. (afbeelding midden) Direct erna screent #4 voor #2 die naar de balkant doorloopt. Entry pass op #2. #2 maakt een jump stop (CSUSF), speelster #4 rolt af en kan de bal krijgen inside. Speelster #5 biedt zich aan op de vrije worp lijn. (afbeelding rechts) Als #4 de bal niet krijgt, snijdt zij door en screent voor #1. Speelster #5 screent voor de inbounder #3, waardoor zowel #1 als #3 insnijden naar de basket voor een pass van #2. Ook is voor #2 de drive-mogelijkheid een optie!didactische opmerkingen/let op: * spacing en timingvariaties: Als #4 de bal krijgt maar niet door kan naar de basket. Zoeken #1 en #2 de hoeken op voor de skippass naar buiten.

1

2

3

4

5

1 2

34 5

1

2

3 4

5

Side Line IllinoisDit is een eenvoudige out-of-bounds met een staggered screen, waardor het met name op lagere niveaus tot een snelle score leidt.verloop: Speelster #2 is baseline runner en komt naar de bal. Speelster #1 krijgt een staggered screen van #4 en #5 en komt op de top-of-the-key. Speelsters #4 en #5 openen naar de bal na het zetten van het screen. (afbeelding midden) Wanneer #4 de bal krijgt, plaatst #5 direct opnieuw een screen voor #1, die een back door naar de basket maakt en de bal kan krijgen. Dan plaatst #5 een screen voor de inbouncer #3 die ook de bal van #4 kan krijgen. (afbeelding rechts) Als dit niet lukt, passt #4 naar #5 en samen met #3 screent zij voor de #2 en de #1 die vervolgens naar de basket insnijden en de bal van #5 kunnen krijgen.

variaties: Als #5 de bal krijgt, maakt #1 een eigen back door cut en plaatst #4 het screen voor de #3.

232

12

34

5

12

34

5 1

2

3

4

5

10.2.Baseline out of bounds

Baseline Diamondverloop: Speelster #3 neemt de bal in. Speelster #2 screent voor #5 die naar de bal insnijdt en een eerste optie is. Speelster #1 screent voor #2, die na haar screent insnijdt naar de bal en optie 2 is. Speelster #4 komt naar de bal en is optie 3. Als zij de bal krijgt, heeft zij 2 opties, n.l. (a) inside pass op #5 ofwel naar de #1. In dit laatste geval snijdt zij na haar pass in. Speelster #1 passt door op de zich outside aanbiedende #2 (omdat zij ruimte heeft gemaakt voor #4). Speelster #3 gaat na haar inbounce naar de kant van #5.

didactische opmerkingen/let op: * de inbouncer moet goed blijven kijken aan beide zijden waar zich de opties voordoen.

Baseline Boxverloop: Speelster #4 screent voor #1 die naar buiten zich aanbiedt. Tevens krijgt #4 ook een screen van #5 en gaat buitenom naar de weakside laag. Speelster #5 stapt na haar screen naar de bal, speelster #2 biedt zich buiten de perimeter aan voor de bal.De optie op de speelster #4 op weakside is een mogelijkheid die zich heel vaak voordat en waaruit makkelijke scores ontstaan.

Baseline ShooterEen baseline out of bounds met vele mogelijkheden, zowel bij de ring als een open driepuntsschot.verloop: Speelster #2 screent diagonaal voor #5 die insnijdt en de bal kan krijgen (optie 1). Direct erna screent #4 voor #2 en gaat na haar screen naar weakside laag (optie 2); #2 popt out naar de wing en krijgt de pass van #3. Intussen heeft speelster #1 een "loop" gemaakt naar de top of the key en zij krijgt de bal voor een 3 puntsschot van #2 (optie 3).

12

3

4

5

1 2

3

4 5

233

Na de inbounce screenen zowel #5 als #2 voor #3 (staggered screen), zodat #1 ook een pass mogelijkheid heeft op #3 voor het outside schot (optie 4)

1

2

3

4 51 2

3

45

1

2

3

4

5

Baseline “3 voor #2”.verloop: Speelster #1 maakt een in-out beweging en popt out naar de corner. Zij krijgt de inbounce en passt door op #3 die zich op de top-of-the-key heeft aangeboden, vervolgens snijdt zij weer in en zet een dubbelscreen (samen met #5) op het blok. #2 is na de inbounce eerst naar het midden gegaan en cut nu naar buiten via het dubbelscreen, naar de corner. Hier krijgt zij de pass van #3 voor een 3-puntsschot.

didactische opmerkingen/let op: * harde passing + verkleinen van de pass-lijn door #3 door naar de ball side te stappen c.q. te dribbelenvariaties: #2 leest goed haar defender. Wanneer de verdedigster namelijk verwacht dat het dubbelscreen voor haar is en alvast "cheat", snijdt #2 naar de andere kant naar buiten over het screen van #4.

Baseline Purdueverloop: Speelster #4 screent voor #5 die naar de bal op ball side insnijdt. Na haar screen rolt #4 af naar de weakside (en is vaak aanspeelbaar). #2 maakt gebruik van deze hustle en snijdt over de screening naar de ball side voor een outside schot (evt 3 punter). #1 maakt een pop out naar de top of the key (safety guard). Na haar inbounce snijdt #3 naar de weakside.

variaties: * als #2 de bal wel krijgt, maar niet kan schieten, kijkt zij direct of zij inside #5 kan aanpassen op het blok.

1

2

3

4

5

12

3

4

5

234

235