ONDERNEMENDE TYPESMENTALITEITSPROFIELEN VAN ONDERNEMERS IN HET MKB

PROFIEL

DE PRAGMATICUS DE ONTPLOOIER DE JAGER DE EXPERT DE HOEDER DE EINZELGÄNGER

PROFIEL PROFIEL PROFIEL PROFIEL PROFIEL

COMMUNICATIE COMMUNICATIE COMMUNICATIE COMMUNICATIE COMMUNICATIE COMMUNICATIE

INHOUDSOPGAVE

WAAROM PROFILEREN?

4

DE 4 FACTOREN

8

HET BUSINESS LOCUS MODEL

10

BRANCHES

5

BEDRIJFS-OMVANG

7

ONLINE GEDRAG

26

COMMUNICATIE KANALEN

25

KANSEN ZIEN

33

Dit is een digitale uitgave; u kunt de onderstaande onderwerpen aanklikken om te navigeren.

BUSINESSLOCUS 2INHOUDSOPGAVE

KLIK HIER OM TERUG TE KEREN NAAR DEZE PAGINA

HET MKB IN NEDERLAND

Het MKB is de drijvende kracht achter de Nederlandse economie. De stille kracht ook, want de meeste MKB’ers doen gewoon hun werk zonder veel aandacht te vragen. Terwijl in de media veruit de meeste aandacht uitgaat naar de grote, vaak beursgenoteerde bedrijven, is het MKB verantwoordelijk voor zo’n 70% van de werkgelegenheid en genereert het een vergelijkbaar percentage van ons nationale inkomen. Dat zijn toch cijfers die te denken geven.

Het CBS heeft berekend dat er van de 1.665.795 bedrijven in Nederland, 1.658.145 (99,5%) kleiner zijn dan 100 werknemers (inclusief ruim 1,3 miljoen ZZP’ers)*. Met deze aantallen is het duidelijk dat men niet kan spreken over één uniform MKB maar dat het MKB een enorme diversi-teit van ondernemers moet kennen.

Deze enorme diversiteit zien we echter niet terugkomen in de markt-benadering van de MKB-ondernemers. Veelal wordt er, bijvoorbeeld in communicatie uitgegaan van een ééndimensionaal clichébeeld van de ondernemer, het is óf een snelle jonge interimmer óf een pappa-mamma winkel om de hoek. Met als gevolg dat de marktbewerking niet aansluit bij de ondernemer en de boodschap niet aankomt omdat het niet rele-vant is voor de MKB-ondernemer.

Met de update van het BusinessLocus-model brengen wij opnieuw focus aan in de drijfveren van het ondernemen, kunnen wij begrijpen wat de ondernemer** beweegt en waar hij of zij warm van wordt en wakker van ligt. Het brengt de overwegingen achter de keuzes en acties die ondernemers maken en nemen en geeft hen hiermee een duidelijk gezicht.

Door de actualisatie van het BusinessLocus-model krijgen beleidsma-kers, marketeers en communicatie deskundigen meer grip op wat er binnen het MKB leeft en helpen wij hen effectiever om te gaan met deze belangrijke motor achter de Nederlandse economie.

Motivaction, Amsterdam 2018

* Bron: CBS Statline. Eerste kwartaal 2018.** Wanneer wij het woord ondernemer schrijven, bedoelen wij zowel op mannelijke als vrouwelijke ondernemers

BUSINESSLOCUS 3HET MKB IN NEDERLAND

De ene ondernemer is de andere niet. Net zoals het ene individu het andere niet is. Toch werd het MKB de langste tijd over één kam gescho-ren. En als een homogene groep behandeld die moeilijk te bereiken is. Zonde, want het doet de grote diversiteit van ondernemend Nederland tekort.

Als er in het MKB al een vorm van profilering of segmentatie plaats-vond, gebeurde dat voornamelijk op basis van klassieke kenmerken zoals bedrijfsgrootte en/of branche. Dat is relevant, maar het biedt onvoldoende handvatten om de verschillen tussen ondernemingen en hun cultuur te verklaren. Of om gedrag te begrijpen en duiden.

Dat moet beter kunnen, vonden onderzoekers van Motivaction. Met het uitgangspunt dat (ook) bij ondernemers persoonlijke drijfveren een belangrijke rol spelen, heeft Motivaction in 2010 een uitgebreid waarden- en ‘leefstijl’ onderzoek binnen het MKB uitgevoerd.

En wat bleek? Ondernemers zijn net mensen. Met verschillende dromen, wensen, ambities en strategieën om deze te gaan realiseren. Dit onder-zoek vormt het uitgangspunt van het BusinessLocus-model, een seg-mentatiemodel gebaseerd op persoonlijke opvattingen, drijfveren en ondernemersstijlen van ondernemend Nederland. Door te segmenteren op motieven en mentaliteit, is het mogelijk om ondernemers gerichter en effectiever te benaderen en bereiken. Want wie weet wat onderne-mers drijft, kan hen beter beraken.

Het model biedt daarmee inzicht in de verschillende mentaliteitsgroe-pen binnen het MKB. Op basis van het onderzoek dat ten grondslag ligt aan het model kunnen wij 6 verschillende ondernemerstypen onder-scheiden die op basis van hun ‘professionele’ normen en waarden van elkaar verschillen. Het model toont ook aan dat binnen het MKB de ‘mentaliteit’ van de ondernemer voor een groot deel bepaalt hoe een bedrijf georganiseerd is en wat het karakter van een onderneming is. En dat als een onderneming succesvol is en groeit, die mentaliteit door-sijpelt naar de functionarissen waarmee de ondernemer zich omringt.

Acht jaar later is het tijd voor update en een verdiepingsslag van het model. In 2010 zaten we midden in een economische crisis die een sterke weerslag had op ondernemend Nederland, waaronder het MKB. De update van het model laat zien dat de drijfveren om te ondernemen niet erg veranderd zijn, maar daarentegen zien wij wel dat de omvang van de segmenten gewijzigd is. Bijvoorbeeld onder invloed van de ruim 450.000 ZZP’ers die er sinds 2010 zijn bijgekomen.

Daarnaast maken we in deze update een verdiepingsslag. Hoe ziet de ondernemer zijn eigen rol in het bedrijf? En hoe neemt hij besluiten? Wat is zijn kijk op de situatie waarin zijn onderneming zich bevindt? Is hij positief gestemd of is hij terughoudend in zijn oordeel? En wat is de invloed van zijn drijfveren en motieven op zijn gedragspatronen en opvattingen?

WAAROM PROFILEREN?

BUSINESSLOCUS 4WAAROM PROFILEREN?

EN HOE ZAT DAT DAN MET BRANCHES EN ZO?Doorgaans wordt er gesegmenteerd op branche en op omvang. En beide zijn nog steeds van belang om te begrijpen waarom ondernemers handelen als ze handelen. Maar er is meer…

Dat een horeca-ondernemer andere bedrijfsaspecten belang-rijk vindt dan een ondernemer die een reclamebureau leidt, zal niet verbazen. De branche waarin iemand opereert is van groot belang om de context van de ondernemer te begrijpen. Maar de eigenaar van een bruine kroeg kijkt anders naar zijn zaak kijkt dan een eigenaar van een hip koffiebarretje. De branche waarin de onderneming zich bevindt, geeft het umfeld aan en schetst het kader van de onderneming maar biedt onvoldoende houvast om ondernemers te begrijpen en hun drijfveren te doorgronden.

De figuur maakt duidelijk dat de drijfveren van ondernemers niet branche afhankelijk zijn. Weliswaar zien we verschillen in profiel per branche en vinden we bijv. wat meer hoeders in de landbouw en relatief veel jagers in de industrie, maar het is op grond van het bovenstaande ook duidelijk dat de BusinessLocus-profielen in geen enkele branche overheersen.

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

TERTIAIR: OVERIGE DIENSTVERLENING

8% 3%

QUARTIAIR NOT FOR PROFIT

15% 3%

OVERIG EN ONBEKEND

11% 2%

PRIMAIRE SECTOR: LANDBOUW, VISSERIJ, WINNING VAN DELFSTOFFEN

11% 3%

SECUNDAIR: INDUSTRIE

6% 1%

TERTIAIR: HANDEL EN TRANSPORT

13% 2%

TOTAAL

11%

29%

31%

31%

19%

38%

34%

31%

39%

31%

35%

44%

34%

32%

35%

6%

12%

8%

14%

4%

8%

8%

14%

9%

15%

8%

17%

11%

13% 2%

BUSINESSLOCUS 5BRANCHES

Tot zover de ‘officiële’ branche-statistieken. We hebben de ondernemers zelf ook gevraagd om hun bedrijf te schetsen als dienstverlener, productiebedrijf of iets anders. Ook nu zien we dat er geen enkele relatie is tussen deze omschrijving en hun ondernemersprofiel.

Kortom: onze BusinessLocus-profielen voegen iets toe aan branche. Ze geven extra informatie en meer diepgang aan de ondernemer. Dat is niet zo gek, dat was namelijk ook onze bedoeling.

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

DIENSTVERLENER

11% 2%

PRODUCTIEBEDRIJF

7% 1%

ANDERS

11% 4%

TOTAAL

11% 2%

30%

25%

36%

31%

36%

44%

30%

35%

9%

5%

6%

8%

12%

17%

13%

13%

BUSINESSLOCUS 6BRANCHES

De omvang van het MKB-bedrijf is natuurlijk voor de ontwikkeling van een organisatie van belang. Al was het alleen maar omdat binnen een wat grotere organisatie meer onderling overlegd kan worden en zo meer meningen er toe doen dan binnen een kleinere organisatie. Dat heeft natuurlijk zijn weerslag op hoe beslissingen worden genomen. Maar ook ten aanzien van de omvang van de organisatie geldt dat deze niet aangeeft wat voor profiel de ondernemer heeft en ook niet hoe de ondernemer het beste kan worden aangesproken.

Het meest opvallende is dat bij de grotere bedrijven de jager en de ontplooier sterk oververtegenwoordigd zijn, aanzienlijk meer dan bij de kleinere bedrijven. Het lijkt erop dat zowel jagers als ontplooiers beter in staat zijn hun bedrijf te ontwikkelen tot een bedrijf met enige omvang. Anderzijds zien we bij de 50+ bedrijven relatief weinig hoeders, einzelgängers en experts. Dat laatste is niet zo vreemd, want als we kijken naar de belangrijkste drijfveren van hoeders, experts en einzelgängers, dan stroken die beter met een kleinere bedrijfsomvang. We zien hen dan ook wat vaker bij de ZZP’ers en kleinere MKB-ondernemers.

DE IMPACT VAN BEDRIJFSOMVANG

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

ZZP

1-10 MEDEWERKERS

11-50 MEDEWERKERS

> 50 MEDEWERKERS

TOTAAL

10%

14%

8%

7%

11%

25%

30%

45%

35%

31%

45%

37%

26%

24%

35%

7%

9%

13%

28%

13%

4%

3%

1%

1%

2%

10%

8%

7%

5%

8%

BUSINESSLOCUS 7BEDRIJFSOMVANG

Ondanks de enorme verschillen tussen ondernemers, zijn vrijwel alle ondernemers het eens met de uitspraak: “Mijn persoonlijkheid weer-spiegelt zich in mijn onderneming”. Ondernemers erkennen daarmee hun belangrijke rol als gids en leider in hun bedrijf.

Uit het onderzoek komt naar voren dat er 4 factoren zijn die van belang zijn voor het begrijpen van de ondernemer en diens drijfveren:

VERNIEUWEN Vernieuwing, daaronder verstaan we de zoektocht naar afwisseling, ontplooiing en risico’s. Dit heeft te maken met de mate waarin onderne-mers op zoek zijn naar uitdaging, verbetering en spanning. Maar ook hoe zij omgaan met de onzekerheden en risico’s die het ondernemerschap met zich meebrengt. En hoe zit dat met de dagelijkse sleur?

Iedere ondernemer is op zoek naar afwisseling, maar de mate waarin verschilt nogal. Voor sommige ondernemers is dit een doel op zich, voor anderen iets dat ze overkomt. Dit zijn allemaal aspecten die te maken hebben met vernieuwen, de belangrijkste van de 4 factoren.

SOCIAAL Ondernemen doe je niet alleen. Ook niet als je dat wel heel graag zou willen. Een ondernemer heeft altijd te maken met een netwerk. Met klanten, met medewerkers en met andere ondernemers. De mate waarin dit netwerk groot of klein is en het een rol speelt in de wijze waarop de ondernemer zijn of haar onderneming inricht en leidt, het belang dat dit netwerk inneemt voor het wel en wee van de ondernemer, zijn onderdelen van de sociale factor van de ondernemer.

STATUS “Ik run een eigen bedrijf, wat doe jij?” De ene ondernemer grijpt iedere gelegenheid, te pas en te onpas, aan om duidelijk te maken dat hij of zij onderneemt. De ander hoor je daar niet over. Hiermee wordt duidelijk dat er grote verschillen zijn in de status die een ondernemer aan het ondernemerschap ontleent. Deze factor heeft verder ook te maken met het belang aan materialiteit (geld) die de ondernemer met zijn onderne-ming weet te maken.

LEVENSDOEL Als vierde factor blijkt het antwoord op de vraag in hoeverre het onder-nemerschap een doel op zich is, doorslaggevend te zijn in de wijze waarop de ondernemer functioneert. Sommige ondernemers kunnen niet anders dan ondernemen. Ze doen nog liever vrijwilligerswerk dan dat ze in loondienst gaan. Andere ondernemers hechten minder aan het ondernemerschap en vinden het ondernemen soms lastig en veel gedoe.

4 FACTOREN VAN ONDERNEMERSCHAP

BUSINESSLOCUS 8 4 FACTOREN VAN ONDERNEMERSCHAP

VERDELING VAN DE PROFIELEN OVER DE 4 FACTOREN

OP

HD

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

PG

EX

JG

EG

VERNIEUWEN

SOCIAAL

STATUS

LEVENSDOEL

-- +++0-

PG EX OPHD JGEG

PGEX OPHD JGEG

PG EX OPHD JGEG

PG EXOPHD JGEG

De vier factoren zijn niet onder alle ondernemers in gelijke mate aanwezig; sommige ondernemers scoren op alle factoren hoog (zoals de jagers), andere ondernemers scoren juist lager op de verschillende factoren (zoals de einzelgänger):

VERNIEUWEN Zaken als spanning, exploreren, innoveren en creativiteit

SOCIAAL Interne gerichtheid versus externe gerichtheid

STATUS Geldingsdrang en respect en aanzien (krijgen en afdwingen)

LEVENSDOEL Ondernemer in hart en nieren vs open staan voor loondienst

BUSINESSLOCUS 9VERDELING VAN DE PROFIELEN OVER DE 4 FACTOREN

BUSINESSLOCUS

VERNIEUWENDBEHOUDEND

BED

RIJ

FSO

RIË

NTA

TIE

ON

DER

NEM

ERG

ERIC

HT

OR

GA

NIS

ATI

EGE

RIC

HT

BUSINESSLOCUSMODEL

ONTPLOOIERS31%

PRAGMATICI11%

EXPERTS35%

JAGERS13%

EINZEL-GÄNGERS

2%

HOEDERS8%

ONTWIKKELINGSDRIVE

BUSINESSLOCUS 10BUSINESSLOCUS

HOE HET MKB ZICH ONTWIKKELT

Acht jaar na het basisonderzoek van het MKB model in 2010 ziet de wereld er anders uit. De eco-nomische crisis is voorbij, het aantal ondernemers (vooral ZZP’ers) is explosief gestegen. En ook de ondernemers zelf staan niet stil. Ze ontwikkelen, groeien, leren, ontdekken, ervaren, vallen en staan weer op. Al deze ervaringen vormen de onderne-mer in zijn doen en laten. En dat roept vragen op of dit ook leidt tot andere drijfveren en dus andere profielen van ondernemers.

EENMAAL EEN ONDERNEMERSTYPE, ALTIJD EEN ONDERNEMERSTYPE?We hebben ruim 700 ondernemers na een aantal jaren opnieuw gevraagd om de BusinessLocus-vra-genlijst in te vullen. En wat blijkt? We zien name bij de meer uitgesproken ondernemerstypen (ontplooiers, jagers en experts) veel stabiliteit. Een jager uit 2010 is doorgaans ook in 2018 een jager.

Bij de wat kleinere en minder uitgesproken onderne-mersprofielen is meer verandering waar te nemen. Zo is een deel van de pragmatici ‘opgeschoven’ in de richting van experts en een wat kleiner deel richting ontplooiers.

Eenzelfde verschuiving zien we onder de hoeders waarvan een deel is opgeschoven richting experts of pragmatici. Als mogelijke verklaring kunnen wij aanvoeren dat ondernemerstypen die het in de afge-lopen jaren moeilijk hadden, door de economische ontwikkeling wat opgeschoven zijn in de richting van meer kennis, expertise en vooral ‘actiever’ zijn gaan ondernemen. Het lijkt er daarbij op dat dit hun houding ten aanzien van het ondernemerschap ook heeft doen veranderen.

Maar gezien de beperkte omvang van deze verschui-vingen kunnen wij stellen dat het merendeel van de ondernemerswaarden stabiel verankerd zijn in het waardenpatroon van ondernemers.

ONTPLOOIERS31%

PRAGMATICI11%

EXPERTS35%

JAGERS13%

EINZEL-GÄNGERS

2%

HOEDERS8%

BUSINESSLOCUS 11SECTIETITEL/SEGMENTNAAMHOE HET MKB ZICH ONTWIKKELT

DE PRAGMATICUS

“HET GAAT GEWOON ZOALS HET GAAT”

BUSINESSLOCUS 12

KERNWOORDENNo-nonsense, gedreven, klantvriendelijk, weinig status gevoelig, hart voor de zaak, ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHTMiddelbaar opgeleid, meestal tussen de 35 en 65, maar werken opvallend vaak door na hun 65ste.

BEDRIJFSVORMVaker dan bij andere typen meerdere eigenaren per bedrijf, bovengemiddeld aantal vof’s.

MEDIAGEBRUIKVoorkeur voor persoonlijke benadering, bijvoorbeeld via dm of e-mail, besteden relatief weinig aandacht aan radio, tv en print.

De pragmaticus kunnen we kenmerken als hardwerkend, serieus, nuchter en verantwoordelijk: ‘geen woorden maar daden’. Een onder-nemer die geen vraagtekens zet bij het ondernemerschap, zich nooit afvraagt waarom hij ondernemer is, maar gewoon doet en hard werkt. En dat altijd met hart voor zijn klanten en zijn medewerkers (als hij die heeft). Status doet de pragmaticus weinig, hij handelt vanuit wat goed is voor de zaak. Hij weet wat er speelt in de markt en hoewel hij geen trendsetter is, staat hij wel open voor vernieuwing. Mits het nut ervan bewezen is.

In zijn bedrijf is de pragmaticus de stabiele factor, de procesmanager, de instructeur. Hij voert zijn bedrijf bekwaam en neemt geen onnodige risico’s, stabiliteit staat voorop. Hij neemt belangrijke besluiten vaak zelf, maar houdt daarin rekening met zijn medewerkers. Wanneer hij het nodig acht, vraagt hij naar hun mening.

Pragmatici hebben het de afgelopen jaren niet makkelijk gehad. Ze missen het aanpassingsvermogen en de creativiteit om gewijzigde marktomstandigheden het hoofd te bieden. Nu het weer beter gaat, zijn ze gematigd optimistisch. Verwacht bij de pragmatici geen groei in werkgelegenheid of investeringen.

De pragmaticus is zich tot op zekere hoogte bewust van ontwikkelin-gen in de markt maar is hij geen voorloper binnen zijn vakgebied. De pragmaticus is primair gericht op het hier en nu en zaken waar hij niet direct mee te maken heeft, staan niet hoog op de agenda.

Het aantal pragmatici in het MKB is in de afgelopen jaren afgenomen met 15%.

0 VERNIEUWEN Ondernemend, trendvolger, vernieuwing na bewezen nut

+ SOCIAAL Emotioneel sterk verbonden met personeel en zaak, netwerken alleen als het moet

0 STATUS Hard werkend, no-nonsense, weinig statusgevoelig

0 LEVENSDOELLiever geen loondienst (is niet onafhankelijk)

HARDWERKENDE NO-NONSENSE ONDERNEMERS, DIE DOEN WAT ZE LEUK VINDEN EN EMOTIONEEL STERK VERBONDEN ZIJN MET HUN BEDRIJF (11%)

BUSINESSLOCUS 13PRAGMATICUS: PROFIEL

“IK BEN IEMAND DIE GRAAG NIEUWE DINGEN PROBEERT”

DE ONTPLOOIER

BUSINESSLOCUS 14

De ontplooier wil verder komen en dingen doen die betekenisvol zijn. Ze is ondernemend, creatief en innovatief en op zoek naar plezier in het werk. En eigenlijk geeft vrijwel alles in haar onderneming haar ook plezier. Ze heeft passie voor haar vak en houdt van uitdagingen. Stilstand vindt ze achteruitgang. Haar blik is op de toekomst gericht en ze gaat in alle opzichten met haar tijd en de markt mee. Ze is altijd op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. De ontplooier is een echt mensenmens. Het succes van haar inspanningen ziet ze als resultaat van de gezamenlijke inspanning.

In haar onderneming is zij de processor, de spin in het web die proces-sen in de gaten houdt. Ze is degene die in momenten van chaos orde aanbrengt en inspringt wanneer ze dit nodig acht. Door haar toekomst-gerichte blik heeft ze het pad voor haar onderneming al uitgestippeld. Door haar optimistische houding voorziet ze succes en groei.

Belangrijke beslissingen neemt de ontplooier niet alleen. Hoewel zij degene is die de knopen doorhakt, raadpleegt ze haar medewerkers. Want belangrijke beslissingen gaan niet over haar alleen, maar over iedereen. Wanneer ze het gevoel heeft dat een besluit buiten haar expertise valt, schakelt ze een adviseur in.

Ontplooiers zijn optimistisch en toekomstgericht. Ze denken eerder in kansen dan bedreigingen. Ook als verwachtingen toch niet blijken uit te komen, blijven ze optimistisch over de toekomst.

Voor de komende tijd staan alle lichten op groen: de groei van de zowel werkgelegenheid als de investeringen binnen het MKB komen voor een groot deel afhankelijk van de ontplooiers.

Het aantal ontplooiers in het MKB is in de afgelopen jaren afgenomen met 3%

KERNWOORDENCreatief, enthousiast, blik op de toekomst, vernieu-wend, plezier in het werk, blijven dichtbij hun leest, op zoek naar uitdagingen en persoonlijke groei.

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHTRelatief hoog opgeleid, vaak samenwerken met netwerk van professionals, één op de drie ontplooi-ers is vrouw.

BEDRIJFSVORMRuim de helft is eenmanszaak, relatief veel bv’s.

MEDIAGEBRUIKStaan open voor reclame via radio en tv, maar worden het liefst online benaderd

GEDREVEN, INTRINSIEK GEMOTIVEERDE ONDERNEMERS, DIE VEEL WAARDE HECHTEN AAN PLEZIER EN ZELFONTPLOOIING IN HUN WERK (31%)

+ VERNIEUWEN Progressief, behoefte aan uitdagingen binnen vertrouwde vakgebied

++ SOCIAAL Veel aandacht en waardering voor personeel en netwerk, samenwerken, inspireren

+ STATUS Intrinsiek gemotiveerd: ontplooiing, persoonlijke ontwikkeling, plezier in het werk

+ LEVENSDOELNiet werken onder een baas (is niet uitdagend)

BUSINESSLOCUS 15ONTPLOOIER: PROFIEL

“ALS IK EEN GAT IN DE MARKT ZIE, STAP IK ERIN”

DE JAGER

BUSINESSLOCUS 16

Wie aan ondernemers denkt, denkt vaak aan de jager. Hij is onder-nemer pur sang. Hij denkt in mogelijkheden en is altijd op zoek naar iets nieuws. De jager heeft het vermogen om gaten in de markt te zien en weet intuïtief hoe hij ze kan gebruiken, nu of later. Altijd op zoek, rusteloos en een beetje ADHD. Risico’s horen daarbij. Dat is de kick van het ondernemerschap. Wie geen risico’s durft te nemen, zal nooit rijk worden.

Het mateloze optimisme van de jager en zijn drang om zijn visie uit te dragen naar de buitenwereld, weerspiegelt zich in de rol die hij in een organisatie inneemt. De jager is de visonair, de plannenmaker, de stuur-man die de koers bepaalt. Het idee dat zijn bedrijf in een periode van tegenspoed verkeert, zal de jager niet snel hebben. Ook als het minder goed gaat, ziet de jager nog kansen. Ook als dit betekent dat het roer omgegooid moet worden. Jagers nemen de helft van de werkgelegen-heidsgroei binnen het MKB voor hun rekening.

Hoewel de jager degene is die beslissingen neemt in de organisatie, is hij geen éénpitter. Hij vindt het belangrijk dat zijn beslissingen gedragen worden door zijn medewerkers en zal hen, tot op zekere hoogte, advi-seren en meenemen in zijn beslissingen. Van alle ondernemerstypen is de jager het meest technoprogressief. Hij staat open voor vernieuwing en benut de kansen van de technologie en het internet als geen ander. Maar hij is zich ook bewust van de gevaren die nieuwe technologieën met zich meebrengen. Zodoende staat bijv. cybersecurity voor hem en zijn onderneming hoog op de agenda. Duurzaamheid is voor hem een opportunity, maar het zit hem niet in de genen.

Het aantal jagers in het MKB is in de afgelopen jaren toegenomen met 9%.

+ VERNIEUWEN pionier bereid risico te nemen, betreden nieuwe markten. Gedreven, ondernemend, bevlogen, technoprogressief

++ SOCIAAL groot en divers zakelijk netwerk, expertise van derden, netwerk = business

+ STATUS sterke geldingsdrang, statusgevoelig

++ LEVENSDOELaversie tegen loondienst (loondienst is beperkend)

KERNWOORDENNetwerker, pionier, begeistert, technoprogressief, zakelijk gedreven, neemt graag risico, statusgevoe-lig, klantgericht.

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHTVeelal jonge (mannelijke) ondernemers, slechts één op de vijf jagers is vrouw, hoogopgeleid of juist zeer laag geschoold (selfmade men).

BEDRIJFSVORMVeel bv’s.

MEDIAGEBRUIKStaan open voor reclame die prikkelt, maken gebruik van heel veel verschillende informatiebronnen, inter-net staat bovenaan.

VOORAL JONGE ONDERNEMERS MET EEN GROOT SOCIAAL NETWERK, DIE CONTINU OP ZOEK ZIJN NAAR UITDAGINGEN EN KANSEN OM HUN VISIE UIT TE DRAGEN EN AANZIEN, RESPECT EN GELD TE VERDIENEN (13%)

BUSINESSLOCUS 17JAGER: PROFIEL

“VERTROUWEN IS GOED, CONTROLE IS BETER”

DE EXPERT

BUSINESSLOCUS 18

De expert, de naam zegt het al, is een perfectionist. Hij doet het liefst alles zelf, omdat hij vindt dat hij het beter kan. Hij ziet zichzelf dan ook echt als expert. Discipline en gedrevenheid zijn woorden waar hij zich in herkent. Delegeren doet hij liever niet, want dat betekent controle-verlies. Het ondernemerschap draait voor hem om erkenning voor zijn expertise. Daarom steekt hij al zijn energie in het leveren van kwaliteit om zo zijn klanten tevreden te stellen.

De expert is een duizendpoot, een allesdoener. Vaak voelt hij zich onmis-baar voor de onderneming waardoor alle zaken automatisch op zijn bord belanden. Maar ook als hij personeel heeft, doet hij het liefst alles zelf. Belangrijke besluiten neemt de expert dan ook zelfstandig, zonder tussenkomst van adviseurs of medewerkers. De expert is realistisch in zijn doelstellingen en wanneer zijn onderneming de staat bereikt die hij voor ogen heeft, streeft hij eerder naar stabiliteit dan naar groei. De expert heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel, het komt dan ook zelden voor dat hij zijn rekeningen niet of te laat betaalt.

De expert is goed op de hoogte van zaken die zijn expertise en de markt betreffen. Ze hebben op dit moment de wind mee en zijn optimistisch over de toekomst. In het verleden hebben ze duidelijk laten zien dat experts echte realisten zijn. Ze hebben een zeer afgewogen visie op de toekomst. De expert is bekend met onderwerpen die de bedrijfsvoering raken, zoals duurzaamheid en cybersecurity, maar hij heeft de afweging gemaakt en besloten dat dit geen belangrijk onderwerpen voor hem en zijn organisatie is.

Het aantal experts binnen het MKB is in de afgelopen jaren toegenomen met 13%.

+ VERNIEUWEN up-to-date blijven maar brengt ook risico met zich mee, sterke behoefte aan controle

0 SOCIAAL staan liefst zelf aan het roer, perfectionist, delegeren is controleverlies, bekwaam, zekerheidszoeker

+ STATUS sterke geldingsdrang: competent, kwaliteit als bewijs van expertise

+ LEVENSDOELBeslist niet werken onder een baas

KERNWOORDENBetrouwbaar, gedreven, ‘klant is koning’, perfectio-nist, controlefreak, willen als expert gezien en erkend worden, risicomijdend, kunnen moeilijk delegeren.

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHTMeestal tussen 35 en 65, middelbaar opgeleid, iets minder vrouwen dan gemiddeld (één op de vier experts is vrouw).

BEDRIJFSVORMVeel eenmanszaken, minder bv’s en vof’s dan bij andere typen, vaak geen personeel in dienst.

MEDIAGEBRUIKVoorkeur voor print en internet, willen informatie met inhoud, hebben relatief weinig met tv en radio.

ZELFBEWUSTE EN ZELFCOMPETENTE ONDERNEMERS, DIE VEEL WAARDE HECHTEN AAN ZELFSTANDIGHEID EN HUN EXPERTISE WILLEN BEWIJZEN DOOR KWALITEIT TE LEVEREN (35%)

BUSINESSLOCUS 19EXPERT: PROFIEL

DE HOEDER

“IK GA DOOR ZOLANG HET MOET”

BUSINESSLOCUS 20

De hoeder is de minst gepassioneerde ondernemer. Vaak heeft de hoeder niet bewust voor het ondernemerschap gekozen maar is zij “erin gerold”. Haar grote verantwoordelijkheidsgevoel voor haar bedrijf, haar klanten en haar personeel houdt haar op de been. Ze is loyaal en zorgzaam. Haar werk vindt ze leuk, maar ze houdt niet van het ondernemerschap. Al dat gedoe om haar bedrijf heen had ze liever niet gehad. Nieuwe dingen uitproberen doet ze liever niet, dat brengt alleen maar risico’s met zich mee. En daar houdt ze niet van.

Vanuit haar zorgzaamheid en verantwoordelijkheidsgevoel richting haar werknemers is de hoeder de synthesizer in het bedrijf, de smeerolie van het team, de verbinder. Ook bij belangrijke besluiten is zij degene die de verantwoordelijkheid op zich neemt: ze draagt de last van belangrijke beslissingen vaak helemaal zelf en neemt haar zorgen dan meer dan goed is mee naar huis. Ze draagt zorg voor haar medewerkers en trekt zich vanuit haar sociale rol het wel-en-wee persoonlijk aan.

De afgelopen jaren waren moeilijk voor de hoeder. Ze mist het onder-nemerschap en de creativiteit om een antwoord te geven op de veran-derende markt en samenleving. Ze vindt dat moeilijk. En hoewel het steeds beter gaat, worstelt zij daar nog steeds mee.

Van alle ondernemerstypen is de hoeder het minst technoprogessief. Van de vele zaken waarvan ze ‘s nachts wakker ligt, is cybersecurity er geen. Daarentegen heeft ze wel meer ook voor duurzaamheid en de sociale aspecten van haar bedrijf.

Het aantal hoeders in het MKB is in de afgenomen jaren afgenomen met 5%.

0 VERNIEUWEN risicomijdend en conservatief. Wel ondernemend, geen ondernemer

+ SOCIAAL sterke interne focus, kleine wereld, verantwoordelijk, plichtsbewust, sociaal, zorgzaam

- STATUS relatief minder geldingsdrang, minder statusgevoelig

- LEVENSDOELopen voor loondienst, ondernemen betekent te veel verantwoordelijkheid

KERNWOORDENVerantwoordelijk, zorgzaam, hardwerkend, sociaal, risicomijdend, houden van het vak, maar minder van het ondernemerschap.

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHT50% vrouwen (gemiddelde is 33%), vaak middelbaar opgeleid, en hoeders stoppen keurig voor hun 65ste.

BEDRIJFSVORMVaak kleinere bedrijven, veel stichtingen.

MEDIAGEBRUIKHalen informatie vooral uit vakbladen en van inter-net, bij reclame-uitingen letten ze het meest van alle typen op de prijs.

ONDERNEMERS MET EEN STERK VERANTWOORDELIJKHEIDSGEVOEL VOOR BEDRIJF EN PERSONEEL. ZE VINDEN HET WERKEN LEUK, MAAR DE ZAKEN ER OMHEEN HEBBEN ZE LIEVER NIET (8%)

BUSINESSLOCUS 21HOEDER: PROFIEL

DE EINZELGÄNGER

“IK VOLG ALLEEN MIJN HART”

BUSINESSLOCUS 22

De einzelgänger werkt het liefst alleen. Een echte ondernemer voelt hij zich niet. Hij wil vooral zijn werk doen, op zijn eigen manier, zonder dat hij daarbij gestoord wordt. Zijn ondernemerschap vloeit voort uit zijn drang naar vrijheid en autonomie. Behoefte aan spanning of ver-nieuwing in zijn werk heeft hij niet. Hij is een atypische ondernemer: hij is er absoluut niet op uit om zijn onderneming te laten groeien, maar wil genoeg geld verdienen om van te kunnen leven. Het liefst houdt hij alles bij het oude.

De einzelgänger ziet zichzelf als onafhankelijke éénmanszaakprofes-sional, die alles zelf doet. Hij neemt alle besluiten zelfstandig, zonder een adviseur of medewerker (indien hij deze heeft) te raadplegen. Hij streeft naar stabiliteit in plaats van vernieuwing, groei en succes. De einzelgänger doet alles het liefst zoals hij het altijd al heeft gedaan.

De einzelgänger is qua toekomstverwachtingen een soort oceaansto-mer: de koers is helder en hij gaat bij voorkeur rechtdoor. Hij laat zich niet uit het veld slaan als het tegenzit, maar ook niet als het meezit. De einzelgänger is een toonbeeld van stabiliteit.

In dat kader heeft hij nauwelijks weet van thema’s als cybersecurity en als hij hierover hoort, heeft hij niet het gevoel dat hij daar iets mee te maken heeft.

Het aantal einzelgängers is in de afgelopen jaren toegenomen met 1%.

- VERNIEUWEN geen hang naar groei, innovatie of status, (zeer) conservatief

- SOCIAAL opereren graag alleen, wil niet geleefd worden

- STATUS weinig geldingsdrang, hebben zich vaak al bewezen

0 LEVENSDOELondernemen als levensdoel, niet werken onder baas (niet vrij).

KERNWOORDENZelfstandig, eerlijk, professioneel, (zeer) conserva-tief, geen hang naar groei, innovatie of status, willen graag met rust gelaten worden, einzelgängers.

LEEFTIJD, OPLEIDING, GESLACHTVeelal oudere ondernemers die zich in het verleden al bewezen hebben.

BEDRIJFSVORMVooral kleinere bedrijven, vaak aan huis, zonder personeel.

MEDIAGEBRUIKHechten vooral waarde aan persoonlijk contact, belangrijkste informatiebronnen zijn internet, familie en vrienden.

VOORAL ERVAREN ONDERNEMERS MET EEN STERKE DRANG NAAR VRIJHEID EN AUTONOMIE, DIE GRAAG ALLEEN WERKEN EN GEEN AMBITIES HEBBEN OM TE GROEIEN OF TE VERNIEUWEN (2%)

BUSINESSLOCUS 23EINZELGÄNGER: PROFIEL

HOE COMMUNICEREN DEZE GROEPEN?

24BUSINESSLOCUS

COMMUNICATIEKANALEN VAN ONDERNEMERSZo divers als de zes ondernemerstypen zijn in hun onderne-mersstijlen, zo divers zijn ze in hun communicatie- en infor-matiebehoeften. De één is een geboren netwerker, voor de ander is netwerken een noodzakelijk kwaad. Voor sommigen vormt het vergaren van zo veel mogelijk informatie een soort levensbehoefte, anderen zien dit als tijdverspilling. Voor wie de ondernemers wil bereiken, zijn deze verschillen van groot belang.

De communicatiebehoeften en –gedragingen van de zes onder-nemerstypen worden sterk beïnvloed door de manier waarop zij tegen ondernemen aankijken. En door de drijfveren achter hun ondernemerschap.

Voor alle ondernemerstypen geldt dat het eigen netwerk de essentiële informatiebron is. De manier waarop ze hun netwerk benaderen, onderhouden en daadwerkelijk inzetten, verschilt echter per type ondernemer.

Naast het eigen netwerk houden ondernemers (online) vakbla-den en het nieuws in de gaten om op de hoogte te blijven van hun vakgebied en de markt. Maar ook hier zijn de verschillen tissen de verschillende type ondernemers groot.

SITES VAN VAKBLADEN ENEXPERTS IN MIJN BRANCHE

WELKE SITES GEBRUIK/BEZOEK JE HET MEEST VOOR ZAKELIJKE DOELEINDEN?

SITES VAN CONCURRENTENOM TE ZIEN WAT ZE DOEN

SITES VAN UNIVERSITEITENEN KENNISINSTELLINGEN

GEEN VAN BOVENSTAANDE

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

BUSINESSLOCUS 25COMMUNICATIEKANALEN VAN ONDERNEMERS

ONLINE GEDRAG VAN ONDERNEMERSHet internet biedt voor ieder wat wils. Je kan er uren verdwalen in de eindeloze stroom van informatie of heel gericht antwoor-den vinden op brandende vragen. De meeste ondernemers benutten deze zee aan informatie op de manier die bij hen past.

Voor alle ondernemers geldt dat ze het internet gebruiken om vinger aan de pols te houden van ontwikkelingen in hun vakge-bied. De één doet dit weliswaar gretiger dan de ander, maar het internet heeft het grootste deel van de ondernemers inmiddels toch echt bereikt.

De meeste ondernemers benutten het internet om up-to-date te blijven van hun branche en van de markt. Dit doen ze veel-vuldig via de websites van vakbladen en thought leaders in hun branche. Maar het is ook het meest geschikte medium om een beeld te vormen van de concurrentie en zich door hen te laten inspireren.

Wie internet zegt, zegt social media. Vooral LinkedIn en Face-book hebben zich inmiddels gemanifesteerd als onmisbaar onderdeel van het ondernemerschap. Instagram en Twitter bevinden zich bij veel ondernemers nog niet in het portfolio van communicatiekanalen. Maar ook hier geldt dat het ene type ondernemer vooruitstrevender is dan het ander; duidelijk is dat einzelgängers zich het minste online oriënteren.

MIJN EIGEN NETWERK

VOOR ZAKELIJKE DOELEINDEN, WELKE INFORMATIEBRONNEN GEBRUIK JE HET MEEST?

NIEUWSSITES

VAKBLADEN

SITES VAN DE VAKBLADEN

PRAGMATICIEXPERTS

ONTPLOOIERSHOEDERS

JAGERSEINZELGÄNGERS

BUSINESSLOCUS 26ONLINE GEDRAG VAN ONDERNEMERS

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

GEEN33%12%37%50%

De pragmaticus doet wat goed is voor zijn onderneming, en daar hoort af en toe netwerken nou eenmaal bij. Maar netwer-ken om het netwerken, dat is niet zijn ding. Als het niet hoeft, dan liever niet. Wie deze ondernemers wil bereiken, hoeft dan ook niet op allerlei netwerkevents aanwezig te zijn.

Van alle ondernemerstypen maakt de pragmaticus zakelijk het minst gebruik van social media. Op LinkedIn en Facebook is hij nog wel eens te vinden, maar Instagram en met name Twitter zijn niet aan hem besteed.

Ook in zijn communicatie- en informatiebehoefte is de pragma-ticus pragmatisch. Hij vindt het belangrijk om op de hoogte te zijn van de zaken die zijn onderneming en zijn klanten aangaan en snijdt zijn informatiebronnen toe op deze informatiebehoefte.

Met reclame op radio en tv en in tijdschriften heeft de pragma-ticus weinig. Hij wordt liever persoonlijk benaderd, bijvoorbeeld met een brief of e-mail.

MANAGEMENT TEAM

REGIONALE DAGBLADEN

COMMUNICATIE: DE PRAGMATICUS

BUSINESSLOCUS 27PRAGMATICUS: COMMUNICATIE

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

REGIONALE DAGBLADEN

De ontplooier is een mensenmens. Daarom gaat netwerken haar gemakkelijk af en doet ze het graag. Maar wel alleen met leuke mensen. Het gaat haar bij het netwerken niet om haar ondernemingsdoel te bereiken, maar omdat ze er persoonlijk van kan groeien.

De ontplooier is een sociaal dier en ze is van alle onderne-merstypen het meest op social media te vinden. Geen ander type maakt zo veel gebruik van LinkedIn en Facebook als zij. En ook Instagram en Twitter zijn voor haar niet vreemd.

De ontplooier is een heuse informatiejunk. Dagbladen, zakelijke tijdschriften, websites op internet: ze leest het allemaal met het ultieme doel zich te blijven ontplooien. Up-to-date zijn over haar vakgebied en de markt is voor haar een intrinsieke behoefte.

Ze staat open voor reclames op radio en tv, maar ze wordt bij voorkeur online benaderd.

COMMUNICATIE: DE ONTPLOOIER

GEEN9%17%61%72%

MANAGEMENT TEAM

BUSINESSLOCUS 28ONTPLOOIER: COMMUNICATIE

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

REGIONALE DAGBLADEN

De jager is niet alleen ondernemer pur sang, ook netwerken ligt in zijn bloed. Het is voor hem een soort tweede natuur. Zijn telefoon staat nooit uit en er is altijd wel iemand die hem nodig heeft. En hoe druk hij het ook heeft, hij heeft altijd tijd voor je. Want netwerken is business.

Deze open houding tegenover anderen vertaalt zich door in zijn communicatie- en informatiebehoefte: hij is op alle social media platformen vertegenwoordigd. Twitter gebruikt hij zakelijk en privé, hoewel dit voor de jager weinig verschil maakt: onderne-mer is hij 24 uur per dag, 7 dagen per week. Werk en privé lopen altijd door elkaar heen.

Als multimediaman maakt hij gebruik van alle mogelijke infor-matiebronnen om op de hoogte te blijven van zijn vakgebied, zijn concurrenten en de markt. Het internet speelt hierbij de belangrijkste rol, maar hij houdt ook via vakbladen en dagbladen vinger aan de pols over inhoud, trends en ontwikkelingen.

Van alle ondernemerstypen maakt hij het meeste reclame voor zijn eigen bedrijf. Hij staat open voor het ontvangen van reclame, zo lang deze prikkelend, grappig, gedurfd of spectaculair is. Voor hem geldt: jagen en gejaagd worden.

COMMUNICATIE: DE JAGER

GEEN15%25%51%66%

MANAGEMENT TEAM

BUSINESSLOCUS 29JAGER:COMMUNICATIE

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

REGIONALE DAGBLADEN

Netwerken? De expert doet dit alleen als er inhoudelijk iets op te steken valt. Hij investeert zijn tijd liever in zijn bestaande klanten en zorgt ervoor dat zij tevreden zijn en blijven. Hij is ervan overtuigd dat hij netwerken niet nodig heeft om een goede ondernemer te zijn.

Hoewel de expert geen netwerker is, maakt hij wel gebruik van de handigheden die social media bieden om contact met klanten te onderhouden. Hij is vooral op Facebook en LinkedIn te vinden.

De expert kijkt bij alles naar inhoud en kwaliteit, ook (of met name) als het om informatie gaat. Van lolligheid en oppervlak-kigheid moet hij van alle ondernemerstypen het minste hebben. Daarom laat hij veel algemene kanalen links liggen. Hij infor-meert zich gericht en goed, via de door hem goed bevonden kanalen.

Hij vindt het belangrijk om in zijn vakgebied up-to-date te blijven, zodat hij de hoogste kwaliteit kan blijven leveren. Bij voorkeur via media die hij kan raadplegen wanneer het hem uitkomt, zoals internet en vakbladen. Met radio en tv heeft hij relatief minder.

COMMUNICATIE: DE EXPERT

GEEN23%12%50%52%

MANAGEMENT TEAM

BUSINESSLOCUS 30EXPERT: COMMUNICATIE

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

REGIONALE DAGBLADEN

Om te netwerken heeft de hoeder geen tijd. Ze werkt hard en heeft haar handen vol met alle verantwoordelijkheden die ondernemen met zich meebrengt. Voor haar is het belangrijkst dat haar vaste klanten bediend worden en tevreden zijn, dat is haar netwerk.

De hoeder is van alle ondernemerstypen het minst technopro-gressief. Instagram en Twitter staan nog te ver van haar bed. Een account op LinkedIn en Facebook heeft ze misschien nog wel, maar die gebruikt ze niet om actief te netwerken en nieuwe klanten binnen te halen. Reclame maken voor haar eigen bedrijf zou ze ook niet zo snel doen. Ze heeft haar vaste klantenkring en daarmee is ze tevreden.

Ze informeert zich het liefst via vakbladen over wat er zoal speelt in haar vakgebied. Of ze gaat op internet op zoek naar informatie.

COMMUNICATIE: DE HOEDER

GEEN25%2%43%54%

MANAGEMENT TEAM

BUSINESSLOCUS 31HOEDER: COMMUNICATIE

SOCIAL MEDIA

ZAKELIJKE TIJDSCHRIFTEN KRANTEN

REGIONALE DAGBLADEN

De naam zegt het al. De einzelgänger geeft niet veel om sociale contacten en een sociaal netwerk heeft hij nauwelijks. Uiter-aard heeft hij weleens contact met klanten en leveranciers, maar dat gaat meestal niet verder dan zakelijk nodig. Meer heeft hij niet nodig om zijn werk te kunnen doen.

Het is dus geen verrassing dat de einzelgänger weinig interesse heeft in social media. Facebook gebruikt hij nog wel eens voor zakelijke doeleinden, maar van alle ondernemerstypen is hij minst op LinkedIn te vinden. Laat staan op Instagram of Twitter.

De einzelgänger heeft geen grote informatiebehoefte. Want hij weet alles al wat hij moet weten om zijn werk te kunnen doen. Hierin teert hij ruimschoots op zijn ervaring en de kennis die hij in alle jaren heeft vergaard. Geen noodzaak voor vernieuwing.

Informatie krijgt hij vooral via familie en vrienden. Hij haalt ook wel eens iets van internet, maar andere communicatiemiddelen zijn aan hem minder besteed. Hij heeft voorkeur voor persoonlijk contact.

COMMUNICATIE: DE EINZELGÄNGER

GEEN46%8%42%23%

BUSINESSLOCUS 32EINZELGÄNGER: COMMUNICATIE

KANSEN ZIEN?

HIER EN NUHIER EN NU

REALISMEREALISME

OPTIMISMEOPTIMISME

DE JAGERSDoorgewinterde optimisten, bereid om risico te nemen. En mocht het nu niet lukken, dan proberen ze gewoon iets anders.

DE EINZELGÄNGERS Intrinsiek gemotiveerd maar laten zich

niet gek maken door management hypes: waarom veranderen?

DE EXPERTSKennen het klappen van de zweep en opereren vanuit hun eigen expertise.

Kwaliteit overwint alles.

DE HOEDERSLeven meer van dag tot dag, zijn goed in hun vak, maar missen de ‘drive’ en de creativiteit om out of the box te denken.

DE PRAGMATICIMeer bezig met de realiteit dan met de toekomst. Gericht op de continuï-teit en de eigen klanten goed blijven bedienen.

DE ONTPLOOIERS Denken veel meer in kansen dan in bedreigingen en maken verantwoorde keuzes. De verantwoordelijkheid voor bedrijf en personeel drukt zwaar.

BUSINESSLOCUS 33KANSEN ZIEN?

Tekst

Vormgeving

Redactie Meer informatie?

Rob Doornbos Anna Newen

Sam Ruijter Wouter Vos

Pieter Paul Verheggen www.motivaction.nl

© 2018 Motivaction International B.V.

Het auteursrecht op deze paper ligt bij Motivaction International B.V.

Verveelvuldigen en/of openbaarmaking van deze paper of delen daarvan is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de directie van Motivaction.

Wij printen op 100% recycled papier.

Deze update van het BusinessLocus-model is mede tot stand gekomen op basis van een nieuw onderzoek onder eindbeslissers in het MKB.

In de periode van 16 januari tot 11 februari 2018 is door Motivaction onder een steekproef van 1.058 MKB-respondenten uit het StemPunt-panel en Professionals Platform (leeftijdscategorie 18 t/m 70 jaar) een validatie-onderzoek uitgevoerd naar de motieven van het onder-nemersgedrag.

De uitkomsten geven een goed beeld van MKB-ondernemers in Nederland met een bedrijfsomvang tot 250 medewerkers.