research ตัวแบบความสัมพันธ์ใน...

ปรศนา กาญจนกนทรa สพรรณ ไชยอำพรb

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอศกษาการเปลยนแปลงความสมพนธเชงการทำหนาทและความสมพนธเชงอำนาจการตดสนใจของครอบครวไทยในยคโลกาภวตน และ 2) เพอศกษาตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน ใชการวจยเชงคณภาพโดยเกบรวมรวมขอมลจากครอบครวทประสบความสำเรจในชมชนเมองและตางจงหวดรวม 27 ครอบครว ผลการวจยพบวา การทำหนาทสากลของครอบครวไมมการเปลยนแปลงมากนก แตมการเปลยนแปลงอำนาจการตดสนใจ คอ จากเดมทบดามอำนาจตดสนใจ เปลยนมาเปนการตดสนใจรวมกนของสมาชกในครอบครว โดยบตรมอำนาจตอรองในครอบครวสง และมการเปดพนทพดคยโดยใชเหตผลแลกเปลยนกนระหวางสมาชกในครอบครว ดงนนจงมความจำเปนตองใหความสำคญกบการทำหนาทในครอบครว การอบรมขดเกลาบตร และการใชเหตผลในการสอสารระหวางสมาชกในครอบครว คำสำคญ การทำหนาทของครอบครว ความสมพนธเชงอำนาจการตดสนใจ การขดเกลาทางสงคม

a นกศกษาปรญญาเอก คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร Email: [email protected] b รองศาสตราจารยประจำ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร วนทรบบทความ: 12 ธนวาคม 2561 วนทแกไขบทความ: 7 มกราคม 2562 และวนตอบรบบทความ: 14 มกราคม 2562

บทความวจย

ตวแบบความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน

Prisana Kanjanakuntorna Supannee Chaiumpornb

Abstract The objectives of this research are; 1) to study the change of functional

relationship and decision power relationship in Thai family during the globalization era; and 2) to study Thai family model during the globalization period. The qualitative research was utilized through collecting data from 27 successful families living in big urban and rural areas. The study found that there was a little change in performing universal family role, but there was a change in family that were from father domination to joint decision, showing child/ children to have higher bargaining power, and more using of rationale for making a decision in a family. It is necessary to recognize family functions, socialization process and rational communications of family members. Keyword: Functions of a Family, Power Relations in Decision-making, Socialization Process

a Ph.D. Student, School of Social and Environmental Development, National Institute of Development Administration, Email: [email protected] b Associate Professor, School of Social Development and Environment, National Institute of Development Administration Received: 12 ธนวาคม 2018, Revised: 7 มกราคม 2019, Accepted: 14 January 2019

Research

Thai Family Relation Models in the Globalization Era

ปรศนา กาญจนกนทร และ สพรรณ ไชยอ�าพร 165

วารสารพฒนาส งคม ปท 21 ฉบบท 2 / 2562

Prisana Kanjanakuntorna Supannee Chaiumpornb

Abstract The objectives of this research are; 1) to study the change of functional

relationship and decision power relationship in Thai family during the globalization era; and 2) to study Thai family model during the globalization period. The qualitative research was utilized through collecting data from 27 successful families living in big urban and rural areas. The study found that there was a little change in performing universal family role, but there was a change in family that were from father domination to joint decision, showing child/ children to have higher bargaining power, and more using of rationale for making a decision in a family. It is necessary to recognize family functions, socialization process and rational communications of family members. Keyword: Functions of a Family, Power Relations in Decision-making, Socialization Process

a Ph.D. Student, School of Social and Environmental Development, National Institute of Development Administration, Email: [email protected] b Associate Professor, School of Social Development and Environment, National Institute of Development Administration Received: 12 ธนวาคม 2018, Revised: 7 มกราคม 2019, Accepted: 14 January 2019

Research

Thai Family Relation Models in the Globalization Era

ตวแบบความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน166

Journal of Soc ia l Development

Vol .21 No.2 / 2019

บทนำ ครอบครวและเครอญาตเปนสถาบนทางสงคมอนดบแรกทมนษยแตละคนมประสบการณตรง

ตงแตเรมตนของชวตจนกระทงสนลมหายใจ ในยคโลกาภวตนสถาบนครอบครวมการเปลยนแปลงรวดเรว สวนหนงเปนผลมาจากความเจรญเตบโตทางดานเทคโนโลยทแพรกระจายไปทวโลก กอให เกดความหลากหลายทางวฒนธรรมเนองจากการอพยพยายถนระหวางชาตตาง ๆ อยางคอนขางอสระ อทธพลจากวฒนธรรมตะวนตกกเปนสาเหตหนงททำใหวฒนธรรม คานยม และวถชวตของคนในสงคมเปลยนไปจากเดม รวมทงกอใหเกดความขดแยงระหวางวฒนธรรมเดมกบวฒนธรรมใหม สงผลตอการเปลยนแปลงวถชวตและเกดวกฤตทางวฒนธรรมเนองจากการขาดการคดกรองและเลอกรบวฒนธรรมไดอยางเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงคนรนใหมทเปนวยอยากรอยากเหนอาจรบเอาวฒนธรรมรอง (Subculture) ในดานลบ ทมสวนทำใหเกดการเปลยนแปลงของสภาพครอบครว อาท ขนาดของครอบครว อำนาจการตดสนใจและบทบาทหนาทของสมาชกในครอบครวทเปลยนไปตามกระแสโลกาภวตนทปรากฎชดทงในเมองศนยกลางและเมองหนาดานของการเปลยนแปลงในกระบวนการทางครอบครว โดยเฉพาะอยางยง ถาสมาชกในครอบครวไมมสมพนธภาพทด อาจมองขามการขดเกลาและการสนบสนนทางสงคมทถกตอง จนกอใหเกดปญหาลกลามจากสงคมเลกไปสสงคมขนาดใหญในระดบประเทศได

ความสมพนธในครอบครวทามกลางการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตนมรปแบบทหลากหลาย แตรปแบบใดนาจะเหมาะสมสำหรบเปนตวแบบของความสมพนธทสามารถกอใหเกดการทำหนาทของครอบครวไดสมบรณแบบและสอดประสานกบระบบอน ๆ ในสงคมไดอยางมดลยภาพ จงเปนประเดนทนาสนใจ ซงผวจยตองการศกษาความสมพนธดงกลาว เพอนำไปสการพฒนาตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทย ซงนาจะสรางความตระหนกและกอใหเกดการปองกนและแกไขปญหาความสมพนธของครอบครว ตลอดจนการปรบกระบวนทศนทเกยวกบครอบครวเพอใหเกดการบรณาการในการสรางความสมพนธและการทำหนาทของครอบครวไทย เพอชวยลดผลกระทบจากปญหาสงคมตอไปในอนาคต

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอศกษาการเปลยนแปลงความสมพนธเชงการทำหนาทและความสมพนธเชงอำนาจการตดสนใจของครอบครวไทยในยคโลกาภวตน 2) เพอศกษาตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทย ตลอดจนการขดเกลาทางสงคมในครอบครว

แนวคดทฤษฎทเกยวของกบสถาบนครอบครว Snit Smuckarn. (2011:4-7) แบงประเภทของครอบครวตามนกมานษยวทยา ซงตรงกบแนวคดของ

Boonlue Wantayond. (1979:20), The Committee for National Women Promotion. (1994:41-42) ดงน ครอบครวเนอแทหรอครอบครวพนฐาน (Nuclear or Elementary Family) ประกอบดวย

พอ แม และลก ๆ ทยงไมแตงงาน และอาจมญาตทางฝายสามหรอภรรยามาอาศยอยดวย แตยงรกษาความเปนครอบครวเนอแทเพราะอำนาจสทธขาดของหวหนาครอบครวมอยอยางสมบรณ

ครอบครวขยายหรอครอบครวรวม (Extended or Joint Family) ประกอบดวย ครอบครวเนอแทตงแต 2 ครอบครวขนไปอยรวมกนเปนครอบครวใหญ ปกตครอบครวขยายประกอบดวยคนสามรน ไดแก ปยาตายาย พอแม และลก ผมอำนาจในครอบครว คอ ญาตผใหญทอาวโส

ครอบครวซอน (Composite or Compound Family) พบเหนไดในสงคมทอนญาตใหชายหรอหญงมภรรยาหรอสามไดมากกวาหนงคนในเวลาเดยวกน ซงอำนาจสทธขาดจะอยทชายหรอหญงทเปนหวหนาครอบครว ครอบครวซอนจะปรากฏแพรหลายในสงคมแถบเอเซย และอาจสลายไดงายเมอสนสภาพของหวหนาครอบครว

ครอบครวสาระ (Essential Family) ครอบครวประเภทนภรรยาจะเปนหลกของครอบครว เนองจากตองรบผดชอบความเปนอยของลก ๆ สามมอำนาจเพยงในนามและรบผดชอบเรองในบานเพยงเลกนอยเนองจากตองทำงานนอกบานทหางไกลและสงเสยคาใชจาย ครอบครวประเภทนจะปรากฏอยในเผานโกรทยากจนในบรตชกอานา และเรมมใหเหนมากขนในชนบททางภาคอสานของไทย

Talcott Parsons (1959 : 72) กลาววาระบบครอบครวจะสามารถดำรงอยไดอยางราบรนนน จะตองมการแบงงานกนทำระหวางผชายและผหญง เขาจำแนกบทบาทของสมาชกในครอบครวออกเปน 2 แบบ คอ 1) บทบาทเชงเครองมอ (Instrumental Role) หมายถง บทบาททจำเปนตองกระทำ อาท การทำงานเลยงครอบครว การจดการเพอสนองความตองการของสมาชก การเปนผนำครอบครว การออกกฏระเบยบในครอบครว ตลอดจนอำนาจในการตดสนใจปญหาสำคญๆในครอบครว และ 2) บทบาทเชงแสดงออก (Expressive Role) หมายถง บทบาททเกยวของกบอารมณและจตใจ การอบรมเลยงดบตรดวยความรก การแสดงพฤตกรรมทสนบสนน/ใหกำลงใจและยอมรบ การใหกำลงใจ มความสข และใหความอบอนแกสมาชกในครอบครว

นกสงคมวทยาไดจำแนกหนาทของครอบครวออกเปน 2 ดาน (Davis, 1966:394-396, Bierstedt,1970:394-403; Boonlue Wantayond. (1979:46-52) คอ

หนาทพนฐานและเปนสากล (Basic and Universal Function) ประกอบดวย 1) หนาททางชววทยา (Biological Function) ไดแก การสรางสมาชกใหมใหสงคม และการทหวหนาครอบครวมหนาทหาปจจยเพอการดำรงชพใหแกสมาชกในครอบครวตามอตภาพ และ 2) หนาททางจตวทยา (Psychological Function) ไดแก การใหความรกความอบอนแกสมาชก การสรางความพงพอใจดานความตองการทางเพศ (Satisfaction of Sexual Needs) สอนใหสมาชกรจกควบคมกฏเกณฑและสงเราทางเพศ ซงถอวาเปนหนาทเบองตนของครอบครว และการปกปองใหเดกปลอดภย ถอเปนหนาททสำคญมาก

หนาทตามประเพณ (Traditional Function) ประกอบดวย 1) หนาททางดานเศรษฐกจ (Economic Function) เชน การแบงงานกนทำภายในครอบครว การหารายไดมาจนเจอครอบครว การจดการดแลเรองทรพยสมบตของครอบครว 2) หนาททางสงคม (Social Function) เชน การสรางฐานะของแตละบคคลในครอบครว การอยรวมกนผอนในสงคมอยางปกตสข การมปทสถานและแนวการดำเนนชวตใหเปนไปตามระเบยบของสงคม การรวบรวมและถายทอดมรดกทางสงคม การชวยสมาชกใน



ครอบครวขยายหรอครอบครวรวม (Extended or Joint Family) ประกอบดวย ครอบครวเนอแทตงแต 2 ครอบครวขนไปอยรวมกนเปนครอบครวใหญ ปกตครอบครวขยายประกอบดวยคนสามรน ไดแก ปยาตายาย พอแม และลก ผมอำนาจในครอบครว คอ ญาตผใหญทอาวโส

ครอบครวซอน (Composite or Compound Family) พบเหนไดในสงคมทอนญาตใหชายหรอหญงมภรรยาหรอสามไดมากกวาหนงคนในเวลาเดยวกน ซงอำนาจสทธขาดจะอยทชายหรอหญงทเปนหวหนาครอบครว ครอบครวซอนจะปรากฏแพรหลายในสงคมแถบเอเซย และอาจสลายไดงายเมอสนสภาพของหวหนาครอบครว

ครอบครวสาระ (Essential Family) ครอบครวประเภทนภรรยาจะเปนหลกของครอบครว เนองจากตองรบผดชอบความเปนอยของลก ๆ สามมอำนาจเพยงในนามและรบผดชอบเรองในบานเพยงเลกนอยเนองจากตองทำงานนอกบานทหางไกลและสงเสยคาใชจาย ครอบครวประเภทนจะปรากฏอยในเผานโกรทยากจนในบรตชกอานา และเรมมใหเหนมากขนในชนบททางภาคอสานของไทย

Talcott Parsons (1959 : 72) กลาววาระบบครอบครวจะสามารถดำรงอยไดอยางราบรนนน จะตองมการแบงงานกนทำระหวางผชายและผหญง เขาจำแนกบทบาทของสมาชกในครอบครวออกเปน 2 แบบ คอ 1) บทบาทเชงเครองมอ (Instrumental Role) หมายถง บทบาททจำเปนตองกระทำ อาท การทำงานเลยงครอบครว การจดการเพอสนองความตองการของสมาชก การเปนผนำครอบครว การออกกฏระเบยบในครอบครว ตลอดจนอำนาจในการตดสนใจปญหาสำคญๆในครอบครว และ 2) บทบาทเชงแสดงออก (Expressive Role) หมายถง บทบาททเกยวของกบอารมณและจตใจ การอบรมเลยงดบตรดวยความรก การแสดงพฤตกรรมทสนบสนน/ใหกำลงใจและยอมรบ การใหกำลงใจ มความสข และใหความอบอนแกสมาชกในครอบครว

นกสงคมวทยาไดจำแนกหนาทของครอบครวออกเปน 2 ดาน (Davis, 1966:394-396, Bierstedt,1970:394-403; Boonlue Wantayond. (1979:46-52) คอ

หนาทพนฐานและเปนสากล (Basic and Universal Function) ประกอบดวย 1) หนาททางชววทยา (Biological Function) ไดแก การสรางสมาชกใหมใหสงคม และการทหวหนาครอบครวมหนาทหาปจจยเพอการดำรงชพใหแกสมาชกในครอบครวตามอตภาพ และ 2) หนาททางจตวทยา (Psychological Function) ไดแก การใหความรกความอบอนแกสมาชก การสรางความพงพอใจดานความตองการทางเพศ (Satisfaction of Sexual Needs) สอนใหสมาชกรจกควบคมกฏเกณฑและสงเราทางเพศ ซงถอวาเปนหนาทเบองตนของครอบครว และการปกปองใหเดกปลอดภย ถอเปนหนาททสำคญมาก

หนาทตามประเพณ (Traditional Function) ประกอบดวย 1) หนาททางดานเศรษฐกจ (Economic Function) เชน การแบงงานกนทำภายในครอบครว การหารายไดมาจนเจอครอบครว การจดการดแลเรองทรพยสมบตของครอบครว 2) หนาททางสงคม (Social Function) เชน การสรางฐานะของแตละบคคลในครอบครว การอยรวมกนผอนในสงคมอยางปกตสข การมปทสถานและแนวการดำเนนชวตใหเปนไปตามระเบยบของสงคม การรวบรวมและถายทอดมรดกทางสงคม การชวยสมาชกใน



Vol .21 No.2 / 2019

ครอบครวในการเลอกคครอง 3) หนาททางศาสนา (Religious Function) โดยหวหนาครอบครวมหนาทอบรมสงสอนใหสมาชกไดเขาใจและปฏบตกจกรรมทางศาสนาอยางถกตอง 4) หนาททางวฒนธรรม (Cultural Function) โดยหวหนาครอบครวสอนใหสมาชกรจกวางตว และดำรงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสข และ 5) หนาทสนทนาการ (Recreational Function) ไดแก การสรางความสมพนธระหวางสมาชก โดยมกจกรรมรวมกน เชน การพกผอนหยอนใจ ถงแมวาบทบาทหนาทของครอบครวจะแตกตางกนไปตามสภาพของสงคม แตกมลกษณะบางประการทคลายกน คอ หนาทในการผลตสมาชกใหมใหกบสงคม หนาทเลยงดสมาชกของครอบครว และหนาทอบรมขดเกลาสมาชกในครอบครว

โดยทวไปสถาบนทางสงคมทำหนาทอบรมขดเกลาสมาชกเพอใหสามารถดำรงชวตอยในสงคมไดอยางเปนปกต จดม งหมายของการขดเกลาทางส งคม (Broom & Selnick, 1995: 84-87; Palanee Dhitivatana (2010:18-19) คอ การถายทอดหรอการเรยนรทางวฒนธรรม โดยการอบรมใหรระเบยบของสงคม ซงมความมงหมายหลก 4 ประการ คอ การปลกฝงระเบยบวนย การสรางแรงบนดาลใจหรอความมงหวง การสอนใหรจกบทบาททางสงคมและทศนคต และการสอนใหเกดทกษะหรอความเชยวชาญ โดยผานตวแทนของการขดเกลา ไดแก ครอบครว สถานศกษา เพอน ศาสนา และสอมวลชน เปนตน

การขดเกลาทางสงคมเกดขนตงแตในวยเดกจนถงวยผใหญ โดยเฉพาะอยางยงในวยเดก ถาไดรบการอบรมเลยงดอยางถกตองเหมาะสมแลว เดกจะเตบโตมาเปนคนทมบคลกภาพตามท สงคมตองการ รวมถงการเตรยมความพรอมและมภมคมกนจากผลกระทบทงทางบวกและทางลบ กอใหเกดคณภาพชวตทด รวมทงเสรมสรางสงคมทเอออาทรและแบงปน ซงจำเปนตองเรมตนทครอบครวกอนในการทำหนาทปลกฝงลกษณะนสยทดใหกบสมาชก เพอนำไปสการสรางคณประโยชนตอสงคมสวนรวม (แผนภาพท 1)

แผนภาพท 1 แสดงการขดเกลาในชวงชวตของการทำหนาทในครอบครว

บรรยากาศในสงคม

พพธภณฑ

แหลงเรยนรในชมชน หองสมด พนทเรยนร

-การทำงาน

-อบรม ศกษาดงาน การศกษาในสถาบน -การศกษาพเศษ -เรยนรดวยตนเอง -วจยและฝกปฏบต

บรรยากาศในครอบครว

มนษ ยท มคณภาพ

ครอบครวทอบอน / เขมแขง

ความสมพนธเชงอำนาจการตดสนใจในครอบครว อำนาจตามความหมายของ Max Weber (1978, cited from Somsak Samukkethum.

(2011:5) หมายถง ความเปนไปไดทผกระทำภายในความสมพนธทางสงคม จะอยในตำแหนงทสามารถทำตามเจตนารมณของตนใหบรรลผล ถงแมวาจะมการตอตานกตาม

ในกรณโครงสรางอำนาจของครอบครว มแนวคดท เกยวของ 2 แนวคด คอ 1) แนวคดแบบตะวนออก ซงพทธศาสนาไดกลาวถงหลกธรรมททำใหคสมรสมชวตสอดคลองกลมกลนกน เรยกวา สมชวธรรม 4 ประการ คอ 1.1) สมศรทธา คอการมศรทธาสมกน เคารพนบถอในศาสนา มหลกการและความสนใจอยางเดยวกน มความหนกแนนเสมอกน สามารถปรบตวเขาหากนได 1.2) สมสลา คอการมศลเสมอกน มความประพฤต ศลธรรมจรรยา มารยาท และการอบรมทพอเหมาะสอดคลองกน 1.3) สมจาคา คอการมจาคะเสมอกน เออเฟอเผอแผ โอบออมอาร ใจกวาง ชวยเหลอเกอกลผอน ไมขดแยงกน และ 1.4) สมปญญา คอมปญญาสมกน รเหตผลเขาใจกน และ 2) แนวคดแบบตะวนตก (Phimolpunch Vayachuta. (1993: 18-19) สรปไดดงน 2.1) อำนาจของสามสมพนธทางบวกกบสถานภาพของสาม ไดแก อาชพ รายได และการศกษา 2) ภรรยาทประกอบอาชพจะมอำนาจในครอบครวมากกวาภรรยาทไมไดประกอบอาชพ 2.3) ในครอบครวทภรรยารบผดชอบหาเลยงครอบครวรวมกบสามนน พบวาสามจะรบผดชอบในกจกรรมของครอบครวมากขน 2.4) ภรรยาซงประกอบอาชพจะมอำนาจตดสนใจในการวางแผนครอบครว และ 2.5) อำนาจระหวางคสมรสเกดจากการเปรยบเทยบระหวางสถานภาพทางการศกษาระหวางสองฝาย รวมทงการเปรยบเทยบดานรายได อาชพ และการมสวนรวมในองคกรทางสงคม

วธการวจย การศกษาครงนไดใชวธการวจยเชงคณภาพ โดยผวจยกำหนดผใหขอมลทสำคญเปนครอบครว

ตวอยางทดแลบตรจนประสบความสำเรจ โดย 12 ครอบครวอาศยอยในชมชนตางจงหวดชานเมอง (ปราจนบร) ซงกำลงกลายเปนเมอง อกทงยงเปนเมองหนาดานของการเปลยนแปลงจากกระแสโลกาภวตน ทมการเคลอนยาย/อพยพของประชากร แตยงมประเพณและวฒนธรรมเปนหนงเดยว สภาพทางเศรษฐกจโดยท วไปคอนขางด และม อตราการหยารางตำ และอก 15 ครอบครวอย ในชมชนกรงเทพมหานคร ทมความคลายคลงกนในดานความเจรญทางกายภาพและความสมพนธในครอบครว โดยใชวธการคดเลอกแบบเจาะจงจากผไดรบรางวลแมดเดน หรอครอบครวทบตรมผลการเรยนด หรอทำประโยชนใหกบสงคม และเปนครอบครวทพงปรารถนา โดยครอบครวทถกเลอกเปนตวอยางจะตองมชวงระยะเวลาในการสมรสตงแต 3 ปขนไป และมบตร 1 คนขนไป ผวจยเกบขอมลโดยการสมภาษณเชงลกตามแนวประเดนคำถาม ซงเกยวของกบความสมพนธเชงหนาทในครอบครวและความสมพนธเชงอำนาจในการตดสนใจ เพอใหไดตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน โดยเนนพจารณาความสมพนธระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร และมารดากบบตร นอกจากนยงใชการสงเกตแบบไมมสวนรวมเกยวกบแบบแผนการกระทำ การใชอำนาจและการทำหนาทในครอบครว ตลอดจนสภาพทอยอาศย และสภาพแวดลอมของครอบครว รวมถงการขดเกลา



ความสมพนธเชงอำนาจการตดสนใจในครอบครว อำนาจตามความหมายของ Max Weber (1978, cited from Somsak Samukkethum.

(2011:5) หมายถง ความเปนไปไดทผกระทำภายในความสมพนธทางสงคม จะอยในตำแหนงทสามารถทำตามเจตนารมณของตนใหบรรลผล ถงแมวาจะมการตอตานกตาม

ในกรณโครงสรางอำนาจของครอบครว มแนวคดท เกยวของ 2 แนวคด คอ 1) แนวคดแบบตะวนออก ซงพทธศาสนาไดกลาวถงหลกธรรมททำใหคสมรสมชวตสอดคลองกลมกลนกน เรยกวา สมชวธรรม 4 ประการ คอ 1.1) สมศรทธา คอการมศรทธาสมกน เคารพนบถอในศาสนา มหลกการและความสนใจอยางเดยวกน มความหนกแนนเสมอกน สามารถปรบตวเขาหากนได 1.2) สมสลา คอการมศลเสมอกน มความประพฤต ศลธรรมจรรยา มารยาท และการอบรมทพอเหมาะสอดคลองกน 1.3) สมจาคา คอการมจาคะเสมอกน เออเฟอเผอแผ โอบออมอาร ใจกวาง ชวยเหลอเกอกลผอน ไมขดแยงกน และ 1.4) สมปญญา คอมปญญาสมกน รเหตผลเขาใจกน และ 2) แนวคดแบบตะวนตก (Phimolpunch Vayachuta. (1993: 18-19) สรปไดดงน 2.1) อำนาจของสามสมพนธทางบวกกบสถานภาพของสาม ไดแก อาชพ รายได และการศกษา 2) ภรรยาทประกอบอาชพจะมอำนาจในครอบครวมากกวาภรรยาทไมไดประกอบอาชพ 2.3) ในครอบครวทภรรยารบผดชอบหาเลยงครอบครวรวมกบสามนน พบวาสามจะรบผดชอบในกจกรรมของครอบครวมากขน 2.4) ภรรยาซงประกอบอาชพจะมอำนาจตดสนใจในการวางแผนครอบครว และ 2.5) อำนาจระหวางคสมรสเกดจากการเปรยบเทยบระหวางสถานภาพทางการศกษาระหวางสองฝาย รวมทงการเปรยบเทยบดานรายได อาชพ และการมสวนรวมในองคกรทางสงคม

วธการวจย การศกษาครงนไดใชวธการวจยเชงคณภาพ โดยผวจยกำหนดผใหขอมลทสำคญเปนครอบครว

ตวอยางทดแลบตรจนประสบความสำเรจ โดย 12 ครอบครวอาศยอยในชมชนตางจงหวดชานเมอง (ปราจนบร) ซงกำลงกลายเปนเมอง อกทงยงเปนเมองหนาดานของการเปลยนแปลงจากกระแสโลกาภวตน ทมการเคลอนยาย/อพยพของประชากร แตยงมประเพณและวฒนธรรมเปนหนงเดยว สภาพทางเศรษฐกจโดยท วไปคอนขางด และม อตราการหยารางตำ และอก 15 ครอบครวอย ในชมชนกรงเทพมหานคร ทมความคลายคลงกนในดานความเจรญทางกายภาพและความสมพนธในครอบครว โดยใชวธการคดเลอกแบบเจาะจงจากผไดรบรางวลแมดเดน หรอครอบครวทบตรมผลการเรยนด หรอทำประโยชนใหกบสงคม และเปนครอบครวทพงปรารถนา โดยครอบครวทถกเลอกเปนตวอยางจะตองมชวงระยะเวลาในการสมรสตงแต 3 ปขนไป และมบตร 1 คนขนไป ผวจยเกบขอมลโดยการสมภาษณเชงลกตามแนวประเดนคำถาม ซงเกยวของกบความสมพนธเชงหนาทในครอบครวและความสมพนธเชงอำนาจในการตดสนใจ เพอใหไดตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน โดยเนนพจารณาความสมพนธระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร และมารดากบบตร นอกจากนยงใชการสงเกตแบบไมมสวนรวมเกยวกบแบบแผนการกระทำ การใชอำนาจและการทำหนาทในครอบครว ตลอดจนสภาพทอยอาศย และสภาพแวดลอมของครอบครว รวมถงการขดเกลา



Vol .21 No.2 / 2019

ผวจยทำการตรวจสอบความเชอถอไดของขอมลดวยเทคนคสามเสา นำขอมลมาจดหมวดหมตามวตถประสงค จากนนจงวเคราะหตความควบคบรบท และตามตรรกะเทยบเคยงแนวคดทฤษฎ และใชหลก Successive Approximation ในการวเคราะหและสรป

วเคราะหความสมพนธเชงการทำหนาทในครอบครว ผลการศกษาพบวาครอบครวมการทำหนาท 3 ดาน คอ 1) หนาทในการหาเลยงสมาชกใน

ครอบครว สวนใหญเปนของทงสามและภรรยา โดยสามรบผดชอบหลกในเรองคาใชจายภายในบาน คาเลยงดบตร การศกษาของบตร และคาใชจายพเศษอน ๆ 2) หนาทหลกของภรรยา ไดแก การจดเตรยมอาหาร ทำความสะอาดบาน ซกรดเสอผา ซอมแซมบาน และ 3) หนาทรบผดชอบเกยวกบบตร ในชวงแรกเกดโดยทวไปเปนหนาทของภรรยา อาท เรองโภชนาการ สขอนามย ดแลยามเจบปวย สวนสามจะเขามาชวยรบภาระมากขนเมอบตรเรมเขาโรงเรยน เชน การเลอกสถานศกษา จดสภาพแวดลอมใหบตร ใหคำปรกษาเกยวกบการเรยน และการเลอกคบเพอน

ความแตกตางระหวางครอบครวในชมชนเมองใหญกบชมชนตางจงหวด พบวาในชมชนเมองใหญหนาทในการหาเลยงครอบครวเปนของทงสามและภรรยา สวนชมชนตางจงหวดแมภรรยาจะมรายไดจากการขายตนไมหรอทำสวนอยบาง แตหนาทหลกในการหาเลยงครอบครวยงเปนของสาม เนองจากทงสองชมชนแตกตางกนในเรองของระดบการศกษา สงผลใหผหญงชมชนเมองใหญมโอกาสออกไปประกอบอาชพนอกบานมากกวา สวนหนาทรบผดชอบเกยวกบงานบานและดแลบตรพบวาเปนของภรรยาทงสองชมชน แมวาภรรยาในชมชนเมองใหญจะตองทำงานนอกบานกตาม แตยงคงรบภาระเรองอาหาร ทำความสะอาดบาน ซกรด ดแลบาน การดแลเมอเจบปวย และการศกษาของบตร

ผลการศกษาพบวา การทำหนาทตางๆ ของครอบครวในเมองใหญไดเปลยนแปลงไปอยางมาก กลาวคอ มสถาบนตางๆ เขามาชวยทำหนาท อาท สถานรบเลยงเดกออน รานซกอบรด หรอแมแตรานสะดวกซอ หรอบรการจดสงอาหารถงบานทมอยแพรหลายเพยงแค online ถงกน แตในชมชนตางจงหวด พบวาการทำหนาทตางๆ ภายในครอบครวเปลยนไปไมมาก ภรรยามกจะมเวลาในการเลยงลกและทำงานบานดวยตนเองเปนหลก และพงพาระบบโซเชยลเนตเวรคนอยกวา เนองจากเปนแมบานหรอการประกอบอาชพในบานจงมเวลามากพอทจะทำทกอยางไดดวยตนเอง โดยทงสองชมชนพบวาสามจะเขามามสวนชวยรบภาระดงกลาวในเวลาวางจากการทำงานหรอวนหยด

ความสมพนธเชงหนาทระหวางมารดากบบตร พบวามารดาทออกไปทำงานนอกบานจะมหนาทในการหาเงนเพอชวยแบงเบาคาใชจายในการเลยงดบตร สวนหนาทในการเลยงดบตร เชน เตรยมอาหาร เสอผาเครองนงหม และอปกรณเครองใชตาง ๆ ของบตร มารดาจะเปนผจดหา และหนาทสำคญอกประการหนงกคอ หนาทในการอบรมขดเกลาบตร

ความสมพนธเชงหนาทระหวางบดากบบตร พบวาบดามบทบาทในการหาเงน และการอบรมสงสอนบตรเกยวกบจดมงหมายของชวต การสรางแรงบนดาลใจและความมงหวง โดยสนบสนนใหบตรทำ

กจกรรมทสนใจนอกเหนอจากการเรยน สวนเรองของกฏเกณฑทางสงคม คอการสอนใหรจกบทบาททางสงคมและทศนคต โดยการจดสงแวดลอมใหบตรเพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางปกตสข

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางสามกบภรรยา พบวาสามจะมอำนาจการตดสนใจเรองนอกบาน โดยปลอยใหอำนาจการตดสนใจเกยวกบเรองในบานและบตรเปนของภรรยา โดยสามจะไดรบการยกยองใหเปนผนำและเปนผใชอำนาจตดสนใจในเรองใหญ ๆ หรอในภาวะคบขน สวนการตดสนใจเกยวกบอนาคตของบตรเปนความรบผดชอบททงสองฝายมกปรกษาหารอรวมกน อยางไรกตามในภาพรวมพบวาสามในชมชนตางจงหวดจะมอำนาจตดสนใจมากกวาภรรยา เนองจากสามมบทบาทในการหารายไดมาเลยงครอบครว จงสงผลตออำนาจตดสนใจในเรองทสำคญๆ มากกวา

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางมารดากบบตร พบวาเรองสำคญเกยวกบบตร (การเลอกสถานศกษา คณะทศกษา และการเลอกประกอบอาชพ) มารดาจะใหบตรเปนผเลอกเองตามความสนใจ และจะเปนผใหคำปรกษาแกบตรรวมกบบดา นอกจากนมารดาจะใหอสระแกบตรในการเล อกคครอง เลอกคบเพอน การแตงกาย ตลอดจนการใชเวลาวาง โดยจะมารดาทำหนาทเปนเพยงทปรกษาและคอยใหคำชแนะแกบตร ดงนนความสมพนธเชงอำนาจระหวางมารดากบบตรจงมลกษณะของการมสวนรวมในการปรกษาหารอและรวมตดสนใจ

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางบดากบบตร พบวาบดากบบตรมความเสมอภาคคอนขางสง ดงจะเหนไดจากการรวมปรกษาหารอและรวมตดสนใจ โดยบดาจะชวยบตรตดสนใจเลอกสถานศกษาและคณะทตองการเรยน โดยทวไปบดาใหอสระแกบตรอยางสงในการตดสนใจเกยวกบอาชพ และการเลอกคครอง แตจะคอยใหคำปรกษา/แนะนำในเรองตาง ๆ แกบตร ซงบดาในครอบครวเมองใหญจะใหความสนใจในเรองการเลอกสถานศกษาและคณะทบตรเขาศกษามากกวาในตางจงหวด

การเปลยนแปลงความสมพนธของครอบครวไทยในยคโลกาภวตน การทสงคมไทยเขาสยคโลกาภวตนไดทำใหวฒนธรรมตะวนตกแทรกซมเขาสสถาบนครอบครว

อนสงผลตอความสมพนธเชงหนาทและอำนาจการตดสนใจของสมาชกในครอบครวอยางสง เมอเทยบกบในอดตทอำนาจการตดสนใจเปนของบดา แตครอบครวในยคปจจบนนพบวาจำนวนไมนอยททงบดา -มารดารวมกนนำ รวมกนหารายไดเลยงครอบครว และมการปรกษาหารอระหวางกน รวมถงใชอำนาจการตดสนใจรวมกน นอกจากนบตรยงสามารถตดสนใจในเรองทเกยวกบตนเองไดอยางสง โดยบดามารดาคอยใหคำปรกษา ขอสงเกตคอ ไมเพยงแตมบทบาทในการหารายไดเลยงครอบครวเทานนทสงผลตออำนาจตดสนใจภายในครอบครว หากอำนาจการตดสนใจยงขนอยกบบทบาทภายนอกครอบครวอกดวย เชน การทภรรยาเปนผนำชมชน ซงทำใหไดรบการยอมรบจากสมาชกของชมชน สงผลใหภรรยามบทบาทเปนผนำครอบครวทเดนชดมากขนตามไปดวย

ครอบครวยคปจจบนพบวาทงสามและภรรยาตางทำงานนอกบาน รวมถงชวยกนดแลบตร หนาทและความรบผดชอบตลอดจนอำนาจตดสนใจระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร รวมถงมารดากบบตร ไมไดถกแบงแยกดวยความคดเดม ๆ ตามเพศสภาพและชวงวยอกตอไป กระบวนการเหตผลนยม



กจกรรมทสนใจนอกเหนอจากการเรยน สวนเรองของกฏเกณฑทางสงคม คอการสอนใหรจกบทบาททางสงคมและทศนคต โดยการจดสงแวดลอมใหบตรเพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางปกตสข

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางสามกบภรรยา พบวาสามจะมอำนาจการตดสนใจเรองนอกบาน โดยปลอยใหอำนาจการตดสนใจเกยวกบเรองในบานและบตรเปนของภรรยา โดยสามจะไดรบการยกยองใหเปนผนำและเปนผใชอำนาจตดสนใจในเรองใหญ ๆ หรอในภาวะคบขน สวนการตดสนใจเกยวกบอนาคตของบตรเปนความรบผดชอบททงสองฝายมกปรกษาหารอรวมกน อยางไรกตามในภาพรวมพบวาสามในชมชนตางจงหวดจะมอำนาจตดสนใจมากกวาภรรยา เนองจากสามมบทบาทในการหารายไดมาเลยงครอบครว จงสงผลตออำนาจตดสนใจในเรองทสำคญๆ มากกวา

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางมารดากบบตร พบวาเรองสำคญเกยวกบบตร (การเลอกสถานศกษา คณะทศกษา และการเลอกประกอบอาชพ) มารดาจะใหบตรเปนผเลอกเองตามความสนใจ และจะเปนผใหคำปรกษาแกบตรรวมกบบดา นอกจากนมารดาจะใหอสระแกบตรในการเล อกคครอง เลอกคบเพอน การแตงกาย ตลอดจนการใชเวลาวาง โดยจะมารดาทำหนาทเปนเพยงทปรกษาและคอยใหคำชแนะแกบตร ดงนนความสมพนธเชงอำนาจระหวางมารดากบบตรจงมลกษณะของการมสวนรวมในการปรกษาหารอและรวมตดสนใจ

ความสมพนธเชงอำนาจตดสนใจระหวางบดากบบตร พบวาบดากบบตรมความเสมอภาคคอนขางสง ดงจะเหนไดจากการรวมปรกษาหารอและรวมตดสนใจ โดยบดาจะชวยบตรตดสนใจเลอกสถานศกษาและคณะทตองการเรยน โดยทวไปบดาใหอสระแกบตรอยางสงในการตดสนใจเกยวกบอาชพ และการเลอกคครอง แตจะคอยใหคำปรกษา/แนะนำในเรองตาง ๆ แกบตร ซงบดาในครอบครวเมองใหญจะใหความสนใจในเรองการเลอกสถานศกษาและคณะทบตรเขาศกษามากกวาในตางจงหวด

การเปลยนแปลงความสมพนธของครอบครวไทยในยคโลกาภวตน การทสงคมไทยเขาสยคโลกาภวตนไดทำใหวฒนธรรมตะวนตกแทรกซมเขาสสถาบนครอบครว

อนสงผลตอความสมพนธเชงหนาทและอำนาจการตดสนใจของสมาชกในครอบครวอยางสง เมอเทยบกบในอดตทอำนาจการตดสนใจเปนของบดา แตครอบครวในยคปจจบนนพบวาจำนวนไมนอยททงบดา -มารดารวมกนนำ รวมกนหารายไดเลยงครอบครว และมการปรกษาหารอระหวางกน รวมถงใชอำนาจการตดสนใจรวมกน นอกจากนบตรยงสามารถตดสนใจในเรองทเกยวกบตนเองไดอยางสง โดยบดามารดาคอยใหคำปรกษา ขอสงเกตคอ ไมเพยงแตมบทบาทในการหารายไดเลยงครอบครวเทานนทสงผลตออำนาจตดสนใจภายในครอบครว หากอำนาจการตดสนใจยงขนอยกบบทบาทภายนอกครอบครวอกดวย เชน การทภรรยาเปนผนำชมชน ซงทำใหไดรบการยอมรบจากสมาชกของชมชน สงผลใหภรรยามบทบาทเปนผนำครอบครวทเดนชดมากขนตามไปดวย

ครอบครวยคปจจบนพบวาทงสามและภรรยาตางทำงานนอกบาน รวมถงชวยกนดแลบตร หนาทและความรบผดชอบตลอดจนอำนาจตดสนใจระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร รวมถงมารดากบบตร ไมไดถกแบงแยกดวยความคดเดม ๆ ตามเพศสภาพและชวงวยอกตอไป กระบวนการเหตผลนยม



Vol .21 No.2 / 2019

(rationalism) ทเปนผลพวงมาจากสภาวะความทนสมยทยนยนถงความคดและความรทอยบนพนฐานของเหตผล ตลอดจนการยดถอความจรงทสามารถอธบายความเปนเหตเปนผลดวยปญญา ทำใหมการเปลยนแปลงในความสมพนธของครอบครวจากบดาเปนใหญ มาสการนำรวมกนของทงบดา - มารดา ทงการรวมปรกษาหารอและการตอรองรวมกน สมาชกในครอบครวมอสระในการแสวงหาความร และมแนวโนมทแตละฝายจะใหการยอมรบในความเปนตวตนของกนและกนภายใตบรรทดฐานของสงคม รวมทงการใหความสำคญกบเยาวชน/คนรนใหม อนสงผลใหเสนแบงระหวางเพศและวยลดความสำคญลง การทบดาและมารดาหนมาใหความสำคญกบการรบฟงความคดเหนของสมาชกในครอบครว และใหลกไดใชสทธในการแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ สงผลใหลกสามารถใชอำนาจในการตดสนใจเลอกเกยวกบตนเอง เชน การแตงกาย การใชเวลาวาง การเลอกคครอง/การคบเพ อน และการศกษา ซงวธการใชอำนาจของบตรม 4 วธ ไดแก 1) การใชเหตผลเพอสนบสนนความชอบธรรม/เหมาะสมในการตดสนใจ 2) ใชการตอรอง 3) การหาแนวรวมสำหรบอางอง หรอนำมาเปนพวกเพอเพมนำหนกในการกดดน เชน ใชมารดา ญาตผใหญ หรอบคคลทบดาเชอถอ/เกรงใจ ใหชวยเจรจาเพอผลกดนใหบดาทำตามสงทตนเองตองการ และ 4) การสรางสถานการณ เชน บตรแกลงปวยเพอจะไดหยดเรยน เปนตน

สำหรบกระบวนการขดเกลาทางสงคม พบรปแบบทนาสนใจดงน 1) การอบรมดวยวาจา ซงใชสอนเรองคณธรรม ความซอสตย รบผดชอบตอหนาท ตงใจเรยน ชวยเหลองานบาน เชอฟงบดามารดา ขยนอดทน รวมถงสอนเรองการคบเพอน การใหเกยรตผอน สอนเรองเพศและการปองกนตนเอง และการมจตสาธารณะ 2) การทำใหเหนเปนแบบอยาง อาท การมสมมาคารวะตอผอาวโสกวา การปฏบตธรรม การทำประโยชนเพอสวนรวม มการแสดงความรก (เชน พดคยกนบอย ๆ ปรกษา รบประทานอาหาร เลนกฬา หรอทองเทยวดวยกน) การใชชวตทเรยบงายและประหยด การตรงตอเวลา ไมพรำเพรอ 3) การสรางขอตกลงรวมกน เชน ขอตกลงเกยวกบการทานอาหารเยนพรอมกน การทำการบาน หามเลนการพนน รวมถงการพดคยและตกลงกนในเรองของการใชสอสมยใหม เพ อม ใหสงผลเชงลบ 4) การเสรมแรง อาท การกลาวคำชมเมอบตรทำความด การสมผสทางกายดวยการโอบกอด การหอมแกมเพอแสดงความรก อนจะสงผลใหบตรมกำลงใจและเปนคนออนโยน จตใจด การใหรางวลดวยการพาไปเทยว ซอของให 5) การลงโทษเมอบตรทำผด โดยตกเตอนดวยวาจากอน แตถาบตรยงไมเชอฟงกจะใชวธการตไปพรอมกบบอกเหตผลททำโทษ หรอการแสดงออกดวยทาทางเพอใหบตรทราบ เชน การนงเฉยและมองดวยสายตา

ตวแบบของความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน รปแบบความสมพนธในครอบครวไทยยคโลกาภวตน สามารถแบงไดเปน 3 รปแบบ ดงน 1.สมาชกในครอบครวมอำนาจตดสนใจรวมกน (Participate-style Family) เปนรปแบบท

พงปรารถนาสำหรบครอบครวไทยยคโลกาภวตน โดยทงสามและภรรยาทำหนาทหาเลยงครอบครว รวมกนทำงานบาน รวมกนดแลบตร รวมถงการอบรมขดเกลาบตร ทงสามและภรรยาตางสนบสนนให

บตรแสดงความคดเหนในเรองตางๆ ของครอบครว เชน รวมออกกฎระเบยบภายในบาน และปรกษาหารอรวมกนในเรองเกยวกบตวบตร เปนตน

2. บดาเปนผนำครอบครว (Dad-led Family) พบไดในครอบครวของชมชนตางจงหวดททำการศกษา โดยเฉพาะครอบครวทภรรยาไมไดมบทบาทในองคกรทางสงคม สามจะเปนผหาเลยง และเปนผนำครอบครว มอำนาจการตดสนใจทงภายนอกและภายในบาน โดยมอบอำนาจการออกกฎระเบยบภายในบานผานทางภรรยา สามจะใชอำนาจในเรองทสำคญๆภายในครอบครว เชน การตดสนใจเมอสมาชกในครอบครวเจบปวย เปนตน สวนภรรยายงคงมบทบาทหลกในการทำงานบาน ดแลความเปนอยของสมาชกภายในบาน รวมถงการอบรมขดเกลาบตร

3. บดาและมารดาเปนผนำครอบครว (Parent-led Family) พบไดในครอบครวของชมชนตางจงหวด โดยเฉพาะครอบครวทภรรยามบทบาทในองคกรทางสงคม ซงรปแบบนทงสามและภรรยาจะทำหนาทในการหารายได และมอำนาจตดสนใจรวมกนทงภายนอกและภายในบาน รวมถงทำหนาทในการอบรมขดเกลาและใหคำปรกษาแกบตรรวมกน อยางไรกตามภรรยายงตองทำหนาททงหมดในการดแลบานและดแลความเปนอยของสมาชกในครอบครวนอกเหนอจากการออกไปทำงานนอกบาน เชน ดแลเรองอาหารการกน ทำความสะอาดบาน ซกรดเสอผา เปนตน

อยางไรกตาม รปแบบของความสมพนธในครอบครวทง 3 รปแบบ พบวาโดยทวไปสมาชกรนเยาวมบทบาทและอำนาจตดสนใจรวมเพมขน บตรจะใชอำนาจในการรกษาสทธของตนเกยวกบการเรยน การแตงกาย การคบเพอน การเลอกคครอง ตลอดจนการใชเวลาวาง เปนตน

การสรางคณลกษณะและลกษณะนสยทพงประะสงค เดกรนใหมในปจจบนนมรปแบบการดำรงชวตทเปลยนไปจากอดตอยางมาก โดยเฉพาะอยางยง

การมพนทสวนตวโดยเฉพาะสอออนไลนทเขาถงไดตลอดเวลาและทกสถานท อนสงผลใหเดกมความคดเปนปจเจกชนนยมมากยงขน ลกษณะดงกลาวทำใหเกดการเปลยนแปลงในเรองของอำนาจภายในครอบครวทมความเสมอภาคสงขนอยางเหนไดชด โดยสามและภรรยามกสนบสนนใหบตรแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ ของครอบครวมากขน อนสงผลใหพนทในการพดคย/แลกเปลยนโดยใชเหตผลมลกษณะกวางขน อนเปนการเสรมสรางลกษณะนสยทพงประสงคแกเยาวชนรนใหมในการฝกฝนการใชความคดทเปนระบบ นอกจากนการทบดา-มารดารบฟงเหตผลของเดกทำใหเดกสามารถพฒนาทกษะของการสอสารทด การใชอำนาจในรปแบบของการอางองเหตผลเปนการสงเสรมใหบรรยายกาศภายในบานใหมความเปนประชาธปไตย รวมทงสงเสรมใหมการตดตามสถานการณตาง ๆ เพอใหมความรอบรและเทาทนการเปลยนแปลงของสงคม

ในยคโลกาภวตน อำนาจการตดสนใจตลอดจนหนาทและความรบผดชอบระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร รวมถงมารดากบบตร ไมไดถกแบงแยกดวยความคดเดมๆตามเพศสภาพและชวงวยอกตอไป กระบวนการเหตผลนยม (rationalism) ทเปนผลพวงมาจากสภาวะความทนสมย (Modernization) ทยนยนถงความคดและความรทอยบนพนฐานของเหตผล การกระทำตางๆทสามารถอธบายไดดวยเหตผล



บตรแสดงความคดเหนในเรองตางๆ ของครอบครว เชน รวมออกกฎระเบยบภายในบาน และปรกษาหารอรวมกนในเรองเกยวกบตวบตร เปนตน

2. บดาเปนผนำครอบครว (Dad-led Family) พบไดในครอบครวของชมชนตางจงหวดททำการศกษา โดยเฉพาะครอบครวทภรรยาไมไดมบทบาทในองคกรทางสงคม สามจะเปนผหาเลยง และเปนผนำครอบครว มอำนาจการตดสนใจทงภายนอกและภายในบาน โดยมอบอำนาจการออกกฎระเบยบภายในบานผานทางภรรยา สามจะใชอำนาจในเรองทสำคญๆภายในครอบครว เชน การตดสนใจเมอสมาชกในครอบครวเจบปวย เปนตน สวนภรรยายงคงมบทบาทหลกในการทำงานบาน ดแลความเปนอยของสมาชกภายในบาน รวมถงการอบรมขดเกลาบตร

3. บดาและมารดาเปนผนำครอบครว (Parent-led Family) พบไดในครอบครวของชมชนตางจงหวด โดยเฉพาะครอบครวทภรรยามบทบาทในองคกรทางสงคม ซงรปแบบนทงสามและภรรยาจะทำหนาทในการหารายได และมอำนาจตดสนใจรวมกนทงภายนอกและภายในบาน รวมถงทำหนาทในการอบรมขดเกลาและใหคำปรกษาแกบตรรวมกน อยางไรกตามภรรยายงตองทำหนาททงหมดในการดแลบานและดแลความเปนอยของสมาชกในครอบครวนอกเหนอจากการออกไปทำงานนอกบาน เชน ดแลเรองอาหารการกน ทำความสะอาดบาน ซกรดเสอผา เปนตน

อยางไรกตาม รปแบบของความสมพนธในครอบครวทง 3 รปแบบ พบวาโดยทวไปสมาชกรนเยาวมบทบาทและอำนาจตดสนใจรวมเพมขน บตรจะใชอำนาจในการรกษาสทธของตนเกยวกบการเรยน การแตงกาย การคบเพอน การเลอกคครอง ตลอดจนการใชเวลาวาง เปนตน

การสรางคณลกษณะและลกษณะนสยทพงประะสงค เดกรนใหมในปจจบนนมรปแบบการดำรงชวตทเปลยนไปจากอดตอยางมาก โดยเฉพาะอยางยง

การมพนทสวนตวโดยเฉพาะสอออนไลนทเขาถงไดตลอดเวลาและทกสถานท อนสงผลใหเดกมความคดเปนปจเจกชนนยมมากยงขน ลกษณะดงกลาวทำใหเกดการเปลยนแปลงในเรองของอำนาจภายในครอบครวทมความเสมอภาคสงขนอยางเหนไดชด โดยสามและภรรยามกสนบสนนใหบตรแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ ของครอบครวมากขน อนสงผลใหพนทในการพดคย/แลกเปลยนโดยใชเหตผลมลกษณะกวางขน อนเปนการเสรมสรางลกษณะนสยทพงประสงคแกเยาวชนรนใหมในการฝกฝนการใชความคดทเปนระบบ นอกจากนการทบดา-มารดารบฟงเหตผลของเดกทำใหเดกสามารถพฒนาทกษะของการสอสารทด การใชอำนาจในรปแบบของการอางองเหตผลเปนการสงเสรมใหบรรยายกาศภายในบานใหมความเปนประชาธปไตย รวมทงสงเสรมใหมการตดตามสถานการณตาง ๆ เพอใหมความรอบรและเทาทนการเปลยนแปลงของสงคม

ในยคโลกาภวตน อำนาจการตดสนใจตลอดจนหนาทและความรบผดชอบระหวางสามกบภรรยา บดากบบตร รวมถงมารดากบบตร ไมไดถกแบงแยกดวยความคดเดมๆตามเพศสภาพและชวงวยอกตอไป กระบวนการเหตผลนยม (rationalism) ทเปนผลพวงมาจากสภาวะความทนสมย (Modernization) ทยนยนถงความคดและความรทอยบนพนฐานของเหตผล การกระทำตางๆทสามารถอธบายไดดวยเหตผล



Vol .21 No.2 / 2019

ตลอดจนการยดถอความจรงทสามารถอธบายความเปนเหตเปนผลดวยปญญา ทำใหมการเปลยนแปลงของความสมพนธในครอบครวจากประเพณนยมดงเดม คอบดาเปนใหญ เขาสในยคของการมสวนรวมในการปรกษาหารอ และตอรอง ระหวางสมาชกในครอบครว การควบคมความคดของสมาชกในครอบครว ไมไดอยทผหาเลยงทมสถานภาพเปนผนำอกตอไป สมาชกในครอบครวตางมอสระในการแสวงหาความรหรอความพงพอใจ และมแนวโนมทจะยอมรบความเปนตวตนของกนและกนภายใตบรรทดฐานของสงคม อกทงในปจจบนสงคมยอมรบในบทบาทของผหญงมากขนทงในดานการทำงานและ ความสมพนธระหวางชายหญง ภาระหนาทงานภายในบานและนอกบานจงมการตกลงรวมกนระหวางสมาชกในครอบครวอยางเขาใจ รวมถงการใหความสำคญกบเยาวชนคนรนใหม บตรมสวนรวมในการตดสนใจเรองตางๆมากขนอนเนองมาจากครอบครวสวนใหญมรปแบบการตดสนใจรวมกนระหวางสมาชกในครอบครว โดยเฉพาะอยางยง ในเรองทเกยวของกบตนเองโดยตรง เชน การเลอกสถานทศกษา การมหองนอนสวนตว การใชอปกรณ เทคโนโลยใหม ๆ เชน คอมพวเตอร และ โทรศพทมอถอ ตลอดจนความกาวหนาทางเทคโนโลยในปจจบนทำใหเสนแบงระหวางเพศและชองวางระหวางวยลดลง รวมถงระบบโซเซยลมเดยกลายมาเปนเครองมอทชวยใหสมาชกในครอบครวและเครอญาตมความสมพนธอนดตอกน

ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการขดเกลาของครอบครวตวแบบ ปญหาและอปสรรคดานครอบครว พบวา เดกไทยใชเวลาวางไปกบการใชสอออนไลนมากเกนไป

โดยผปกครองจำนวนไมนอยทละเลยในการควบคมการใชสอของเดก รวมถงเดกมพฤตกรรมเลยนแบบวฒนธรรมตะวนตกในเรองของการแตงกาย การรบประทานอาหาร การใชภาษา ฯลฯ

ขอเสนอแนะตอบคคลในครอบครว คอผปกครองควรชแนะใหบตรเหนถงโทษของการใชสออยางผด ๆ มกำหนดเวลาการใชสอหรอเลนเกมสอยางเหมาะสม ควรดแลบตรอยางใกลชด และสอนถงประเพณและวฒนธรรมทดงามของไทย ขอเสนอแนะตอหนวยงานภาครฐ พบวา ควรใชมาตรการสงเสรมใหชมชนมการรณรงคใหเดกเขาถงประเพณวฒนธรรมของไทย และการปรบเปลยนวธคดใหเปนระบบเชอมโยงเชงเหตผลและเทาทนการเปลยนแปลง ซงหนวยงานภาครฐตองใหการสงเสรมและสนบสนนอยางตอเนอง รวมทงมาตรการควบคม เชน รานอนเตอรเนตในชมชนใหเปดปดในเวลาท เหมาะสม ไมควรกระทบชวงเวลาเรยน และคำนงถงสขภาพของเยาวชนทมาใชบรการ ตลอดจนใหสถานศกษามสวนรวมในการแนะนำการเขาถงสอสงคมออนไลนทมประโยชนตอการเขาใจการเปลยนแปลงและการปรบตวไดอยางเหมาะสม

ขอเสนอเพอการศกษาครงตอไป ในความเปนจรงแลว มครอบครวไทยจำนวนมากในเขตตางจงหวดทมรายไดคอนขางตำและไม

มนคง สามหรอภรรยามการศกษาตำ (ตำกวาปรญญาตร) ซงอาจมจำนวนมากกวาครอบครวไทยในเขตเมอง ยกตวอยางเชน ครอบครวชาวนาซงเคยมจำนวนมากทสดในสมยกอน ไดลดจำนวนลงอย างมาก หรอครอบครวชาวสวนยางทเคยพบไดมากในทางตอนใตแตปจจบนกระจายตวไปยงทกสวนของประเทศไทย นอกจากนนยงม ครอบครวชาวประมง ครอบครวชาวสวนผลไม ครอบครวลกจางแรงงาน ทม

ลกษณะของรายไดทไมมนคง และการศกษาคอนขางตำแบบเดยวกน หากไดมการศกษาครอบครวเหลานอยางเปนระบบเชนเดยวกบทไดศกษาไปในงานวจยชนน จะทำใหสามารถเขาใจการปรบตวของครอบครวไทยในยคโลกาภวตนไดดยงขน ผวจยจงมขอเสนอแนะใหมการศกษาความสมพนธภายในครอบครวไทยในยคโลกาภวตน และนำผลทไดรบมาพจารณารวมกบผลการวจยทมอยเดม ซงจะทำใหเขาใจการขดเกลาทางสงคมและการใชอำนาจในครอบครวไทยไดอยางแมนยำมากขน

เอกสารอางอง Broom, Leonard and Seiznick, Philip. (1995). Sociology: A Text with Adapted Readings. 4th

ed. New York: Harper & Row. Dhitivatana, P. (2010). Socialization in Human and Social. 9th ed. Bangkok: Kasetsart University. Kingsley, D. (1966). Human Society. The Macmillan Co. New York. Robert, B. (1970). The Social Order. 3rd International student edition. McGraw -Kogakusha. Ltd. Samukkethum, S. (2011). Establish of the powerless. Bangkok. 1 ed. Bangkok: Machalongkum

CSB Ltd. Smuckarn, S. (2011). Money is the younger brother, Thai family and kinship system. Academic

Document Promotion Program. National Institute of Development Administration. Talcott, P. (1959). Family Structure and The Socialization of Child in Family, Socialization and

Interaction Process. Edited by T. Parson and R.F, Bales New York: Free Press. The Committee for National Women Promotion. (1994). Family. Prime Minister’s Office.

Bangkok. Vayachuta, P. (1993). Thai women’s role and status and changes affecting family relation. Thesis.

Faculty of Social Development National Institute of Development Administration. Wantayond, B. (1979). Family and family. Bangkok. Ramkhamhaeng University.



ลกษณะของรายไดทไมมนคง และการศกษาคอนขางตำแบบเดยวกน หากไดมการศกษาครอบครวเหลานอยางเปนระบบเชนเดยวกบทไดศกษาไปในงานวจยชนน จะทำใหสามารถเขาใจการปรบตวของครอบครวไทยในยคโลกาภวตนไดดยงขน ผวจยจงมขอเสนอแนะใหมการศกษาความสมพนธภายในครอบครวไทยในยคโลกาภวตน และนำผลทไดรบมาพจารณารวมกบผลการวจยทมอยเดม ซงจะทำใหเขาใจการขดเกลาทางสงคมและการใชอำนาจในครอบครวไทยไดอยางแมนยำมากขน

เอกสารอางอง Broom, Leonard and Seiznick, Philip. (1995). Sociology: A Text with Adapted Readings. 4th

ed. New York: Harper & Row. Dhitivatana, P. (2010). Socialization in Human and Social. 9th ed. Bangkok: Kasetsart University. Kingsley, D. (1966). Human Society. The Macmillan Co. New York. Robert, B. (1970). The Social Order. 3rd International student edition. McGraw -Kogakusha. Ltd. Samukkethum, S. (2011). Establish of the powerless. Bangkok. 1 ed. Bangkok: Machalongkum

CSB Ltd. Smuckarn, S. (2011). Money is the younger brother, Thai family and kinship system. Academic

Document Promotion Program. National Institute of Development Administration. Talcott, P. (1959). Family Structure and The Socialization of Child in Family, Socialization and

Interaction Process. Edited by T. Parson and R.F, Bales New York: Free Press. The Committee for National Women Promotion. (1994). Family. Prime Minister’s Office.

Bangkok. Vayachuta, P. (1993). Thai women’s role and status and changes affecting family relation. Thesis.

Faculty of Social Development National Institute of Development Administration. Wantayond, B. (1979). Family and family. Bangkok. Ramkhamhaeng University.

research ตัวแบบความสัมพันธ์ใน...

Documents