polish poems v2 · 5 first published in london 2012 ©estate of maria...

15
Maria Wierzbicka 1923 - 2009 Poezje Selected Poems

Upload: others

Post on 09-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

1

Maria Wierzbicka1923 - 2009

Poezje Selected Poems

Page 2: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

Maria Wierzbicka1923 - 2009

Poezje Selected Poems

Page 3: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

5

First Published in London 2012©Estate of Maria Wierzbicka

!"#$%#$&'()%*+,%-+,,.-#"+')%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(

Design and layout Julian Game

ContentsWstep/Introduction........................................................................................................... 6Bajka na Dzisiejsze Czasy.................................................................................... 10Chytry Intrygent................................................................................................................ 11El Salvador................................................................................................................................. 134.,.35&%6789+:&............................................................................................................... 14Historia tego Wymaga............................................................................................... 16Na Dni Triumfalne......................................................................................................... 18;&%;<#=%>,&?"-3'@......................................................................................................... 20;&)3%A.'.,&B......................................................................................................................... 21CD%E,37)3B.%E+(+9.'"&................................................................................................ 22E+9&(%F3"8%>.,,+,7)#&................................................................................................ 23E+37#:7'7%#+%G+$&#.,................................................................................................ 25!7#:+,'7%+,G")D%H&,=%*,&(I:...........................................................................26

Page 4: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

6 7

!)#=HMoja matka, Maria Tulasiewicz (z domu Wierzbicka), po wybuchu !!"#$%&'"(#)*+$#,%"-.),/0*"1"$/-2$#*&,%"3$45/)"261,1"7-8-&)9":$";6*&.%)<"='"2$"#$%&),"$5)>(?"#"@),4/),%"A6'+*&))B"C":1),.)D5+#*"2*8)9+*0*"261,:#$%,&&>"@*651*#9"%*/$"8)*5+$"/$58$2$4)+'.1&,<"E:1),"#),4,"&*6$:$#$(.)")"#'1&*D"#52F0)5+&)*0$"$=$/"5),=),B"G*/),%"@*651*#'"%-H"&),"8*B"@51'5+/$"5)9"18),&)0$<"E:'" I"#61,(&)*"IJKJ":$"3$45/)"#+*6E&94)"&*1)(.)BC5-".-%6&,""D%2&5+,%J,&'-")3.(%!".,3G"-("D%(#I,7%)B<K7B%:%E".,:)3.5%

/,7?&L3".%E"B)<L)(".?+%&%H+L-3&)%MM%:+5'7%8:"&#+:.5%:%0+,H<)".%E+9)(".?+%!7:"&L<%:%E&9.)#7'".%"%N?"H-".D%H+%:+5'".%3&-3@B%'+:.%K7-".%3%L&9&%+L%):.5%,+L3"'7O%6&,"&%:,&3%3%)"+)#,@%P+&)"@%"%2&#(@%P<9"@D%:"=()3@%-3=8Q%L,<?".5%:+5'7%8:"&#+:.5%)H=L3"B7%:.%J,&'-5"D%2".)3(&5@-%:%H+9)("2%9"-.<2%:%R"99&,L%L.%S&')%3'&5L<5@-72%)"=%:%R"-$7%:%H+G9"K<%A,.'+G9.O%E+%:+5'".%:%TUVW%,+(<%,&3.2%:75.-$&B7%L+%!".9(".5%/,7#&'""OP.L'72%3%:".9<%(9<GI:%"%+,?&'"3&-5"%)H+B.-3'7-$%3,3.)3&5@-7-$%

H+9)(@%.2"?,&-5=%:%S+'L7'".%G7B%:%9&#&-$%H+:+5.''7-$%C?'")(+%E+9)(".%'&%NX$"G"#"+'%Y+&LD%0.')"'?#+'O%6+5&%2&#(&%9<G"B&%2<37(=%"%9"#.,&#<,=%:"=-%'&#<,&9'72%G7B+D%K.%3&-3=B&%L3"&B&Q%:%C?'")(<D%?L3".%H")&B&%)(.-3.%"%?,&B&%:%#.&#,3.%'&%H".,:)372%H"=#,3.O%E,&-+:&B&%#.K%3%kabaretem „Ref Ren” oraz pisarzem Marianem Hemarem.Z7-".%:%L3".9'"-7%[+<#$%0.')"'?#+'%<HB7:&B+%2&#-.%'&%,.&9"3&-5"%

:B&)'7-$%H&)5"%"%3&2"B+:&\O%;+:7%.#&H%:%5.5%K7-"<%,+3H+-3@B%)"=D%?L7%H+3'&B&%):+5.?+%H,37)3B.?+%2=K&D%!"#+9L&O%6"&B+%#+%2".5)-.%H+L-3&)%'+:+,+-3'.?+%G&9<%:%L3".9'"-7%4&2H)#.&L%:%TU]W%,+(<O%!(,I#-.%H,3.'".89"%)"=%L+%^&2G,"L?.D%?L3".%!"#+9L%3+)#&B%:7(B&L+:-@%<'":.,)7#.-("2%&%6&,"&%H,+:&L3"B&%3&5=-"&%:".-3+,'.%5&(+%'&<-37-".9(&%5=37(&%*,&'-<)(".?+O%P.L'&(K.%+L-"=#&%+L%,+L3"'7%"%H+9)("-$%H,375&-"IBD%H+%T_%9&#&-$%2&BK.\)#:&%+H<8-"B&%2=K&%"%:,I-"B&%L+%S+'L7'<D%?L3".%,&3.2%3.%):+5@%2&#(@%"%3.%2'@%3&2".)3(&B&%:%L+2<%'&%N&9"'?<O%E,3.3%'&)#=H'.%_]%9&#%H,&-+:&B&%5&(+%&)7)#.'#(&D%&%'&)#=H'".%:%)3H"#&9<%:%L3".9'"-7%4&22.,)2"#$%:%L3"&9.%`37("%2.L7-3'.5%)3(+B7%H+L7H9+2+:.5%Y+7&9%6.L"-&9OE+3&%H,&-@%G7B&%-3=)#72%?+8-".2%EC[0a<%"%C?'")(&%E+9)(".?+D%

?L3".%3&G".,&B&%2'".%'&%)H.(#&(9.D%`927%+,&3%'&%(&:=%"%-"&)#+O%F+%5.5%<9<G"+'7-$%H+.#I:%'&9.K&B%P<9"&'%><:"2D%&%)3-3.?I9'".%5.?+%:".,)3%bF:&%:"&#,7cD%:%(#I,72%H+.#&%G&,L3+%3,=-3'".%:7(+,37)#&B%L1:"=("%H+9)("-$%)BI:%+H+:"&L&5@-%$")#+,"=%:"&#,I:%:".5@-7-$%:%)&L3".O%

Y.?<9&,'".%H")&B&%:".,)3.%"%+H+:"&L&'"&O%;".(#I,.%3%'"-$%3+)#&B7%+H<G9"(+:&'.%:%H+9)(".5%?&3.-".%bS+'L+'%F&"97cO%0+2H+'+:&B&%,I:'".K%<#:+,7%'&%*+,#.H"&'O%E+3&%#72%#B<2&-37B&%'&%5=37(%H+9)("%angielskie sztuki jak np. “Filantropa” Christophera Hamptona. ;&#+2"&)#%'&%)3#<("%E"'#.,&%"%6&2.#&%9<G"B&%-$+L3"Q%L+%#.&#,<%C9L%R"-%"%>.&#,<%;&,+L+:.?+OE")&'".%9")#I:%G7B+%5.5%(+9.5'@%H&)5@O%E+%H+:,+-".%L+%L+2<%-3=)#+%

3'&5L+:&B.2%:7,&37%<3'&'"&%H,37)7B&'.%H,3.3%b>$.%>"2.)c%-37%b>$.%>.9.?,&H$c%&9G+%+)#&#'"+%H,3.3%4.99=%E"-(%3%b>$.%A<&,L"&'cD%&%L+#7-3@-.%:72"&'7%H+?9@LI:%'&%#.2&#%H,+:&L3.'"&%H+9"#7("%3"2'.5%:+5'7O%F+%#.?+%3'&5L+:&B&%-3&)%'&%'&H,&:7%):+5.?+%)&2+-$+L<D%2&5)#.,(+:&'".D%B@-3'".%3%"')#&9&-5@%+(".2%3%H+L:I5'72"%)37G&2"D%'&%H".-3.'".%-$9.G&D%G<B.-3.(%"%-"&)#Od%:".(".2%2+5&%2&2&%)#&:&B&%)"=%)&2+#'"(".2O%d&-3=B&%#.K%

3G".,&Q%"%-$+2"(+:&Q%2'I)#:+%,3.-37O%0".L7%:%_eeT%,+(<%H+K&,%)#,&:"B%-3=8Q%L+2<%"%(+2H9.#'".%f:7H&#,+)37Bc%H+(I5%)#+B+:7D%2+5.5%2&2".%'&%)3-3=8-".%:%+)#&#'".5%-$:"9"%<L&B+%)"=%<-".-O%;".)#.#7D%:%H+K&,3.%)HB+'=B&%3'&-3'&%-3=8Q%5.5%L+,+G(<%H"82".''"-3.?+D%&%#+%-+%H+3+)#&B+D%'&%)#,3=H7%H+-"=B7%)3-3<,7D%(#I,.%3&)".L9"B7%3,<5'+:&'7%G<L7'.(%3&'"2%,+3H+-3=#+%,.2+'#O%!".,)3.%:%'"'".5)372%#+2"(<%#+%:)37)#(+D%-+%H+3+)#&B+O%6&2&D%H+L+G'".%5&(%:".9<%.2"?,&'#I:D%'"?L7%'".%-$-"&B&%:,I-"Q%L+%E+9)("%a%f!)37)-7%:75.-$&9"D%3?"'=9"D%2"&)#+%3'")3-3+'.D%L+%-3.?+%#<%:,&-&Qgc%2I:"B&D%(".L7%H,+H+'+:&B.2%H+:,I#%L+%+5-373'7O!B&8-":".%'"?L7%'".%-$+,+:&B&O%P.L'&(K.%H+%#72%5&(%<H&LB&D%

:72&?&B&%*&-$+:.5%+H".("%"%:%F'"<%h:"=#.?+%!&9.'#.?+%:%9<#72%_eeU%,+(<%H,375=#+%5@%L+%)3H"#&9&O%P.5%+G,&K.'"&%'".%G7B7%H+:&K'.D%'"-%)+G".%'".%3B&2&B&D%&9.%H+#:".,L3&5@-%):72%H,37(B&L.2%3B.%+H"'".%+%&'?".9)(".5%)B<KG".%3L,+:"&D%#&(%3%H+:+L<%(".H)(".5%+H".("%5&(%"%G,&(<%3&"'#.,.)+:&'"&%)#&,)372"%H&-5.'#&2"D%-"@?9.%H+3+)#&5@-%:%BIK(<D%-+,&3%G&,L3".5%)B&GB&D%&K%:%8,+L(<%'+-7%H+%32"&'".%(,+H9I:("%MR%32&,B&%:%)3H"#&9<Od+)#&B&%H+-$+:&'&%:%A,..'*+,L%'&%-2.'#&,3<%:%L3".9'"-7%N&9"'?% :%3&-$+L'"2%S+'L7'".O

i!".9(&%E&#,"+#(&D%9.K7%#<%:%+G-.5D%&9G+%"%H,375&3'.5%3".2"cd%5=37(&%&'?".9)(".?+%H,3.#B<2&-37B&%/.&#&%0&12".,-3&(O

Page 5: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

8 9

IntroductionMy mother, Maria Tulasiewicz (nee Wierzbicka), escaped from $..-2),:"3$4*&:"*&:"8*:,"*"&,#"L$8,")&"A6)+*)&"*M+,6"+L,"5,.$&:"#$64:"#*6B"N,6".L)4:L$$:"8,8$6),5"$M"@*65*#"#,6,"$M"*"cosmopolitan city, with many nationalities and religions rubbing 5L$-4:,65B"A-+"$&"I"O,2+,8=,6"IJKJ<"+L,"P*1)5")&Q*:,:B!$"9.%$.,%*&#$.,%:&)%#+%).,j.%:"#$%#$.%E+9")$%"'#.99"?.'-.%-+,H)%k&'L%

&*#.,%#$.%:&,%)#&,#.L%&%'.:%9"*.%&H&,#%*,+2%$")%:"*.%&'L%L&<?$#.,)lD%27%2+#$.,D%:"#$%$.,%)")#.,%&'L%$.,%2+#$.,D%)H.'#%2+)#%+*%#$.%:&,%"'%#$.%E+9")$%S7-..%"'%R"99&,L%L.%S&')D%'.&,%A,.'+G9.%"'%R"-$7%J,&'-.O%>$.'%"'%TUVW%)$.%2&L.%#$.%5+<,'.7%#+%/,"#&"'O

One of the many clubs and social organisations for emigre Poles in S+'L+'%"'%#$.%H+)#:&,%7.&,)%:&)%#$.%E+9")$%4.&,#$%^9<G%+'%NX$"G"#"+'%Y+&LD%0.')"'?#+'O%67%2+#$.,%:,+#.%)(.#-$.)%&'L%&-#.L%"'%"#)%`,)#am++,%#$.&#,.%&'L%:+,(.L%:"#$%#$.%-&G&,.#%Y.*%Y.'%&'L%#$.%:,"#.,%Marian Hemar. She met her future husband, Witold, at a Hampstead ;.:%n.&,o)%L&'-.%"'%TU]W%&'L%#$.7%2+j.L%#+%^&2G,"L?.D%:$.,.%Witold became a university lecturer and Maria taught evening classes "'%J,.'-$O%/<#%-<#%+p%*,+2%$.,%*&2"97%&'L%$.,%E+9")$%*,".'L)%)$.%,.#<,'.L%#+%9"j.%"'%S+'L+'O%J+,%#$.%'.X#%_]%7.&,)%)$.%:+,(.L%&)%&%EqD%latterly at Hammersmith hospital in the Royal Medical Postgraduate [-$++9o)%2.L"-&9%H$7)"-)%L.H&,#2.'#O[$.%:&)%&%,.?<9&,%j")#+,%#+%EC[0%&'L%C?'")(+%E+9)(".%:$.,.%)$.%

:+<9L%#&(.%2.%#+%:&#-$%H9&7)%&'L%`92)%&'L%#+%.'5+7%-+p..%&'L%-&(.O%4.,%*&j+<,"#.%H+.#)%"'-9<L.L%P<9"&'%><:"2D%.)H.-"&997%#$.%iF:&%!"&#,7o%H+.2%:$"-$%2&L.%)<-$%?,.&#%<).%+*%#$.%)+<'L)%+*%E+9")$%:+,L)%#+%#.99%#$.%)#+,7%+*%:"'L)%G9+:"'?%#$,+<?$%&'%+,-$&,LO%[$.%,.?<9&,97%:,+#.%H+.2)%&'L%)$+,#%)#+,".)D%)+2.%+*%:$"-$%:.,.%H<G9")$.L%"'%#$.%E+9")$%F&"97%S+'L+'%'.:)&H.,%&'L%-+2H+).L%*+,%#$.%H"&'+O%[$.%&9)+%#,&')9&#.L%N'?9")$%H9&7)%"'#+%E+9")$D%"'-9<L"'?%^$,")#+H$.,%4&2H#+'o)%i>$.%E$"9&'#$,+H")#o%&'L%.'5+7.L%E"'#.,%&'L%6&2.#%H9&7)%&#%#$.%C9L%R"-%and the National Theatre.S.##.,a:,"#"'?%:&)%&'+#$.,%*+,#.O%C*#.'D%-+2"'?%$+2.D%M%:+<9L%`'L%

&-('+:9.L?.2.'#)%*,+2%#$.%>"2.)%+,%#$.%>.9.?,&H$D%+,%#$.%9&#.)#%"'%&'%.X-$&'?.%:"#$%#$.%A<&,L"&'o)%4.99&%E"-(%+'%-+9La:&,%H+9"#"-)O%[$.%:+<9L%&9)+%`'L%#"2.%#+%,.H&",%$.,%-&,D%L+%FMn%a%"'-9<L"'?%2&("'?%double-glazing - and bake bread, bagels and cakes.

q)%$.,%,.#",.2.'#%'.&,.LD%27%2+#$.,%G.-&2.%,.-9<)"j.%&'L%&%#,.2.'L+<)%$+&,L.,O%>$.'D%"'%_eeTD%&%`,.%?<##.L%$.,%*,+'#%,++2D%&'L%)$.%5<)#%2&'&?.L%#+%.)-&H.O%>$&#%:&)%)++'%*+99+:.L%G7%&%)2&99%&--"L.'#%"'%$.,%G.9+j.L%6"'"D%:$"-$%9.L%$.,%#+%?"j"'?%<H%L,"j"'?D%&9#$+<?$%)$.%:+<9L%+*#.'%)"#%"'%#$.%-&,%H&,(.L%+<#)"L.%$.,%$+<).%enjoying a cup of tea.S"(.%)+2.%.2"?,.)%)$.%'.j.,%:&'#.L%#+%,.#<,'%#+%E+9&'L%a%

i.j.,7+'.%$&)%?+'.%&'L%#$.%-"#7%:&)%L.)#,+7.LD%:$7%)$+<9L%M%:&'#%#+%?+%G&-(o%)$.%:+<9L%)&7%:$.'%M%)<??.)#.L%&%,.#<,'%j")"#%#+%$.,%birthplace.[$.%'.j.,%,.&997%)<p.,.L%*,+2%H++,%$.&9#$O%/<#%&*#.,%&%*&99D%)$.%

:&)%&L2"##.L%#+%$+)H"#&9%+'%[#%R&9.'#"'.o)%F&7%"'%J.G,<&,7%_eeUO%[$.%$&L'o#%G,+(.'%&'7%G+'.)%G<#%"'%&%)#+,7%)+%*&2"9&,%#+%#$.%N'?9")$%$.&9#$%service, poor care and lack of attention to elderly patients, she got "'-,.&)"'?97%:.&(%*,+2%G."'?%-+'`'.L%#+%$.,%G.L%&'L%L".L%"'%$+)H"#&9%"'%#$.%2"LL9.%+*%#$.%'"?$#%&*#.,%&%-$&'?.%#+%$.,%MR%L,"HO

i!".9(&%E&#,"+#(&D%9.37%#<%:%+G-.5%9<G%H,75&3'.5%3.2"Oc

Page 6: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

10 11

A*%/*"&*":1)5),%51,".1*5'4")#+,75=%)"=%L3"8%-37#&;"G7%G&5(=%3&(9=#@

CH.,&-5"%'&%(,&5<%)"=%L+(+'<5.a%G.3%<L3"&B<%H&-5.'#&O

F3"8D%(,&5%)"=%:+5)(".2%3&9.:&E,3.5.KLK&%?+%:)3.,3%-3+B?&2"

q%-3B+:".(&%3%<9"-7Nie zabija ni rani.

F3")"&5%(,&5%)"=%3'".:&9&E,3.)3-3.H"&%2<%:,+?"%)7)#.2q%(,.:%)"=%'".%9.5.O%E+%+H.,&-5"

^$",<?%2&%,=-.%-37)#.O

CH.,&-5&%)(+\-3+'&g;".%)B7)3&B.2%H&-5.'#&%(,37(<ga%!%L+G,3.%'&+9":"+'.5%2&)37'".

0IB(&%H,&-<5@%a%H+%-"-$<O

dG7#%.'.,?"-3'7-$%)"=%:7B&H<5.dG7#%-$=#'7-$%5&(%+,3.-$7%)"=%iB<)(&odG7#%+H+,'7-$%)"=%H+%H,+)#<%<L.,3&A&L&#9":72%:-")(&%('.G.9%:%<)#&O

;"2%)H,&:".L9":"%&9&,2%H+L'"+)@CH.,+:&'.?+%<H+2'@%)"=%,&-5"P<K%)(+\-3+'.O%P<K%H+%:)37)#("2O

P<K%a%H+%+H.,&-5"O

Chytry IntrygentZ intrygentem co chytryS.H".5%)"=%'".%3&L&:&QOr'"(&Q%?+%5&(%+?'"&O

!%H.,#,&(#&-5.%'".%:L&:&QO

[3-3.?I9'".D%5.89"8%;".G79.(#+DM%:&K'7-$%2&)3%H&,#'.,I:a

/+%+'%#+%:7(+,37)#&L9&%):+"-$%'".-'7-$%-.9I:O

P.)#%)H,7#'7D%:"=-%'".%H,3.+-37kG@L1%H.:'7l%*&(#<%#.?+Z.%G9&)(%+L%'"-$%G"5@-7

!%(+\-<%)HB7'".%'&%'".?+O

AL7%3%2+K'72"%3&-3'".%)"=%(<2&QDd%'"2"%3&L&:&Q%).#'".D

C'%:".%a%(&KL.%5.?+%H,3.)#=H)#:+0&KL.%B&5L&-#:+%a%3G9.L'".O

E,375=9"%?+%L+%09<G<D[(B+''"%2<%G79"%:".,37Q;".%H+%#+D%G7%'&\%'&H&L&QM%3=G7%'&%'".?+%)3-3.,37QO

AL7%H+)#@H"%'".B&L'".M%H+:".s%oG7B.2%:73:&'7o

:".%L+G,3.D%K.%2<%<:".,3@%aC'%-$7#,7%5.)#%"%)3-3:&'7O

q%5.89"%'&:.#%+)(&,3@%a>&(%-&B@%)H,&:=%:7(,=-"

/7%2789.9"s%o'".%2I?B%"'&-3.5oDo6"&B%5&(%'&59.H)3.%-$=-"oO

Page 7: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

12 13

>&(%)H,&:7%H+H,+:&L3"D%K.OOO;"G7%#+H'".5@-&%8:".-3(&

;&%+-3&-$%:)37)#("-$%a%3%:"9(&d,+G"%)"=%'&?9.%a+:".-3(&O

Gdy do Ciebie[:.%,&2"+'&%+#:".,&

/B&?&2%^"=D%'".%G".,3%?+;&%):+5.?+%H&,#'.,&O

P.2<%#+%:75L3".%'&%L+G,.!H,+:&L3"%:%K7-".%):.%H9&'7aS.-3%#7D%H+%)"<-$#%*.,:+,3.

E+-3<5.)3%)"=%'".-+%a%3G,<(&'7O

!%G,<L'.%&*.,7%-"=%:H9@#&;".-'.%3&27)B7%-"%)(,+"D

["&#.-3(@%(B&2)#:%-"=%+H9&#&>7)"@-.2%<2I:%3'".:+9"O

C'%#:+5.%2789"%(,.<5.^+%:7G".,3.)3D%:".%3%?I,7OOn, mistrz od autosugestiiE"9'7D%:7#,&:'7D%H+'<,7O

P&(%,&3%)"=%3%'"2%)(<2&)3D%#+%(+'".-O;".%2&%-+%2I:"Q%a%H,3.H&LB.8OC'%G=L3".D%5&(%H+:,I3%'&%)37"

P&(%'IKD%+)#,7%'IK%'&%#:72%?&,L9.O

E+%-I3%)"=%3%#&("2%3&L&:&QgP.?+%)B<-$&Q%H+L)3.H#I:gS.H".5%G7%:&)%L3".9"B+>7)"@-.%("9+2.#,I:O

q%:"=-%'&%)#&,#t%P<KO%>.,&3O^+%#,372&)3%:%,.-=%,3<QO%!)37)#(+tFB<?@%2&)3%L,+?=%H,3.L%)+G@O

/+%"%#&(%?L3".%H".H,3%,+8'".D%3&%G9")(+O

R4"O*4Q*:$6h2"&B+%"%'".<)#&''".D%+%E+9)(+C%)+G".%2&)3%?9+)"Q%:".8-"tM'&-3.5%a%8:"&#%^"=%3&H+2'"OM'&-3.5%a%8:"&#%^"=%H,3.(,.89"O

F3"8%?B+)%^"%+LG".,&%[&9j&L+,tC'%L3")"&5%'&%&'#.'&-$%8:"&#&>:I5%?B+)%3&?B<)3&%"%"2"=%>:+5.d.%)3H&9#%L3".''"(I:%:72"&#&O

>:+"2%5=37(".2%L3"8%2I:"O[B+:.2%i'".:+9&o%L3"8%)3&)#&O

^I3%2+K.%:".L3".Q%+%'".:+9"D%+'0#I,7%5.5%'"?L7%'".%3&3'&Bg

C%:+9'+8-"%(,37-37t%^37%3'&Q%2+K.[2&(%:+9'+8-"%")#+#'7D%#.'0#+%5.5%'"?L7%'".%)#,&-"BD

0#I,.2<%a%)2&(%'".:+9"%5.)#%+G-7g

C'D%:),IL%>:7-$%(,I9I:%a%H&-$+9=ML.+9+?"@%H=L3+'7%5&(%:"&#,&(

d%'".)H,&:".L9":+8-"&%3%H.:'+8-"@%)(<2&'7d%G".L@%'&%H.:'+%3&%H&'%G,&#O

/.3H,&:'".%>:7-$%)BI:%3&H+K7-3&O/.3H,&:'".%:%+G,+'".%"-$%:&9-37D;".:+9&%a%#+%>!CPq%)H.-5&9'+8Qt!+9'+8-%a%>!N%?+LB+%'&%#&,-37t

0,37-3%E+9)(+t%!&,-3t%;".%)".LK%-"-$+O;".:L3"=-3'+)Q%5.)#%:".9(&%5&(%-$<)#&

Y&L%P.?+%H,&:&%L+%(,37(<AL7%>+G".%)3'<,<5@%L3"8%<)#&g

Page 8: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

TV 15

N,6,1%*"S'(4$#*C%$.,.35"%2789+:.5D%)B7)3&B.8g

;&<-37Q%)"=%5.5%B&#:+O>+%#&(&%?,&D%G&,L3+%:%2+L3".OE+B%8:"&#&%L3")"&5%?,&%:%#+O

F:".%#&9".%H+5=Q%H+2".)3&5k>+%L+)(+'&B&%3&G&:&l

P.L'.%'&%L,<?".%:72".'"&5P.L'.%H+L%L,<?".%H+L)#&:"&5O

;HOs%H+5.-".%:%(#I,72%#7,&'0+H7#+%K.9&3.2%2&%)(<#.

d&)#@H%#&("2D%:%(#I,72%5.?+%)#+H&q#B&)+:72%+G9.-3+'&%5.)#%G<#.2O

>.D%+%H+L:I5'7-$%?B+:&-$%5&(%(&,#7CL:,IQ%L+%?I,7%'+?&2"

qG7%)H,+:+(+:&'7%G7B%H,+:+(&#+,.2E,+:+(&#+,%3&8%a%)H,+:+(+:&'72O

E+L%&#&(<5@-.?+%H+L)#&:%a%:7G&:-=OE+L%3&G+,-=%a%L+G,+L3"-".9&O

Pod agresora - baranka.E+L%#7,&'&%a%+):+G+L3"-".9&O

E+L%G"#.?+%a%#.?+%(#I,7%G"5.t0#I,7%)&2%)+G".%,&37%:72".,3&O[&2%)+G".%m&("%,+3H,<:&O[&2%:%)".G".%-.9<5.O%rL.,3&O

Widzisz, jakie to proste.;"-%)"=%H+L%#72%'".%-$+:&OTa gra jest na nasze czasyd:".%)".s%4NYNdPq%6nhSC!qO

d%'=(&'.?+%3,IG%a%#.?+%(#I,7%'=(&O0#I,7%)&2%)".%G"-3<5.O%d5&L&Od%#,<#.?+%a%#.?+D%(#I,7%#,<-"3'=[&2%)+G".%'&%#&9.,3%'&(B&L&O

E,3.:,I-+'7%a%'".-$%)&2%)+G".%'+?=%H+L)#&:"&OSam sobie pruje szyki.

[&2%?,+G7%(+H".%H+L%)+G@;&%?,+G&-$%)#&:"&%(,37K7("O

^3.-$+)B+:&-5&t%!=?,7t%E+9)(&t!"L3=D%K.8%'&H,&:L=%)".%)#&,&BOd%&?,.)+,&%3,+G"B.8%H,375&-".9&O

>.'D%(#I,7%)B<37B%H+2+-@O%^+%:73:&9&Bt

P&(%)"=%,&3%?,7%#.5%'&<-37)3k>+%L+)(+'&9&%3&G&:&l

^+,&3%B&#:".5%-"%H,7375L3".%H+5=-"&P.L'.%H+L%L,<?".%H+L)#&:"&QO

u:"-3%)".D%Q:"-3t%E<'(#.2%?,7%)3-37#+:72k'".:".9<%#+%H+#,&`B+l

P.)#%aaa%:7,<?+:&Q%3%?,7%&?,.)+,&t;".%2&%?+t%;"?L7%'".%G7B+t

d&")#.t%!".9(&%:7?,&'&%#+F9&%^".G".%"%:".9("%&#<#O

^"D%-+%'".%H+#,&`9"D%)".L3@%L3"8!%)3H"#&9<%L9&%:&,"&#I:O

Page 9: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

16 17

N)5+$6)*"+,E$"#'8*E* TP*")&#*1%,"UME*&)5+*&-V!7G&-3-".%2"t%AL7%'&L%'&)372

FB<K.5%2789.%8:"&#.2Y3.-3%3&-37'&5@%H&-$'".Q

Mi --- melodramatem.

Z.%(,&5%5.L.'D%L3"8%(,&5%L,<?"d&%2+,L<-$'=%#,372&%aaY+G"Q%3%#.?+%:".9("%,:.#.)gdB+,3.-37Qg%E,3.(9"'&Qg

Z.%)"9'".5)37%(,&5D%)B&G)37r)#&:"-3.'".%35&L&%aa

0,37-3.Qt%G"&L&Qt%H,+#.)#+:&Qt>+%")#'&%H,3.)&L&g

Z.%G.G.-$7%2<%:7:,&-&g;&$&5.2%H+?&'"&g;=(&%?+%"%:737)(<5.g!+9'+8-"%3&G,&'"&O

Pachnie mi to --- przeczuleniem.;".H+#,3.G'@%B.3(@

[(<,-3.2%).,-&%HB+-$9":.?+M%2&'".,@%(".H)(@O

q%2+K.%'&2%3%H,&:.2%H"=8-"E+?+L3"Q%)"=%#,3.G&gE+%-IK%)#&9.%+%,&#<'.(;&?&G7:&Q%'".G&O

P&(%5&%L<2&'O%qK%#<%'&?9.^3<5=%5&(%'&%)(,+'"

;.,:%3&-37'&%2"%H<9)+:&Q>.2H.2%H,378H".)3+'72O

!%?B+:".%G"5@%2"%)(@L8%L3:+'7D0+B<5@%&9&,27

Y+3H&-39":.%5=("%)B7)3=DM%-3758%(,37(%(+)32&,'7O

!%'+)%<L.,3&%2'".%:+'%L3":'&A,+G+:&D%H+L3".2'&D

[:@L%)H&9&'7-$%-"&B%32".)3&'7d.%)#=-$9"3'@%:"=3".''@O

0,:&:.%#+,)7D%)#,3=H7%9<L3(".6&5&("%:+5.''.

Piszczelami jak szablami!72&-$<5@-%?'".:'".

!7#,3.)3-3&5@%(<%2'".%+-3+L+BI:0+8-")#.%G&).'7%aaaa%(,37-3@-sfP&(%'".%!n%#+%6n%3&%:+9'+8Q/"Q%)"=%3'I:%HI5L3".27Oc

[<'@%(<%2'".%?,+1'@%*&[email protected]$%'&)3%)"=%)H9&#&

!".2t%>.'%K7:"+B%,+3H=#&'7>+%[r6MN;MN%h!Mq>qt

d%H,3.,&K.'"&%3%(,3.)B&%)(&-3=!%,=(=%-$:7#&2%)3H&L=

M%)"=%G<L3=%aaa%!%?B+:".%H<)#+q9.%5<K%"'&-3.5O

Page 10: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

18 19

P*"W&)"G6)-8M*4&,>,"<2*&9'".%3+)#&B%3L+G7#7E".,:)37%:+9'+8-"%)3&'".-E+9&-7%3.%):.5%2+:7

dL3".,&5@%*&9)3<%(&?&'".-O

E,.-3%3%L,+?"%2+:+a#,&:+tP=37(%'&%L:+5.%,+3L&,#7E+9&-7%L3"8D%)&2"%3%)+G@A,&5@%:%+#:&,#.%(&,#7O

F+)7Q%2&5@%'"<&')I:q9<35"D%'".L+2I:".\D

!%2@L,+8Q%<G,&'7-$%G,.L'"Dr)7H"&'"&%):7-$%)<2".\O

;".-$%2+:&%-37)#&%H+HB7'".t;".-$%f&'#7)+-5&9")#7-3'&%32+:&cd'&-37s%E+9&(%:%):72%(,&5<d&%)".G".%-$-.%L.-7L+:&QO

fE,+:+(&-75'".%:7)#=H("cf0+'#,a,.:+9<-75'".%3G,+L'".c;".-$%3'&-37s%E+9&-7%:%(,&5<^$-@%+LL7-$&Q%):+G+L'".O

F3"8%)H,&:&%'&%+)#,3<%2".-3&OF3")"&5%"L@%'&%)"B.Y+3H&9.'"D%?+,@-7

!%5.L'@%)#+H".'"%G,7B=O

!)37)-7%,&3.2%a%G.3%:3?9.L<^37%#+%'&%?I,3.vL+9.O

!)37)-7%,&3.2O%Y=(&%:%,=(=d%?:"&3L@%:+9'+8-"%'&L%-3+B.2O

!)37)-7%,&3.2D%H&'+:".tCi z nad biurka czy roli.

!)37)#("-$%:&)%#&(%)&2+%<:".,&OWszyskich tak samo boli.q%5.89"%,&L7%'".%L&L3@g

>+%'".-$%3&8:"#&%'&L%8:"&#.2E,&:L&D%K.%#7,&'%L,<?".2<;"?L7%'".%G=L3".%G,&#.2O

!"=-.5s%K.%2<%)"=%'".%<L&B+OZ.%:%H"=('.5%)3&-".%)+-5&9"32E+%H,+)#<%'".%)H.B'"B%3&L&'"&O

[H<LB+:&BO%;".%:7H&9"BO

;".-$&5%-&97%8:"&#%H&#,37s[2+(+:"%-+%,7-3&B%),+?+E,37)3B+%'&%)#&,.%9&#&

!B&)'7%H+L?,73&Q%+?+'O

Page 11: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

20 21

P*"P-+9"G6*E).1&>F.9"(&#'".%3%'"2D%H,+)3=%w/,+\%/+K.%H+L%:B+)t

/.3%H+8H".-$<D%H.:'@%,=(@M2%'&(,.89&Q%9+)O

!%,=(&:"-3(&-$%3%'"2D%H,+)3=%afAB&)(&Qc%:%).,""%2I:%aq%<(,&L(".2D%3&%H9.-&2"^".2'7%(+H&Q%,I:O

8-")(&QD%(9.H&QD%-2+(&QD%L7?&Q;&%)(,37H.-3(&-$%?,&Q%aq%H+:+9"D%)H,&:'@%,=(@!%)#,+'=%,+:<%H-$&QO

;".%H+#,3.G&%#<%H+8H".-$<tL&Q%"2%:%,=-.%aaaaa^dq[OC'%H+2+K.O%C'%<"8-"O>.'%i,+3,&G"&-3o%'&)3O

P*51"X,&,6*0Jakby mi nagle grubed%+-3<%)H&LB7%B<)("%aa

P&,<3.9)("%aa%#+%0+8-"<)3(+tP&,<3.9)("%aa%#+OOOE"B)<L)("t

!IL3t%0#I,7D%?L7%:%(,&5<d&-".2'"&%)"=%5&(%:%(&L3"[#&'@B%'&%-3.9.%'&,+L<M%#.,&3%'&)OOOH+H,+:&L3"O

E".,8%2B+L&%aa%:7H"=#&%a%5&(%'&9.K7>79(+%aaa%H+:".L3-".%G,&-"&O

[(@L%'&%'".5%+,L.,I:>&(&%aa%2&'"*.)#&-5&ggg

S"-+g%aa'&#-$'"+'.t[39&-$.#'7%+?".\%:%+(<ONH+9.#7D%-3.,:+'.%:7B+?"

I szabelka u boku.

rL&B%)".%'&2%?.'.,&BOZaiste -- istne cacko.

!7)#&,-37%)3&G.9(@%2&-$'".d%*&'#&375@%5<'&-(@O

F+)"@L3".%(+'"&%3%*&)+'.2Zepnie go ostrogami,!7(&H&'7%0+8-"<)3(+tE"B)<L)("%:7(&H&'7t

P<K%:"L3=OO"L3".27%3&%'"2OP<K%,<)3&%2&)&%-&B&O

67%E+9&-7%2&27%)B&G+8QF+%:+L3&%a%?.'.,&B&O

>,<L'+8Q%:%#72%OO%^".K("6+K.%'&)%)H+#(&Q%3&:IL

AL7%H,+:&L3@-%'&)%#&(%3%*&)+'.2d&H,+:&L3"%'&)%'&OOO%![^4xFO

Page 12: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

22 23

Y<"361'510,"2$/$4,&)*CD%H,37)3B.%H+(+9.'"&t[.,-%2B+L7-$%2&)&%-&B&DAL7%!&2%G.L@%#B<2&-37Q

K.%q2.,7(&%)&2&D%#.'%(+'m"(#%:7:+B&B&;".%:".,3-".t

0+'m"(#%#.'%3%?I,7%G7B%<H9&'+:&'7OS<L%q2.,7(&')("%:+5'7%+%R".#'&2%'".%-$-"&Bt

d+)#&B%a%)H,+:+(+:&'7O

!&9(&%+%R".#'&2%G7B&%L9&%'".?+%K7,.2%)H+'#&'"-3'72OCL,<-$.2%5&(%'&#<,&9'".5)372O%0+').(:.'#'72O%S+?"-3'72O

[B+:+%:+9'+)-%a%:I:-3&)%a%G7B+%)B+:.2%37:72D%&(#<&9'72;&,+LI:%H,&:.2O%M-$%L@3.'".2%'".<)#&'72O

q%K7Q%G.3%'".5D%3'&-37B+d7QD%5&(%,7G&%'&%H"&)(<D;&9.K&B+%5.5%G,+'"Qt;&9.K&B+%5@%G,&Qa%)"B&t

h:"&#%G7B%"''72O%;".%)#&B+%)"=%'&%<G+-3<;".%H&#,37B+%G".,'".%5&(%5&("8%'&,IL%:%+G-7-2%)"LB&-$%)3&2+-3.

/"Q%)".%3&%:+9'+8QD%L3"8g%6&%L1:"=(%3&")#.%a%):&:9+'7OE+?+L3"-%)"=%3%'".:+9@D%3'&-37%L3")"&5%a%G7Q%:+9'72O

!7%2B+L3"D%:7-$+:&'"%:%.9.(#,+'"-3'7-$%2I3?I:%):".-".^37%!7%#+%3L+B&-".%H+5@Qg^37%!7%#+%3,+3<2".-".g

3$4*/"W1)("G,66$6'5+*P.89"%L3"8%3&%?,&'"-@E+9&(%aa%#.,,+,7)#&t^37%'&9.K7%)"=%L3":"QgY3.-3%#+%+-37:")#&%

E,&:.2%"2"#&-5">&(&%,3.-3%)"=%L3".5.

AL7%:%5.?+%:B&)'72%(,&5<Terroryzm szaleje

C'%L+G,@%)3(+B.%)(+\-37B;".%K&,#<5-".%3%'".?+

>.,,+,732<%+'%)"=%<-37BU --Jarulskiego

C'%'".%3%5&(".?+8%#&2%[q[o<q'"%3%3&L'.5%6qJMM^+%AN;NYqy%2+K.>+%"%+'%H+#,&`

W tej szkole go nauczonoCH,.)5"%:"=3".''.50,=#&-#:&%"%B&5L&-#:&

F,I?%)3&'#&K<%a%-".2'7-$

Bicia. Kaleczenia.Y@(%:7B&27:&'"&

A&3.2D%:.K.2%-37%H&B(@;&%2<,t%3'".-3<9&'"&O

^37%2+K'&%2<%)"=%L3":"QgNo - przyznajcie skrycie -Z.%+'%L3")"&5%K+'?9<5.d&(B&L'"(I:%K7-".2%a

Page 13: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

_V 25

Z.%?,+1'7%"%+(,<#'7;".-3<B7%'&%5=("

F7'&2"#<%L+)B+:'".;".%:7H<)-3&%3%,=("g;+%H+:".L3-".%)&2"tA'".:&Q%)".%'&%'".?+tP&(%+'%)".%#.?+%:7<-37B<%PqYrdNS[0MNACg

Polak szybko pojmujeSprytny jak choleraTylko mu dobregoF&Q%'&<-37-".9&O

C'%'".%3%5&(".?+)%#&2%[q[o<q'"%3%3&L'.5%6&`"^+%A.'.,&9%2+K.>+%"%+'%H+#,&`

Pozytwyny to bohaterE+37#:7'7%#+%G+$&#.,d%,+9@%L+%)H.B'".'"&

P&(%+L<-37Q%)H+B.-3.\)#:+Bohater - marzenia.

4<3"&%:"=-%'&%G+$&#.,&td&G,&Q%)"=%L+%L3".B&t

d%G+$&#.,&%3,+G"Q%)3<5=Dy+#,&D%$+-$)3#&H9.,&

dL.?.'+:&'.?+%G<G(&D^".2'.%"'L7:"L"<2D;&:&9&-3&%"%(,=#&-3&DF+)B+:'.%a%C4nFr6O

!)37)#(".%5.?+%L&:'.%?,3.)3("E+L%8:"&#B+%<)#&:"&QO

6=#'72%)+).2%5.%H+L9.:&Qd&H,&:"&QD%3&H,&:"&QO

AB+8'7%H,+-.)%2<%:7#B+-37QtE,3.3%?B+8'"("%?B+)"Qt

[<-$.5%'"#("%'".%3+)#&:"QOC8:"'"QO%CH,+)"QO

M%(,&5+:"%?+%H,3.L)#&:"QOOd morza to Tatr.

fE&\)#:<%-$-.%)"=%G+$&#.,&gC#+%!&)3%G+$&#.,tc

Page 14: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

26 27

@'+#$6&'"$6=)5<"2*69"M6*/F#C,(".)#,&%)#,&)3'".%3%#&9.'#.2D%#79(+%)#+9"("%L9&%E+9&(I:%

'".)#.#7%'".%3&5=#.

S.-3%K.%:H,+)#%3%?B+L<%,<)3&2%?B&L(+%&%2&2%'&#<,=%(,.:(@r)"&LB.2%)+G".%H,37%)#+9"(<%3%*,&'-<)(@%-$+,@?".:(@O

!".2%a%(&,7?+L'&%&,+?&'-5&D%9.-3%-$-"&9.2%5.8Q%H&'+:".2789&9.2D%-$7G&%3&%#+%J,&'-5&%'&2%:+5'7%'".%:7H+:".

r)"&L9.2%"%+#+%-<LD%:)3=L3".%)H+5,3.'"&%L3".:-3@#%5&(%2"ILO

q%2=)(".%#:&,3.%3%3&-$:7#<%G9&L.H&#,3&%'&%2+5.%)(&,H.#("%3%N64qFND%H+#.2D%:3L7-$&5@

3%2.9&'-$+9"@%5&(%-"%)+G".%175@O

d%?I,7%H,37G".?&%?,3.-3'7%H"(+9&(?,3.-3'7%G+%'".%:".%L<,.'%K.2%E+9&(3%<(B+'.2%)"=%(.9'.,%35&:"&%H+%-$:"9-.G+%'".%:".%L<,.\%3.%5.)#.2%#<G79-.2G7B7%#&2%,IK'.%(+#9.#7%"%H".-3.'".

L+%(#+,7-$%)"=%,:&B+%2+5.%H+L'".G".'".&9.%2<)"&9.2%3&2I:"Q%(9<)("

bo tylko na tyle znam francuski.

M%5.2%#.%(9<)("%:%&<,.+9"G+%:)37)-7%H&#,3@%'&%2I5%)#+9"(3%L&9&%)@)"&L(&%)#<(&%)@)"&L&

fH&#,3%-$&2".%5&(%)"=%:%H&,7K<%5&L&3%?,&-5@%#.%,<-$7D%'+%)&2%H+:".L3-+%+G-+(,&5+:".-%#+%+G-+(,&5+:".-O

&%L,<?&%L&2&%:%(+9+,3.%9"9&%H,3.3%-<L37%)#+9"()"=%H,3.-$79&%"%H7#&%3%<82".-'.2s%j+<)%.#.)%H&,")".'g

:#.2%(#+)%)"=%:#+-37B%3%2?B7H+,&'(<%"%(,37('&B%L+%2'".

-3.8Q%2&,"&'(<t%#,3.G&%G7B+%:"L3".Q)H+5,3.'".%:+(I9D%5&(G72%L7H9+2&#7-3'7

H+?2&#:&B9%H,+#+(IBOP&(G7%3&%#+%K.%5.)#.2

E+9&(".2%)H+5,3.9"%'&%2'".%3.%:3?&,L@%"%'".)2&(".2O

M%)B<)3'".%G"5-".%2'".%B+G<3&<(&,3-".%G+2%H&,)37:&%+:-&O%[(,&L9.2%#.'%<82".-$

G+%G7B%L9&%J,&'-<3&D%)(,&LB.2%#@%?,3.-3'+8Q%-+%'".%L9&%(,&5+:-&O

Page 15: Polish Poems V2 · 5 First Published in London 2012 ©Estate of Maria Wierzbicka!"#$%#$&’()%*+,%-+,,.-#"+’)%#+%/.&#&%/.&#&%0&12".,-3&(Design and layout Julian Game Contents Wstep

Maria Tulasiewicz (z domu Wierzbicka), po wybuchu II wojny (#)*+$#,%"-.),/0*"1"$/-2$#*&,%"3$45/)"261,1"7-8-&)9":$";6*&.%)<"='"2$"#$%&),"$5)>(?"#"@),4/),%"A6'+*&))BP.L'72%3%:".9<%(9<GI:%"%+,?&'"3&-5"%)H+B.-3'7-$%3,3.)3&5@-7-$%H+9)(@%.2"?,&-5=%:%S+'L7'".%G7B%:%9&#&-$%H+:+5.''7-$%C?'")(+%E+9)(".%'&%NX$"G"#"+'%Y+&LD%0.')"'?#+'O%6+5&%2&#(&%9<G"B&%2<37(=%"%9"#.,&#<,=%:"=-%'&#<,&9'72%G7B+D%K.%3&-3=B&%L3"&B&Q%:%C?'")(<D%?L3".%H")&B&%)(.-3.%"%?,&B&%:%#.&#,3.%'&%H".,:)372%H"=#,3.O%E,&-+:&B&%#.K%z kabaretem „Ref Ren” oraz pisarzem Marianem Hemarem.!%9&#&-$%TUze%w%TUUe%H")&B&%L<K+%H+.35"%3:"@3&'.5%3%.H+(@%[+9"L&,'+8-"%+,&3%H+9"#7(@%3"2'.5%:+5'7O%;".)#.#7%:".9.%%:".,)37%6&,""%!".,3G"-(".5%3%#.?+%+(,.)<%3+)#&B+%<#,&-+'7-$D%?L7%H+K&,%%)#,&:"B%-3=8Q%5.5%L+2<O%!%#72%#+2"(<%H+%,&3%H".,:)37%3&H,.3.'#+:&'.%3+)#&B7%3&-$+:&'.%*,&?2.'#7%5.5%H+.35"O%

E,"-.%{VOUU

[-.'&%#.&#,&9'&%:%C?'")(<%E+9)("2D%S+'L7'