Aralin 4:

Ang Retorika bilang disiplina:

Katangian, Gampanin at Kanon

Iuulat nina:

Quennie Marie Acedegbega

Lyssa Mae Lacuesta

Hanna Jemima Yopyop

Ang Retorika bilang Disiplina:

Masusukat ang kabisaan ng

pagdidiskurso sa pamamagaitan ng

retorika kapag nagkaroon ng

pagbabago sa pagkilos ng taong

tagapakinig o awdyens

Sabi ng kaibigan nating

wikipedia:

…..is systematic instruction intended to train a person,

sometimes literally called a disciple, in a craft, trade

or other activity, or to follow a particular code of

conduct or "order". Often, the phrase "to discipline"

carries a negative connotation. This is because

enforcement of order–that is, ensuring instructions

are carried out–is often regulated through

punishment. Discipline is also believed to be one of

the main pillars of modern life, according to many

different religious beliefs.

Sakop ng Retorika

Ansabe Yop?

Ayon sa aking pananaliksik :

Nilimitahan ng mga palaaral sa

Retorika ang saklaw nito sa mga

diskursong pampolitika, habang ang

nakabagong magaaral naman ay

ibinibilang ito sa bawat aspeto ng

kultura.

Throwback Tuesday

Noong matandang panahon ang

pangunahing pokus ng klasikal na

retorika na magsanay ng isang

mabisang tagapaghikayat sa

mga pampumblikong usapan at

sa mga intitusyon gaya ng mga

korte at asembleya.

Sa kasalukuyan

Sa makabagong pag-iimbistega

sa larangan ng Retorika ay

binigyan halaga naman nito ang

malawak na gampanin ng tao sa

pagdidiskurso.

Ansabe Yop?Retorika ay isang krusyal na sandata upang

makaimpluwensya sa larangan ng politika.

Kaugnay nito ay iniuugnay ang pinagmulan ng

retorika sa kasaysayan ng politika sa mundo.

Gayunpaman pinagtatalunan din maging

kauna-unahang tagapagsulong ng kanluraning

pagdidiskurso –ang mga Sophist –ang limitadong

pananaw.

Ang isang mabisang

mananalumpati ay naka-

kapagsalita ng kapanipaniwala

anuman ang kanyang paksa,

gaano man kalawak o kalaki ang

kanyang karanasan sa paksang

kanyang tinatalakay. Nilinaw din na

ang pamamaraang ito ay maaaring

maging daan upang maisakatuparan

ang pakikipagtalastasan sa anumang

kasanayan at hindi lamang nakatuonsa politikal na paksain.–Gorgias

Siya si Plato

Tinuligsa niya ang mga

Sophist sa paggamit ng

retorika upang magpahayag

ng kabalintunaan o

kasinungalingan sa halip na

magpakita ng katotohanan.

•Sa pananaw ni Plato ang retorika ay isang

anyo lamang ng pamumuri.

Siya si AristotleAyon kay Aristotle may tatlongpangunahing tuon ang Retorika–Deliberative, Forensic o judicial,

Epideictic.

Bilang kakayahan upang matukoy angpinakaangkop na panghihikayat sa isangtiyak na pangyayari. Kaya maititiring naang retorika ay sumasaklaw hindi lamangsa larangan ng politika, kundi maging saiba pa.

Say hi to Micheal Leff

Matibay ang paniniwala

ng mga desipulo ni Aristotle

na ang retorika ay isang

politikal na diskurso; habang ang mga

meo-Sophists naman ay mariing

naniniwala na hindi limitado ang

Retorika at higit pa sa usaping politikal

ang saklaw nito.

Meet Kenneth Burke

Ayon sa kanyang pananaw

ang Retorika ay ginagamit ng

tao upang tugunan ang suliranin at

tukuyin ang magkatulad na katangian

at interes ng mga bagay. Higit na

napalawak ang saklaw ng retorika

bilang di-direktang pamamaraan ngpagtukoy ng pagkakakilanlan.

Must know James Boyd White

Ang Wika ay bunga ng

pagbubuong panlipunan at

nakabatay ang kahulugan nito sa

ibinibigay ng taong kahulugan dito.

Dahil ang wika ay nagbabago batay

na rin sa sitwasyon,ang pangunahing

gampanin ng wika ay retorikal

sapagkat sinisikap nitong ang tao sa

kahulugang nabuo ng lipunan.

Bilang pagtatapos …

Ang malawak na saklaw ng retorika ay

mahirap na matukoy at mabigyan

kahulugan;gayunpaman ang

diskursong politikal ay mananatili pa

ring batayan at halimbawa para sa

pagaaral at pagbubuo ng mga

teorya para sa tiyak na teknik sa

panghihikayat.

• Importanteng malaman kung ano angpangunahing isyu na tinatalakay sa isangpag uusap. Dahil dito nabuo ang ng mgasinaunang teorista ang IDEYA NG ISTASIS.

ISTASIS- Tumutukoy sa punto kung saan

nagkakaroon ng di pag kakasundo ngdalawang retor.

Argument Legal na usapin

Nahahati ito sa tatlong isyu:

UNA: Bagay na punagtatalunan

IKALAWA: Kalikasan (nature) ng Pangyayari

IKATLO: Depinisyon Ang husay sa pagpapahayag ay kakayahang makapanghikayat

ng tagapakinig

PATUNAY O PROOF

-upang maging konkreto at kapani-paniwalaang sinasabi ng tagapagsalita

Hinati ni Aristotole sa dalawa ang

pagbibigay ng pruweba:

ARTISTIKONG PRUWEBA:

Bagay na nilikha ng tagapagsalita.

DI-ARTISTIKONG PRUWEBA:Bagay na hindi nagmula sa nagsasalita.katotohanang hinihingi ng sitwasyon .Di maaaring imbentuhin tulad ng salaysay ng

isang saksi, nilalaman ng isang kontrata at ibapa .

Ito rin ay hinati niya sa Tatlong uri:

ETHOS O ETIKA: Pag-aaral sa pagkatao ng at personalidad ng nagsasalita. Sa pagbuo ng personalidad ng nagsasalita ay lumalakas ang kanyang

paghikayat sa mga nakikinig.

PATHOS O EMOSYON: Tumutukoy sa empsyon. Ito ay patungkol sa nararamdaman o saloobin ng nakikinig.

LOGOS O LOHIKA: Tungkol sa mga rason Dalawang uri ng kadahilanan;

Induksyon- pagbibigay ng rason batay sa mga halimbawa namagbibigayng pangkalahatang konklusyon.

Deduksyon- isang entihimo, kung saan ang pagbibigay ngkonklusyon ay iniaasa sa isipan ng nakikinig.

TOPOI:paksa ng argumento.

APAT NA URI NG TOPOI:

Higit kumulang- ito ay nagsasaad na kung ang dalawang bagay ay totoo, ang ikatlo ay totoo

Paggamit ng pahayag ng iba- ito ay paggamit ng argumento ng kalabanpara mapalakas ang sariling argumento

Nakaraang desisyon- ang mga matatalinong tao ay may magkakaparehong desisyon o hukom.

Konsikwensya- ito ay ang argumentong nagsasaad sa kung ano angmaaaring maging resulta o epekto sa isang argumento.

sumasakop sa estraktura ng talumpati

nangangailangan ng organisadong balangkas upang

maiwasan ang pagkakagulo at hindi pagkakaunawaan.

nahahati ito sa dalawang paksa:

•sabihin ang paksa

•ipaliwanang ito.

Ayon kay CICERO nahahati ito sa pito(7):

a. Panimula.

-ito ay ang introduksyon, kung saan sinasabi ang paksa ngdiskusyon, at magiging intensyon ng nagsasalita at tagapakinig.

b. Salaysay

-pagbibigay impormasyon tungkol sa paksa. Maaringpinagmulan, kasalukuyang estado at iba pa.

c. Proposisyon

-ideyang nais isulong ng ispiker.

d. Dibisyon o paghahati

-ito ay ang balangkas ng talumpati o paangunahing konseptong retorika.

e. Kumpirmasyon

-ito’y mga salaysay na sumusuporta sa argumento ng ispiker.

f. Kontra-argumento

-pagtatanggol ng pang mula sa mga hndi sumasang-ayon o salungatsa kanyang pahayag.

g. Kongklusyon

-pinal na apela ng ispiker upang mahikayat ang mga nakikinig.

Ang estilo ng isang talumpati ay mahalaga

Kung hindi malinaw ang isang talumpati

Si Cicero at ang Rhetorica ad Herennium ay may

kinikilalang tatlong uri ng estilo na ginagamit ng mga

rhetor.

Maringal (grand)

Karaniwan (middle)

Payak (simple)

MARINGAL NA ESTILO

Ito a gumagamit ng mga gayak o maadornong salita at itinatampok nito angmaayos na pagkakalagay ng mga salita sa isang pangungusap.

Ito rin ay may kasamang mg anyo ng salita (figures of speech) at anyo ng kaisipan(figures of thought).

“Many challenges, abroad and at home, have arrived in a single reason. In two years America has gone from a sense of invulnerability to an awareness of peril; from bitter division in small matters to calm unity in great causes. And we go forward with confidence, because the call of history has come to the right country.”

- President Bush (2003 state of union speech)

KARANIWAN NA ESTILO

Gumagamit ng mga salita na may karaniwang kahulugan ngunit hindimadalas gamitin pangaraw-araw na komunikasyon

“Our country and the nations of the Middle East are now safer. We’re keeping our word to the Iraqi people by helping them to make their country an example of democracy and prosperity throughout the region. This long-term undertaking is vital to peace in that region and to the security of the United States. Our coalition and the people of the Iraqi have made remarkable progress in a short time, and we will complete the great work we have begun.”

-President Bush

Simula pa noongmatandang panahonnagkaroon na ngtuon sa pagunlad ngretorika bilangbahagi ng akademya.

Sa ngayon ang pag-aaral ng langang ito ay pagsasanay sa mga

mag-aaral na mabisang makapagsalita at/o makapagsulat,

kaakibat ng kritikal na pagunawa at pag-aanalisa sa diskurso.

Nagsimula sa panahon ng matandang Gresya ang retorika

bilang Arte Sibiko kung saan ang mga magaaral ay

sinasanay upang maging mahusay sa paggamit ng kanilang

pamamaraan sa oratorical sa pangungumbinsi at/o

panghihikayat sa usaping legal.

Pamantasan ng mga pilosopo Pre-Socratic na kilala bilang Sophist.

Nakilala sina:

Demosthenes Lysias Isocrates Gorgias

Nakatuon sa limang tiyak na kanon:

Inventio (invention)

Dispositio (arrangement)

Eloctio (style)

Memoria (memory)

Actio (delivey)

Sa gitnang panahon nagging bahagi ng tinatawag na “Trivium” ang retorika.

Sa panahon ding ito humina at nawala ang lakas ng political na retorika bunga ngpagusbong ng mga pakapngyarihan ng mga Romano

Sa pagusbong din ng monarkiya ng Europa sa mga

sumunod na dekada nagbago ang gamit ng

retorika patungong mga maka-relihiyong

pamamaraan

Ang pagpapalakas ng

kristiyanismong retorikal na

humihikayat na gamitin ang

retorika upang magabayan ang

mga tagasunod patungo sa

katotohanan at pagunawa lalo’t

higit sa simbahan.

“ in the case of a keen and order,

find words will come more readily

through reading and hearing the

eloquent than by pursuing the rules

of rhetoric”

Isang maimpluwensyang pag-aaral na

ang proseso ng imbensyon at

pagsasaayos ay marapat na maiangat

sa antas ng sangay pilosopikal habang

ang pagtuturo naman ng retorikal ay

ituon lamang sa paggamit at ibang

anyo ng ornamentasyon ng wika

Ang paglaaral kabilang si Francis Bacon ay binuo ang

pagaaral ng sayantipikong retotika

Pangunahing tuon nito ay maiwaksi

ang masaklaw na katangian ng

klasikal na pananalumpati.

Noong ika-18

Umusbong ang Elocution School particular sa England.

Gawa ni William Shakespear:

Muling sumigla noong late 18 hanggang ika-19 dekada.

“Lectures in Rhetoric and Belles

Lettres”

Hugh Blair

Muling nabuhay ang political na retorika sa pagkabuhay

ng rebolusyong

VS.

Binigyang inspirasyon sa bagong republika.

Cicero

Guro mula sa Harvard

John Quincy

RETORIKA KAALAMAN

Isa sa piaka matanda at interisanteng suliranin ng

kasaysayan.

“Empty Speech” o “Empty Words”

Robert L. Scott

Rhetorics in fact

epistemic

1.Ang katotohanan ay hindi ang sentro, kundi

batay sakasalukuyan pangyayari.

2.Ang tao kapag naniwala sa isang pinamataas

na katotohanan at pabulaanan ito, niloloko

lamang niya ang kanyang sarili.

3.Maiuugnay ang katotohanan sa isang

karanasan.

Ang mga mananaliksik sa agham ng retorika ay

nagsasabing mahirap mahiwalay ang dalawa

“Epistemic

Rhetoric”

Tinitingnan ang katotohan bilang isang

MUTUAL AGREEMENT sa isang komunidad.

Halimbawa

:

Mahalaga ang pagkakaroon ng pagkakaisa ng

komunidad bilang karunungan. –Thomas Farell

Letra

Imahe

Kumpas

SIMBOLO

HINDI NAIUUGNAY SA ISANG BAGAY NA PINANGALAN NITO

NABIBILANG SA PAGIGING SIMBOLIKAL ANG PAGSASAMA SA

IBA’T IBANG SIMBOLO TULAD NG MGA LETRA AT SALITA, IMAHE

AT KUMPAS

RETOR RETOR

Dapat nagkakaintindihan sa simbolong kanilang

ginagamit.

Ang wika o mga salita ay dapat naiintindihan ng

tagapakinig

Patalastas

PawangKatotohanan

Paniniwala Mulasa Ipinabatid na

Opinyon

Isyung Tinanggapsa

Pananampalataya

Ngayon sa tulong ng teknolohiya nagiging possible ang paghamon sa mga ideya ngnamumuno sa politika, maging mga pinuno sa loob ng simbahan at komunidad.

Halimbawa: Mga sulatin ni Dr. Jose Rizal

Sa pamamagitan ng sulat nia, nabuo ang kaisipan ng mga tao na maki baka labansa mga mananakop.

MAHALAGA?

MAHALAGA.

1. Daan upang bumuo ng katotohanan at bagong kaalaman

2. Hindi conduit

3. Naglilikha ng isang kaisipan na magtatatag ng katotohanan sasisang particular na sitwasyon

4. Nais ng teoryang retorikal nito ang unibersalidad ngkatotohanan sa tulong ng retorika

Maipapakita ng mga tagapag salita kung nagagawa niyang mabigyan ngkongkretong imahe ang mga tagapakinig sa pamamagitan lamang ng mga salita

Ang sistemang kultural ay may malaking gampanin sa

uri ng retorikang ginagamit.

• Telepeno

• Kompyuter

• Telebisyon

• Radyo etc.

Inihahanay ang retorika bilang pangunahing

pangumbinsi sa publiko at mga lunasarang

pulitika gaya ng mga asembleya at korte.

Itinuring ang retorika sa dahilan ng

paghahantad sa isang bukas at

demokratikong lipunan na may kalayaan sa

pagsasalita, asembleya at pulitikal na

pakikilahok.

BAKIT INURI ANG RETORIKA BILANG ISANG ARTE SIBIKO?

Dahil sa paniniwala na ang retorika ay may

kakayahang humubog ng komunidad at

karakter ng mga mamamayan at may malaking

impak sa sinikong pamumuhay.

MGA PILOSOPO NA UNANG TUMINGIN SA

RETORIKA BILANG ARTE SIBIKO:

ARISTOTLE ISOCRATES

“we have come together and founded cities and made laws and invented arts; and, generally speaking , there is not institution devised by man which the power of speech has not helped us to established.”

– Isocrates ( Antidosis)

Mariin niyang binibigyang turing ang retorika bilang

pundamental na bahagi ng Sibikong Pamumuhay sa

bawat lipunan at ito ay pangangailangan sa pagbubuo ng

lahat ng aspetong panlipunan.

“I do think that the study of political discourse

can help more than any other thing to

stimulate and form such qualities of

character.”

-Isocrates

“ the faculty of observing in any given case

available means of persuasion.”

-Aristotle(Rhetoric)

Dagdag pa ni Aristotle ang sining ng pangungumbinsi

at/o panghihikayat ay maaaring gamitin sa tatlong

magkakaibang paraan.

POLITICAL (Politikal)

Forensic

Ceremonial oratory of display.

“rhetoric articulates a civic art of rhetoric, combining the

almost incompatible properties of techne and

appropriateness to citizens.”

– EUGENE GARVER

Ayon naman sa ilang matandang palaaral na kinabibilangan ni Plato,

dahil sa ang retorika ay sang pampublikong sining na may kapasidad na

humuhubog ng opinyon ay kinaktaan niya ito ng kahinaan.

Ayon pa kay Plato, may kakulangan ang masa na ianalisa o

mapagpasyahan ang mga bagay-bagay ukol sa kapaligiran sa sarili

niyang kaparaanan.

Isa pang nakapagpalakas sa kapangyarihan ng retorika ay angRomanong mananalumpati na si CICERO;

Naniniwala na higit pa sa kahusayan sa pagsasalita angpo smpleng panghihikayat ang pangangailangan ng sining.Ang mahusay na manunulampati ay nangangailanganngmaging ;

Mabuting taoMay malawak na kabatiran sa usapinglipunan.

Sa kasalukuyan, patuloy paring sinusugan ang paniniwala ng matandangpalaaral na ang retorika ay isang sining na may kakayahan makaimpluwensya sasbikomg pamumuhay.

“Furthermore, questions of freedom, equality and justice

often are raised and addressed through performances

ranging from debates to demonstrations without loss of

moral content.”

-Robert Hariman (Political Style)

“The methods by which culture is maintained,

criticized, and transformed.”

- James Boyd White

Robert HarimanJames Boyd White

Thank You!

Ang Mga Gampaninng Retorika

Hanna Jemima Yopyop

Ang tatlong gampanin ng Retorika

• Demonstratibo

• Panghukuman

• Deliberatibo

Ano ba ang kahulugan ng tatlong iyon ate Yop?

Ano ang demonstratibo?

Ang Demonstratibong retorika ay

ginagamit upang sisihin o purihin ang

isang tao o minsan ay maaaring

grupo.

Eh ano naman angPanghukuman?

Ang panghukumang retorika ay

makikita sa husgado. Ito ay ginagamit

upang maoawalang sala ang

nasasakdal o maaaring maidiin pa ito

sa kaso.

Ang deliberatibo naman ay …

Ang deliberatibong retorika ay

ginagamit sa senado at kongreso

upang ipasa o huwag ipasa ang isang

batas na panukala

Iba pang gampanin ng Retorika

Top 6 countdown

Top 6:

Royals by: Lorde

Pagbuo ng Paniniwala

• Layunin ng retorika ang magbuo ng

paniniwala.

• Gamit ang retorika, mahihikayat natin

ang mga tao na paniwalaan ang

isang bagay at ibahin ang matagal na

nilang pinaniniwalaan.

Top 5:

Treasure by: Bruno Mars

Pagpapaliwanag

• Ang pangangailangan ng mga

paliwanag ay dahil sa ang isang tao

ay nakaranas ng isang pangyayari na

bago sa saklaw ng kanyang pananaw

at pamumuhay.

• Tayo ay nagsisimulang magisip ng

mga posibleng dahilan at paliwanag

kung bakit tayo ito nangyari at

sasagotsa mga tanong na namuo sa

isipan natin.

Top 4:

All of Me by: John Legend

Pagpapabago ng Paniniwala

• Sa tulong ng retorika, higit na

madadala at mapagiisip ang

mgambabasa sa kung ano ba talaga

ang tunay na kwento sa likod ng isang

pangyayari.

Top 3:

PriceTag by: Jessie j.

Pagpapasimula ng Aksiyon

• Ito ay ang oanghihikayat sa mga tao naisabuhay ang kanilang paniniwala at umakyon ng ayon dito.

• Ang isang mananalumpati ay maaaringmagbigay ng impormasyon sa kahitanumang okasyon sa lugar na ito at iparating sa mga tao ang impormasyonukol sa isang bagay.

• Gamit ang Retorika, nakapanghihikayatang mga tao tungo sa pagbabagongikauunlad ng nakakarami.

Obra ni Charles M. Russell

Mula sa mga panibagongimpormasyonnapasok sa isipan ng isang mambabasa,

maaaring mabago na ngayon ang pagtinginniya sa mga pintang iyon.

Top 2:

Everything has changed by: Taylor Swift

Pagpapanatili ng Aksiyon

• Dapat ay maipagpatuloy ito kahit sa

paglipas mg panahon.

• Trabaho ng isang Retor ang

maipaalala sa mga tao kung bakit

isinasagawa ang mga kilos na ito.

Top 1:

Hall of Fame by: The Script

Paglikha ng Birtwual na Karanasan

• Sa pamamagitan ng simbolo, ang isangtao ay makakukuha ng mga ideya, larawan at karanasan mula sa kanilangnakaraang damdamin at karanasan namagagamit sa paglikha ng isang ilusyon I imahe sa kanyang isipan na maaaringkalapit o halos katulad sa nais ipabatid g may-akda.

• Sa tulong ng retorikal na pananaraan ngpagpapahayag, ang bawatmambabasa ay damang-dama angmga pangyayaring pumapasok sakaniling isipan.

Bilang pagwawakas …

May iiwan ko sa iyo ang isang sikreto

May puno’t dulo ang pagtalakay ng retorika?

Siyempre wala ng iba kundi ang maging

kritiko at kritika.

• Bigyan-hustisya natin ang pagiging

kritiko at kritika. Makinig. Manood.

Magbasa. Magsulat. Bumigkas.

Sapagkat ang Retorika ay Pagkikiritika

Yoon lamang at maramingsalamat