onzichtbare gevolgen van nah hoe maak je ze zichtbaar? ieke winkens...
TRANSCRIPT
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Checklist for Cognitive and Emotional Consequences of Stroke (CLCE-24)
• Cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van een CVA
• Ondersteuning bij gesprek• Geen diagnostisch instrument!• Op gestructureerde wijze overzicht van klachten en
hinder in het dagelijks leven• Tips en adviezen, of gericht doorverwijzen voor nadere
diagnostiek en behandeling
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Checklist for Cognitive and Emotional Consequences of Stroke (CLCE-24)
• 13 items over cognitie• 9 items over gedrag en emotie• Probleem is aan/afwezig, wel/niet hinderlijk• Gevalideerd voor CVA-populatie• Bruikbaar• Gerelateerd aan objectief cognitief functioneren• Voorspelt cognitief functioneren zes maanden later
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Checklist for Cognitive and Emotional Consequences of Stroke (CLCE-24)
• Vijf jaar in de klinische praktijk in gebruik• Thuiszorg, revalidatiepoli• Meerwaarde bij voeren van gesprek
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Signaleringslijst voor gevolgen van NAH
• Eerste aanpassing op grond van inzicht van vier experts en literatuur– Items weggelaten en toegevoegd– Voorbeelden aangepast en toegeschreven naar doelgroep
mensen met NAH– Adviezen en tips toegeschreven naar doelgroep NAH en
geintegreerd in lijst
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Signaleringslijst voor gevolgen van NAH
• Uittesten bruikbaarheid – fase 1– Beoordeeld door tien professionals (revalidatieartsen,
neuropsychologen, coordinatoren hersenletselteams)• Algemene indruk, aantal items, herkenbaarheid, handleiding,
antwoordmogelijkheden, adviezen
– Textuele aanpassingen, kortere handleiding, lijst minimaal drie maanden na het letsel afnemen, regelmatig herhalen
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Signaleringslijst voor gevolgen van NAH
• Uittesten bruikbaarheid – fase 2– Opnieuw voorgelegd aan 8 professionals (7 ambulant
begeleiders van Stichting Gehandicaptenzorg Limburg, 1 neuroverpleegkundige ziekenhuisgroep) en 11 clienten
– Resultaten• helder doel, werkwijze, instructie, voorbeelden en antwoordmogelijkheden• Vergroot inzicht in gevolgen NAH• Bruikbare tips en adviezen• Lengte is hanteerbaar, niet vermoeiend of vervelend• Geschikt voor alle clienten• Aparte scores voor client, naaste en interviewer• Eindelijk erkenning en herkenning!
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Wie kan de lijst afnemen?
• Alle zorgverleners die te maken hebben met clienten met hersenletsel– (neurologie)verpleegkundigen in de thuiszorg, verpleeghuis of
bij MEE– Ambulant begeleiders– Huisartsen– Medewerkers van nazorgpoli’s– WMO-medewerkers– ………
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Hoe ziet de lijst uit?
De client met hersenletsel heeft: Ja, hinderlijk
Ja, niet hinderlijk
nee
Cognitie
1. Moeite om nieuwe informatie te onthouden. Vraag: “Vergeet u snel wat er net tegen u
gezegd is?” De client heeft moeite te onthouden waar hij net iets heeft neergelegd
2. Moeite om twee dingen tegelijk te doen. Vraag: “Vindt u het moeilijk om twee dingen
tegelijk te doen?” Client kan bv. niet lopen en praten tegelijk of beantwoordt geen vragen terwijl hij auto rijdt
Probleem Probleem aanwezig?
c = mening client; n = mening naaste; i = mening interviewer
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Hoe ziet de lijst uit?
De client met hersenletsel heeft: Ja, hinderlijk
Ja, niet hinderlijk
nee
Cognitie
3. Moeite om alles bij te houden. Vraag: “Heeft u het gevoel dat alles te snel
gaat? Bent u langzamer geworden?” De client kan moeilijk een tv-programma, gesprek of andere informatie volgen, reageert traag
4. Moeite om de aandacht vast te houden Vraag: “Kunt u zich goed concentreren?” Client
wordt gestoord door geluiden of andere mensen, heeft moeite de aandacht vol te houden
Probleem Probleem aanwezig?
c = mening client; n = mening naaste; i = mening interviewer
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Hoe ziet de lijst uit?
De client met hersenletsel is: Ja, hinderlijk
Ja, niet hinderlijk
nee
Emoties en gedrag
11. Sneller geirriteerd en prikkelbaar. Vraag: “Bent u sneller geirriteerd, meer
prikkelbaar?” De client is erg ongeduldig of reageert vaak erg fel
12.Sneller en vaker moe. Vraag: “Bent u vaker en sneller moe?” Client is
eerder vermoeid, heeft meer slaap nodig, heeft moeite energie te verdelen
Probleem Probleem aanwezig?
c = mening client; n = mening naaste; i = mening interviewer
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Hoe ziet de lijst uit?
De client met hersenletsel is: Ja, hinderlijk
Ja, niet hinderlijk
nee
Emoties en gedrag
13. Somber, neerslachtig, depressief Vraag: “Voelt u zich vaak somber of
neerslachtig?” De client is vaak verdrietig, heeft geen interesse of plezier meer in het leven
14. Zijn er andere problemen die nu niet aan de orde zijn gekomen?
Probleem Probleem aanwezig?
c = mening client; n = mening naaste; i = mening interviewer
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Hoe scoor je?
• Voorbeelden hoeven niet allemaal van toepassing te zijn• Ook wanneer client slechts 1 voorbeeld herkent kan het
item als hinderlijk gescoord worden• Het gaat om het ondervinden van hinder in het dagelijks
leven• Geef in ieder geval de mening van de client weer,
eventueel die van de naaste en van jezelf• Observeer tijdens het gesprek
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
En dan?
• Geen definitief afkappunt voor doorverwijzing voor nadere diagnostiek
• De mate van ondervonden hinder is bepalend• (Nog) niet hinderlijk? >> brochures en
voorlichtingsmateriaal• Ernstiger klachten? eerst hulpmiddelen en strategieen
inzetten >> tips en adviezen
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Algemene tips en adviezen voor client en naaste
• Geheugen– Schrijf dingen op in een agenda– Leg voorwerpen om niet te vergeten van te voren klaar– Leg voorwerpen op vaste plaatsen– Zorg voor rust en aandacht als je dingen moet onthouden– Herhaal te onthouden informatie– Vraag anderen om je te helpen
• plannen en organiseren– Maak een stappenplan– Lok activiteiten uit door een vaste dagindelin te hanteren– Gebruik briefjes en lijstjes– Zet de wekker als je op tijd aan iets moet beginnen
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Algemene tips en adviezen voor client en naaste
• Irritaties en geprikkeld– Ga na wanneer je geprikkeld raakt en probeer situaties te vermijden of
je erop voor te bereiden– Las afkoelpauzes in– Leg aan anderen uit dat je uit je slof kan schieten– Leg achteraf uit wat er gebeurd is
• Vermoeidheid– Probeer na te gaan waardoor de vermoeidheid optreedt of erger wordt– Deel taken op, wissel af– Probeer vandaag niet in te halen wat gisteren niet lukte– Plan een rustdag na een drukke dag
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
• Klachten blijven bestaan? >> huisarts, revalidatiearts, neuropsycholoog, RDB, poliklinische cognitieve revalidatie
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Waar vind ik de lijst?
Http://www.vilans.nl
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Bedankt voor de aandacht!