pe HenG k m n

Kurd - Kurd

% i

Kamran Bot

(SPDEZ

Ferhenga Kamran

..,'^^!S^''

FERHENGA

KAMRAN

kurd- kurd

Danan

Kamran Silman Bot

2006 Im ipM^t^^U

Waverok

Pgotin 7

Jibo i ferhenga kurd- kurd bi

remvisa latini 11

Kurtkirin 19

Jder29

RtaA 31

PtaB 51

PtaC123

Pta141

PtaD167

KtaE229

Pta241

PitaF247

PtaG259

PtaH299

Pta I 337

Pta 339

PtaJ 343

RtaK353

PtaL407

PtaM423

PtaN 453

PtaO 481

PtaP485

PtaQ 543

PtaR565

KtaS..... 595

Pta 635

RtaT663

KtaU 669

Kta 701

KtaV 703

KtaW713

HtaX 723

PtaY 751

PtaZ755

Pgotin

Her ji zarokny, min pir hez ji ziman xwe y zikmald di kir

hjta ez ne bm i xandingehan, li mala me gelek Idtbn

helbest, rok, zanist hebn dema birayn min yn mezin bo me di

xwandin wne na me di dan, min gelek keyf p di hat bawer

ne di lcir kan keng d rojek bi im qutabxan ez j mna wan d

rok helbestan bi xwnim.

Li destpka jiyana xwe ya xandin dema me wane bi ziman

kurd di wrgirtin mamostay bo me irove di Idr navn

giyandar, mirov, ber, dar iya bi kurd di gotin, me hest bi xwe

dilgermy di kir.

Dema ez fr zimann d di Idrim, min di viya hember her

peyveka biyan, yeka kurd danim, gelek caran heger ew peyv min

ne zaniba da pisyara k areza kem, yan j irovekirinek dabo

darjim.

Li qonaxn navinc amadey, dema rijm pkol di kir li

xandingehan d ziman kurd ne mne, pitir gwil min kevt ser,

min pitir pite di da waneyn bi kurd ji yn ereb, jiber girev

dijwestana qutabyan, rijm near b dubare wan waneyn kirn

ereb bi ke kurd ve.

Herdem di xwast peyvn kurd kom kem ziman xwe bi hz bi

kem. Gelek caran li xandingeh (Birayet) qutabyan berkana peyv

bijavtina ziman kurd di kirin li ber hev di rawesta bn kan k

d peyvn biyan, nemaze ereb di nav gotinn xo da bi kar bnit da

pkeve berden tiranan p ken.

Li gund dwanxanan min gelek guhdarya prejin premran

di kir, dema mamik, pend stiran di gotin peyvn n demildest

min li ser kaxez di nivsandin dako ji bra min nein.

Herwesa gelek guhdarya bemameyn zgeha kurd ya Bexda

di Idr.

Li end saln pmegaty min bi hizaran peyvn irn yn kurd

li gundan devern cuda yn Kurdistan ji zardev gundyan di

wergirtin li salnameyn xwe yn berk di nivsan xirve di kirin

hing hrve min rnivsa latn dest p kir, jiber ko min ne dixwast

tbn nivsn min kes bi xwne, ev end ez paldam ko d

rnivsa bi ptn latn ez ji xwe ra bi kim bingeh.

Serdem xwandina zangeh H derve, nemaze H Sovyet

Holenda tit her nexwe ez p di herim dema qutabyn kurd

ji Kurdistana raq sury ferheng ziman ereb bi kar di hnan,

yn ran bi faris yn Turkya bi turk, gelek caran tirane j bi me

di kirin dema me di go, em bi kurd hosa di bjin yan ev peyve

kurdye!. Min di xwast mna her kesek biyan, mina ereb geln

din ferhengeka ziman kurd heba, l mixabin, nebn, jiber hind

heger her ferhengek min ji bgav bi kar bi anba, min pkol di kir

hizira xwe di kurdkirina wan zaravayn di kir bi zaman kurd

hember zimann biyan ramana peyvan di nivs na hevaln

xwe di da ko mej ziman anda xwe heye ji i zimann d kmtir

nne, eger zengntir j nebit rnivsa me ne ptn ereb yan silav

ne, l latn taybetye xweserya kurd ye, ziman me ne

bermay zimann turk, ereb faris!.

Pit serhiladana bihar azadbna pikeka mezin ji Kurdistan,

ptek mezin bi ziman kurd hat dan bi kurdkirina xandina

piranya xandingeh, peymandgeh zanngehan, avakirin danana

hijmareka mezin ya radyo kenaln telvizyon ko di xizmeta

pvebirina and, drok ziman da ne, danana endn zandorn

ziman li bajrn kurdistan.

L bi hizir a min hjta wek pdv giring bi v war ne

hat ye dan wek warn d, mna avedan tenahy. Jiberko ziman

bingeh her tit ye, pwste ptek gelek mezintir p bi ht dan, li

dezgeh rvebiryan bi awayek rast dirist bi ht bi kar ann ,

heger bi v destdar bi rve bi it, d ziman kurd wek ziman

faris leng bi be.

Mixabin nxweyek kevin di nav na rewenbr da belave, ewj

bi kar hnana peyv zaravayn biyan nemaze ereb, gelek caran

dema mirov guhdarya werzivanek li kenaln televizyon yan

zgehan di ket, yan j fermanber rvebiryek, axivtina w

nvnveye ji peyvn ereb eger pitir j nebe, l her ew kes reng

nizane bi ereb bi peyve, eve j ji egera giring nedana bi zarav a

ziman, unk kes xem j naxot xo mand na ket , jiber ko i

dezgeh nnin zrevany l bi ket. L eger berpirs li cih kar wek

biryareka bi xurt pgiry bi ket bi danana nav zaravayan,

karmend xelik j d hn wan peyvan bin rojane asay d bi

kar hnin. Hindek nav zarav n n, evca bi zanebn yan ne, hatin

danan ii wek wan hatin gotin kevtin ser ziman gel, xelik sade j

bi kar di hnin by hizir a xwe di wergerana w yan hember w bi

ereb hest bi kmany bi ken, ev zarava j bo mnak: pmerge,

sopa, asay, tozba, bale, fermande, htd ango heger ronakbr

karbidest bi kar bi hne, xwelik j d bi kar hnin.Jibo v end j

pdivye pngavn mezin bi hn havn jibo xurtkirina ziman

kurd, rizgarbn ji v nexwey.

Jibo ci ferheit^a fcurd- kurd bi

rnivsa latn?.

Ziman kurd k ji zengntirn zimann chan ye, l jiber rewa

siyas parebna Kudistan, ziman j pare b gelek zarav

devok peyda bn diirat keft di nav van devokan da, herweha

end rnivs di ziman da egereka neyn heye, unk kurdn bi

ptn ereb di nivsin di xwnin nikarin mifay ji nivs kitbn bi

latn hatn nivsn wer bi girin dsan piranya kurdn H ewropa,

bakr li rojavay Kurdistan nikarin rnivsa ptn ereb bi xwn

mifajbi wergirin.

Rnivsa latna ziman kurd dirist ciwantir p di hn nivn,

wek nav, kiryar corn kiryaran(xur, darijtt, lkaday), herwesa

bi ptn ereb hendek pt deng hinda di bin, bi a di hn nivsn

yan j cihgurk di bin, wek ptn y ;yar, ; nan, ko du ptn

cudane l di rnivsa ereb da di bin yek.

Hinde peyvn resen yn kurd hene, jiber ko xelik hizir nivsn

wek ya ereb di ken, lewra lvkirina wan wek ereb l di ht,

herende ew pt di ziman kurd da nnin. Wek: Erd, Esman, l bi

ya latn ciwan dirist di hn nivsan xandin.

Nav kiryar n darijt lkay bi latn pir zelal ciwan xuya di

Idn, mna karldrin, berhevbiin, mrak, sermezin htd, l dema bi

ptn ereb di nivsin mirov nizane kan yek peyve yan end

peyvekin.

Jibo piran j di rnivsa latn gelek ciwan diyare, wek. Gul

=gulan, Gule = guleyan, dehbe= dehbeyan hw.l bi ereb wek

dehban gulan di nivsin ev ende renge hinde caran ramana

peyv bi gihore.

Cih dilxwey ye noke li Kurdistana azad giringyeka ba bi

nivsna latn di ht dan , xasim endn govar li belavokn bi latn

di hn weandin li kanal K TV v dawy li kursad, sereray

kenaln din, nivsn bi ptn latnye, hd hd xelik xwe hn v

rnivs di ken. Herende gelek ayn nivs rzman hene, l

11

pngaveka gelek proze ku kurd li hem dera di karin bi xwnin

di hevdu bi gehin.

Jiber v yek min di vya li gor karnn xwe v ferheng jibo

xwendevan xemxwern ziman kurd, bi taybet ptn lat danim.

Pitire ji panzde salan ez mijl v kar me, ji xirvekirina peyv, pend,

rzaman htd .Li van ar saln dawy min dest bi nivsna

ferheng kir xit ser kompiyoter.

. Ferhenga kurd-kurd latn jibo k?.

Mebest ji kirina v ferheng ewe ko bi dtina min ziman

kurd gencyeka mizin ya pir peyv pende, l mixabin em ne

karne weke pwst bi kar bi hnin, lewra li dv iyann xwe min di

xwast karek bi kem jibo hnbna ptn latn bi zimanek xur dako

xelk me mifay j bi wergire.Ev ferhenge ji zimanek xur

bijavt pkhatye,hem kes di hem pileyn xwandin di karin

mifay j bi bnin,unke bi kurdyeka sade hsane. Min gelek

pkol kirye ko peyvn biyan ewt ne xim nav da, l gelek peyv

heye, renge ne kurd bin, l jiber yn kevtn nav ziman me da kurd

rojane bi kar di hnin, herwesa zarava peyvn navnetewey

chan wek xwe hatne ez bi pdiv na bnin bi hn wergerandin

wek:kompiyoter, televizyon, radyo, faks htd.

Kesn ji nii fr xwendin nivsn di bin, di karin bi hsan

mifay ji v ferheng wergirin, unko peyv ya hat nivsn kan

ewa d hn nivsandina w bin, riste bi awayek sade hatine

darijtin, gelek pendn pnan mamik tda hene, irovekirina

peyv ewatya lvkirina w bi kar ann di risteyan da.

Dsan kesn ziman kurd bi rnvsa ptn ereb xwandine di

karin z li hsan fr latn bi bin, herwesa biyanyn hez di ken

ziman kurd fr bi bin, kurt kurmanc kesn di her ast qonaxn

xwandin da di karin mifay j bi wergirin.

Ramana her peyveka kurd her bi kurd ye piran peyv hatne

irovekirin, ewanya bi kar ann di nav hevokan da, enca i

hevokeka asay yan gotineka mezinan , herwesa hember w

12

peyveka d ko heman wate heye, hat ye danan gelek caran

berdij(berevaj) hember hatye danan.

a- Li berahk ewanya lvkirina peyv, kan ewa bi diristay

d ht xwandin, heger peyv ji du birgehan ptir pkhatibe,

bilinddek di kevit i al peyv, peyva ji yek birgeh pakhat bi

k selqe di ht lvkirin, mna peyva Ez, Tu, Dar, Ber, Can

htd.

L peyva ji yek birgeh pitir d bilinddek kevit di alek

w da ; minak ewayya lvkirina peyva KURDISTAN

bilinddek di keve dawya peyv, ango; deng (selq) d li

dawy bilihd bi be xek li bin w cih hatye kiandin wek;

Kurdistan . ango deng li papirta TAN bilind di be.Hej

gotin ye piranya peyvan bilinddek di keve dawya peyv, l