phuket rajabhat university academic journal

.llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllA

วารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท 13 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2560

Phuket Rajabhat University Academic Journal Volume 13 No. 1 January – June, 2017 ISSN 1905 -162X

การวจยและพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน กฤธยากาญจน โตพทกษ ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง แนวคดทคลาดเคลอนเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกศกษาครวทยาศาสตร การศกษาความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน

สภารตน ศรแสง, ธนาย ภวทยาธร

วรรณวชณย ทองอนทราช นทธพงศ สงอ าไพ,

วมล ส าราญวานช, ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ,

นนทวรรณ ชางคด

การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา โกปเมองตรง : วถการดมโกปสญญะทางวฒนธรรมหรอการแสดงตวตนทางสงคม

ปสตา แกวมณ, อาฉะ บลหม

ภรณย ยถน, จรรตน บวแกว

การจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะ แหงราชอาณาจกรกมพชา ภฐธรตา วฒนประดษฐ,

รศ.ดร.สพรรณ เหลอบญช การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ยทธพงษ ตนประด,

วศน ศลตระกล, อญชล จนทรโภ

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐาน และสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต

เรขา อนทรก าแหง บดนทร รศมเทศ, ศศวมล ภวฒน

สนต เกาะกาว

ความสามารถในการคดอเนกนยจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน การบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาตามความคดเหนของครโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง

อนวตร จรวฒนพาณช ถาวร วงศแฝด,

วราภรณ เทพสมฤทธพร ฐนตา กสคณ

การศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ทสงผลตอการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาพงงา การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน

ชยาภรณ จนโท, หรญ ประสารการ

เกยรตศกด สงขดวง

รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดภเกต

ค านง สงหเอ ยม

วารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต

บรรณาธการทปรกษา อธการบด มหาวทยาลยราชภฏภเกต รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏภเกต

บรรณาธการ ผศ.ดรณ บณยอดมศาสตร ผชวยบรรณาธการ -

กองบรรณาธการกตตมศกด ศ.ดร.สภางค จนทวานช จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รศ.ดร.คณหญงสมณฑา พรหมบญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ศ.วรณ ตงเจรญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ศ.ดร.สมคด เลศไพบรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร รศ.ดร.เพชรนอย สงหชางชย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

รศ.ดร.เทดชาย ชวยบ ารง สถาบนพฒนบรหารศาสตร

กองบรรณาธการ รศ.ดร.สมาน อศวภม มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน ผศ.ดร. พรพนธ เขมคณาศย มหาวทยาลยทกษณ ผศ.ดร.สมสงวน ปสสาโก มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

ผทรงคณวฒ รศ.ดร.ชรวฒน นจเนตร รศ.ดร.นศศา ศลปเสรฐ

รศ.ดร.สาวตร พงษวตร รศ.ดร.จรส อตวทยาภรณ รศ.ดร.ชวลต ชก าแพง รศ.ประภาศร องกล รศ.เครอวลย ชชกล ผศ.ดร.อนศกด หองเสงยม ผ.ศ.ดร.ปราโมทย เงยบประเสรฐ

มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาณ

มหาวทยาลยราชภฏภเกต


มหาวทยาลยทกษณ มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยราชภฏภเกต



มหาวทยาลยราชภฏภเกต ผศ.ดร.เทอดศกด ยอแสงรตน ผศ.ดร.บณฑต ไววอง ผศ.ดร.ณฐวฒ บญศร

มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต

ผศ.ดร.สรพล เนาวรตน ผศ.ดร.อนกล โรจนสขสมบรณ ผศ.ดร.ประจกษ ไมเจรญ ดร.บณฑต อนยงค ดร.อมรรตน นาคะโร ดร.ณชฎารตน ณ นคร ดร.อดล นาคะโร ดร.ธรกานต โพธแกว ดร.กฤษ เกษตรวฒนผล ดร.วญญ วรยางกร ดร.สมจตร ไสสวรรณ

มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาณ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยราชภฏภเกต มหาวทยาลยมหาสารคาม

ดร.ปรดา เบญคาร มหาวทยาลยราชสงขลา Dr.Brian Sheehan มหาวทยาลยราชภฏภเกต

เจาของ มหาวทยาลยราชภฏภเกต

วตถประสงค เพอเผยแพรผลงานทางวชาการ และผลการศกษา วจยทางดานการศกษา สงคม ตลอดจนดานการบรหารธรกจ และเรองอนๆ ทเกยวของแกคณาจารย นกศกษา และผสนใจ

โดยตนฉบบทตพมพจะตองไดรบการกลนกรอง (Peer review) จากผทรงคณวฒทกองบรรณาธการเรยนเชญ

ส านกงาน กองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต ส านกงานบณฑตศกษา ตกอ านวยการ หอง 113 มหาวทยาลยราชภฏภเกต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต 83000

หมายเลขโทรศพท 076-222370, 076-240474-7 ตอ 1400 โทรสาร 076-211778

บทความหรอขอคดเหนใดๆ ทปรากฏในวารสารเปนวรรณกรรมของผเขยนโดยเฉพาะ

มหาวทยาลยราชภฏภเกตและบรรณาธการไมจ าเปนตองเหนดวย

Phuket Rajabhat University Academic Journal

Volume 13 No. 1 January – June, 2017 สารบญ

1. การวจยและพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

1

2. ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง

25

3. แนวคดทคลาดเคลอนเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกศกษาครวทยาศาสตร

41

4. การศกษาความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน

62

5. การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

83

6. โกปเมองตรง : วถการดมโกปสญญะทางวฒนธรรมหรอการแสดงตวตนทางสงคม

104

7. การจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะ แหงราชอาณาจกรกมพชา

132

8. การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต

156

9. การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐาน และสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช

173

10. ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง

198


ปท 13 ฉบบท 1 มกราาคม – มถนายน 2560

Phuket Rajabhat University Academic Journal

Volume 13 No. 1 January – June, 2017

สารบญ (ตอ)

11. การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต

216

12. ความสามารถในการคดอเนกนยจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด

239

13 ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน

269

14 การบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาตามความคดเหนของครโรงเรยน

สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง

290

15 การศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ทสงผลตอการจดการศกษาใน

ศตวรรษท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา

304

16 การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน

321

17 รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการ

องคกรปกครองสวนทองถน จงหวดภเกต 343


ปท 13 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2560



1

การวจยและพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง โดยใชโรงเรยนเปนฐาน

Research and Development of Teacher's Potential for Authentic Learning Assessment on School-based Training

กฤธยากาญจน โตพทกษ1

Krittayakan Topithak บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพครดานการประเมน การเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยน เปนฐานกลมเปาหมายเปนครโรงเรยนกรณศกษา 9 คน เครองมอการวจยไดแก รปแบบการพฒนาศกยภาพครดาน การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเ รยนเปนฐานแบบวดความร เจตคต และทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงแบบประเมนคณภาพ การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง และแบบวดความพงพอใจทมตอรปแบบ การพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยน เปนฐานวเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบวลคอกซน ผลการวจย พบวา 1) รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานม 4 องคประกอบ ไดแก การเตรยมการการอบรมเชงปฏบตการ การปฏบตการ และการตดตามผล โดยโครงสรางของรปแบบมความเหมาะสมระดบมาก และองคประกอบยอยของรปแบบมความเหมาะสมความเปนไปได ความชดเจน และความงายตอการน าไปใชอยในระดบมาก 2) ครมความรหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 มเจตคตหลงการฝกอบรม สงกวาเกณฑรอยละ 75 มทกษะหลงการฝกอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 70 คณภาพ การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง และความพงพอใจทมตอรปแบบอยในระดบมาก

1 ผชวยศาสตราจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ



2

ค าส าคญ : การพฒนาศกยภาพคร การพฒนาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การประเมน การเรยนรตามสภาพจรง Abstract This research aimed to develop of teacher's potential for authentic learning assessment on school-based training. The subject were 9 teachers in a case study school. The research instruments were a model for the development of teacher's potential for authentic learning assessment on school-based training model, the test of authentic learning assessment knowledge, attitude and skill, the test of the quality of authentic learning assessment, and the test of the satisfaction towards the model of development of teacher's potential for authentic learning assessment on school-based training. The data was analyzed by using mean, standard deviation and the Wilcoxon signed-rank test. The study demonstrated that (1) The model of development of teacher's potential for authentic learning assessment on school-based training is divided into 4 factors; 1. research preparation; 2. training workshop; 3. implementing and 4. monitoring. All of the following factors were relatively, effectively, possibly, and ease of using in the extremely high ranking. (2) The results of teachers' potential using for authentic learning assessment on school-based training, the knowledge of teacher after training had increased significantly and statistically at .01 level. The authentic learning assessment skill of teacher after training had higher than the criteria is 70 percent significantly. The attitude of teachers who pass the criteria is 75 percent significantly. The quality of authentic learning assessment by considering authentic learning assessment design was at the high level. The satisfaction to the model of development of teacher's potential for authentic learning assessment on school-based training was at the high level.



3

Keyword : teachers' training, School-Based Training (SBT), authentic learning assessment บทน า การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง (Authentic assessment) เปนการประเมนทางเลอกใหมทสอดคลองกบธรรมชาตของการเรยนรทเนนผ เรยนเปนส าคญ และกอใหเกดการพฒนาผ เรยนอยางแทจรง เนองจากเปนกระบวนการประเมนทสอดแทรกไปกบกระบวนการเรยนการสอนเพอประเมนความกาวหนาของผ เรยนดวยวธการ ทหลากหลายผานการปฏบตงานทสอดคลองกบประสบการณในโลกแหงความเปนจรง (Pickett & Dodge, 2001 : 1) เนนใหผ เรยนแสดงออกซงความเขาใจและทกษะการคด ทซบซอนในการท างาน (Cardler, 1991 : 20-26) ทามกลางกระแสความตองการของสงคมทขานรบการปฏรปการประเมนการเรยนรหากแตในทางปฏบตพบวา แมวาหนวยงานตนสงกดไดด าเนนการใหความรเกยวกบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง แตคร ยงใชการประเมนการเรยนรแนวนไมมากนก และมขอสรปทนาสนใจหลายประการ ไดแก 1) ครประเมนการเรยนรแยกเปนคนละสวนกบการเรยนการสอน ผ เรยนไมมสวนรวม ในการวางแผน และไมไดรบรวาจะมการประเมนตามทครก าหนด 2) มการตงคณะกรรมการก าหนดวธการประเมนการเรยนรและสดสวนของคะแนนโดยทครสวนใหญไมมสวนรวม 3) ครใชวธการประเมนหลายวธแตทกวธเปนการประเมนโดยคร 4) ครจดท าแบบฟอรมประเมนการเรยนรจ านวนมากเกนความจ าเปน 5) ครบางคนไมยอมรบผลการประเมนโดยเพอนคร 6) ครบางโรงเรยนลดเกณฑการประเมน เพราะเขาใจผดวาเปนวธการ ทถกตองในการประเมนการเรยนร 7) ครและโรงเรยนไมน าผลการประเมนการเรยนร ไปใชประโยชน 8) ครประเมนการเรยนรแบบไมตอเนองท าใหไมเหนภาพพฒนาการ จดออน จดแขงของนกเรยนทสมบรณ (นงลกษณ วรชชย, 2545)

การศกษางานวจยทเกยวของกบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง พบวา เปนวธการทมความยดหยนเหมาะส าหรบการประเมนการเรยนรในชนเรยนทมงเนน การประเมนเพอพฒนา การประเมนตามสภาพจรงเปนทางเลอกทน ามาเตมเตมกบ การประเมนดวยวธการทดสอบแบบเดม (สายฝน แสนใจพรม, 2554; Fuller, 1994)



4

และยงมการใชเพอเปนกลไกพฒนานกศกษาใหมทกษะการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรงดวย (Adams, 1996) สวนการพฒนาครดานการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรง พบวา มทงการพฒนาคมอเพอใหครศกษาดวยตนเอง (วนย บวแดง, 2547) มการอบรมเชงปฏบตการการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง (ทรงศลป ศรธรราษฎร, 2552) มการประยกตใชวธวทยาการวจย อาท วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (รตนะ บวสนธ, 2550) และการประเมนเสรมพลงอ านาจ (กฤตยา วงศกอม, 2547) มาเปนกลไกพฒนา การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของคร ซงสามารถพฒนาครใหมความรความเขาใจและมทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงได มขอสงเกตบางประการทเปนปญหาอปสรรคในการพฒนาคร คอ เวลาของครคอนขางนอยหากมการอบรมระยะยาวจะท าใหตองทงชนเรยนสงผลตอการเรยนรของนกเรยน ครมงานอนรบผดชอบคอนขางมาก (กฤตยา วงศกอม, 2547; รตนะ บวสนธ, 2550) การจดระบบพฒนาครประจ าการทปฏบตงานอยหลายแสนคนในปจจบนอยางตอเนองและสม าเสมอเปนเรองทมความส าคญไมยงหยอนไปกวาการเตรยมผทจะเขาสระบบมาเปนครพนธ ใหม ควรมการเพมพนความร ความสามารถและทกษะ ในการปฏบตงานตามหนาทของครโดยก าหนดชวงเวลาในการพฒนาใหเหมาะสมไมดงผบรหารและครออกจากโรงเรยนและหองเรยน (กลมงานคณะกรรมาธการการศกษา, 2552 : 11-15) แนวทางการพฒนาครดงกลาวสอดคลองกบแนวคดการพฒนาครโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Training : SBT) ซงเปนกระบวนการพฒนาการเรยนรของครทเนนการปฏบตจรงทน าลงสหองเรยน มการรวมกนคด รวมกนวางแผน การจดท าหลกสตร และรวมปรกษาหารอแลกเปลยนเรยนรระหวางผ ใหการอบรมและ ผ เขารบการฝกอบรมเปนประจ า มขนตอนการด าเนนงานทประกอบดวยการวางแผน การน าไปปฏบต การตรวจสอบ และการปรบปรงอยางสม าเสมอและตอเนอง (สวมล วองวาณช, 2546 ; ศศธร เขยวกอ, 2547)

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการพฒนาครโดยใชโรงเรยนเปนฐาน พบวา มการพฒนาครทงดานการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน (สกาวรตน เชยชม, 2543; นชร ผวนวล, 2549) การพฒนาสมรรถนะทางวชาชพครและการจดการเรยนร



5

ของครรปแบบตาง ๆ (สมจต สวธนไพบลยและคณะ, 2548; เฉลมชย พนธเลศ,2549; ร าเพย ภาณสทธกร, 2547) การผลตสอคอมพวเตอรชวยสอน (ชาญณรงค ศรอ าพนธกล, 2550) การประเมนตามสภาพจรง (อมรา เขยวรกษา, 2549) และมการใชเพอพฒนาสมรรถนะการชแนะของนกวชาการพเลยง ซงสวนใหญ เปนงานในหนาทความรบผดชอบของคร และพบวา เปนวธการทมประสทธภาพในการพฒนาคร สวนรายละเอยดวธการกระบวนการในการฝกอบรมจะมความหลากหลายแปรไปตามบรบทของคร มความยดหยนปรบเขากบบรบทและความตองการจ าเปนของครได การอบรมโดย ใ ช โ ร ง เ ร ย น เ ปน ฐ าน จ ง เ ปน ว ธ ก า รท เ หมา ะสมส า ห ร บ ก า รพ ฒนา การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของครควบคไปกบงานประจ า (on the job training) โดยไมแยกครออกจากชนเรยน รวมใชเวลาในการพฒนาทคอนขางยดหยนเหมาะสมกบการปฏบตงานในสถานศกษา จากความเปนมาของปญหาดงกลาวจงเปนทมาของการวจยและพฒนาศกยภาพครดานการประเมนสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยมโรงเรยนกรณศกษาเปนสถานศกษาอาสาสมคร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพษณโลก เขต 2 ซงจากผลการประเมนคณภาพภายนอกของสถานศกษา พบวา มตวบงชทอยในระดบพอใชสองตวบงช ไดแก ตวบงชท 6 ประสทธผลของ การจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนส าคญ และตวบงชท 8 พฒนาการของ การประกนคณภาพภายในโดยสถานศกษาและตนสงกด โดยเฉพาะตวบงชท 6 ประสทธผลของการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนส าคญ มขอเสนอแนะ เพอการพฒนาในการประเมนภายนอกรอบทสองเกยวกบการประเมนผลการเรยนร ของผ เรยนวา ใหครใชวธการวดผลประเมนผลทหลากหลายเนนการประเมนตามสภาพจรง เพอเปรยบเทยบพฒนาการของผ เรยน และน าผลการประเมนไปใชในการพฒนาแผนการจดการเรยนรและพฒนาผ เรยน ดงนนเพอใหเกดผลเชงประจกษในการพฒนาครโรงเรยนกรณศกษาโดยทไมตองแยกครออกจากชนเรยน การพฒนาศกยภาพคร ดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานจงเปนวธการทจะท าใหครโรงเรยนกรณศกษาสามารถออกแบบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงได



6

สงผลใหการจดการเรยนรทท าใหผ เรยนมคณลกษณะพงประสงค โดยก าหนดกรอบแนวคดในการวจยดงน

ภาพ 1 กรอบแนวความคดในการวจย

การพฒนาครโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง

การประเมนการเรยนรทสอดคลองกบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542

ผลการใชรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง

ความร ทกษะ และเจตคตตอการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง

คณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง



7

วตถประสงคของการวจย การวจยครงนมวตถประสงคหลกในการพฒนาศกยภาพครดานการประเมน

การเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยมวตถประสงคเฉพาะดงน 1. เพอพฒนารปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนร

ตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน 2. เพอศกษาผลการใชรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมน

การเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ไดแก ความรเกยวกบการประเมน การเรยนรตามสภาพจรง ทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง เจตคตทมตอ การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง และคณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง วธการวจย

การวจยครงนใชระเบยบวธวจยและพฒนา แบงขนตอนในการวจยออกเปนสองระยะ โดยมขนตอนการวจยและวธการวจยดงน

ระยะท 1 การพฒนารปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมน การเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ประชากร ประชากรในการวจยครงน ไดแก ผ เชยวชาญ ไดจากการเลอก แบบมวตถประสงค โดยมความเชยวชาญดานการวจยและพฒนาครหรอการพฒนาครดานการประเมนการเรยนร จ านวน 5 คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก 1. รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง

โดยใชโรงเรยนเปนฐานซงไดจากการสงเคราะหเอกสารงานวจย ผานการวพากษและรบรองรปแบบโดยผ เชยวชาญ 5 ทาน โดยโครงสรางของรปแบบมความเหมาะสม ระดบมาก และองคประกอบยอยของรปแบบ ไดแก 1) การเตรยมการ 2) การอบรมเชงปฏบตการ 3) การปฏบตการ และ 4) การตดตามผล มความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน และความงายตอการน าไปใชอยในระดบมาก

2. แบบประเมนรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานมลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ



8

ครอบคลมโครงสรางและองคประกอบยอย โดยประเมนใน 4 มต ไดแก 1) ความเหมาะสม 2) ความเปนไปได 3) ความชดเจน และ 4) ความงายตอการน าไปใช ตรวจสอบคณภาพของแบบประเมนดานความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC มคาอยระหวาง .80-1.00

การวเคราะหขอมล 1. ขอมลเกยวกบรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใ ชโรงเ รยนเ ปนฐานใชการว เคราะหแบบอปนยน า เสนอ เปนภาพประกอบความเรยง 2. ขอมลเกยวกบผลการประเมนรปแบบการพฒนาศกยภาพครดาน การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน วเคราะหดวยคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน แปลความหมายตามเกณฑ น าเสนอเปนตารางประกอบความเรยง

ระยะท 2 การศกษาผลการใชรปแบบการพฒนาศกยภาพครดาน การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ประชากร ประชากรในการวจยครงน ไดแก บคลากรของโรงเรยนกรณศกษา จ านวน 9 คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก 1. แบบวดความรเกยวกบประเมนการเรยนรตามสภาพจรง ปรบจากแบบวด

มโนทศนทเกยวกบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของกฤตยา วงศกอม (2547) มลกษณะเปนแบบทดสอบชนดถกผดจ านวน 23 ขอ เลอกมาใชเพยง 20 ขอ ก าหนดคะแนนเปนตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน มความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC เทากบ .60-1.00 มคาความยากงายซงค านวณจากสดสวนของจ านวนคน ทตอบถกอยระหวาง .30-.80 มคาอ านาจจ าแนกซงค านวณจากผลตางระหวางสดสวนคนตอบถกในกลมเกงกบกลมออนอยระหวาง .24-.76 จากนนไดน าไปทดลองใชกบนสตภาคพเศษของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามท เ รยน การประเมนการเรยนร ตามสภาพจรงมาแลว 20 คน มคาความเทยงเชงความสอดคลองภายในจากสตร KR 20 เทากบ .89



9

2. แบบวดเจตคตทมตอการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง ปรบจาก แบบวดทศนคตตอการประเมนการเรยนรของกฤตยา วงศกอม (2547) มลกษณะ เปนแบบสอบถามชนดมาตรประมาณคา 5 ระดบจ านวน 15 ขอ ตรวจสอบคณภาพ ของแบบวดเจตคตดานความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC เทากบ .80-1.00 มคาอ านาจจ าแนกซงค านวณจากสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมของขอทเหลอเทากบ .52-.85 มคาความเทยงเชงความสอดคลองภายในจากสตรแอลฟาของครอนบาคเทากบ .96

3. แบบวดทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง มลกษณะเปนเกณฑการใหคะแนนแบบรบรค 3 ระดบ ครอบคลม 5 องคประกอบ ไดแก 1) การก าหนดจดประสงคการเรยนรและสงทจะประเมน 2) การก าหนดภาระงานตามสภาพจรง 3) การก าหนดวธการประเมนและผประเมน 4) การประเมนระหวางการจดการเรยนร และ 5) การน าเสนอผลการประเมนและการน าผลการประเมนไปใช ตรวจสอบคณภาพของแบบวดความรดานความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC เทากบ .80-1.00 จากนนไดน าไปทดลองใชกบนสตภาคพเศษของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามทเรยนการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงมาแลว โดยมอบหมายงานออกแบบการประเมนการเรยนรใหท าจ านวน 20 คน มคาความเทยงเชงความสอดคลองภายในจากสต รแอลฟาของครอนบาคเท ากบ .88 มค าความเท ย งของ การตรวจใหคะแนนระหวางผประเมน 2 คน ซงค านวณจากสมประสทธสหสมพนธสมพนธแบบเพยรสนเทากบ .89

4. แบบวดคณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง มลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ จ านวน 16 ขอ โดยประเมนใน 4 มต ตามมาตรฐานการประเมนทพฒนาโดย Stufflebeam & others (1981) ไดแก 1) ประโยชนจากการประเมน 2) ความเปนไปไดในการประเมน 3) ความเหมาะสม และ 4) ความถกตอง ตรวจสอบคณภาพของแบบประเมนดานความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC มคาอยระหวาง .80-1.00 จากนนไดน าไปทดลองใชกบนสตภาคพเศษของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามทเรยนการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงมาแลวโดยมอบหมาย



10

งานออกแบบการประเมนการเรยนรใหท าจ านวน 20 คน มคาความเทยงเชง ความสอดคลองภายในจากสตรแอลฟาของครอนบราคเทากบ .91 มคาความเทยง ของการตรวจใหคะแนนระหวางผประเมน 2 คน ซงค านวณจากสมประสทธสหสมพนธสมพนธแบบเพยรสนเทากบ .84

5. แบบวดความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครดาน การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน มลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ จ านวน 15 ขอ ครอบคลมความพงพอใจ 5 ดาน ไดแก 1) ความเปนประโยชน 2) ความเปนไปไดในทางปฏบต 3) ความถกตองของผล การประเมน 4) ความเหมาะสมของรปแบบ และ 5) ผลจากการพฒนาตรวจสอบคณภาพของแบบประเมนดานความตรงตามเนอหาโดยใชดชน IOC มคาอยระหวาง .80-1.00

การก าหนดวเคราะหขอมล 1. ขอมลความรเกยวกบประเมนการเรยนรตามสภาพจรง วเคราะหเชง

เปรยบเทยบกอนกบหลงการไดรบการพฒนาตามรปแบบการพฒนาศกยภาพคร ดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานใชการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยการทดสอบวลคอกซน น าเสนอเปนตารางประกอบความเรยง

2. ขอมลเจตคตและทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงใช การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยกบเกณฑรอยละ 75 และ 70 ดวยการทดสอบวลคอกซน น าเสนอเปนตารางประกอบความเรยง

3. ขอมลคณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง และความพงพอใจ ทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานวเคราะหดวยคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน แปลความหมายตามเกณฑทก าหนด น าเสนอเปนตารางประกอบความเรยง



11

ผลการวจย 1.รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานของโรงเรยนกรณศกษา ประกอบดวยองคประกอบหลก 4 องคประกอบ ไดแก การเตรยมการ การอบรมเชงปฏบตการ การปฏบตการ และ การตดตามผล โดยองคประกอบยอยท 1 การเตรยมการ ประกอบดวย การส ารวจสภาพกอนการพฒนา การก าหนดเปาหมายการพฒนา การก าหนดวธการพฒนา องคประกอบยอยท 2 การอบรมเชงปฏบตการ ประกอบดวย การวางแผนการอบรม การอบรมเชงปฏบตการ และการประเมนการอบรมเชงปฏบตการ องคประกอบยอยท 3 การปฏบตการ ประกอบดวย การออกแบบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง การประเมนคณภาพการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรง องคประกอบยอยท 4 การตดตามผล ประกอบดวย การน าเสนอผล การพฒนา และการตรวจสอบผลกบเปาหมายการพฒนา รายละเอยดดงภาพท 2

ภาพ 2 รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง โดยใชโรงเรยนเปนฐาน



12

โดยผลการประเมนรบรองรปแบบเมอพจารณาเชงโครงสราง พบวา มความเหมาะสมอยในระดบมาก มคาเฉลยอยระหวาง 4.20 - 4.40 สวนเบยงเบนอยระหวาง .45-.55 โดยมคาเฉลยโครงสรางในภาพรวมและโครงสรางขององคประกอบยอยการปฏบตการมากทสดเทากบ 4.40 สวนเบยงเบนมาตรฐาน .55 รายละเอยดดงตาราง 1 ตาราง 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายคาเฉลย

ความ เหมาะสมของ โค รงส ร า ง รปแบบกา รพฒนาศกยภาพค ร ดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

โครงสราง S.D. การแปลความหมาย

โครงสรางของรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ประกอบดวย 4 องคประกอบ ไดแก การเตรยมการ การอบรมเชงปฏบตการ การปฏบตการ และการตดตามผล

4.40 .55 มความเหมาะสมมาก

การเตรยมการ ประกอบดวย การส ารวจสภาพกอนการพฒนา การก าหนดเปาหมายการพฒนา การก าหนดวธการพฒนา


การอบรมเชงปฏบตการ ประกอบดวย การวางแผนการอบรม การอบรมเชงปฏบตการ และการประเมนการอบรมเชงปฏบตการ


การปฏบตการ ประกอบดวย การออกแบบการประเมน การประเมน และการประเมนคณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง


การตดตามผล ประกอบดวย การน าเสนอผลการพฒนา และตรวจสอบผลกบเปาหมายการพฒนา


เกณฑการแปลความหมาย 1.00-1.50=นอยทสด 1.51-2.50=นอย 2.51-3.50=ปานกลาง 3.51-4.50=มาก 4.51-5.00=มากทสด



13

เมอพจารณาความเหมาะสมแตละองคประกอบยอย พบวา มความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน และความงายตอการน าไปใชอยในระดบมาก โดยการเตรยมการมคาเฉลยความเหมาะสมและความชดเจนสงสดเทากบ 4.22 (สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .18) และ 4.20 (สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .18) การอบรมเชงปฏบตการมคาเฉลยความเปนไปไดและความงายตอการน าไปใชสงสดเทากบ 4.33 (สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .53) และ 4.20 (สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .51) รายละเอยดดงตาราง 2 ตาราง 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายคาเฉลย

ความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน และความงายตอการน าไปใชขององคประกอบยอย

องค ประกอบยอย

ความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน ความงายตอ การน าไปใช

SD ความหมาย S.D

ความหมาย S.D

ความหมาย S.D

ความหมาย

การเตรยมการ

4.20 .18 มาก 4.13 .18 มาก 4.20 .18 มาก 4.07 .28 มาก

การอบรมเชงปฏบตการ

4.13 .30 มาก 4.33 .53 มาก 4.07 .37 มาก 4.20 .51 มาก

การปฏบตการ

4.13 .38 มาก 4.27 .43 มาก 4.13 .38 มาก 4.07 .64 มาก

การตดตามผล 3.90 .22 มาก 4.10 .65 มาก 4.10 .42 มาก 4.00 .35 มาก




14

2. ผลการใชรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานมดงน

2.1 ครโรงเรยนกรณศกษามความรเกยวกบประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงและกอนการฝกอบรมเทากบ 17.22 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.09) และ 11.78 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.79) เมอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยโดยใช การทดสอบวลคอกซน พบวา ความรเกยวกบการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมสงกวากอนฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 รายละเอยดดงตาราง 3

ตาราง 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และผลการทดสอบคาเฉลยความรเกยวกบ

การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงกอนกบหลงการฝกอบรม

ความรเกยวกบการประเมนการเรยนรตามสภาพ

จรง

S.D. หลงฝกอบรม-กอนฝกอบรม

N rank Sum of

rank Z p

กอนการฝกอบรม 11.78 1.79 negative rank

0a 0 0 -2.675c .0035*

หลงการฝกอบรม 17.22 1.09 positive rank 9b 5 45

total 9

aหลงฝกอบรม<กอนฝกอบรม bหลงฝกอบรม>กอนฝกอบรม cbased on negative rank

2.2 ครโรงเรยนกรณศกษามเจตคตตอการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดย

ใชโรงเรยนเปนฐานหลงการฝกอบรมเทากบ 4.20 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .23) ซงสงกวาเกณฑรอยละ 75 (3.75 จากคะแนนเตม 5 คะแนน) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 รายละเอยดดงตาราง 4



15

ตาราง 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และผลการทดสอบคาเฉลยเจตคตตอ

การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมกบเกณฑรอยละ 75

เจตคตตอการประเมนการเรยนรตามสภาพ

จรง

S.D.

หลงฝกอบรม-เกณฑ 3.75

N rank Sum of rank Z p

เกณฑรอยละ 75

3.75 0 negative rank

0a 0 0 -2.668c .0040*

หลงการฝกอบรม

4.20 .23 positive rank

9b 5 45

total 9

aหลงฝกอบรม < 3.75 bหลงฝกอบรม < 3.75 cbased on negative rank

2.3 ครโรงเรยนกรณศกษามทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการ

ฝกอบรมเทากบ 14.11 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .78) สงกวาเกณฑรอยละ 70 (10.50 จากคะแนนเตม 15 คะแนน) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 รายละเอยดดงตาราง 5



16

ตาราง 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และผลการทดสอบคาเฉลยทกษะ การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงการฝกอบรมกบเกณฑรอยละ 70

ทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพ

จรง S.D.

หลงฝกอบรม-กอนฝกอบรม

N rank Sum of

rank Z p

เกณฑรอยละ 70 10.50 0 negative rank 9a 0 1 -2.701c .0035*

หลงการฝกอบรม 14.11 .78 positive rank 0b 5 45

total 9

aหลงฝกอบรม <10.50 bหลงฝกอบรม <10.50cbased on negative rank

2.4 คณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของครโรงเรยนกรณศกษาโดยพจารณาจากผลงานการออกแบบการประเมนการเรยนรในภาพรวมอยในระดบมากมคาเฉลย 4.12 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .37) โดยมคาเฉลยดานความเหมาะสมของการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงสงสด รองลงมาคอ ดานความเปนไปได ในการปฏบตจรง และดานความถกตองมคาเฉลย 4.22 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .48) 4.14 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .42) 4.11 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .50) ตามล าดบ รายละเอยดดงตาราง 6



17

ตาราง 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายคาเฉลยคณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของครโรงเรยนกรณศกษา


S.D. การแปลความหมาย

1. ดานความเปนประโยชน 4.00 .40 ระดบมาก

2. ความเปนไปไดในการปฏบตจรง 4.14 .42 ระดบมาก

3. ดานความเหมาะสม 4.22 .48 ระดบมาก

4. ดานความถกตอง 4.11 .50 ระดบมาก

คณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยรวม 4.12 .37 ระดบมาก


2.5 ครโรงเรยนกรณศกษามความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพคร

ดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานอยในระดบมาก มคาเฉลย 4.10 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .15) โดยมคาเฉลยความพงพอใจดานความถกตองของผลการประเมนมากทสด รองลงมาคอดานความเหมาะสมของรปแบบการพฒนาศกยภาพคร และความเปนไปไดในทางปฏบตของรปแบบการพฒนาศกยภาพคร มคาเฉลย 4.22 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .53) 4.19 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .56) 4.15 (สวนเบยงเบนมาตรฐาน .34) ตามล าดบ รายละเอยดดงตาราง 7



18

ตาราง 7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายคาเฉลย ความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมน การเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน


S.D.

การแปลความหมาย

1. ความเปนประโยชนของรปแบบการพฒนาศกยภาพคร 3.96 .56 ระดบมาก

2. ความเปนไปไดในทางปฏบตของรปแบบการพฒนาศกยภาพคร 4.15 .34 ระดบมาก

3. ดานความถกตองของผลการประเมน 4.22 .53 ระดบมาก

4. ดานความเหมาะสมของรปแบบการพฒนาศกยภาพคร 4.19 .56 ระดบมาก

5. ดานผลของการพฒนาศกยภาพคร 4.00 .37 ระดบมาก

ความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครฯ 4.10 .15 ระดบมาก


สรปและอภปรายผล สรปผล ผลผลตจากการวจยและพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนร ตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานครงน ได รปแบบการพฒนาศกยภาพคร ดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ประกอบดวยองคประกอบหลก 4 องคประกอบ คอ การเตรยมการ การอบรมเชงปฏบตการ การปฏบตการ และการตดตามผล ซงมความเหมาะสมของโครงสรางและองคประกอบยอยอยในระดบมากและมความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน ความงายตอการน าไปใชของแตละองคประกอบยอยอยในระดบมากเชนกน รปแบบการพฒนาศกยภาพครดงกลาวสามารถน าไปใชในการพฒนาครใหมความร เจตคต และทกษะ



19

การประเมนการเรยนรตามสภาพจรง ซงยนยนไดจากผลการใชรปแบบทพบวา ครโรงเรยนกรณศกษามความรเกยวกบประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 มเจตคตทมตอ การประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 75 มทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 70 คณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของครโดยพจารณา จากผลงานการออกแบบ การประเมนการเรยนรในภาพรวมอยในระดบมาก และนอกจากนครยงมความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานอยในระดบมาก อภปรายผล

1. รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานของโรงเรยนกรณศกษา ประกอบดวยองคประกอบหลก 4 องคประกอบ คอ การเตรยมการ การอบรมเชงปฏบตการ การปฏบตการ และ การตดตามผล โดยโครงสรางของรปแบบมความเหมาะสมระดบมาก และองคประกอบยอยของรปแบบมความเหมาะสม ความเปนไปได ความชดเจน และความงายตอ การน าไปใชอยในระดบมาก สอดคลองกบผลการวจยของร าเพย ภาณสทธกร (2547) ทวจยเรองการศกษาผลสมฤทธของการฝกอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เรองกระบวนการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอ ทพบวา การฝกอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐานควรประกอบไปดวย 1) การประเมนความตองการจ าเปนทง การวเคราะหเชงปรมาณและเชงคณภาพ 2) การฝกอบรมเชงปฏบตการ 3) การน าความรไปใชในการปฏบต และ 4) การนเทศตดตามผล นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของเฉลมชย พนธเลศ (2549) ทวจยเรอง การพฒนากระบวนการเสรมสมรรถภาพการชแนะของนกวชาการพเลยงโดยใชการเรยนรแบบเนนประสบการณในการอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงในการอบรมประกอบดวย การเตรยมการ การด าเนนการชแนะและสะทอนผล และการสรปผลและทบทวนการท างาน และยงสอดคลองกบผลการวจยของอมรา เขยวรกษา (2549) ทวจยเรอง การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเรองการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานส าหรบคร



20

วทยาศาสตรประถมศกษาทมกระบวนการฝกอบรม 5 ขน ไดแก การตรวจสอบฐานเดม การสรางเสรมสงใหม การใหลงมอท า การไดน าไปใชและการใหภายในประเมน ผลการวจยครงนเปนไปตามแนวคดการฝกอบรมเปนฐาน (School Based Training : SBT) เปนกระบวนการพฒนาการเรยนรของครในการพฒนากระบวนการจดการเรยนรและพฒนาคณภาพผ เรยน วธการฝกอบรมเนนการปฏบตจรงทน าลงสหองเรยน มการรวมกนคดรวมกนวางแผนการจดท าหลกสตรและปรกษาหารอแลกเปลยนเรยนรระหวางผใหและผ เขารบการฝกอบรมเปนประจ า เพอชวยกนแกปญหาหรอพฒนาการเรยนรของผ เรยนอยางตอเนอง มกจกรรมและสอสารจดการเรยนการสอน การพฒนาครโดยใชโรงเรยนเปนฐานมขนตอนการด าเนนงานทประกอบดวยการวางแผน การน าไปปฏบต การตรวจสอบ และการปรบปรงอยางสม าเสมอและตอเนอง (สวมล วองวาณช, 2546; ศศธร เขยวกอ, 2547)

2. ครโรงเรยนกรณศกษามความรเกยวกบประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 มทกษะการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงหลกการฝกอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 70 มเจตคตทมตอการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานหลง การฝกอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 75 คณภาพการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงของครโรงเรยนกรณศกษาโดยพจารณาจากผลงานการออกแบบการประเมนการเรยนรในภาพรวมอยในระดบมาก และมความพงพอใจทมตอรปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานอยในระดบมากสอดคลองกบผลการวจยของร าเพย ภาณสทธกร (2547) ทวจยเรองการศกษาผลสมฤทธของการฝกอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เรองกระบวนการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอ ทพบวา หลงการฝกอบรมครมผลสมฤทธเนอหาสงกวาเกณฑรอยละ 70 สอดคลองกบการวจยของศศธร เขยวกอ (2548) ทวจยเรอง การพฒนาสมรรถภาพครดานการประเมนส าหรบครโรงเ รยนประถมศกษา การเปรยบเทยบผลการฝกอบรมระหวางการฝกอบรมแบบดงเดมกบแบบใชโรงเรยนเปนฐาน พบวา ครมคาเฉลยสมรรถภาพดานการประเมนการเรยนรสงขน มเจตคตตอ



21

การท างานดานการประเมน และยอมรบความสามารถของตนเองสงขน สอดคลองกบการวจยของสมจต สวธนไพบลยและคณะ (2548) ท าการวจยเรอง การพฒนาชดฝกอบรมการวเคราะหหลกสตรทใชโรงเรยนเปนฐานดวยรปแบบพฒนาสมรรถนะ ทางวชาชพครและการวจย พบวา ครมความรหลงการอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 70 มสมรรถนะดานการปฏบตการและคณลกษณะทางเจตคตตอวชาชพครหลงการอบรมสงกวาเกณฑรอยละ 70 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เหตทเปนเชนนเนองจากการฝกอบรมโดยเนนทเปนการฝกอบรมครทจดขนในโรงเรยน มเปาหมายเพอเพมขดความสามารถของครในการพฒนากระบวนการเรยนรและการประเมนผลการเรยนร เพอใหเกดผ เรยนมคณภาพ เปนการฝกอบรมทตอบสนองปญหาและความตองการของคร มการฝกอบรมทเนนการฝกปฏบตจรงในวถการท างานของคร มการตดตามผลเชงกลยาณมตร มขนตอนหรอกระบวนการประเมนครบวงจรโดยใชวงจรคณภาพ PDCA (P : plan D : do C : check A : act) (ส านกเลขาธการสภาการศกษาแหงชาต, 2547) อกทงเปนการรวมมอกนระหวางผใหการอบรมและผ รบการอบรม ขอเสนอแนะ

ขอเสนอในการน าผลการวจยไปใช มดงน 1. รปแบบการพฒนาศกยภาพครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง

โดยใชโรงเรยนเปนฐาน เปนผลผลตวจยทส าคญครงน ซงเปนรปแบบการพฒนาศกยภาพครทควบคไปกบการปฏบตงาน ยดหยนกบบรบท ดงนนหนวยงานทมสวนเกยวของกบการพฒนาครจงควรน าไปใชใหเกดผลเชงปฏบต

2. นอกจากการพฒนาครดานการประเมนการเรยนรตามสภาพจรงแลว ยงสามารถประยกตใชเปนแนวทางในการพฒนาศกยภาพครส าหรบส านกงานเขตพนทการศกษา สถาบนอดมศกษา สถานศกษา หรอหนวยงานทสวนเกยวของกบการพฒนาครไดควรสนบสนนใหครทกคนในโรงเรยนไดรบการพฒนาในรปแบบเดยวกน และ มการขยายผลไปยงโรงเรยนอน ๆ



22

และมขอเสนอแนะในท าวจยตอไป ดงน 1. ควรมการวจยและพฒนาการฝกอบรมเปนฐานในบรบทโรงเรยนทมขนาด

แตกตางกน หรอในวฒนธรรมองคกรทแตกตางกน เพอใหไดผลเชงประจกษทสะทอนความเฉพาะเจาะจงในทางปฏบต

2. ควรมการฝกอบรมครผน าในกระบวนการฝกอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐานในลกษณะเครอขายเพอใหเกดผลเชงขยายผล

เอกสารอางอง กฤตยา วงศกอม. (2547). รปแบบการพฒนาครดานการประเมนการเรยนรตาม

แนวคดการประเมนแบบเสรมพลงอ านาจสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาการวดและประเมนผลการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กลมงานคณะกรรมาธการการศกษา. (2552). รายงานสรปผลการสมมนา เรอง ทศวรรษทสองของการปฏรปการศกษา : ปญหาและทางออก. กรงเทพฯ : ส านกกรรมาธการ 3 ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

เฉลมชย พนธเลศ. (2549). การพฒนากระบวนการเสรมสมรรถภาพการชแนะของนกวชาการพ เลยงโดยใชการเรยนรแบบเนนประสบการณในการอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทรงศลป ศรธรราษฎร. (2552). รายงานรายงานการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเรอง การประเมนผลตามสภาพจรงส าหรบครผสอนโรงเรยนเทศบาล 4 (สทธไชยอปถมภ) ปการศกษา 2552. สมทรปราการ : เทศบาลนครสมทรปราการ.

นงลกษณ วรชชย. (2545). รายงานผลการด าเนนโครงการน ารองระดบชาต เรองกระบวนการปฏรปเพอพฒนาคณภาพการเรยนร : การประเมนและ การประกน. กรงเทพฯ : ว.ท.ซ.คอมมวนเคชน.



23

นชร ผวนวล. (2549). การพฒนาบคลากรโดยใชโรงเรยนเปนฐานเกยวการวจยใน

ชนเรยน. วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม.

รตนะ บวสนธและคณะ (2550) การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาความสามารถในการประเมนตามสภาพจรงของครสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กรณศกษาโรงเรยนแหงหนงในจงหวดภาคกลางตอนบน. พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร.

ร าเพย ภาณสทธกร (2547). การศกษาผลสมฤทธของการฝกอบรมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เรองกระบวนการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอ. ปรญญาการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน

วนย บวแดง. (2547). การพฒนาค มอการประเมนผลตามสภาพจรง กลมสาระ

การเรยนรภาษาไทยส าหรบครประถมศกษา. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศลปากร.

ศศธร เขยวกอ. (2548). การพฒนาสมรรถภาพดานการประเมนส าหรบครโรงเรยนประถมศกษาเปรยบเทยบผลการฝกอบรมระหวางการฝกอบรมครแบบดงเดมและแบบใชโรงเรยนเปนฐาน. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาวธวทยาการวจยการศกษา จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

สกาวรตน เชยชม. (2543). การน าเสนอรปแบบการวจยปฏบตการส าหรบพฒนา

ครประถมศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาวจยการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมจต สวธนไพบลย และคณะ (2548). การวจยและพฒนาชดฝกอบรมการวเคราะหหลกสตรทใชโรงเรยนเปนฐาน ภายใตชดโครงการ การวจยและพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพ ฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สวมล วองวาณช. (2546). การวจยปฏบตการในชนเรยน. กรงเทพฯ : อกษรไทย. สายฝน แสนใจพรม. (2554). การพฒนาระบบการวดประเมนผลเพอยกระดบ

ผลสมฤทธของนกเรยน. เชยงใหม : มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม .



24

อมรา เขยวรกษา. (2549). การพฒนาหลกสตรการฝกอบรม เรองการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงโดยใชโรงเรยนเปนฐานส าหรบครวทยาศาสตรประถมศกษา. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. Adams., T. L. (1996). Modeling authentic assessment for preservice

elementary school teachers. The Teacher Educator. [Available online at :http://cdnet2.car.chula.ac.th] 32 (Au) : 75 84.

Archbald, D. A.,and Newmann, F. M. (1988). Beyond Standardized Testing: Assessing Authentic AcademicAchievement in the Secondary School. Reston, VA: National Association of School Principals.

Cardler, J. (1991). Authentic assessment: Finding the right tools. Educational

Leadership. 57(5) (pp.20-26) Fuller, D. P. (1994). The use of authentic assessment to predict success of

basic skills education an program student. ED.D. BOSTON UNIVERSITY Dissertation Abstracts International Vol. 55-03 : p.0540. [Available online at : http://cdnet2.car.chula.ac.th]

Pickett, N., and Dodge, B.(2001). Rubrics for Web Lessons [Available online at: http://edweb.sdsu.edut/rubrics/ weblessons.htm]

Stufflebeam, D.L. & others (1981). Standards for Evaluations of Educational

Programs, Projects and Materials. The joint committee on standards for educationalev.



25

ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง1

Factors Affecting the Organizational Citizenship Behavior of Employees in One Bank1

สภารตน ศรแสง2,ธนาย ภวทยาธร3

วรรณวชณย ทองอนทราช4

Suparat Sriseang, Tanayu Phuvittayaton, Wanvitchanee Tong-intarat

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงค เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนงโดยการเกบขอมลกบกลมตวอยาง จ านวน 132 คน ดวยแบบสอบถามและวเคราะหขอมล โดยใชสถต คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหการถดถอยพหคณ ผลการวจย พบวา ความยตธรรมในองคการ ความพงพอใจในการท างาน และความผกพนตอองคการ สงผลบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง และคาสหสมพนธพหคณของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กบ ความผกพนตอองคการความยตธรรมในการท างาน และความพงพอใจในการท างานเทากบ 0.707 โดยทตวพยากรณทง 3 ตว สามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง ไดรอยละ 49.90 ค าหลก : ความผกพนตอองคการ ความยตธรรมในองคการ ความพงพอใจใน การท างาน พฤตกรรมการเปนสมาชกทด

1 คนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาบรหารธรกจ มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน 2 นกศกษาหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาบรหารธรกจ มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน 3,4 อาจารยมหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน



26

Abstract The objective of this research was to study factors affecting the

organizational citizenship behavior of the employees in a bank. Data was collected from samples of 132 people by using survey questionnaires. Data analysis was carried out by using average, standard deviation, and multiple regression analysis. The result showed that the organizational justness in the organization, the staff’s satisfaction and loyalty at work affected the organizational citizenship behavior of the employees in a bank. The level of correlation amongst the organizational citizenship behavior, relationship with justness at work and satisfaction at work equaled 0.707. The three predictors could make a prediction on the organizational citizenship behavior of the employees at 49.90%. Key words : Employee Commitment, Organizational Justice, Job Satisfaction, Organizational Citizenship Behavior บทน า ในยคของการเปลยนแปลง องคการตางๆ ใหความส าคญกบการจดการทรพยากรมนษยมากขน เพอใหสรรหา คดเลอก และพฒนาบคคลกรทมทกษะ ความร ความสามารถทสอดคลองกบวฒนธรรมขององคการ ซงองคการกตองมกลยทธ ในการรกษาพนกงานกลมดงกลาวไวกบองคการใหนานทสด แตปญหาส าคญ ทองคการควรหนมาใหความใสใจมากทสดคอ ปญหาความสมพนธระหวางพนกงานกบองคการ โดยเฉพาะพนกงานกลมคนรนใหม อยาง Gen Y เนองจากคนกลมนมกใหความส าคญกบอสระและชวตสวนตว ขณะเดยวกนเขากตองการความทาทายในชวตและอาชพการงานมากกวาการอดทนท างานในสภาวะแวดลอมทไมตองการ ปจจยเชนน จงท าใหการสรางความผกพนตอองคการของพนกงานในปจจบนเปนไปไดยากขน โดยท



27

ความผกพนตอองคการมความสมพนธกบอตราการลาออกจากงาน (Turnover Rate) ซงอาจจะสงผลตอความไดเปรยบทางการแขงขนองคการได (พชต เทพวรรณ, 2554) ธนาคารรฐบาลเปนหนวยงานหนงทใหบรการทางการเงนทกรปแบบรวมถงตอบสนองนโยบาย ด าเนนงานภายใตนโยบายของรฐ โครงการตาง ๆ ทรฐออกมาเพอชวยเหลอประชาชน จงตองใหความส าคญกบการพฒนาพนกงาน ใหมการปฏบตงานและทศนคตทดตอองคการ ถาหากองคการมพนกงานทมทศนคต ทดตอองคการ จะท าใหผปฏบตงาน มความตงใจ มงมนตอการท างาน ซงสงจงใจภายในองคการมผลโดยตรงตอผปฏบตงาน ไมวาจะเปนดานความผกพนตอองคการ ดานความยตธรรม ในองคการ และความพงพอใจในการท างาน หากพนกงานไดรบสงด ๆ จากองคการ จะสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดทงสน (Munchinsky, 1996) จากสาเหต ดงกลาวท าใหผวจยสนใจศกษา ความผกพนตอองคการ ดานความยตธรรมในองคการ และความพงพอใจในการท างานทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง วาพนกงานกลมนม ปจจยอะไรบางทสงผลตอพฤตกรรมการ เปนสมาชกทด ซงธนาคารสามารถน าผลวจยใชประโยชนในการปรบปรง และบรหารงานดานทรพยากรมนษย เพอใหพนกงานสามารถปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจของธนาคารได วตถประสงคของการวจย เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคาร

แหงหนง วธการด าเนนการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก พนกงานธนาคารของรฐบาลแหงหนง ในจงหวดสราษฎรธาน จ านวน 200 คน ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชส าเรจรปของเครซ และมอรแกน (Krejcie & Morgan, 1970) ทระดบความเชอมน 95% ไดขนาดกลมตวอยาง 132 ตวอยาง และใชวธการสมแบบงาย (Simple Random Sampling) โดยวธการจบฉลากจากพนกงาน



28

ผ วจยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยผ วจยไดออกแบบและสรางเครองมอวจยจากการทบทวนวรรณกรรม ทศกษา ประกอบดวย 1) ขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ระยะเวลา ในการปฏบตงาน ต าแหนงทปฏบตงาน และรายไดทไดรบในแตละเดอนลกษณะแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check list) 2) แบบสอบถามดาน ความผกพนตอองคการ มคาสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคทงฉบบ .815 ดานความยตธรรมในองคการ มคาสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคทงฉบบ .801 และแบบสอบถามดานความพงพอใจ มคาสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคทงฉบบ .833 และขอ 3) แบบสอบถามพฤตกรรมการเปนสมาชกทดมคาสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคทงฉบบ .936 โดยแบบสอบถาม เปนมาตราประมาณคา 5 ระดบ คอมคาคะแนนจาก 1 ถง 5 ซงมเกณฑการใหคะแนนดงน มากทสด 5 คะแนน มาก 4 คะแนน ปานกลาง 3 คะแนน นอย 2 คะแนน และนอยทสด 1 คะแนน ตามเกณฑของ (ศรชย กาญจนวาส, ทววฒน ปตยานนท และดเรก ศรสโข, 2555) ดงน คาเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง ระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง ระดบนอยทสด

ตวแปรทใชในการศกษาครงน คอ ตวแปรอสระ ไดแก ดานความผกพนตอองคการ ดานความยตธรรม ในองคการ และดานความพงพอใจในการท างาน ตวแปรตาม ไดแก พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ประกอบดวย 5 ดาน คอ ดานพฤตกรรมการใหความชวยเหลอ ดานพฤตกรรมการใหความรวมมอ ดานพฤตกรรมความส านก ในหนาท ด านพฤตกรรมความอดทน อดกลน และ ดานพฤตกรรมการค านงถงผอน



29

การเกบขอมลการวจย โดยการแจกแบบสอบถามใหกลมตวอยาง คอ โดย การแจกแบบสอบถามใหกลมตวอยางพนกงานธนาคารแหงหนง ดวยตนเองและ ทางไปรษณย

การวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป สถตทใช คอ คาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตความถดถอยพหคณ

ผลการศกษา

1. ผลการศกษาขอมลเ กยวกบปจจยสวนบคคลผ ตอบแบบสอบถาม สวนใหญจะเปนเพศหญง รอยละ 68.90 มอายระหวาง 30 – 40 ป รอยละ 47 ระยะเวลาในการปฏบตงานต ากวา 5 ป รอยละ 40.20 วฒการศกษาปรญญาตรหรอเทยบเทา รอยละ 82.60 ซงสวนใหญอยในต าแหนงพนกงานปฏบตการ 4 - 7 รอยละ 56.80 มรายไดเฉลยอยท 15,001 - 25,000 บาท คดเปนรอยละ 56.10 2. ดานความยตธรรมในองคการ และดานความพงพอใจในการท างานของพนกงานธนาคารแหงหนง อยในระดบมากยกเวนความผกพนตอองคการอยในระดบมากทสด ดงตารางท 1

ตารางท 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความผกพนตอองคการ ความยตธรรมในองคการ และความพงพอใจในการท างานของพนกงานธนาคารแหงหนง

ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทด X S.D. ระดบ

1. ความผกพนตอองคการ 2. ความยตธรรมในองคการ 3. ความพงพอใจในการท างาน

4.63 4.39 4.42

0.41 0.46 0.49

มากทสด มาก มาก

รวม 4.48 0.38 มาก



30

3. ด านพฤต กรรมการเปนสมาชกท ด ของพนกงานธนาคารแห งหน ง โดยภาพรวมและรายดาน อยในระดบมากทสด โดยเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก พฤตกรรมดานการใหความชวยเหลอ พฤตกรรมการค านงถงผอน พฤตกรรมความอดทนอดกลนพฤตกรรมการใหความรวมมอ และพฤตกรรมความส านกในหนาท ดงตารางท 2 ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการของพนกงานธนาคารแหงหนง

พฤตกรรมการเปนสมาชกทด X S.D. ระดบ

1. พฤตกรรมดานการใหความชวยเหลอ 2. พฤตกรรมการใหความรวมมอ 3. พฤตกรรมความส านกในหนาท 4. พฤตกรรมความอดทนอดกลน 5. พฤตกรรมการค านงถงผอน

4.65 4.56 4.55 4.58 4.65

0.39 0.48 0.44 0.35 0.39

มากทสด มากทสด มากทสด มากทสด มากทสด

รวม 4.59 0.32 มากทสด

4. ความสมพนธระหวางดานความผกพนตอองคการ ดานความยตธรรม ในองคการ ดานความพงพอใจในการท างาน มความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรม การเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง อยางมนยส าคญทางสถต ท 0.01 ดงตารางท 3



31

ตารางท 3 คาสมประสท ธสหสมพน ธ ระหวา ง ดานความผกพนตออง คการ ดานความยตธรรมในองคการ ดานความพงพอใจในการท างาน มความสมพนธเชงบวก กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนงในภาพรวม

ตวแปร X1 X2 X3 Y

ดานความผกพนตอองคการ(X1)

- 0.603** 0.527** 0.552**

ดานความยตธรรมในองคการ(X2)

- 0.541** 0.652**

ดานความพงพอใจในการท างาน(X3)

- 0.522**

พฤตกรรมการเปนสมาชกทด (Y)

-

**p < 0.01



32

ตารางท 4 คาน าหนกความส าคญของการพยากรณดานความผกพนตอองคการ ความยตธรรมในองคการ ความพงพอใจในการท างาน ทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง

ตวแปร B Beta t VIF คาคงท 1.996 8.156 ความผกพนตอองคการ (X1) ความยตธรรมในการท างาน (X2) ความพงพอใจในการท างาน (X3)

0.139 0.292 0.151

0.176 0.421 0.232

2.141* 5.070* 2.975*

1.727 1.762 1.552

R = 0.707 R2= 0.499 SEest = 0.229 F = 42.579*

*p<0.05 จากตารางท 4 ผวจยท าการทดสอบ Multicollinearity ปรากฏวา คา VIF ของตวแปรบทบาทนกทรพยากรมนษย ทง 3 ตวแปร มคาระหวาง 1.552 – 1.762 ซงนอยกวา 10 แสดงวา ไมมปญหาดานความสมพนธระหวางตวแปลอสระดวยกน สงเกนไป (Black, 2013) และความยตธรรมในองคการ ความพงพอใจในการท างาน และความผกพนตอองคการ สงผลบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทด มคาเทากบ 0.421 0.232 และ 0.176 ตามล าดบ โดยความยตธรรมในองคการสงผลทางบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดสงสด ความพงพอใจในการท างานและความผกพนตอองคการสงผลทางบวก ในระดบทต าลงมา คาสหสมพนธพหคณของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กบความผกพนตอองคการความยตธรรมในการท างาน และ



33

ความพงพอใจในการท างานเทากบ 0.707 โดยทตวพยากรณทง 3 ตว สามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง ไดรอยละ 49.90 มความคลาดเคลอนในการพยากรณรอยละ 22.90 Y แทน พฤตกรรมการเปนสมาชกทด Z แทน คะแนนมาตรฐาน

X1 แทน ความผกพนในองคการ X2 แทน ความยตธรรมในองคการ X3 แทน ความพงพอใจในการท างาน สมการในรปคะแนนดบ Y = 1.996 + 0.139 (X1) + 0.292 (X2) + 0.151 (X3) สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน Z = 0.176 (X1) + 0.421 (X2) + 0.232 (X3) สรปและอภปรายผล จากการผลการวจยพบวาความผกพนตอองคการ ความยตธรรมในองคการระดบ ความพงพอใจในการท างาน สงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนงดงตารางท 4 ซงผวจยไดศกษาแนวคดทมความสอดคลอง และศกษาแนวทางการน าไปใช มรายละเอยดดงตอไปน 1. จากผลการวจยพบวา ความผกพนตอองคการ สงผลบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง เนองจากพนกงานเตมใจท างานอยางเตมทม โดยรสกวาธนาคารเปนสวนหนงในครอบครวอกทงคดเสมอวาธนาคารเปนธนาคารทดทสดเหมาะแกการปฏบตงานดวยอยางยง และตงใจท างานกบธนาคารจนกวาจะเกษยณอาย สอดคลองกบความผกพนตอองคการของบคลากรทปฏบตงานประจ าสาขาของธนาคารไทยพาณชยในจงหวดจนทบร (วชรญา บวเกสร, 2555) ทพนกงานมเตมใจท างานอยางเตมท เพอความส าเรจขององคการ และคดเสมอวาธนาคารเปนธนาคารทดทสด เหมาะแกการปฏบตงานดวยอยางยง สอดคลองกบ พนกงาน



34

ธนาคารกรงเทพ จ ากด (มหาชน) ทความเตมใจทจะท างานเพอความกาวหนาและประโยชนขององคการ (ธรมพร ช านาญไพร, 2550) เมอพนกงานมความผกพนตอองคการแลวจะสงผลท าใหพนกงานเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามมา สอดคลองกบแนวคดของ (Schultz and Schultz, 2002) ซงไดกลาววาความผกพนตอองคการ เปนความรสกของสมาชกทมตอองคการทไดท างานอยสอดคลองกบงานวจยของ ศกษณย วโสจสงคราม และดวงกมล ไตรวจตร (2553) พบวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดของบคลากรสายสนบสนน คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรปจจยดานความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต .01 ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได คอ ความผกพนดานจตใจ และความผกพนดานบรรทดฐาน ความผกพนดานการคงอยกบองคการ สอดคลองกบผลการวจยของ ทพยสคนธ จงรกษ กลาหาญ ณ นาน และเนตรพณณา ยาวราช (2557) ผลการวจยพบวา ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรบอทธพลจากปจจยความผกพนตอองคการมากทสด โดยมคาสมประสทธเทากบ 0.69 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01สอดคลองกบ ความผกพนตอองคการสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการครวทยาลยเทคนคในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต ไดรอยละ 27.7 (วรวรรณ บญลอม, 2551) และสอดคลองผลการวจยของ สวรรณา คาประเสรฐ (2555) พบวา ความผกพนตอองคการ มความสมพนธกบการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงาน ธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน) เขต 51 2. จากผลการวจยพบวา ความพงพอใจในการท างาน สงผลบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนงโดยทมธนาคารเปดโอกาสใหพนกงานไดศกษาคนควา และเรยนรสงใหม ๆ จากงานประจ าทปฏบตอย และใหพนกงานไดใหใชความรความสามารถในการแกไขปญหาของงานใหบรรลความส าเรจ สอดคลองแนวคดของ นตพล ภตะโชต (2556) ไดกลาวถงความพงพอใจในการท างาน คอ ความรสกทดของพนกงานตองานทเขาท า อนเปนผลมาจากสงด ๆ ทพวกเขาไดรบจากการท างาน เชน คาตอบแทนทด เพ อนรวมงาน ลกษณะงานทท า สภาพแวดลอม



35

ในการท างาน ระบบการบรหารจดการ การบงคบบญชาฯ ผลจากการทพนกงานเกด ความพงพอใจในการท างาน พนกงานจะเกดความรสกกระตอรอรน มขวญและก าลงใจ เสยสละทมเทใหกบการท างาน แสดงใหเหนวาเมอพนกงานมความพงพอใจ ในการท างานแลวจะสงผลท าใหพนกงานเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามมา สอดคลองกบงานวจยของ ศกษณย วโสจสงคราม และดวงกมล ไตรวจตร (2553) พบวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรสายสนบสนน คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรปจจยดานคณลกษณะของงาน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงวดไดจากตวแปรสงเกตได คอความหลากหลายของทกษะการปฏบตงาน การไดรบผดชอบงานทงหมด ความส าคญของงาน ความมอสระของงาน และขอมลยอนกลบ ซงมความสมพนธเชงบวกสอดคลองกบ ธรพงศ โพธเจรญ (2555) ไดท าการศกษา ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กรณศกษาส านกเลขาธการนายกรฐมนตร พบวา ความพงพอใจในงานมอทธพลในทศทางบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 3. ความยตธรรมในองคการ สงผลบวกตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง โดยทพนกงานมความคดเหนวา ผลตอบแทนทไดรบ ควรมความยตธรรมเมอเทยบกบงานทไดรบมอบหมาย และเวลาในการท างาน รวมถง มเหมาะสมและสอดคลองกบผลการปฏบตงาน โดยธนาคารควรใชเกณฑทเปนมาตรฐานในการประเมนผลการปฏบตงาน อกทงความพยายามและความทมเทในการท างานของพนกงานจะไดรบการพจารณาในการประเมนผลการปฏบตงาน แสดงใหเหนวาเมอพนกงานมรบรความยตธรรมในองคการ แลวจะสงผลท าใหพนกงานเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามมาสอดคลองกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในธรกจโรงแรมทไดรบอทธพลทางตรงจากการรบรความยตธรรมในองคการมากทสด (ปกรณ ลมโยธน, 2558) สอดคลองกบงานวจยของ Bukhari (2008) พบวาความยต ธรรมในองคการถอเ ปนส งส าคญอยางมาก ในการพฒนาพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ความมจตส านกของพนกงานสามารถ



36

ชวยใหสภาพแวดลอมขององคการดขน อกทงยงสามารถชวยท าใหความสมพนธกบเพอนรวมงานดขน โดยความยตธรรมในองคการมความสมพนธเชงบวกอยางมนยส าคญท 0.428 และสอดคลองกบ สมศร จนทรเทว (2555) ไดศกษาความสมพนธระหวางความยตธรรมในองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชมชน จงหวดล าปาง มความสมพนธทางบวกระดบปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 (r = 0.44) อธบายไดวา การทพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชมชนรบรวาตนไดรบการปฏบตอยางความยตธรรมตลอดระยะเวลาทปฏบตงานใหกบองคการทงดานปฏสมพนธ ดานกระบวนการและดานผลลพธ โดยพยาบาลไดรบความใสใจ ความเมตตา เหนอกเหนใจ เปนทยอมรบของผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน และการรบขอมลขาวสารทชดเจนครบถวนเ ปนประโยชนตอการท างาน ขอเสนอแนะ การน าผลการวจยไปใชประโยชน

ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลงานวจยไปประยกตใชประโยชนในการวจยเรอง ความผกพนตอองคการ ความยตธรรมในองคการ ความพงพอในการท างานทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารแหงหนง ผวจย มขอเสนอแนะดงน 1. ดานความผกพนตอองคการ จากผลการวจยพบวา ระดบความผกพนตอองคการสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคาร โดยทธนาคาร ควรจะสงเสรมใหพนกงานตงใจท างานอยางเตมทเพอความส าเรจขององคการ ผบรหารองคการควรสนบสนนใหมการจดกจกรรมเพอสรางเสรมความผกพนตอองคการและการปฏบตงานทเตมใจจะอทศตนใหกบองคการ โดยอาจจะเพมในสวนของเงนเดอนและผลประโยชน จะท าใหพนกงานมความรสกวาตวเองเปนสวนหนงขององคการและพรอมทจะปฏบตงานกบองคการนนโดยไมคดลาออกจากองคการ 2. ดานความยตธรรมในองคการ จากผลการวจยพบวา ความยตธรรมในองคการ สงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคารโดยทผบงคบบญชาของธนาคารควรพจารณาการใหผลตอบแทนกบพนกงานตามผลงาน



37

และตามความสามารถของพนกงาน อกทงผบงคบบญชาควรมอบหมายงานใหตรงกบความสามารถของพนกงานและผบงคบบญชาควรใหความเสมอภาคและเปนกลางกบพนกงานทกคนอยางเทาเทยมกน 3. ดานความพงพอใจในการท างานจากผลการวจยพบวา ความพงพอใจในการท างานสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานธนาคาร โดยทธนาคารควรใหพนกงานมโอกาสศกษาคนควาเรยนรสงใหม ๆ ตลอดเวลา สรางความกาวหนาในงาน การไดรบการยอมรบนบถอจากเพอนรวมงาน สภาพแวดลอมในการท างาน ความรบผดชอบและลกษณะงาน ดงนนผบรหารความสงเสรมใหพนกงานท างานททาทายและตรงกบความรความสามารถ รวมทงสงเสรมใหพนกงานท างานในปรมาณทเหมาะสม ไมท างานมากเกนไป เพอใหพนกงานมความพงพอใจในงานและมความรบผดชอบในงานมากขนดวย ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรศกษาผลกระทบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทม ผลตอการด าเนนงานขององคการ เพอวางแผนเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

2. ควรมการศกษาปจจยดานอนๆ ทมพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ควรศกษาปจจยเชงสาเหตทมผลตอความยตธรรมในองคการของพนกงานธนาคาร เพอเปนแนวทางในการไปพฒนาองคการใหมประสทธภาพมากขน

3. ควรมการสมภาษณเจาะลกกลมตวอยางและสมภาษณระดบผบรหารสงสดและผบรหารทเกยวของ เพอทจะไดทราบถงแนวคด ทศทางและวตถประสงคเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด เพอใหไดขอมลและความคดเหนทถกตองและกอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด



38

เอกสารอางอง ทพยสคนธ จงรกษ กลาหาญ ณ นาน และเนตรพณณา ยาวราช. (2557). อทธพลของ

คณลกษณะงานท มผลตอความผกพนตอองคกร ความพงพอใจในงานและพฤตกรรมการเปน สมาชกทดขององคกร. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

ธรพงศ โพธเจรญ. (2555). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กรณศกษาส านกเลขาธการนายกรฐมนตร. วทยานพนธบรหารธร กจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง.

ธรมพร ช านาญไพร. (2550). ความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารกรงเทพจ ากด (มหาชน) ในเขต กรงเทพและปรมณฑล. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาการจดการอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร.

นตพล ภตะโชต. (2556). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : ว.พรนท. ปกรณ ลมโยธน. (2558). พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในธรกจโรงแรม.

วารสารหาดใหญวชาการ.13(2) ก.ค.-ธ.ค. 2558. พชต เทพวรรณ. (2554). การจดการทรพยากรมนษยเชงกลยทธ. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. วชรญา บวเกษร. (2555). ความผกพนตอองคกรของบคลากรทปฏบตงานประจ า

สาขาของธนาคารไทยพาณชยในจงหวดจนทบร . วทยานพนธรฐประศาสนศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน มหาวทยาลยบรพา.

วรวรรณ บญลอม. (2551). ความสมพนธระหวางคณภาพชวตในการท างาน ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกท ดขององคการของขาราชการคร วทยาลยเทคนคในพนท สามจงหวด



39

ชายแดนใต. การคนควาอสระวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรชย กาญจนวาส, ทววฒน ปตยานนท และดเรก ศรสโข. (2555). การเลอกใชสถตทเหมาะสมส าหรบการวจย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศกษณย วโสจสงคราม และดวงกมล ไตรวจตรคณ. (2553). การพฒนาโมเดลเชงสาเหตของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการของบคลากรสายสนบสนน คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอดมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวรรณา คาประเสรฐ. (2555). ความสมพนธระหวางเจตคตในการท างาน ความผกพนตอองคการและการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงาน บรษท ธนาคารกสกรไทย จ ากด(มหาชน) เขต 51. การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาประกอบการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

สมศร จนทรเทว. (2555). ความสมพนธระหวางความยตธรรมในองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกท ดตามการรบรของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชมชน จงหวดล าปาง . วทยานพนธพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Black, K. (2013). Business Statistics, Binder Ready Version : For Contemporary

Decision Making.7thed. New York: John Wiley & Sons. Bukhari. (2008). Key Antecedents of Organizational Citizenship Behavior

(OCB) in the Banking Sector of Pakistan. Army Public College of Management Sciences.

Krejcie, R.V. & Morgan,D.W.(1970). Determining Sample Size for Research

Activities.Educational and Measurement.



40

Schultz, D.P., & Schultz.S. E. (2002).Psychology and Work Today :An

introduction to industrial and Organizational Psychology.7th ed. New Jersey : Prentice- Hall.

.



41

แนวคดทคลาดเคลอนเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร ของนกศกษาครวทยาศาสตร

The Teacher Students’ Misconception about the Nature of Science

นทธพงศ สงอ าไพ,1 วมล ส าราญวานช,2 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ3

Nattapong Songumpai,1 Wimol Sumranwanich,2 Siriwan Chatmaneerungcharoen3

บทคดยอ งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวคดทคลาดเคลอนเกยวกบ

ธรรมชาตวทยาศาสตรของนกศกษาครวทยาศาสตรทลงทะเบยนเรยนรายวชาในหมวด

วทยาศาสตรศกษา การวจยในครงนเปนการวจยเชงคณภาพโดยยดกระบวนทศนเชง

ตความ ซงกลมเปาหมายในการศกษาครงนเปนนกศกษาครวทยาศาสตร ชนปท 3 ป

การศกษา 2558 จ านวน 12 คน โดยเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามมมมองธรรมชาตของวทยาศาสตร (VNOS)

ซงเปนแบบสอบถามปลายเปดและการสมภาษณแบบกงโครงสราง โดยศกษา

ตามกรอบแนวคดธรรมชาตของวทยาศาสตรใน 8 องคประกอบ และวเคราะหขอมล

โดยการตความเพอจดกลมค าตอบ

ผลการศกษา พบวา นกศกษาครมมมมองธรรมชาตวทยาศาสตรทคลาดเคลอนดงตอไปน 1) วทยาศาสตรมขนตอนทชดเจนมระเบยบแบบแผนและการทดลองคอกระบวนการทส าคญทสดของการสบเสาะทางวทยาศาสตร 2) วทยาศาสตรปฏเสธความเชอมน

1 นกศกษาปรญญาโท คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2 อาจารยประจ า, คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน(E-mail: [email protected]). 3 อาจารยประจ า, คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต(E-mail: [email protected]).



42

ทไมสามารถพสจนได 3) กฎทางวทยาศาสตรคอขอบงคบ ขอปฏบตทนกวทยาศาสตรปฏบตสบตอกนมาและไมสามารถเปลยนแปลงได ดงนน จ าเปนตองมการบรณาการธรรมชาตวทยาศาสตรเขาสหลกสตรเพอการเสรมสรางศกยภาพของนกศกษาครและครผสอน ในโรงเรยน ค าส าคญ : แนวคดทคลาดเคลอน, ธรรมชาตของวทยาศาสตร, นกศกษาคร ABSTRACT This research aimed to study the teacher students’ misconception about the nature of science (NOS). A Qualitative research was used as research methodology to understand how the teacher students presented their NOS. This research used an interpretive paradigm as a research analytical framework. The research participants were 12 teacher students who were selected by purposive sampling. They had been enrolled to study in Science Teaching and were learning a Management Course. The Research instruments consisted 8 item open-ended questionnaires and a semi-structure interview. Data was categorized into categories of students’ misconception of NOS.

The findings revealed the majority of students’ misunderstanding of NOS regarding the aspects of scientific method, theory and law and social and cultural. From the reflective and interview data, the student teachers presented their misconceptions of NOS that indicated about law cannot change and eternal; science knowledge is gained through experiment only; scientific inquiry focused on experiment; science rejects faith not proof. Therefore, Nature of science is necessary to integrate into professional development program for developing the student teachers' NOS conception.



43

Keywords : Misconception, Nature of science, Student teachers บทน า ธรรมชาตของวทยาศาสตร (Nature Of Science) เปนเปาหมายของการจดการ ศกษาวทยาศาสตรของประเทศไทย (สสวท., 2545) เพอใหผ เรยนเปนผ รวทยาศาสตร (Scientific Literacy) ซงจะเปนประโยชนในการพฒนาคานยม คณคาของมนษย ในอนาคต (Murcia, K, 2005) ซงนกการศกษาวทยาศาสตรหลายทานเหนพองใหม การบรรจธรรมชาตของวทยาศาสตรลงในหลกสตรวทยาศาสตร ดงจะเหนได ในหลกสตรวทยาศาสตรศกษาในระดบนานาชาต เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ แคนาดา(McComas,1998)รวมถงประเทศไทยทมการบรรจธรรมชาตของวทยาศาสตรไว ในมาตรฐานและตวชวดวทยาศาสตร (กระทรวงศกษาธการ, 2551) สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย แตในปจจบนการเ รยนการสอนธรรมชาต ของวทยาศาสตร ในปจจบน ยงมขอจ ากด และไมใชเรองงายทจะจดการเรยนการสอนใหผ เ รยนเขาใจถงลกษณะตาง ๆ ของวทยาศาสตร (Lederman, 2006) ซงใน การจดการเรยนการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรนน หลายๆครงทธรรมชาตของวทยาศาสตรถกลมหรอไมไดถกเนนระหวางการจดการเรยนรในหองเรยนวทยาศาสตร (กศลน มสกล, 2551) ซงทผานมาครและนกเรยนยงมความเขาใจทไมชดเจนเกยวกบความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร สวนหนงอาจเปนเพราะในสาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 รวมถงสวนส าคญตางๆตวชวด เชน “ตงค าถาม” “วางแผน” “ศกษาคนควา” “อธบายเหตผล” “เลอกอปกรณ” “บนทกขอมล” “อธบายเหตผล” และ “จดแสดงผลงาน”มแนวโนมทจะสอวาธรรมชาตของวทยาศาสตรเปนกระบวนการทางวทยาศาสตร ท าใหครเกดความเขาใจทคลาดเคลอนในธรรมชาตวทยาศาสตร (ลอชา ลดาชาต, ลฏาภา สทธกล และ ชาตร ฝายค าตา, 2556) และครมกสอนวชาวทยาศาสตรโดยใชวธการบรรยาย ไมมการเนน ทกษะกระบวนการการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรและไมไดจดการเรยนการสอนทสอดแทรกธรรมชาตของวทยาศาสตรใหแกนกเรยน (เทพกญญา พรหมขตแกว, สนนท สงขออง และ สมาน แกวไวยทธ, 2550)



44

การจดการเรยนรเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร เปนเนอหาสวนหนงของรายวชา 1113409 การจดการเรยนรวทยาศาสตร (Science Education Learning Management) ตามหลกสตรครศาสตรบณฑต 5 ป สาขาวทยาศาสตรทวไป ซงนกศกษาจะลงทะเบยนเรยนในชนปท 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 ดงนน ในการออกแบบและพฒนาการจดการเรยนรเพอการยกระดบความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของครผสอนวทยาศาสตรในอนาคตซงเรมตนจากการพฒนานกศกษาครวทยาศาสตร ผวจยจงท าการศกษามมมองธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกศกษาครวทยาศาสตร เพอใชในการเปนขอมลพนฐานส าหรบการออกแบบและพฒนาเนอหาธรรมชาตของวทยาศาสตรในรายวชา 1113409 การจดการเรยนรวทยาศาสตร (Science Education Learning Management)

ธรรมชาตของวทยาศาสตร (Nature of Science) ธรรมชาตของวทยาศาสตรเปนคณคาและขอตกลงทางวทยาศาสตรรวมถงกระบวนการพฒนาความรทางวทยาศาสตร ซงมปฏสมพนธหรอมความเกยวของกบวทยาศาสตรและสงคมวฒนธรรม ประวต ปรชญา จตวทยาและสงคมวทยาของวทยาศาสตร (AAAS, 1993 ; McComas, 1998 ; Lederman (1992 ; 2002 ; 2004) ซงมความจ าเปนอยางยงทจะตองมการจดการเรยนรวทยาศาสตรเพอทจะใหผ เรยนมความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร ซงโดยทวไปแลวเรามกมความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรเกยวกบวธการทางวทยาศาสตร (Scientific Methods) ซงในการท างานทางวทยาศาสตรนนสามารถท าไดหลากหลายวธไมไดจ ากดเฉพาะวธการทางวทยาศาสตรเทานน (กศลน มสกล, 2551) ซงสวนหนงเกดจากครผสอนมความเขาใจทคลาดเคลอน ยอมท าใหการจดกจกรรมการเรยนรเกดความเขาใจทคลาดเคลอนตามมาในตวผ เรยน (Abd-El-Khalick and Lederman, 2000) และยงมการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบความเขาใจผดทมกพบบอยเกยวกบวทยาศาสตรเชน กฎทางวทยาศาสตรถกตองและถอเปนทสด วธการทางวทยาศาสตรมเพยงหนงวธและเปนสากล หากมหลกฐานสนบสนนเพมเตมเรอยๆ ความรทางวทยาศาสตรนนจะถกตอง นกวทยาศาสตรไมใชความคดสรางสรรคในการท างาน



45

วทยาศาสตรสามารถอธบายไดทกสง การทดลองคอวธการทางวทยาศาสตรเพยงวธเดยว วทยาศาสตรและเทคโนโลยไมตางกนและนกวทยาศาสตรรกสนโดษ (McComas, 1998) ความรทางวทยาศาสตรไดมาจากวธทางวทยาศาสตรตาม ล าดบโดยมขนตอนทแนนอน (พฤฒพร ลลตานรกษ และ ชาตร ฝายค าตา, 2554) ความคดสรางสรรคและจนตนาการไมมสวนในการสรางความรทางวทยาศาสตร ปจจยทางสงคมและวฒนธรรมไมมผลตอการบนทกขอมลของนกวทยาศาสตร อกทงครยงไมเขาใจแนวทางการจดการเรยนรทบรณาการธรรมชาตของวทยาศาสตร (ลฎาภา สทธกล, นฤมล ยตาคม และ บญเกอ วชรเสถยร, 2555) ดงนน การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอใหบรรลเปาหมาย นกวทยาศาสตรศกษาจงพยายามหาแนวทางและแนวคดทจะสามารถแกไขหรอปรบเปลยนวธการจดการเรยนรวทยาศาสตรทมงใหผ เรยนสามารถเชอมโยงความรวทยาศาสตรกบชวตประจ าวน ใหผ เรยนมความเขาใจในปรากฏการณตางๆ เขาใจกระบวนการท างาน หาความรทางวทยาศาสตร ซงในการวจยครงนผ วจยไดยดกรอบทไดรบการยอมรบวาเปนองคประกอบพนฐานในการพฒนาความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรและสามารถน าไปบรณาการกบชวตประจ าวนของผ เรยน (Lederman et al., 2002 ; McComas, 2004 ; Lederman, 2006) ซงผ วจยไดท าการศกษา ใน 8 องคประกอบ คอ NOS 1 ความรทางวทยาศาสตรตองใชหลกฐานเชงประจกษ NOS 2 ความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได NOS 3 กฎและทฤษฎ เ ปนความ รทางวทยาศาสตรท แตกตางกน NOS 4 การสบเสาะหาความ ร ทางวทยาศาสตรมหลากหลายวธ NOS 5 การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยการสงเกตและการอนมานแตกตางกน NOS 6 ความคดสรางสรรคและ การจนตนาการมบทบาทตอการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร NOS 7 วทยาศาสตรคอกจกรรมอยางหนงของมนษยทถกก ากบหรอเหนยวน าดวยทฤษฎ และ NOS 8 วทยาศาสตรเกยวของกบมนษยซงมอทธพลมาจากสงคมและวฒนธรรม

วตถประสงคของการวจย การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวคดทคลาดเคลอนเกยวกบ

ธรรมชาตวทยาศาสตร นกศกษาครวทยาศาสตรกอนการไดรบการศกษารายวชา



46

1113409 การจดการเรยนรวทยาศาสตร (Science Education Learning

Management)

วธด าเนนการวจย การวจยในครงน ผ วจยใชการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

โดยยดกระบวนทศนเชงตความ (Interpretive Paradigm) (โชคชย ยนยง, 2552) กลมเปาหมาย กลมเปาหมายในการศกษาครงนเปนนกศกษาครวทยาศาสตร ชนปท 3 สาขา

วทยาศาสตรทวไป คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏแหงหนงในเขตภาคใต ภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2558 จ านวน 12 คน

เครองมอทใชในการวจย ในการวจยคร งน ผ วจยไ ดแปลแบบสอบถามมมมองธรรมชาตของวทยาศาสตร (VNOS-C) ของ Lederman et al..(2002)เปนฉบบภาษาไทย ซงเปนแบบสอบถามปลายเปด โดยปรบเปลยนขอความและจ านวนขอเพอความสอดคลองกบองคประกอบของธรรมชาตของวทยาศาสตรและบรบทของประเทศ จ านวน 8 ขอ (ตารางท 1) ซงสอดคลองกบกรอบธรรมชาตของวทยาศาสตรทสามารถน าไปบรณาการกบชวตประจ าวนของผ เ รยน (Lederman et al., 2002 ; McComas, 2004 ; Lederman, 2006) จากนนน าแบบสอบถามธรรมชาตของวทยาศาสตรไปปรกษาผ เชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) และท าไปทดลองใชกบนกศกษาทไมใชกลมเปาหมาย เพอท าความเขาใจในแงของขอความ ค าพด ใหตรงกบระหวางผวจยและผตอบแบบสอบถาม

การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะห น าแบบสอบถามธรรมชาตของวทยาศาสตรไปสอบใชกบกลมเปาหมาย

โดยใชเวลาในการท าแบบสอบถาม 90 นาท และสมภาษณเพมเตมส าหรบนกศกษา



47

ทไมตอบค าถามหรอตอบค าถามไมชดเจนในภายหลง โดยยดถอกรอบของธรรมชาตของวทยาศาสตร 8 องคประกอบ

การวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลผ วจยท าการอานขอความทปรากฏในแบบสอบถาม

ทละขอ และวเคราะหประเดนทนกศกษาสะทอนมมมองตามกรอบธรรมชาตของวทยาศาสตรทก าหนดไว และท าการลงรหสขอความแลวจดกลมค าตอบทมการสอความหมายเหมอนกนไวในกลมเดยวกน จากนนรายงานผลแสดงความถของจ านวนนกศกษา

ตาราง 1 แสดงองคประกอบธรรมชาตของวทยาศาสตรในแบบสอบถาม

หลงจากทนกวทยาศาสตรไดศกษาและพฒนาทฤษฎทางวทยาศาสตร (เชน ทฤษฎอะตอม ของ John Dalton หรอทฤษฎววฒนาการของสงมชวต ของ Jean Lamarck ) ใหทานตอบค าถามตอไปน 2.1 ทฤษฎเหลานนสามารถเปลยนแปลงไดหรอไม (เลอกตอบขอ ก. หรอ ข. เพยงขอเดยว)

ก. ทานเชอวาทฤษฎทางวทยาศาสตรนนไมสามารถเปลยนแปลงได ใหอธบายวาเพราะเหตใดทฤษฎจงไมสามารถเปลยนแปลงได และยกตวอยางทฤษฎเพอ

NOS 2

ขอท

ค าถามธรรมชาตของวทยาศาสตร องคประกอบ

NOS

1 ในมมมองของทาน ทานคดวา 1.1 วทยาศาสตร คออะไร 1.2 ศาสตรในสาขาวทยาศาสตร (เชน ฟสกส เคม

ชววทยา) แตกตางจากศาสตรในสาขาอนๆ (เชน ศาสนา ปรชญา) อยางไรจงอธบาย

NOS 1



48

ตาราง 1 (ตอ)

ขอท


NOS

2 สนบสนนค าตอบของทาน ข. หากทานเชอวาทฤษฎทางวทยาศาสตร

นนสามารถเปลยนแปลงได ใหอธบายวาเพราะเหตใดทฤษฎสามารถเปลยนแปลงได และยกตวอยางทฤษฎเพอสนบสนนค าตอบของทาน 2.2 ทานคดวา เพระเหตใด เราจงตองเรยนรทฤษฎทางวทยาศาสตร

NOS 2

3 จากประสบการณททานเคยไดเรยนรเ รองทฤษฎทางวทยาศาสตร (Scientific Theory) และกฎทางวทยาศาสตร (Scientific Law) จงตอบค าถามตอไปน

3.1 ทานคดวาทฤษฎทางวทยาศาสตร (Scientific Theory) และกฎทางวทยาศาสตร (Scientific Law) มความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

3.2 จากค ากลาวทวา “ทฤษฎทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได สวนกฎทางวทยาศาสตรไมสามารถเปลยนแปลงได” ทานมความเหนดวย หรอไม เพราะเหตใด

NOS 3

4 จากค ากลาวทวา “ในการพฒนาความรทางวทยาศาสตร นกวทยาศาสตร ตองใชการทดลองทกค ร ง ” ทานมความเหนดวยหรอไม เพราะเหตใด ยกตวอยางความรทางวทยาศาสตรประกอบ เพอสนบสนนค าตอบของทาน

NOS 4



49

ตาราง 1 (ตอ) ขอท


NOS

5

“จากการศกษาขอมลเกยวกบไดโนเสาร นกวทยาศาสตรเชอกนวาไดโนเสารไดสญพนธไปเมอ 65 ลานปกอน ซงทผานมานกวทยาศาสตร ทศกษาเรองนมการตงสมมตฐานทหลากหลายเพออธบายสาเหตของการสญพนธนน โดยนกวทยาศาสตรกลมหนงอธบายวาเกดจากอกกาบาต พงชนโลก แตนกวทยาศาสตรอกกลมหนงอธบายเกดจากการระเบดของภเขาไฟทรนแรง ซงนกวทยาศาสตรทงสองกลมนใชขอมลจากการสงเกตเดยวกน” จากขอความขางตน ทานคดวาเพราะเหตใด นกวทยาศาสตรทงสองกลมจงสรปค าอธบายเกยวกบการสญพนธของไดโนเสารไดแตกตางกน ทงทใชขอมลจากการสงเกตเดยวกน

NOS5 NOS7 NOS8

6 “ในการด าเนนการทดลองหรอการสบเสาะหาความรของนกวทยาศาสตร เพอพยายามทจะหาค าตอบส าหรบค าถามทพวกเขาสงสย ทานคดวาในระหวางการทดลองหรอการสบเสาะหาความร นกวทยาศาสตรมการใชความคดสรางสรรคหรอจนตนาการหรอไม (เลอกตอบขอ ก. หรอ ข. เพยงขอเดยว) ก. เชอวานกวทยาศาสตรมการใชความคดสรางสรรคหรอจนตนาการ เพราะเหตใด ยกตวอยางความรทางวทยาศาสตรประกอบเพอสนบสนนค าตอบของทาน ข. เชอวานกวทยาศาสตรไมไดใชความคดสรางสรรคหรอจนตนาการ เพราะเหตใด ยกตวอยางความรทางวทยาศาสตรประกอบเพอสนบสนนค าตอบของทาน”

NOS6



50

ตาราง 1 (ตอ) ขอท


NOS

7 จากหนงสอเรยนวทยาศาสตร ทานมกจะพบตวแทนของอะตอมทนกวทยาศาสตรไดอธบายไว เชน “ภายในนวเคลยสประกอบดวยโปรตอน (เปนอนภาคทมประจบวก) นวตรอน (เปนอนภาคทมประจเปนกลาง) และมอ เลกตรอน (เปนอนภาคทมประจลบ ) ท โคจรรอบๆน ว เ ค ล ย ส ” จ า ก ข อ ค ว า ม ข า ง ต น ท า น ค ด ว า นกวทยาศาสตร มวธการศกษาเพอก าหนดหนาตาของโครงสรางอะตอม อยางไร

NOS 2 NOS 5 NOS 6 NOS 7

8 นกวทยาศาสตรทานหนง อธบายเรองราวเกยวกบการเกดบงไฟพญานาคลงบนสอออนไลน โดยยนยนแนวคดทวาบงไฟพญานาคเกดขนจากฝมอของมนษย แตหลงจากนนมผคนจ านวนมากเขามาแสดงความไมเหนดวยกบแนวคดทนกวทยาศาสตรทานนเสนอ และเกดกระแสตอตานนกวทยาศาสตรทานนในเวลาตอมา จากขอความขางตน ทานคดวามปจจยใดบางทสงผลกระทบตอการท างานของนกวทยาศาสตร จงอธบาย

NOS 8

ผลการวจยอภปรายผลการวจย

จากการส ารวจมมมองธรรมชาตของวทยาศาสตรตามกรอบแนวคดธรรมชาตของวทยาศาสตรทง 8 องคประกอบ ไดผลดงน

1. ความรทางวทยาศาสตรตองใชหลกฐานเชงประจกษ (Empirical Evidence : NOS 1)



51

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 1 โดยมงเนนการแสดงออกเกยวกบมมมอง บทบาทของวทยาศาสตรตอการใหค าอธบายปรากฏการณทางธรรมชาตซงตองอาศยหลกฐานเชงประจกษ ซงท าใหวทยาศาสตรแตกตางจากศาสตรอนๆ พบวา นกศกษาจ านวน 8 คน

แสดงมมมองทวา วทยาศาสตรเปนการศกษาอยางมระเบยบแบบแผน มขนตอน ทชดเจน และปฏเสธความเกยวของระหวางวทยาศาสตรและความเชอทไมสามารถพสจน (S7)

“ วทยาศาสตร คอ กระบวนการแสวงหาความรดวยว ธการหรอกระบวนการทมระเบยบแบบแผนและขนตอนทชดเจน สามารถอธบายสงทเราอยากรได มเหตผลนาเชอถอ ซงขดแยงกบศาสตรอนๆทเนนความเชอ คานยม ไมสามารถพสจนได” (S7)

แตยงมนกศกษาจ านวน 4 คน กลาวถงมมมองวทยาศาสตรคอ การอธบายปรากฏการณทเกดขนในธรรมชาต ซงสามารถพสจนโดยใชหลกฐาน ซง ท าใหวทยาศาสตรมความแตกตางจากศาสตรอนๆ (S3)

“วทยาศาสตรเปนการอธบายปรากฏการณตางๆในธรรมชาต ซงสามารถหาขอพสจนหรอหลกฐานทน าไปสการอธบายได” (S3)

2. ความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได (Tentative : NOS 2)

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 2 โดยมงเนนการแสดงออกถงการพฒนาทฤษฎหรอความรทางวทยาศาสตร ความเปนจรงเพยงชวขณะ ซงเ กดสามารถเปลยนแปลงได อนเนองมาจากมหลกฐานใหมมาสนบสนนหรอขดแยงกบแนวความคดเดม การเปลยนแปลงเนองจากความกาวหนาทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และ การเปลยนแปลงทมาจากการตความ การตรวจสอบในมมมองตางๆหรอชวงเวลา ทแตกตางกน ซงสะทอนใหเหนถงแนวความคด มมมองทางสงคมวฒนธรรมในขณะนน พบวา นกศกษาจ านวน 6 คน แสดงมมมองวาทฤษฏทางวทยาศาสตรสามารถ



52

เปลยนแปลงได ถามทฤษฎทมความสมเหตสมผลกวาซงจะท าใหทฤษฎเกาถกปฏเสธไป (S3)

“ทฤษฎสามารถเปลยนแปลงได ถามผทสามารถคนควาและทดลอง ในเรองเดยวกนแตไดผลแตกตางกนและผลนนเปนทยอมรบวาถกตอง กจะสามารถหกลางกบทฤษฎกอนหนาได” (S3)

แตยงมนกศกษาอกจ านวน 2 คน เชอวาทฤษฎสามารถเปลยนแปลงได ในการเชงการพฒนาทฤษฎทางวทยาศาสตรถามหลกฐานชนใหมมาสนบสนนแนวคดเดมใหมความสมบรณยงขน และความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรซงน ามาสนวตกรรมใหมอยเสมอซงมผลตอการเกดการเปลยนแปลงของความรทางวทยาศาสตร (S9)

“มนษยกเรมมการพฒนาทล า มเทคโนโลยทสามารถชวยใหมนษยสามารถคนควาเพมเตมได จงท าใหทฤษฎเปลยนแปลงไปจากเดม” (S9)

3. กฎและทฤษฎเปนความรทางวทยาศาสตรทแตกตางกน (Theory and Law : NOS 3)

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 3 โดยมงเนนการแสดงออกถงความสมพนธระหวางกฏทางวทยาศาสตรและทฤษฎทางวทยาศาสตรวามความสมพนธกนแตมความแตกตางกนโดยมจดมงหมายในการสรางทแตกตางกนซงกฏทางวทยาศาสตร จะบอกบรบทของปรากฏการณในธรรมชาตทเกดขนอยางมระเบยบแบบแผนในสภาวะนน ๆ เนนความสมพนธระหวางเหตและผล สวนทฤษฎทางวทยาศาสตร เปนการอธบายปรากฏการณในธรรชาตทมความเกยวโยงกนอยางมระบบเพอใชอธบายหรอคาดคะเนการเกดขนของปรากฏการณนน ซงความถกตองของทฤษฎอยบนพนฐานของความสามารถพสจนทดสอบไดดวยขอมลเชงประจกษในชวงเวลานน ซงเมอเวลาผานไปหากมการพสจนไดวาความรใหมมความถกตองมากกวา กฎและทฤษฎทมอยแลวอาจตองมขอยกเวนหรอถกยกเลกไป พบวา นกศกษาจ านวน 10 คน แสดงมมมองวาทฤษฎทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได ซงสอดคลองกบมมมองธรรมชาตของ



53

วทยาศาสตร ในประเดน NOS 2 โดยมนกศกษาจ านวน 2 คน ทกลาวถงประเดนความหมายของทฤษฎทางวทยาศาสตร วาเปนการใหค าอธบายปรากฏการณทเกดขนในธรรมชาต ซงมหลกฐานสนบสนน (S7) แตเปนทนากงวลวานกเรยนกลมน จ านวน 12 คน กลบมมมมองธรรมชาตของวทยาศาสตรทคลาดเคลอนในประเดนของกฎทางวทยาศาสตรวากฎทางวทยาศาสตร คอขอบงคบ ขอปฏบตทนกวทยาศาสตรปฏบตตอกนมา มความเปนนรนดรและไมสามารถเปลยนแปลงหรอหกลางได

“ทฤษฎทางวทยาศาสตรใชอธบายสงตางๆ ซงอาจเปนสมมตฐาน ซงอาจจะเกดความผดพลาดจนเกดการเปลยนแปลงไป แตกฎทางวทยาศาสตรเปนสงทก าหนดไวอยางตายตว ไมสามารถแกไขหรอปรบเปลยนได นกวทยาศาสตรจงตองปฏบตตาม” (S7)

ซงผวจยมองวาเกดจากความเขาใจทคลาดเคลอนวากฎทางวทยาศาสตรมความเกยวของสมพนธกบกฎเกณฑในทางสงคมศาสตร ซงกลาวถงระเบยบขอปฏบตทเปนทยอมรบกนของสงคม

4. การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรมหลากหลายวธ (Scientific Method : NOS 4)

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 4 โดยมงเนนการแสดงออกถงลกษณะของการสบเสาะทางวทยาศาสตร ซงไมไดถกจ ากดอยในเฉพาะหองทดลองหรอการทดลอง ซงโดยสวนใหญการท างานทางวทยาศาสตรนนถกมองเฉพาะการใชวธการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความรเทานน แตในงานทางดานวทยาศาสตรการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรนนสามารถท าไดหลากหลายวธ พบวา นกศกษาจ านวน 8 คน มการแสดงมมมองวทยาศาสตรทวาการทดลองคอกระบวนการส าคญของการสบเสาะทางวทยาศาสตรโดยปฏเสธวธการอนๆ แตใหความส าคญกบหลกฐานทไดจากการทดลองเพอน ามายนยนการทดลอง ซงสอดคลองกบมมมองธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 1 จ านวน 4 คน (S1)



54

“ความรทางวทยาศาสตรเปนความรทสามารถใหเหตผลและสามารถมองเหนไดชดเจน ดงนน ความรทางวทยาศาสตรจงจ าเปนตองทดลองทกครง” (S1)

แตยงมนกศกษาจ านวน 2 คน มมมมองทตางออกไปโดยเชอวาการพฒนาความรทางวทยาศาสตรไมจ าเปนตองอาศยการทดลองเสมอไป โดยมการแสดงใหเหนถงวธการอนๆในการสบเสาะทางวทยาศาสตร (S12) ซงสอดคลองกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 4

“นกวทยาศาสตรไมจ าเปนตองทดลองทกครง ซงอาจจะพฒนาความรโดยการรวบรวมขอมลจากหลายๆแหลง หรอสงเกต ศกษาเปนเวลานาน จนไดขอมลทมนใจและหลกฐานทนาเชอถอ” (S12)

5. การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยการสงเกตและการ

อนมานแตกตางกน(Observation and Inference : NOS 5) จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซง

ปรากฏในขอค าถามท 5 โดยมงเนนการแสดงออกถงความแตกตางกนระหวางการสงเกตและการอนมาน โดยการสงเกตเปนกจกรรมทนกวทยาศาสตรเกบรวบรวมขอมลจากหลกฐานเชงประจกษโดยการใชประสาทสมผสทง 5 ไดแก ห ตา จมก ลนและการสมผส รวมถงการใชเครองมอทชวยใหการสงเกตไดผลทแมนย าและนาเชอถอขน โดยไมมการใสความรสกนกคด ความคดเหนของผสงเกตลงไปในขอมล ผลการสงเกตจงอยในรปแบบของค าบรรยาย ซงจะมลกษณะทแตกตางกบการอนมาน โดยการอนมานจะเปนการสรางความหมายใหแกผลการสงเกตหรอหลกฐานเชงประจกษโดยการอาศยการตความจากผลการสงเกตหรอหลกฐานเชงประจกษ จงท าใหการอนมานมการใสความคดเหนของผอนมานลงไปในขอมลดวย อยางไรกตามผลของการอนมานกตองมความสอดคลองกบลกษณะของผลการสงเกตดวย ซงในบางครงการอนมานของนกวทยาศาสตร ไมจ าเปนจะตองใหผลทตรงกน เนองจากมปจจยตางทสงผลตอการอนมานของนกวทยาศาสตร พบวา นกศกษา จ านวน 7 คน แสดงใหเหนวาปจจยทท าใหนกวทยาศาสตรใหค าอธบายทแตกตางกน คอการใหความส าคญกบแนวความคดของกลม ขณะทนกศกษา จ านวน 2 คน เชอวาการตงสมมตฐานในการศกษารวมทง



55

ประสบการณความรเดมของนกวทยาศาสตรเปนสงเหนยวน าในการตดสนใจของนกวทยาศาสตร (S5) ซงสอดคลองกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 7 และ NOS 8 และไมมนกศกษาคนใดแสดงความคดเหนทสอดคลองกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 5

“บางทเหตผลทท าใหนกวทยาศาสตรอธบายสงทเหมอนกนไดตางกน อาจเปนเพราะนกวทยาศาสตรยดมนความความคดของตนเองซงสงสมจากประสบการณ” (S5)

6. ความคดสรางสรรคและการจนตนาการ มบทบาทตอการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร (Creativity and Imagination : NOS 6 ) จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 6 โดยมงเนนการแสดงออกถงความส าคญและบทบาทของจนตนาการและความคดสรางสรรคในการสบเสาะหรอท างานทางวทยาศาสตร โดยจากผลการวจยทผานมามกพบความเขาใจทคลาดเคลอนวานกวทยาศาสตรไมใชความคดสรางสรรคในการท างาน (McComas, 1998) ซงเปนการมองวาวทยาศาสตรนนมความเปนสากล เนองจากเปนความรทผานการตรวจสอบหลายๆครงและมความนาเชอถอ ท าใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนวาจนตนาการและความคดสรางสรรคจงไมมบทบาทตอการสรางความร แตในทางตรงกนขามความรวทยาศาสตรเปนความรทถกสรางขนมาโดยนกวทยาศาสตร ดงนนการสรางความรทางวทยาศาสตรจงเปนการสรางโดยการอธบายเหตผลเชงตรรกะและความคดเหน จนตนาการ ขนอยกบการสงเกตและอนมานรวมถง การลงขอสรปทางวทยาศาสตร พบวา นกศกษาจ านวน 10 คน แสดงมมมองทไมชดเจนเกยวกบการใชความคดสรางสรรคและจนตนาการในการสรางสรรคงานดานวทยาศาสตร โดยนกศกษาแสดงมมมองทนกวทยาศาสตรใชความคดเหนสวนตว (Individual) และมความอคต (Bias) ประกอบงานวทยาศาสตร (S3, S12) ซงสอดคลองกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 7

“การศกษาบางอยาง กตองใชความคดความรสกตวเองรวมดวย” (S3)



56

“การมการทดลองมาอางองหรอการใชเหตผลสวนตวหรออางองจากแหลงขอมลอนๆ” (S12)

7. วทยาศาสตรคอกจกรรมอยางหนงของมนษยท ถกก ากบหรอเหนยวน าดวยทฤษฎ (Theory-laden : NOS 7)

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 7 โดยมงใหนกศกษาแสดงออกถงบทบาทของการอนมานและความคดสรางสรรคของนกวทยาศาสตร ซงในกระบวนการพฒนาความรทางวทยาศาสตรมกขนอยกบหลกฐานหรอขอมลทางวทยาศาสตรของนกวทยาศาสตรคนอนๆซงท าการศกษาและเกบขอมลในเรองเดยวกนหรอเรองทมความเกยวของเชอมโยงกน เพอเปนแนวทางในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรและการสรางตวแทนความคดหรอแบบจ าลองทางวทยาศาสตรทสรางขน จงขนอยกบขอมลนนๆ พบวา นกศกษาจ านวน 6 คน มมมมองวานกวทยาศาสตร มการศกษาโดยอาศยการทดลองซ าจนไดผลทพอใจและใชจนตนาการของตนเองรวมดวย ซงสอดคลองกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS 6 (S5)

“นกวทยาศาสตรตองมการทดลองหลายครง เพอใหไดขอมลทถกตองมากกวาเดม นอกจากการทดลองแลวนกวทยาศาสตรอาจจะตองมจนตนาการในการสรางแบบจ าลองโครงสรางอะตอมขนมา” (S5)

และมนกศกษาจ านวน 1 คน แสดงมมมองทสมพนธกบธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดน NOS1 ซงระบวาการจนตนาการของนกวทยาศาสตรขนอยกบหลกฐานทนกวทยาศาสตรมในขณะนน (S3)

“จนตนาการจากหลกฐานทไดจากการทดลอง เพอน าไปทดสอบสมมตฐานทตงไว” (S3)

แตกมค าตอบของนกศกษาอกจ านวน 5 คน ทไมสามารถจดกลมได



57

8. วทยาศาสตรเกยวของกบมนษยซ งมอทธพลมาจากสงคมและวฒนธรรม (Social and Cultural : NOS 8)

จากการถอดความในแบบสอบถามมมมองธรรมชาตวทยาศาสตร ซงปรากฏในขอค าถามท 8 โดยมงเนนการแสดงออกถงมมมองทางสงคมและวฒนธรรมทมผลกระทบตอมมมองของวทยาศาสตรในการพยายามพฒนาความรทางวทยาศาสตร ซงเปนผลอนเนองมาจากความแตกตางของระบบของความคดและความเชอในทางสงคม วฒนธรรมและวทยาศาสตร ซงมกจะมอทธพลและสงผลกระทบซงกนและกน พบวา นกศกษาจ านวน 9 คน สามารถแสดงไดวามมมองทางสงคมและวฒนธรรม เปนปจจยทสงผลกระทบตอการท างานทางดานวทยาศาสตร (S3)

“ความคด ความเชอ ของแตละบคคลไมเหมอนกนแมจะมหลกฐานสนบสนน แตกสทธทสงเหลานนจะสงผลกระทบตองานวทยาศาสตร” (S3)

แตกมนกศกษาอกจ านวน 3 คน กลาวถงความนาเชอถอของหลกฐานทอาจจะขาดความนาเชอถอ จนสงผลใหเกดการปฏเสธแนวคดทถกเสนอขน (S5)

“การน าเสนอทขาดหลกฐานและความนาเชอถอ อาจจะมผลท าใหแนวคดนนถกปฏเสธไปในทสด” (S5)

ผลการวจย พบวา นกศกษาครยงมมมมองเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรทยงคลาดเคลอนอยในหลายประเดน ซงอาจจะผลพวงมาจากการศกษาในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ซงธรรมชาตของวทยาศาสตรไมไดถกเนนในระหวางการเ รยนการสอนครผ สอนเองกยง ไมความเขาใจทคลาดเคล อนอย (กศลน มสกล, 2551) ซงในการผลตครวทยาศาสตร นกศกษาครควรไดรบประสบการณเกยวกบการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรทมากพอควร ซง Abd-El-Khalick and Lederman (2000) ไดแนะน าวธการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรเพอเพมประสบการณ โดนใชการสอนผานประวตการคนพบความรวทยาศาสตร (History of Science and Scientists) โดยเปนวธการสอนทใชเนอหาทเกยวกบประวตการคนพบทางวทยาศาสตรมาใชรวมกบเนอหาทเกยวของ โดยเฉพาะในลกษณะของการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร หรอการท างานของวทยาศาสตร แตการสอนโดยวธนเหมาะสมทจะน าไปใชกบเนอหาวทยาศาสตรใบบางเนอหาและสงเสรมความเขาใจ



58

ธรรมชาตของวทยาศาสตรไดในบางประเดนเทานน ซงควรใชควบคการการสอนแบบบงชธรรมชาตของวทยาศาสตร (The Explicit Approaches)

สรปผลการวจย นกศกษาครมการแสดงมมมองทหลากหลายเกยวกบประเดนทางธรรมชาต

ของวทยาศาสตร ซงเมอพจารณาในแตละประเดนและ พบวา นกศกษาครมมมมองทคลาดเคลอนในหลายประเดน โดยสามารถสรปมมมองธรรมชาตวทยาศาสตรทคลาดเคลอนไดดงตอไปน

1. วทยาศาสตรมขนตอนทชดเจนและมระเบยบแบบแผน 2. วทยาศาสตรปฏเสธความเชอทไมสามารถพสจนได

3. กฎทางวทยาศาสตรเ ปนสงทตายตว เ ปนน รนด รและไมสามารถเปลยนแปลงได 4. กฎทางวทยาศาสตร คอ ขอบงคบ ขอปฏบตทนกวทยาศาสตรปฏบตสบตอกนมา

5. การทดลองคอกระบวนการทส าคญทสดของการสบเสาะทางวทยาศาสตร

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป จากผลการวจย การจดการเรยนรในรายวชา 1113409 การจดการเรยนร

วทยาศาสตร (Science Education Learning Management) ควรมการออกแบบกจกรรมการเรยนรธรรมชาตของวทยาศาสตรทสามารถบงชหรอเนนธรรมชาตของวทยาศาสตร (The Explicit Approaches) โดยเฉพาะในองคประกอบทนกศกษายมความเขาใจทคลาดเคลอนอย เชน NOS 3 กฎและทฤษฎเปนความรทางวทยาศาสตรทแตกตางกน และ NOS 4 การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรมหลากหลายวธ



59

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ในการวจยครงถดไป ควรมการตดตามผลของพฒนาและการใชกจกรรมการเรยนรทบงชธรรมชาตของวทยาศาสตร (The Explicit Approaches) ในรายวชา 1113409 การจดกา ร เ รยน รวทยาศาสต ร (Science Education Learning Management) เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ . (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาข นพ นฐาน

พทธศกราช 2551. กศลน มสกล. (2551). ธรรมชาตของวทยาศาสตร. ครวทยาศาสตร, 15(1), 66 – 71. โชคชย ยนยง. (2552).กระบวนทศนเชงตความ (interpretive paradigm) อกกระบวน

ทศนหนงส าหรบการวจยทางวทยาศาสตรศกษา, วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. 32(3) : 14-22

พฤฒพร ลลตานรกษ และชาตร ฝายค าตา. (2554). ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร ของนกศกษาฝกประสบการณวชาชพคร ในโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถ พเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.). สงขลานครนทร ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 17(5), 225 – 254.

เทพกญญา พรหมขตแกว, สนนท สงขออง และสมาน แกวไวยทธ. (2550). การพฒนาการสมภาษณแบบกงโครงสรางเพอศกษาแนวคดและวธการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรของครประถมศกษาชวงชนท 1. วารสารสงขลานครนทร ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 13(4), 513 – 525.

ลฎาภา สทธกล, นฤมล ยตาคม และ บญเกอ วชรเสถยร. (2555). ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรและการจดการเรยนการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรของครระดบประถมศกษา . วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 31(5), 124 – 136.



60

ลอชา ลดาชาต, ลฏาภา สทธกล และ ชาตร ฝายค าตา. (2556). ความแตกตางทส าคญระหวางการสงเสรมการเรยนการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตร ภายนอกและภายในประเทศไทย. วทยาสารเกษตรศาสตร สาขาสงคมศาสตร, 34(2), 269 – 282.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2545). ค

มอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ

Abd-El-Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). The influence of history of science courses on students' views of nature of science. Journal of

research in science teaching, 37(10), 1057-1095. American Association for the Advancement of Science (AAAS). (1993). Benchmarks for Science Literacy. New York: Oxford University. Lederman, Norman G. (1992). Students' and teachers' conceptions of the

nature of science: A review of the research. Journal of research in

science teaching. 29(4) , 331-359. . (2004). Syntax of Nature of Science Within Inquiry and Science

Instruction. Scientific Inquiry and Nature of Science, 25(14), 301 – 315.

. (2006). Research on Nature of Science: Reflections on the Past, Anticipations of the Future. Asia – Pacific Forum on Science

Learning and Teaching, 7(1), 1–11. Lederman, N. G., Abd – El – Khalick, F., Bell, R. L. and Schwartz, R. S. (2002).

Views of Nature of Science Questionnaire: Toward and Meaningful Assessment of Learners’ Conceptions of Nature of Science. Journal

of Science Teacher Education, 39(6), 497 – 521.



61

McComas, W. F. (2004). The Nature of Science. The Science Teacher, 71(9), 24-27.

McComas, W.F. (1998). The Principal Elements of The Nature of Science : Dispelling The Myths. In W.F. McComas (ed) The Nature of Science in Science Education : Rationales and

Strategies. Netherlands : Kluwer Academic Publishers. Murcia, K. (2005). Science in the Newspaper: a Strategy for Developing Scientific Literacy. Teaching Science: The Journal of the Australian Science Teachers Association, 51(1).



62

การศกษาความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน

A Study of An Economic Feasibility to Establish the Standard Thai Rubber Factory of Farmers in Suratthani.

นนทวรรณ ชางคด

Nantawan Changkid บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาขอมลทวไปของเกษตรกรและขอมลการผลตยางพาราในจงหวดสราษฎรธาน และศกษาความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมลจากเกษตรกรชาวสวนยางพารา จ านวน 400 ชด ใชแบบสมภาษณเปนเครองมอในการเกบขอมลจากผประกอบการโรงงานยางแทงของเอกชนและของสหกรณ สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความเปนไปไดในการลงทน ใชเกณฑการตดสนใจแบบปรบคาของเวลา และประเมนมลคาโครงการทางเศรษฐกจโดยใชราคาเงา (Shadow Price) ดวยดชนชวดความคมคาในการลงทน คอ การหามลคาปจจบนสทธ (NPV) อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (BCR) อตราผลตอบแทนภายในโครงการ (IRR) และระยะเวลาในการคนทน ผลการวจยขอมลทวไปของเกษตรกรและขอมลการผลตยางพาราในจงหวดสราษฎรธาน พบวา สวนใหญเปนหญง อาย 41 – 50 ป สมรสแลว สมาชกในครวเรอน 4 – 5 คน การศกษาต ากวามธยมศกษาตอนตน รายไดเฉลยจากอาชพหลก 27,7811 บาท/เดอน มพนทปลกยางพาราเฉลย 25.21 ไร มทดนเปนของตนเองใชทนสวนตวในการท าสวนยาง กรดยางแบบสองวนเวนวน ปรมาณยางพาราทกรดไดเฉลย 103.41 กโลกรม/ครง จ าหนายในรปของน ายางสดดวยตนเองใหแกพอคาในทองถนหรอชมชน



63

ผลการเลอกสถานทจดตงโรงงานยางแทงในจงหวดสราษฎรธาน พบวา อ าเภอทาฉางมความเหมาะสม เพราะมวตถดบทเปนยางกอนถวยมากทสด และสภาพพนทเปนทราบ ใกลแหลงน า การคมนาคมขนสงสะดวก สามารถตดตอกบแหลงวตถดบจากอ าเภอใกลเคยงได ผลการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานยางแทงในอ าเภอทาฉางของจงหวดสราษฎรธาน ซงมอายโครงการ 20 ป มผลผลตเปนยางแทง STR 20 และมวตถดบทใช คอ ยางกอนถวยเปนโรงงานขนาดเลก ขนาดก าลงการผลตสงสดไดไมเกน 30,000 ตนตอป ใชเงนลงทนทงหมด 235 ลานบาท โดยใชอตราคดลดรอยละ 7 สรปไดวา ผลการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร โดยใชเกณฑการตดสนใจแบบปรบคาของเวลา และประเมนมลคาโครงการทางเศรษฐกจโดยใชราคาเงา (Shadow Price) ดวยดชนชวดความคมคาในการลงทนไดแก การหามลคาปจจบนสทธ (Net Present Value : NPV) อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (Benefit–Cost Ratio : BCR)อตราผลตอบแทนภายในโครงการ (Internal Rate of Return : IRR)และระยะเวลาคนทน (Payback Period) ผลทไดพบวา โครงการจดตงโรงงานแปรรปยางแทงใหความคมคาในการลงทน โดยไดคา NPV เทากบ 3,332,769,371 บาท คา BCR เทากบ 1.08 คา IRR เทากบ 80% และมระยะเวลาคนทนภายใน 2 ป

ค าส าคญ : ความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร การจดตงโรงงานของเกษตรกร การผลตยางแทง Abstract This research aimed to study Para rubber production and characteristics of farmers in Suratthani province, and to analyze the economic possibility on establishing the standard Thai rubber factory for the farmers in Suratthani province. The questionnaires were employed to collect the data from 400 Para rubber farmers. Moreover, the researcher used an interview to



64

collect the data from the private enterprises and co-operatives. The basic statistics were used to analyze the data which were percentages, means, and standard deviation. The researcher analyzed the possibility of investing a rubber factory by using an adjustment time decision criteria and using shadow prices to evaluate the economic project by the value of investment measures index, NPV, BCR, IRR and Pay Back Period. The result of studying the Para rubber production in Surathani province found that most of the farmers were female, aged from 41-50 years old, married and had 4-5 people in family members. They obtained lower education than secondary school level. Their main career was Para rubber plantation farmers and cultivated other crops. The average income was 27,781 THB / month. The area of Para rubber plantation was about 99.6727 acres. They had their own and using their private fund. The rubber trees were tapped in every two days and skipped one day. The average quantity of rubber latex was 103.41 kg./time. They soldthe rubber latex to the dealers in the area. The result of choosing the place for establishing a standard Thai rubber factory in Suratthani province found that Tha Chang district was appropriate because there are lots of cup lumps and the area is flat, near the river, and easy to transport material resources of the neighborhood. The analysis of economic possibilities on the block rubber factory established in Thachang district, Suratthani province was a 20 year project. The products is STR 20 block rubber which the material is cub lumps. It’s should be a small size factory, its maximum producing capacity of 30000 tons per year and the total investment is 235 million baht which having the rate of 7 percent. In conclusion, the establishment project of the block rubber factory provides



65

great value for investment by having NPV at 3,332,769,371 THB, BCR is at 1.08 IRR is 80% and payback period within 2 years. Keywords : Economic Feasibility, Farmers’ Factory Establishment, Standard Thai Rubber Production

บทน า พชเศรษฐกจชนดหนงทมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศไทย คอ ยางพารา ซงปจจบนมพนทปลกครอบคลมแทบทกภาคของประเทศ โดยในป 2555 ประเทศไทยมพนทปลกยางพาราประมาณ 19.27 ลานไร ส าหรบภาคใตจงหวดทมพนทปลกยางมากเปนอนดบแรก คอ จงหวดสราษฎรธาน โดยในป พ.ศ. 2557 มพนทปลกยางจ านวน 2,633,892 ไร พนทใหผลผลตเทากบ 2,550,312 ไร โดยมผลผลตประมาณ 724,979 ตน (ศนยสารสนเทศการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร , 2558) ซงเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน สวนใหญผลตยางในรปของยางแหงขนปฐม เชน ยางแผนดบ ยางกอนถวย เศษยาง เปนตน และจ าหนายผลผลตยางผานพอคาคนกลางหลายทอด ทงพอคาเรทมารบซอยางในหมบาน หรอพอคารบซอยางในเมอง ซงท าใหราคาทเกษตรกรขายไดต ากวาการน ายางขนปฐมมาแปรรปขนตน โดยในป 2556 เกษตรกรขายยางแผนดบในราคาเฉลยกโลกรมละ 53 บาท และเศษยางราคาเฉลยกโลกรมละ 23 บาท ขณะทราคายางแทงเฉลยกโลกรมละ 77.56 บาท ดงนนการน าผลผลตยางมาแปรรป โดยเฉพาะแปรรปเปนยางแทง เพอน าสงขายโรงงานผลตสนคาทผลตจากยางโดยตรงหรอขายใหกบผสงออก เกษตรกรจะขายผลผลตยางไดในราคาสงกวาการขายในรปของยางขนปฐม และในปจจบนทประเทศไทยสามารถสงออกยางแทงไดในปรมาณทมากกวายางแผนรมควน จากขอมลของสถาบนวจยยาง (2557) พบวา ในป 2557 ปรมาณสงออกยางแทงเทากบ 1,574,605 ตน ขณะทปรมาณสงออกยางแผนรมควนเทากบ 715,354 ตน การแปรรปผลผลตยางในรปของยางแทงจงเปนการเพมโอกาสใหเกษตรกรมรายไดจากการขายยางเพมขน ดงนนการสงเสรมใหเกษตรกรผลตยางในรปของยางกอนถวย เพอเปนวตถดบหลกในการผลตยางแทงจงเปนเรอง



66

ส าคญ นอกจากนการสนบสนนใหเกษตรกรไดจดตงโรงงานแปรรปยางแทงของเกษตรกรเองกเปนเรองทนาสนใจอยางยง เนองจากโรงงานผลตยางแทงในจงหวดสราษฎรธานทมอยจ านวน 8 แหง ภาคเอกชนเปนเจาของทงหมด ทงนจากการสมภาษณเบองตนเจาหนาทหนวยงานภาครฐทเกยวของกบการเกษตรทราบวา สวนงานราชการในทองถนเคยมแนวคดจะสงเสรมการจดตงโรงงานผลตยางของเกษตรกรเชนกน แตยงไมไดศกษาแนวทางการจดตงและความเปนไปไดท าใหเกษตรกรไมมนใจในผลกระทบทจะเกดขนจากการตงโรงงาน ดงนนจงมความจ าเปนทตองศกษาความเปนไปไดทางดานเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน เพอใหเกษตรกรชาวสวนยางไดเลอกรปแบบยางทจะผลตไดเหมาะสม ชวยลดขนตอนการจ าหนายผลผลตยางจากเกษตรกรถงผซอไดโดยตรง ไมตองผานพอคาคนกลางหลายขน ซงจะท าใหเกษตรกรขายผลผลตยางพาราไดในราคาทสงขนมรายไดเพมขน และพงพาตนเองไดมากขน อนจะเปนผลดตอสงคมสราษฎรธานโดยรวม วตถประสงคของการวจย ในการวจยครงน ไดก าหนดวตถประสงคเพอศกษาความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน ทบทวนวรรณกรรมทสอดคลองกบเรองทท าวจย

พรรษา อดลยธรรม และคณะ (2543) ศกษาการผลตวตถดบส าหรบการผลตยางแทง การผลตยางแทงในประเทศไทย ใชวตถดบทรวบรวมจากสวนยางขนาดเลก ประกอบดวยเศษยางคณภาพต า ยางคตตง (cutting) และยางแผนดบ ผลตไดยางแทง STR 10 และ STR 20 นอกจากน โรงงานยางแทงตองประสบปญหาตนทนการผลตสง และยงขาดแคลนวตถดบคอนขางมาก สถาบนวจยยางไดก าหนดนโยบายสนบสนนการเพมก าลงผลตเพอสนองความตองการยางแทงทขยายตวเพมขนในตลาดโลก จงไดก าหนดใหมการศกษาพฒนาวธการผลตยางของเกษตรใหสอดคลองกบสถานการณโดยใหเกษตรกรผลตวตถดบเพอปอนเขาโรงงานผลตยางแทง การทดลองผลตวตถดบจากน ายาง ประกอบดวย การผลตยางแผนดบ ยางเครพจากน า



67

ยางกอน (coagulum) และยางถวย พบวาคาสมบตยางดบตามขอก าหนดยางแทง STR ของยางทไดจากวตถดบทง 4 ชนด สามารถผลตเปนยางแทงในหองปฏบตการแลวอยในขดจ ากดของยางแทงไดทงชน STR 5, STR 10 และ STR 20 สมบตส าคญของยางแทง ไดแก ความออนตวเรมแรก (Po) ความหนด (Mooney viscosity - VR) มความสมพนธโดยตรงกบการเจอจางน ายาง โดยยางแผนมการเจอจางมากท าใหคาดงกลาวต าลงเทยบกบการไมเจอจางน ายางในการผลตยางดวย ซงจะมคา Po และความหนดมคาสงกวาวตถดบทเหมาะสมกบการผลตยางแทงควรเปนการผลตจากน ายางสดทมการรวบรวมน ายาง แลวผลตโดยเจอจางน ายางนอยทสด เพอใหสมบตอยทคาเรมตน และมการรดยางและผงใหหมาดและแหงได

อเนก กลณะสร และคณะ (2545ก)ศกษาการผลตยางแทงชน 20 ในโรงงานตนแบบของสถาบนวจยยางมวตถประสงคเพอทราบตนทนการผลตยางแทงในระดบโรงงานและวตถดบทน ามาใชในการผลตโดยใชขอมลจากโรงงานยางแทงฉะลงซงบรษทเอกชนไดเชาโรงงานจากกรมวชาการเกษตรจากการศกษารวบรวมขอมลในป 2545 และ 2546 ตนทนการผลตยางแทงกโลกรมละ 4.05 บาทและ 3.75 บาทตามล าดบโดยเปนคาใชจายการผลตในระดบโรงงานไมรวมคาวตถดบเพราะราคาวตถดบมการเปลยนแปลงไปตามสภาวการณในแตละชวงของฤดกาลความตองการของตลาดและปรมาณวตถดบทออกสทองตลาดมปรมาณมากหรอนอยเพยงใดก าลงการผลตของโรงงานประมาณปละ 30,000 ตนในการเกบขอมลครงนโรงงานสามารถผลตไดปละ 21,000 – 23,000 ตนการศกษาแยกตนทนออกเปนตนทนคงทและตนทนผนแปรซงป 2545 จากตนทนทงหมดกโลกรมละ 4.05 บาทแยกออกเปนตนทนคงทกโลกรมละ 1.53 บาทและตนทนผนแปรกโลกรมละ 2.52 บาทสวนในป 2546 ตนทนการผลตลดลงเหลอกโลกรมละ 3.75 บาทแยกออกเปนตนทนคงทกโลกรมละ 1.44 บาทและตนทนผนแปรกโลกรมละ 2.31 บาท จากการศกษาตนทนมขอเสนอแนะวาควรจดท าเปนรปแบบจ าลองของตนทนยางแทงชน 20 และขนาดก าลงการผลตเปนตวแปรทท าใหตนทนเปลยนแปลงควรจดท าแบงแยกออกเปนขนาดเลกก าลงการผลตปละไมเกน 15,000 ตนขนาดกลาง



68

ก าลงการผลตปละ 30,000 ตนและขนาดใหญก าลงการผลตมากกวา 30,000 ตนขนไปทงนเพราะขนาดของก าลงการผลตจะท าใหตนทนการผลตเปลยนแปลงปจจยการผลตการใชแรงงานวตถดบท าใหควบคมการผลตอยางมประสทธภาพและการใชแบบจ าลองตนทนการผลตยางแทงจะสามารถประเมนตนทนการผลตของโรงงานไดรวดเรวสามารถสงเสรมแนะน าและตอบค าถามตางๆไดรวดเรวและเปนไปในทศทางเดยวกน

อเนก กลณะสร และคณะ (2545ข)ศกษาตนทนการผลตยางแทงชน 20 (STR 20) มวตถประสงคเพอหาคาใชจายในการลงทนของอตสาหกรรมตอหนวยของการผลตเพอดสถานการณการผลต ก าลงการผลต โอกาสลทางในการขยายก าลงการผลตเพอรองรบความตองการยางแทงทเพมขนและเพอประเมนการด าเนนการและการสงเสรมการลงทนใหกบผสนใจในอตสาหกรรมชนดนผลของการศกษาในป 2545/2546 พบวาจ านวนโรงงานยางแทงของไทยมจ านวน 50 โรงงานมก าลงการผลตเดอนละ 112,746 ตนหรอปละ 1.353 ลานตนโรงงานยางแทงกระจายไปในจงหวดตางๆจ านวน 17 จงหวดแบงเปนอยในเขตภาคใต 13 จงหวดจ านวน 40 โรงงานมก าลงการผลตรวม 1.165 ลานตนตอปและตงอยในเขตภาคตะวนออก 4 จงหวดจ านวน 10 โรงงานมก าลงการผลตรวม 0.188 ลานตนตอป ส าหรบคาใชจายในการผลตยางแทงไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากโรงงานยางแทงในภาคตะวนออกจ านวน 6 โรงงานสวนในเขตภาคใตยงไมไดรวบรวมขอมล โดยขอมลตนทนโรงงานยางแทงขนาดก าลงการผลตปละ 6,000 ตนเฉลยกโลกรมละ 4.11 บาทแบงเปนตนทนคงทซงมคาเชา/ซอทดนสงกอสรางเพอการผลตเครองจกรเครองทนแรงอปกรณโรงงาน/ ผลตสงกอสรางและอปกรณเพอการบรหารและบรการเฉลยกโลกรมละ 0.74 บาท(รอยละ 8.00 ของตนทนการผลตทงหมด)สวนตนทนผนแปรซงมคาจางแรงงานคาบ ารงรกษาและคาพลงงานเฉลยกโลกรมละ 2.77 บาท(รอยละ 67.40 ของตนทนการผลตทงหมด)ตนทนคาบรหารจดการของผจดการระดบตางๆเฉลยกโลกรมละ 0.25 บาท(รอยละ 6.08 ของตนทนทงหมด)ตนทนดอกเบยเงนลงทนเฉลยกโลกรมละ 0.31 บาทหรอคดเปนรอยละ 7.55 ของตนทนทงหมดและตนทนคาใชจายอนๆคาเสยโอกาสเฉลยกโลกรมละ 0.04 บาท(รอยละ 0.97 ของตนทนทงหมด)



69

อเนก กณละสร และคณะ (2546) ศกษาตนทนการผลตยางประเภทตางๆ ในระดบโรงงานโดยมวตถประสงคเพอศกษาคาใชจายการผลตในระดบโรงงาน โดยการจดท าในรปของแบบจ าลองทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมยางแตละชนดทมการผลตจ านวนมาก ไดแก ยางแผนรมควน ยางแทงชน 20 และน ายางขน ซงในป พ.ศ. 2554 ไทยผลตยางทงหมด 2,615 ลานตน แยกออกเปนยางแทงรมควน 1.1 ลานตน หรอรอยละ 42.50 ของผลผลตทงหมด ยางแทง 0.967 ลานตน หรอรอยละ 36.96 ของผลผลตทงหมด น ายางขน จ านวน 0.471 ลานตน หรอรอยละ 18 ของผลผลตทงหมด ทเหลออกรอยละ 2.96 ของผลผลตทงหมดเปนยางเครพและยางชนดอนๆ จากการศกษาครงน ไดเกบขอมลตวอยางจากโรงงานตางๆ ในภาคตะวนออก การผลตยางแทง ชน 20 ขนาดของก าลงการผลต ปละ 6,000 ตน มตนทนการผลตทงหมด กโลกรมละ 4.11 บาท แยกออกเปนตนทนคงท ไดแก คาเชา/ซอทดน สงกอสรางเพอการผลต เครองจกร/เครองทนแรง อปกรณโรงงาน/ผลต สงกอสรางอปกรณเพอการบรหารและบรการ เฉลยรอยละ 18 ของตนทนทงหมด สวนตนทนผนแปร เฉลยรอยละ 67.40 ของตนทนทงหมด ตนทนดานเงนเดอน คาบรหาร/จดการ รอยละ 6.08 ของตนทนทงหมด ตนทนดานดอกเบยเงนลงทน รอยละ 7.55 ของตนทนทงหมด และตนทนคาเสยโอกาสเงนลงทน รอยละ 0.97 ของตนทนทงหมด

ไพรตน ถรบตร (2551) ศกษาความเปนไปไดในการลงทนในอตสาหกรรมยางแทงมาตรฐานไทย ในจงหวดศรสะเกษ มวตถประสงคเพอศกษาความเปนไปไดในการลงทนในอตสาหกรรมยางแทงมาตรฐานไทย ในจงหวดศรสะเกษ โดยศกษาขอมลใน 4 ดาน ไดแก ดานการตลาด ดานวศวกรรม ดานการจดการ และดานการเงน แลวน ามาวเคราะหประมวลผลโดยใชหลกการทฤษฎ ภายใตขอสมมตฐานการยอมรบโครงการทอตราผลตอบแทนการลงทนลดคามากกวารอยละ15 ผลการศกษาพบวา ดานการตลาด ประเทศไทยเปนประเทศทสงออกยางธรรมชาตมากทสดในโลก ยางแทงเปนยางทสงออกอนดบสองรองจากยางแผนรมควน มปรมาณการสงออกคดเปนรอยละ 39 ของการสงออกยางธรรมชาตของไทย ดานวศวกรรมพบวา กระบวนการผลตเปนเทคโนโลยทไมยงยากซบซอน วตถดบทใชในการ



70

ผลต คอ ยางกอนถวย สามารถจดหาไดในแหลงทองถน โรงงานตงอยทบรเวณต าบล กระแซง อ าเภอกทรลกษณ จงหวดศรสะเกษ เนองจากเปนท าเลทมการคมนาคมสะดวก เปนแหลงศนยกลางวตถดบ ใกลแหลงน าธรรมชาต ราคาทดนเหมาะสม ดานการจดการพบวา โครงการมการด าเนนงานในรปของบรษทจ ากด โดยแบงการบรหารงานเปน ฝายบรหารจ านวน 9 คนและบคลากรฝายผลต 14 คน ดานการเงนพบวาตองใชเงนลงทนจ านวน 28,331,531 บาท ประกอบดวยสวนของทน 20,331,531 บาท สวนของทนกยม 8,000,000 บาท มระยะเวลาคนทน 5 ป 118 วน มลคาปจจบนสทธ ณ อตราคดลดรอยละ 15 เทากบ 117,923,642 บาท โดยโครงการใหอตราผลตอบแทนการลงทนลดคาเทากบรอยละ 37.7 ดงนน จงยอมรบสมมตฐานทวามความเปนไปไดในการลงทนโรงงานผลตยางแทงมาตรฐานไทย ในจงหวดศรสะเกษ อรยา เผาเครอง และธงชน เตวน (2555) ศกษาความเปนไปไดในการจดตงโรงงานแปรรปยางพาราของเกษตรในภาคเหนอ กรณศกษาต าบลทงกลวย จงหวดพะเยา โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหความเปนไปไดทางการเงนในการจดตงโรงงานแปรรปยางแผนรมควน และศกษาระบบโลจสตกส และการตลาดยางพาราในระดบภาคเหนอ เพอสนบสนนผลผลตยางของต าบล ขอมลทใชในการศกษาไดจากการสมภาษณเกษตรกรต าบลทงกลวยทกครวเรอนทมพนทปลกยางพาราในป พ.ศ. 2554 จ านวน 839 ครวเรอน ส าหรบเปนฐานขอมลเพอประมาณก าลงการผลตของต าบล และเกบขอมลเพมเตมจากหนวยงานทเกยวของดานการเกษตร และส านกงานกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง นอกจากนไดเดนทางไปศกษาดงานเพมเตมจากโรงงานตนแบบในภาคตะวนออกเพอสมภาษณเชงลก ผลการศกษาทไดพบวา การวเคราะหความเปนไปไดทางการเงนในการจดตงโรงงานแปรรปยางแผนรมควน ซงมอายโครงการ 20 ป ผลผลตเปนยางแผนรมควนชน 3 และวตถดบทใชคอน ายางสด โดยสามารถประมาณก าลงการผลตของโรงงานในป พ.ศ. 2556 เฉพาะของต าบลทงกลวย ได 5 ตนตอวน ใชเงนลงทนทงหมด 19.71 ลานบาท ซงโรงงานมก าลงการผลตสงสด 15 ตนตอวน จากเกณฑทางเศรษฐกจทใชในการวเคราะหโดยใชอตราคดลดรอยละ 7 สามารถสรปไดวา โครงการจดตงโรงงานแปรรป



71

ยางแผนรมควนใหความคมคาในการลงทนมมลคาปจจบนสทธ เทากบ 43,928,291 บาท อตราสวนผลไดตอทน เทากบ 1.02 อตราผลตอบแทนภายใน เทากบ 20.55% และมระยะเวลาคนทน 5 ป 6 เดอน และเมอวเคราะหความออนไหว พบวา ปรมาณผลผลตของโรงงานทนอยทสดทโรงงานจะยงมผลตอบแทนเปนบวกคอ 2 ตนตอวน สวนราคายางแผนรมควนและน ายางสดจะแตกตางกนไดนอยทสดคอ 5.08 บาทตอกโลกรม โดยระดบราคายางไมวาจะลดลงมากแคไหนกไมมผลตอโรงงาน และอตราดอกเบยทต าทสดทท าใหการลงทนยงคงคมคาคอ รอยละ 21.33 ตอป วธการวจย การวจยไดด าเนนการตามระเบยบวธวจย ดงตอไปน การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจย คอ เกษตรกรชาวสวนยางพาราในจงหวดสราษฎรธาน ซงไมทราบจ านวนทแนนอน จงก าหนดขนาดตวอยาง โดยใชสตรการค านวณตวอยาง ทไมทราบจ านวนประชากรของ William G. Cochran (อางในยทธ ไกยวรรณ, 2551) ไดจ านวนตวอยางขนต า 384 ตวอยาง ผ วจยปรบเพมเปน 400 ตวอยาง และเลอกกลมตวอยางจากเกษตรกรชาวสวนยางใน 6 อ าเภอ ทมพนทยางทใหผลผลตแลว หรอเปดกรดยางไดแลวมากเปนล าดบตน ๆ (รายละเอยดตารางท 1) วธสมตวอยาง ใชวธเลอกตวอยางแบบบงเอญจากเกษตรกรชาวสวนยางในแตละอ าเภอทก าหนดไว นอกจากกลมตวอยางทเปนเกษตรกรแลว ยงไดเลอกเกบรวบรวมขอมลดวยวธสมแบบเจาะจง ใชวธการสมภาษณผประกอบการโรงงานผลตยางแทงของเอกชนในจงหวดสราษฎรธาน อก 3 โรงงาน แบงตามขนาดของโรงงาน ครอบคลมทงโรงงานขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ และไดศกษาขอมลการจดตงโรงงาน ขอมลการผลตยางแทง จากโรงงานตนแบบทเปนของกลมเกษตรกร คอ สหกรณยางบานเขาซก ต าบลเขาซก อ าเภอหนองใหญ จงหวดชลบร เพอใหไดขอมลตนทนการผลต



72

ผลตอบแทนและความเปนไปไดทางดานเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกร การเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมลทใชในการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการผลตยางแทง ตนทน ผลตอบแทน แบงเปน แหลงขอมลปฐมภม และทตยภม ขอมลปฐมภม เกบรวบรวมโดยใชแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพโดยผ เ ชยวชาญแลวมคาดชนความสอดคลอง (I.O.C.) เทากบ 0.90 ซงแสดงวาเปนแบบสอบถามทมความเทยงตรง สามารถน าไปเปนเครองมอการวจยได มาใชสอบถามเกษตรกรชาวสวนยาง จ านวน 400 ราย และใชแบบสมภาษณ เพอสมภาษณผ ประกอบการโรงงานยางแทงของเอกชนในจงหวดสราษฎรธาน 3 ราย ประธานโรงงานผลตยางแทงของสหกรณในจงหวดชลบร อก 1 ราย ขอมลทตยภม เกบรวบรวมจากการศกษาคนควาเอกสาร และต ารา ตลอดจนงานวจยทเกยวของจากหนวยงานทรบผดชอบเรองยางพารา และหนวยงานทเกยวของ เชน สถาบนวจยยาง ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน และส านกงานเกษตรอ าเภอในจงหวดสราษฎรธาน เปนตน การวเคราะหขอมล ใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน สถตพนฐาน ไดแก คาความถและคารอยละ ใชวเคราะหขอมลทวไป และขอมลการผลตยางพาราของเกษตรกรชาวสวนยางในจงหวดสราษฎรธาน คาทใชวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของโครงการ ไดแก การหามลคาปจจบนสทธ (Net Present Value ; NPV) การหาอตราสวนผลประโยชนตอตนทน (Benefit – Cost Raito ; BCR) และอตราผลตอบแทนภายใน (Economic Internal Rate of Return ; EIRR) ทงนประเมนมลคาของโครงการทางเศรษฐกจโดยคดจากราคาเงา (Shadow Price) โดยในการวเคราะหขอมลดงกลาว มขอสมมตดงตอไปน



73

ขอสมมตในการวเคราะหตนทนของโครงการ 1. ก าหนดใหขนาดของทดนทใชในโครงการน เทากบ 35 ไร และจาก

การสอบถามราคาทดนในอ าเภอทาฉางจากเกษตรกร พบวา ทดนวางเปลา (ถมดนแลว) ในอ าเภอทาฉางมราคาซอขายอยทไรละ 300,000 บาท

2. สมมตใหการจดตงโรงงานผลตยางแทง เกดจากการรวมกลมของเกษตรกรชาวสวนยางในอ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน ในรปแบบวสาหกจชมชนหรอสหกรณ

3. แหลงทมาของเงนทน มาจาก 2 แหลง ไดแก 3.1 การระดมทนจากการรวมกลมของเกษตรกรชาวสวนยางใน

อ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน จ านวน 1 ลานบาท 3.2 การก ยมสถาบนการเงน ไดแก ธนาคารเพอการเกษตรและ

สหกรณการเกษตร (ธกส.) โดยธนาคารไดใหสนเชอแกผ ทสนใจลงทน ซงเปนลกคาสถาบน (สหกรณ กลมเกษตร กลมบคคล กองทนหมบานหรอชมชน และองคกร) โดยคดอตราดอกเบยกลมลกคาทเปนสถาบนชนด (Minimum Loan Rate : MLR) รอยละ 5 ตอป และมสวนตางสงสดทจะใชบวกกบ MLR (Highest Cap Over MLR) เทากบรอยละ 2 ตอป ดงนนในทนจะใชอตราดอกเบยเทากบรอยละ 7 ตอป

4. โดยจะแบงการกออกเปน 2 สวน ไดแก 4.1 เงนลงทนเรมแรก เปนคาใชจายในการซอทดนและลงทนใน

สนทรพยถาวรของโครงการ จ านวน 134 ลานบาท เปนการก ระยะยาว เปนเวลา 20 ป คดอตราดอกเบยรอยละ 7 ตอป ตลอดอายโครงการ โดยเรมช าระคนเงนตนพรอมดอกเบยงวดท 1 ในเดอนมกราคม 2558

4.2 เงนทนหมนเวยนในการซอวตถดบ หรอ O/D จ านวน 100 ลานบาท คดอตราดอกเบยรอยละ 7 ตอป โดยตองช าระดอกเบยทกเดอน



74

ดงนนในการประมาณการตนทนของโครงการ จะประกอบดวยตนทนในสวนตาง ๆ ดงตอไปน

1. เงนลงทนเรมแรก 2. ตนทนในการซอวตถดบ 3. ตนทนในการผลตยางแทง 4. ตนทนในการด าเนนงาน

ผลการศกษา ผลการวจย ปรากฏผลดงน 1. ผลการวเคราะหสภาพทวไปของเกษตรกรและขอมลการผลตยางพาราใน

จงหวดสราษฎรธาน พบวา เกษตรกรชาวสวนยางพาราสวนใหญเปนเพศหญง อาย 41-

50 ป สมรสแลว จ านวนสมาชกในครวเรอนเฉลย 4-5 คน ระดบการศกษาต ากวา

มธยมศกษาตอนตน ท าสวนยางพาราเปนอาชพหลก มรายไดเฉลยเดอนละ 27,781

บาท มพนททปลกยางพาราเฉลย 25.21 ไร เปนเจาของทดน ใชทนสวนตวในการท า

สวนยาง กรดยางแบบสองวนเวนวนเกษตรกรจ าหนายผลผลตในรปน ายางสดใหกบ

พอคาในทองถน มรายไดจากการจ าหนายผลผลตเฉลยเดอนละ 26,508 บาท

2. ผลจากการศกษาดงานโรงงานผลตยางแทง ซงเปนโรงงานของเอกชน 3 แหงในจงหวดสราษฎรธานกบโรงงานของเกษตรกรทรวมกลมในรปแบบสหกรณอก 1 แหงในจงหวดชลบร พบวา วตถดบหลกทใชในการผลตยางแทง คอ ยางกอนถวย เศษยางและขยาง ซงรบซอจากพอคาคนกลางหรอชาวสวนยางพาราทวประเทศ โดยราคารบซอองกบตลาดสงคโปรและตลาดญป น โรงงานจะท าการผลตยางแทงตลอด 24 ชวโมงและเวนชวงการผลตระหวางเวลา 18.30-21.30 น. การผลตจะแบงเปนกะใชแรงงานกะละ 35-130 คน ตามก าลงการผลตของโรงงาน สถานทตงของโรงงานควรอยในแหลงทมการคมนาคมสะดวก มสาธารณปโภคน าและไฟฟาอยางเพยงพอ ควรมเนอท 100 ไรขนไป เพราะจ าเปนตองมบอบ าบดน าเสยหลายบอ และพนทส าหรบปลก



75

ตนไมทจะชวยปรบสภาพอากาศ ลดกลนทเกดจากการผลตยางแทง ผลผลตยางแทงทผลตโดยโรงงานในจงหวดสราษฎรธานเปนชนด STR 20ซงผลตตามค าสงซอของลกคาทสวนใหญเปนลกคาในตางประเทศ ตนทนการผลตสวนใหญเปนคาวตถดบ มตนทนผนแปรเปนคาไฟฟาและพลงงานเชอเพลงประมาณรอยละ 20 คาจางแรงงานและคาซอมบ ารงรอยละ 15 ของตนทนผนแปรทงหมด สวนผลตอบแทนขนอยกบยอดการสงซอและราคายางแทงในเวลาทซอขายกน 3. ส าหรบโรงงานผลตยางแทงของสหกรณในจงหวดชลบร กอตงขนในปพ.ศ. 2554 ดวยความรวมมอของสมาชกกองทนสวนยางเขาซก และการกยมเงนจากกรมสงเสรมสหกรณและธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร วตถดบทใชในการผลตคอ ยางกอนถวยเทานน ผลผลตเปนยางแทงชนด STR 20 รบซอวตถดบจากสมาชกของสหกรณและบคคลทวไป ซงปจจบนมจ านวนสมาชก 570 ราย ราคารบซอวตถดบองกบตลาดสงคโปรและญป น ระยะเวลาการผลตวนละ 1 กะ สถานทตงโรงงานเปนทดนซงกรรมการสหกรณมอบใหโดยมเนอทรวม 35 ไร การคมนาคมขนสงสะดวก ทงสาธารณปโภค ไฟฟา ประปาเพยงพอ มล าคลองอยหลงโรงงานทสามารถน าน ามาใชในการผลตได มบอบ าบดน าเสย 5 บอ และบอกกเกบน าไวใชในการผลต 3 บอ แรงงานทโรงงานจดจางเปนคนในพนทและแรงงานตางดาวอกบางสวน ผลผลตยางแทง (รอยละ 80) จ าหนายในประเทศใหกบอตสาหกรรมผลตยางลอรถยนต สวนทสงออกไปตลาดตางประเทศจะผาน โบรกเกอรในอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ตนทนการผลตยางแทงเปนคาวตถดบเปนสวนใหญ นอกจากนนกจะเปนตนทนคาไฟฟาและเชอเพลง รอยละ 20 คาซอมบ ารงเครองจกร/อปกรณ รอยละ 15 และคาจางแรงงาน รอยละ 15 ของตนทนผนแปร สวนผลตอบแทนขนอยกบยอดการสงซอ และราคาจ าหนายผลผลตยางแทงในเวลานน 4. เมอน าผลการศกษาจากโรงงานผลตยางแทงมาวเคราะห เพอสรปเลอกสถานทตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรชาวสวนยางพาราในจงหวดสราษฎรธาน โดยไดเลอกอ าเภอทมปรมาณการผลตยางกอนถวน เศษยางหรอขยางมากทสด 3 อ าเภอ ไดแก อ าเภอพระแสง อ าเภอกาญจนดษฐ และอ าเภอทาฉาง เพอพจารณา



76

เปรยบเทยบโดยวธการใหคะแนน (ผลการเปรยบเทยบดงตารางท 2) พบวา อ าเภอทาฉางเหมาะสมมากทสดเพราะมวตถดบทเปนยางกอนถวยมากทสด และสภาพพนทสวนใหญเปนทราบ ใกลแหลงน า การคมนาคมขนสงสะดวก สามารถตดตอกบแหลงวตถดบจากอ าเภอใกลเคยงไดสะดวก อกทงเกษตรกรในพนทยงเหนดวยกบการจดตงโรงงานยางแทงในพนทของตน นอกจากนนยงมความพรอมเรองการรวมกลม โดยเฉพาะสหกรณทาแซะทมความเขมแขงและมความพรอมดานเงนทน 5. ผลการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรของโครงการจดตงโรงงานผลตยางแทง จะพจารณาจากขอมลพนทปลกยาง พนทใหผลผลต ปรมาณยางเฉลยทกรดได และการเขารวมกลมของเกษตรกรเมอมการจดตงโรงงานผลตยางแทง สรปไดวา โครงการจดตงโรงงานผลตยางแทงในพนทอ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน เปนโรงงานขนาดเลก สามารถประมาณการขนาดก าลงการผลตสงสดไดไมเกน 30,000 ตนตอป โดยคดปรมาณยางกอนถวยเพยงรอยละ 30 ของปรมาณยางกอนถวยในพนททงหมด ก าหนดใหอายของโครงการเทากบ 20 ป ตามอายการใชงานของโรงงาน และใชเงนลงทนทงหมด 235,000,000 บาท โดยไดมาจาก 2 แหลง ไดแก การระดมทนจากการรวมกลมของเกษตรกรชาวสวนยางในอ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน จ านวน 1 ลานบาท ซงใชเปนคาใชจายกอนการด าเนนงาน และไดจากการก ยมจากสถาบนการเงนโดยแบงออกเปน 2 สวน ไดแก สวนท 1 เปนเงนลงทนในสนทรพยถาวรของโครงการ จ านวน 134 ลานบาท ส าหรบสวนท 2 เปนเงนทนหมนเวยนเพอซอวตถดบ 100 ลานบาท โดยคดอตราดอกเบยเงนกทงสองสวนรอยละ 7 ตอป (อตราดอกเบยทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรคดกบกลมลกคาทเปนสถาบนชนด เชน สหกรณ กลมเกษตรกร เปนตน) และใชราคาจ าหนายยางแทง F.O.B เฉลยยอนหลง 5 ป (พ.ศ. 2552-2556) ในการประมาณการยอดขายหรอรายไดจากการขายยางแทงของโครงการ นนคอ 99.32 บาทตอกโลกรม โดยก าหนดใหก าลงการผลตในปแรกถงปท 4 เพมขนเรอย ๆ จาก 55% 65% 75%และ 85% ตามล าดบ และมก าลงการผลตเตมท 100% ตงแตปท 5 เปนตนไปจนกระทงครบอายโครงการ 20 ป



77

6. ส าหรบผลการวเคราะหตนทนทางเศรษฐศาสตรของโครงการจะแบงออกไดเปน 4 ประเภทใหญๆ ไดแก ตนทนในสนทรพยถาวรของโครงการ (เงนลงทนเรมแรก) ตนทนวตถดบ ตนทนในการผลต และตนทนในการด าเนนงานโดยคดราคารบซอวตถดบเฉลยยอนหลง 5 ป (พ.ศ. 2552-2556) นนคอ 86.21 บาทตอกโลกรม ผลการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร โดยใชเกณฑการตดสนใจแบบปรบคาของเวลา และประเมนมลคาโครงการทางเศรษฐกจโดยใชร าคาเงา (Shadow Price) ดวยดชนชวดความคมคาในการลงทนไดแก การหามลคาปจจบนสทธ (Net Present Value : NPV) อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (Benefit–Cost Ratio : BCR)อตราผลตอบแทนภายในโครงการ (Internal Rate of Return : IRR)และระยะเวลาคนทน (Payback Period) ผลทไดพบวา โครงการจดตงโรงงานแปรรปยางแทงใหความคมคาในการลงทน โดยไดคา NPV เทากบ 3,332,769,371 บาท คา BCR เทากบ 1.08 คา IRR เทากบ 80% และมระยะเวลาคนทนภายใน 2 ป (ตารางท 3) และรายละเอยดขอมลทใชในการวเคราะห แสดงดวยตาราง ท 4 – 6 อยางไรกตามเนองจากผลการวจยทน าเสนอขางตน เปนผลจากการใชขอมลราคายางกอนถวยและราคาผลผลตยางแทงในชวงเวลาทราคายางยงคอนขางสง เพอใหเหนภาพความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการลงทนจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรทสอดคลองกบภาวะราคาของยางในปจจบน ซงมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง ดงนนผ วจยจงไดวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรเพมเตม โดยใชราคาเฉลยของยางกอนถวนซงเปนวตถดบ และราคาผลผลตยางแทงระหวางป 2557 – 2559 (ป 2559 ใชขอมลครงปแรก) ราคาวตถดบเฉลยกโลกรมละ 42 บาท และราคายางแทงเฉลยกโลกรมละ 47.50 บาท ใชอตราคดลดรอยละ 12 ซงเปนอตราทนยมและเลอกใชกนโดยทวไปของประเทศทก าลงพฒนา (อตราดอกเบยอยระหวางรอยละ 8 – 15) ผลการวเคราะหปรากฏวา โครงการจดตงโรงงานแปรรปยางแทงใหความคมคาในการลงทนโดยไดคา NPV เทากบ 2,432,546,182 บาท คา BCR เทากบ 1.13 คา IRR เทากบ 47% และมระยะเวลาคนทนภายใน 3 ป



78

สรปและอภปรายผล จากการวเคราะหเลอกสถานทตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกร สรปวา อ าเภอทาฉางมความเหมาะสมทจะตงโรงงานผลตยางแทง เนองจากมวตถดบมากทสด พนทเปนทราบ ใกลแหลงน า และการคมนาคมขนสงสะดวกสอดคลองกบแนวทางการท าโซนนงการผลตสนคาเกษตรและการแปรรปสนคาเกษตร ของประยงค เนตยารกษ (2558) ทไดเสนอแนะนโยบายและมาตรการสงเสรมการแปรรปสนคาการเกษตร และแหลงทตงโรงงานไววา กรณการแปรรปสนคาเกษตร โดยใชวตถดบหรอสนคาเกษตรขนตนภายในประเทศ กควรตงโรงงานอยใกลแหลงผลตวตถดบ และใชแรงงานในทองถนทอยใกลโรงงาน สอดคลองกบ ไพรตน ถรบตร (2551) ศกษาความเปนไปไดในการลงทนในอตสาหกรรมยางแทงมาตรฐานไทยในจงหวดศรสะเกษ พบวา มความเปนไปไดในการลงทนโรงงานผลตยางแทงมาตรฐานไทยในจงหวดศรสะเกษ โดยคา NPV เทากบ 117,923,642 บาท IRR เทากบ 37.7% ในการเลอกทตงโรงงานพจารณาจากปรมาณวตถดบทสามารถจดหาไดในทองถน ท าเลทตงมการคมนาคมสะดวก และใกลแหลงน าธรรมชาต นอกจากน ยงสอดคลองกบขอมลของผ ประกอบการ โรงงานผลตยางแทงของเอกชนในจงหวด สราษฎรธาน ทใหความเหนวาสถานทตงโรงงานควรมการคมนาคมขนสงสะดวก ทส าคญตองมสาธารณปโภค น า ไฟฟาอยางเพยงพอ และยงสอดคลองกบขอมลจากผจดการสหกรณกองทนสวนยางบานเขาซก จงหวดชลบร ทวาทตงโรงงานควรมการคมนาคมขนสงสะดวก มสาธารณปโภคไฟฟา ประปา อยางเพยงพอ ส าหรบการวเคราะหความเปนไปไดในการจดตงโรงงานยางแทง มความคมคาสอดคลองกบ อรยา เผาเครอง และธงชย เตวน (2555) ศกษาความเปนไปไดในการจดตงโรงงานแปรรปยางพาราของเกษตรกรในภาคเหนอ กรณศกษาต าบลทงกลวย จงหวดพะเยาทพบวา โครงการจดตงโรงงานดงกลาวมคา NPV เทากบ 43,928,291 บาท BCR เทากบ 1.02% IRR เทากบ 20.55% และมระยะเวลาคนทน 5 ป 6 เดอน



79

ขอเสนอแนะ จากผลการวจย สามารถน ามาเสนอแนะในเชงวชาการและเสนอแนะเพอการปฏบต ดงตอไปน 1. ขอเสนอแนะเชงวชาการ 1.1 วตถดบหลกทใชในการผลตยางแทง คอ ยางกอนถวย เศษยางหรอข ยาง ดงนนเพอการเตรยมพรอมตอการจดตงโรงงานผลตยางแทง หนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมดานการผลตและเทคโนโลยในการผลต เชน ส านกงานเกษตรจงหวด จงควรถายทอดความรดานการแปรรปผลผลตยาง โดยใหขอมลวชาการเกยวกบความคมคาในการเลอกรปแบบการผลตยาง เพอใหเกษตรกรไดน าไปตดสนใจเลอกผลตยางพาราในรปแบบทจะเปนประโยชนตอตนเอง ตอชมชน และตอสภาพแวดลอมทงในแงของการมรายไดเพมขน และผลดตอสภาพแวดลอมของชมชน 1.2 ดานการสงเสรมการจดตงกลมเกษตรกรรวมกลมหรอการเปนสมาชกกลมเกษตรกร เพอการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกร หนวยงานทรบผดชอบดานการรวมกลมของเกษตรกร เชน ส านกงานสหกรณจงหวดหรอส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวด จงควรสงเสรมการรวมกลมของเกษตรกรอยางจรงจง โดยใหความรความเขาใจทถกตองแกเกษตรกรถงประโยชนทจะไดรบการรวมกลม ตลอดจนสรางระบบตดตามผลการรวมกลมของเกษตรกรอยางตอเนอง เพอใหกลมเกษตรกรรวมตวกนด าเนนงานไดอยางยงยน 1.3 สถาบนการศกษา เชน มหาวทยาลยในทองถน ควรศกษาวจย สงเคราะหขอมลส าคญตอการเพมผลผลต ลดรายจาย และเพมรายไดแกเกษตรกรชาวสวนยางทงดานการผลต การตลาด การใชเทคโนโลย และอน ๆ แลวถายทอดสเกษตรกรเพอใหสามารถน าไปปฏบตใชไดจรง ซงอาจอยในรปแบบหลกสตรระยะสน การสาธต การประชมเชงปฏบตการหรออน ๆ ทเหมาะสมกบเกษตรกรชาวสวนยางแตละกลม ตลอดจนใหค าปรกษาแนะน าเกยวกบการลงทน การจดซอเครองมอ เครองจกรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกร



80

2. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปปฏบต ผลการวจยทเปนประโยชนส าหรบน าไปพจารณาเปนแผนปฏบตการเพอสงเสรม สนบสนนใหเกษตรกรชาวสวนยางในจงหวดสราษฎรธาน ไดมความร ความเขาใจถงความเปนไปไดในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรจงหวดสราษฎรธาน ผวจยขอน าเสนอดวยตาราง ดงตอไปน ตาราง แผนปฏบตการจากขอเสนอแนะของการวจย

แผนปฏบตการ หนวยงานทเกยวของ แผนการจดการความรเรองโรงงานผลตยางแทง 1. โครงการเผยแพรความรเรองการจดตงโรงงานยางแทง 2. โครงการอบรม/สมมนาเกยวกบการแปรรปยางพาราเปนยางแทง 3. โครงการเรยนรกระบวนการผลตยางแทง

- ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน และสหกรณจงหวดสราษฎรธาน - ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน - ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรศกษาผลกระทบดานสงแวดลอมจากการจดตงโรงงานผลตยางแทง ในอ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน 2. ควรศกษาความเปนไปไดในการรวมกลมจดตงสหกรณผลตยางแทง ในอ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน 3. ควรศกษาโลจสตกสและการตลาดยางแทง ในอ าเภอทาฉาง จงหวด สราษฎรธาน



81

การน าผลการวจยไปใชประโยชน ส านกงานสหกรณจงหวดสราษฎรธาน น าผลการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรในการจดตงโรงงานผลตยางแทงของเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน ไปศกษาเพมเตม และไดจดตงโรงงานผลตยางแทงของกลมเกษตรกรทาแซะ อ าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน ในป 2558 เอกสารอางอง ประยงค เนตยารกษ. (2558) แนวทางการท าโซนนงการผลตสนคาเกษตรและการแปร

รปสนคาเกษตร. วารสารวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2558.

พรรษา อดลยธรรม. (2543). การศกษาการผลตวตถส าหรบการผลตยางแทง. สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร.

ไพรตน ถรบตร. (2551) ความเปนไปไดในการลงทนในอตสาหกรรมยางแทง

มาตรฐานไทยในจงหวดศรสะเกษ. กรงเทพฯ : วทยานพนธ, มหาวทยาลยอบลราชธาน

ยทธ ไกยวรรณ. (2551) วเคราะหขอมลวจย 4. กรงเทพฯ : บรษทพมพด จ ากด. ศนยสารสนเทศการเกษตร, ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. (2558) สนคาออกส าคญ

10 อนดบแรกใน ป 2555. [Online]. Available : http://www2.ops3.moc. go.th/ [2556, ธนวาคม 23]

สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ . 2557. ขอมล

วชาการยาง. [Online]. Available : http://rubber.oie.go.th/box/Article/44 38/rubber-2nd_STR_4438_1.pdf [2556, ธนวาคม 18]

อเนก กลณะสระ. (2545ก). การศกษาการผลตยางแทงชน 20 ในโรงงานตนแบบ

ของสถาบนวจยยาง. สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร. . (2545ข). การศกษาตนทนการผลตยางแทงชน 20. สถาบนวจยยาง

กรมวชาการเกษตร.



82

. (2546) . ตนทนการผลตยางประเภทตางๆ ในระดบโรงงาน . สถาบนวจยยางกรมวชาการเกษตร.

อรยา เผาเครอง และธงชน เตวน. (2555). การศกษาความเปนไปไดในการจดตงโรงงานแปรรปยางพาราของเกษตรกรในภาคเหนอ กรณศกษาต าบลท งก ล ว ย จ ง ห ว ดพ ะ เ ยา . แผนง า นส ร า ง เ ส ร ม ก า ร เ ร ย น ร ก บสถาบนอดมศกษาไทยเพอการพฒนานโยบายสาธารณะทด (นสธ.) โดยการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)



83

พฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

The Development of a learning Activity Package in “Innovation and Education Technology” by integration of Multi-media accompanied with Social Media

for Networking.

ปสตา แกวมณ 1, อาฉะ บลหม2

PasutaKeawmanee, Achah Binheem บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เพอชดกจกรรมการเรยนรโดยใช สอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาใหมประสทธภาพไมต ากวาเกณฑ 80/80 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงการเรยนของผ เรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา 3) เพอศกษาความพงพอใจของผ เรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา กลมตวอยางในการวจย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร ป 3 คณะครศาสตร ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 มหาวทยาลยราชภฏภเกต จ านวน 524 คน โดยแบงกลมตวอยางเปน 2 กลม ไดแก 1) กลมตวอยางเพอศกษาประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนร ไดมาดวยวธการสมอยางงาย โดยวธการจบสลาก จ านวน 42คน และ2) กลมตวอยางเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ไดมาดวยวธการสมกลมโดยท าการสมมา 1 หองเรยนจ านวน 39 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) ชดกจกรรมการเรยนร 2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางกอน -หลงเ รยน จ านวน 30 ขอ

1 อาจารยประจ ากลมวชาชพคร (เทคโนโลยทางการศกษา) คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต 2 อาจารยประจ าสาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต



84

3) แบบประเมนความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และคาท ผลการวจยพบวา ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน มประสทธภาพเทากบ 81.72/81.772) ผลสมฤทธของผ เรยนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 3) ความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการ

รวมกบเครอขายสงคมออนไลน อยในระดบมาก ( = 3.80, S.D. = 0.32) ค าส าคญ : ชดกจกรรมการเรยนร สอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา Abstract

The objectives of this research were to create the learning activities by integrating multi-media accompanied with the Social Media for Networking on "Innovation and education technology" so as to attain the efficiency of 80/80 standard criterion, to compare pre-test and post-test achievement of the students and to examine the students' satisfaction with the innovative learning activities. The research used a multi-stage sampling method, with the sample consisting of 524 third years students in the 2nd semester of year 2016 at the Faculty of Education of Phuket Rajabhat University. They were divided to 2 groups. The first sample group was to study the efficiency standard of the learning activity by integration of 42 students using Simple Random Sampling. The 2nd sample group was to study the learning achievementusing Cluster Random Sampling random of 39 students from 1 class. The research



85

instruments were 1) the learning activities by integration 2) a pre-test and post-test which was an achievement test of 30 items and 3) forms to evaluate the students' satisfaction . The statistics for data analysis were means, standard deviation and t-test. The research findings were as follows; 1. The learning activities by integrating a multi-media accompanied with social online connection had a standard efficiency of 81.72 / 81.77. 2. The students’ learning achievement were significantly higher at the level of 0.5 3. The students' satisfaction with the learning activities was high and significantly different from the criteria at the level of ( = 3.80, S.D. = 0.32) Keyword : learning activity, integration of multi-media with Social Media for Networking, Innovation and education technology บทน า

ในศตวรรษท 21 โลกกาวเขาสยคของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร(Information and Communications Technology : ICT) หรอเรยกโลกยคนวา “ดจทลเปลยนโลก” (The New Digital Age) (Eric Schmidt and Jared Cohen, 2014) ดวยความกาวหนาของเทคโนโลยและการสงเสรมจากทกภาคสวน ท าใหเกดการพฒนานวตกรรมตางๆ เปนจ านวนมาก ยงเทคโนโลยมความกาวหนามากขนเทาใดยงท าใหมนวตกรรมรปแบบตาง ๆ มากขนเทานน ทกสงคมจงตองปรบตวและรบมอกบความเปลยนแปลงอยางหลกเลยงไมได โดยเฉพาะในแวดวงการศกษา การน าเอานวตกรรมมาใชในการจดการเรยนการสอนสามารถพฒนาคณภาพและศกยภาพในการเรยนรไดอยางเตมท ผสอนในศตวรรษท 21 หรอยคไอทกควรปรบปรงเปลยนแปลงตนเอง ดวยการกาวออกจากรปแบบการสอนเดม ๆ มาเปนการสรางสรรคกระบวนการจดการเรยนรทเนนผ เรยนเปนศนยกลางดวยการบรณาการนวตกรรมและสอการเรยน



86

การสอนกบการเรยนการสอนในชนเรยน เพอใหผ เรยนสามารถปรบตวและตอบสนองตอการเปลยนแปลงดงกลาว สรางองคความรใหม ๆ ใหกบวงการการศกษาในรปแบบของนวตกรรมและสอการสอน (วชรพล วบลยศรน, 2556)

ทงนกระทรวงศกษาธการ เลงเหนถงความส าคญของการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจดการเรยนการสอน โดยก าหนดมาตรฐานคณวฒระดบปรญญาตรสาขาครศาสตรและสาขาศกษาศาสตร มาตรฐานผลการเรยนรดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ โดยผ เรยนจะตองมความสามารถในการใชดลพนจทดในการประมวลผล แปลความหมาย และเลอกใชขอมลสารสนเทศ โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยา งสม าเสมอและตอเนอง (กระทรวงศกษาธการ, 2554) ซงสอดคลองกบทกษะแหงอนาคตใหม การเรยนรในศตวรรษท 21 โดยเครอขายความรวมมอเพอพฒนาการเรยนรในศตวรรษท 21 (Partnership for 21st Century Skills) หรอมชอยอวา P21 ไดพฒนาวสยทศนเพอความส าเรจของผ เรยนในระบบเศรษฐกจโลกใหม เพอชวยใหผ เรยนปฏบตบรณาการทกษะเขากบการสอนเนอหาหลกดานวชาการ โดยผสมผสานองคความรเทาทนดานตางๆ เขาดวยกน เพอชวยใหประสบความส าเรจในการท างานและการด าเนนชวต โดยมงหวงพฒนาผ เรยนในทกษะดานตาง ๆ โดยทกษะทส าคญและเกยวของกบนวตกรรมการเรยนรทไดกลาวถง ไดแก ทกษะดานการเรยนรนวตกรรม และทกษะสารสนเทศ สอและเทคโนโลย (ส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสส.). คนหาเมอ20 ธนวาคม 2558, จาก http://www.qlf.or.th)

ดงจะเหนไดวา ความกาวหนาของเทคโนโลยคอมพวเตอรในปจจบน ท าใหสอมลตมเดยถกน าไปใชประโยชนในงานดานตาง ๆในแทบจะทกแขนง ไมวาจะเปนดานวทยาศาสตร ดานการแพทยและสาธารณสข ดานวศวกรรม สถาปตยกรรม ดานธรกจการคา ดานสอมวลชน และโดยเฉพาะอยางยงดานการศกษา (ณฐกร สงคราม, 2553) ซงในปจจบนนสอมลตมเดยไดแพรหลายเขามาในวงการศกษาเปนอยางมาก ผสอนไดน าสอมลตมเดยเขาไปใชในการเรยนการสอน โดยจดท าเปนบทเรยนสอมลตมเดย นบไดวาเปนสอการสอนชนดหนงทสรางความสนใจใหแกผ เ รยน เพราะมสสน ภาพ เสยง



87

ผ เรยนสามารถเจรจาโตตอบกบคอมพวเตอรได อกทงเปนประโยชนกบบทเรยนทสลบซบซอนเขาใจยาก ท าใหผ เรยนเขาใจบทเรยนกระจางชดเจนขน นอกจากนผ เรยนยงสามารถศกษาดวยตนเองไดทงในและนอกเวลาเรยน ผ เรยนทเรยนไดชากสามารถใชทบทวนความรความเขาใจของตนเองได การน าสอมลตมเดยเขาไปใชในบทเรยนจะท าใหผ เรยนไดเรยนรจากสอทหลากหลาย ทนสมย นาสนใจ สงผลดตอการเรยนรในเรองนน ๆ (สคนธ สนธพานนท, 2553) อกทง สอมลตมเดยยงน าเสนองานทเปนขอความภาพเคลอนไหวหรอเสยงบรรยายประกอบสลบกบเสยงดนตรสรางบรรยากาศใหนาสนใจมากอกดวย (Green, 1993) ทงนจะเหนไดวาในปจจบนนนอกจากสอมลตมเดยแลว อนเทอรเนตยงเปนเทคโนโลยสมยใหมควบคกบเครอขายคอมพวเตอรทถกน ามาใชเพมประสทธภาพของการจดเกบขอมลการสนทนา เปนสงอ านวยความสะดวกททกคนตองการ สามารถรบรและวเคราะหขอมลผานตวอกษร สามารถสอสารและสงผานขอมลไดอยางรวดเรว (เรวด เสนแกว, 2554) โดยเฉพาะวยรนใหความสนใจในการใชเครอขายสงคมออนไลนอยางแพรหลาย และเครอขายสงคมออนไลนก าลงอยในกระแสความนยมในปจจบน โดยเฉพาะวยทอยในสถานศกษา (เสาวภาคย แหลมเพชร, 2559)

จากสภาพปญหา แนวคดและความส าคญของนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา ผ วจยจงสนใจทจะพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาเปนการพฒนาสอการเรยนรทเนนผ เรยนเปนส าคญ โดยจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผ เ รยนเรยนผานชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการ เพอเพมประสทธภาพความสามารถในการเรยนรใหแกผ เรยน และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนใหสงขน

วตถประสงค

1. เพอพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาใหมประสทธภาพไมต ากวาเกณฑ 80/80



88

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงการเรยนของผ เรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

3. เพอศกษาความพงพอใจของผ เรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา วธการการวจย ประชากร ประชากร คอ นกศกษาระดบปรญญาตรป 3 คณะครศาสตร ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 มหาวทยาลยราชภฏภเกต จ านวน 524 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางแบงออกเปน 2 กลม ดงน 1. กลมตวอยางในการหาประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา คอ นกศกษาระดบปรญญาตรป 3 คณะครศาสตร ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 มหาวทยาลยราชภฏภเกต ไดมาดวยวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยวธการจบสลาก (Lottery) จ านวน 42 คน แบงได ดงน 1.1 การทดสอบประสทธภาพครงท 1 การทดสอบประสทธภาพแบบเดยว (1 : 1) ใชกลมตวอยางจ านวน 3 คน (เกง 1 คน ปานกลาง 1 คน ออน 1 คน) 1.2 การทดสอบประสทธภาพครงท 2การทดสอบประสทธภาพแบบกลม (1 : 10) ใชกลมตวอยางจ านวน 9 คน (เกง 3 คน ปานกลาง 3 คน ออน 3 คน) 1.3 การทดสอบประสทธภาพครงท 3 การทดสอบประสทธภาพภาคสนาม (1:100) ใชกลมตวอยางจ านวน 30 คน (เกง 10 คน ปานกลาง 10 คน ออน 10 คน)

2. กลมตวอยางเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและ



89

เทคโนโลยทางการศกษา ไดมาดวยวธการสมกลม (Cluster Random Sampling) โดยท าการสมมา 1 หองเรยนจ านวน 39 คน โดยกลมตวอยางทน ามาใชจะไมซ ากบกลมตวอยางทใชในการหาประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยเรองการพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอ

มลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาไดแก 1. ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

3. แบบประเมนความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา วธการด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน ขนตอนท 1 ก าหนดระยะเวลาในการทดลอง โดยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 ขนตอนท 2 การพฒนาเครองมอทใชในการวจย ไดแก 1. ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาซงไดพฒนาขนโดยใชหลกการออกแบบการของ ADDIE MODEL (ไชยยศ เรองสวรรณ, 2546) ประกอบดวย 5 ตอน ไดแก



90

1.1 การวเคราะห (Analysis) วเคราะหดานผ เรยน วเคราะหทรพยากรทตองใชทงซอฟตแวรและฮารดแวรวเคราะหเนอหาเพอก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม โดยเนอหาทใชในการวจยประกอบดวย 5 หนวย คอ หนวยท 1 ความรเบองตนเกยวกบนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา หนวยท 2 แนวโนมของนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา หนวยท 3 การออกแบบนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา หนวยท 4 การพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา หนวยท 5 การประเมนนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา 1.2 การออกแบบ (Design) น าขอมลทวเคราะหไวขางตนมาออกแบบ ดงน 1) การสรางผงงาน (Flowchart) เพอก าหนดรปแบบการเชอมโยงเนอหาภายในบทเรยน 2) ออกแบบสตอรบอรด (Storyboard) โดยด าเนนเรองตามวตถประสงคทผ วจยไดวเคราะหไวขางตนน าเสนอรปแบบ ขอความ ภาพประกอบ ขอมลเนอหาตางๆ โดยรางเปนเฟรมยอย ๆ ตงแตเฟรมแรกจนถงเฟรมสดทายลงในสตอรบอรด (Storyboard) 1.3 ขนตอนการพฒนา (Development) สรางชดกจกรรมการเรยนรจากสตอรบอรด (Storyboard) ทท าการออกแบบซงผานการตรวจสอบความถกตองจากผ เชยวชาญดานเนอหาและดานเทคโนโลยทางการศกษา มาท าการพฒนาลงบนซอรฟแวรทเตรยมไว และน าชดกจกรรมการเรยนรทไดแกไขปรบปรงเรยบรอยแลว ใหผ เชยวชาญจ านวน 3 คน ประเมนคณภาพชดกจกรรมการเรยนรดานเนอหา ซงมคณภาพอยทระดบด ( = 4.20) และดานเทคนคมคณภาพอยทระดบด ( = 4.38) แลวจงน าไปทดลองกบกลมตวอยาง 1.4 ขนตอนการน าไปทดลองใช (Implementation) ไดน าชดกจกรรมการเรยนรไปทดลองใชตามแนวทางของ(ชยยงค พรหมวงศ, 2556) ก าหนดเกณฑประสทธภาพเทากบ 80/80 โดยทดสอบหาประสทธภาพกบกลมตวอยาง จ านวน 42 คน ดงน 1) การทดสอบหาประสทธภาพแบบเดยวโดยใชกลมจ านวน 3 คน 2) การทดสอบหาประสทธภาพแบบกลม จ านวน 9 คน และ 3) การทดสอบหาประสทธภาพภาคสนาม จ านวน 30 คน ซงมประสทธภาพไปตามเกณฑทก าหนด



91

1.5 ขนตอนการวดผลและการประเมนผล (Evaluation) ผวจยท าการประเมนกบทกขนตอนของการพฒนาชดกจกรรมการเรยนร โดยแบงออกเปน 2 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การประเมนระหวางขนตอนการพฒนา (Formative Evaluation) โดยการประเมนในขนตอนของวเคราะห การประเมนขนตอนของการออกแบบ การประเมนขนตอนของการพฒนา และการประเมนเมอน าไปใชจรง โดยกระท าระหวางด าเนนการ (Formative Evaluation) ขนตอนท 2 การประเมนเมอพฒนาชดกจกรรมการเรยนรเรยบรอยแลว (Summative Evaluation) 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบแบบเลอกตอบ (Multiple-Choice Test) 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ ส าหรบใชเปนแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชวธสลบขอสลบตวเลอก แตละขอมค าตอบทถก ตองเพยงค าตอบเดยว โดยแบบทดสอบดงกลาวผานการหาคณภาพของแบบทดสอบโดยผ เชยวชาญ มคาความเทยงตรงเชงเนอหาโดยพจารณาจากคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงคเชงพฤตกรรม ไดขอสอบทมคาความสอดคลองตงแต 0.67-1.00 หาคาความยากงาย (p) ตงแต 0.20-0.80 และคาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.20-1.00 ขนไป จากนนหาคาความเชอมนทงฉบบ (Reliability) โดยวธของคเดอรรชารดสน (KR-20) ไดคาความเชอมนของแบบทดสอบเทากบ 0.78 3. แบบสอบถามความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ จ านวน 10 ขอมคาความเทยงตรงเชงเนอหาโดยพจารณาจากคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบคณลกษณะของชดกจกรรมการเรยนรอยระหวาง 0.67-1.00 มคาความเชอมนโดยใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค เทากบ 0.84

ขนตอนท 3 การด าเนนการทดลอง 1) แจงใหผ เรยนทราบถงจดประสงคของชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอ

มลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน



92

2) ชแนะแนวทางการเรยนร โดยการอธบายขนตอนการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน พรอมตอบขอซกถามของผ เรยน

3) ทบทวนความรเดมของผ เรยนโดยการใหผ เรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนทผวจยสรางขน จ านวน 30 ขอ

4) ใหผ เรยนเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน โดยกระตนการตอบสนองของผ เ รยน โดยใหผ เรยนท ากจกรรมตาง ๆ และท าแบบฝกหดทกหนวยการเรยนร พรอมทงตอบขอซกถามของผ เรยน และเสรมความรใหมใหผ เรยนผานทางเครอขายสงคมออนไลน เปนการสงเสรมการเรยนการสอนใหผ เรยนมปฏสมพนธกบสอการเรยนร และมปฏสมพนธกบผสอน

5) ทดสอบความรหลงเรยนโดยใหผ เรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนหลงจากเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน ครบทง 4 หนวย พรอมกบตอบแบบประเมนความพงพอใจ

6) เมอด าเนนการทดลองทกขนตอนแลว ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยน และแบบประเมนความพงพอใจ มาวเคราะหหาคาทางสถตตอไป

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะห

1. การวเคราะหหาประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 โดยใชสตร E1/E2

2. การวเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงการเรยนของผ เรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา โดยใชคาท (t-test แบบ Dependent Sample)



93

3. การวเคราะหแบบสอบถามความพงพอใจ โดยใชสตร ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการศกษา 1. ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา พบวา มประสทธภาพเทากบ 81.72/81.77 สงกวาเกณฑทก าหนดไวสรปผลการทดสอบประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนรไดดงตารางท 1-3 ตารางท 1 ผลการทดสอบหาประสทธภาพแบบเดยว (1:1)ของชดกจกรรมการเรยนร

โดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา โดยใชกลมตวอยางในการทดลอง จ านวน 3 คน

จ านวน กลม

ตวอยาง

แบบฝกหดระหวางเรยน แบบทดสอบหลงเรยน ประสทธภาพ (E1/E2)

คะแนนเตม

คาเฉลย ( )

รอยละ (E1)




3 25 17.33 69.32 30 22.00 73.33 69.32/73.33

จากตารางท 1 พบวา ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณา

การรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา มประสทธภาพ 69.32/73.33 ซงยงไมเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทก าหนดไว นนคอ ไมสามารถน าไปใชทดลองกบกลมตวอยางเพอหาผลสมฤทธทางการเรยนไดผวจยจงไดท าการปรบปรงแกไข เพอน าไปใชในการทดสอบหาประสทธภาพครงท 2 ตอไป



94

ตารางท 2 ผลการทดสอบหาประสทธภาพแบบกลม (1:10) ของชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา โดยใชกลมตวอยางในการทดลอง จ านวน 9 คน


ตวอยาง








9 25 18.78 75.12 30 22.77 75.90 75.12/75.90

จากตารางท 2 พบวา ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา มประสทธภาพ 75.12/75.90 ซงยงไมเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทก าหนดไว นนคอไมสามารถน าไปใชทดลองกบกลมตวอยางเพอหาผลสมฤทธทางการเรยนไดผวจยจงไดท าการปรบปรงแกไข เพอน าไปใชในการทดสอบหาประสทธภาพครงท 3 ตอไป ตารางท 3 ผลการทดสอบหาประสทธภาพภาคสนาม (1:100) ของชดกจกรรมการเรยนร

โดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง



95

นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา โดยใชกลมตวอยางในการทดลอง จ านวน 30 คน


ตวอยาง








30 25 20.43 81.72 30 24.53 81.77 81.72/81.77

จากตารางท 3 พบวา ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณา

การรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา มประสทธภาพ 81.72/81.77 ซงเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทก าหนดไว นนคอสามารถน าไปใชทดลองกบกลมตวอยางเพอหาผลสมฤทธทางการเรยนได

2. ผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเ รอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา พบวา สงกวากอนเรยนดวยชดกจกรรมดงกลาวอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สรปผลการวจยไดดงตารางท 2 ตารางท 4 ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบคะแนนทไดจากแบบทดสอบกอนเรยนและ แบบทดสอบหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณา



96

การรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเ รอง นวตกรรมและเทคโนโลย ทางการศกษา

แบบทดสอบ กลมตวอยาง (N)

คาเฉลย

( )

คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

t

กอนเรยน 39 16.36 1.828 - 8.691*

หลงเรยน 39 20.74 3.408

* มนยส าคญทางสถตทระดบ.05 จากตารางท 4 พบวา ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณา

การรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา คะแนนทดสอบกอนเรยนมคะแนนเฉลย 16.36 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.83 สวนคะแนนทดสอบหลงเรยนมคะแนนเฉลย 20.74 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 3.41 เมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนเรยนและคะแนนหลงเรยน พบวา นกศกษาม ผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนเฉลยหลงเรยนสงกวากอนเรยน 3. ความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา พบวาผ เรยนมความพงพอใจจากการเรยนดวยชดการสอนดงกลาวอยใน

ระดบมาก ( = 3.80, S.D. = 0.32) สรปผลการวจยไดดงตารางท 4



97

ตารางท 5 ผลการวเคราะหความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการ เ รยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการ รวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรองนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

รายการประเมน คาเฉลย ( )

คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ระดบ ความพงพอใจ

1.ชดกจกรรมการเรยนรใชงานไดสะดวก 2. ชดกจกรรมการเรยนรน าเสนอเนอหาได

นาสนใจ 3. เนอหาในชดกจกรรมการเรยนรอธบายชดเจน

อานแลวเขาใจงาย 4. ภาพประกอบในชดกจกรรมการเรยนรมความ

นาสนใจ 5. ภาพประกอบในชดกจกรรมการเรยนรมความ

สวยงาม

3.85 4.03 3.85

3.67

3.87

1.04 0.78 0.75

0.66

0.61

มาก มาก มาก

มาก

มาก

6. เสยงประกอบในชดกจกรรมการเรยนรมความชดเจน 7. การโตตอบระหวางผ เรยนกบชดกจกรรมการ

เรยนรมความเหมาะสม 8. ชดกจกรรมการเรยนรชวยใหเกดการเรยนร

ดวยตวเอง 9. ชดกจกรรมการเรยนรเปดโอกาสให ผ เรยนม

สวนรวม ในการเรยน 10. เวลาในการน าเสนอเนอหาแตละหนวยม

ความเหมาะสม

3.87

3.56

3.64

3.77

3.87

0.80

0.50

0.74

0.67

0.66

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

คาเฉลยรวม 3.78 0.32 มาก



98

จากตารางท 5 พบวา นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลนเ รอง นวตกรรมและ

เทคโนโลยทางการศกษา อยในระดบมาก ( = 3.78, S.D. = 0.32) เมอพจารณารายการประเมน พบวา นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรม อยในระดบมาก3

รายการ คอ 1) ภาพประกอบในชดกจกรรมการเรยนรมความนาสนใจ ( = 3.87,S.D.

= 0.61) 2) เสยงประกอบในชดกจกรรมการเรยนรมความชดเจน( = 3.87 ,S.D. = 0.80) และ 3) เวลาในการน าเสนอเนอหาแตละหนวยมความเหมาะสม สรปผลและอภปรายผล 1. ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

ผลการวจยเพอหาประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาพบวา ชดกจกรรมการเรยนรทผ วจยพฒนาขน มประสทธภาพเทากบ 81.72/81.77 ซงสงกวาเกณฑทก าหนดไว แสดงใหเหนวาชดกจกรรมการเรยนรดงกลาวสามารถน าไปใชเปนสอการเรยนการสอนได ดงจะเหนไดจากผลการทดสอบหาประสทธภาพของกระบวนการ (E1) ของงาน และแบบฝกหด จากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรไดคะแนนเฉลยรอยละ 81.72 และผลจากการทดสอบประสทธภาพผลลพธ (E2) ของการประเมนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรไดคะแนนเฉลยรอยละ 81.77 ชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา ทผ วจยพฒนาขนมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 เนองจากในการพฒนาชดกจกรรมการเรยนร ผวจยไดศกษาทฤษฎการออกแบบสอการเรยนการสอน ADDIE Model (ไชยยศ เรองสวรรณ, 2546) และน ามาประยกตใชในการพฒนาชดกจกรรมการเรยนร โดยมขนตอนดงน 1) การวเคราะห (Analysis) โดยการวเคราะหเนอหา วเคราะหผ เรยน และการก าหนด



99

จดประสงคการเรยนร 2) การออกแบบ (Design) โดยศกษาการออกแบบชดกจกรรมการเรยนร โดยการเขยนสครปตด าเนนเรอง การเขยนผงงาน การจดท าแบบบทเรอง การเตรยมขอมล การจดเตรยมภาพ จดเตรยมเสยง (สคนธ สนธพานนท. 2553) 3) การพฒนา (Development) โดยผ วจยไดน าสครปตด าเนนเรอง มาพฒนาเปนชดกจกรรมการเรยนรตามผงงานทวางไว โดยผานการประเมนและปรบปรงตามขอเสนอแนะของผ เชยวชาญดานเนอหา และผ เชยวชาญดานเทคโนโลยทางการศกษา กอนน าไปทดสอบหาประสทธภาพสอการสอน 4) การน าไปใช (Implementation) โดยผ วจยไดทดสอบประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนรนนกอนน าไปใชจรง โดยน าชดกจกรรมการเรยนรทพฒนาขนไปทดสอบประสทธภาพเพอดวาชดกจกรรมการเรยนรท าใหผ เรยนมความรเพมขนหรอไม มประสทธภาพในการชวยใหกระบวนการเรยนการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพเพยงใด มความสมพนธกบผลลพธหรอไม และผ เรยนมความพงพอใจตอการเรยนจากชดกจกรรมการเรยนรในระดบใด โดยการทดสอบประสทธภาพแบบเดยว (1 : 1) ทดสอบประสทธภาพแบบกลม (1 : 10) และการทดสอบประสทธภาพภาคสนาม (1 : 100) (ชยยงค พรหมวงศ, 2556) 4) การประเมนผล (Evaluation) โดยชดกจกรรมผานการประเมนและตรวจสอบความถกตองจากผ เ ชยวชาญดานเนอหาและดานเทคโนโลยทางการศกษา โดยผ วจยไดน าขอเสนอแนะมาปรบปรงพฒนาชดกจกรรมการเรยนรใหมประสทธภาพ จากกระบวนการในการพฒนาดงกลาวขางตน ท าใหชดกจกรรมการเรยนรทผวจยพฒนาขนมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ซงสอดคลองกบงานวจยเรองการพฒนาสอและกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการตามกระบวนการเรยนรแบบซเดย เรองการวเคราะหวงจรไฟฟากระแสสลบ มประสทธภาพเทากบ 81.53/80.14 (มงคล หวงสถตยวงษ, 2554) และงานวจยเรองประสทธภาพของสออบรมออนไลนผานระบบการจดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยง มประสทธภาพเทากบ 82.42/82.33 (ศรเพญ ลาภวงศเมธ, 2551)



100

2. ผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

ผลการวจย ผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองจากชดกจกรรมทสรางขน ไดผานกระบวนการหาประสทธภาพหลายขนตอนจนเหมาะสม ท าใหผ เรยนมความเขาใจเนอหามากขน สวนในดานแบบทดสอบผ วจยไดศกษาหลกการสรางแบบทดสอบจาก ศรชย กาญจนวาส (2552) และบญชม ศรสะอาด (2545) โดยแบบทดสอบไดผานการตรวจสอบคณภาพโดยหาคาความสอดคลอง ตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา ความเหมาะสมของการใชภาษา จากผ เชยวชาญดานเนอหาและผ เชยวชาญดานวดและประเมนผล แสดงใหเหนวาการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร ท าใหผ เรยนเกดการเรยนร สนใจ ชวยกระตนความสนใจเรองนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษามากขน และสามารถเรยนรไดดวยตนเอง สอดคลองกบงานวจยเรองการพฒนาสอฝกอบรมออนไลนผานระบบการจดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (ศรเพญ ลาภวงศเมธ, 2551) เนองจากสอฝกอบรมออนไลนผานระบบการจดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง 3. ความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา

ผลการวจย ความพงพอใจของผ เรยนจากการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง



101

นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา พบวา นกศกษามความพงพอใจตอชดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการโดยใชสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง

นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา อยในระดบมาก ( = 3.78 , S.D. = 0.32) เนองจากผ วจยไดออกแบบชดกจกรรมการเรยนรตามทฤษฎแรงจงใจของมาสโลว (Maslow’ s Theory Motivation) (อกกฤษฎ ทรงชยสงวน, 2543) โดยมการเสรมแรง สรางบรรยากาศในการเรยนการสอน อกทงมการบรณาการสอมลตมเดยรวมกบเครอขายสงคมออนไลนซงเปนเครอขายทท าใหผ เรยนใหความสนใจอยางแพรหลาย ท าใหผ เรยนใหความสนใจและมความพงพอใจทงในสวนของการใชงานและการแสดงผล ซงสอดคลองกบผลการวจยเรองการใชสอชวยสอนสามมตเสมอนจรงแบบมลตมเดยในการน าเสนอ พบวา ความพงพอใจของผ เรยนอยในระดบความพงพอใจมาก (พรทวา โตวจตร, 2553) และการวจยเรองพฤตกรรมและผลกระทบจากการใชเครอขายสงคมออนไลนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในจงหวดนนทบร พบวา พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนของกลมตวอยางใชเครอขายสงคมออนไลน Facebook มากเปนอนดบหนง และรองลงมาเปน LINE และ Instagram โดยมวตถประสงคในการใชเครอขายสงคมออนไลนทมากเปนอนดบหนง คอ ใชคยกบเพอนเกยวกบทวๆ ไป รองลงมาเปนการใชเพอคยกบเพอนเกยวกบการเรยนและการบาน (เสาวภาคย แหลมเพชร, 2559)

ขอเสนอแนะ

1. ควรวจยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนระหวางผ เรยนทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอมลตมเดยบรณาการรวมกบเครอขายสงคมออนไลน เรอง นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาและผ เรยนทเรยนในชนเรยนปกต

2. ควรมการสงเสรมใหมการน าาเครอขายสงคมออนไลนมาเปนแนวทางหนงในการประยกตใชเพอการพฒนาผ เรยนในระดบอน ๆ ตอไป



102

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2554). มาตรฐานคณวฒระดบปรญญาตร สาขาครศาสตร

และสาขาศกษาศาสตร. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ. ชยยงค พรหมวงศ. (2556, มกราคม-มถนายน). “การทดสอบประสทธภาพสอหรอชด

การสอน.” วารสารศลปากรศกษาศาสตรวจย. 5(1), 1-20. ไชยยศ เรองสวรรณ. (2546). เทคโนโลยการศกษา : ทฤษฎการวจย. กรงเทพฯ : โอ

เดยนสโตร. ณฐกร สงคราม. (2553). การออกแบบพฒนามลตมเดยเพอการเรยนร. กรงเทพฯ :

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน (พมพครงท 7). กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. พรทวา โตวจตร. (2553). การพฒนาและหาประสทธภาพสอชวยสอนสามมต

เสมอนจรงแบบมลตมเดย วชา Aircraft System เรอง Magneto Ignition ส าหรบนกเรยนหลกสตรเครองวดประกอบการบน สถาบนการบนพลเรอน. วทยนพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยคอมพวเตอร คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

มงคล หวงสถตยวงษ. (2554).การพฒนาบทเรยนทางอนเทอรเนต เรอง การ

เตรยมการสอนดวยเทคนคจกซอว ส าหรบครชางอตสาหกรรม. วทยานพนธค รศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยคอมพวเตอร คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

เรวด เสนแกว. (2554). ผลกระทบของการสนทนาบนอนเทอรเนตตอวยรนตอนปลายในเขตเทศบาลนครยะลา. วารสารศลปะศาสตร, 3(1), 105-121.

วชรพล วบลยศรน. (2556). นวตกรรมและส อการเรยนการสอน . กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรชย กาญจนวาส . (2552). ทฤษฎการทดสอบแบบด งเดม (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณแหงมหาวทยาลย.



103

ศรเพญ ลาภวงศเมธ. (2551). การสรางสอฝกอบรมออนไลนผานระบบการจดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยง. วทยนพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาครศาสตรเทคโนโลย คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

ส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสส.). (2558). ทกษะแ ห งอนาคตให ม ก าร เ รยน ร ในศตวรรษท 21 [ อ อน ไล น ] . คนหาเมอ 20 ธนวาคม 2558, จาก : http://www.qlf.or.th.

สคนธ สนธพานนท. (2553). นวตกรรมการการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพ

ของเยาวชน (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : หางหนสวนจ ากด 9119 เทคนค พรนตง.

สรยาวธ เสาวคนธ. (2554). การพฒนาสอและกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการตามกระบวนการเรยนรแบบซเดย เรองการวเคราะหวงจรไฟฟากระแสสลบ. วทยนพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาไฟฟา คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

เสาวภาคย แหลมเพชร. (2559, มกราคม – มนาคม). “พฤตกรรมและผลกระทบจากการใชเครอขายสงคมออนไลนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในจงหวดนนทบร. สทธปรทศน. 30(93), 116-130.

อกกฤษฎ ทรงชยสงวน. (2543). ความพงพอใจของผประชาชนทมตอการบรหารจดการโครงการพฒนาสถานต ารวจเพ อประชาชนของสถานต ารวจภธร อ าเภอเมองจงหวดขอนแกน. วทยานพนธปรญญาโท มหาวทยาลยขอนแกน.

Eric Schmidt and Jared Cohen. (2014). The New Digital Age: Transforming

Nations, Businesses, and Our Lives. The United States : Knopf Doubleday Publishing Group.

Green, Babara and other. (1993). Technology Edge : A Guide to Multimedia. New Jersey : New Riders Publishing.



104

โกปเมองตรง : วถการดมโกปสญญะทางวฒนธรรม หรอการแสดงตวตนทางสงคม

Trang’s Kopi : The way of Drinking Kopi as a Semiology of Cultural or Social Identity

ภรณย ยถน1, จรรตน บวแกว2 Paranee YheeThin, Jureerat Buakaew

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอเปดเผยวฒนธรรมการรบประทานโกปในมมมองของคนเมองตรงผานพนทรานโกป ในเขตเทศบาลนครตรง อ าเภอเมอง จงหวดตรง ใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ เกบรวบรวมขอมลจากภาคสนามดวยวธการสมภาษณเชงลกกบผบรโภค พนกงานในรานโกปและเจาของรานโกป และการสงเกตแบบมสวนรวม ท าการวพากษปรากฏการณท เ กดขนผานการเกบรวบรวมขอมลทางดานประวตศาสตรทองถนรวมกบขอมลจาการวจยในภาคสนามในพนทรานโกป ผลการวจยพบวาวถการรบประทานโกปในพนทศกษามความส าคญตอการด ารงอยของสายสมพนธทางวฒนธรรมของคนในชมชน ใหความส าคญกบการน าวฒนธรรมการรบประทานโกปเพอการตอนรบขบสผทมาเยยมเยอน รวมถงการเขารวมกจกรรมทางสงคมของคนเมองตรงโดยใชพนทรานโกปเปนสอกลางในการตดตอสอสาร ทงผานการพดคยและสรางปฏสมพนธกบผคนภายในราน อนสะทอนใหเหนทศนคตทางความคดทงทางบวกและทางลบตอสถานการณทเกยวเนองกบวถการด าเนนชวตทามกลางบรบททางสงคมของคนเมองตรง รานโกปจงถกใหภาพแทนความหมายเปนเวททางสงคม

1 นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนามนษยและสงคม คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ 2 รองศาสตราจารย, สาขาวฒนธรรมศกษา, ภาควชาสารตถศกษา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขต หาดใหญ



105

ทงเพอการแสดงออกตวตนทางสงคม ผานการสอสารทางความคดของคนในสงคม และการรวมกนถกเถยงในการแกไขปญหาทางสงคมของคนเมองตรง ค าส าคญ : โกป วถการรบประทานโกป สญญะทางวฒนธรรม พนทแสดงตวตน Abstract

The purpose of this article was to reveal the culture of Kopi drinking in Trang from the viewpoints of Trang locals in Kopi coffee shops in Trang Municipality, Mueang District, Trang Province. The field data of this qualitative research was collected through in-depth interviews with customers, employees and owners of Kopi coffee shops, and participatory observations. Critiques of the phenomenon were conducted through gathering of local historical data and data from field research on the Kopi coffee shop space. The study found that Kopi drinking culture in the study area was important for the existence of relationships among locals who attach importance of Kopi drinking culture to welcoming visitors and to participate in social activities using the Kopi coffee shop space as a means of communication. Local peple talked and interacted with other customers in the Kopi coffee shops which reflected their positive and negative attitudes towards situations relating to their way of life in Trang social context. Therefore, the Kopi shops were used to express their social identity through communication of ideas and discussion about solving social problems in the community.

Keywords : Kopi, drinking Kopi culture, semiology of cultural, space for expressing identity



106

บทน า วถการรบประทานโกปของเมองตรง เปนหนงในวถการด าเนนชวตของ คนเมองตรง ทใหความส าคญกบวฒนธรรมการรบประทานแสดงออกผานกจกรรม ทางสงคม ไมวาจะเปนจากการรบประทานอาหารในแตละวน ไปจนถงประเพณ อนเกยวเนองกบวถชวตและความเชอของคนในสงคม อาท งานแตงงาน งานศพ โดยจดใหมอาหารเลยงตอนรบอยางเตมท ประกอบกบรสชาตของอาหารทเขมขน จดจาน สะทอนวฒนธรรมของทองถน ทผสมผสานอาหารของคนไทยพนถนกบอาหารของชาวจนโพนทะเลทเขามาตงรกราก กลายเปนประชากรสวนใหญในเขตตวเมองตรง (เอกสารประกอบการจดงาน 100 ปเมองทบเทยง, 2558) วฒนธรรมการรบประทานของชาวจนจงไดเขามามอทธพลตอวถการรบประทานของคนเมองผานการตดตอและสรางสายสมพนธภายในสงคมคนเมองตรง ผสมผสานแนวคดของชาวจนทใหความส าคญในการตอนรบขบสตอแขกทมาถงเรอนชานดวยอาหารการรบประทานเตมท ความเชอเหลานท าใหคนตรงพถพถนประกอบอาหาร ท าใหอาหารของคนเมองตรงมความโดดเดนเปนทชนชอบของคนทวไป นอกจากนการรบประทานโกปยงด ารงอยในวถชวตของผคนเมองตรงมายาวนานกวา 100 ป (จรศกด ทบเทยง, สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559) นบตงแตอดตรานโกปของเมองตรงไดถกใหความส าคญใหเปนแหลงนดพบ พดคย สอสารและสรางปฏสมพนธของคนเมองตรง ทงเพอการแจงขาวสารของคนในชมชน และการพบปะเพอรวมรบประทานอาหารสรางความสมพนธอนดระหวางกลมคนเมองตรง (จนตนา พลรบ,สมภาษณ 19 มกราคม 2559) ซงเปนวถในการด าเนนชวตทไดด ารงอยจากอดตยาวนานจนถงปจจบนแสดงใหเหนถงความส าคญของการรบประทานโกปทมคณคามากกวาการเปนหนงในวฒนธรรมการรบประทานของคนเมองตรง งานวจยเรองนตองการน าเสนอวถการรบประทานโกปของคนเมองตรง ผานมมมองทผสมผสานระหวางการเปนคนใน(วฒนธรรม)และคนนอก(วฒนธรรม) น าเสนอผานการพรรณนาวเคราะห เพอท าการคนหาค าตอบทวา วถการรบประทานโกป เปนสวนหนงของวฒนธรรมหรอเปนเครองมอการแสดงตวตนทางสงคมของคนเมองตรง



107

วตถประสงค เพอศกษาวถการรบประทานโกปของคนเมองตรงวาเปนวฒนธรรมหรอเครองมอการแสดงตวตนทางสงคม

ค าถามการวจย วถการรบประทานโกปเปนวฒนธรรมหรอเครองมอแสดงตวตนทางสงคมของคนเมองตรง

วธการศกษา

การศกษาเรอง วถการรบประทานโกปของคนเมองตรง วฒนธรรมหรอการแสดงตวตนทางสงคมท าการศกษากลมคนภายในพนทรานโกปในเขตการปกครองสวนทองถนเทศบาลนครตรง อ าเภอเมอง จงหวดตรง เปนงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) โดยศกษากจกรรมและวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงในพนทรานโกป ผวจยออกแบบงานวจยเปนดงตอไปน การเลอกพนททศกษา พนททใชในการวจย คอ พนทตวเมองตรงในเขตเทศบาลนครตรง อ าเภอเมอง จงหวดตรง ซงมความโดดเดนทางดานการปฏสมพนธทางสงคมของคนเมองตรง เปนพนททางสงคมของคนทกเพศทกวย ซงยงด ารงอยนบตงแตอดตจนถงปจจบนแมมการเปลยนแปลงของสงคมเกดขน อนสงผลใหวฒนธรรมบางประการเปลยนแปลงไปตามยคสมย แตรานโกปกยงเปนพนทของการด าเนนชวตทมการสรางความสมพนธผานกจกรรมทางสงคมของคนเมองตรง ผวจยคดเลอกรานโกป โดยสอบถามจากคนในพนทเพอคดเลอกรานโกปทไดรบความนยมในตวเมองตรงจากการส ารวจดวยแบบสอบถาม

อกทงยงใชเกณฑเจาะจงกลมเปาหมายรานโกปทมคนเมองตรงใชเปนพนทในการใชสอสาร สรางปฏสมพนธผานกจกรรมทางสงคมทเกดขนภายใน นอกจากน ภายในรานยงคงพบเหนสญลกษณทองถนบางประการในการสอสารระหวางกนของกลมคน อาท ปายเชญชวนรวมงานครบรอบวนก าเนดศาลเจา ปายประกาศงานศพ ท าการเลอก 3 ราน คอราน A ราน B และราน C เนองจาก

ราน A เปนรานทคนเมองตรงนยมเขาไปพดคยเรองการเมอง และมกเปนทนยมของหวคะแนนพรรคการเมองตางๆเมอใกลเวลาหาเสยงเลอกตง



108

ราน B เปนรานโกปทอยใจกลางตวเมองและมองเหนการเขาถงรานของคนทกเพศวย อยใกลแหลงการคา โรงเรยน รวมถงควรถเพอเดนทางไปยงอ าเภออนๆในจงหวดตรง ซงจะท าใหมองเหนภาพของคนเมองตรงทไดมการใชรานโกปเปนสถานทพกระหวางเดนทางไปยงพนทอน รวมถงเหนโอกาสของการนดพบเพอเดนทางของกลมคน

เลอกราน C เปนรานโกปทนยมในการนดพบของคนทกเพศทกวย โดยเฉพาะในชวงเวลาค าคน ผใหขอมล การศกษาครงนผ วจยไดท าการศกษาคนในพนทรานโกปในตวเมองตรง รวมทงหมด 17 คน โดยผ ใหขอมลจากราน A 6 คน ราน B 5 คน และราน C 5 คน จ านวน 16 คนโดยผ ใหขอมลสามารถแบงไดเปนสองกลมคอ กลมของลกคาทเขามาบรโภคภายในรานโกป กลมพนกงานและเจาของรานโกปภายในพนทรานโกป เพอชวยในการเพมมมมองการสรางปฏสมพนธของคนเมองตรงผานกจกรรมทางสงคมทเกดขน นอกจากนยงไดท าการสมภาษณเจาหนาทส านกงานวฒนธรรมจงหวดตรง จ านวน 1 คน เพอใหไดขอมลอนเกยวเนองกบนโยบายในการสนบสนนและการด ารงอยซงวถการรบประทานโกปของคนเมองตรงจากมตของหนวยงานภาครฐ วธการเกบขอมล

การเกบรวบรวมขอมลภายในรานโกปผานการสงเกตอยางมสวนรวม ท าการสงเกตพฤตกรรมของกลมลกคาภายในรานในชวงสถานการณปจจบน และการสมภาษณเชงลกกบกลมของพนกงานภายในรานและเจาของรานเปนส าคญ เพอใหไดทศนคตของคนเมองตรงทมตอรานโกป และศกษากจกรรมทางสงคมทเกดขนภายในราน อนกอใหเกดการสรางปฏสมพนธของคนในสงคม เพอมองภาพรวมของวถการรบประทานโกปแลวน าขอมลทมความครบถวนมาใชในการวเคราะหขอมลตอไป ในการศกษาครงน เพอใหไดขอมลและผลการศกษาครอบคลมตามวตถประสงคของการวจย ผ วจยไดใชเทคนคการวจยเชงคณภาพโดยมเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลดงน



109

1. ท าการศกษาเอกสารโดยรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ ทงขอมลจากเอกสารและรวบรวมจากงานวจยทเกยวของในแงมมของทรพยากรในพนท ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ โดยไดท าการคนควาจากหอสมดแหงชาตเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ และหอสมดคณหญงหลงอรรถกวสนทร ตลอดจนการสบคนขอมลจากเครอขายอนเทอรเนต ซงไดเกบรวบรวมโดยน ามาใชเปนกรอบแนวคดในการศกษา 2. ออกแบบเครองทใชในการ รวมถงแบบสงเกตเพอชวยในการลงเกบขอมลในภาคสนามจากการวเคราะห สงเคราะหจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 3. การเกบขอมลภาคสนาม ผวจยท าการสมภาษณผใหขอมลทงสองกลมดวยตนเอง ครอบคลมตามวตถประสงคของการวจย การวเคราะหขอมล

1. น าขอมลทไดจากการเกบรวบรวมเอกสาร จากการสมภาษณจากการลงพนท และการสงเกตแบบมสวนรวมในพนท ท าการคดเลอกและจดหมวดหมตามประเดนทท าการศกษา แยกขอมลตามวตถประสงคทก าหนดไว

2. ท าการประมวลผลและวเคราะหขอมล โดยใชทฤษฎสญวทยาของ Barthes (1957) แนวความคดอ านาจของ Foucault ทฤษฎทนทางสงคมของ Putnam (2011) แนวคดทนทางสงคมของ อมรา พงศาพชญ (2543) และแนวคดพนทของ Lefebvre (1991) มาตความและสรางขอสรป อธบายเชงพรรณนาความและเรยบเรยงเปนบทความอนสมบรณ

ผลการศกษา ย ารงเมองเกา : เคลากลนโกปทเมองตรง การรบประทานโกปของคนเมองตรงเปนหนงในวฒนธรรมจากชาวจนทไดรบการยอมรบและสงผานมายงรนตอรน แมจะไมปรากฏหลกฐานการจดบนทกจากชาวจนและชาวไทยเชอสายจนถงเรองราวของการน าการรบประทานโกปเขามาในตวเมองตรงอยางเปนทางการ แตคาดการณวาการรบประทานโกปของคนเมองตรงมมายาวนานกวา 100 ป เนองจากชาวจนเมอเขามาจบจองพนทสรางบานแปลงเมองยง



110

ตางแดน (จรศกด ทบเทยง,สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559) ทบรเวณต าบลทบเทยงเดมเปนเพยงพนทวางเปลารกรางไมเหมาะตอการเพาะปลก ชาวจนเปนกลมผบกเบกความเปนเมองใหแกบานทบเทยงซงตอมาไดกลายมาเปนทตงของอ าเภอเมองจงหวดตรง ในปจจบน (วฒนธรรมพฒนาการทางประวตศาสตร เอกลกษณและภมปญญา จงหวดตรง, 2544) เมอมการเขามาตงรกรากนอกเหนอจากการน าเอาสงของ เครองใชมาในดนแดนใหมแลว ชาวจนยงน าเอาวฒนธรรมจนทไดรบการสบทอดผานบรรพบรษในการด าเนนชวตและลกษณะนสยทถกผกตดมากบการเขาสงคม สงเหลานนถกแสดงออกผานวถการด าเนนชวตในแตละวน เมอมการสรางปฏสมพนธรวมกบคนกลมอนๆภายในสงคมจงท าใหวฒนธรรมของชาวจนไดถกสงตอ และมบางสวนทไดรบการผสมผสานใหเหมาะสมกบลกษณะนสยของคนในสงคม

การรบประทานโกปเปนสวนหนงของวฒนธรรมการรบประทานทไดอทธพลจากการแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาวจนอพยพ โดยวฒนธรรมการรบประทานโกปนนอกจากการรบประทานโกปหรอทถกใหความหมายวาเปนการรบประทานกาแฟโบราณแลว ยงผกรวมไปถงการรบประทานชาซงชาวจนน าชาเขามาสวนหนงของเทศกาล ประเพณตางๆอนเกยวเนองกบวฒนธรรมจน อาท ในเทศกาลถอศลกนเจหรอถอศลกนผกท ชาถกน าไปเปนเครองดมตอนรบการเยยมลกหลานของตวแทนเทพเจาหรอผทถกเรยกวามาทรงโดยมการวางชาไวบนโตะส าหรบรบการลงมาเยยมลกหลานเทพเจา หรอทบรรดาชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรง เรยกวา “รบพระออกเทยว” ถกน าไปตงประกอบพธส าคญตางๆไมวาจะเปน พธกรรมในชวงเทศกาลเชงเมง พธกรรมในชวงเทศกาลตรษจน รวมถงหากเขาไปยงศาลเจาหรอบานเรอนของชาวไทยเชอสายจนบางบานกจะมการน าน าชาเปนเครองบชารปปนหรอรปวาดเทพเจาจน (ปาสาว, สมภาษณ 5 ธนวาคม 2557) สงเหลานเปนวฒนธรรมทชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรงยงคงด ารงวถชวตตามความเชอของชาวจน สรางความหมายชานอกเหนอจากการเปนเครองดมในชวตประจ าวน ยงเปนตวแทนของสงของทใชในการตอนรบแขกและเพอนฝงทมาเยยมเยอน (วทยาลยภาษาจนปกกงมหาวทยาลยครหนานจง มหาวทยาลยครอนฮย, 2550) คนตรงเปนคนชางกน ท าใหมลกษณะนสยในการเลอก



111

กนของอรอย ของดมคณภาพ ค ากลาวนหาไดเกนจรง นอกจากการเลอกอาหารวางในการรบประทานคกบโกปหรอชาตางๆแลว คนตรงใหความส าคญกบรสชาตและรสสมผสของเครองดม โดยมการเลอกใบชาซลอนซงปจจบนคอใบชาทดทสดในโลก และเลอกกาแฟโรบสตาทถงแมจะมคณภาพทไดรบการยอมรบเพยงอนดบสองแตกาแฟชนดนเปนกาแฟทหาไดงาย สามารถปลกไดในบรเวณเขาชอง ซงเปนต าบลหนงของจงหวดตรง (จรศกด ทบเทยง, สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559) ชาวตรงสวนใหญรบประทานโกปวนละหาแกว ครงแรกทไดยนกไมเชอนก ใครจะดมไดถงวนละหาแกว แตเมอเขาไปพดคยกบลกคาภายในรานกพบวาไมเกนจรงเสยทเดยว ชาวตรงรบประทานโกปแกวแรกตอนเชาพรอมอาหารเชาหรอขนมตางๆ ชวงสายบางครงมแขกมาถงเรอนชานไมมอะไรรบรองการมาเยยมเยอนกชวนไปนงรานโกป เพอหาอะไรรบประทานพรอมพดคยเรองราวตางๆ ดวยกนนบเปนแกวทสอง ชวงเทยงบางบานไมท าอาหารเนองจากภารกจในการประกอบอาชพ กไปรบประทานทรานซงรานโกปทตรงสวนใหญทเปดชวงเทยงกจะมการขายอาหารจานเดยวประเภทตางๆรวมดวย กนบไดเปนแกวทสาม ชวงบายเหนอยจากการท างานหรออาจจะมการงวงเหงาหาวนอนกไปหาโกปรบประทาน บางคนกลาววาตนเองมกจะไปรานโกปชวงบายไปเจอกบกลมเพอนเพราะเปนทรกนวา ชวงเวลานเปนชวงเวลาททกคนตองไปเจอกนพดคย หรอสงขาวกน ชวงเยนบางครอบครวพาสมาชกครอบครวไปทานอาหารนอกบานกนบางครงกเลอกใชรานโกปเพราะทกคนในครอบครวสามารถเลอกอาหาร ขนม หรอเครองดมทตนเองตองการไดจากความหลากหลายของอาหารและเครองดมทเพมขนเปนตวเลอกมากขนในปจจบน (ขาว เพชรส, สมภาษณ 14 มถนายน 2558) ทงนการรบประทานโกปของชาวตรงกมไดรบประทานวนละหาแกวทกวน หรอทกคนขนอยกบบรบททางสงคมและสถานการณทเกดขนแตละวนของผคนในตวเมองตรงเปนส าคญ สงเหลานแสดงใหเหนวาชาวตรงไมไดเพยงแตกนโกปและเปนการใชพนทรานโกปเปนพนทของการพดคยสอสาร ใชเครองดมและอาหารตางๆในรานโกปเปนตวแทนในการตอนรบผทเขามาเยยมเยอน บางครงอาจไมไดคดวาจะกนโกปแตเมอไปพบเพอนหรอคนรจกกจะท าการ



112

หารานโกป ซงมอยหลากหลายทวไปในพนทเมองตรง สะดวกตอการพดคยพรอมทงหาอะไรกนใชเวลารวมกนเปนระยะเวลานานตามทตองการไดไมเหมอนรานประเภทอน รานโกป : เวทแหงวถชวต สภากาแฟถกพดถงบอยครงภายใตบรบททางสงคมอนเกยวของกบวถ ชวต ในพนทรานกาแฟ คนทวไปใหค านยามสภากาแฟวาเปนทงพนทส าคญของการสอสาร พนทของการแสดงออกทางความคด การตอยอดความคดของคนในสงคมทงเพอการด าเนนชวต ชวยในการขยายปฏสมพนธทางสงคมผานกระบวนการมสวนรวมของกลมคน อกทงยงเปนพนทในการกระตนการพฒนาและแกปญหาทางสงคมของคนในชมชน โดยมกมงเนนเนอหาของการสอสาร ทงทางดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานการเมองเปนส าคญ (จฬากรณ มาเสถยรวงศ, 2552) ท าใหรานกาแฟมภาพลกษณของสถานทเปดทชวยในการกระตนความคดสรางสรรคเนองจากเปนพนททสรางความผอนคลายใหกบผคนจากกลนหอมของกาแฟทมฤทธกระตนประสาทสมผสและใหความสดชนลดอาการออนเพลยระหวางวน (ลอย, สมภาษณ 5 พฤษภาคม 2558) ซงสรรพคณเหลานแสดงใหเหนวากาแฟเปนเครองดมทชวยสนบสนนในการด ารงชวตของผคน อกทงยงเปนวฒนธรรมการรบประทานทเปนทการนยมแพรหลายยาวนานตงแตอดตจวบจนปจจบน สงเหลานสนบสนนใหพนทรานกาแฟกลายเปนพนทสาธารณะทดงดดผคนเขามาเพอพกผอนระหวางการท างานทเครงเครยด รวมถงการสรางกลมของคนในสงคมซงเกดภายใตสภาพแวดลอมทผอนคลายกระตนการสรางปฏสมพนธระหวางกนของสมาชกภายในกลม

รานโกปเมองตรงถกมองวาเปนสวนหนงของพนทสภากาแฟของคนเมองตรง เนองจากเปนพนททางสงคมทสนบสนนการสอสารและการสรางปฏสมพนธของผคนในสงคม โดยลกษณะของเรองราวทใชในการพดคยภายในรานซงหลายครงกมการใชเปนพนทถกเถยงประเดนเรองราวเกยวกบการเมอง กฎหมาย เศรษฐกจและสภาพสงคมทงระดบจงหวดและระดบประเทศ ประกอบกบลกษณะนสยเปดเผย ตรงไปตรงมาซงเปนการผสมผสานลกษณะนสยคนจรง พดตรง ไมเกรงกลวใครของคนใต และนสยมมานะ ขยนขนแขง และรกการเรยนรของชาวจน (สทธวงศ พงศไพบลย ดลก วฒพาณชย ประสทธ ชณการณ, 2544) ยงรวมถงการใหความส าคญกบการรบรองผทมาพบปะหรอ



113

เยยมเยอนโดยใชรานโกป เปนพนทของการพดคยขาวสารของคนในสงคม การพบปะและรบรองเพอนฝง (ผล จนดาพล, สมภาษณ 14 มถนายน 2558) สงเหลานท าใหลกษณะของการพดคยภายในรานโกปของคนเมองตรงมความเขมขน ไมเกรงกลวทจะน าขอถกเถยงอนเกยวเนองกบการเมอง การปกครอง เศรษฐกจ หรอสงอนใดทเกยวเนองกบการด าเนนชวตมาพดคยพรอมกบ การรบประทานของตน ซงสงเหลานไดกลายเปนลกษณะของการรบประทานโกปในวถชวตของคนเมองตรง

นอกจากนคนเมองตรงในอดตไดรบการปลกฝงใหเหนความส าคญของการศกษาเปนส าคญตงแตยคสมยทพระยารษฎานประดษฐมหศรภกดเจาเมองตรง ผซงพฒนาเมองตรงใหมความเจรญจนถงปจจบน ไดใหความส าคญจดตงโรงเรยนตางๆขนมา อกทงมอบหมายใหขาราชการมสวนในการชวยสอนและอบรมหนงสอแกเดกๆ (วฒนธรรมพฒนาการ ทางประวตศาสตร เอกลกษณและภมปญญา จงหวดตรง, 2544) ท าใหคนเมองตรงใหความส าคญกบการศกษาเปนส าคญจากนโยบายการปกครองของผน าทไดมผลตอการพฒนาทงความคดและสรางโอกาสทางการศกษาใหแกคนเมองตรงมาตงแตอดต ผสมผสานรวมกบลกษณะนสยของชาวจนอพยพทรกการเรยนรเปนทนเดม สงเหลานหลอหลอมบคลกของคนเมองตรงใหเปนคนทกลาทจะเรยนร สอสารและถกเถยงในการแกปญหาตางๆในสงคมผานการใชพนทรานโกป เปนพนททมความส าคญทางสงคมในการตดตอสอสาร พดคยระหวางกนของคนเมองตรงอยแลว จงเปนหนงเหตผลทท าใหพนทรานโกปเปนแหลงรวมตวกนของกลมคนทเขามาแลกเปลยนขอคดเหน หรอสงผานขอมลในเรองตางๆอนเกยวของกบวถชวตของกลมคนในสงคมเมองตรง ทงเรองเศรษฐกจ เรองตางๆภายในทองถน ซงมเรองราวมากมายหลากหลายซงแสดงออกถงสายสมพนธของคนในสงคมเมองตรง มใชเปนเพยงแคสภากาแฟทเนนการถกเถยงเรองราวทางการเมองเพยงอยางเดยว เรองเลาของรานโกป : การเดนทางผานชวงเวลาของวฒนธรรมคนเมอง เมองตรงเขาสเศรษฐกจแบบเงนตรา จากอทธพลของสนธสญญาเบาวรงซงประเทศไทยไดท ารวมกบประเทศมหาอ านาจอยางองกฤษ ชวงป พ.ศ. 2398 ในรชกาลพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (สารสน วระผล, 2548) ท าใหพนทชมชนทเกยวของกบการคาชายทะเลและเมองทาของตรงอาท กนตง ปะเหลยน ไดเขาสสงคม



114

การคา เมองตรงยงเปนพนทแรกของไทยทมการปลกตนยางพารา ซงเปนพชเศรษฐกจ ทส าคญทไดเขามาในป พ.ศ. 2443 จากการน าเขามาเพาะปลกในเมองกนตงของพระยารษฎานประดษฐ (คอมซมบ ณ ระนอง) เจาเมองตรง ในขณะนน อกทงยงเปนพนททมทางรถไฟไปจนถงเมองกนตง ซงเปนเมองทาส าคญในอดต อนชวยสนบสนนใหการขนสงสนคาตางๆเพอการคาในประเทศและตางประเทศเปนไดโดยงาย โดยสามารถขนสงสนคาจากหวเมองส าคญตางๆทงในภาคใต อาท เมองหาดใหญ เมองทงสง รวมถงยงเปนหนงในไมกจงหวดของไทยทปรากฏสายแรดบกซงเปนวตถดบทมคาตอการพฒนาอตสาหกรรม (สธวงศ พงศไพบลย ดลก วฒพาณชย และประสทธ ชณการณ, 2544)

สงเหลานสนบสนนการเขาสระบบเศรษฐกจทมงเนนเงนตราและการท าธรกจเพอการคาของคนเมองตรง ซงแตกตางจากวถชวตดงเดมของคนภาคใตทเนนวถการผลตแบบพอยงชพเนนการคาขายแลกเปลยนกนเองของชาวบาน เนนการใชแรงงานแบบออกปากกนแรงมากกวาการรบจาง (ฉตรทพย นาถสภา และพรพไล เลศวชา, 2541) เปดโอกาสทางการคามากมายใหแกชาวจนโพนทะเลในการอพยพมาเพอท าการคา รบจางใชแรงงาน และท าการเกษตร เชงพาณชยในพนท ถงแมจะมชาวจนจ านวนหนงไดเขามาตงรกรากในเมองตรงมากอนหนานผานทางการคาส าเภาทะเล ตงแตประมาณหลงป พทธศกราช 2380 (เอกสารประกอบการจดงาน 100 ป เมองทบเทยง, 2558) แตกไมอาจปฏเสธไดวาความรงเรองของเมองตรงจากการเฟองฟของระบบเศรษฐกจทนนยมไดเปดโอกาสในการเขามาของชาวจนโพนทะเลในเมองตรงเปนอยางมาก

ชาวจนไมเกยงไมเลอกงาน อกทงมความสามารถในการท าการคา อกทงสามารถน าวฒนธรรมของคนไทยทองถนมาประยกตใหเขาภมปญญาของตนเพอสรางสรรคสงใหมผานการสงเกต เรยนรและทดลองตอยอดจากการน าวตถดบหรอทรพยากรทมในทองถนมาผสมผสานกบระบบคดในการจดการเพอพฒนาตอยอดโอกาสทางการคาการท าธรกจ (สธวงศ พงศไพบลย ดลก วฒพาณชย และประสทธ ชณการณ, 2544) คนจนโพนทะเลไดเขามาตงรกรากในตวเมองตรง หรอต าบลทบเทยง



115

ในชวงเวลานน เนองจากเปนพนทท เหมาะแกการเพาะปลกพรกไทย ซงเปนพชเศรษฐกจททางรฐบาลสนบสนนในการเพาะปลกเพราะเปนทตองการของตลาดตางประเทศ (ชาญวทย เกษตรศร, 2548) บวกกบการททบเทยงเปนพนททตดกบเสนทางผานของแมน าในการเดนเรอจากชายฝงทะเลตะวนตกจากปากอาวกนตง ไปยงชายฝงทะเลตะวนออกบรเวณจงหวดนครศรธรรมราช สะดวกตอการท าการคาและการขนสงสนคา ทงนสงเหลานเปนโอกาสในการท าการคา และสรางอาชพ จากความสะดวกของพนทในการเขาถง การท าการขนสงและการตดตอเพอท าการคา ความอดมสมบรณของพนทสงผลใหจ านวนของชาวจนโพนทะเลทเขามาในเมองตรงเพมจ านวนสงขน (สงบ สงเมอง, 2546; อมรา ศรสชาต, 2530 )

เมอชาวจนโพนทะเลเขามาตงถนฐาน วฒนธรรมการรบประทานโกปของชาวจนกถกน ามาถายทอด และสงตอใหกบลกหลานคนไทยเชอสายจน และคนไทยทองถนรจกภายใตการด าเนนธรกจในชอรานโกป ซงมการน าเงนตราเขามาเพอแลกเปลยนในการซอขายอาหารและเครองดม ซงแตกตางจากวถดงเดมของคนไทยทองถนทเนนการแลกเปลยนสนคาทตนผลตหรอหาไดจากธรรมชาตมากกวา (ฉตรทพย นาถสภา และพนศกด ชานกรประดษฐ, 2540) ซงสามารถมองไดวาการเขามาของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเรมมาจากเหลาคนจนอพยพเหลานไดไดเขามาดนรนในการหาเลยงชพ ประกอบการสนบสนนในการท าการคาและธรกจของรฐบาลไทย ทไดเปดโอกาสใหคนจนไดรบสทธในการเดนทางทวราชอาณาจกรทงเพอการท าการคา และการตงถนฐาน (นธ เอยวศรวงศ, 2543) ซงเปดโอกาสใหมการเตบโตของระบบเศรษฐกจแบบเงนตราใหเขามาในสงคมของคนทองถน เปลยนจากระบบเศรษฐกจพอเพยงทใกลชดธรรมชาต จากการแลกเปลยนผลผลตระหวางกลมคน ระหวางหมบาน ไมไดเนนใหคณคากบผลก าไร ความร ารวยและผลประโยชนทางวตถ ปรบเปลยนกลายมาเปนระบบเศรษฐกจเพอการคาหรอเศรษฐกจเงนตรา เกดการสรางปฏสมพนธทางการคา (ฉตรทพย นาถสภา และพนศกด ชานกรประดษฐ, 2540) เมอมการตดตอสอสารของกลมคนท าใหวธคดและวฒนธรรมของกลมคน ถกสงใหแกตอ ท าใหวฒนธรรมของคนจนโพนทะเลเรมเขามามบทบาทตอการด ารงชวตของคนไทยทองถนมากขน



116

การตดตอและการสรางสมพนธของคนจนหรอคนไทยเชอสายจน และของคนไทยดงเดมในเมองตรง นอกจากเปนการเปดในการสรางปฏสมพนธระหวางกนของคนตางวฒนธรรมในทองถนเดยวกนแลว ยงสงผลตอการกระจายและเผยแพรวฒนธรรมของแตละกลม อนสงผลใหวฒนธรรมการรบประทานโกปถกกระจายและสงผานการตดตอระหวางกนของกลมคน วฒนธรรมการรบประทานโกปเรมไดรบอทธพลจากวฒนธรรมอาหารของคนไทยทองถน โดยปรากฏผานทางอาหารและเครองดมภายในราน อาท ขาวเหนยวปง ขาวเหนยวสงขยา ขนมจน ขาวแกง ทหลายรานไดน ามาขายคกบโกป เจาของธรกจไดมการน าอาหารและเครองดมตางๆเขามาเพมเตม ใหหลากหลาย ทงขนมพนถน อาท ขาวเหนยวปงไสตางๆ ขาวเหนยวสงขยา ขนมครก รวมถงอาหารพนถน อาท ขนมจน ผดไทย หรอจะเปนอาหารทมกลนอายของวฒนธรรมจน อาท ปาทองโก อวจาโกย ขนมขน ขนมเตา ขนมชน เปนตน (ด า, สมภาษณ 6 ธนวาคม 2557) อยางไรกดจากการสมภาษณเจาของรานซงไดท าการเปดรานมานาน เลาวาเมอกอนขนมตางๆมอยในรานบาง แตกเปนสวนนอยผทท าขนมขายมกจะออกเดนหาบเรขายตามขางทาง โดยสวนใหญจะเปนปาทองโก (หรอขนมขน) และอวจาโกย (ขนมแปงทอด) โดยทมกจะขายคกนเพราะเมอกอนไมมยสตขาย หากตองการท าขนมทใชยสตตองท าการหมกยสตขนมาเอง ซงทงปาทองโกและอวจาโกยจะใชยสตตวเดยวกนในการท า แตปาทองโกจะประกอบอาหารดวยวธการนง และอวจาโกยจะเปนการทอดในน ามน ซงคนขายซงกจะเปนชาวจนอพยพกจะหาบคานคเดนออกขายตลอดทงวน ระหวางทางทเดนไปนนจะตะโกนขายขนมทงคไปตลอดทาง ซงท าใหหลายคนโดยเฉพาะคนรนใหมเขาใจวาจาโกย และปาทองโกคอขนมประเภทเดยวกน ซงคอแปงทอดน ามน (ขม วงศนอย, สมภาษณ 5 ธนวาคม 2557)



117

ภาพ 1 : อวจาโกย ใชกรรมวธปรงดวยการทอด

ภาพ 2 : ปาทองโก ใชกรรมวธปรงดวยการนง

ตอมาทางรานเหนวาขนมทงสองชนดทไดมาวางขายบรเวณทางเขารานโกป

ไดรบความนยม จงน าขนมเหลานนเขามาวางขาย รวมถงขนมทองถนและอาหารตางๆดงทไดกลาวมาในขางตน สงเหลานนอกจากเปนการขยายโอกาสทางการคาของธรกจแลว ยงเปนการตอสกบระบบเศรษฐกจเพอใหการคาของตนสามารถอยรอดเพอเลยงชพได อกทงเมอวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงไดรบความนยมเพมขนเรอยๆ เปนผลใหธรกจรานโกปไดเพมจ านวนขนอยางตอเนอง จากรานโกปไมกรานในตวเมองตรง ปจจบนเพมจ านวนขนนบไมถวน (ผล จนดาพล, สมภาษณ 14 มถนายน 2558) ปจจบนแมจะกลาวไดไมเตมปากวามเพยงชาวไทยเชอสายจนเทานนทไดท าการเปดกจการรานโกป เนองจากคนในตวเมองตรงปจจบนแมอาจจะไมไดสบสานประเพณดงเดมของชาวจน แตสวนใหญกจะมสายเลอดจนไหลเวยนอยในตวอยางนอยสวนหนง การผสมผสานของชาตพนธในทองถนของคนเมองตรง อาจเปนปจจยทสงเสรมใหวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงไดรบความนยมอยางมากกเปนได



118

รานโกปเมองตรงเมอไดรบความนยมเพมสงขนกไดถกน าเขาไปเปนสวนหนงของธรกจทชวยสนบสนนการทองเทยวของเมองตรง ซงไดเขารบการสนบสนนใหเขามาบทบาทอยางในเมองตรงในชวง ทศตวรรษท 2510 เปนตนมา อนเนองมาจากการปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจของเมองตรง จากการชะลอตวของธรกจการท าเหมองแรและการท าสมปทานปาไม โดยธรกจการทองเทยวไดเขามามอทธพลตอระบบเศรษฐกจของเมองตรงมากยงขน (สงบ สงเมอง, 2546) จากการเขามาของธรกจการทองเทยวไดสงผลตอการปรบเปลยนของรานโกป ท าใหรานโกปหลายรานในตวเมองตรงมการปรบตวท าการตกแตงและปรบปรงรานเพอรองรบการเขามาของนกทองเทยว ทงผานทางบรษทน าเทยวและการเดนทางเขามาดวยตนเอง โดยเฉพาะรานทตงอยใกลเคยงบรเวณยานการคา ยานโรงแรมและทพกของคนเดนทาง รวมถงบรเวณใกลเคยงสถานททองเทยวส าคญในตวเมองตรง มการปรบปรงรานใหสะดวกสบายตอการบรการและรองรบปรมาณนกทองเทยวของผ เดนทางสญจรไปมาโดยการขยายพนทของรานและสงอ านวยความสะดวกภายในราน อาท หองน า สถานทจอดรถทรองรบทงรถขนาดใหญส าหรบการเดนทางเปนหมคณะจนถงรถยนตสวนบคคล (ต, สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559) อนสงผลท าใหเกดการตงรานโกปใกลเคยงถนนสายหลกทเปนเสนทางในการเดนทางไปยงตวอ าเภออน หรอสถานทส าคญทงทางราชการ ยานการคา และการทองเทยวในจงหวดตรง รวมไปถงการเพมจ านวนของรานโกปในเขตตวเมองตรง นอกจากสภาพภายนอกของรานโกปแลว กไดมการน าอาหารทขนชอของคนเมองตรงเขาไปขายทงเพอการรบประทานและเปนของฝากแกนกทองเทยวมากขน อาท หมยางเมองตรง ขนมเคกเมองตรง (ดาบ, สมภาษณ 5 ธนวาคม 2557)

เมอเกดการเพมขนของรานโกปในจงหวดตรง สงผลใหหลายรานไดปดกจการลงโดยเฉพาะรานทเปดใหมเนองจากไมมลกคาประจ าอกทงยงหาจดเดนใหแกกจการของตนเองไมได อยางไรกดหลายรานทยงคงอยไดจนถงปจจบนมกเปนรานเกาแกทไดมสนคาหรอการบรการทโดดเดนใหกจการของตน (สงหคาร พรพนานรกษ, สมภาษณ 16 กมภาพนธ 2559) หลายรานทยงคงอยในปจจบนไดมการปรบเปลยนโดยสรางอาหารหรอสนคาทขนชอ หรอมรสชาตทเปนจดเดนยากตอการลอกเลยนแบบ บางรานกจะใช



119

ความเปนกนเอง การสรางบรรยากาศทผอนคลายภายในรานเพอสรางความประทบใจแกผบรโภค อยางไรกดพบวาลกคาวยกลางคนรวมถงลกคาทเปนกลมของผสงอายจะใหความส าคญกบความเปนกนเองของเจาของรานและพนกงานรวมกบอาหารทขนชอ แตมกจะเลอกรานทตนและกลมเพอนสนทสนมกบเจาของรานหรอพนกงานมากกวา ซงทงชายและหญงวยกลางคนรวมถงผสงอายใหความส าคญทไมแตกตางกน (วฒไกร แซโคว, 19 มกราคม 2559 : รตตมา ทองม, สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559) แตหากเปนกลมของวยรนรวมถงวยรนตอนปลายเลาวา หากตนเองเขาไปกบกลมเพอนฝงกจะเนนอาหารมากกวาวาอาหารรานไหนด เพราะไมคอยยดตดกบรานเวนแตอยากกนอาหารหรอเครองดมของรานโกปรานใดเปนพเศษแตถาไดรบบรการทไมประทบใจเชน เจาของรานพดจาไมด ไมยมแยม หรอใหบรการทไมดกอาจจะไมกลบไปรบประทานทรานนนอก กลาวไดวาเจาของรานโกปกมสวนในการเลอกราน ซงอาจจะสงผลระยะยาวตอการด ารงอยของรานโกปในอนาคต (กนกวรรณ บญคง, สมภาษณ 16 มถนายน 2558) หลงการฟนตวของเศรษฐกจภายหลงภาวะเศรษฐกจฟองสบในในชวงทศวรรษท 2540 เปนตนมา การทองเทยวในเมองตรงกเรมไดรบความนยมมากขนเรอยๆ ประกอบกบการเขามาของยคโลกาภวตน ซงการสอสารและขอมลขาวสารสามารถท าการแลกเปลยน และสงผานไดในพรบตาเดยว จงสรางโอกาสในการเขาถงขอมลของสถานททองเทยว และวฒนธรรมอาหารทส าคญและขนชอของเมองตรง จนท าใหสถานททองเทยวและวฒนธรรมอาหารของคนเมองตรงเปนทรจกในวงกวาง เกดการประดษฐสรางวฒนธรรมเพอการทองเทยว อนปรากฏในรปแบบตางๆ อาท การน าเอาหมยางเมองตรงซงเดมเปนอาหารมงคลทใชในการประกอบพธกรรมส าคญของคนจงหวดตรง รวมถงการรบรองแขกผ มาเยยมเยอนระดบชนสงเทานน เขามาเปนอาหารเพอสรางจดเดนใหแกวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงใหเปนทขนชออกทงชวยในการสรางความแตกตางกบวฒนธรรมโกปในพนทอน (จรศกด ทบเทยง สมภาษณ 12 กมภาพนธ 2559)

นอกจากนการประดษฐสรางวฒนธรรมเพอการทองเทยวยงปรากฏในรปแบบของงานเทศกาลตางๆ อาท งานเทศกาลหมยางจงหวดตรง และงานเทศกาลขนมเคก



120

เมองตรง รวมถงการน าประเพณของชาวไทยเชอสายจนเขาเพอสนบสนนการเขามาของนกทองเทยวตางถนในพนท เชน งานเทศกาลไหวพระจนทร งานเทศกาลถอศลกนผก (กนเจ) ซงแตเดมมเพยงการประกอบพธกรรมภายในครอบครวของคนไทยเชอสายจนเทานน จากค าบอกเลาจากประธานวฒนธรรมจงหวดตรง (ประยร หนสก, สมภาษณ 16 กมภาพนธ 2559) โดยปรบเปลยนมาเปนการจดงานเทศกาลเพอสรางรายไดจากการเขามาของกลมนกทองเทยว สงเหลานเปนการสนบสนนใหมการน าวฒนธรรมการรบประทานโกปเขาสการทองเทยวมากยงขน

จากราคายางพาราตกต าตงแตป พ.ศ. 2555 เกดการชะลอการซอจากจน สงผลกระทบตอเศรษฐกจของจงหวดตรงซงมครวเรอนทประกอบอาชพเกษตรกรผปลกยางพาราและรบจางในอตสาหกรรมยางพารากวา 84,317 ครวเรอน คดเปนรอยละ 39.9 ของครวเรอนทงจงหวด จากสถตผลส ารวจยางพาราประจ าป 2558 (ส านกงานสถตจงหวดตรง ส านกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลย, 2558) สงผลใหเศรษฐกจของจงหวดตรงชะลอตวลง รานโกปไดรบผลกระทบจากราคายางทตกต า อนสงผลตอรายไดครวเรอนของจงหวดซงกระทบตอการอปโภคบรโภคของคนในจงหวดตรง เปนผลท าใหรานโกปในเมองตรงไดรบผลกระทบจากการชะลอตวของเศรษฐกจ อยางไรกดเจาของรานและผประกอบการรานโกปไดมการปรบใชกลยทธทางการคา อาท ท าการโฆษณารานผานทางหนงสอพมพและวารสารทองถนของเมองตรง (บ, สมภาษณ 4 ธนวาคม 2557) รวมถงการหาอาหารหรอเครองดมใหมๆเพมเตมเขามาภายในรานโกป (เนตรนภา กลตถนาม, สมภาษณ 16 กมภาพนธ 2559) อกทงการเขารวมเปนสวนหนงของผสนบสนนของการจดกจกรรมทางสงคมตางๆ ในเมองตรงเพอท าการโฆษณาและใหชอรานเปนทจดจ าของคนหค นตาตอคนในทองถน โดยเฉพาะการเขารวมการจดกจกรรมประเภทนชวยใหคนเมองตรงรนใหมโดยเฉพาะกลมนกเรยนนกศกษา และกลมวยกลางคน รจกและคนห อาท เปนผสนบสนนนกกฬาฟตบอลประจ าจงหวด เปนตน อกทงในปจจบนหลายรานจะมการจดท าหนาเฟสบคสรานของตนเพอน าอาหารและเครองดมภายในรานไปแสดงเพอดงดดกลมคนในจงหวดและตางจงหวดทสนใจขอมล



121

เกยวกบการรบประทานโกปในเมองตรงผานทางชมชนสงคมออนไลน (สงหคาร พรพนานรกษ, สมภาษณ 16 กมภาพนธ 2559)

ในป พ.ศ. 2558 การทองเทยวแหงประเทศไทยไดจดท าแผนสนบสนนการทองเทยวในประเทศ ผานโครงการ “12 เมองตองหาม (พลาด)” ซงเมองตรงกไดเปนหนงใน 12 เมอง ทตองหามพลาดในดานวฒนธรรมอาหารทมรสชาตอรอย ขนชอหามพลาดในการเขามาลมลอง ซงภายในงานไดมการออกรานของรานอาหารและรานของฝากอนเกยวเนองกบอาหารและเครองดม ตางๆของเมองตรง เปดโอกาสใหเหลานกชมไดเขามาลมชมรสชาตอาหาร รวมถงซอกลบไปเปนของฝาก และบอกตอเพอกระจายขาวสารเพอป ร ะ โ ย ช น ท า ง ก า ร ค า และ ก า รท อ ง เ ท ย ว ข อ ง เ ม อ ง ต ร ง ท ง น วฒนธ ร ร ม การรบประทานโกปไดถกน าไปจดไวเปนสวนหนงของ “วฒนธรรมอาหารเชาของคนเมองตรง” (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2557)

แมวาการน าวฒนธรรมการรบประทานโกปเขาไปเปนสวนหนงของ วฒนธรรมการรบประทานอาหารเชาภายใตการจดงาน 12 เมองตอง(หาม)พลาดของจงหวดตรง จะเปนนโยบายอนเกดจากหนวยงานภาครฐรวมมอกบองคการบรหารสวนจงหวด ชวยในการกระจายรายไดจากการทองเทยวใหแกคนในธรกจอาหารและเครองดมในจงหวดตรง เปนการน าวฒนธรรมเขาสระบบเศรษฐกจแบบเงนตราเพอสรางรายไดทางการทองเทยวใหแกคนในทองถน และรายไดสวนของภาครฐในรปแบบของเงนภาษ แมธรกจการทองเทยวจะไมสามารถชวยในสรางรายไดใหแกรานโกปโดยตรง แตกถอไดวารานโกปเปนวฒนธรรมการรบประทานของคนทองถนทชวยสงเสรมและสนบสนนการทองเทยวภายในจงหวด อนสงผลใหรานโกปหลายรานทมทนทรพยในการขยบขยายกจการทงในรปแบบของการสรางพนธมตรทางการคากบบรษททวรเพอทจะผกขาดนกทองเทยวทเดนทางผานทางการน าเทยวของบรษทเพอมารบประทานโกปในรานของตนเทานน นอกจากเปนโอกาสในการสรางรายไดใหแกกจการแลว ยงเปนการโฆษณารานและวฒนธรรมการรบประทานโกปทางออมเพอเพมโอกาสการกลบมายงรานโกปของนกทองเทยวดวยตนเองหรอบอกตอเพอนฝงแบบปากตอปากในภายหลง (บ,



122

สมภาษณ 4 ธนวาคม 2557) กลาวไดวาการเขามาของการทองเทยวเปนเงอนไขหนงทสงผลตอการขยายตว และการด ารงอยของรานโกปเมองตรง

สงเหลานเปนการตอส เพอการตอรองตออ านาจทเขามาสรางเงอนไขภายในสงคมเมองตรง อนสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม อนกอใหเกดผลกระทบตอวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรง อยางไรกดแมวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงจะมกาวเขาสการน าวฒนธรรมรบประทานโกปเขาสกระบวนการสรางรายไดในธรกจการคาภายใตระบบเศรษฐกจเงนตรา ซงใหความส าคญกบผลก าไรเปนส าคญ อยางไรกดปฏเสธไมไดวาผลก าไรนเปนสงหนงทท าใหวฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงยงด ารงอยไดในปจจบน นเปนเพยงครงทางของกาวผานชวงเวลาของวฒนธรรมการรบประทานโกป ทอยคคนเมองตรงมาตงแตอดตด าเนนมาถงปจจบน และสงผานชนรนหลงของเมองตรงตอไปในอนาคต

อภปรายผลการศกษา วฒนธรรมโกป : ความงามของวฒนธรรมคนเมอง การรบประทานโกปของคนเมองตรงเปนหนงในกจกรรมทางสงคมซงไดรบอทธพลจากการผสมผสานวฒนธรรมไทยจนจนกลายเปนสงทยอมรบทวไป อกทงมความส าคญตอสายสมพนธของคนในชมชน สอดคลองกบอปนสยชางกน รกเพอนพอง และใจกวางในการตอนรบเหลามตรสหายทงใกลและไกลทถกหลอหลอมใหเปนสวนหนงของลกษณะนสยของคนเมองตรง การรบประทานโกปจงเปรยบไดกบเปนการสรางโอกาสของการเขาสงคมของคนเมองตรง ด ารงสายสมพนธระหวางคนในสงคมใหเขมแขง อกทงเปนการแสดงการยอมรบในฐานะเปนพวกพองเดยวกน ถอไดวาเปนการสรางและขยายเครอขายทางสงคมอกทางหนง เปนการน าคณคาของวฒนธรรมทองถนมาสรางความสมพนธระหวางกลมคนในสงคม ผานการใหการสรางเครอขายทางสงคมในพนทรานโกป เพมโอกาสในการสรางความสมพนธระหวางกลมคนในสงคมเมองทมการขยายตวขนอยางรวดเรวทามกลางกระแสความทนสมยทไหลบาเขามาในสงคม รานโกปจงเปรยบไดกบพนทของเครอขายทางสงคมโดยมการน าวถการรบประทานทไดรบการยอมรบ ไดรบการปฏบตซ าจนกลายเปนวฒนธรรมของคนในสงคมมาเปน



123

ตวกลางของการสรางสถาบนทางสงคมของคนในสงคมเพอความเจรญกาวหนาของสงคม สอดคลองกบทฤษฎทนทางสงคมของ พทนม (Putnam, 2011 อางถงใน สรางครตน จ าเนยรพล. 2555) ทมองวาทนทางสงคมเปนตวชวยในการเชอมโยงผคนเขาหากน ชวยเชอมโยงความสมพนธระหวางมนษยเพอใหการท างานหรอการพฒนาสงคมมประสทธภาพ ผานการสรางเครอขายทางสงคม การใหคณคา และความสมพนธของคนในเครอขายเปนตวขบเคลอนและเสรมขดความสามารถทางสงคมในการพฒนาและแกปญหาตาง ๆ ในสงคม มนษยเมอมความเชอและแนวทางการปฏบตรวมกน พฤตกรรมเหลานนกลายมาเปนลกษณะทท าใหเกดการเปลยนแปลงหรอการสรางสถาบนสงคมใหเกดขน เชนเดยวกบพนทรานโกปทถกมองวาเปนพนททางสงคมทนอกเหนอจากเปนรานคาทใหบรการอาหารและเครองดมในชวตประจ าวนยงเปนพนทของการแสดงออกทางความคด พนทในการสนบสนนกจกรรมทางสงคมของคนในทองถน สอดคลองกบแนวคดพนทของ Lefebvre (1991) ทกลาววาพนทถกใหความหมายจากการแสวงหาประโยชนโดยมนษยทอยในพนท เหลานนรบรถงความส าคญของพนท กอใหเกดการใชพนทไปเพอกจกรรมทางสงคมตาง ๆ ทตอบสนองตามความตองการของกลม และการใหคณคาของคนในสงคม โดยรานโกปของคนเมองตรงเปนพนทของการแสดงออกตวตนผานพฤตกรรม และสายสมพนธของคนในสงคมในการสรางบรรทดฐานทางความคดผานการใหคณคาความส าคญของวฒนธรรมการรบประทานทคนในชมชนยอมรบ มาปฏบตและสบทอดตอกน รานโกปเมองตรงเปนวฒนธรรมการรบประทานทไดรบการยอมรบทวไปในสงคมเมองตรงใหความส าคญในการเปนพนทเพอการสอสารและสรางสายสมพนธของคนเมองตรง สรางคณคาของวฒนธรรมการรบประทานโกปใหเปนพนททางสงคมทมการรวมตวกนของกลมคนทมความหลากหลายทางดานอาชพ เพอสรางโอกาสในการสนทนา สรางเครอขายทางสงคมชวยสนบสนนการด าเนนชวต เปนพนทของการกระจายขาวสารขอมล สรางโอกาสดานพฤตกรรมการแสดงออกทางความคดเหนและการมสวนรวมในการพฒนาสงคมของคนเมองตรง



124

รานโกป : เวทชวต แสดงสทธคนเมองตรง รานโกปเมองตรงนอกจากวฒนธรรมการรบประทานแลว ยงเปนพนททางสงคมทงเพอการสรางปฏสมพนธ และยงเปนพนทแหงโอกาสในการแสดงออกทางความคด ทศนคตของคนในสงคมตอเหตการณตาง ๆ ทงในอดต สภาวการณปจจบน รวมไปจนถงการสรางกจกรรมทางสงคมในอนาคต ทงจดประสงคเพอสรางสรรคและพฒนาสงคม หาแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาในสงคม สงเหลานแสดงออกใหเหนวารานโกปเมองตรงเปนพนทแหงโอกาสของคนในชมชนไมมการแบงแยก หรอกดกน มบางทคนแตละกลมในสงคมอาจมรานเฉพาะของตนเอง แตสงนนยงเปนการตอกย าวาคนในสงคมมตวเลอกมากมายในการเขาถงกลมสงคมของตนรวมกบผทมการชนชอบหรอแนวคดทคลายคลงกน ทงนยงรวมไปจนถงกลมคนทมบานใกลเรอนเคยงหรอมความจ าเปนทจะตองตดตอสอสารระหวางกน สรางปฏสมพนธในการด าเนนชวตทงเพอประกอบอาชพ และเพอการเขาสงคม รานโกปจงเปรยบเสมอนเวทในการแสดงออกตวตนทงทางดานความคด การกระท า พฤตกรรมตางๆของคนในสงคม ใหมสทธมเสยง สรางโอกาสในการเสนอแนวทางในการแสดงออกความคดเหน ซงชวยสรางลกษณะนสยของการกลาแสดงออกของคนเมองตรง กระตนการมสวนรวมของคนในชมชน สอดคลองกบแนวความคดอ านาจของ Foucault ทมองวาอ านาจมอยทกพนท ทกคนสามารถสรางอ านาจได ขนอยกบบรบททสงเสรม ทงนอ านาจสามารถชวยกระตนและสรางสรรคใหเกดขน (Foucault, 1991 อางถงใน รตนา โตสกล, 2548) อยางไรกดพฤตกรรมการแสดงออกตวตนในพนทรานโกปสามารถทจะน าไปชวยกระตนการสรางความเขมแขงของประชาคมคนเมองตรง เพอพฒนาและแกไขปญหาทเกดขนในเมองตรงตอไปไดในอนาคต มรดกทางวฒนธรรม สรางสรรคอนาคต วฒนธรรมการรบประทานโกปของคนเมองตรงแสดงออกถงทศนคตของการเปนคนใจกวางของคนเมองตรง การรกพวกพองของคนใตทแสดงออกผานการใชโกปและชาเปนเครองดมในการตอนรบขบส การใหความส าคญกบการเขามาในเมองตรงวา มาตองอมทองกลบไปท าใหชาวตรงใหความส าคญกบการรบประทานเปนอยางมาก ยง



125

รวมถงพฤตกรรมการสอสารและสรางปฏสมพนธของคนเมองตรงในพนทรานโกปทเปดโอกาสใหคนตรงมการสรางสายสมพนธทางสงคม ถอไดวาเปนทนทางวฒนธรรมทแสดงออกตวตนของคนในสงคมไดรบการยอมรบและถกสงตอจากรนสรน สอดคลองกบงานวจยของอมพร จรฐตกร (2557) ทมองวาวฒนธรรมเปนสงทสะทอนความคด ความเชอของคนในสงคม เนองจากเปนสงทคนในสงคมยอมรบและเลอกปฏบตซ า ๆหากเปนวฒนธรรมทไดรบมากอาจจะมการน ามาปรบใชในเขากบสภาพแวดลอม และวฒนธรรมของตน จนกลายเปนวฒนธรรมทถกผสมกลมกลน และปรบใชใหเหมาะสมกบวถการด าเนนชวตในสภาพแวดลอมของตนกลายเปนวฒนธรรมทมความแตกตางจากวฒนธรรมดงเดม ไดรบการสงสม สงตอและสบทอดใหแกคนรนหลงในสงคมกลายมาเปนทนทางวฒนธรรมในสงคมทสะทอน ทศนคต ความเชอ รวมถงคณธรรมของคนในสงคม วถการรบประทานโกปจงกลายเปนวฒนธรรมทองถนทมบทบาทตอการพฒนา แกปญหาทเกดในสงคม และสามารถตอยอดในการสรางความเขมแขงของประชาคมคนเมองตรงตอไปในอนาคต สอดคลองกบแนวคดทนทางสงคมของอมรา พงศาพชญ (2543) ทมองวาวฒนธรรมเปนสวนหนงของทนทางสงคมชวยในการพฒนาชมชนและสงคม เนองจากเปนทนทผานการคดเลอกเพอทจะไดรบการถายทอด เปนสงทสรางสายสมพนธผกรวมคนในสงคมกระตนการรบผดชอบตอสวนรวมของคนในสงคมถอเปนตวแทนของวฒนธรรมชมชนทชวยในการพฒนาชมชนและสงคมทสามารถพฒนาความเขมแขงตอไปในอนาคต วฒนธรรมทองถน ภาพสะทอนวถแหงชมชน ว ถการ รบประทานโก ปของคนเมองต รง เ ปนว ถการ รบประทานในชวตประจ าวนทมผคนในสงคมเขามาพบปะพดคยระหวางกน อกทงยงเปนพนทในการรบรองแขกผมาเยอน มการน าอาหารและเครองดมตางๆมาตอนรบ คนเมองตรงใชรานโกปเปนพนทในการสรางปฏสมพนธภายในสงคม ในคณคาและความส าคญโดยก าหนดภาพตวแทนรานโกปใหเปนพนทเขารวมกลมทางสงคม พนทของเครอขายทางสงคมของคนเมองอนเออประโยชนตอการด าเนนชวตของคนในสงคม เปรยบดงเวททางสงคมทสะทอนมมมองดานทศนคต ความคด และเปดกวางใหผคนสามารถทจะออกมาแสดงตวตนใหคนในสงคมไดยอมรบ แมภายนอกอาจจะเปนเพยงพอคา ผ เกษยณอาย



126

ราชการ หรอราชการชนผ นอยทไมมสทธมเสยงหรอมตวตนในสถาบนทางสงคมอนเกยวเนองกบอาชพหรอหนาทของตน แตท าใหบคคลธรรมดาในสงคมสามารถเปนไดทงผสอขาวทเสนอขาวสารในสงคมใหผคนไดรบฟง เปนเกษตรกรทเชยวชาญในการเพาะพนธไมไดน าขอมลวธการของตนเองทประสบความส าเรจมาเสนอแนะแมซงอาจจะเปนงานอดเรกหนงในชวตจรง อาจเปนผช านาญการดานท านายความฝนและการตความตวเลขแมชวตการท างานนอกรานโกปจะเปนพนกงานใหค าปรกษาดานกฎหมาย

สงเหลานเปนเพยงแคตวอยางของบคคลทไดใชพนทรานโกปในการสรางตวตนอนๆในสงคม เปดเผยตวตนแตกตางกนไปตามลกษณะของทศนคต พฤตกรรม กจกรรมของคนในกลม รวมถงบรบทของรานโกปแตละรานทสนบสนนกจกรรมในการแสดงออกถงตวตน เหลานนเชนถาเจาของรานนยมชมชอบในการซ อสลากกนแบงรฐบาลหรอหวยใตดนกจะสนบสนนกจกรรม รวมถงพฤตกรรมของผ คนทมความเชยวชาญดานการท านายฝนหรอตความตวเลขมากกวารานโกปทเจาของรานชอบปลกตนไม ดอกไมหายาก เปนตน สงเหลานสอดคลองกบงานวจยของสภารย เถาววงศษา (2555) วฒนธรรมทสอออกมาเปนผลทไดรบมาจากความเชอ รวมถงบรบททเกยวของกบสงคมและวฒนธรรม แมจะเปนกลมคนเดยวกน กอาจจะมความแตกตางกนเนองจากสภาวการณ และยคสมย และบรบททเปลยนแปลงไป ท าใหแมสญญะทลกษณะภายนอกเหมอนหรอคลายคลงกน แตการแปลความหมายหรอการสอถงความหมายแตกตางกนได อยางไรกดการโกปเมองตรงจงมใชเปนเพยงวฒนธรรมการรบประทานของคนตรงเพยงเทานน การรบประทานโกปยงเปนตวแทนของสญญะทคนในสงคมมการตกลงรวมกนในการสอสารวาการรบประทานโกปเปนเสมอนการสรางตวตนทางสงคมของคนเมองตรง แมลกษณะของการรบประทานโกปหรอเลอกเขาไปรบประทานโกปภายในรานทมลกษณะแตกตางกน โดยสมาชกในสงคมจะเลอกตามความชนชอบของตน หรอของกลมเครอขายของตนกตาม แตการรบประทานโกปยงเปรยบไดกบพนททางจนตกรรมของคนในสงคม รานโกปสามารถเปนไดทงบานหลงทสอง แหลงพกผอนหยอนใจ



127

หองนงเลน รานอาหาร พนทแหงความหวงของผคนในสงคม ขนอยกบพฤตกรรมของคนแตละกลมทเขาไปสรางปฏสมพนธภายในรานและใหคณคาและความหมายตอรานโกปในมมมองของตนอยางไร สอดคลองกบทฤษฎสญวทยาของ Barthes ,(1957) ทมองวาทกอยางสามารถใชสอความหมายไดทงหมด ทงนขนอยกบระบบความคดทสอถงสงตางๆ ใหเปนสงทแสดงออกถงความหมายไมวาจะเปนสงใดกตามเมอผานกระบวนการทางความคดของคนในสงคม ทไดมการตดสนใจใชเกณฑในการก าหนดการแสดงความหมายรวมกนเพอน ามาใชเพอการสอสารทางวฒนธรรมรวมกนในสงคม การรบประทานโกปของเมองตรงจงเปนมากกวาการรบประทานตามวถการด าเนนชวต แตการรบประทานโกปยงเปนการแสดงตวตนผานเวททางสงคม เปนการสอสารทชวยในการสรางโลกทางสงคมทผคนสามารถแสดงตวตนและบทบาททสองนอกเหนอจากสถานภาพภายใตโครงสรางทางสงคมและการประกอบอาชพ สงเหลาน แสดงใหเหนถงความส าคญของการรบประทานโกปทมการใชพนทรานโกปเปนสอกลางในแสดงออกตวตนเพอสรางการยอมรบจากสงคม วถการรบประทานโกปของคนเมองตรงจงมไดเปนเพยงแควฒนธรรมทถกคดเลอกจากคนในชมชนแลววาเปนสงทเหมาะสมในการด าเนนชวต และดงามควรแกการสงผานยงผ สบสนดารของตนเทานน แตวถการรบประทานโกปยงเปรยบไดกบสอกลางทางสงคมทชวยในการแสดงออกตวตนทงความคด การเขารวมกจกรรมทางสงคมของสมาชก ทงเพอการสรางเครอขายทางสงคมของคนในชมชน และแกปญหาตางๆในสงคม แตยงแฝงไปดวยการแสดงออกตวตนเพอการตอรองอ านาจ และแสดงออกถงบทบาททางสงคม ทตนอาจไมสามารถท าการเปดเผยไดในสภาวะทวไป อยางไรกด รานโกปถอไดวาเปนพนททชวยในการสนบสนนใหสายสมพนธทางวฒนธรรมของกลมคนในสงคมสามารถด ารงอยไดทามกลางการขยายตวของเมอง และสภาพสงคมปจจบนทคนในสงคมเรมมความเปนปจเจกบคคลมากยงขน กลาวไดวานอาจเปนหนงเหตผลทท าใหรานโกปมความส าคญตอคนในสงคม และวถ การรบประทานโกปของคนเมองตรงไมเคยเลอนหายไป ยงคงปรบเปลยนใหเขากบยคสมยและความตองการของคนในสงคมตอไปในอนาคต ควบคไปกบตวตนของคนในสงคมท



128

มการปรบเปลยนไปเชนเดยวกนในกระแสสงคม วถการรบประทานโกปจงเปนทงวฒนธรรมทคนในสงคมเมองตรงยอมรบ ทงแงของคณคาทางจตใจอนสะทอนวฒนธรรมของการรกพวกพอง รกการเขาสงคมของคนเมองตรง และยงเปนรปแบบวถทางแหงการแสดงตวตนทางสงคมของคนเมองตรงทยงคงมมาตงแตอดตจนถงปจจบนและเปนฟนเฟองส าคญทชวยขบเคลอนพฒนาสรางสรรคสงคมเมองตร งในอนาคต ขอเสนอแนะ 1. ขอมลของงานวจยขางตนสามารถทจะน าขอมลทไดจากงานวจยน าไปตอยอดการพฒนาประชาคมผานการใชสายสมพนธทางวฒนธรรมผานพนทรานโกป

2. เปนแนวทางเพอมงพฒนาชมชนใหมความเขมแขงชวยกระตนการมสวนรวมของคนในชมชนตอการแกไขปญหาของคนในชมชน

3. สามารถจดกจกรรมเพอชวยสนบสนนความสามคคของคนในชมชน พฒนาศกยภาพของคนในชมชนทามกลางการขยายตวของชมชนเมอง

เอกสารอางอง กนกวรรณ บญคง. (2558). รานโกป C ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง

[สมภาษณ]. 2558, มถนายน 16. การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2557). 12 เมองตองหาม...พลาด : ตรงยทธจกร

ความอรอย. อนสาร อสท., ปทองเทยววถไทย 2558. (ฉบบพเศษ), 26. ขาว เพชรส. (2558). รานโกป C ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง

[สมภาษณ]. 2558, มถนายน 14. ขม วงศนอย. (2557). รานโกป B ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง

[สมภาษณ]. 2557, ธนวาคม 5. จนตนา พลรบ. (2559). รานโกป A ถนนเพชรเกษม ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวด

ตรง [สมภาษณ]. 2559, มกราคม 19.



129

จรศกด ทบเทยง. (2559). บานเลขท 9 ถนนหวยยอด 2 ต าบลทบเทยง อ าเภอเมองตรง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 12.

จฬากรณ มาเสถยรวงศ. (2552). สภากาแฟของคนยาลอ : สภากาแฟ วถคนใต ฤ

พ นท ส อสารและแลกเปล ยนเ รยนรชวตและวฒนธรรม. [online]. Available : http://gotoknow.org/posts/270074 [2559, มนาคม 4].

ฉตรทพย นาถสภา และพรพไล เลศวชา. (2541). วฒนธรรมหมบานไทย. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : สรางสรรค.

ฉตรทพย นาถสภา และพนศกด ชานกรประดษฐ. (2540). เศรษฐกจหมบานภาคใตฝงตะวนออกในอดต. ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย : กรงเทพฯ.

ชาญวทย เกษตรศร. (บรรณาธการ, 2548) สงคมจนในไทย: ประวตศาสตรเชงวเคราะห Chinese Society in Thailand : An Analytical History by G. William Skinner 1957. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและสงคมศาสตร.

ดาบ. (2557). รานโกป B ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2557, ธนวาคม 5.

ด า. (2557). รานโกป C ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2557, ธนวาคม 6.

ต. (2559). รานโกป A ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 12.

นธ เอยวศรวงศ. (2543). ปากไกและใบเรอ. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : แพรวส านกพมพ.

เนตรนภา กลตถนาม. (2559). รานโกป B ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 16.

บ. (2557). รานโกป A ถนนเพชรเกษม ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2557, ธนวาคม 4.

ประยร หนสก. (2559). ส านกงานวฒนธรรมจงหวดตรง ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 16.



130

ปาสาว (2557). รานโกป B ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2557, ธนวาคม 5.

ผล จนดาพล. (2558). รานโกป C ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2558, มถนายน 14.

รตนา โตสกล. (2548). มโนทศนเรองอ านาจ. กรงเทพฯ : คณะกรรมการสภาวจยแหงชาต สาขาสงคมวทยา ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

รตตมา ทองม. (2559). รานโกป A ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 12.

ลอย. (2558). รานโกป A ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2558, พฤษภาคม 5.

วฒนธรรมพฒนาการทางประวตศาสตร เอกลกษณและภมปญญา จงหวดตรง . (2544). กรงเทพฯ : คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต มอบใหกระทรวงมหาดไทย กระทรวงศกษาธการ กรมศลปากรเผยแพร.

วทยาลยภาษาจนปกกง มหาวทยาลยครหนานจง มหาวทยาลยครอนฮย . (2550). ความรทวไปเกยวกบวฒนธรรมประเทศจน. กรงเทพฯ : สขภาพใจ.

วฒไกร แซโคว. (2559). รานโกป B ถนนหวยยอด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, มกราคม 19.

สงบ สงเมอง. (2546). เศรษฐกจชมชนหมบานภาคใตในรอบหาศตวรรษ. สถาบนวถทรรศน : กรงเทพฯ.

สารสน วระผล. (2548). จมกองและก าไร : การคาไทย-จน 2195-2396. กรงเทพฯ : มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและสงคมศาสตร.

สงหคาร พรพนานรกษ. (2559). รานโกป C ถนนตลาด ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง [สมภาษณ]. 2559, กมภาพนธ 16.

สทธวงศ พงศไพบลย ดลก วฒพาณชย ประสทธ ชณการณ. (2544). จนทกษณ: วถ

และพลง. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. สภารย เถาววงศษา. (2555). กรอบแนวคดทางการออกแบบเครองประดบเชง

อนรกษวฒนธรรมไทยผานการส อความหมายดวยรปสญญะและ



131

ความหมายสญญะ. วทยานพนธสถาปตยศาสตรมหาบณฑต สาขาศลปะอตสาหกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, กรงเทพฯ.

สรางครตน จ าเนยรพล. (2555). สาระส าคญจาก Robert D. Putnam: Democracy and social Capital: what’s the Connection. วารสารวจยสงคม Journal

of Social Research, 35 (1) : 1-22. ส านกงานสถตจงหวดตรง ส านกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโยลสารสนเทศและ

การสอสาร. (2558). รายงานผลโครงการส ารวจครวเรอนเกษตรผปลกย า งพ า ร า / ล ก จ า ง ก ร ด ย า งพ า ร า จ ง ห ว ด ต ร ง พ . ศ . 2558. ตรง : ส านกงานสถตแหงชาต.

อมรา พงศาพชญ. (2543). ทนทางสงคมในภาวะวกฤตเศรษฐกจของสงคมไทย. วารสารวจยสงคม. 42 (2) : 34-50.

อมรา ศรสชาต. (2530). โบราณคดฝงทะเลอนดามน : ขอมลเกา-ใหม. ศลปากร : นตยสารของกรมศลปากร กระทรวงศกษาธการ. 31 (3) : 26.

อมพร จรฐตกร. (2557). ชดความรอาเซยน “จากคนสประชาคม เรยนรอาเซยนในมตวฒนธรรม ภาค 2 อาเซยนหลากมมมอง : อาเซยนปอบคลเจอร ท าไม

ตองปอบ. กรงเทพฯ : ศนยมานษยวทยาสรนธร. เอกสารประกอบการจดงาน 100 ป เมองทบเทยง. (2558). ทบเทยงโอชา เมองตรง

เมองคนชางกน : กล นกรอง สบทอดภมปญญา ความเปนมาของอาหารเมองแหงความสข. น าเสนอท งาน 100 ปฉลองนคราเมองทบเทยง (The Centenary of TUB-TIENG) 10-13 เมษายน 2558, สวนทบเทยง ต าบลทบเทยง อ าเภอเมอง จงหวดตรง.

Barthes Roland. (1957). มายาคตของ Roland Barthes; (พมพครงท 5). กรงเทพฯ : โครงการจดพมพคบไฟ.

Lefebvre, Henri. (1991). The Production of Space. Malden, Massachusettes: Blackwell Publishers.



132

การจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะ แหงราชอาณาจกรกมพชา

The Teaching and Learning of Music in the Royal University of Fine Arts, Kingdom of Cambodia

ภฐธรตา วฒนประดษฐ 1

Phatthita Wattanapradit 1

รศ.ดร.สพรรณ เหลอบญช 2 Supunnee Leuaboonsho 2

บทคดยอ การศกษาวจยเรอง“การจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทร วจตรศลปะแหงราชอาณาจกรกมพชา เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ ความมงหมายการวจยมดงน 1) เพอศกษาความเปนมาของการจดการศกษาและโครงสราง การบรหารงานดานการจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะแหงราชอาณาจกรกมพชา 2) เพอศกษากระบวนการจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะแหงราชอาณาจกรกมพชา เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณ แบบสงเกต ท าการรวบรวมขอมลเอกสารและขอมลภาคสนาม ขอมลภาคสนามไดจากการส ารวจเบองตน การสมภาษณ การสงเกตและการสนทนาจากผ ร จ านวน 5 คน ผปฏบต 23 คน บคคลทวไป 5 คน ในเขตพนทกรงพนมเปญ แหงราชอาณาจกรกมพชา ชวงระหวางเดอนตลาคม 2555 – กมภาพนธ 2557 น าขอมลมาตรวจสอบความถกตองดวยวธการแบบสามเสา วเคราะหตามความมงหมายทตงไว น าเสนอผลการวจยเชงพรรณนาวเคราะห

1 นสตปรญญาเอก (ปร.ด.) ดรยางคศลป วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม 1 Student, Music, College of music, Mahasarakham University 2 รองศาสตรตราจารย ดรยางคศลป วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม 2 Associate Professor, Music, College of music, Mahasarakham University



133

ผลการวจยพบวา ความเปนมาการจดการศกษา สมเดจพระนโรดมสหนแหงราชอาณาจกรกมพชา โปรดใหกอตงขนในชวงกลางทศวรรษท 1960 เพอเปนศนยกลางการศกษาเรยนรทางศลปวฒนธรรมตางๆ และการวจยในศลปวฒนธรรม ของราชอาณาจกรกมพชาโดยมหนาทหลกคอการฝกอบรมเยาวชนรนใหม เพอผลตเปนศลปนในการสรางสรรคผลงานศลปะแขนงตางๆระดบอาชพ รวมถงการผลตสถาปนก นก โบราณคดทม คณภาพ ซ งสามารถมสวน รวมในการด ารง รกษาพฒนาศลปวฒนธรรม อนเปนการสอแสดงถงวฒนธรรมกมพชารปแบบตางๆทเตมไปดวยเอกลกษณคณคาทางวฒนธรรมของราชอาณาจกรกมพชา โครงสรางการบรหารงานดานการจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรว จตรศลปะ แหงราชอาณาจกรกมพชานน แบงเปนโครงสราง 5 สวนใหญๆคอ สวนการบรหาร สวนสนบสนนการบรหาร สวนการจดการเรยนการสอน สวนสงเสรมวชาการทางดานวจย สวนงานสนบสนนกจกรรมทางดานดนตร สวนกระบวนการจดการเรยนการสอนดนตรในมหาวทยาลยภมนทรวจตรศลปะแหงราชอาณาจกรกมพชา แบงออกเปน 3 สวนทส าคญคอ 1) องคประกอบการเรยนการสอนดนตร ไดแก ดานการบรหารจดการ มการวางนโยบายในการผลตบคลากรทางดานดนตรใหมความเชยวชาญและเปนเลศทางดนตร ดานบคลากร มความพรอมในการผลตนกศกษาใหมคณภาพ ดานหลกสตร เปนหลกสตร 4 ป เฉพาะทางดานดนตรและการขบรอง ดานงบประมาณ ตองการงบประมาณเพมขนเพอสนบสนนในการจดการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน มจ านวนจ ากดบางอยางไมเพยงพอตอนกศกษา ดานหองเรยนทใชเรยนวชาทฤษฎและวชาปฏบตมจ านวนทงหมด 4 หอง 2) กระบวนการเรยนการสอน มการใชหลกการสอนและวธการสอนอยางเปนระบบ 3) ผลงานและกจกรรมทางดนตร มการสงเสรมแลกเปลยนการเรยนรในการเขารวมแสดงดนตรทงนกศกษาและครผ สอนดนตรในระดบชาตและนานาชาต ค าส าคญ: ดนตร, ดนตรศกษา, มานษยดรยางควทยา



134

Abstract This research aimed to study the background of educational administration and the organizational structure of the learning and teaching process of music in the Royal University of Fine Arts in Cambodia. The researcher used a preliminary investigation of observation with 5 experts, 23 casual informants and 5 villagers in the Phnom Penh district of the Kingdom of Cambodia, structured interviews, and the documentary data and the field data to get the data for this article. According to the learning and teaching of music, it was revealed that the teaching of Music was divided into three areas: 1) The components of music instruction: the university had a policy regarding the development of professional musicians to meet their finest standards. For the people concerned, the service was fully ready for the process of students’ quality development. The curriculum emphasized on specialization of music and singing. Problems found were that a greater budget was needed to support the academic services required; and there were a limited of teaching materials with four classrooms used for lectures and workshops. 2) The teaching instruction was concerned on the teaching principles and having a systematic teaching approach. 3) The university had supported teaching and music activities; and had promoted and given support to the exchange of music performances, students, and instructors, in both national and international competitions . Keywords: Music, Music Education, Ethnomusicology



135

Introduction Since 1996, the kingdom of Cambodia has had an intention to

become one of the ASEAN members However, due to concern about internal political conflict, the membership proposal was postponed until 30th April 1999 when Cambodia was finally accepted as the tenth and final member of ASEAN. According to the early history of Cambodia, it only displayed the conflict in internal affairs and disputes. These caused both very poor economic results and poor cultural development especially for Cambodian music which became less important during this period.

In the past, the Kingdom of Cambodia had progressed in art and culture, particularly, in music which was seen as a national heritage. There were many orchestras playing in different occasions, for example, in religious ceremonies, in state ceremonies. Unfortunately, I could not find more evidence about the origin of Cambodian music. At the present, although Cambodia has been in a state of conflict throughout its history, the various branches of art are still continually revived. As art and music played an important role in national culture, the Cambodian government has established new art and culture educational institutes including a Secondary School of Fine Arts and the Royal University of Fine Arts. Moreover, private organizations also take part in promoting and encouraging young generations to learn about Cambodian national art and culture.

The art and culture teaching management in the Kingdom of Cambodia is thus supported by both government and private organizations. However, with the political conflict situation, social condition, and many other national problems, these have become factors influencing the educational readiness. As a consequence of the impact of these factors, the revision of art has been set in a rigid form. As a result, the institutes have an important role in



136

reviving, conserving, and inheriting the national art and culture for the younger generations.

Due to the changes of the society in the Kingdom of Cambodia, the researcher decided to study the Ethnomusicology in institutes based on the social tradition and norm, and to study the administrative system in learning and teaching music in institutes. The educational system includes teaching methods and the teaching development framework in terms of art and culture, which could be applied to the southeastern Asian countries or within the ASEAN educational systems. Purposes of the study 1. To study the educational administration background and administrative structure of music teaching at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. 2. To study the music teaching process at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. Scope of the study The scope of this research is specified into several areas 1. Content The researcher aimed to study about the educational administration background, the administrative structure of music teaching and the music teaching process at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. 2. Location

The researcher employed the purposive sampling technique to select samples in this study. The capital city of the Kingdom of Cambodia,



137

Phanom Penh, was selected as the location of the study. The institutes are supported and managed by the Ministry of Culture and Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. The main policy of the Institute is to inspire Cambodian art and culture to the younger generation in Cambodia. Moreover, traditional art and culture education is also provided for all by the Cambodians by Royal University of Fine Arts. 3. Research Methodology

The research employed qualitative research method to investigate and analyze data in the study. The data was collected and analyzed from documents and a field study including a survey, observation, and interviews. 4. Research Duration

The duration of this study was from October 2012 to February 2014. Research method In this research, the researcher employed Ethnomusicology Qualitative method. The data was collected from documents and field study including a survey, observation and interviews. Then, the data was analyzed and presented in descriptive analysis. The research was performed in three processes: research preparation, field data collection, the data organization and analysis.



138

Population and sample 1. Population The population in this study was those concerning music teaching administration at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia 2. Samples The sample group was selected with a purposive sampling technique from those who were able to provide information about the educational issues. The samples were divided into three groups as follows: 2.1 Group of enlightened persons (Key Informants) who provided information about the ethnic music, administrative structure of music teaching, and the music teaching process at the Royal University of Fine Arts, Kingdom of Cambodia which consists of an executive who is the deputy chief of department 2.2 Group of teaching-learning informants. They are the group who provided information about the operations, and the achievements of music teaching methods. It consists of instructors, learners, and the related staff in the learning-teaching process 2.3 A group of liaison and miscellaneous informants. They are those who provided information about the promotion of music activities, general information and the overall music learning-teaching management at the Royal University of Fine Arts. It consists of Alumni, parents, and guests. 3. Research tools The researcher used the concept of Chonpairoj, M. (2009 : 383-397) to guide the creation of the research tools including; 3.1 Preliminary survey (Basic Survey) to obtain the basic information about the area of research information available in the National



139

Association, at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. By document research from educational institutions both public and private, government books, meeting minutes, research theses, study and research of video and the internet by collecting and sorting the contents. 3.2 Structured interview to interview the participants from all three groups: key informants, teaching-learning informants, and liaison and miscellaneous informants to find out about the educational administration background, administrating the structure of music teaching, and the teaching management process. 3.3 Observation, observing the teaching process in various situations and writing field notes to record the details of the real environment and conditions. 4. Data collection. The research data were collected by using a survey to obtain additional related information about the important aspects and persons related to the research area. The researcher also used a structured interview to investigate Cambodian’s general history, geography, economy, political status, and education administration background, administrative structure of music teaching, and the music teaching process. The non-participant interview observation method was also employed to collect data about the teaching process in classrooms at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. The details of the data collection are as follows: 4.1 Data collection from documents. Data was collected from document, research, or from those who have studied about the issues of ethnic music, including the history, performance that exhibited knowledge about traditional culture, the concept and theory of aesthetics, the sociology, anthropology and culture, including the content of the study area. By



140

collecting document research from educational institutions, public and private, government books, meeting minutes, research theses, study and research of videos and the Internet by collecting and sorting them. 4.2 Data from the field using in-depth interviews, non-participant and participant observation. 5. Data analysis. The researcher analyzed the documents and data from the following sources: 5.1 data collected from documents to study the system and category according to the research plan. 5.2 data collected from the field survey, preliminary observation, and inept interviews. The data were validated for their validity, the trustworthiness with triangulation and expert validation. Findings: There were two research purposes of the educational administration at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. 1. To study the educational administration background and administration structure of music teaching at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. 2. To study the music teaching process at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia by employing a qualitative research method to investigate and analyze data from documents and a field study including survey, observation, and interview material, and presenting the finding with descriptive analysis technique. The finding of the study was as follows:



141

1. The primary purposes of studying the educational administration background at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia is to focus on the main function of the art and culture institutes including art and culture research in the Kingdom of Cambodia. The main function is to take a prominent role in teaching and fostering the young generation and producing professional artists, architects and archeologist as these people can take a further role in conserving and developing the unique and valuable art and culture of the Kingdom of Cambodia. This also leads the quality of education and human resource to a higher level. In the administrative structure of music teaching at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia, the researcher found that the structure is divided into five sections in educational system management within the faculty:.

1.1 The Administration section The assistant rector and dean of the faculty at the university take the role and responsibility in administrating the music institute and performing other related duties in order to achieve the goal in producing high-quality students. This is beneficial to the society and to the art and culture of Cambodia.

1.2 The Administrative support section There are many divisions supporting the administration work including the Office of the President, the office of music department, Human Resource Section, Financial Section, Student Affair Section, and etc. 1.3 Teaching management section



142

The music education is divided into departments such as the department of Cambodian music, the department of western music, and the department of singing.

1.4 Research-relate section The educational research and development division of the university has been established for supporting the music section The university music bands are supported including the music band of the Royal University of Fine Arts and the Performance Art Center or Music Performance Center, which is a cooperation between the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia and the Ministry of Culture and Fine Arts, the Kingdom of Cambodia. As a result, the Cambodian art and culture are encouraged to exhibit and perform on various occasions in order to conserve the national music. 2. According to the music teaching process at the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia, the research shows that the teaching management is divided into three main sections: Section 1: The music teaching elements 1) Educational administration The purpose of the policy and teaching plan in music teaching is to focus on producing high-quality students to become experts in music. This institute is the center of every branch of national music and arts where conservation, inheritance, revival, and promotion of a sense of developing the national art and culture to fulfill the community demand. Therefore, to create an effective teaching plan following this policy, the university management board intends to supply and manage the budget from both government and private organizations to support the educational media



143

including musical instruments, teaching instruments, and an education building construction plan in order to provide enough facilities to the students. These are basic foundations of education management bringing the most educational benefit to the students. 2) Human resource There are four types of experts in music in the institute. 2.1) Music experts There are experts who have graduated with bachelor degrees master degrees and doctoral degrees from both domestic and foreign universities. 2.2) Specific field experts There are many well-known experts in the music field such as artists, retired artists and teachers who are famous artists. 2.3) Alumni The high-quality alumni who have performed great achievement in school will be selected as special instructors after graduating. 2.4) Volunteer teachers There are some volunteer teachers in the music faculty. Most of them are from Korea and Thailand. According to the educational administration, the teachers with master degrees and doctoral degrees teach the first year to the fourth year students. Furthermore, the teachers who haven’t graduated with a the master’s degree are is required to have at least five years’ experience in teaching or produce successful work in musical fields. 3) Budget



144

The budget from the government is given to develop the university. The budget is mainly supported by the Ministry of Culture and Fine Arts, which is an important organization that supports art and culture activities in the university where a large amount of budget is required to manage all the educational facilities and instruments. 4) Curriculum The Bachelor degree curriculum of the music faculty of the Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia, takes four years to graduate with 147 credits in total. 5) Teaching equipment and media 5.1) The musical instruments Music instruments, which are the major teaching materials, are not enough to provide in classrooms. Despite the lack of budget to buy new instruments, two types of instruments: Cambodian instruments and international instruments are too old and damaged, which becomes an obstacle in teaching and studying. 5.2) Textbook According to the observation and interviews, the researcher found that the textbooks about music theory were originally imported from other countries, and these are used in the music theory courses, in order to press on new knowledge and vision in the music field, new international texts must be obtained. 5.3) Library Referring to the observations and interviews, the director of the library has indicated that there aren’t many book in music provided for the students. The university tries to supply and manage the budget to



145

purchase more books and textbooks for the students to effectively do the further research. 5.4) Learning facility The university has provided four music classrooms including an international music room, a Cambodian music room, a music performance hall, and a music classroom. Section 2 : Instruction process Referring to the teaching process, the teachers normally explain the music background for improving prior knowledge to the students before practicing with the musical instruments. The teaching method is to allow the students to listen and perform after the teachers’ line-by-line. In the end, the students are asked to perform the instruments altogether. For the teaching technique, the teachers will frequently give advice and feedback to the students individually as well as encourage them to practice in an extra time. This creates the driver of motivation for the students to have more interest and enthusiasm to regularly practice playing the musical instruments. According to the learning evaluation, the students are tested and evaluated for their skills based on the purposes of the courses. In the music theory course, the students are tested with a written examination where examination results given as grades accordingly to the standard criterion of the educational level of the university. The students must pass all the tests with the minimum percentage score of 70 percent. If the students fail the criterion, they have one more chance to retake the tests. However, if the students fail the retaken test, they have to register for the course again next semester. By the end of the semester, the students are obligated to create and perform a



146

musical performance in the music hall. Their performances are judged and scored based on the components of music in terms of art mastery. The evaluation is considered as a quality guarantee of the Bachelor degree students. Section 3 : The university activities and achievement The Royal University of Fine Art, the Kingdom of Cambodia, has become one of the important collaborating networks of the arts and culture collaboration in the Mekong River regions project, which is coordinated in terms of art and culture activities by four countries. The exhibition and performances are officially arranged twice a year to enhance and exchange of music, art and culture knowledge of both students and teachers at an international level. Discussion According to the study, the discussion is divided into three issues. The first issue is the educational administration background. The main purpose of the university is to create the image of the institution as the center of art and culture education as well as the main source of Cambodian art and culture research. They also intend to promote the art and culture education and produce high quality graduated students. In other words, it is the way to product human resource to raise and conserve the unique and valuable Cambodian art and culture to the national and international level. The research purpose is correlated with the Diffusionism theory which had 3 schools; British School, German School, and American School. The concept of Linton and Sontaya Phol-Sri. (2003 : 164-170) concluded that the “cultural borrowing” and “cultural receiving” from another societies derived from the cultural diffusion spreading into the group A and expanded its



147

influence to group B, and C respectively. When the members of group B and C, initially, borrowed the culture of group A, consequently, they had received it as their own culture. This situation showed the cultural diffusion transferred from one community to another community. It was consistent to the research of Odden & Busch. (1998 : Abstract) proposed that it should focus on the goal of the state and the school district benchmarking; it captured the educational change in order to improve the level of learning of students and collect the ability of teachers in order to adjust the curriculum and teaching. So, the good curriculum should be flexible; it was accord to the research of Sinlarut, P. (2003 : 1-7), which mentioned the educational management and the educational change of Vietnam were the consequences from the development of the country in all areas because they were very necessary to develop the capacity of their citizens in order to respond to the development of country. Therefore, the factor of educational change was important and had the supporting factors as follows; 1.) the vision of the executive – showing the importance of human development, 2.) the new thinking style–changing of the concept of country development and changing the goal for a new form of education management, 3.) accelerating the development of all education levels and participating in an educational program, 4.) freedom, 5.) responding to the advantages, and 6.) Empowering the educational change between government and private sectors, 7.) making intention between the citizens and the president in term of education, 8.) having the patriotism. and the research of Vannatham, N. (2016, Jan-June), In management, the factors of being excellent in Luk Thung band in secondary school in Thailand are that administrators should have worked systematically, planned and set a goal well, distributed tasks distinctively, and had leadership



148

in problem solving, decision making, following-ups, observation and giving supports. In teaching activities, teachers must have determination, willing to sacrifice, knowledge about music, ability to determine the level of difficulty of the music that suits for the students. In casting, the performers who have a talent in music would get privilege to be in the band. Others who are interested in music would be recruited. Students were taught by demonstrating both individually and in groups. Senior students help junior students and also partners help other partners. Students would have studied how to play musical instruments, how to sing, and how to listen to music; all from the beginning, and also practiced creative thinking. Teaching materials used were exercises, musical software, original songs, adapted music sheets, and purchased songs. During the academic year, students might get a scholarship or have a field trip. There still had punishment based on the rules from time to time. There were staff or experts, who observed, gave some advice, evaluated the performance of the band, and reported to the administrators every time after the show finished. The second issue is administrating structure of music teaching. The organization is divided into five sections. 1. The Administration section The assistant rector and dean of faculties in the university take the role responsibilities in administrating the music institutes and performing other related duties in order to achieve the goal in producing high-quality students. It is beneficial to the society and to the art and culture of Cambodia. 2. The Administrative support section



149

There are many divisions supporting the administration work including the Office of the President, the office of music department, Human Resource Section, Financial Section, Student Affair Section, and etc. 3. Teaching management section The music education is divided into departments such as the department of Cambodian music, the department of western music, and the department of singing. 4. Research section The educational research and development division of the university is established 5. Music support section The university music bands are supported including music band of Royal University of Fine Arts and Performance Art Center or Music Performance Center, which is a cooperation between Royal University of Fine Arts, the Kingdom of Cambodia and the Ministry of Culture and Fine Arts, the King of Cambodia. As a result, the Cambodian art and culture are encouraged to exhibit and perform in various occasions in order to conserve the national music. The Organizational Structure in Learning and Teaching Process of Royal University of Fine Arts, Kingdom of Cambodia is a management structure that emphasized on the appropriate organization in order to build the flexible of the management of university that was consistent to consistent the core pattern of Administration proposed by Luther Gulick, the POSDCORB, Chalekian, P (2013) which can be classified as the management theory which can be classified as 7 functions of management: 1) Planning, 2) Organization, 3) Staffing, 4) Directing, 5) Coordination, 6) Reporting, and 7) Budgeting. Also,



150

this was consistent to Saratana, W. (2003: 107) he mentioned the organizational management was the duty of the executive officers that should be examined by themselves in order to be sure when after the situation had changed, the organization chart stayed still with the same goal to achieve. At the present, the organizational structure that can support the environmental change, it could be flexible, have a flat organization, build an coordination with the another departments to collect the expert officers because they could create the integrated process which cause the rapidity, the efficiency, and the quality of job which was consistent to Suagon, N. (2001 : 183-191) the objective of the research was to study the administrative partnership of the school board in initiating the school charter as well as the effectiveness of the administrative partnership. The results came from the three factors: 1) the members should be so closely intimated that their behavior can be distinctively seen. Besides, their respected, trusted and participation for an equal decision making can be negotiation for the final decision, 2) the academic cooperator has to encourage the interaction of the school board, 3) the appropriate time consuming and continuous working process should be needed to create the cooperative commitment for the effectiveness of the administrative partnership among the members of the school board. In the article of Bumrungsri, V. (2015, July-December) found that, Management methods of Luk Tung Musical Bands have been used the 4 Managements model. 1.) Man- the owner of the bands recruited members by job qualification. 2.) Money- the owner of the bands tried to find the budget 3.) Materials- the owner of the bands provided the musical instruments, materials related to the performance. 4) Management- the owner of the bands



151

coordinated scheduled the events, communicated to the customers etc. Some owners of the bands delegated their works to their bands’ members. The third issue is the teaching management process at the Royal University of Fine Art, the Kingdom of Cambodia. This is divided in to three sections. 1. The necessary elements in music teaching 2. The teaching process such as teaching principle, teaching technique, and learning evaluation. 3. Achievement, performance and learning activities. This research findings agreed with the behavioral learning theories of Ivan P. Pavlov, John B. Watson and Burrhus F. Skinner (cited in Sutjit, N. 1998 : 81-82) referring to the theory, it indicated that the teachers should use positive reinforcement which could stimulate learners with different types of award when the learners achieve the goal. Furthermore, the teachers also need to give the prior concern on the capacity of the learners as if the difficult level of the lesson is beyond the learners’ capacity, they were likely not to respond to the stimulus or reinforcement. Once the learners achieved the tasks, they will be awarded with positive reinforcement. Nevertheless, they should regularly practice to keep their skills sharp. The teachers should also occasionally give the learners advice and stimulus. Without it, the learners might not respond to the stimulus or become weary of the study. This was consistent to the research of Teamyuan, T. (2005 : 134-136) entitled “a Development of an Effective instructional Model for Bachelor’s Degree Program in Higher Education Institutes under the Jurisdiction of Fine Arts Department”. The purpose of this study was to develop the effective instructional model for Bachelor’s degree program in higher education



152

institutes under the jurisdiction of Fine Arts Department. The results indicated that the effective instructional model consisted of six components including 1) curriculum: development, evaluation, and management, 2) faculty members: recruitment, job description, performance evaluation, and faculty development, 3) instruction: lesson plans, course syllabus, teaching schedule, teaching assignment, teaching methods, and remedial teaching, 4) students: admission, student development, quality of the graduates, 5.) measurement and evaluation: regulations and responsibility, 6.) facilities: buildings, library, instructional materials, and nursing rooms. Also, the research of Voravanich, U. (2015, Jan-June) found that the key successful indicators engaged in maintaining effective band management and upholding current prominent achievements comprised of: 1) Efficient planning and organization – well corresponding to the objectives; 2) Clear division of assignments – Managers in charge of singers, notes/songs, musicians, instruments/installation; 3) Bands staffing – Band Manager, singers, musicians, musical equipment and coordinators; 4) Rehearsal schedules – under the full supervision of the Band Manager; 5) Coordination of equipment – timely notification of performing rosters and preparation of adequate musical instruments; 6) Public Relations – ensuring wide media coverage (TV, radio, brochures/ advertisements); 7) Honorarium – moderate rate and in good proportion of the band scale. The successful result of seamless operation during the entire concerts and the continued work flows is the clear indication of the proper application and full utilization of the Ethnomusicology and POSDCORB Theory that includes: Planning, Organizing, Staffing, Directing, Coordinating, Reporting and Budgeting in the Thai popular bands.



153

Suggestions The interesting issues and the future research suggestions. 1. According to the study, this research was only limited to music education of the undergraduate level in the institution. However, this research finding can be adapted to the teaching development. In addition, the related institutions and organizations can also apply and integrate this study with their teaching administration and seriously collaborate in educational planning. 2. The comparison of the relay process of traditional Cambodian instruments and other national instruments research

3. The research on music teaching management in an international university 4. The research on the curriculum of the Asian native music club in the foreign universities Suggestions for the next research 1. Studying the music and culture of ethnic groups and other related music in ASEAN countries. 2. Studying inheritance and development of ethnic music in Kingdom of Cambodia. 3. Evaluating the music teaching process in the university and other institutions of the state in education such as colleges and universities. References



154

Bumrungsri, V. (2015). The management of Luk Tung musical band in

Thailand. Institute of Culture and Arts Journal, 17 (1), 1-16. Chalek, P. (2013). POSDCORB: Core Pattern of Administration. Proceedings

of the 20th Conference on Pattern Languages of Programs, PLoP13 (December 2013), 20 pages.

Chonpairot, M. (2008). Conservation and revitalization and development of cultural identity and traditions of the Kula ethnic in Isan. (Unpublished doctoral thesis), Mahasarakham Univesity, Thailand

Linton and Ponsri, P. (2004). Theory and community development (in Thai). (2nd ed.). Bangkok: Odeon Store.

Odden, A., & Busch, C. (1998). Funding school for high performance

management: Strategic for improving the use of school resource. San Francisco CA: Jossey Bass.

Saruttha, W. (2003). Educational management principles theories functions

topics and review. Bangkok: Thipwisut. Sinalrut, P. (1997). The report of Educational Change of Viet Nam. Bangkok:

Office of the National Education Commission. Suagon, N. (2001). A study of administrative partnership for school board with participatory action research: A case study of school charter creation.

(Unpublished doctoral thesis), Srinakharinwirot University, Thailand. Sutjit, N. (1998). Psychology of music education (In Thai). Bangkok:

Chulalongkorn University printing. Teamyuan, T. (2005). A development of an effective instructional model for

bachelor’s degree program in higher education institutes under the Jurisdiction of Fine Arts Department. (Unpublished doctoral thesis), Srinakarinwirot University,Thailand.



155

Vannatham, N. (2016). The way to be excellence of secondary school Luk

Thung band in Thailand. Institute of Culture and Arts Journal, 17 (2), 153-163.

Voravanich, U. (2015). The Management of Thai Popular Big Bands in Thailand case study of Kasemsri, Keetasil and Supaporn popular big band. Institute of Culture and Arts Journal, 16(2), 32-40.



156

การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาค ของจงหวดภเกต

Production of souvenirs 'Chang Ko' for the local Economy Development of Phuket

ยทธพงษ ตนประด1 วศน ศลตระกล2 อญชล จนทรโภ3 Yuthapong Tonpradu1 Virasine sintakun2 Anchalee Chantapho3

บทคดยอ การวจยเรอง การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเ กต เปนการวจยเชงคณภาพ โดยมวตถประสงค 3 ประการ คอ 1) เพอศกษาประวตความเปนมาของเฉงกอเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 2) เพอศกษารปแบบและแนวทางการพฒนาเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 3) เพอการพฒนาและสรางสรรครปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ขอบเขตของพนทวจยคอ ยานเมองเกาภเกต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต โดยรวมกบกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวดภเกตและโรงเรยนเทศบาลเมอง จงหวดภเกต การศกษาขอมลการวจยแบงเปน 3 ขนตอนตามวตถประสงค วธด าเนนการวจยประกอบดวย การศกษาเอกสาร การสงเกต การสมภาษณ การสนทนากลมยอยการประชมเชงปฏบตการ โดยผทรงคณวฒ ประกอบดวย ครภมปญญาแหงชาต ครภมปญญาทองถน กรรมการสมาคมบาบาเพอรานากน กรรมการบรหารสภาวฒนธรรมจงหวดภเกต กรรมการชมชนยานเมองเกาภเกต กรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวดภเกต และอาจารยสาขาวชาศลปะการจดการแสดง เพอใหความเหนเกยวกบการพฒนารปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต พรอมทงน าเสนอผลการวเคราะหขอมลดวยวธการบรรยายอยางละเอยด ผลการวจยพบวา 1) ประวตความเปนมาของเฉงกอ “เปนการผสมผสานวฒนธรรมดานการแตงกายของชาวจนและชาวพนเมองภเกต สวนมากนยมสวมใสในพธววาหและการตอนรบบคคลส าคญและพธการส าคญตางๆ เรมปรากฏสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท 3 แหงราชวงศจกร” เฉงกอมสวนประกอบส าคญจ านวน



157

3 อยาง ประกอบดวย 1) หงส 2) ผเสอ และ 3) ดอกไมไหว โดยผสวมใสเฉงกอเปนผประดษฐขน เพอใหมความเหมาะสมกบขนาดศรษะของตน ทงนเปนการฝกสมาธ การควบคมอารมณและการเขาใจความหมายของสวนประกอบตางๆ ของเฉงกอ 2) แนวทางการพฒนาคอ การพฒนาบนพนฐานการอนรกษโดยการรกษารปทรงเดมแตใชวสดเลยนแบบเชน ดนทอง ดนเงน เพชรเทยม และปกแมลงทบ 3) ผลจากการพฒนารปแบบเฉงกอ พบวา สามารถประดษฐสนคาทระลก เพอการจ าหนายแกนกทองเทยว เปนการสรางรายไดแกชมชนทองถน และสงส าคญเปนการสรางสมพนธภาพทดกบประเทศจนซงเปนมหาอ านาจของโลกประกอบกบจ านวนนกทองเทยวชาวจนเปนอนดบท 1 ของจงหวดภเกต สงผลดานการพฒนาเศรษฐกจของจงหวดภเกต โดยขอเสนอแนะเพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกตคอ ควรขยายผลสการพฒนาสนคาทระลกรปแบบ เชน กระเชาดอกไม เครองตกแตงตามสถานทราชการและหนวยงานเอกชน ทงนเพอการพฒนาเศรษฐกจชมชนอยางยงยน ค าส าคญ : สนคาทระลก เฉงกอ การพฒนา เศรษฐกจระดบจลภาค ABSTRACT This research aimed to: 1) study the history of 'Chang Ko' in the Wedding Ceremony of bride BABA Local borns in Phuket 2) investigate the style and its development 'Chang Ko' in the Wedding Ceremony of bride BABA Local borns in Phuket 3) to examine the development and ceative style of 'Chang Ko' in the Wedding Ceremony of bride BABA Local borns in Phuket to promote the local - economy Development of Phuket. The area of study was Phuket Old Town Muang Direct. The methodology of this research included three stages. The key methods for data collection were the study of documents, observation, interviews, three focus group discussions and workshops with stakeholders; informants included casual informants and general informants, committees of Baba - Paranakan Association, Phuket Culture board committees, Phuket Old Town



158

Community committees, Thai Women’s Empowerment Fund of Phuket Province committees, and Performance Arts Program teachers. Data analysis was presented descriptively. The research findings showed that: 1) 'Chang Ko' was a Cultural ornament mixed between the Chinese immigrants and Local borns Phuket. Most people wore this ornament in the Wedding Ceremony and the important events of formalities. It was originated at the beginning of King Rama III’s reign of Chakri Dynasty. There were three significant components of the Chang Ko: 1) swans 2) butterflies and 3) flowers The wearers wore it as a means to help them for meditation, temperance if they understood the meaning of 'Chang Ko' 2) Guidelines for the Development of Chang Ko must be based on Conservation 3) The Results of the Development model revealed that it can be made as a souvenir for travelers which could generate income for local communities. And this ornament could enhance the relationship with China Suggestions to improve the Local Phuket Economy is thecollaboration with the other organizations to produce other souvenirs which could help the economy development , and sustainable community. ค าน า ประเทศไทยมอตลกษณของทองถนทสามารถน าเสนอเรองราวเชงประวตศาสตรผานบรบทแวดลอมของทองถนแกนกทองเทยว สอดคลองกบการก าหนดทศทางการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 เปนการสรางภมคมกนในมตตางๆ เพอการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน โดยการน าตนทนดานวฒนธรรมของประเทศมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกบหนวยงานทองถนตางๆ พรอมทงเสรมสรางเพอเปนรากฐานในการพฒนาประเทศ อตสาหกรรมสรางสรรคมบทบาทส าคญตอการพฒนาและสงเสรมวฒนธรรมของไทยใหมมลคาสงขน



159

โดยผประกอบการเอสเอมอสามารถน าวฒนธรรมตางๆ ผนวกกบความรและความคดสรางสรรคสงผลใหธรกจเอสเอมอขยายผลเปนธรกจสตารทอพ สงผลสการพฒนาภาคสวนตางๆ ทส าคญดานการบรการและการทองเทยว ทงนเพอการสงเสรมเศรษฐกจอยางเขมแขงและยงยน ปจจบนการแขงขนดานเศรษฐกจมความรนแรงสงขน รฐบาลใหความส าคญกบครเอทฟในการขบเคลอนไทยแลนด 4.0 เพราะประเทศมศกยภาพอยางสมบรณ (สวทย เมษนทรย, 2559 : 4) สอดคลองกบแนวคดดานการสนบสนนสตารทอพในภมภาคเอเซยแปซฟกซงมความหลากหลายของวฒนธรรมและเทคโนโลยดานตางๆ สามารถปรบตามสภาพบรบทของตนอยางเหมาะสม โดยการกระจายการลงทนในประเภทธรกจทนาสนใจและเปนการสรางสมพนธภาพทระหวางประเทศในภมภาคเอเซยแปซกฟก (มณรตน อนโลมสมบต, 2559 : 9) องคการบรหารจงหวดภเกตตองการใหจงหวดภเกตเปนแหลงทองเทยวระดบ Premium World Class น ามาซงรายไดของประชาชน โดย 1) การสนบสนนการยกระดบมาตรฐานดานบรการและธรกจทเกยวของกบการทองเทยวสมาตรฐานสากล 2) การสนบสนนใหมการผลตบคลากรเพอรองรบการทองเทยวและกจกรรมทเกยวของ 3) การสงเสรมใหมการพฒนาบคลากรดานการทองเทยวในภเกตทกประเภทอยางตอเนองโดยความรวมมอระหวางสถาบนการศกษากบผประกอบการ 4) การสงเสรมสนบสนนการทองเทยวเชงอนรกษดานวถชวต วฒนธรรม ประเพณของจงหวดภเกต 5) การสรางแหลงทองเทยวใหมในเชงพนททมศกยภาพสามารถเชอมโยงธรรมชาต ศลปวฒนธรรม และวถชวตของชมชนควบคกบการสงเสรมตลาดนกทองเทยวคณภาพ (องคการบรหารสวนจงหวดภเกต. 2555 : สถานโทรทศน สทท.11 จงหวดภเกต.) สภาพปญหาในปจจบนของงานวจยเรองการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต นน พบวาอตสาหกรรมการทองเทยวสรางรายไดจ านวนมากแกจงหวดภเกตแตเปนการกระจกตวเฉพาะบางพนท ปญหาดงกลาวอาจเกดจาก 1) ขาดการพฒนาสงดงดดดานการทองเทยวของจงหวดภเกต 2) ขาดการพฒนาตลาดการทองเทยวเชงบรณาการและ 3) ขาดการพฒนากลไกการจดการการทองเทยวของจงหวดภเกต ดงนนจงมความจ าเปนอยางยงทตองแสวงหาแนวทาง



160

ในการแกไขปญหาดงกลาวเพอกระจายผลประโยชนอยางทวถง ดวยการบรหารจดการเชงบรณาการกบภาคสวนตางๆ เพอเพมจดขายแกนกทองเทยวสอดคลองกบงานวจยฉบบนคอ ความไดเปรยบของตนทนทางวฒนธรรมทมอยในทองถน เชน เครองประดบในพธววาหของกลมชนบาบา โดยมเอกลกษณส าคญ เชน เฉงกอ ซงสามารถพฒนาใหเกดมลคาเพมและประชาสมพนธวฒนธรรมดานการแตงกายของทองถน อกทงสรางเปนแหลงรายไดของประชาชนในทองถน โดยการประสานความรวมมอกบกลมกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวดภเกตและโรงเรยนเทศบาลเมองภเกต ซงเปนการน าแนวคดใหมมาปรบใชกบการท างานดานวฒนธรรมบนฐานความคดเศรษฐกจพอเพยง สงผลใหการจดการทองเทยวของทองถนมนคงและยงยนบนพนฐานวฒนธรรม (เทดชาย ชวยบ ารง. 2552 : 31) บรเวณยานเมองเกา อ าเภอเมอง จงหวดภเกตนน ไดสงสม ภมปญญามาหลายชวงอายและจดแขงของจงหวดภเกต คอ การเปนจงหวดทองเทยวระดบโลกและเปนจดเชอมโยงดานสายการบนพาณชย ฉะนนการเผยแพรรปแบบเครองแตงกายของกลมชนบาบา ซงเปนมรดกวฒนธรรมประจ าถนควรมการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เชน การน าวฒนธรรมทองถนตางๆ มาสรางสรรคเปนสนคาทลก ซงนกทองเทยวตางชาตจ านวนมากใหความสนใจ โดยเฉพาะนกทองเทยวชาวจนซงมรปแบบการแตงกายในพธววาหคลายคลงกน จดไดวาเปนการสรางความสมพนธและเปนผลเชงบวกดานจตวทยาระหวางประเทศ อกทงนกทองเทยวชาวจนเปนก าลงซอขนาดใหญของจงหวดภเกต ซงสามารถบรณาการดานเศรษฐกจสรางสรรค โดยสามารถผลตสนคาการทองเทยวเชงวฒนธรรมซงเปนการเผยแพรและประชาสมพนธวฒนธรรมทองถนอกทางหนง ซงเปนการสรางรายไดในระดบจลภาคของจงหวดภเกต ส าหรบงานวจยฉบบนเปนการสงเสรมรปแบบการทองเทยวเชงวฒนธรรม เปนการน าลกษณะเดนของทองถนคอ เครองแตงกายในพธววาหของกลมชนบาบามาบรหารจดการรวมกบกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวดภเกตและโรงเรยนเทศบาลเมองจงหวดภเกต ทงนเพอสรางแรงจงใจแกนกทองเทยวใหเดนทางมาสมผสความหลากหลายของวฒนธรรมประจ าทองถน สาระส าคญดงกลาวขางตนพบวา การผลตสนคาทระลก



161

“เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ยงไมมกระบวนการประดษฐเฉงกออยางชดเจนโดยผวจยสามารถประยกตรปแบบการประดษฐเฉงกอซงเปนแนวทางการอนรกษ พฒนา และสรางสรรควฒนธรรมทองถนไดเปนอยางด ดงนน ผวจยจงสนใจทจะวจยเรองการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกตตอไป วธการด าเนนการวจย การวจยเรอง การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต นน ผวจยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ โดยการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารและขอมลภาคสนาม เพอการศกษา 1) ประวตความเปนมาของเฉงกอเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 2) รปแบบและแนวทางการพฒนาเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 3) เพอการพฒนาและสรางสรรครปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต โดยผ วจยไดก าหนดวธด าเนนการวจยไวตามล าดบ ดงน 1. ขอบเขตของการวจย 1.1 ดานเนอหาการวจย 1.2 วธการวจย 1.3 ดานระยะเวลาการวจย 1.4 ดานพนทการวจย 1.5 ดานประชากรและกลมตวอยาง 2. วธด าเนนการวจย 2.1 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 2.2 การเกบรวบรวมขอมล 2.3 การจดกระท าและวเคราะหขอมล 2.4 การน าเสนอผลการวเคราะหขอมลการวจย



162

สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ การวจยเรองการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต เปนการวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอศกษา 1) เพอศกษาประวตความเปนมาของเฉงกอเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 2) เพอศกษารปแบบและแนวทางการพฒนาเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต 3) เพอการพฒนาและสรางสรรครปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ซงผ วจยไดเลอกพนทวจยยานเมองเกา อ าเภอเมอง จงหวดภ เกต และก าหนดขนตอนการวจย ตามวตถประสงค การวจย โดยศกษาจากเอกสาร การสงเกต การสมภาษณ การสนทนากลม และประชมเชงปฏบตการ โดยน าเสนอผลการวจยตามขนตอนการวจย ประกอบดวย 4 ประเดน ดงน 1. วตถประสงคของการวจย 2. สรปผล 3. อภปรายผล 4. ขอเสนอแนะ สรปผล ผลการวจยเรองการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ไดขอคนพบตามวตถประสงคของการวจยสรปไดดงน 1. ประวตความเปนมาของเฉงกอเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต ผลการศกษาประวตความเปนมาของเฉงกอเจาสาวกลมชนบาบาพบวา เปนเครองประดบส าคญใชประกอบบนศรษะของเจาสาวบาบาและพธกรรมส าคญตางๆ เฉงกอมสวนประกอบส าคญจ านวน 3 อยาง ประกอบดวย



163

ภาพท 1 หงส ประดษฐจากเสนดนสทองและสเงน ทมา : ยทธพงษ ตนประด (5 ตลาคม 2559)

1) หงส หมายถง สตวมงคลแทนสญญะเพศหญง ทมความสงางาม ความหยงผยอง และเปนพญานกทมความยงใหญในผนแผนดน

ภาพท 2 ผเสอ ประดษฐจากเสนดนสทองและสเงน ทมา : ยทธพงษ ตนประด (5 ตลาคม 2559)



164

2) ผเสอ หมายถง สตวมงคลขนาดเลกแทนสญญะเพศชาย ทมความสวยงาม ความเปนอสระ เปนตวแทนของการผสมพนธหรอตวแทนแหงการสบพงศวงศตระกล

ภาพท 3 ดอกไมไหว ประดษฐจากเสนดนสทองและมกเทยม

ทมา : ยทธพงษ ตนประด (5 ตลาคม 2559) 3) ดอกไมไหว หมายถง สงสวยงามทเกดขนตามธรรมชาต มสสนสวยงาม กลนหอมยวยวนบรษเพศแทนสญญะเพศหญง เปนตวแทนของการแพรขยายพนธหรอการเจรญพนธ ผสวมใสเฉงกอเปนผประดษฐขน เพอใหมความเหมาะสมกบขนาดศรษะของตน ทงนเปนการฝกสมาธ การควบคมอารมณและการเขาใจความหมายของสวนประกอบตางๆ ของเฉงกอ ซงพบมากในภาคใตของประเทศไทยโดยเฉพาะบรเวณยานเมองเกาภเกต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต แตปจจบนสามารถพบเครองประดบเฉงกอไดยาก เพราะนยมสวมใสเฉพาะพธววาหของกลมชนบาบา ซงจดเฉพาะสปดาหท 2 หรอ 3 ของเดอนมถนายน เนองจาก 1) เปนพธววาหทมองคประกอบดานตางๆ มากและเปนพธกรรมซงตองจดในสถานทเฉพาะ 2) ผประกอบพธววาหชราภาพและขาดการสงความรดานเครองประดบระหวางรน ประกอบกบกระแสวฒนธรรมตางชาตไดมอทธพลครอบน าวฒนธรรมไทย สงผลใหรปแบบเครองแตงกายตางๆ และทส าคญ “เฉงกอ” จางหายไปจากสงคมบรบทสงคมภเกต



165

2. เพอศกษารปแบบและแนวทางการพฒนาเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต จากการศกษาผวจยพบวาเฉงกอแบบโบราณสวนใหญมลกษณะเรยบงายโดยการน าสงทเกดขนตามธรรมชาต เชน ดอกมะล ดอกพด มารอยเปนพวงมาลยเพอการประดบศรษะเปนฐานของเฉงกอ จากขอมลพบวาเฉงกอแบบโบราณสวนใหญ ประกอบดวยดอกไมไหวมากกวาในสมยปจจบน สงผลใหศรษะของเจาสาวบาบาสมยโบราณมรปทรงสงและสงางาม แตจากการวเคราะหพบวา เฉงกอขาดความสมดลโดยเนนความยงใหญอลงการ สงผลใหขาดความสวยงามและไมสามารถปรบใชในสภาพสงคม ณ ปจจบนไดอยางเหมาะสม จากผลการศกษาสามารถจ าแนกรปแบบของเฉงกอสมยโบราณไดจ านวน 7 ประเภท จากการศกษาสรปวา ลกษณะของเฉงกอแบบโบราณสวนใหญมฐานทประดบดวยมกสขาว รวมทงเสนทองและเสนเงนวางเปนฐานดานในและมการวางกลบดอกชนเดยว ซงจะมรปแบบของโครงสรางฐานคลายคลงกน สวนทแตกตางกนจะเปนลกษณะของกลบดอกซงบางลกษณะปลายกลบดอกแหลมและบางลกษณะปลายกลบดอกกลมมน เฉงกอแบบสมยใหม จากการศกษาผวจยพบวาลกษณะเฉงกอแบบสมยใหม ไดมการปรบเปลยนรปแบบ วสดอปกรณในการประดษฐ โดยใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมและบรบททเปลยนแปลงอยางรวดเรว แตทงนยงรกษาเอกลกษณรปแบบลกษณะความเปนเฉงกอ ทงนแตกตางไปตามประสบการณและความคดสรางสรรคของแตละบคคล การพฒนารปแบบเฉงกอจากอดตถงปจจบนมรปแบบทเปลยนแปลงไปไมมากคอ มการเปลยนแปลงโดยเฉพาะดานขนาดทเหมาะสมกวาสมยโบราณ รวมทงวสดอปกรณในการสรางสรรคซงมราคายอมเยา ทงนผ วจยสามารถจ าแนกเฉงกอได ทงหมด 22 รปแบบ จากสาระส าคญดงกลาว พบวา รปแบบเฉงกอสมยปจจบน สวนมากลกษณะของดอกไมไหว มลกษณะแบบเรยวยาวปลายแหลม ประดษฐโครงและฐานเฉงกอดวยโครงลวดตะขาย โดยมการน าวสดอปกรณอนทมลกษณะคลายกนมาทดแทนเพอ



166

ประโยชนในการใชงานในอนาคตมากขน กลาวคอ ในยคปจจบนมใชวสดเทยมซงสามารถประดบทดแทนของจรงมากขน ทงนเพอใหเกดความทนทานและงายตอการบ ารงรกษา 3. เพอการพฒนาและสรางสรรครปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต จากการศกษาผวจยพบวาลกษณะเฉงกอแบบสรางสรรค

ภาพท 4 เฉงกอ ประดษฐจากเสนดนสทองและมกเทยม ทมา : ยทธพงษ ตนประด (5 ตลาคม 2559)



167

ภาพท 5 เฉงกอ ประดษฐจากเสนดนสทอง สเงน ปกแมลงทบและมกเทยม

ทมา : ยทธพงษ ตนประด (5 ตลาคม 2559) ผประดษฐนยมใชโครงลวดและผาดบ อกทงกลบดอกไมไหวจะประดษฐจากดนทอง ดนเงน ปกแมลงทบ และไขมก ซงสามารถขยบไหวได ในสมยตอมามการพฒนามากขนเปนล าดบสงผลใหเฉงกอมรปแบบหลากหลายยงขน แตเปนการเปลยนแปลงบนพนฐานของการอนรกษคอ มการรกษารปแบบเดมไวโดยปรบเปลยนเฉพาะดอกไมไหวและวสดในการประดษฐเทานน โดยการศกษาววฒนาการเฉงกอจากอดตถงปจจบน พบวาการประดษฐเฉงกอนนไดรบความนยมตามยคสมยและกระแสคลนวฒนธรรมตางชาตทถาโถมเขาสประเทศไทย สงผลใหหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และหนวยงานทมสวนไดเสยไดเหนความส าคญ และมแนวทางดานการอนรกษ ประชาสมพนธและเผยแพรวฒนธรรมของกลมชนบาบา ทงนไดรบความรวมมอจากครภมปญญา นกวชาการ นกศกษา และประชาชนในทองถน ในการเปนสอกลางดานการรกษาวฒนธรรมทองถน โดยรวมกนศกษาวจยและประชมปฏบตการเรอง การผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต โดยสาขาวชาศลปะการจดการแสดง มหาวทยาลยราชภฏภเกต เปนหนวยงานหลกในการด าเนนกจกรรม ทงนเพอการอนรกษและประชาสมพนธวฒนธรรมทองถน ปญหาทเกดขนในการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต พบวาพธววาหบาบาจงหวดเกตมชวงระยะเวลาการจดปละ 1 ครง ซงเปนพธการสมรสทแสดงความเปนเอกลกษณของกลมชน ซงปจจบนสามารถหาชมไดยาก โดยการเขารวมพธววาหจะอนญาตแกเฉพาะญาตพนองและเพอนสนทของตนเองเทานน แตจงหวดภเกตเปนเมองทองเทยวระดบโลกซงเปนจดหมายปลายทางแหงหนงของกลมนกทองเทยวโดยเฉพาะชาวจน ซงเปนกลมนกทองเทยวทมก าลงซอสง โดยกลมชนบาบาและชาวจนมรปแบบพธววาหคลายกน โดยหลงจากการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” นน



168

สามารถพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกตได และประการส าคญเปนการสรางความสมพนธระหวางชาตมหาอ านาจสงผลถงเศรษฐกจโดยรวมของจงหวดภเกต อภปรายผล จากขอคนพบในการวจย 3 ประเดน ตามวตถประสงคของการวจย ผ วจยมประเดนอภปราย ดงน ดานความตองการในการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต จากผลการวจยพบวา มวตถประสงคส าคญคอการพฒนาบนพนฐานของการอนรกษตองการใหนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาตมความรและตระหนกในดานประวตความเปนมาและรปแบบเครองแตงกายของกลมชนบาบา ซงเปนแนวทางส าคญในการน าเสนออตลกษณส าคญของกลมชนบาบาแกนกทองเทยวคอ ดานเครองแตงกายทสะทอนเอกลกษณของทองถน ซงสอดคลองกบงานวจยของ มาณพ มานะแซม (2556 : 3 - 7) ในการศกษาพฒนาการและบรบททเกยวของของงานาฏกรรมลานนา เพอสรางนาฏกรรมลานนาและเพมคณคาทางการทองเทยว ซงผลการวจย พบวา การพฒนาดานการแสดงสามารถน ารากเหงาดานตางๆ ของทองถนมาสรางสรรคสการแสดงชวยกระตนใหสงคมเกดความภาคภมใจในวฒนธรรมของทองถนและสามารถเปนแรงบนดาลใจตอการพฒนาสรางสรรคงานนาฏกรรมทมคณคาสงผลถงการกระต นเศรษฐกจดานการทองเทยวในสวนตางๆ ฉะนนการน าวฒนธรรมทองถนดานตางๆ มาพฒนาและสรางสรรคเปนการสรางคณคาและการเผยแพรวฒนธรรมของกลมชนบาบา เพอเปนการถายทอดวฒนธรรมดานตางๆ เหลานสามารถสงผลตอเศรษฐกจจลภาคได ประเดนขอเสนอแนะในการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ผลการวจยพบวาจากการสนทนากลมในสวนตางๆ มความเหนตรงกนวาควรทจะมการพฒนาบนพนฐานของการอนรกษคอ การพฒนาทแสดงใหทราบถงรากเหงาของวฒนธรรมนนๆ ไมใหกลนหายไปกบการพฒนาทงหมด ควรสะทอนความเปนอตลกษณของกลมชนบาบา เพอการเผยแพรวฒนธรรมของกลมชนบาบาใหเปนทประจกษแกกลมนกทองเทยว โดยมขอเสนอแนะในการพฒนาสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจ ระดบจลภาคของจงหวดภเกต และใชหลกในการ



169

พฒนาดานการออกแบบตางๆ ซงสอดคลองกบงานวจยของ อนกล โรจนสขสมบรณ (2549 : 31 - 35) ไดศกษาเรองแนวคดทฤษฏการฟอนลานนาแบบใหม ซงผลการวจยพบวา การน าวฒนธรรมทองถนมาพฒนา สงผลใหเกดการแพรกระจายวฒนธรรมโดยสามารถสรางสรรคผลงานดานการแสดงประเภทตางๆ เพมมากขนและแสดงใหเหนวาการแสดงมบทบาทและความส าคญในการพฒนาสงคมดานตางๆ ซงสามารถตอยอดอยางไมมทสนสดอกทงสามารถสรางมลคาในมตดานตางๆ ได โดยเฉพาะดานเครองแตงกายในการแสดงสามารถประยกตขนใหมโดยพฒนาใหสอดคลองความตองการของนกทองเทยวและบคคลในทองถน ทงนเปนการผสมผสานเพอเปนแนวทางดานการพฒนาบนพนฐานของการอนรกษ จากสภาพปญหาและขอเสนอแนะในการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ผ เกยวของในภาคสวนตางๆ จงสะทอนความตองการใหมการพฒนาใหดขน โดยการน าพธววาหและองคประกอบตางๆ ซงเปนอตลกษณทโดดเดนของกลมชนบาบาและมหลกฐานเชงประจกษส าคญหลายประเภท เชน ดานสถาปตยกรรม วถชวต และรปแบบการแตงกาย พบมากบรเวณยานเมองเกาภเกต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต ซงสามารถสมผสได โดยนกทองเทยวสามารถเขาใจอตลกษณส าคญของกลมชนบาบาไดทนท ขอเสนอแนะในการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต สามารถน าวสดอปกรณมาประยกตใหมลกษณะคลายของเดมและมความหรหราเหมาะสมกบการผลตสนคาทระลก ซงเปนการเผยแพรอตลกษณทโดดเดนและสามารถพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกตเปนอยางด 3. ผลการพฒนาและสรางสรรครปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบา เพอการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต 3.1 ผลการสงเคราะหเอกสารและการสมภาษณผทเกยวของกบกลมชนบาบาและรปแบบเฉงกอของเจาสาวกลมชนบาบาจงหวดภเกต โดยผ วจยสามารถจ าแนกรปแบบเฉงกอเปน 3 ยค คอ 1) เฉงกอแบบโบราณ 2) เฉงกอแบบสมยใหม 3) เฉงกอแบบสรางสรรค โดยใชแนวทางการพฒนาบนพนฐานการอนรกษ และเหมาะสมกบรปแบบสนคาทระลก ทงนการพฒนาดานตางๆ บนพนฐานการอนรกษ



170

3.2 ผลการสนทนากลมเพอการพฒนาและประเมนความเหมาะสมของการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ”เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ผลจากการสนทนากลมพบวา ความคดเหนของผทรงคณวฒและผ เกยวของเหนดวยในเชงหลกการออกแบบตามแนวคดน และเหนวาสามารถน ามาปรบใชไดเปนอยางด โดยมขอเสนอแนะเพอการพฒนาและตอยอดสการน าไปใชเพอการสรางความยงยนดานการน าวฒนธรรมทองถนมาปรบใชเพอการสรางมลคาทางเ ศรษฐกจ ขอเสนอแนะจากการสนทนากลมทงสองประเดนสรปสาระส าคญไดดงน 1. การออกแบบเพมเตมหรอการประยกตควรค านงถงเอกลกษณของกลมชนบาบาจงหวดภเกตโดยการสะทอนผานการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” และรวมกบกองทนเศรษฐกจภายในทองถนเพอการผลตเครองแตงกายโดยการใชวสดทองถนทหลงจากการประดษฐแลวมความคลายกบของเกาในอดตเพอการอนรกษ สวนการพฒนาควรรกษารากเหงาเดมเพอใหนกทองเทยวมความสนใจและไปเยยมชมแหลงตนก าเนดของอารยะธรรมกลมชนบาบา บรเวณยานเมองเกาภเกต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต 2. การออกแบบลกษณะสวนประกอบของเครองแตงกายบางประเภทในพธววาหบาบาสามารถพฒนาเปนสนคาทระลกได เชน เฉงกอ ตกตาเจาบาวเจาสาวกลมชนบาบา ฯลฯ ทงนเมองานวจยเสรจสมบรณตองน ามาตอยอดดานธรกจไมควรใหเปนงานวจยทไมไดน าไปใชประโยชน ควรน าเสนอผานเทคโนโลยสนเทศ และถายทอดสสถานศกษา องคกรภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาสงคม จากผลการวจยในครงนแสดงใหเหนวาการเผยแพรศลปวฒนธรรมของกลมชนบาบาสามารถเผยแพรผานรปแบบสนคาทระลกตางๆ ซงเปนสอดานการแสดงทสามารถเขาใจไดงายและเผยแพรไดรวดเรว ฉะนนจง เปนหนาทของผ วจยและหนวยงานทเกยวของตองน าไปปฏบตเพอการเผยแพรสสาธารณชนอยางกวางขวาง และสงส าคญตองหาวธการขยายผลใหแพรหลายและยงยนดวยกระบวนการพฒนาและสรางเครอขายกบหนวยงานตางๆ เพอการสรางเอกลกษณและการพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกตอยางแทจรงและขยายผล เพอการพฒนาอยางยงยนและตอเนองในโอกาสตอไป



171

ขอเสนอแนะ การวจยเรองการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต ครงนมขอมลหลายสวนทจะไดน าเสนอผ เกยวของน าไปใชและเปนแนวทางในการใชประโยชนและในการวจยตอไปโดยจะเสนอตามล าดบ 1. ขอเสนอแนะเพอการน าไปใช หนวยงานองคกรและบคคลทเกยวของสามารถน าผลวจยไปใชประโยชนได ดงน 1.1 หนวยงานทางดานวฒนธรรม ไดแก กระทรวงวฒนธรรม ส านกวฒนธรรมจงหวด สถาบนอดมศกษา สามารถใชเปนขอมลในการเผยแพรงานดานเอกลกษณวฒนธรรมของจงหวดภเกตทงในสวนทเปนบทความเผยแพรและสนคาทระลกเพอเปนแนวทางในการวจยเพอการตอยอดและขยายผลการวจยลกษณะน 1.2 กระทรวงการตางประเทศสามารถใชเปนการแสดงส าหรบการสานสมพนธกบประเทศมหาอ านาจประเทศจน และประเทศทมกลมชนบาบาอาศยอย เชน ประเทศบรเวณแหลมมลาย เชน ประเทศสงคโปร ประเทศมาเลเซย ประเทศออสเตรเลย 1.3 ภาคประชาสงคมในจงหวดภเกต เชน องคกรดานเศรษฐกจ กองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวดภเกต รานตดเยบเครองแตงกายในทองถน รานอาหารทองถนในจงหวดภเกตสามารถสรางรายไดระดบจลภาคเพมขน สงผลตอการช าระภาษนตบคคลและภาษรายไดบคคลธรรมดา 2. ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพมงเนนการผลตสนคาทระลก “เฉงกอ” เพอพฒนาเศรษฐกจระดบจลภาคของจงหวดภเกต จากขอสงเกตของผ วจยและขอเสนอแนะในการสนทนากลม มขอเสนอแนะเพอการท าวจยตอไปดงน 2.1 ควรวจยปฏบตการโดยใหสถานศกษามสวนรวมในการขยายผลดานการพฒนารปแบบทหลากหลายโดยใชตนทนดานตางๆ ทางวฒนธรรมทหนวยงานของตนสามารถจดหาได อกทงเปนการกระตนความคดสรางสรรคเพมมากขน



172

2.2 ควรวจยพฒนารปแบบสนคาทระลกของกลมชนอนในจงหวดภเกต เชน กลมชนชาวเล แตอาจผสมผสานรปแบบผลตภณฑสรางสรรคประเภทอนตอไป 2.3 ควรน าดนตรพนเมองผสมผสานกบดนตรสากลตะวนตกในรปแบบสนคาทระลก เพอการสรางมลคาเพม เอกสารอางอง เทดชาย ชวยบ ารง. บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนกบการพฒนาการ

ทองเทยวอยางย งยนบนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง. การศกษาปญหาพเศษ กรงเทพฯ : วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน สถาบนพระปกเกลา, 2552.

ไพบลย อปตศฤงค. “แนวทางขบเคลอนการทองเทยวจงหวดภเกต,” รอบรทวภมภาค. สถานโทรทศน สทท.11 จงหวดภเกต. 1 ตลาคม 2557. เวลา 16.00 – 16.30 น.

มณรตน อนโลมสมบต. “สตารทอพเอเซย,” โพสตทเดย. 16 กนยายน 2559. หนา 9. มาณพ มานะแซม. การศกษาพฒนาการและบรบททเกยวของของงานนาฏกรรม

ลานนา เพ อสรางสรรคนาฏกรรมลานนาและเพมคณคาทางการทองเทยว. การศกษาปญหาพเศษ เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.2556.

สวทย เมษนทรย.“ดน ‘ครเอทฟไทยแลนด’ เปาเศรษฐกจไทยพน 3 กบดก,” ฐานเศรษฐกจ. 11 – 14 กนยายน 2559. หนา 4.

อนกล โรจนสขสมบรณ. การศกษาแนวคดทฤษฏการฟอนลานนาแบบใหม. วทยานพนธ ศศ.ด. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549



173

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐาน และสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช

A Participatory Action Research to Determine Standard Dance Postures and to Create Song Lyrics for Korat Songs

เรขา อนทรก าแหง 1

Rekha Intarakamhaeng1 บทคดยอ การวจยในครงนจดท าขนเพอศกษาองคความรดานมาตรฐานทาร าพนฐานของเพลงโคราช จดท าขนภายใต การมสวนรวม โดยสรางสรรคในรปแบบของการประพนธกลอนเพลงทอธบายชอทาร า ลกษณะความหมายของการใช ทาร าทถกตอง พรอมกบน า ทาร าพนฐานทไดมาตรฐานมาประยกตรวมกบกลอนเพลง รวบรวมขอมลดวยแบบสมภาษณทไมมโครงสรางและไมเปนทางการ ด าเนนงานวจยดวยกจกรรมกลม การวพากษรวมกบผ ทรงคณวฒจากสมาคมเพลงโคราช เพอสรางการยอมรบใน การตอยอดภมปญญารวมกน

ผลการวจยพบวา ทาร าทเปนพนฐานในการน าไปใชประกอบเพลงโคราช มทาร าท เ ปนมาตรฐานส าหรบประกอบการแสดงตามความหมายของค ารอง ทเหมาะสมในเพลงแตละประเภท ไดแก ทาร าพนฐาน จ านวน 7 ทา ประกอบดวย ทาเตรยม 1 ทา คอ ทาโอ และทาร าทสอความหมาย 6 ทา คอ 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6) ทาปกหลก การศกษาในครงนยงพบวา ลกษณะการแสดงเพลงโคราชมการพฒนาปรบเปลยนรปแบบการแสดงทหลากหลาย เพอใหสามารถเขาถงกลมเปาหมายทเปนวยรน

1 ผชวยศาสตราจารย โปรแกรมวชานาฏศลป คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร และ รองผอ านวยการส านกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา



174

หรอกลมผ ฟงใหมและเหมาะสมกบยคสมยเพมขน แตยงคงรกษาอตลกษณและแสดงถงความเปนตวตน ดวยการใชภาษาทเปนเอกลกษณของทองถน การเลนค าในกลอนเพลงทสละสลวย การเรมตนเพลงดวยการสงเสยง “โอ” หรอ การสงเสยงรอง “ชย....ชย ยะ... ชะ ช ชย” ในการสงสญญาณการโตตอบของฝายชายและฝายหญง ดงนนการสงเสรมเพลงโคราชใหคงอย จงควรใหความส าคญทงในแงมมของ การอนรกษและการพฒนาควบคกน ดงเชน กจกรรมเผยแพรความรใหกบหมอเพลงรนใหม กจกรรมสรางการยอมรบและสบสานรวมกนกบหมอเพลงโคราชของงานวจยในครงน นบเปนสอหนงทชวยผลกดนใหเกดการรกษาองคความรจากภมปญญาดงเดมสามารถน าไปใชและเผยแพรไดอยางถกตองตอไปในอนาคต

ค าส าคญ : เพลงโคราช, ทาร าพนฐาน, มาตรฐานทาร า, กลอนเพลง ABSTRACT

This research was constructed with the participation of Korat song performers to investigate knowledge in the standard of dance postures of Korat songs. Lyric composition which explained dance postures, meaning of how to accurately apply the postures, and applying of standard dance posture to lyrics were created. The data was collected by an informal non-structured interview. The research was on-going by group activities, and cooperative critics with experts from Korat Song Society to create mutual acceptance in accumulating the wisdom.

It was found in the research results that the dance postures that were standard postures used in Korat Song were the standard dance postures to perform according to the appropriate meaning in each genre. Those postures included 7 standard postures, 1 make-ready posture which was “O” Posture and 6 meaningful posture; namely, 1) Rau (waiting), Yong (walk quietly), Lau (tricking), or Yang Sam Khum (strutting) Posture, 2) Chang Tiam Mae



175

(Elephant) Posture, 3) Pla Lai Pun Puang (twisting eel) Posture, 4) Jok (delving) Posture, 5) Pra Jan Baan (Tackling) Posture, and 6) Pak Lak (Firm Standing).

It was also found that the performance of Korat Song has been developed and adapted to be variety show to reach to the target groups that were teenagers or new audiences and to fit to modern age. However, the performance preserved and presented its identity through the local language, beautiful puns with words, beginning the song with projection of “O” or the singing of “Chai … Chai .. ya … Cha Chi Chai” to send signal of the respond between male and female performers. Hence, as to support the existence of Korat Song, attention should be paid on both preservation and development such as in the activity to promote knowledge to new performers. The activity to create acceptance and inheriting together with Korat Song performers in this research was one campaign to push forward to preservation of original wisdom that can be accurately applied and promoted in the future to come.

Keywords : Korat Song, Standard Dance Posture, Standard of Dance Posture, lyrics บทน า

เพลงโคราช ศลปะการแสดงพนบานทเปนเอกลกษณของจงหวดนครราชสมา ฃทสบสานเปนมรดกภมปญญาทางวฒนธรรมอนมคา ดวยเอกลกษณภมปญญาดานภาษาของกลมชาตพนธไทโคราชจงเปนการแสดงพนบานประจ าถนในลกษณะของเพลงปฎพากยทไมมดนตรประกอบการขบรองเหมอนเพลงพนบานในภาคอนๆ แตมความสนกสนานดวยภาษาทคมคายลลาการรองและการร าทกระทบใจชาวโคราชมาแตอดตจนถงปจจบน (ส านกศลปะและวฒนธรรม, 2555 : 17) การแสดงเพลงโคราชจงเปนเครองบงชแสดงความเปนอยลกษณะอปนสยตลอดถงประเพณและวฒนธรรม



176

เพราะเนอหาของเพลงไดสะทอนสภาพชวต คตความเชอ และสภาพสงคมในขณะนน ๆ ฉะนนเพลงโคราชจงเปนสวนหนงของวฒนธรรมประจ าชาต ทมคาสงยงทแสดงเอกลกษณ วฒนธรรม ภาษา ความเปนตวตนและเชดหนาชตาของชาวโคราช เมอชาวโคราชชวยกนอนรกษเพลงโคราชใหคงอยคเมองโคราชแลวนน ยอมหมายถง ชาวโคราชสามารถรกษาวฒนธรรมทแสดงถงความเปนตวตนของคนโคราชไวไดตลอดไป (ส านกศลปะและวฒนธรรม, 2555 : 19) ปจจบนหมอเพลงโคราชและครเพลงมอยจ านวนไมมากนก แตดวยความรกความศรทธาและหวงแหนในมรดกภมปญญาทสบทอดมาตลอดชวต จงไดรวมกนจดตงสมาคมเพลงโคราชเพออนรกษ ปกปอง ถายทอดและสบสานภมปญญานใหคงอยดวยการเผยแพร องคความรในหลากหลายรปแบบ กระทงไดรบการขนทะเบยนมรดกภมปญญาทางวฒนธรรมภายใตแผนการด าเนนงานตามโครงการปกปองคมครองมรดกวฒนธรรมทจบตองไมไดของกระทรวงวฒนธรรมตงแต ป พ.ศ. 2552-2553 สาขาศลปะการแสดงประเภทเพลงรองพนบาน เพลงโคราช มรปแบบการแสดงทเปนลกษณะเฉพาะ จงมขอก าหนดขนบธรรมเนยมในการแสดงทหลากหลายมต เชน ภาษา การเรยนรฉนทลกษณเพลงโคราช ลกษณะการขบรองและการแสดง การฝกทาร าและการน าไปใชถกตองตามความหมายของกลอนเพลง ซงอาจจะยากตอการเรยนรและท าความเขาใจ การสบทอดองคความรดงเดมจงมอยเพยงนอยนด ถงแมจะมหมอเพลงเยาวชนรมใหมทมการฝกหดแพรหลายยงขนแตกเปนเพยงการฝกรองและร าเพอประกอบเปนธรกจ ผ แสดงอาจไม ร ชอทาร า ความหมาย และไมทราบถงขอก าหนดในการน ามาใชทถกตอง สงเหลานหากมใหความส าคญในการสบทอดและรกษามาตรฐานองคความรเดมใหคงอย ภมปญญาทางวฒนธรรมทแสดงถงความเปนตวตนกอาจเลอนหายไปพรอมกบความเปลยนแปลงและคานยมตามยคสมย (บญสม สงขสข และสมาคมเพลงโคราช, 2557 : สมภาษณ) การผลกดนเพอสงเสรมและอนรกษจงไดเกดขนดวยความรวมมอจากหลากหลายหนวยงานทงในรปแบบของการศกษาวจย โครงการฝกอบรม การสรางหมอเพลงรนใหม การเผยแพรความรในสถานศกษา ตลอดจนการพฒนาสอเทคโนโลย การสรางสรรคและปรบปรงรปแบบการแสดง เพอใหเกดการเผยแพรและสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดอยาง



177

กวางขวางยงขน โดยค านงถงการรกษาไวซงภมปญญาดงเดม เพราะสงเหลานลวนเปนเอกลกษณและภมปญญาทางวฒนธรรมอนทรงคณคาทคควรตอการสงเสรมและอนรกษใหคงอยแนวทางการด าเนนงานเพอใหการสงเสรมและอนรกษประสบผลส าเรจตามวตถประสงคไดนน ควรไดรบความรวมมอจากหลากหลายฝาย ผด าเนนงานจะตองมความเขาใจในวถทางวฒนธรรม คานยม ประเพณ ทศนคต เพอใหการกระตนความสนใจของคนในทองถนไดเขารวมกจกรรมใดกจกรรมหนงดวยความสมครใจ การด าเนนงานนนกจะบรรลถงวตถประสงคของกลมคนทเกยวกบวถชวตทางสงคม กระบวนการทสอดคลองกบการท างานเชนน คอ การมสวนรวม (ณรงค กลนเทศ และคณะ, 2557 : 7) ซงการมสวนรวมนนเปนกระบวนการท างานทเปดโอกาสใหผมสวนเกยวของ และมความรในวฒนธรรมทองถนนน ๆ ไดมบทบาทในการเขารวมกจกรรมตงแตกระบวนการมสวนรวมในการตดสนใจ การลงมอปฏบตหรอการด าเนนกจกรรม การมสวนรวมในผลประโยชน และการมสวนรวมในการประเมนผล (Chapin, 1997 : 317) ดงนนการด าเนนงานแบบมสวนรวมจงน ามาซงประโยชนในดานตาง ๆ เชน การเพมคณภาพในการตดสนใจ ลดคาใชจายและระยะเวลา การสรางฉนทามต ความรวมมอในการปฏบต เกดความใกลชดภายในชมชน พฒนาความเชยวชาญและความคดสรางสรรค สรางความสนใจทงภายในและภายนอกทองถน (อรทย กกผล, 2552 : 26 – 28)

ทงนเพอใหศลปวฒนธรรมทองถนยงคงอย รกษาไวซงเอกลกษณมรดกภมปญญาทไดถายทอดกนมาอยางตอเนอง ผ วจยจงเกดแนวคดภายใตความเขมแขงในการมสวนรวมของทองถน น ามาซงการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอศกษาองคความรและรวมก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐานเพลงโคราช สรางการยอมรบและตอยอดภมปญญารวมกนดวยการสรางสรรคกลอนเพลงทมเนอหาเกยวกบการอธบายชอทาร า ลกษณะความหมายของทาร าทน าไปใชอยางถกตอง ผลการศกษาและสรางสรรคในครงนจะเปนสอหนงทชวยใหเกดการตอยอดภมปญญา ขยายฐานความรไดอยางกวางขวาง งายตอการเขาถงขอมลในการเรยนรและการน าไปใชประโยชนตองานดานการสงเสรมและอนรกษ เพอใหการสบสานภมปญญาอนทรงคณคานไดคงอยสบไป



178

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาและก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐานเพลงโคราช 2. เพอสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานเพลงโคราชส าหรบการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ขอบเขตของการวจย

การวจยในครงน ไดศกษาเนอหาเกยวกบมาตรฐานของทาร าพนฐานศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช จ านวน 7 ทา ประกอบดวย ทาเตรยม 1 ทา คอ ทาโอ และทาร าทสอความหมาย 6 ทา คอ 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6) ทาปกหลก โดยน าองคความรจากการศกษามาเปนขอมลในการสรางสรรคกลอนเพลงทมเนอหาเกยวกบการอธบายชอทาร าและการสอความหมายจ านวน 6 ทาร า เพอใชเปนสวนหนงของการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช วธการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก 1) กลมอาชพหมอเพลงโคราชในเขต

พนทจงหวดนครราชสมา ผ วจยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง ประกอบดวย ผ ทรงคณวฒทเปนครเพลงและเปนผ ไดรบการยอมรบจากกลมอาชพเพลงโคราช จ านวน 10 ทาน และคณะกรรมการสมาคมเพลงโคราชจ านวน 50 ทาน เครองมอทใชในการวจย

ผ วจยเลอกใชรปแบบการสมภาษณทไมมโครงสรางเพอใชรวบรวมขอมลภาคสนาม ดงน

1. การสมภาษณแบบไมเปนทางการ และการสงเกตแบบมสวนรวมและไมมสวนรวม ผ วจยใชการสมภาษณและการสงเกตควบคไปกบขณะด าเนนกจกรรมกลม กจกรรมสรางการยอมรบและการเผยแพรความรรวมกน ซงเปนการพดคยซกถามขอมล



179

ความรในประเดนตาง ๆ รวมกบการฟงค าสนทนาของผอนโดยผวจยไมตองตงค าถามเอง

2. การสมภาษณแบบเจาะลก ใชสมภาษณเพอการรวบรวมขอมลทเกยวของในประเดนส าคญ เพอตรวจสอบความนาเชอถอและความถกตองโดยก าหนดตวผ ใหขอมล ไดแก ผทรงวฒซงเปนครเพลงและเปนผทไดรบการยอมรบ จากกลมอาชพหมอเพลงโคราช

การด าเนนงานวจย

การวจยในครงนไดด าเนนงานตงแตการศกษาศกษาขอมลทเกยวของ วางแผนการด าเนนงานแบบมสวนรวมกบผ เ กยวของ ดวยการจดการประชมชแจงวตถประสงคในการด าเนนโครงการวจย จดกจกรรมเสวนารวมกบผทรงวฒและสมาคมเพลงโคราชในการรวบรวมขอมลมาตรฐานทาร าพนฐานทใชในการแสดงเพลงโคราช จากนนจงสรปเปนโครงรางในประเดน ชอทาร าพนฐาน ความหมาย และการน าไปใช เพอเกบขอมลเชงลกจากผ เชยวชาญดวยกระบวนการกลมอกครงหนง

เมอด าเนนการรวบรวมขอมลเชงลกเสรจสน ผวจยไดท าการวเคราะหขอมล และน ามาด าเนนกจกรรมเสวนาเพอตรวจสอบขอมล พรอมกบสรางการยอมรบรวมกนเกยวกบมาตรฐานทาร าพนฐานศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ในดานความหมายของทาร าและการน าไปใชทถกตอง รวมกบ ผ ทรงวฒและสมาคมเพลงโคราช นอกจากนเพอใหการศกษาไดเปนสวนหนงของการพฒนา การสงเสรมและการอนรกษ จงด าเนนกจกรรมแบบมสวนรวมอยางตอเนอง ดวยการสรางสรรคกลอนเพลงทมเนอหาเกยวกบการอธบายลกษณะทาร าพนฐานของเพลงโคราชทไดจากการด าเนนงานวจยและทดลองใชรวมกบสมาคมเพลงโคราชในกจกรรมอบรมเชงปฏบตการใหกบหมอเพลงรนใหม

หลงการด าเนนกจกรรมเสรจสนผ วจย ผ ทรงวฒ และสมาคมเพลงโคราชด าเนนกจกรรมกลมเพออภปรายผลรวมกน และปรบปรง แกไขกลอนเพลงทสามารถอธบายทาร าพนฐานใหมความชดเจนยงขน และด าเนนกจกรรมรวมกนอกครงหนงเพอเปนการเผยแพรองคความรและสรางการยอมรบใหแพรหลายยงขน โดยจดกจกรรม



180

รวมกบกรมสงเสรมวฒนธรรม ในกจกรรมเผยแพรมรดกภมปญญาปราชญแผนดนศลปนแหงชาตภาคอสาน “สอนศลป ถนกว ขบกลอมดนตรพนบาน รวมสานงานศลปวฒนธรรม” ณ หอศลปทว รชนกร จงหวดนครราชสมา

เมอขนตอนการด าเนนกจกรรมเสรจสน ผวจยไดด าเนนกจกรรมกลมรวมกบ ผ ทรงวฒ และสมาคมเพลงโคราช เพอรวบรวมขอมลความคดเหนจากการด าเนนงานวจยแบบมสวนรวม การใชประโยชนจากขอมลและการใชผลงานสรางสรรคเพอสงเสรมและการอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช จากนนจงวเคราะหผลและสรปผล ขอมลแบบพรรณาวเคราะหตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

ผลการศกษา

ผลการด าเนนงานวจยดวยกระบวนการมสวนรวมระหวางผวจย ผทรงคณวฒทเปนครเพลง เปนผ ไดรบการยอมรบจากกลมอาชพเพลงโคราช จ านวน 10 ทาน และคณะกรรมการสมาคมเพลงโคราชจ านวน 50 ทาน ผวจยสามารถสรปผลการศกษาตามวตถประสงคโดยแบงเปน 2 ประเดน ดงน 1. มาตรฐานทาร าพนฐานเพลงโคราช

ผลการศกษา พบวา ทาร าทใชประกอบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราชนน มชอเรยกทเหมอนกนหรอ คลายคลงกนและแตกตางกนออกไปตามแตละบคคล ซงอาจเกดจากส าเนยงของภาษา การเรยกผดเพยนตอกนมา เรยกตามความเขาใจหรอเรยกชอจากการมองเหนลกษณะทาทางการร าของหมอเพลง แตท งนทาร าทเรยกแตกตางกนนนลวนมความหมายและลกษณะการน าไปใชในบรบทเดยวกน ซงขนอยกบกลอนเพลงในแตละประเภท โดยยดหลกและขอก าหนดในการน ามาใช เชน ใชสอความหมาย ร าเพอประกอบท านอง เพลง ขอก าหนดเฉพาะของการน ามาใช ลกษณะเฉพาะของฝายชายและฝายหญง เปนตน ผลการว เคราะห ขอมล ส รปไดว า ทาร าพ นฐานส าหรบใ ชประกอบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช มทาร าทใชเรมตนหรอการเตรยมความพรอมกอนเรมท าการแสดง และทาร าทก าหนดดวยความหมายในการน าไปใชประกอบกลอนเพลงในแตละประเภท รวมจ านวน 7 ทา ประกอบดวย ทาเตรยม 1 ทา ไดแก ทาโอ และทาร า



181

ทสอความหมายจ านวน 6 ทา ไดแก 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6) ทาปกหลก ทาร าพนฐานทง 7 ทา ดงกลาวน มมาตรฐานในดานความหมายและการน าไปใช ดงน 1.1 ทาเตรยม 1 ทา ไดแก “ทาโอ” คอ ทาเตรยมหรอทาเรมตนประกอบการวาเพลงเพอฟงระดบเสยง การเทยบเสยงของตวเอง นอกจากน “ทาโอ” ยงเปนทาส าหรบการฝกลกคอ ดวยวธการสดลมหายใจใหเตมปอด แลวคอยปลอยตามเสยง ค าวา “โอ โอ” ทละนอย ท าเชนนบอย ๆ หรอพยายามฮมค าวา “โอ โอ” บางครงคนสวนใหญจะเรยกวา “ทาปองห” ตามลกษณะกรยาทพบเหนดวยการท ามออยในลกษณะปองห “ทาโอ” น ยงชวยท าใหเกดสมาธกอนการวาเพลง ซงจะใชเพยงทอนขนของเพลงเทานน สวนใหญจะใชกบการขนเพลงในกลอนแรกและไมนยมหรอไมใชทาร าประกอบการเดน โดยผ วาเพลงจะยนอยกบท ฉะนนฝายไหน “โอ” อกฝายกจะยนรอ หรอใชเสยง ชย ยะ ชะ ช ชย ประสานให เมอเขาทอนเดนกลอนกจะใชมอร าในทาตาง ๆ ตามปกต ทงน การใช “ทาโอ” ในการเขาค เมอจบทอนขนกอนเดนกลอน สวนใหญฝายหญงจะหนตวมาทางซายเพอใหฝายชายเขามาซอนดานหลง และใชทาร าอน ๆ ตามกลอนเพลงปกต โดยสวนใหญจะใชทาชางเทยมแมเปนทาร าเบองตน

ทาโอฝายชาย ทาโอฝายหญง

ลกษณะการเขาคฝายชายและฝายหญง



182

1.2 ทาร าทสอความหมาย ไดแก 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6) ทาปกหลก ทาร าพนฐานเหลานเปนทาหลกทก าหนดดวยความหมายในการใชร าประกอบกลอนเพลงตามบรบททแตกตางกน โดยมมาตรฐานตามลกษณะของการร าและการน าไปใชตามขอก าหนดดงน

1.2.1 ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม เปนลกษณะการใชทาร าเพอรอเขาจงหวะทอนเดนกลอนหรอใชร าหลงจากตบมอกลางทอนไปจนจบกลอนเพลงเชนเดยวกน โดยสวนใหญทาร านทงชายและหญงจะมลกษณะทคลายคลงกน ฝายชายนยมเรยกวาทาร ารอ เพราะร ารอขณะทฝายหญงเดนกลอน หรอ ร ายอง ร าลอ ตามกรยาทาทางการกาวเทาแบบยองเขาหาฝายหญง หรอการร าหลอกลอฝายหญง ในบางครงอาจเรยกวา ทายางสามขม ซงเรยกตามลกษณะการกาวเทารวมกบอารมณของทาร าทแสดงออกดวยความขงขง ดดน ทะมดทะแมง เทานน เชน เมอใชทาร าในกลอนเพลงรบ หรอกลอนเพลงทมเนอหาตอส โตตอบกน เปนตน สวนฝายหญงนยมเรยกวา ทารอหรอทาลอ ลกษณะการร าเขาคนน ผ ร าจะขยบเทาไปดานขางซายหรอขวาตามถนดของแตละคน ทงนฝายหญงตองดการร าของฝายชาย โดยเมอฝายชายร าเขาขางหนา ฝายหญงกจะร าถอยหลง ถาฝายชายร าเขาขางหลงฝายหญงกจะเดนหนา การกาวเดนในแตละครงจะยอยด 1 ครง พรอมกบยกมอร าขนลงสลบกนไป โดยเคลอนทตามกนและท าทาร าเชนนจนถงทอนเดนกลอนแลวคอยชาลงในทอนตบมอกลางกลอน จากนนจงร าชาลงรอไปจนกลอนเพลง

นอกจากนการร าทายอง ยงสามารถน ามาใชในการร าชวงใกลจบกลอนร า ทงชายและหญงจะท าทาเดนยองสลบกนไปมาแลวแตวาใครจะวากลอน ตอนจบ ทงนสวนใหญจะเปนฝายหญงวากลอนจบเพราะฝายชายจะเปน ผประกาศเลกงานและขอบคณคนทมาชม แตกมไดมการก าหนดไววาใครจะเปนผวากลอนจบไวเปนทแนชด



183

1.2.2 ทาชางเทยมแม เปนลกษณะการใชทาร าประกอบการแสดง ขณะทฝายหญงวาทอนขนกลอน ทอนเขากลอน ทอนเดนกลอน หรอใชร าหลงจากตบมอกลางกลอนไปจนจบกลอนเพลง ซงเปนทาร าพนฐานใชร าประกอบกบเพลงจงหวะชาและใชแคชวงเดนกลอนของกลอนเพลงเทานน การร าเขาคขณะท าการแสดง ฝายชายจะเดนมาอยดานหลงของฝายหญง โดยใชเทาหลงกาวขนประมาณครงกาว แลวน าเทาอกขางตามมาชดแลวยอ-ยด 1 ครง ทงนใหสงเกตทฝายหญงยกแขนขางไหนใหชายยกแขนทางเดยวกนโดยใหปลายนวจรดกน ท าทาร าเชนเดยวกนจนถงทอนเดนกลอนเพลง แลวจงกาวเดนขนสามกาวถอยหลงสองกาว ฝายชายจะควงมาอยดานหนาฝายหญง ทงนเมอกาว ยอ – ยด – ยกแขน เดนหนาแลวถอยหลงพรอมๆ กนจะดสวยงามยงขน

ทาชางเทยมแมฝายชาย ทาชางเทยมแมฝายหญง


ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม ของฝายชายและฝายหญง




184

1.2.3 ทาปลาไหลพนพวง เปนทาร าประกอบการแสดงทใ ชสอความหมายในดานความรกใคร ซงสวนใหญจะใชขณะทฝายหญงวากลอนหรอกระทเพลง ในจงหวะเพลงเดนกลอนทมท านองชา ๆ เมอขนกลอนฝายหญงจะหนหนาหาฝายชาย พอเขาทอนเดนกลอนเพลงฝายหญงจะหนตวดานขวา ฝายชายจะรบกาวเขามาซอนดานหลง และแขนจะอยในต าแหนงเดยวกบฝายหญง โดยทงฝายชายจะสอดมอเขาใตขอมอฝายหญง ในลกษณะเกยวพนกน

1.2.4 ทาจก หรอ ทาจก เปนทาร าทเรยกตามกรยาทาทางของมอ การออกส าเนยงในภาษาโคราชออกเสยง “จก” เปน “จก” ซงเปนทาร าประกอบการแสดงทใชสอความหมายในการหยอกลอ เกยวพาราสระหวางฝายชายและฝายหญง โดยสวนใหญจะใชกบเพลงเรว เชน เพลงรบ เพลงตลก สนกสนาน เปนการร าทฝายหญงตองใชไหวพรบในการหลบหลกเพราะฝายชายจะเปนผ ร ารกเขาหา ท าใหคนดมความตนเตน สนกสนานในการชม ลกษณะของทาทางการร านน ฝายชายจะพยายามใชมอทท าทาทางในลกษณะงอง มเพอทมลงหรอเพอจบถกเนอตองตวของฝายหญง ดงนนฝายหญงจงตองพยายามปดปองมอของฝายชายออกใหพนตว ทงนทาจกจะ

ทาปลาไหลพนพวง



185

ประกอบไปดวย ทาจกบน จกลาง และจกหลง การรกและการหลบหลกจะเดนเปนลกษณะเปนวง โดยฝายชายจะเดนออมตวฝายหญง ท าทาร าเชนนจนจบกระท

1.2.5 ทาร าประจญบาน เปนทาร าทใชกบเพลงเปรยบ เพลงรบ หรอ

ประชน หรอใชสอความหมายของกลอนเพลงในลกษณะการเปรยบเทยบวาใครเกงกวากน การโตตอบกนและกน การใชฝปาก ใชสายตาในการเยาะเยย เปนทาร าทใชในเพลงทมจงหวะเรว ลกษณะของการร าเขาคนน ฝายชายจะเปนผร ารกเขาหา ฝายหญงกาวร าถอยหลบหลก ฝามอของฝายหญงและฝายชายจะปะทะกน โดยฝายหญงจะเปนผผลกออก และเดนถอยวนเปนวงจนจบทอนเดนกลอนหรอกระท เพลง ทงนใหเทาทกาวมาดานหนาตรงกบแขนทยกขนดานบนและเทาหลงจะตรงกบแขนทเหยยดลงดานขางล าตว

ทาจกบน ทาจกลาง ทาจกหลง

ทาประจญบาน



186

1.2.6 ทาปกหลก เปนทาร าทมลกษณะทาทางเชนเดยวกนกบทาร าลอหรอร ารอ พยงแตฝายชายจะไมมการเดนรกเขาหาฝายหญง และไมใชกบจงหวะเพลงเรว ทาร านใชร าในชวงกอนกลอนจะจบของทกเพลง หรอหลงจากตบมอกลางกลอนไปจนจบกลอนเพลง เพราะเนองจากการเดนกลอนจะมจงหวะชาลง ดงนนผแสดงจะใชทาปกหลกในทกทายกลอนเพลง สวนใหญจะเดนเคลอนยายสลบทเลกนอย ในบางคอาจจะยนร าอยกบท ขยบตวเพยงซายขวาตามจงหวะเทานน

2. กลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราชตอการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช กลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช ด าเนนดวยกระบวนการมสวนรวมในการสรางสรรค การน าไปใช การแกไขปรบปรง และน าไปสการเผยแพรเพอเปนสวนหนงในการศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ผวจยสรปผลการศกษาดงน 2.1 กลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช การสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานเพลงโคราช ไดจดท าขนเพยงจ านวน 6 ทาร า เนองจาก “ทาโอ” นยมใชเปนทาเตรยมหรอการเรมตน รวมถงเปนทาใชในการฝกลกคอ ดงนน ผวจยจงใช “ทาโอ” เปนทาเรมตนส าหรบการเตรยมความพรอมกอนการร าประกอบกลอนเพลงทไดสรางสรรคขน โดยมรายละเอยดของกลอนเพลงดงน

ทาปกหลก



187

2.1.1 ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม “ ร าเพลงโคราชมนมหลายทาลอง แตกอนอนตองทายอง ดอก

นางาม.. เอย..หรอเขาเรยกวาทาลอ พอหญงตงทารอง ผชายกตองตงทารอ ร าวนขวาซายอยไปมายอตามจงหวะไมมทาหล

ยกแขนร าท ากระถด เหมอนขาวฟดตอนกระไท ปากกวาชะชชาย รอเขาจะเขากระท เขาจะเขากระท ลองดพอหนมกระเทนตอนเขารองกลอนเกรน คอ กะ ทา …

เสรจร าลอผ ชายกเขา สลบเอาไมแขนกขา เรยกวาตง ทารอจงหวะจะเขาคนนกคอใชตอนแขนเขาเกรน เปนสารเปนแกน แลวร ากางแขนกางมอ เหมอนไกโอกรอ เขาปอตวเมยท าปกกางกาง มา .... ”

2.1.2 ทาชางเทยมแม “ อยากใหดงาม เราตองร าเทยมมง ตอไปคอทาชาง ดอกนา

งาม…เอย…เทยมแม ใชตอนเขาเดนเขากระท แตเราตองรกระแท ชายเขาเยองๆเคยงทางหลง ร าซอนขาง เทยมๆ มา

ทงสาวหนมเผชญนน พกหนเผชญนอง กาวสามถอยสอง แลวหนหวเวนเผชญหนา เวนเผชญหนา ชะชชะเชญนาง ใครอยากคลองกลองตง ทา เชญ น ….

ผหญงยกแขนไหน ผชายกใหยกแขนนน ปลายนวจรดจดกนท าแขนออนแขนนวย ร าแตละกาวยอเขาหนงครง ชายควงออกขาง ยงงามดวย เหมอนกะลกชาง เทยมขางแมเดน ด งดงาม ด ....”

2.1.3 ทาปลาไหลพนพวง “ เหมอนเครอเถาวลยทขนพนไผ ตอไปทาปลาไหล ดอกนา

งาม…เอย…พนพวง หนหนาเขาร าค ปกหลกอย อยาร าควง คอตองท าไปตามคนเฒา ไปตามเผาพนธพงศ



188

ถาฝกบอยๆ จะพลอยเปนไว เหมอนพลอยใส ท าเปนแหวน มอสะบดกระหวดแขน เกยวพนกนเปนวง พนกนเปนวงชะนสงเปนวาว เสยงวหคนกกาเหวา เปน เหวยว….

เขาใชร ายามเดนกระท มอพนกนด คอแตงกะถว เปนการร าปอง ชายถกตองตว เอาจนเวท กระเทอนกระทอน

จากลางขนบน จากบนลงลาง เสยงปากกดง วาเปนกลอน เหมอนพวงปลาไหล เขารองใสกน หนนพน จน..เปน..เกลยว….”

2.1.4 ทาจก “ ถาอยากรแจงทกทาจด ทถกใจผใจผชายชาต ดอกนางาม…เอย…คอทาจก

ใชเมอตอนเดนกลอนกระท เหมอนงวตวผ ดอเชอกกระทก ผชายร าควง หมายลวงสตรถาผดจะมแตทาแจง

ผหญงไมใหผชายบก เปนตวอกตวอาจ มอหนงปดมอหนงปด ปกปองของตวเองปองของตวเอง เขารกเรงเดยวตวอวม แตพาตวอวมตว อ า…. ถกใจผชายทงหลายแหล

ผ หญงตองแก เห งอไหลหลง จกบนจกลางตองระวง ลลาลวดลายมหลากหลาย

ผหญงกนไวใหดครน สวนผชายนน กจกดคก ใครจกโดนของ เขาจรงแลวคณ ตองเกดคด ความ... ”

2.1.5 ทาประจญบาน “ เหมอนของเคยแบก กยงประจญบา ตอไปกคอทา ดอกนา

งาม…เอย…ประจญบาล ถาใครเกงตองรบกอน ใชวาตอนเพลงรบกน เหมอนดวงนอยลอยรวง เพราะโดนดวงจนทรเบยด

เหมอนเชอกตรงขงโค เลยยงปนโซขงขา ตองยนหนายนตา ถมงทงขงเคยดทงขงเคยด เหมอนโกรธเกลยดขงขม ไกตอนกอนจะตม มด ขง ขา …

ฝายชายจะรกท ารามรม เหมอนปลกมะรมอรามราก ฝายหญงจะถอยผลกตามเนอหาอยาร าไร



189

ยกนวชหนา วาตามเนอเพลง จบกลอนกบรรเลง ประจญกนใหม ทาทางรบสลงกลงมง คอเคยด กน มา…”

2.1.6 ทาปกหลก “ หมอเพลงเลนด ตองฝกฝปากหลาย ตอไปทาสดทายดอกนางาม…เอย…คอ

ทาปกหลกใชเมอตอน กอนกลอนจะจบ เหมอนถงค ารบ กลอนเพลงจะจากแตจะตองไดใชทกๆกลอนไมใชหลอกหลอนฝปากลอ

พอตบมอหรอผานถาไมพบมนกพว ยกแขนซายขวา ยอเขาเบาๆกพอ เขาเบาๆกพอ ลลาลอเองกพา พฤกษาถาไมปา มน ก พง…

พอกลอนเพลงไปจากไวจะชา ตองร ากรงหนา มนยงจะชวรจะยกขายายจากซายไปขวา แลวแตหญงนน จะหนจะฉาก เหมอนทาร าลอแตกไมบกเหมอนเชอกทผก ไวปลายหลก ร าเหยาะร าหยอด ตลอดปลายเลยจนสด ปลาย ลง…”

2.2 การสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ผลการสงเคราะหขอมลจากกจกรรมกลมของกระบวนการวจยตอการเปนสวน

หนง ในงานสง เสรมและอนรก ษศลปะการแสดงพ น บานเพลงโคราช พบวา กระบวนการวจยเพอใหไดมาซงขอมลจากปราชญและผมความรเฉพาะดาน จนกระทงน าขอมลทไดนนมาสการพฒนาสรางสรรคกลอนเพลง ซงเปนการด าเนนงานโดยการมสวนรวมกบผ เกยวของในการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราชเปนหลก ดงนนการด าเนนงานดวยกระบวนการมสวนรวมน จงเปนการเปดโอกาสใหเกดการพฒนา เรยนร สรางแนวทางการสงเสรมและอนรกษไดตรงตามความตองการของชมชนหรอกลมคนซงมสวนเกยวของในศลปวฒนธรรมนน ๆ นอกจากนยงเปนสวนหนงของการกระตนใหชมชมหรอกลมคนไดตระหนกถงคณคา เกดการรวมแรงรวมใจ ความสามคค การด าเนนงานและการแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมถงการสรางความเขาใจอนดและลดชองวาระหวางหนวยงานกบตวบคคล เปนตน

การสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช จากการ มสวนรวมกบบคคลซงเปนทยอมรบในศาสตรนน ๆ จะเปนตวอยางของแนวทาง ในการตอยอดองคความรและเปนการด าเนนงานทไดรบการยอมรบรวมกน สงเหลาน



190

จะน ามาซงประโยชนอยางตอเนองในการด าเนนกจกรรมทหลากหลาย โดยเฉพาะ การเปนสวนหนงในงานสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ทงน การด าเนนงานของสมาคมเพลงโคราชมพนธกจหลกในการสงเสรม การอนรกษ และการเผยแพรความร การน ากลอนเพลงเพอใชเปนสวนหนงในงานสงเสรมและเผยแพรความรโดยสมาคมเพลงโคราช จงมความส าคญตอการสรางหมอเพลงรนใหม การถายทอดความร และการแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวางหมอเพลงอาชพ ทงดานภาษา การทองจ ากลอนเพลง วธการขบรอง ชอทาร าและความหมายของทาร า ตอการน าไปใชทเหมาะสมและการฝกปฏบตทาร า รวมถงการน าไปประยกตใชใหเกดประโยชนรวมกบกลอนเพลงในบรบททมความหมายแตกตางกนไดอยางถกตองตอไปในอนาคต

สรปผลและอภปรายผล 1. มาตรฐานทาร าพนฐานเพลงโคราช

จากการศกษา พบวา ทาร าพนฐานประกอบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช มลกษณะการเคลอนไหวทคลายคลงกนหรอเหมอนกนในบางทาร า แตเรยกชอแตกตางกนออกไป เชน ทารอ ทายอง ทาลอ ทายางสามขม ทายอ เปนตน ทงนอาจเกดจากส าเนยงของภาษา การเรยกเพยนตอกนมา การเรยกตามความเขาใจ หรอเรยกจากการมองเหนลกษณะทาทางการร าของหมอเพลง แตชอทาร าทเรยกแตกตางกนนนลวนมความหมายและลกษณะการน าไปใชโดยขนอยกบบรบทตาง ๆ เชน การใชสอความหมาย การร า เพ อประกอบท านองเพลง ขอก าหนดของการน ามาใ ช ลกษณะเฉพาะของฝายชายและฝายหญง เปนตน ดงนนทาร าพนฐานส าหรบการร าประกอบการแสดงพนบานเพลงโคราชจงเปนทาหลกทนยมใชสบตอกนมาจนถงปจจบน ซงสอดคลองกบการศกษาของ เพยงพมล กองวาร (2556 : 59-60) กลาววา ทาร าเพลงโคราชถงใชร าเฉพาะบางเพลงแตกเปนทาพนฐานของทาร าทกทา ซ งสามารถดดแปลงจากทาพนฐานและร าตอเนองกนไดทกทา ทงนการร าทแตกตางกนนนอาจขนอยกบบคลกและลกษณะของหมอเพลงโคราชแตละคน ทาร าพนฐานจงเปน



191

ทาหลกๆ เทานน เชน ทายนโอ ทายอง ทาประจญบาน ทาชางเทยมแม ทาปลาไหลพนพวง ทาจก นอกจากน ทาร าพนฐานหรอทาร าหลกทใชประกอบการแสดงเพลงโคราช มลกษณะการแบงประเภททแตกตางกนออกไป เชน แบงตามลกษณะการใชในกลอนเพลงชาและเพลงเรว การใชทาร าระหวางการรอง ทาร าตบท ทาร าแบบดงเดม เปนตน ฉะนนการศกษาในครงน จงไดสงเคราะหทาร าตางๆ เพอหาขอก าหนดเปนมาตรฐานในการน าไปใชใหเหมาะสมกบความหมายของกลอนเพลงแตละประเภทและเปนไปตามก าหนดทยดถอปฏบตสบตอกนมา ซงสรปไดวา ทาร าพนฐานทเปนมาตรฐานส าหรบประกอบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช มจ านวน 7 ทา ประกอบดวย ทาเตรยม 1 ทา ไดแก ทาโอ และทาร าทสอความหมายจ าวน 6 ทา ไดแก 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6) ทาปกหลก ทาร าเหลานมชอเรยกทาร าและขอก าหนดในการน าไปใชทสอดคลองกบผลการศกษาของ ศภรตน ทองพานชย (2555 : 299) ท าการศกษา เรอง เพลงโคราช : การสรางมาตรฐานศลปะการแสดงพนบาน จงหวดนครราชสมา พบวา เอกลกษณการแสดงเพลงโคราชประกอบดวยมาตรฐานดานผ แสดง มาตรฐานดานบทกลอนเพลงและภาษาทใชในการแสดง มาตรฐานดานการแตงกาย มาตรฐานดานเวท แสง สเสยง มาตรฐานดานจารต และมาตรฐานดานทาร า คอ หมอเพลงตองใชทาร าแบบดงเดมประกอบการแสดง ไดแก ทาชางเทยมแม ทายอง ทาจก ทาปลาไหลพนพวง ทาประจญบาน ซงเปนการใชทาทางใหตรงกบความหมายของบทรอง นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของ รตตกร ศรชยชนะ และสภาวด โพธเวชกล (2558 : 142) ท าการศกษา เรอง กระบวนทาร าในเพลงโคราช พบวา รปแบบการแสดงเพลงโคราชมการเปลยนแปลงไปตามยคสมยและตามความตองการของผชม การใชทาร าประกอบการแสดงม 7 ทา โดยแบงออกเปนทาร าหลก 4 ทา ไดแก ทาชางเทยมแม ทาจก ทายอง ทาปลาไหลพนพวง ทาร ารบระหวางรองจ านวน 3 ทา ไดแก ทาปกหลก ทาประจญบาน และทายางสามขม นอกจากนยงมทาร าตบทและการเคลอนทประกอบอยในกระบวนทาร าเพลงโคราช



192

สรปไดวา มาตรฐานทาร าพนฐานทใชประกอบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช อาจมชอเรยกและการแบงประเภทของทาร าพนฐานทแตกตางกนไปตามบรบทของเนอหานนๆ เชน แบงตามจงหวะชาหรอเรวของกลอนเพลง ทาร าตบท ทาร ารบขณะขบรอง ทาร าหลกแบบดงเดม ทาเตรยม หรอใชตามความหมายของกลอนเพลง สงเหลานถงแมจะแตกตางกนในการเรยกชอและแบงประเภท แตในทางปฏบตไดยดถอเปนมาตรฐานเดยวกน โดยการน าทาร ามาใชจะตองค านงถงความเหมาะสมในความหมายของกลอนเพลงและขอก าหนดซงเปนแนวทางปฏบตตามความเขาใจเชนเดยวกนมาจนถงปจจบน ฉะนนแลวมาตรฐานทาร าพนฐานส าหรบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราชตามการสอความหมายดงเชนการศกษาในครงน เปนการก าหนดมาตรฐานทาร าพนฐานทสามารถน ามาใชไดอยางถกตอง รวมถงเปนการยอมรบทเกดจากการปฏบตสบตอกนมาจนถงปจจบน 2. กลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราชตอการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช

ปจจบนเพลงโคราชมการพฒนาปรบเปลยนรปแบบการแสดงทหลากหลายเพอใหเกดการปรบตวไปกบวถเศรษฐกจ ความเจรญทางเทคโนโลย เพอรกษาภมปญญานใหคงอย การด าเนนงานดานการสงเสรมและการอนรกษ จงควรด าเนนควบคไปพรอมกบการพฒนาหรอการสรางสรรคผลงานใหเหมาะสมตอบรบทความเปลยนแปลงและความตองการของกลมเปาหมาย การสรางสรรคกลอนเพลงทาร าพนฐานเพลงโคราชจงไดด าเนนตามกระบวนการพฒนาแบบมสวนรวมโดยรกษาเอกลกษณทางดานภาษา วธการขบรอง ขอก าหนดทยดถอปฏบต ทาร า รวมถงความรจากภมปญญาดงเดมเพอใชเปนสอในการสงเสรมและอนรกษ กลอนเพลงทไดสรางสรรคขนน มเนอหาถงการอธบายชอทาร า ลกษณะของความหมายและการน าไปใชจ านวน 6 ทา ไดแก 1) ทารอ ทายอง ทาลอ หรอ ทายางสามขม 2) ทาชางเทยมแม 3) ทาปลาไหลพนพวง 4) ทาจก 5) ทาประจญบาน และ 6)ทาปกหลก และใช “ทาโอ” เปนทาเรมตนส าหรบการเตรยมความพรอมกอนเรมท าการแสดง ดงนนกลอนเพลงจงเกดจากการพฒนาเพอตอบสนองตอความเปลยนแปลงของยคสมยและยงคง



193

รกษาเอกลกษณภมปญญาเดมใหคงอย สอดคลองกบผลการศกษาของ หนงหทย ขอผลกลาง (2554 : O-224) ท าการศกษาเรอง วถเพลงโคราช : มตและพลวตรของความเปลยนแปลง พบวา การด ารงอยของเพลงโคราชมทงมตของความเปลยนแปลง ไดแก มตทางสนทรยะของบทเพลง การไหวคร การแตงกาย ขนบของการแสดง แตยงไมมมตใดทสญหายเปนเพยงการปรบรปแบบและเนอหาเพอความอยรอดของเพลงโคราช สามารถเขาถงกลมเปาหมาย รวมถงการปรบบทบาทหนาทจากการเปนสอเพอความบนเทงและการความเปนวฒนธรรม เพมบทบาทของการเปนสอเพอท าหนาทในการประชาสมพนธและการใหความร สงเหลานเปนการปรบตวเพอใหเขาสถานการณทเปลยนไปและเพอใหการสบทอดศลปวฒนธรรมอนเปนเอกลกษณของจงหวดยงคงด ารงอยตอไป กลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราชในมตดานการสงเสรมและอนรกษ มกระบวนการด าเนนงานแบบมสวนรวมระหวางผวจย ปราชญ ผมความรเฉพาะดาน และผมสวนเกยวของในการสงเสรมและอนรกษเพลงโคราช ซงเปนการเปดโอกาสใหเกดการพฒนา การแลกเปลยนเรยนร สรางแนวทางการสงเสรมและอนรกษไดตรงตามความตองการของชมชนหรอกลมคนซงมสวนเกยวของในศลปวฒนธรรมนนๆ เปนสวนหนงของการกระตนใหคนในทองถนตระหนกถงคณคา เกดการรวมแรงรวมใจ ความสามคค การสรางความเขาใจอนด ลดชองวาระหวางหนวยงานกบตวบคคล เกดการยอมรบรวมกน และกอเกดความส าเรจอยางยงยน ดงนนกลอนเพลงทาร าพนฐานส าหรบเพลงโคราช จงเปนผลงานทงดานการอนรกษความเปนมาตรฐานจากภมปญญาดงเดมควบคไปกบการพฒนา สงเสรมการเผยแพร การถายทอดความรใหแกหมอเพลงรนใหม ซงเปนสวนหนงทชวยรกษาภมปญญาดงเดมสามารถน าไปใชและเผยแพรไดอยางถกตองตอไปในอนาคต ทงนกระบวนการด าเนนงานเพอการสงเสรมและอนรกษ สอดคลองกบแนวคดขอบเขตขายงานวฒนธรรมของ กระทรวงวฒนธรรม (2552 : 19-24) และการอนรกษเพลงพนบานของสารานกรมไทยส าหรบเยาวชนฯ (ม.ป.ป.) ทกลาวถง แนวทางการด าเนนงานดานวฒนธรรมและการอนรกษ ประกอบดวย 1)การส ารวจศกษาและวจย 2)การอนรกษ 3)การฟนฟวฒนธรรม 4)



194

การพฒนาวฒนธรรม 5)การถายทอดวฒนธรรม 6)การสงเสรมเอตทคคะทางวฒนธรรม 7)การแลกเปลยนวฒนธรรม และ8)ยกยองเชดช นอกจากนยงมความสอดคลองกบผลการศกษาของ เบญจพร เจกกนทก (2557 : ง) ท าการศกษาเรอง แนวทางการอนรกษและฟนฟภมปญญาการแสดงเพลงโคราชแบบดงเดมของจงหวดนครราชสมา พบวา แนวทางการอนรกษและฟนฟควรไดรบความรวมมอจากผทมสวนเกยวของ ไมวาจะเปนครเพลงและคณะหมอเพลงโคราช ประชาชนในพนท องคกรเอกชน รวมถงหนวยงานจากรฐ ควรมการสรางทศนคตทถกตองเพอใหคนในทองถนไดตะหนกถงความส าคญของภมปญญาทองถนอนมคาใหอยสบไป และ กตศกด กปโก (2557 : 4) ศกษาเรอง กระบวนการสอสารเพอการอนรกษเพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงโคราชประยกต พบวา แนวทางในการอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราชควรใชชองทางทหลากหลาย ชกชวนใหเยาวชนเกดความรก ความรในภาษาโคราช รวมถงมสวนรวมในการอนรกษทงทางตรงและทางออม โดยตองมการพฒนาใน 5 ดาน คอ การเผยแพร การสบทอด บคลากร สถานทแสดง รวมทงการพฒนาใหเกดความนยมและเหนคณคาของเพลงโคราช สรปไดวา การด าเนนงานดานการสงเสรมและอนรกษศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช ควรใหความส าคญทงในแงมมของการศกษา คนควา เพอเปนแนวทางในการสงเสรม อนรกษ และการพฒนาใหเกดความเหมาะสมกบบรบทของยคสมยและรสนยมของผ ฟงรนใหม ทงนกระบวนการด าเนนกจกรรมตางๆ ควรเปดโอกาสใหผมสวนเกยวของในมตตาง ๆ เชน หมอเพลงโคราช สมาคมเพลงโคราช หนวยงานราชการ สถานศกษาและชมชนในทองถน ไดมสวนรวมในการด าเนนกจกรรมตงแตกระบวนการวางแผนจนกระทงการตดตามผล สงเหลานจะเปนประโยชนสามารถตอบสนองตอความตองการของชมชนไดอยางแทจรง และชวยสรางความเขมแขงในการสงเสรมและอนรกษโดยชมชนไดอยางยนตอไปในอนาคต ขอเสนอแนะ จากกระบวนการศกษาดงกลาว ผ วจยพบประเดนส าคญในการด าเนนงานและขอเสนอแนะโดยสรปดงน



195

1. ขอเสนอแนะดานการน าผลงานวจยไปใชประโยชน 1.1 เพอใหเกดประโยชนสงสด ผ ใชผลงานควรเปนมความรความเขาใจ

พนฐานเกยวกบเพลงโคราช และควรมความเขาใจถงความหมายของภาษาโคราชทปรากกฎในผลงานวจยชนนเสยกอน

2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 2.1 ควรมงานวจยดานการสงเสรมใหศลปนเพลงโคราชมชองทางในการถายทอดเพลงโคราชมากขน 2.2 ควรมงานวจยดานการพฒนาสอ หรอการสรางสรรคผลงาน เพอ

สงเสรมใหเกดการเรยนรในระบบโรงเรยนเพมยงขน ตลอดจนการจดท าหลกสตรทองถนการบรณาการในวชาตาง ๆ เกยวกบศลปะการแสดงพนบานเพลงโคราช เชน ภาษา ประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม ดนตร นาฏศลป เปนตน ทงนเพอใหเกดการสงเสรมและการอนรกษไดอยางแพรหลายยงขน

เอกสารอางอง กตศกด กปโก. (2557). กระบวนการสอสารเพอการอนรกษเพลงพนบาน :

กรณศกษา เพลงโคราชประยกต. สารนพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาสอสารมวลชน มหาวทยาลยรามค าแหง.

ณรงค กลนเทศ และคณะ. (2555). การมสวนรวมของชมชนวดราชาธวาสในการปองกนและรกษาสถานทเกดเหต. รายงานการวจย. มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

บญสม สงขสข และสมาคมเพลงโคราช. นายกสมาคมเพลงโคราช คณะกรรมหาร

บรหาร สมาชกสมาคมเพลงโคราช. สมภาษณ. 17 กรกฎาคม 2557. เบญจพร เจกกนทก. (2557). แนวทางการอนรกษและฟนฟภมปญญาการแสดง

เพลงโคราชแบบดงเดมของจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.



196

เพยงพมล กองวาร. (2556). การศกษาภาษาและการสะทอนอตลกษณของ

ชมชนคนโคราชผานเนอหาเพลงโคราช. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

รตตกร ศรชยชนะ และสภาวด โพธเวชกล. (2558). กระบวนทาร าในเพลงโคราช. ว า รสารราชพฤก ษ สาข าม นษยศาสต รและส ง คมศาสต ร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. 13(2) : 142

วฒนธรรม. กระทรวง. (2552). ค มอศนยวฒนธรรมในสถานศกษา : ขอบขายงาน

วฒนธรรม. พมพครงท 2, กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม.

ศภรตน ทองพานชย. (2555). เพลงโคราช : การสรางมาตรฐานศลปะการแสดงพนบาน จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาวฒนธรรมศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สารานกรมไทยส าหรบเยาวชนฯ ฉบบเสรมการเรยนร เลม 15. (ม.ป.ป.). อนรกษเพลงพนบาน. คนเมอ 2 พฤษภาคม 2559 จาก http://www. kanchanapisek.or.th.

ส านกศลปะและวฒนธรรม. มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. (2555). เพลงโคราช เลม 1 เฉลมพระเกยตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554. นครราชสมา : มตรภาพการพมพ 1995.

___________. (2555). เพลงโคราช เลม 2 เฉลมพระเกยตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554. นครราชสมา : มตรภาพการพมพ 1995.

หนงหทย ขอผลกลาง. (2554). วถเพลงโคราช : มตและพลวตรของความเปลยนแปลง. ในการประชมวชาการและเสนอผลงานวจย/สรางสรรค “ศลปากรวจย ครงท 4 บรณาการศาสตรและศลป คอ ศลปากร” วนท 19 - 21 มกราคม 2554. นครปฐม : สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากร.



197

อรทย กกผล. (2552). คคด ค มอ การมสวนรวมของประชาชนส าหรบผบรหารทองถน. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา.

Chapin, F.S. (1997). Social participation and social intelligence (3rded). New York : Longman.



198

ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพ การปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง

THE RELATIONSHIP BETWEEN HUMAN RESOURCE MANAGEMENT AND STAFF’S WORK EFFICIENCY AT ONE OF COMMERCIAL BANKS

ศศวมล ภวฒน2

Sasiwimon Piwat1

บทคดยอ การวจยคร งน มวตถประสงคเพอศกษาการบรหารทรพยากรมนษย ประสทธภาพการปฏบตงาน และศกษาความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง เกบรวบรวมขอมลจากพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง จ านวน 151 คน โดยใชแบบสอบถามทมคาความเชอมน ดานการบรหารทรพยากรมนษยมคาเทากบ 0.95 ดานประสทธภาพการปฏบตงาน มคาเทากบ 0.87 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐาน ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหพนธเพยรสน และคาสมประสทธสหพนธถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา การบรหารทรพยากรมนษย ภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก ประสทธภาพการปฏบตงาน ภาพรวมอยในระดบมาก ดานการประเมนผลการปฏบตงาน และดานคาตอบแทนและสทธประโยชนมความสมพนธเชงบวกและสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงาน มคาเทากบ 0.260 และ 0.120 ตามล าดบ คาสหสมพนธถดถอยพหคณของประสทธภาพการปฏบตงาน กบดานการประเมนผลการปฏบตงานและดานคาตอบแทนและสทธประโยชนเทากบ 0.630 โดยทตวพยากรณทง 2 ตวสามารถพยากรณประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง ไดรอยละ 39.70 ขอเสนอแนะในการวจยครงน ผบรหารควรใหความส าคญในดาน

1นกศกษาปรญญาโท สาขาการบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน



199

การประเมนผลการปฏบตงานและดานคาตอบแทนและสทธประโยชนเพอใหผลของการปฏบตงานเกดประสทธภาพมากขน ค าส าคญ : การบรหารทรพยากรมนษย ประสทธภาพการปฏบตงาน ธนาคารพาณชย Abstract This research aimed to study of the human resource management. the staff’s work efficiency and to study the relationship between human resource management and staffs’ work efficiency at one commercial bank. The sample group of this study were 151 people. Data was collected by questionnaires with the reliability of 0.95 and 0.87.The statistics used for analyzing the collected data were means, standard deviation, multiple correlation analysis and multiple regression analysis. The study found that: the level of human resource management as an overview and in each aspect was at high level. The level of the staff’s work efficiency was at high level. The evaluation of the operation and the compensation and benefits had a positive relationship and effect on the staff’s work efficiency at the level of 0.260 and 0.120. Multiple regression analysis of the staff’s work efficiency with evaluation of the operation and compensation and benefits was 0.630. The two predictors can predict the staff’s work efficiency of a commercial bank's at 39.70 percent. Suggestions in this research were that the manager should focus on the evaluation of the performance and the compensation and benefits which could affect the results of operations with greater effectiveness. Keywords: Human Resource Management, Work efficiency, Commercial Banks



200

บทน า ภายใตการเปลยนแปลงททวความรนแรงและซบซอนมากขนท าใหหลาย ๆ ปญหา ขยายตวกลายเปนปญหาทงในระดบประเทศ และระดบโลก เชน ปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ ปญหาทางดานการเมอง ปญหาอาชญากรรมขามชาต ปญหาดานพลงงาน ปญหาสภาวะอากาศเปลยนแปลง ฯลฯ ซงสถานการณดงกลาวสงผลท าใหธนาคารพาณชยหลายแหงพยายามทจะเสรมสรางศกยภาพของตนเองในทก ๆ ดานเพอใหเกดขอไดเปรยบทางการแขงขน ไมวาจะเปนการขยายสาขาของธนาคารพาณชยในหางสรรพสนคา แหลงชมชน จากการเปลยนแปลงทเกดขน ท าใหองคกรตางกตองหาทางรบมอกบการเปลยนแปลงเพอใหองคกรสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมได (สนนทา มงเจรญพร,2556) จากสภาพแวดลอมตางๆทเกดขน ธนาคารพาณชยแหงหนง กไดควบรวมกจการและปรบโครงสรางขององคกรอยางเปนทางการเมอป 2554 เพอสามารถตอบสนองการใหบรการทางการเงนครบวงจรและขยายชองทางการใหบรการครอบคลมลกคาเปาหมายทวประเทศไมวาจะเปนการขยายสาขาของธนาคารพาณชยในหางสรรพสนคา แหลงชมชน และปจจบนธนาคารผ ร วมถอห นทไดเขามาเปนพนธมตรรวมถอหนในธนาคารพาณชยแหงหนง จ านวนสดสวน 48.99% มากวา 5-6 ปนน กไดออกมาชแจงแผนการขายหนทงหมด เพอทจะปรบเปลยนกลยทธและนโยบายในการด าเนนธรกจในภมภาคเอเชยแปซฟก ซงท าใหการเปลยนแปลงดงกลาวนน สงผลตอโครงสรางขององคกร ผบรหารองคกรรวมถงความรสกของพนกงานภายในองคกร ปญหาเหลานท าใหผบรหารจะตองบรหารการเปลยนแปลงทเกดขนภายในองคกร และมบทบาทหนาทเปนผปฏบตงานในดานตางๆ ของการบรหาร “คน” ในองคกรดวยเชน การสรรหาและการคดเลอก การจดฝกอบรมพนกงาน การประเมนผลการปฏบตงาน การบรหารคาตอบแทน การบรหารทรพยากรมนษยจงเปนบทบาทส าคญตอการพฒนาองคกรทงหมด เพอใหพนกงานสามารถปฏบตงานไดส าเรจตามวตถประสงคทตงไว และเพอใหเกดประสทธภาพการท างานและคณภาพชวตในการท างานมากขน (ชลนศา พรหมเผอก, 2554)



201

จากความเปนมาและความส าคญของปญหาทกลาวมาทงหมดขางตน ท าใหผวจยเลงเหนถงความจ าเปนและความส าคญของการบรหารทรพยากรมนษย วามสวนส าคญทจะชวยผลกองคการและท าใหผลการปฏบตงานของพนกงานดยงขน จงไดท าการศกษาถงความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนงเพอใหองคกรสามารถน าผลการวจยครงนไปใชประโยชนและปรบเปลยนวธการบรหารทรพยากรมนษยและสรางแรงจงใจใหพนกงานปฏบตงานอยางมประสทธภาพ และเพอใหองคการบรรลสวตถประสงคและเปาหมายทองคการตองการตอไป วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารพาณชยแหงหนง 2. เพอศกษาประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง 3. เพ อศกษาความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง วธการวจย ประชากร ประชากรทใชในงานวจยครงน ไดแก พนกงานธนาคารพาณชยแหงหนงทงหมด จ านวน 151 คน (ขอมลสถตพนกงาน ธนาคารพาณชยแหงหนง, 2558) ตวแปรทใชในการวจย ตวแปรอสระ คอ การบรหารทรพยากรมนษย 5 ดาน ไดแก ดานการสรรหา ดานการคดเลอก ดานการฝกอบรมและพฒนา ดานการประเมนผลปฏบตงานและดานคาตอบแทนและสทธประโยชน

ตวแปรตาม คอ ประสทธภาพการปฏบตงาน 4 ดาน ไดแก ดานคณภาพ ดานปรมาณ ดานเวลางานและดานคาใชจาย



202

เครองมอทใชในการวจย เค ร องมอท ใ ช ในการ เ กบ ขอมลการว จยค ร งน เ ปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ซงผวจยสรางขนจากการศกษาเอกสาร รายงานการวจยตางๆ และงานวจยทเกยวของ ซงเนอหาครอบคลมตามวตถประสงค โดยผ วจยไดออกแบบใหแบบสอบถามมแบง 4 ตอน คอ

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคลของพนกงาน ซงเปนผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนค าถามเลอกตอบเพอถามขอมล เพศ อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาในการท างาน อตราเงนเดอน ลกษณะค าถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) จ านวน 5 ขอ ตอนท 2 เปนแบบสอบถามการบรหารทรพยากรมนษย โดยลกษณะของแบบสอบถามจะแบงตามการบรหารทรพยากรมนษย 5 ดาน ไดแกการสรรหา การคดเลอก การฝกอบรมและพฒนา การประเมนผลการปฏบตงาน และคาตอบแทนและสทธประโยชน ดานละ 4 ขอ เปนค าถามแบบปลายปด จ านวน 20 ขอ ใชแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ของลเครท (1961) แบงระดบการวดเปน 5 ระดบ โดยก าหนดคาคะแนน ดงน คะแนน 5 หมายถง มากทสด คะแนน 4 หมายถง มาก คะแนน 3 หมายถง ปานกลาง คะแนน 2 หมายถง นอย คะแนน 1 หมายถง นอยทสด ส าหรบแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating scale) 5 ระดบ ใชเกณฑการแปลผลในการแบงระดบคะแนนเฉลย (กลยา วานชยบญชา, 2544) ดงน คาเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษยมากทสด คาเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษยมาก



203

คาเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษยปานกลาง คาเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษยนอย คาเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษยนอยทสด ตอนท 3 เปนแบบสอบถามประสทธภาพการปฏบตงาน โดยลกษณะของแบบสอบถามจะแบงตามประสทธภาพการปฏบตงาน 4 ดาน ไดแก คณภาพงาน ปรมาณงาน เวลาและคาใชจาย ดานละ 4 ขอ เปนค าถามแบบปลายปด จ านวน 16 ขอ ใชแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ของลเครท (1961) แบงระดบการวดเปน 5 ระดบ โดยก าหนดคาคะแนน ดงน คะแนน 5 หมายถง มากทสด คะแนน 4 หมายถง มาก คะแนน 3 หมายถง ปานกลาง คะแนน 2 หมายถง นอย คะแนน 1 หมายถง นอยทสด ส าหรบแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating scale) 5 ระดบ ใชเกณฑการแปลผลในการแบงระดบคะแนนเฉลย (กลยา วานชยบญชา, 2544) ดงน คาเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง ระดบประสทธภาพการปฏบตงานมากทสด คาเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง ระดบประสทธภาพการปฏบตงานมาก คาเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง ระดบประสทธภาพการปฏบตงานปานกลาง คาเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง ระดบประสทธภาพการปฏบตงานนอย คาเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง ระดบประสทธภาพการปฏบตงานนอยทสด



204

ตอนท 4 เปนแบบสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะในการท างานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง เปนค าถามปลายเปด จ านวน 1 ขอ วธการสรางเครองมอ 1. ศกษาแนวคด และผลงานวจยทเกยวของ เพอรวบรวมเปนขอมลในการสรางแบบเครองมอวจย 2. สรางเครองมอ โดยการวเคราะหเนอหาใหครอบคลมวตถประสงคในดานขอมลพนฐานของพนกงาน การบรหารทรพยากรมนษย และประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงาน แลวน าไปสรางเปนแบบสอบถาม 3. น าเครองมอทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวจย เพอตรวจสอบความถกตองเหมาะสม และพจารณาปรบปรงแกไข ความบกพรอง 4. น าเครองมอวจยทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไปเสนอผ เชยวชาญจ านวน 3 ทาน พจารณาตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา 5. น าเครองมอวจยทผานการพจารณาของผ เชยวชาญ และปรบปรงแกไขแลว ไปท าการทดลอง (try Out) กบพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง จ านวน 30 คน โดยใชแบบสอบถามทมคาสมประสทธ แอลฟาของครอนบราค ดานการบรหารทรพยากรมนษยเทากบ 0.95 และคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.573- 0.743 สวนดานประสทธภาพการปฏบตงานเทากบ 0.87 และคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.451- 0.645

การวเคราะหขอมล 1. วเคราะหขอมลพนฐานของพนกงาน ดวยคาความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage) 2. วเคราะหระดบการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารพาณชยแหงหนง ดวยคาเฉลย ( ) และคาสวนเบยงเบน มาตรฐาน( ) 3. วเคราะหระดบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง ดวยคาเฉลย ( ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( )



205

4. วเคราะหความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคาร พาณชยแหงหนง โดยใชสถตคาสมประสทธสหพนธอยางงายของเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) 5. วเคราะหการบรหารทรพยากรมนษยทมผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง โดยใชสถตคาสมประสทธสหพนธถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ผลการศกษา 1. ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม พบวา สวนใหญเปนเพศหญง อาย 30-39 ป การศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทา ระยะเวลาในการท างาน 7-10 ป อตราเงนเดอน 25,001-35,000 บาท 2. ผลการวเคราะหคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของการบรหารทรพยากรมนษย พบวา ภาพรวมและรายดานมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบจากมากไปหานอย คอ ดานการสรรหา ดานการฝกอบรมและพฒนาคาตอบแทนและสทธประโยชน ดานการประเมนผลการปฏบตงาน และดานการคดเลอก ดงตารางท 1



206

ตารางท 1 แสดงคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน การบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารพาณชยแหงหนง โดยรวม

การบรหารทรพยากรมนษย ระดบความคดเหนตอการบรหารทรพยากรมนษย

1. ดานการสรรหา 2. ดานการฝกอบรมและพฒนา 3. ดานคาตอบแทนและสทธประโยชน 4. ดานการประเมนผลการปฏบตงาน 5. ดานการคดเลอก

4.069 4.038 3.964

3.964

3.897

0.612 0.643 0.583

0.555

0.590

มาก มาก มาก

มาก

มาก

รวม 3.986 0.517 มาก

3. ผลการวเคราะหคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของประสทธภาพการปฏบตงาน ภาพรวมมประสทธภาพการปฏบตงานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนราย ด าน พบว า ป ระส ท ธภ าพกา รป ฏบต ง านอย ใ น ร ะดบม ากท ส ด ค อ ดานคาใชจาย สวนประสทธภาพการปฏบตงานอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปนอย คอ ดานเวลา ดานคณภาพและดานปรมาณ ดงตารางท 2



207

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง โดยรวม

ประสทธภาพการปฏบตงาน ระดบประสทธภาพการ

ปฏบตงาน 1. ดานคาใชจาย 2. ดานเวลา 3. ดานคณภาพ 4. ดานปรมาณ

4.207 4.201 4.119 4.111

0.407 0.347 0.414 0.394

มากทสด มาก มาก มาก

รวม 4.156 0.324 มาก

4. ผลการวเคราะหความสมพนธ พบวา ดานการสรรหา ดานการคดเลอก ดานการฝกอบรมและการพฒนา ดานการประเมนผลการปฏบตงาน และดานคาตอบแทนและสทธประโยชน มความสมพนธกบประสทธภาพการปฏบตงาน เชงบวก ดงตารางท 3



208

ตารางท 3 ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพ การปฏบตงานประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหง

หนง

ตวแปร (X1) (X2) (X3) (X4 ) (X5) (Y) ดานการสรรหา (X1)

- 0.795 0.655 0.682 0.606 0.447

ดานการคดเลอกบคลากร (X2)

- 0.627 0.717 0.646 0.438

ดานการฝกอบรมและการพฒนา (X3)

- 0.665 0.714 0.478

ดานการประเมนผลการปฏบตงาน (X4)

- 0.786 0.616

ดานคาตอบแทนและสทธประโยชน (X5)

- 0.567

ประสทธภาพการปฏบตงาน (Y)

-



209

ตารางท 4 คาน าหนกความส าคญของการพยากรณทสงผลตอประสทธภาพการ ปฏบตงาน ของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง ในภาพรวมแบบ Stepwise

B Std. Error

Beta t VIF

คาคงท ดานการประเมนผลการปฏบตงาน (X4) ดานคาตอบแทนและสทธประโยชน (X5)

2.651 0.260 0.120

0.25588 0.25302

0.466 0.216

17.194 4.325 2.093

2.616 2.616

R = 0.630 R2= 0.397 SEest = 0.258 F-Value = 48.805 *p<0.05 จากตารางท 4 ผลการวเคราะหการทดสอบ Multicollinearity พบวา คา VIF ของตวแปรการบรหารทรพยากรมนษยทง 2 ตวแปร มคา 2.616 ซงนอยกวา 10 แสดงวาไมมปญหาดานความสมพนธระหวางตวแปรอสระดวยกนสงเกนไปและคาน าหนกความส าคญของการพยากรณทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงาน พบวา ดานการประเมนผลการปฏบตงาน และดานคาตอบแทนและสทธประโยชน สงผลทางบวกตอประสทธภาพการปฏบตงาน มคาเทากบ 0.260 และ 0.120 ตามล าดบ โดยดานการประเมนผลการปฏบตงาน สงผลทางบวกตอประสทธภาพการปฏบตงานสงสด และดานคาตอบแทนและสทธประโยชน สงผลทางบวกในระดบทต าลงมา คาสหสมพนธถดถอยพหคณของประสทธภาพการปฏบตงาน กบดานการประเมนผลการปฏบตงาน และดานคาตอบแทนและสทธประโยชน เทากบ 0.630 โดยทตวพยากรณทง 2 ตว สามารถพยากรณประสทธภาพการปฏบตงาน ของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง ไดรอยละ 39.70 มคาความคลาดเคลอนในการพยากรณ 25.80



210

สามารถเขยนสมการท านายในรปคะแนนดบ ไดดงน ประสทธภาพการปฏบตงานของประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง 2.651 + 0.260 (ดานการประเมนผลการปฏบตงาน) + 0.120 (ดานคาตอบแทนและสทธประโยชน) สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน Z (ประสทธภาพการปฏบตงาน) = 0.466 (Z ดานการประเมนผลการปฏบตงาน) + 0.216 (Zคาตอบแทนและสทธประโยชน) สรปและอภปรายผล 1. จากผลการวเคราะห การบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารพาณชยแหงหนง ภาพรวมอยในระดบมาก สอดคลองกบ การบรหารทรพยากรมนษยของสาขาธนาคารออมสน ในเขตกรงเทพมหานคร พบวา การบรหารทรพยากรมนษย ภาพรวมอยในระดบมาก (ปยาพร หองแซง, 2555) และสอดคลองกบ การบรหารทรพยากรมนษยของโรงพยาบาลทกษณ จงหวดสราษฎรธาน พบวา การบรหารทรพยากรมนษย ภาพรวมอยในระดบมาก (สชตา มณรตน, 2558) 2. จากผลการวเคราะห ประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง ภาพรวมอยในระดบมาก สอดคลองกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานสาขา ในเครอขายการบรการและการขาย 3 ธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน) พบวา ประสทธภาพการปฏบตงาน ภาพรวมอยในระดบมาก (ณฐนย กจเกษมสวสด, 2554) และสอดคลองกบ ประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานสวนราชการภมภาคระดบจงหวดสราษฎรธาน สงกดกระทรวงมหาดไทย พบวา ประสทธภาพการปฏบตงาน ภาพรวมอยในระดบมาก (วยะดา ขาวม, 2558) 3. จากผลการวเคราะห ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษย กบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง พบวา ดาน การประเมนผลการปฏบตงาน มความสมพนธเชงบวกและสงผลตอประสทธภาพ การปฏบตงาน เนองจากธนาคารม กระบวนการประเมนผลการปฏบตงานและคณสมบตของพนกงาน ตามเ งอนไขของลกษณะงานทวาจาง เพอใชผลจาก



211

การปฏบตงานเปนเกณฑในการเพมคาตอบแทนหรอการเลอนต าแหนง โดยกระบวนการประเมนผลการปฏบตงานตองมความเหมาะสมกบต าแหนงและสายงาน มความยตธรรมเทยงตรง โปรงใส ตรวจสอบได และพนกงานมการร บรถงผล การปฏบตงานนนเพอน าไปแกไขปรบปรงการปฏบตงานใหมประสทธภาพมากขน สอดคลองกบ ความสมพนธระหวางการจดการทรพยากรมนษยกบประสทธภาพ การปฏบตงานของพนกงานธนาคารออมสน เขตสราษฎรธาน 1 พบวา ดาน การประเมนผลการปฏบตงาน สงผลบวกตอประสทธภาพการปฏบตงาน และสามารถพยากรณประสทธภาพการปฏบตงานได เนองจากการก าหนดเปาหมายการปฏบตงานใหพนกงานทกคนทราบแลว องคกรจะมการประเมนโดยหวหนางานและใหพนกงาน มสวนรวมในการก าหนดการประเมนผลการปฏบตงานรวมกนโดยอยบนพนฐานของความเปนระบบและมาตรฐานแบบเดยวกน มเกณฑการประเมนผลทมความยตธรรม ปราศจากอคต เทยงตรง โปรงใส สามารถตรวจสอบไดเพอประสทธภาพในทางปฏบตใหความเปนธรรมโดยทวกน (อนสฟญา ศรแสง, 2558) และสอดคลองกบ กระบวนการในการประเมนผลการท างาน ซงเปนกจกรรมทกระท าหลงจากไดมการคดเลอกพนกงานเขามาท างาน และไดมการใหท างานไประยะเวลาหนงตามทก าหนดแลว ซงผ บรหารจะตองคอยตดตามเปนระยะ ๆ วาผลงานทปรากฏออกมาและเมอท า การประเมนผลแลว กจะมการเสรมหรอแกปญหาใหพนกงานมประสทธภาพตอไป (วเชยร วทยอดม, 2557) 4. จากผลการวเคราะห ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษย กบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง พบวา ดานคาตอบแทนและสทธประโยชนมความสมพนธเชงบวกและสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงาน เนองจากรางวลทงหมดทพนกงานจะไดรบในการแลกเปลยนกบงาน ซงประกอบดวย คาจาง เงนเดอน โบนส สงจงใจ รวมถงสทธประโยชน เปนรางวลหรอสวนเพมทพนกงานไดรบซงเปนผลจากการจางงานและต าแหนงภายในองคการ เชน การประกนชวตและสขภาพ คารกษาพยาบาล แผนการศกษา รวมถงบรการตาง ๆ ทองคการใหกบพนกงานเพอเปนการตอบแทนการท างาน สอดคลองกบ วตถประสงค



212

ในการใหคาตอบแทนขององคการ คอ การใหสงจงใจในการปฏบตงาน ตามทฤษฎความเทาเทยมกน (Equity Theory) บคคลจะพจารณาเปรยบเทยบอตราสวนระหวางแรง พยายามในการปฏบตงานกบผลลพธทไดของตนเองกบบคคลอน วามความเทาเทยมกนหรอไม ถาบคคลอนไดอตราสวนผลตอบแทนทสงกวา กอาจทจะกอใหเกดความไมสบายใจขนแกบคลากร และอาจกอใหเกดปญหาในการปฏบตงานขนได ดงนนการก าหนดคาตอบแทนอยางยตธรรมจะสรางความพอใจใหแกบคลากร และปองกนปญหาทจะสงผลกระทบตอประสทธภาพในการด าเนนงานขององคการ (ณฎฐพนธ เขจรนนท, 2556) และสอดคลองกบ ประสทธภาพเปนสงจ าเปนส าหรบองคการซงไดแก ประสทธภาพของการผลตและภาวะการตลาด มอทธพลตอการก าหนดอตราคาตอบแทนขององคการ (ดวงรตน ธรรมสโรช, 2556) ขอเสนอแนะ การน าผลการวจยไปใชประโยชน การบรหารทรพยากรมนษย จากผลการวจยพบวา การประเมนผล การปฏบตงานและคาตอบแทนและสทธประโยชนมความสมพนธและสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานเชงบวกอยในระดบสง ดงนน ผบรหารควรใหความส าคญ ดงน 1.1 ดานการประเมนผลการปฏบตงาน จากผลการวจยพบวา การประเมนผลการปฏบตงานมความสมพนธอยในระดบสงและสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานมากกวาคาตอบแทนและสทธประโยชน ดงนน ผบรหารควรใหความส าคญเปนล าดบแรก เพราะการทมความยตธรรมและชดเจนในการประเมนผลการปฏบตงานนนสงผลตอความรสกของพนกงานของธนาคารพาณชยแหงหนง มากกวาการจายคาตอบแทนและสทธประโยชน องคกรจงตองใชวธการประเมนผลการปฏบตงานแบบโดยตรงและเขมงวด ซงเปนการประเมนผลโดยเทยบกบมาตรฐานของงานทก าหนดไว และมการก าหนดงานทตองการทงดานปรมาณและคณภาพไวอยางชดเจน และควรมการแจงหลกเกณฑวธการประเมนผลการปฏบตงานอยางชดเจน เพอแสดงถงความยตธรรมในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน รวมถงควรแจงผลการประเมนครงทผานมา



213

ใหพนกงานทราบ เพอทพนกงานจะไดน าผลการประเมนนนไปปรบปรงและพฒนาตนเองในการปฏบตงานเพอใหผลของการปฏบตงานเกดประสทธภาพมากขน 1.2 ดานคาตอบแทนและสทธประโยชน จากผลการวจยพบวา คาตอบแทนและสทธประโยชนมความสมพนธอยในระดบทสงและสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานในระดบทต าลงมาจากดานการประเมนผลการปฏบตงาน ผบรหารควรใหความส าคญเชนกน โดยพจารณาจากคาตอบแทนและสทธประโยชนอน ๆ รวมทงสวสดการของธนาคารใหอยในอตราทชวยใหพนกงานด ารงชพอยไดอยางเหมาะสมใกลเคยงกบลกษณะงานทท าอย หรอในระดบเดยวกนกบชนฐานะทเขาด ารงชพอย และท าใหพนกงานเกดความพอใจในสทธประโยชนตาง ๆ ซงเปนผลใหพนกงานรสกวาผบรหารมความยตธรรมและเพอกระตนใหพนกงานพฒนาการปฏบตงานใหดขนท าใหเกดผลการปฏบตงานมประสทธภาพเพมขนอกดวย ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป 1. ควรศกษาถงการบรหารคาตอบแทนทมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง 2. ควรศกษาถงการพฒนาประสทธภาพการสรรหาพนกงานของธนาคารพาณชยแหงหนง 3. ควรศกษาถงปจจยทมผลตอการพฒนาการบรหารทรพยากรมนษยของพนกงานธนาคารพาณชยแหงหนง เอกสารการอางอง กลยา วานชยบญชา. (2544). การวเคราะหสถต : สถตเพอการตดสนใจ. (พมพ

ครงท5).กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชลนศา พรหมเผอก. (2544). การก าหนดสมรรถนะเพ อเพ มประสทธภาพ

การปฏบตงานของบคลากรศนยนวตกรรมและการจดการความร. การคนควาแบบอสระ หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ จดการความร วทยาลยศลปะ สอ และเทคโนโลย มหาวทยาลยเชยงใหม.



214

ณฏฐพนธ เขจรนนทน. (2556). การจดการทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน.

ณฐนย กจเกษมสวสด. (2554). ปจจยจงใจทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานสาขาในเครอขาย การบรการและการขาย 3 ธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน). การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาวทยาการจดการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ดวงรตน ธรรมสโรช . (2556). การบรหารคาจางและคาตอบแทน.เชยงใหม : พรพพฒน.

ธนาคารพาณชยแหงหนง . (2558) .[Online].เ ขาถงไดจาก : https : www.thanachartbank.co.th [2558, กนยายน 15]

ปยาพร หองแซง. (2555). การบรหารทรพยากรมนษยท มผลตอความผกพนในองคกรของพนกงานสาขา ธนาคาร ออมสน ในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการจดการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วเชยร วทยอดม. (2557). การบรหารทรพยากรมนษย.นนทบร : ธนธชการพมพ. วยะดา ขาวม. (2558). ความสมพนธระหวางการจดการทรพยากรมนษยกบ

ประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานของพนกงานในสวนราชการภมภาคระดบจงหวดสราษฎรธาน สงกดกระทรวงมหาดไทย. การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาบรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎสราษฎรธาน.

สชตา มณรตน. (2558). ความสมพนธระหวางการบรหารทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของเจาหนาทโรงพยาบาลทกษณ จงหวดสร าษฎ ร ธ า น . ภ า คน พ น ธ บ ร ห า ร ธ ร ก จ มห าบณฑ ต ส า ข า ว ช า บรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎสราษฎรธาน.

สนนทา มงเจรญพร. (2556). การพฒนาทรพยากรมนษยกบผลการด าเนนงาน

ขององคการ ของธนาคารออมสน ส านกงานใหญ. หลกสตรปรญญารฐ

https://retailib.thanachartbank.co.th/

https://retailib.thanachartbank.co.th/



215

ประศาสนศาตรมหาบณฑต สาขานโยบายสาธารณะและการจดการ ภาครฐ คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

อนสฟญา ศรแสง. (2558). ความสมพนธระหวางการจดการทรพยากรมนษยกบประสทธภาพการปฏบตงานของพนกงานธนาคารออมสน เขตสราษฎรธาน 1. การคนควาอสระ หลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน.

Cronbach, L. J. (1970). Essentials of psychological testing. New York: Harper & Row.

Likert, R. (1961). New Patterns of management, New York (McGraw-Hill Book Company).



216

การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตด ของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต

Integration among Homes, Schools, and Mosques to Prevent the Drug Problems among Young Muslims in Phuket Province

สนต เกาะกาว

Sunti Kohkawee บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงค เพอ 1) ศกษาการด าเนนการปองกนปญหา ยาเสพตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกตในปจจบน 2) ศกษาปญหาอปสรรคใน การปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกต 3) เพอเสนอรปแบบการ บรณาการบาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกต ใชวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research Method) ศกษาเอกสาร ก า รสมภาษ ณ เ ช ง ล ก ผ ใ ห ข อม ล ส า คญป ร ะกอบ ด ว ย ผ น า ท อ ง ถ น ผน าทองท ผอ านวยการโรงเรยน และโตะอหมาม จดสมมนาวชาการ และวเคราะหขอมลเพอจดท ารางรปแบบการบรณาการบาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชน จงหวดภเกต” และจดสนทนากลม (Focus Group Discussion) โดยผทรงคณวฒ เพอยนยนรางรปแบบ ผลการวจยพบวา การด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกตในปจจบน ผน าทองท มงเนนการปราบปรามมากกวาการปองกน การด าเนนการปลายเหต ไมมรปแบบแนวทางทชดเจน ไมมบาน โรงเรยน มสยด ในการด าเนนการแกไขปญหายาเสพตด ไมมการบรณาการทชดเจน ผบรหารสถานศกษามองปญหาในมมมองคอนขางแคบ และขอมลเรองยาเสพตดไมเปนระบบ ขาดการมสวนรวมของมสยด ปญหา อปสรรคในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต พบวา ภาครฐใหความส าคญของปญหา แยกสวนการปองกน ผ น าทองถน ผน าทองทเกดความขดแยงกน เปนอปสรรคในการด าเนนงาน ไมประสบความส าเรจ



217

ชมชนไมกลาเขามาเกยวของด าเนนการ เพราะไมปลอดภยชวตตวเอง พอแมเลยงลกผดทาง โตะอหมามเนนเรองพธกรรมมากกวามองปญหาชมชน ผอ านวยการโรงเรยนมองปญหาทปลายเหต ไมจดเกบขอมลนกเรยนทตดยาในอดต รปแบบการบรณาการบาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต เรยกวา BAROM model มรายละเอยดดงน B แทนค าวา Brainstorming หมายถง การรวมพลงความคด ประสบการณและองคความรของผมบทบาท อ านาจหนาทของ บาน โรงเรยน มสยด และเครอขาย เพอคนหาแนวทางแกไขปญหา A แทนค าวา Antibody หมายถง การผนกก าลงในการปลกฝง เชอมโยงประสบการณ ความร และจตวญญาณทบาน โรงเรยน มสยด ในการสรางความเขมแขงและมนคงใหแกเยาวชน R แทนค าวา Responsibility หมายถง การเสรมสรางความรบผดชอบ ตอผมบทบาท อ านาจหนาทของ บาน โรงเรยน มสยด ในวถชวตของเยาวชน O แทนค าวา Organizing หมายถง การสรางองคกรแบบเบดเสรจ (One Stop Service) คอองคกรทมองคประกอบของการใหความส าคญกบผ รบบรการ ผ รบบรการจะตองมภาวะผน า มเทคนคและเครองมอการบรหาร มธรรมาภบาล การใชองคกรเปนคเทยบเคยง การสรางคณภาพบคลากรและการบรหารงานอยางตอเนอง รวมถงกระบวนการในการด าเนนการบรหารทรเรมจากผบรหารระดบสง มการสรางองคกรและทมงาน มเครองมอคณภาพ ใหความรแกบคลากร ตดตาม ประเมนผล ทบทวนการ ใหรางวลผประสบผลส าเรจและการเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลส าเรจขององคกร เพอในการแกไขปญหายาเสพตดของเยาวชน M แทนค าวา Management หมายถง การบรหารจดการตามแนวคดทฤษฎการบรณาการ ทฤษฎความขดแยงและการบรหารจดการรปแบบอน ๆ ทเหมาะสม กบบรบทตามภมศาสตร ภมสงคมในการแกไขปญหา ค าส าคญ : การบรณาการ การปองกนปญหายาเสพตด เยาวชนมสลม



218

ABSTRACT The purposes of the research were: 1) to study the current ways to prevent the drug use problems among young Muslims in Phuket province; 2) to investigate problems that have occurred; and 3) to propose a model to prevent the drug use problems among young Muslims in Phuket Province. This was a qualitative research. The research instrument s included document analysis and an in-depth interview. The main informants included leaders of the community, school directors, as well as Imams. A focus group discussion was organized to confirm a model to prevent drug problems which was created by the researcher. The study revealed : Currently, the community leaders used a suppression strategy to prevent drug problems among young Muslims in Phuket Province. However, the strategy was found unclear and ineffective. Schools worked separately and solved the problems in a limited way. No system for disseminating drug information was found. The most important factor is that there was no integration among the young people’s homes, schools, and mosques. The problems found was that the government focused on the drug problems, but neglected the prevention of the problems. There was an interest conflict among the community leaders. Most of the community residents were afraid to become involved in drug problems. Many of the parents spoiled their children, while a lot of Imams focused only at the religious rites. The schools were not taking this problems seriously. There was no history of the risk students found in the schools. The researcher proposed a model called BAROM to encourage the integration among the students’ homes, schools, and mosques to prevent the drug problems. “B” comes from Brainstorming to collect concepts and



219

guidelines from experts to prevent the drug problems; “ A” comes from Antibody which refers to integration among the children’s homes, schools and mosques to build an awareness among the young people about drug disadvantages; “R “comes from Responsibility which refers to encouraging parents, teachers, and Imams to realize their roles in preventing the young Muslims from becoming involved in drugs; “O” comes from Organizing which means the establishment of a one stop service center in the community to prevent the drug problems; “M” comes from Management which means the usage of management principles for the drug problem based on the theory of integration and integration and the community context. Key Words: Integration, Prevention of Drug Abuse, Young Muslims บทน า ปจจบนการแพรระบาดของยาเสพตดเปนปญหาทนบวนจะทวความรนแรงมากขน ลกลามแผขยายเขาไปในชมชน และโรงเรยน ท าลายอนาคตเยาวชนของชาต มผลกระทบตอการพฒนาประเทศ ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครองและความมนคงของประเทศ ภยของยาเสพตดจงเปนภยรายแรงทท าลายชาต ท าลายแผนดน ทงๆ ทมกฎหมายควบคม ปราบปรามและรณรงคแกปญหาดวยวธตาง ๆ มาโดยตลอด แตกลบมจ านวนผ เสพเพมมากขน ปญหายาเสพตด เปนปญหาทคนสวนใหญมกจะมงความสนใจไปทกลมผผลตผ คาและผ เสพยาเสพตด โดยเฉพาะผ เสพยาเสพตดทเปนเยาวชน ซงเปนผ เสยหายโดยตรงจงท าใหทกฝายไมวาจะเปนบดามารดา คร ผปกครอง องคกรภาครฐ และภาคเอกชน ตลอดจนสอมวลชนตางกใหความสนใจทจะเขามามสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด โดยเฉพาะการพยายามสอสารเพอสรางความเขาใจทถกตองแกเดกและเยาวชนใหมชวตทดงาม หางไกลจากยาเสพตด ซงตองระมดระวงทงในเรองของการสรรหาวธการและเลอกเฟนเนอหา ขอความทเขาถงเยาวชนไดตรงจด



220

ทงนเพราะเดกและเยาวชนนนจะมลกษณะพเศษ เชน ไมชอบใหใครวากลาวตกเตอนตรงๆ โดยเฉพาะผ ใหญ แตจะรบขาวสารขอมลไดมากขนถาเยาวชนดวยกนเปนผ ใหขาวสารขอมลนน หรอตนเองเปนผทเขามามสวนรวมในการสอสาร (กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน, 2552) ปญหายาเสพตดจงมใชปญหาเฉพาะของคนใดคนหนง หรอสงคมหนงเทานนแตเปนปญหาของทกคนในสงคมทงภาครฐและเอกชนทตองรวมมอปองกนและแกไขปญหายาเสพตดอยางจรงจง ซงปจจบนปญหายาเสพตดมความรนแรงและขยายตวเพมมากขนตามการเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจและสงคมในยคทมการพฒนา และถงแมวาจะมหนวยงานตางๆ ของภาครฐและเอกชนไดเขามารวมมอในการปองกนและแกไขปญหาอยหลายหนวยงานกตาม แตการแพรระบาดของยาเสพตดในสงคมกลบมปรมาณทเพมมากขน โดยกลมประชากรทตดยาเสพตดสวนใหญจะเปนกลมเดกและเยาวชน (สวจนา ตรรส, 2553 : 2) การแกไขปญหายาเสพตดของเดกและเยาวชน คงไมสามารถทจะผลกความรบผดชอบและภาระหนาทในการปองกนและแกไขไปใหสถาบนครอบครว หรอสถาบนการศกษาเทานน เพราะสถาบนทางสงคมอน ๆ กมสวนทท าใหเดกและเยาวชนมพฤตกรรมทไมเหมาะสมดงกลาวเชนเดยวกน แตสงทส าคญคอ เมอเกดปญหาขนมาแลวสถาบนตาง ๆ ไดท าอะไรเพอชวยบรรดาเดก ๆ และเยาวชนกนบาง จากแนวคดบวร ซงเปนแนวคดในการรวมตวกนของ บาน วด โรงเรยน ทจะเขามามสวนรวมปองกนและแกไขพฤตกรรมการเสพยาเสพตดของเดกและเยาวชน เพราไมวาจะเปนการปองกน แกไข หรอพฒนากไมสามารถท าไดเพยงล าพงโดยสถาบนหรอหนวยงานใดหนวยงานหนงเทานน จ าเปนอยางยงทจะตองอาศยความสมพนธระหวางปจจยทเกยวของอน ๆ เชน สถาบนในสงคม ภาครฐ ภาคเอกชน สอมวลชน องคกรตาง ๆ เปนตน เขามามสวนรวมในการพฒนา ตลอดจนรวมปองกนและแกไขปญหาพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเดกและเยาวชนทเกดขนในปจจบน โดยเฉพาะในเรองของปญหายาเสพตด เพราะเดกและเยาวชนเปนองคประกอบทส าคญทางโครงสรางขงสงคม ซงสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) ทสงเสรมใหมการเสรมสรางบทบาทของสถาบนครอบครว (บาน) สภาบนทางศาสนา



221

(วด) และสถาบนการศกษา (โรงเรยน) ในการยดเหนยวจตใจ สรางศรทธาและปลกฝงใหคนหยงลกใน “ศลธรรมพนฐาน” คอ “การเคารพในศกดศร คณคา สทธและหนาทของความเปนคนอยางเทาเทยมกน” ยดมนในคณความดทงตอตนเองและผอน ส านกใน “คณธรรม” มจรยธรรมในการด าเนนชวตและปฏสมพนธกบผอนดวยความซอสตยสจรต ความไมโลภและมเบยดเบยนผอน ความเมตตาความร รก สามคค ความรกชาตและท าประโยชนเพอสวนรวม และม “ความเพยร” คอความอดทนขยนหมนเพยร มสต ปญญาและรอบคอบ อนจะท าใหด าเนนวถชวตอยางมความสข การรจกประมาณตน มเหตผลและรอบคอบระมดระวง น าไปส “สงคมแหงศลธรรมความด” ทมความสมดลระหวาง “โลกวตถ” กบ “วญญาณ” เพราะคน เปนทนสงคมทส าคญทสด และมบทบาทเปนทงผสรางการพฒนาและผ ไดรบผลจากการพฒนา จงเปนตองพฒนาศกยภาพคนในทกมต ทงดานรางกาย จตใจ และสตปญญา โดยเรมจากการเสรมสราง “สขภาวะ”ของประชาชนใหมสขภาพแขงแรงและมพฤตกรรมสขภาพทดใหสามารถดแลตนเองได และมก าลงท าประโยชนตอสวนรวม (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2550) จงหวดภเกต เปนจงหวดเมองทองเทยว ทตดอนดบโลกทมผคนหลากหลายทงนกทองเทยวและผประกอบอาชพหรอภารกจทมทงถกกฎหมายและผดกฎหมาย หนงในประเดนทผดกฎหมาย ยาเสพทมทกชนดทนาตกใจ บรเวณรอบนอกเมองภเกต มผลกระทบตอเดกและเยาวชน ดานยาเสพตดทมความรนแรงมากขน และสถตการจบกมคดยาเสพตดมเพมมากขนโดยเฉพาะอยางยงในกลมเดกและเยาวชนทเปนอนาคตของชาต ถอวาเปนกลมเสยงตอการยงเกยวกบยาเสพตดมากทสด ดงนนควรตองสงเสรมสถาบนครอบครวใหมความเขมแขง เนองจากสถาบนครอบครวเปนปจจยส าคญทมผลท าใหเกดการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดอยางไดผล ในขณะเดยวกนสงคมตองการปรบเปลยนทศนคตตอผทเคยตดยาเสพตดเพอใหโอกาสในการกลบคนสสงคม และเมอบคคลเหลานมทยนอยางมนคงในสงคมแลวกจะเปนการปดประตทท าใหไมหวนกลบไปสเสนทางแหงความมดนนไดอก (ศนยปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดภเกต, 2555)



222

ดงนนผ วจยจงมความสนใจทจะศกษา การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหา ยาเสพตดของเยาวชน จงหวดภเกต โดยศกษาสภาพทวไป บทบาท สถานภาพของสถาบนบาน โรงเรยน และมสยด (บรม) ในการบรณาการโดยใชพลงศาสนา ดานจรยธรรม คณธรรม และศลธรรม ในการด าเนนงานปองกนแกไขปญหายาเสพตด เพอใหปญหายาเสพตดลดนอยลงหรอหมดไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาการด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต ในปจจบน 2. เพอศกษาปญหา อปสรรคในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต 3. เพอเสนอรปแบบการบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต ขอบเขตการวจย การวจยครงนมงศกษา การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต โดยก าหนดขอบเขตดานตาง ๆ ดงน 1. ขอบเขตดานเนอหา ในการศกษาครงวจยในน ผ วจยไดศกษาครอบคลมเนอหาเกยวกบการด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกตในปจจบน ศกษาปญหา อปสรรคในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกต และการสรางรปแบบการบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกน ยาเสพตด เยาวชนมสลม จงหวดภเกต 2. ขอบเขตดานผใหขอมลส าคญและประชากร การศกษาวจยในครงนผวจย แบงแยกตามกระบวนการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหสงเคราะหขอมล 3 ระยะ จงแบงประชากรออกเปน 3 กลม



223

ระยะท 1 การเกบรวบรวมขอมลผจดไดก าหนดผ ใหขอมลโดยใชวธการ เลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) จากผ ใหขอมลหลก (Key informants) รวมทงสน 40 คนประกอบดวย ผ ใหญบาน นายกองคการบรหารสวนต าบล รวมจ านวน 20 ทาน ผบรหารสถานศกษา ผอ านวยการโรงเรยนหรอรองผอ านวยการ จ านวน 10 ทาน ผน าศาสนา โตะอหมาม จ านวน 10 ทาน ด าเนนการตามวตถประสงค 3 ประเดน แลวน ามาวเคราะห สงเคราะหขอมล จากการสมภาษณเชงลกในประเดนส าคญ ๆ ระยะท 2 จดสมมนาวชาการ ในหวขอ การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหา ยาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต ตามวตถประสงค 3 ประเดน ประกอบดวย ผทรงคณวฒ 3 ทาน และผทเขารวมสมมนาวชาการ 85 ทาน น ามาสรปวเคราะห สงเคราะหประเดนส าคญ ๆ จากขอมลการสมมนาวชาการ ระยะท 3 ไดน ารางรปแบบการบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต มาด าเนนการจด Focus Group จากผทรงคณวฒ 6 ทาน เพอเปนการยนยนรางรปแบบใหมความชดเจนยงขน 3. ขอบเขตดานเวลา ระยะเวลาศกษาวจย มกราคม 2557 - มนาคม 2559 วธด าเนนการวจย การวจยเรอง การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยมขนตอนและกระบวนการ ดงรายละเอยดขนตอนตอไปน กลมผใหขอมลส าคญ แบงออกเปน 3 ระยะคอ ระยะท 1 การเกบรวบรวมขอมลผจดไดก าหนดผใหขอมลโดยใชวธการ เลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) จากผ ใหขอมลหลก (Key informants) รวมทงสน 40 ทาน ประกอบดวย ผ น าชมชน ผ ใหญบาน นายกองคการบรหารสวนต าบล จ านวน 20 ทาน ผบรหารสถานศกษา



224

ผอ านวยการโรงเรยนหรอรองผอ านวยการ จ านวน 10 ทาน ผน าศาสนา โตะอหมาม จ านวน 10 ทาน ระยะท 2 การจดสมมนาวชาการ เพอเกบขอมลโดย วทยากรผทรงคณวฒ 3 ทาน ผ เขารวมสมมนาวชาการ 85 ทาน ระยะท 3 จดสนทนากลมโดยผทรงคณวฒ 6 ทาน ด าเนนการวพากยรางรปแบบการบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต เพอเปนการยนยนและปรบปรงขอมลใหชดเจนยงขน เครองมอทใชในการวจย การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) นใชเครองมอการวจยแบบสมภาษณ โดยแนวทางในการก าหนดกรอบค าถามส าหรบการสมภาษณ (Main Question) ผวจยไดศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของ รวมทงปญหาของค าถามในการวจย ส าหรบการสมภาษณใหครอบคลมเนอหาตามทตองการด าเนนการ เกบขอมล ดานการสมภาษณเชงลกแบบมโครงสราง โดยผ ใหขอมลส าคญ (Key Informants) ไดแสดงความคดเหนอยางเสรภาพใตบรรยากาศการสนทนาแลกเปลยน แบบเปนกนเอง ดวยกรอบค าถามทครอบคลมประเดนตาง ๆ ตามกรอบ แนวคดและวตถประสงคการวจย วธการวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลทไดจากการศกษาวเคราะหขอมลเชงเนอหาตามแนวคดและทฤษฎ เพอใหการน าเสนอเนอหาเกดความสมบรณและเขาใจมากขน โดยมกระบวนการวเคราะหตามรายละเอยด ดงน 1. ผวจยจะน าขอมลทกประเภทของขอมลทรวบรวมไดจากเอกสารและขอมลจากการสมภาษณ เชงลกจากกลมผทเกยวของและน ามาวเคราะหตามองคประกอบส าคญ คอ ความมระเบยบในการวเคราะห การตความ การจดแบงหมวดหมโดยองหลกเกณฑจากแนวคดทฤษฎเปนส าคญน าเสนอในรปแบบของการบรรยายเชง



225

พรรณนา (Descriptive Analysis) การสมภาษณเชงลกและจดสมมนาวชาการโดยผทรงคณวฒ 3 ทาน และผ เขารวมสมมนา 85 ทาน 2. น าผลจากการวเคราะห สงเคราะห ของการสมภาษณเชงลก และน าผลจากการวเคราะห สงเคราะหของการสมมนาวชาการ มาด าเนนการรางรปแบบการบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต 3. น า “รางรปแบบการบรณาการ บานโรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต มาสนทนากลม โดยผทรงคณวฒ 6 ทาน เพอวพากยยนยนรางรปแบบ การบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต 4. สรางรปแบบบรณาการ บาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนจงหวดภเกต ผลการศกษา 1. การด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกตในปจจบน มองวาการตดยาเสพตดเกดมาจากพฤตกรรมของทกคนในครอบครว และกลมเพอน ทกคนมองผตดยาเสพตดเปนเรองเลวราย ตองด าเนนคดอยางเดยว ผน าทองถนมงเนนการปราบปรามมากกวาการปองกน ปญหายาเสพตดจงไมสนสด เพราะไมไดควบคมตงแตตนเหต แตไปด าเนนการปลายเหต การประสานความรวมมอ ระหวางรฐ และประชาชนไมมรปแบบ และแนวทางทชดเจน บาน โรงเรยน มสยด ไมไดน ามาด าเนนการ แกปญหายาเสพตด ไมมหนวยงานไหนทเขามาประสานความรวมมอในดานการบรณาการ พอแม หรอผ ปกครองไมเครงครดในเรองของศาสนา สงผลใหเยาวชนหนมาเสพยาเสพตด หากพอ แมใหความเขมงวดเรอง ศาสนามากกวาน เดกทจะตดยาเสพตดกนอยลง เพราะเยาวชนจะหนมาเขามสยด และท ากจกรรมตางๆ รวมกน เยาวชนขาดความรกความเอาใจใส เมอไหรกตามทเขาไดรบความรก การดแลเอาใจใสทดอยางถกวธ เขากจะไมมพฤตกรรมทเบยงเบนไป ผบรหารสถานศกษายงมองปญหาเรองยาเสพตดในมมมองทคอนขางแคบ ถงแมจะจดโครงการอบรมอะไรขนมา แตโครงการจดขนแลวกไมไดหมายความวาจะเกดผลกบตวบคคลทตดยาเสพตด



226

เพราะบคคลทตดยาเสพตดไมไดเขารวมโครงการ ขอมลยาเสพตดไมมความชดเจนไมมการจดเกบขอมลใหเปนระบบ ไมวาจะทางต ารวจ กรมการปกครอง และโรงเรยน 2. ปญหา อปสรรคในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต พบวา ภาครฐไมไดมองถงความส าคญในการแกไขปญหายาเสพตด และแยกสวนในการปองกน แกไขปญหายาเสพตดยงไมมการรวบรวมขอมลทแนชด และไมมคนรบผดชอบในเรองน ผ น าชมชนในทกทองถน เกดความขดแยงกน ไมวาจะเลอกผ ใหญบาน เลอก อบต. หรอเลอกก านนกจะขดแยง กนทงหมดจงเกดอปสรรคในการด าเนนงาน เรอง การปองกน และแกไขปญหายาเสพตด คอ ท าเพอไดผลงาน และเพอวดจ านวนโครงการ แตไมหวงผลลพธของความส าเรจ และเมอยาเสพตดเยอะขนกจดโครงการอบรมอะไรขนมา แตโครงการจดขนแลวกไมไดหมายความวาจะเกดผลกบตวบคคลทตดยาเสพตดเพราะบคคลทตดยาเสพตดไมไดเขารวมโครงการประกอบกบทางอ าเภอไมมงบประมาณในสวนนจงจ าเปนจะตองของบประมาณจาก อบต . ซงไมสอดคลองกบหลกการ และชมชนควรจะเนนหลกการบ าบด แตในปจจบนคนในชมชนตางคนตางอย ทางประชาชนไมมตวชวดวาจะรกษาความปลอดภยได จงไมไดแกปญหาอยางแทจรงเลย การอบรมเลยงดของพอแมสวนมากตามใจลก ลกจะเอาอะไรกให บางครอบครวไมอบอนท าใหเกดปญหาสงคม รวมถงพอ แม ขาดความร ในการเลยงดบตร ชาวมสลมภเกตดงเดมเปนคนรวยมทดน มเงนเยอะ จงเปนโอกาส ทจะเปดชองทางท ามาหากนของคนคายาเสพตดทเอาลกไปเปนเครอขายและอดตผชายจะตดสารเสพตดมากกวาผหญง แตปจจบนรอยละ 30 ผหญงจะเรมทวคณขนเรอยๆ จนปรมาณเกอบเทาเทยมกนกบผชายปจจบนเยาวชนมองเรองของศาสนาเปนเรองของผสงอาย ปจจบนโตะอหมาม เนนหนกเรองพธกรรมไมไดมองปญหารอบดานทเกดกบมสลมทกคน (สปบรษ) และมองวาปญหาเรองยาเสพตดไมไดเปนหนาทหลกของมสยด ผอ านวยการโรงเรยน มองการแกไขปญหา เปนการแกไขปญหาทปลายเหตและทางโรงเรยนมองเรองปญหายาเสพตด เปนเรองไกลตว เพราะไมใชหนาทหลก การขายยาเสพตดไดพฒนาไปมากกวาการปองกนแกไขแบบเดม ๆ และประกอบดวย



227

โรงเรยนไมไดเกบขอมลของนกเรยนทตดยาในอดตแลวน ามาวเคราะห สงเคราะหขอมลเพอเปนอาวธทใชในการปองกนตอไป

3. รปแบบการบรณาการบาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต เรยกวา BAROM model มรายละเอยดดงน B แทนค าวา Brainstorming หมายถง รวมพลงความคดทงกาย ใจ ทรพยสน ดวยความสมครใจ โดยมจตอาสาทก าหนดกรอบของการรวมพลงทงสามสถาบนละ 1 คน น ามาบรณาการมาวเคราะห สงเคราะห ประมวลปญหาออกเปนหมวดหม ในประเดนปญหาในอดต ปจจบน มาแกไขปญหา สวนอนาคตน ามาปองกนใหตรงกบขอเทจจรงของปญหา A แทนค าวา Antibody หมายถง ปลกฝงจตส านกของเยาวชน เปนหลก ดานคณธรรม จรยธรรม ดานจตวญญาณทงสามสถาบน น ามาผนกประสานภมคมกนเชนกตญญ เหนใจผอน การเสยสละพฒนาความร สรางทศนคตเกยวกบสารเสพตด เรยนรดานเทคนคการปฏเสธสงทไมดจากเพอน R แทนค าวา Responsibility หมายถง สรางความรบผดชอบตอหนาทมบทบาทของเยาวชนตอ พอแม ครบาอาจารยและเคารพผน าศาสนา สรางความรบผดชอบตอผน าชมชนดวยรปแบบเดยวกน สรางความปรองดองในบทบาทอ านาจหนาทไปในทศทางเดยวกน สรางธรรมะ ความจรง ธรรมชาตใหเยาวชนรจกหนาทของตนเอง O แทนค าวา Organizing หมายถง สรางองคกรแบบเบดเสรจ หลกส าคญตองมกจกรรมตอเนอง ตองน าผมบารม ผทรงคณวฒทชมชนใหความเคารพนบถอ ศรทธา ตองเชอฟง ผบงคบบญชาอยางเครงครด องคประกอบขององคกรตองมเจาภาพทชดเจนและมเครอขายรวมกนบรณาการใหงานบรรลเปาหมาย M แทนค าวา Management หมายถง การบรหาร การจดการเนนกจกรรมดวยการบรณาการในการสรางพลง อ านาจ บารมขององคกร โดยการบรหารการจดการทน าทฤษฎการบรณาการ ทฤษฎการขดแยง แนวคดในการสรางเครอขายมาผสมประสานเปนอนหนงอนเดยวกน ดวยกระบวนการ POLC ในการบรหารใหบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทวางไว



228

การน า B

AROM

ไปใช



229

อภปรายผลการวจย 1. การด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต ในปจจบน จากการวจยพบวา การด าเนนการปองกนของภาครฐเนนราชการเปนหลกในการด าเนนงานปองกนสวนภาคประชาชนเปนเปาหมายรอง ดานการท างานภารกจหรอกจกรรม โดยแยกสวนภารกจหรอกจกรรมตามหนวยราชการ เชน การปองกนปญหายาเสพตดดานการปราบปรามใหหนวยงานเจาหนาทต ารวจ การบ าบดรกษาใหหนวยงานสาธารณะสขโดยไมมการประสานงานรวมกน ตางฝายตางท าไมวาสถาบนบาน สถาบนโรงเรยน และสถาบนมสยดในการด าเนนงานการปองกนไมไดมองถงองครวมของการท างานทกภาคสวน ไมมรปแบบ ไมมแนวทางทจะด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดใหเปนเอกภาพได ในการด าเนนงานการปองกนใหหนวยงานทไมเขาใจ เขาถงของปญหา มาด าเนนการปองกนปญหา อยากตอความส าเรจทง ๆ ทตนเหตของปญหาอยทสถาบนบานเปนส าคญ ซงสอดคลองกบแนวคดของ คณะกรรมาธการวสามญศกษาปญหาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (2545) ไดกลาวถง ดานนโยบายของรฐบาลตาง ๆ ทผานมา มงเนนดานการปราบปราม มากกวาการปองกน มงเนนใหราชการเปนผ ลงไปด าเนนการเปนหลก รฐบาลทผานมามองปญหายาเสพตดเปนลกษณะแยกสวน ทงดานการปองกน การปราบปรามการบ าบดรกษาและฟนฟ และยงกลาวถง ดานการบรหารจดการ คอการน านโยบายไปสการปฏบตทผานมา เนองจากนโยบายมองปญหาแยกสวน การด าเนนงานจงท าแบบแยกสวน ตางคนตางท า ขาดเอกภาพในการด าเนนการ ไมมหนวยงานหลกในการรวมหรอบรณาการ ไมมแผนรวม จงขาดการเดนไปสเปาหมายและทศทางเทยวกน ตางคนจงตางท าตามอ านาจหนาทและงบประมาณทตนม โดยไมมการประสานงานระหวางหนวยงาน นอกจากนยงขาดดชนชวดความส าเรจทชดเจน ขาดการตดตามประเมนผล และขาดรปแบบแนวทางในการด าเนนงานในดานตาง ๆ ทชดเจน การสนบสนนการด าเนนการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดของภาครฐเปนไปอยางไมตอเนอง และบางครงไมสอดคลองกบสภาพปญหาของพนททมความหลากหลาย การสนบสนนกไมไดมาจากความตองการของชมชนอยางแทจรง เพราะขาดการประสานระหวางภาครฐกบประชาชน และการบงคบ



230

ใชกฎหมายยงไมมประสทธภาพเพยงพอ เจาหนาทของรฐรวมทงผน าชมชนในบางพนทเขาไปเกยวของกบกระบวนการคายาเสพตด การด าเนนการปองกนปญหายาเสพตดในสถานศกษาใหความส าคญนอย ซงผบรหารโรงเรยน ทมบคลกในการเขาถงชมชน สามารถบรณาการสถาบนโรงเรยนกบชมชนควบคกนกบการบรหารจดการปองกนปญหายาเสพตดของสถาบนมสยดมนอยมาก ซงไปใหน าหนกทชมชนเปนสวนใหญ ไมสอดคลองกบแนวคดของ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน กระทรวงศกษาธการ (2544 : 33-34) กลาวถง การปองกนปญหายาเสพตดของกระทรวงศกษาธการ ถอเปนหนาทส าคญทโรงเรยนจะตองจดการเรยนการสอน เพอใหความร เสรมสรางจตส านก ทศนะชวต และภมตานทานยาเสพตดและอบายมขและจดระบบดแลนกเรยนใหทวถง โดยสรางเครอขายแนะแนวภายในโรงเรยน และใหสถานศกษาน าศาสนาธรรมสเดกเยาวชน เพอเปนหลกในการด ารงชวตดวยความรวมมอระหวางสถาบนศาสนา และโรงเรยนนอกจากการสงสอนอบรม ศาสนา และท าการเทศนา ประจ าวนศกร เรองความกลว เกรงในพระเจา จะเนนเรองพธกรรมเปนสวนใหญ เชนเดยวกบแนวคดของ สภทรา ลบล าเลศ (2542 : 110) กลาววา ศาสนายงเปนสถาบนทมสวนสมพนธกบชวตประจ าวนของมนษยแลวเปนสวนส าคญตอการชวยยกระดบพนฐานของจตใจใหสงขน ไมวาจะอยในศาสนาใดกตาม 2. ปญหา อปสรรคในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต จากการวจยพบวา ภาครฐจะมองปญหาระดบชาตแตการกระท าเปนปญหาระดบทองถน กระบวนการท างานแยกสวน เนองจากการท างานของภาครฐตงแตระดบสงการถงระดบการปฏบตการยงขาดการประสานเชอมโยง หนวยงานทเกยวของและหนวยงานทมผลกระทบ ตอปญหายาเสพตดและยงขาดเจาภาพหลก ของสถาบนบาน สถาบนโรงเรยน และสถาบนมสยด ในการบรณาการปญหาและอปสรรคในการปองกนแกไขปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกตในชมชนไมเปนรปธรรมอยางชดเจน ซงสอดคลองกบแนวคดของ คณะกรรมาธการวสามญศกษาปญหาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (2545) ไดกลาววา การบรหารจดการโดย การน านโยบายไปสการปฏบตทผานมา มองปญหาแยกสวน การด าเนนงานจงท าแบบแยกสวน



231

ตางคนตางท า ขาดเอกภาพในการด าเนนการ ไมมหนวยงานหลกในการรวมหรอบรณาการ ไมมแผนรวม จงขาดการเดนไปสเปาหมายและทศทางเทยวกน ตางคนจงตางท าตามอ านาจหนาทและงบประมาณทตนม โดยไมมการประสานงานระหวางหนวยงาน นอกจากนยงขาดดชนชวดความส าเรจทชดเจน ขาดการตดตามประเมนผล และขาดรปแบบแนวทางในการด าเนนงานในดานตาง ๆ ทชดเจน จากสงคมปจจบนดวยเศรษฐกจ เปนตวแปรทท าใหครอบครวยากจน ตองทงลกใหกบผสงอายดแล ลก ๆ ขาดความอบอนทางดานจตใจ จงเปลยนพฤตกรรมไปคบเพอน ๆ จงหาทางออกดวยการตดยา และคายาในทสด ซงสอดคลองกบแนวคดของ UNODCCP (2002: 15) กลาววา กวา 30 ป ทผานมา นกวจยพยายามหาค าตอบวา เหตใดบคคลกลมหนงจงใชยาเสพตด ในขณะทอกกลมหนงไมใชยาเสพตด โดยปจจยทเพมโอกาสใหบคคลเรมใชยาเสพตดเรยกวา ปจจยเสยง (Risk factors) ในทางกลบกนปจจยทจะปองกนบคคลนนจากการใชยาเสพตดเรยกวา ภมค มกน (Protective factors)โดยบคคลทมปจจยเสยงจ านวนมากกวาภมคมกน กจะมแนวโนมทจะใชยาเสพตดมากกวา โดยระดบบคคลจะมลกษณะทางจตยา เชน มการเหนคณคาในตนเองต าการปกปองสทธตนเอง พฤตกรรมกาวราว และมทกษะการเขาสงคมต า มความเชอทผด ระดบครอบครว คอไมมครอบครว การถกทอดทงในวยเดก การเลยงดทไมเหมาะสม ความสมพนธในครอบครวเปนปญหา ขาดความผกพนกบพอแม บรรยากาศภายในบานวนวาย และมการใชความรนแรงในครอบครวทงทางรางกาย วาจา หรอลวงละเมดทางเพศ สวนระดบระดบโรงเรยนและชมชนนนจะไมไดรบการศกษา มปญหาการเรยน คบเพอนทเกยวของกบยาเสพตด มพฤตกรรมกาวราว หนหนพลนแลน เปนเดกเรรอน ไมมทอยเปนหลกแหลง ชมชนมคานยมสนบสนนการใชยาเสพตดและอยในแหลงทหายาเสพตดไดงาย 3. รปแบบการบรณาการบาน โรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต จากผลการวจยพบวา ในการปองกนปญหายาเพสตดของเยาวชนมสลมจงหวดภเกต ตองบรณาการของ บาน โรงเรยน มสยด ในการผนวกการประสานปญหารวมเครอขายทกภาคสวนทมสวนไดสวนเสยรวมกน สอดคลองกบ



232

เกรยงศกด เจรญวงศกด (2546) กลาววา การบรณาการกคอการผนวกการประสาน การเตมเตมการเชอมโยง การรวมกน รวมกน เปนตน ทฤษฎการบรณาการในทางการเมอง มงทจะท าใหองคการระหวางประเทศเปนเสมอนครอบครวใหญครอบครวหนง โดยมประเทศสมาชกเปรยบเสมอนสมาชกในครอบครวเดยวกน แนวความคดของทฤษฎบรณาการนอาจจะเทยบไดกบแนวความคดเกไมนชาฟ ของสงคมวทยา หมายถง ลกษณะสงคมทเนนความส าคญของการทสมาชกในสงคมมความใกลชดสนทสนมเปนกนเอง เนนความเครงครดในขนบธรรมเนยมประเพณและคานยมของชมชน รปแบบการบรณาการ บานโรงเรยน มสยด ในการปองกนปญหายาเสพตดของเยาวชนมสลม จงหวดภเกต เรยกวา BAROM Model มรายละเอยด

B แทนค าวา Brainstorming หมายถง รวมพลงความคดทงกาย ใจ ทรพยสน ดวยความสมครใจ โดยมจตอาสาทก าหนดกรอบของการรวมพลงทงสามสถาบนละ 1 คน น ามาบรณาการมาวเคราะห สงเคราะห ประมวลปญหาออกเปนหมวดหม ในประเดนปญหาในอดต ปจจบน มาแกไขปญหา สวนอนาคตน ามาปองกนใหตรงกบขอเทจจรงของปญหา สอดคลองกบแนวคดของ ประดนนท อปรมย (2550) กลาววา



233

เทคนคการระดมสมองและการแกไขปญหา การระดมสมอง (Brainstorming) คอ เครองมอในการหาแนวคดทเหมาะสมในการสรางผลงานใหม หรอเครองมอในการแกไขปญหาทยงไมเคยมตนแบบมากอนการระดมสมองกบการแกไขปญหา ระบปญหาทแทจรง สาเหตทแทจรง แสวงหาทางเลอก เลอกทางเลอก ปฏบตและพจารณาผลคอ การประเมนผลเพอการพจารณาผล เชนเดยวกบ วโรจน ช านาญการ (2549 ) ศกษา การมสวนรวมของผน าชมชนในการแกปญหายาเสพตดในกลมเดกและเยาวชน ในต าบลเหมองงา อ าเภอเมอง จงหวดล าพน พบวา ผน าชมชนสวนใหญมสวนรวมในการแกไขปญหายาเสพตดของเดกและเยาวชน อยในระดบมาก และมความเหนดวยอยางยงในการทจะชวยแกไขปญหายาเสพตดในกลมเดกและเยาวชน สงผลใหการด าเนนงาน การมสวนรวมของผน าชมชน และองคกรตาง ๆ นนสามารถด าเนนการปราบปรามยาเสพตดทผานมาในป 2545-2548 นน ท าใหการแพรระบาดของยาเสพตดลดลง A แทนค าวา Antibody หมายถง ปลกฝงจตส านกของเยาวชน เปนหลก ดานคณธรรม จรยธรรม ดานจตวญญาณทงสามสถาบน น ามาผนกประสานภมคมกนเชนกตญญ เหนใจผอน การเสยสละพฒนาความร สรางทศนคตเกยวกบสารเสพตด เรยนรดานเทคนคการปฏเสธสงทไมดจากเพอน สอดคลองกบ ขวญหทย ยมละมย (2556) ศกษา รปแบบการบรหารกจกรรมเสรมสรางภมคมกนยาเสพตดในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา พบวา รปแบบการบรหารกจกรรมเสรมสรางภมคมกนยาเสพตดในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาทสรางขนประกอบดวย 3 องคประกอบ และปจจยการสรางความส าเรจ ไดแก 1) คณะกรรมการเสรมสรางภมคมกนยาเสพตด 2) กจกรรมการเสรมสรางภมคมกนยาเสพตด 3) กระบวนการบรหารกจกรรมเสรมสรางภมคมกนยาเสพตด และปจจยการสรางความส าเรจในการจงใจบคลากรทปฏบตงานการเสรมสรางภมคมกนยาเสพตดในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา มความเหมาะสมและผบรหารสถานศกษา และครทปฏบตงานเสรมสรางภมคมกนยาเสพตดในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาไปใชมความเปนไปไดอยในระดบมาก



234

R แทนค าวา Responsibility หมายถง สรางความรบผดชอบตอหนาท มบทบาทของเยาวชนตอพอแม ครบาอาจารยและเคารพผ น าศาสนา สรางความรบผดชอบตอผน าชมชนดวยรปแบบเดยวกน สรางความปรองดองในบทบาทอ านาจหนาทไปในทศทางเดยวกน สรางธรรมะ ความจรง ธรรมชาตใหเยาวชนรจกหนาทของตนเอง สอดคลองกบ มนทกานต โสมกล (2549) ศกษา บทบาทและศกยภาพของชมชนในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด พบวา บทบาทในแตละหนาททไดรบเลอกตงมา ไมวาจะเปนผ ใหญบาน ผชวยผ ใหญบาน กรรมการหมบานสมาชกองคการบรหารสวนต าบลประจาหมบาน ประธานกองทนตาง ๆ ในหมบาน ผประสานพลงแผนดนของหมบาน รวมถงบทบาทของประชาชนทวไป ประชาชนทกคนมบทบาทหนาททตองชวยกน รวมมอกน รวมคด รวมวางแผน รวมด าเนนการ รวมรบผดชอบและรวมรบผลทเกดขนทงดานบวกและดานลบ ประชาชนสวนใหญตองการท าใหชมชนหางไกลยาเสพตด ประชาชนทกคนมสวนรวมในทกกจกรรมของชมชน ไดแก การท าบญหมบานประจ าปการกระตนใหเดกและเยาวชนมสวนรวมในกจกรรมของหมบาน มการประชมคณะกรรมการหมบานเปนประจ าและตอเนอง การจดตงศนยสาธตในชมชน มองคกรน าทมความเขมแขงน าพาหมบานผานพนวกฤตตาง ๆ ได O แทนค าวา Organizing หมายถง สรางองคกรแบบเบดเสรจ หลกส าคญตองมกจกรรมตอเนอง ตองน าผมบารม ผทรงคณวฒทชมชนใหความเคารพนบถอ ศรทธา ตองเชอฟง ผบงคบบญชาอยางเครงครด องคประกอบขององคตองมเจาภาพทชดเจนและมเครอขายรวมกนบรณาการใหงานบรรลเปาหมาย สอดคลองกบ บณฑตตา จนดาทอง (2555) ศกษา กลยทธในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดในสถานศกษา พบวา องคประกอบของกลยทธในการปองกนและแกไขปญหาจะตองมการบรหารจดการแบบมสวนรวม การจดการความร กจกรรมพฒนาผ เรยน ส านกความรบผดชอบ และ การศกษาเพอพฒนาทกษะชวต ซงแนวทางด าเนนการตามกลยทธในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด นนในเรองการมสวนรวมทกกจกรรม จะตองหาบคคลเขามารวมกจกรรมตองคดกรองคนทเหมาะสม เพอไมใหเกดปญหาในระหวางการด าเนนงาน และสอดคลองกบนชนาถ ศรเผดจและคณะ (2551) ศกษา เครอขาย



235

ชมชนดานยาเสพตดกบการปองกนการกระท าผดซ าของ ผ พนโทษคดยาเสพตด พบวา บทบาทของเครอขายชมชนดานยาเสพตดกบการปองกนการกระท าผดซ าผ พนโทษคดยาเสพตดเปนบทบาททเกดขนจากการท าบนทกขอตกลงวาดวยการประสานความรวมมอดานสงคมสงเคราะห และศนยปฏบตการตอส เพอเอาชนะยาเสพตด โดยมหนวยงานภาครฐ ผน าชมชน ชาวบาน รวมเปนเครอขาย นอกจากนเครอขายชมชนดานยาเสพตดมแนวทางในการดแล ปองกนการกระท าผดซ าของผ ตองขงคดยาเสพตดในดานจตใจ ดานขอมลขาวสาร ดานวตถสงของดวย M แทนค าวา Management หมายถง การบรหาร การจดการเนนกจกรรมดวยการบรณาการในการสรางพลง อ านาจ บารมขององคกร โดยการบรหารการจดการทน าทฤษฎการบรณาการ ทฤษฎการขดแยง แนวคดในการสรางเครอขายมาผสมประสานเปนอนหนงอนเดยวกน ดวยกระบวนการ POLC ในการบรหารใหบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทวางไว สอดคลองกบทฤษฎของ ดารฟ (Dalf, 2006) กลาววา คนทเปนผบรหารจะตองท ามหนาทส าคญอย 4 ประการ คอ 1) การวางแผน ประกอบดวย การก าหนดขอบเขตของธรกจ ตงเปาหมายและวตถประสงค ตลอดจนก าหนดวธการเพอใหสามารถด าเนนงานไดตามวตถประสงคหรอเปาหมายทตงไว 2) การจดองคการ ประกอบดวย การจดบคคล แบงแผนงาน และจดสรรทรพยากรตาง ๆ ใหเหมาะสม สอดคลองกบแผนงาน เพอใหองคกรสามารถด าเนนการตามแผนใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนด 3) การชน า (Leading) ประกอบดวยเนอหา 2 เรองส าคญ คอ ภาวะผ น า (Leadership) ซงเกยวกบการพฒนาตวผ บรหารเอง และการจงใจ (Motivation) ซงเกยวกบการชกจง หรอการกระตนใหผอนท างานไดเตมทตามความรความสามารถ และ4)การควบคมองคกร (Controlling) เปนการควบคมองคกรใหการด าเนนงานตางๆภายในองคกร เปนไปตามแผนงาน ความคาดหวงหรอมาตรฐานทก าหนด



236

ขอเสนอแนะ จากการวจยท าใหทราบถงการปองกน ปญหาและอปสรรคทส าคญ ๆ และควรน าไปปฏบต และวางแผนแกไขสามารถน าผลการวจยทไดน าไปปฏบตทเปนประโยชนสงคมตอไป ดานนโยบาย 1. รฐควรตองมงเนนการปองกนเพอลดงบประมาณทมากกวาการปราบปราม ในการด าเนนการปญหายาเสพตดใหประชาชนมองความส าคญ โดยภาครฐเปนเพยงพเลยงใหการสนบสนน 2. ภาครฐควรมองการแกไขปญหายาเสพตดในรปองครวมในดานการปองกน ปราบปราม บ าบดรกษา และการฟนฟในจดเดยว ต าแหนงเดยว พนทเดยว เรมจดเลกคอยขยายไปจดใหญ ดานบรหารจดการ 3. ภาครฐควรน านโยบายเรองแผนการบรณาการของชมชนระดบหมบาน ถงระดบจงหวดดวยการบรหารเบดเสรจครบวงจร 4.ภาครฐควรจดตงศนยระดบหมบาน ระดบต าบล ระดบอ าเภอ ระดบจงหวด เชอมโยงการด าเนนการ ปญหา อปสรรค รปแบบ ไปในทศทางเดยวกน โดยก าหนดมเจาภาพหลก ระดบตาง ๆ รวมเปนคณะกรรมการระดบจงหวด ท าการแกไขยาเสพตดระดบจงหวด 5. ภาครฐควรกระตนหรอสงเสรม ผน าทองถน ผบรหารโรงเรยน ผน าทางศาสนา ใหมความรบผดชอบ ใหด าเนนการตามอ านาจหนาท บทบาทใหเกดประโยชนตอชมชนสงสด 6. ชมชนควรผลกดน ผปกครอง ผน าชมชน คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด เปนแกนน าใน การสรางความเขมแขงทางดานรางกายและจตใจทจะเอาชนะยาเสพตดทกรปแบบของชมชน 7. ภาครฐควรสงเสรมใหองคกรบรหารสวนทองถนรบผดชอบตอบทบาทหนาทขององคกรอสระในการชวยแกไขปญหาในชมชน



237

8.ภาครฐควรสรางความปรองดอง ความสามคคของคนในชมชนในการแกไขปญหายาเสพตดดวยภมปญญาทองถนและองคความรทกภาคสวนเขามาเกยวของ ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ควรศกษาประเดนการวจยเกยวกบเรอง ลกษณะ หรอบรบท ของครอบครว ทสรางภมคมกน และภมตานทานยาเสพตด รวมถงรปแบบของครอบครว โรงเรยน มสยด ททสรางภมคมกน และภมตานทานยาเสพตดอกดวย เอกสารอางอง กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน. (2552). คดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ.

[Online]. Available : http://www2.djop.moj.go.th/org_location/org_view _sub.php.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2546). การคดเชงบรณาการ. กรงเทพฯ : ซคเซสมเดย ขวญหทย ยมละมย. (2556). รปแบบการบรหารกจกรรมเสรมสรางภมคมกนยา

เสพตดในสถานศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา. ดษฎนพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา, มหาวทยาลยนเรศวร

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, ส านกงาน. (2553). ความรและแนวทางการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด. พมพครงท 2.กรงเทพฯ:

คณะกรรมาธการวสามญ. (2545). ปญหาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด. [Online]. Available : http://www.senae.go.th/senate/report_detail.php

นชนาถ ศรเผดจ และคณะ. (2551). เครอขายชมชนดานยาเสพตดกบการปองกนการกระท าซ าของผพนโทษคดยาเสพตด. งานวจยส านกงานเลขาธการวฒสภา

บณฑตตา จนดาทอง. (2555). กลยทธในการปองกน และแกไขปญหายาเสพตด

ในสถานศกษา. หลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา, มหาวทยาลยศลปากร.



238

ประดนนท อปรมย. (2550). หนวยท ๔ มนษยกบการเรยนร. เอกสารการสอนชดวชาพนฐานการศกษา.พมพครงท 15. นนทบร:ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช.

มนทกานต โสมกล. (2549). บทบาทและศกยภาพของชมชนในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด : กรณศกษา บานปงเมง ต าบลบานพลวง อ าเภอปราสาท จงหวดสรนทร. วทยานพนธ สาขาการพฒนาสขภาพชมชน, มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

วโรจน ช านาญการ. (2549). การมสวนรวมของผน าชมชนในการแกปญหายาเสพตดในกลมเดกและเยาวชน ในต าบลเหมองงา อ าเภอเมอง จงหวดล าพน. เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศนยปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดภเกต . (2555). รายงานผลการด าเนนงาน (Online) Available : http://www.phuket.go.th/webpk/file_ data/reportpolicy/04.zip

สภทรา ลบล าเลศ. (2542). พทธวธในการแกปญหาสารเสพตด : ศกษาเฉพาะกรณ ศนยสงเคราะหและบ าบดผตดสารเสพตด วดอนทาราม จ.สมทรสงคราม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2544). แนวปฏบตของพอแมผปกครองในสถานศกษา เพ อการปฏรปการเรยนรตาม พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาเอกชน.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาสหนง ป 2550. (Online) Available :http://www.nesdb.go.th/eco nsocial/ReportQ150(11Jun07).pdf.

Dalf, R. (2006). The New Era of Management: International Edition. Ohio : Thompson United Nations Office for Drug Control and Crime Prevention. (2002). A

participatory handbook for youthdrug abuse prevention programmes: A guide for development and improvement. New York: United Nations.



239

ความสามารถในการคดอเนกนยจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด Students’ Divergent Thinking Learning Ability by Using Open-Ended Problems

อนวตร จรวฒนพาณช1

Anuwat Jirawattanapanit

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความสามารถในการคดอเนกนยของนกเรยนและศกษาขนตอนการเรยนรของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด โดยกลมเปาหมายเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานแมสาอ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหมจ านวน 20 คนเครองมอการวจย ไดแก แผนการจดการเรยนรโดยการใชปญหาปลายเปด แบบวดการคดอเนกนยแบบสงเกตการแบบบนทกการเรยนรวดทศนและบนทกเสยง จากการวจยพบวา ความสามารถในการคดอเนกนยเรมจากการคดคลอง ความคดยดหยนแลวจงเกดความคดรเรม ดงนนปญหาปลายเปดชวยพฒนาเพมความสามารถในการคดอเนกนยใหสงขน ขนตอนการเรยนร 5 ขน ไดแก 1) ขนท าความเขาใจกบปญหา 2) ขนการสงเกต 3) ขนการเชอมโยงความร 4) ขนการแกปญหา 5) ขนการเปรยบเทยบวธการ ตรวจค าตอบและเลอกวธการแกปญหา ค าส าคญ : การคดอเนกนย ปญหาปลายเปด การแกปญหา

1 อาจารยหลกสตรคณตศาสตร คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต



240

Abstract The purpose of this study was to study the students’ divergent

thinking ability and their learning ability processes by using open-ended problems. The target group was 20 Prathom Suksa 6 at Ban Maesa School, Mae Rim District, Chiang Mai Province. The research instruments were learning plans using open-ended problems, the Divergent Thinking Test, observation forms, student’s journal writing and video & tape recordings. The research findings showed that the students’divergent thinking ability started from thinking skills, flexible thinking, then thinking idea could happen. Hence, open-ended problems as tools to improve the students’ higher divergent thinking ability and learning model consisted of 5 stages : 1) making the students understanding of the problems, 2) observation, 3) connection of knowledge, 4) solving the problems, 5) to compare, method checking the answers, and selected solution methods. Keyword : divergent thinking, open-ended problems, Problem-solving บทน า

หลกสตรวชาคณตศาสตรและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรไดก าหนดสาระทเปนองคความรประกอบดวย จ านวนและการด าเนนการ การวด เรขาคณต พชคณต การวเคราะหขอมล ความนาจะเปนและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร แตจากการจดการเรยนการสอนในประเทศไทยทผานมายงไมเกดการพฒนา การคดสรางสรรคทางคณตศาสตรเทาทควรดงจะเหนไดจากรายงานการวจยของสนย คลายนล, (2547) และอาร พนธมณ, (2537) พบวานกเรยนไทยขาดการคดวเคราะห คดสรางสรรค และการแกปญหา และไมสามารถเขยนตอบอธบายวธการคดยาวๆ และการคดวเคราะหและสะทอนความคดของตน รวมทงกระบวนการจด การเรยนรปจจบนยงไมสงเสรมใหนกเรยนคดหลากหลาย



241

ทกษะหนงทส าคญในการศกษาคณตศาสตรคอทกษะการแกปญหาซงเปนหวใจของคณตศาสตรดงนน การจดหลกสตรการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรจงตองมงพฒนาทกษะการแกปญหาควบคกนไปแนวทางในการพฒนาใหผ เ รยนมความสามารถในดานการแกปญหานน ปรชา เนาวเยนผล (2544 : 9 - 12) ไดเสนอวาผ เรยนจะแกปญหาไดด ถาไดเรยนรทกษะการแกปญหาทหลากหลายมโอกาสไดแกปญหาดวยตนเองใชความคดของตนเองซงสอดคลองกบ Guilford J.P. (1959 : 1061) ทวาเครองมอส าคญยงทจะน ามาใชในการแกปญหาอนซบซอนคอการคดอยางหลากหลาย ดงนนนกเรยนควรไดรบการเอาใจใสและสงเสรมการคดอยางหลากหลาย

การสอนใหนกเรยนเกดการคดทหลากหลายจะไมบรรลผลส าเรจ หากครผสอนสวนใหญยงเนนและยดตนเองเปนศนยกลางในการจดการเรยนรและยงใชวธการสอนแบบยดรปแบบวธการและยดกฎเกณฑ ในการสอน ซงไมสงเสรมใหนกเรยนเกดความคดทหลากหลาย (ชรวฒน นจเนตร, 2528 : 2) สงผลใหนกเรยนแกปญหาดวยวธการตามทครยกตวอยางไมหลากหลาย นกเรยนจงไมสามารถแกปญหาในระดบทยากและซบซอนได ดงนนถาครผสอนสามารถสงเสรมใหนกเรยนไดใชวธการทหลากหลายในการแกปญหาโดยกระตนใหคดนอกกรอบ หาแนวทางใหมๆ โดยจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมและกระตนใหนกเรยนคดหาวธการอนหลายๆ วธ จะชวยใหนกเรยนไมยดตดกบวธใดวธหนงและมความยดหยนในการคดแกปญหาซงนาจะเปนการจดการเรยนรทชวยพฒนาความสามารถในการแกปญหาใหกบนกเรยนได

การสงเสรมใหนกเรยนเกดการคดทหลากหลายเปนการสอนใหนกเรยนเกดการคดอเนกนย ซงคนทมความคดอเนกนยจดเปนคนทมความคดสรางสรรคซงหมายถงความสามารถของบคคลทใชในการแกปญหาเปนการคดทกอใหเกดสงตางๆ ใหมๆ เปนความสามารถของบคคลทจะประยกตใชกบงานหลายๆ ชนด ซงประกอบดวย ความคลองในการคด (Fluency) ความยดหยนในการคด (Flexibility) และความคดรเรม (Originality) (ลวน สายยศ และองคณาสายยศ, 2541: 48 - 52) ซงสอดคลองกบ Anderson and others กลาววาการคดแบบอเนกนยเปนกระบวนการคดในลกษณะ



242

ไมหยดนง (Dynamics) เปนการคดขนตนในการแกปญหากอนทผตอบจะใชการคดแบบอเนกนยเพอเลอกค าตอบทดทสด

วธการหนงทสงเสรมใหนกเรยนเกดการคดอเนกนย คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด Nohda, N. (2000 : 1) ทอธบายถงลกษณะของปญหาปลายเปดวาเปนสถานการณปญหาทกระตนใหผ เรยนเกดการคดวเคราะหจนสามารถประมวลความรทงหมดท เรยนเพ อน ามาใชในการแกปญหามทง ค าตอบท หลากหลาย มกระบวนการแกปญหาทหลากหลายและสามารถพฒนาไปเปนปญหาอนไดซงสอดคลองกบTorrance, E.P. (1973 : 102) กลาววาลกษณะของปญหาปลายเปดเปนปญหาทพฒนาทกษะการคดทหลากหลาย เปนนวตกรรมหนงทชวยใหนกเรยนเกดแนวคดทหลากหลาย กระตนใหนกเรยนอยากตอบค าถามอยากมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนและมความคดรวบยอดทถกตอง

ปญหาทพบคอเมอผวจยใหนกเรยนลองท ากจกรรมทใหคดไดอยางหลากหลาย เชน ใหนกเรยนจดกลมของรปสเหลยมและบอกเหตผล พบวานกเรยนมแนวคดในการจดกลมไมหลากหลาย โดยใหเหตผลในการจดกลมจ าแนกตามดานหรอมมของรปสเหลยมเทานน ไมมแนวคดอน เชน การจ าแนกตามดานขนานหรอเสนทแยงมมของรปสเหล ยมเลย นอกจากนเมอใหนกเรยนตงค าถามจากรปสเหลยม นกเรยนไมสามารถตงค าถาม ไดหลากหลาย สวนใหญตงค าถามไดเพยงเกยวกบดานของรปสเหลยมเทานน ไมสามารถตงค าถามทซบซอนได และเมอใหนกเรยนลองแกปญหาเกยวกบการหาพนทของรปสเหลยม โดยใหแสดงวธการหาพนทใหหลากหลายวธทสด พบวา นกเรยนสวนใหญไมสามารถแสดงวธการหาพนทได หรอแสดงวธคดไดเพยงวธเดยวตามทครเคยแสดงใหดเทานนจากการวเคราะหสาเหตพบวา การจดการเรยนรของครทผานมาเนนแตการบรรยาย แสดงตวอยางใหนกเรยนดและใหนกเรยนหาค าตอบเทานนไมคอยเนนใหนกเรยนคดและคดใหหลากหลาย เมอนกเรยนไมคอยไดรบการฝกฝนใหคดหลากหลาย ท าใหขาดความมนใจในการหาค าตอบดวยตวเอง เพราะไมมนใจในการคดวธการอนๆ ทตางจากวธการทครสอน



243

แนวทางแกไขนนไดมนกการศกษาไดกลาวถงทางเลอกส าหรบการสอนวชาคณตศาสตรในชนเรยนเพอสนบสนนใหนกเรยนเกดการคดอเนกนย ไดแก การใชปญหาปลายเปด (Open - Ended Problems) (ไมตร อนทรประสทธ และคณะ, 2547) เนองจากเปนปญหาทใหนกเรยนไดคดและเออใหคดไดอยางหลากหลายวธ หลากหลายค าตอบ และจดบรรยากาศในการเรยนรเนนใหนกเรยนคดอยางหลากหลาย ใหเรยนรแนวคดหลายๆ แนวคดจากเพอนๆ รวมชนเรยนซงนาจะชวยใหนกเรยนเกดมโนมต ทถกตองดวย โดยลกษณะปญหาปลายเปดทใช จะเนนใหนกเรยนไดคดอยางหลากหลาย เชน ไดจดกลม ตงค าถามและแกปญหา

จากทกลาวมาจะพบวาปญหาปลายเปดเปนแนวทางหนงทจะชวยสงเสรมการคดอเนกนยทางคณตศาสตรของนกเรยน ผวจยจงสนใจทจะศกษาความสามารถในการคดอเนกนยจากจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปดเพอเปนแนวทางในการสงเสรมใหนกเรยน ไดพฒนาการคดแบบอเนกนยตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาความสามารถในการคดอเนกนยของนกเรยนท เรยนจาก การจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด

2. เพอศกษาขนตอนการเรยนรของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด

วธการวจย กลมเปาหมาย นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 20 คนโรงเรยนบานแมสา อ.แมรม จ.เชยงใหม เนอหาในการวจย

1. การศกษาความสามารถในการคดอเนกนยทางคณตศาสตรซงประกอบดวย ความคลองในการคด (Fluency) ความยดหยนในการคด (Flexibility) และความคดรเรม (Originality)

2. ศกษาขนตอนการเรยนรของนกเรยนในการจดกลม การตงค าถามและการแกปญหา 3. เนอหาระดบชนประถมศกษาปท 6 ไดแก รปสเหลยม รปวงกลม และ

รปเรขาคณตสามมต



244

เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดการเรยนรโดยการใชปญหาปลายเปด จ านวน 3 หนวย16 แผน รวม

17 ชวโมง ดงตาราง 1 ตาราง 1 หนวยการเรยนรและกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด หนวยการเรยนร

กจกรรมการเรยนร ชวโมง

รปสเหลยม

1. การจดกลมรปสเหลยม 2

2. ตงค าถามจากรปสเหลยม 1

3. เสนรอบรปและพนทของรปสเหลยมมมฉาก 1

4. เสนรอบรปและพนทของรปสเหลยมดานขนาน 1

5. การหาพนทของรปสเหลยมทมเสนทแยงมมตดกนเปนมมฉากและไมเปนมมฉาก

1

6. การแกปญหาเกยวกบรปสเหลยม 1

รปวงกลม

1. การจดกลมรปวงกลม 1

2. ตงค าถามจากรปวงกลม 1

3. เสนรอบวงของรปวงกลม 1

4. พนทของรปวงกลม 1

5. การแกปญหาเกยวกบรปวงกลม 1

รปเรขาคณต สามมต

1. การจดกลมรปเรขาคณตสามมต 1

2. การตงค าถามจากรปเรขาคณตสามมต 1

3. พนทผวของรปเรขาคณตสามมต 1

4. ปรมาตรของรปเรขาคณตสามมต 1

5. การแกปญหาเกยวกบรปเรขาคณตสามมต 1

รวม 16 แผน 17 ชวโมง



245

2. แบบวดการคดอเนกนยประกอบดวยปญหาปลายเปดจ านวน 4 หวขอ ไดแก 1) การจดกลมรปเรขาคณต 2 มต 2) การตงค าถาม 3) การสรางรปพนท 2 ตารางเซนตเมตร และ 4) แกปญหาเกยวกบพนท ดงตาราง 2

ตาราง 2 ปญหาปลายเปดในแบบวดการคดอเนกนย



246

3. แบบสงเกตการณ 4. บนทกการเรยนรของนกเรยน 5. บนทกวดทศนและเสยง

การเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยประสานงานขอความรวมมอโรงเรยนในการด าเนนการทดลอง 2. ปรบพนฐานสรางความคนเคยกบผ เรยน 3. ด าเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนรโดยการใชปญหาปลายเปด

โดยระหวางนผ วจยไดบนทกและสงเกตการคดอเนกนย โดยบนทกพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน ไดแก แนวคดอเนกนย การตอบค าถาม การรวมมอในการท ากจกรรม การแลกเปลยนความคดเหน โดยบนทกวดทศนและเสยง หลงจากการสอนในแตละชวโมงจะใหนกเรยนบนทกการเรยนรเพอใหนกเรยนสรปสงทไดเรยนร หลงจากนน ใหนกเรยนท าแบบฝกหดทายกจกรรม

4. เมอสอนครบตามแผนจะด าเนนการสอบหลงเรยนโดยใชแบบวดการคดอเนกนย การวเคราะหขอมล

1. สถตทใชในการหาคณภาพเครองมอ ไดแก คาความยากงาย คาอ านาจจ าแนก และคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยสถตทใชในการหาคณภาพของแบบวดการคดอเนกนย ไดแก คา IOC คาความเชอมน คาความยาก และคาอ านาจจ าแนก (กตตพร ปญญาภญโญผล, 2544)

1.1 หาคา IOC โดยใชสตรดงน R

IOC = N

1.2 หาคาความเชอมน (Reliability) หาโดยใชสตรการหาสมประสทธแอลฟา ( - Coefficient) ของครอนบาค ใชหาความเชอมนของแบบวดการคดอเนกนยและขอสอบแบบอตนย



247

2. สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานซงคะแนนทได ไดมาจากแบบวดการคดอเนกนย

3. วเคราะหการคดอเนกนยตามกรอบแนวคดของ Derek Haylock ไดแก ดานการคดคลอง การคดยดหยน และการคดรเรม ซงไดจากแบบสงเกตการณคดอเนกนย บนทกการเรยนรของนกเรยน บนทกวดทศนและเสยง และผลงานของนกเรยน โดยใชเกณฑการประเมนของครอพเลย (Cropley, 1970 อางถงใน อาร พนธมณ, 2537) ดงตาราง 3 ตาราง 3 เกณฑการประเมนความสามารถในการคดอเนกนย การคดอเนกนย

1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน 5 คะแนน

การคดคลอง

จดกลมและตงค าถามได

1-5 กลม

จดกลมและตงค าถามได 6-10 กลม



จดกลมและตงค าถามได

ตงแต 20 กลมขนไป

การคดยดหยน จดประเภท

ได 1-2 ประเภท

จดประเภทได

3-4 ประเภท





จดประเภทได ตงแต 9

ประเภทขนไป

การคดรเรม

สดสวนของความถไมเกน 12% จ านวน 1 กลม




สดสวนของความถไมเกน 12% จ านวน 5 กลมขนไป

4. วเคราะหขนตอนการเรยนรของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาปลายเปดซงไดจากแบบสงเกตการณ บนทกการเรยนรของนกเรยน บนทกวดทศนและเสยง และผลงานของนกเรยน



248

ผลการศกษา ตอนท 1 ความสามารถในการคดอเนกนยของนกเรยน

1. ความสามารถในการคดอเนกนยจาก ปญหา “การจดกลมรปเรขาคณต 2 มต” ผวจยไดวเคราะหค าตอบของนกเรยนทงหมดจากนนไดจ าแนกเกณฑออกเปน

เกณฑและนบจ านวนนกเรยนทใชเกณฑตาง ๆ ในการจดกลมรปเรขาคณต 2 มต ดงตาราง 4

ตาราง 4 จ านวนนกเรยนทจดกลมรปเรขาคณต 2 มตโดยใชเกณฑตาง ๆ

ล าดบ เกณฑการจดกลม จ านวนนกเรยน

รอยละ

1 แบงตามประเภทจ านวนเหลยม

1. A,C,E,F รปสเหลยม 2. D,I รปสามเหลยม 3. K,H รปหาเหลยม 4. L,G รปหลายเหลยม 5. B,J รปไมมเหลยม

12 12 6 5 11

60 60 30 25 55

2 แบงตามลกษณะของมม

1. A,F รปสเหลยมมมฉาก 2. C,D,I รปทมมมแหลม

12 3

60 15

3. C,G,H,K,L รปทมมมปาน 4. B,J รปทไมมมม

2 10

10 50

3 แบงตามจ านวนดาน

1. A,C,E,F มดาน 4 ดาน 2. D,I มดาน 3 ดาน 3. K,H มดาน 5 ดาน 4. B,J ดานโคง

3 1 1 1

15 5 5 5

4 แบงตามดานคขนาน

1. A,E,F มดานขนานกนสองค 1 5

5 แบงตามเสนทแยงมม

1.G,H,K,L มเสนทแยงมมมากกวาสองเสน

1 5



249

จากการจดกลมรปเรขาคณต 2 มต นกเรยนจะมความคดคลองโดยใชเกณฑ ไดแก แบงตามประเภทจ านวนเหลยม แบงตามลกษณะของมม สวนความคดยดหยน โดยใชเกณฑ ไดแก แบงตามจ านวนดาน แบงตามดานคขนาน และแบงตามเสนทแยงมม ความคดรเรมโดยใชเกณฑ ไดแก แบงตามดานคขนาน และแบงตามเสนทแยงมม

2. ความสามารถในการคดอเนกนยจาก ปญหา “การตงค าถาม” ผวจยไดวเคราะหค าตอบของนกเรยนทงหมด จากนนไดจ าแนกเกณฑ

และนบจ านวนนกเรยนทตงค าถาม ดงน

ตาราง 5 จ านวนนกเรยนทตงค าถามจากสงทก าหนดให

ล าดบ ประเภทของค าถาม จ านวนนกเรยน

รอยละ

1 ค าถามเกยวกบราคา 17 85 2 ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบราคา 6 30 3 ค าถามเกยวกบปรมาตร 6 55 4 ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบปรมาตร 10 50 5 ค าถามเกยวกบจ านวนกลอง 8 40 6 ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบจ านวนกลอง 0 0 7 ค าถามเกยวกบการเชอมโยงในชวตประจ าวน 2 10 8 ค าถามทถามความสมพนธกนตงแตสองอยางขนไป 4 20 9 ค าถามทมความซบซอน 1 5

จากการตงค าถามจากสงทก าหนดให นกเรยนจะมความคดคลองไดแก ค าถาม

เกยวกบการเปรยบเทยบปรมาตร ค าถามเกยวกบปรมาตร ค าถามเกยวกบราคา สวนความคดยดหยนไดแก ค าถามเกยวกบจ านวนกลอง ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบราคา ค าถามเกยวกบการเชอมโยงในชวตประจ าวน ค าถามทถาม



250

ความสมพนธกนตงแตสองอยางขนไป และค าถามทมความซบซอน และความคดรเรม ไดแก ค าถามเกยวกบการเชอมโยงในชวตประจ าวน และค าถามทมความซบซอน

3. ความสามารถในการคดอเนกนยจาก ปญหา “สรางรปพนท 2 ตารางเซนตเมตร”

ผ วจยไดวเคราะหค าตอบของนกเรยนทงหมด จากนนนบจ านวนค าตอบ ของนกเรยนและสรางตารางจ าแนกค าตอบแลวค านวณหาคารอยละ ดงตาราง 6

ตาราง 6 จ านวนนกเรยนทสรางรปทมพนท 2 ตารางเซนตเมตร

ล าดบ รปพนท 2 ตารางเซนตเมตร จ านวนนกเรยน

รอยละ

1

18 90

2

11 55

3

10 50

4

10 50

5

6 30

6

6 30



251



รอยละ

7

6 30

8

3 15

9

2 10

10

1 5

11

1 5

12

1 5

13

1 5

14

1 5



252



รอยละ

15

1 5

16

1 5

จากการสรางรปทมพนท 2 ตารางเซนตเมตร นกเรยนจะมความคดคลอง ไดแก

ความคดยดหยนไดแก

และความคดรเรม ไดแก



253

4. การหาพนทสวนทแรเงา การหาพนทสวนทแรเงาของรปทก าหนดให จากรป เปนรปสเหลยมจตรสยาว

ดานละ 10 เซนตเมตร พนทสวนทแรเงามพนทเทากบกตารางเซนตเมตร นกเรยนด าเนนการ ดงน

วธท 1 พนททงหมด ลบดวยพนททไมแรเงา จะได (1010)-(210)-(210)+(22)=100-20-20+4 = 64 ตารางเซนตเมตร วธท 2 พนททงหมด ลบดวยพนททไมแรเงา จะได (1010)-(210)-(24)-(24)=100-20-8-8 = 64 ตารางเซนตเมตร

วธท 3 จดกลมรปสเหลยม 2[(410)-(24)] = 2[40-8] = 2[32] = 64 ตารางเซนตเมตร วธท 4 แบงเปนรปยอยๆ จ านวน 2 ชน (48)+(48) = 32+32 = 64 ตารางเซนตเมตร



254

วธท 5 แบงเปนรปยอยๆ จ านวน 4 ชน (44) 4 = 16 4 = 64 ตารางเซนตเมตร วธท 6 น าแตละชนมาตอเปนรปเดยว 8 8 = 64 ตารางเซนตเมตร ตอนท 2 ขนตอนการเรยนรของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด

ผวจยน าเสนอขนตอนการเรยนรของนกเรยนระหวางการจดการเรยนรตามกรอบแนวคดการคดอเนกนยดานคณตศาสตรของ Derek Haylock ซงประกอบดวย 3 ดานคอ การจดกลม การตงค าถามและการแกปญหา ดงน

1. ขนตอนการเรยนรในการจดกลม (Redefinition) 1.1 ขนท าความเขาใจกบปญหา เมอนกเรยนไดรบปญหาปลายเปดโดย

จดกลมจากสงทก าหนด ใหนกเรยนจะรวมกนวเคราะห และท าความเขาใจปญหาปลายเปดโดยสมาชกในกลมจะชวยกนอธบายปญหาดวยค าพดเปนภาษาทองถนและภาษาพด

8 ซ.ม.

4 ซ.ม.

4 ซ.ม. จ านวน 4 รป

8 ซ.ม.



255

ทไมเ ปนทางการ เม อ เขาใจปญหาแลวนกเรยนจะแบงหนาท ในการรบผดชอบ เนองจากเปนการจดกลมหนวยแรกทกกลมจะใชเวลานานมากในการท าความเขาใจปญหา นกเรยนจะมขอสงสยและมค าถามถามครบอยครงใหครอธบายและยกตวอยางหรอวธการใหด และสวนใหญจะมขอสงสยเกยวกบค าวาหลากหลาย ซงมกจะถามวา หลากหลายแปลวาอะไรและตองท าอยางไรจงเรยกวาหลากหลาย

1.2 ขนสงเกตและการปฏสมพนธกบสอ เมอนกเรยนเขาใจเปาหมายและจดประสงคของปญหา นกเรยนจะหยบจบสอแลวสงเกตสอ หรอมปฏสมพนธกบสอ ไดแก การพบ การหมน การพลกไปมา การขดเสนทบลงไป การน าสอสองอยางมาเปรยบเทยบ เปนตน ในขนนเปนขนตอนส าคญยงทชวยใหนกเรยนไดส ารวจคนพบสงใหมๆ ดงนน การจดกลมจงเปนการฝกทกษะการสงเกตและทกษะการเชอมโยง ซงเปนทกษะทส าคญในการเรยนคณตศาสตรหรออาจกลาวไดวา การจดกลมเปนประตเปดโลกแหงการเรยนรคณตศาสตร ดงนนหากนกเรยนไดฝกการจดกลมบอยๆ จะเปนการฝกทกษะการสงเกตและทกษะการเชอมโยงใหกบนกเรยน

1.3 ขนหาความสมพนธรวมกน จากการปฏสมพนธกบสอและสงเกตลกษณะตางๆ นกเรยนจะคนพบความสมพนธทคลายคลงกนและเหนความสมพนธทแตกตางกนของสอแตละชน ซงไดจากการน าสอแตละชนมาเปรยบเทยบกนแลวสงเกตหาลกษณะตางๆ ทเปนจดเดนของสอแตละชน โดยนกเรยนจะเลอกเหตผลในการจดกลมจากความสมพนธรวมกน แลวพยายามหาสอทมลกษณะรวมกน จากการจดกลมในหนวยท 1 นกเรยนจะพบความสมพนธรวมกนนอย จงสงผลใหคะแนนการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเ รมออกมานอย แตในหนวยท 2และ3 นกเรยนมพฒนาการทดขนสงผลใหการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเรมในการจดกลมเพมขนตามล าดบ

1.4 ขนการจดกลมใหไดหลากหลาย เปนขนตอนทตอเนองจากการหาความสมพนธรวมกน เมอนกเรยนสามารถจดกลมไดและใหเหตผลในการจดกลม นกเรยนจะคดตอไปวาจะตองจดกลมใหไดจ านวนมาก ตองหาเหตผลหรอจดกลมใหตางจากกลมอนๆ แทนทนกเรยนจะมองในมมกวางหรอภาพรวม นกเรยนจะมองลกลง



256

ในรายละเอยดมากขนเพอจะหาเหตผลในการจดกลมใหไดมากทสด แตมนกเรยนบางคนทราบดวาจ านวนปรมาณการจดกลมทท าไดมผลกบคะแนนทจะไดรบ ดงนนเพอใหไดจ านวนการจดกลมและคะแนนมากทสด นกเรยนจงสรางค าตอบทมจ านวนสมาชกในกลมนอยๆ เพอจะไดปรมาณจ านวนค าตอบมาก

1.5 ขนตรวจสอบความสมพนธ เมอนกเรยนไดจดกลมในแตละครงสมาชกในกลมจะมการตรวจสอบหรอตรวจทานผลการจดกลมทไดวาถกตอง ครบถวนหรอไม และมการตรวจสอบขอความ ภาษาทใชถกตองเหมาะสมหรอไม สามารถอานแลวเขาใจไดงาย หากพบขอผดพลาด นกเรยนจะชวยกนแกไขเพมเตมใหถกตอง

2. ขนตอนการเรยนรในการตงค าถาม (Problem-posing) 2.1 ขนท าความเขาใจกบปญหา เมอนกเรยนไดรบปญหาปลายเปด

โดยใหตงค าถามจากสงทก าหนดให นกเรยนจะรวมกนวเคราะหและพยายามท าความเขาใจปญหาใหทะลปรโปรงเหมอนกนกบการจดกลม ซงสมาชกในกลมจะชวยกนอธบายปญหาดวยภาษาหรอค าพดเปนภาษาทองถนและภาษาพดทไมเปนทางการ เมอเขาใจปญหาแลวนกเรยนในกลมจะชวยกนหรอแบงหนาทในการรบผดชอบ

2.2 ขนสงเกตและการปฏสมพนธกบสอ เมอนกเรยนเขาใจเปาหมายและจดประสงคของปญหา นกเรยนจะมการหยบจบสอขนมาแลวสงเกตสอ มปฏสมพนธกบสอ การใหนกเรยนตงค าถามเปนการขยายความรจากการจดกลม นกเรยนจะตองสงเกตแลวตงค าถาม จงเปนการฝกทกษะการสงเกตและทกษะการเชอมโยงอกครงดงนน การตงค าถามเปนการสรางองคความรใหแนนขน ฝกการคาดเดาในการตงค าถามและเปนการเพมประสบการณเม อเจอค าถามในรปแบบตางๆ ซ งนกเรยนสามารถเขาใจค าถามไดงายและรวดเรวมากยงขน ดงนนหากนกเรยนไดฝกการตงค าถามบอยๆ เปนการฝกประสบการณใหกบนกเรยนไดเจอค าถามทหลากหลายและแปลกใหม

2.3 ขนหาความสมพนธรวมกน หลงจากนกเรยนไดปฏสมพนธกบสอและสงเกตลกษณะตางๆ แลวนกเรยนจะเหนความสมพนธทคลายกน และเหนความสมพนธทแตกตางกนของสอหรออปกรณแตละชน ซงนกเรยนสงเกตหาลกษณะ



257

ตางๆ ทเปนจดเดนของสอแตละชน โดยนกเรยนจะเลอกแนวทางในการตงค าถามจากความสมพนธรวมกนงายๆ กอนหลงจากนนจะสรางค าถามทมความยากขนและมความซบซอนมากขน จากการสงเกตยงพบวาการตงค าถามในหนวยท1 นกเรยนจะสรางค าถามไดนอยไมหลากหลาย จงสงผลใหคะแนนการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเรมนอย แตในหนวยท 2 และ 3 มพฒนาการทดขนสงผลใหการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเรมในการตงค าถามเพมขนตามล าดบและค าถามทนกเรยนตงครอบคลมรายละเอยดทกดานและซบซอนขน

2.4 ขนการตงค าถามใหไดหลากหลาย เปนขนตอนทตอเนองกบการหาความสมพนธรวมกน เมอนกเรยนสามารถตงค าถามไดและเหนแนวทางในการตงค าถาม นกเรยนจะคดตอไปวาจะตองตงค าถามใหไดจ านวนมาก ตองหาแนวคดหรอตงค าถามใหตางจากกลมอนๆ แทนทนกเรยนจะมองในมมกวางหรอภาพรวม นกเรยนจะมองลกลงในรายละเอยดมากขนเพอจะหาแนวทางในการตงค าถามใหไดมากทสด ดงนนเพอใหไดจ านวนการตงค าถามและคะแนนมากทสด นกเรยนจงสรางค าถามงายๆ เพอจะไดปรมาณจ านวนค าตอบมาก

2.5 ขนตรวจสอบความสมพนธ เมอนกเรยนไดตงค าถามในแตละครง นกเรยนในกลมจะมการตรวจสอบหรอตรวจทานผลการตงค าถามทไดวาถกตองหรอไม ครบถวนหรอไม และมการตรวจสอบขอความภาษาทใชวาถกตองเหมาะสม สามารถอานแลวเขาใจหรอไม หากพบ นกเรยนจะชวยกนแกไขเพมเตมใหถกตอง

3. ขนตอนการเรยนรในการแกปญหา (Problem-solving) 3.1 ขนท าความเขาใจกบปญหา นกเรยนจะท าความเขาใจปญหาโดย

การอานค าสงหลายๆรอบและรวมกนระดมความคด ขนตอนนค าสงหรอตวค าถามมความส าคญในการสอสารใหเขาใจเปาหมายในการท ากจกรรม ดงนน ตวค าสงทใชตองมความชดเจน นกเรยนสามารถเขาใจและตความไดถกตอง จากการจดการเรยนรในหนวยท 1 การแกปญหาเกยวกบรปสเหลยมนกเรยนจะมค าถามและขอสงสยคอนขางมาก ผวจยคดวาสาเหตทท าใหนกเรยนมขอสงสยคอนกเรยนไมเคยชนในการวเคราะหปญหาดวยตนเองซงโดยปกตแลวครจะอธบายวธการและสาธตใหนกเรยนด



258

แลวปฏบตตาม ดงนนเมอแกปญหาในหนวยแรกนกเรยนตองอานและวเคราะหปญหาเองจงเปนอปสรรคในการแกปญหา แตเมอเคยชนนกเรยนสามารถวเคราะหและเขาใจเปาหมายของปญหาไดซงเหนไดจากผลการจดกจกรรมในหนวยท 2 และ3 นกเรยนสามารถท าความเขาใจปญหาไดอยางรวดเรวมากขน

3.2 ขนการสงเกต นกเรยนจะสงเกตและมปฏสมพนธกบสอ นกเรยนจะหยบจบสอ แลวสงเกตความสมพนธตาง ๆคนหาจดเดนตางๆ ทสอดคลองกบเปาหมายของปญหา ซงทกษะการสงเกตและการเชอมโยงเหลานเปนผลจากการจดกลมและการตงค าถามในกจกรรมของแตละหนวย ดงนนทกษะเหลานเปนสงชวยใหนกเรยนคนพบความสมพนธและก าหนดเปาหมายไดงายขน เมอเขาใจปญหาแลวนกเรยนจะสรางยทธวธการแกปญหาขนหลายๆ วธ ไดแก การวาดภาพจ าลอง การสรางอปกรณจ าลองทคลายกบสอจรง หรอจนตนาการสรางภาพในสมอง เปนตน ซงวธเหลานเปนการฝกฝนยทธวธในการแกปญหา ซงเปนสงทมความส าคญในการแกปญหาทางคณตศาสตร นกเรยนจะไดเหนยทธวธทหลากหลาย แตกตางกนหลายๆ วธและไดเรยนรจากเพอนๆ ในกลมและชนเรยน

3.3 ขนการเชอมโยงความรจากการจดกลมและการตงค าถาม เมอนกเรยนใชทกษะในการสงเกตแลวนน นกเรยนจะคนพบสมบตและความสมพนธตางๆ หลายอยางทซอนอยในตวสอและปญหา ซงนกเรยนจะประมวลความรทไดจากการจดกลมและการตงค าถาม เชน การแกปญหาเกยวก บพ นท รปส เหล ยมท ม ดานขนานกน นกเรยนจะทราบทนทว ารปส เหล ยมท เก ยวของ เปนรปสเหลยมขนมเปยกปน รปสเหลยมดานขนาน รปสเหลยมคางหม ซงรปเหลานสามารถน าความสมพนธเกยวกบดานคขนานชวยในการหาพนทได หรอการหาพนทรปสเหลยมโดยใชเสนทแยงมม นกเรยนเขาใจและรจกเกยวกบเสนทแยงมม ซงความรเหลานไดมาจากการเชอมโยงความรจากการจดกลมและการตงค าถามนนเอง รวมทงนกเรยนมการเชอมโยงความรจากหนวยการเรยนรอ นๆ มาชวยในการแกปญหา เชน การแกปญหาเกยวกบพนทผวและปรมาตรของรปเรขาคณตสามมตนกเรยนจะน าความรทไดจากการจดกลมรปสเหลยมและรปวงกลมมาชวยในการแกปญหา



259

3.4 ขนการแกปญหา ขนตอนนนกเรยนจะแกปญหาโดยใชยทธวธหลาย ๆวธ และมว ธการแกปญหาหลายๆ ว ธ ซ งท กษะเหล าน เก ดจากการสง เกต และ การเชอมโยงทไดฝกฝนมา ซงชวยใหนกเรยนเหนวธ การแกปญหาไดหลายๆ วธ หรอชวยใหนกเรยนเหนวธการทสะดวกและรวดเรวส าหรบการแกปญหา นกเรยนแตละคนในกลมจะคดหาวธการแกปญหาของตนเองแลวน าเสนอแนวทางใหกบกลม กลมมการอภปรายและพจารณาวธการนน เมอมเพอนในกลมไมเขาใจถงวธการทเสนอไปนกเรยนจะมการอธบายภายในกลมใหทกคนเขาใจเกยวกบแนวคดของตนดงนนนกเรยนจะคนหาวธการตางๆ ใหไดหลายวธเพอใชส าหรบเลอกวธการทด และเหมาะสมมากทสด

3.5 ขนการเปรยบเทยบวธการ ตรวจค าตอบและเลอกวธการแกปญหา หลงจากทนกเรยนในแตละกลมชวยกนหาวธการแกปญหาหลายๆ

วธการนน มการตรวจสอบค าตอบกนเองภายในกลมและภายในชนเรยน เนองจากแตละคน หรอแตละกลมจะมวธการแกปญหาหลากหลาย แตกตางกน แตค าตอบทไดตองตรงกน ดงนน นกเรยนจะด าเนนการตรวจสอบค าตอบของตนเองกบเพอนๆ และอภปรายถงค าตอบทไดยอนกลบไปยงวธการทน ามาใชในการแกปญหานนถกตองและเหมาะสมหรอไม หรอในแตละวธการจะไดค าตอบเหมอนกนหรอไม ซงนกเรยนจะมการอภปรายเปรยบเทยบวธการทไดมาวธใดทงายทสดและรวดเรวทสด ซงแตละคนจะใหเหตผลถงวธการแกปญหาของตนเอง และสดทายสมาชกในกลมจะพจารณา เปรยบเทยบแลวตดสนใจเลอกวธการทดทสดส าหรบกลมตนเองเพอจะน าเสนอหนาชนเรยน สรปและอภปรายผล

1. การจดกลมรปเรขาคณต 2 มต ความคดคลอง ไดแก แบงตามประเภทจ านวนเหลยม แบงตามลกษณะของมม ความคดยดหยนไดแก แบงตามจ านวนดาน แบงตามดานคขนาน และแบงตามเสนทแยงมม และความคดรเรม ไดแก แบงตามดานคขนาน และแบงตามเสนทแยงมม

2. การตงค าถามจากสงทก าหนดให ความคดคลองไดแก ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบปรมาตร ค าถามเกยวกบปรมาตร ค าถามเกยวกบราคา ความคดยดหยน



260

ไดแก ค าถามเกยวกบจ านวนกลอง ค าถามเกยวกบการเปรยบเทยบราคา ค าถามเกยวกบการเชอมโยงในชวตประจ าวน ค าถามทถามความสมพนธกนตงแตสองอยางขนไป ค าถามทมความซบซอน และความคดรเรม ไดแก ค าถามเกยวกบการเชอมโยงในชวต ประจ าวน และค าถามทมความซบซอน

3. การสรางรปทมพนท 2 ตารางเซนตเมตร นกเรยนจะมความคดคลอง ไดแก

ความคดยดหยน ไดแก

และความคดรเรม ไดแก

4. การหาพนทสวนทแรเงาของรปทก าหนดให นกเรยนสามารถคดวธการไดทงหมด 6 วธ ซงนกเรยนสวนใหญจะใชวธการ วธท 1 พนททงหมด ลบดวยพนททไมแรเงา

จากการปฏบตการวจย ผ วจยไดท าการทดสอบวดความสามารถในการคดอเนกนยหลงเรยน 3 ดานไดแก ความคดคลอง ความคดยดหยน และความคดรเรม โดยจ าแนกตามองคประกอบ ตามกรอบแนวคดการคดอเนกนยดานคณตศาสตรของ Derek Haylock ซงประกอบดวย 3 ดานคอ การตงค าถาม การจดกลมใหม และการแกปญหา พบวา ลกษณะของการพฒนาความสามารถในการคดอเนกนยเรมจากการคดคลอง ความคดยดหยนแลวจงเกดความคดรเรม รวมทงการจดการเรยนรโดยใช



261

ปญหาปลายเปดโดยใหนกเรยนไดจดกลมใหม ใหนกเรยนตงค าถาม และแกปญหาไดอยางหลากหลายวธ ชวยพฒนาและเพมความสามารถในการคดอเนกนยใหกบนกเรยนใหสงขน เนองจากการใหนกเรยนไดปฏสมพนธกบสอและไดลองผดลองถก ทดลองดวยตนเอง นกเรยนสามารถเชอมโยงความสมพนธและคนพบความรตางๆ ซงนกเรยนจะจดกลมรปสเหลยม รปวงกลมและรปเรขาคณตสามมตใหไดหลายๆ แบบ ใหไดจ านวนมากไวกอน หลงจากนนจะวเคราะหเหตผลในการจดกลมทแตกตางออกไป มความซบซอนมากขน ซงจะท าใหนกเรยนมความคดยดหยนมากขน ดงนนชวงนจงตองใหเวลากบนกเรยนพอสมควรใหนกเรยนคดหาความสมพนธอนๆ และหลงจากนนนกเรยนสามารถกาวขามไปสการคดสงแปลกๆ ทไมเหมอนคนอนๆ หรอแนวคดทแปลกใหมซงเรยกวาความคดรเรม

จากการวจยยงพบวา ขนตอนการเรยนรของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด คอ

1. ขนตอนการเรยนรในการจดกลม (Redefinition) ประกอบดวย 5 ขนตอน ไดแก ขนท าความเขาใจกบปญหา ขนสงเกตและการปฏสมพนธกบสอ ขนหาความสมพนธรวมกน ขนการจดกลมใหไดหลากหลาย และขนตรวจสอบความสมพนธ

2. ขนตอนการเรยนรในการตงค าถาม (Problem - posing) ประกอบดวย 5 ขนตอน ไดแก ขนท าความเขาใจกบปญหา ขนสงเกตและการปฏสมพนธกบสอ ขนหาความสมพนธรวมกน ขนการตงค าถามใหไดหลากหลาย ขนตรวจสอบความสมพนธ

3. ขนตอนการเรยนรในการแกปญหา (Problem - solving) ประกอบดวย 5 ขนตอน ไดแก ขนท าความเขาใจกบปญหา ขนการสงเกต ขนการเชอมโยงความรจากการจดกลมและการตงค าถาม ขนการแกปญหา และขนการเปรยบเทยบวธการ ตรวจค าตอบและเลอกวธการแกปญหา

จากการว จ ยพบว า น ก เ รยนส วนใหญจะมขอสงสย เ ก ยวก บค าว าหลากหลาย ซงมกจะถามวา หลากหลายแปลวาอะไรและตองท าอยางไรจงเรยกวาหลากหลาย ผวจยวเคราะหวา สาเหตทนกเรยนถามนาจะมาจากการทนกเรยนยงยดตดกบการเรยนรแบบเดมไมเคยชนกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปด แตหลงจาก



262

หนวยท 2 และ 3 พบวานกเรยนมขอสงสยเกยวกบวธการและค าถามนอยลงมากหรอไมมเลยในหนวยท 3 และนกเรยนสามารถท าความเขาใจปญหาไดดขน และเขาใจเปาหมายในการจดกลม โดยนกเรยนจะเลอกเหตผลในการจดกลมจากความสมพนธรวมกน แลวพยายามหาสอทมลกษณะรวมกน จากการจดกลมในหนวยท 1 นกเรยนจะพบความสมพนธรวมกนนอย จงสงผลใหคะแนนการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเรมออกมานอย แตในหนวยท 2 และ 3 นกเรยนมพฒนาการทดขนสงผลใหการคดคลอง การคดยดหยนและคดรเรมในการจดกลมเพมขนตามล าดบ จากการวจยยงพบวา ทกษะการแกปญหาของนกเรยนมการพฒนาอยางตอเนองอยางเหนไดชด ซงพจารณาไดจากการมวธการแกปญหาทหลากหลาย ยทธวธในการแกปญหา และนกเรยนใชชวงระยะเวลาส าหรบแกปญหาไดรวดเรวขน นกเรยนย งมการเลอกวธการแกปญหาท ง ายและรวดเรวสามารถอธบายกระบวนการแกปญหาไดคลองแคลวและชดเจน สามารถอธบายเหตผลและอางเหตผลจากองคความรทเคยเรยนจากหนวยการเรยนรทผานมา ท าใหนกเรยนสามารถอธบายชแจงแสดงความเขาใจหรอความคดเกยวกบคณตศาสตรของตนเองใหผอนรบรไดอยางหลากหลายโดยการใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตร การอธบายล าดบขนตอน การท างานตามระดบความสามารถและความถนดของแตละบคคล ดวยเหตนผ เรยนจงเกดทกษะทางคณตศาสตร มการแลกเปล ยนความรประสบการณระหวางผ เรยนดวยกนและจากทผ เรยนแตละคนหาค าตอบของตนเองแลวน ามาอภปรายรวมกน ผ เ รยนจงเรยนรแนวคดอนๆ ทไดจากเพอนรวมชน สงผลใหผ เรยนสามารถเรยนรวธการทแตกตางจากแนวคดของตนเองเหนมมมองหลากหลาย

ทกษะการสงเกตตางๆ นกเรยนจะไดรบจากการจดกลมและตงค าถามจากรปสเหลยม รปวงกลมและรปเรขาคณตสามมต ซงนกเรยนเกดมโนทศนเกยวกบสมบต ความสมพนธตางๆ ทมลกษณะรวมกนของสอแตละชนดและนกเรยนมความเคยชนกบแนวค าถามทหลากหลาย ชวยใหนกเรยนเกดทกษะการสงเกตทดและมความมนใจในการสงเกตสอส าหรบการแกปญหา รวมทงการสรางสอและออกแบบสอใหเหมาะสมกบปญหาปลายเปดเพอชวยใหนกเรยนสามารถสงเกตไดงาย นกเรยน



263

สามารถสมผส จบตองสอได จะชวยใหนกเรยนมปฏสมพนธกบสอไดดและครอบคลมทกดานสามารถเหนความสมพนธในหลายมมมองและหลากหลายชวยในการตงค าถามทแตกตางและหลากหลาย

อภปรายผล ผวจยมประเดนการอภปรายผล ดงน 1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปดตามกรอบแนวคดการคดอเนกนย

ของ Haylock (1997) เปนการใหนกเรยนไดเรยนรจากปญหาปลายเปดในการจดกลมใหม การตงค าถามและการแกปญหาทหลากหลาย เพอใหนกเรยนทกคนสามารถเรยนคณตศาสตรในแนวทางทตอบสนองความสามารถระดบการคดและการเรยนรของนกเรยน ซงวธการจดการเรยนรแบบนชวยเพมคณภาพของกระบวนการการเรยนรของนกเรยนไดคดอยางหลากหลาย ดงนนครผสอนจะตองคาดการณแนวคดของนกเรยนและพยายามท าความเขาใจแนวคดของนก เรยนใหมากท ส ด แลวจะตอง ท า ใหแนวค ดทางคณตศาสตรของนกเรยนขนไปอย ในระดบท ส งขน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนแลกเปลยนประสบการณกบนกเรยนคนอนๆ หรอแลกเปลยนความคดเหนกบคร รวมทงครผสอนจะตองสนบสนนใหนกเรยนจดการกระบวนการคดเพอขยายและตอยอดไปสองคความรใหมทสงขน โดยมงเนนทจะเปดใจเปดแนวคดทมตอการเรยนคณตศาสตรมากกวาการสอนเนอหาใหครบซงสอดคลองกบ Haddon and Lytton (1960 : 171 - 180) ไดท าการศกษาเกยวกบการสอนและการพฒนาความสามารถในการคดอเนกนยกบเดกระดบชนประถมศกษา อาย 11 – 12 ป จากโรงเรยนทมการสอนแบบยดเนอหาวชาเปนศนยกลาง และโรงเรยนทมการสอนแบบยดนกเรยนเปนศนยกลางผลปรากฏวาเดกทมาจากโรงเรยนทมการสอนแบบยด เนอหาวชาเปนศนยกลางม ความสามารถในการคดอเนกนยต ากวาเดกทมาจากโรงเรยนทมการสอนแบบยดนกเรยนเปนศนยกลาง และยงสอดคลองกบแนวคดของ ณฐฐากร ถนอมตน (2536) ไดศกษาผลของการใชปญหาปลายเปดแบบเราท มตอความคดสรางสรรคของนกเรยนอนบาล ชนนกเรยนเลกของโรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร พบวาการพฒนาทางความคดสรางสรรคดานความคดรเรมความคดคลองแคลว ความคดยดหยน



264

และความคดละเอยดลออของนกเรยนอนบาลทไดรบการจดประสบการณโดยใชปญหาปลายเปดแบบเราหลงการทดลองสงขน

2. นกเรยนมโอกาสเขารวมอยางกระตอรอรนในการเรยนและสามารถน าเสนอแนวคด วธการของตนเองในการจดกลมใหม ตงค าถามและแกปญหาเกยวกบรปเรขาคณตสองมตและสามมตไดอยางหลากหลายและตอเนอง โดยเมอนกเรยนไดจดกลมและตงค าถามจากรปเรขาคณตจากสงทก าหนดใหนกเ รยนจะสงเกต และพบความสมพนธตางๆ แลวน ามาเชอมโยงกน พยายามคนหาความสมพนธตางๆ ทซอนอยใหไดหลายๆ แบบหลายประเภทและคดวธการทแตกตางจากคนอนๆ ซงสอดคลองกบแนวคดของ Sawada (อางใน ไมตร อนประสทธ, 2546) ทกลาววานกเรยนจะตองมอสระในการคดโดยจะสงเกตและพบความสมพนธจากสอแลวน ามาเชอมโยงเปนความร ดงนนครตองจดเตรยมสอและสงแวดลอมในการเรยนรทเปนอสระ สามารถตอบสนองและสนบสนนแนวคดไดอยางด เพราะวามค าตอบ แนวคดและวธการแกปญหาไดหลายวธแตกตางกนไป ซงนกเรยนแตละคนมโอกาสทจะหาค าตอบหรอวธการของตนเองไดโดยไมเหมอนใคร สงผลใหนกเรยนเกดอยากรอยากเหนเกยวกบแนวคดและวธการแกปญหาแบบอนๆ และนกเรยนยงสามารถเปรยบเทยบและอภปรายแลกเปล ยนความคด เหนและว ธการของแต ละคนซ งสอดคลองก บ แนวค ด Huntsberger (1976 : 185 - 191) ไดศกษาความสามารถในการคดอเนกนยของเดกในระดบประถมศกษา โดยใชเกมและไมบลอกทมลกษณะแตกตางกนพบวา กลมทไดรบการสอนดวยเกมและไมบลอกทมรปรางแตกตางกน ความสามารถในการคดอเนกนยสงกวากลมทไดรบการสอนดวยวธเดม

3. นกเรยนมโอกาสมากขนในการสรางความเขาใจเกยวกบการใชความรและทกษะทางคณตศาสตรของตนเอง เนองจากการจดกลมไดหลากหลาย ตงค าถามหลายๆ อยางและแกปญหาไดหลายวธการนนนกเรยนสามารถเลอกวธการทชอบและชวยใหหาค าตอบไดถกตองและรวดเรว รวมทงเปนค าตอบเฉพาะของตนเองทไมเหมอนใคร



265

4. นกเรยนทกคนสามารถตอบสนองตอปญหาตามวธการของตนเอง เนองจากในหองเรยนมนกเรยนหลายคน หลายประเภททงเกง ปานกางและออน ดงนนปญหาปลายเปดจงมความส าคญมากในการชวยใหนกเรยนแตละคนเขาใจในกจกรรมในชนเรยน สามารถเขาใจบทเรยนไดซงสอดคลองกบแนวคดของฐตมา อนใจ (2538 : 115) เปรยบเทยบความสามารถในการคดอเนกนยของนกเรยนทไดรบประสบการณการเรยนแบบรวมมอกบประสบการณตามแผนปกต พบวา เดกทไดรบประสบการณการเรยนแบบรวมมอมความสามารถในการคดอเนกนยสงกวาเดกทไดรบประสบการณตามแผนปกตอยางมนยส าคญ และเดกทงสองกลมมพฒนาการของการคดอเนกนยเพมขนแตกตางกนอยางมนยส าคญ

5. การจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปดทใหนกเรยนไดจดกลมใหม ไดตงค าถาม และแกปญหาอยางหลากหลายนน สามารถสนบสนนใหนกเรยนเกดประสบการณเกยวกบการใหเหตผล เนองจากมการอธบายเหตผลในการจดกลมและการตงค าถามใหเหมาะสมกบสถานการณ รวมทงมการเปรยบเทยบและอภปรายในชนเรยน นกเรยนถกกระตนใหเปนคนทสามารถใหเหตผลเกยวกบค าตอบและวธการทไดมา เพออธบายใหกบนกเรยนคนอนๆ ใหเขาใจเหมอนตนเองซงสอดคลองกบแนวคดของสมประสงค ชยโฉม (2533 : 130) เปรยบเทยบการคดแกปญหาแบบอเนกนยของนกเรยนและการใหเหตผล ทไดรบการจดประสบการณแบบระดมพลงสมองและแบบปกต กลมทดลองไดรบการจดประสบการณแบบระดมพลงสมอง กลมควบคมไดรบการจดประสบการณแบบปกต ผลการศกษาปรากฏวา กลมทดลองมการพฒนาในการคดแกปญหาแบบอเนกนยสงและการใหเหตผลและความสามารถในการคดแกปญหาแบบอเนกนยของกลมทดลองสงกวากลมควบคม

6. นกเรยนไดรบประสบการณทมคณคาทสามารถคนพบและการยอมรบการตรวจสอบจากเพอนในกลมและเพอนรวมชนเรยน โดยทกคนจะมค าตอบหรอแนวคดวธการของแตละคนทแตกตางกน แลวไดรบความสนใจจากเพอนๆ ซงมการตรวจสอบดวยกนเองวาถกตองหรอตรงกบของตนเองหรอไม



266

7. การจดการเรยนรโดยใชปญหาปลายเปดตามกรอบแนวคดการคดอเนกนยของ Haylock (1997) เปนการใหนกเรยนไดเรยนรจากปญหาปลายเปดในการจดกลมใหม การตงค าถามและการแกปญหาทหลากหลายมความสมพนธโดยตรงกบผลสมฤทธทางการเรยนซงสอคลองกบแนวคดของ Haylock (1987a) และสรชน อนทสงข (2547 : 201) ความสามารถในการคดอเนกนยดานคณตศาสตรมความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธทางคณตศาสตรโดย ยพน พพธกล (2539 : 294 - 295) ไดอธบายไววาลกษณะของนกเรยนทมความคดอเนกนยสง มกเปนคนทมความจ าด เรยนรไดไว อยากรอยากเหนและกระตอรอรน มองเหนความสมพนธ ระหวางความรใหมและความรเดมทมอย มองเหนสวนตางๆ ทแตกตางกน รจกเปรยบเทยบ แยกแยะ สงเกตแบบรป หาขอสรปได และแสดงไดทงการตอบปากเปลาและการเขยน ในประเดนน Haylock (1997) ใหค าอธบายไวท านองเดยวกนวาโดยทวไปนกเรยนทมความคดอเนกนยต ามกเปนนกเรยนทมความรและทกษะดาน คณตศาสตรนอยซงไมเพยงพอทจะชวยใหนกเรยนไดคดวเคราะห แยกแยะความแตกต างและไม สามารถแกปญหาได สงผลใหผลสมฤทธทางคณตศาสตรต าไปดวย ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะส าหรบการน างานวจยไปใช 1. ผทสนใจน าปญหาปลายเปดไปใชในการการเรยนการสอนตองมความ

เขาใจเกยวกบบทบาทของครเพอปองกนการแทรกแซงแนวคดของนกเรยนและสามารถสงเสรมใหผ เรยนเกดการคดอเนกนยไดอยางแทจรง

2. การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชปญหาปลายเปด ควรใหนกเรยนไดรบอสระในการคดและท ากจกรรม และควรเปดโอกาสใหนกเรยนใชวธการคดของเขาเองทเขารสกมนใจ ซงครจะตองเปลยนบทบาทจากการอธบายมาเปนผทคอยสงเกตวธการของนกเรยนและท าความเขาใจแนวคดของนกเรยนใหมากทสด

3. การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชปญหาปลายเปดนน เมอนกเรยนตอบค าถามหรอแสดงความคดเหนทผดแปลก หรอไมเกยวของ ครตองไมต าหน ดดา



267

แตควรชมเชยและชแนะใหพยายามตอไปเพอเปนการใหก าลงใจนกเรยนและกลาคดในสงทแปลกใหมออกมาตลอด

4. ครตองใหความสนใจกบค าตอบทกค าตอบทนกเรยนน าเสนอ และไมควรตดสนวาเปนค าตอบทไมดและควรเปดโอกาสใหนกเรยนอธบายแนวคดของตนเองเพมเตม

ขอเสนอแนะในการท าวจยตอไป 1. ควรศกษาแนวทางการใชปญหาปลายเปดในการพฒนาการคดอเนกนยใน

ระดบชนอนๆ เพอใหนกเรยนมการพฒนาการคดอเนกนยอยางตอเนอง 2. ควรมการศกษาบทบาทของครทสงเสรมใหนกเรยนเกดการคดอเนกนยในการ

จดการเรยนการสอนโดยใชปญหาปลายเปด

เอกสารอางอง กตตพร ปญญาภญโญผล. (2544). วจยทางการศกษา. เอกสารต าราเรยนภาควชา

ประเมนผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. ชรวฒน นจเนตร. (2528). บรรยากาศในชนเรยนกบการเสรมสรางปญญาและ

คณลกษณะทส าคญแกเยาวชน. ครปรทศน : 26-28. ฐตมา อนใจ . (2538). การเปรยบเทยบการคดแบบอเนกนยของเดกปฐมวย

ทไดรบประสบการณการเรยน แบบรวมมอกบประสบการณตามแผนปกต. กรงเทพฯ : ฐานขอมลวทยานพนธไทย.

ณฐฐากร ถนอมตน. (2536). ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ : สานกพมพ ส.ส.ท. ปรชา เนาวเยนผล. (2544). กจกรรมการเรยนการสอนคณตศาสตรโดยใช

การแกปญหาปลายเปดส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท1. ปรญญานพนธการศกษาดษฎ บณฑตบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ.

ไมตร อนทรประสทธ และคณะ. (2547). การสอนโดยใชวธการแบบเปดในชนเรยนคณตศาสตรของญ ปน.(บรรณาธการ). KKU journal of Mathematics Education, (1), 1-15.



268

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2541). เทคนคการสรางและสอบขอสอบความถนดทางการเรยนและความสามารถทวไป. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.

สมประสงค ชยโฉม. (2532). ผลของการใชวธระดมพลงสมองทมตอการคดแกปญหาแบบอเนกนยของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร

สนย คลายนล. (2547). ความรและทกษะของเยาวชนไทยส าหรบโลกวนพรงน : ผลจากการวจยโครงการ ประเมนผลนกเรยนนานาชาต. กรงเทพฯ : เซเวน พรนตงกรป.

สรชน อนทสงข. (2547). การประเมนความสามารถทางคณตศาสตร ข อ งนกเรยนในการคดแบบอเนกนยและการเอาชนะความไมยดหยนของการคด. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

อาร พนธมณ. (2537). ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ : ส านกพมพ 1412. Cropley, A.J. (1970). Lifelong education and the training of teachers : Developing a curriculum for teacher education on the basis of the principles of lifelong education. Oxford : Pergamon. Guilford J.P. (1959).Personality.New York : McGraw - Hill Book Company Inc. Haylock, D. W. (1997). Recognizing mathematics creativity in schoolchildren.

International Reviews on Mathematical Education, 29(3), 68-74. Nohda , N. (2000). A study of “Open-Approach” Method In School Mathematics

Teaching Focusing on Mathematical Problem Solving Activities. Paper present at the 9th ICME.Makuhari, Japan.

Torrance, E.P. (1973). Encouraging Creativity in the Classroom.WMO Brown Company Publisher.



269

ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน

A Model Applying the Good Governance Principles to Administer Muang Municipalities in the Andaman Touristic Provinces

ถาวร วงศแฝด, วราภรณ เทพสมฤทธพร

Tavorn Wongfad, Waraporn Thepsamritporn บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนในปจจบน 2) ศกษาปญหาอปสรรค การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน 3) สรางตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน ใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยศกษา จากเอกสาร (Documentary Study) และการสมภาษณเชงลก (In - depth Interview) จากผ ใหขอมลหลก จ านวน 14 คน น าขอมลทไดมาจดสนทนากลมกบผทรงคณวฒจ านวน 9 คนทเกยวของกบการบรหารหลกธรรมาภบาลในจงหวดทองเทยวอนดามน แลวน าขอมลมาวเคราะหและสงเคราะหน าไปสการสรางตวแบบ การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ผลการวจยพบวา 1.การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนในปจจบน ดานหลกนตธรรม การปฏบตงานเปนไปตามกฎระเบยบการมอบหมายงาน หลกคณธรรม ใชหลกความเสมอภาค มการกระจายการพฒนาอยางทวถง หลกความโปรงใส ไดจดตงผน าชมชนมาเปนคณะกรรมการในการจดท าแผนพฒนา มความเปดเผยตรงไปตรงมา หลกการมสวนรวม เปดโอกาสใหบคลากรมสวนรบรการวางแผนการปฏบตงาน หลกความรบผดชอบใสใจตอปญหาอยางมความรบผดชอบตอสงคม หลกความคมคา จดสรรใชทรพยากรตาง ๆ ไดอยางคมคาและเหมาะสม มคณภาพ



270

2. ปญหาอปสรรคการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน หลกนตธรรม ขาดความรความเขาใจกฎหมายหลายฉบบ เลอกปฏบตในการบงคบใชกฎหมาย หลกคณธรรม นกบรหารเหนแกประโยชนสวนตว ไมมจตส านกในการปกครองทองถน หลกความโปรงใส ขาดความโปรงใสในการบรหารงานบคคล ระเบยบกฎหมายไมรดกม หลกการมสวนรวม ขาดการมสวนรวมตรวจสอบควบคมการตดตามผล หลกความรบผดชอบ ขาดความรบผดชอบรวมกน ไม รบทบาทหนาท ขาดจตอาสา หลกความค มคา ใชงบประมาณไมค มคาขาด การประเมนผล 3. ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน เรยกวา PTF Model ดงน P แทนค าวา Procedure หมายถง กระบวนการพฒนาตวแบบ ธรรมาภบาล ไดแก พฒนาความร สการสรางธรรมาภบาลบรหารงานแบบมสวนรวม และจตรวมอาสาพฒนาธรรมาภบาล T แทนค าวา Tactic หมายถง ยทธวธการพฒนาธรรมาภบาล ไดแกใชสอเผยแพรธรรมาภบาลทกชองทาง การประเมนตนเอง จดประชม เชงปฏบต ปฏญญาธรรมาภบาล และดงานศกษาองคกรทมธรรมาภบาลทดทสด F แทนค าวา Factor หมายถง ปจจยความส าเรจของการน าหลกธรรมาภบาลมาใช ไดแก ภาวะผน าของผบรหารทองถนพนกงานองคกรเทศบาล วฒนธรรมองคกรขององคกรเทศบาล วฒนธรรมทางสงคมระบบการตรวจสอบถวงดล และเทคโนโลยสอสาร ค าส าคญ : ตวแบบ, หลกธรรมาภบาล, การบรหารเทศบาล



271

ABSTRACT The purposes of this study were : 1) to study the application of the good governance principles to administer the Muang Municipalities in the Andaman touristic provinces in the present day, 2) to look for the problems that occurred, and 3) to create a model in order to use the good governance principles to administer the Muang Municipalities. The research employed a qualitative methodology. There were two steps as follows : 1) studying the current situation and problems that occurred by using document analysis technique, using an in-depth interview technique to obtain guidelines in order to apply the good governance principles to the administration of the Muang Municipalities by interviewing 14 experts, and organizing a focus group discussion among 9 experts ; 2) creating a model from the obtained information to be used in administering the provinces in the Andaman region. Research results revealed : 1. In terms of using the good governance principles to administer the Muang Municipalities in the present day, it was found as follows : Law Principle : most Municipalities operated their work by adhering to the law principles both in assigning work to their personnel and issuing regulations and laws ; Ethics Principle : the Municipalities employed the equity principle for the community development ; no bias in the organization was found; Transparency Principle: the leaders of the community were selected to be members of the committee for the development plan ; Participation Principle : the Municipalities provided opportunities for the community to participate in planning, evaluating, as well as giving opinions in solving community problems ; Accountability Principle : both the administrators and personnel in the Municipalities were accountable for the community problems ; Value of Money



272

Principle : the Municipalities could manage the community resources efficiently and respond to the needs of the community. 2.The problems and obstacles that the Municipalities faced in applying the good governance principles were as follows : Law Principle : the users lacked true knowledge and understanding in some regulations, and some people were treated unfairly ; Ethics Principle : some local politicians were found unethical, and focused on their own interests ; Transparency Principle : there were some mistakes found in the personnel management, regulation enforcement, and public assessment ; Participation Principle : most local people lacked the awareness of sharing responsibilities in evaluating and participating in the community activities ; Value of Money : many Municipalities spent their budget inefficiently, and did not focus on the quality of work 3. The researcher created a model to propose to the Muang Municipalities in order to use as guidelines in administering their municipalities, which is called a PTF Model. P-Procedure: the procedure of using the knowledge of the good governance in administering by using the participation system; T – Tactic: various tactics should be used including mass media, self-evaluation, focus group, and benchmarking other organizations; F- Factor: the factors affecting the success of the model included the leadership skills of the administrators, organizational culture, social culture, checks and balances system, as well as communication technology. Key Words : A Model, The main good governance, The municipal administration



273

บทน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบ 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) ไดจดท าขนในชวงเวลาทประเทศไทยตองเผชญกบสถานการณทางสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและสงผลกระทบอยางรนแรงกวาชวงทผานมา ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 - 10 สงคมไทยไดอญเชญหลก “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ไปประยกตใชอยางกวางขวางในทกระดบ ตงแตระดบปจเจก ครอบครวชมชน สงคม จนถงระดบประเทศ ซงไดมสวนเสรมสรางภมคมกนและชวยใหสงคมไทยสามารถยนหยดอยไดอยางมนคงทามกลางกระแสการเปลยนแปลง ทงในระดบชมชน ระดบภาค และระดบประเทศในทกขนตอนของแผนฯ อยางกวางขวางและตอเนอง เพอรวมกนก าหนดวสยทศนและทศทางการพฒนาประเทศ รวมทงรวมจดท ารายละเอยดยทธศาสตรของแผนฯ เพอมงส “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555) โดยใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากร และไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม ขณะเดยวกน ยงจ าเปนตองบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ใหบงเกดผลในทางปฏบตไดอยางเปนรปธรรม ภายใตหลกการพฒนาพนทภารกจ และการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมไทย ซงจะน าไปสการพฒนาเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2555) ในสงคมทยงยน ซงมกลยทธยอย 7 ประการ คอ 1) การเสรมสรางและพฒนาวฒนธรรมประชาธปไตยและธรรมาภบาลใหเปนสวนหนงของวธการด าเนนชวตในสงคมไทย 2) เสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนใหสามารถเขารวมในการบรหารจดการประเทศ 3) สรางภาคราชการทมประสทธภาพและมธรรมาภบาลเนนการบรการแทนการก ากบควบคม และท างานรวมกบหนสวนการพฒนา 4) การกระจายอ านาจและการบรหารจดการประเทศสภมภาคทองถนและชมชนเพมขนตอเนอง 5) สงเสรมภาคธรกจเอกชนใหเกดความเขมแขงสจรตและมธรรมาภบาล 6) การปฏรปกฎหมาย กฎระเบยบและขนตอน กระบวนการเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจและสรางความสมดลในการ



274

จดสรรผลประโยชนจากการพฒนา 7) การรกษาและเสรมสรางความมนคงเพอสนบสนนการบรหารจดการ ประเทศสดลยภาพและความยงยน จากแผนพฒนาและยทธศาสตรการพฒนาประเทศดงกลาว สรปไดวา แนวทางทรฐ มงเพอพฒนาเสรมสรางศกยภาพของบคลากรของประเทศและแนวทางการบรหารจดการ เพอสรางความเปนธรรมในสงคมยงเปนปญหาส าคญในทกองคกร เทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนเปนหนวยงานปกครองทองถนรปแบบหนงทมบทบาทส าคญในการพฒนาเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน เพอมงสการบรหารจดการทดสองคกรเทศบาลและประชาชนโดยรวมตามรปแบบของหลกธรรมาภบาล ผวจยจงมความสนใจทจะท าการวจย เรองตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน เพอจะไดแสวงหาตวแบบการการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน มาเปนแนวทางในการบรหารจดการเทศบาลและการบรการประชาชนในเขตพนทใหมธรรมาภบาลและประสทธภาพมากยงขน วตถประสงคของการวจย 1.เพอศกษาการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนในปจจบน 2.เพอศกษาปญหาอปสรรคการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน 3.เพอสรางตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน



275

วธการวจย ผวจยใชการวจยเชงคณภาพ เพอศกษาตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใช

ในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน เกบขอมลจากกลมผ ใหขอมลส าคญ ประกอบดวย ผทมบทบาทหนาทในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ใชวธเลอกผ ใหขอมลแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive) ทงนเพอใหไดผ ใหขอมลส าคญทมคณสมบตสอดคลองกบคณสมบตทผ วจยตองการ และสามารถใหขอมลทมคณภาพ ครอบคลมขอบเขตเนอหาของการวจย ประกอบดวย 3 กลม ดงน กลมผ บรหารเทศบาลฯ จ านวน 4 คน ผ ปฏบตงานดานหลกธรรมาภบาลเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน จ านวน 3 คน ผมสวนไดสวนเสยในการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน จ านวน 4 คน ประชาชนผมสวนไดสวนเสยในเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน จ านวน 3 คน รวม 14 คน และผ รวมสนทนากลม ประกอบดวย ผบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน จ านวน 3 คน ขาราชการระดบหวหนางานในจงหวดทองเทยวอนดามน จ านวน 3 คน ผทรงคณวฒทเกยวของกบการบรหารหลกธรรมาภบาล จ านวน 3 คน รวม 9 คน รวมผใหขอมลส าคญ จ านวน 23 คน เครองมอการวจย

การวจยเชงคณภาพนใชวธการสมภาษณเชงลก (In - depth Interviews) จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของ โดยการสมภาษณเชงลกแบบมโครงสราง โดยใหผถกสมภาษณไดแสดงความคดเหนอยางเสรภายใตบรรยากาศการสนทนาแลกเปลยนแบบเปนกนเองดวยค าถามหลกทครอบคลมประเดนตาง ๆ ตามกรอบแนวคดและวตถประสงคการวจย ดงน

การศกษาจากเอกสาร (Document Study) โดยการศกษาและวเคราะหเอกสารทเกยวของกบบรบทในจงหวดทองเทยวอนดามน ยทธศาสตรกลมจงหวด แผนปฏบตงานของหนวยงานราชการ องคกรภาคเอกชนหรอหนวยงานอน ๆ รวมถงเอกสาร แนวคด ทฤษฎ งานวจยอน ๆ ทเกยวของกบการบรหารหลกธรรมาภบาล



276

การสมภาษณเชงลก (In - depth Interview) ถอไดวาเปนขอมลเชงลกทผวจยจดเกบไปเกบขอมลจากผ ใหขอมลส าคญ จากเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนจ านวน 14 คน เพอใหไดขอมลดานการน าหลกธรรมาภบาล ทง 6 หลก มาใชในการบรหารเทศบาลเพอใหไดขอคดเหนทมตอบพปจจยและผลทมตอการน าหลกธรรมาภบาลมาใช เพอใหไดขอคดเหนทมตอปจจยและผลทมตอการปฏบตงาน

การสนทนากลม (Focus Group Discussion) เปนการสนทนากลมโดยผทรงคณวฒ 9 คน ผวจยด าเนนการสนทนาขอมลจากการสมภาษณเชงลก ทผานการวเคราะหสงเคราะห และจดโครงสรางขอมลเสรจแลวน าไปสกระบวนการสนทนากลม (Focus Group Discussion) ใหไดขอมลทตรงตามวตถประสงคและครอบคลมมากยงขน

การวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลทไดจากการคนควาเอกสาร การสมภาษณเชงลก (In - depth Interview) และการสนทนากลม มาท าการวเคราะหแยกแยะตามเนอหาจดหมวดหมตามวตถประสงค และประเดนทสมภาษณ เพอตรวจสอบความถกตองแลวจงน ามาวเคราะหขอมลเชงเนอหาตามหลกตรรกะเทยบเคยง ตามแนวคดและทฤษฎ เพอใหการน าเสนอเนอหาเกดความสมบรณและเขาใจชดเจนเปนรปธรรม เหนประโยชนจากการวเคราะห โดยมกระบวนการวเคราะหตามรายละเอยด ดงน 1. จดกลมขอมล ตรวจสอบความถกตองครบถวนของขอมลทรวบรวมมาได 2. เรยบเรยง จดล าดบตามเนอหาท ตองการวจยและจดขอมลตามวตถประสงคตามประเดนทสมภาษณเพอการวเคราะห 3. วเคราะหขอมล ท าโดยการสงเคราะหขอมลเพอใหไดหลกการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน โดยประยกตใชขอมลทรวบรวมมาไดผนวกรวมเขากบแนวคดและหลกการในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน



277

การเรยบเรยงขอมลและน าเสนอขอมล 1. จดระเบยบขอคนพบ สรปผลการศกษาวจย อภปรายผล ขอเสนอแนะทเปนประโยชนในการน าผลการวจยไปใช เพอใหเกดผลในทางปฏบต หรอในการท าวจยอน ๆ ทเกยวของตอไป 2. ผวจยน าเสนอขอมลโดยใชวธการรายงานเชงพรรณนา น าเสนอตวแบบการน าหลก ธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมอง ในจงหวดทองเทยวอนดามน ใหเปนองคกรทมประสทธภาพในดานการบรหารดานหลกธรรมาภบาลทชดเจน ผลการศกษา 1. การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนปจจบน

1.1 หลกนตธรรม การปฏบตงานของเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนเปนไปตามกฎระเบยบการมอบหมายงานแกบคลากรมความชดเจนการออกกฎระเบยบเปนปจจบนการแจงกฎระเบยบใหประชาชนรบทราบเสมอการลงโทษบคลากรทไมปฏบตตามกฎระเบยบเทศบาลไดด าเนนการเกยวกบการบรหารงานภายใตกฎหมายกฎระเบยบ ขอบงคบทเปนธรรม ภายใตการยอมรบและปฏบตตามของประชาชนโดยมงหวงใหเกดความเปนธรรมและเพอรกษาผลประโยชนของประชาชนเปนหลก 1.2 หลกคณธรรม เทศบาลไดมการบรหารโดยใชหลกความเสมอภาค มการกระจาย การพฒนาอยางทวถง ไมมการเลอกปฏบตภายในองคกร การมความซอสตยตอตนเอง การปฏบตตนมความเทาเทยมกนแกทกคน การประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกบคลากร การปลกจตส านกดานคณธรรมใหแกทกคน การสอดแทรกศลธรรมในงานบรการเสมอเทศบาลไดการยดถอในความถกตองดงามและไดน าหลกการบรหารคนระบบคณธรรม มาใชกบเทศบาล

1.3 หลกความโปรงใส เทศบาลไดจดตงผน าชมชนมาเปนคณะกรรมการในการจดท าแผนพฒนาเทศบาลและในเรองของการจดซอจดจาง กระบวนการท างานของเทศบาลนนสวนใหญกฎเกณฑตาง ๆ มความเปดเผยตรงไปตรงมา ขอมลขาวสาร



278

ตาง ๆ สามารถถายโอนไดอยางเปนอสระ ประชาชนสามารถเขาถง และรบทราบขอมลขาวสารสาธารณะของทางเทศบาลไดตามทกฎหมายบญญต การรบบรรจพนกงานเปนไปตามขนตอนการประชาสมพนธขอมลขาวสารเปนปจจบนการจดใหมการตรวจสอบงานการจดท ารายงานเสนอแกสาธารณชนการสนบสนนบคลากรเปนไปดวยความสจรต

1.4 หลกการมสวนรวม เทศบาลไดใชหลกการบรหารแบบมสวนรวมเปนการบรหารงานทเปดโอกาสใหบคลากรมสวนรบรการวางแผนการปฏบตงาน การประเมนผลงานและเสนอความเหนในการตดสนปญหา เพอใหเกดความคดร เรมสรางสรรค และมพลงในการท างานรวมกน ปญหาการบรหารงาน สนบสนนใหประชาชนรวมทงเจาหนาทรฐในการบรหารงานมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจอยางเทาเทยมกน ไมวาจะเปนการมสวนรวมโดยตรงหรอทางออม เพอใหเกดความคดรเรมและการท างานทสอดประสานกน

1.5 หลกความรบผดชอบ การตดสนใจใด ๆ ของเทศบาล ภาคเอกชนและประชาชนมพนธะความรบผดชอบในสวนทตนเองกระท าตอสาธารณชนหรอผมสวนไดสวนเสยกบหนวยงานนน การปฏบตหนาทของบคลากรและผบรหารใสใจตอปญหาอยางมความรบผดชอบตอสงคม ผลของการปฏบตหนาทสามารถตรวจสอบความถกตองไดและสรางความพงพอใจตอทกฝายได

1.6 หลกความคมคา เทศบาลไดจดสรรใชทรพยากรตาง ๆ ไดอยางคมคาและเหมาะสม มคณภาพ และกอใหเกดประโยชน เพอตอบสนองความตองการของคนในชมชนเขตเทศบาลเทศบาลไดตงงบประมาณเพอท ากจกรรม และอบรมผน าชมชนแตละชมชนเพอหาเวลาวางใหเกดประโยชน การบรหารการใชทรพยากรตาง ๆ ในการด าเนนงานอยางรวดเรวและมคณภาพทเหมาะสม เพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม

2.ปญหาอปสรรคการน าหลกธรรมมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน



279

2.1 ปญหาอปสรรคการบรหารงานตามหลกนตธรรม บคลากรขาดความรในเรองขอกฎหมายในการปฏบตงานไมรอ านาจทแทจรงของตวเอง ปญหาดานอ านาจหนาทขององคกร ประกอบดวยปญหายอย 2 ประการ ไดแก (1) ปญหาการมอ านาจหนาทไมเหมาะสม และ (2) ปญหาความไมชดเจนในการก าหนดอ านาจหนาทของทองถน 2.2 ปญหาการบรหารตามระบบคณธรรมพบวาผบรหารและบคลากรขาดความรความเขาใจในหลกคณธรรม มการใหความดความชอบกบบคคลใกลชดใชระบบอปถมภเขามาใชท าใหระบบคณธรรมขาดหายไป 2.3 ปญหาอปสรรคการบรหารงานตามหลกความโปรงใส ขอมลขาวสารในแตละครงประชาชนกยงรบรไมทวถง ขาดการปฏบตทแทจรง ขาดการประชาสมพนธ ขาดการใหความสนใจในการตรวจสอบอยางจรงจงขอมลบางอยางไมไดเปดเผยอยางแพรหลายประชาชนไมไดรบขอมลบางเรองเทาทควร 2.4 ปญหาหลกของการมสวนรวมเกดจากประชาชนและบคลากร ขาดความรความเขาใจ ไมเขาใจหลกการทแทจรงของการเขามามสวนรวม ประชาชนในทองถนสวนมากยงไมกลาแสดงออกและยงไมชอบทจะรวมกลมเพอประโยชนทองถนการรวมประชาคมยงมผ เขารวมนอยประชาชนสวนนอยทมสวนรวมเกยวกบการบรหารงานทองถนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบรเสนอความคดรวมตดสนใจนนในทางปฏบตเจาหนาทของรฐยงคงเปนแกนหลกในกจกรรมนน ๆอยเสมอประชาชนสวนมากไมสนใจในการเขารวมกจกรรมขององคกรเทาใดนก เพราะจะท าใหขาดรายไดเพอหาเลยงชพในแตละวน 2.5 ปญหาอปสรรคการบรหารงานตามหลกความรบผดชอบ ในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน บคลากรในองคกรขาดความรบผดชอบ ไมรหนาทของตนเอง กาวกายงานผอน ไมมการศกษา ไมเอาใจใสในงาน แบงพรรคแบงพวก ไมมความสามคคในกลมประชาชนในทองถนละเลยตอการรบผดชอบในตวเองท าใหทองถนของตวเองขาดแคลนบคลากร



280

2.6 ปญหา อปสรรคการบรหารงานตามหลกความคมคาในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน มขอจ ากดในเรองของบคลากร บคลากรขาดความรบผดชอบ เครองมอเครองใชไมเพยงพอไมค านงหลกความคมคามากนกแตจะค านงเฉพาะความตองการของประชาชนการด าเนนโครงการบางอยางไมไดค านงถงความคมคาเทาทควร

3.แนวทางสรางตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน 3.1 การบรหารตามหลกนตธรรมการมกฎหมายทเขมแขง เปนหลกการบรหารทน าพาองคกรเพอปองกนการละเมด หรอฝาฝนกฎหมายหรอระเบยบตาง ๆ การมระบบกฎหมายทดจะสงเสรมการปกครองตามหลกนตธรรม ตองมความรความเขาใจในหลกนตธรรมตวบทกฎหมายทเกยวของกบหนาท ควรมการฝกอบรมและการศกษาเลาเรยนเพอพฒนาความรความเขาใจในระเบยบ กฎ ระเบยบตาง ๆ 3.2 การบรหารงานภายใตหลกคณธรรม เปนเรองทผ บรหารตองใหความส าคญในการขบเคลอนระบบนภายในองคกรทส าคญตวผ บรหารเองตองมคณธรรมในระดบทสงมากถงจะท าใหองคกรเปนองคกรแหงคณธรรม 3.3 เรยนรจากการลงมอท าจรง (Learning by Doing) พฒนาการเรยนร ภายใตหลกเรยนรจากการลงมอท าจรง จะท าใหบคลากรในองคกรและประชาชนไดเรยนรจากประสบการณเกดความเชยวชาญจากประสบการจรงยอมสรางความรบผดชอบและคณธรรมขนอยางตอเนองและอยางมจตส านกทอยากจะท า 3.4 การบรหารเทศบาลดวยความโปรงใส ภายใตการบรหารดวยความโปรงใสเปนการตดสนใจและการด าเนนการตาง ๆ อยบนกฎระเบยบชดเจน การด าเนนงานของเทศบาลในดานนโยบายตาง ๆ นน สาธารณชนสามารถรบทราบ และมความมนใจไดวาการด าเนนงานของเทศบาลนนมาจากความตงใจในการด าเนนงานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายของนโยบาย



281

3.5 การบรหารเทศบาลตามหลกการมสวนรวม การมสวนรวมเปนการเปดโอกาสใหกบประชาชน หรอผทมสวนเกยวของเขามามบทบาทในการตดสนใจด าเนนนโยบาย มสวนรวมในการควบคมการปฏบตงานของสถาบน การมสวนรวมจะกอใหเกดกระบวนการตรวจสอบ และเรยกรองในกรณทเกดความสงสยในกระบวนการด าเนนงานของรฐไดเปนอยางด 3.6 การสรางส านกความเปนเจาของทองถน ในการด าเนนการโครงการตาง ๆ นน ถาประชาชนไมใหความสนใจและรวมมอกบเทศบาล โครงการกจะไมมทางส าเรจได หรอไมอาจท าใหการด าเนนโครงการเปนไปอยางยงยน จดกจกรรมตาง ๆ ในโครงการ เพอใหประชาชนไดมสวนรวมโดยสามญส านกกบเทศบาล 3.7 การบรหารเทศบาลตามหลกความรบผดชอบตรวจสอบได การบรหารงานภายใตหลกความรบผดชอบนนบคลากรในองคกร ควรมลกษณะการครองตนและประพฤตปฏบตถกตองเหมาะสมตามหลกคณธรรมจรยธรรมและรบผดชอบตอสวนรวม มการท างานซอสตยสจรตมสจจะยนยนในหลกการธ ารงความถกตองอทศตน เพอผดงความยตธรรมเพอผลประโยชนสาธารณะของทองถน 3.8 การบรหารเทศบาลตามหลกความคมคา การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนจะตองพยายามปฏรปการบรหารจดการใหถกตองตามหลกเหตผลและหนาทมระบบความรบผดชอบดานการเงนทมประสทธภาพและมความโปรงใสในการปฏบตงานและยกระดบความช านาญขององคกรใหมความทนสมยมการประเมนดานหลกธรรมาภบาลเทศบาลทกป 3.9 ภาวะผน าและวสยทศนของผน า ภาวะผน าของผบรหารเทศบาลควรมอ านาจบารมในการสรางการยอมรบศรทธาจากประชาชนในทองถนของผบรหารทองถนดวยการมคณธรรมจรยธรรมและจรรยาบรรณในการเปนนกบรหารทดอยางมออาชพภาวะผน าของผบรหารทองถนในทนมงเนนทงความเปนคนดและคนเกงของผบรหารเทศบาล รวมทงมสมรรถนะนกบรหารในการท างานมาตรฐานสงอยางมออาชพดวย



282

อภปรายผลการวจย 1. การน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวด

ทองเทยวอนดามน ผลการวจยตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน พบวา การด าเนนงานการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ครอบคลมธรรมาภบาล 6 หลก ประกอบดวย หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา ซงสอดคลองตอการจดการภาครฐแนวใหมทเนนการบรหารกจการบานเมองทดและภชญาภา สนทพจน (2552 : 2) ทศกษาความสมพนธระหวางภาวะผน ากบการบรหารกจการบานเมองทดโดยใชหลกทศธรรมการบรหารกจการบานเมองทดเปนกรอบแนวคดในการวจยท ประกอบดวย หลกการเดม 6 ประการ ประกอบดวย หลกนตธรรมหลกคณธรรม หลกโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา และไดเพมหลกการจดการสมยใหมอก 4 หลกการ ประกอบดวย หลกพฒนาทรพยากรมนษยหลกองคการแหงการเรยนรหลกการบรหารจดการและหลกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสอดคลองกบความเปนไทย รฐธรรมนญ และกระแสโลกยคปจจบน (ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542) ระบวา ธรรมาภบาล มองคประกอบ 6 ประกอบ คอ หลกนตธรรมหลก คณธรรมหลกโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบและหลกความคมคา สอดคลองกบแนวคด มอนตาก (Montagu, 1984 : 574) นยามวา การปกครองสวนทองถน หมายถง การปกครองซงหนวยการปกครองสวนทองถนไดมการเลอกตงโดยอสระเพอเลอกผทมหนาทบรหารการปกครองสวนทองถน มอ านาจอสระพรอมความรบผดชอบซงตนสามารถทจะใชไดโดยปราศจากการควบคมของหนวยการบรหารราชการสวนกลางหรอภมภาค แตทงนหนวยการปกครองสวนทองถน ยงตองอยภายใตบทบงคบวาดวยอ านาจสงสดของประเทศไมไดกลายเปนรฐอสระใหมแตอยางใด



283

2. ปญหา อปสรรคการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน มประเดนปญหาเหมอนกนสวนใหญกคอตวผบรหารเทศบาลเปนปญหาหลกทสงผลตอการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน กลาวคอ ถาไดผบรหารเทศบาลทมธรรมาภบาลกจะท าใหการบรหารองคการสความส าเรจ ถาไดผบรหารเทศบาลทไรธรรมาภบาลกยากทจะท าใหการบรหารองคกรสความส าเรจได สอดคลองกบบรงคเกอรฮอบ และอซฟา (Brinerhoff & Azfar, 2006 : 2) กลาววา “การกระจายอ านาจเปนการจดสรรอ านาจหนาทและภาระรบผดชอบระหวางสวนกลางและปรมณฑล” และสอดคลองกบงานวจยของ ธพร พรอมเพยรพนธ (2552) ไดศกษาเรองการบรหารจดการเมองพทยาในอนาคต พบวาปญหาทส าคญคอเจาหนาทสวนทองถนบางสวนของเมองพทยาปฏบตหนาทสวนทองถนอยางไมสจรตและไมค านงถงผลประโยชนของประชาชนปญหาอกประการเปนปญหาหลกนตธรรมทมองกฎหมายในแงมมทตางกนและการน ากฎหมายตาง ๆ มาใชอยางไมมประสทธภาพสอดคลองกบธวชชย ธรรมรกษ (2549) ศกษาเรองยทธศาสตรการบรหารการปกครองแบบพเศษเมองปรมณฑลศกษา กรณจงหวดปทมธาน พบวา ปญหาของเมองทมความเจรญตองมองปญหาในภาพใหญทมความเกยวของเชอมโยงกนกบพนทอนและใชงบประมาณจ านวนมากเกนก าลงของทองถนเดยวจะท าไดปจจบนการแกไขปญหายงตดอยกบพนท (Area Approach) ขาดการบรณาการอยางแทจรง ปญหาความเดอดรอนความตองการของประชาชนยงไมสามารถแกไขโดยรปแบบของการประชาคมอยางแทจรง

3. ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนทเรยกวา PTF Model พบวา มความเหมาะสมสอดคลองกบแนวคดการบรหารการเปลยนแปลงทมงเนนกระบวนการเปลยนแปลงทเหมาะสมมเทคนคการเปลยนแปลงทดและมปจจยทเกอหนนความส าเรจอยางครบถวน ตวแบบการน าหลก



284

ธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน จงตอบค าถามทวาจะน าธรรมาภบาลไปใชไดอยางไร P แทนค าวา Procedure หมายถง กระบวนการพฒนาตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ไดแก พฒนาความร สการสรางธรรมาภบาล บรหารงานแบบมสวนรวม จตรวมอาสาพฒนาธรรมาภบาลเพอการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (2555 - 2559 : 11) ตามยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยนสงเสรมการเรยนรตลอดชวตมงสรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของคนไทยทกคนมนสยใฝรรกการอานตงแตวยเดกและสงเสรมการเรยนรรวมกนของคนตางวยควบคกบการสงเสรมใหองคกรกลมบคคลชมชนประชาชนและสอทกประเภทเปนแหลงเรยนรอยางสรางสรรคสอสารดวยภาษาทเขาใจงาย รวมถงสงเสรมการศกษาทางเลอกทสอดคลองกบความตองการของผ เรยนและสรางสงคมแหงการเรยนรทมคณภาพและสนบสนนปจจยทกอใหเกดการเรยนรตลอดชวตในสวนของการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถนนน สมคด เลศไพฑรยและคณะ (2541) ศกษาวจยเรองการจดการปกครองทองถนรปแบบพเศษศกษากรณจงหวดภเกต พบวาหากจะมการเปลยนแปลงรปแบบการปกครองทองถนทจะท าใหเกดประสทธภาพและตอบสนองตอการบรหารของภเกตไดนน สงทส าคญและจ าเปนตองด าเนนการเปนเบองแรกคอการใหความรความเขาใจกบประชาชนเกยวกบบทบาทหนาทของการปกครองทองถนโดยเฉพาะอยางยงในเขตพนททเปนเขตชนบท เพอทจะท าใหเกดสงคมทเขมแขงประชาชนมความรความเขาใจในการทจะถวงดลอ านาจ รวมทงท าใหทองถนมความเจรญอยางเทาเทยมกนในทกพน ทอนจะน าไปสการบรรลเปาหมายตามเจตนารมณของการปกครองตนเองไดในทสด นอกจากนนยงพบวา ความคดเหนและพฤตกรรมของประชาชนนน มความเออตอการปกครองตนเองโดยเฉพาะอยางยงทศนะในเรองความสนใจในการเมองทองถนความรบผดชอบตอชมชนทองถนและการใชหลกเหตผลของคนในชมชน ซงสะทอนใหเหนถง



285

การมส านกรวมกนของความเปนชมชน รวมทงตระหนกในหนาทของตนเองในฐานะทเปนสมาชกของชมชนทองถน T แทนค าวา Tactic หมายถง ยทธวธการพฒนาธรรมาภบาลการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ไดแก ใชสอเผยแพร (ธรรมาภบาลทกชองทาง) หนแลดตว (ประเมนตนเอง) จดประชมเชงปฏบตปฏญญาธรรมาภบาลองคกรปกครองสวนทองถน ดงานศกษาองคกรทมธรรมาภบาลทดทสดสอดคลองกบแนวทางแกไขปญหาจงเสนอใหมการฝกอบรมและศกษาเลาเรยนการเผยแพรขอมลขาวสารมการเพมการดงานการประชมเชงปฏบตการการมปฏญญาธรรมาภบาลโดยใหมหาวทยาลยรวมมอกบกระทรวงมหาดไทยจดโครงการ Good Governance Award ส าหรบเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนซงแนวทางแกไขปญหาธรรมาภบาลของเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนกสอดคลองตอการพฒนาทรพยากรมนษยทเนนการเปลยนแปลงพฤตกรรมบคคลดวยการฝกอบรมเชงระบบโดยใชทฤษฎการเรยนรแนวใหม 5 ทฤษฎ เสนห จยโต (2553 : 20 - 25) F แทนค าวา Factor หมายถง ปจจยความส าเรจของการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ไดแก ภาวะผน าของผ บรหารทองถน พนกงานองคกรเทศบาล วฒนธรรมองคกรขององคกรเทศบาล วฒนธรรมทางสงคมระบบการตรวจสอบถวงดล และเทคโนโลยและการสอสารซงสอดคลองกบพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 และแนวทางการจดท ามาตรฐานของคณธรรมและจรยธรรมของขาราชการพนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนสอดคลองกบสนชย ใจเยน (2549) ไดศกษาเรองการบรหารเกาะสมยรปแบบเขตเมองพเศษพบวาผน าตองเปนผทมความรความช านาญในการบรหารและมสภาเมองเกาะสมยเปนสภานตบญญต ซงมลกษณะคลาย ๆ กบคณะกรรมการในรปบรษททมอ านาจหนาทสวนใหญเปนผก าหนดนโยบายตราเทศบญญตและควบคมการเงน ซงการบรหารเมองแบบนมวตถประสงคเพอเนนประสทธภาพในการบรหารงานเปนหลกและเนนวธบรหารงานแบบธรกจเอกชนมการจดสรรและคดเลอกผ บรหารทมความรความเชยวชาญมความเปนมออาชพมา



286

บรหารงานเมองเกาะสมย ยงไปกวานนการน าเอาการบรหารเมองแบบสภาผจดการมาใชยงมงหวงทจะขจดบรรดาเจาหนาททอาศยอทธพลทางการเมองหนนหลงใหหมดไปจากเมองเกาะสมย รวมตลอดไปถงขจดการเลนพรรคเลนพวกและขจดความขดแยงระหวางสวนตาง ๆ ในเทศบาลนดวย สอดคลองกบแนวคด วท (Wit, 1967 : 101 - 103) นยามวา การปกครองทองถน หมายถง การปกครองทรฐบาลกลางใหอ านาจ หรอกระจายอ านาจไปใหหนวยการปกครองทองถน เพอเปดโอกาสใหประชาชนในทองถนไดมอ านาจการปกครองรวมกนทงหมด หรอเพยงบางสวนในการบรหารทองถนตามหลกการทวาถาอ านาจการปกครองมาจากประชาชนในทองถนแลว รฐบาลของทองถนจงจ าเปนตองมองคกรของตนเอง อนเกดจากการกระจายอ านาจของรฐบาลกลาง โดยใหองคกรอนมไดเปนสวนหนงของรฐบาล มอ านาจในการตดสนใจและบรหารงานภายในเขตอ านาจของตน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปปฏบต 1. เทศบาลควรมการศกษาวจยและผลกดนใหน าตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนใหเหมาะสมเขากบลกษณะการบรหารงานเพอประชาชนในทองถน ก าหนดลกษณะของงานใหมความชดเจนตามความช านาญของหนวยงานแตละดานและสอดคลองกบบรบทของทองถนในปจจบนทมความหลากหลายสลบซบซอน ซงจ าเปนตองมการน าหลกธรรมาภบาลมาใชใหเกดความช านาญและตอเนอง 2. การบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามน ควรมการปฏรปการวดผล การด าเนนการเพราะเปนเรองทส าคญ ท าใหทราบวาเทศบาลไดด าเนนการตรงตามแผนการปฏบตงาน ตามหลกธรรมาภบาล ทสามารถบรรลวตถประสงคตามเปาประสงคและวสยทศนขององคกรสงเสรมใหเกดการเรยนรและการถายทอดความรอยางเปนระบบ และมการพฒนางานตามหลกธรรมาภบาลอยางตอเนองซงเปนการสรางคณคาใหกบองคกรและสรางความเชอมนความศรทธาใหกบประชาชน



287

3. เทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนควรจ าแนกกลมผ รบบรการและผ มสวนไดสวนเสยตามพนธกจหลกของหลกธรรมาภบาล เพอมงเนนงานบรการประชาชนใหเกดประสทธภาพสงสด เสรมสรางสมพนธภาพในรปแบบใหม บนพนฐานแหงความเชอถอและความไววางใจระหวางทองถนกบประชาชน 4. เทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนควรใหความส าคญกบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารองคกรและใหความส าคญดานคณภาพชวตของบคลากร สรางความสมดลในชวตการท างานและชวตสวนตวเพอปองกนการถดถอยทงในเชงประสทธผลและประสทธภาพขององคกร 5. เทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนควรมการก าหนดตวชวดเพอวดผลการด าเนนการดานหลกธรรมาภบาล ซงท าใหองคกรไดทราบผลการด าเนนการขององคกรวาสามารถด าเนนการไดตามแผนงานและเปาประสงคขององคกรทก าหนดไวหรอไมเพอเปนขอมลทจะน ามาทบทวน วเคราะหและปรบปรงแกไขเพอพฒนาการบรหารจดการใหดยงขน ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป 1. ควรท าการวจยตดตามประเมนผลการทดลองใชตวแบบการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนเพอประเมนความส าเรจในการด าเนนงาน 2. ควรท าการวจยเชงคณภาพเรองตวแบบธรรมาภบาลของจงหวดและอ าเภอสความเปนเลศ 3. ควรท าการวจยเชงปรมาณเรองการด าเนนงานของการน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลเมองในจงหวดทองเทยวอนดามนตามหลกทศธรรมการบรหารกจการบานเมองทด



288

เอกสารอางอง ธพร พรอมเพยรพนธ.(2552). การบรหารจดการเมองพทยาในอนาคต [Online].

Available : http//www.tlgmuttac.th/wp-content/upload/ [2558, ธนวาคม 17] ธวชชย ธรรมรกษ. (2549). ยทธศาสตรการบรหารการปกครองแบบพเศษเมอง

ปรมณฑล ศกษากรณจงหวดปทมธาน. วทยานพนธรฐประศานศาสตรดษฎบณฑต สาขาบรหารรฐกจ มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559). [Online]. Available : http://www.kmutt.ac.th/rippc/nrct59/13a2.pdf [2558, ธนวาคม 17].

ภชญาภา สนทพจน. (2552). ความสมพนธระหวางภาวะผน ากบการบรหารกจการบานเมองทดขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดตาก. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาการจดการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 พ.ศ.2555-2559 962 : กรงเทพฯ

สนชย ใจเยน. (2549). การบรหารเกาะสมยในรปแบบเมองพเศษ. วทยานพนธ รฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต สาขารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลย ราชภฏสวนดสต.

สมคด เลศไพฑรย และคณะ. (2541). การจดการปกครองทองถนรปแบบพเศษ : ศกษากรณจงหวดภเกต. [Online]. Available : http://kpi2.kpi.ac.th/wiki/index .php/ [2558, ธนวาคม 28].

เสนห จยโต. (2553). การพฒนาขดสมรรถนะบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน. วารสารการจดการสมยใหม. 8(12) : 20 - 25.

Brinerhoff, W. & Azfar, O. (2006). Decentralization and Community Empowerment : Does Community Empowerment Deepen Democracy and Improve Service Delivery? U.S. Agency for International Development Office of Democracy and Governance. U.S. : Washington, DC 20005.



289

Montagu, H. G. (1984). Comparative Local Government. Great Britain : William Brendon

Wit, D. (1967). A Comparative Survey of Local Government and Administration. Bangkok : Kurusapha Press.



290

การบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาตามความคดเหนของครโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง

ฐนตา กสคณ

Tanita Kasikun บทคดยอ การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาระดบการบรหารงานวชาการ ของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครโรงเรยนในสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลงและเพอเปรยบเทยบความคดเหนของคร ทมตอการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา โรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณการท างาน โดยใชแบบสอบถาม สอบถามจากขาราชการคร จ านวน 159 คน ใชสถตวเคราะหหาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบความแตกตางโดยใช t-test และการทดสอบ F - test ทระดบนยส าคญ เทากบ .05 ผลการศกษา พบวา 1. ครในโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง สวนใหญเปนเพศหญง มอาย 31-40 ป มการศกษาระดบ ปรญญาตร และมประสบการณการท างาน 5 - 10 ป มความคดเหนของครในโรงเ รยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลงทม ตอการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายประเดน พบวาอยในระดบมาก โดยเรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ การพฒนาแหลงเรยนร การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบลคล ครอบครว องคกรและหนวยงานอนทจดการศกษา ดานการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา ดานการแนะแนวการศกษา ดานการพฒนากระบวนการเรยนร ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา ดานการนเทศการศกษา ดานการสงเสรมความรทางวชาการชมชน ดานการประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน และดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ตามล าดบ



291

2. ครโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ทมวฒทางการศกษาตางกนและมประสบการณการท างานตางกน มความคดเหนในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง แตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต .05 สวนครทเพศตางกนและมอายตางกน มความคดเหนในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ไมแตกตางกน

ค าส าคญ : งานวชาการ, ผบรหารสถานศกษา Abstract

The research aimed to study the level of the academic affairs

administration of the administrators from teachers’opinion in municipal schools ,

Patthalung Province and to compare the opinion of the teachers to the

academic affairs administration in municipal schools , Patthalung Province

distinguished by sex, age, level of education and experience. The samples

were 159 teachers from municipal schools , Patthalung Province who teaching

in 2015. The statistics used were Descriptive statistics, Frequency,

Percentage, Mean, Standard Deviation and Inferential statistics, T-test , F-test.

To compare the differences between the two and three independent variables.

Testing the variability of the independent variables separated more than 2

groups and compare the pair average by Least Significant Difference ( LSD)

at o.5 statistical significance

The results of the study revealed as follows: 1. The level of the academic affairs administration of the administrators

from teachers’opinion in municipal schools , Patthalung Province at high level



292

both overall and each issue was in high level . The result from the highest to

the least were the development of the learning resources , Promotion and

support to individuals, families, organizations, academic departments and other

education and the research to develop the qualification of education

2. The result of teachers’ opinion to the academic affairs administration of the

administrators from teachers’opinion in municipal schools, Patthalung Province

distinguished by sex, age, level of education and experience found that the

opinion of teachers who had different sex and age were not different and the

opinion of teachers who had different level of education and experience were

different at 0.5 statistical significance, the teachers of different gender and the

teachers at age difference opinions in the academic administration of the

municipal schools, Patthalung Province.

Keywords : academic affairs, administrators บทน า

การศกษานบเปนรากฐานส าคญทสดในทกประเทศ ยอมรบกนวาเดก เปนทรพยากรทส าคญทสด ความร ความสามารถ ของเดก จะเปนตวก าหนดอนาคตของประเทศไดเปนอยางด เดกทเจรญเตบโตเปนพลเมองทมการศกษาดยอม ไดเปรยบในการแขงขนเสมอ ไมวาจะเปนการแขงขนดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานการเมองและ เทคโนโลย ดงนน การจดการศกษาจงเปนการพฒนาคน ซงเปนหวใจส าคญของ การพฒนาประเทศ คนทไดรบการพฒนาอยางเหมาะสมจะเปนก าลงทมคณภาพและเปนก าลงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและประเทศชาต นอกจากนการศกษายงเปนกลไกและกระบวนการส าคญในการอบรม กลอมเกลาใหบคลากรของชาตม ความร ความสามารถ ความชาญฉลาด เปนคนด คนเกง พรอมทจะเปนรากฐานของชวต



293

ใหกาวไปอย ในสงคมและโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดอยางมประสทธภาพ จากความส าคญของ การศกษาดงกลาว ทกประเทศจงตางเรงพฒนาการศกษา ใหมมาตรฐาน และเกดคณภาพสงสดเพอให บคลากรไดน าพาประเทศชาตใหเกด ความแขงแกรงทงทางดานเศรษฐกจ สงคมและการเมองอยาง ถาวรตลอดไป พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ.2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ.2553 ไดก าหนดสาระส าคญใหกระทรวงศกษาธการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป ไปยงคณะกรรมการ สานกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาโดยตรง เพอใหการจดการศกษาเปนไป เพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด มความสามารถ และอยรวมกบสงคมอยางมความสข (กระทรวงศกษาธการ, 2555 : 1)ดงนนการบรหารและการจดการศกษาในปจจบนอยในความรบผดชอบของหนวยงานหลก ผบรหารจะตองมความรความเขาใจในเรอง การบรหารสถานศกษา กลาวคอ ตองทราบขอบขายและภารกจการบรหารและ การจดการสถานศกษา 4 งาน คอ 1) การบรหารวชาการ 2) การบรหารงบประมาณ 3) การบรหารงานบคคล 4) การบรหารทวไป ซงงานวชาการเปนหวใจส าคญในการ จดการศกษาในระดบสถานศกษา การบรหารงานวชาการ เปนกระบวน การดาเนนงานเกยวกบหลกสตรและการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนไดเรยนรตามทก าหนดไว ในจดมงหมายของการพฒนาผ เรยน (กระทรวงศกษา, 2551 : 3) การบรหารงานวชาการ ถอวาเปนหวใจของการบรหารสถานศกษา ทงนเพราะจดมงหมายของสถานศกษา คอ การจดการศกษา คณภาพและมาตรฐานของสถานศกษา จงอยทงานดานวชาการ ซงจะประกอบดวยงานดานหลกสตรและการจดการเรยนการสอน การจดบคลากรทเกยวของ การจดสงสงเสรมงานดานวชาการ รวมถงงานดานการวดและประเมนผล ขนตอนการดาเนนงานดานวชาการ จะมขนการวางแผนดานวชาการ ขนการจดและดาเนนการ และขนสงเสรมและตดตามผลดานวชาการ (ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2553 : 7) มประสทธภาพกระทรวงศกษาธการไดจ าแนกงาน ในการบรหารงานวชาการออกเปน 12 ดาน คอ 1) การพฒนาหลกสตรสถานศกษา



294

2) การพฒนากระบวนการเรยนร 3) การวดผล ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน 4) การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 5) การพฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลย 6)การพฒนาแหลงการเรยนร 7) การนเทศการศกษา 8) การแนะแนวการศกษา 9) การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 10) การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน 11) การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน และ12) การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษา ในรปแบบทหลากหลาย และจดสรรงบประมาณใหอยางเพยงพอ สถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงมภารกจการจดการศกษาทองถน ในการจดการศกษาขนพนฐานทเปนการจดการศกษาทมงพฒนาและวางรากฐานชวต การเตรยมความพรอมของเดก ทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณบคลกภาพและสงคม ใหผ เรยนไดพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค ดานคณธรรม จรยธรรม ความรความสามารถขนพนฐาน รวมทงใหสามารถคนพบความตองการ ความสนใจ ความถนดของตนเองดานวชาการ วชาชพ ความสามารถ ในการประกอบการงานอาชพและทกษะทางสงคม โดยใหผ เรยนมความรคคณธรรมและมความส านกในความเปนไทย ตามแนวนโยบายการจดการศกษาในองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2545 – 2559 ซงสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และ ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)พ.ศ. 2545 ดงนน การบรหารงานวชาการ จงถอวา มความส าคญในการจดการศกษาเพอเปนไปตามท รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ก าหนดไว (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. 2542) การศกษาเปนสงส าคญยง บคคลทไดรบการศกษายอมทจะด ารงตนอยในสงคมแหงยคสงคมขาวสารและเทคโนโลยไดเปนอยางด หนวยงานทจดการทางดานการศกษาซงไดแกโรงเรยนโดยมผน าใน สถานศกษาไดแกผบรหารสถานศกษาหรอผบรหารโรงเรยนซงเปนผน าองคกร และเปนผทม หนาททจะกอใหเกดความรวมมอระหวางคณะคร ในโรงเรยน ผปกครอง ชมชนและองคกรตางๆ ใน ชมชนซงผบรหารสถานศกษาในฐานะ



295

ทเปนผน าในการจดการศกษาจงตองอาศยความเปนผน า รวบรวมพลงตางๆ มาชวย ใหเกดการพฒนาทงทางตรงและทางออมใหบรรลผลส าเรจ

การจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน มวตถประสงค เพอใหเดกทมอายอยในเกณฑการศกษาขนพนฐานทกคนในเขตความรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน ไดรบการบรการการศกษาขนพนฐาน ครบตามหลกสตร อยางเสมอภาคและเทาเทยมกน เพอพฒนาการด าเนนการจดการศกษาขนพนฐาน ขององคกรปกครองสวนทองถนใหมคณภาพ ประสทธภาพ บรรลเปาหมาย วตถประสงคเปนไปตามมาตรฐานทรฐก าหนดและตรงตามความตองการของประชาชนในทองถน โดยมงพฒนาใหเกดความสมดลทงทางดานปญญา จตใจ รางกาย สงคม และ ความคดคานยม พฤตกรรม ซงเนนวธการจดกระบวนการเรยนรทหลากหลายและใหผ เรยนเปนส าคญเทศบาลเมอง จงหวดพทลงไดตระหนกในวตถประสงคดงกลาวและเพอพฒนาคณภาพทางการศกษาของนกเรยนในเขตเทศบาลและใกลเคยง จงก าหนดวสยทศนในการจดการศกษาไวในแผนพฒนาการศกษาสามป (พ.ศ. 2557 - พ.ศ. 2559)

จากทกลาวมา ความส าคญของการบรหารงานวชาการถาผบรหารสามารถบรหารงานทมประสทธภาพจะสงผลตอการพฒนาโรงเ รยน นกเ รยนใหบรรล ตามเปาหมายของการจดการศกษา นอกจากนแลว ผทมสวนส าคญในการด าเนนงานวชาการใหเปนไปตามเปาหมายการศกษาของชาต กคอ คร ซงเปนผ ทจะตอง น านโยบายมาปฏบตโดยตรง เปนผ ทจะเหนถงความสามารถของการบรหารงานวชาการของผบรหารมากทสด เพอเปนการศกษาถงการบรหารงานวชาการของผบรหารโรงเรยน ซงผวจยไดมความสนใจศกษาการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาตามความคดเหนของคร สงกดโรงเรยนเทศบาล จงหวดพทลง ผลการศกษานจะเปนผลประโยชนส าหรบผบรหารสถานศกษาและผ เกยวของกบการจดการศกษาในโรงเรยน เพ อ ใ ช เ ปน ขอมล ในการพฒนาการบ รหารง านว ช าการของสถานศกษา ใหมประสทธภาพมากขน

ค าถามในการวจย



296

1. ศกษาการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาตามความคดเหนของคร ของโรงเรยน สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง อยในระดบใด

2. ความคดเหนของครทมตอการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา โรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณการสอน มความแตกตางหรอไม

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาระดบการบรหารงานวชาการของผ บ รหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง

2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนของคร ทมตอการบรหารงานวชาการ ของผบรหารสถานศกษาโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณการท างาน วธการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก คร ทปฏบตหนาทหลกทางดานการเรยน การสอนและการสงเสรมการเรยนรของผ เรยนดวยวธการตาง ๆ ในสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง ปการศกษา 2558 จ านวน 5 แหง รวมทงสน 263 คน จ าแนกเปนโรงเรยน ประกอบดวย

1. โรงเรยนเทศบาลบานคหาสวรรค จ านวน 89 คน 2. โรงเรยนเทศบาลวดภผาภมข จ านวน 59 คน 3. โรงเรยนเทศบาลนโครธาราม จ านวน 49 คน 4. โรงเรยนเทศบาลจงฮว จ านวน 34 คน 5. โรงเรยนเทศบาลวดนางลาด จ านวน 32 คน กลมตวอยาง

ผ วจยไดท าการเลอกกลมตวอยางคอครโรงเรยนเทศบาลสงกดส านกงานเทศบาลเมองพทลงทปฎบตงานในปการศกษา 2558 และก าหนดขนาดกลมตวอยาง



297

โดยโดยใชตารางของ Krejcie และ Morgan (พวงรตน ทวรตน, 2541 : 303) ไดกลมตวอยาง จ านวน 159 คน โดยการสมแบบแบงชน (Stratfied Random Samling) โดยจ าแนกกลมตวอยางตามลกษณะของสถานศกษา แลวจงเทยบบญญตไตรยางศ ไดกลมตวอยางตามทแสดงไวในตาราง และสมโดยวธจบสลากไดกลมตวอยาง

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เนองจากผ วจยตองการส ารวจขอมลทเปนความคดเหนของคร ฉะนน ผ วจยจงเลอกเครองมอท ใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน เ ปนแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงประกอบดวยค าถามในประเดนตางๆ และผ วจยไดสรางขน โดยอาศยแนวคดทไดศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ ซงแบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนขอค าถามเกยวกบขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณการท างาน มลกษณะเปนแบบเลอกตอบ (Check - List) เพยงค าตอบเดยว ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาบทบาทการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของคร สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามวธการของ ลเครด (Likert,1993 : 247) โดยเรยงการปฏบตจากมากทสด มาก ปานกลาง นอยและนอยทสด สรปผลการวจย 1. ครในโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง มความคดเหนมตอการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา อยในระดบมากทกดาน เมอพจารณาเปนรายประเดน พบวาอยในระดบมาก โดยเรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ การพฒนาแหลงเรยนร การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบลคล ครอบครว องคกรและหนวยงานอนทจดการศกษา ดานการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลย เพอการศกษา ดานการแนะแนวการศกษา ดานการพฒนากระบวนการเรยนร ดานการพฒนา



298

หลกสตรสถานศกษา ดานการนเทศการศกษา ดานการสงเสรมความรทางวชาการชมชน ดานการประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน และดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ตามล าดบ 2. ครในโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ทมระดบทางการศกษาตางกนและมประสบการณการท างานตางกน มความคดเหนในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง แตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต .05 สวนครทเพศตางกนและมอายตางกน มความคดเหน ในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลงไมแตกตางกน อภปรายผล การศกษาการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาโรงเรยนในสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ซงสวนใหญเปนเพศหญง มอาย 31-40 ป มการศกษาระดบ ปรญญาตร และมประสบการณการท างาน 5 - 10 ป ผวจยขอเสนอการอภปรายผลการวจย ดงน

ความคด เหนของครในโรง เ รยนสงกด เทศบาลจงหวดพทลงทมตอ การบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลย 4.09 โดยมความคดเหนล าดบแรกคอการพฒนาแหลงเรยนรในสวนของผบรหาร มการพฒนาแหลงเรยนรทงในหองเรยนและนอกหองเรยน รองลงมาคอการสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกรและหนวยงานอนทจดการศกษา ในสวนของสถานศกษาเปดใหบคคล ชมชน องคกรและหนวยงานอนทจดการศกษามารวมในการพฒนาการศกษา ดานการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา ในสวนของผบรหารมการนเทศ ตดตามการใชสอในการจดกจกรรมการเรยนรของครและผบรหารมการสงเสรมใหครไดเขารบการอบรมเกยวกบสอเทคโนโลยทางการศกษา ดานการแนะแนวการศกษา ในสวนของผบรหารจดแนะแนววชาชพภายในสถานศกษาอยางตอเนอง ดานการพฒนากระบวนการเรยนร ในสวนของผบรหารวางแผนในการจด



299

กจกรรมการเรยนการสอนรวมกบคร ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา ในสวน ของผบรหารสงเสรมการจดท าหลกสตรโดยการบรณาการเนอหาสาระการเรยนรทงในกลมสาระเดยวกนและระหวางกลมสาระ ดานการนเทศการศกษา ในสวนของผบรหารมการประเมนผลการนเทศภายในอยางเปนระบบ และผบรหารมรปแบบ วธการนเทศภายในทหลากหลาย ดานการสงเสรมความรทางวชาการชมชน ในสวนของผบรหาร มการส ารวจขอมลพนฐานทจ าเปนตอการพฒนาชมชน ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ในสวนของผบรหารสรางความตระหนกใหกบบคลากรเกยวกบระบบการประกนคณภาพการศกษา ดานการประสานความรวมมอ ในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน ในสวนของสถานศกษามการศกษาถง ความตองการในการประสานความรวมมอกบสถานศกษาอน ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน ในสวนของผบรหารสงเสรมสนบสนนใหครใชวธการวดผลประเมนผลตามสภาพจรง และดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ในสวนของผบรหารมการพฒนาคณภาพการศกษาโดยการท าวจย ซงสอดคลองกบทปญญา แกวกยร และ สภทร พนธพฒนกล (2547 : 17) กลาววา ขอบขายของการด าเนนงานวชาการในระดบสถานศกษาประกอบดวย การศกษาปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถนการพฒนาและการน าหลกสตรไปใช การจดเตรยมการเรยนการสอน การจดวสดอปกรณ ประกอบการเรยนและสอการเรยนการสอน การสงเสรมการเรยน การวดผลและประเมนผลการด าเนนงานเกยวกบหองสมด แหลงเรยนร การนเทศตดตามผล การวางแผนและการก าหนดวธด าเนนงานดานวชาการ รวมถงการประชมทางวชาการ สอดคลองกบผลการศกษาของศรพร เมฆวทยา (2548 : 86-89) ไดศกษาการบรหารงานวชาการของโรงเรยน ประถมศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระแกว เขต 1 ผลการวจยพบวา การบรหารงาน โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก ไดแก ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา การพฒนา กระบวนการเรยนร การวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน การวจยเพอพฒนาคณภาพ การศกษา การพฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาแหลงเรยนร การนเทศการศกษา การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา การสงเสรมความร ทางวชาการ



300

แกชมชน การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาและองคกรอน และดานการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน และสถาบนอนทจด และสอดคลองกบผลการศกษาของส าเรง แสงทน (2548 : 61-63) ไดศกษาบทบาทการบรหารงานวชาการของผบรหาร โรงเรยนชวงชน ท 1 และ 2 ตามทรรศนะของครวชาการโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนท การศกษาสระบร เขต 2 ผลการวจยพบวา ครวชาการมทรรศนะตอบทบาทการบรหารงานวชาการ ของผบรหารโรงเรยนชวงชนท 1 และ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 2 อยใน ระดบมาก ทกดาน โดยมคาเฉลยจากสงสดไปหาต าสด ไดแก งานดานการเรยนการสอน งานดาน การวดผลและประเมนผล งานดานหลกสตรและการน าหลกสตรไปใช งานดานนเทศภายในงานดานหองสมด งานดานการประชมอบรมทางวชาการ และงานดานวสดประกอบหลกสตรและ สอการเรยนการสอนฮารอป (Harrop, 1999 Online.) ไดศกษาการบรหารงานวชาการในดานการปรบปรง หลกสตร : ปญหาจากการปฏบตของโรงเรยนในเขตพนท รฐโรดไอรแลนด พบวา โรงเรยนสวนใหญ มการวางแผนระยะยาวเพอการปรบปรงหลกสตร ผ บรหารมการก ากบ ตดตาม การปรบปรงหลกสตร อยางสมาเสมอโดยครมสวนรวม ในการปรบปรงหลกสตรตองค านงถงความสอดคลองของสาระหลก ในหลกสตรแกนกลางและหลกสตรของโรงเรยน เนวลล (Naville, 1999) ไดศกษาการบรหารงานวชาการในดานการประกน คณภาพและการวางแผนปรบปรงในโรงเรยนประถมศกษา 2 โรงเรยน : กรณศกษาโรงเรยนของรฐ อลลนอยสทมการเปลยนแปลงในทางทดขน พบวา กจกรรมทท ารวมกนดวย การประกนคณภาพและการวางแผนทเหมาะสมเปนประโยชนในดานนความรวมมอและเพมความมนใจในการวางแผน ปรบปรงโรงเรยนอยางเปนระบบ

เบอรเทลเซน (Bertelsen,1999) ไดศกษาการบรหารงานวชาการในดาน การจดการเรยนการสอน โดยศกษาเรองธรรมชาตการสอนของครและการเรยนรหนงสอของนกเรยน ทไดรบการศกษาพเศษ ภายใตสภาพแวดลอมทเนนผ เรยนเปนส าคญ พบวา การวางแผน จดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบบทบาทของคร จ านวนนกเรยน



301

และสถานการณในการเรยน จะท าให นกเรยนเกดการเรยนร ไดอยางมคณภาพ ตามความสามารถแตละบคคล 2. ครโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ทมการศกษาตางกนและมประสบการณการท างานตางกน มความคดเหนในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง แตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต .05 สวนครทเพศตางกนและมอายตางกน มความคดเหน ในการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษา สงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลงไมแตกตางกน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2542) ไดประเมนพฤตกรรมดานการบรหารของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษา แหงชาตผลการประเมนพบวาผบรหารทมระดบการศกษาแตกตางกน มความสามารถในการบรหารแตกตางกน และสอดคลองกบผลการศกษาของส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2542 : 43) ไดประเมน ไมเคยผานพฤตกรรมการบรหารของผบรหารของผบรหารโรงเรยนสงกดงานคณะกรรมการ การประถมศกษาแหงชาต ผลการประเมนพบวา ผ บรหารทมประสบการณ การบรหารโรงเรยนท แตกตางกนจะมความสามารถในการบรหารโรงเรยนแตกตางกน ขอเสนอแนะ 1.เพอใหเกดการบรหารงานวชาการของผบรหารสถานศกษาโรงเรยนในสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง ใหมากยงขน ผบรหารโรงเรยนควรควรปรบปรงและเพมเตม ดงน ควรใหความส าคญกบดานตางๆ โดยควรสงเสรมใหครอาจารยไดรบ การเพมพนความรทางวชาการ ใหกาวทนวทยาการเทคโนโลยใหมๆ อยางตอเนอง สงเสรมใหครอาจารยใชเทคนค และวธสอนแบบใหมและหลากหลายโดยเนนผ เรยนเปนส าคญ ควรจดประชมสมมนา ครอาจารย เพอรวมแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน เปนพฒนากระบวนการเรยนการสอนของคร ประเมนจดเดนและจดดอยหรอขอจ ากดของหลกสตร และการเรยนการสอน จดแหลงเรยนรประกอบการเรยนการสอนหรอหองสมดใหคร และผ เขารบการศกษาไดศกษาและคนควาเพมเตม นเทศการสอน



302

โดยการชวยเหลอ แนะแนวครใหเกดการปรบปรง แกไขปญหาการเรยนการสอน หรอขอบกพรองในการจดการเรยนการสอน พฒนาเครองมอ วดและประเมนผล ใหไดมาตรฐาน จดประชมเชงปฏบตการในดานเทคนคการออกขอสอบการใหคะแนน การประเมนผล และการรายงานผล และวเคราะหขอสอบและจดท าขอสอบมาตรฐาน ขอเสนอแนะส าหรบงานวจยครงตอไป 1. ควรศกษาสภาพปญหา ความตองการของครผสอนและผบรหารสถานศกษาในดานการบรหารงานวชาการ ของโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง เพอพฒนาการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนอยางตอเนอง 2. ควรมการศกษาวจยและพฒนารปแบบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยนสงกดเทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง เอกสารอางอง คณะกรรมการการศกษาแหงชาต,ส านกงาน. (2542). เอกสารชดการปฏรปการศกษา :

วาระแหงชาต เลมท 1. กรงเทพมหานคร : มปพ. ปญญา แกวกยร และสภทร พนธพฒนากล . ( 2545). การบรหารจดการศกษา

ในรปแบบการใชโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาเปนฐาน. ชดฝกอบรมผบรหาร : ประมวลสาระ. กรงเทพฯ : ส านกงานปฏรปการศกษา

ปรยาพร วงศอนตรโรจน .(2553). การบรหารงานวชาการ. กรงเทพฯ : ศนยสอเสรมกรงเทพ.

ส าเรง แสนทน. (2548). บทบาทการบรหารงานวชาการของผบรหารโรงเรยน

ชวงชนท 1 และ 2 ตามทรรศนะของครวชาการโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 2. ภาคนพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

ศรพร เมฆวทยา. (2548). การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระแกว เขต 1. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา . บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา,



303

ศกษาธการ,กระทรวง. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

__________. (2555). ค มอการบรหารโรงเรยนในโครงการพฒนาการบรหาร

รปแบบนตบคคล.กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. Bertelsen, Cynthia Diane. The nature of teaching and liteacy learning of

primary special education children within an inclusive child-centered environment t: A qualitative case study.1999. (Online).Available : http: //wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/9900800. 7 Sep 2005.

Harrop , Marcia Feole. Improving curriculum : Practices and problems that exist in local School settings. 1999. (Online).Available : http :/wwwlib.umi.com/dissertions/ fullcit/9920607. 7 Sep 2005.

Naville,Lynn Bertion. Quality Assuance and Improvement Planning in two elementary Schools : Case studies in Illinois school reform. 1999. (Online).Available:http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/9924351. 7 Sep 2005.



304

การศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ทสงผลตอการจดการศกษา ในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาพงงา

The Study of School Administrators ’ Characteristics Affect on 21st Century Educational Management of Phang-nga Primary Education

Service Area office

ชยาภรณ จนโท1 , หรญ ประสารการ2 Chayapon Chantho , Hiran Prasarnkarn

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ศกษาระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา และเพอวเคราะหคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ทสงผลตอการจดการจดการในศตวรรษท 21 ของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา เกบขอมลจากกลมตวอยางซงเปนผบรหารสถานศกษา และหวหนาฝายวชาการของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา จ านวน 226 คน เครองมอทใช ในการวจยเปนแบบสอบถาม มคาความเชอมนทงเทากบ .988 และ .879 สถตทใช ในการวเคราะหขอมลไดแก คารอยละคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานและการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน และการวเคราะหสมการถดถอยพหคณแบบขนตอน

ผลการวจยพบวา 1. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาในแตละคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในแตละดาน พบวา คาเฉลยสงสด คอ ดาน



305

ความรความสามารถทางการบรหารรองลงมาคอ ดานวสยทศน และดานภาวะผน าและความเปนผน าทางวชาการ สวนดานทต าทสด คอ ดานมนษยสมพนธ

2. การจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของผบรหารสถานศกษาในแตละดาน พบวา คาเฉลยสงสด คอ ดานแถลงการณพนธกจ รองลงมาคอ ดานหลกสตร สวนดานทต าทสด คอ ดานการสอน

3. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา สามารถพยากรณการจดการศกษาในศตวรรษท 21 (Y) ไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยตวแปรทง 4 รวมกนพยากรณการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ไดรอยละ 72.7

ค าส าคญ : คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา การจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา Abstract :

The purposes of this research were to study: 1) characteristics of Phang-nga primary education service area office’s administrators, 2) the level of Phang-nga primary education service area office’s administrators’ 21st century educational management, and 3)the correlation of administrators’ characteristics and 21st century educational management of schools in Phang-nga Primary Education Service Area office.

The samples consisted of 226 peoples including administrators and head of academic affairs in the schools of Phang-nga primary education service area office. Sampling by stratified method. The research instrument is questionnaire with .988 and .789 974 reliability. The statistics employed to data analysis were percentage, means, standard deviations and Pearson correlation coefficient and stepwise multiple regression.



306

This research found that : 1. The overview in administrators’ characteristics of Phang-nga

primary education service area office was the high level. Considering in each factor in administrators’ characteristics of Phang-nga primary education service area office were found the highest mean was the knowledge and ability in management , the second highest in mean were vision, leadership and academic leadership and the lowest in mean was the interpersonal relationship.

2. The overview in 21st century educational management of Phang-nga primary education service area office’s administrators was the high level. Considering in each factor of 21st century educational management of Phang-nga primary education service area office’s administrators were found the highest mean was the bulletin of mission, the second highest in mean was the curriculum and the lowest in mean was teaching.

3. The administrators’ characteristics can predicted the 21st century educational management (Y) in 72.7%

Keyword : Administrators’ characteristics, 21st century educational management บทน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 พ.ศ. 2555 - 2559 ทไดมงเนนการพฒนาคนใหมคณภาพเพอสรางภมคมกนใหพรอมเผชญความเปลยนแปลงทเกดขนโดยใชการศกษา และการเรยนรตลอดชวตเปนเครองมอส าคญในการขบเคลอน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554 : 1-3) จากนโยบายหลกดงกลาวสงผลใหหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาในประเทศไทยเกดการตนตวในการจดการศกษาเพอรองรบการเปลยนแปลงในศตวรรษท 21ท ก าลง เ กดข น เ ปนอยา งมาก โดยส านกงานเลขา ธการสภาการศกษา



307

กระทรวงศกษาธการ (2557 : ซ-ฌ) ไดก าหนดเปาประสงคของการศกษาไทย (Goal of Education) ในศตวรรษท 21 ทพงประสงคไววา "การศกษาไทยชวยบมเพาะคนไทยใหเปนคนไทยทมศกยภาพ กลอมเกลาใหเปนคนทมคณธรรม จรยธรรม มความสข ชวยน าประเทศไปสระดบการพฒนา อยางสมดล ยงยน พรอมกบเปนสงคมทอยดมสข (Well-Being Nation) " อกทงยงไดก าหนดแนวทางการพฒนาการศกษาไทยเพอเตรยมความพรอมสศตวรรษท 21 ไว ดงน 1) ปฏรประบบการผลตครและพฒนาศกยภาพครประจ าการ 2) ปฏรปการเรยนรแหงศตวรรษท 21 และสงเสรมการเรยนรตลอดชวต 3) ปฏรประบบการประเมน เนนการประเมนเพอพฒนาการเรยนร 4) ปฏรปเชงโครงสราง และบรหารการเปลยนแปลง ตลอดจนปฏรประบบการบรหารจดการ และ 5) สรางสงคมแหงปญญา สงเสรมการเรยนรตลอดชวต และสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรเพอสรางมนษยทสมบรณ ไมเนนแตวชาการ

โดยแนวทางการพฒนาศกษาดงกลาวตองสามารถตอบสนองกบความทาทาย ทงในระดบมหภาคและระดบปจเจก ดงตอไปน ในระดบมหภาค 1) การยกระดบการศกษาเพอพฒนาผ เรยนใหมคณภาพ สอดคลองกบการวางแผนก าลงคน สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและหนนเสรมการพฒนาทนมนษยอยางเปนองครวมของประเทศ 2) การสรางสงคมแหงปญญา และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร และ ในระดบปจเจก คอ การสรางมนษยทสมบรณ มจตทพรอม มความแขงแกรง ในสมรรถนะหลกสอดรบศกยภาพการเรยนรของทกคน นอกจากนวจารณ พานช (2555 : 19) ซงเปนผทมบทบาทในวงการการศกษาของประเทศไทยระบไววา การจดการศกษาในศตวรรษท 21 นจะตองมงเนนใหผ เรยนเกดทกษะ 3R x 7C ซง 3R ไดแก Reading (อานออก), Writing (เขยนได) และ Arithmetics (คดเลขเปน) สวน 7C ไดแก Critical thinking & problem solving (ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ และทกษะในการแกปญหา) Creativity & innovation (ทกษะดานการสรางสรรค และนวตกรรม) Cross-cultural understanding (ทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน) Collaboration, teamwork & leadership (ทกษะดานความรวมมอ การท างานเปนทม และภาวะผน า) Communications, information & media literacy



308

(ทกษะดานการสอสาร สารสนเทศ และรเทาทนสอ) Computing & ICT literacy (ทกษะดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร) Career & learning skills (ทกษะอาชพ และทกษะการเรยนร)นอกจากนแลว Bellanca, J. และ Brandt, R (2001 : 266-267) ยงไดระบไวอกวา ประเดนส าคญในกรอบความคดการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ม 5 ประการ คอ 1) แถลงการณพนธกจ 2) หลกในการเรยนร 3) หลกสตร 4) การประเมน และ 5) การสอน

จากทกลาวมาท าใหพบวา ผบรหารสถานศกษาเปนบคคลทมบทบาท และ มความส าคญอยางยงตอการจดการศกษาของสถานศกษา เนองจากถอไดวาผบรหารสถานศกษาเปนผน าและผบรหารสงสดของสถานศกษา มหนาท และความรบผดชอบในการดแลเกยวกบการบรหารงานวชาการ งานงบประมาณ งานบคคล งานทวไป รวมทงบงคบบญชาบคลากรในสถานศกษาอกทงยงเ ปนผ ทมบทบาทส าคญ ในการก าหนดนโยบายทใชในการพฒนาสถานศกษาใหมคณภาพอกดวย นอกจากน ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (2554 : 28 ) ยงไดก าหนดใหมยทธศาสตรพฒนาระบบการบรหารจดการภายในสถานศกษา โดยเนนการพฒนาสมรรถนะและคณลกษณะของผบรหาร เนองจากเหนวาเปนปจจยส าคญทจะชวยใหสถานศกษาจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลสงสด ดงนนคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาจงเปนองคประกอบส าคญทสงผลตอการพฒนาสถานศกษา และการจดการศกษาของสถานศกษาเชนเดยวกน เหตผลทงหมดขางตนท าใหผ วจยไดเลงเหนถงความส าคญของคณลกษณะ ส าคญของผบรหาร 5 ดาน ทผวจยไดศกษา และวเคราะหจากงานวจยของนกวชาการหลายทาน ซงประกอบดวย 1) ดานวสยทศน 2) ดานความร และความสามารถทาง การบรหาร 3) ดานความเปนผน าทางวชาการ 4) ดานความรบผดชอบ การอทศตนและเปนตวอยางทดในการท างานและ 5) ดานมนษยสมพนธ ซงผ วจยไดวเคราะห และประมวลคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาจากนกวชาการหลายทาน ของผบรหารสถานศกษา ทสงผลตอการจดการศกษาในศตวรรษท 21 จงมความสนใจทจะศกษาการศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการจดการศกษาในศตวรรษ



309

ท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา เพอน าขอมลทไดจากการศกษาในครงนไปใชเพอเปนขอมลในการพฒนาการจดการศกษา ในศตวรรษท 21 ของผบรหารสถานศกษา และน าขอมลทไดจากการวจยในครงนไปใช ใหเกดประโยชนอยางสงสดกบประเทศตอไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา 2. เพอศกษาระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา 3. เพอวเคราะหคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการจดการจดการในศตวรรษท 21ของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพ นทการศกษาประถมศกษาพงงา วธการด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน ประกอบดวยผบรหารสถานศกษา และหวหนาฝายวชาการของโรงเรยน ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา จ านวนโรงเรยน 159 โรงเรยนประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จ านวน 159คน หวหนาฝายวชาการของโรงเรยน จ านวน 159 คน รวมทงสนจ านวน 318 คน กลมตวอยาง ประกอบดวยผบรหารสถานศกษา และหวหนาฝายวชาการของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา โดยผ วจยก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยเปดตารางการสมเครจซและมอรแกน (Krejcie & Morgan,1970 : 608) ไดขนาดกลมตวอยาง จ านวน 226 คน ใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified random sampling) จ าแนกตามอ าเภอ โดยแตละอ าเภอใชวธการสมอยางงาย (Simple random sampling)

http://www.takasila.org/classroom/dataupload/takasila/212/file/Randomsampling.docx

http://www.takasila.org/classroom/dataupload/takasila/212/file/Randomsampling.docx



310

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการจดการจดการในศตวรรษท 21 แบงเปน 3 ตอน ประกอบดวย

ตอนท 1 แบบสอบถามสถานภาพสวนบคคลของผ ตอบแบบสอบถามประกอบดวย เพศอาย ต าแหนง ระดบการศกษา และประสบการณการสอน /ประสบการณการบรหารสถานศกษา ตอนท 2 แบบสอบถามองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา มลกษณะเปนมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 อนดบ ใชสอบถามระดบความคดเหน/ระดบการปฏบตของผบรหาร และหวหนาฝายวชาการ โดยมคณลกษณะ 5 ดานไดแก 1) ดานวสยทศน 2) ดานความร และความสามารถทางการบรหาร 3) ดานภาวะผน า และความเปนผน าทางวชาการ 4) ดานความรบผดชอบ การอทศตนและเปนตวอยางทดในการท างาน และ 5) ดานมนษยสมพนธ ตอนท 3 แบบสอบถามการจดการศกษาในศตวรรษท 21 มลกษณะเปน มาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 อนดบ ใชสอบถามระดบความคดเหน/ระดบการปฏบตของผบรหาร และหวหนาฝายวชาการ ซงวดไดจากองคประกอบ 5 ดาน ไดแก 1) แถลงการณพนธกจ 2) หลกในการเรยนร 3) หลกสตร 4) การประเมน และ 5) การสอน การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล ผ วจยวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปดวยเครองคอมพวเตอรวเคราะหขอมลแลวน าเสนอขอมลตามล าดบดงน 1. วเคราะหขอมล ขอมลคณลกษณะสวนบคคล ประกอบดวย เพศอาย ต าแหนง ระดบการศกษา และประสบการณการสอน/ประสบการณการบรหารสถานศกษา โดยวเคราะหการแจกแจงความถ และคารอยละ



311

2. วเคราะหระดบคณลกษณะของผบรหารโดยวเคราะหคาเฉลย ( x ) และ คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)พรอมทงตดสนระดบในแตละดานคณลกษณะ ของผบรหารสถานศกษา และดานการจดการศกษาในศตวรรษท 21โดยเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยโดยใชเกณฑสมบรณ (Absolute Criteria) ตามแนวทาง ของบญชม ศรสะอาด (2545 : 23-24)

3. วเคราะหระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 โดยวเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)พรอมทงตดสนระดบในแตละดานของการจดการศกษาในศตวรรษท 21โดยเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยโดยใชเกณฑสมบรณ (Absolute Criteria) ตามแนวทางของบญชม ศรสะอาด (2545 : 23-24) 4. การวเคราะหความสมพนธระหวางคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา แตละคณลกษณะกบภาพรวมของการจดการศกษาในศตวรรษท 21โดยการหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนโดยใชหลกเกณฑแปลความหมายของคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (พวงรตน ทวรตน, 2550 : 153) 5. การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Stepwise multiple regression analysis) ระหวางปจจยคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาแตละคณลกษณะกบภาพรวมของการจดการศกษาในศตวรรษท 21 (พวงรตน ทวรตน, 2550 : 154) ผลการวจยและการอภปรายผลการวจย ผลการวจย ผลการวจยเรอง “การศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา” สรปผล ไดดงน

1. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณา ในแตละคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในแตละดาน พบวา คาเฉลยสงสด คอ



312

ดานความรความสามารถทางการบรหารรองลงมาคอ ดานวสยทศน และดานภาวะผน าและความเปนผน าทางวชาการ สวนดานทต าทสด คอ ดานมนษยสมพนธ

2. การจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยน ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของผบรหารสถานศกษาในแตละดาน พบวา คาเฉลยสงสด คอ ดานแถลงการณพนธกจ รองลงมาคอ ดานหลกสตร สวนดานทต าทสด คอ ดานการสอน

3. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา สามารถพยากรณการจดการศกษาในศตวรรษท 21 (Y) ไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยตวแปรทง 4 รวมกนพยากรณการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ไดรอยละ 72.7

อภปรายผล ผลการวจยเรอง “การศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา” ผวจยไดอภปรายผลในประเดนตางๆ ดงน 1. ระดบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงา จากผลการศกษาทพบวาระดบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาอยในระดบมาก อาจเปนผลเนองมาจากคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทไดกลาวมานนเปนคณสมบตทส าคญส าหรบผบรหารสถานศกษาในปจจบน ซงการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 มาตรา 53 ไดก าหนดใหผบรหารระดบเขตพนทการศกษา และผบรหารสถานศกษาจะปฏบตหนาทไดจะตองมใบประกอบวชาชพการบรหารการศกษา หรอใบประกอบวชาชพผบรหารสถานศกษา ซงในปจจบนครสภา (2555) ไดก าหนดมาตรฐานวชาชพผบรหารสถานศกษาประกอบดวยมาตรฐาน 3 ดาน คอ 1) มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ 2) มาตรฐานการปฏบตงาน และ 3) มาตรฐานการปฏบตตน (จรรยาบรรณของวชาชพ) ซงในดานท 1 มาตรฐานความร



313

และประสบการณวชาชพ มรายละเอยดดงน 1) มคณวฒไมต ากวาปรญญาตร ทางการบรหารการศกษา หรอเทยบเทาหรอคณวฒอนทครสภารบรอง โดยมความร ในเรองดงตอไปน ไกแก หลกและกระบวนการบรหารการศกษา นโยบายและ การวางแผนการศกษา การบรหารดานวชาการ การบรหารดานธรการการเงนพสดและอาคารสถานท การบรหารงานบคคล การบรหารกจการนกเรยน การประกนคณภาพการศกษา การบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ การบรหารการประชาสมพนธและความสมพนธชมชน และคณธรรมและจรยธรรมส าหรบผ บรหารสถานศกษา 2) ผานการฝกอบรมหลกสตรการบรหารสถานศกษาทคณะกรรมการครสภารบรอง นอกจากนผ บรหารสถานศกษายงตองมประสบการณดานปฏบตการสอนมาแลว ไมนอยกวา 5 ป หรอมประสบการณดานปฏบตการสอนและตองมประสบการณในต าแหนงหวหนาหมวด หรอหวหนาสาย หรอหวหนางาน หรอต าแหนงบรหารอน ๆ ในสถานศกษามาแลวไมนอยกวา 2 ป ในดานท 2 มาตรฐานการปฏบตงาน ม 12 มาตรฐาน ซงมรายละเอยดดงน มาตรฐานท 1 ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบ การพฒนาวชาชพการบรหารการศกษามาตรฐานท 2 ตดสนใจปฏบตกจกรรมตาง ๆ โดยค านงถงผลทจะเกดขนกบการพฒนาของบคลากร ผ เรยน และชมชนมาตรฐานท 3 มงมนพฒนาผ รวมงานใหสามารถปฏบตงานไดเตมศกยภาพมาตรฐานท 4 พฒนาแผนงานขององคการใหสามารถปฏบตไดเกดผลจรงมาตรฐานท 5 พฒนาและ ใชนวตกรรมการบรหารจนเกดผลงานทมคณภาพสงขนเปนล าดบมาตรฐานท 6 ปฏบตงานขององคการโดยเนนผลถาวรมาตรฐานท 7 รายงานผลการพฒนาคณภาพการศกษาไดอยางเปนระบบมาตรฐานท 8 ปฏบตตนเปนแบบอยางทดมาตรฐานท 9 รวมมอกบชมชนและหนวยงานอนอยางสรางสรรคมาตรฐานท 10 แสวงหาและ ใชขอมลขาวสารในการพฒนามาตรฐานท 11 เปนผน าและสรางผน า และมาตรฐานท 12 สรางโอกาสในการพฒนาไดทกสถานการณ และ ในดานท 3 มาตรฐานการปฏบตตน (จรรยาบรรณของวชาชพ) จะประกอบไปดวยจรรยาบรรณ 5 ดาน ไดแก 1) จรรยาบรรณตอตนเอง 2) จรรยาบรรณตอวชาชพ3) จรรยาบรรณตอผ รบบรการ 4) จรรยาบรรณตอผ รวมประกอบวชาชพและ 5) จรรยาบรรณตอสงคม จากขอบงคบ



314

ดานวชาชพขางตนดงกลาวผ ศกษาคาดวา ผ บรหารสถานศกษามปฏบตตน ตามมาตรฐานวชาชพทง 3 ดาน ไดเปนอยางด และจากขอมลทไดศกษาพบวา ผบรหารสถานศกษาสวนใหญมประสบการณทคอนขางสง เนองจากจะตองมประสบการณ เปนครผ สอนมาแลวอยางนอย 5 ป อกทงใบประกอบวชาชพผ บรหารสถานศกษา ทออกโดยครสภามอายเพยง 5 ป และหากผบรหารสถานศกษาตองการตอใบประกอบวชาชพกจะตองพฒนาตนเองตามมาตรฐานทง 3 มาตรฐานหลกทครสภาไดก าหนดไว จงท าใหผ บรหารสถานศกษามการพฒนาความร คณลกษณะทด มาตรฐานใน ดานตางๆ อยเสมอ จงสงผลใหระดบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาอยในระดบมาก นอกจากนผลการศกษาดงกลาวยงสอดคลอง และเปนไปในทศทางเดยวกน กบงานวจยของนกวชาการหลายทาน ไดแก ประคอง รศมแกว (2551 : 192) จรญ เคหา (2554 : 17) ตรกจต บนตวน (2556 : ก-ข) สธดา เลยงประยร (2555 : ก-ข) วนชย สตรศาสตร และคณะ (2554 : 95-96) สนนทา พวงทอง (2554 : 67-68) ประสทธ วชโย, พระ (2552 : 70) ปยพจน ตลาชม (2549 : 78) สนสมทร เหมนาค (2549 : 82) 2. ระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาพงงา จากผลการศกษาทพบวา การจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดพงงาในภาพรวมอยในระดบมาก ผ ศกษาคาดวาอาจเปนผลเนองมาจาก ผบรหารสถานศกษามความร และพฒนาตนเองใหสอดคลองกบมาตรฐานวชาชพ ผ บรหารมความรความเขาใจในการจดการศกษาในศตวรรษท 21 อกทงผบรหารสถานศกษาเปนผทมประสบการณเกยวกบการสอนมากอน (ตองเปนครผสอนสอนมาอยางนอย 5 ป) จงท าใหเขาใจบรบทของการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนประถมศกษาไดเปนอยางด ผบรหารสถานศกษาจงสามารถน าความรอบรในเรอง การจดการศกษาในศตวรรษท 21 มาประกอบการก าหนดวสยทศน และพนธกจ ของโรงเรยนทสะทอนไดจากคาเฉลยของระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ซงมคาเฉลยจากมากทสดไปหานอยทสด ดงน ดานแถลงการณพนธกจ ดานหลกสตร ดานหลกในการเรยนร ดานการประเมนและดานการสอน อกทงยงสะทอนใหเหน



315

จากผลการศกษาคาเฉลยระดบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงาในดานความรความสามารถทางการบรหารสงทสด รองลงมาคอดานวสยทศน และดานภาวะผน าและความเปนผน าทางตามล าดบ นอกจากนแลวส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงาซงเปนหนวยงานตนสงกดของโรงเรยนประถมศกษาในจงหวดพงงา ยงไดใหความส าคญ ตอการพฒนาคร ผบรหารสถานศกษา และผ เรยน โดยไดก าหนดเปนยทธศาสตรระดบองคการทสอดคลองตอนโยบายการจดการศกษา และการพฒนาการศกษา ของกระทรวงศกษาธการไวอยางชดเจนในแผนปฏบตการของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา ตงแตปงบประมาณ 2556 เปนตนมา เชน โครงการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยน โครงการพฒนาคร และผ บรหารสถานศกษา โครงการพฒนาครตนแบบ โครงการประชมผ บรหารสถานศกษา (เขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา, 2557) ซงจากทกลาวมาจะเหนไดวาส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงาไดใหความใสใจ และเนนเรองการพฒนางาน ดานวชาการของโรงเรยน และมงพฒนาผ บรหารสถานศกษา จงสงผลใหผบรหารสถานศกษามนโยบาย และเปาหมายในการบรหารงาน หรอบรหารสถานศกษาทชดเจน สามารถถายทอดนโยบายไปยงฝายงานตางๆ ในโรงเรยนซงถอไดวาเปนฝายทตองน านโยบายไปปฏบต โดยเฉพาะฝายงานวชาการทถอวาเปนหวใจส าคญของการจดการเรยนรของสถานศกษา และการพฒนาผ เรยน ใหสามารถปฏบตหนาทไดบรรลตามวตถประสงค และเปาหมายทก าหนดไว ดวยเหตนจงท าใหการจดการศกษาในศตวรรษท 21ของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงาอยในระดบมาก ซงผลการศกษาในครงนยงสอดคลองกบงานวจยของ Krug (1993 : 1935A) Eakin and Joyce (1997 : 39-A) Fair (2001 : 51) จรญ เคหา (2554 : 17) สภพ สอนสระคและคณะ (2553 : 124-127) ประคอง รศมแกว (2551 : 192) ทพบวา คณลกษณะของผบรหารจะสงผลตอการจดการเรยนการสอน การบรหารงานวชาการและคณภาพนกเรยน รวมไปถงคณภาพของโรงเรยนหรอสถานศกษา 3 ความสมพนธระหวางคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาพงงา กบการจดการศกษาใน



316

ศตวรรษท 21ของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา จากผลการศกษาทพบวาความสมพนธระหวางคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาในภาพรวมกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ในภาพรวม พบวา มความสมพนธอยในระดบมากทสด และมความสมพนธกนในทางบวก ซงผลการศกษาดงกลาวสะทอนใหเหนวาผบรหารสถานศกษาไดใหความส าคญกบงานวชาการซงเปนงานหลก และเปนหวใจของสถานศกษา เปนภารกจหลกทมงเนน การจดการเรยนรเพอพฒนาผ เ รยน อกทง เ ปนงานทสะทอนความส าเ รจและความสามารถของผ บรหารสถานศกษาไดเปนอยางด แตอยางไรกตามผ บรหารสถานศกษาควรสงเสรม หรอสรางพนทในการแลกเปลยนเรยนรระหวางผสอน และผบรหาร เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกนเพอพฒนาความร และสามารถน าประสบการณจรงไปใชในการแกปญหาไดโดยไมตองเสยเวลาลองผดลองถกเมอพจารณาความสมพนธคณลกษณะของผบรหารสถานศกษากบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 พบวา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทกดาน จะมความสมพนธในทางบวกกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ในดานแถลงการณพนธกจ ดานหลกในการเรยนร และดานหลกสตร ผลการศกษาดงกลาวสะทอนใหเหนวา หากคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาเพมขนกจะท าใหการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ทง 3 ดานเพมขนดวยเชนกน ดงนนจากผลการศกษาดงกลาว ผบรหารจงตองจ าเปนอยางยงในการพฒนาคณลกษณะของตนเองในดานความรความสามารถทางการบรหาร ดานวสยทศน ดานภาวะผน าและความเปนผน าทางวชาการ ดานความรบผดชอบการอทศตนและเปนตวอยางทดในการท างานและดานมนษยสมพนธ เพอทจะท าใหระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของโรงเรยนเพมขน ทงนผ บรหารสถานศกษาจะตองเปนผน าการเปลยนแปลง (Tranformational Leadership) ใหมากกวาการผน าแบบแลกเปลยน (Transactional Leadership) ภาวะผน าการเปลยนแปลงนจะเปนกระบวนการทผน า มอทธพลตอผ รวมงานและผตามโดยเปลยนแปลงความพยายามของผ รวมงานและ ผตามใหสงขนกวาความพยายามทคาดหวง พฒนาความสามารถของผ รวมงานและ ผตามไปสระดบทสงขนและศกยภาพมากขน ท าใหเกดการตระหนกรในภารกจและวสยทศนของทมและขององคการ จงใจใหผ รวมงานและผตามมองใหไกลเกนกวา



317

ความสนใจของพวกเขาไปสประโยชนของกลมองคการ นอกจากนแลวผ บรหารสถานศกษาอาจจะตองสรางใหโรงเรยน หรอสถานศกษาของตนใหกลายเปนองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) โดยใชกระบวนการการจดการความรเขามาเปนขนตอนในการพฒนาสถานศกษาใหกลายเปนองคการแหงการเรยนร ซงหากผบรหารสถานศกษาท าไดกจะสงผลดในหลายดาน เชน ผลดตอการจดการเรยนการสอนในโรงเรยน ผลดตอบคลากรในโรงเรยนทจะกลายเปนบคคลแหงการเรยนร เปนตน ซงหากสถานศกษามวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนรจนกลายเปนวฒนธรรมแลวจะสงผลใหโรงเรยน หรอสถานศกษาเกดการพฒนาอยางยงยน มคณภาพ และสงผลใหการจดการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลตอผ เรยนอยางสงสด ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช

1. ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงาควรไดรบทราบถงขอมลจากการศกษาในครงนไปใชประกอบการวางนโยบาย วางแผนในการพฒนาโรงเรยน และคณภาพผ เรยนใหสอดคลองกบสภาพปจจบน

2. ผบรหารสถานศกษาควรศกษางานวจยนแลวน าขอมลไปปรบปรง หรอพฒนาคณลกษณะของตนเอง และปรบปรงการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ในสถานศกษาของตนเอง ใหสอดคลองกบบรบททสถานศกษาตงอย

3. คณลกษณะทง 5 ดาน ของผบรหารมความสมพนธสอดคลองกบระดบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ในเชงบวกเปนอยางยง ดงนนผบรหารสถานศกษาจงจ าเปนทจะตองพฒนาความร เทคนคการบรหาร ความสามารถทางวชาการใหทนสมยอยเสมอ ซงหากผบรหารสามารถพฒนา ปรบปรงคณลกษณะทง 5 รวมทงคณลกษณะอนๆ ทผบรหารเหนวามความจ าเปนใหดขนยอมเปนทแนนอนวาการจดการศกษา ในศตวรรษท 21 ในสถานศกษายอมดขนตามมา

4. ผ บรหารสถานศกษา และส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ควรน า ขอมลจากผลการศกษาไปปรบปรง พฒนา หรอรวมกนหาแนวทาง ในการพฒนาการจดการเรยนการสอน และพฒนาผบรหารสถานศกษาในประเดนทม



318

คาเฉลยทคอนขางต า หรอประเดนทมความสมพนธกบผลการจดการศกษาในศตวรรษท 21

2. ขอเสนอแนะส าหรบการวจยในครงตอไป

1. ควรศกษาปจจย หรอสาเหตทมอทธพลตอคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาทมผลตอการจดการศกษาในศตวรรษท 21

2. ควรศกษาเปรยบเทยบคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาทมผลตอ การจดการศกษาในศตวรรษท 21 โดยจ าแนกตามขนาดของโรงเรยน เพอน ารปแบบ ทไดไปปรบใชใหเหมาะสมกบโรงเรยนทมจ านวนนกเรยนแตกตางกน

3. ควรศกษาแนวทางในการพฒนาคณลกษณะของผบรหาร และแนวทางปรบปรงการจดการศกษาในศตวรรษท 21 เพอพฒนาผ เรยน

เอกสารอางอง เขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา, ส านกงาน. (2557). แผนปฏบตการประจ าป

งบประมาณ พ.ศ. 2558. พงงา : ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพงงา. คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส านกงาน. (2554). แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559. กรงเทพมหานคร : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

จรญ เคหา. (2554). คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาท สงผลตอการประกนคณภาพภายในสถานศกษาดานผเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาประจวบครขนธ เขต 1. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร.

ตรกจต บนตวน. (2556). ความสมพนธระหวางการด าเนนงานจดการเรยนรสประชาคมอาเซยนกบคณลกษณะ ผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนมธยมศกษา สหวทยาเขตมรกตอนดามน จงหวดกระบ . วทยานพนธ ครศาตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏภเกต.



319

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร : สวรยาสาสน.

ประคอง รศมแกว. (2551). คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาท ม

คณภาพ. ดษฎนพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร.

ประสทธ วชโย, พระ. (2552). คณลกษณะผบรหารสถานศกษามออาชพตามทศนะของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสระบร เขต 2. วทยานพนธครศาตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

ปยพจน ตลาชม. (2549). คณลกษณะผบรหารสถานศกษามออาชพ สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาสระแกว.วทยานพนธครศาตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.

พวงรตน ทวรตน. (2550). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร : ส านกทดสอบการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

วนชย สตรศาสตร สมศกด ค าศร ปรดา เพยรอดวงษ และสรเชษฐ พละเอน. (2554). คณลกษณะทพงประสงคของผ บ รหารสถานศกษาตามทศนะของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธ เขต 2. วารสารมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม. 5(1) : 95-108.

วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษย. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : มลนธสดศรสฤษดวงค.

สนสมทร เหมนาค. (2549). ศกษาคณลกษณะกบผลการปฏบตงานของผอ านวยการสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนท การศกษาปราจนบร. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา.



320

สนนทา พวงทอง. (2554). ศกษาคณลกษณะทพงประสงคของผบรหารสถานศกษาในทรรศนะของครสงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต. [Online]. Available : http://www2.dusit.ac.th/sdu/

epublication/pdfContent/pdf_00124.pdf (2557, กนยายน). สธดา เลยงประยร. (2555). คณลกษณะทพงประสงคของผบรหารสถานศกษายค

ปฏรปการศกษาตามความคดเหนของขาราชการคร ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร. วทยานพนธครศาตร-มหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ.

Bellanca, J. และ Brandt, R. (2001). ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอศตวรรษท 21. แปลจาก 21st Century skills : rethinking how students learn. โดย วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ. กรงเทพมหานคร: โอเพนเวลดส.

Eakin, Cavolyn and Joyce, Killman. (1997). Pricipals and Teachers Concerning Desirable Leadership Traits for Principals . Dissertations International

Abstract. 58 (1) : 39. Fair, W. Richard. (2001). A study of New Jersey public schoolsuperintendents’

perceptions regarding the behavioral characteristics of effective elementary school principals. [Online]. Available http://scholarship. shu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1130&context=dissertations

(2014, September). Krejcie, V. Robert and Morgan , W. Daryle. (1970). Determining sample

size for research activities. Educational and Psychological Measurement..

30 (3) : 607-610. Krug, E. Samuel. (1993). An Experience Sampling Approach to the Study of

principal Instructional Leadership” in Resulte from the Principal Activity Sampling Form. Phi Delta Kappan. 75(3) : 48-52.

http://scholarship.shu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1130&context=dissertations



321

การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครในการสงเสรมอาชพ ของนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน

The development of training curriculum for enriching teacher’s competency on students and the communitycarrees promotion through the school based

management for local development

เกยรตศกด สงขดวง1 สเมธ งามกนก2 สมพงษ ปนหน3

Kiattisak Sankduang1 Sumet ngamkanok2 Sompong Punhoon 3

บทคดยอ การวจยนเปนการวจยและพฒนามวตถประสงคเพอพฒนาและรบรองหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน โดยจดฝกอบรมเปนเวลา 20 ชวโมง ท าการตดตามหลงการฝกอบรม 1 เดอน เพอรบทราบผลพฒนาการและความคงทนความร ของกลมตวอยางไดแก ความร เจตคต และทกษะทางอาชพ กลมตวอยาง ไดแก พนกงานครเทศบาลเมองระนอง นกเรยน และชมชน จ านวน 212 คน ไดมาโดย การเลอกแบบสมครใจ เครองมอทใชในการวจยม 3 ฉบบไดแก แบบทดสอบความร แบบวดเจตคต และแบบประเมนทกษะ เครองมอทง 3 ฉบบมความตรงเชงเนอหา และความเชอมนสง การวเคราะหขอมลใชสถตบรรยาย ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คะแนนพฒนาการสมพทธและการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา 1 ) อา ชพในทอง ถนทค รมความตองการจ า เ ปน ในการพฒนา คอการท าไขเคมดนขาวเจาบานนอยอาหารทองถนพงปลาอาหารทองถนยาวเยอาหารทองถนหมระนองขนมทองถนอาโปงลกประคบสมนไพร และสมดพอเพยง 2) หลกสตรฝกอบรม ประกอบดวย หลกการและเหตผล หลกการของหลกสตร

1นสตปรญญาเอกปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา 2ผศ.ดร.อาจารยทปรกษาหลก หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา 3ดร.อาจารยทปรกษารวม คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา



322

จดมงหมายของหลกสตร เนอหาสาระ กจกรรม กระบวนการฝกอบรม สอและ การวดและประเมนผล โดยผลการประเมนหลกสตรโดยผ เชยวชาญ พบวา หลกสตร มความเหมาะสมและสามารถน าไปใชไดจรง 3) หลกสตรฝกอบรมมประสทธภาพ ตามเกณฑสามารถพฒนากลมตวอยาง ดานความรเกยวกบการงานอาชพและเจตคตตองานอาชพสงขนทกคน โดยมคะแนนพฒนาการอยในระดบมากถงมากทสด ส าหรบดานทกษะการปฏบตงานอาชพ พบวาอยในระดบมาก หลงจากการตดตามผล การฝกอบรมเปนระยะเวลา 1 เดอน คะแนนทง 2 สวนลดลงเลกนอยแตยงคงอยในระดบมาก กลมตวอยางมความพงพอใจตอหลกสตรฝกอบรมอยในระดบมากและ การรบรองหลกสตรโดยผ เชยวชาญ ซงสามารถน าไปใชไดโดยตอบสนองวตถประสงคตามทตองการ และความตองการของผ เรยน ชมชน

ค าส าคญ : หลกสตรฝกอบรม/การสงเสรมอาชพ/โรงเรยนเปนฐาน Abstract The purposes of this study were to develop and certificate of training curriculum for enriching teacher’s competency on students and the community carrees promotion through the school based management for local development. The training was done in two stages, comprising of 20 hours workshop training and a follow-up for a period of one month to evaluate the results of the development and Knowledge durable of the sample concerning knowledge, attitude, and skills. The research instruments were test, questionnaire and observation form which all met the requirement of the qualities in terms of content validity and reliability. The sample was volunteers, consisted of 212 teachers and students in MuangRanong municipality schools and Community in MuangRanong. Frequency, percentages, means, standard deviation and content analysis were employed to analyze the data.



323

The findings revealed as the followings: 1) the local teachers' eight careers development needs were knowledge of Salted Egg in Kaolin, Youth Tonrist Guide, Kang Pung-Pla, Yao-Yea, Hmee-Ranong, Apong, Herbal Ball and Bhobhiang notebook. 2) The training program aspects were; rationale and objectives, contents, activities, training process, training materials, and assessment and evaluation. The results of the evaluation by experts found that the course is appropriate and can be applied to practice. 3) The training program addressed appropriateness for utilization and met its criteria of effectiveness well. The important performance knowledge of causes, attitude toward career and skills to practice were increased after the program finished. Also the satisfaction of sample was increased, from. All variables were slightly decreased from the posttest score and remain better than pretest score.Certified by experts which can be applied to meet the desired objectives.The needs of the student community. Keywords : TRAINING PROGRAM/CARREES PROMOTION THROUGH/ SCHOOL BASED MANAGEMENT บทน า

การจดอนดบของสถาบนระหวางประเทศเพอพฒนาการจดการ หรอ International Institute for Management Development (IMD) ไดจดท ารายงาน World Competitiveness Yearbook 2014 จดอนดบความสามารถในการแขงขน ของประเทศตางๆ ทวโลกทงหมด 60 ประเทศ มกลมประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟกเขารวมประเมน 13 ประเทศ และเปนประเทศในอาเซยน 5 ประเทศ คอ สงคโปร มาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย และไทย ผลการจดอนดบสมรรถนะดานการศกษา ทเปนปจจยยอยในโครงสรางพนฐานไทย ไดอนดบท 54 ลดลงจากปท 2014 ถง 3 อนดบ และเปนอนดบท 4 ใน 5 ของประเทศอาเซยน เมอเปรยบเทยบในภมภาคเอเชย



324

แปซฟก ไทยอยอนดบท 11 ทมอนดบสงกวาฟลปปนส และอนเดย งบประมาณรายจายดานการศกษาตอหวของไทยสงกวาป 2013 รอยละ 11.90 และมแนวโนมสงขนทกป ในขณะทการตอบสนองความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของระบบการศกษาลดลงตงแตป 2010 ในขณะทประเทศอาเซยนไดอนดบทดขน ถงแมรฐบาลไดจดสรรงบประมาณรายจายดานการศกษาตอหวสงขนทกป แตการตอบสนองความสามารถ ในการแขงขนทางเศรษฐกจของระบบการศกษาลดลง (ภาณพงศ พนมวน.2557: 14 - 17) ซงสอดคลองกบผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐานปการศกษา 2557 พบวา นกเรยนไมสามารถคดวเคราะห คดสงเคราะห และน าองคความรไปใช ได ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา (2558 : 1) ผลการประเมนคณภาพการศกษาตาง ๆ พบวา ผลการประเมนคณภาพการศกษาของผ เรยนต ากวาเกณฑ ทก าหนด ทงผลการทดสอบระดบชาต (O-NET) ผลการสอบ PISA เปนตน ถงแมวาสถานศกษาจะใชเวลาในการจดการเรยนการสอนมากขน สถานศกษาบางแหงใชเวลา 7 – 8 ชวโมงตอวน อดแนนเนอหาวชาการมากกวาใหผ เรยนเรยนรดวยตนเอง ผ เรยน มภาระงาน หรอการบานมาก หรอตองเรยนพเศษ ท าใหเดกเกดภาวะความเครยด เดกคดไมเปน วเคราะหและปฏบตไมได รวมทงขาดทกษะชวต เปนตน

ปรากฏการณดงกลาวสะทอนใหเหนไดวาการจดการศกษาของไทย ยงไมสามารถประสบความส าเรจ ผลสมฤทธการเรยนกระจกอยทเดกเกง ซงสาเหตประการส าคญคงจะปฏเสธไมไดวาเกดจากระบบการศกษาไทย โดยเฉพาะการจดการเรยนการสอนของคร ซงครกตกเปนจ าเลยของสงคม ครเปนบคคลส าคญในการพฒนากา รศ กษา ก า รพฒนาค ร จ ง จ า เ ป นอย า ง ย ง ใ น โ ลกยค ป จจบนท ก ร ะแส แหงความเปลยนแปลง ทงดานเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลยและขอมลขาวสารไหลบาขามพรมแดนมาถงกนอยางรวดเรว ความเปลยนแปลงดงกลาว ยอมสงผลตอระบบการศกษาอยางหลกเลยงไมได(ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.2551: 1) ดงนน ตองมงพฒนาและยกระดบการแขงขนของประเทศ และใหความส าคญตอการพฒนาศกยภาพของมนษยทเปนทรพยากรทส าคญในการพฒนาการแขงขนของประเทศได ครเปนบคคลส าคญในการพฒนาการศกษา การพฒนาครจงจ าเปนอยางย งในโลก



325

ยคปจจบนทกระแสแหงความเปลยนแปลง ทงดานเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลยและขอมลขาวสารไหลบาขามพรมแดนมาถงกนอยางรวดเรว ความเปลยนแปลงดงกลาว ยอมสงผลตอระบบการศกษาอยางหลกเลยงไมไดความกาวหนาทางเทคโนโลยท าใหรปแบบการเรยนรและวธแสวงหาความร ก าลงปรบเปลยนไปจากระบบการเรยนแบบดงเดม ทมครเปนผถายทอดความรสนกเรยนเพยงฝายเดยว ไปสรปแบบการเรยนรดวยตนเอง ทนกเรยนสามารถแสวงหาและสรางองคความรไปดวยตนเองเพมมากขน ทามกลางสภาวะเชนน จงเปนสงททาทายยงส าหรบครในการจดการองคความร ใหบงเกดผลตอการพฒนาคณภาพของนกเรยน ครจ าเปนตองไดรบการพฒนาสมรรถนะใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว เพอใหสามารถปฏบตงาน หรอด าเนนกจกรรมในวชาชพครไดอยางมประสทธภาพตรงตามความตองการ ขององ ค ก า รบ รหา รกา ร ศ กษา ต ง แต โ ร ง เ ร ยน เ ขตพ น ท ก า รศ กษาและกระทรวงศกษาธการ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2551: 1) ดงนนตองมงพฒนาและยกระดบการแขงขนของประเทศ และใหความส าคญตอการพฒนาศกยภาพของมนษยทเปนทรพยากรทส าคญในการพฒนาการแขงขนของประเทศได ตลอดจนสงเสรมใหทองถนเขามามสวนรวมในการพฒนาประเทศใหเจรญอยางมนคงและยงยนตอไป

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนดวยการจดการศกษาตลอดชวต เปนการจดการศกษาทน าไปสการแกไขปญหาและการสนองตอบความตองการของประชาชนในทองถน ท าใหประชาชนในทองถนเปนคนด มอาชพสจรตสามารถด ารงชวตอยในทองถนไดอยางมความสข ครอบครวอบอน และชมชนเขมแขง สามารถขบเคลอนการพฒนาทองถนใหเจรญกาวหนาตอไปได (สวรรณ พณตานนท และกาญจนา วธนสนทร, 2555 : 8) ประกอบกบการจดกจกรรมการเรยนรของกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ เปนกลมประสบการณทวาดวยกระบวนการและการสรางนสยในการท างาน ฉะนนการจดการเรยนการสอนใหบรรลเปาหมาย จงตองใหผ เรยนไดปฏบตจรงมากทสด เชน พจารณาเลอกสอนงาน ในแตละชนตามสภาพและความตองการของทองถน ความในใจและความถนดของผ เรยน ความพรอมของครโรงเรยน



326

ผปกครองและสอนการปฏบตควบคไปกบทฤษฎ และสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนไดอยางแทจรง

จากความเปนมาและความส าคญของปญหาดงกลาว ผ วจยจงพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนใหมความสอดคลองกบความตองการของพนทและทองถน และรปแบบหลกสตรทสรางขนสามารถน าไปใชในระดบหนวยงาน ใหมประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสด รวมทงเปนประโยชนในการบรหารจดการศกษาไดอยางชดเจนยงขน

วตถประสงค 1. เพอพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน

2. เพอรบรองหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ขอบเขตของการวจย 1. การวจยในครงนเปนการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ครโรงเรยนเทศบาลวดอปนนทาราม สงกดเทศบาลเมองระนอง เพอตอบสนองเจตนารมณของกรมสงเสรมการปกครองทองถน ในการตรวจสอบคณภาพของหลกสตรฉบบรางโดยผ รอบรเฉพาะทาง (Subject Master of Specialist : SMS) สวนกระบวนการพฒนาหลกสตรฝกอบรมนนมกระบวนการ 4 ขนตอน 1) การศกษาขอมลพนฐาน 2) การสรางหลกสตรฝกอบรม 3) การทดลองใชหลกสตรฝกอบรม และ 4) การประเมนผลและปรบปรงหลกสตรฝกอบรม ซงเปนประเภทการฝกอบรมเพอเพมพนความรและทกษะเฉพาะเรอง



327

2. เนอหาทใชในการฝกอบรม เปนเนอหาทผ วจยสรปไดจากการสมภาษณผ เชยวชาญ และการศกษาความตองการจ าเปน แลวน ามาก าหนดเปนโครงรางเนอหาการฝกอบรม 3. ในการทดลองใชหลกสตรฝกอบรมทพฒนาขน ขอบเขตของการศกษาเปนครโรงเรยนเทศบาลวดอปนนทาราม สงกดเทศบาลเมองระนอง เดอน พฤษภาคม – มถนายน 2559 4.การตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน วธการวจย การวจยครงนเปนการวจยและพฒนา ม 4 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การศกษาและวเคราะหขอมลพนฐาน เปนการจดเตรยม เพอก าหนดขอมลพนฐานทจ าเปน และตองการในการสรางหลกสตร ดงน 1) ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนางานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทอง ถน การพฒนาทรพยากรมนษย การสรางหลกสตรและการสอน 2) สมภาษณผ เชยวชาญดานการพฒนาศกยภาพคร เพอหารปแบบการฝกอบรม 3) สมภาษณประชาชนในทองถนจงหวดระนอง เพอใหทราบถงการประกอบอาชพ ในทองถนจงหวดระนอง 4) ประเมนความตองการจ าเปน ในการเสรมสรางศกยภาพคร เพอน าขอสรปทไดไปพฒนาหลกสตร และ 5) สงเคราะหขอมลจากการสมภาษณ ประเมนความตองการจ าเปนและเอกสาร จากนนสรปเพอก าหนดเปนขอมลพนฐาน ในการสรางหลกสตรและการสอน ขนตอนท 2 การสรางหลกสตร 1) การสรางรางหลกสตรองคประกอบ ของหลกสตร ประกอบดวยจดมงหมาย เนอหากจกรรม เทคนคสอการวดและประเมนผลเนอหาสาระในแตละองคประกอบของหลกสตร ดานความร ไดแก มความรเกยวกบการพฒนาการงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ในการพฒนาทองถนดานทกษะ ไดแก มความสามารถในการน าอาชพไปพฒนาใหกบนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน และดานเจตคต ไดแก มความตระหนกและเหนคณคาของการงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชนโดยใช



328

โรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ในแตละหนวยการเรยน ประกอบดวยสวนตาง ๆ 6 สวน ดงนจดประสงคเชงพฤตกรรมเนอหาการฝกอบรม กจกรรมและวธการฝกอบรมสอประกอบการฝกอบรมและการประเมนผลกจกรรรมการเรยนการสอนใชเทคนคการฝกอบรมเชงปฏบตการสอ ไดแก เอกสารประกอบ และวสด อปกรณการวดและประเมนผล 2) การตรวจสอบรางหลกสตรน าไปตรวจสอบเพอหาประสทธภาพ จากความคดเหนของผ เชยวชาญ เพอประเมนความเหมาะสมและความสอดคลอง ขององคประกอบของหลกสตร และเนอหาสาระในแตละองคประกอบของหลกสตรและ 3) การปรบปรงรางหลกสตรกอนน าไปทดลองใชเปนการน าขอมลทไดจากการตรวจสอบรางหลกสตรจากผ เชยวชาญมาเปนหลกเกณฑในการปรบปรงหลกสตร ขนตอนท 3 การทดลองใชหลกสตรเพอหาประสทธภาพ 1) ทดสอบวดความรและเจตคตทมตองานอาชพ ของกลมตวอยางกอนการทดลองใชหลกสตร 2) ทดลองใชหลกสตร ผ วจยจดการฝกอบรมตามหลกสตรทพฒนาขนดวยตนเองและทมวทยากร จนครบกระบวนการของหลกสตร มการประเมนทกษะของกลมทดลอง โดยใช แบบสงเกตทกษะการพฒนางานอาชพ 3)ทดสอบวดความร และวดเจตคตทมตอ การพฒนางานอาชพ 4) การตดตามผลหลงการทดลอง ขนตอนท 4 การปรบปรงแกไขและรบรองหลกสตร ไดน าผลทไดจากการวเคราะหขอมลมาพจารณาปรบปรงหลกสตร ทงในดานโครงสรางหลกสตร และรายละเอยดทเปนองคประกอบของหลกสตร และรบรองหลกสตรโดยการสมภาษณผ เชยวชาญดานการพฒนาศกยภาพคร เครองมอวจย ผ วจยไดสรางเครองมอเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลการวจยในครงน จ านวน 9 ฉบบ ไดแก 1. แบบสมภาษณผ เชยวชาญแบบกงโครงสราง (Semi – Structure Interview) ประกอบดวยขอมลทวไป และความคดเหนเกยวกบการพฒนาศกยภาพคร



329

2. แบบสมภาษณประชาชนในจงหวดระนองแบบกงโครงสราง (Semi – Structure Interview) ประกอบดวยขอมลทวไปของผ ใหสมภาษณ และขอมลเกยวกบการประกอบอาชพในทองถนจงหวดระนอง 3. แบบสอบถามความตองการจ าเปนครในการเสรมสรางศกยภาพคร ในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ซงเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ านวน 37 ขอ 4. แบบประเมนรางหลกสตรซงเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ านวน 29 ขอ 5. แบบทดสอบวดความรเกยวกบการพฒนางานอาชพไปพฒนาใหกบนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนจ านวน 80 ขอ 6. แบบวดเจตคตทมตอหลกสตรฝกอบรมเพอสรางเสรมศกยภาพครดาน การงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนจ านวน 17 ขอ 7. แบบสงเกตทกษะการพฒนาการงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนไปใชจ านวน 13 ขอ 8. แบบประเมนความพงพอใจในการฝกอบรม เรอง การพฒนาการงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนไปใชจ านวน 10 ขอ 9. แบบสมภาษณผ เชยวชาญแบบกงโครงสราง (Semi – Structure Interview) ประกอบดวยขอมลทวไป และความคดเหนเกยวกบการใหการรบรองหลกสตรฝกอบรม การหาคณภาพของเครองมอทง 9 ฉบบ ผวจยไดด าเนนการดงน

1. การหาคาความตรงเชงเนอหา โดยผ เชยวชาญ จ านวน 5 คน ตรวจสอบความสอดคลองไดคา

ดชนความสอดคลองอยในระดบสง ตงแต 0.80 ถง 1.00 2. การหาคาความยากงายของแบบทดสอบความรไดน าแบบทดสอบ ไปทดสอบกบพนกงานครเทศบาลเมองระนอง จ านวน 30 คน โดยน าแบบทดสอบ



330

ทสรางขน จ านวน 96ขอ ไปทดลองใชทไมใชกลมตวอยาง และเลอกขอค าถามทมคาความยากงาย และคาอ านาจจ าแนกทอยในเกณฑทก าหนด (คาความยากงายอยในชวง .20 - .80 และคาอ านาจจ าแนกมคามากกวา .20) ไ ว 80 ขอ และ น าแบบทดสอบทงฉบบไปหาคาความเชอมน โดยใชสตรของคเดอรรชารดสน 20 (KR-20) ไดคาความเชอมน .91 3.การหาคาความเชอมนของแบบวดเจตคตทไปทดลองใชกบพนกงานครเทศบาลเมองระนอง จ านวน 30 คน ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาคณภาพของแบบวดเจตคตทงฉบบโดยค านวณหาคาความเชอมนดวยการหาคาสมประสทธแอลฟา ตามวธของครอนบาค ไดคาความเชอมน .93 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยเกบรวบรวมขอมลการวจยในขนตอนท 1, 2, 3 และ 4 ดงน ขนตอนท 1 การศกษาและวเคราะหขอมลพนฐานการสมภาษณผ เชยวชาญเพอหารปแบบการฝกอบรม ด าเนนการสมภาษณเกบขอมลดวยตนเอง ในระหวาง วนท 1 – 15กมภาพนธ 2559การสมภาษณประชาชนในทองถนจงหวดระนอง จ านวน 100 คน ในระหวางวนท 17-29กมภาพนธ 2559ประเมนความตองการจ าเปน โดยพนกงานครเทศบาล โรงเรยนเทศบาลวดอปนนทาราม ซงผ วจยคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ระหวางวนท 1 – 3 มนาคม 2559 จากนนสรปเพอก าหนดเปนขอมลพนฐานในการสรางหลกสตรและการสอน ขนตอนท 2 การสรางหลกสตร ผ วจยน าหลกการเสรมสรางศกยภาพคร ดานการงานอาชพใหกบนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ทตองพฒนาจากการวจยในขนตอนท 1 มาพฒนาเปนหลกสตร จากนนน าไปตรวจสอบเพอหาประสทธภาพจากความคดเหนของผ เชยวชาญ ขนตอนท 3 การทดลองใชหลกสตรเพอหาประสทธภาพเปนการน าหลกสตร ทพฒนาแลวมาทดลองใชกบกลมตวอยางในสถานการณจรง เพอประเมนประสทธภาพของหลกสตร โดยการจดฝกอบรมเชงปฏบตการกบครผปฏบตการสอนทง 8 หนวย หลงจากนนครซงผานการฝกอบรมไดด าเนนการฝกอบรมเชงปฏบตกบนกเรยนและชมชน ผวจยด าเนนการฝกอบรมในวนท 1 – 30 พฤษภาคม 2559



331

ขนตอนท 4 การปรบปรงแกไขและรบรองหลกสตร ไดน าผลทไดจากการวเคราะหขอมลมาพจารณาปรบปรงหลกสตร และรบรองหลกสตรโดยการสมภาษณผ เชยวชาญดานการพฒนาศกยภาพคร ด าเนนการสมภาษณเกบขอมลดวยตนเอง ในระหวางวนท 15 – 30 กรกฎาคม 2559

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) สถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานการพจารณาความเหมาะสมของหลกสตร ก าหนดเกณฑคาเฉลยของความเหมาะสม ตงแต 3.50 ขนไป การพจารณา ความสอดคลองใชดชนความสอดคลอง (Index of Consistency) (พสณ ฟองศร, 2551 : 309 – 310) ถาดชนความสอดคลองมากกวาหรอเทากบ 0.60 ถอวาอยในเกณฑใชไดการเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบวดความรและวดเจตคตของกลมตวอยางกอนและหลงการทดลองใชหลกสตร โดยค านวณคะแนนพฒนาการสมพทธ ซงผลทไดเปนการดพฒนาการของผ เขารบการฝกอบรม พจารณาจากรอยละของคะแนนทเพมขนหรอลดลงจากการเปรยบเทยบผลการทดสอบหลงการฝกอบรมกบผลการทดสอบกอนการฝกอบรมตามสตร (ศรชย กาญจนวาส, 2556 : 266)

พจารณาคาเฉลย ดานทกษะงานอาชพไปพฒนา ไมต ากวา 3.50 จากคะแนน 5 ระดบ ในระหวางการฝกอบรมพจารณาความพงพอใจทมตอการใชหลกสตรจากผ เรยน มความพงพอใจระดบไมต ากวาคาเฉลย 3.50 ผลการศกษา 1. ผลการศกษาขอมลพนฐาน โดยสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ การศกษาความคดเหนของผ เชยวชาญ ไดขอมลเกยวกบรปแบบการฝกอบรม คอ การฝกอบรมในทท างาน (On-the-Job Training) และผลการสอบถามความตองการจ าเปน ไดอาชพในทองถนทครมความตองการจ าเปนในการพฒนา จ านวน 8 อาชพ



332

ไดแก ไขเคมดนขาว เจาบานนอย อาหารทองถนแกงพงปลา อาหารทองถนยาวเล อาหารทองถนหมระนอง ขนมทองถนอาโปง ลกประคบสมนไพร และสมดพอเพยง ตามล าดบ 2. ผลการสรางหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครทพฒนาขน มองคประกอบ 8 ประการ ไดแก หลกการและเหตผล หลกการของการฝกอบรมจดมงหมายของการฝกอบรมเนอหาการฝกอบรมกจกรรมการฝกอบรม เทคนค การฝกอบรม สอการฝกอบรม และการวดและประเมนผลการฝกอบรมผ เชยวชาญประเมนผลการตรวจสอบรางหลกสตรฝกอบรม เหนวาองคประกอบของหลกสตรฝกอบรมทกประเดนมความเหมาะสมในระดบมาก ผลการตรวจสอบความสอดคลองของรางหลกสตรฝกอบรม มคาดชนความสอดคลองอยในระดบสง ตงแต 0.80 ถง 1.00 เปนไปตามเกณฑทตงไว 3. ผลการทดลองใชหลกสตรฝกอบรมเพอหาประสทธภาพ พบวา 3.1 กลมตวอยางคร คะแนนพฒนาการดานความรเกยวกบการงานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน สงกวาเกณฑ 20% ขนไป คอ 84.73 % โดยหนวยท 2 เจาบานนอยไดคะแนนพฒนาการมากทสด คอ 87.50% หนวยท 5 อาหารทองถนหมระนอง มคะแนนพฒนาการนอยทสด คอ 82.35% และในระหวางการตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา มคะแนนลดลงในภาพรวม 22 คะแนน จากคะแนนหลงการฝกอบรมทกหนวย แตผลคะแนนทไดยงสงกวากอนการทดลองใชหลกสตรทกหนวย คะแนนพฒนาการดานเจตคตเกยวกบความตระหนกและเหนคณคาของการงานอาชพและใช โรงเรยนเปนแหลงเรยนร ส าหรบการจดการศกษาตลอดชวตสงกวาเกณฑ 20% ขน คอ 84.56% โดยหนวย 2 เจาบานนอย มคะแนนพฒนาการมากทสด คอ 90.91% หนวยท 6 ขนมทองถนอาโปง มคะแนนพฒนาการนอยทสด คอ 79.24% และในระหวางการตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา มผลคะแนนลดลงในภาพรวม46 คะแนน จากคะแนนหลงการฝกอบรมทกหนวย แตผลคะแนนทไดยงสงกวากอนการทดลองใชหลกสตรทกหนวยคะแนนดานทกษะการปฏบตงานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐาน



333

ในการพฒนาทองถนสงกวาเกณฑคาเฉลย 3.50 คอ 4.22โดยหนวยท 8 สมดพอเพยง มคะแนนเฉลยมากทสด คอ 4.43 และหนวยท 4 อาหารทองถนยาวเย มคะแนนเฉลยนอยทสด คอ4.10

3.2 กลมตวอยางนกเรยนและชมชน คะแนนพฒนาการดานความรเกยวกบการงานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน สงกวาเกณฑ 20% ขนไป คอ 80.85โดยหนวยท 2 เจาบานนอย ไดคะแนนพฒนาการมากทสด คอ 87.37% หนวยท 1 ไขเคมดนขาว มคะแนนพฒนาการนอยทสด คอ 74.11% และ ในระหวางการตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา มคะแนนลดลงในภาพรวม 65 คะแนน จากคะแนนหลงการฝกอบรมทกหนวย แตผลคะแนนทไดยงสงกวากอน การทดลองใชหลกสตรทกหนวยคะแนนพฒนาการดานเจตคตเกยวกบความตระหนก และเหนคณคาของการงานอาชพและใชโรงเรยนเปนแหลงเรยนร ส าหรบการจดการศกษาตลอดชวตสงกวาเกณฑ 20% ขน คอ 82.52%โดยหนวย 2 เจาบานนอย มคะแนนพฒนาการมากทสด คอ 86.95% หนวยท 7 ลกประคบสมนไพร มคะแนนพฒนาการนอยทสด คอ 79.22% และในระหวางการตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา มผลคะแนนลดลงในภาพรวม138 คะแนน จากคะแนนหลงการฝกอบรมทกหนวย แตผลคะแนนทไดยงสงกวากอนการทดลองใชหลกสตรทกหนวยคะแนนดานทกษะการปฏบตงานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนสงกวาเกณฑคาเฉลย 3.50 คอ 4.17โดยหนวยท 8 สมดพอเพยง มคะแนนเฉลยมากทสด คอ 4.38 และหนวยท 3 อาหารทองถนแกงพงปลา มคะแนนเฉลยนอยทสด คอ3.93 3.3 ผ เขารบการฝกอบรมมความพงพอใจในการฝกอบรมโดยรวมอยในระดบมาก 4. ผลการปรบปรงแกไขและรบรองหลกสตรมการปรบปรงแกไขหลกสตรตามขอเสนอแนะของผ เชยวชาญในดานเนอหาของการฝกอบรมหนวยท 2 ใหตดค าวามคคเทศกออก และผ เชยวชาญใหการรบรองหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนา



334

ทองถน สามารถน าไปใชในการฝกอบรม และมผลท าใหผ เขารบการฝกอบรมมความร เจตคต และทกษะทดขนหลงจากการฝกอบรม อภปรายผล 1.หลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ทผ วจยพฒนาขน สามารถพฒนาคร นกเรยน และประชาชนในทองถน ในการประกอบอาชพในทองถนได นอกจากนนยงเปนการสบสานอาชพทเปนภมปญญาทองถนของคนระนอง ซงเปนเอกลกษณทมความโดดเดนอนเกดจากการผสมผสานระหวางคนไทยและคนจนฮกเกยนจากผลการวจย พบวา อาชพทประสบความส าเรจมากทสด เจาบานนอย ทงน อาจเปนเพราะเนอหาของหลกสตรไดสงเสรมการเรยนรเกยวกบสถานททองเทยวในจงหวดระนอง และการเปนเจาบานทดในการตอนรบนกทองเทยว อนสงผลใหผ เรยนเกดความภาคภมใจ เหนคณคาและรวมกนรกษาสถานทส าคญของจงหวดระนอง นอกจากนนแลวสามารถตอยอดในการประกอบอาชพในเวลาทวางเวนจากการเรยนได เนองจากนโยบายของจงหวดระนองไดสงเสรมการทองเทยวเชงสขภาพ และเทศบาลเมองระนองไดเปดโอกาสใหนกเรยนไดเปนเจาบานนอย ปฏบตหนาทแนะน าสถานททองเทยวตาง ๆใหกบนกทองเทยว ซงเปนการหารายไดพเศษใหกบตนเอง ซงสอดคลองกบแนวคดของอรณลมศร และคณะ (2558 : 108 – 109) ไดกลาววา ทกษะพนฐาน ในการประกอบอาชพ ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา และทกษะ การแสวงหาความร และสอดคลองกบแนวคดของอ านาจ ชสวรรณ (2554 : 9) ไดกลาววาความส าคญของการพฒนาอาชพ กอใหเกดประโยชนแกองคกรและตนเอง อกทง ยงสอดคลองกบแนวคดของส านกงานจดหางานจงหวดสงขลา (2558 : 1) กลาววา การแนะแนวอาชพมหลกการวา หากบคคลใดไดศกษาหรอท างานทตรงกบความถนด ความสนใจ และอปนสยใจคอแลว เขายอมมความสขและ สามารถปฏบตงานได อยางมประสทธภาพกวาการทตองปฏบตงานในสงทไมชอบ ไมถนด หรอไมเหมาะสมกบอปนสยของตน



335

2. หลกสตรทพฒนาขนมจดเดนในการเสรมสรางศกยภาพคร เพอใหครนนไดถายทอดองคความรสนกเรยน และชมชน โดยอาศยโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ซงมหลกการดงน เปนหลกสตรฝกอบรมทเนนการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของครดานการงานอาชพ เพอน าไปปรบใชในการจดการเรยนรในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย เปนหลกสตรทเนนผ เขารบการฝกอบรมเปนส าคญ และเปนหลกสตรทน ารปแบบการเรยนรแบบเนนประสบการณ มาปรบใชในการฝกอบรม โดยเนนกจกรรมการปฏบตและการมสวนรวมของผ เขารบการฝกอบรมดวยเทคนคการอบรมทหลากหลายสอดคลองกบเนอหาในการฝกอบรม ประกอบกบองคกรปกครองสวนทองถนไดก าหนดเปาหมายของการจดการศกษาอยทการพฒนาคนไทยทกคน ใหเปนคนเกง คนด และมความสขโดยจดกระบวนการเรยนรทเนนผ เรยนเปนส าคญและการบรหารโดยใชสถานศกษาเปนฐาน เพอสรางแหลงการเรยนรและสงคม แหงการเรยนรส าหรบเปนกลไกในการขบเคลอนใหคนไทยทกคนไดมโอกาสและทางเลอกทจะเขาถงปจจยและเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต (Life Long learning) ดวยการจดการศกษาตลอดชวต (Life Long Education) ซงจากผลการวจย พบวา หลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพครในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชน โดยใชโรงเ รยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ทง 8 อาชพ สามารถน าไปใช ในการฝกอบรม และมผลท าใหผ เขารบการฝกอบรมมความร เจตคต และทกษะทดขนหลงจากการฝกอบรมเหตผลประการส าคญทงนอาจเปนเพราะนโยบายของกรมสงเสรมการปกครองทองถนใหโรงเรยนในสงกดไดน าการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ในการพฒนาทองถนมาจดการศกษาตลอดชวต ตามแนวคดของสวรรณ พณตานนท และกาญจนา วธนสนทร (2555: 16 - 20)ไดกลาววา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนดวยการจดการศกษาตลอดชวตนน องคกรปกครองสวนทองถนจะตองสงเสรม สนบสนนใหโรงเรยนในสงกดจดการศกษา ทงการศกษาในระบบส าหรบนกเรยนในโรงเรยน การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยส าหรบเดกเยาวชน และประชาชนทวไปเพอใหเดกเยาวชน และประชาชนในทองถนสามารถเรยนรตลอดชวตเตมตามศกยภาพของแตละบคคล อนจะน าไปสการพฒนาศกยภาพเดก



336

เยาวชน และประชาชนในทองถนสความเปนเลศตามอจฉรยภาพของแตละคน จนสามารถน าไปประกอบอาชพได หรอสามารถน าทรพยากร หรอวตถดบในทองถนมาใชในการประกอบอาชพได ทงนเนองจากแตละบคคลจะมความถนดหรอมศกยภาพดานใด ตองได รบการสง เส รม สนบสนนใ หมความเปนเลศในดานวชาการ (เชน คณตศาสตร/วทยาศาสตร) ตองไดรบการสงเสรมสนบสนนใหมความเปนเลศ ในดานวชาการ จนสามารถน าไปสอาชพทางดานดนตร/ขบรอง/การแสดงไดผทมความถนด หรอมศกยภาพดานกฬา ตองไดรบการสนบสนนใหมความเปนเลศในดานกฬา จนสามารถน าไปสอาชพทางดานกฬาได ผทมความถนดหรอมศกยภาพดานศลปะ ตองไดรบการสงเสรมสนบสนนใหมความเปนเลศในดานศลปะ จนสามารถน าไปสอาชพทางดานศลปะได เปนตน 3. ปจจยส าคญทสงผลใหการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมงานอาชพของนกเ รยนและชมชนโดยใชโรงเ รยนเปนฐาน ในการพฒนาทองถนมความส าเรจไดแก การด าเนนการสรางและพฒนาหลกสตรอยางมระบบตามขนตอน ตามแนวทางการพฒนาหลกสตรของแนวคดเกยวกบการพฒนาหลกสตรของวชย วงษใหญ (2554 : 57-59) ใจทพย เชอรตนพงษ (2537 : 25) บญชม ศรสะอาด (2546 : 73) มาเรยม นลพนธ และคณะ (2555 : 77-80)นอกจากนนแลวเปนหลกสตรทตอบสนองความตองการของคร เพราะเนอหาวชาในการฝกอบรม ผ วจยก าหนดโดยการส ารวจความตองการของคร และน ามาจดท าเปนหลกสตรฝกอบรมประกอบกบการหาคณภาพของเครองมอการวจยไดใหผ เชยวชาญซงมความรอบรเฉพาะดานตรวจสอบ และปรบปรงแกไข อกทงกระบวนการฝกอบรมใชการฝกอบรมในทท างาน (On-the-Job Training) และการเรยนรโดยใชการฝกอบรมเชงปฏบตการ ซง ผ เขารบการฝกอบรมไดลงมอปฏบตอยางแทจรงและนโยบายของผบรหารสถานศกษา ทนอมน านโยบายของกรมสงเสรมการปกครองทองถนมาสการปฏบตอยาเปนรปธรรม ใหการสนบสนน สงเสรมการด าเนนการฝกอบรมการสงเสรมงานอาชพใหกบคร นกเรยน และชมชนประกอบกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานไดเลงเหนถงความส าคญใหการสนบสนนวสด อปกรณในการจดการฝกอบรม นอกจากนนแลว



337

ปจจยทเปนอปสรรคส าคญในการขบเคลอนการพฒนางานอาชพใหกบคร นกเรยน และผปกครอง ไดแก ระยะเวลาในการฝกอบรม เนองจากการฝกอบรมจ าเปนตองม การคดเลอกวทยากรทมความรความสามารถอยางแทจรง ระยะเวลาของวทยากร ตองใหตรงกบเวลาทผ เขารบการฝกอบรมมความสะดวก ผ เขารบการฝกอบรม มวย ทแตกตางกนพอสมควร วทยากรจงตองใชความพยายามอยางมากในการบรรยายและสาธตการปฏบต ซงสอดคลองกบแนวคดของเสาวนตย ชยมสก (2544 : 84) ไดกลาววา เงอนไขความส าเรจทส าคญทจะสงเสรมการใชฐานโรงเรยนในการบรหารจดการไดประสบความส าเรจไดอยางเปนไปตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 จะตองอาศยองคประกอบเหลาน ภาวะผ น าของผ บรหาร การท างานเปนทม การสรางความตระหนกและความรความเขาใจใหแกบคลากร การก าหนดผ รบผดชอบทเหมาะสมกบภาระงาน การวางแผนการก ากบดแล และ การมสวนรวมและการปรกษาหารอกบผ เกยวของ โดยใหเกดการประสานสมพนธระหวางบานและโรงเรยน 4. อาชพทใชในการฝกอบรมในหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนนนไดมาจากการส ารวจความตองการของคร ซงลวนแลวแตเปนอาชพทคน ในทองถนจงหวดระนอง ไดมการสบทอดกนมาจากรนสรน เปนภมปญญาทองถน และกอเกดจากการประยกตใหสอดคลองกบสภาวการณในปจจบน อาชพทง 8 ไดแก ไขเคมดนขาว เจาบานนอย อาหารทองถนแกงพงปลา อาหารทองถนยาวเล อาหารทองถนหมระนอง ขนมทองถนอาโปง ลกประคบสมนไพร และสมดพอเพยง ยงม ความเกยวพนกบการด ารงชวต โดยเฉพาะอาหารทองถน ยงคงเปนอาหารหลกของ คนในทองถน จงมความจ าเปนทจะตองรวมกนสบสานเพอสงตอใหรนลก รนหลานตอไป นอกจากนนแลวยงคงสามารถขยายตอยอดในทางธรกจไดอก เชน การพฒนาเปนแกงพงปลาแหง ยาวเยส าเรจรป โดยเพมเตมรปแบบของบรรจภณฑใหมความนาสนใจ และทนสมย อยางไรกตามกระบวนการสงเสรมใหเกดการพฒนาอยางยงยนตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวน เชน ส านกงานจงหวดระนอง องคกรปกครอง



338

สวนทองถน ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดระนอง วทยาลยชมชนระนอง และสถาบนการศกษาตาง ๆ เปนตน ซงสอดคลองกบแนวคดของเมตตเมตต การณจต (2553 : 228) ไดกลาววา คณคาของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานสามารถสนองความตองการของชมชนในทองถนไดเปนอยางด เพราะเปนการรวมพลงกบบคคล ทกฝาย ตลอดจนสามารถระดมสรรพก าลงและทรพยากร การมสวนรวมในการบรหาร กอใหเกดความรสกถงความเปนเจาของ ความเกยวของ ความรกและผกพน และ เปนการสรางเสรมความสมพนธระหวางสถานศกษากบชมชน นอกจากนแลวยงมอาชพอนๆ ในทองถนจงหวดระนองซงผวจยไมไดน ามาพฒนาเปนเนอหาในหลกสตรฝกอบรม ซงควรสงเสรม/ฝกอบรมเพมเตมตอไป เชน การนวดการท าเครองประดบ การผลตกะป และการผลตซอว เปนตน ขอเสนอแนะ ผลการวจย พบวา หลกสตรการฝกอบรมทพฒนาขนสามารถกอเกด การพฒนาดานความร ทกษะ และเจตคตเกยวกบการพฒนางานอาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถนไดอยางมประสทธภาพ เปนไปตามวตถประสงคทตงไว ทกประการ และจากผลการวจยในครงน ผวจยมประเดนทควรน ามาเปนขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลวจยไปใช 1.1 ควรคดเลอกวทยากรทมความรความเขาใจในบรบทของทองถน และเชยวชาญการประกอบอาชพนนๆ อยางแทจรง และมจ านวนวทยากรมากเพยงพอ (หากผ เขารบการฝกอบรมมจ านวนมาก) 1.2 จ านวนผ เขารบการฝกอบรมในแตละหนวยวชาไมควรเกน 30 คน เพอจะไดแลกเปลยนเรยนร สรางองคความรไดเหมาะสมกบเวลาทมอยอยางจ ากด 1.3 การจดบรรยากาศในการ ฝกอบรม ควรเอ อแก การเ รยน ร เปนธรรมชาตใหมากทสด โดยเฉพาะอยางยงวทยากรตองกระตนกระบวนการแหง การเรยนรโดยมผชวยวทยากรในแตละกลม



339

1.4 กระบวนการทดลองปฏบตการใชหลกสตรการฝกอบรมทพฒนาขน เนองจากเปนกระบวนการทตองอาศยชวงเวลาทเหมาะสมของกลมทดลอง วทยากร งบประมาณ และสถานท ดงนนตองมการเตรยมความพรอม และประสานงานกบทกฝายทเกยวของใหชดเจน 1.5 การจดการฝกอบรม เนองจากผ เขาฝกอบรมเปนผ ใหญ การจดกจกรรมการฝกอบรมจงจ าเปนทตองยดหลกจตวทยาการเรยนรของผ ใหญ เชน การใหเรยนรจากสภาพจรง เรยนรสงทจะน าไปใชประโยชนจรง เปนตน 1.6 ระยะเวลาในการใชหลกสตรการฝกอบรม สามารถปรบคาน าหนกของเวลาแตละเรองไดตามความเหมาะสม ทงนขนอยกบดลยพนจของผน าหลกสตรไปใช 1.7 ควรจดใหมการประเมนหลกสตรทกครงทมการน าหลกสตรนไปใช เพอใหทราบถงคณภาพของหลกสตร และน าขอมลจากการใชหลกสตรมาปรบปรงแกไขตอไป 1.8 องคกรปกครองสวนทองถน ควรน าหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ไปเปนตนแบบในการฝกอบรมประชาชนในพนท เพอสรางงาน สรางรายได 1.9 กระทรวงมหาดไทย ควรน าหลกสตรฝกอบรมเสรมสรางศกยภาพคร ในการสงเสรมงานอาชพของนกเรยนและชมชนโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน ไปเปนแนวทางในการขบเคลอนกลยทธการพฒนาอาชพในทองถน 2. ขอเสนอแนะส าหรบในการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษารปแบบการฝกอบรมซงจะกอใหเกดวฒนธรรมแหงการเรยนรในองคกรเพอน าไปสสงคมแหงการเรยนร 2.2 ควรน าแนวทางการพฒนาหลกสตรนไปใชในการพฒนาหลกสตรอน ๆ เชน คณะกรรมการสถานศกษากบการปฏรปการศกษาในทศวรรษท 2 และการบรหารสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐานเพอการพฒนาทองถน 2.3 ควรน าผลการวจยในขนท 1 ไปก าหนดกลยทธเพอสงเสรมการประกอบอาชพในทองถน



340

2.4 ควรมการพฒนารปแบบการเสรมสรางงานอาชพในทองถนโดยประยกตใช การเทยบรอยคณภาพ (Benchmarking) เอกสารอางอง กตตธช คงชะวน . (2553) . รปแบบการพฒนาหลกสตรท สอดคลองกบ

กระบวนการเรยนรของชมชนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง . วทยานพนธปรชญาดษฏบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ใจทพย เชอรตนพงษ. (2539). การพฒนาหลกสตร : หลกการและแนวปฏบต. กรงเทพมหานคร : ภาควชาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พสณ ฟองศร. (2551). เทคนควธประเมนโครงการ.(พมพครงท 5). กรงเทพมหานคร : พมพงาม.

บญชม ศรสะอาด. (2546). การพฒนาหลกสตรและการวจยเกยวกบหลกสตร. กรงเทพมหานคร : สวรยาสาสน.

ภาณพงศ พนมวน. (2557). ความสามารถในการแขงขนดานคณภาพการศกษากบการจดอนดบของ IMD 2014. วารสารการศกษาไทย.11 (119), หนา 14 – 17. มาเรยม นลพนธ และคณะ. (2555). การพฒนานวตกรรมการจดการเรยนการ

สอนท เนนความแตกตางระหวางบคคล. ส านกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. เอกสารอดส าเนา.

เมตตเมตตการณจต. (2553). การบรหารจดการศกษาแบบมสวนรวม : ประชาชน องคกรปกครองสวนทองถน และราชการ. (พมพครงท 3). นนทบร : บคพอยท.

วชย วงษใหญ. (2554). การพฒนาหลกสตรอดมศกษา. (พมพครงท 2) . กรงเทพมหานคร : อารแอนดปรนท จ ากด.

ศรชย กาญจนวาส.(2556). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. (พมพครงท 7). กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.



341

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2551). รายงานการวจย สมรรถนะครและแนวทางการพฒนาครในสงคมท เปลยนแปลง. กรงเทพมหานคร : พรกหวานกราฟฟค.

สเมธ งามกนก. (2557). รายงานการวจย เรอง การศกษาคณภาพครในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาข นพนฐานในเขตภาคตะวนออก. ศนยนวตกรรมการบรหารและผ น าทางการศกษา , คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยบรพา.

สวรรณ พณตานนท และกาญจนา วธนสนทร. (2555). การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนาทองถน (School Based Management for Local Development: SBMLD).กรงเทพมหานคร : เอดดมเดยพบลชชง.

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2558). แนวทางการจดกจกรรมเรยนร “ลดเวลาเ รยน เพ มเวลา ร ” ช นมธยมศกษาปท 1 – 3 . ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

เสาวนตย ชยมสก. (2544). การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานเพอการประกนคณภาพการศกษา. กรงเทพมหานคร : บคพอยท.

อรณลมศร(2558). คมอการสอนการงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพมหานคร : วฒนาพานช.

อ านาจ ชสวรรณ. (2554). พฒนาอาชพใหมความมนคงระดบมธยมศกษาตอนปลาย.

กรงเทพมหานคร : ไผ มเดย เซนเตอร. Abdulaziz, Fahad T. Alfehaid. (2011). Developing an ESP curriculum for

students of health sciences through needs analysis and course evaluation in Saudi Arabia. School of Education, University of Leicester.

Bloom, B.S. (ed.) (1956).Taxonomy of Educational Objectives, the

classification of educational goals – Handbook I. Cognitive Domain. New York: McKay.



342

Oliva, Peter F. (2009). Developing the Curriculum.(7th ed.). Boston: Allyn and Bacon.

Park, Jong Pil. (2000). Creating an autonomous school community: School –

based management in Korea. The University of Texas at Aus Taba, H. (1962). Curriculum Development: Theory and Practice. New York :

Harcourt, Brace &World.



343

รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต

The Model People’s Participation in the Administration of the Local

Administrative Organization in Phuket Province Based on the Good Governance Principles

ค านง สงหเอยม

Kumnung Sing-eaim บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพปจจบนการมสวนรวมของประชาชน ปญหาอปสรรค ความคดเหนและขอเสนอแนะ และแสวงหารปแบบการมสวนรวม ของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกตรองสวนทองถน จงหวดภเกต เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) รวบรวมขอมลดวยการสมภาษณเชงลก (In depth Interview) จากผ ใหขอมลส าคญ (Key Information) ซงประกอบไปดวยบคลากรภาครฐซงเปนขาราชการประจ า นกการเมองระดบชาต ผน าทองถน ผน าชมชน ผน าตามธรรมชาต ผน าศาสนา ผน ากลมอาชพและประชาชนทวไป รวม 25 คน และด าเนนการสนทนากลม (Focus Group Discussion) โดยผทรงคณวฒและผ เชยวชาญในองคกรปกครองสวนทองถน จ านวน 20 และ 10 คน ตามล าดบ วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) ผลการวจยพบวา 1) สภาพการมสวนรวมของประชนในปจจบน พบวา มการเปดโอกาส ใหประชาชนแสดงความคดเหนผานเวทประชาคม มการแตงตงคณะกรรมการจดท าแผนยทธศาสตรการพฒนาทองถน และพฒนาระยะ 3 ป มรการแตงตงคณะท างาน ซงมาจากผทมบทบาทหรอผน าทองถน ผน าชมชน และคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการด าเนนการ คดเลอกจากผทรงคณวฒ ผ น าชมชน ผน าทองถน หรอ ผใกลชดฝายบรหาร



344

2) ปญหา อปสรรค ความคดเหนและขอเสนอแนะการมสวนรวมของประชาชน พบวา ปญหามสวนรวมของประชาชน คอ การประชาสมพนธใหประชาชนเขามามสวนรวมยงไมเขาถงกลมเปาหมาย อปสรรคการมสวนรวมของประชาชน คอ การไมเปดใหประชาชนเขามามสวนรวมและการเมองมการสบทอดอ านาจตอเนอง และในสวนของความคดเหนและ ขอเสนอแนะการมสวนรวมของประชาชน ควรรบฟงและเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกมตควรเพมชองทางใหประชาชนมสวนรวม หลายชองทางทงทเปนทางการและไมเปนทางการ 3) รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดภเกต พบวา รปแบบเปน 3PR-Model ซงประกอบดวยการด าเนนงานใน 4 ขนตอน ขนท 1 P = Policy เปนขนตอน การก าหนดนโยบาย ขนท 2 P = Project เปนขนตอนการก าหนดโครงการ ขนท 3 P = Proceeding เปนขนตอนการด าเนนงานตามโครงการ และขนท 4 R = Report เปนขนตอนการตดตามและรายงานผลการด าเนนงาน ซงในแตละขนตอนของ 3PR จะมการด าเนนการรปแบบวงจรการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ประกอบดวยวงจรยอยอก 4 ขนตอน ซงเรยกยอๆ วา PAOR อนประกอบดวย 1. P = Planning คอ การวางแผน 2. A = Act หรอ Action คอ ปฏบตตามแผน 3. O = Observation คอการสงเกคผลทไดจากการด าเนนการ และ 4. R = Reflection คอ การสะทอนผล เปนขนตอนสดทายทน าผลของการปฏบตและการสงเกตมารวบรวมวเคราะหผลด ผลเสย สรปผล สะทอนขอมลยอนกลบไปสการวางแผนการด าเนนการครงตอไป ซงวนกลบไปสวงจรการปฏบตอกครงหนงวงจรนมลกษณะเหมอนขดลวด (Spinal Circle) การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเปนกระบวนการท เปนพลวต (Dynamic Process) ของเกลยวปฏสมพนธมกระบวนการยอนกลบและน าไปสการพฒนาขนตอไป ค าส าคญ : รปแบบการมสวนรวม, หลกธรรมาภบาล, การบรหารจดการ, องคกรปกครองสวนทองถน



345

Abstract The purposes of this study were : 1) to study the present conditions of the people’s participation in the administration of the local administrative organizations of Phuket, 2) to examine problems and propose suggestions to improve the people’s participation and 3) to propose the model of people’s participation in the administrative of Phuketlocal administrative units based on the principles of Good Governance. The research employed a qualitative methodology. The researcher conducted the research by using an in-depth interview technique with 25 key informants consisting of government officials, local politicians, leaders of the community and occupational groups, religious leaders and general public. The focus group discussion was implemented with a group of 20 skilled and experienced people who were working in the local administrative organizations in Phuket, and 10 experts. The study revealed: 1. The current situation of people’s participation in the administration of the local administrative office in Phuket were as follows : most organizations organized the public forums for the people to participate in setting the policy. Have established steps and processing planning by following the strategic developmental plan and the three years developmental plan every year. The working committee in each local organization consisted of community leaders and the government officials, and worked according to the experts, community leaders, or administrators. 2. Problems, obstacles and suggestion : The people lacked information about how to participate in the local administrative organizations’ activities, and there were also a large number of passive population. Participation Obstacles Few channels of participation for the people amd the succession of the local politicians were found. And Opinions about People’s



346

participation and Suggestions for the People’s participation : The local administrative organizations should listen to the people’s opinions in every dimension. Various channels of participation Should be added, both formally and informally. 3. The management model which will be used to develop the participation of the people based on the principles of good governance was called 3PR. The model consisted of four steps: 1. P = Policy – policy setting ; 2. P = Project – project setting; 3.P = Proceeding – implementing the project; And 4. R = Report – follow-up and report the result of the project. In each step of 3PR, there are 4 mini steps which are called PAOR, based on the concept of Participatory Research which is a dynamic process. The PAOR consists of 1. P = Planning 2 A = Act 3. O = Observation 4. R = Reflection บทน า การบรหารจดการเกดขนมานานแลว พรอมๆ กบการมสงคมมนษย เพราะการอยรวมกนเปนกลม เปนคณะ เปนชมชนของมนษย ยอมมความจ าเปนตองม การคนหาวธการ หรอสรางกฏเกณฑเพอใหคนในสงคมอยกนไดอยางมความสงบสข แนวทางและวธปฏบตเหลานไดมการพฒนารปแบบสบตอกนมาแตโบราณ หากจะยอนประวตศาสตรไทยไปถงสมยกรงสโขทยเปฯตนมา พบวา พระมหากษตรยของไทยเราทรงปกครองแผนดนตามวถทางสมบรณาญาสทธราชย แมพระมหากษตรยซงเปนฝายใชอ านาจปกตรองกบฝาผถกปกครองจะมความสมพนธกนในแนวดง พระมหากษตรยทรงมพระราชอ านาจเบดเสรจกตาม แตจากหลกฐานทางประวตศาสตรไมปรากฏใหทราบวาพระมหากษตรยทรงใชอ านาจตามอ าเภอใจแตประการใด ในทางตรงกนขามกษตรยทกพระองคทรงยดหลกความยตธรรม ใชทศพธราชธรรมและปฏบตตาม หลกค าสอนทางศาสนา เสมอนเปนปจจยทจะคอยควบคม ก ากบพระราชจรยวตรของทกพระองคในการปกครองบรหารราชการแผนดน หลกธรรมดงกลาวสอดคลองกบ



347

หลกการบรหารจดการทด (Good Governance) ซงเปนแนวคดการบรหารงานแนวใหมทเกดขนจากกระแสสงคมโลกทหลงไหลไปทวทกมมโลกเพอซมซบใหนานาประเทศ ใชเปนหลกพนฐานในระบบประชาธปไตยใชในการบรหาร เชนมการกลาวถงสทธเสรภาพ และการมสวนรวมของประชาชน จงสงผลใหประเทศไทยซงเปนหนงในสมาชกของสงคมโลก มอาจเพกเฉยได จงเปนทมาของพระราชกฤษฎกาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ทภาครฐอไดแก สวนราชการ องคการมหาชน รฐวสาหกจและองคกรปกครองสวนทองถน ไดน าเอาแนวคดและหลกเกณฑน ไปปรบใช และยงไดเผยแพรไปยงภาคธรกจ เอกชนตลอดจนถงภาคประชาชน ทงระดบบคคลและสงคม แมกระทงวงการศกษาไดน าไปก าหนดลงหลกสตรการสอนอกดวย พระราชกฤษกาดงกลาวเปรยบเสมอนหลกประกนส าคญ ทจะใชเปฯยทธศาสตร ในการบรหารจดการประเทศ ซงทกภาคสวนควรท าความเขาใจเปนอยางยง (เมตตเมตตการณจต, 2554 : ค าน า) เปนขอมลเชงประจกษวา “การบรหารจดการบานเมองทด” หรอ “ธรรมาภบาล” (Good Governance) ไดเกดขนในสงคมไทยมาชานานแลวนนคอ “ทศพธราชธรรม” อนเปน “Royal Governance” ทพระมหากระษตรยมาตงแตการปกครองประเทศ ในระบบสมบรณาญาสทธราชยนนเองเมอสถานการณบานเมองเปลยนไป พฒนาการดานตางๆ เจรญกาวหนาขน แนวคดในการบรหารกจการบานเมองทด กยอมเปลยนแปลงไปตามยคตามกาลเวลา แนวคดทฤษฏตางๆ ไดถกบนทกหรอบญญต ไวเปนกฏหมาย และระเบยบตางๆ เพอใชเปนเครองมอในการบรหารบานเมอง (สเทพ เชาวลต, 2552 : 29) ส าหรบการบรหารราชการแผนดนหรอการบรหารราชการบานเมองไทยเรานน เรามกฎหมายสงสด คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนเครองมอในการบรหารประเทศมาเปนเวลายาวนาน ซงมการยกเลก ปรบปรง แกไขเปลยนแปลงมาเปนล าดบ ทงน เปาหมายหลกกคอ ตองการใหไดรฐธรรมนญฉบบทดทสด ทกฝายยอมรบ เพอน าไปใชปกครองและพฒนาประเทศใหประชาชนอยดกนด ทงรฐธรรมนญฉบบทผานๆ มา และฉบบทก าลงจะเกดขนในอนาคตอนใกล ลวนไดบรรจสาระส าคญ



348

ทเกยวของกบประชาชน เปนตนวาไดบญญตเกยวกบการคมครอง สงเสรม ขยาย สทธเสรภาพของปวงชนชาวไทย และทส าคญมการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในรปแบบทหลากหลายทงทางตรงและทางออม เมอมตการมสวนรวมของประชาชนเกดขน ซงไดบญญตในรปแบบการกระจายอ านาจสองคกรการปกครองสวนทองถน ท เ นนการมสวนรวมของประชาชนเปดชองทางใหประชาชนเขามามสวนรวม ในการปกครองทอวถนในรปแบบตางๆ มากขน การมสวนรวมของประชาชน จงกลายเปนหลกการส าคญททกภาคสวนหความส าคญ แมแตนานาอารยประเทศ ตางกใหความส าคญกบการมสวนรวม ส าหรบผ วจยจากการทไดศกษาเรยนร การเปลยนแปลงและการพฒนาบานเมองไทยทผานมา แมผ มสวนเ กยวของ จะพยายามใชกลวธตางๆ มาจดการกบบานเมองอยางหลากหลายแลวกตาม ดวยบรบทของสงคมไทยกลบเหนวา “สงคมไทยในทกระดบจะตองใหความส าคญกบการมสวนรวม โดยเฉพาะการมสวนรวมของประชาชนบนพนฐานทมองคความรประชาชนสามารถเขาถงขอมลภาครฐไดตามควร เขาใจบทบาทของตน สามารถเปนสวนหนงในการชวยขบเคลอนและพฒนาระบบการเมองไทยใหมคณภาพ เขาสระบบประชา ธปไตยแบบม สวน ร วมท เ ป ด โอกาสใ หประชาชนเ ขามามส วน รวม ในการพฒนาการเมองไทยในทกมตเสยท” ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทอง ถนในขอบเขตทผ วจยท าการศกษาคร งน ก เ ปนผลมาจากการเปล ยนแปลง ของภาค รฐแนวใหม เมอสถานการณของโลกเปลยนไป องคกรระดบรากหญาอยางองคกรปกครอง สวนทองถนยอมมผลกระทบฝนเชงบรหารจดการอยางหลกเลยงไมได ซงแมแตวถชวตของประชาชนในทอง ถนกมผลกระทบไปดวย ท เหนไดชด เจนคอภายหลง การประกาศใชรฐธรรมนญ ฉบบ พ.ศ.2540 ทสาระส าคญเปนการกระจายอ านาจ สทองถน ในสวนภาครฐไดน าเอาแนวคด “ธรรมาภบาล” (Good Governance) หรอแนวคดการบรหารจดการบานเมองและสงคมทด มาใชซงมองคประกอบส าคญคอ การมสวนรวมของประชาชน อนปนหลกประกนไดวา ทกภาคสวนควรไดมสวนรวม ในการบรหารจดการในทกระดบ ครอบคลมในทกพนทแมวาในสภาพความเปนจรง



349

เมอวนเวลาผานไประยะหนงปรากฏการณ การมสวนรวมทแทจรงของประชาชน ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทอง ถน ยง ไมครอบคลมในทกมต ภาคประชาชนเขาไปมสวนรวมคอนขางนอยไมเปนไปตามหลกการกระจายอ านาจและหลกการบรหารจดการบานเมองทด ดวยสภาพปญหาและความส าคญขางตน แมวาการมสวนรวมของประชาชนจะมชองทางอยบางตามนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหม หรอตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญกตาม เมอศกษาสภาพความชเปนจรงของจงหวดภเกต ซงเปนจงหวด ทมศกยภาพการปกครองสวนทองถนอยในระดบตนๆ ของประเทศกลบพบวา “การมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนในสวนของภเกต ประชาชนมโอกาสเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายเพยงแครบร และการใหขอมลตามแบบสอบถามเบองตนเทานน สวนการมสวนรวมแสดงความคดเหน การรวมการตดสนใจ การรวมลงมอปฏบต มขอจ ากดหลายประการ สอดคลองกบท มนญ ปญญกรยากร (2550 : 1) ไดศกษาไววา “การมสวนรวมของประชาชนจะอยในรปแบบทประชาชนเปนฝายรบ (Passive Receivers) ขณะทรฐ เปนผกระท า (Active Communicators) โดยอาศยกระบวนการสอสารแบบทางเดยว (One Way Commutation) โดยมภาครฐเปนผตดสนใจฝายเดยวในกระบวนการก าหนดนโยบาย เหลานเปนเพยงตวอยางขอจ ากดและปญหาการมสวนรวมของประชาชน ผ วจยในฐานะผ บรหารองคกรปกครองสวนทองถนท าหนาทสนบสนนชวยเหลอใหบรการสาธารณะท างานดานสงคมสงเคราะหใหกบหลายองคกรของภาครฐ ตองการเหนปญหาของทองถนไดรบการแกไข โดยใหประชาชนผมสวนได สวนเสยเขาไปมสวนรวมในการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดภเกตในทกมต จงตองท าการศกษาเพอแสวงหารปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ทงนเพอร ารปแบบทไดจากการศกษาไปพฒนาและน าไปใชในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนของจงหวดภเกตใหมประสทธภาพยงขน ในโอกาสตอไป



350

วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาสภาพปจจบนการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวทองถนจงหวดภเกต 2. ศกษาปญหา อปสรรค ความคดเหนและขอเสนอแนะ การมสวนรวม ของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 3. แสวงหารปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการองคการปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต วธการด าเนนการวจย การวจยเรอง รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยใชการสมภาษณเงลก (In-depth Interview) เพอใหเขาถงขอมลเชงลกจากผ ใหขอมลส าคญและด าเนนการสนทนากลม (Focus Group Discussion) เพอขอความคดเหฯจากผมสวนทเกยวของ ด าเนนการวจยดงน ผ ใชขอมลส าคญ (Key Information) ประกอบดวย 3 ภาคสวนคอ ภาครฐ ทเกยวของทงขาราชการประจ าและนกการเมองระดบชาต รวม 7 คน ผน าทองถน 6 คน และผน าชมชนอนประกอบดวยผน าตามธรรมชาต ผทรงคณวฒ ผน าศาสนา และผน ากลมอาชพตางๆ รวม 12 คน รวมผใหขอมลส าคญ 25 คน ผมความรและประสบการณในทองถน จากหลากหลายอาชพจ านวน 20 คน ผทรงคณวฒและผ เชยวชาญอก 10 คน ผวจยไดด าเนนการวจยโดยการ 1) สมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผ ใหขอมลส าคญ คอ ผบรหารทองถน ผน าศาสนา ผน าตามธรรมชาต ผน ากลมอาชพ ขาราชการ และประชาชนทวไป 25 คน 2) การด าเนนการสนทนากลมครงท 1 เพอรวบรวมขอมล จากผมความรและประสบการณจากหลายอาชพเขารวมสนทนากลม จ านวน 20 คน และ 3) การด าเนนการสนทนากลมครงท 2 เพอรวบรวมขอมล จากผทรงคณวฒและผ เชยวชาญอนเปนการเพมน าหนกและความนาเชอถอขอมล ทไดด าเนนการสนทนากลมครงท 1



351

การวเคราะหขอมล ผ วจยขอมลทกประเภททรวบรวมไดจากเอกสาร และงานวจยทเ กยวของ ขอมลจากการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ด าเนนการศกษาวเคราะหโดยละเอยด และน าผลทไดไปด าเนนการสนทนากลม (Focus Group Discussion) จ านวน 2 ครง จากนนไดจบใจความหลก จดกลมขอมลแตละประเดน พจารณาความเชอมโยง ความเหมอน และแตกตางของขอมล แลวน าเสนอขอทคนพบในรปแบบของความเรยง ตามวตถประสงคของการวจย สรปผลการวจยและการอภปรายผล สรปผลการวจย 1. สภาพปจจบนการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 1.1 ดานการก าหนดนโยบาย ประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโนบายผานเวทประชาคมเพยงสวนนอยเทานน ทงนเนองจากมขอจ ากดเรององคควาทร และในทางขอเทจจรงการก าหนดนโยบายถกก าหนดโดยนกการเมองทชนะการเลอกตง สงผลใหความตองการแตกตางกนในแตละชมชนน ามาก าหนดเปนนโยบายเพยง บางประเดนเทานน 1.2 ดานการวางแผน ทองถนมระเบยบ แบบแผนและขนตอนตาม ตนสงกดอยแลวประชาชนมสวนรวมทางออมผานตวแทน แตละชมชนเสนอ ความตองการผานตวแทน การแกปญหาไมครอบคลมตามความตองหารของประชาชน 1.3 ดานการด าเนนการ โอกาสทประชาชนจะไดรวมแสดงความคดเหน ในดานการด าเนนการมนอย สวนใมหญด าเนนการตามนโยบายทผบรหารแถลงไว ตอสภาทองถน ตอบสนองความตองการไดมากนอยเพยงใดศกยภาพของสมาชกสภาเปนตวชวด 1.4 ดานการตดตามและประเมนผล ประชาชนเขาไปมสวนรวมเฉพาะทกฎหมายก าหนดและสวนใหญจะเปนผน าทมโอกาสเขาไปมสวนรวม สวนประชาชน



352

โดยทวไปท าไดเพยงตอบแบบสอบถามความพงพอใจ และทส าคญการตดตามประเมนผลไดไดสงผลตอการปรบปรงแกไข 2. ปญหา อปสรรค ความคดเหนและขอเสนอแนะ การมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสนทองถนจงหวดภเกต 2.1 ปญหาการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต พบวา 1) การประชาสมพนธเขาไมถงกลมเปาหมาย ประชาชนขาดความเชอมน และไมใหความส าคญกบกจกรรม ของทองถน 2) การจดกจกรรมไมตรงกบความตองการของประชาชน และเมอจดขนมาแลวผบรหารทองถนมกใชโอกาสชน าประชาชนใหคลอยตามมากกวาใหประชาชนรวมคด 3) ประชาชนขาดองคความร ไมทราบบทบาทของตนทมตอทองถน ไมรชองทางในการเขาไปมสวนรวม 4) ขาดดารบรณาการระหวางองคกรปกครองสวนทองถนสงผลใหแกปญหาในภาพรวมไดไมดเทาทควร ประกอบกบองคกรขนาดเลกงบประมาณด าเนนการไมเพยงพอ และ 5) ดวยกระแสการซอเสยงของนกการเมอง ประชาชน มทศนคตทางลบกบการเมองหลงจากการเลอกตงแตละครงประชาชนมการแบงพวกแบงฝายเกดความขดแยงในทองถนขน 2.2 อปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสสนทองถนจงหวดภเกต พบวา 1) นกการเมองสบทอดอ านาจตอเนองเปนเวลานานท าใหเกดกลมผลประโยชนใชอทธพลในองคกร การบรการสาธารณะจงกระจกอยกบพวกพอง 2) มการปกปดขอมลขาวสารเพอไมใหประชาชนรบร การบรหารงานโครงการไมเปนไมตามเปาหมาย ประชาชนขาดโอกาสในการรบบรการสาธารณะทพงจะได 3) การปฏบตงานยงคงเปนไปตามรายแผนงาน โครงการเนนแผนการจายเงนใหเปนไปตามงวดเงนมากกวาการบรณาการเพอใหไดงานและประหยดงบประมาณ 4) สภาพของจงหวดภเกตเปนสงคมเมองเตมพนท วถชวต คนเมองตางคนตางอย ขาดการเอ ออาทรกน ขณะเดยวกนดวยบรบทท เ ปน เมองทองเทยว มประชากรแฝงอาศยอยจ านวนมากสงผลใหการเกบขอมลน าไป



353

วางแผนพฒนาผดพลาดไมเปนไปตามเปาหมาย และ 5) ความหลากหลาย ในการประกอบกอบอาชพของประชาชนในจงหวดภเกต ท าใหประชาชนจ านวนหลายกลมหลายอาชพไมสามารถเขาไปมสวนรวมกบทองถนได 2.3 ความคดเหนของการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต พบวา 1) ประชาชนไมคอยมโอกาสในการเขาไปมสวนรวมในการพฒนากลมการเมองทองถน ในการรวมกลมทางการเมองควรเปดโอกาสใหประชาชนทวไปเขาไปมสวนรวมดวย 2) ควรประชาสมพนธเชญชวนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารองคกรปกครองสวนทองถนใหมากขน 3) ในการจดท าแผนพฒนาจงหวดภเกต ควรเปดโอกาสใหผน าทองถนทง 19 องคกรปกครองสวนทองถนเขารวมประชมเพองแสดงความคดเหนดวย 4) ผ บรหารองคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดภเกตควรมวสยทศนทเปนนกประชาธปไตยทแทจรง 5) ควรมการปรบแนวคดใหมๆ ทจะใชบคคลหรอภมปญญาทองถนใหเกดประโยชนสงสด 6) การบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ควรเปนการบรหารแบบแนวราบ 7) บรการสาธารณะทกอยางในจงหวดภเกตควรผานกระบวนการประชาพจารณและไดรบความเหนชอบจากประชาชนสวนใหญ และ 8) องคกรปกครองสวนทองถนตองท าหนาทในฐานะหนวยบรการสาธารณะอยางแทจรง 2.4 ขอเสนอแนะการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต พบวา ควรมการด าเนนการดงน 1) คดหาแนวทางใหประชาชนรวมแสดงความคดเหนหลากหลายชองทาง ใหเขาเขามามสวนรวมในหลายๆ มต ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ 2) ควรมการจดตงองคกรประชาชนขนในทกองคกรปกครองสวนทองถนเพอกระตนใหประชาชนไดเขาใจ และเขาถงบทบาทของตนทจะตองมปฏสมพนธกบทองถนในเรองตางๆ 4) ผบรหารนาชอกจากตองใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของประชาชนใหมากขนแลวยงจะตองท าความเขาใจวฒนธรรมชมชนอยางถองแทดวย โดยเฉพาะความตองการทแตกตางของแตละชมชนจะตองไดรบการดแลอยางเสมอภาค 5) ควรเพมความเขมขนในการจด



354

กจกรรมเพอพฒนาคนในทองถนใหมคณภาพมากขนโดยเฉพาะระเบยบ กฎหมายทเ กยวของกบด าเนนวถชวตในทองถนหรอชมชนและ 6) ขอม,ความคดเหนและขอเสนอแนะทไดจากประชาชนจะตองน าไปเปนขอมลพนฐานในการบรหารจดการและวางแผนแกปญหาอยงเปนรปธรรม 3. รปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต จากการด าเนนการวจยไดรปแบบ เปน 3PR-Model ประกอบดวยการด าเนนงานใน 4 ขนตอน คอ ขนท 1 P = Policy เปนขนตอนการก าหนดนโยบาย ขนท 2 P = Project เปนขนตอนการก าหนดโครงการ ขนท 3 P = Proceeding เปนขนตอนการด าเนนงานตามโครงการ และขนท 4 R = Report เปนขนตอนการตดตามและรายงานผลการด าเนนงาน ซงในแตละขนตอนของ 3PR จะมการด าเนนการเปนรปแบบยอยอก 4 ขนตอน ซงเรยกยอๆ วา PAOR อนประกอบดวย 1. P = Planning คอ การวางแผน 2. A = Act หรอ Action คอ ปฏบตตามแผน 3. O = Observation คอการสงเกคผลทไดจากการด าเนนการ และ 4. R = Reflection คอ การสะทอนผลเปนขนตอนสดทายทน าผลของการปฏบตและการสงเกตมารวบรวมวเคราะหผลด ผลเสย สรปผล สะทอนขอมลยอนกลบไปส การวางแผนการด าเนนการครงตอไป ซงวนกลบไปสวงจรการปฏบตอกครงหนงวงจรน มลกษณะเหมอนขดลวด (Spinal Circle) การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เปนกระบวนการทเปนพลวต (Dynamic Process) ของเกลยวปฏสมพนธมกระบวนการยอนกลบและน าไปสการพฒนาขนตอไป การอภปรายผล การศกษาวจย เรองรปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพปจจบนของการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 2) ศกษาปญหา อปสรรค ความคดเหนและขอเสนอแนะ การมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาล ในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 3) แสวงหารปแบบ



355

การมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต สามารถน ามาอภปรายผลการวจยดงน สภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการองคกรปกครอง สวนทองถนจงหวดภเกต ไดเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบาย การวางแผน การด าเนนงานและการตดตามประเมนผลตามกฎหมายก าหนดตมประชาชนเพยงสวนนอยเทานนท ไ ด เ ขามามสวนรวมแสดงความคดเหน ในการก าหนดนโยบาย เพราะนโยบายมกถกก าหนดโดยนกการเมองทชนะการเลอกตงแลวเขามาท าหนาทเปนฝายบรหาร ในดานการวางแผนสวนใหญจะด าเนนการ โดยฝายขาราชการประจ า ในสวนของประชาชนมโอกาสเขามาในรปของคณะกรรมการซงเขามาทางออมโดยผานตวแทน การวางแผนพฒนาจะมศกยภาพมากนอยแคไหนขนอยกบศกยภาพของตวแทนของแตละชมชน สวนการด าเนนงานตามแผนประชาชน มสวนรวมในรปของคณะกรรมการทเลอกมาจากตวแทนซงในทองถนสวนมากจะเปนคนทใกลชดฝายบรหาร ในดานการตดตามปละประเมนประชาชนมกรบทราบผล การด าเนนงานภายหลงเสรจสนโครงการไปแลว คณะกรรมการตดตามประเมนผล ตามรปแบบของคณะกรรมทก าหนดไมคอยมบทบาทในการรวมตดตามผล สวนประชาชนทวไปมสวนรวมในกระบวนการตดตามและประเมนผลในรปแบบ ของการตอบแบบสอบถามความพงพอใจกลาวคอรวมประเมนภายหลงการด าเนนโครงการนนเอง ซงจะเหนไดวาสภาพการมสวนรวมในดานตางๆ ทกลาวมาประชาชน มสวนรวมบางกเพยงตามทกฎระเบยบก าหนดเทานน การมสวนรวมของประชาชน ในการบรหารจดการ องคกรปกครองครองสวนทองถนในจงหวดภเกตควรเปนดงท ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต ไดก าหนดไววา การมสวนรวมคอ การทใหประชาชนหรอชมชนสามารถเขาถงกระบวนการตดสนใจ ในการก าหนดนโยบายการพฒนาทองถน และมสวนรวมรบประโยชนจากบรการสาธารณะ รวมทง มสงนรวมในการควบคมและประเมนโครงการ ซงลกษณะของการมสวนรวมควรม 2 ลกษณะ คอ 1) มสวนรวมในกระบวนการพฒนา โดยประชาชนมสวนรวมพฒนาตงแตเ รมตนจนสนสดโครงการอนไดแกการรวมคนหาปญหาและความตองการ



356

การวางแผน การตดสนใจ การระดมทรพยากรและเทคโนโลยในทองถน รวมบรหารจดการ รวมตดตามประเมนผลรวมถงรวมรบประโยชนทเกดขนจากการด าเนนโครงการ 2) การมสวนรวมทางการเมองคอการสงเสรมสทธ เสรภาพ และการรวมพลงอ านาจ ของพลเมองโดยประชาชน หรอชมชนรวมพลงพฒนาขดความสามารถเพอปกปองและรกษาผลประโยชนของชมชน ซงสภาพความเปนจรงการมสวนรวมของประชาชน ตามหลกธรรมภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนของจงหวดภเกตในแตละดาน ประชาชนมสวนรวมมนอยมาก ซงสอดคลองกบ สเทพ เชาวลต (2552 : 4-6) ทไดน าเสนอไววา “การบรหารจดการภาครฐจากอดตทผานมา มปญหาในการบรหารจดการทด ขาดการน าหลกการบรหารจดการบานเมองทดหรอหลกธรรมาภบาลมาใช ในการบรหาร” ซงตวชวดไดแก 1) การบรหารแบบไมมสวนรวม การบรหารจดการภาครฐเทาทผานมายงเปดโอกาสใหผ รวมงานมสวนรวมนอยมาก ความคดทางการบรหารจดการมกมกอยในกลมของผ บรหารหรอเฉพาะตวผ บรหารเองในการตดสนใจ เรองตางๆ จนน าไปสสภาวะผ น าแบบอตตาธปไตย เปนเผดจการทางความคด ไมคอยยอมรบฟงความคดเหนของผ รวมงานโดยเฉพาะผ รวมงานในระดบปฏบตการ 2) การทจรต ประพฤตมชอบในวงราชการเปฯปญหาใหญของการบรหารจดการภาครฐ การแสวงหาผลประโยชนจากต าแหนงหนาท การวงเตน การกระท าผดกฎ ผดระเบยบ การขาดการควบคมทด การบงคบใชกฎหมายหยอยประสทธภาพ น าไปสการสมยอมกนของผแสวงหาผลประโยชน 3) ความไมโปรงใสทางการบรหารทางการบรหารจดการ การขาดระบบการตรวจสอบ ควบคม ประเมนผล การตดตามผลทดมประสธภาพ สงผลใหเกดความไมโปรงใสทางการบรหารและความไมโปรงใสเปนตวน าไปสการประพฤต มชอบในวงราชการเกดขน ขอเสนอแนะ จากการวจยเรองรปแบบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ผวจยมขอเสนอแนะดงน



357

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.1 ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ควรใหความส าคญกบประชาชนทกภาคสวนไดมสวนรวมในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 1.2 ภาครฐตองสนบสนนงบประมาณการประชาสมพนธใหความร แกประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 1.3 กอนและหลงการเลอกตง ควรมกฎหมาย ขอบงคบล หรอระเบยบ ใหประชาชนเขาไปมสวนรวมกบนกการเมองหรอกลมการเมองทองถนในการบรหารจดการ ทงในดานการก าหนดนโยบาย การวางแผน การด าเน นการและตดตามประเมนผลอยางเปนรปธรรม 2. ขอเสนอแนะการน าผลการวจยไปปฏบต 2.1 องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดภเกตทกแหง ควรมการท างานบรณาการกนในการพฒนาทองถน โดยใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการและน าเอารปแบบทผวจยไดศกษานไปประยกตใช ตงแตการก าหนดนโยบาย การวางแผนก าหนดโครงการ การด าเนนงาน และการตดตามประเมนผล 2.2 ควรมการเพมชองทางการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ใหหลากหลายขน ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ 2.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรพฒนาบคลากรใหมความรมากขนและใชหลกธรรมาภบาลเปนกรอบแนวทางการด าเนนการอยางจรงจง รวมทงตองม จตสาธารณะ ใหบรการประชาชนอยางเตมใจ จรงใจและสดความสามารถ 2.4 ควรอบรใประชาชนในทองถนใหมความรเรอง กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวกบบทบาทหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนสามารถมปฏสมพนธกบทองถนไดในทกมต 2.5 ควรน าขอคดเหนของประชาชนไปเปนขอมลในการบรหารจดการ และมการแกไขปญหาใหทนกบสถานการณและความตองการเปนส าคญ



358

2.6 ควรมการจดล าดบความตองการของประชาชนตามความส าคญเรงดวน กอนน ามาจดท าหรอก าหนดกจกรรมโครงการโดยมการประชาสมพนธ ใหประชาชนทราบอยางตอเนอง 3. ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป 3.1 ควรศกษาและพฒนารปแบบการมสวน รวมของประชาชน ตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต ทไดจากกรวจยครงนโดยน าไปทดลองใชกบองคการบรหารสวนต าบลหรอเทศบาล แหงใดแหงหนงเพอใหไดรปแบบทชดเจนขน 3.2 ควรศกษาการพฒนาชองทางมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกต 3.3 ควรศกษาการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดภเกตตามหลกธรรมาภบาล การบรหารจดการบานเมองทดในองคประกอบอน เชน ประสทธผล ผระสทธภาพ การตอบสนอง ภาระรบผดชอบ ความโปรงใส การกระจายอ านาจ นตธรรมและความเสมอภาค เอกสารอางอง เมตตเมตการณ. (2554). การบรหารจดการทด. นนทบร : บรษทบคพอยท จ ากด. มนญ ปญญกรยากร. (2550). รายงานผลการศกษาวจยเรองการมสวนรวมของ

ประชาชนตอการด าเนนนโยบายของรฐบาลดานการบรหารจดหางาน. กรงเทพฯ : กรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน.

สเทพ เชาวลต. (2552). การบรหารจดการภาครฐแนวใหม. พมครงท 4. กรงเทพฯ : ส านกพมพเสมาธรรม.

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2546). ยทธศาสตรการพฒนาเพอ

การปรบเปลยน. กรงเทพฯ : บรษทประชาชนจ ากด ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. (2555). ค าศพทเกยวกบการมสวน

รวมของประชาชน. [Online]. Available :http://www.opdc.go.th/special .php?id=2&com=ntent_id=337 [2557, มกราคม 10].



359

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. (2555). 9 องคการ บนเสนทาง ส ความเปนเลศในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

องคการบรหารสวนจงหวดภเกต. (2556). แผนยทธศาสตรการพฒนา 2556-2559. [Online]. Available :http://phuket.go.th/webpk/file_data/plan/026_3.zip [2556, พฤศจกายน 11].

Kemmis, S. and McTaggart, R. (1988). The Action Research Planner. Third Edition. Melbourne : Deakin University Press.

Tennekes, HeadrikJoost.(2005). Donors and Good governance : Analysis of a Policy.

Wit, D. (1976). A Comarative Survey of Local Government and Administration. Bankok : Kurusapha-press.


ค ำแนะน ำในกำรเตรยมตนฉบบ

กองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต ขอเรยนเชญสมาชกและผทสนใจทกทานสงบทความวชาการหรอรายงานการวจย เพอพมพเผยแพรในวารสารฯ ทงนบทความหรอรายงานการวจยทสงตองไมเคยตพมพในวารสารอนมากอนหรอไมอยในระหวางสงไปตพมพในวารสารฉบบอน ผ เขยนจะไดรบวารสารทลงผลงาน จ านวน 3 เลม กำรก ำหนดวำระกำรออกวำรสำร

วารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต โดยก าหนดวาระการออก 2 ฉบบตอป ส าหรบฉบบแรกก าหนดใหออกเดอนธนวาคม 2548 ทงนเพอใหวารสารฉบบแรกมความสมบรณมากทสด ส าหรบป 2549 เปนตนไป ก าหนดออก 2 ฉบบ คอ ฉบบท 1 เดอนมกราคม – มถนายน และฉบบท 2 เดอนกรกฎาคม – ธนวาคม กำรเตรยมตนฉบบ

1. ตนฉบบตองพมพดวยคอมพวเตอรโปรแกรมไมโครซอฟเวรด วนโดว ตนฉบบ ภาษาไทย Cordia New Size 14 ตนฉบบภาษาองกฤษ Time New Roman size 12 และใชกระดาษ เอ 4 เวนหางจากขอบ 1 นวโดยรอบ ความยาวไมเกน 10 – 15 หนา

2. ชอเรอง (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) พมพไวหนาแรกตรงกลาง ชอผ เขยนพรอมทงคณวฒอยใตชอเรองเยอไปทางขวามอ สวนต าแหนงทางวชาการ และสถานทท างานของผ เขยนใหพมพไวเปนเชงอรรถในหนาแรก

3. ทงบทความทางวชาการและรายงานการวจยตองมบทคดยอภาษาไทย พรอมทงค าส าคญ (key words) ภาษาไทย 2 - 5 ค า

4. ค าแนะน าในการเขยนบทความ 4.1 การเขยนบทความวจยประกอบดวย

1) ชอเรอง ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2) ผแตง ภาษาไทยและภาษาองกฤษ



350

3) บทคดยอ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 4) ค าส าคญ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 5) บทน า 6) วตถประสงค 7) วธการวจย 8) ผลการศกษา 9) สรปและอภปรายผล 10) ขอเสนอแนะ 11) เอกสารอางอง

4.2 การเขยนบทความทวไป 1) ชอเรอง ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2) ผแตง ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 3) บทคดยอ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 4) ค าส าคญ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ 5) บทน า 6) เนอหา 7) บทสรป 8) เอกสารอางอง

4.3 บทวจารณหนงสอ 1) ขอมลทางบรรณานกรม ของหนงสอทวจารณพรอมปกหนงสอ 2) ชอผวจารณ 3) บทวจารณ

5. ตารางหรอไดอะแกรมจะตองบรรยายและพมพแยกจากเนอหาของบทความ 6. ภาพประกอบ ถาเปนภาพลายเสนใหเขยนดวยหมกด าบนกระดาษอารต

เสนขนาดพองาม ถาเปนภาพถายใหใชขนาดโปสการด เขยนหมายเลขล าดบภาพ และลกศรแสดงดานบนและดานลางของภาพดวยดนสอทหลงภาพเบาๆ โดยจดท าเปนไฟลสรปรป (กองบรรณาธการสงวนสทธการเลอกตพมพภาพส)


ปท 12 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2559

351

กำรเขยนเอกสำรอำงอง การเขยนเอกสารอางองใชระบบ APA โดยมรายละเอยดดงน

1. กำรอำงองในเนอเรอง

เมอสนสดขอความทตองการอางอง ใสชอผแตง ปทพมพและเลขหนา ไวในวงเลบตอทายขอความนน คนอนๆ ในกรณทมผแตงมากกวา 6 คนขนไป ใหเขยนชอผแตงคนแรกตามดวย et al หรอ และคนอนในการอางองทกครง เชน

1.1 ผแตง 1 คน - ภาษาไทย : (สมศกด ศรสนตสข, 2544 : 20) - ภาษาองกฤษ : (Walker, 1992 : 102)

1.2 ผแตง 2 คน หรอมากกวา - ภาษาไทย : (สมเกยรต พงษไพบลย, สทธศกด จลศรพงษ และสมพงษ สงหะพล, 2542 : 16)

- ภาษาองกฤษ : (Fitzpatrick, Whall,..., & Avant, 1907 : 50)

1.3 ผแตงมากกวา 6 คน - ภาษาไทย : (จมพล วนชกล และคนอนๆ, 2543 : 72) - ภาษาองกฤษ : (Kneip, et al, 2002 : 2)

2. กำรอำงองทำยบทควำม ใหปฏบตดงน 2.1 เรยงล าดบเอกสารภาษาไทยกอนภาษาองกฤษ 2.2 เรยงล าดบตามตวอกษรชอผแตง ถาผแตงคนเดยวกนใหเรยงล าดบ

ปทพมพ ส าหรบภาษาองกฤษ ใชชอสกลในการเรยงล าดบ



352

ตวอยำงกำรเขยนเอกสำรอำงอง

บทควำมจำกวำรสำร Kimoski, R., & Palmer, S. (1993). The ADA and the tiring Process in

organizations. Consulting Psychology Journal : Practice and

Research. 45(2) : 10-36. บทควำมในหนงสอพมพ ภาคภม ปองภย. (2542, กรกฎาคม 3). มมทถกลมในพระราชวงบางประอน.

มตชน. หนา 12.

รำยงำนกำรประชมสมมนำวกำร นทศน ภทรโยธน. (2540). ตลาดซอขายสนคาเกษตรลวงหนา. ในกำร

ประชมนกบญชท วประเทศ ครงท 15 วสยทศนนกบญชไทย วนท 27 – 28 มถนำยน 2540. หนา 19 -35. กรงเทพฯ : สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบเงนอนญาตแหงประเทศไทย.

แหลงขอมลอเลกทรอนกส อรรถศษฐ วงศมณโรจน. (2542). ประวตควำมเปนมำของวชำกำร

ควำมอดมสมบรณของดน. [On-line]. Available : http://158. 102.2001/soil/009hom~1/009421/chap1.htm#eral [2542,ตลาคม 25]

หนงสอ ไพรช ธชยพงษ และกฤษณะ ชางกลอง. (2541). กำรพฒนำโครงสรำง

ขนพนฐำนสำรสนเทศแหงชำตเพอกำรศกษำ. กรงเทพฯ :ส านกงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต ส านกนายกรฐมนตร.


ปท 12 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2559

353

วทยำนพนธ พรพมล เฉลมพลานภาพ. (2535). พฤตกรรมกำรแสวงหำขำวสำร

และกำรใชเทคโนโลยกำรสอสำร ของบรษทธรกจเอกชนท มตอยอดขำยสงสดของประเทศไทย. วทยานพนธวารสารศาสตรมหาบณฑต คณะวารสารศาสตรและสอมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กำรสงตนฉบบ 1. สงบทความตนฉบบ 2 ชด พรอม disketle หรอ แผน CD 1 ชด มายง

“กองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต” ส านกงานบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏภเกต ต าบลรษฎา อ าเภอเมอง จงหวดภเกต 83000

2. สงบทความออนไลนผานเวบไซต ไดท http://www.graduate.pkru.ac. th. 203.151.157.202.no-domain.name/index.php


ใบบอกรบเปนสมาชก


ขาพเจา.............................................................................................................................. ขอสมครเปนสมาชกวารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต ตงแตปท......................ฉบบท........................ถงปท........................ฉบบท............... โดยจดสงไปท.............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. พรอมกนนไดสงเงน โดย ธณานต จายในนาม มหาวทยาลยราชภฏภเกต

ดราฟ จายในนาม มหาวทยาลยราชภฏภเกต อตราคาสมาชก 1 ป (2 ฉบบ) มลคา 200 บาท สงมาท กองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต ส านกงานบณฑตศกษา ตกอ านวยการ หอง 113

มหาวทยาลยราชภฏภเกต ต าบลรษฎา อ าเภอเมอง จงหวดภเกต 83000

phuket rajabhat university academic journal

Documents