school board manual_alb.pdf

8/22/2019 School Board Manual_alb.pdf

1/96

Shkup, 2009


2/96

Doracakun e prpiluan:Divna Shipoviq

Gule Gulev

George Nikollov

Ankica Vitanova

Vesna Arsovska Dinkovska

Daniela Adamova Zaharieva

Stanka Angelova

Sonja Ristovska

Gordana Tasevska

Anta Jovanovska

Fidanqo Ilievski

Konultant:

Samuell Benallall

Metodija Stojanovski

Vesna Horvatoviq

Ky doracak sht nancuar nga populli amerikan prmes Agjencis s SHBA-ve pr zhvillimndrkombtar - USAID Maqedoni, n kuadr t Programs pr njeriun dhe zhvillimin institucional,Projektit pr prforcimin e kapaciteteve t kshillave shkollore, q e realizon T msuarit botrorn partneritet me Qendrn Maqedonase pr Edukim Qytetar (QMEQ). Botimi i par i doracakut u

prgatit n kuadr t Projektit Aktivitete n shkollat e mesme t USAID.

Qndrimet e autorve t shprehura n kt botim nuk i prfaqsojn edhe qndrimet e Agjenciss SHBA-ve pr Zhvillim Ndrkombtar ose t Qeveris s Shteteve t Bashkuara t Ameriks.


3/96

Qllimet e Doracakut:

- T siguroj informata pr funksionet e kshillit t shkollave n pajtim me legjislativen ekzistuese.- T forcohen kapacitetet e antarve t kshillave t shkollave pr t mare dhe pr tu udhhequr me rolet

dhe prgjegjsit e prcaktuara me ligj.

- T promovoj rndsin e kshillave t shkollave n sistemin arsimor t Republiks s Maqedonis.

Pr t`i arritur kto qllime Doracaku do t fokusohet n kto prmbajtje:

a) Pasqyra e prtimeve t cilat sistemi arsimor n Republikn e Maqedonis mund ti ket nga organizimiefektiv t kshillave t shkollave.

b) Informata lidhur me funksionet e kshillave t shkollave sipas legjislatives ekzistuese.c) Instruksionet, shembuj, formular, procedura pr funksionet kryesore t kshillave t shkolls pr

plotsimin ekas dhe efektiv t obligimeve.


4/96


5/96

PRMBAJTJA:

Hyrje-kshilli i shkolls-faktor aktiv n prmirsimin e arsimit 7

Kshillit t shkolls dhe prtimet nga kshillat e shkolls. 9I.Denicioni i kshillit t shkolls 91.Prtimet nga kshillat i shkollas 92.

Korniza normative n t ciln funksionon kshilli i shkolls 11II.Rndsia e kshillave t shkolls n kushtet e decentralizimit t1.arsimit n R. e Maqedonis 11

Forma dhe struktura e kshillit t shkolls 122.

Procedura e zgjedhjes, emrtimit dhe shkarkimit t antarit t ksshillit t shkollor 133.Zgjidhja e kryetarit t kshillit t shkollor 164.

Kompetncat e kshillit t shkollor 165.

Puna e kshillit t shkolls 176.Funksiont e kshillit t shkolls 277.

Vendosja e qllimeve dhe priorittve 30III.Vizioni 301.Qllimet dhe priorittt 312.Politikat arsimore 343.Planikimi 354.

Kshilli efektiv i shkolls 41IV.Karaktristikat e kshillave efektive t shkollave 411.Shkathtsit dhe kompetencat t cilat duhet t`i posedojn2.antaret e kshilli t shkolls 41

Kodeksi etik 413.

Sjellja e vendimeve dhe formimi i konsensusit 454.Sigurimi i cilsis n shkoll 465.

T drejtat dhe mirqenia e nxnsve 506.

Kshilli i shkolls dhe drejtori 53V.Menaxhmenti dhe udhheqja 531.Kshilli i shkolls dhe drejtori 552.

VI Keshilli i shkolls dhe nancimi i shkolls 71Prej nga vijn mjett (t hollat)? 711.Plani nanciar dhe raporti 712.Prmbajtja e planit vjetor 713.

Mbledhja e mjeteve 754.Skenari i mundshm pr fondin pr zhvillimin e shkolls5.per aktivitet jashtmsimore 75

VII Komunikimi 79Komunikimi-els pr ndrtimin e partnriteteve 791.Plani pr komunikim 792.Komunikimi i brenshm dhe i jashtm 803.Mbledhjet-prgaditjet dhe udhheqja 804.B5. allafaqimi me krizat 84Preventiva nga koniktt dhe zgjidhjet 886.Bashkpunimi dhe partnritti me bashksin lokale 947.


6/96


7/96

7

DORACAK PR KSHILLAT E SHKOLLAVE FILLORE DHE T MESME

HYRJE

Ky Doracak sht prgatitur qe tiu ndihmoj antareve t kshillit t shkollave qe ti pranojn dhe ti realizojnobligimet e tyre n mnyre sa me ekase dhe efektive.

sht prgatitur pr t gjith antaret e kshillave t shkollave pavarsisht ciln strukture e prfaqsojn

n prbrjen e kshillit t shkollave.Doracaku sht i dedikuar pr t gjitha kshillat e shkollave edhe pr shkollat llore dhe ato t mesme

n pronsi shtetrore dhe komunale. N doracak jan t sqaruara aktet ligjore dhe rndsia e tyre pr kshillat

e shkollave. N t prpunohen rolet dhe obligimet e kshillave t shkollave. Gjithashtu ajo u dedikohet edhe t

gjith partnereve t kshillit t shkolls. N drejtimin dhe udhheqjen me shkolln i tregon fushat ku drejtori dhekshilli i shkollave kan obligim t konsultohen dhe t bashkpunojn. Tregon rndsin e kshillave t shkollave

si prfaqsues i bashksis n shkolle si dhe t shkolls n bashksi si dhe prgjegjsin qe ka ndaj themeluesitt shkolls, pushtetit arsimor, bashksis dhe shoqris n prgjithsi.

Doracaku jep rekomandime dhe sugjerime me qellim t ndihmoje kshillat e shkollave q ti paraqes dhe t`irealizoj qllimet e veta dhe prioritetet pr prmirsimin e shkolls me t ciln udhheq dhe e drejton. Jep kshillapraktike pr prgatitjen e mbledhjeve, komunikimin efektiv me bashksin vendore, prgatitjen e akteve ligjore dhe

lendeve tjera. Ai gjithashtu udhzon n formulimin dhe respektimin e Kodeksit Etik t cilin mund ta jep dhe prpilojvet kshilli i shkolls pr t gjitha sjelljet t bazuara n vlera morale, sinqeritet, transparence si dhe integritetpersonal dhe kolektiv.

Doracaku mund t shfrytzohet edhe si burim i informatave me theks se nuk sht i vetmi burim i informatavedhe nuk i zvendson aktet ligjore dhe nnligjore t cilat rregullojn fushat e drejtimit dhe udhheqjes se shkolls.N doracak jan dhn mostra dhe formular,mnyra dhe procedura t cilat mund t adaptohen pr krkesatkonkret t kshillave t shkollave apo mostrat e ktilla t`i shrbejn kshillave t shkollave pr prpilimin e ktyredokumenteve sipas nevojs q ka vet shkolla.

Kshilli i shkolls-faktor aktiv pr prmirsimin e arsimit

Bashkimi sht llim - Qndrimi s bashku sht progres Puna e prbashkt sht sukses.

Arsimi sht partneritet q prfshin nxns, arsimtare, prind, drejtor, kshilla t shkollave, mjedise vendore,pushtt lokal dhe qendrore si dhe shoqrin n prgjithsi.

Kshillat e shkollave kan rol me rendsi n sistemin arsimore. Kshillat e shkollave mire t etablluara mund

t sigurojn prkrahje t nevojshme t shkolls qe t prmirsohen performancat e saja si institucion arsimore sidhe t prmirsohen t arriturat e nxnsve. Ai siguron forum nprmjet t cilit prindrit dhe antaret e tjer tbashksis shkollore dhe vendore mund t japin kontributin e vet n prmirsimin e shkolls si dhe n rezultatet et arriturave t nxnsve.

Prindrit se bashku me msimdhnsit jan faktor shume me rendsi n kontinuitetin dhe prforcimine sistemit arsimore, angazhimi i tyre ka rol me rendsi n suksesin e nxnsve. Prmes angazhimit t tyre n

kshillat e shkollave ato kan mundsi t ndikojn n realizimin dhe rezultatet e programeve msimore.Partneriteti i prfaqsuesve t shkolls dhe bashksis se kshillave t shkollave ndihmon n ndrtimin e

kuptimit t ndrsjellt dhe intraksionit mes shkolls dhe bashksis se saje vendore Nga ky partneritet kan dobi

t dy palt. Me marrjen e informatave nga prindrit dhe prfaqsuesit e bashksis me pranimin e informatavekthyese nga kto, parashtrimi i qndrimeve t tyre n shkolle dhe pushtetit arsimore, kshillat e shkollave e

involvojn bashksin n biseda pr probleme arsimore dhe e ndihmon shkolln qe ti identikoj dhe ti prgjigjetnevojave arsimore t bashksis.

Detyra kryesore e kshillit t shkolls - prmirsimi i t arriturave t nxnsve prmes prfshirjes dheangazhimit n bashksin vendore bhet do her m e rndsishme n ballafaqimin me sdat t cilat parashtrohenn shkoll dhe gjith shoqrin.


8/96

8



9/96

9


I. DEFINICIONI I KSHILLIT T SHKOLLS DHE PRFITIMET NGA KSHILLAT E SHKOLLS

1. Dnicioni i kshilli shkolls

Kshilli i shkolls sht organ prgjegjs pr udhheqje me shkolln. Prbrja dhe rroli i tije jan t

denuara me ligj. Kshillat e shkollave prfshijn prfaqsues t bashksis se brendshme t shkolls: drejtorin;kuadrin arsimore profesional dhe prindrit. Kshilli i shkolls prfshin edhe prfaqsues t pushtetit lokal dheqendror si dhe vullnetare nga bashksia vendore. Rroli i kshillit t shkolls zakonisht prfshin fushat si jan:vizioni pr shkolln; zgjedhjen e kuadrit; mbikqyrjen nanca; prcjelljen e cilsis dhe notimin; prcjelljen emirqenies se nxnsve n shkolle si dhe prmirsimin e raporteve me pushtetin qendror dhe lokal.

2. Prim nga kshilli i shkolls

LgiimiiSistemi edukativo arsimor n nivel profesional bn intervenim n jetn e shoqris n prgjithsi e

posarisht n jetn e fmijve (nxnsve).Si i ktill ktij sistemi i duhet legjitimitet nga vet shoqria.

Njerzit profesional nuk jan t pavarur qe t sjellin vendime t rndsishme pr udhheqjen me sistemetshkollore. Zri i shoqris krkohet me pyetjet strategjike si: Cilat jan qllimet tona arsimore? ka ndshirojmt arrijm? A jemi n rrugn e vrtet pr tì realizuar qllimet? A mundtà ndihmojm shkolln n prpjekjet e sajaarsimore? A thua n i kemi profesionistt me t mire? A i shfrytzojm me menuri t gjitha resurset qe i kemi?

Rria prkrahsShkolls i nevojitt prkrahje nga bashksia t cils i takon. Nga dimensioni arsimore mire sht e njohur

qe nj prkrahje nga mjedisi social e ngrit (rrit) aftsin e nxnsit pr prmirsimin e suksesit t tyre edheprkundr pengesave t shumta. N mbretrin e administrats shkollore, shkolla gjithmon ka nevoje pr

prkrahje plotsuese. Si entitet publik ajo zakonisht garon pr mjet dhe kujdes me institucione dhe projekte ttjera si jan: spitalet; agjencione sociale dhe shpenzimet e infrastrukturs. Nj kshille shkollor mire i formuar i

siguron shkolls vetdije t lart t bashksis,lobi t fort n interes t zhvillimit t shkolls,mbledhje t mjetevepr aktivitete sociale dhe rritje t qasjes pr mjetet e bashksis (dituri profesionale t prindrve, objekte sportivejashtshkollore, donatore special etj) pr arsimim.

Dhnia llogaris nga ana shkollsKshilli i shkolls sht entitet publik i autorizuar me ligj qe prcjell punn e shkolls. Zakonisht shkollat mire

kujdesen qe tì vlersojn rezultatet e tyre por harrojn qe vet t matn n raport me standardet msimore dheadministrative t prcaktuara me pare. Kshilli me afrsin e vet n shkolle sht mjet pr prmirsimin e mnyrsse dhnies se llogaris ndaj bashksis pr t ciln sht edhe qllimi qe t shrbeje. Prezenca e kshilli t, interesieksplicit i tij pr shtje t rndsishme administrative dhe msimore si dhe insistimi i tij permanent pr mbledhjene informatave pr mirqenien dhe suksesin e fmijve, e rrit vetdijen e shkolls pr orientimin real t saj.

Lhsimi i fyv ngushaT udhhiqet me sistemin arsimore sht nj pun e vshtire. Sistemi arsimor i decentralizuar mund t

jet edhe me i vshtire pr udhheqje. Afrimi i procesit t vendimmarrjes qe t jet me afr agjensioneve qe uofrojn shrbime,krkojn agjencsion ndrmjetsuese t prgjegjshme me nivele t ndryshme t kompetencave.Si pushteti qendrore ashtu edhe ai lokal kan nevoje qe organet t cilat prfaqsojn bashksin sa me mire ttrajtojn krkesat e veanta t sistemit arsimor. T ekzistuarit e kshillit t fuqishm t shkolls mund t` lehtsohenfytet e ngushta t cilat i japin nivelet me t larta t vendimmarrjes. Me prfaqsimin e zrit t bashksis jepethapsire publike n mes shkolls dhe nivelit me t lart t vendimmarrjes. N ket hapsire diskutohen problemet

dhe pr disa probleme mund t gjendet zgjidhje n ket nivel,por diskutimi publik i ktyre problemeve mund tìlehtsoje intervenimet e mtutjeshme.


10/96

10


Vdi publik pr arsiminMe prfshirjen e me shume njerzve ne arenn publike kshillat e shkollave kontribuojn ne diskursin publik

te arsimit. Ajo vjen ne agjendn lokale dhe nacionale me z te vrtete, me dituri m afr veprimit,me prkushtimdhe prkujdesje pr rritjen personale te fmijve dhe te rinjve. Lobimi pr arsimim sht me rendsi edhe nekshillat komunale ndrsa kuvendi popullor kshtu ton prezence te zmadhuar, ndjenja pr identitet dhe me ket

mundsi m te mire qe do t`i shrbeje interesit publik.Kshillat e shkollave shrbejn edhe si shkolle pr kshilla por edhe si shkolla pr jetn publike. Disa ngaprindrit e prfshire ne sfern publike te arsimit bhen lider te bashksis se tyre, ndrsa te tjert mund te bhenedhe udhrrfyes te arsimit ne nivel nacional. Nga ktu ata mund te absorbohen nga fushat e tjera te interesit publikdhe me ket e forcojn demokracin dhe ndikojn ne jetn politike ne nivel lokal dhe nacional.

Involvimi akiv n kshillin shkolls sh prvo mir dh m inrs:- Ajo hape mundsi me marrjen e prgjegjsis pr prparimin e arsimit;- I prmirson mundsit qe te prparojn te arriturat e nxnsve;- E harmonizon rolin e shkolls me interesin e bashksis;Involvimi ne kshillin e shkolls jep mundsi te prforcimit te partneritetit te shkolls me bashksin

vendore.Antari i kshillit t shkolls ka kto prtime personale: Bheni partner i rndsishm n sistemin arsimor,qndrimet dhe pikpamjet tuaja dgjohen dhe

vlersohen; Kontribuoni n qllimin e prbashkt pr prmirsimin e t arriturave t nxnsve; Keni mjet prmes t cilit i tregoni qndrimet; Fitoni mundsin q t informoheni pr gjith at q ndodh n shkoll,n arsimin lokal dhe at qendror; Kontribuoni personalisht n rritjen e cilsis s arsimit t fmijve dhe nxnsve tuaj.

Psmarra ua akiv mund sll ndryshim pr mirn gnraav ra!


11/96

11


II KORRNIZA NORMATIVE N T CILN FUNKSIONON KSHILLI I SHKOLLES

1. Rndsia kshillav shkolls n kush dcnralizimi arsimi n R. Maqdonis.Proceset e decentralizimit t arsimit q lluan n vitin 2005 hapn procesin n t ciln pushteti qendror lloi

ti bart t drejtat dhe obligimet nga niveli qendror n nivelin lokal me qllim q arsimi t jet m afr qytetarve.Duke patur parasysh rndsin q ton pushteti n aspektin e formulimit se komuna sht nevoj dhe interes ecila paraqet nj trsi natyrore, gjeograke dhe ekonomike n t ciln jan ndrtuar objekte t infrastrukturs dheobjekte t standardit shoqror transferi i kompetencave arsimore n nivel lokal sht i arsyeshm.

N kt mnyr sht dhn mundsia q shkollat tju prshtaten dhe tju prgjigjen krkesave tnxnsve por edhe ndaj t gjith t interesuarve n rrethin lokal dhe at:

- Arsimtarve- Prindrve- Bashksis afariste dhe lokale pr zhvillim ekonomik.Kjo mnyr e sistemit arsimor e bn kshillin e shkolls vend ku takohen interesat e t gjith t interesuarve

n rafshin lokal, dhe vend prej ku do t dalin interesat e prgjithshme pr nj arsim m t mir dhe m cilsor t

nxnsve.Edhe pse kshilli i shkolls denohet si organ i qeverisjes n shkoll dhe paraqet organin m t lart n

shkoll,q t kuptohet vendi i tij n sistem sht e domosdoshme q paraprakisht t bhet nj prerje e vendosjes

s sistemit arsimor n R. Maqedonis dhe kompleksiviteti i tij.

M posht n tekst do t tregohet korniza ligjore e cila n mnyr direkte apo indirekte do ta determinonvendosjen dhe rndsin e kshillit t shkolls.

Me miratimin e ligjit pr pushtetin lokal1 n nenin 22 alineja 8 komuna i ton kompetencat n lmin earsimit. Ajo prve tjerave sht prgjegjse edhe pr:

T hemelimin e shkollave t mesme dhe lloreFinancimin e shkollave t mesme dhe lloreAdministrimin e shkollave t mesme dhe llore

Organizimin e transportit t nxnsveUshqimin dhe vendosjen n konviktet e nxnsve.

Gjithsesi kryerja e ktyre kompetencave duhet t jet n pajtim me ligjin dhe n bashkpunim me pushtetin

qendror.

Ligji pr arsimin llor2 dhe ligji pr arsimin e mesm3 i bart t drejtat e themelimit t shkolls llore dhe tmesme t komuns n teritorin ku ato ndodhen n prjashtim t qytetit t Shkupit4q mbetet themelues i shkollave

t mesme n territorin e qytetit t Shkupit. Me kto akte ligjore komuna n trsi ton mundsin t jen kreatortaktiv t procesit arsimor.

Finansimi i arsimit n procesin e decentralizimit kryhet n pajtim me ligjin pr nansimin e njesis tvetqeverisjes lokale5ku sht rregulluar mnyra n baz t cils komunat tojn mjetet pr kryerjen e kompetencaven arsimin llor dhe t mesm. Kshtu q komunat t cilat ndodhen n fazn e par t decentralizimit nansohen

nga dotacionet e destinuara ndrsa komunat q gjenden n fazn e dyt t procesit t decentralizimit mjetet prkryerjen e kompetencave i tojn nga bllok dotacionet.

Dotacionet e destinuara shfrytzohen pr nansim t aktiviteteve konkrete dhe prfshin mjetet pr mirmbajtjevijuese t shkollave n teritorin e nj komune, ndrsa n pjesn e arsimit llor dhe transportin e nxnsve. Ndrsame Bllok dotacionet bhet nansimi i kompetencave t prcaktuara me ligjin pr qeverisjen lokale, prvec mjetevepr mirmbajtje t shkollave prfshin edhe mjete pr rrogat e arsimtarve t shkollave llore dhe t mesme nteritorin e nj komune.

Mirmbajtja investive e shkollave respektivisht ndrtimi i shkollave t reja dhe rekonstruimin i atyre q

vec egzistojn paraqet obligim t pushtetit qendror rrespektivisht t Ministris pr arsim dhe shkenc.

1 Gazeta zyrtare e R.M. nr 5/022 Gazeta zyrtare e R.M. nr 44/95, 24/96, 34/96, 35/97, 8/99, 29/02, 40/03, 42/03, 63/04, 82/04, 55/05, 81/05, 113/05, 35/06, 70/06, 51/07

3 Gazeta zyrtare e R.M. nr 44/95, 24/96, 34/96, 35/97, 82/99, 29/02,40/03, 42/03, 67/04, 55/05, 113/05, 35/06, 35/06, 30/07 dhe 49/07.4 T drejtat e themeluesven disa shkolla dhe ente t rehabilitimit n pajtim me ligjin pr arsim llor dhe t mesm ende jan n nivelin qendror.5 Gazeta zyrtare e R.M nr 61/04, 36/04


12/96

12


Megjithat pr shkak t mbajtjes s unitetit t procesit arsimor dhe kreativiteti t standarteve unike

arsimore n tr teritorin e R. M, MASH i kryejn punt q kan t bjn me:

- edukimin dhe arsimimin e t gjitha llojeve dhe niveleve- organizimin,nansimin,zhvillimin dh prparimin e e edukimit dhe arsimit.- verikimin e drejtimeve dhe proleve arsimore

- standardin e nxnsve- mbikqyrje n realizimin e ligjeve n arsim6.Nga kjo mund t konstatojm se edhe pse kshilli i shkolls sht organ m i lart i shkolls ai megjithat

sht form e krijuar me ligj dhe me struktur qart t denuar si dhe kompetencat q i ka.Rndsija e kshillave t shkolls nuk qndron vetm n pozitn formalo-juridike t tij q ia prcakton ligjin

por ai ka rndsi t madhe pr procese t caktuara q zhvillohen mbrenda n shkoll dhe t cilat kan ndikim jovetm te t punsuarit por edhe ndaj shkolls n trsi.

Si shembull mund t meret pjesmarja e antarit t K. SH. n procesin e profesionalizimit prsosjes aftsimetdhe prparimit t arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional.Pr kt arsye n shkolln llore formohetkomision7pr prparimin e arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional me ka nj antar i ktij komosionisht nga radht e kshillit t shkolls.

Shembull tjetr m i mir pr rndsin e kshillit t shkolls pr sigurimin e cilsis s shrbimeve arsimoreq i ofron shkolla respektivisht pr vijimin normal t procesit arsimor sht obligimi i tij q n do pes (5) vjet tsjell program pr zhvillim t shkolls8. M tutje zgjedhja ligjore9ku nse inspektoriati arsimor shtetror gjat kryerjess evaulimit integral t jashtzakonshm konstston lshime n prmasa t tilla ku keqsohet procesi edukativo-arsimor, propozon masa adekuate t cilat nse nuk aplikohen ather bhet kontrolla dhe vlersimi ekstern iprparimit dhe i t arriturave t nxnsve. Nse edhe gjat ktij vlersimi konststohet se dituria e nxnsve sht

nn standardet arsimore i propozohet themeluesit q ta shkarkon kshillin e shkolls.N kt drejtim sht edhe procesi i vetevaluimit q parashihet t kryhet n do tre(3) vjet dhe t ciln e

realizon komisioni q e formon kshillin e shkolls.10

M kto norma kshilli i shkolls vehet n nj pozit aktive n drejtim t cilsis s procesit edukativo-arsimor n shkoll,ngase n t kundrt mund t llogaritet se ai sht prgjegjs pr dukurit e krijuara negative

n shkoll sepse direkt mer pjes n krijimin e ktyre dukurive.

2. Forma dhe struktura e keshillit te shkolles

Kshilli i shkolls sht organ i cili qeveris me shkolln i parapar me ligj.Kjo do t thot se kshilli i shkolls

qeveris me shkolln n t gjitha segmentet edhe n kt nuk mund t jet i kuzuar nga askush deri ather kuraktivitetet e veta i kryejn n kuadr t kompetencave t prcaktuara me ligj. Pr nga struktura e tij kshilli i shkollssht organ kolegial q do t thot se prbhet nga m shum antar.

Numri i antarve t kshillit t shkolls dhe strktura e tij rregullohen me ligj.

Kshtu q shkollat llore kan kshillat e shkollave q prbhen nga nnt (9) antar dhe at:

2 Prfaqsues t themeluesit 3 Prfaqsues t prindrve apo kujdestarve t nxnsve 3 Prfaqsues t arsimtarve, bashkpuntorve profesional, dhe edukative dhe 1 Prfaqsues i Ministris s arsimit dhe shkencs.

6 Ligji pr organizimin e punve n organet e drejtoris shtetrore (Gazeta zyrtare e R.M. nr 58/00, 44/02, dhe 82/08)

7 Neni 92 I ligjit pr arsim llor (Gazeta zyrtare e R.M. nr 103/08 ) 8 Neni 146 i ligjit pr arsim llor 9 Neni 127 i ligjit pr arsim llor10 neni 147 i ligjit t shkollave llore


13/96

13


Pr dallim nga shkollat llore struktura e kshillave t shkolls t mesme t komuns dhe shkollave t mesmet qytetit t Shkupit si dhe shkollat e mesme shtetrore dallojn vetm pr nga organi q emron prfaqsuesit ethemeluesit. Kshtu q shkollat e mesme kan kshilla t shkollave q prbhen nga 12 antar dhe at:

3 Prfaqsues t themeluesit 3 Prfaqsuses t prindve rrespektivisht kujdestarve t nxnsve

4 Prfaqsues t arsimtarve 1 Prfaqsues t MASH 1 Prfaqsues i bashksis afariste11

Kur bhet fjal pr shkollat llore dhe t mesme t komuns rrespektivisht t shkollave t qytetit t Shkupit,prfaqsuesit e themeluesit i emron dhe shkarkon kshilli i komuns rrespektivisht kshilli i qytetit t Shkupit.

Pr shkollat shtetrore t drejtn e themeluesit e ka Qeverija e R.Maqedonis e cila i emron dhe shkarkonprfaqsuesit e themeluesit.

Prfaqsuesit e prindrve rrespektivisht kujdestarve i zgjedh dhe shkarkon kshilli i prindrve.Prfaqsuesit e arsimtarve, bashkpuntort profesional dhe edukatorve n shokllat llore dhe

prfaqsuesve t arsimtarve n shkollat e mesme i emron dhe shkarkon kshilli i arsimtarve. Sipas rregullitprocedura pr zgjedhjen e prfaqsuesve t t punsuarve n shkoll dhe prindt n kshillin e shkolls rregullohet

me statutin e shkolls.Prfaqsuesin e Ministris e emeton dhe e shkarkon ministri.Ligji parasheh q antart e emruar t ken mandat pr nj periudh prej tre(3) vjetsh, prkatsisht katr

(4) vjet nr (4) vjet n shkollat e mesme, pos prfaqsuesve t prindrve, apo kujdestarve t nxnsve t cilatemrtohenn pr periudhn deri n kryerjen e earsimimit t fmijs tyre, por jo m gjat se tre(3) vjet n shkollatllore.

3. Procdura zgdhs, mrimi dh shkarkimi anari ksshilli shkollor

N procedurn e emrtimit t prfaqsuesve t kshillit shkollor,organi apo trupi q kryen emrtimin zhvillohetn radh t par nga interesi i realizimit t interesit vetjak,por me kt rast sht preferuar t zgjedh prfaqsuesq do dhe ka dshir aktive t mar pjes n punn e kshillit shkllor,i cili sht i respektuar n mjeddisin ku jeton

dhe i cili me integritetin e vet do t kontriboj q kshilli shkllor t jet vendi ku pos obligimeve t rregullta,do t

projektohen politika afatshkurta dhe afatmesme pr zhvillimin dhe prparimin e shkolls.Procedura p emrtim,varsisht nga organi ose trupi q e kryen emrtimin, sht rregulluar n mnyra

t ndryshme. Ligji pr arsim llor dhe ligji pr arsim t mesm i japin kornizat e prgjithshme t procedurs premrtim t prfaqsuesve tsuesve t kshillit shkollor, por megjithate n ststutin e shkolls duhet t parashihetkreu n t ciln do t rregulloj mnyra dhe procedura pr emrtim t prfaqsuesve nga radht e arsimtarve,bashkpuntorve profesional dhe edukatorve, pkatsisht msimdhnsve n shkollat e mesme,si dhe mnyra dheprocedura pr emrtim t prfaqsuesve nga radht e prindrve pr emrim t antarit t kshillit shkollor.

Transparenca e procedurs pr emrim vetm do t emroj pr ngritjen e cilsis t prbrjes s

personelit t kshillit shkollor dhe n shtimin e ekasitetit n pun.Shkarkimi i atari t kshillit shkollor mund t ndodh kur:- Vet do t jap dorheqje- Do t skadoj baza mbi t ciln sht b emrimi- Kur do t prfundoj mandati pr t cilin sht emruar dhe- N rast tjetr.Shkarkimi n rast tjetrmund t jet lnd e dispozitave t Statutit t shkolls dhe me to t parashihen

saktsisht n far situatash mund t krkohet shkarkimi,sidomoos t prfaqsuesve nga radht e arsimtarvedhe prfaqsuesve nga pindrit,me qllim q t pengohen manipulimet potenciale nga ana e drejtorit me kshillinshkollor dhe kshillin e prindrve,sepse ai si nj organ udhheqs n sholl natyrisht q synon marrjen e kontrollit

t prgjithshm mbi punn e shkolls.

11oda ekonomike e R. Maqedonis


14/96

14


Megjithat, n prgjithsi,sistemi i emrimit dhe shkarkimit t prfaqsuesve n kshillin shkollor i lejopnorganit,prkatsisht trupit q e kryen emrimin, nse vlerson se prfaqsuesi i tij punn n kundrshtim mepolitikn e prcaktuar t organit ose pun organit ose punn n kundrshtim me interesat e trupit q e ka emruar,

apo shkakton dm n prestigjin e shkolls, ta shkarkoj prfaqsuesin e vet dhe t emroj nj prfaqsues tjetr.Shkolla sht nj institucion. Pr t vlen Ligji pr institucionet, ndrsa n prputhje me alinen dy(2) nga

Neni 43 t Ligjit pr institucione(Gazeta Zyrtare e R.M. nr. 32/05 dhe 120/05), eksistoojn prkuzime t caktuarapr at se kush nuk mund t jet antar i kshillit pun-drejtues (Kshilli shkollor n shkoll) e kto jan.

Pr kryetar dhe antar t organit pun-drejtues, prkatsisht drejtor t institucionit publik nuk mund tjet i emruar personi t cilit me vendim t plotfuqishm i sht shqiptuar dnimi pr burg me vjedhje, mashtrim,lshim t ekut pa mbules, keqprdorim t besimit, falsikuat, deklarat e rreme e dhn nn betim, pos nse ifshihet fajsia, personi t cilit n aktgjykim sht ndaluar kryerja e shrbimit publik, si dhe t personit q ka qenantar i organit pun-drejtues ose barts i funksiont udhheqs n institucion me interes publik q ka pushuarme falementim,

Dispozitat e ktij ligji kan nj zbatim subsidieier dhe zbatohen nse me nj ligj tjet nuk sht rregulluarndryshe. Dispozitat me Ligj p institucionet dhe m shum e theksojn rolin dhe rndsin e Kshillit shkollor.

Vprim rkomanduara dh formular pr zgidhn anarv m fkiv kshilli shkollor.

Proli i preferuar i antarit t kshillit shkollor:- t doj t marr pjes aktive e kshillit shkollor dhe ti prkushtoj kohn dhe mundin e vet pr qllime

m t larta (arsimim m t mir pr t gjith fmijt)- antar i respektuar n bashksin vendore,i cili ka integritet dhe sht i aft q ti kryej obligimet dhe

n t njjtn koh t krijoj politika afatshkurtra dhe afatmesme pr prmasimin e shkolls.Procedura pr zgjedhjen e antarit t kshillit shkollor do t duhej ti prmbante kto elemente:

Kush emron antarin (prfaqsues i komuns, arsimtart ose prindrit ) Trupi emron:(kshilli i komuns,kshilli i arsimtarve apo i prindrve) Data e emrimit (kur duhet t emrohet) Procedura pr emrim duhet t ket mekanizma pr zgjidhje t harmonizuara me legjislativin

ekzistues.

Shembull 1:

Zgjedhja bhet n mbledhjen e kshillit t komuns. Sipas konsultimeve t bra paraprakisht me secilin grup

kshilltarsh pr prolin e dshiruar t antarve t kshillit shkollor, kryetari i kshillit t komuns jep propozime,ndrsa propozimet miratohen me rregullat e vendosjes s kshillit, m s shpeshti me shumic t thjesht.

Shembulli 2:

Procedura pr zgjedhje t antarve t kshillit shkollor nga arsimtart rregullohet ke kapitull t veant n

Statusin e shkolls. Kjo mund t jet parashikuar edhe kshtu n Statut: Kshilli i arsimtarve mblidhe n fund tvitit shkollor n t ciln ka skaduar mandati i antarve t kshillit shkollor dhe arsimtarve do tju jepet mundsi qta prezantojn kandidaturn e vet nprmjet formularit pr kandidatur pr antar t kshillit shkollor; kryesuesiather do t propozoj zgjedhje me an t votimit t fsheht zgjedhjes s br, Kshilli i arsimtarve dorzonnjoftim te kryetari aktual i kshillit shkollor dhe te drejtori i shkolls pr kandidatt e zgjedhur. Procedur e zgjedhur.Procedur t njjt mund t kihet parasysh edhe pr zgjedhjen e prindrve.


15/96

15


Shembuj te formulareve:

Formulari 1:

Formulare per kandidature te anetarit te keshillit te shkolles (arsimtare)

Emri i kandidatit ______________________________________________________________________________________

Vitet pune te kaluara ne shkolle _________________________________________________________________________

Arsimtare i klases _____________________________________________________________________________________

Lendet qe i ligjeron ____________________________________________________________________________________

Lemite e interesit (pedagogji, menaxhment, planikim, nanca, objekte shkollore, te drejtat e nxenesve)___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

Atributet personale: (pervoja, perkatesia, deshira per te kontribuar, shkathtesia interpersonale etj.)

___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________

Formulari2:

Formulare per kandidaturen per anetare te keshillit te shkolles (prinderve)


Pervoja ne pune sip rind ne shkolle _______________________________________________________________________

Numri i nxenesve ne shkolle _____________________________________________________________________________

Nxenesit momental te regjistruar ________________________________________________________________________

Lemite per interest e aktiviteteve te keshillit te shkolles (pedagogjia, aftesite interpersonale etj.)______________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________

Formulari3:

Formulari per kandidature per anetare te keshillit te shkolles (perfaqesue nga komuna)


Pervoja e punes se anetarit ne komune ___________________________________________________________________

Aktivitetet ne komune _________________________________________________________________________________Profesionalizimi (studimet, pozitat ne pune,) ______________________________________________________________

Lemite per interest e aktiviteteve ne keshillin e shkollave (pedagogjike, menaxherike, planikim, nancat, objektet shkollore,te drejtat e nxenesve)___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________

Atributet personale: (pervoja, aftesia, pergaditjet, deshira per te kontribuar, aftesite interpersonale etj.)___________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


16/96

16


Porosi nga prefekti:___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________

4. Zgdha kryari kshilli shkollor

Ligji pr arsim llor dhe ligji pr arsim t mesm pr zgjedhjen e kryetarit t kshillit shkollor nuk japin mjaftt dhna, Vet formulimi i dispozits Kshillit shkollor nga radht e antarve t vet zgjedh kryetarin orienton nat se nuk ekziston nj rregull i prcaktuar prej prpara se cili duhet t zgjidhet pr kryetar. Kjo do t thot se prantar t kshillit t shkoll mund t zgjidhet cili do antar pavarsisht se a sht prfaqsues i themeluesit iprindrve,arsimtarve ose ministris.

Procedura pr zgjedhjen e kryetarit sht lne q t prpunohet n Statutin e shkolls,ku pos shtjevetjera pr mnyrn e zgjedhjes, mund t saktsohen edhe krkesa t caktuara pr personat t cilt do t jenkandidat pr kryetar si pr shembull prezantimi i programit t puns).

Megjithat, e gjith ajo q do t prcaktohet si krkes shtes me Statut, n asnj rast nuk duhet t ket

natyrn diskriminuese ndaj asnj antari, n aspektin e moshs, gjinis, arsimimit, pozits sociale sepse nprputhje me ligjin t gjith antart e kshillit shkollor kan mundsi t njjta q t jen t zgjedhur pr kryetar tkshillit shkollor.

5. Kompnca kshilli shkollor

Kompetenca e kshillit shkollor sht rregulluar me ligj dhe ky nga njra n duhet q t prkujdeset q ti

realizoj obligimet e parapara, por njkohsisht edhe t mos dal jasht tyre.Kshtu, Kshilli shkollor:

- Sjell Statutin e shkolls;- Propozon programin vjetr pr punn e shkolls te themeluesi;- Sjell programin pr zhvillim t shkolls (te shkolla llore);- Propozon planin nanciar te themeluesi;- Publikon shpallje publike pr zgjedhjen e drejtorit t shkolls;- Bn intervista me kandidatt pr drejtor;- I propozon kryetarit t komuns nj kandidat, prkatsisht dy kandidat12 nga kandidatt e paraqitur n

konkursin e shpallur publik pr zgjedhjen e drejtorit;13

- I propozon drejtorit t shkolls llore emrim dhe shkarkim t ndihms drejtorit;- Jep mendim te drejtori pr zgjedhjen e arsimtarve, bashkpuntorve profesional dhe edukatorve n

shkolln llore, prkatsisht pr zgjedhjen e arsimtarve, bashkpuntorve n shkolln e mesme;- Parashtron mendim te drejtori pr zgjedhjen e arsimtarve, bashkpuntorve profesional dhe

edukatorve, prkatsisht arsimtarve t shkallove t mesme;- Parashtron propozim te drejtori pr ndrprerjen e marrdhnies s puns t arsimtarve, bashkpuntorve

profesional dhe edukatorve, prkatsisht t arsimtarve n shkolla t mesme;- Vendos sipas parashtresave dhe ankesave t punsuarave n shkoll;- Vendos sipas ankesave t nxnsve, prindrve prkatsisht kujdestarve t nxnsve;

12 me nenin 126 nga Ligji pr arsim llor sht parapar q kshilli shkollor i propozon kryetarit t komuns nj kandidat,prkatsisht dy kandidat ngakandidatt e paraqitur n shpalljen e publikuar pr zgjedhjen e drejtorit.

13 te shkollat e mesme shtetrore,Kshilli shkollor bn zgjedhjen e drejtorit nga kandidatt e paraqitur dhe pastaj vendimin pr zgjedhje e dorzon te Min-istria e Arsimit dhe Shkencs pr plqim. Vendimi pr zgjedhje prodhon veprim juridik vetm pas marrjes s plqimit nga ministria. Me ligjin e ri pr arsimllor,zgjedhjen dhe shkarkimin e drejtorit t shkolls llore shtetrore e bn Ministri pr arsim dhe shkenc me propozim t k kshillit shkollor.


17/96

17


6. Puna e kshillit t shkolls

Kshilli i shkolls si organ kolegial punon me mbledhje t cilat i thirr kryetari i kshillit n afat i cili mundt vrtetohet nga statutin ose n rregulloren e puns s kshillit t shkolls ose sipas nevojs mbledhjet mund t

thirren edhe n afate posarisht t shkurtra.

Kshilli i shkolls me plotfuqi mund t punoj nse n mbledhje jan t pranishm m shum se gjysmae antarve t tij, kurse vendimet i sjell me shumicn e votave t numrit t prgjithshm t antarve t kshillitt shkolls me at q n shkollat e mesme prfaqsues i bashksis afariste mer pjes n punn e kshillit tshkolls, por pa t drejt vote14.

Pyetjet q kan t bjn me mnyrn dhe veprimin e kshillit t shkolls n mbledhje si dhe pyetje tndryshme lidhur me punn e tij, kshilli i shkolls i rregullon me rregulloren e puns s tij. Me rregullore posarishtrregullohen pyetjet n lidhje me:

- mnyrn dhe afatin e thirrjes s mbledhjeve- veprimi pr zgjedhjen e kryetarit t kshillit t shkolls- t drejtat dhe obligimet e antarve t kshillit t shkolls- mnyra e t thirrurit t personave t tjer t marin pjes n mbledhje

- mnyra e formimit t komisioneve t prhershme dhe t prkohshme n shkoll pr pyetje medomethnie pr shkolln

- pyetje t tjera lidhur me punn npr mbledhje t kshillit t shkollsMe t drejt, npr mbledhjet t kshillit t shkolls marin pjes vetm antart e kshillit t shkolls t

cilt punojn dhe vendosin sipas rendit t dits, por pr pyetje t caktuara, n mbledhje mund t jen t thirrur

t marrin pjes ose t jen t pranishm edhe drejtori i shkolls, sekretari, prfaqsues t sindikatit si dhe tpunsuar t tjer nse ajo ka lidhje me natyrn e pyetjeve q shqyrtohen n mbledhjen e kshillit t shkolls, e q

ato mund t japin sqarime plotsuese.

Pr punn e tij kshilli i shkolls mban proces verbal n t cilin shnohen t gjith elementet e rndsishmet mbledhjes dhe t cilin shnohen edhe prfundimet q i sjell kshilli i shkolls. Ky proces verbal, pastaj vrtetohetlibrin e rregullores s shkolls dhe prfaqson baz pr veprime t mtutjeshme si t kshillit t shkolls n t

ardhmen, po ashtu edhe t drejtorit, t shrbimeve profesionale t shkolls, t arsimtarve dhe personelit tjetr.

14 Neni 96 i Ligjit pr arsim fllor


18/96

18


N shmbull pr rrgullor puns s kshilli shkolls

N baz t nenit ___ t Statutit t shkolls s mesme komunale ___, kshilli i shkolls n mbledhjen e mbajturme dit ____ viti, prvetsoi

P R O T O K O L Pr punn e kshillit t shkolls s mesme komunale

Dispozia prgihshm

Neni 1

Me kt rregullore rregullohet mnyra e puns t kshillit t shkolls n ___________ (n tekstin e

mtutjeshm - Kshilli)Neni 2

Dispozitat e ksaj rregullore ken t bjn me antart e kshillit t shkolls.Neni 3

Kshilli i shkolls trajton dhe vendos pyetje n lidhje me punn n shkoll (afarizm) t cilt n kompetenct saj jan t vrtetuara me ligj, akte nnligjore dhe akte normative t shkolls.

Neni 4

Organi drejtues n shkoll sht k kshilli i shkolls

Kshilli i shkolls numron____antar dhe at:____prfaqsues t ........,_____prfaqsues t prindrve tutorve dhe nxnsve,_____ prfaqsues t arsimtarve dhe nga_____ prfaqsues nga Ministria dhe bashksiaafariste.

Prfaqsuesi i bashksis afariste merr pjes n punn e Kshillit t shkolls, por nuk ka t drejt npjesmarrje gjat votimit dhe sjelljes s vendimeve.

Prfaqsuesit e prindrve-tutorve t nxnsve, t themeluesit dhe t Ministris nuk mund t jen temruar ose t zgjidhur nga radht e t punsuarve t shkolls.

Prfaqsuesit e themeluesit i emron ose shkarkon Kshilli i Komuns.

Prfaqsuesit e prindrve-tutorve, dhe t nxnsve i emron ose i shkarkon Kshilli i prindrve, prfaqsuesite arsimtarve i emron ose i shkarkon kshilli i arsimtarve t shkolls, prfaqsuesin e Ministris e emron se eshkarkon Ministri, kurse prfaqsuesit e bashksis afariste, Dhoma ekonomike e Republiks s Maqedonis.

Mandati i antarve t kshillit t shkolls sht i caktuar me ligj. Antarve t kshillit t shkolls

prfaqsuesve nga prindrit e nxnsve emrtohen me mandat pajtimisht me ligjin, por jo m gjat se koha embarimit t shkolls s mesme t fmijs s tyre.

Neni 5

Mandati i antarve t kshillit t shkolls llon q nga konstituimi i tij.Mbledhjen konstituive t kshillit t shkolls e thirr dhe deri n zgjedhjen e kryetarit ,kryeson me t antari

i vjetr (prfaqsues m i vjetr)Kshilli i shkolls zgjedh kryetar nga radht e antarve t vet.

Kryetar,zvends kryetar dhe komisione si dhe trupa ndihmse t kshillit t shkolls zgjidhen nprmest mes t propozimeve me votim t hapt.

Prgaia, hirra dh puna mbldhv kshilli shkolls.

Neni 6

Kshilli i shkolls punon n mbledhje.

Neni 7Mbledhje e kshillit thirret sipas nevojs, por s paku nj her n muaj.

Neni 8

Mbledhjet e kshillit t shkolls i thirr dhe me ato udhheq kryetari. N munges t kryetarit me mbledhje

udhheq zvends kryetari i kshillit t shkolls.


19/96

19


Mbledhje e kshillit t shkolls i thirr kryetari i kshillit edhe at :

- me vet iniciativ;- me krkes t drejtorit;- me krkes t nj t trets t numrit t prgjithshm t antarve t kshillit t shkolls;- me krkese t nj t trets s t punsuarve t shkolls;- me krkes t Kshillit t prindrve n shkoll.

Neni 9

Kshilli i shkolls mund t punoj vetm nse jan t pranishm m shum se gjysma e antarve. Nse nuk

ka numr t mjaftueshm t antarve pr mbajtjen e mbledhjes, mbledhja anulohet.Neni 10

Pas konstatimit t shumics s antarve t pranishm n mbledhje, kryetari i kshillit e hap mbledhjen dhee lexon rendin e dits, i thirr antart t deklarohen pr deklarohen pr t ose japin propozimet e tyre pr ndryshimedhe plotsime eventuale t rendit t dits.

Neni 11

Kryetari i kshillit t shkolls u jep fjaln pr diskutim antarve.Nse mendon q diskutimi pr pika t caktuara do t vazhdoj me fjal mundet ta kuzoj diskutimin dhe t

mos lejoj q t rritet pjes pr s dyt n diskutim.

Neni 12Pas mbarimit t diskutimit pr pik t caktuar t rendit t dits, kryetari formon prfundim, qndrim ose

e deklaron vendimin q duhet t sjell, pastaj kalohet n votim. Nse n pajtim me rregulloren lihet prfundim,qndrim ose vendim, kryetari e lexon prfundimin, qndrimin dhe e shpall pr t sjell. Prfundimet, qndrimet dhevendimet e sjellura t kshillit t shkolls, ndahen n dokument t veant t ciln e nnshkruan kryetari i kshillitt shkolls, e pastaj arkivohet dhe shpallet.

Neni 13Nga mbledhja e kshillit mbahet proces verbal. Proces verbalin e udhheq sekretari i shkolls. N proces

verbal shnohet termini i mbajtjes s mbledhjes, numri i prezentve, gjegjsisht antart q mungojn, rendi i ditsn pika t shkurtra diskutohen, propozimet e tyre, prfundimet dhe vendimet. Proces verbali lexohet, korrigjohetdhe prvetsohet n mbledhjen e par vijuese t kshillit t shkolls, kurse e nnshkruan kryetari dhe proces

verbalisti.Neni 14

Prfundimet,qndrimet dhe vendimet e kshillit t shkolls sjelle me shumicn e votave t numrit tprgjithshm t antarve t kshillit q kan t drejt pr tu vendosur.

Neni 15

Sipas rregullave,votimi sht i hapur, por nse kshilli vendos pr disa pika mund t votohet mshehur

(mbyllur). Votimi i mbyllur pr shtje t caktuara mund t parashihet edhe n statutin e shkolls. Proedura prvotim t mbyllur prshkruhet n statut e shkolls, pr votim t mbyllur formohet nj komision treantarsh. Votat ngavotimi i hapur ose i mbyllur shnohen n proes verbal.

Neni 16

Rendin e mbledhjes e mbanm kryetari i kshillit. Nse ndonj antar i kshillit ose person tjetr e pengon

punn kryetari jep vrejtje. Edhe nse pas vrejtjes personi vazhdon t pengoj punn, kryetarido ta lus q talsxhoj mbledhjen. Nse nuk menjanohen pengesat pr pun normale kryetari dota ndrpres mbledhjen prpresmbledhjen pr 15 minuta ose do ta rikonrmoj mbledhjen.

Neni 17Me miratimin e kryetarit t kshillit,n mbledhje mund t marin pjes t interesuar,t punsuar dhe persona

t tjer.

Neni 18

Nse sipas shkaqeve t prmendura n nenin 16 pr shkak t antarit t kshillit ndrpritet mbledhja dy

her ose nse antari i kshillit t shkolls tri her mungon pa arsye nga mbledhja ,kryetari i kshilli t shkolls

sht i obligushm t ngrej iniciativ pr shkarkimin tije dhe zgjedhje t antarit t ri.Neni 19

Rregurollja e puns hyn n fuqi me prvetsimin e saj nga kshilli i shkolls dhe nnshkrimi i kryetarit.

Data qyteti


20/96

20


Rkomandim pr zmadhimin fki puns kshillav shkollav

I. Kshillat e shkollave duhet t prvetsojn qasje pr sjelljen e vendimeve t cilat elin hapsir pr punkolektive,e bazuar n informata dhe t dhna te t cilat arihet,me an t konsultimeve dhe pjesmarjes. Vendimetsjellen n form kolektive,drejt nj koncenzusi t leht dhe prgjegjsi grupore (kolektive).

II. Npr mbledhjet duhet me qen konkret edhe gjat planikimit t kushtohet kujdes n:1) Numri i mbledhjeve n intervale t caktuara kohore (propozim _________ )2) Mnyra e thirrjes n mbledhje (propozim ________)3) Planikimi i mbledhjes (pr agjendn do t vendosin drejtori dhe kryetari i kshillit t shkolls, pas

konsultimit me t gjith antart)

4) Kohzgjatja e mbledhjeve (propozim___________)5) Proces verbal6) Si duhet t udhhiqet nj mbledhje:

- T llohet me prvetsimin e proces verbalit t mbledhjes s kaluar (mund t lexohet rezymeja, joi gjith teksti sepse proces verbali i dorzohet do antari t kshillit t shkolls)

Rezymeja duhet t fokusohet t problemet q jan diskutuar, propozimet e dhna, t mirn parasyshshtjet konikte, vendime t sjellura, si dhe obligimet dhe detyrat e zbatimit t vendimeve.

- Prkujtim i vendimeve paraprake (pyetje t dedikuara drejtorit, pr vendime paraprake, pyetjederi te antart tjer q jan prgjegjs pr realizimin e detyrave konkrete, ndjekje e vendimeveparaprake e tjer...)

- Raport dy javsh ose mujor nga ana e drejtorit t shkolls (pr punn rrjedhse, pikat m kryesore,ngjarje t veanta, probleme urgjente, probleme t rndsishme, raport i prparimit t shkolls nrealizimin e planit vjetor).

- Pyetje dhe prgjegjsi pr raportin e drejtorit. Propozimet pr problemet do t shqyrtohen themelishn mbledhjet e ardhshme.

- Diskutimi pr pyetje t caktuara m par (pyetje do t caktohen nga kryetari i kshillit t shkolls

s bashku me drejtorin para llimit t mbledhjes)- Lajmrime t posame pr ngjarje t ardhshme/ndodhi- Lajmrim pr mbledhjen vijuese (prmbledhur dhe agjendn e III. N kornizat e kshillit t shkolls

m mir do t ishte q t formohen grupe pune ose komisione pr problematik t caktuar me tciln do t zmadhohet ekasiteti i funksionimit t shkolls. Grupet punuese t formuara n kornizate kshillit t shkolls kan pr detyr,pr mnyr ekase,ekonomike dhe kompetente ti shqyrtojnanalizojn dhe sugjerojn zgjidhje deri te kshilli i shkolls.

Struktura dshiruese e ktyre grupeve punuese sht sa vijon:


21/96

21


Rndsia rspkimi procdurav ligor

Menaxhimi dhe udhheqja me proceset edukativo-arsimore ne prmasa botrore ka trend ta prcjellemenaxhimin dhe udhheqjen me sistemet bashkkohore me qellim te bashkangjitet me zhvillimin e shpejt tekniko-teknologjik, me ka jan zhvilluar shume koncepte te proceseve edukativo msimore, por te gjitha si komponent e

prbashkt e potencojn rolin kryesor te drejtorit si udhheqs, ndrsa te Kshillit te shkolls si organ i udhheqjesne sigurimin e cilsis ne procesin edukativo-msimor.Ky rol I drejtorit dhe Kshillit te shkolls krkon posedimin e dituris, aftsive dhe shkathtsive te cilat do

tu mundsojn ti realizojn te priturat nga procesi edukativo-arsimor, dhe te gjitha aktivitetet ti udhheqin ne pajtimme normat shoqrore,

Realizimi i Konceptit te nntvjeares dhe shkolls se mesme te obliguar ne Republikn e Maqedonis,rregullohet me ligjet pr shkollat llore dhe te mesme, dhe me planet dhe programet jan te prcaktuara edheqllimet te cilat Shteti i parashtron dhe krkon te arrihen prmes procesit edukativo-arsimor.

Pr te arritur qllimet, drejtorit dhe Kshillit te shkolls me ligj ua kane dhne disa autorizime por edheprgjegjsi konkrete, pr te cilat ata duhet te posedojn dituri dhe aftsi pr zbatimin e drejt dhe me kohe terregullave ligjore.

Qllimi ktij kapitulli sht tu ndihmon antareve te Kshillit te shkolls me thjesht ti udhzojn se si taprcjellin zbatimin e drejt dhe me kohe te rregullave dhe normativave ligjore.

Prvoja tregon se shpesh here gjate aplikimit te normativave ligjore ka veshtiresine respektimin e proceduravete parapara me dispozitat ligjore.

Ne kt kapitull prmes disa shembujve konkret jan paraqitur procedurat ligjore me grakun te procedurs,i cili i parasheh:

- dimensionin kohor (si radhitje e aktiviteteve) dhe

- bartsit e aktiviteteve te cilt ne fardo mnyre jan te kyur ne procedure

Karakrisika krysor grakoni an:

- saktsisht ta prcakton llimin e procedurs- ti prcakton bartsit e aktiviteteve ne procedururen e parapare me ligj (mundet edhe plotsime prarritjen e transparencs ose efekte tjera pozitive, por te cilat nuk jan ne kundrthnie me ligjin)

- ta prcakton radhitjen kronologjike te aktiviteteve gjer ne mbarim te procedurs

- ta prcakton mbarimin e procedurs

- ti prmban lidhjet mes bartsit e aktiviteteve

- e paraqet rjedhen e procedurs

Karakrisika poziiv plosus ksa mod an :

- jep mundsi procedura te jete transparente pr kohen e realizimit

- mundson prcjellje te lehte te realizimit te disa aktiviteteve- mund te prdoret edhe pr procedura organizative

Grakon procdurav pr shmbu konkr kan pr dyr :

- ta sqarojn qasjen metodike ne prgatitjen e grakonit ne procedure

- ti denojn procedurat konkrete sipas normativave ligjore ne fuqi

- tu mundsojn antareve te Kshillit te shkolls me lehte ti prcjellin procedurat pr do procestjetr ligjor.


22/96

22


Bartsit e aktiviteteve

shembull i grakonit pr procedur e cila llon me 15 qershor (me aktivitet llestar 1)dhe mbaron me 25 qershor ( me aktivitet prfundimtar 5 ), dhe e cila ka tre barts t aktiviteteve

Procdura ligor pr miraimin programs vor n shkolln publikProcedura ligjore pr miratimin e programes vjetore ne shkolln publike sht e rregulluar me nenin 35

nga Ligji pr shkollat llore (Gazeta zyrtare e Republiks se Maqedonis numr . 103/08), neni 29 nga Ligji prshkollat e mesme (Gazeta zyrtare e Republiks se Maqedonis numr 24/96, 34/96, 35/97, 82/99, 29/02, 40/03,42/03, 67/04, 55/05, 113/05, 35/06, 51/07, 81/08 92/08) dhe ligji pr vetqeverisje lokale (Gazeta zyrtare eRepubliks se Maqedonis numr 5/02).

Procedura pr miratimin e Programes vjetore pr pune ne shkollat e mesme sht e prpunuar neDoracakun pr udhheqje, prandaj ktu sht prezantuar procedura pr miratimin e programit Vjetor pr punn eshkolls llore publike e cila me sjelljen e Ligjit pr shkollat llore ne vitin 2008, shpreh transparenc me te madhe

ne procedurn pr miratimin saj.

Neni 35(1) Programi vjetor pr punen e shkolles llore (n tekstin e metejme: programi vjetor i punes), perpilohet n

baze t programit pr zhvillimin e shkolles.(2) Me programin vjetor t punes planikohet mesimi sipas planit mesimor dhe punes tjeter edukative-arsi-

more n shkolle.

(3) Formen dhe permbajtjen e programit vjetor t punes, i percakton ministri.(4) Keshilli i shkolles ia dorezon programin vjetor t punes themeluesit, m s voni deri m 31 gusht n vitin

rrjedhes shkollor.

(5) Programin vjetor t punes e miraton themeluesi, deri m 30 shtator pr secilin vit rr jedhes shkollor.

(6) Nese programin vjetor t punes themeluesi nuk e miraton n afatin e percaktuar n paragran (5) t ketijneni, konsiderohet se i njejti eshte miratuar.

(7) Programin e miratuar vjetor t punes themeluesi i shkolles ia dorezon Byrose dhe Inspektoratit Shteterort Arsimit n forme elektronike.

Neni 36Shkolla llore eshte e obliguar q ti njoftoje nxenesit dhe prinderit permes broshures me pjese t vecanta

nga programi i punes, t drejtat dhe obligimet e nxenesve dhe organizimi i punes n shkolle.

Ne praktike shume shpesh Themeluesi per arsye te ndryshme nuk eshte ne gjendje ta parashtron ne rendin

e dites ne Keshillin e komunes programin Vjetor,ose mund te kerkon ndryshime dhe plotesime te saj.Per keto

arsye ligjedhenesi ne Ligjin per shkollat llore ka parapare se eshte e mjaftueshme Keshilli i shkolles programenvjetore ta sjelle dhe ta dorezon per miratim tek Kshilli i komuns gjer ne llim te vitit shkollor ,ndrsa themeluesi


23/96

23


nuk mund ta kuzon shkolln ne realizimin e programes shkollore nse nuk sht ne gjendje te njjtn ta miratonderi me 30 shtator.

Akivi duhura dh procdura ligor pr miraimin programi Vor pr pun shkolls

Procdura ligor pr zgdhn drori shkolls s msm publikProcedura ligjore pr zgjedhjen e drejtorit te shkolls se mesme publike sht e rregulluar me nenet 91 dhe

92 a ( Gazeta zyrtare e Republiks se Maqedonis numr 44/95, 24/96, 34/96, 35/97, 82/99, 29/02, 40/03, 42/03,67/04, 55/05, 113/05, 35/06 51/07)

Paragraf rysor nga nni 92 Ligi pr shkolla msm :Paragra dy, r, karPr drejtor t shkolls se mesme mund t zgjidhet personi i cili ka s paku arsim t larte dhe q i plotson

kushtet pr arsimtar ose bashkpuntor profesional n shkolln llore dhe nse ka s paku pese vjet prvoje pune

n punn edukative-arsimore te verikuar nga Ministria dhe provimin e dhne pr drejtor.Me prjashtim, nse nuk jan paraqitur kandidate me provimin e dhne pr drejtor, pr drejtor mund t zgjid-

het edhe personi i cili nuk e ka t dhne provimin pr drejtor, por sht i detyruar q t njjtin ta jap n afat prejnj viti nga dita e zgjedhjes pr drejtor.

Nese drejtori i zgjedhur nuk e jep provimin pr drejtor n afatin e percaktuar n paragran (4) t ketij neni,i nderpritet mandati i drej torit.

Paragra shambdh, mbdh nnmbdh dh nzMandati i drejtorit te shkolls se mesme publike zgjat 4 vjet.Drejtori I shkolles se mesme te komunes zgjedhet dhe shkarkohet nga prefekti I komunes, ne pajtim te ketij

ligji.

Drejtori I shkolles se mesme te Qytetit te Shkupit zgjedhet dhe shkarkohet nga prefekti I Qytetit te Shkupitne pajtim te ketij ligji


24/96

24


Drejtori I shkolles se mesme shteterore zgjedhet dhe shkarkohet nga nga keshilli I shkolles me verikim ngaMinistria, ne pajtim te ketij ligji.

Me nenin 92 a regullohet ne pergjithesi procedura per zgjedhjen e drejtorit te shkolles publike te komunesose shkolles Se Qytetit te Shkupit .

Ne proceduren e prezantuar, ky nen eshte i paraqitur ne menyre kronologjike

Perdorimit praktik I ketij neni tregon se ka ane te dobeta ,per shkak te varshmerise se pergjithshme qe ngallimi e gjer ne fund te procedures, nga prefekti.

Vr1. Kritika me te shpeshta-regullativa ligjore me se shumti kritikohet nga prefektet se Keshilli I shkolles

u ofron veten nje kandidat ,,gjegjesisht prefektet nuk kane drejt te zgjedhin .2. Ne praktike prefektet shume ralle e respektojne afatin e tre muajve para skadimit te mandatit per

sjelljen e vendimit per shpalljen e konkursit per zgjedhjen e drejtorit .3. N disa procedura t deritanishme prefektt nuk e kan kryer obligimin q t zgjedhin kandidatin e

ofruar q sht propozuar pr her t dyt

Procdura ligor pr mrimin drori shkolls s msm komunal (shkoll n Qyin Shkupi) prapar sipas nni 92 a


25/96

25


Procdura ligor pr shkarkimin drori shkollav llor publik dh shkarkimi anarvte Kshillit te shkolls

Procedura ligjore pr shkarkimin e drejtorit te shkollave llore publike sht e rregulluar me nenet 133, 134 136, 127 (Gazeta zyrtare e Republiks se Maqedonis numr 103/08)15

Neni 133Drejtori i shkolles llore shkarkohet para skadimit t mandatit, nese:- bn cenimin e dispozitave t ligjeve ose t dispozitave dhe akteve t tjera, t percaktuara nga Inspektorati

Shteteror i Arsimit,

- nuk e realizon programin pr pune dhe nuk realizohen planet dhe programet pr punen edukative-arsimo-re,

- me fajin e tij u eshte shkaktuar dm nxenesve, prinderve t tyre ose shkolles,- e lejon organizimin e veprimtarive dhe t aktiviteteve t cilat jane n kundershtim me planin dhe me pro-

gramet mesimore,

- tre vjet gjate mandatit t tij s paku 10% t arsimtareve t punesuar n shkolle jane n listen nga neni97, paragra (4) i ke tij ligji dhe - e lejon pa gimin e mjeteve t ci lat nuk jane percaktuar n planin vjetor nanciar tshkolles.

- e lejon pagimin e mjeteve t cilat nuk jane percaktuar n planin vjetor nanciar t shkolles.

Procedurat per shkarkimin e te parapara me nenet 134 dhe 136, ne detaje jane te paraqitura ne shtojcat.Te dy procedurat jane te bazuara ne rregulloren ng aneni 133, por parashohin procedura te ndryshme.

Paragra nje nga neni 134, tregon se proceduren per shkarkimin e drejtorit mund ta inicon cdonjeri ,ndersane nenin 136 qart eshte e denuar se proceduren e inicon Inspektorati Shteteror i Arsimit.

Analiza e nenit 134 tregon se ai mund te mbaron me shkarkimin e drejtorit dhe jep rendsi te madhe Kshillitte shkolls ne sjelljen e vendimeve.

Analiza e nenit 136, tregon se sht shume tolerant ndaj drejtorit, se pari ne dy instanca parasheh korrigjimine gabimeve ligjore (nga drejtori dhe nga kshilli i shkolls), dhe pastaj rreptsisht krkon shkarkimin e drejtorit dheantaret e kshillit t shkolls nga dy instanca (nga prefekti por nse nuk shkarkohen nga prefekti ather ajokrkohet nga MASH-i.

Analiza e nenit 127 sht drejtperdrejt e lidhur me cilsin e procesit edukativo arsimor ne shkolle. Aiparasheh ne procedure te veante te sankcionohet drejtori dhe kshilli i Shkolls nse Inspektorati Shtetror iArsimit vlerson se n shkolle n mnyre qensore sht rregulluar procesi edukativo-arsimor

Vr !Kjo procedure zakonisht eshte e percjellur me marredhenie njerezore jo te mira ne shkolle

_______________________15 N kt doracak jan dhn dhe prshkruhen procedurat pr arsimin llor,ndrsa procedurat pr arsimin e mesm mund ti gjeni n Doracakun prmenaxhimin me shkolln


26/96

26


Procdura ligor pr shkarkimin drori shkolls llor komuns parapar sipas nni 134

Procdura ligor pr shkarkimin drori shkolls llor komunal parapar m nnin 136


27/96

27


Procdura ligor pr shkarkimin drori dh anar kshilli SHF :1. shkolls llor komuns parapar sipas nni 127 nga Ligi pr shkolla llor dh2. shkolls s msm komuns ( qyi Shkupi ) oarapar sipas nni 89 nga Ligi pr shkollae mesme

7. Funksion kshilli shkolls

Funksionet t cilat i kryen kshilli i shkolls e potencojn statusin e kshillit si organ i udhheqjes n t cilin

jan prfshir prfaqsuesit e bashksis. Ajo i jep fuqi bashksis t ndikoj n punn e shkolls, prmirsimin epuns n shkoll, zgjedhjen e udhheqsish dhe prkujdesjen e mirqenies dhe suksesit t nxnsve.

Vizioni i shkolls dh planPasi q qeveria e shtetit t hartoj dhe miratoj programet arsimore dhe planet msimore ather edhe shkollat

mren me zbatimin e tyre por me t drejt q edhe vet t shtojn aktivitete dhe ngjarje speciale. Kshilli i shkollssht prgjegjs pr prcaktimin e qllimeve t veta institucionale. Vizioni i shkolls sht shenj mbrojtse pr t,sht deklarat e arsyes s ekzistimit nga ku dalin t gjith planet dhe veprimet. Prgjegjsia e kshillit t shkolls

qndron n at q t siguroj harmonizimin e planeve aksionale vjetore dhe gjysmvjetore t drejtorit me vizionin eshkolls.

Mbykqyra udhhqsNprmjet ndjekjes s puns s drejtorit dhe funksioneve t tjera t shkolls sigurohet se shkolla udhhiqet

sipas standardeve dhe kualiteteve n t griha aspektet, intrakcioni me nxnsit, aktivitetet arsimore, kuadrin

arsimor dhe personalin administrativ. Gjithashtu marrdhniet me prindrit, kontaktet me qeverisjen lokale,

mirmbajtja e objekteve etj.

Mbykqyra nanciarNprmjet ndjekjes s t gjitha shrbimeve q jan t inkuadruara n menaxhimin nanciar duhet t

sigurohet q do gj t bhet sipas standardeve m t larta t ndershmris. Bashk me drejtorin i analizon nevojatnanciare t shkolls dhe shqyrton shum mundsi pr gjetjen e burimeve t nancimit .


28/96

28


Zgdha udhhqsOrgani udhheqs duhet ti posedon kto kualitete :

- prcaktim strategjik te bazuar ne vizion te qarte i cili i prmban pikpamjet dhe nevojat e te gjith atyrevete involvuar ne jetn e shkolls;

- dituri pr mnyrn e vlersimit objektiv te kualitetit te punsuarve dhe kontributin e tyre ne punn ekipore

si dhe si ta promovon praktiken e mire qe eksiton ne shkolle,- te sjelle vendime me prgjegjsi;- te ket kredibilitet personal dhe sjellje profesionale ndaj puns i cili bazohet ne dituri dhe shkathtsi me

te reja, duke e inkuadruar edhe aftsin ne mnyre efektive te nen delegimin, komunikon dhe udhheqme te punsuarit dhe zhvillimin e tyre;

- aftsi te inicion dhe menaxhon me sukses me ndryshimet ne shkolle ;- te identikon dhe fokusohet ne prioritete te qarta te denuara ne programin e zhvillimit te shkolls (plani

zhvillimor) prmes vetevalvimit efektiv, dhe si aktivitet kryesor i puns se tij te ane te arriturat e nxnsvedhe prmirsimi i shkolls ;

- te krijon partneritet produktiv me rrethin dhe bashksin e gjere- puna e tij te bazohet ne pune ekipore prmes inkuadrimit te punsuarve ne procesin e zhvillimit te

politikave, planikimit dhe sigurimit te cilsis.Pr ti arritur kto kualitete Kshilli i shkolls duhet te ket ndihme profesionale nga Inspektorati Shtetror,

dhe BZHA-ja qe te mund ta vlerson punn e drejtorit. Ne baze te ktij vlersimi ,te mbahet mbledhje vjetore medrejtorin pr vlersimin e puns se tij personale, te orientuar gjithnj kah prmirsimi i udhheqjes se shkolls,

suksesit dhe mirqenies se nxnsve. Rastet e veanta t prcaktuara me normat ligjore t shqyrtohen dhe tipropozohet prefektit t komuns shkarkimin e drejtorit para skadimit t afatit.

Ndka kualii dh rzulavKshilli prkrah dhe siguron zhvillimin profesional t msimdhnsve n shkoll. Kshilli krkon nga drejtori

raport pr rezultatet msimore t nxnsve, bn krahasimin e tyre me standardet e parapara. Kur sht e mundurKshilli ka te drejte te krkon hulumtime ne te cilat krahasohen te arriturat e nxnsve me standardet nacionale

dhe shkollat tjera te rajonit si dhe ne nivel nacional. Analiza e prbrjes se personelit, moshs, hulumtime dheeksperienca profesionale gjithashtu prcjellt nga Kshilli i shkolls.

Mirqnia , shndi i nxnsv, dra yrKshilli i shkolls vepron si mbikqyrsi kryesor i t drejtave t nxnsve n shkoll. Nga drejtori krkohet q

t informoj q pr fardo shkelje t drejtave t fmijve si dhe pr masat q mren pr korrigjimin dhe eliminimine situatave t ngjashme n t ardhmen.

Siguria zike, psikike dhe mbrojtja sociale koh pas kohe mbikqyren nga kshilli me an t formularve tposam. T gjitha dnimet zike ndalohen n shkoll, kurse Kshilli garanton se drejtori do t inicioj procedurpr sanksionim n pajtim me ligjin pr secilin antar t kshillit arsimor dhe personelit tjetr t shkolls q do t

ushtron dhun. Kshilli i shkolls kujdeset pr kushtet e infrastrukturs s shkolls dhe mirmbajtjen e saj e cila do

t ju prgjigjet nevojave t nxnsve dhe siguris s tyre.

M bldhn mvKshilli I shkolls do t jet prgjegjs pr koordinim t aktiviteteve pr mbledhjen e parave dhe kjo mund

t sjell deri t rritja e afrsis se fondeve pr aktivitete arsimore, krahas atyre qe jan t nancuara nga buxhetishkollore. sht me rendsi qe Kshilli i shkolls ne Statut te planikon procedure pr shfrytzimin transparentte mjeteve te cilat antaret e Kshillit i kane mbledhur ne llogarin personale ose te donatoreve te shkolls, me

ndikim te madh te tyre gjate vendosjes se shfrytzimit te ktyre mjeteve pr prmirsimin e standardit te nxnsve,ose ne mnyre alternative mund te sjellt rregullore e veante pr shfrytzimin transparent te mjeteve te mbledhuranga antaret e Kshillit te shkolls. Kshillat e shkollave mund t formojn Fond pr zhvillimin e shkollave kudrejtori i shkolls mund t sjell propozime/krkesa pr nancimin e aktiviteteve speciale pedagogjike n suaza t

shkolls, krahas programes se rregullt.


29/96

29


Prkraha akiviv ash msimorKshilli i shkolls do ta forcoj prkrahjen ndr prindrit, funksionart dhe bashksin vendore me aktivitete

t posame t organizuara n shkoll pr t mirn e nxnsve t vet.

Ombdusman (prfaqsim publik)

Kshilli i shkolls shqyrton ankesa pr shtje t rndsishme t nxnsve, prindrve dhe kuadrit arsimor.Pr ankesat konsultohet me drejtorin dhe harmonizon rrugn e prbashkt t veprimit me qllim q t zgjidhenproblemet dhe vshtirsit. Kryetari i kshillit s basku me drejtorin e prfaqsojn shkolln n manifestime publikedhe zyrtare. Ai sht zri i shkolls n diskutimet publike pr arsimin n nivel lokal dhe nacional.

Rapor n M.A.SH.dh bashksiKshilli i shkolls lejon dhe nnshkruan dokumentet juridike ashtu si q i krkon regullativa dhe ligjet.

Kshilli i shkolls sht prgjegjs para bashksis dhe organeve t themeluesit. Si t till kshilli dorzon raportvjetor t tri entitetet duke i informuar pr aktivitetet, ndodhit speciale dhe planet pr t ardhmen.


30/96

30


III VeNDOSjA e QLLIMeVe DHe PRIORIteteVe

1.Vizioni

Kshilli i shkolls miraton qllime n baz t vizionit pr shkolln dhe i vlerson nevojat pr tu plotsuar

kto qllime, dhe n pajtim me kto qllime, e formulon planin pr prmirsimin e puns n shkoll.Denimi i vizionit nuk sht vetm vendosja e qllimeve dhe planikim afatgjat. Me vizion nnkuptojmqasjen ndaj shkolls n mnyr tjetr, jo vetm si sht por si duhet t jet. Ajo sht deklarat pr t ardhmen e

dshiruar,u tregon nxnsve,arsimtarve dhe bashksis vendore ku shkon shkolla. Gjat procesit t prgatitjes

t vizionit duhet t inkuadrohen t gjith palt e interesuara ta ndajn vizionin s bashku, ndrsa t fokusohet nrezultatet e nxnsve. Vizioni i prbashkt sht prezent me qllim q t prcaktohen qllimet dhe prioritetet.

Denicioni mbi vizionin - Vizioni paraqet prshkrim publik t gjendjes s ardhshme nga i cili drejtohet njpersonalitet ose organizat.

Akti i prcaktimit t vizionit sht inspirativ,motivues prek vlerat, shpresat dhe ndrrat e njerzve t cilatkujdesen pr vet.

N vazhdim do t japim ushtrimin e cila mund t zbatohet me qllim t dhnies s vizionit t

shkolls,njkohsisht jepet edhe procesi i dhnies dhe rezultatet e prtuara nga ushtrimi.

Ushtrimi: Dhnia e vizionit pr shkolln

Rezultati i pritur. Grupi do t prpiloj deklarat t qart pr vizionin e shkolls, me ka secili antar do tndihet se ka rol t caktuar n dhnien-prgatitjen e vizionit.

Procesi: Grupi udhheqs i shkolls s pari pranon ta udhheq vet procesin dhe pastaj ti analizon ant efuqishme t procesit dhe sdat, q pastaj t sjell nj program t gjer t vizionit e cila prfshin gjith shkolln dhet gjitha palt e interesuara: kuadrin arsimor, nxnsit, prindrit, kuadrin ndihms, njerz udhheqs t bashksis.Puntoria pr vizionin zgjat dy or dhe pjesmarrsit duhet t ndahen n grupe prej 15-20 pjesmarrs.

Denimi i vizionitFasilitatori i jep instruksione grupit pr ta realizuar ushtrimin tjetr. N list t pastr me laps t vizatojn

vizionin pr at se ku e shohin shkolln n t ardhmen. Cilsia e vizionit nuk sht me rendsi. Mund t jetabstrakt nse dshirojn Ajo q sht e rndsishme n vizatimin e tyre sht q t fokusohen n mnyrn n tciln shkolla do t funksionoj n t ardhmen,dhe m pak t objekteve zike t cilat dshironi t shihni si pjes eshkolls n t ardhmen, t blera apo t ndrtuara.

Inkuadroni njlloj cfaqe pr vetn n vizatim me qllim t tregoni far rroli do t keni ju n vizionin eardhshm t shkolls. Vizatimi duhet t zgjat 15 minuta. Pastaj krkoni nga secili pjesmarrs ta prshkruajvizionin e vet me ka do ta prezantoj vizatimin para grupit. Angazhoni njeri q do t vrej detalet m t rndsishmenga secili vizion me aksent t motiveve t cilat prsritn npr shkrimet e njerzve tjer.

Kur t gjith pjesmarrsit do ta prezantojn vizionin e vet, fasilitatori dhe antari q ka vrojtuar i potencojnmotivet kryesore pas t cilave ekziston plqimi.

Denoni vlerat q kan n bazamentin e vizionit.Tani lind diskutimi n t cilin theksohen vlerat q gjenden n bazamentin e motiveve kryesore dhe t njjtat

shkruhen n tabel.

Denoni sqarimin dshiruar i cili shpreh kto vlera.Pyetni grupin: Nse sillemi sipas vlerave far sjelljesh do t dalin nga t njjtit n shkolln tuaj?Realizoni breinstormingun shkruani n tabel t gjitha aktivitetet ditore dhe ushtrimet organizative me t

cilat do t theksohen vlerat e potencuar.

Theksoni sjelljet q dalin n shkoll sot.

N kontekst t ksaj m lart tani luteni grupin t sqaroj n far mnyre funksionon sot. Qllimi nuk shtt krkohet fajtori por pr s afrmi t shihet sjellja momentale n shkoll nga t cilt disa do t jen kontradiktor


31/96

31


me vlerat e theksuara me vizionin e njerzve. Rezultatet nga vizioni i grupit mblidhen, a grupi udhheqs e thekson vizionin preliminar. E njjta i epet

bashksis shkollore dhe krkohen reagime. Kur njher do t tohen reagimet vizioni i shkolls nalizohet dhashpallet n ceremonin formale dhe argtuese.

Pas vizioni

Kur vizioni sht i nalizuar grupi udhheqs tani punon n planin q on kah plotsimi i zbraztirs n mesasaj q dshirojm dhe sjelljes s tanishme t shkolls. Pr kt proces jan t nevojshme disa hapa:

1. Prmbledhja e puns s grupit pr vizion n lidhje me dallimin n mes gjendjes s dshiruar dhe situatss tanishme.

2. Prpilimi i rezymes diagnostike3. Prpilimi i planit pr veprim i cili on kah ndryshimet.4. Prezantimi i diagnozs dhe planet pr ndryshime para bashksis shkollore.5. Prfshirja e bashksis shkollore n realizimin e procesit t ndryshimeve.KOMENTI: Procesi i vizionit mund t ndodh n llim t programit pr ndryshimet e shkolls. Nga ana tjetr

ekipi udhheqs n shkoll mund t vendos se procesi i ktill sht i ngutshm (i hershm) dhe mund t vendost inkuadrohet n ngritjen e vetdijes kolektive n nivel t shkolls, lidhur me t drejtat e njeriut, demokracis dhe

decentralizimin para se t llohet me procesin e vizionit.

2. Qllim dh priori

Qllimet paraqesin deklarata e shprehjeve dhe drejtimeve. Ato shrbejn pr identikimin e standardeveq duhet t mbahen,t konstatojn ku sht i nevojshm ndryshimi. Ato paraqesin rezultate t synuara pr qasjenndaj ndonj problemi t caktuar si dhe largimin e tij.

Pse sht me rndsi t caktohen qllime kshilli shkollor e ka udhheqjen, vendos kornizn themelore tudhheqjes dhe punve administrative. Me vendosjen e qllimeve, kshilli shkollor sigurohet se trsia e antarvesht n gjatsi t njjt t valve.

Si dhe kur duhet vendosur qllimet n takim t posam me an t parashtrimit t pyetjeve dhe shtjeve,pr t mundsuar diskutim si dhe parashtrim t ideve:

Ku gjendemi?Ku synojm t arrijm?Si do t arrijm kt pik?Si do t konstatojm arritjen?

Kjo mnyr e planikimit mundson korniz pr miratim si kshilli shkollor do t mundej t prmirsoj

punn, t fokusoj n mnyr efektive prpjekjet dhe resurset tek qllimet; mundson korniz pr vendimmarrje,nga shkaku se vendimet jan t ndrlidhura me qllimet, motivon punn n ekip i cili inkuadron gjith antart ekshillit shkollor dhe maksimalisht shfrytzon kohn.

Gjat vendosjes s qllimeve dhe prioriteteve mund t ndihmojn ushtrimet vijuese:

1) Evalvimi-vlersimi i situats momentale2) Identikimi i shtjeve3) Identikimi i qllimeve-proces i zhvillimit t qllimeve grupore4) Zhvillimi i planit pr aksione


32/96

32


Ushrimi nr. 1: evalvimi vlrsimi i siuas momnalKy ushtrim mund t ndihmoj kshillit tuaj shkollor gjat denimit t shtjeve, gj q paraqet hap t

rndsishm n procesin e planikimit.

T diskutohet n grupe t vogla lidhur me kto shtje:

Kush jan nxnsit tan?Cilt rezultate i kan arritur n testimet komunale?Si sht shoqria jon dhe cilat jan marrdhniet e shkolls ton me at?Cilt jan trendt-tendencat m t reja t zbatuara n arsim.

T emrohet fasilitator n secilin grup, i cili do t stimuloj diskutim dhe do t rigrupoj idet. T parashikohetkoh e caktuar me qllim q secili t ket mundsin t kontribuoj n diskutim. Kur t mbaroj diskutimi, t

krkohet nga fasilitatori t prezantoj idet e parashtruara para gjith kshillit. Fasilitatori duhet t bn sublimimine ideve. Kjo rezyme do t ndihmoj kshillit tuaj t aprovoj prioritetet.

Ushrimi nr. 2: Idnikimi i problmvKy ushtrim mund t ndihmoj kshillit tuaj shkollor t identikoj shtje t veanta dhe t caktoj hapsir

diskutimi pr t njjtit n ndonj mbledhje t ardhshme. Ksisoj kshilli jon mund t lloj me tri shtjet e para.M pas i gjith kshilli duhet srish tiu riqaset shtjeve t prbashkta dhe tiu jep prparsi pr diskutim tmtejshm.

Parashtroni me radh shtjet m t rndsishme arsimore n Maqedoni sot1.___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

Parashtroni me radh shtjet m t rndsishme t shkolls suaj dhe kshillit.2.___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

A mendoni se lista e shtjeve nga pika 2. ose radhitja e saj do t ndryshoj n periudh m t gjat (n dy deri tre3.vitet n vijim)? Nse konsideroni se do t jet ksisoj, jepni m posht listn n formn q besoni se do t merr enjjta. Kta informacione do t jen t vyeshme pr planikim afatgjat.___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

___________________________ ______________________________

Krahasoni listat e dhna nga antar t ndryshm t kshillit shkollor. Cilat shtje jan t prbashkta?4. ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

Przgjidhni nj ose m shum nga shtjet e prbashkta pr diskutim5.___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

Identikoni qllimet n baz t prioriteteve t cilt tashm jan t miratuar.6.__________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________


33/96

33


Ushrimi nr. 3: Idnikimi i qllimv-procs i zhvillimi qllimv gruporNga shkaku se disa kshilla shkollor mund t mos numrojn m shum se dhjet antar, ky ushtrim

sht mnyr e mir pr inkuadrimin e m tepr prindrve n denimin e qllimeve afatgjat t shkolls. Konsultimime prindrit tregon se ata kan rol aktiv n arsimimin e fmijve t tyre n nivel lokal dhe motivon pjesmarrjen eprindrve.

(Pjesmarrsit duhet t jen n grupe prej katr ose pes antarsh)

- Secili t shkruaj pes deri gjasht fjali n autokolant (adezive - eta t posame vetngritse), n mnyrq secila prej tyre t paraqes nj qllim, shkak ose kahja.

- T vendosen mendimet e secilit nga pjesmarrsit n tabel, duke i rigrupuar qllimet e prbashkta.- T itet pr qllimet e prbashkta n grupin prkats dhe t njoftohen antart tjer me idet.- T denohet t paktn nj deklarim pr qllim pr seciln nga kto ide t prbashkta.- S bashku m antart e grupeve tjera t krahasohen listat dhe t hartohet list e ideve t prbashkta.- N baz t konsensusit, t jepet prioritet qllimeve.- Pr do deklarim t denohen fuqit e brendshme dhe t jashtme t cilat mund t ndihmojn ose t

paraqesin penges pr arritjen e qllimeve.

- N mnyr retrospektive, n grupet e vogla, t gjenden mnyra kreative dhe vendime alternative prarritjen e vendimeve afatshkurta dhe afatgjat.

Ushrimi nr. 4: Prpilimi i plani aksionalKy ushtrim mund t ndihmoj pr fokusim n qllimet e denuar dhe t siguroj mnyra konkret dhe

kreative t arritjes s tyre. Filloni me strategjit vijuese:

- Pr secilin qllim t denuar, t gjenden sa m shum mnyra pr realizimin e tij- T caktohen ato strategji q m tepr premtojn-ato pr t cilat qndron n dispozicion koha, talenti dhe

resurset.

- T hartohet plani aksionar

Formati i planit ton aksional mund ti ngjaj shembullit t dhn m posht. Plani i ktill do t identikojaktivitetet m t cilat planikoni t realizoni qllimet, prgjegjsit e aktiviteteve, afatet e nevojshme dhe resursetq jan t domosdoshme pr zbatimin e aktiviteteve. Kolona e fundit e planit aksionar mund t shfrytzohet prvlersim t aktiviteteve n raport me qllimet e arritura t kshillit shkollor.

Plani aksional pr: _________________________________ Vii: __________

Qllimi: ___________________________________

AktivitetePrsoni(a)prggs

Afai nalResurset envoshm

Evaluimi


34/96

34


3. Politikat arsimore

Politikat mundsojn n prgjithsi drejtim t vazhdueshm t sistemit shkollor. Politikat e kshillit shkollorjan deklarime q japin kahen qllimeve dhe q n prgjithsi japin pikat referent t organizimit t shkolls. Atoreektojn vizionin e kshillit, denojn qllimet dhe prgjegjsit dhe prmbledhin rezultate t vlersueshme. Ato

manifestojn vlerat esenciale t cilat nga ana e shoqris pritn nga shkolla q ti paraqes si dhe me t cilat enjjta do t prfaqsonte model prkats.Kshilli shkollor dhe politikat Politikat miratohen n nivel kombtar, lokal dhe shkollor. Roli i kshillit

shkollor sht implementimi i politikave q jan n nivel kombtar n nivelin e shkolls s vet si dhe t bj

pajtimin e politikave t shkolls m ato t nivelit kombtar dhe lokal. Kshilli shkollor miraton politikat shkollore

dhe mbikqyr implementimin e tyre. Drejtori i shkolls sht i detyruar q pr implementimin e tyre t informojkshillin shkollor.

Politikat shkollore m s shpeshti jan pjes e Statutit t shkolls, t miratuar nga kshilli shkollor dheRregullorja pr pun.

Zhvillimi dhe aprovimi i politikave shkollore fokusi qndron tek arritjet e nxnsve. Hapi i par shtt perceptohen dhe identikohen problemet me t cilt ballafaqohen nxnsit, personeli dhe bashksia vendore.

Ata duhet t jen n pajtim me vizionin dhe prioritetet e autoriteteve arsimore. Kur zhvillohen politika t ndrlidhurame msim dhe arsim, duhet patjetr konsultuar hulumtimet aktuale akademike. Vendimet duhet t ken baz ninformatat valide. Gjat denimit t politikave, kshilli shkollor duhet t prgjigjet n kt:

- A sht prmbajtja n sfern e kompetencave?- A sht n pajtim me Ligjin?- A mbshtetn qllimet dhe prioritetet t konstatuara nga autoritetet arsimore?- A paraqesin prvoj t mir arsimore?- A jan t pranueshme?- A e mbulojn n mnyr adekuat lndn/problemin?- A jan t zbatueshme? A jan praktike? Sa sht kostoja?

Fushat kye t veprimit pr politikat e kshillit shkollor:- Kompetencat e kshillit shkollor: vizioni, qllimi, etika e kshillit, procedurat, zhvillimi profesional,

komisionet pran kshillit t shkolls;- T punsuarit n shkoll etika e personalit, rekrutimi, punsimi, t drejtat dhe detyrat, ankesat;- Udhheqja nanciare-planet dhe raportet vjetore, fondi pr zhvillimin e shkolls;- Objektet shkollore qiraja, renovime;- Sigurimi i shrbimeve shtes, plan pr raste urgjent, transporti i nxnsve dhe ushqimit;- Msimi qllimet dhe prioritetet, kalendari shkollor, aktivitetet jashtshkollore, materialet dhe mjetet

msimore, ekskursione arsimore-shkencore, vizita e monumenteve, biblioteka shkollore;- Nxnsit shndeti i nxnsve, t drejtat dhe mirqenia, nxnsit e talentuar, mungesat dhe arsyetimet,

ndshkimet zike, keqprdorimi, maltretimi, imunizimi, tretmani urgjent mjeksor;- Marrdhniet me agjencit dhe institucionet e arsimit Ministrin pr Arsim dhe Shkenc, Byroja pr

zhvillimin e arsimit , Inspektorati shtetror pr arsim, me shkolla tjera dhe organizata dhe institucionearsimore.

- Marrdhniet me autoritetet lokale, shoqata qytetare dhe sektori i biznesit.

Hapat n zhvillimin e politikave:1. T njihet nevoja pr politika;2. T prmblidhen faktet e nevojshme;3. T prmblidhen rekomandimet;

4. Bised, debat dhe vendim pr materien e dhn;5. Projekt-plan;


35/96

35


6. Ndarja e politiks me palt e interesuara;7. Miratimi i politiks;8. Disiminimi i politiks;9. Zbatimi, vlersimi dhe kontrolli.

4. Planikimi

Planikimi shkollor kshilli shkollor merr pjes n prgatitjen dhe e miraton planin e zhvillimit t shkolls16,programin vjetor, programin e gjysmvjetorit dhe raportin vjetor.

Plani pr zhvillim shkolls paraqet udhrrfyes si t arrihet qllimi i dshiruar, njherit edhe vegl prplanikimin e zhvillimit dhe mas pr prmirsim t dinamiks s shkolls. duhet t ket parasysh dhe t dij njantar i kshillit shkollor:

- programi i zhvillimit t shkolls sht rezultat i procesit t planikimit t ktij zhvillimi;- sht i miratuar pr nj periudh prej tre deri pes vitesh;- i merre parasysh rezultatet e vetevalvuimit dhe rekomandimet nga raporti i evalvimit integral nga ana e

Inspektoratit Arsimor Shtetror si dhe kshillat dhe ndihmn profesionale nga ana e BZHA-se.

- paraqet marrveshje e cila bazohet n nevojat dhe dshirat e palve t interesuara;- planikimi duhet t jet me qllime, role dhe detyra qart t denuar;- pasqyrn e shkolls me vlersim t prioriteteve t nevojshme dhe t denuar, planin aksional t

personave prgjegjs.

Fazat e prgatitjes s programit pr zhvillim t shkolls:- faza e diagnostikimit;- faza e fokusimit;- faza e planikimit;- faza e implementimit.

Pyetje t cilat krkojn prgjigje para se t miratohet programi i zhvillimit t shkolls- A sht e qart n cilin drejtim lviz shkolla duke i marre parasysh te dhnat nga vetevaluimi i shkolls

dhe rekomandimet nga evalvimi ekstern integral ?- A e mbshtesin rezultatet vizionin e shkolls dhe vlerat thelbsore dhe prioritetet?- A jan t rndsishm, real dhe konkret rezultatet, t ndrlidhur me rezultatet e vlersueshm?- A i japin strategjit rezultatet e dshiruara? A jan reale?- A sht periudha kohore reale?- Kush sht i kyur dhe prgjegjs pr implementimin?- A e mbshtet shprndarja e resurseve planin pr aksion?- A jan t parapara kontrollime?

Programi vor pr punn shkolls llor17- Ky sht dokumenti m i rndsishm pr shkolln n nj vit shkollor. Struktura e planit vjetor:- programi vjetor pr punn e shkolls llore prpilohet n ba ze t programit pr zhvillimin e shkolls.- me programin vjetor t puns pla nikohet msimi sipas planit msimor dhe puns tjetr edukative-ar-

simore n shkolle.

- formn dhe prmbajtjen e programit vjetor t puns, i prcakton ministri.- kshilli i shkolls ia dorzon programin vjetor t puns themeluesit, m s voni deri m 31 gusht n vitin

rrjedhs shkollor.

__________________

16 Ne ligjin per shkollat e mesme ne vend te Programi i zhvillimit te shkolles perdoret termi Programi per zhvillim..Plani per zhvillimin e shkollave temesme miratohet cdo tre vjet pas vetevaluimit te shkolles.Dokumentet e dhena jane te zhvilluara ne bashkepunim me MASH dhe projektin per Modern-

izimin e arsimit .Ato nuk jane te harmonizuara ne terminologji me Ligjin per shkollat llore .Ne esence ato mund te perdoren me pershtatje terminologjikevaresisht se a perdoren per shkollat e mesme apo shkollat llore17 Procedura per miratimin e programes per shkollat e mesme ehste e perpunuar ne Doracakun per udheqjen e shkolles


36/96

36


- programin vjetor t puns e miraton themeluesi, deri m 30 shtator pr secilin vit rrjedhs shkollor.- nse pro gramin vjetor t puns the meluesi nuk e miraton n afatin e prcaktuar n deri me 30 shtator,

konsiderohet se i njjti sht miratuar.

- programin e miratuar pr pune shkolla llore e dorzon ne BZHA dhe ne Inspektoratin Shtetrorarsimor, ne form elektronike

Gjer me sjelljen e dokumentit pr formn dhe prmbajtjen e programes shkollore rekomandohet kjo kornize(strukture e programes)

- Introduksion-letrnjoftimi i shkolls;- Misioni dhe vizioni;- Fushveprimet pr ndryshime dhe prioritet;- Qllimet e shkolls;- Detyrat dhe aktivitetet;- Plani pr evalvim;- Aneksi (pr shembull, programi pr pun i drejtorit t shkolls, programi pr kshillin arsimor, plani i

menaxhimit t krizave, plani pr vlersimin e nxnsve, etj.)

Periudha kohore pr prgatitje dhe miratim t programeve shkollore:

Faza e par para mbledhjes s kshillit shkollorDeri m 15 gusht projekti i programit vjetorDeri me 20 gusht projekt-programi ndahet n gjith antart pr debatim publik para organeveprofesionale te shkolls,kshillit te prindrve dhe organeve te shkollsDeri me 25 gusht draft versioni i programs shqyrtohet ne kshillin earsimtareve dhe dorzohet nemiratim tek kshilli i shkolle

Faza e dyt mbledhje e kshillit shkollor pre miratim te programit duhet t mbahet deri m 25 gusht

Faza e tret pas miratimit kshilli i shkolls sht i obliguar gjer me 30 gusht ta dorzon ne kshillin eKomuns pre sjelljen e saj dhe shpalljen publike ne gazetn e komuns .

Programi vor i kshilli shkollor kshilli shkollor harton programin menjher pas mbarimit tvitit shkollor. Ai bazohet n evalvimin e rezultateve t vitit paraprak; korrik gusht dorzohen propozimet dherekomandimet deri tek kryetari i kshillit shkollor, ekip i zgjedhur harton projekt programin, dhe ajo vihet ne debatepublike para organeve profesionale te shkolls, kshillit te prindrve dhe antareve te kshillit te shkolls. Miratohetderi m 5 shtator dhe sht pjes prbrse e programit vjetor t shkolls.

Procdura pr prpunimin programi vor pr pun kshilli shkollor- Kshilli i shkolls llon me prpunimin e programit vjetor n fund t vitit paraprakshkollor

- Raporti i evalvimit n lidhje me ato q jan realizuar sht baz pr vitin e ardhshm.- N periudhn Qershor Gusht antart drgojn sugjerimet deri tek kryetari i kshillit t shkolls.- Ekipi prej 3-5 antar prpunojn nj Skic version t programit- E njjta u dorzohet gjith antarve me mundsi t plotsimit.- M s voni deri m 5 Shtator miratohet programi dhe i shtohet programit vjetore t Shkolls.- Korniza konceptuare e programs duhet q t ju prgjigjet pyetjeve:

1. ka do t bhet ?2. Kur do t bhet ?3. Pse do t bhet ajo ?

4. Kush sht barts i aktiviteteve ?5. Evalvimi


37/96

37


Miraimi i rapori vor dh gysmvor pr pun shkolls

Miratimi i raportit vjetor dhe gjysmvjetor pr punn e shkolls ata miratohen si sht edhe e denuardhe vrtetuar n baz t programs vjetore. Raportet, si edhe programi duhet t jen t kapshme pr gjithantart e kshillit t shkolls dy jav para se t miratohen vet ato. Gjat diskutimeve dhe mendimeve, antarve

t kshillit t shkolls u parashtrohen kto pyetje:1. Shkalla e realizimit t asaj q sht e planikuar (shqyrtim sasior)2. Prmirsimi i cilsis t msimdhnies (suksesi i nxnsve si dhe kushtet materialo-teknike);

- sukseset n lndt msimore;- sukseset n gara;- sukseset(t arriturat) dhe lidhja me indikatort tjer pr cilsi- sukseset dhe prparimi i nxnsve n fushn e qndrimeve pozitive, aftsit individuale dhe

sociale;3. Partneriteti me kshillin e shkolls, bashkpunimi me rrethin lokal dhe partnert e mbetur;4. Shfrytzimi i resurseve msimore;5. Misioni i realizuar dhe vizioni i ndar;

N aneks vijojn: formulari

school board manual_alb.pdf

Documents