ruir v)sng oq otilg oar)swüoqv on o(in|ìw...

21
II '900Z EJIUUâJ uuEIluJIJs^ tIuãpDJV 'IìuIslâII .16Z suorlerlunúuo] J 'Ã"'salúqpi asdnBnuod lo anSol'lry:) sãnbr?l{ serc f I puE UIJJJo:) olnEd Io uollsJoqelloJ Jqt qllÁ 'soBrPJ:) Iâqúr^l zJOBE Jã^ opBf,rTqnd oluElãJtuE o UDBUIÌlol) rp (otuoì op ÈrpgdolJIJug) suaqJrqw sap atpudol|l2ug p. ã Jnb op5rnlnsuÌ pJrJpBpJâ^ pp soJduJXã rod ouoJ ç '1002 'Elluuâc unJEuuJrJS Eruâpl,JV 'rìursl)H '"gtìz-igz çí) u suortúJrunruuroJ .I 4, '( slo ç) ;(qdotSouqry puo uoljottrtssúl) V sdlDj1loi TouotloutaluJ lo :^ad,{1 aq1 'rrqrlì 8roí:sueH . 'I96I UIIUUâ:I unJEItuâI)S UIUJPEJY 'rìutslãH '.F81 suolleJlunuuo] 'I 'I' 'uolsrnJJ puorâs pâ8JEIUã puÉ pâlÌ:ÍsuEJl ("ç suorluf,runuuoJ I Ã-) udd,[ludq)n)N Jap sluq)DzJaA s.ãurv IllLry ''lQdot8oryqry puo uotlqt{1ssr.!12 y a1o147og aqt to sad,l1 aq1 uosduoq.l qrrr5^ ç ( dd 99 + X) 0I6I p)ruuâl unrÉrtuârrs {.-ó6I 'uu"uprq1(r-sulo 'ìroÀ.rrN'qrrrnz,ruÌãqsr1tilg '( syo.r + 'çI6I) tuutrg npnrg Jap uaqJJousnoH purt -Japutx uap ttz uaa'un4tatu.uy 'Eì^llod 3:oa9 a atlog sauuuqof , .à.urõIv op àPeprsJã^ru:ì * ãl)âuãr tuâq ãnb olsã8 Lun - (sesanSnuod saçrs.ra,r âp sâo5uâu s?r] er^Brl gs apuo) <uosd|'uogJ-âurev' oP o?5?lnLuJoJâJ Ens Eu oulsãtu op seÌJuârãJâr 00/ noJEarul ã 9sãsenBnuod soluoJ ãp oSolEtpJ op'olrJ)snurru urâ Epur" ïeurrulla.rd ogsJâ^ elun ãP or^uã oÉ nâpuodsâr râqln 'f- H 'ç002 ruâ 'anb oprluas â]sâu roü <elsh ãP otuod> nâs o 'sotuor <snâs) so tuoJ 'opuaraJago 'oqleqeJf âtsãp erJuÇrEuBJqg JEàJ E ErEdrrnqrrluoJ -lns- op soE àtàdruo-) -àlrou'. op sEìstlEt.)àdsâ àp opnlàrqos opul^ rxâl '. sesrnbsad ap ppneJ osuãurr lr]n rod opEluãruÌp 'so8oyetec so,rrs -sãrns sâtsâp opslntunJs orIIEqErl o '+salql\lo{ lquoxlDuâluJ {o sadtl aqJ 'ràqtn SJof-ì^uEH Jod EpEuâpJoo) 'oSopler âlsâp oe5elnuJoJâJ Erultll È ruo) ãs-nonl -uâJe IEuorJBuJâ]ur ?ÌtuãSuErqe âp oE5?Jo,\ y ç..uosdruoLIJ-âuJEV> o 'al9lEloi aqi {o sadú aqJ o reroqelã ered âurv ãp oSolgteJ op opurued 'uosdwollJ qrÌts tulSSll lzsãsapuPlurJ sotuoJ sop opurud 'ãUJEV l]]uv zãJ tursSE itsrEuorJÌpeJt soluoJ âp o^rleJduoJ oprusâ IEluãrunuo|'u nâs o eJed o^rl?LuJou ã JopezrueEJo OJJITU O lururJg sosurrr sop soluoJ sop LUerâzÌJ ]lod c a atlog 'f 'olduaxa rod 'turssv 'sãtuetsrp sretu sãsted ãp tuâ^ ânb eprpãLu p zãpDru âp ã erJugl -rodurÌ ep sãlâ opurnurlurp 'sa.relltrue; oçs âql ânb soluoJ sop Jrud e E^lo^uâsãp Js srEuor)rpeJl sotuo) âp ropeSopluJ op <Blsr^ âp oluod" o ânb I?JnlEu E *so8tprD) pqqsJ SIVNOI)ICVUI SOTNOf oar)swüoQv oTilg oq SO(I O(IN|ìW ON v)sng ruir

Upload: truongcong

Post on 30-Sep-2018

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

II

'900Z EJIUUâJ uuEIluJIJs^ tIuãpDJV'IìuIslâII .16Z suorlerlunúuo] J 'Ã"'salúqpi asdnBnuod lo anSol'lry:) sãnbr?l{ serc f I puEUIJJJo:) olnEd Io uollsJoqelloJ Jqt qllÁ 'soBrPJ€:) Iâqúr^l zJOBE Jã^ opBf,rTqnd oluElãJtuE o

UDBUIÌlol) rp (otuoì op ÈrpgdolJIJug)suaqJrqw sap atpudol|l2ug p. ã Jnb op5rnlnsuÌ pJrJpBpJâ^ pp s€ oJduJXã rod ouoJ ç

'1002 'Elluuâc unJEuuJrJS Eruâpl,JV 'rìursl)H '"gtìz-igz çí) u suortúJrunruuroJ .I 4, '( slo ç);(qdotSouqry puo uoljottrtssúl) V sdlDj1loi TouotloutaluJ lo :^ad,{1 aq1 'rrqrlì 8roí:sueH .

'I96I UIIUUâ:I unJEItuâI)S UIUJPEJY 'rìutslãH '.F81 suolleJlunuuo] 'I 'I''uolsrnJJ puorâs pâ8JEIUã puÉ pâlÌ:ÍsuEJl ("ç suorluf,runuuoJ I Ã-) udd,[ludq)n)N Jap sluq)DzJaAs.ãur€v IllLry ''lQdot8oryqry puo uotlqt{1ssr.!12 y a1o147og aqt to sad,l1 aq1 uosduoq.l qrrr5^ ç

( dd 99 + X) 0I6I p)ruuâl unrÉrtuârrs

{.-ó6I 'uu"uprq1(r-sulo 'ìroÀ.rrN'qrrrnz,ruÌãqsr1tilg '( syo.r + 'çI6I) tuutrg npnrgJap uaqJJousnoH purt -Japutx uap ttz uaa'un4tatu.uy 'Eì^llod 3:oa9 a atlog sauuuqof ,

.à.urõIv op àPeprsJã^ru:ì *

ãl)âuãr tuâq ãnb olsã8 Lun - (sesanSnuod saçrs.ra,r âp sâo5uâu s?r] er^Brl gs apuo)<uosd|'uogJ-âurev' oP o?5?lnLuJoJâJ Ens Eu oulsãtu op seÌJuârãJâr 00/ noJEarulã 9sãsenBnuod soluoJ ãp oSolEtpJ op'olrJ)snurru urâ Epur" ïeurrulla.rd ogsJâ^elun ãP or^uã oÉ nâpuodsâr râqln 'f- H 'ç002 ruâ 'anb oprluas â]sâu roü <elshãP otuod> nâs o 'sotuor <snâs) so tuoJ 'opuaraJago 'oqleqeJf âtsãp erJuÇrEuBJqgJEàJ E ErEd rrnqrrluoJ -lns- op soE àtàdruo-) -àlrou'. op sEìstlEt.)àdsâ àp opnlàrqosopul^ rxâl '. sesrnbsad ap ppneJ osuãurr lr]n rod opEluãruÌp 'so8oyetec so,rrs-sãrns sâtsâp opslntunJs orIIEqErl o '+salql\lo{ lquoxlDuâluJ {o sadtl aqJ 'ràqtnSJof-ì^uEH Jod EpEuâpJoo) 'oSopler âlsâp oe5elnuJoJâJ Erultll È ruo) ãs-nonl-uâJe IEuorJBuJâ]ur ?ÌtuãSuErqe âp oE5?Jo,\ y ç..uosdruoLIJ-âuJEV> o 'al9lEloiaqi {o sadú aqJ o reroqelã ered âur€v ãp oSolgteJ op opurued 'uosdwollJ qrÌtstulSSll lzsãsapuPlurJ sotuoJ sop opuru€d 'ãUJEV l]]uv zãJ tursSE itsrEuorJÌpeJtsoluoJ âp o^rleJ€duoJ oprusâ IEluãrunuo|'u nâs o eJed o^rl?LuJou ã JopezrueEJoOJJITU O lururJg sosurrr sop soluoJ sop LUerâzÌJ eì ]lod c a atlog 'f 'olduaxarod 'turssv 'sãtuetsrp sretu sãsted ãp tuâ^ ânb eprpãLu p zãpDru âp ã erJugl-rodurÌ ep sãlâ opurnurlurp 'sa.relltrue; oçs âql ânb soluoJ sop Jru€d e E^lo^uâsãpJs srEuor)rpeJl sotuo) âp ropeSopluJ op <Blsr^ âp oluod" o ânb I?JnlEu E

*so8tprD) pqqsJ

SIVNOI)ICVUI SOTNOfoar)swüoQv oTilg oq

SO(I O(IN|ìW ONv)sng ruir

Isabel Cardigcts

uma intenção de abertura ao "sul>, pela qual lhe estamos muito reconhecidos.Claro que o problema continua longe cle estar resolvido. até porque um catálogocle contos tradicionais nunca será (esperemos!) uma coisa fechada, mas sim umprocesso, um horizonte para onde der,'emos convergir. O presente arti[ao procuraclar o seu pequeno contributo neste sentido, fazendo valer um ou dois contosclo "sul" sem visibilidade no <norte>. esperando que também eles venham enri-quecer esta inesgotável conversa cle histórias que se pensam entre si'. os contosde transmissão oral.

O BeIo Ad.ortneciclo em Portugal

A noção cle que os <contos cle faclas" salientam a passividacle feminina, quechega a ser comatosa em contos como a Brcznca de Neue ow a Bela Adormecida,não resulta tanto de uma fatalidacle inerente ao género (literário) como de umaselecção que deles terá sido feita por uma certa burguesia ao longo de um século,essa sim, icleologicamente motivada, que os veio a estigmatizar nesse sentido.Na tradição oral haverá um equilíbrio Íazo^vel entre passividade e actividade noque respeita a género (sexual). Vamos, pois, iniciar o nosso percurso, debruçan-do-nos sobre um "belo adormecido". Começaremos por transcrever, da recolhade Tomás Pires Contos Populares Alentejanoss. um curioso conto recolhido emElvas. "O Dormitório":

Era duma vez uma princesa que tinha um vestido encarnaclo e estavam a cairpastinhas de neve e clizia ela: "Muito bem diz o branco no encarnado".

E respondeu uma voz: "Melhor diz r.ossa alteza nos braços do rei,.E ela: .Muito bem cliz o branco no encarnado".E a voz: "Se queres ver o l)ormitório. oito pares de sapat()s de ferro heis-de

r()mper'. E a princesa arranjou ()s sapat()s e foi correr rnundo.Chegou a casa do Sol c pcrguntou oncle parava o l)clnnitório.

"Muito lonÉael Olhe , leve csta bolota prra fazer chá ao Dormitório". E recebeua bolota. Foi ter a casa da Lua. "()nde pára o f)ormitório?"

"Muito longc! ()lhe , levc csta castanha partr fazer chá ao Dormitório".Ijoi ter a casa das Estrelas. "Oncle pára o Dormitório'i" .Muito longe! Olhe,

leve esta noz pxÍa Íazer ch/a ao l)ormitório..E f'oi andando. anclando; chegou lá muito adiante c encontrou uma casa.

Estava lá uma preta que tinha dado r-eneno ao f)ormitório para ele morrer.

- Expressáo emprestada de Nicole Belmont. que por sua vez a adaptou cle Lévi-Strauss,

"Les mythes se pensent cntrc eux'.8 António Thomaz Pires, Contos Populares Alentejanos Recolbidos da Tradiçao Oral.

2.'r edição aumentacla, colcctânea. edição crít ica e inrodução de Mário F. I-ages. "Colecção Estudose Documentos 11". l- isboa. CEPCEP Universidaclc (latólica Portuguesa, 200-i. pp. 162-163.

12

ÇI

'azz'97.7 dd '9Zt ,, u 't96I âpÌ?pIS-IJ.\ru.Ì ÉP uIãpJO r()d 'Erqulo3 oquãu()ros

oet?JÌrJ ()lnrd â orìuJu()Jos^ E^lIq Èp EplV ep oe5ezruuS:o 'I'súpua7 a satnln(<t4 so1uo2 'sollãJuof,su^

âp Jtrã'l ?soí'47 '[Eíâg âP ollJlslp 'otl-\lY ãp oqla:uo:] tIuoJPg ãp EroN EIt^ âP 'DIâJroJ çnçàl Jp

BUBTJPW ãp oprqloJej ()rr()s() o-rtse:) ap r:try:ocl opIJ)Jqo olu()J "oueuliìúul âdllulJd O" 0r(09-çE dd 6!ìóI 'luoJJE'I uJqou 'slrúd '::1qog-.rrru8rg rTTàruÌÌ(Ì âp u()Ilràrlp úl snos

ârlqprg uorlrp? 'auualJnquv apuaBVT z7) o,uor uÌì )p sÈpslu.ln8uesul r^tuad sÌl'ã^ãu eu szpls:)'?^

oputnb tpuur D Jelo^ã oB IP^JJ.Iãd âp âsÈtxJ o no'r:lla;:ad eqll.J urun rod a-rl1 ãp ef,u"Jg àp ãúu ep

oÍasap o ueJoÌoJ:nb sa:o: se uJquut souârquJ'I (zqulu or5n1;uJr '9ÍI-FrI ,Jd'ZZ6t'uorduuq3'tJed'iuapln().1 ld suàlpul sãiuo2 saT urnÌrso1 lrnuetuug) .oPof oúS JoquJs oP VquPu q ?lúgJupJotú oeu J JuJol):nb l::- op JJú.] Ìt tuoJ ()lueJq o J.ralos opüuJeJuâ oP olIãJã o opuz:nduolgluz: rnb:otsed un :oci rr:leu Jp optrcÌtf,Ìl oãa::oc1 un ap en8ues o JiJU úu opeuEJJJP e-r opuunb

oprJ:ulopp:clt.rurrd o:t:nro-rd z PpPrâl q us;rut:d r 'urnbco3:ocl nllrtt: cloqurds: oúsJâ^ tsunN

OlUot <tutnbaCl ãtsâp sJOsJã^ Srârgtou ep SO5:uor SOU JPJIUOJUââJ sotur\ rnb spssa SJJO3 (r

Ìl epol JstueJuãsâp 'ãlã ulol 'â JEpJOJe o eJPcl 'ânb ã oEXr"J lunu ?JuJluoJuã oânb epuârdy uJpâd âP â oPru âPUo âpeplJ Eurn e ü^ãl s? ânb orlele^€l trln âp?puâs EU 'E(IIE ?lãd epequBdtuo)P ãllou Erunu â8oJ elsE 'alã trloJ o9uãs J?s?J oEuurã Érurat ânb '?sâJUUd E(Un ãp soquos soP âdIJUJrd o 'ãluârulPJâlll '? "olJ9ulE"tulâdrrulJd C)' 's?uluãtu âp ÌtJItuELuoJ oE5?uÌ8eLuI E JEluâluIIP úJed oluJSeJ opuãJâJed.0ÌsJotrrJsã 3p Iã^Jpnlrur Ep?pãp 3 ruoJ op€JotâJ sollâJuoJs€̂ ãp â1tâ-J LUã â)ãJedeânb sBtu '1e.ro ogsrpe.rl ep opÌqlolãr €rãl oÌrgso ortstJ âp üuV ânb '"olrYUlSeLuIâdrJulJd O> 'oJlno runu s€uãde oJâ JsJluoJuã'lú,t. oluoJ ãlsâ 'leBnuod rug

'sàQsJãÁ sEJlnou tuâl)âuâJ ãs osJnJJâdnãS ou âqãJâJ EsâluIJd e ânb seJIEEtU SepuãJd SE ouIOJ âlueÌPe sotUâJâA'?sâJuIJd?Iãd EpulJunuord ãlJotu âp ?5uã1uâs 3 oJclElELU Jounq tuoJ PsolS ânb ocllsJl-nuJoJ IeuÌJ tun â 'sÌâ^gzlJotuetu âluãtulIJP'J sã9511ãdãJ â seÌJUãpBJ luoJ l€unJelâ â^âJq oçsJe sosso r sãluâP 'soqlo 11;EJ9J ãnb solJãÍqo sop slrr€:l? ?sãJutJd Eprzãlãq E e^Jâs Jnb e'euotu âP slodâp elEJ 9s ânb elârd ?rârd eP oJãâu o tUoJsrodãp sopeluatuãlduloJ '(<iopEuJeJUâ ou oJU?Jq o zlP luãq ollnl^i") oqlãuJJâ oJuerq o oJrãturJd'1,(eullnrsru no ?uÌurluâJ) ãpePÌÌrqnu €P oçsIãJJâd E ?u8lsâpog5rpeJl a ãnb uIoJ sãJol sep oPúuro ãluãruâluu8elâ â ?lâ8uls oluoJ luÍì

'opE(lEll': ()luo:)'opP'\nol snãc'ÚJlf,pÚJ Ú âs-nllJEd g isot{ulçso

Snã[U 'IV' :EJIãpe) P ãs^slP 'E.IIâpeJ úU EpIqnS 'EIUEJ ÚU lr]ll)p U rr rs opur:nb 3'ãluãd o ãs-nlilÈcl â .isoqulluJp snãtu 'IY' :Jluâd o ãssIP 'JeJluJcl lo1 as opuen(;

'oqlãclsã o âs-nluud J <isoquÌql() snãul 'rv>

:oqlâdsâ o âsslp oqlãdsã ()E Jâ^ Io.J as ts-lrul:d u opuenb sttu :uIeJâzU o rulssY'<úJIâpEJ úrun sosso sop a aluacl run sãluâp sop'()qlàclsf, tun soqlo soq-

'"81âJCl q ú)úJ âsanb sa.ranb ânb o JâzIp âp-sgl{ à o8rtuol sEsEJ nL' :()IJqlIruJoCI o eroBr: aq1-ztq

'opor )p uoq :s-rodâ zou ãp 9ql o JrlÌ-nãp srodãp r tuoq astntr u^ttlsâ â ÉquelsÚl âp çqr o âql-nãp:Joqlâu as-sçrd ala â oIJgtIruJoC oú ()-nãp 't:roloq âp rqJ o 24 es:>Julld v

slúuolJlpúrl soluoJ sop oPunut ol1 oPlJlluJopY olãg op DJSrlq ua

Isabel Cardigos

cidade. the deverá dar uma bofetacla, o que leva ao feliz desenlace. É bem maislongo do que o anterior, mas tão incipiente como aquele. Em ambos uma prin-cesa acorda um "belo adormecido" que lhe está clestinado. Mas é em Angola (emlíngua Kimbundo) e também em Goa (em Concanim) que este conto tipo vema aparecer em todo o seu esplendor. Antes de referirmos mais de perto estasnotáveis versões, vejamos o que se passou nos catálogos internacionais. que fezchegar até à quase invisibilidade a história de um príncipe em letargia, O BeloAclormecidct (para o conto ter um nome).

O Belo Adortnecido no catálogo Af

Se consultarmos no catálogo "Aarne-'I'hompson, rI o conto tipo AT 891, Tbe

Gbctstll- Scboolmaster and tbe Stone of Pity. encontramos, na segunda de quatropartes que constituem o seu resumo, o episódio intitulado "The Sleeping Prince"("O Príncipe Aclormecido") onde podemos incluir as versóes portuguesas (assimcomo as cle Angola e a de Goa): "Tudo se passa como profetizado. Num paláciona montanha, ela encontra o príncipe iazendo como morto, e uma inscriçãodizendo que só poderia ser acordaclo se, durante sete anos, sete meses e sete diasfosse esfregado com uma certa erva por uma menina que viria a ser sua mulher"(tradução minha). Digamos desde já que este-*resumo remete apenas paÍa umítúnica versâo, siciliana 12. Ao episódio d'"O Príncipe Adormecido", seguem-sedois outros, que são, esses sim, parte integrante da maioria das versÕes desteconto, sendo as portuguesas, neste caso, omissas. 'Iiaduzo do ..Aarne-Thompson>:

"III. A Escrava Traidora': Cansada, a princesa confia a tarefa a uma escrava.

Quando o príncipe acorda, casa com a escrava e a princesa torna-se a serva.IV A Pedra da Paciência': Ela pede ao ministro do rei uma faca e uma pedra clapaciência. O ministro ouve-a contar a sua história à pedra, que incha com penadela. O príncipe ouve e vê a pedra exploclir. Quando ela está quase a matar-secom a faca, o príncipe intervém. Casam e a escrava é punida". Embora compormenores cla versão siciliana, este é o desfecho que dá metade do nome aotipo (Tbe Stone ctf Pitlt)13, e que frequentemente remata, na tradição oral, oepisódio d'"C) Príncipe Adormecido".

rr Ver nota 3.12 Laura Gozenbach. Sicil ianiscbe Mtìrchen.Leipz.ig. V'i lhelm Engelmann. 1870, vol. II, conto

n." 1 1.13 Morivo [H13.2.2.] no índice de motivos de Stith Thompson. trIotif-Index of Folk-Literdture

(6 vols.), 2.a cd.. Copenhaga e Bloomington, Indiana Uni\€rsit l Press. 1955-1958. O episódiocl'"A Pedra da Paciência" coresponde ao motivo [H13]. depois especificado como <a pedra explodede compaixáo perante o que ouve' tH 1,3.2.2.1. A indicação cle um motivo reconhece-se por aparecerassinalada entre parênteses rectos.

11

çI

sâ1uJ.Iã-JIp "sâ95ury" âp âs-ulPJl'dclo:,1 1ap er8olouru:al EN Iúur.J oluâulJJrluoJâJ o f,.\Èllul os 'lEjÌJ E uo: szrr8zu s^EpuãJd su opzz-Illln Et{ult gl 'FruIUE EUJOJ zp oPÌlluúJuãsJp equrt o r:Í euroJãq V f,JEIuJsãp op ol.rãd sourtsã.I?ulrryO^ION' ON 'I?AIJ Ú UOJ EPPIUO{UOJ IOJ OEU U PUP : 'AdITUT:d O J€IUEJUJSàP IU,\ ÚU]OJAq E 'UdNJOsou:nb oluot ou :opãJUã op oessa:8o:d ru ara:ude.zr8Jrlâl' Ìrlsã ânb uã !^âluârã.Jrp sãJp8nl sousouJPlu)lu âs '.soplJãuuollP \()l-ìq- sroP çâ1sâ iltu: r5urraJrp u JlUâruEJelJ sÍEur -rJt soruJpod JEIUzJ-u)s)P oúu seu 'J€pJOJE anb u:l euÌoJJq E anb oprr:u:o1tv olâg ojlÌ1o ruJalupl yra5 elrou r:1adrìpDZloJ.r€u oPrs:rì rod ppJUJf, oBu :dr:urrd ') ànb o\ .rJrllnu Elràl)El)l).\ pns ouo.) E)âquo.)àJ E àlJ:nb z:ud 'adr:ut:d op oUrnb ou sJlrou s1:l e:duor u uro-rJq p '(V9ZJ-) "leuruv oNoN O' uE {)r

'ÇÇ(1y 'dn:t;1r1Xt\:) pun'l 'aqr,lsd fuq pt(rt;;1lo a1a.1arlJ 'uqE,\\s ()- l' (L.so!^orõllJu soluo:). so â "sluuluv Jp s^oluoì' so ãJluJ

'ÈÍãs no 6lL -f 00ç soJâunu so âJtuJ so8oplzr s:1:nbeu u:ta:eclu tnb salenbr oEs .otuJurctueluâJp> n() sosoqll^erÌru sotuof, sopzueqJ urJqurt Q|8nry p sa7o1) "|-rfia.1q ãp soluoJ, sO +r

'J€8nl nãs o Eurot B^Jâs elufÌ 'âlatuJop€ no 'oluãuroru unì Jod âdrJu)Jd op eJrãq eExrâp ?uÌoJãr{ P. 'r-peqeJe âs^enb €lsâ EJãJel E opuÉnÒ JrurJop uIãs ogx.re) oe olunÍsãlÌou sâJl JessEd no lseur:8g1 ãp oJJ€í run J€JoLIJ ãnb Luãl ovtue no :s^ol-?^oruâJE €5âuoJ â 'suqln8p a sãtJurJIE ãp orârlJ gtsâ odroJ oínJ 'ouoru ãluâruâluãr?deãdrJu)rd run ertuoJuâ Buruãur y" : ["(seqynEv stp ãdrJu]rd O) úp"tueldns e^roN V>](acutt4 alpaaN aqJ) apug paiuulddns aqJ 'LÇ, Jv o srod ? opoauropv olag opoPâJuâ ourseur o ruoJ "uosduoqJ-âuJev> ou-opsuorJuãuJ odtl oJreJJel o

'Lç, Lv odrt o u-red urâqtuel sou-âtãtuâr J '(oJluerrãtrpãtu o5zdse ou'? otsÌ - sâJãqJâg so ãJtuã â trJâJO 'erlgtl âp Ins 'ErllJrS ?u odrlqns âtsap sãç)sJã^noJtuoJuâ ânb) uqB.,r\S âp €Jqo E eJed 'egerBotlqlq JeJrpur urâs (sou-âlãruãJ

<uosdtuoql-ãuJEv> o 'odlt atsap oç5uJsâp ã^ãrq ?N 'rrr o)rlolJEU run ueJãp âqlJnbJod ãuJop enb adnur:d tun ãp ouos oJâtu o â râtJoru âp âÌJ?dsâ erun ãpopepJoJe râs ânb wãt ãnb adr:uy.rd op olrJrJãdsâ otuâur?luÉ)ua o Jrn8urlsrp eâs-?snJâr uqe^as 'D szv odrl-qns o ErEd 'otle; aq 'sãgsrã^ sEldrrlrlLu âp oluorIâ^glo8sãul ãtsa ered (a e V ap) sodrlqns tI sgdord (ruqB,,r\s e-'f anb urã ErJerB-ouolu u^rtsn?xâ e 'puqqsnq $o7 aql rot qJrDas oJruÌtaJo op sodrlqns so sopol?Jed .uosdruoqJ-âuJev> olãd spÈzllrln âluoJ Ep otÍì{ â oçssrruo IEJ .soruoJ ãpodtÌr8 ãtsãu oprJauropv olag op seJÌJr)âdsã seJÌlslJã]J?JeJ sE sourãnbrJDuãpÌ âlâuânb âpãdur sou ãnb o 'adlrur:d op otuâruelueJuâ o atsrsuoJ ânb ruã EJÌJrJedsâoEu ournsãr âtsg '(Equlru oe5nperr) "[çt H] sollâÍqo no sEossâd ? €rrglsrq cnse eluoJ e^lou EJÌâpepJã^ E opuenb oluârurJârluof,âU 'eJopedJnsn p^roN '(eru-ro;eJlnop no) epep.rore âs-Jâlueru opuprnJoJ(I oluã(uEtuvJuãsãp ep e^rl?luâJ oJJâJãp soledEs opussn eJnJoJd> :("euloJâH ?p JESnl o sdnJo e^roN EslEjI y") atqds,aul.oraH saàloJ ap!,tg asl0i't çzt odrrqns op âs-81€JJ 'opsluE)uâ o,rrou o ãrqossoluoJ ãp oluníuol osuâlur '("oplp.rad optJEW op eJsng wg") puaqsnH $oT aqjrol qrroas aqJ 'SZ, JV otuor op odrlqns ouroJ orrãrurrd :oÌ "el8El^l âp soluoJ> soeJtue pJo8e 'sodlt slop sreur urâ olrJlsãp ãJeJBd? (osrnr:ad ãlsâ soluE5ãrl]oJ ânbuIoJ oluoJ o ?Jed ãurou ossou) opoawropv olaU O'"uosdluoql-ãurBv> oN

slDuotJtp0Jl soluo3 sop opuntu ozl oprlâulopy olãà op DJsnq u:J

Isabel Curdigs

completa^t :àÍetaecasacomopfíncipedesencantaclo.oequívocoédepoisescla-recido" (tradução minha). Estamos perante uma reiteração clo tipo Xl 125 G'

também sem especificar o episóclio ào reconhecimento' que inclui a "Pedra da

Paciência', e que parece remeter agora para versÕes indianas em que o príncipe

está coberto de agulhaslr. É como se o conto escapasse repetidamente à memófia

clocatalogador 'queovairecolocandoaquieal i ,semsedarcontadequeostrêStipos sáo três versÓes cle um mesmo tipo Neste AT 437 há informação acrescida'

decorrente clo conhecimento de outras versoes e outras fontes' Com efeito' na

bibl iograf ìaapareceagofaumareferênciachaveclatradiçáoescr i tadesteconto'nacla menos do que a naffativa que preenche a Introcluçáo e o Epílogo' e que

poftantoemolduraashistór iasdoPentameronedeBasi le,emque, l i teraÌmente,é .o conto dos contoso 18, Zoza é uma princesa a quem uma velha lança a praga

de que só se poderá casar com o príncipe Tâdeo' que iaz como fiÌorto num

túmuloesóacorclaráquancloumamulherchorarporeleatéencherumcântaroclelágr imas.Nocaminho,Zozapassapelascasasdetrêsfadas'recebendoumanoz'umacastanhaeumaavelãclecadaumalg.Quandoocântaroestáquasecheioe enquanto a prlncesa dorme, uma escrava aproveita-se cla ocasião para o encher'

Epoiselaqueopríncipevêquandoacorda.écomestaofalsanoiva"queelecasa.A princesa abre cada.r-^ a"' prendas das fadas' cle que saem objectos mágicos

logocoblçadospelafalsanoivaeprontamenteoferecidospelaheroína.Aotercetro'uma boneca que fia ouro, a pti"tt'u pede"que insufle na escrava o deseio de

ouvircontos,Eéassimquesereúnemnacortedopríncipeumgrupodevelhasclispostas a contar os contos que constituem o corpo do livro' Na conclusão' é

Zoza quemconta a sua própria história, revelando a traiçáo da escrava'

Comovemos'oconto-molduradoPentameronenãorematacomoepisódiod'"4 Pedra da Paciência>, mas sim com prendas mágicas recebidas no caminho

que a levará ao príncipe (e não oferecidas por ele)' também elas instrumentais

p^Í^ a resolução do final feliz, motivo bem familiar nos contos da mulber em

buscadomariclopercí id'o,queBasileterámodif icadoparaSea|ustaraoobiectivodo seu conto mordura. Lembremos que também é com prendas recebidas no

caminho até ao príncipe - com três chás - que o continho encontrado em Tomás

Pires resolve a letargia do 'dormitório "

1- Mavie SÍokes, Indiím Fairy Tales' Lonclon' 18tì0' n " 23' citaclo por Cosquin (ver nota 8)'

p '99'comopedradetoqueparaastraclefesadaor igemincl íanaclocontoaquechama"leprìnceen léthargie" (PP 98-160).

18 .l-o Cunto de l i Cunti,, é o título alternativo do Pentamerone de G' Basile' de que clto uma

recenteediçãoamericana:Giambatt istaFlasi |e,TheTaleofTales'orE, l ter ta inmentforLi t t leOnes,translated by Nancy L canepa, foreword bvJack Zipes' Detroit ' Wayne State University Press' 200:'

19 Motivo característico clos contos em que a heroína parte em busca do noivo' e anda tanto

que chega às casas da mâe dosol' cla lua e clo utnto' tntle recebe a noz' a amêndoa e aavelã mágicas

crc- q.i i .á comprar à falsa noiva uma noite no quarto do príncipe (AT'i25 A)

r6

LT

Ë ÚlOU SyJls JãÀ tz'ZtI )

-+Í-çrl dd ltt do 'urnbso3 lãnuúuuE zz

' (Ztl d "llt r/o urrlarrq3) rrrcÌglúO zp r salocìzç rp souolol ãp prf,uãIU

-aro:d ztun ap apeprpqrs.^od E 'sâosJã^ sÈtsJp Ìrsânãnuod urlulnrlro:d rp JpeprTrqpqord ep u91u'a:ailns urelaleq:) rlâH 'srã^rsnúlcl saon: ruol (san8npod ue sorxat so aed) ZçI-trI ) 9çI-9Z.I dd'F96I 'rzruprtÌn op p:ary-ur:u:ãV eoqsr-J alo8uy ap sato1ttdo4 solzo, 'urÈÌrteqf IISH rz

'0Ç-62 dd 'SóI "

u '.961 q::z1q-Áenuel''0ç 'pL'aro7-1lo:J uotuaurylo lnutnof aq1 'sd1aq4roupJIE puu uospriúC qz:zs ic1 pãtÍpr'DtpuJ DO!) ìtà\' turx{sa1n7 {1o{ "surdJo 8ury aq1. ,,.

lo auolg aql puD ra$Du4ooqrs qstlnoqg aqJ '169 nJV olâd oplnrlrsqns ãruâLu-sãldrrrrs ero8z ã'(acutt4 alpaaN aqJ) apqg paruDlddns aqJ'Lçr.LV odll O

-rnsn e^Errsâ ? ruâu' opÌr ãrurop, acl ruFd "r ::ï:ïJrtJ:".":ïr :rï:il:ï:::O UIãU :OIUOJ âIâNb€P âPsPIJgIJâdSâ P sJEd E]âIIIâJ ãNb OUNSâJ ãTSâU 9I.I EP€U'olr?J ãC ("yeuruy o^roN O>) ruoor&apt.tg D sD lDtuluv aqJ 'V gZ, nJy odrtqnsOU âS-JIpunJ oe ?JOBE âJâJúdeSãp '<uoscluroqJ ãuJEV, ou ?tâJJSrp Olrnu ú5uâsãJdetrrn úqurl el anb 'ata76 s,aurcuaH saqDJ apug aslu{ 'D ç2, Iv odD-qns O

'çzlÌruorr€urâlul o3ol91Ì,J oP t00z âp oç5elâporuer E '(rãr{rn--uosduoqJ-âurev=) n,Iy ou opoau,.ropv olag op oluoJ op ounsâp o sourBíã^

nlv oEolgrEr ou DlSrotaT ua ad?rutrd o

'o8t}re ãtsãp oxâue ou Eprl Jâs ã^ãJq sr?ru E opuãpod 'sags.ra,t sEIãq senp âpãs-€lBJI '7?e1ìw âp ãlJou op e s€JJru 'sBlorluBdsâ 'seuerpur sâç)srã^ ãJ]uã 'urnbso]Iãnuútulxa âp Etunrsgd eJqo EU SEpÌJãJJJ urãqur?] 'rre1o8uy ãp sâosJâ^ sBnP'se;lno ârtuâ '?rlpul <uosdruor{J-âurev> o '/çl JV odp op eger8ollqÌq pu ppurv

'sEJte sou? LUãJ 9q âp EJU-gr8oã8-oJugtsnl Blorsã ep serrllãp sE Errq ânb s€sâq?r-Erqanb 'oplJqlq otrâJrãdlun :È^Ìou 3sl3J Ep Pruâlqord o Jã^losãJ ãp ãtuãJãJrp oç5ÌpeJl Eurn uroJ 'ouetrl0deuIIAX 'J?s oP <soluoJ sop oluo]> opEJqãlãJ o e ',LÇ, IV ruã oprunsâr ou€rPuÌoluoJ o ãJluâ oluãur€zrljJ ou 9lsã ânb oluoJ run âlueJâd sÌod sourelsg 'wâqrlrâ âqe)e oluol o ã ?SaJelJsâ âs opnl ãnb Luo) ze! ãnb râJ o ruoJ úlsr^ãJluã Eurnân8âsuoJ €uroJâq E'sqptqaJal saluD sqpual( sqp ocotl y'rãJ o luo) ?sBJ a EIâ JodJessed âs-zEJ ã EJãJEI eeqe)E <elãJd Jãqln(u> Eurn ã ãJãruJope pIâ 'eJeJ €p sãtãurJleso seuãdE tuPtluJ oPuen$ 'safaur;1e ãp ouãqoJ ã otJour ouroJ opÌpuâlsã tuatuoqrt|n â]uãtulEuu erluoJuE '€PJúnB aÍ'Ib'sttsol)arcl sopuatd osrn)rad nas ou aqaJal

"sEqln8e szp râJ> o JeJnJoJd z EpEí€JoJuã ?sãJurJd erun :odll oE ãruou o opep9Jãl ãnb úuBrpur oEsrâ^ 3 oruoJ IEr '<sEqlnEE s?p adrJuud" orrâpppJâ^ trln E '0zs9u

?18 notâq) oruoJ let 's?l8ur €rBd â]uârupulJ ã sânBntJod ?Jed opÌznpeJl '"JâI lrxâwepel^l> Jod ruruBJuo] ruâ opeluoJ '(eo5 €̂oN) ruríued ruã opr,\no '"uosdtuor'1--âuJtY> op egEJSollqrq €p âluãsn? otuol run lnbe JEtuãsãJde âp ErntlB g

stuuotJlprttl soluo3 sop opunlu ou oprJãruJopv olog op DJsnq 1u'!

Isabel Cardigos

Pitl-. "() Profèssor Canibal e a Pedra cla Paciência'. Se, por um lado' deixou de

haver redundâncias na atribuição cle um lugar ao Bekt Adormecido (antes clisperso

pof três tipos), por outro lado, o conto esconcle-se agofa entfe os contos "realistas"'aparecenclo apenas no segunclo c1e dois enreclos alternativos, ambos submetidos

ao motivo pfeliminar de .O Professor Canibal", ausente do nosso conto' Torna-se

assim problemático clesencantar o nosso Belo Adormecido do catálogo cle Aarne-

-Thompson-uther. Do ATU 894. seu último reduto, desapareceu também a referên-

cia bibliográfica às cluas belas versões angolanas recolhiclas por Héli Chatelain2''

Na pista das tramas dos contos-tipo que se foram constelando em torno das

nossas cluas pequenas versÓes lacunares ("o Dormitório" e "O Príncipe Imaginário")'

e antes cle procurar compreencler a pulsão destas gravitaçÓes. vamos agora apre-

sentar a trama de Tbe Gboulisb Scboolmaste4 que, com Tbe Stone of Pit1,', fotma

o título clo tipo onde. no AIU, aparece o nosso Bekt Adormecido'

Professor Canibal, o grande ausente das versóes de O Belo Adormecido

.um:r princesa vê aciclentalmente o seu Professor a comer um cadávef (um

ser humano) [G 11.91, e fogeo. A este brer ' íssimo resumo de AIU 894. acrescen-

ta-se que o conro pfosse€lue em cluas formas diferentes, sem títulos. e a que

proponho chamemos (1) "A Mãe Acusada de^ Comer os Filhos" e (2) "O Belo

Aclormeciclo,,. formas essas que vêm ambas clesembocar n'"4 Pedra cla Paciência",

remetida sempre para "O Professor Canibal" com que a história virtual do ATU

894 se inicia25.Sóque.comojáfoimencionado.háapenasumaúnicaversãodocumentada

de o Belo Adormeciclo que vem precedida de o Professor canibal: a versão

siciliana encontracla em L. Gozenbach 2(', longamente citada e comentada por

E. Cosquin2' que, como argumenta Christ ine Goldberg2s, é a versáo em quc o

rr Esperamrrs colmataf esta falh:r na ecliçáo portuguesa do catalogue of Portugrtese h-olktales

(empreparaçãO).cmqueaparecemreÍèr idasumascentenasdeversÕesclospaísesquesãooutoranìde língua portuguesa.

25 claro que a rnágoa varia cle acorclo com os contos que arnaclrinhamos. Ë. Katrinaki lamenta

clue "() protèssor canibal,, não aparcça com mais:rutonomia no At ug'l. cuio resumo tla meior

rclevo a "() Príncipe em Letargia' em detrimento claquele' mais conhecido na Grécia (Emmanouela

Katrinaki. Le (:annihalisme tlotns le Conte tríen.,eilleux Grec, Questions d'interprétation et de

tJ.'pot()gie. "F. F. communrcations 295". I lelsinki. Âcademia scientiarurn Fennica 2009. pp 2-2-'6]| '

2(' Laura Gozenbach. op. cit. T^Ínbem Emmanouela Katrinaki obsena esta anomalia do ínclice

deAarneeThompson(1961).quesebaseianumasóversâot locumcntadaparaunirdoistemasdistintos na descriçáo do tipo tì9'í (Krtrinaki. op cit ) '

2- ()p. cit. Transcriçáo clo conto sicil iano. pp' 112-1 13'28 (-hfistine Golclberg. .'l'he Ì(nife of f)eath antl the Stone of Patience". Estudos de Literatur'1

()rcr t | (1995. pp. 103- l1r) . p. 110

18

6I

'soqllJ ì^oudgJd so JEJorãp Jp EpPsnlE EIJ Jàs ruJnlJur ozu ÈuroJãq q ruJJâluoJÌ,ãnb sf,5rrr8slp 5^e f,nb uJ sâosrã,r str (gç4, .tJV) qlno,t u! saunltc{st11, odlt ou soug:Batuy ,,

'(oz5u:uda:cÌ ue)sa1o141or7 asan8ryto4 Jò an3o1t4o2 op 'EpuluJunÌ, : eprBrr:ol us^ãn8nuod oÈSJãi E Ju-oJr.tãì{ z!

-c66I sopJJ9 PrJpEW sosollr,TDJúN SoluAn.)'1o4orlsg ortrgl4lol oluan) pp ott8olodtl o3o1yla2 'rrrlts.\ãq3 âutxul,{ J uuârÌ:ue3 ollnf rç

'LlJ do'lìreulJt'-) ruã üpItnJSIp ara:rde r3::3 oe5rpt:t y ,,,'60I-i0I cld ' 1tt d61 ,,,

'JrJdrrInJ r Eurs eurn elã Jât o ânb op oezÍJ EJf,Íro JãnblBnb tuâs EJqtuos Erunrod no 'rÌn8g ?lãd opeluclãJJE g ãtsâ 'soqlÌJ s?Jl snâs sop lrln EpEJ ãp otuãrurJs€uoN'çç(8Ç6:ìJv) ãpeprroru Bu "SOp?plnJ/soqlEqBrr> râr{lorsâ ? pp?rllâsuore geuruâLu E ãnbJod âJâluo)e olst sEIâp sâJl ruE eseJ urânb tuoJ ãdrlulJd lun JodEPüJtuoJuã râs ú ruâ^ âpuo 'ourrâ tunu ep€uopuEqe â (un8g eun) oJpssgd wnJOcl Ep?lEqâJJ? Jâs E eseJurJd €run uroJ ue5âruoJ oJUrJ 'sãn8ngod oSo1zlEJ ousâluâsâJd sâgsJa^ âtâs sts(I zçsânãnuod oSolgrE) ou soruBtdo ânb rod opsBJÌJrsselJ'Ìçfoquedse oSol?tEr op y 0Iz_ rl)-e) odp oluoJ 'soutluauo) rr7 ãp oE5np?rt EssouEP o tr|ãqtlrel ? oÌnlrl ãlsg'soql?i so rarao) ap úpDsn)v a?N v ãp sotu9lnlDurânb âlânbe â <lpqru€J rossãJord O" ap og5enuÌtuor or.uor t6g nJV ou ollJrsãpãJJrEdE '<oplJãruropv olãg O" ap rÉd ? 'ânb otuoJ oJtno o 'sorul^ oluo]

soqfltr so tawo) ap LrltDsncv apl[ v no soaluawo) oT

'0ç€r{uEdsg â ?ÌJ?J{) 'ernbrnl 'eurlsãl?d3u 'e)ÌuBJJalÌpãru €)r4ry eu âJâJ€cle 'u.8;aqplog 'ql tuâ epúsrlúuu '< 'BpESnJyâ9W V" â <lEqlue) JossàJord ct- ãJtuJ oP5EInJrue PlsE '<llrJuâÌJ€d Ép eJpâd y-ãp EuIErl e uroJ EnurluoJ ((lEqruE) rossãJord o.' âp oçSBnultuoJ ouro) âurnss?ãs ânb) ournsâr O '(equrlu oç5npBrt) <EpBrârr€ruâ elsã g ãnb olad '[1'çç17 ;]soqlÌJ sop eurssessE oruoJ â?ur ? pJEd r.uetuode anb (sor:llpur soJlno) ân8uBS ExrâprossãJoJd o Isqru€:) Jossã.Jord olâd ãELu q sup?qnor opuâs oç^ ânb se5uEÌJJ znlp gp â 'ãdrJulJd lrln ãp oqllJ o ruo) €JJãt ens ?p a8uol âs-?seJ EseJuÌJd EtUn-:t68 nIV odrl op ournsãJ ou âJâJEdE oruoJ [Eì '< "BpÉsnJv âçw v" âp BtUeJt E sr3'olnlÌl nâs op sâluesn? Eroquâ

"(lla {o àuog aql puD ra$Dutlooq)s qs?lnoqtaclJ '76g nJV tuâ red e red solrrJsãp '"sovllc so rãruoJ ãp Epssnrv agl,\l v"ã <oPlJauropv olã9" o tu?qlllJEd anb '"ElJu?lJ€d 3p erpâd V" tuoJ otlJâJsãp o'tuls 'gH 'sreuorJeuJãtur sotoletet sou <no8ãd> os ânb og5elãJ Etun opts rat âJâred'olf,EJ ãP 'sew 'olroru run E epÌ^ Jep e Jãqlnu Brun âp EJoluãpâJ Etdolosr E ruoJououj run JãwoJ E ruãruoq wn âp tsruãl o op?luo{uoJ erluãr tu?n8l? ãnb opÌtuãso opol olsâJ ãp z.e1 'e1>e1osr opsrã^ Etsâp ouoc'l? ruE t6fì ,LV odll ou <er8retâ-Ituâ âdl)uud O> â <leqÌueJ JossâJord O" JrSll EJEd ErâsBq âs <uosdruoqJ-ãuJey'.

I

stDuotJtpDJl soluoJ sop opunla o?/ oprJâruJopv olãg op oJsnq uE

lsabel Cardigos

As mesmas cinco versóes fecham com a <A Peclra cla Paciência"ll: a heroína desa-

bafa as suas desgfaças a "três bolas de oufo> - "três peclrinhas azuis", uma 'pedra

clo palácio", .um ramrnho cle três pérolaso, o <vaso dos cuidados" - todas recor-

daçóes cla infância Ïeltz daheroína. no que é secretamente ouvida pelo príncipe'

AMeninaeaMadrinba

EmmanoueÌaKatr inakiaborda,apropósi tode"OProfessorCanibal" 'umconto inexistente na Grécia e que substitui aquela figura masculina pela de uma

.Maclrinha". Trata-se cle um conto que se confuncle facilmente com AIU 710'

Our Lacll"s Cbitd ("^Afilhada cle Nossa Senhora")'15, e para que Katrinaki

propoe a classifìcação cle 710 A (aquela que Camarena e Chevalier propÕem para

Lu Comenintts).No arquivo português (em que, como r-imos' náo existe "O Protessor

Canibal") temos duas preciosas versÓes inéclitas desta "Madrinha"' recolhidas na

l lha dc s. Jorge. porJoannr. Purcel l . Passamos a uma brcve sinopse destas versoes'

para depois as comparafmos com as rcrsoes de our Lacl|"s cbild: uma menina

vi.rre com a madrinha, numa casa com um quarto oncle the e proibida a entfada'

Um clia a menina entfa e vê, portanto. o que não clevia ter visto: "a princesa Ileia-se

"a madrinha'l sentada numa cadeira e urir príncipe sentado noutra' mas nisto

faz-se um abalo muito Éirancle e ela acha-se no meio da estrada"l6. A madrinha

tenta que ela confesse o que viu, mas a menina responde sempre "nada vi' nada

sei. nacla tenho para drzer' (iclent) A maclrinha bate-Ìhe e por fìm abancìona-a'

() clesenvolvimento do conto é em tudo semelhante ao de A Mãe Acusada de

Comer os Í-ilbos (Ca-Ch 710 A), só que todos os sofrimentos por que a menrna

passa derivam cla sua continuada recusa a drzer o que viu. A menina e encontrada

por um príncipe com quem casa, e a maclrinha aparece-lhe sempre no quarto cle

cacla vez que a menlna tem um filho, rapta-lhe a criança e esborrata a màe com

sangue, pofque esta continua a recusaf clizer o que viu' Quando a heroína é

l, As cluas excepçóes são uma narratir.a recolhicla em viana clo Alentejo. dist de Beja' e

.acatitacla" por Ana tle Castro Osório ("4 Princesa Mimacla' Vasconcellos' op cit" YoI II ' n') 5' i9):

eumaoutfztcontadapetaexcelcntenarradoraCetar in ' ÌRigalAldadaSi l r .aSoromenhoePauloCar:rtão Soromenho. aOntoS PopulLres I 'of trtSueses (Inéàitos) - I-isboa, centro cle Estutlos

Geocráficos. I.N.t.c., 19g4, vol I. n., ' 261). em Mourão. também distrito de Beja. muito semelhante

à recolhicl:r por A. C. OsÓrio.tt Our Lad!'s Cbild é t tratluç:ro

Grinm Kinder und Haustncirchen. n.'' 3Ja) (A Madfinha". narrado por urn homem e recolhiclo por.Joanne Purcell em S

É o te*t. APF1 (D 6295 do Arquivo Portuguès cle Contos Traclicionais Ccnrro cle

()l iveira. LJniversidacle do Algan'e. Faro

inglesa cle Marienkincl, cla colecção de Jacob e V-ilhelm

Jorge. 1969-70Estutlos Ataíde

20

I7

'ÇÇZ cl' tlt tíO t,,'hçT d 'ltt /o'tuoulag âl) equltu oe5r:tdupr I oe5npe:r)

"(rput1:1) sà-IJ,\cpúJ I zle:cl orno :;r1u:tdr:a: un u.rud J)rJof, E aniìuus o ruo: s:cl solad upt:npuadrualoí zun ìsJ,râ-\epÌrJ :;l se5aqr:r :(e:reurul) Junl oe JElsã tuàs .rJNãJ D an8ucs :11 EIãqJ eqllsúi:pur:8 run ì(epEUEl) ere: e e:td Elles^ Jtll lnb odss ul1 ìsl1JcloJ e ut:Scsszd 9p'euãqt :nb szusrl)rf,olÌ seJrâÍJpur urJJ,\ JS Jplro Jp BIJrruÍ eun :ouunb o ãqJuã ânb âpuzJ8 oql PJqoJ erun. :sua8r:ulSÌ?JIìC) "(úpurlJI) oluâ.\ âp oqurou run otuoJ JT.IIB È :oqúrp o uo::u5ur:p Ìl :oplrÈu o u()J sÚUef, sÚ

-rü3oí Ì: :(El)uÌrl-r1 'rlrug) ur8r:u JJZP.J c :(E)reuel) uSuEuJ uun.IãuIoJ e :(epuuzS) uâruoq (Ìâq un JpopüÌ oú orllJcl:^â unu ppÍlJâlÌãJ ìputrLlJ ullrÌì Jp oJluâp :satuacì:;s uroJ JPln[ r soql:oÍ soe rlr: lnSuesua elreqln8rau" E J\ :DquupDtr! D a Dutudht t/ uã f,uloJJtl e a-r anb op solduax: sunãlv .,t

'9Ç7-97Z oa'88(rt '(9-Z) lI^Yx'.)ulttoH,7 'âllìÌ4 Ìll ãp nâ^ú lJ uoll?Jf,slp Jp nuà^' luoullJg JIo)tN sf

')z--27- cld '"Ìlrouâq PrrsãnN rp uptírqy 21. "llldo 'JãIJÌI^âLIJJ ÌruJJuuü:) ã :t9g-7gg dd '"JI-I?W Jp IUBJLIE-1, -661

'3soJz-I lJ J.\lìâuuos^IPW 'sIJEd 'JuÌìlo,\ ÌÌìJSun uâ uorlrpJ JIIã,\noN 'slnSuori iutolrtcJoiT aruo7 np ?ttuostoü an3o1a1o2'âzJUã.L ãstno-I-JTJPWà JnJúl,l(I Inúd ürã aluauurD:aclsa:'tloquÌrdsâ sn8urÌ ua ã $sJlue{ sãosJâ^ sú âs-uBÍJ -i

'nf luotulãg ãloJIN zIP ouroJ '"oPal3as oJnd> o'opel8as olâd opãJ8ãs o g ?lEJ ?uluâru E ãnb o 'âluúntng g súlãP opeJIJIuSÌso ânbJod '?.nJqE ãnb ouenb op sesoÌJâtsltu ã setuelâlnbul suã8tul sE olsl^ Jãlopurlrwpe o?u 'E8uqo as EUroJârI e ânb € olJu?lÌs o ãluãlu?slJâtd ? DquxrltowD a ouluaw y ãp IeJJIT eruEÌuã o ãlEJ ?lâ ãnb aPuâluâ âs ânb 'se.ropeulrutrcur asrâ^JJJAl SUã8erUÌ SeqU? - e5U?IJJ EUIn JEl?Ur e nO OUOuI UIn JâIUOJ e ã^ EUIUâIIIe ânb leqru?J JossãJoJd o no :sân8no5E Luâ s€peJnpuãd ã sslJolu sâJãqlnw'oplqlord ou€nb op Èuod 3 ârqp opuEnb '(tt€ nLV) lnzv aqr0g O âp sulorâtÌ ?ã^ ãnb olrnb€p ãluBIJE^uI ?Jo^Iun e uroJ (ãJJOJãP seÌâp ânb soplluJs ep o95€nrnuep EzenbtJ e elseJtuoJ â '6çsâgsJã^ sãluâJâJIp seu opÌqloJd ouúnb op euod e rJqeo3 â^ EUrOJãq € ãnb olrnbep oluâruEluE ãl wn zeJ eJolnE E '8çEpUEIJI 3u A S?JU?{gpeuE) ou erJJo) âlâ oruoJ IEI odrlqns âtsâ ?sIIeuE luourlâg âloJIN ânb tuâ o8Ìu?olâq tUnN 'oPrnsqE oE ?18 ogsuJsrP Ep âpnul^ B âluãuresÌJâJd oPue^nol loluoJ

op og5ezruensrJJ úlsâp EÌlã^ãJ ! (uãJJoJ s?Jlno s€luEl oluoJ e seu?IJo5E sEnP sEo(uoJ sã9sJã^ '-, nr,r anb o JessãJuoJ o? âuotu Ep EJIãq ç e]\Ìes 'Èsot.rnl euluãtuEp <EJnuãur> ? weuâpuo) ãnb 'nlq) s,tpDT rno âP sâ9sJã^ sep olJgrluoJ oY

'Ìs âJlua luPsuãd âs no (uI€sJã^uoJ âluãLuI?âJ SOIUOJsâlsâ oruoJ ãP âtuãPuããJdrns olduaxã tun E '(6ç etou ra^) tugn8ulu JâluoJ E eplp-uâârdrns â ?Junu 'souaoaquor ãnb sãgsJã^ s?u 'ânb 'equupery ep ogu â 'o]uof,oqno op elsruoSBluB op o ? ãnb IetU lrln âp EJotuepãJ eÌrlâluls tuã 'EUIOJãq P 31ÌâJousÌpqrusJ âP oç5EsnJ? elãd rtqruD) rossa{ord op o ruoJ oluoJ âlsãP oJsâluàJEdo JãJâquoJâr soruãpod 'EJÌ^ anb o Jelâ^âJ E âlJour p ?le opllslsâJ Jãl ãP olJeJolâd opetuEruâsãp EI-?r epPqllJ€ P oçluã ãJâper8Y'sB5uzuJ se ãLII-InlÌlsâr a e-e^lEsequrJprut E JãJJoru ?JEd Eluord 91sâ a soqlÌJ sop eulssPsse oluo) epEuepuoJ

III

sxDu()tJtPtt,tl soluoJ sop oPunta o2l oprJãruJopv olãg ()p DJsnq Lug

Isabel Cardigos

A Filha da Roscr

Embora ausente do conto-moldura de ll Pentamero,?e, vamos encontfaf

o episódio d'"A Pedra cla Paciência> num outro conto clo livro de Rasile: "La

Schiavotella" ("4 Escravazita", ll.8), um conto raro' que está ausente clos catá-

logosinternacionais.masqueapafecenatracl içãooral ibér ica.eéobiectodoartigo de Christine C;oldberg iá referidotl Aparece no catálogo espanhol de

Camarena-Cheval ier(1995). i lustr : rdocomumabelaversãomaiorquinaj2,a|émclemençÕesaoutratambémmaiorquinaeaumacatalã] ì .ocatálogoportuguêsemlínguainglesamencionaapenasumaversáo] ' ,encontraclanacolecçãocleconsiglieri pedroso, oA Menina com a Rosa na Testa", recolhida em Beiarí' que'

COmoaSoutrasrefer idasacima' tambémfematacoma"PedraclaPaciência"(aopeclradaera.).Alémclestas'Christ ineGol<lbergencontroutambémumaversãoda Sarclenha, cle uma recolha publicada em 1890'6'

Trata-se de um conto enigmático' que quase náo vingou: 'Era uma vez clois

irmãos - um príncipe e uma princesa - que eram muito amigos>' começa a versão

poftuguesa. lrmão e rrmã vivem sós. A irmá engravida misteriosamente, aspirando

ou engolindo uma fÌor (pétala de rosa)' Ainda a versão portuguesa: "O príncipe

tinha um jardim de que ninguém tratava' senão ele"' O príncipe tem que ír par^

aguerraeameninaf icaacuidarcloiarcl im'c l iaenoi te 'dormindoclebakodeuma.or.i.u. "Ali, passado tempo. teve uma crianla' que era uma menina com uma rosa

na testa. A princesa esta\rá muito triste por lhe acontecer isto, sem ela saber como'

porqueestavanojardimcl iaenoi te" l - .Ameninaéumsegredociosamenteescon-cliclo clo irmão. Numa tradução castelhana do conto maiorquino18, a menina e

ensinada a responder, a quem interroga a sua origem' com o seguinte enigma:

"Mi madre era una rosa / rosa soy yo igual i v he cogido las rosas / del mismo

rosal". A irmã, mãe da menina, morre' delxanclo a filha guardada numa sala

fechada, num sono mágico que a protege' O irmáo casa e a mulher descobre a

linda menina, que f.oi crescendo no Sono e acorcla. Cheia cle ciúmes, pensanclo

cueelaeraÍ- i lhaouamantedopríncipe.clesf igura.aetorna-asuaescfava'maltra.

*Ì Goldberg. oP. ctt.12 *Es Castell cle ses Roses". Alxicluc Lluis Salvaclor cle Âustria Ronclayes de Mallorca lrsiú de

Tracìicions Populars, X\rI. tsarcek)na. Siglo XXI cle Catalunva' 1982' pp 60-(12'

* ' ìCuento' I ipo'138'LaHi jadelaRosa' lnCam:rrcnaeChev:r l ier 'op'c i tt' Ca-Ch 138. A Filba ,lo Ro'o no Catdlogue ()f Portuguese Folktales ' op cit

- - -,5 consiglieri pedroso. contos populares portugueseì. Lisboa. vega, 1985. n " xv pp l23-126

a, ()p. cit., p. 111.' l iata-se clo conto no l0 encontraclo em Francesco Mango' Not'ell ine

popolari sarcle' Palermo, Cado Clausen' 1890

'- Pedroso. oP.cit. ' P 127,8ÂrchiduqueLuísSalvaclor.CuentosdeMal lc l rca,Pa|ma'deMal lorca,JoséJ.cle() laneta.1995.

pp 'í l- ' i5'

22

t(

'ozr--r r dd '-96rrouu op soitro) d so7z71''.^oduu3 Jp ErJJro:) ,?

r?uf,rtl-l op Ìf,rro zrrugSy 'eoqsrl'sqn8nlto4

"esorllr-\ÌrJúw Jolj] B J rdDup4 11. ,.'1rJ',JOl osoJpãd o(

'9zI 'd "ip'do 'oso.rpe.1 ,,*

aqhlv ã'(.I€qruEf JossâÌoJd o" âp oplpâJârd âJâr?d? âluâtulEuorJdâJxa os anb)oppaulopv olaEl o:âurou ulâs TUEJEJU ànb e 'SOJJELU srop sâssâ âJ]uã wEluoJ ãsânb solurlsrp soluor sroP so opuele) '("elru?lrpd úp erpâd y") oqra;sap ãp orlno{rrn ã (<leqru€ì rossãJord O") ouolnporlur oluol tun Errput gs (í1td {o duols aqlpuD ràtsDu.tlooqrs qstlnoq) aqJ) )ruou oÍnJ 'tóg ìlV o 'srrì sop Jã^E^ord sou)tuou oPrpuo)sã âíoq úlsã'(f(rg w ã Lç, Lv'J ç2, ay) sodlr s?.D rod osrãdsÌp sãlue'aya anb ãp ÈtuoJ sou-orxâp a ernrorcl ens uu sou-oru?rluârqrug '(nIV) IeuorJeu-rãtuf oSoletBJ oruÌll!Ì op ersuor oUlu gl Qç, 7y) afitap7 Ma adxcutrã Cr ãnb zâ^eurn'oplcautropv olag O âp sorrreurruouâp ânb otuoJ run rod soug5âruoJ

.SIEUOIJEUJãIUI

soSolElSJ sou E^rJãp E sâssâ 's9rt no srop âp ouJot tuã soluo) ap erzÌlp EÌãr.u?]sâp o5u?leq o 'ãJtsâpâd luâq oquÌruBJ u.rn orrâlurrd ure:a:anbãJ ptunSJãd epsoturrÌqel sO lsotuoJ âp JerJsãp -reynclued ãlsâp olxâl o tu?JâJãl sorJ anÒ

oluoJ rrrã oluoJ ãp ruessed ânb sopeJEãs

'o8rue ãlsâp Jotorx orrâurrtd 'opnataropv opg o ouro)'<eplJâruJopu EIãq> Etun âp E5uãsaJd E - "?lJu?IJed ep eJpâd V> - elutual ourseruIun âp eqlru?d Ep lugle 'alau souaqurlqns 'puorJeuJãlur o8olglBJ rãnbpnbãP ãluãsn? 'orrttru8lua ã OJEJ oluo) âlsâ osnoclãJ ruã sourJexrãp âp sâfuv

'(ops.ra,r let âp olxât o o8Ìu? âtuâsãJdop oxãuu ou ra,r) eurlnJseu ruâSeuosrâd E âtrotu Ep e^les ânb 'soJrEeru sãJãpodruoJ ogsslJuoJ eurn ruât '<elJu?fJed up EJpâd> ep re8nl tua 'anb €ssã oçsJã^ 'r.ãtsâ-IJOrurJ (uã oluol âlsap o9sJâ^ Eurn JEJ]UOJUâ sorue^ 'âluâruerJEurpJoEJlxg'ol.renb o elor^ anb 'adrcurrd op Jãqln(U e ouroJ lut - otsâJut oruoJ ol-gpuâ^sâpoe eluãIor^ ãs ãnb eur8rua wn - 'ap\cawropry a|aq euanbad e 'se.rqop selrnruIuâ ello^uâ 'atu.rop âpuo â 'u.!ua ogu edDur-rd o âpuo 'opEqJâJ ouEnb O '<lEsoJourslur Iãp / sesoJ su1 oprSoc aq Í" rua8r-ro €ns e J?luo) eJed EuÌuãru Ep eurrJ e'soçtu.rt srop so ruoJ op?rÌ)ãJ rurpreí o:solJJpul gs ruelseìI 'zãprl,leJ8 €p orrglsnu o ãp^rou EJrJpEprâ^ €p ãpeprtuãpt e 'olrp-oeu op opãJ8es o ãs-tuãtuelu ã 'útntrtsqnsno e.ropud.rnsn e^rou Ep E etuâp^Ìnba rnbr ? ãdrJUJJd op Jãqlnu ep eJnBrJ V

'0ç"sl?tu rusr:r slnb opu ã equlJqos u uIoJorJgpd ou sÌodâp noJU> â rãrilnu e ElEru no apadsaq eJEssEd as anb op og5elâ,\âJ?'otuãtuel nãs o uroJ'a,rn1; ,,r"(uru ap=) Dra úp Drpad> €run âqÌ-ãpãd elsa a'u,rra; up e8e-rr aq1 anb ranb eya anb o .equlqlunrecsa" p elun8:ad ort O 'e-opuel

slauotJtpoJl soJuoJ sop opunu oz opÍlâruJopy olãg op Dssnq utg

lsabel ( ard istts

Acusacla Cle ciomer os Filbos52, de que temos cinco vefs(ies rematadas com

"A pedra da Paciêncra"'i'ó-to1"t' está classificaclo como subtipo de um outro'

esse sim, sobeiamente conhecidc' em todos o' t^tatogo'' AIU 710 Our Ladl's

Cbitd, qtteupto*i-ua '4ìíno 'c'u'oaa " de Tbe Ghoulish Scboolmaster' Emvez

de um Prot'essor Canibal' é Nossa Senhora que vai tirando os filhos à iovem mãe'

enquanto ela the não confessar o que viu num quarto interclito do Paraíso' Deste

t ipoclestacámosumacuriosíssimavar iante 'qt- ' t "o ' : rproximaaindamaisdoprofessor canibar: a figura de Nossa senhora purru u ser a de uma fâda inquie-

tante. que, em vez cle Àndenar' louva o '"gt"dà

guardaclo ate ao fim' sem recurso

a uma .Pedra cla Paciênciao' que outros venhlm à- ott'it Chamámoslhe A Menina

e ct Maclrinb'íl, nome de uma das duas tt"ót' portuguesas deste conto' ambas

recolhiclas na Ilha cle s. Jorge. Ao descobrir que andárramos afinal a seguir uma

sencla <le segredos, atraímospara esta constelàçao ta Hija cte Ia Rosas'' essa sim'

rematada com uma ."^io'uà à "Pedra da Paciência> e que' embora apareça no

Pentameronedt B"';' ;; ''iclo um segreclo muito bem guarclado'

Quisemos também afirmar clois contos vindos do "sul' (não podemos ser

mais precisos' Ínclia' fu; oriente' Mediterrâneo ") e que' embora brilhem no

Pentamerone' tt,,' J;;;" u "o'n't'auat

ao' tut"tog"dores do <<norte>>: o Belo

AdormecicJo e d rima àa nosa. lndo ainda mais a "sul", pfopomos em anexo' uma

versáo cle Angola ,^';;;'''^"'t t t"l:Ìu cle Timor Leste para o segundo - na espe-

rança de suscitar t' d"'elo cle outras versóes' para esse horizonte sempre adiado

que é encontrar-lhes a chave -es? F'ios segre-Que outros Íios tecem o texto deste desfiar de contos e verso

gados por cacla um de nós' pois quem exllica um conto acrescenta um conto'

Sugerimos um fio condutor' o clo segredo' que vai ao encontro dos contos

cleixaclos em anexo' e que suspendemos aqui' pois o texto vai longo"'

',:, ?i:;:Ïi:,ï::l::Ïli;i'^'!l',,;Ïil.i:il,náo nomeaclos no catárogo' cresaparecem

também na extensa biblíografia anexa ao ÀTLl 89-í' q"" ;;t;;J indica as obras sem espccificar

conteúclos. Íìcanclo nós tt* Jút n"tu qual clos clois contos remete catla obra

"""'!ì '- 'ao.rro tipo n."'í38. de Camarena e Chevalier'.o2 ctr'

. Agradeço ",o,u,o^iï,-";;;ü"*:t:-j'ji::ïïl;ï'":]j::',:r',,ï::: o tempo quc

a"ai.^ruttï ""e texto Claro que os erros que licaram sa

24

t(

'(ÇIZ-LOZ dd 't66t uoâqlu?d 'ìro N 'atpuJ ruot! sa1ol41og'ueínupupg )I y rt'(lìoq 8urìlp.I Jql puz JJrrrJd puâC JqJ") âÌâ uoJ oeprlos Iulol uâ'sour JlJsãlueinp o1-equuduorr: no ('1tt do'sd1aq4 a uospl^eq uc 's:o8 otuoJ o ã l1: 'do sa1ot5^ 11i) od:o:ro uâJqoJ aq1 anb seqln8e se :errl anb uâl 'souErpur soluoJ sou g[ auolauúluad op EJnpÌou-oluoJou ezoz n; anb o ã oprf,ãuJope o -rEluEJUJsâp u:ed szur:8e1 ap o:reí mn JeJoqj _r

'(LLl d.uÍDlàleqJz\P '<oluo)ua san8ngo4 op âluãulã^z^o:d" 'npuzïl) <inpuqqJ uâ ue1JpuoJsã o soruouãp so9tz rnb olaq ogt g :nb 'upuEIrW ãJâC JoquâS o sassr^ JS nl sprJrp anb se6" rV ousJJ^ ÉN e.

EpIJefJJ sgtlp oluoJ ousJu op EUpÍâluJIp oEsJâ,\ pu 'oqlàuJâ^ opÍlsâr nJs ou J^Juâp soJog sop úzJIãq ulad eprlou Ëuruãu s 4p'.opÌruJeJuâ ou olueJq o zp uâq olrnry' c(

,.69I uâ epzrllqncl ro; (opunqurnb a sgy8ur ua) lzulËrro og5rpa eÍnr 'utulareq3 'H âp sptou'çg+ d '"aíoq ?lE r^no anb opunqulnb o:nd srzu o EIeJ Jnb [ ] r:u1r to: âp 'EpeJnpJ e.\rteu eJorluâspun 'ÉrEuE-) tp eurTrpy:od epetrp" 'liI--çI dd 'opunqurnb ua leurBuo oçsr3^ ZçI-çlÌ dd'Ì-96Ì 'retuprtln op IDrà..1 urrug8y 'eoqstl'nlo8uy ap satolndo4 sojuo)'urrlãlrqf I?H .

's?PEp so?ru ap tusroJ 9l E <ioprJ€ru nâru 'âru-B5€rqv-:nâpuodsãJ '<ePfJãturoPB rle gtsâ Jãqlnu €nt e :rãqlnu enl B nos oeu ng>:oPua4p 'JâJâJelJsâ o âp zâ^ urã 'ÌxosEruB) "Jâqlnu ?quru 'âuI-e5EJqV" :ãsslp ãnoPJoJ? epu?lrw rírpr euESN 'oluaruour ãlsãN oJJ€Í o nâqJuâ eJoquãs ens epoz5epuaruoJâJ ? (uoJ Jeuodrur ãs (uãs ãnb 'E^EJJSâ B JEJoq) âp zã^ E Ìog

'<JEJOqC Oluel ãp SOqIO Snâru SO Olrnru ruâop ãru ânbJod 'ãru--€proJE orãq) ãsEnb râ^rlsâ âlã opuEnb ã orreÍ ãlsâp oJluâp eJed sroqJ irxosBruE).llIâA> :E^EJ)Sã E NOtlIEq) SOIâqJ IUBJ?JIJ OIâUI ã TUN ã SOJJEÍ ZâP OPII?NÒ

'serurrSgl se eJâpuã^ I?nb op oJJeí o o^ou ãp JãqJuâ er€dJsJoqJ É no5â[uoJãJ 'orJotau o olrãjI 'serutJEgl ãp OJJBí run Jod B EJ]sã E noJdr.uo)â o-no(ueq) erJuw Epuâc euESN '€n8g ap orJsí (Un Jod e^BrJsã Erun Erpuâ^ãnb norJunu? â tu?nBIE nossed 'sorâr{J run ã soJJ€Í zãp pr{un gÍ opu€nÒ

'srop â soJJBl zâp so JãtlJuããp tulJ e JEJorlJ e nosãruor '?puelÌW 1[rpt,1 eue351 €̂?lsã ãpuo re8nl oe no8ârlropuúnb 'ouou oe ã 'sBrp ollo nopue ã oqururEJ e âs-sgd €rrew epuâÌI euEBN

'.s..sloP ã soJJEí zâp sàJàrlJuã ?]u rsJogJ ãp s9Jãl olue)uâ orErqanb âqI EJed 'EpuEIrI{ 1[1p6 eue8p glsã ãpuo re8nl oE gr€8ãrlJ erp ouou oz â'selp olto €pue eossâd Eürfl> <7'Jepur ânb eossãd Eurn uret s?Ìp solu€nb 'Epuulrl lfÍlpÌl grsa âpuo reSnl oe ãd e rI ered> :rolsed oe nolun8rãd oçtuã eJoquâs v

'e<ereJd ep€rlâq p ope5lrÌãJuã roJ '{BZãlâq ãpuEr8 ens Ep Esner rod 'lBnb o 'Epuelrw IíIpheu33N 3 nãJãluoJB ânb o âluãruzlJexã roC (c iEJUeJq âJâJed ãnb eqlãtuJã esroJetsâ eJed ã eqleturâ^ â ânb BJuErq usroJ Ètsâ erud Jolsed eqlo> :âqÌ-assrp EJueJqEJotluâs e e^?ssud rl? Jod oErsEJo Essâu ânb Jolsed wn V 'opãp Iunu ãs-noâdlo8terg5e-ap-eu?l rpdnqJ e e1eurí e p^Elsâ opuenb 'e,rou srew E erp tun

'sçruJr ruEJã ãnb sEJueJq sPJoquâs s?Jl úlsãJou erunu rusr^r^

-(g ogs.ral) elJew upuat EtreEN

stDuolJtpoJl soluoj sop opunul ozl oprJJrrjJopv olpà op DJSnq utq

Isabel Carcligos

Kamasoxt tornou-se Fencla Maria' e esta ficou sendo a sua escrava com o

nomecleKamaria.Construíramasuacasaoncleviveramcomgrandepompa.Um dia Ngana Vidiji Milancla chamou toclos os seus escravos e rlisse-lhes:

.vou a portugal. Dizei, meus escravos. aquilo que cleseiais para que, quanclo

voltar, possa trazer as ctlisas que peclis" Um clisse: "Quero um colar e bons

Danos>i outro 'Quero um rosário e brincos cle cobre"l e finalmente outro:

"E., q.r..o anéis e lindas contas"'

Quando coube a vez a Kamaria' perguntou-lhe' "Que deseias tu?o "Eu' senhor'

não quero panos, porque a escrava não pocle usar coisas finas No entanto'

senhor, clesef aria .,'rru ti*puaa que se acenda p"t ti , tï1

-Tlll11.::"touras que

sc aÍiem e cortem p,r si própria:\ e uma pedra quc cltga x veroatrc"

Ngana Vicliji Milancla voltou-se para' ^

mulher e clisse: "Todos os nossos

cscravos pecliram linclas coisas para usarem. porque seria que Kamaria nío fez o

mesmoi'" A mulher respondeu: "Kamaria e uma escrava clo mato e ponanto não

conhece as coisas qrr. o, outros cleseiam. Não lhe tra€ias os obiectos que pediu'

porque ela não sabe o que diz Repito-te' ela é uma mulher do mato"'

Ngana Milanda u.àr...ro.r, .Não. desde que traga para todos o que me

pediram trarei para Kamaria tudo o que o seu coraçáo the ditou"'

Ngana Vidiii Milanda partiu para Portugal' onde permaneceu os dias que

entencleu. Quando estava prestes a regressar foi procurar todas as coisas que

Kamaria lhe pecìira e, não as encontrando' cliriliu-se cle terra em terra até

que conseguiu as cotsas que a sua escrava lhe tinha pedido'

Quanclo chegou u tu'^ toclos foram recebê-lo: 'O nosso amo chegou!

Vamosvest i f .nosparaoreceber l"ApenasKamariaÍ ìcousi lenciosaenáoapareceupara saudar o seu senhor'

Este.depoisdeterdistr ibuíc loascoisasquelheforamsol ic i tadas'perguntouporKamaria: 'Naverclade,toclosviestesp^to '" t tb"tc lesasprenclasquevost inhaprometido, mas Kamaria não Onde está ela?"

A mulher disse-the' oKatnaria é um bicho do mato; náo lhe dês nacla!" Ao que

NganaVidi j i t , , t i lanaaretorquiu:.KanrariaéumaescfavacomoaSoutfas.Dar-lhe.eitudoquemepecl iu,oquemefeziramuitascidades' 'EchamandoKamarta:.Porque não vens receber tuclo quanto me peclistei'" Kamaria estava com um

pequena tanga, e teve vergonha cle se up'"'"t"ut assim cliante de Ngana Vidiii

Mi lancla.Escondeu-seutrárduportamasNganaMilanclalevantou-seefoi tercomela. e cleulhe as coisas que lhe tinha pedido'

5s Lembremos que' ÍÌa versão napolita n2r d() Pettt(lmero'7e ' cste episódio da Pcdre da

Paciência" não aparece, indo rematar o conto 'A Escravazita" (A I'itha 'la

Ros'íl)' Na versáo Â

cle Chatelain: 'uma navalha que se afie por si uma pedra qlre descubra'a ] 'ï011:::t^

corrente'

cruas bonecas. uma lâmpacla que se acenda por si e um ".p.th.

que se olhe a si próprio" (p 132)

No conto indiano. ela pecte optt"t ttt" boneca que fâle (Ramanuian' op' cit )

26

LZ

'<soPBJoq Luâ (Jrs) ã(u-reuoJ sBJÌtuãur assrp nã âs 'sâpuâJE ãr ânb EpEdruVI'nl ill :od serJ? âl anb eqle,reu 'nl :serusaru s-o,r rod sÌeql€cleJt ânb sernosat 'salo.r:âpepJã^ E sãJeJ?lJsa anb erpad 'nI 'ErJ€ruE) ruã râruJoJSUtsJl âru anb rursse ro; gioplJetu natu 'aru-u5e.rqy :errlda-r 'Epr)ârurop€ rl€ gtsâ anb elanbe â Jãqlnú €nl E:JàqlntU Enl P nos ovu n) :JE^râsqo ãql âp zã.1 ruJ 'EIà :JJqÌnu equrr.u 'au-e5e.rq\':ãsslp âtÌl ã noPJoJE €puelrw lírprn eut35 opuun| or;eí o ãssârlJuâ ãs ãnb noxÌâPã osslp ose) zeJ oeu 'serurr8el sequtur se [uoJ operduor Equrl nã anb 'r.,rensaequlru V oqleq€Jr o JzururJâl na e.red ãru-EpJoJE olaq:r asenb Jã^rlsâ opuenb ã 'or.l?íotulrll o seurrEgy senl se wol JãtlJua âp €qEJV :B^€rJsâ equrtu E râpuãruoJãJ e'otatu a un a sorrtÍ zãp rueJâq)ua ate anb setuel 'seLuu8g1 seruer rârorlJ '€puelr6lÍlp14 'll Jod ?lsãJog ep oe5zror ou srrrp otro eluãruusouad rr:qurtueJ ered e\tLueJequrw Ep ESÌ:J E rãuopueqe anb rurtu ãp ãJqod> :rele! e nordnurrd sÌodãC 'ãpepJâ.\e ãJqoJSâp anb erpacl E ã ul€uoJ anb se.rnosal se 'rs.rod âpuãJ€ as anb epedwgy e'errdgrd rs 'E ErJ€ as anb Eqle^BU ú :€sãur € ãJqos sÉsroJ se no)oloJ â âs-nusE\'sopllsã^ sourrssrnbr.r olue)ue rod oruor ruerr8rns âpeplleãJ EN 'ogrlJ ou JIã ruoJnalEq ã "n8unqnpl" nâS ou no8ad etretue; etCISa Setu 'ãtuJop tuãqtu?l anb a8ur;uqÌa^ B ':rru-rop e sopot opuetsâ 'âlrou ? epe8aq3 'erJÈwÌry ap op5eu.lo;sueJt EsãlÌou se sepot JE^Jãsqo nâ^IosãJ ã og5eJoJ nãs o ruoJ âluãluoJ no)rJ eqlã^V

<our? ossou o ruol Elsâ anb e 9 erJerue) eJrâpEpJã^ e 'ogNlerJeue) tueruerlJ ruanb e Elsã gJãs nO ZEJoquãs Essou ? orue ossou o ruoJgrsa anb E ãpeprã^ ?u eJâS> :rs e.rud ãssrp olsr opnl B €ÌtsÌsse anb eqla-n y

'tuerala.redusap sesrol se sepoJ <iorlÌxnu nãru urã apur,l 'snag JorluãS-:nolrr8 erJuru?X o€q) ou Jâleq E noSawor ãpeprâ^ E ârqoJsãp anb e.rpad eiruuor e rue.lerdrluud se.rnosel se :ãs-nolJe eqlu^Eu E :ãs-nãpuãJe €p€druvl v

-;Jrluâr.u e nolsà rs so5ep:durJ ãru-râzeJ 'apepJã^ e sâJqoJSâp onb erped 'nl ã 'sg^ Jod r€qleqeJt sEJnosã-L'ãl-erJe €qle^eN ãt-Jpuâ)E epedrugl sar25e,ro-rd seluet nã{os It Jod ânb 'EJor{uâs EâlssuoPueq€ â €̂eJ)sã EP EtuoJ ãls-uruot 'zpue1r1x 1[1p1n eueSg 'n1 z5e-r8sap equnu€u â oqpqeJl nâ(u ou ;epnÍe âru eJed e^eJ)sã e [uoJ lanbr; a sewrr8el âp oJJEItunu 'oetua 'ran8a4 un8g rod e^eJ)sã Erun EÌpuâ^ anb ruanSle nossed 'suuruEuyâp run a sor:e[ zep so lt rod opEJor{J equrt gÍ opuenb a 'serrgs^rru ap a op5rgeãp BIãIIJ 'etp ouou oy iruãtuoq op ogllJ o rertuà an8esuor oçu Jpuo â â^e ?porlllJ o Ìe^ ãpuo 'elsa;og ep or5ero:r ou seÌp olÌo nopue EsneJ enl rod anb eyanbcãtsE)!.rãP ã E^eJJsâ B ruoJ alserr; 'epuelI\l IÍlpÌA eueSç 'nL" :JelúJ e no5auor a?setu ep €urr) ruâ so-noJoloJ 'ptntro4 âp sopur^ solJâíqo sou no:;e8e zprn8as ug'Esn úJu€Jq eJoquâs erun anb susroJ se s€pot ã sopnsã^ sopurl rueJãJâJEdB oEolâ o?qJ oe "n8unqnl?ì>> nãs o noJrlÌ, '€JâxnoJl âql otue o ânb sESroJ seu JÌ:8adap srodap 'errerue) 'Jrrurop € tue^etsã sopol gÍ opuenb â 'ãlrou e rpe8aq3

'Er{lã^ Eurn uroJ ur^r^ apuo 'tueqec euanbedens e e.red alueruelnbuBJt nollo^ erJe{ue)I 'ãptÌ?s ruo) op?ssârBa; rat Jorluãso rod oluarueluãluoJ nâs o lurJeJ]soru J udnor ap ur€Jepnru se^eJosâ sv

slttuotJtp0rl solltoJ sop opultlu otl oprJãrxJopv olpg op DJsnq ruJ

Isahel ( arcligtts

A lâmpacla acendeu-se por si' a peclra ficou a bater' a navalha afiou-se' as

tesouras principiaram a cort;r. Nesta altura ela gritou cle novo, "Valha-me Deus"l

Todas as coisas desapareceram na escuricláo'

A velha viu tudo Kamaria retirou as coisas que tinha vesticlo' substituinclo-as

pelos trapos qlre usava Guarclou tuclo na mala e adormeceu'

No clia seguinte a velha procurou Vicliii Milanda e falou-lhe: 'Como podeis

comer e beber e viver com umâ mulher que falsamente se tornou tua mulher?

Fica sabendo que aquela a quem chamais Kamaria é a verdadeira l"enda Maria"'

Ngana Vidiji Mifanã" '"'pottt"": "Tu' velha' não és iusta' Então afirmas que

a minha mulher e "q"tf"

qï" tttá no pátio?" "Senhor' "1::j::tt quc são

mentiras o que te ucuút' dt: clizer! Daqui a pouco é noite' mas náo clormirei em

casa.Eucl i re iaKamaria:"Dormesozinha.Euclormirei fora,onclemecon' idarampara dançaro. Tu, senhor, também dirás a tua mulher: oVou sair à noite só voltarei

ao cantar do galo". Farei um buraco na porta c1a minha casa pelo qual possamos

olhar e assim veremos tudo quanto Kamaria fizer esta noite em sua casa>'

vidiii Milanda preveniu ã sua mulhel; "Hoje à noite tenho que fazer' Yow a

uma festa". i , . , : : : , e ocultou,seQuan<lo acabou de comer' Ngana Vicliii Milanda fingiu que sala

no lugar indicado Pela velha'À noite, a faha fenda Maria chamou Kamariar "Kamaria' vai buscar agua pata

eu lavar os meus péso. Kamaria trouxe a água para ela la'ar os pés Quanclo

acabou de se lavar disseìhe: 'ó mulherzinhaìai para casa dormir' mas quando o

galo cantar levanta-te e vem abrir a porta a Ngana Vidiii Milanda"'

Kamaria clespecÌiu-se e foi cleitar-st t'"' Jt'" palhota' Fechou a porta e disse

para si: .Hoie estou sozinha' o que muito me agrada' pois ninguém me vê"' Pegou

noseu"kalubungu'ebateucomelenochão.Apareceramescfavas.umabanheira,ricos vesti<los e tudo ï Àui' que uma senhora branca costuma usar' Deitou-se

na banheira e Ìavou-se' As escravas esfregaram-na bem e depois de a limparem

vestiram-na com roupas que pareciam estrelas'

Acabaclo isto ctir'igiu-se para a mesa' Ngana vidiii Milanda vigiava tudo o que

Kamaria esÍava a fazer'Kamaria princrpiou a lamentar-se: "Ài cle miml Por ti' Vidiii Milanda' eu'

pobre filha o. o."r, ãiei oito dias perrlicla na fÌoresta, cheia cle trabalhos e

misérias. Ao nono dia, quando cheguei à pr,ara' ona; o^s,ti1íceiros te tinham

encanraclo, pof causa du àu ""t."ordinária

b.Lta,eu chorei por ti e enchi os dez

e clois iarros de que me falara o pastor' Quando tinha terminado de encher onze

jarrosemeiopassoualguémquevencl iaumaescrava'eeucomprei-aporumlarrodelágr imas.Dei- IheonomedeKamasoxierecomeceiachorarparaterminardeencher os doze jarros' Quanclo acabei clez e um e meio iarros chamei Kamasoxi e

disse_lhe: Minha escrava, completa os cloze jarros e quando terminares acorda-me

porque Ngana Vidiji Milanda quebrará o encanto' Se por acaso ele despertar antes

28

o(

o3Ìue op odJoJ ou olIJJsuuJl'"olJgtluJocl o' uâ opÉuolâJ ? Jnb Jleuãr 'rouv op s0tp!2 s?JJ.sF ouoJ 'Euou ? e^Iou uslÜJ ÌlJnb uâ sâosf,â^ àp oqJ4s)p op oJrsszlJ ()irtou uÌÌ Jp DsorJÌìJ olÌnu JIUEIJÌr\ Pun ã'(ÈJUÚJq srPU

JeuJOI IPI T ânb) "oJUEJq osso' OuOJ Y ouSJâ,\ ÈU ãIUJSJJd UI)qtUEì .TUIoJâLI E f,JÌ'd POq ÚSIOJ OUOf,

opPIã oJclu ? J rrJSâu R,\EJf,sâ up elsJJ )nb <o)uPJq o.IJúq uâ rtuJoJsuPll âs -ình o\so' O 09'ÌltunquàU SIeU UJ !^OtLIE-IIUOJUâ ?

oçu epul" â'UIEIâleqJ âP <Y, ousJâ^ úu uâquÌ?l ãJJOJo soquE Jp oIDusãP op uuãJ BlsE 6s

'ÌãunuJãt '?ru no ?oq :Euolslq euanbad Étun IãluoJ nE'09ãlã ruoJ

urassetun ãs epuepry lÍlpl1 ã EIJEW ÈpuaC anb ewd o)uuJq orruq (uâ âs-noluroJsuerl'oEJtrrJIE âp lrrr?q op norlus anb 'r-rsso tulì ogrl?)ÌE âp lÌJreq urnu ulãssâlâur Éanb nouapro ã Ìxosetuú) rua.rapuard t.red se,tr:-rcsa se notueqJ epuz1t1,X tÍtptnepuEIIIN rÍlpln eue35:od epequeduorr ouenb ou rerluã erJ€W ePuâC nt,r opuunb€ruÌssJlrge norlJ ã nopJoJ€ Ixosetue; 'JItuJop E e^elsã anb 'txosetue; ãP olunlered as-ruerr8lJrp Epl{os og5ouâ Bp soplJâlâqetsãU ?ÌJeW EPuâg ã epuelrry rílpr-1BueBN ered orparual Lun oBol zã! ãeuàJ q rllslssE x ü^ElsJ Eqlã^ E anb aluaruztlag'(,(EpuelII{ 1Írprn eue351 e opuâJãluole olusãul o 'nOterusap JEJIuã nL\ o opuenÒ'<Jâqlnu úqulw 'au-e5u-rqy" :noltr8 â upu?IIIW lílprn eut31ç noJluâ JãlãredesãPEJed tuB^Elsâ sollâíqo so opuen$ 'sãzâ^ s€Jlno sep ouoJ nãpâJns opnJ

<iJltueu p notsã ãs ãru-ulãtetu 'orrdgrd Il e seqloar anb oqladsa 'apep.ra,t e sârqoJsâp ãnb erPãd 'ureuoJ anb se:nosal sg-r 'er:dg-rdI] Jod serJe al anb pqlE^Eu 'rt :od sapuaoe a] anb epedug'1 E^€JJSâ ?uln luerâzl-ìJâqlnu ?nl ? â n1 'tultu ãp â tâqlnu ?nl oluoJ E^?JJSã e âlSErUOl ru ã SEU?S|[Ua sao5e.ro.rd 'soqleqerl 'lt rocl I{os nâ ãnb o 'ePu?11l\l IíIPI^ iulllu âp rv

i*oprJeu nru 'atu-e)eJqv" :nàpuodsàr Elà 3 ;'JàqlnLrI Equttu'aru-e5erqy" :ureroJ nrra;ord ãnb ser,\El?d sertautl.rd se 'noPJoJe upuellpri 1[1p;1€ueBN opuen$ '<JIurJop 3 glsa Ìl? anb elanbe ? Jâqlnu €nl Y JãqÌnu enl E noso9u nE> :sgJapuodsâJ nl '"rãqlnÜ Equlur 'au-e5e;qy- :rJZÌP Sârl^no Js ã 'lullu âP

i

stúttorJlpo.tl soluo) sop opul'tu ozl oPIJâluJopY olp[ op D)snq ulll

Isabel Cardigos

O PrínciPe e a flor maravilhosa''

Umpríncipeconvtdaraoréguloclumreinoviz inhoavis i tá- lo.pois lhequer iamostrar uma flor, <ìe maravilhosa beleza' como outra no munclo náo poderia

haver, e que, arrastada pelas ondas' ao seu encontro viera' quando tomava banho'

lnebriado p"l" b";;;; p"trttt" da flor' não cessava o visitante de lha pedir'

oferecendo-lhe em troca tuclo quanto qulsesse'

Depois de muito rnstaclo' o régulo' dono cla t'lor' clisse-lhe: "Sei que tens uma

irmã. talvez cle beÌeza superior à cle,sta flor; que lhe manclaste fazet uma habitaçáo

sobre estacarias das mais altas árvores' para que ninguém a possa- contemplar;

que a comida mesmo the é içada por uma corãa Pois bem: dar-te-ei esta flor e o

meu reino. se me aprese'lt""' u-ut'hã a esta mesma hora esta Ílor no mesmo

estaclodefrescuraemquea€loraseencontraicasocontrár io 'seelaapareceremurchecida, dar-me-ás a tua irmã em casamento>'

Aceite a conclição' o príncipe levou rapiclamente a flor'à'irmã' recomen'

clancloìhe que a puscsse ime<liatamente em água' sem nunca de lâ a t\rar' que ao

outro dia a viria buscar' A princesa cumpriu a ordem mas' em vez de a meter na

água, pô-la na boca' A frescura' abelezae o perfume da princesa comunicou-se

à fÌor, tornando-a ainda mais bela e deslumtrante' O irmáo' louco c1e alegria'

foi apresentar a tlor ao príncipe' ganhando;the assim o reino'

Mas a princetu, "t

o 'ube''

tinha siclo fecundada pelo perfume da flor'

Meses clepois, dava à luz uma menina que a mãe' pressentindo a mofie' envoÌveu

em sete cestos mágicos'Tempos passados' como se visse que o cesto com a alimentaçáo não era

içado, alertaram-se os familiares' vindo-se assim a saber cla morte da princesa'

o p rínc ip e, s eu i rm áo''' ̂ ": :: .: ::: :ïá ï:ï::xï:'ï ff iâ:ï:Ï:^-"Jà princesa infeliz deu ordem para que nlngì

Desconfiada a sultana, mulher do príncipe com a esrranha ordem, pois de

nacla sabia, aroaro.. á "fastamento

clo príncipe para ela mesma ir esclarecer o

mistério daquela proibiçáo Abertos os sete cestos' no último encontrou uma

menina iá crescida e táo bonita como nunca ":'i^ tt

]ïi-'-:l^*:"0" que Ïosse

f i lhacloseumarido,fá- latranspofÍ : r Íparaopalácio.maspreviamentepinta- lhetodoocorpocomcarvãoeesconiura-aparaassimf icarnegra.portodaavida.Regressadoopti t t t ip",usultanacontou-lheteridovisitaracasainterdita'dizendoter- lhetrazidoaf i lhapfeta)queláencontrara.Negouopríncipeterqualquerfilha, mas a sultana náo se deu por convencida e' cheia de ódio' maltratava a

crianÇa.

" Correia cle (lampos' Mit os e Contos do Timor Portugaés' Lisboa' Agência Geral do Ultramar'

t9(rr , OO. 115-120

30

rc

'ruãrEtEur 3 ?rEcl tuãpro nâp Ìfl oSol E <JâqlnI'U Èqurujâp sosJã^-rãd soÍãsãp sot? oprlsrsãJ Jâl oeu JOd ,p5uâop ? uroJ no8rlsBJ âtu ãlìb?urJr ?quru Ep olrJrdsâ o lo.I> :noJ?ÌJâp sopol ãp Ìr5uâsãJd €u 'ãdtJuÌJd o

'J?tlo srBru StunuEred erJãred€sâp E5urrrJ E 'opernJ u^Erpl)âp ãs JdtJUUcI o ,Et;Balp ap oJnol !ãnbodual ou.IsâuJ 'ou 'u.r,repcl ErurtÌ!Ì e .relrunuorcl ãp JEq€t? oV .rJnJsã alrou ura o8o-1o anb op sreru r.ue^Eqp:q anb sEsE seurn uroJ ã 'los orrdgrd o anb uso.ropualdsasrtsru 'enl e anb epury sr?tx noJrJ e5ueln u .JEunuJât r: selsa:cl zlrtsa opuen|

'epenunuo.rd er,repd€p?J e opu?Jorllâur er adnur-rd o anb odual oursâtu or ,ornod e ornod oputruJoJ-sueJl Er as e5urr-ro era; r anb ruere.reda.r sâluúlsunJJrJ so sopot 'ol-ãze! oe g

'Epr^ Ens ?p sotuârur)aluoJ? so JeJJ?uerrepod aqy anb setu 'Jâq€s eurnquâu napuodsa: €5u?ÌJJ v .rernJ rr,rapod as as:a,r e.red 'eÌJgtsrq ranbpnb âssrtuoJ aq1 anb u^?rJsâ ruanbad p nrpad âlsã oçtul'ãssutuãsne as anb Jâqlnu ! Jãzrp adnuy;d o ap srodap nâpâJns os anb o ,JeIaJ âsãp EJÌãuEur Er^Eq oeu a 'opâru âp eÌãqJ 'reroqo e as-sod .Euellns t uro) JpJ?Juã oE'z5uern E 'ffJsnq tueroJ ? opuen| 'üuoLu r:sarulrd ep EqllJ r uías no .er8au e.re.rcsae epÌ^no rãs âp opexlâp JJI ãs-JãqES e ora,r ,sao5e8epur u sopot ãs-opue(I

'àlu)op eJJuuoul ou o5r.uas a;onbu .rzls.r:d rop?rueqJ €JoJ opu âtuâru€pluâ^peur anb wan81z rl,rno rocl JEtsâJ erJãAâp ,equndnsas anb op orJeJluoJ oe 'anb :apuoclsa; E âs-noIu.nJ âlsg .ossâ)nsur o nrJãJâJuanb e 'oJrãJrllã.I o JeruEr{J Epuew ãtuâru?^ou 'ouÌâJ op seoss^ad s? sEpot opr^noala -rat gí opuodnS 'solsl^ soqlo e e,ru.rord '-reroqlaru ãp zâ^ uIâ 'alsa setu 'serJgtsrtlopu?tuoJ 'adrrur-rd op ouenb olad utrrussed sopor ,suSuern ,soqlâ^ .so oN

'JEluoJ ?ÌJâ^âp ãql 'ãssoJ ruanb uarocl erqes oúu ânb ,ourâJ nãs opeossad erun anb úrJgtsrq e âssr^no opuenb âs-Je,rnt errapod os anb âtuâop oe âssrpoPr^no Jâs € oruÌtln o 'EJnl E uroJ E^?p âql wnqueu seru ,ourâJ op soJÌãJr]ÌãJso sopot soputrleql oprs opuãl 'aluarua,rer8 Erã)ãop? adnulrd o oluelâJtug

'e.ra anb er8au e,rercsa oruoJ 'soluãlor^ ãsoneq sÌeur sâJãlsrur sou .re8a,rclua e ap oe5epueuroJal e uroJ E^eJ)sa erun e an8-âJluã ÌoJ zÌlãJul V'âssâpuâtuâ tuâq oltnru anb o eSuer-rl ?p âssãzrJ anb aq1-assrp'ens EqIIJ Erunp u^Bl€Jl oçu ãs orJeJ ap anb ap JãJuâ^uo) ? â ,Jr^no E sreur oçuured 'adlcur.rd g 'era.rd e5uel.rr Ep Esn?J rod soqure ãJtuã úÌ,req seBuez s€lrnry'leu.rated otJãJú nãs op z,rord e adrour.rcl op oe5eror uloq ou opua,r 'apeprco:ayâp e^?JqopâJ euutlns e setu 'assãpaoo;d oeu rurss^r ânb adrcurrd o âql-eÌpâd

sl.DuotJtpDJl soluoJ sop opunlu o'll ()prtâurJopv olãg ()p DJsnq |il;r