new บทที่ 1 นวัตกรรมและเทคโนโลย ี ... · 2020. 8....

EDP3102 นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ผศ.ดร.อนทรา รอบร

บทท 1 นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา

เทคโนโลยและการสอสารโทรคมนาคมมพฒนาการอยางรวดเรว ทำใหปจจบนกาวไปสยค

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยการนำคอมพวเตอรและการสอสารความเรวสงดวยสอโทรคมนาคมนานาประเภทมาใชในวงการตาง ๆ รวมทงวงการศกษาซงนำไอซทมาประยกตใช จงทำใหการสอสารโทรคมนาคมมบทบาทสำคญยงในการจดการศกษา เนองจากเทคโนโลยและการสอสารโทรคมนาคมเออประโยชนหลายประการ เชน ทำใหเกดการเปลยนวธการสอนของครผสอน ใชการสอสารโทรคมนาคมในการจดการเรยนการสอน ผสอนมการเปลยนบทบาทเปนผชแนะและสงเสรม สนบสนนใหผเรยนในการคนควาขอมลสารสนเทศดวยการใชสอโทรคมนาคม และยงมการเปลยนวธการเรยนของผเรยน จากทเคยเปนผทคอยชแนะและรบสารสนเทศจากผสอนแตเพยงฝายเดยว มาเปนผสนใจในการสำรวจ คนหา ใฝควาหาความรจากแหลงตางๆ ในลกษณะ Outside In ดวยการตดตอสอสารกบผอนรอบโลกดวยอนเทอรเนต เทคโนโลยและการสอสารโทรคมนาคมยงชวยใหเกดการเรยนเชงรก (Active Learning) เนองจากการเรยนดวยการสอสารโทรคมนาคมนำความมชวตชวามาสการเรยนการสอน ทำใหผเรยนมความกระตอรอรนในการเรยน มการเรยนแบบเชงรก และเปนผรเรมอยางกระฉบกระเฉงในการสรางสรรคความรใหมดวยตนเอง นอกจากนเครอขายอนเทอรเนตยงเปนแหลงขอมลการเรยนรทกวางใหญสำหรบผเรยน เปรยบเสมอนเปน “หองสมด” เนองจากเปนแหลงรวมของทรพยากรการเรยนรทรวบรวมและเขาถงไดเพอการคนควา ดงนน การสอสารโทรคมนาคมจงมบทบาทสำคญยงสำหรบวงการเทคโนโลยการศกษาในปจจบน ทำใหมการเรยนรรปแบบตาง ๆ โดยการใชเทคโนโลยการสอสารทงวสดและอปกรณดงกลาวมาแลว เพอเออประโยชนในการเรยนการสอน ทงในหองเรยนและการเรยนดวยตนเองในการศกษาทางไกล ดงเชนการใชโทรทศนเพอการศกษา คอมพวเตอรการศกษา และการเรยนเชงเสมอน จงทำใหการศกษาในปจจบนหลกหนไมพนการใชเทคโนโลยและการสอสารเพอเออการเรยนร

1.1 ความหมายของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษา

สอการศกษา (Instructional Media) นนไดหมายรวมทง สอการสอน สอการเรยนการสอน และสอการเรยนร ทงนไดมนกวชาการไดใหความหมายไวใกลเคยง ดงเชน Brown and others. (1977: 5) ไดไหความหมายไววา สอการเรยนการสอน คอ อปกรณทงหลายทสามารถชวยเสนอความรใหแกผเรยนจนเกดผลการเรยนทด ทงทมความหมายรวมถงกจกรรมตาง ๆ ทไมเฉพาะแตสงทเปนวตถ หรอเครองมอเทานน Gerlach and Ely (1980: 182) ไดอธบายถงสอการเรยนรวา

เอกสารประกอบการสอนวชา EDP3102 นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ผศ.ดร.อนทรา รอบร

2


หมายถง บคคล วสด เหตการณตาง ๆ ทจะทำใหผเรยนไดรบความร ทกษะและทศนคต คร หนงสอ และสภาพแวดลอมเปนสอการเรยนรไดทงสน สอการเรยนการสอน จงเปรยบเสมอนตวกลางทชวยนำความรจากแหลงความรไปยงผเรยนเพอใหผ เรยนสามารถบรรลวตถประสงคการเรยนทตงไว ดงนนอาจกลาวไดวา สอการศกษา หมายถง เครองมอหรอชองทาง ทชวยนำและถายทอดความร สอนนหมายรวมทงทเปนวสด เหตการณและสภาพแวดลอมตาง ๆ ทจะทำใหผเรยนไดรบความร ทกษะและทศนคต ตามวตถประสงคการเรยนรทกำหนดไว สวนเทคโนโลยการศกษา (Instructional Technology) นน AECT (1977: 1) ไดใหคำนยามไววาเทคโนโลยการศกษาเปนสงทซบซอน และเปนกระบวนการบรณาการวธดำเนนการ แนวคด เครองมอและอปกรณ เพอการวเคราะหปญหา การคดวธการนาไปใช การประเมนและการจดแนวทางการแกปญหาในสวนทเกยวกบการเรยนรทงมวลของมนษย และ Gagne', Robert M. & Briggs, Leslie J, (1979: 20) ไดอธบายถงเทคโนโลยการศกษาวาหมายถง ความรทงมวลเกยวกบการใชวธการออกแบบระบบการสอนนกคอเทคโนโลยการศกษาซงอาจพจารณาไดใน 2 แนวคด คอเทคโนโลยการศกษาตามแนวคดทางสอหรอวทยาศาสตรกายภาพ (Media or Physical Science Concept) และเทคโนโลยการศกษาตามแนวคดทางพฤตกรรมศาสตร (Behavioral Science Concept) โดยท Gagne' & Briggs ซงมความสอดคลองกบ Good (1973: 592) ทอธบายคำวาเทคโนโลยการศกษา วาหมายถง การนำหลกการทางวทยาศาสตรมาประยกตใชเพอการออกแบบ และสงเสรมระบบการเรยนการสอน โดยเนนทวตถประสงคทางการศกษาทสามารถวดไดอยางถกตองแนนอน มการยดผเรยนเปนศนยกลางการเรยนมากกวายดเนอหาวชา มการใชการศกษาเชงปฏบตโดยผานการวเคราะหและการใชเครองมอโสตทศนปกรณ รวมถงเทคนคการสอนโดยใชอปกรณตาง ๆ เชน เครองคอมพวเตอร สอการสอนตาง ๆ ในลกษณะของ สอประสม และการศกษาดวยตนเอง (Good, 1973: 592) ท และอนทรา รอบร (2557: 17) ไดใหความหมายของคำวา เทคโนโลยการศกษา หมายถง กระบวนการในการประยกต แนวความคด วธการ วสด อปกรณทางเทคโนโลยมาใชเพอการเรยนร เพอชวยแกปญหาการเรยนร รวมทงการปรบปรงคณภาพการจดการเรยนร โดยคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลเปนสำคญ

ในเอกสารฉบบนจงใหความหมายของ เทคโนโลยการศกษา วาหมายถง กระบวนการในการประยกต แนวความคด วธการ วสด อปกรณทางเทคโนโลยมาใชเพอพฒนาการเรยนร และสงเสรมกระบวนการเรยนร เพอชวยแกปญหาการเรยนรของผเรยน รวมทงการปรบปรงคณภาพการจดการเรยนร โดยคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลเปนสำคญ

3


1.2 ความสำคญของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษา

ปจจบนการในวงการศกษาของประเทศไทยไดมการสนบสนนใหมการทำการวจยและพฒนาสอการเรยนการสอนและเทคโนโลยการศกษาอยางกวางขวาง ซงเปนเครองยนยนไดวา เทคโนโลยการศกษาลกษณะตาง ๆ ทพฒนาขนนนสามารถชวยใหการจดการเรยนการสอนในศาสตรไดอยางบรรลเปาหมายหรอวตถประสงค เชน ในสภาพปจจบนทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเจรญกาวหนาอยางรวดเรวการรวมเอารปแบบการเรยนเขาไวดวยกนกบการตดตอสอสาร ซงมความสะดวก และเปนการเพมแหลงขอมลในการศกษาคนควาทเหมาะสมกบการเรยนร ซงเปนเพมประสทธภาพในการเรยนการสอนอกทางหนงดวย ดงท Ndon (2007) ไดทำการศกษาเรองประสบการณของคณะอาจารยผทใชรปแบบการเรยนการสอนแบบผสม ผลการวจยพบวารปแบบการเรยนการสอนทใชไดดทสด คอใชรปแบบการเรยนแบบผสม เหตผลเพราะวา การเรยนแบบผสมนน เปนการเรยนทไดรวมเอารปแบบการเรยนเขาไวดวยกนกบการตดตอสอสาร ซงมความสะดวก มแหลงขอมลมาก มการปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกน และระหวางผเรยนกบผสอน และสงทไดรบจากสภาพแวดลอมการเรยนแบบหองเรยนออนไลนคอ ความสะดวกทผสานไวในการเรยนร ดงนนอาจกลาวไดวาผลสมฤทธของรปแบบการเรยนแบบผสมและการเรยนแบบผสมผสาน เปนการออกแบบมาเพอการเขาถงสารสนเทศอยางไมจำกด สนบสนนกจกรรมการเรยน ทงการเรยนแบบสวนบคคลและการเรยนแบบกลม โดยการตดตอกนผานระบบออนไลน กจกรรมการเรยนแบบเผชญหนากชวยใหผ เรยนประสบความสำเรจในการเรยน และยงเปนการสนบสนนทกษะการคดแบบมวจารณญาณอกดวย นอกจากนยงมงานวจยทชใหเหนถงความสำคญของเทคโนโลยการศกษาทมตอการจดการเรยนรอกมากมาย ยกตวอยางเชน งานวจยเรอง การจดการเรยนการสอนแบบมปฏสมพนธผานเครอขายอนเทอรเนต: กรณศกษารายวชาปฏบตการออกแบบ (สวภทร ศรกสสป, 2558) ทคำนงถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทไรพรมแดน การนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชมประโยชนเพอประหยดคาใชจาย และทำใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน การผสมผสานระหวางการสอนแบบออนไลนและการสอนแบบเดมท เรยนในหองเรยนจรง จะมประสทธภาพมากกวาการสอนในหองเรยนจรงเพยงอยางเดยว การเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต เปนลกษณะการใชคอมพวเตอรเพอการเรยนการสอน สามารถใชเพอการทบทวนบทเรยน (Tutor) เปนเครองมอ (Tool Applications) และใชเปนเครองฝกฝน ซงมการตอบสนองตอขอมลทผเรยนปอนกลบเขาไปไดทนท เปนการชวยเสรมแรงและเพมประสทธภาพการสอนการรบรของผเรยน เปนระบบการเรยนการสอนทมสภาวะแวดลอมทสนบสนนการเรยนรอยางมชวตชวา (Active Learning) เนนผเรยนเปนศนยกลาง ผเรยนเปนผคดตดสนใจ โดยสรางความรและความเขาใจใหม ๆ ดวยตนเอง สามารถเชอมโยงกระบวนการเรยนรใหเขากบชวตจรง ครอบคลมการเรยน

4


ทกรปแบบ ผลของการวจยการจดการเรยนการสอนแบบมปฏสมพนธผานเครอขายอนเทอรเนตน จะชวยสงเสรมกระตนการเรยนรใหผเรยนสามารถเขาถงและเขาใจในเนอหาไดงายและชดเจนยงขน โดยมเปาหมายใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยน ทเกดจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนต

ดงนนสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาจงมความสำคญอยางตอเนอง เทคโนโลยการศกษาไดมการปรบตวไปตามความกาวหนาของการสอสารของสงคมโลก ทงนเนองจากสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษามเปาหมายเพอเปนสอกลางในการนำองคความรทตรงกบความตองการของผเรยน ไปสผเรยนอยางอยางมประสทธภาพสงสด เทาทเทคโนโลยในยคนน ๆ จะเอออำนวย ซงสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษา เปนตวกลางทชวยสงผานสาระความรไปยงผเรยน ใหไดรบรโดยสะดวกรวดเรวและมความถกตองสมบรณ และยงมสวนชวยใหผเรยนเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงผสอนกสามารถทจะใชสอการสอนไดอยางหลากหลาย ซงความสำคญของเทคโนโลยการศกษาทชดเจน เหนไดจากทภาครฐไดกำหนดไวในตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวดท 9 วา รฐจะตองจดสรรโครงสรางทางเทคโนโลยและสงเสรมพฒนาการผลตสอบทเรยนทมคณภาพแลว ยงมงเนนการพฒนาบคลากรทางการศกษาใหเปนผมความรความสามารถในทกษะการผลต และการใชเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพในการเรยนร ในสวนของผเรยนจะตองไดรบการพฒนาใหมทกษะและความรเพยงพอในการใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอการแสวงหาความรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต ทงนยงครอบคลมการวจยพฒนา มการตดตาม ตรวจสอบ และการประเมนผล เพอใหเกดการใชทคมคาและเหมาะกบการเรยนรของผเรยน ความสำคญของสอการสอนนนมความสำคญตอการจดการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคการเรยนร ซงสรปไดดงน (Erickson, 1971: 108-109)

1.2.1 ชวยผเรยนใหสามารถประกอบกจกรรมการเรยนทแตกตางออกไปตามเนอหาวชา 1.2.2 ชวยผเรยนใหสามารถเรยนรไดงายขน เขาใจเนอหาทเรยนไดเรวขน 1.2.3 ชวยผเรยนจดจำเนอหารทเรยนไดถาวรและลมไดโดยยาก 1.2.4 ชวยขจดและเสรมประสบการณการเรยนของผเรยน 1.2.5 ชวยใหผสอนสามารถจดเนอหาวชาทมความหมายตอชวตของผเรยน 1.2.6 ชวยใหผสอนสามารถแนะนำและควบคมพฤตกรรมผเรยนใหมการปฏสมพนธ

ในทางทดตอสงเราในการเรยนร 1.2.7 ชวยใหผสอนสามารถสอนไดตรงตามวตถประสงคการเรยนรทกำหนดไว 1.2.8 ชวยใหผสอนสามารถสอนตามเนอหาวชาไดงายขน 1.2.9 ชวยใหผสอนสามารถสอนไดอยางสะดวกเพราะมเครองมอชวยสอน

5


1.3 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษา

ปจจบนววฒนาการของเทคโนโลยไดกาวเขาสยคสมยของ "เครอขายการเรยนร" ระบบเครอขายอนเตอรเนตไดเปดกวางและทำใหเกดการสอสารทรวดเรว มผลทำใหวงการศกษาเกดการเชอมโยงและตอยอดความคดความรในวงกวางมากขนทงในระดบผเรยน ผสอนและผบรหารการศกษา ซงในเชงนโยบายภาครฐไดมการสนบสนนการพฒนาการศกษาโดยการใชเทคโนโลยเขามามสวนสนบสนน ซงจะเหนไดจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษา ทไดบญญตใหภาครฐจะตองดำเนนการทเกยวของอยางครบถวน ทงหนวยงานและบคลากร ดงทปรากฏในมาตรา 63 ถงมาตรา 69 ซงมบทบญญตดงน

มาตรา 63 รฐตองจดสรรคลนความถ สอตวนำและโครงสรางพนฐานอนทจำเปนตอการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน วทยโทรคมนาคม และการสอสารในรปอน เพอใชประโยชนสำหรบการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย การทะนบำรงศาสนา ศลปะและวฒนธรรมตามความจำเปน

มาตรา 64 รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหมการผลต และพฒนาแบบเรยน ตำรา หนงสอทางวชาการ สอสงพมพอน วสดอปกรณ และเทคโนโลยเพอการศกษาอนโดยเรงพฒนาขดความสามารถในการผลต จดใหมเงนสนบสนนการผลตและมการใหแรงจงใจแกผผลต และพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ทงน โดยเปดใหมการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม

มาตรา 65 ใหมการพฒนาบคลากรทงดานผผลต และผใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอใหมความร ความสามารถ และทกษะในการผลต รวมทงการใชเทคโนโลยทเหมาะสม มคณภาพ และประสทธภาพ

มาตรา 66 ผเรยนมสทธไดรบการพฒนาขดความสามารถในการใชเทคโนโลยเพอการศกษาในโอกาสแรกททำได เพอใหมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต

มาตรา 67 รฐตองสงเสรมใหมการวจยและพฒนา การผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา รวมทงการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอใหเกดการใชทคมคาและเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรของคนไทย

มาตรา 68 ใหมการระดมทน เพอจดตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาจากเงนอดหนนของรฐ คาสมปทาน และผลกำไรทไดจากการดำเนนกจการดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศ และโทรคมนาคมจากทกฝายทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน และองคกรประชาชน รวมทงใหมอตราลดคาบรการเปนพเศษในการใชเทคโนโลยดงกลาวเพอการพฒนาคนและสงคม

6


หลกเกณฑและวธจดสรรเงนกองทนเพอการผลต การวจย และการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ใหเปนไปตามทกำหนดในกฎกระทรวง

มาตรา 69 รฐตองจดใหมหนวยงานกลางทำหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผน สงเสรมและประสานการวจย การพฒนาและการใชรวมทงการประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษา

เมอพจารณาบทบญญตมาตราท 63-63 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษานน สามารถอธบายถงความเกยวโยงในบทบญญตกบผเกยวของไดภาพตอไปน

จากภาพท 1.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอ

การศกษา ไดบญญตใหภาครฐจะตองทำหนาทดงน จดใหมหนวยงานกลางเพอทำหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผน สงเสรมและประสานการวจย การพฒนาและการใชรวมทงการประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษาในภาพรวม (มาตรา 69) รฐจะตองทำหนาทพฒนาบคลากรเพอใหมความร ความสามารถ และทกษะในดานการผลต เพอทำหนาทเปนผผลตเทคโนโลยเพอการศกษา และพฒนาบคลากรทางการศกษาใหเปนผใชเทคโนโลยเพอการศกษาทมคณภาพ และประสทธภาพ (มาตรา 65) และรฐจะตองจดสรรคลนความถ สอตวนำและโครงสรางพนฐานอนทจำเปนตอการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน วทยโทรคมนาคม และการสอสารในรปอน เพอใชประโยชนสำหรบการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย การทะนบำรงศาสนา ศลปะและวฒนธรรมตามความจำเปน (มาตรา 63) เมอไดภาครฐทำหนาดงท

มาตรา 66

ผเรยนไดรบการพฒนา - มความรและทกษะการใช

เทคโนโลย - มความรและทกษะในการ

แสวงหาความรดวยตนเอง

มาตรา 69 หนวยงานกลาง/ภาครฐ

มาตรา 65

การพฒนาบคลากร

มาตรา 63

การจดสรรคลนความถ

มาตรา 68 การระดมทน

มาตรา 64 การผลต

มาตรา 67 การวจยและพฒนา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษา

ภาพท 1.1 พรบ.การศกษาแหงชาตหมวด 9 เทคโนโลยเพอการศกษา

7


กลาวถงแลวนน ในขนการะบวนการดำเนนงานรฐยงจะตองสงเสรมและสนบสนนใหมการผลต และพฒนาแบบเรยน ตำรา หนงสอทางวชาการ สอสงพมพอน วสดอปกรณ และเทคโนโลยเพอการศกษาอน โดยเรงพฒนาขดความสามารถในการผลต จดใหมเงนสนบสนนการผลตและมการใหแรงจงใจแกผผลต และพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ทงน โดยเปดใหมการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม (มาตรา 64) และรฐจะตองสงเสรมใหมการวจยและพฒนา การผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา รวมทงการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอใหเกดการใชทคมคาและเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรของคนไทย (มาตรา 67) ซงทกลาวถงทงหมดนเพอเปาหมายทสำคญคอการพฒนาผเรยนใหมความสามารถในการใชเทคโนโลยเพอการศกษา และเพอใหผเรยนมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต (มาตรา 66)

1.4 นโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของไทย 1.4.1 กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ระยะ พ.ศ.2554-2563 ทศทางการพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทยไดกำหนดแนว

ทางการพฒนาตาม “กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ระยะ พ.ศ.2554-2563 ของประเทศไทยหรอทเรยกวา “กรอบนโยบาย ICT 2020” และแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของอาเซยน (ASEAN ICT Master plan 2015) ซงอยในกรอบของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๑๒ ในประเดนของการพฒนาหลกทสำคญประการหนงทเกยวของกบเทคโนโลย ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 คอ การสงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนา วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม การดดแปลงและตอยอดการพฒนาเทคโนโลยไปสความเปนอจฉรยะโดยใชเทคโนโลยขนสงและการผสมผสานเทคโนโลย การพฒนาผประกอบการใหเปนผประกอบการทางเทคโนโลย (Technopreneur) รวมทงการเชอมโยงระหวางภาคการผลตทเปนกลมใหญของประเทศ ไดแก เกษตรกรรายยอย วสาหกจชมชน และวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมกบสถาบนวจย และสถาบนการศกษา รวมทงพฒนาและยกระดบโครงสรางพนฐานทมอยใหตอบสนองการเปลยนแปลงเทคโนโลยแบบกาวกระโดด โดยเฉพาะเรงสรางแ ล ะ พ ฒ น า บ ค ล า ก ร ว จ ย ใ น ส า ข า STEM (Science, Technology, Engineering, And Mathematics) และส น บ ส น นการด ำเน น งานอ ย างเป น เค ร อ ข าย ระห วางสถาบ น วจ ย สถาบนการศกษา ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน/ชมชน รวมทงการปรบกลไกระบบวจยและพฒนาของประเทศทงระบบ กำหนดใหมการเตรยมพรอมดานกาลงคนและการเสรมสรางศกยภาพของประชากร มงเนนการยกระดบคณภาพทนมนษยของประเทศ โดยพฒนาคนใหเหมาะสมตามชวง

8


วย เพอใหเตบโตอยางมคณภาพ การหลอหลอมใหคนไทยมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม การพฒนาทกษะทสอดคลองกบความตองการในตลาดแรงงานและทกษะทจาเปนตอการดำรงชวตในศตวรรษท 21 การเตรยมความพรอมของกำลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทจะเปลยนแปลงโลกในอนาคต ตลอดจนการยกระดบคณภาพการศกษาสความเปนเลศ ยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มทงหมด 10 ยทธศาสตร มงพฒนาศกยภาพทนมนษย โดยการพฒนาความรและทกษะของแรงงานใหตรงกบตลาดงาน และใหความสำคญกบการวางรากฐานการพฒนาคนใหมความสมบรณ เพอใหคนไทยมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคม ไดรบการศกษาทมคณภาพสงตามมาตรฐานสากล และสามารถเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง มสขภาวะทดขน คนทกชวงวยมทกษะ ความร และความสามารถเพมขน รวมทงสถาบนทางสงคมมความเขมแขงและมสวนรวมในการพฒนาประเทศเพมขน กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทยระยะ พ .ศ . 2554-2563 (National ICT Policy Framework 2011-2020: ICT 2020) นน จดทำขนเพอกำหนดทศทางและยทธศาสตรการพฒนา ICT ของประเทศไทยในระยะ 10 ป และเพอใหการพฒนา ICT ของประเทศไทยมทศทางทชดเจน โดยมวสยทศนเพอมงสการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมทอยบนพนฐานของความรเพอการเตบโตอยางยงยน และมเปาหมายในการเพมการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศของประชาชนใหทวถง สงเสรมใหประชาชนสามารถเขาถงและใชประโยชนจากสารสนเทศไดรวมไปถงการเพมบทบาทของอตสาหกรรม ICT ตอระบบเศรษฐกจของประเทศ และยกระดบความพรอมดาน ICT ของประเทศใหทดเทยมกบประเทศทพฒนาแลว โดยกรอบนโยบาย ICT 2020 ไดกำหนดยทธศาสตรการพฒนา 7 ยทธศาสตรดงน

1.4.1.1 พฒนาโครงสรางพนฐาน ICT ใหมความทนสมย มการกระจายอยางทวถงและมความปลอดภย

1.4.1.2 พฒนาทนมนษยทมความสามารถในการสรางสรรคและใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

1.4.1.3 ยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม ICT 1.4.1.4 ใช ICT เพอสรางนวตกรรมบรการของภาครฐ 1.4.1.5 พฒนาและประยกตใช ICT เพอสรางความเขมแขงภาคการผลต 1.4.1.6 พฒนาและประยกตใช ICT เพอลดความเหลอมลำในสงคม 1.4.1.7 พฒนาและประยกต ICT เพอพฒนาเศรษฐกจและสงคมทเปนมตรกบ

สงแวดลอม

9


1.4.2 แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฉบบท 3) ของประเทศไทย พ.ศ.2557-2561

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร รวมกบมหาวทยาลยธรรมศาสตรจดทำรางแผนแมบท เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทย ฉบบท 3 พ.ศ.2557-2561 โดยยดหลกการสำคญของกรอบนโยบาย แผน ยทธศาสตรและนโยบายหลกของประเทศ ทเกยวของในดานเทคโนโลยสารสนเทศ โดยใชแนวคดกระแสหลกของการพฒนาอยางยงยน (Sustainability) แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ฉบบท 4 พ.ศ. 2557 – 2561 ไดกำหนดวสยทศนไววา “พฒนาสงคมอดมปญญาเพอกาวสยคเศรษฐกจดจทล โดยเทาเทยมและทวถงในทกชมชนและทองถนดวยความมนคงและยงยน” (shape-up Smart Thailand Toward Digital Economy) ไดกำหนดยทธศาสตร/การพฒนาแผนแมบทฯ ไดแก การพฒนาธรกจอตสาหกรรมทรงเรองสดใส (Vibrant Business) การพฒนาระบบบรการของภาครฐอยางฉลาด (smart government) การพฒนาโครงสรางพนฐานทคมคาและพอเพยง (Optimal Infrastructure) และการพฒนาทนมนษยใหมสวนรวมในการพฒนา ICT ของประเทศ (Participatory People) นโยบายหลกของประเทศทเกยวของในดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใชแนวคดของการพฒนาอยางยงยน (Sustainability) ในทกมต ทง มตสงคม มตเศรษฐกจ และมตสงแวดลอม ภายใตบรบทการมงสสงคมอดมปญญา (Smart Thailand) ทงนไดกำหนดตวชวดไวดงน ประชากรทวประเทศรอยละ 80 สามารถเขาถงโครงขายโทรคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสงภายในป 2558 และรอยละ 90 ภายในป 2564 ไดตงเปาหมายไววาประชาชนไมนอยกวารอยละ 75 จะตองมความรอบร เขาถง มสวนรวมในการพฒนา และใชประโยชนจากระบบ ICT ไดอยางรเทาทนเพอการดำรงชวตและการประกอบอาชพ ในสวนของภาคอตสาหกรรมไดกำหนดสดสวนมลคาเพมของอตสาหกรรมไอซท (รวมอตสาหกรรมดจทลคอนเทนต) ตอ GDP ไมนอยกวารอยละ 10 สวนระดบความพรอมดาน ICT ใน Networked Readiness Inbox อยในกลมประเทศทมการพฒนาสงทสดรอยละ 30 และจะตองเกดการจางงานในสายวชาชพในรปแบบใหม ๆ ตามความตองการของตลาดในประเทศและภมภาคสากลทเปนการทำงานผานสออเลกทรอนกส ซงภาครฐ ภาคประชาชน และภาคเอกชน จะตองมความตระหนกถงความสำคญ และบทบาทของ ICT ตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยกำหนดยทธศาสตรทมความสมพนธแตละประเดนยทธศาสตร โดยสรปกคอ การพฒนาโครงสรางพนฐานทมความคมคาและพอเพยง (Optimal Infrastructure) ทกภาคสวนทงภาครฐและเอกชน สามารถเขาถงและใชประโยชนไดดวยความเทาเทยมและเปนธรรม (Inclusive) มความนาเชอถอ (Reliable) และมคาใชจายทเหมาะสม (Affordable) จะอำนวยใหภาครฐและภาคธรกจมสวนในการพฒนาดาน ICT ใหเกดประโยชนตอประชาชนในทกชมชนและทองถน และในภาพรวมจะเปนกญแจสำคญในการพฒนาประเทศในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมในการกาว

10


สเศรษฐกจดจทล รวมทงการสรางความพรอมในการเขาสการรวมกลมในภมภาคและในเวทสากล ในดานการพฒนาทนมนษยนนไดมงเนนใหประชาชนใหมความรอบร เขาถง มสวนรวมในการพฒนาและใชประโยชน จากระบบ ICT อยางรเทาทนในการสรางสรรค นวตกรรมเพอการดำรงชวตและการประกอบอาชพ (Participatory People) โดยตงเปาไววา ทนมนษย ในดาน ICT มความรอบรเขาถงและใชประโยชนจากระบบ ICT ในการดำรงชวตและการประกอบอาชพอยางพอเพยง (Sufficient) มจตบรการดวยแนวคด สรางสรรคเชงนวตกรรม (Innovative) ดวยความเปนมออาชพในสายงานไอซททตนถนด (Professional) และ กระตอรอรนในการมสวนรวม ในการพฒนาบรการไอซททหลากหลายในสงคมยคดจทล (Participatory People) โดยมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทพอเพยง (Sufficient) และคมคา (Optimal Infrastructure) โครงสรางพนฐานดานไอซทแบบพอเพยงคมคา ตอการลงทนและอตราคาบรการท เหมาะสม (Optimal Infrastructure) พรอมดวยระบบความมนคงปลอดภย ประกอบดวยเครอขายความเรวสงเขาสทกชมชนและทองถน เครอขายความเรวสงสำหรบภาคสวนการพฒนาทสำคญ ไดแก การศกษา การสาธารณสข การเกษตร บรการทองเทยว แรงงาน และการประกอบธรกจเปนสำคญ พรอมทงจดใหมเครอขาย Wifi เพอบรการชมชนในทสาธารณะและในยานธรกจทเหมาะสมและการใหบรการในดานความมนคงปลอดภยใหแกผใชบรการและมโครงขายเชอมโยงกบตางประเทศทมศกยภาพเพยงพอกบการ เปนจดศนยกลางการเชอมตอประเทศในภมภาคอาเซยนสประเทศเศรษฐกจชนนำของโลก

เปาหมายหลกของแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทย ในยทธศาสตรดานการพฒนาทนมนษยใหเขาถงและรเทาทน ICT เพอการดำรงชวตและประกอบอาชพอยางพอเพยง (Sufficient) ดวยแนวคดสรางสรรคเชงนวตกรรม (Innovative) มความเปนมออาชพในสายงาน ICT (Professional) และพรอมทจะมสวนรวมในการพฒนาบรการ ICT ทหลากหลายในสงคมยคดจทล (Participatory People) เดกและเยาวชนในวยเรยนสามารถเขาถงเนอหาสาระเชงสรางสรรคดวย ICT เพอใหเกดการเรยนรและมทกษะทเพยงพอตอการดำรงชวตในศตวรรษท 21 บคลากรสายอาชพ ICT มขดความสามารถเทยบเทามาตรฐานสากล และมปรมาณทเพยงพอกบความตองการ ผดอยโอกาส ผสงอายและผพการสามารถเขาถงขอมลขาวสารและบรการของรฐทางชองทางอเลกทรอนกสอยางเสมอภาค ทงนไดกำหนดกลยทธไวดงน (1) พฒนาเดกและเยาวชนในระดบโรงเรยนจนถงระดบมหาวทยาลย ใหมทกษะในการประยกตใช ICT เปนเครองมอในเชงสรางสรรคในรปแบบของเนอหาสาระเพอการเรยนรและการบนเทงทเหมาะสมกบวยศกษาเรยนร (2) พฒนาใหประชาชนสามารถเขาถงขอมล สารสนเทศ และใชประโยชนจาก ICT ไดนบแตระดบพนฐาน เชน การคนหาขอมล การเผยแพรขอมล ขาวสาร และความรการแสดงความคดเหน และการใชบรการอเลกทรอนกสเปนตน เพอพฒนาคณภาพชวตในเชงเศรษฐกจครวเรอนและดานความอยดมสข (3)

11


พฒนาบคลากรสายอาชพ ICT ใหมศกยภาพในการพฒนาอาชพตามมาตรฐานวชาชพในระดบประเทศทสอดคลองกบระดบภมภาคและระดบสากล รวมไปถงสนบสนนนกวจยดาน ICT ในการพฒนาเทคโนโลย ICT ขนสงเพอเสรมสรางความเขมแขงดาน ICT ของประเทศ (4) สนบสนนการใหบรการอนเทอรเนตในผดอยโอกาส ผพการ และผสงอาย เพอสงเสรมการเขาถงขอมลขาวสารและบรการอเลกทรอนกสอยางเสมอภาค ในสวนของมาตรการทเกยวของกบการจดการศกษา ไดกำหนดในเรองของการพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน ICT ของกระทรวงศกษาธการใหสอดคลองกบแนวทางการพฒนาบคลากรตามชวงอายการใชแรงงาน (Labor Life Cycle) และกำหนดใหมการจดใหมระบบนเวศ (Ecosystem) และฐานสำหรบตอยอด (Platform) ดานเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา เพอใหเกดการสรางเนอหา แรงจงใจผพฒนาเนอหาและนกเรยนนกศกษาในการเขามามสวนรวมในระบบทพฒนาขน กำหนดใหบรณาการ การพฒนาทนมนษยดาน ICT เพอใหเกดความสมดลระหวางภาคอปสงคและภาคอปทานระดบประเทศและระดบภมภาค พฒนาบคลากรตามมาตรฐานทกำหนดไวของกระทรวงแรงงานในการพฒนาทกษะฝมอแรงงานททดเทยมกบมาตรฐานอาชพและฝมอแรงงาน (Standard Occupational Classification) ระดบภมภาคและระดบสากล ผลกดนใหมการพฒนาบคลากรดาน ICT และสงเสรมการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของ โดยใชกลไกของคณะกรรมการพฒนาแรงงานและประสานงานการฝกอาชพแหงชาต ใหมการสงเสรมความรวมมอระหวางภาคเอกชนและภาคการศกษาในการพฒนาบคลากรสาย ICT ใหตรงกบความตองการของตลาด เชน การพฒนาหลกสตรรวมกน และการดำเนนการในรปแบบสหกจศกษา นอกจากนยงสนบสนนการจดการเรยนรตลอดชวตโดยมงเนนใหเกดการใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชน อยางเตมประสทธภาพในการชวยพฒนาประชาชนทวไปใหมความรความเขาใจในการเขาถงขอมลและสารสนเทศทเปนประโยชนตอการดำรงชวตและการประกอบอาชพ และสงเสรมการพฒนาเนอหา (Content) และเครองมอทใชจดทำเนอหาเปนภาษาไทยทมประโยชนรวมทง จดใหมชองทางการเขาถงเนอหาเหลานนไดในหลายรปแบบและจดทำเนอหาหรอแปลงรปแบบเนอหาเปนเอกสารดจทล (Digital Content) แบบออนไลน เชน Wikipedia โดยหนวยงานของรฐทกหนวยงาน ใหมการสรางความตระหนกใหกบเยาวชนและประชาชนในเรองของภยคกกคามทางอนเทอรเนต รวมทงใหมการพฒนารปแบบการเขาถงขอมลขาวสารและบรการสำหรบผดอยโอกาส ผพการ และผสงอาย เชน ทางเวบไซตและทางอปกรณพกพา เปนตน และใหมการศกษาแนวทางกำหนดรปแบบทเปนเอกภาพตามมาตรฐานสากล ในการพฒนาบคลากรสายอาชพดาน ICT และการรเทาทน ICT ของประชาชน สงเสรมและพฒนานกวจยดาน ICT โดยใหการสนบสนนในรปแบบของรางวลในการแกปญหาททาทายสงเสรมการใชประโยชนจาก Free Wifi ในภาคสวนการพฒนาทสำคญไดแก ภาคการศกษา การสาธารณสข และภาคสวนการพฒนาสงคมอน ๆ เปนตน นอกจากนยงไดวางเปาหมายไววา (1) ปรมาณการมสวนรวมของประชาชนผานชองทางและบรการทางอเลกทรอนกสมากยงขนโดยการวด

12


จากจำนวนประชากรทมอายมากกวา 6 ปทเขาถงอนเทอรเนตไมนอยกวารอยละ 80 จำนวนผใชอนเตอรเนตผานอปกรณพกพาไมนอยกวารอยละ 70 ของประชากร การมคอมพวเตอรใชสวนตวของประชากรทพการมไมนอยกวารอยละ 10 ของจำนวนผพการ (2) การสนบสนนจากภาครฐและเอกชนในการยกระดบความสรางสรรคของเยาชนและประชาชนในการใช ICT ในการแกปญหาและการพฒนาประเทศ ความสำเรจของการจดตง Thailand MOOCs ปรมาณเงนทนทงจากภาครฐและเอกชนเพอสงเสรมการวจย พฒนา และการแกปญหาของประเทศโดยใช ICT เพมขนอยางตอเนอง จำนวนโครงการทสนบสนนโดยภาครฐและเอกชนในการเปดโอกาสใหประชาชนทวไปในการรวมแกปญหาโดยใช ICT เพมขนอยางตอเนอง และ (3) ระดบความรความสามารถดาน ICT ททดเทยมกบมาตรฐานสากลและเพยงพอในการนำไปประยกตใชในการประกอบอาชพและสรางธรกจได จำนวน ICT Professional ทมประกาศนยบตร (Certificate) เปนทยอมรบในระดบสากลเพมขนไมตำกวา 1,000 คนตอป ความสำเรจในการพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนทมการสงเสรมการใช ICT เปนเครองมอในการสงเสรมการเรยนร จำนวนบทความภาษาไทยใน Wikipedia เพมขนรอยละ 20 ตอป

ทงนจะเหนไดวายทธศาสตรในดานการศกษานน มเปาหมายในการสรางความพรอมของทรพยากรมนษยทงหมดของประเทศ เพอชวยกนพฒนาใหเกดสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรทมคณภาพยทธศาสตรทใชเปนการเนนหนกในการจดหา จดสราง สงเสรม สนบสนน โครงสรางพนฐานสารสนเทศและอปกรณเกยวเนองกบการศกษาและการเรยนร รวมถงวชาการ ความร สารสนเทศตาง ๆ เพอพฒนาและยกระดบคณภาพความรของทรพยากรมนษยของไทยใหเปนประชากร กำลงคน และกำลงแรงงานทมคณภาพและสมบรณดวยภมปญญาและการเรยนร สามารถสรางสรรคเศรษฐกจและสงคมไทยใหมความเจรญกาวหนาทดเทยมประเทศทพฒนาไปแลวไดโดยเรวเพอใหบรรลวตถประสงคขางตน จะตองลดความเหลอมลำของโอกาสในการเรยนรของประชากร อนสบเนองมาจากสถานภาพของ สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนความรและสารสนเทศ ผลลพธทคาดหวงคอ การยกระดบภมปญญาและคณภาพกบปรมาณของความรของประชากรไทยโดยทวไปใหสงขนโดยลำดบ เพอใหเปนขมพลงในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมอง และความมนคงของประเทศอยางยงยนและยาวนานสบไปในอนาคต โดยไดกำหนดกลยทธตามนโยบาย IT2010 คอ การสรางมลคาเพมใหกบอปกรณทมอยแลว (Value-added) ลดความเหลอมลำโดยลงทนอยางเหมาะสม (Equity) และวางแผนกาวกระโดดในระยะยาว (Quantum-jump) และกำหนดมาตรการและแนวทางไว ไดแก ยกระดบครใหมทกษะดานไอท (Teachers’ Training) เรงผลตฐานความร (Content Development) สรางเครอขายการศกษาทมระบบบรหารจดการทด (Networking) สนบสนนการใชไอทเพอยกระดบความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยจดใหมโครงสรางพนฐานสารสนเทศและสงเสรมอตสาหกรรมไอทของไทย

13


และจากนโยบายดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของรฐบาล ทมความตองการใหมการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการปฏบตงาน การบรการ และการบรหารจดการองคกร เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานตามภารกจ สามารถบรณาการและสรางเอกสารในระบบขอมล สารสนเทศ ลดความซำซอนในการปฏบตงาน สงเสรมใหประชาชนไดรบบรการทสะดวก รวดเรว โปรงใส อนจะสนบสนนบรรยากาศตอการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคม และเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศในภาพรวม ขณะเดยวกนกระทรวงศกษาธการ (2557) ไดจดทำแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา พ.ศ.2557-2559 โดยมงเนนใหมความสอดคลองกบทศทางการยกระดบการพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศ ครอบคลมมตการเรยนรของผเรยน และการดำเนนงานของ คร อาจารย บคลากรทางการศกษา และผผลตสอ โดยมเปาหมายทจะพฒนาสภาพแวดลอมการเรยนรใหสามารถเรยนไดทกททกเวลาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และอปกรณ เครองมอสอสารทกรปแบบอยางเตมประสทธภาพ โดยกำหนดเปาหมายการจดการศกษาของประเทศใหมรปแบบการเรยนรทเรยกวา ยบควตส เลรนนง (Ubiquitous Learning) เปนการสรางสภาพแวดลอมทางการเรยนรใหผเรยนสามารถเขาถงแหลงเรยนร (Enabling) คอ เพมศกยภาพการศกษาคนควาและการเขาถงแหลงเรยนรแบบออนไลน (Online) ใหผเรยนสามารถเรยนรทกททกเวลา (Engaging) ซงเปนการเพมประสบการณการเรยนรโดยไมขาดความตอเนองดวยการใชอปกรณสวนตวททนสมย (BYOD: Bring Your Own Device) และใหอสระในเลอกวธการและสอการเรยนร (Empowering) คอใหมลกษณะเปนหองเรยนแหงอนาคต (Future Class Room) โดยไดกำหนดยทธศาสตรไวดงน

ยทธศาสตรท 1 ยกระดบความสามารถของผสอนและบคลากรทางการศกษาในการใช ICT เพอการศกษา

ยทธศาสตรท 2 สงเสรมสนบสนนระบบการเรยนการสอนแบบอเลกทรอนกส เพอพฒนาผเรยน

ยทธศาสตรท 3 พฒนาโครงสรางพนฐาน ICT เพอขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษาและการเรยนรตลอดชวต

ยทธศาสตรท 4 พฒนาระบบ ICT เพอสนบสนนการบรหารจดการและการบรการ ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการวจยพฒนาองคความรดานเทคโนโลยและนวตกรรมเพอ

การศกษา 1.4.3 การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) ในการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) กมงเนนในเรองการใช

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอพฒนาการศกษา กระทรวงศกษาธการจงไดจดตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาขนตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ (ระเบยบกระทรวงศกษาธการ

14


เรอง กองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา พ.ศ. 2554) โดยมวตถประสงคเพอเปนทนหมนเวยน เพอสงเสรมและสนบสนนการผลต การวจย การพฒนา และการใชเทคโนโลยเพอการศกษา ทงนเพอใหการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาทเออตอการจดการศกษาและการเรยนรตลอดชวตของประชาชน และในดานการดำเนนการเทคโนโลยการศกษาในเชงนโยบายของภาครฐไดวางกรอบไวครอบคลมการดำเนนงานดานเทคโนโลยการศกษา ซงเมอพจารณาจากแนวทางการกำหนดนโยบายปจจบนเปนการมงเนนไปทการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาก ซงกหมายถง การถายทอดเนอหาวชาการผานทางอปกรณอเลกทรอนกส เพอใชเปนแหลงสนบสนนการเรยนร ทมการจดการอยางเปนระบบโดยนำกจกรรมการเรยนรตาง ๆ มาจดเปนสภาพการณทอำนวยความสะดวกในการเรยนการสอน ในรปแบบทสามารถเขาถงได และสามารถเขาใชงานไดพรอม ๆ กน ผสอนและผ เรยนสามารถมปฏสมพนธกนระหวางเรยน หรอสามารถอภปรายแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนได เชน การนำเสนอเนอหาของบทเรยน ผานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) กระดานขาวเพอการอภปราย หรอเวบบอรด (Web Broad) หองสนทนา (Chat Room) การตดตอสอสารผานทางจดหมายอเลกทรอนกส (E-Mail) การจดการกบแฟมขอมล (File Management) และการเชอมโยงแหลงขอมลไปสแหลงการเรยนร ทงนการเรยนอเลกทรอนกส เปนการเรยนการสอนทสามารถเชอมโยงผานเครอขายอนเทอรเนตและอยในสอ CD-ROM

1.5 บทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโทรคมนาคมในการจดการศกษา

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมบทบาททสำคญในการสนบสนนการจดการศกษาทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซงเปนไปโดยศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโทรคมนาคมเอง ซงอาจจะใชเปนสวนของการเปนเครองมอหลก และเครองมอสนบสนนการจดเรยนรกได ผนวกกบทภาครฐใหการสนบสนนใหนำมาใชในการเรยนการสอน ตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ในเรองของทศทางและนโยบายการจดการศกษาของประเทศไทย เพอใหทนตอความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโทรคมนาคม ทมผลตอการกำหนดคณสมบตและคณภาพของแรงงานในอนาคต ซงมประโยชนในการเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศ ดงนนการจดการศกษาจงตองมการพฒนาความรเกยวกบเทคโนโลยใหม ๆ อยตลอดเวลา ทงในดานหลกสตรการจดการเรยนการสอน ทควรมการปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ซงสอดคลองกบทกฤษมนต วฒนาณรงค (2550: 1, 9) ไดกลาวไววา การนำเทคโนโลยไปใชเพอการศกษาเปนการทำใหเกดการเรยนการสอนและกระบวนการเรยนรบนฐานของเทคโนโลย (Technology-based Learning) ซงครอบคลมวธการเรยนรหลากหลาย

15


รปแบบโดยมสาระสำคญคอ การนำเทคโนโลยคอมพวเตอรมาใชในการเรยนการสอนและการบรหารจดการงานทางดานการศกษา ในการดำเนนการดงกลาวทำใหเกดกจกรรมการศกษาขนหลากหลาย เชน หองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classrooms) ความรวมมอดจทล (Digital Collaboration) รวมทงการเรยนรผานสออเลกทรอนกส หรอ อ-เลรนนง (E-Learning) ทผเรยนสามารถเรยนร ผานสออเลกทรอนกสทกประเภท เชน อนเทอรเนต (Internet) อนทราเนต (Intranet) เอกซทราเนต (Extranet) การถายทอดผานดาวเทยม (Satellite Broadcast) เครองบนทกเสยงและวดทศน (Audio/Video Recorders) โทรทศนทสามารถโตตอบกนได (Interactive TV) วดทศนตามตองการ (Video on Demand) และซดรอมและ ดวด (CD-ROM / DVD) รวมทง Web-Based Learning หมายถงการเรยนโดยใชเวบเปนฐานหรอการเรยนบนเวบ ซงเปนอยางหนงของการใชคอมพวเตอรเพอการสอนซงกอยในขอบขายของ E-Learning ดวยเชนกน และการเรยนดวยสออเลกทรอนกส หรอ E-Learning นน มจดประสงคเพอใหเกดการเรยนรขนกบผเรยน ในการออกแบบการสอนจงมความสำคญเนองจากเปนจดเรมตนของกจกรรมการเรยนการสอน ความเขาใจหลกการและกระบวนการของการออกแบบการสอนรวมทงหลกการและทฤษฎทางดานพฤตกรรมศาสตร และทฤษฎการเรยนรสำหรบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงเปนสงสำคญ

1.6 ประเภทของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษา

เทคโนโลยการศกษาเกดขนมาพรอมกบพฒนาการของมนษย จากหลกฐานทางประวตศาสตรทำใหทราบวามนษยในยคแรก ไดมการถายทอดเรองราว ความคด ความรสกออกมาเปนภาพวาดบนฝาผนงบางฝาถำบาง จารกอกขระลงบนแผนหนบางแผนดนเหนยวบาง เมอมนษยมภาษาพดและภาษาเขยนจงเกดขน จงรจกใชภาษาในการถายทอดความร จนกระทงมการสอน และระบบการศกษาขนมา จงมการนำเอาโสตทศนศกษาเขามาเปนสอกลางในการถายทอดความรและประสบการณจากผสรางไปยงผเรยน การใชโสตทศนศกษาเปนสอในการถายทอดความร ผเรยนจะรบรไดดวยประสาทสมผสทางตาและหเทานน ตอมาไดนำเอาเทคนควธการเขามาใชในการถายทอดความรดวย โสตทศนศกษาจงไดพฒนาเปนเทคโนโลยการศกษาตามทใชอยในปจจบน การจาแนกประเภทของสอการเรยนการสอนนน สามารถทจะจาแนกออกไดหลายแบบ หลายลกษณะ ในเอกสารคำสอนฉบบนขอจาแนกสอออกเปน 3 ประเภท เพอใหเหนภาพลกษณอยางชดเจนโดยจาแนกตามลกษณะของสอจากการพจารณาตวสอทงของอปกรณไดแก สอพนฐาน สอระบบอนาลอก และสอระบบดจทล (กดานนท มลทอง, 2550: 137-139)

16


1.6.1 สอบคคล สอบคคล หมายถง บคลากรทอยในระบบของโรงเรยน เชน ครผบรหาร ผชวยสอน ผแนะ

แนวการศกษาหรอผทอานวยความสะดวกในดานตางๆ เพอใหผเรยนเกดการเรยนร และวทยากรเปนสอในการนำเนอหาสาระมาถายทอด โดยมสอประเภทอนเปนสอ และสอประเภทอปกรณซงเปนเครองมอทมความคงทนถาวร เชน กระดานชอลก หนจำลอง เครองฉาย และเครองเสยงตาง ๆ สอประเภทวธการ หมายถง การนำกจกรรมมาใชเปนสอในการถายทอดเนอหาสาระและประสบการณ แทนการถายทอดดวยคำพด หรอสอประเภทวสดและอปกรณ เชน เกม การจำลองสถานการณ กลมสมพนธ รายกรณ เปนตน สอประเภทวธการ ถอเปนเทคโนโลยการศกษาทมประสทธภาพในการเปลยนแปลงสงเพราะสอดคลองกบหลกจตวทยาทมงใหเรยนเกดการเรยนรจากการลงมอกระทำและมสวนรวม โดยเฉพาะวธการถายทอดเนอหาสาระ วธการทใชในการถายทอดเนอหาสาระและประสบการณอาจเปนวธการทผสอนเปนผดำเนนการเอง (ผสอนเปนศนยกลาง) เชน วธการสอนแบบบรรยาย การสอนแบบสาธต ฯลฯ หรอใหผเรยนเปนผดำเนนการเอง (ผเรยนเปนศนยกลาง) เชน วธการสอนแบบกลมกจกรรม การสอนแบบโครงการ แบบรายกรณ แบบแกปญหา แบบศนยการเรยน ฯลฯ หรอรวมกนทงผสอนและผเรยนแลวแตเนอหา (เนอหาเปนศนยกลาง) เชน วธการสอนแบบอภปราย แบบทดลองทผสอนและผ เรยนตองชวยกนดำเนนการ เปนตน วธการสอนยงประกอบดวยเทคนคการสอนทแยกยอยไปอกมาก เชน วธการสอนแบบบรรยายตองใชเทคนคในการนำเขาสเรอง เทคนคการตงคำถาม เทคนคการยกตวอยาง เทคนคการเราใจ เทคนคการเสรมแรงหรอใหกำลงใจ เทคนคการสรปเรอง ฯลฯ โดยสรปแลว สอในกระบวนการสอสารการสอนครอบคลม สอบคคล สอวสดอปกรณ และสอวธการ หรออาจจำแนกเปนสอสำหรบการสอนในหองเรยน และสำหรบการสอนทางไกล

1.6.2 สอประเภทวสด (Software) หมายถง วสดทบรรจเนอหาในบทเรยน เชน หนงสอ สไลด แผนท หรอสงตาง ๆ สอประเภทวสดทมการผพงสนเปลองไดงาย เชน ชอลก กระดาษ รปภาพ แผนใส ฟลมภาพยนตร ฯลฯ ทเปนทรพยากรทชวยอานวยความสะดวกใหกบผเรยนไดเรยนรไดทงทเรยนในหองเรยนกบผสอนและยงรวมถงสอทผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง หรอเพอการทบทวนบทเรยน จำแนกได 2 ประเภท คอ วสดทตองอาศยเครองมอหรออปกรณ (Hardware) เพอเสนอสาระความรไหแกผเรยน ประเภททสอนคอ วสดทเสนอสาระความรโดยไมตองอาศยเครองมอใด ๆ หนงสอ เอกสาร คมอ รปภาพ แผนภาพ ของจรง ของตวอยาง หนจำลอง เปนตน

1.6.3 สอประเภทอปกรณ (Hardware) สออปกรณหรอสอหนก (Hardware) คอ อปกรณเทคนคทงหลาย เชน เครอง ฉายภาพยนตร เครองฉายสไลด เครองฉายภาพโปรงแสง เครองบนทกเทป/โทรทศน และเครอง เรยนดวยคอมพวเตอร

17


1.6.4 สอประเภทกระบวนการและเทคนควธการสอน (Technique and Method) ไดแก ระบบ/รปแบบการเรยนการสอน การสอนแบบการสาธต ฯลฯ รวมถงกจกรรมการเรยนรแบบตาง ๆ ทมงใหผเรยนไดปฏบตเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายทกำหนดไว

นอกจากนยงมการจดประเภทของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาทมการประยกตและบรณาการใหเกดเปนนวตกรรมการเรยนการสอน เชนการออกบบการการเรยนการสอนหรอกจกรรมการเรยนรในรปแบบตาง ๆ และมการสรางชดกจกรรมการเรยนร/ศนยการเรยนรทอยในรปแบบของการสอสารสาระความรทงแบบทใหผเรยนรดวยตนเองและรปแบบของการสอสารสาระความรทเรยนในสถานศกษา หรอทหนงทใดในชมชนทมการเผชญหนากนระหวางผเรยนและผสอน เชน ชดการสอน/ชดกจกรรม ซงในยคทเทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคมและระบบการทำงานของคอมพวเตอรเจรญการหนาอยางรวดเรว ชดการสอน/ชดกจกรรมเหลานไดมการพฒนาใหอยในรปแบบของ การเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) ซงมบทบาทสำคญอยางยงในปจจบน ดงมรายละเอยดในหวขอถดไป

1.6.5 ชดการสอน/ชดการเรยนร (Instructional Package/ Learning Package) 3.6.5.1 ความหมายชดการสอน/ชดการเรยนร

Good (1973: 306) ไดใหความหมายของชดการเรยนรหรอชดการสอนวา หมายถงโปรแกรมสำหรบการสอนทจดไวเฉพาะ โดยจดวสดอปกรณสำหรบการจดการเรยนการสอนประกอบไปดวย คมอ เนอหาทจะสอน แบบทดสอบ ทงนขอมลทเตรยมไวจะตองมความนาเชอและมคณภาพ โดยชดการเรยนรนนจะตองกำหนดวตถประสงคการเรยนรไวอยางชดเจน ซงชดการเรยนรนนตองใหผเรยนแตละคนสามารถเรยนไดและฝกฝนตนเองได โดยผสอนเปนผใหคำแนะนำ

Duann (1973: 169) ไดกลาวถงของชดการเรยนรวา เปนเครองมอทใชในการเรยนแบบรายบคคล (Individualized Instruction) ทชวยใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนตามาเปาหมายทางการเรยน และผเรยนสามารถเรยนไดตามอตราความสามารถ และความตองการของตนเอง

บญชม ศรสะอาด (2541: 95) ไดใหความหมายของชดการสอนเสรม (Instructional Enrichment Package) คอ สอการเรยนหลายอยางประกอบกนจดเขาไวดวยกนเปนชดเรยกวา สอประสม (Multimedia) เพอมงใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ นอกจากจะใชสำหรบใหผเรยนเรยนเปนรายบคคลแลว ยงใชประกอบการสอนแบบอน เชน ประกอบกบการบรรยาย หรอเรยนเปน กลมยอยจดอยในรปของศนยการเรยน (Learning Center)

บญเกอ ควรหาเวช (2545: 91) กลาววา ชดการสอนจดวาเปนนวตกรรมการศกษาชนดหนงทครนยมนำมาใชประกอบการสอนเพอใหผเรยนไดรบความร ประสบการณตามทตองการ และชดการสอนยงจดวาเปนสอการสอนชนดหนงซงเปนชดของสอประสมทจดขนสำหรบหนวยการเรยนตามหวขอเนอหาและประสบการณของแตละหนวยทตองการจะใหผเรยนไดรบโดยจดเอาไวเปนชด ๆ

18


วาสนา เพมพน (2549: 91) ไดใหความหมายชดการสอน/ชดการเรยนรวา เปนนวตกรรมและสอการเรยนรชนดหนงทมลกษณะเปนชดของสอประสมจดไวเปนชดๆ เพออำนวยความสะดวกใหกบผสอนใชจดกจกรรมการเรยนการสอนในแนวความคดใหม โดยมจดประสงคเพอสงเสรมการเรยนรใหกบผเรยนไดรบประสบการณอยางหลากหลาย และสามารถเรยนรดวยตนเอง ดงนน ชดการสอนถอวาเปนสอการสอนท เพมประสทธภาพการเรยนการสอนใหมากขนอกทางหนงสำหรบการศกษาทกประเภท โดยเฉพาะการศกษานอกระบบโรงเรยน ชดการสอน นบวาเปนสอการสอนทเหมาะสมจะนำมาใชในการสอนเสรมในรายวชาตาง ๆ เพอเพมประสทธภาพการเรยนการสอน และอาจจะสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนเพมขนอกดวย

จากทกลาวมา สรปไดวา ชดการสอน/ชดการเรยนร คอ สอการเรยนรชนดหนง ทมลกษณะเปนชดของสอประสมประเภทหนงซงมจดมงหมายในนำมาใชประกอบการสอนและการเรยนร เพอใหผเรยนไดรบความร ประสบการณตามทตองการ ชวยใหการเปลยนพฤตกรรมการเรยนอยางมประสทธภาพ และชวยใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนตามาเปาหมายทางการเรยน ทงนผเรยนสามารถเรยนไดตามอตราความสามารถ และความตองการของตนเอง โดยในชดการเรยนรนนจะจดวสดอปกรณสำหรบการจดการเรยนการสอนประกอบไปดวย คมอ เนอหาทจะสอน แบบทดสอบ ทงนขอมลทเตรยมไวจะตองมความนาเชอและมคณภาพชดการเรยนรนนจะตองกำหนดวตถประสงคการเรยนรไวอยางชดเจน ซงอาจสรางขนสำหรบประกอบกจกรรมการสอนในหองเรยน หรอสรางไวสำหรบผเรยนรดวยตนเองกได

1.6.5.2 แนวคดและหลกการของชดการสอน/ชดการเรยนร 1) การประยกตทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล การเรยนการสอน

จะตองคำนงถงความตองการ ความถนด และความสนใจของผเรยนเปนสำคญ ครจะเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามระดบสตปญญา ความสามารถและความสนใจโดยมครคอยแนะนำชวยเหลอตามความเหมาะสม

2) ความพยายามทจะเปลยนแนวการเรยนการสอนไปจากเดม จากการยดครเปนหลก เปลยนมาเปนการจดประสบการณใหผเรยนเรยนเอง โดยการใชแหลงความรจากสอหรอวธการตาง ๆ การนำสอการสอนมาใชจะตองจดใหตรงกบเนอหาและประสบการณตามหนวยการสอนของวชาตางๆ การเรยนในลกษณะนผเรยนจะเรยนจากครเพยง 1 ใน 4 สวน สวนทเหลอผเรยนจะเรยนจากสอดวยตนเอง

3) การใชสอการสอนไดเปลยนแปลงและขยายตวออกไป โดยปจจบนการใชสอไดรวมไปถงการใชวสดสนเปลอง เครองมอตางๆ รวมทงกระบวนการและกจกรรมตาง ๆ ตลอดจนการปรบเปลยนจากการใชสอเพอชวยครสอนมาเปนเพอชวยผเรยน

19


4) ปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน ผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบสภาพแวดลอม กระบวนการเรยนร มการนำเอากระบวนการกลมสมพนธมาใชในการเปดโอกาสใหผเรยนปฏสมพนธกน ทฤษฎกระบวนการกลมจงเปนแนวคดทางพฤตกรรมศาสตรซงนำมาสการจดระบบการผลตสอออกมาในรปของ “ชดการสอน”

5) การจดสภาพสงแวดลอมการเรยนร ไดยดหลกจตวทยาการเรยนรมาใชโดยจดสภาพการณเปนการสอนแบบโปรแกรม หมายถง ระบบการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสรวมกจกรรมการเรยนดวยตนเอง มทางทราบวาการตดสนใจ หรอการทำงานของตนถกหรอผดอยางไร ทำใหผเรยนภาคภมใจทไดทำถกหรอคดถก และคอยเรยนรไปทละขนตอนตามความสามารถ และการจดสภาพการณทจะเอออำนวยตอการเรยนร จะมเครองชวยใหจดหมายปลายทาง โดยการจดสอนแบบโปรแกรมและใชชดการสอนเปนเครองมอสำคญ

1.6.5.3 ประเภทของชดการสอน/ชดการเรยนร ไดจำแนกประเภทของชดการสอน/ชดการเรยนรและแนวคดในการผลตชดการเรยนการ

สอนออกเปนชดๆและประเภทใหญๆ 4 ประเภท (วาสนา เพมพน 2549: 92) ไดจำแนกคอ 1) ชดการเรยนการสอนประกอบคำบรรยาย เปนชดการสอนสำหรบผสอน

ใชสอนผเรยนเปนกลมใหญ หรอเปนการสอนทตองการปพนฐานใหผเรยนสวนใหญรและเขาใจในเวลาเดยวกน มงในการขยายเนอหาสาระใหชดเจนยงขน มงขยายเนอหาสาระแบบบรรยายใหชดเจขน โดนกำหนดกจกรรม และสอการสอนใหครใชประกอบการบรรยายบางครงจงเรยกวา “ชดการเรยนการสอนสำหรบคร” ชดการเรยนการสอนนจะมเนอหาวชาเพยงหนวยเดยว และใชกบผเรยนทงชน โดยแบงหวขอทจะบรรยายและกจกรรมไวตามลำดบขน ทงนเพออำนวยความสะดวกแกครผสอน และเพอเปลยนบทบาทการพดของครใหนอยลงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนในการจดกจกรรมการเรยนมากยงขน ชดการเรยนการสอนประกอบคำบรรยายนนยมใชกบการฝกอบรมและการสอนในระดบอดมศกษา สอการสอนทใช อาจเปนแผนคำสอน แผนภม รปภาพ ภาพยนตร โทรทศน หรอกจกรรมกลมเปนตน สอการเสนอทใช อาจเปนชดการเรยนการมกจะระบในกลองทมขนาดเหมาะสม แตถาเปนวสดราคาแพง หรอขนาดเลก หรอขนาดใหญเกนไป ตลอดจนเสยหายงาย หรอเปนสงมชวต กจะไมบรรจในกลอง แตจะกำหนดไวในคมอคร เพอจดเตรยมกอนสอน

2) ชดการเรยนการสอนสำหรบสำหรบใหผเรยนเรยนรวมกนเปนกลมเลกๆ ประมาณ 5-7 คน โดยใชสอการสอนทบรรจไวในชดการสอนแตละชด มงทจะฝกทกษะในเนอหาวชาทเรยน มงเนนทตวผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน ครจะเปลยนบทบาทจากผบรรยายเปนผแนะนำชวยเหลอผเรยน ชดการเรยนการสอนแบกจกรรมกลมอาจจดการเรยนในหองเรยนแบบศนยการเรยนชดการเรยนการสอนแตละชดจะประกอบดวย ชดการสอนยอยทมจำนวนเทากบจำนวนทแบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมชอหรอบทเรยนครบชดตามจำนวนผเรยนในศนยกจกรรมนนๆ จดไวในรปสอ

20


ประสม อาจใชเปนสอรายบคคล หรอทงกลมใชรวมกนกได ในขณะทำกจกรรมการเรยน หากมปญหาผเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนสนใจทจะเรยนเสรมกสามารถศกษาไดจากศนยสำรองทจดเตรยมไว โดยไมตองเสยเวลารอคอยคนอน

3) ชดการเรยนการสอนรายบคคล เปนชดการเรยนการสอนทจดใหผเรยนเรยนดวยตนเองตามอตราความสามารถของผเรยนเอง ตามคำแนะนำทระบไว แตอาจมการปรกษากนระหวางเรยนได และเมอสงสยไมเขาใจบทเรยนตอนไหนสามารถไตถามครได การเรยนจากชดการเรยนการสอนรายบคคลน นยมใชหองเรยนทมลกษณะพเศษ แบงเปนสดสวนสำหรบผเรยนแตละคน ซงเรยกวา “หองเรยนรายบคคล” ชดการเรยนการสอนรายบคคลนนกเรยนอาจนำไปใชเรยนทบานไดดวย โดยมผปกครองหรอบคคลอนคอยใหความชวยเหลอ ชดการเรยนการสอนรายบคคลนเนนหนวยการสอนยอย จงนยมเรยกวา บทเรยนโมดล (Instruction Module)

4) ชดการเรยนการสอนทางไกล เปนชดการเรยนการสอนสำหรบผเรยนตางถน ตางเวลา มงสอนใหผเรยนศกษาดวยตนเอง โดยไมตองมาเขาชนเรยน ประกอยดวย สอประเภทสงพมพ รายการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน ภาพยนตร และการสอนเสรมตามศนยบรการการศกษา เชน ชด การเรยนการสอนทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนตน

1.6.6 การเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) การเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) คอสอการเรยนรทอยในรปแบบของสอการเรยน

ดจทลทมบทบาทสำคญในสถานการณปจจบนทเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยการสอสารและโทรคมนาคมเจรญกาวหนาอยารวดเรว จะเหนไดจากผลการวจยในระบบฐานขอมลตาง ๆ ในทกสาขาวชามการทำการศกษาวจยการพฒนาและการประยกตใชการเรยนอเลกทรอนกสอสอประเภทคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) และคอมพวเตอรจดการเรยนการสอน (CMI) ไดเรมมการศกษาในชวงป พ.ศ. 2518-2524และงานวจยเกยวกบการประยกตใชสอเพมขนเปนลาดบ และมจานวนมากทสด ในชวงป พ.ศ. 2539-2545 (วชราพร อจฉรยโกศล, 2549) ดงนนจงนำรายละเอยดเกยวกบการเรยนอเลกทรอนกสดงตอไปน

1.6.6.1 แนวคดและทฤษฎการเรยนอเลกทรอนกส ถนอมพร เลาหจรสแสง (2545, หนา 4) ไดใหความหมายของการเรยนทางอเลกทรอนกส

ไววา เปนรปแบบการเรยนการสอน ซงใชการถายทอดเนอหา (Delivery Methods) ผานทางอปกรณอเลกทรอนกส ไมวาจะเปน คอมพวเตอร เครอขายอนเทอรเนต อนทราเนตเอกซทราเนต หรอ ทางสญญาณโทรทศน หรอ สญญาณดาวเทยม และใชรปแบบการนำเสนอเนอหาสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ ซงอาจอยในรปแบบการเรยนทเราคนเคยกนมาพอสมควร เชน คอมพวเตอรชวยสอน (Computer-assisted Instruction) การสอนบนเวบ (Web-based Instruction) การเรยนออนไลน

21


(Online Learning) การเรยนทางไกลผานดาวเทยม หรออาจอยในลกษณะท ยงไมคอยเปนทแพรหลายนก เชน การเรยนจากวดทศนตามอธยาศย (Video on-Demand) เปนตน

1.6.6.2 ลกษณะของการเรยนอเลกสทรอนกส ลกษณะการออกแบบการเรยนอเลกสทรอนกส ทนยมใชมดงน (กฤษมนต วฒนาณรงค,

2549: 653-654 ; Dutton, 2002: 9-10) 1) ประเภทการสอนเสรมทางการศกษา (Tutorials Education) รปแบบ

การเรยนอเลกทรอนกสเพอการสอนเสรมทางการศกษา ในการสอนโดยวธนคอมพวเตอรจะทำหนาทคลายผสอน โปรแกรมทถกออกแบบนนเปดโอกาสใหผเรยนโตตอบกบเครองคอมพวเตอรโดยตรง ปรบใชไดเหมาะกบความแตกตางของผเรยน ทงยงเปนโปรแกรมทสรางเพอสอนไดทกวชา

2) ประเภทการฝกและการปฏบต (Drill and Practice) รปแบบการเรยนอเลกทรอนกสแบบการฝกและปฏบต เปนวธการสอนโดยสรางโปรแกรมเนนการฝกทกษะ และการปฏบตใหผเรยนไดฝกเปนขนตอนจะไมใหขามขนจนกวาจะฝกปฏบตหรอฝกในขนตนกอนจงจะฝกในทกษะขนสงตอไป โปรแกรมประเภทน ใชสำหรบฝกทกษะการคำนวณและการสอนภาษาองกฤษเพอฝกความสามารถในการใชภาษาพดอาน ฟง และเขยน โปรแกรมสำหรบการฝกทกษะและการปฏบตลกษณะนจะมคำถามใหผเรยนตอบหลายๆ รปแบบและคอมพวเตอรจะเฉลยคำตอบทถกเพอวดผลสมฤทธของการเรยนในแตละชดการสอน ระดบความยากงายสามารถปรบเปลยนได มรปแบบการยอนกลบ (Feedback) แบบทางบวก (Positive) แบบทางลบ (Negative) กไดพรอมทงสามารถไดการเสรมแรงในรปของรางวลและการลงโทษตาง ๆ ไดดวย

3) ประเภทการจำลองสถานการณ (Simulations) รปแบบการเรยนอเลกทรอนกสแบบการจำลองสถานการณเปนการจำลองสถานการณตาง ๆ จากสงทซบซอน ยากตอการเขาใจใหปรากฏเปนรปรางหรอสงของทไมซบซอนและเขาใจไดงายเพอใหผเรยนไดทดลองปฏบตกบสถานการณจำลองทมความใกลเคยงกบเหตการณจรง เพอฝกทกษะและเรยนรโดยไมตองเสยงหรอเสยคาใชจายมาก รปแบบของโปรแกรมบทเรยนจำลองอาจประกอบดวยการนำเสนอความรขอมล การแนะนำผเรยนเกยวกบทกษะการฝกปฏบตเพอเพมพนความชำนาญและความคลองแคลวและการเขาถงซงการเรยนรตางๆ มกเปนโปรแกรมสาธต เพอใหผเรยนทราบถงทกษะทจำเปน ตลอดจนแสดงใหผเรยนไดชม ทงยงเปนการฝกใหผเรยนตอบไดอยางถกตองและแมนยำเมอพบกบสถานการณจรง

4) ประเภท เกมการศ กษ า (Education Games) รป แบบบท เรยนคอมพวเตอรมลตมเดยแบบเกม มการออกแบบโดยการใชวธการของเกม มความเฉพาะของลกษณะวธการออกแบบ มวตถประสงคเพอกระตนความสนใจของผเรยน มการแขงขนโปรแกรมลกษณะนอาจไมมการสอนโดยตรงแตใหผเรยนมสวนรวม โดยเปนการฝกใหมการสงเสรมทกษะและความรทง

22


ทางตรงและทางออมกได การใชเกมในการสอนนอกจากจะใชการสอนโดยตรงอาจออกแบบใหใชในชวงใดชวงหนงของการสอน เชน ขนนำเขาสบทเรยน บทเรยน ขนสรป หรอใชเปนการใหรางวลหรอประกอบการทำรายงานบางอยางทงยงชวยเพมบรรยากาศในการเรยนรใหมากขนดวย

5) ประเภทการคนพบ (Discovery) รปแบบบทเรยนอเลกทรอนกสแบบการคนพบ มการออกแบบโปรแกรมการสอน ดวยวธการคนหาคำตอบเอง โดยทผเรยนเรยนจากรายละเอยดตางๆ แลวผเรยนสรปเปนกฎเกณฑ ซงถอเปนการคนพบ การศกษาวธนเปนการใชการเรยนรแบบอปนย (Inductive) ผเรยนอาจจะเรยนรโดยการคนควาจากฐานขอมลแลวลองแกปญหาแบบลองผดลองถก เพอคนพบสตรหรอหลกการไดดวยตนเอง

6) ประเภทการแกปญหา (Problem Solving) เปนการออกแบบท ใหผสอนหรอผเรยนสรางโปรแกรมและแกปญหาเอง โดยการคาหาคำตอบ โดยการคำนวณหรอคนหาคำตอบจากฐานขอมล หรอแหลงอางองตาง ๆ

1.6.6.3 รปแบบและระดบการปฏสมพนธของการเรยนอเลกทรอนกส Silverman and Others (2002: 2) ไดจำแนกรปแบบของการเรยนอเลกทรอนกส ตามลกษณะการสนบสนนการเรยนการสอนไว 3 รปแบบดงน รปแบบท 1 การเรยนอเลกทรอนกสแบบออนไลนเตมรปแบบ (The Fully Online Environment) เปนการเรยนการสอนทผเรยน ทำโครงการเรยนรและการตดตอสอสารทงหมดในระบบการเรยนเสมอน (Virtual Delivery System) ในระบบการเรยนมการสอสารแบบทงแบบ Synchronous และ Asynchronous การออกแบบจะคำนงถงผลการเรยนรทไดจะตองไมเทากบการเรยนในชนเรยนปกต รปแบบท 2 การเรยนอเลกทรอนกสแบบผสม (the Hybrid Course Environment) เปนการเรยนทมการผสมกนระหวางการเรยนแบบดงเดมกบการเรยนแบบออนไลน การเรยนแบบนผสอนจะเปนผกำหนดเนอหาของบทเรยนทเหมาะสมทสด ในการสงมอบผานระบบออนไลน สวนกจกรรมการเรยนการสอน และการทำโครงการตางๆ นนจะจดในชนเรยนแบบปกตตามความเหมาะสม รป แบบท 3 การ เร ยน อ เล กท รอ น กส แบบบท เร ยน เส รม (Enhanced Course Environment) เปนการเรยนแบบเผชญหนาในชนเรยนปกต ตามเวลาเรยน แตผสอนจะสรางบทเรยนเสรม เพอเปนการสนบสนนการเรยนการสอนในชนเรยนปกต โดยใหผเรยนสามารถศกษาเพมเตมได ในระบบออนไลน ระดบการปฏสมพนธในการเรยนอเลกทรอนกส ม 4 ระดบ ดงน ระดบท 1 Programmed Self-paces เปนการเรยนอเลกทรอนกสทจดสภาพแวดลอมทางการเรยนทผ เรยนสามารถเรยนไดดวยตนเองโดยไมมการปฏสมพนธกบผสอน การเรยน

23


อเลกทรอนกสแบบน เปนการสรางเครองมอในการดำเนนการเรยนการสอน และการประเมนผลการเรยนของผเรยน เพอใหผเรยนไดเรยนในบทเรยนถดไป ระดบท 2 Facilitated Course เปนการเรยนอเลกทรอนกสทจดโครงสรางของการเรยนใหผสนบสนนการเรยน (Facilitator) ทำหนาทในการชวยเหลอในการอภปราย และชแนะแนวทางในการเรยนร แตผสนบสนนนนไมสามารถดดแปลงรปแบบการเรยนการสอนนน และไมไดเปนผเชยวชาญดานเนอหาบทเรยน ระดบท 3 Instructed Course เปนการเรยนอเลกทรอนกส ทผสอนเปนผสรางบทเรยนและดำเนนการสอนเอง การเรยนอเลกทรอนกสในลกษณะนมระดบการปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอนสง กรอบเนอหา และลำดบเนอหาในรายวชาจะมความยดหยน และสามารถปรบเปลยนไดตามความตองการของการเรยน การดำเนนการเรยนการสอนจะมการอภปรายระหวางผเรยน โดยทผสอนจะเปนผเชยวชาญดานเนอหา ระดบท 4 the Muse Course เปนการเรยนอเลกทรอนกส ทมระดบการปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอนสง โดยผสอนจะทำหนาทในการสรางแรงบนดาลใจและนำทางผเรยน เปนการเรยนทผเรยนและผสอนกำหนดขอบเขตของความตองการในการเรยนร และใชโครงสรางของความสามารถในระบบออนไลน ในการสรางการปฏสมพนธ เพอชวยใหผเรยนประสบความสำเรจในการเรยนร การเรยนการสอนในลกษณะน มการใชเครองมอในการปฏสมพนธ ท งแบบ Synchronous และ Asynchronous ระหวางผเรยนและผสอน ในระดบสง ซงเปนกลยทธของการเรยนแบบสบสวนสอนสวน (Inquiry-based Learning) การเรยนโดยใชกระบวนการทำวจย และการเรยนแบบนำตนเอง (Self-directed Learning)

1.6.6.4 การเลอกสอการเรยนอเลกทรอนกส การเลอกสอการสอนเพอนำมาใชประกอบการสอน ใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ผสอนตองคำนงถงทฤษฎการเรยนร รปแบบการเรยนร มความรความเขาใจสอการเรยนการสอนประเภทตางๆ ตองมความรเกยวกบแหลงการเรยนรทงภายในและภายนอกสถาบน และจะตองมวตถประสงคการเรยนรทชดเจน เพอใชวตถประสงคเชงพฤตกรรมเปนตวชนำในการเลอกสอการสอน โดยทมหลกการดงน สอตองสมพนธกบเนอหาบทเรยนและจดมงหมายทจะสอน และเปนสอทมผลตอการสอนมากทสด ชวยใหผเรยนเขาใจเนอหาไดด เปนสอทเหมาะสมกบวย ระดบชนความรและประสบการณของผเรยน สอนนตองมความสะดวกในการใช วธการใชไมยงยากซบซอน เปนสอทมคณภาพ มเทคนคการผลตทด มความชดเจนและเปนจรง ราคาไมแพงเกนไป ถาผลตเองควรคมกบเวลาและการลงทน ในสวนของสอทเกยวของกบการเรยนอเลกทรอนกส อาจจำแนกประเภทและคณสมบตทงขอดและขอจำกด (กดานนท มลทอง, 2550) สรปไดดงน

24


ตารางท 3.1 ขอดและขอจำกดของสอประสมเชงโตตอบ และวสดอปกรณ

วสด/อปกรณ ขอด ขอจำกด บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (Computer-Assisted Instruction : CAI)

- ผเรยนสามารถมปฏสมพนธโตตอบกบบทเรยนได

- สามารถใหผลปอนกลบไดในทนท

- มรปแบบการเรยนใหเลอกใชมากมาย เชน การสอน ทบทวน เกม การจำลอง

- เสนอบทเรยนไดทงลกษณะตวอกษร ภาพ และเสยง

- ผเรยนสามารถทบทวนเนอหาบทเรยนและทำกจกรรมไดตามความสามารถของตน

- ตองอาศยผเชยวชาญในการเขยนโปรแกรมบทเรยน

- โปรแกรมซอฟตแวรบางประเภทมราคาสงพอควร

แผนซดรอม ซดอาร และ ซดอารดบเบลย (CD-ROM, CD-R, CD-RW)

- บนทกขอมลไดมากถง 700 เมกะไบต

- บนทกขอมลไดทงตวอกษร ภาพนง ภาพกราฟกแบบตางๆ ภาพแอนเมชน ภาพเคลอนไหวแบบวดทศนและเสยง

- ไมมการเผลอลบขอมลทบนทกไวแลว

- เรยกคนขอมลไดรวดเรวและถกตอง - มอายใชงานนานและยากแกการบบสลาย

- ขนาดเลกกะทดรดเหมาะแกการพกพา

- แผนซดรอมและแผนซดอารจะไมสามารถบนทกทบขอมลเดมได

- ตองใชเลนรวมกบคอมพวเตอร

ปจจบนรปแบบและวธการการใชเทคโนโลยในการเรยนการสอน มหลากหลายรปแบบ เชน

สอหลายมต (Hypermedia) อนเตอรเนต (Internet) ไปรษณยอเลกทรอนกส (Electronic-Mail : E-Mail) การสอนบนเวบ (WBI : Web-based Instruction) การประชมทางไกลดวยวดทศน และเทคโนโลยไรสาย เปนตน ลวนแลวแตมบทบาทตอการเรยนอเลกทรอนกสทงสน ซงมทงขอดและขอจำกดหลายประการ ดงท กดานนท (2548) ไดนำเสนอไวในตารางตอไปน

25


ตารางท 1.2 ขอดและขอจำกดของรปแบบและวธการการใชเทคโนโลยในการเรยนการสอน

รปแบบ/วธการ ขอด ขอจำกด สอหลายมต (hypermedia)

- สามารถอานเนอหาในตอนใดทตองการไดโดยไมตองเรยงตามลำดบเชอมโยงขอมลไดสะดวก

- เนอหาบทเรยนมทงภาพนง ภาพกราฟก ภาพวดทศน เสยงพด เสยงดนตร

- สามารถโตตอบกบบทเรยนและไดรบผลปอนกลบทนท

- ตองใชโปรแกรมซอฟตแวรทมคณภาพสงในการผลตบทเรยน

- ตองอาศยผเชยวชาญในการสรางบทเรยน

- ตองใชรวมกบคอมพวเตอรทคณภาพสงพอควรจงจะใชไดด

- การผลตบทเรยนทดตองใชอปกรณหลายอยาง เชน เครองเสยง กลองดจทล

อนเตอรเนต (Internet)

- คนควาขอมลไดทวทกมมโลก

- ตดตามขาวสารความรและความเคลอนไหวตาง ๆ ไดอยางรวดเรว

- สนทนากบผทอยหางไกลไดทงในลกษณะขอความ ภาพ และเสยง

- รวมกลมอภปรายกบผทสนใจในเรองเดยวกนเพอขยายวสยทศน

- รบสงไปรษณยอเลกทรอนกสในรปแบบขอความ ภาพ และเสยงได

- ถายโอนไฟลขอมลจากทตาง ๆ ไดอยางรวดเรว

- ขอมลทไดอาจไมถกตองเนองจากไมมผใดรบรอง

- ตองมการศกษาการใชงานเพอการสบคนขอมล

- การใชอนเตอรเนตอาจมขอจำกดอยบางในประเทศทกำลงพฒนาเนองจากมโครงสรางพนฐานไอซทจำกด ไดแก จำนวนคอมพวเตอรและการวางสายโทรศพทยงไมทวถง ทำใหไมสามารถเชอมตออนเตอรเนตได

อนเตอรเนต (Internet)

- ตดประกาศขอความเพอหาผทสนใจเรองเดยวกน

- เชอมโยงคนทวโลกใหอยในลกษณะ Global Village

- ใชในการเรยนการสอนไดหลายรปแบบ เชน การสอนบนเวบ การศกษาทางไกล

- ขอมลทไดอาจไมถกตองเนองจากไมตองมการศกษาการใชงานเพอการสบคนขอมลมผใดรบรอง

- ประชาชนไมมความรดานการรไอซท ทำใหไมมความสามารถในการใชอนเตอรเนต

26


ตารางท 1.2 (ตอ)

รปแบบ/วธการ ขอด ขอจำกด ไปรษณยอเลกทรอนกส (electronic-mail : e-mail)

- ชวยขจดปญหาในเรองของเวลาและระยะทางในการเรยน

- ผเรยนรสกอสระในการแสดงความคดเหน

- เสรมบรรยากาศในการเรยนร เพอเปดโอกาสใหมการถามขอสงสยเปนการสวนตว

- ผเรยนสามารถตดตอกนในการแบงปนขอมลและปรกษารวมกนได

- เปนการสอสารทผสอสารไมสามารถแสดงความรสกได ทำใหขาดความเปนธรรมชาต - อาจเกดความสบสนในการอภปราย

เนองจากอภปรายในเวลาทไมตอเนองกน - ผเรยนตองมความชำนาญในการพมพ

และเรยบเรยงเนอหาจงจะทำใหการอภปรายราบรน

การสอนบนเวบ (WBI : Web-Based Instruction)

- ขยายโอกาสทางการศกษาไมตองเสยเวลาในการเดนทาง

- การเรยนดวยการสอสารหลากหลายรปแบบทำใหรจกการสอสารในสงคม การเรยนดวยสอหลายมตทำใหเลอกเรยนเนอหาไดโดยไมตองเรยงลำดบ

- มหลกสตรใหเรยนมาก

- มการเรยนทงแบบประสานเวลาและแบบไมประสานเวลา

- ผสอนและผเรยนอาจไมพบหนากนเลย

- ผสอนตองใชเวลาเตรยมการสอนมากกวาปกต

- การตอบปญหาในบางครงอาจไมเกดขนในทนท ทำใหผเรยนไมเขาใจอยางถองแทได

- ผเรยนตองรจกควบคมการเรยนของตนเองจงจะประสบผลสำเรจในการเรยนได

การประชมทางไกลดวยวดทศน

- ประหยดเวลาในการเดนทางของทงผสอนและผเรยน

- ไมจำเปนตองปรบวธการสอนมากนกจากวธการสอนในชนเรยนปกต

- ใชไดทงการเรยนการสอนในการสอสารทางเดยวและสอสารสองทาง

- สงภาพและเสยงพรอมกนได

- การรบภาพทางโทรทศนตองใชตนทนสง และจำเปนตองปรบปรงหองเรยนใหเหมาะสม ทงระบบแสง เสยง และผเรยนตองนงเรยนในสถานทและเวลาทกำหนดไว

- การรบภาพทางอนเตอรเนตตองใชกลองทมคณภาพเพอสงภาพทมคณภาพซงมราคาสง

27


1.6.6.5 การจดสภาพแวดลอมในการจดการเรยนการสอนและสดสวนของใชสอการเรยนอเลกทรอนกส The Sloan Consortium แหงสหรฐอเมรกา ซงเปนองคกรทสงเสรมและสนบสนนความรวมมอ แลกเปลยนความรและการปรบปรงการศกษาผานระบบออนไลน/สอการเรยนอเลกทรอนกส ไดจดกลมอตราการใชระบบออนไลนในการเรยนการสอนเปน 4 ระดบตามรปแบบการเรยนการสอน Allen and Seaman. (2008: 4) ดงทแสดงไวในตารางท 3.3 ตารางท 1.3 สดสวนในการนำเสนอเนอหาบทเรยนของการเรยนแบบตาง ๆ

สดสวนของเนอหาทนำเสนอผานระบบออนไลน

รปแบบการเรยนการสอน รายละเอยดของ

0% การเรยนแบบดงเดม(Traditional)

ไมมการใชออนไลนเลย เปนการสอนทแบบบรรยาย

1-29% ใชเวบเปนสวนสนบสนนการสอน (Web Facilitated)

เปนการเรยนการสอนแบบเผชญหนามการใชเวบชวยสนบสนนโดยในสวนของคำอธบายรายวชาและการมอบหมายงาน

30-79% แบบผสม(Blended/Hybrid)

เปนการเรยนทผสมกนระหวางการเรยนแบบเผชญหนาและการเรยนออนไลน โดยนำเสนอเนอหาสวนใหญผานเครอขายอนเตอรเนต สนทนาออนไลน และยงมสวนทมการพบปะกน

80% + การเรยนแบบออนไลน(Online)

เปนการเรยนทนำเสนอเนอหาเกอบทงหมดผานระบบออนไลน การเรยนแบบนไมมการพบหนากน

ในการทจะพฒนาการเรยนการสอนอเลกทรอนกสนน ควรพจารณาวตถประสงคในการ

นำมาใช และพจารณารปแบบทเหมาะสมกนรายวชา และสภาพแวดลอมในการเรยนร เนองจากการเรยนการสอนอเลกทรอนกสอาจมความเหมาะกบบรบททแตกตางกนไป ดงตารางเปรยบเทยบขอดและขอจำกดทสรปไดดงน (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2545: 18-19; วชดา รตนเพยร, 2548: 18-19)

28


ตารางท 1.4 ขอดและขอจำกดของการเรยนการสอนอเลกทรอนกส

ขอด ขอจำกด1) ก า ร ถ า ย ท อ ด เ น อ ห า ข อ ง ก า ร เร ย น

อเลกทรอนกส ชวยใหเกดการเรยนรไดดกวาการเรยนจากสอขอความเพยงอยางเดยว

1) ผ สอนจะ ตองม ท กษะการจดการเรยนอเลกทรอนกส ซงเปนทกษะทแตกตางไปจากการจดการเรยนการสอนรปแบบอน

2) ชวยสงเสรมใหเกดการเรยนรทกษะใหมๆ รวมทงเนอหาทมความทนสมย

3) เกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอน และระหวางผเรยนดวยกน โดยไมจำกดสถานท โดยผานเครอขายอนเตอรเนต เชน Chat Room, Webboard, E-Mail Social Network

4) ผสอนสามารถตรวจสอบความกาวหนาพฤตกรรมการเรยนของผ เรยนไดโดยใช เครองมอ (Course Management Tools)ผเรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองได เนองจากมการนำเอาเทคโนโลยไฮเปอรมเดย ซ งม ล ก ษ ณ ะก าร เ ช อ ม โย งข อ ม ล ม าประยกตใช ทำใหผเรยนสามารถเขาถงขอมลใดกอนหรอหลงกได

5) ผ เรยนเรยนรไดตามอตราการเรยนรของตนเอง (Self-Paced Learning) และสามารถควบคมการเรยนรของตน

6) สามารถจดการเรยนการสอนไดในวงกวาง ผเรยนจะไมมขอจำกดดานการเดนทางมาศกษา และสามารถนำไปใชเพอสนบสนนการเรยนรตลอดชวต

7) ขยายโอกาสทางการศกษา ลดตนทนในการจดการศกษา ในกรณทมการจดการเรยนการสอนสำหรบผเรยนทมจำนวนมาก

2) ผ เรยนและผสอนจะตองม พนฐานความรเกยวกบคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

3) พอสมควรกอนจงจะสามารถเรยนบนเวบได 4) การตดตอสอสารแมวาสามารถทำได แตหาก

บางครงเกดปญหาขดของทางดานเทคนค กอาจทำใหการเรยนการสอนเกดตดขดได

5) ผเรยนจะตองมอปกรณการเรยนพนฐาน เชน คอมพวเตอรทมความสามารถคอนขางสง ร วม ท ง จ ะ ต อ ง เป น ส ม า ช ก เค ร อ ข า ยอนเทอรเนต ซงมราคาคอนขางสง

6) ผเรยนจะตองเปนผทมความรบผดชอบสง และเปนผทมลกษณะการเรยนแบบนำตนเอง รวมทงจะตองรจกทำงานรวมกบผอน

7) การบ รห ารจ ด ก าร เร อ งก ารสอบ และประเมนผลยงทำไดคอนขางยาก

8) ขอมลทปรากฏอยบนอนเทอรเนต มมากมายจนอาจทำใหผเรยนสบสน ไมทราบวาควรจะเชอถอ หรอใชขอมลจากแหลงขอมลใด

9) ข อ จ ำ ก ด ใน เร อ ง โค ร ง ส ร า ง พ น ฐ า นโทรคมนาคมของประเทศ อาจทำใหเกดปญหาในการเขาถงขอมล

Na Ubon & Kimble (2002) ไดอธบายถงการเรยนการสอนอเลกทรอนกสลกษณะการศกษาทางไกลแบบออนไลน (Online Distance Learning) มขอจำกดตาง ๆ หลายประการ สรป

29


ไดดงน 1) ขอจำกดในดานสถานทและเวลา (Space and Time) ถงแมวาเทคโนโลยจะชวยในการตดสอสารละเชอมโยงขาวสารขอมล แตการพบปะกนในสถานทจรงกยงมความสำคญสำหรบผเรยน รวมทงการทำงานรวมกน กำหนดการดานเวลากอาจเปนปญหาไดถาไมสามารถกำหนดใหผเรยนเขามาพบปะในชวงเวลาเดยวกนได 2) ขอจำกดจากการขาดปฏสมพนธแบบเผชญหนา และการปฏสมพนธทางสงคม (the Lack of Face-to-Face Interactive and Social Cure) ซ งในบางวฒนธรรม การไดพบหนากนถอเปนเรองสำคญ การตดตอเจรจาธรกจตาง ๆ สำเรจลงได เพราะการไดพบหนากนมปฏสมพนธทางสงคม 3) ขอจำกดในดานอปสรรคดานภาษาและวฒนธรรม (Language and Culture Barriers) ในกรณทมบคคลทใชภาษาแตกตางกน อาจไมสามารถสอสารกนได และผเรยนทมพนฐานทางวฒนธรรมทแตกตางกน อาจสงผลถงพฤตกรรมการเรยนร เปาหมายการเรยน กรอบแนวคด และแรงจงใจ ซงอาจสงผลถงการทจะทำความเขาใจซงกนและกน 4) ขอจำกดในดานความไววางใจ (Problem of Trust) ความไววางใจ ถอเปนปจจยสำคญในการทำงานรวมกน เพราะความสมพนธของบคคล สวนใหญเรมขนจากการรจกกน ความไววางใจซงกนและกน และความผกพนจะทำใหเกดการเรยนรรวมกนไดด และ 5) ขอจำกดทเกดจากการใหความรวมมอกนในระดบตำ (Low Level of Collaboration) ลกษณะการปฏสมพนธในชมชนออนไลนแตกตางจากปฏสมพนธ แบบเผชญหนา ในดานความรสกทเกดขน และ อาจสงผลใหเกดความรสกทไมมความไววางใจซงกนและกนเทาทควร รวมถงความผกพนในชมชนออนไลน สงผลใหผ เรยนไมกลาแลกเปลยนความรและทำงานรวมกบผอน จากการศกษาขอดและขอจำกดของการเรยนการสอนอเลกทรอนกส อาจกลาวโดยสรปไดวาการเรยนการสอนอเลกทรอนกส สามารถสนบสนน กจกรรมตาง ๆ ทโดยปกตแลวการเรยนการสอนในการเรยนแบบปกตไมสามารถทำได เชน การเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเรยนไดทกททกเวลา (Anywhere Anytime) และสามารถตดตอสอการกน เพอแลกเปลยนขอมลความรระหวางผสอนกบผเรยนหรอระหวางผเรยนดวยกนเอง และเพอทบทวนบทเรยนหรออภปรายเนอหาเรองราวทเรยนไปแลว ไดโดยผานระบบไปรษณยอเลกทรอนกส การสนทนาบนเครอขายสงคมออนไลน การประชมทางไกล และการคนหาขอมลทหลากหลาย เปนตน ซงมลกษณะเปนการเรยนรทผ เรยนเปนศนยกลาง และสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรเชงรก (Active Learning) และการเรยนแบบนำตนเอง (Self-directed Learning) ผลทตามมาคอ ทกษะในการเรยนรตลอดชวต แตในดานขอจำกดในเรองโครงสรางพนฐานโทรคมนาคมของประเทศ และขอจำกดทชดเจนอกประการหนง คอ การปฏสมพนธทางสงคม การพบกนแบบเผชญหนา และการทไดอยในสภาพแวดลอมแหงการเรยนรของสงคมทแทจรง รวมทงการทผเรยนจะไดฝกทกษะการอยรวมกน และทำงานรวมกนกบผอนในสงคม และเรยนรวฒนธรรมทหลากหลาย เนองจากสงเหลานยงเปนปจจยในการดำเนนชวตของมนษย ดงนนการพบหนากน การมปฏสมพนธกนในสงคมแหงการเรยนร เพอการถายทอดวฒนธรรม และ

30


การเปนบคคลทมมนษยสมพนธทด จงยงมความจำเปนอย ถงแมวาเทคโนโลยจะกาวหนาไปเพยงใดกตาม ดงนนการนำขอดของการเรยนการสอนแบบปกต ททงผเรยนและผสอนไดพบกนในชนเรยน และการเรยนการสอนอเลกทรอนกส โดยกำหนดอตราการผสมตามคารอยละของลกษณะการเรยนแบบนำตนเองของกลมผเรยน ซงจะกำหนดอตราการผสมอยระหวางรอยละ 30-79 (Allen and Seaman, 2008) ของจำนวนเวลาเรยนในหนงภาคเรยน เพอใหเกดประโยชนสงสดในการเรยนร โดยใหความสำคญตอความพรอมในการเรยนร

1.6.6.6 รปแบบกจกรรมการเรยนอเลกทรอนกส รปแบบกจกรรมการเรยนอเลกทรอนกส แบงเปน 2 รปแบบ สรปได ดงน (Discoll, 2002: 133-155, 169-187) 1) กจกรรมการเรยนการสอนแบบไมประสานเวลา (Asynchronous) คอ การปฏสมพนธและทำกจกรรมระหวางผเรยนกบการเรยนอเลกทรอนกส ผสอน หรอผเรยนอน ทอยตางสถานทกน และไมไดอยบนเครอขายอนเทอรเนตเวลาเดยวกน กจกรรมแบบมประสานเวลาน เชน ไปรษณยอเลกทรอนคส (E-Mail) คอการรบสงจดหมายสออเลกทรอนกส ผานเครอขายอนเทอรเนต โดนทสามารถสงขอมลทอยในรปไฟลขอมลแนบไปดวยได ทำใหผเรยนและผสอนสามารถตดตอสอสารระหวางกนไดสะดวกมากขน และกลมสนทนา (Discussion Groups and Community Spaces) เปนชองทางการแสดงความคดเหนในประเดนทมความสนใจรวมกนไดแสดงความคดเหนกนอยางอสระ ผทรวมอยในกลมสนทนาสามารถอานขอความ ทไดมผอนแสดงความคดเหนไวแลว เพอใหการอภปรายเปนไปอยางตอเนอง กระดานสนทนาเปนอกกจกรรมหนงทไดรบความนยมในการจดการสอนบนเวบ เนองจากผเรยนและผสอนไมจำเปนตองเขาสระบบอนเทอรเนตพรอมๆ กน กสามารถแสดงความคดเหนได รวมทงการทำเสนอบทเรยนในรปของ Hypertext / Hypermedia และการนำเสนอแบบทดสอบไวใหผเรยนไดศกษาดวยตนเองและวดผลการเรยนรไดดวยตนเอง ในเวลาใดกได

2) การจด กจกรรมการเรยน อ เล กทรอนกส แบบประสาน เวลา (Synchronous) หมายถง การปฏสมพนธและทำกจกรรมระหวางผเรยนกบการเรยนอเลกทรอนกส ผสอน หรอผเรยนอน ทอยตางสถานทกน และอยบนเครอขายอนเทอรเนตในเวลาเดยวกน รปแบบการของการจดกจกรรมการสอนบนเวบแบบประสานเวลา มหลายรปแบบขนอยกบระดบความซบซอนของเทคโนโลยทใชสอสาร ไดแก การใชโปรแกรมการสนทนาดวยการพมพขอความโตตอบระหวางกน การใชโปรแกรมการประชมทางไกล ทใหผสอสารสามารถเหนภาพและไดยนเสยงของกนและกนได รปแบบการจดกจกรรมการสอนบนเวบแบบประสานเวลาเปนทนยมแพรหลาย ไดแก Internet Relay Chat (IRC) หรอ Chat Room เปนรปแบบของการสอสารแบบขอความ โดยผเรยนและผสอน และผเรยนกบผเรยนดวยกนเอง พมพขอความตางๆ ทตองการสอสารลงไปในบรเวณรบขอมลในโปรแกรม หลงจากทมการกดปม Enter ขอความนนจะถกสงไปยงบคคลทผเรยนกำลง

31


สอสารอยดวย ตอมาคอ Real Time Audio เปนการสอสารรปแบบประสานเวลาทผเรยนและผสอนสามารถสอสารกนไดดวยเสยงผานเครอขาย คลายกบลกษณะของ IRC หรอ Chat การสอสารรปแบบนผสอนและผเรยนทมอปกรณนำเขาเสยง เชน ไมโครโฟน และอปกรณการแสดงผลดวยเสยง เชน ลำโพง สามารถสอสารกนไดคลายการสอสารโตตอบกนแบบเผชญหนา (Face to Face) โดยปกตการสอนบนเวบผสอนมกใช Real Time Audio รวมกบการนำเสนอเนอหาบทเรยนรปแบบอนๆ เชน การนำเสนอเนอหาบทเรยนดวยขอความและรปภาพทงทเปนภาพนงและภาพเคลอนไหว ทงนเพอใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากยงขน เชนเดยวกนกบ Internet Relay Chat (IRC) เหมาะสำหรบการเรยนการสอนทมการจดกจกรรมอภปราย การถาม ตอบปญหา การบรรยายพเศษโดยผทรงคณวฒ และการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนมสวนรวมกบการเรยนการสอน สวน Web Based Video Conference (WBV) เปนการสอสารรปแบบประสานเวลาผานเครอขายอนเทอรเนตทผสอสารสามารถรบสงขอมลทเปนภาพและเสยง (Audio and Video Images) การใช WBV ในการจดการเรยนการสอนนน ผสอนและผเรยนสอสารผานเครอขายอนเทอรเนตพรอมกน โดยใชอปกรณนำเขาขอมล เชน กลองดจทล หรอ Web Camera ตดตงอยทเครองคอมพวเตอร นอกจากนนยงจะตองมโปรแกรมสำหรบใชรบสงขอมล อปกรณครบทำใหการสอสารสมบรณได ทำใหชนเรยนเสมอนมความเหมอนจรงมากขนเนองจากทงผเรยนและผสอนสามารถมองเหนกนและกน อภปรายการถาม ตอบปญหา การบรรยายพเศษโดยผทรงคณวฒ การสอบปากเปลา และการนำเสนอผลงาน เปนตน นอกจากน Driscoll (2002: 130-131) ไดระบความสำคญของการมปฏสมพนธทเกดขนในการเรยนอเลกทรอนกส ไดแก การทผ เรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองได (Provide Control) การควบคมการเรยนในทน หมายถง การทผเรยนสามารถควบคมเนอหาทจะเรยน การควบคมระยะเวลาในการเรยน การควบคมระดบความลกซงของเนอหาท ตองการศกษาหรอแลกเปลยนความคดเหน และการเรยนอเลกทรอนกสยงชวยสนบสนนใหผเรยนแสดงความคดเหนเพอสะทอนความรความสามารถ (Encourage Reflection) ในไดในการตอบคำถาม ในการระดมสมองเพอแกปญหา ตามสมมตฐานทผเรยนกำหนดขนเอง รวมทง การเรยนอเลกทรอนกส ยงสามารถทำใหผเรยนมความตงใจในการเรยน (Direct Attention) เนองจากการเรยนอเลกทรอนกสมศกยภาพในดานเนอหา ทตรงกบความสนใจและมความหมายตอการเรยนร ทงนอาจกลาวไดวาการพฒนาการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางยอมดกวาการพฒนาการเรยนการสอนทเนนเนอหาวชาเปนศนยกลาง นอกจากนการเรยนอเลกทรอนกส ยงชวยขยายมมมองหรอทศนะตอเนอหาบทเรยน องคประกอบหนงของการเรยนอเลกทรอนกส คอ การเปดโอกาสใหผเรยนไดสบคนขอมล หรอเนอหาเพมเตมจากเวบไซดหรอจากแหลงขอมลอน ๆ ได ทำใหการเรยนรของผเรยนมมมมองกวางขวางขน ทงจากการสบคนขอมลเสรมเนอหาท เรยน ไดอยางหลากหลาย แลวยงรวมถงการทผ เรยนได

32


แลกเปลยนความคดเหนอยางอสระ ทำใหผเรยนมวสยทศนในการเรยนรและความรในเนอหาวชากวางขวางขน

1.6.6.7 โครงสรางของการเรยนอเลกทรอนกส โครงสรางของการเรยนอเลกทรอนกสมลกษณะในการออกแบบเชนเดยวกบการออกแบบเวบทวไป ทไดเสนอโครงสรางของเวบออกเปน 3 รปแบบ Lynch & Horton (2002) ดงน

1) โค รงสร างแบบ เรย งตามลำดบ (Sequence Structure) เป นโครงสรางแบบธรรมดาทใชกนมากทสด เนองจากงายตอการจดระบบขอมล นยมใชกบขอมลทมลกษณะเปนเรองราวตามลำดบของเวลาหรอในลกษณะการดำเนนเรองจากเรองทวๆ ไป โครงสรางแบบนเหมาะกบเวบทมขนาดเลก เนอหาไมซบซอน แตในกรณทตองใชโครงสรางแบบนกบเวบทมเนอหาซบซอน สงทจำเปนคอตองมการเพมเตมหนาเนอหายอยเขาไปในแตละสวน หรออาจจะทำการเชอมโยงไปยงขอมลในเวบอนทเกยวของ เพอเปนการรองรบเนอหาทมความซบซอนเหลานน ขอดของโครงสรางประเภทน คองายตอผออกแบบในการจดระบบโครงสราง และงายตอการปรบปรงแกไขเนองจากมโครงสรางทไมซบซอน การเพมเตมเนอหาเขาไปสามารถทำไดงาย เพราะมผลกระทบตอบางสวนของโครงสรางเทานน แตขอเสยของโครงสรางของระบบนคอ ผใชไมสามารถกำหนดทศทางการเขาสเนอหาของตนเองได จำเปนตองเรยนไปตามลำดบหนาทจดไว 2) โครงสรางแบบลำดบขน (Hierarchical Structure) เปนวธทดทสดวธหนงในการจดระบบโครงสรางของเนอหาทมความซบซอน โดยแบงเนอหาออกเปนสวนๆ และมรายละเอยดยอยๆ ในแตละสวนลดหลนกนมาในลกษณะแนวคดเดยวกบแผนภมองคกร เนองจากผใชสวนใหญจะคนเคยกบลกษณะของแผนภมแบบองคกรทวๆ ไปอยแลว จงเปนการงายตอการทำความเขาใจกบโครงสรางของเนอหาในเวบลกษณะน ลกษณะเดนเฉพาะของเวบประเภทนคอ การมจดเรมตนทจดรวมจดเดยวกน นนคอ โฮมเพจและเชอมโยงไปสเนอหาในลกษณะเปนลำดบจากบนลงลาง ขอดของโครงสรางรปแบบนกคอ งายตอการแยกแยะเนอหาของผใชและจดระบบของขอมลของผออกแบบ นอกจากนสามารถดแลและปรบปรงแกไขไดงาย เนองจากมการแบงเปนหมวดหมทชดเจน สวนขอเสยคอ ในสวนของการออกแบบโครงสรางตองระวงเรองความสมดลของโครงสราง คอ ระดบความลก และความตน ทความจดใหสมดลในแตละสวน 3) โครงสรางแบบใยแมงมม (Web Structure) เปนโครงสรางทมความยดหยนมาก ไมมกฎเกณฑใด ๆ ในการจดรปแบบโครงสราง เปนการสรางรปแบบการเขาสเนอหาอยางเปนอสระตอเนองกนไปเรอย ๆ ผใชสามารถกำหนดการเขาสเนอหาไดดวยตนเองการเชอมโยงเนอหาแตละหนา โดยอาศยการเชอมโยงกนของขอความทมเนอหาเหมอนกนของแตละหนาในลกษณะของไฮเปอรเทกซ หรอไฮเปอรมเดย โครงสรางลกษณะนจะเปนรปแบบทไมมโครงสรางทแนนอนตายตว นอกจากนการเชอมโยงไมไดจำกดเฉพาะเนอหาภายในเวบนนๆ แตสามารถเชอมโยง

33


ออกไปสเนอหาจากเวบภายนอกได ขอดรปแบบนคอผใชสามารถกำหนดทศทางการเขาสเนอหาไดดวยตนเอง ขอเสยกคอ ถามการเพมเนอหาใหมๆ อยเสมอจะเปนการยากตอการปรบปรง นอกจากนการเชอมโยงระหวางขอมลทมมากมายนน อาจทำใหผใชเกดการสบสนและเกดปญหาการคงคางของหวขอได การเพมความยดหยนใหโครงสรางโดยใชระบบการนำเขาสเนอหาเสรม (Navigation) การเขาถงขอมลอยางสะดวกเปนหวใจสำคญของระบบเนวเกชน ระบบเนวเกชนเสรมหรอทเรยกอกอยางหนงวา Remote Navigation เปนเนวเกชนอกแบบหนงทชวยเพมเสนทางการเขาถงเนอหาใหแกผเรยน นอกเหนอจากเสนทางเนวเกชนหลกของบทเรยนแตละโครงสรางดงทกลาวมาแลวเปนการเพมความยดหยนแกผเรยน นอกจากนยงชวยใหผเรยนมองเหนภาพรวมของบทเรยนไดมากขน ระบบเนวเกชนแบบน ไดแก ระบบสารบญ (Table of Contents) ระบบดชน (Index System) และแผนทเวบไซต (Site Map) เปนตน

จากแนวคดและหลกการตาง ๆ ทกลาวมาสรปไดวา การเรยนอเลกทรอนกส มสวนชวยใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมผานเครอขายสงคมออนไลน ซงการออกแบบการเรยนอเลกทรอนกส ยงมความจำเปนในการนำทฤษฎการเรยนร มาประยกตใหเหมาะสมกบกระบวนการจดการเรยนร เพอใหใหบรรลเปาหมายในการเรยนการสอน และควรใหความสำคญตอตวผเรยน ทงในดานความตองการจำเปนของผเรยน และเนอหาวชาทใชในการสอน ซงการเรยนอเลกทรอนกส เปนรปแบบการเรยนการสอนทใชทรพยากรทมอยในรปของสออเลกทรอนกส ทสามารถนำมาใชในจดการเรยนการสอน เพอสนบสนนและสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร ไดตามความตองการ ในเวลาทสะดวก และชวยเพมแหลงการเรยนรใหกวางขวางขน เนองจากสามารถเชอมโยงแหลงทรพยากรความรทหลากหลายแหลง ทอยบนเครอขายคอมพวเตอรหรอเครอขายอนเทอรเนตทวโลก ลกษณะการเรยนอเลกทรอนกสทประสทธภาพและประสบความสำเรจนน ขนอยกบการจดบรรยากาศในการเรยนร ในดานตางๆ เชน การปฏสมพนธ การอภปรายรวมกนผานเครอขายสงคมออนไลน เนอหาของบทเรยน รปแบบการเรยนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง และทศนคตของผเรยน จงอาจกลาวไดวาการใชการเรยนอเลกทรอนกสเปนการสงเสรมการเรยนรโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง และคำนงถงความแตกตางระหวางบคคล โดยทผเรยนมอสระจดสรรเวลาในการเรยนรไดดวยตนเอง ซงเปนการฝกใหผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยน และสงเสรมการเรยนเชงรก (Active Learning) และการเรยนแบบนำตนเอง (Self-directed Learning) อยางไรกตามการเรยนอเลกทรอนกสมขอดหลายประการ แตกยงมขอจำกดอน ๆ อก เชน การพบปะกน (Face to Face) ในสถานทจรงเพอใหมการปฏสมพนธทางสงคม เกดความผกพนและมตรภาพซงกอใหเกดการเชอใจกนของคนในสงคม สงเหลานลวนเปนปจจยสำคญในการทจะทำงานรวมกนไดในสงคมของการทำงาน เนองจากผเรยนเมอเขาเรยนในระดบอดมศกษามเปาหมายทจะออกไปประกอบอาชพในสงคมทงสน ดงนนการฝกฝนการอยรวมกนในสงคมมนษยจงยงมความสำคญอย นอกจากนขอจำกดในเรองเวลา (Time) ทอาจจดสรรเวลาไดไม

34


ตรงกนอาจเปนอปสรรคในการเรยนรรวมกนได หรอ ซงขอจำกดของการเรยนอเลกทรอนกสทกลาวมาน อาจแกไขไดโดยการออกแบบการเรยนการสอน ทใชการเรยนอเลกทรอนกสรวมกบการเรยนในชนเรยนปกต โดยนำขอดของการเรยนทงสองแบบมาผสมกนอยางเปนระบบทงนเพอใหการจดการเรยนสำหรบผเรยนบรรลวตถประสงคในการเรยนรตอไป

1.7 สรปทายบท

เทคโนโลยการศกษาคอ กระบวนการในการประยกต แนวความคด วธการ วสด อปกรณทางเทคโนโลยมาใชเพอพฒนาการเรยนร และเพอชวยแกปญหาการเรยนรของผเรยน รวมทงการปรบปรงคณภาพการจดการเรยนร โดยคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลเปนสำคญ ซงในภาพรวมเทคโนโลยการศกษามเปาหมายเพอเปนสอกลางในการนำองคความรทตรงกบความตองการของผเรยน ไปสผเรยนอยางอยางมประสทธภาพสงสด เทาทเทคโนโลยในยคนน ๆ จะเอออำนวย ซงสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษา เปนตวกลางทชวยสงผานสาระความรไปยงผเรยน ใหไดรบรโดยสะดวกรวดเรวและมความถกตองสมบรณ และยงมสวนชวยใหผ เรยนเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงผสอนกสามารถทจะใชสอการสอนไดอยางหลากหลาย ซงความสำคญของเทคโนโลยการศกษาทชดเจน เหนไดจากทภาครฐไดกำหนดไวในตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวดท 9 วา รฐจะตองจดสรรโครงสรางทางเทคโนโลยและสงเสรมพฒนาการผลตสอบทเรยนทมคณภาพแลว ยงมงเนนการพฒนาบคลากรทางการศกษาใหเปนผมความรความสามารถในทกษะการผลต และการใชเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพในการเรยนร ในสวนของผเรยนจะตองไดรบการพฒนาใหมทกษะและความรเพยงพอในการใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอการแสวงหาความรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ .ศ .2542 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษา ไดบญญตใหภาครฐจะตองทำหนาทสงเสรมและประสานการวจย การพฒนาและการใชรวมทงการประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษาในภาพรวม และพฒนาบคลากรเพอใหมความร ความสามารถ รฐจะตองจดสรรคลนความถ สอตวนำและโครงสรางพนฐานอนทจำเปน เพอใชประโยชนสำหรบการศกษา และจะตองสงเสรมและสนบสนนใหมการผลต และพฒนาแบบเรยน ตำรา หนงสอทางวชาการ สอสงพมพอน วสดอปกรณ และเทคโนโลยเพอการศกษา และรฐจะตองสงเสรมใหมการวจยและพฒนา การผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ซงมเปาหมายเพอใหประชากรของประเทศมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต

35


1.8 คำถามทบทวน 1.8.1 จงบอกความหมายของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาตามทไดเรยนมา 1.8.2 จงอธบายความสำคญของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาทมตอการจดการ

เรยนรมาอยางนอย 3 ประเดน 1.8.3 จงบอกประเดนปญหาทเกยวของกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวดท 9

เทคโนโลยเพอการศกษาและการจดการเรยนรในปจจบนมาอยางนอง 3 ประเดน 1.8.4 นโยบายทเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของไทยมปรากฏเปน

ลายลกษณอกษรในบทบญญตใดบาง 1.8.5 แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมความสมพนธกบการจดการศกษา

อยางไร 1.8.6 แนวทางการพฒนาสงคมไทยม งสสงคมอดมปญญา (Smart Thailand) ควร

ดำเนนการอยางไรบาง 1.8.7 นกศกษาคดวาการพฒนาทนมนษยใหมความรอบรในดาน ICT ควรมการดำเนนการ

อยางไร จงอธบายพรอมยกตวอยาง 1.8.8 สอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาจำแนกไดกประเภท จงอธบายประกอบอยาง

ละเอยด 1.8.9 จงวเคราะหบทบาทของสอการศกษาและเทคโนโลยการศกษาตามกจกรรมการ

เรยนรแบบตาง (ยกตวอยางประกอบอยางนอย 3 แบบ) 1.8.10 จงพฒนาสอหรอนวตกรรมการศกษาเพอการพฒนาผเรยน

1.9 เอกสารอางอง กรมวชาการ, กองวจยทางการศกษา, กระทรวงศกษาธการ. (2546). การศกษาสภาพการจดการ

เรยนการสอนภาษาองกฤษทมงเนนทกษะการสอสารตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

กระทรวงศกษาธการ กรมการศกษานอกโรงเรยน. (2546). หลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ระยะ พ.ศ.2554-2563 ของประเทศไทย. พ.ศ.2557-2559. สบคนวนท มกราคม 20, 2561, จาก http://

www.oic.go.th/FILEWEB/CABINFOCENTER3/498.PDF

36


กระทรวงศกษาธการ. (2557). แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา พ.ศ.2557-2559. สบคนวนท มกราคม 20, 2561, จาก http://www. sme.go.th/ กฤษมนต วฒนาณรงค. (2549). เทคโนโลยการศกษาวชาชพ. กรงเทพฯ: สนทว. _______ . (2550). “นวตกรรมทางดานเทคโนโลยการศกษา (Innovation in Educational

Technology)”. เอกสารประกอบคำบรรยายใหกบคณาจารย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ณ โรงแรมรอแยลฮลส รสอรท 15 พฤษภาคม 2550.

กดานนท มลทอง. (2550). เทคโนโลยทางการศกษาและนวตกรรม. กรงเทพฯ: อรณการพมพ. ถนอมพร เลาหจรสแสง. (2545). Design e-Learning : หลกการออกแบบและการสรางเวบ เพอการเรยนการสอน. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม. วชราพร อจฉรยโกศล. (2549). การวเคราะหงานวจยทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาใน ประเทศไทย : พฒนาการของการใชทฤษฎการปฏบต และการประยกตใชเทคโนโลย.

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วาสนา เพมพน. (2549). การพฒนาชดการสอนเสรมวชาภาษาองกฤษระดบมธยมศกษาตอน

ปลาย สำหรบนกศกษาการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. ปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วชดา รตนเพยร. (2545). เอกสารการสอนรายวชา 2708152 โปรแกรมชวยสรางบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอน CAI authority systems. กรงเทพฯ: ภาควชาโสตทศนศกษา

คณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สวภทร ศรกสสป. (2558). การจดการเรยนการสอนแบบมปฏสมพนธผานเครอขายอนเทอรเนต : กรณศกษารายวชาปฏบตการออกแบบ รหส 2501117. สถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. AECT. (1977). The Definition of Educational Technology. Washington D.C.: Association for Educational Communications and Technology. Brown, W.J., R.B. Lewis and F.F. Harchleroad. (1964). A–Visual Materials and Methods. (2nd ed.). New York: Mc Graw – Hill Book. Driscoll, M. (2002). Web-based Training. San Francisco: Jossey-bass/Pfeiffer. Dutton, William H. Loader, Brind D. (2002). Digital Academe: The New Media and. Institutions of Higher Education and Learning. London: Routledge Erickson & Calton W. H. (1971). Administrating instructional media program. New York: McMillan.

37


Gagne, Robert M. Wager, Walter W. and Golas, Katharine C. (1979). Principles of Instructional Design. New York: Holt, Rinehart & Winston. Gerlach, V.S. and D.P. Ely. (1980). Teaching and Media: A Systematic Approach. New Jersey: Prentice-Hal. Lynch, P.J, and Horton, S. (2002). Web Style Guide: Basic Design Principles for Creating Web Sites. 2 nd.ed. New Haven and London: Yale University Press. Na Ubon, Adisorn. And Kimble, Chris. (2002). “Knowledge Management in Online Distance Education.” Knowledge Management in Online Distance

Education, in Proceedings of the 3rd International Conference Networked Learning 2002. University of Sheffield, UK, March 2002: 465-473

Ndon, Udeme Taylor. (2007). “The Lived Experiences of University Faculty Who Teach Using a Hybrid Instructional Model.” Dissertation Abstract International. 67: 3244158.

Noel, Elizabeth G., and Leonard, Paul J. (1962). Foundation for Teacher. Education in Audio-Visual Instruction. Washington, D.C: American Council on Education.

Silverman, Stan et al. Standards for Online Learning September, 2002. Retrieved November 8, 2019, from http://iris.nyit.edu/tbls/TheFourLevels ofOnlineCourses Final.pdf.

new บทที่ 1 นวัตกรรมและเทคโนโลย ี ... · 2020. 8....

Documents