Y häc thùc hµnh (717) – sè 5/2010

62

Tµi liÖu tham kh¶o 1. Carlos A. Ahumada, MD. Jay P. Goldsmith,

MD,.(2002) “Continuous Distending Pressure” Assisted ventilation of the Neonate, Sixth ed W.B.Saunders company: 151-163.

2. De Paoli. A G, Morley C, Davis P G, (2002). “Nasal CPAP for neonate: what do we know 2003?” Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2003;88: F168-F172.

3. Herbert K. (1999) “Influence of Nasopharyngeal CPAP on Breathing Pattern and Incidence of Apnoeas in Preterm Infants”. Biol Neonate 76:129 – 133. (6m)

4. Kyong – Soon Lee, Dunm MS, Fenwivk M, Shennan AT. (1998) “A comparision of underwater bubble CPAP with ventilator derived CPAP in premature neonates ready for extubation”. Biol Neonate 73:69 – 75.(9mp)

5. Thomas H, Bertram F, Roland RW, Gerd S. (2003) “Comparison of two different CPAP systems by tidal breathing parameters”. Intensive Care Med 29:

1134 – 1140. (14m) 6. Vivek N, Edward F, Steven B, Henry T.A, Jean

J.S, Alan H.J (2003)“ Early bubble CPAP and Outcomes in ELBW Preterm Infants.” Journal of Perinatology 23: 195 – 199. (9m)

7. Truffert P, Laurent S (1999) “Place de la pression positive continue nasale dans le traitement de la phase aigue de la maladie membrale hyalines du premature” Pediatrie vol. 2 hors serie, mars-avril 1999: 33 – 40

8. B¹ch V¨n Cam, Cam Ngäc Ph­îng, Ph¹m ThÞ Thanh V©n, §ç V¨n NiÖm (2001), “Thë ¸p lùc d­¬ng liªn tôc qua mòi ®iÒu trÞ SHH s¬ sinh: mét kinh nghiÖm t¹i n­íc nguån tµi nguyªn giíi h¹n”, Héi th¶o Håi søc cÊp cøu vµ chèng ®éc, BÖnh viÖn B¹ch Mai, Hµ Néi

9. §ç Hång S¬n, TrÇn ®×nh Long (2002) “Nghiªn cøu thë ¸p lùc d­¬ng liªn tôc qua mòi trong ®iÒu trÞ suy h« hÊp cÊp ë trÎ s¬ sinh ®Î non” LuËn v¨n th¹c sÜ Y häc chuyªn ngµnh nhi.

Nh÷ng bÊt th­êng vÒ ®iÖn sinh lý ë ng­êi tr­ëng thµnh suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4

NguyÔn C«ng Hoan

§Æt vÊn ®Ò Tæn th­¬ng thÇn kinh ngo¹i vi trªn bÖnh nh©n suy

thËn m¹n tÝnh lµ mét biÕn chøng th­êng gÆp. BiÕn chøng nµy cã tû lÖ kh¸ cao, theo Bolton lµ 60%, Cosmo lµ 65%, Lai 73,68%, Liblom 83% vµ Krishnan lµ 93%.

Sù håi phôc tæn th­¬ng thÇn kinh trong suy thËn m¹n tÝnh liªn quan ®Õn chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u chu kú sím hay muén. Theo c¸c nghiªn cøu trªn thÕ giíi, läc m¸u chu kú là một trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p điều trị lµm chËm tiÕn triÓn cña biÕn chøng thÇn kinh ngo¹i vi ë ng­êi suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n cuèi, thËm chÝ trong tr­êng hîp tæn th­¬ng thÇn kinh ngo¹i vi nhÑ cã thÓ håi phôc hoµn toµn, ng­îc l¹i - nÕu ®iÒu trÞ muén tæn th­¬ng khã håi phôc hoÆc håi phôc chËm.

ë ViÖt Nam nhê sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt cũng như các phương ph¸p thăm dò ®iÖn sinh lý, một số tác giả đã áp dụng phương pháp này nghiªn cøu vÒ biÕn chøng thÇn kinh ngo¹i vi ở bÖnh nh©n suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n cuèi

VÊn ®Ò ®Æt ra lµ trªn nh÷ng bÖnh nh©n suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n sím h¬n (tøc ë giai ®o¹n 4 t­¬ng øng víi møc läc cÇu thËn 15-29ml/phót) th× nh÷ng bÊt th­êng vÒ ®iÖn sinh lý nh­ thÕ nµo? Tr¶ lêi c©u hái nµy sÏ gióp cho c¸c nhµ l©m sµng cã thÓ ph¸t hiÖn vµ can thiÖp ®iÒu trÞ sím biÕn chøng thÇn kinh ngo¹i vi trong suy thËn m¹n tÝnh. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu: “Nh÷ng bÊt th­êng vÒ ®iÖn sinh lý ë ng­êi tr­ëng thµnh suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4” víi môc tiªu: m« t¶ nh÷ng bÊt th­êng vÒ ®Æc ®iÓm ®iÖn sinh lý ë ng­êi tr­ëng thµnh suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4.

§èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. §èi t­îng nghiªn cøu BÖnh nh©n ®­îc chÈn ®o¸n suy thËn m¹n tÝnh giai

®o¹n 4 (t­¬ng øng møc läc cÇu thËn tõ 15 ®Õn 29 ml/phót) theo ph©n ®é cña Tæ chøc ThËn häc thÕ giíi, ®ang ®iÒu trÞ t¹i Khoa ThËn - TiÕt niÖu BÖnh viÖn B¹ch Mai.

2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Nghiªn cøu cña chóng t«i ®­îc tiÕn hµnh theo

ph­¬ng ph¸p c¾t ngang. 2.1. Cì mÉu Cì mÉu: sö dông c«ng thøc tÝnh cì mÉu ­íc

l­îng mét tû lÖ víi ®é chÝnh x¸c t­¬ng ®èi:

22

21 xp

p1xpxZn

n: Cỡ mẫu nghiên cứu. Z1-α/2: ở mức tin cËy 95% = 1,96 p= Tỷ lệ bệnh ước tÝnh theo nghiªn cứu cña

Liblom (1985) :83% ε = 0,1: Độ chÝnh x¸c t­¬ng ®èi. Theo c«ng thøc trªn, cì mÉu ­íc tÝnh lµ 36 bÖnh

nh©n 2.2. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh 2.2.1. §o tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh vËn ®éng

vµ c¶m gi¸c a) Nguyªn t¾c ®o tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh vËn

®éng: - KÝch thÝch: C¸c xung vu«ng 0,5 - 1 miligi©y kÝch

thÝch vµo c¸c ®iÓm däc theo ®­êng ®i cña d©y thÇn kinh.

- Ghi: §iÖn cùc bÒ mÆt ®Æt t¹i khèi c¬ cã d©y thÇn

Y häc thùc hµnh (717) – sè 5/2010

63

kinh ®Þnh th¨m dß chi phèi. - TÝnh tèc ®é dÉn truyÒn: NÕu gäi L1 lµ thêi gian

tiÒm tµng (tÝnh tõ lóc kÝch thÝch ®Õn khi xuÊt hiÖn ®¸p øng co c¬ ë phÇn ngän d©y thÇn kinh), gäi L2 lµ thêi gian tiÒm tµng khi kÝch thÝch phÇn gèc d©y thÇn kinh (tÝnh b»ng miligi©y), D lµ kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm kÝch thÝch milimÐt, tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh (V) (mÐt/gi©y) gi÷a hai ®iÓm kÝch thÝch sÏ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

(ms)L(ms)LD(mm)V(m/s)

12

b) Nguyªn t¾c ®o tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh c¶m

gi¸c: - KÝch thÝch: C¸c xung vu«ng 0,5 - 1miligi©y kÝch

thÝch t¹i mét ®iÓm däc theo ®­êng ®i cña d©y thÇn kinh c¶m gi¸c ngo¹i vi.

- Ghi: §iÖn cùc bÒ mÆt ghi ®¸p øng trªn ®­êng ®i cña d©y thÇn kinh ®Þnh th¨m dß. Thêi gian tiÒm tµng c¶m gi¸c chÝnh lµ thêi gian dÉn truyÒn c¶m gi¸c cña chÝnh d©y thÇn kinh ®ã (do kh«ng cã c¸c khíp thÇn kinh ng¨n c¸ch gi÷a c¸c c¬ quan thô c¶m vµ sîi c¶m gi¸c)

- TÝnh tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh: Gäi thêi gian tiÒm tµng c¶m gi¸c lµ t (tÝnh b»ng gi©y), kho¶ng c¸ch tõ ®iÖn cùc ghi tíi ®iÖn cùc kÝch thÝch lµ d (tÝnh b»ng milimÐt), tèc ®é dÉn truyÒn c¶m gi¸c v ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

v = d/t c) §o tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh h«ng kheo

ngoµi, kheo trong vµ thÇn kinh gi÷a, thÇn kinh trô vµ ghi ph¶n x¹ Hoffmann.

2.3. Xö lý vµ ph©n tÝch sè liÖu thèng kª B»ng phÇn mÒm thèng kª EPI-info 2000 vµ SPSS

10.0. C¸c tû lÖ ®­îc so s¸nh b»ng kiÓm ®Þnh khi b×nh

ph­¬ng ()2 C¸c sè liÖu tõng cÆp ®­îc so s¸nh b»ng test T

- Student. Mäi kh¸c biÖt ®­îc xem lµ cã ý nghÜa thèng kª

khi P < 0,05. TÝnh tû suÊt chªnh ®Ó x¸c ®Þnh liªn quan tæn

th­¬ng thÇn kinh ngo¹i vi trªn ®iÖn sinh lý víi gi¶m møc läc cÇu thËn.

KÕt qu¶ nghiªn cøu B¶ng 1. ChØ sè ®iÖn sinh lý thÇn kinh h«ng khoeo

ngoµi

ChØ sè Ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd) BÖnh nh©n

nghiªn cøu (X±Sd) P

Tèc ®é dÉn truyÒn (m/gi©y)

54,89 ± 5,41 43,25 ± 6,21 < 0,05

Biªn ®é (mV) 6,02 ± 2,20 4,20 ± 3,55 < 0,05 Thêi gian tiÒm tµng

(miligi©y) 4,19±0,83 4,05 ± 1,25 > 0,05

Tèc ®é dÉn truyÒn, biªn ®é ®¸p øng d©y h«ng khoeo ngoµi cña nhãm suy thËn giai ®o¹n 4 gi¶m so víi nhãm ng­êi khoÎ m¹nh, kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian tiÒm tµng gi÷a hai nhãm.

B¶ng 2. ChØ sè ®iÖn sinh lý d©y thÇn kinh h«ng khoeo trong vËn ®éng

ChØ sè Ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd) BÖnh nh©n

nghiªn cøu (X±Sd) P

Tèc ®é dÉn truyÒn (m/gi©y)

54,49±5,34 42,35± 4,83 < 0,05

Biªn ®é (mV) 6,36±1,99 4,40 ± 1,73 < 0,05 Thêi gian tiÒm tµng

(miligi©y) 4,28±0,71 4,35 ± 0,93 > 0,05

Gi¶m tèc ®é dÉn truyÒn vµ biªn ®é ®¸p øng thÇn kinh h«ng khoeo trong vËn ®éng ë nhãm bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n 4, kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian tiÒm tµng cña hai nhãm.

B¶ng 3. ChØ sè ®iÖn sinh lý thÇn kinh trô c¶m gi¸c

ChØ sè Ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd)

BÖnh nh©n nghiªn cøu (X±Sd)

P

Tèc ®é dÉn truyÒn (m/gi©y)

57,17±6,72 47,40 ± 10,58 < 0,05

Biªn ®é (mV) 38,50±17,83 21,60 ±14,0 < 0,05 Thêi gian tiÒm tµng

(miligi©y) 3,19±1,64 2,70 ± 0,60 > 0,05

Gi¶m tèc ®é dÉn truyÒn vµ biªn ®é ®¸p øng thÇn kinh trô c¶m gi¸c ë nhãm bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n 4, kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian tiÒm tµng cña hai nhãm.

B¶ng 4. ChØ sè ®iÖn sinh lý thÇn kinh trô vËn ®éng

ChØ sè Ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd) BÖnh nh©n nghiªn

cøu (X±Sd) P

Tèc ®é dÉn truyÒn (m/gi©y)

56,15±6,22 57,8 ± 5,96 > 0,05

Biªn ®é (mV) 6,18±1,68 6,35 ± 2,15 > 0,05 Thêi gian tiÒm tµng

(miligi©y) 2,73±0,65 2,85 ± 0,73 > 0,05

C¸c chØ sè ®iÖn sinh lý cña thÇn kinh trô vËn ®éng cña bÖnh nh©n suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4 kh«ng kh¸c so víi nhãm ng­êi khoÎ m¹nh (p >0,05).

B¶ng 5. ChØ sè ®iÖn sinh lý thÇn kinh gi÷a c¶m gi¸c

ChØ sè Ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd) BÖnh nh©n nghiªn

cøu(X±Sd) P

Tèc ®é dÉn truyÒn (m/gi©y)

56,88±5,89 50,85 ± 6,81 < 0,05

Biªn ®é (mV) 33,95±15,62 21,85± 15,33 < 0,05 Thêi gian tiÒm tµng (miligi©y)

3,46±2,48 2,85 ± 0,55 > 0,05

Gi¶m tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh vµ biªn ®é ®¸p øng ë nhãm bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n 4, kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian tiÒm tµng cña hai nhãm.

B¶ng 6. ChØ sè ®iÖn sinh lý thÇn kinh gi÷a vËn ®éng

ChØ sè Nhãm ng­êi khoÎ m¹nh (X±Sd)

BÖnh nh©n nghiªn cøu (X±Sd)

P Tèc ®é dÉn truyÒn

(m/gi©y) 57,81±5,85 53,65 ± 5,92 > 0,05

Biªn ®é (mV) 6,82±2,32 6,5± 2,95 > 0.05

Thêi gian tiÒm tµng (miligi©y)

3,20±0,59 3,85 ± 0,14 > 0,05

Y häc thùc hµnh (717) – sè 5/2010

64

NhËn xÐt: Kh«ng cã sù kh¸c biÖt c¸c chØ sè ®iÖn sinh lý d©y thÇn kinh gi÷a vËn ®éng cña nhãm bÖnh nh©n chóng t«i nghiªn cøu víi nhãm ng­êi khoÎ m¹nh.

B¶ng 7. ChØ sè ®iÖn sinh lý cña ph¶n x¹ Hoffmann

ChØ sè Nhãm ng­êi khoÎ

m¹nh (X±Sd) BÖnh nh©n nghiªn

cøu (X±Sd) P

Thêi gian tiÒm tµng (miligi©y)

28,91±2,12 29,4 ± 8,53 > 0,05

Biªn ®é (mV)

5,32±6,63 5,25 ± 2.38 > 0,05

Kh«ng cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c chØ sè ®iÖn sinh lý cña ph¶n x¹ Hoffmann ë hai nhãm.

Bµn LuËn Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i ë tÊt c¶ c¸c

d©y thÇn kinh cã bÊt th­êng ®Òu cã hiÖn t­îng gi¶m c¶ tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh vµ biªn ®é ®¸p øng. §ång thêi trªn c¸c d©y thÇn kinh ®ã, cã bÊt th­êng vÒ biªn ®é ®¸p øng nh­ng ch­a cã sù kh¸c biÖt vÒ thêi gian tiÒm tµng. Tû lÖ bÊt th­êng biªn ®é còng cao h¬n tû lÖ gi¶m tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh c¸c d©y t­¬ng øng, tuy nhiªn cã thÓ do sè l­îng nghiªn cøu cña chóng t«i ch­a ®ñ lín hoÆc suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4 còng lµ muén vÒ sù biÕn ®æi d­íi l©m sµng nªn sù kh¸c nhau ch­a cã ý nghÜa thèng kª (P > 0,05). Nh­ vËy, nh÷ng kÕt qu¶ trªn kh¼ng ®Þnh tæn th­¬ng thÇn kinh ngo¹i vi trªn bÖnh nh©n suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n 4 lµ tæn th­¬ng hçn hîp myelin lÉn sîi trôc vµ ­u thÕ sîi trôc.

Khi nghiªn cøu c¶ thµnh phÇn c¶m gi¸c vµ vËn ®éng cña d©y thÇn kinh trô vµ gi÷a chóng t«i thÊy trªn thµnh phÇn c¶m gi¸c cña hai d©y thÇn kinh nµy ®Òu cã biÕn ®æi: gi¶m tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh vµ biªn ®é ®¸p øng, ng­îc l¹i c¸c chØ sè ®iÖn sinh lý cña d©y thÇn kinh vËn ®éng t­¬ng øng kh«ng cã sù kh¸c biÖt víi nhãm ng­êi khoÎ m¹nh. Nh­ vËy, còng t­¬ng tù nh­ biÕn ®æi l©m sµng tæn th­¬ng thÇn kinh ngo¹i vi ë bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n 4, tæn th­¬ng trªn ®iÖn sinh lý lµ tæn th­¬ng ­u thÕ c¸c d©y thÇn kinh c¶m gi¸c. Nghiªn cøu trªn nhãm bÖnh nh©n suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n cuèi vµ läc m¸u chu kú, t¸c gi¶ NguyÔn Träng H­ng thÊy tÊt c¶ c¸c d©y thÇn kinh ®Òu cã bÊt th­êng ë c¸c chØ sè nghiªn cøu, sù kh¸c nhau vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy cã thÓ ®­îc lý gi¶i lµ bÖnh nh©n nghiªn cøu cña chóng t«i suy thËn ë giai ®o¹n sím

h¬n, chøc n¨ng läc cña c¸c cÇu thËn gi¶m Ýt h¬n, thËn cßn th¶i ®­îc ra ngoµi c¸c chÊt ®éc víi c¸c d©y thÇn kinh nªn møc ®é tæn th­¬ng trªn thÇn kinh cña nhãm bÖnh nh©n chóng t«i nghiªn cøu nhá h¬n.

KÕt luËn - 26/ 36 bÖnh nh©n (72,2 %) cã bÊt th­êng trªn

®iÖn sinh lý, tû lÖ nµy cao h¬n bÊt th­êng trªn l©m sµng (41,7%).

- DÊu hiÖu ®iÖn sinh lý bÊt th­êng cã tû lÖ cao nhÊt lµ gi¶m biªn ®é ®¸p øng cña d©y h«ng khoeo trong vËn ®éng (62,5%), tiÕp theo lµ gi¶m biªn ®é vËn ®éng h«ng khoeo ngoµi (50%).

Tµi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn H÷u C«ng (1998). ChÈn ®o¸n ®iÖn vµ

bÖnh lý thÇn kinh - c¬. Nhµ xuÊt b¶n y häc TP. Hå ChÝ Minh:71 - 83.

2. NguyÔn Träng H­ng (2007). Nghiªn cøu biÓu hiÖn thÇn kinh ngo¹i vi ë ng­êi tr­ëng thµnh suy thËn m¹n tÝnh giai ®o¹n cuèi. LuËn ¸n TiÕn sü Y häc. §¹i häc Y Hµ Néi.

3. Ad Hoc Subcommittee of the American Academy of Neurology AIDS Task Force (1991). Research criteria for the diagnosis of chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy (CIDP). Neurology. 41: 617–18.

4. Asbury AK (1993), “Neuropathies with renal faillure, hepatic disorders, chronic respiratory insufficiency, critical illness”,Peripheral neuropathies. W.B. Saunders Co. 1251-65.

5. Bolton CF, Young GB (1990), “Uremic neuropathy.Neurological Complication of Renal Disease”, Butterworth, Boston: 76-107.

6. Dukanovic L, Petrovic J, Potic J (1990), “Middle molecular weight subtances and uremic polyneuropathy”, Acta Med Iugosl. 44 (2): 117 - 28.

7. Halar EM, Brozovich FV, Milutinovic J, Inouye Vl, Berker VM (1979), “H-reflex latency in uremic neuropathy: correlation with NCV and clinical findings”, Arch Phys Med Rehabil 60 (4): 174 - 7.

8. Lai CL, Lai YH, Howng SL (1990). Neuroelectrophysiological study in patient on long-term hemodialysis. Gaoxiong Yi Xue Ke Xue Za Zhi. 6 (4): 194 - 200.

9. Sperschneider H, Matthes R, Stein G, Wessel G (1988), “Significance of the H-index in the early diagnosis of uremic polyneuropathy”, Z Urol Nephrol. 81(6): 387 - 93.

Viªm thùc qu¶n vµ Helicobacter pylory ë hang vÞ trong bÖnh trµo ng­îc d¹ dµy - thùc qu¶n

NguyÔn C¶nh B×nh, ViÖn Y Häc Hµng Kh«ng Mai Hång Bµng, BÖnh viÖn TWQ§ 108

Tãm t¾t Mục tiêu: Nghiên cứu mối liên quan giữa

Helicobacter pylori ở hang vị và tổn thương viêm thực quản trong bệnh trào ngược dạ dày - thực quản. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 255 bệnh

nhân tuổi từ 18-79, có triệu chứng ợ nóng và (hoặc ợ trớ), thời gian xuất hiện triệu chứng từ 12 tuần trở lên, khởi phát triệu chứng ít nhất từ 6 tháng gần đây. Các bệnh nhân được nội soi thực quản - dạ dày, sinh thiết một mảnh ở hang vị để làm Urease-test và 4 mảnh ở